C ng ty Tr Tu · 2019. 7. 6. · Trí tuệ có thể kiếm tiền chính là “Chân trí tuệ ” Bộc lộ trí tuệ qua thái độ đối với lợi ích Sống cho thực

Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

http://bit.ly/2Nu231h

MụcLụcBÍQUYẾTKINHDOANHCỦANGƯỜIDOTHÁI

LờiGiớiThiệu

ChươngITuânThủGiaoƯớcLạiBiếtLáchLuật

Trọngchữtín,giữgiaoướctạonên“Thươngnhânhàngđầuthếgiới”

Tuânthủhợpđồng,quyếtkhônghủyước

Tuânthủđiềuướcmộtdạngcôngchínhtrênhìnhthức

Luồnláchkhehởphápluật

Lợidụngphápluật,tưduyngượcchiều

Khéodùngquốctịch,tránhthuếhợppháp

Tuânthủphápluậtcụcbộ,khéoléotrongviệctuânthủphápluậtthuầntúy

Khéodùngphápluật,đạtđượcmụcđích

Giáohuấnchokẻviphạmgiaoước

ChươngIIThànhTín,GiữChoQuanHệLàmĂnĐượcMãiTrườngTồn

Thủtínvớingười

Mỗilầnbuônbánđềulàcuộcgiaodịchđầutiên

Chỉtinchínhmình,cẩnthậnđềphòngtròbịptrongkinhdoanh

Giaodịchchânthành,nhờhòakhítạoracủacải

Muabánthànhthực,khôngquảngcáogiảtạo

GiaoướcvớiThiênChúa,lấy"ThánhKinh"làmđảmbảoCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

Khôngtrốntránh,tráchnhiệmcủamìnhphảitựmìnhgánhvác

ChươngIIITríTuệTrongKinhDoanhCònĐángGiáHơnVàng

Trítuệlàchiếcchìakhóavàngmởracánhcửagiàucó

Tàisảnduynhấtkhôngthểcướpđượclàtrítuệ

CơtrílànguồnvốnđộcđáocủangươiDoThái

“Nhothương”DoThái-Nhữngconngườihọcthứcuyênbác

Tiềnlàdokiếmđượcchứkhôngphảidotíchgópđược

Trítuệcóthểkiếmtiềnchínhlà“Chântrítuệ”

Bộclộtrítuệquatháiđộđốivớilợiích

Sốngchothựctế,luônhànhđộngvìtiền

ChươngIVTríTuệKinhDoanhSiêuViệtCủaThươngNhânDoThái

Tiềnlàthượngđế,tiềnlàvậtbìnhthường

78:22-Tiềnnằmtrongtaynhữngngườicótiền

Mởlốiđiriêng,bánnhiềulờito

Tínhtoántinhtường,cânlượngphânminh

Cáchlàmlinhhoạt:thịtrường“Tựdo”

Khởiđầutừbuônbánnhỏ,bướcvàoxãhộithượnglưu

Hợptáckinhdoanh,đôibêncùngcólợi

Chútrọnghiệusuất,tănggiátrịthờigian

Tiềngởingânhànglàtiềnchết

DùngvốncủangườikhácđểkiếmtiềnCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

ChươngVĐầuCơVàChoVay:CuộcChơiCủaNgườiDoThái

Morgan:bậcthầyđầucơ,dùngliênminhthoátkhỏihiểmnguy

RothschildvàBaruch:bậcthầynắmbắtthòigian

HammervàRockefeller:tintưởngphánđoáncủamình

AaronLincoln:ngườichovươngthấtAnhQuốcvaynỢ

Lloyd:kẻđánhcượcgiữamạohiểmvàantoàn

GeorgeSoros:kẻkhuấylêncơnbãotiềntệChâuÁTháiBìnhDương

ChươngVIVậnDụngTríTuệ,QuyếtThắngTrênBànĐàmPhán

Cạnhtranhtheolý,quyếtkhôngkhoannhượng

Chứtrọngchitiếtvàhìnhthức

Kiếnthứcuyênbáclàlợithếtrongđàmphán

Nghệthuậtmặccả

Đứngtrêngócđộcủađôiphươngđểsuyxétvấnđề

Nênđàmphánvớingườicóquyềnđưaquyếtđịnh

Vụánkỉnhđiển:JofeyrđạichiếncôngtySanyo

ChươngVIILuônVữngNiềmTin,TrongNghịchCảnhVẫnNghĩTớiChuyệnLàmGiàu

Giữvữngniềmtin,khổnạncũnglàmộtnguồncủacải

CuộcchiếncủagiatộcRothschildchốnglạiHitler

JosephHesyrah:từbầncùngtrởthànhgãkhổnglồtrongthịtrườngcổphiếu

HenryPetersen:lịchsửlậpnghiệpđầycayđắngCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

HàihướclàliềuthuốckhôngthểthiếucủathươngnhânDoThái


Sa-Đéc,Nov1,2015

LờiGiớiThiệuNăm1997,GeorgeSorosđãkhiếncuộckhủnghoảngtiềntệbùngpháttạiĐôngNamÁ,thuvàochomìnhnhữngkhoảntiềnkhổnglồ.GeorgeSorostrởthànhThượngđếcủachínhmình,nhưnglạilàkẻthùcủacácquốcgiaĐôngNamÁ.ÔnglàmộtngườiMỹgốcDoThái.

