ELEMENTI DIGITALNIH RAČUNARSKIH SISTEMA ELEMENTI DIGITALNIH RAČUNARSKIH SISTEMA

Digitalni Digitalni računarskiračunarski s sistemistem služi čoveku kao služi čoveku kao ispomoć u ispomoć u rešavanju zadarešavanju zadataktaka i problemaa i problema u bilo kom području njegove u bilo kom području njegove delatnosti. delatnosti.

BrzinaBrzina i veliki broj operacija u jedinici vremena omogućava i veliki broj operacija u jedinici vremena omogućava upoupotretrebu digitalnog računabu digitalnog računarskogrskog s sistema (DRS) istema (DRS) u rešavanju vrlo u rešavanju vrlo složenih zadasloženih zadataktaka koje bi čovek bez usluga računaa koje bi čovek bez usluga računarra vrlo dugo a vrlo dugo rešavao.rešavao.

Od posebnog je značaja svojstvo DRS da vrlo brzo obavlja Od posebnog je značaja svojstvo DRS da vrlo brzo obavlja matematičke operacijematematičke operacije u njemu prilagođenom brojnom s u njemu prilagođenom brojnom sistemuistemu pomoću elektronpomoću elektronskihskih komponenti i uređaja kreiranih upravo za tu komponenti i uređaja kreiranih upravo za tu svrhu. svrhu.

ZatoZato se treba upoznati s se treba upoznati s osnovama radaosnovama rada navedenih komponenti navedenih komponenti i brojnim si brojnim sistemimaistemima koji se u računarstvu koriste. koji se u računarstvu koriste.

BROJNI SBROJNI SISTEMISTEMI I

Brojni sBrojni sistemistem je je način označavanjanačin označavanja ili izražavanja brojeva, ili izražavanja brojeva,

nizova znakova ili naziva. nizova znakova ili naziva.

Uporedo sUporedo saa razvojem pisma kroz čovekovu razvojem pisma kroz čovekovu istorijuistoriju razvijali su razvijali su

se i se i različiti brojni srazličiti brojni sistemiistemi koji se po strukturu dele na: koji se po strukturu dele na:

1.) aditivne, 1.) aditivne,

2.) aditivno-multiplikativne.2.) aditivno-multiplikativne.

Aditivni sAditivni sistemistem je niz znakova u kojima je broj jednak je niz znakova u kojima je broj jednak zbzbiriruu

znakova od kojih je sastavljen, npr. kao kod starih Rimljana:znakova od kojih je sastavljen, npr. kao kod starih Rimljana:

XXXVII = 10 + 10 + 10 + 5 + 2 = 37 XXXVII = 10 + 10 + 10 + 5 + 2 = 37

Ovakvi sOvakvi sistemiistemi nisu omogućavali računske operacije kao što nisu omogućavali računske operacije kao što

omogućavaju omogućavaju aditivno-multiplikativniaditivno-multiplikativni brojni s brojni sistemiistemi, kod kojih , kod kojih

pojedini brojevi (pojedini brojevi (cifrecifre) predočavaju veličinu pojedinih grupa ) predočavaju veličinu pojedinih grupa

dadattog niza s kojom se pomnože i sve grupe og niza s kojom se pomnože i sve grupe saberusaberu::

"sto četrdeset i pet" = 1 * 100 + 4 * 10 + 5 * 1 = 145 "sto četrdeset i pet" = 1 * 100 + 4 * 10 + 5 * 1 = 145

Osnova aditivno-multiplikativnog brojOsnova aditivno-multiplikativnog brojnnog sog sistemaistema je je BAZABAZA, ,

koja ulazi kao multiplikant u komponente oznake ili naziva broja.koja ulazi kao multiplikant u komponente oznake ili naziva broja.

Danas je u opDanas je u opštojštoj upo upotretrebi bi DEKADNI BROJNI SDEKADNI BROJNI SISTEMISTEM, ,

aditivno-multiplikativni brojni saditivno-multiplikativni brojni sistemistem s saa OSNOVOM (BAZOM) OSNOVOM (BAZOM)

deset (10).deset (10).

