ANTALYA KÖRFEZĠ DĠP TROL

BALIKÇILIĞINDA HEDEF DIġI

AVLANAN KÖPEK BALIKLARI

HAZIRLAYAN:SELEN ASLAN

DANIġMAN: DOÇ.DR M.CENGĠZ DEVAL

AVLAMA TEKNOLOJĠSĠ ANABĠLĠM DALI

Hareketli bir teknenin arkasından çekilerek denizindibinde sürükleme yoluyla torba ağlar kullanılanavcılık türüdür.

DĠP TROLÜ NEDĠR?

Kıkırdaklı balıkların en az 400 milyon yıllık evrimselgelişimlerinden bahsedilir.

İlkel balıkların ilk temsilcilerindendir.

Ekosistemin dengesini sağlarlar.

Yeterli düzeyde bilimsel birikim yoktur.

Neden Köpek Balıkları ?

Dünya üzerinde yaklaşık 1200 kıkırdaklı balıktürünün varlığından bahsedilir.

Kıkırdaklı balıkların yaklaşık %7 ‘si Akdeniz’debulunmaktadır.

Akdeniz’deki kıkırdaklı balık türlerinin %73’ünükorumaya yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır.

Akdeniz’deki birçok kıkırdaklı balık türü ciddi tehlikealtındadır.

Balıkçı aktiviteleri sebebiyle; kıyısal alanda yaşayanbirçok kıkırdaklı balık türü ciddi tehlikeye girmiştir.

(Cavanagh ve Gibson, 2007)

Akdenizde 49 farklı köpek balığı

türü bulunmaktadır.(Serena, 2005)

49

• İlk cinsel olgunluk boyları büyük,

• Fekonditeleri düşük,

• Büyüme oranları yavaş..

Uzun ömür,

Yüksek doğal yaşama oranı,

Büyük boylu, erken gelişmiş yavru,

Besin zincirinde en üstte..

YaĢam Karakteristikleri

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

(Cavanagh ve Gibson, 2007)

IUCN ''Red List'' Kategorileri

Critically Endangered CR Kritik seviyede nesli tükenme tehlikesinde %18 (13)

Endangered EN Nesli tükenme tehlikesinde %11 (8)

Vulnerable VU Hassas, savunmasız %13 (9)

Near Threatened NT Risk altına girmeye yakın %18 (13)

Least Concern LC Risk taşımayan %14 (10)

Data Deficient DD Veri eksikliği %26 (18)

Not Evaluated NE Değerlendirilmemiş

IUCN (International Union for Conservationof Nature and Natural Resources)

(Cavanagh ve Gibson, 2007)

Antalya Körfezi dip trol avcılığının yapıldığı alanlardadağılım gösteren ve hedef dışı olarak avlanan köpekbalığı türlerinin belirlenmesi ve birim güç başınadüşen av miktarlarını kg ve adet (N) olarak ortayakonması amaçlanmıştır.

ÇalıĢmanın Amacı

Materyal ve Metot

Çalışma R/V’’Akdeniz su ‘’ araştırma gemisi ileEkim 2009 aralık 2010 tarihleri arasında AntalyaKörfezi’nde yürütülmüştür.

Yedi farklı derinlik katmanında (200-800 m)toplam 53 adet çekim yapılmıştır.

Örneklemelerde 1100 göz geleneksel kesimli 44 mm’likrombik gözlü (44D) dip trol ağı kullanılmıştır.

Derinliğe göre değişmekle beraber, çekim süresi 1-4saat ve çekim hızı ortalama 2.5 mil/saat’dir.

Avcılık sonucu güverteye alınan torbadan çıkanköpekbalıkları türlere ayrılmıştır.

Tür tespiti ’’Serena (2005), Goloni vd. (2006), Mater vd.(2005)’’kaynaklarından yararlanılarak yapılmıştır.

Her tür için birey sayıları (N) belirlenmiş ve vücutağırlıkları (TW) 0.20 g hassasiyetle ölçülmüştür.

KAYNAKÇA

)(

)()/(

saatzaman

kgAvsaatkgCPUE

)

)(

)()/(

saatzaman

NAvsaatNCPUE

Aşağıdaki denklemler kullanılarak her bir çekimde ıskarta olarak avlanan köpek balıklarının miktarları hesaplanmıştır.

Toplam 103 saat süren 39 çekimde 573.9 kg köpekbalığı örneklenmiştir.

Elde edilen değerler 200’ er m’lik 3 farklı derinlikkatmanına ( 200-399 m, 400-599 m ve 600-799 m)ayrılarak sunulmaktadır.

Bulgular

derinlik (m) 200-399 400-599 600-800

çekim sayısı/çekim süresi 12/(15sa) 27/(88sa) 14/(19sa)

Tür KLD N CPUE(Kg/sa.)

Etmopterus spinax LC 0+6821+243 - 77.51 12.79

Scyliorhinus canicula LC 502+610+4 33.46 6.93 0.21

Galeus melastomus LC 30+696+116 2.0 7.91 6.11

Squalus blainvillei - 5+205+2 0.33 2.33 0.11

Centrophorus granulosus VU 0+48+5 0 0.55 0.26

Heptranchias perlo VU 0+11+0 - 0.13 -

Oxynotus centrina CR 2+1+1 0.13 0.01 0.05

Mustelus mustelus VU 4 - - -

Dalatias licha DD 0+3+0 - 0.03 -

Carcharhinus plumbeus EN 1 - - -

Toplam 9310 35,92 95,4 19,53

Aristaemorpha foliaceaAristeus antennatusParapenaeus longirostrisPlesionika edwardsiiPlesionika martia

48 kg hedef tür

68 kg ıskarta kıkırdaklı balık.