Cóthểnói,DoTháilàmộttrongnhữngdântộcthôngminhnhấttrênthếgiới.HọđãcốnghiếnchonhânloạinhữngbộócvĩđạinhấttrongcáclĩnhvựctừkhoahọcxãhộichođếnkhoahọctựnhiênnhưKarlMarx,Einstein...DoTháicònlàdântộcgiàucónhấttrênthếgiới,trongđócácgươngmặttiêubiểunhưlàGeorgeSoros,WarrenBuffett... Từ những người nắm giữ bánh lái con thuyền kinh tế Mỹ như Ellen,Greenspan,Morgan,Rockefeller,MichaelHammerchođếnnhữngngườihoạtđộngtrong lĩnhvựcgiải trínhưReuters,Pilates,anhemnhàWarner...đều tàibamưulượchơnngười.Chẳnglạkhicóngườiđãnóimộtcáchchâmbiếm:“BathươngnhânDoThảihắthơitrongnhà,hệthốngngànhàngtrêntoànthếgiớiđềusẽbịcảmdâychuyền;nămthươngnhânDoTháikếthợpvớinhau,cóthểkhốngchếtoànbộ

thịtrườngvàngbạcthếgiới”.Cóthểthấy,thànhcôngcủangườiDoTháicósứcảnhhưởngvôcùnglớnkhôngchỉvớinềnkinhtếmàvớicảnềnchínhtrịthếgiớitrongthờiđạingàynay.

DântộcDoTháivốncónhữngtruyềnthốngưuviệtnhưtrọngchữtín,quýtrọngthờigian,cócáinhìnthoángvềtiềnbạc...Bêncạnhđó,cònphảikểđếnnhữngảnhhưởngtừlịchsửđauthươngcủamộtdântộcthầnthánhđãgiúpngườiDoTháibiếtnhiềuvềthịtrườngthếgiới,cũngchínhtừđómàhọđãbắtđầutheođuổihoạtđộngđầucơvàchovay.TấtcảnhữngyếutốtrênđãgiúpthươngnhânDoTháitrởthành“thươngnhânhàngđầuthếgiới”.

NhưngđiềuquantrọnghơncảlàdântộcDoTháiluônkhôngngừnghọctập,khôngCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

ngừngsángtạo.DùngtrítuệtạonêncủacảichínhlàđặctrưnglớnnhấtcủathươngnhânDoThái.Họchínhlàtấmgươngsángđángđểchúngtanoitheo.


ChươngITuânThủGiaoƯớcLạiBiếtLáchLuật

Trọngchữtín,giữgiaoướctạonên“Thươngnhânhàngđầuthếgiới”

Tậpquán trọng chữ tín, giữgiaoước của thươngnhânDoThái tronggiaodịchquốctếđãđượcmọingườibiếtđến.CácthươngnhântrênthếgiớikhilàmănvớingườiDoTháiđềurấtcólòngtinđốivớivấnđềtuânthủgiaoướccủahọ,vìngườiDoTháiluôncómộtyêucầuhếtsứcnghiêmkhắcđốivớibảnthânvềvấnđềnày.Họkhôngchophépcómộttìnhhuốngkhônggiữđúnggiaoướcnàoxuấthiện,dùcóphảiđểchonhữngtìnhhuốngxấukhácxảyra.TốchấtnàycủangườiDoTháiđãcóảnhhưởngrấtsâurộngđốivớigiớithươngnhântrêntoànthếgiới.

TạithànhphốTokyocủaNhậtBảncómộtthươngnhântênlàDenFujita, trongcuốnsáchnhanđề“KinhnghiệmlàmănvớingườiDoThái”ôngđãnhiềulầnnhắcnhở giới thương nhân Nhật Bản không nên thất tín hoặc hủy bỏ giao ước vớingườiDoThái,nếukhông,sẽvĩnhviễnmấtđicơhộilàmănvớihọ.

MộtôngchủngườiDoTháiđãkýkếtmộtgiaokèovớingườilàmthuê,quyđịnhmỗituầnsẽphátlươngmộtlần,nhưngngườilàmthuêsẽkhôngnhậntiềnmặtmàđượctùyýmuacácvậtdụngtươngđươngvớisốtiềnlươngđượctrảtạimộtcửahànggần công ty, sau đó người chủ cửa hàng sẽ đến thanh toán sổ sách với ông chủngườiDoTháinàyđểnhậntiềnmặt.

Một tuần sau,mộtngười làmthuêhốihảchạyđếngặpôngchủvànói: “Chủcửahàngnói,khôngđưatiềnmặtthìkhôngđượclấyđồ.Vìvậy,tốthơnlàônghãytrảtiềnmặtchotôivậynhé!”.

Chẳngngờ,ngườichủcửahàngtìmđếnthanhtoánsổsáchcũngnói: “Người làmcôngcủaôngđãđếnlấynhữngvậtdụngcầnthiết,xinôngthanhtoánchotôi!”.


ÔngchủngườiDoTháinghexongcâuchuyệnbốirốikhônghiểu,lậptứctiếnhànhđiềutra.Nhưnghaibênđềukhăngkhăngrằngmìnhnóithật,khiếnôngkhôngthểchứngminh được ai đã gian dối trong việc này. Kết quả, ông chủngườiDoTháiđànhphảitrảtiềnchocảngườilàmcôngvàôngchủcửahàngbởiôngđãcólờihứavớicảhaibên.

ĐiềuđầutiênmàngườiDoTháiýthứcđếnchínhlànghĩavụtuânthủgiaoướccủabảnthân.HầuhếtnhữngngườiDoTháiđềurấtxemtrọngchữtín,tuânthủgiaoước,khilàmănbuônbánvớinhau,thườngkhôngcầnđếnvănbảnhợpđồng,chỉcầnmộtlờihứalàđãđủsứcràngbuộc,bởihọtinrằng:“CóChúanghethấy”.