OObičnobično se broj "N" u aditivno-multiplikativno se broj "N" u aditivno-multiplikativnomm s sistemistemu su saa osnovom "B" može napisati u obliku:osnovom "B" može napisati u obliku:

NN – broj brojnog sistema sa osnovom “ – broj brojnog sistema sa osnovom “BB” izražen ciframa “” izražen ciframa “aa””

aa – bilo koja cifra brojnog sistema u opsegu od – bilo koja cifra brojnog sistema u opsegu od 00 do do B-1B-1, a to su , a to su

u dekadnom sistemu znakovi u dekadnom sistemu znakovi 0,1,2,3,4,5,6,7,8 0,1,2,3,4,5,6,7,8 i i 99 koji koji

predstavljaju brojni rpredstavljaju brojni raaspon unutar osnove “spon unutar osnove “BB”.”.

BB – osnova (baza) brojnog sistema, koja u dekadnom sistemu – osnova (baza) brojnog sistema, koja u dekadnom sistemu

iznosi 10 i ukazuje da u sistemu veličine grupe ima 10 različiteih iznosi 10 i ukazuje da u sistemu veličine grupe ima 10 različiteih

stanja na jednom mestu jedne cifre “stanja na jednom mestu jedne cifre “aa”.”.

Navedenim izrazom izračunava se dekadna vrednost broja "N" Navedenim izrazom izračunava se dekadna vrednost broja "N"

bilo kog brojnog sistema.bilo kog brojnog sistema.

DEKADNI brojni sDEKADNI brojni sistemistem

Ljudi broje i računaju po Ljudi broje i računaju po dekadnom brojnom sistemudekadnom brojnom sistemu i vrlo i vrlo

često ne razmišljaju da je nastao na osnovu deset čovekovih često ne razmišljaju da je nastao na osnovu deset čovekovih

prstiju s kojima se ispomagao u računanju.prstiju s kojima se ispomagao u računanju.

Koristi se Koristi se poziciono označavanje brojevapoziciono označavanje brojeva npr. broj 1953 sadrži npr. broj 1953 sadrži

četiri cifre od kojih svaka u zavisnosti od mesta gde se nalazi četiri cifre od kojih svaka u zavisnosti od mesta gde se nalazi

označava broj jedinica, desetica, stotina itd. označava broj jedinica, desetica, stotina itd.

Svakoj cifri pridružuje se njena Svakoj cifri pridružuje se njena TEŽINATEŽINA koja zavisi od njenog koja zavisi od njenog

mesta u broju. mesta u broju.

Najmanju težinu ima cifra na desnom kraju broja, a najveću Najmanju težinu ima cifra na desnom kraju broja, a najveću

težinu ima cifra na levom kraju broja.težinu ima cifra na levom kraju broja.

Dekadni broj tumači se na sledeći način:Dekadni broj tumači se na sledeći način:

težinske vrednostitežinske vrednosti

Osnova sOsnova sistemaistema je broj 10 je broj 10 a a težinska vrednost težinska vrednost cifrecifre je je eksponent osnoveeksponent osnove u skladu s u skladu saa udaljenosti udaljenosti cifrecifre od mesta od mesta najmanje težine.najmanje težine.

S negativnim eksponentom mogu se prikazati brojevi manji od S negativnim eksponentom mogu se prikazati brojevi manji od jedan kao na primer:jedan kao na primer:

0.12 = 1 * 100.12 = 1 * 10-1-1 + 2 * 10 + 2 * 10-2-2

Često se u svakodnevnoj praksi opisuju događaji kojim je Često se u svakodnevnoj praksi opisuju događaji kojim je osnovosnovaa brojanja drugačij brojanja drugačijaa, npr. sunca ima ili nema, živ ili mrtav, , npr. sunca ima ili nema, živ ili mrtav, mokar ili sumokar ili suvv i sličn i sličnoo. .

Tim opisima pridružena su Tim opisima pridružena su DVADVA različita stanja. različita stanja.

