BVV Congres 2012

“ Het behoud van fysieke capaciteit: een uitdaging voor de toekomst?”

Dr. S. De Vriese, arbeidsgeneesheer – preventieadviseur brandweer

HET BEHOUD VAN FYSIEKE CAPACITEIT : EEN UITDAGING VOOR DE TOEKOMST?

Dr. Steven De Vriese - ArbeidsgeneesheerTienen – 29 september 2012

• (On-)geschiktheid

• Evaluatie gezondheidstoestand

• VO2-max

• Definitie – Referentiewaarden

• Eerste en tweede resultaten

• Bepalende en beïnvloedbare factoren

• Behoud van de fysieke capaciteit?

Wie heeft welke rol?

• Besluit

4

(ON-)GESCHIKTHEID

(On)-geschiktheid

GESCHIKTHEID =

Een optimale fysieke gezondheidstoestand voor een operationeel lid van de brandweer opdat deze zijn functie effectief, efficiënt en veilig zou kunnen uitvoeren en daarbij zijn eigen gezondheid niet in gevaar brengt

Het wettelijk middel daartoe is het gezondheidstoezicht op de individuele brandweerman/-vrouw

5

Niet noodzakelijk 100% gezond,wel “minimale” gezondheid

6

EVALUATIE

GEZONDHEIDSTOESTAND

Inhoud - criteria

7

Inhoud - criteria

8

Inhoud - criteria

Inhoud - criteria

http://www.beswic.be/nl/topics/health/gezondheidstoezicht/front-page/#brandweer

Werknemers

• Onderscheid beroeps-, vrijwilligers en bedrijfsbrandweer valt weg

• Gezondheidsnormen zijn niet dezelfde voor alle functies

11

PERSLUCHTDRAGER GASPAKDRAGER DUIKER

Criteria

12

Criteria

13

14

VO2-max

Definitie

Referentiewaarden

Definitie

VO2-max = bepaling zuurstofopname-capaciteit

• mate waarin zuurstof naar de spieren kan gevoerd worden

• cardiovasculaire “fitness”

• is perfecte maat voor “inhoud”

• is slecht voorspellende maat voor “conditie”

VO2-max = BELASTBAARHEIDSTEST

• geeft aan wat het lichaam “zou moeten kunnen verdragen”

• gemiddeld verbruik 25-35 ml/min/kg

15

Referentiewaarden VO2-max

• Persluchtdrager die inspanning levert

• Duiker

• Gaspakdrager

• Voorafgaande gezondheidsbeoordeling

16

38 ml/min/kg

45 ml/min/kg

Representatieve resultaten

• Kwalitatieve meting• Goed opgeleide afnemer van de test• Correcte en behoorlijke werking van de testapparatuur• …

• Strikt volgen van zelfde protocol• Opwarming op fiets• Looptest• Per minuut 1 km/u sneller

• Maximale test• Tot hartslag plateau bereikt• Tot inspanning “bovenmenselijk”• Afwezigheid van lichamelijke klachten

18

VO2-max

Eerste en tweede resultaten

Eerste resultaten

19

Eerste resultaten

• 244 testen

• beroepsmensen en vrijwillig personeel, resp 14% en 86%

• maart 2008 tot juni 2009

• gemiddelde VO2-max waarde : 48,5 ml/kg/min

20

Tweede resultaten

Tweede resultaten

• 407 inspanningstesten

• 7 korpsen binnen de zone

• maart 2008 tot november 2011 (nadruk op 2011)

• Gemiddelde leeftijd : 39.7 jaar

• VO2-max 45.6 ml/min/kg

• 84.3% heeft meer dan 38 ml/min/kg• 52.1% heeft meer dan 45 ml/min/kg

22

Tweede resultaten

23

Conclusie

• VO2-max bij heel veel personeelsleden boven de norm• 84.3% boven de 38 ml/min/kg• 52.1% boven de 45 ml/min/kg

• Reserve tov de norm behouden (tot einde loopbaan)

• Werk aan de winkel bij diegenen die de norm (nog) niet halen• Tegen 2015 of 2020• Tot einde loopbaan

• “Overgangsregel”

25

VO2-max

Bepalende factoren

Beïnvloedbare factoren

VO2-max – bepalende factoren

• Erfelijke aanleg

• Geslacht

• Leeftijd BMI Vetpercentage

• Mate van sporten

VO2-max – beïnvloedbare factoren

• Erfelijke aanleg

• Geslacht

• Leeftijd BMI Vetpercentage

• Mate van sporten• Duur en intensiteit• 10 à 20% extra

Zone binnen Oost-VlaanderenBMI = 26.16 kg/m2

Gewicht/lengte2

28

BEHOUD VAN DE FYSIEKE CAPACITEIT?

Wie heeft welke rol ?

Wie heeft welke rol ?

• Arbeidsgeneeskundigen

• Individuele brandweerman

• Korpsen (pre-zone / zone)

Organisatorisch – logistiek

Gezondheidstoezicht - Interpretatie van inspanningstestGeschiktheid / ongeschiktheid – advies aan werkgeverInformatie – motivatie – coaching aan personeelslid

Lichaamssamenstelling (gewicht, buikomtrek, …)Voedingsadviezen (diëtisten, vermageringsprogramma’s, …)SportenAlgemene gezondheidstips (slapen, roken, …)

Gezondheidscriteria nastreven (recht – plicht)Meewerken aan het welzijnsbeleidOperationaliteit verzekeren

SportbeleidSportmomenten (met doelstellingen en objectieven)Regelmatige interne toetsingBevorderen van de sfeer en groepsdynamiek

Deskundige sport / sportcoachIn afspraak met arbeidsgeneesheerOp basis van gestructureerd beleid

Voorzien in faciliteitenEvaluatie personeelslid

30

BESLUIT

Besluit

• Medische criteria = consensus-tekst

• Medische criteria = praktijkrichtlijn / code van goede medische praktijk

Basis om uniform uitspraak te doen omtrent geschiktheid

• Doel : optimale fysieke conditie voor alle personeelsleden

• Inspanningstest : referentie- en opvolgsparameter• Cardiovasculaire belastbaarheid / fitness• (On-)geschiktheid

Besluit

• Alle personeelsleden dienen de normen te (blijven) halen• Aanwervingen• Huidige personeelskader

• “Jong” • “Oud”

• Verschillende partijen hebben hun eigen rol• Gezondheidstoezicht met inspanningstesten• Informatie – motivatie WN / WG• Sportmomenten - Sportfaciliteiten – Sportcoach• …

• Synergie om doel te bereiken

Voor meer info

SecurexDr. Steven De Vriese

Brouwerijstraat 1

9031 Drongen

09 / 265 81 50

09 / 235 61 25

0477 / 406 701

publiekesector@securex.be

VO2-max daalt met leeftijd

38

VO2-max daalt met toenemende BMI

39

VO2-max daalt met toenemende vetpercentage

40

Partners BVV Congres 2012