Việcxemtrọngchữtín,tuânthủgiaoướccủangườiDoTháiđãmangđếnchohọmộthiệuquảkinhtếtíchcực.

Giớikinhdoanhhiệnđạihếtsứcxemtrọnguytín.Uytínchínhlànguồnvốnvôhình,làcơsởtồntạichomộtcôngty.Vìvậy,dùnguytínđểmờigọihaygiữchânkháchhànglàchiêubàiđượcrấtnhiềunhàdoanhnghiệphiệnnaysửdụng.Tronglĩnhvựckinhdoanh,tậpđoànđầutiênđãđưauytínkinhdoanhlênvịtrícaonhất-“khônghài lòngcóthểđổihàng”,chínhlàCôngtybáchhóaSearsRoebuck,domộtthươngnhânngườiMỹgốcDoTháilàJuliusRosenbergthànhlập.

Quytắc“khônghàilòngcóthểđổihàng”màcôngtyôngđãđưaravàođầuthếkỷ20cóthểgọilà“chuyệnlạbốnphương”vàothờiấy.Quảthực,điềunàyđãhoàntoànvượt rangoàiphạmvinghĩa vụ có thểquyđịnh củamộthợpđồng thôngthường,thậmchíđãđặtkhảnăng“hủyước”củađốitácthànhnghĩavụvôđiềukiệncủamình.

LợithếcủauytínkinhdoanhcaođãgiúpchocácthươngnhânDoTháipháttriểnsựnghiệpcủamình.

Ngaytừthờixưa,cácthươngnhânDoTháiđãbắtđầukinhdoanhcácsảnphẩmxaxỉ, vàđếnnay,ngườiDoThái vẫngiữvữngvai trò củamình.Đáquý làmộttrongnhữngmặthàngxaxỉnhất,mà trong lĩnhvựcnày, từviệckhai thác,giao


dịch, gia công chođếnkhâubán lẻ, hầunhưđềunằm trong tayngườiDoThái.Trangphụcphụnữ,đặcbiệtlàcácmặthàngthờitrang,làmộtmặthàngtiêudùngcaocấprấtdễ lỗi thời.ỞMỹ,việcsảnxuấtvà tiêuthụmột thờidãbịngườiDoTháikhốngchếđếnhơn95%thịphần.Mộtsốngànhnghềkhácnhưtúixách,vali(lợinhuậnrấtcao),cũngnằmtrongtaycủacácthươngnhânDoThái.Côngviệckinhdoanhcácloạisảnphẩmxaxỉđóđềucóyêucầurấtcaođốivớivấnđề“chữtínlâudài”.

Một thươngnhânchuyênkinhdoanhđáquýngườiDoThái làHymanMatsubatừngnói:“Muốnkinhdoanhđáquý,chíítphảixâydựngđượckếhoạchtrămnăm,mộtđờingườithìkhôngthểhoànthànhđược.Hơnnữa,ngườikinhdoanhđáquýcồnphảinhậnđượcsựtôntrọngcủamọingười.Cơsởcủaviệcbuônbánđáquýđượcquyếtđịnhbởikhảnăngthuphụcniềmtincủakháchhàng”.

Cũngchínhnhờvàotruyềnthống“trọngchữtíngiữgiaoước”,cácthươngnhânDoTháimớicóthểgiữvữngtaychèo,tunghoànhngangdọctrongđạidươngkinhdoanh,bướclênnấcthangcaonhấttrongtrậttựkinhtếthếgiới.

TrongcáchnhìncủangườiDoThái,giaoướclàthứtuyệtđốikhôngthểhủybỏ,bởivìgiaoướcbắtnguồntừsựướcđịnhgiữaconngườivàthầnlinh.“KinhCựuƯớc”,ngọnnguồncủatínngưỡngDoThái,chínhlà“giaoướccổxưa”đượckýkếtgiữaThượngĐếvàconngười.

Giaoướcxét vềýnghĩahiệnđại, tronghoạtđộngkinhdoanhđượcgọi là “hợpđồng”.Hợpđồnglàmộtloạivănbảnđượcthựchiệntrongquátrìnhgiaodịchgiữađôibên,đượckýkếtnhằmbảovệlợi íchcủađôibên,quyđịnhtráchnhiệmmàđôibêncầnphảithựchiệntrongmộtthờihạnnhấtđịnh.Mộthợpđồnghợppháp,phảichịusựbảohộcủaphápluật.

Tronggiớikinhdoanhtoàncầu,vấnđềgiữđúnghợpđồngcủacácthươngnhânDoTháicó thểnói là“chắcnhưdinhđóngcột”.DướingòibútcủaShakespeare,thươngnhânShylockcủathànhVenicedườngnhưđãtrởthànhmộtconquỷbủnxỉn,tínhtoánchili,xemtiềnnhưmạngsống.Trênthựctế,cóthểđólàdotháiđộ


thànhkiếnhoặc lòngđốkỵtháiquácủaShakespeaređốivớingườiDoTháimàthôi.HànhđộngcủaShylocklàđiềuluônđượcđềxướngtrongtinhthầnhợpđồnghiệnđại,vàcũnglàmộtbiểuhiệncủatruyềnthốngtuânthủhợpđồngcủangườiDoThái.NhữngđiềukiệnmàôngtađãđềxuấtchongườiđangphảiđốimặtvớinguycơphásảnAntoniolàhoàntoànđúngtheogiaoướcbanđầu.