Elektronika u tom pogledu nijeElektronika u tom pogledu nije mnogo drugačija mnogo drugačija. .

Vrlo je složen elektronVrlo je složen elektronskiski sklop koji bi amplitude signala sklop koji bi amplitude signala prikazanih na slici razlikovao u 10 prikazanih na slici razlikovao u 10 nivoanivoa veličine. veličine.

SSistemistem bi bio neotporan na svaku smetnju koja bi izmenila bi bio neotporan na svaku smetnju koja bi izmenila veličinu amplitude.veličinu amplitude.

. . . . . . vremenski predviđena

mesta za svaki impuls

Jednostavnije je definiJednostavnije je definissati dve situacijeati dve situacije::

- - impulsa impulsa imaima (pozitivan impuls) (pozitivan impuls)

- - ili ga ili ga nemanema (odsustvo ili negativan impuls). (odsustvo ili negativan impuls).

Simbolička oznaka postojanja impulsa je "1", a oznaka Simbolička oznaka postojanja impulsa je "1", a oznaka

nepostojanja je "0". nepostojanja je "0".

Sklop koji razlučuje postojanje i nepostojanje impulsa mnogo Sklop koji razlučuje postojanje i nepostojanje impulsa mnogo

je je jednostavnijijednostavniji, te se stoga računa, te se stoga računariri dizajniraju da računske i dizajniraju da računske i

logičke operacije vrše s brojnim slogičke operacije vrše s brojnim siiststemomemom koji koristi koji koristi cifrecifre "0" i "0" i

"1" i ima osnovu "2"."1" i ima osnovu "2".

Takav sTakav sistem seistem se naziva naziva BINARNI BROJNI SBINARNI BROJNI SISTEMISTEM u ko u komeme se se

na mestu na mestu cifrecifre mogu pojaviti "0" ili "1", što predstavlja 50% mogu pojaviti "0" ili "1", što predstavlja 50%

verovatan događaj za pojavu jedne od verovatan događaj za pojavu jedne od cifaracifara. .

BINARNI brojni sBINARNI brojni sistemistem

Kod dekadnog brojnog sKod dekadnog brojnog sistema istema brojimo "nula, jedan, dva, tri, brojimo "nula, jedan, dva, tri,

četiri, pet, šest, sedam, osam, devet, DESET ", a "deset" je u četiri, pet, šest, sedam, osam, devet, DESET ", a "deset" je u

suštini "0 jedan dalje". suštini "0 jedan dalje".

Analogno navedenom može se izgraditi binarni sAnalogno navedenom može se izgraditi binarni sistemistem brojeva brojeva

prema primeru u tabeliprema primeru u tabeli..

GeneriGenerissanje dekadnog i binarnog niza celih brojeva. anje dekadnog i binarnog niza celih brojeva.

sledi “0 jedan dalje”sledi “0 jedan dalje”

sledi “00 jedan dalje”sledi “00 jedan dalje”

OpOpštšti oblik za pretvi oblik za pretvaranjearanje binarnog broja u dekadni je: binarnog broja u dekadni je:

NN – broj brojnog sistema izražen ciframa “ – broj brojnog sistema izražen ciframa “aa””

aa – cifra sistema; “ – cifra sistema; “00” ili “” ili “11””

2 2 – osnova brojnog sistema– osnova brojnog sistema

Primer I Primer I

Kolika je dekadna vrednost binarnog broja 10101101B, prema Kolika je dekadna vrednost binarnog broja 10101101B, prema znaku Iznaku I??

Nulti bit nosi Nulti bit nosi najmanju težinsku vrednostnajmanju težinsku vrednost (najmanje značajan (najmanje značajan

bit), a težina im raste sbit), a težina im raste saa desna u levo. desna u levo.

Dakle, pretvDakle, pretvaranjearanje binarnog broja u dekadni vrlo je binarnog broja u dekadni vrlo je

jednostavnjednostavnoo..