Çoğunluğu E. spinax (30 kg)

Scyliorhinus canicula (linnaeus, 1758)

En çok yakalanan tür olmakla birlikte 200-399 metre derinlikleri arasında CPUE değeri en yüksek olan türdür.

Galeus melastomus(Rafinesque, 1810)

Risk taşımayan türdür. Derin deniz avcılığının yapıldığı 400-599 metre katmanında toplam 696 adet avlanmış ve CPUE

değeri 7.91 kg/saat olarak hesaplanmıştır.

Squalus blainvillei(Risso, 1826)

Canicula ve Blanvillei için 2010 yılında FAO’nun uzman toplantısında öncelikli çalışılması gereken köpek balıkları türleri içindedirler.

Iskarta miktarı fazla bilgi birikimi yok ve stok tespiti bu türler için önemlidir.

Etmopterus spinax(Linnaeus, 1758)

Spinax kırmızı karides avcılığı yapılan yerlerde çok miktarda avlanırlar.

Centrophorus granulosus (Schneirder, 1801)

Kırmızı listeye göre savunmasız bir türdür. 200-500 metre derinlik aralıklarında yaşamalarına rağmen 200-399 metre

katmanında rastlanmamış olup bu derinlik katmanında CPUE değeri en düşük olan türdür.

Heptranchias perlo (bonnaterre, 1788)

7 solungaç yarığı ile diğer türlerden ayrılırlar. 400-599 metre derinlik aralığında toplam 11 adet avlanmış olup savunmasız bir türdür.

Oxynotus centrina (Linnaeus, 1758)

Domuz köpek balığı olarak da isimlendirilirler. Kırmızı listenin ilk sırasında nesli tükenme tehlikesi altındadırlar.

Mustelus mustelus (Linnaeus, 1758)

Bu tür kıyısal bölgede yakalandı , akvaryumlar için değerlidir. Avlanma miktarları fazla olmakla birlikte kaydı

tutulmamaktadır. Kırmızı liste türüdür ve savunmasızdırlar.

Dalatias licha (Bonnaterre, 1788)

250-1000 metre arasında yaşayan bir tür olmasına rağmen 400-599 metre aralığında 3 adet avlanmış veri eksikliği olan

bir türdür.

Carcharhinus plumbeus(Nardo, 1827)

Kırmızı liste türüdür. Marmaris Çamlı köyü’ne bağlı Boncuk Koyu üreme alanlarıdır. Bunun için koruma altına alınmışlardır. Akdeniz havzasında tek üreme alanlarıdır.

Kemikli balıklar ile kıyaslandığında, yaşamkarakteristiklerinden dolayı köpekbalıklarının balıkçılıkmortalitesine karşı kendilerini toparlama gücü zayıftır(Hoenig and Gruber, 1990).

Yaşam karakteristiklerinden dolayı Köpekbalığıpopulasyonlarının yalnızca çok azı balıkçılıkfaaliyetlerine karşı koyabilir (Camhi et al., 1998;Musick, 1998; Cortes, 2000).

Çok daha hızlı azalma gösterebilen bu populasyonlar,bu azalışları diğer balık populasyonları kadar hızlı telafiedemezler (Sminkey and Musick, 1995; 1996).

Sonuç

Köpek balıklarının hedef tür olarak avlanmasıstoklarının azalmasına (çökmesine) sebep olur,bununla birlikte diğer en önemli tehdit de hedefdışı olarak avlanmasıdır (Bonfil, 1994; Musick,1999).

Son yıllarda, IUCN tarafından köpekbalığıtürlerinin durumları daha yakından incelenmeyebaşlanmıştır. Tehdit altında olan köpekbalığıtürlerinin sayısının kesinlikle artış göstereceğibelirtilmektedir (Bonfil ve Musick 2005).

Köpekbalığı türleri üzerindeki balıkçılık baskısınıkaldırmak için balıkçılık yönetimi planıhazırlanması acil ihtiyaçtır (Chiaramonte ve diğ.,2006). Bu kapsamda daha önce çalışmayapılmamış alanlarda, temel veri niteliğinde olanCPUE (Kg/sa. ve N/sa.), CPUA değerleri ile boyağırlık (L-W) ilişkilerinin ortaya konulmasıönemlidir.

CAMHI, M., FOWLER, S., MUSICK, J., BRÄUTIGAM, A., FORDHAM, S. 1998. Sharks and their relatives: Ecology and Conservation. Occasional Paper of the IUCN Species Survival Commission Occas. Pap. No. 20. CAVANAGH, R.D., GIBSON, C. 2007. Overview of theConservation Status of Cartilaginous Fishes(Chondrichthyans) in the Mediterranean Sea. IUCN. Gland. Switzerland and Malaga. Spain.GOLONĠ, D., ÖZTÜRK, B., BAġUSTA, N. 2006. Fishesof The Eastern Mediterranean. Turkish Marine Research Foundation, İstanbul

Kaynakça

MATER, S., KAYA, M., BĠLECENOĞLU, M. 2005 Türkiye Deniz Balıkları – 1 Kıkırdaklı Balıklar (Chondrıchthyes). E.Ü. Su Ürünleri Fak. ders kitabı dizini

Hoenig, J.M. 1983. Empirical use of longevity data to estimate mortality rates. Fishery Bulletin

SERENA, F. 2005. Field identification guide to the sharks and rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO Species identification Guide for Fishery Purposes. Rome, FAO

TEŞEKKÜRLER

DANIġMANIM; DOÇ. DR. M.CENGĠZ DEVAL

DR. OLGAÇ GÜVEN

ARġ GÖR. TURHAN KEBAPÇIOĞLU

ĠSMET SAYGU

GÖKÇE ÖZGEN

AKDENĠZ SU ARġ. GEMĠSĠ KAPTANI VE EKĠBĠ