LịchsửkinhdoanhcủangườiDoTháicóthểxemlàcóliênquanđếnviệckýkếtvàtuân thủhợpđồng.Một trongnhữngnguyênnhân tạonên thành công của cácthươngnhânDoTháilàmộtkhihọđãkýkếtvàohợpđồngthìnhấtđịnhsẽchấphànhđếncùng.Dùcógặpphảinhữngkhókhănvànguycơ lớnhơn,cũngchấpnhận tự mình gánh vác lấy. Họ tin rằng, đối tác trong cuộc giao dịch cũng sẽnghiêmchỉnhchấphànhnhữngquyđịnhđãđượckýkếttronghợpđồng.Bởivì,sựtồntạicủahọđượcbắtnguồntừviệckýkếtmộtgiaoướcgiữahọvớiThiênChúa.Nếukhôngtuânthủgiaoước, làđồngnghĩavớiviệcphábỏgiaoướcgiữangười vàThiênChúa, tất sẽmangđến tai họa chonhân loại, conngười sẽphảigánhchịusựtrừngphạtcủaThiênChúa.

Chínhtrênnềntảngnhậnthứcđó,ngườiDoTháirấtghétnhữngngườiviphạmhợpđồng,nhấtđịnhsẽtruycứutráchnhiệmđếncùng,yêucầubồithườngtổnhạimộtcáchkhôngkhoannhượng.ĐốivớinhữngngườiDoTháikhôngtuânthủhợpđồng,mọingườiđềusẽnguyềnrủa,đoạntuyệtquanhệvớingườiđó,cuốicùngsẽtrụcxuấtngườiđórakhỏigiớithươngnhânDoThái.

Tuânthủhợpđồng,quyếtkhônghủyướcTrongquanhệlàmăn,ngườiDoTháirấtxemtrọnghợpđồng.MộtnhàxuấtkhẩuAkýkếtvớimộtthươngnhânDoTháiBmộthợpđồngchuyểngiaomườingànthùngnấmđónglon.Tronghọpđồngquyđịnh:“Mỗithùngchứa20lon,mỗilonnặng100g”.Nhưngđếnkhixuấthàng,nhàxuấtkhẩuAlạixếplênmườingànlonnấmcótrọnglượng150g.Trọnglượnghànghóatuynhiềuhơnđến50%,nhưngthươngnhânDoTháiBlạicựtuyệtkhôngchịukýnhận.NhàxuấtkhẩuAthậmchíđãđồngýkhôngtínhthêmtiền,nhưngthươngnhânDoTháiBvẫnkhôngđồngý,


đồng thời còn yêu cầu bồi thường. Không còn cách nào khác, nhà xuất khẩuAđànhphảibồithườngchothươngnhânDoTháiB,cònphảixửlýlạisốhàngtheođúng hợp đồng. Qua câu chuyện này, nhất định sẽ có nhiều người cho rằngthươngnhânDoTháiBquácốchấp,đượcnhậnsốhàngnhiềuhơngấprưỡimàlạikhôngmuốn.Câuchuyệnnàycóthểcácdântộckháckhólònghiểuđược,nhưngtrongtâmthứccủangườiDoThái,lạicócáilýriêngcủanó.

Trướctiên,ngườiDoTháirấtxemtrọnghọpđồng,điềunàycóliênquanvớiniềmtinmàhọluônluôngìngiữtronghàngngànnămqua.KinhCựuƯớcđượcxemlàgiaoướcđượcxáclậpgiữaThiênChúavớidânIsrael:“Conngườisởdĩtồntại,làdođãkýkếtvớithầnlinhmộtgiaoướctồntại”.NgườiDoTháitinvàođiềunày,vìvậy,họtuyệtđốikhôngbaogiờhủybỏgiaoước.Tấtcảcôngviệcbuônbán,đềutuyệtđốidựavàohợpđồng.Aikhôngthihànhhợpđồng,sẽbịxemlàđãviphạmý chỉ củaThiênChúa, khôngbao giờ được tha thứ, phải nghiêmkhắc truy cứutráchnhiệm,đềxuấtyêucầubồithườngmộtcáchkhôngvịnể.

Thứhai,ngườiDoTháirấtgiỏikinhdoanh,hiểurõquytắckinhdoanhvàthônglệquốc tế. Họ hiểu rằng, nội dung của hợp đồng làmột điều kiện quan trọng vàmangtínhbắtbuộc.Quycáchsảnphẩmđượcquyđịnhtronghợpđồnglà100gmỗilon,nhưngnhàxuấtkhẩuAlạigiaođến150gmỗilon.Tuytrọnglượngnhiềuhơn đến 50g, nhưng bên bán giao hàng không đúng theo quy định trong hợpđồng,đồngnghĩavớiviệcviphạmhợpđồng.Theothônglệquốctế,thươngnhânDoTháiBcóquyềntừchốinhậnhàngvàbuộcđốitácphảibồithường.

Thứba,trongcâuchuyệntrênđây,còncócảvấnđềhiệuquảkinhdoanh.ThươngnhânDoTháikhimuabánnhữngsảnphẩmcóquycáchkhácnhau,làđềucómụcđíchkinhdoanhriêngcủamình,baogồmthíchứngvớithịhiếuvàthóiquencủangườitiêudùng,tìnhhìnhcungứngtrênthịtrường,sáchlượtđốiphóvớicácđốithủcạnhtranh...Nếunhưsốlonnấmnặng150gmànhàxuấtkhẩuAchuyểnđếnlạikhôngthíchứngvớithóiquencủangườitiêudùng,dùmỗi loncótăngthêm50gvàkhôngtănggiá,thươngnhânDoTháiBcũngkhôngtiếpnhận,vìđềunàysẽlàm hỏng kế hoạch kinh doanh của ông ta, có thể dẫn đến những tổn hại cho


phươnghướngvàmụctiêukinhdoanh,hậuquảvôcùngnghiêmtrọng.