Za binarne brojeve Za binarne brojeve manje od jedanmanje od jedan postupak je analogan postupak je analogan

radnjama za dekadne brojeve npr. za broj 0.101B je:radnjama za dekadne brojeve npr. za broj 0.101B je:

0.1010.101BB = 1*2 = 1*2-1-1 + 0*2 + 0*2-2-2 + 1*2 + 1*2-3-3 = 1/2 + 1/9 = 0.61111... = 1/2 + 1/9 = 0.61111...DD

Primer II Primer II

Kolika je binarna vrednost dekadnog broja 47?Kolika je binarna vrednost dekadnog broja 47?

DeljenjemDeljenjem dekadnog broja dekadnog broja ssaa dva dva i formiranjem niza od i formiranjem niza od

celobrojnih ostataka dobije se binarni broj ekvivalentan celobrojnih ostataka dobije se binarni broj ekvivalentan

dekadnom broju po iznosu.dekadnom broju po iznosu.

Primer IIIPrimer III

Za brojeve manje od jedanZa brojeve manje od jedan pretv pretvaranjearanje se vrši se vrši množenjem smnoženjem saa dva dva i formiranjem niza od celobrojnog i formiranjem niza od celobrojnog ostatakaostataka prorproračuna npr. za ačuna npr. za

dekadni broj 0.8215.dekadni broj 0.8215.

Treba voditi računa o samom izgovaranju binarnih brojeva. Treba voditi računa o samom izgovaranju binarnih brojeva.

Ne može se za 101111B reći "sto jedna Ne može se za 101111B reći "sto jedna hiljadahiljada i sto i sto jedanaest", jer sam izgovor podrazumeva dekadne sadržaje, jedanaest", jer sam izgovor podrazumeva dekadne sadržaje, već treba reći "jedan, nula, jedan, jedan, jedan, jedan po osnovi već treba reći "jedan, nula, jedan, jedan, jedan, jedan po osnovi dva". dva".

0.8215 * 2 = 1.6430 = 0.643 + 1 . . . 0.643 * 2 = 1.286 = 0.286 + 1 . . . 0.286 * 2 = 0.572 = 0.572 + 0 . . . 0.572 * 2 = 1.144 = 0.144 + 1 . . .

Binarni brojni sBinarni brojni sistemistem je je osnovosnovaa nana koj kojojoj će računa će računarr obavljati obavljati

svoje zadasvoje zadatktke na sklopovskoe na sklopovskomm nivounivou. .

PrezentPrezentovaovanje numeričkih rezultata u binarnom obliku vrlo je nje numeričkih rezultata u binarnom obliku vrlo je

nepregledno i nerazumljivo za korisnika zbog velikog mnoštva nepregledno i nerazumljivo za korisnika zbog velikog mnoštva

cifaracifara, te se kao međufaza prema dekadnom brojevnom s, te se kao međufaza prema dekadnom brojevnom sistemuistemu

koriste koriste oktalnioktalni i i heksadeheksadecimalnicimalni brojni s brojni sistemistem. .

OKTALNI brojni sOKTALNI brojni sistemistem

Osim binarnog brojnog sOsim binarnog brojnog sistemaistema u računa u računarrima se koristi i ima se koristi i

OKTALNIOKTALNI brojni s brojni sistemistem ssaa bazom 8 bazom 8 i koji koristi osam i koji koristi osam cifaracifara

dekadnog brojnog sdekadnog brojnog sistemaistema i to i to cifrecifre 0,1,2,3,4,5,60,1,2,3,4,5,6 i i 77. .

Brojevi ovog sBrojevi ovog sistemaistema prikazani su u narednoj tab prikazani su u narednoj tabeleli: i:

OpOpštšti oblik za pretvi oblik za pretvaarranjeanje oktalnog broja u dekadni je: oktalnog broja u dekadni je:

NN – broj brojnog sistema izražen ciframa “ – broj brojnog sistema izražen ciframa “aa””

aa – cifra sistema; – cifra sistema; 1,2,3,4,5,61,2,3,4,5,6 ili ili 77

88 – osnova brojnog sistema – osnova brojnog sistema

Primer IVPrimer IV

Kolika je dekadna vrednost oktalnog broja 423Kolika je dekadna vrednost oktalnog broja 423OO??

423423OO= 4*8= 4*822 + 2*8 + 2*811 + 3*8 + 3*800 = 256 + 16 + 3 = 275 = 256 + 16 + 3 = 275DD

Pošto Pošto cifracifra 7 predstavlja binarnu kombinaciju 111B, 7 predstavlja binarnu kombinaciju 111B, deljenjem deljenjem

binarnog broja u grupe po tri binarnog broja u grupe po tri cifrecifre lako ga je pretvoriti u oktalni lako ga je pretvoriti u oktalni

broj:broj:

HEKSADEHEKSADECIMALNICIMALNI brojni s brojni sistemistem

₪ Kod heksadeKod heksadecimalnogcimalnog brojnog s brojnog sistemaistema osnova sosnova sistemaistema je 16 je 16, ,

te se pored poznatih oblika te se pored poznatih oblika cifaracifara 0,1,2,3,4,5,6,7,8 0,1,2,3,4,5,6,7,8 i i 99 za preostale za preostale

cifrecifre sistemasistema koriste oblici slova koriste oblici slova A,B,C,D,EA,B,C,D,E i i FF kako se za brojeve kako se za brojeve

veće od 9 ne bi koristila dva znaka. veće od 9 ne bi koristila dva znaka.

₪ Naravno, mogli su se izmisliti novi oblici za prikazivanje 16 Naravno, mogli su se izmisliti novi oblici za prikazivanje 16

heksadeheksadecimalnihcimalnih cifaracifara, ali je to problem bez značaja., ali je to problem bez značaja.

₪ Dakle, Dakle, cifrecifre heksade heksadecimalnogcimalnog s sistemaistema su od su od 0 do F0 do F po po

heksadeheksadecimalnom cimalnom označavanju, odnosno od 0 do 15 po označavanju, odnosno od 0 do 15 po

dekadnom shvadekadnom shvattanju njihove vrednosti. anju njihove vrednosti.

Brojevi heksadeBrojevi heksadecimalnog cimalnog ssistemaistema prikazani su u narednoj tab prikazani su u narednoj tabelieli::

OpOpštšti oblik za pretvi oblik za pretvaranjearanje heksade heksadecimalnogcimalnog broja je: broja je:

NN – broj brojnog sistema izražen cifrana “ – broj brojnog sistema izražen cifrana “aa””

aa – cifra; – cifra; 1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E ili ili FF

1616 – osnova brojnog sistema – osnova brojnog sistema

₪ Deljenjem binarnog broja u grupe po 4 Deljenjem binarnog broja u grupe po 4 cifrecifre u grupi u grupi, može se , može se

vrlo jednostavno izvršiti njegovvrlo jednostavno izvršiti njegovoo pretvaranjepretvaranje u heksade u heksadecimalnicimalni, ,

jer upravo analizom tabjer upravo analizom tabeleele uviđa se da se svaka heksade uviđa se da se svaka heksadecimalnacimalna

cifracifra može prikazati s može prikazati saa 4 bit-a. 4 bit-a.

₪ Prvoj grupi prePrvoj grupi pretthode "0" da bi se popunila i bila verodostojnija hode "0" da bi se popunila i bila verodostojnija

u prikazu, a što je matematički ispravno. u prikazu, a što je matematički ispravno.

₪ PretvPretvaranjearanje heksade heksadecimalnogcimalnog broja u binarni vrši se broja u binarni vrši se obrobrnutnutim im

postupkompostupkom::

₪ Šesnaest bit-ni binarni broj može se upoŠesnaest bit-ni binarni broj može se upottrreebom bom

heksadeheksadecimalnog cimalnog brojnog sbrojnog sistemaistema vrlo prikladno prikazati. vrlo prikladno prikazati.

₪ PretvPretvaranjearanje je dosta jednostavn je dosta jednostavnoo i omoguć i omogućujeuje brzo saznanje o brzo saznanje o

očitanim očitanim sadržajima u memorijisadržajima u memoriji računa računarra ili nekom njegovom a ili nekom njegovom

drugom sklopu. drugom sklopu.