Thứ tư, việc phát sinh tình huống trên đây, còn có thểmang đến nhữngphiềnphứcngoàiýmuốnchothươngnhânDoTháiB.GiảsửđấtnướcsởtạicủathươngnhânDoTháiBcóchếđộquản lýxuấtnhậpkhẩu tươngđốinghiêmkhắc,giấyphépnhậpkhẩucủaônglàmỗilon100g,nhưngtrênthựctếlạilà150g,Nhưthế,trọng lượng hàng nhập vào đã vượt quá 50% trọng lượng được ghi trong giấyphépnhậpkhẩu,rấtcóthểphảiđốimặtvớisựchấtvấntừcáccơquanhữuquancủaquốcgiađó,thậmchíbịnghingờcóýtránhnéthuếnhậpkhẩu,nhậpnhiềubáoít,phảichịutruycứutráchnhiệmvàxửphạt.

Tómlại,hợpđồnglàmộtđiềukiệnvôcùngquantrọngtrongmuabán.Viphạmnhữngquyđịnhtrênhợpđồngsẽgâyranhữnghậuquảnghiêmtrọngchocảđôibên.ThươngnhânDoTháihiểurõđiềuđó,nênluônnhấnmạnhđếnviệctuânthủhợpđồng.

Trênthựctế,tronggióikinhdoanhngàynay,hợpđồngđãtrởthànhmộtyêucầuphổbiếnvà tất yếu tronghoạtđộngkinhdoanhcủa cácquốcgia trên thếgiới.Thôngquaquátrìnhđàmphántronggiaodịch,saukhiđềnghịcủabênnàyđượcbênkiachấpnhận,hợpđồngxemnhưđãđượcthànhlập.Hợpđồngđượccảđôibênkýkết,sẽtrởthànhmộtvănkiệnmangtínhphápluậtcókhảnăngràngbuộcđôibên,cácđiềukhoảngquyđịnhcóliênquantronghợpđồng,đôibênđềuphảituânthủvàchấphành.Bấtkỳbênnàoviphạmnhữngquyđịnhtronghợpđồng,đềuphảichịutráchnhiệmtrướcphápluật.

Tuânthủđiềuướcmộtdạngcôngchínhtrênhìnhthức

®Trítuệphíasauviệctuânthủphápluật


CácthươngnhânDoTháiđãkếthừađượctruyềnthốngcủadântộc,đólàýthứcsâusắcvềphápluật.Họkhôngchỉnghiêmchỉnhtuânthủphápluật,màcònrấtgiỏi láchluật.Thựctiễnkinhdoanhhơnhaingànnămđãchứngminhhọkhôngchỉhết sức tuân thủgiáođiều của “dângiaoước”,màcònvậndụng trí tuệ củamình, tích lũy được những kinh nghiệm về pháp luật, thông qua giao ước, đạtđượcmụcđíchcủabảnthân.

®Côngchínhtrênhìnhthức,khôngcónghĩalàcôngchínhtrongmọisự

DântộcDoTháixưanayxemtrọnggiaoước,đồngthờilấyviệctuânthủgiaoướclàmcănbảnchoviệclậpthân.ĐếncảquanhệvớiThiênChúacũngđượcxemlàmộtdạngquanhệgiaoước,chứkhôngnhưcácdântộckhác,luônxemmốiquanhệvớithầnthánhlàmộtnghĩavụtuyệtđối,mộtmốiquanhệvôđiềukiệngiữangườithốngtrịvớingườibịthốngtrị.Cóđiều,giaoướcmộtkhiđượcthànhlập,nhữnghạnđịnhcụthểlậptứccótính“tuyệtđối”và“vôđiềukiện”,khôngbaogiờcóthểthayđổi.Rõràng,tínhnghiêmtúcnàytronggiaoướcluônthểhiệnđượcsựcôngbằng.Trongtìnhhuốngđôibênkýkếtgiaoướcđềuxuấtpháttrênnềntảngtựnguyện,đặcđiểmnàylạicàngđượcthểhiệnrõhơn.

Tuynhiên, sự côngbằngnày chỉ tồn tại trênhình thức, hoàn toàn khôngđồngnghĩavớisựcôngbằngtrongnộidunggiaoước.Trongbấtkỳgiaoướcnào,đôibênthamgia lậpướccũngđềumangđộngcơmưucầulợi ích lớnnhấtchobảnthânmình, tìm đủ cách để tăng thêm những quy định có lợi chomình. Trongtrườnghợp vừanêu trên,một bên sẽ nằmở thế yếu rõ rệt, nên không thể cựtuyệtyêucầudobênkiaápđặt.

MườihaichitộccủangườiDoTháibắtnguồntừmườihaianhemcóquanhệhuyếtthốngvớinhau.ChacủahọchínhlàJacob.

Khicòntrẻ,JacobtừngquaphươngĐônglàmcôngchongườicậucủamình,sauđókếthônvớihaingườicongáivốnlàhaichịem.Trảiquanhiềunăm,theolờihứacủaĐấngtốicao,ôngđãđưavợconvềđấtCanaan.


Trên đường đi, vàomột đêm nọ,một người lạmặt xuất hiện và đòi đấu vật vớiJacob.Haingườigiaođấuvớinhauđếntậnmờsảng.NgườilạmặtthấykhôngthểthắngđượcJacob,bènđánhmộtcúvàođùiJacob,khiếnôngbịsảigânđùi.

Ngườilạmặtnói:“Trờisángrồi,hãyđểtađi!”