₪ To je i razlog o potrebi poznavanja prikazanih brojnih sTo je i razlog o potrebi poznavanja prikazanih brojnih sistemaistema..

₪ PretvPretvaranjearanje iz oktalnog u heksade iz oktalnog u heksadecimalnicimalni s sistemistem i obr i obrnutonuto je je

jednostavnjednostavnoo, , broj se pretvori u binarni i onda se grupibroj se pretvori u binarni i onda se grupišeše u grupe u grupe

od četiri ili od tri od četiri ili od tri cifrecifre i pretvara u drugi oblik i pretvara u drugi oblik..

61546154OO = 110 001 101 100 = 110 001 101 100BB = 1100 0110 1100 = 1100 0110 1100BB = C6C = C6CHH = 3180 = 3180DD

₪ DirektnDirektnoo pretv pretvaranjearanje dekadnog broja u oktalni dekadnog broja u oktalni je je moguć mogućee po po

istom načelu kao pretvaranje u binarni oblik. istom načelu kao pretvaranje u binarni oblik.

₪ No najjednostavnije je dekadni broj pretvoriti u binarni a onda No najjednostavnije je dekadni broj pretvoriti u binarni a onda

binarni broj grupibinarni broj grupissanjem binarnih anjem binarnih cifaracifara pretvoriti u oktalni ili pretvoriti u oktalni ili

heksadeheksadecimalnicimalni, već prema potrebi., već prema potrebi.

ZAKLJUČAKZAKLJUČAK

Primena binarnog brojnog sPrimena binarnog brojnog sistemaistema u računa u računarskrskoj tehnici oj tehnici

opravdana jeopravdana je zbog dve prednosti koje s zbog dve prednosti koje sistemistem omoguć omogućujeuje::

- - Pouzdanost u raduPouzdanost u radu, ,

- - EkonomičnostEkonomičnost. .

PouzdanostPouzdanost se lako i sigurno ostvaruje jer elektron se lako i sigurno ostvaruje jer elektronskiski sklop sklop

treba da zauzme samo dva stanja: ima i nema napona, odnosno treba da zauzme samo dva stanja: ima i nema napona, odnosno

"1" ili "0", uprošteno "radi" ili "ne radi". "1" ili "0", uprošteno "radi" ili "ne radi".

Ako se uz to svakoj binarnoj kombinaciji Ako se uz to svakoj binarnoj kombinaciji dodadoda određeni broj određeni broj

bit-a na načinbit-a na način::

- - da se za svaku osigura ukupan paran broj jedinica ili nula da se za svaku osigura ukupan paran broj jedinica ili nula

((provera parnostprovera parnostii), ili ), ili

- da - da se izračunava ukupni brojni iznos kao zbir svih se izračunava ukupni brojni iznos kao zbir svih cifaracifara unutar unutar

određenog "bloka" podataka - kontrolni zbir (određenog "bloka" podataka - kontrolni zbir (check sumcheck sum), ),

to to dodopriprinosi nosi ukupnoj pouzdanosti sukupnoj pouzdanosti sistemaistema i kontroli i kontroli ppojavojavee

greškegreške. .

EkonomičnostEkonomičnost se ogleda u potrebi za najmanjim brojem vodova se ogleda u potrebi za najmanjim brojem vodova

za prenos signala na daljinu.za prenos signala na daljinu.

ZZbog preglednostibog preglednosti i upravljanja radom s i upravljanja radom sistemaistema reprezent reprezentovaovanje nje

korisniku je u drugim brojkorisniku je u drugim brojninim sm sistemimaistemima..

Izbor između "0" i "1" predstavlja Izbor između "0" i "1" predstavlja najmanji mogući izbornajmanji mogući izbor i i

predstavlja predstavlja meru količine informacijmeru količine informacijee nazvanu nazvanu BITBIT (BInary digiT (BInary digiT ==

binarna binarna cifracifra). ).

Po Po ASCIIASCII kodu skup od 8b (osam bit-a) predstavlja jedan znak. kodu skup od 8b (osam bit-a) predstavlja jedan znak.

Prema dogovoru ta je kombinacija nazvana Prema dogovoru ta je kombinacija nazvana BYTEBYTE (BinarY Term (BinarY Term

== binarni izraz).binarni izraz).

Dakle:Dakle:

8 b (bit-a) = 1 B (Bajt) 8 b (bit-a) = 1 B (Bajt)

Veće jedinice za merenje količine informacije od navedenih su:Veće jedinice za merenje količine informacije od navedenih su:

1 kB (kilo Bajt) = 1 024 B 1 kB (kilo Bajt) = 1 024 B

1 MB (Mega Bajt) = 1 024 kB = 1 048 576 B 1 MB (Mega Bajt) = 1 024 kB = 1 048 576 B

1 GB (Giga Bajt) = 1 024 MB = 1 048 576 kB = 1 073 741 824 B 1 GB (Giga Bajt) = 1 024 MB = 1 048 576 kB = 1 073 741 824 B

Ako kažemo da neki memorijski medij ima Ako kažemo da neki memorijski medij ima KAPACITETKAPACITET od 4 od 4

MB, pojednostavljeno rečeno to znači da je u njega moguće MB, pojednostavljeno rečeno to znači da je u njega moguće

snimitisnimiti 4'194'304 B, odnosno znakova, u veličini od 8b (osam bit-a) 4'194'304 B, odnosno znakova, u veličini od 8b (osam bit-a)

svaki.svaki.

Multiplikator Multiplikator 10241024 rezultat je matematičkog izraza: rezultat je matematičkog izraza:

a to je dekadni iznos binarnog broja: a to je dekadni iznos binarnog broja: 100'0000'0000B100'0000'0000B..

Kako računaKako računarr (digitalno) koristi (digitalno) koristi isključivo brojeveisključivo brojeve, to znači da , to znači da

se svi znakovi, instrukcije i podaci moraju pretvoriti u brojeve se svi znakovi, instrukcije i podaci moraju pretvoriti u brojeve

kako bi računaru bili razumljivi. kako bi računaru bili razumljivi.

Znakovi i instrukcije Znakovi i instrukcije najčešće se unose preko najčešće se unose preko tastaturetastature koja koja

šalje računašalje računarru odgovarajuće kombinacije impulsa. u odgovarajuće kombinacije impulsa.

UopUopštšteno, eno, tastaturatastatura je elektromehanički pretvarač koji znak na je elektromehanički pretvarač koji znak na

ttasteruasteru po pritisku pretvara u po pritisku pretvara u pripadnu binarnu kombinacijupripadnu binarnu kombinaciju..

Svakom znaku pripada njemu svojstvena binarna kombinacija.Svakom znaku pripada njemu svojstvena binarna kombinacija.

Skup znakova i binarnih kombinacija naziva se Skup znakova i binarnih kombinacija naziva se KODKOD, a sam , a sam

postupak kreiranja binarnih kombinacija naziva se postupak kreiranja binarnih kombinacija naziva se KODKODOVOVANJEANJE..

Iz skorije čovekove Iz skorije čovekove istorijeistorije postupak pridruživanja impulsa, postupak pridruživanja impulsa,

električnih ili svetlosnih ili sličnih, pojedinim znakovima pisma električnih ili svetlosnih ili sličnih, pojedinim znakovima pisma

poznat je pod nazivom "MORZE-ova poznat je pod nazivom "MORZE-ova azbukaazbuka". ".

RačunaRačunarr koristi koristi ista načelaista načela u u naprednijem oblikunaprednijem obliku..

Iz navedenog je jasno da računaIz navedenog je jasno da računariri ne mogu uspešno ne mogu uspešno

razmenjivati podatke ako ne koriste razmenjivati podatke ako ne koriste isti kodisti kod, te je od velikog , te je od velikog

značaja značaja standardizacija kodastandardizacija koda i i njegovo poštnjegovo poštoovanjevanje, ali i , ali i

njegovo poznavanjenjegovo poznavanje..