NhưngJacobkhôngchịu:“Ngàikhôngchúcphúcchotôi,tôisẽkhôngđểngàiđi”.

Ngườikiabềnhỏiông:“Ngươitênlàgì?”

Jacobbềnnóitênhọcủamìnhchongườilạmặtbiết.

Ngườilạmặtnói:“TêncủangươisèkhôngcònlàJacob,màseđổilàIsrael.Vìngươiđãđấuthắngđượccảthầnlinh”.

IsraellàdanhxưngsaukhilậpquốccủangườiDoThái.Nócóýnghĩalà“ngườiđấuvậtvớithầnlinh”.

ThiênChúathiđấuvớiconngười,lạisửdụngmộtđộngtáckhônghợplệ.NhưngvìsaongườiDoTháilạighichéptườngtậncâuchuyệnấyvào“KinhCựuƯớc”-bộsáchthiêngliêngnhấtcủadântộcmình?PhảichănghọcótháiđộkhôngmấytônkínhđốivớiThiênChúa?

CóthểlàtrongcáchthứcđấuvậtcủangườiDoTháicổ,khôngcóquyđịnh“thànhvăn rõ ràng” vềviệcdùng tayđánhvàođùi củađối thủ.Trong trườnghợpđó,ThiênChúachỉđơnthuầnlàđãláchđượckẽhởcủamộtquyđịnhkhôngmấychặtchẽ. Còn chuyện con cái Thiên Chúa, tức dân Do Thái ghi chép lại câu chuyệnThiênChúalợidụngkhehở,lýdoxácđángnhấtcóthểđưaralàdonhucầuthầnthánhhóahànhđộng“luồnláchkhehở”,tứckhảnănghànhđộngphipháptrongsựhợppháp.

LuồnláchkhehởphápluậtTheologic,tôntrọngphápluậtthìphảitôntrọngmọiquyđịnhcủaphápluật,từnộidung,phươngthức,chođếntrìnhtựvàđươngnhiênlàcảkhehở.Mộtlàvì


bản thânkhehởpháp luậtcũngchính làmộtbộphậnkhông thểchiacắt trongmộtđiềukhoảnnàođó;hailàmộtconngườicứdùnghếttâmtríđểluồnláchkhehởphápluật,bảnthânvẫnlàmộtngườitôntrọngphápluật,hànhđộngcủaanhtavẫnlàchuyện“phápluậtkhôngthểngăncấm”.

Có điều, theo yêu cầu pháp chế “phát luật đứng đầu, người người bình đẳng”,đứngtrướcmộtkhehồcủaphápluật,cũngphảituânthủquanđiểmngườingườibìnhđẳng.Bêncạnhđó,luồnláchkhehởluônđòihỏimộttrítuệvàđầuócnhạybén(tứcphảicómộthướngtưduyngượcvớinhàlậppháp,hoặcnắmbắtđượcchìakhóa củavấnđề).Vì vậy, luồn láchkhehởpháp luật là cáchnóidành chonhữngngườithôngminh,trongkhiphầnlớnnhữngngườicònlạichỉcóthểhànhđộngtheokiểubịttainhắmmắttrướcmộtđiềukhoảnphápluậtnàođó.ĐốivớinhữngngườiDoTháixemviệcnghiêncứupháp luật làmộtnghĩavụ trongđờihoặcmộtnghềchatruyềnconnối,bấtkỳphápluậtnàocũngcókhehở.Homnữa,cónhiềuđiềukhoảnmàkhehởcủanócũngtokhôngkémgicửachínhcủatòaán,chỉcầnnắmđượcphươngphápđúngđắn,hànhđộnggọngànglàcóthểtựdoravào;đặcbiệtlàđốivớinhữnghệthốngphápluậtđượcxâydựngdướicáinhìnkỳthịđốivớingườiDoThái,họnhấtđịnhsẽcàngxemxétkỹ,tìmkiếmchoranhữngkhehởcủanó.

Cóđiều,sovớihànhđộngphálướileoràocủanhữngngườikhôngchịutuânthủpháp luật, thóiquen luồn láchkhehởpháp luậtmột cáchêmáinhẹnhàngcủangườiDoTháivừakhôngkhiếnngườikhácchúý,lạikhônggâycảmgiácbấtan,cóthểgiữchokhehởđượctrườngtồn,giúpngườisauvẫncóthểluồnláchdễdàng.

Trongthờigiannổrađạichiếnthếgiớithứ2,đấtnướcBaLanđãredvàotaycủaphátxítĐức,quốcgianhỏbélâncậnlàLithuaniacũnglâmvàotìnhthếsắpbịthôntính.RấtnhiềungườiDoTháitranhnhaurờikhỏiLithuania,quácảnhvàoNhậtBảnđểđếncácnướckháclánhnạn.

Mộthôm,nhânviênkiểmtrađiệntíncủachínhphủNhậtBảnđếngặpvịđạidiệncủaHộiđồngDoTháilàôngSayowAnan,yêucầuôngphiêndịchvàgiảithíchmột


bứcđiệntínchuyểnđếnthủđôVilniuscủaLithuania.

Trongbứcđiệncómộtcâunhưsau:shishOmiskad-shimb,talisehad.

ÔngAnanlúcđóđãgiảithíchrằng,đâylàmộtbứcđiệnbáodogiáosĩKaliszgởichomộtngườiđồngsựở

Lithuania,bànvềmộtsốvấnđềliênquanđếnnghilễcủaDoTháigiáo,ýnghĩalà:“Sáungườicóthểkhoácmộttấmkhănđểtiếnhànhnghỉthứccầunguyện”.

Nhânviênkiểmtrathấylờigiảithíchcólý,nênđãđồngýphátbứcđiệntínấyđi.

Kỳthực,bảnthânAnancủngkhônghiểu,câunóitrongbứcđiệntínlàcóýnghĩagi,saotựnhiên lạinhácđếncâu“sáungườicóthểđộichungmộtchiếckhănđểtiếnhànhnghithứccầunguyện”.

Saunày,ôngđãđượcgặpgiáosĩKaliszvàđưarathắcmắccủamìnhvềvấnđềkểtrên.

GiáosĩKalisznhìnôngbằngmộtánhmắtbuồnbã thâmtrầm, tựanhưđangnói:“MộtngườiDoThái làmsaocó thểkhônghiểucâucáchngôn “Talmud”nổi tiếngnàycơchứ!”.

“Ôngthựcsựkhônghiểusao?Ngụýcủanólàsáungườicóthểdùngchungmộtgiấychứngnhậnđểđilại”.

Bấygiờ,Ananmớihiểuravấnđề.GiáosĩKaliszvừamớirờikhỏichâuẤuchuyểnđếnNhậtBản,điềumàôngquantâmnhấttronglúcnàychínhlànhữngđồngbàoDo.TháicònđangkẹtlạiởLithuania.Ôngbiết,visaquảcảnhmàchínhphủNhậtcấptạithủđôVilniuscửaLithuaniađượctínhtheođơnvịgiađình.Thếlà,ôngđãbímật kiến nghị nhữngngườiDoThái ở đây, dù sáu người không có quan hệ thânthuộcvớinhau,cũnghãycứtậphợpthànhmộtđơnvịgiađìnhđểcùngnhauđếnxinvisaquácảnh.Bằngcáchđó,sẽcónhiềungườiDoTháicóđượccơhộirờikhỏiđấtnướcLithuaniađangngậpchìmtrongkhóilửachiếntranh.

Thựcra,bìnhtâmsuyxét,ngườiNhậtchưatừngnghiêncứungụngôn“Talmud”,Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

khôngbiếtrằngrấtnhiềuquyđịnhxemrahếtsứcrõràngchínhxáckhiđặtriêngrẽvớinhau,nhưngkhiđặtvàotrongmộthoàncảnhcụthể,hoàntoàncóthểxuấthiện rấtnhiềugócđộ “không rõ ràng chínhxác”.Vì vậy, khi từng “giađình sáungười”DoTháitừLithuaniacứlầnlượtđặtchânlêncáchònđảocủanướcNhật,chínhquyềnsở tại chỉ cònbiếtngạcnhiên trướcsự thốngnhấtcaođộ trong tổchứcgiađìnhcủangườiDoThái.

GiađìnhtỉphúdầumỏRockefellercũngcórấtnhiềucâuchuyệnluồnláchkhehởphápluật.

®Dùngsáchlược“độclậpgiả”,giúpcôngtydầumỏStandardthoátkhỏikhởitô

Saukhipháplệnhchốngđộcquyềnđượcthôngqua,rấtnhiềucôngtylớncủaMỹđãbịgiảitán.CôngtydầumỏStandardlàmộttrongnhữngcôngtycómứckimngạchlớnnhấtnhìtrongnước,đươngnhiênrấtđượcmọingườichúý.Dướiáplựccủadưluận,mộtsốnghịviêntrongquốchộicũngđãlêntiếngyêucầutiếnhànhkhởitốđốivớiCông tydầumỏStandard.Lầnnày,Rockefeller cũng rơi vào tình thếvô cùngnguykhốn,tỉnhthầnsasúttrầmtrọng.

Rấtmay,một luật sư trễ trongđoàn luật sưcốvấncủacôngtyđãnghĩramộtỷtưởngtuyệtdiệu.ÔngđềnghịchocáccôngtydầumỏStandardởcácbangtuyênbốđộc lập, như công tydầumỏStandardởNewYork,ởNew Jersey,ởCalifornia,ởIndiana...mỗicôngtyđềucómộtôngchủgiảdanh,nhưngtrênthựctếmọicôngviệcvẫndoRockefellerquảnlý.

Đểthựchiệnkếhoạchnày,vị luậtsưđóđãlàmviệcliêntụctrongsuốtmộttuần,giúpcáccôngtyconthiếtlậpsổsách,cungcấpchoThamnghịviệnđểkiểmtra.Cuốicùng,Thamnghịviệnđãtỏýhàilòng,khôngtiếptụcnhắctớiviệckhởitốcôngtydầumỏStandardcủaRockefellernữa.

Cách thức “tuân thủpháp luật” củangườiDoTháiquả làhết sức tuyệtdiệu.Vìvậy, trongsốcác luậtsưđanghànhnghềhiệnnay,ngườiDoTháiđứngởvị tríhàngđầu.LấynướcMỹlàmvídụ,hơn30%luậtsưđanghoạtđộngởMỹlàngười


gốcDoThái.Cóthểthấy,chínhtrítuệcủamộtdântộcbiếtvậndụngphápluật,khéo“tuânthủphápluật”đãtạonênthànhcôngchodântộcDoThái.

Lợidụngphápluật,tưduyngượcchiều“Biếtdùngphápluật,khéogiữphápluật”làsởtrườngcủangườiDoThái,trongđóbíquyết“dùngngược”phápluậtlàảodiệunhất.Dướitiềnđềlàkhôngthayđổihìnhthứcphápluật,màvậndụngphápluật,biếnnóthànhmộtcôngcụhaymộtláchắnchomìnhsửdụng,điềunàyrấtđángchomỗingườichúngtahọchỏi.

Cómộtcâuchuyệncườiẩnchứalốitưduy“lợidụngphápluật”nhưsau:

MộtngườiDoTháibướcvàomộtngânhànglớnởthànhphốNewYork.

“Thưaông,oảnhỏiôngcầngiạ?”,giámđốcbộphậnchovayvừahỏi,vừađưamắtquansátngườikháchhàngmớiđến:bộáovétsangtrọng,giầydacaocấp,đồnghồđeotayđắtgiá.

“Tôimuốnvaytiền!”.

“Khôngthànhvấnđề!Ngàimuốnvaybaonhiêu?”.

“1đồla”.

“Chỉcần1đôla?”.

“Khôngsai,chỉ1đôla,cóđượckhông?”.

“Đươngnhiên làđược.Chỉcầncó tài sảnthếchấp,muốnvaynhiềuhơnmộtchútcũngkhôngtrởngạigì”.

“0!Chừngnàyđảmbảocóđượckhông?”.

NgườiDoTháilấyramộttậpcổphiếutừtrongmộtcảibópdasangtrọng,đặtlênbàncủavịgiámđốc.

“Tổngcộnglà500ngànđôla,đủrồichứ?”.Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

“Đươngnhiên,đươngnhiên!Cóđiều,cóthậtlàôngchỉcầnvay1đôla?”.

‘Nâng”.

Vừanói,ngườiDoTháivừađưataynhậntờ1đôla.

“Lợitứcmộtnămlà6%,chỉcầnôngtrảđủlợitức6%,mộtnămsauquaylại,chúngtôinhấtđịnhsẽtrảlạisốcổphiếunàychoông”.

“Cámơn”.

NgườiDoThảinóixongthìđứnglèn,chuẩnbịbướcrakhỏingănhàng.Tổnggiámđốcngânhàngnãygiờđứngbênngoàiquansátcũngkhôngsaohiểunổi,mộtngườicóđến500ngànđôlatrongtay,tạisaolạiđếnngânhàngvay1đôla.Ổnghiếukỳtiếnlạihỏi:

“Chàoông,xinhãydừngbước...”.

“Cóviệcgìchăng?”.

“Tôithựcsựkhônghiểu,ôngcóđến500ngànđôla,tạisaochỉđếnđâyvay1đôla?Nếunhưôngvay300hay400ngànđôlachẳnghạn,chúngtôicũngsẽhếtsứcvuilòng...”.

“Xinđừnglolắngchotôi!Chỉcóđiều,trướckhitìmđếnngànhàngcủaquýngài,tôiđãhỏiquamộtsốkhobạc,tiềnthuêtủbảohiểmcủahọđềuquácao.Bồivậy,tôiđãquyếtđịnhgởisốcổphiếunàyởchỗngânhàngcủaquýngài,tiềnthuếquảthậtlàquárè,mộtnămchỉtốncó6centmàthôi!”.

Tuyđâychilàmộtcâuchuyệncười,rấtkhóxảyratrongthựctếcuộcsống,nhưngmộtcâuchuyệncườithâmthúyđếnthếchỉcóthểđượcdựngnênbởitríócthâmthúycủanhữngngườiDoTháimàthôi.Nókhôngchỉthểhiệnsựthâmthúytrongtínhtoán,màcòntrongđường lối tưduy.Kýgởinhữngvậtdụngcógiá trịcao,theolẽthường,phảigởivàotủbảohiểmcủakhobạc.Đốivớinhiềungười,đólàlựachọnduynhất.NhưngthươngnhânDoTháitrongcâuchuyệnđãkhôngbịbóhẹpbởinhữngcáiđượcxemlàchuyệnthườngtình,màluônbiếtcáchmởramột


conđườngkhác, tìmcáchđưasốcổphiếucủamìnhvào trong tủbảohiểmcủangânhàng.Xéttrêngócđộantoànvàđộtincậy,sựchênhlệchgiữakhobạcvàngânhànglàkhôngđángkể,chỉcóvấnđềthuphílàhoàntoànkhácnhau.

Đâychínhlàlối“tưduyngượcchiều”màthươngnhânDoTháiđãvậndụnghếtsứckhéoléo.

Trong tình huống thông thường, một người vay tiền đương nhiên luôn mongmuốncó thểdùng lượng thếchấp thấpnhấtđểvayđượcmộtsố tiềncaonhất.Trongkhingânhàng,vìmuốnbảođảman toànvàcó lợi trongviệcchovay, sẽkhôngbaogiờchophépsốtiềnđượcvaygầnvớigiátrịthựccủavậtthếchấp.Vìvậy,cácngânhànghầuhếtđềuchỉquyđịnhgiớihạncaonhấtđốivớisốtiềnđượcvay,chứkhôngbaogiờquyđịnhgiớihạnthấpnhất.Chínhđiềunàyđãkíchthíchcholối“tưduyngượcchiều”củathươngnhânDoThái:trongtrườnghợpnàykhivaytiền,tiềnlãichínhlàmức“phíbảohiểm”màôngtaphảichira.Vàvikhôngcóquy định giới hạn thấp nhất đối với số tiền được vay, ông ta đương nhiên cóquyềnchỉvay1đôla,quađóhạmức“phíbảohiểm”xuốngchỉcòn“6cent”màthôi.

Vớiquyếtđịnhchỉvay1đôla,lợitứcmàphíangânhàngthudượctrongmộtnămgầnnhưlàconsốkhông,đơngiảnchỉlàphụcvụkhôngcôngchothươngnhânDoThái,trongkhilạiphảigánhvácmộttráchnhiệmkhánặngnề.

Đươngnhiênđâychỉlàmộtcâuchuyệncười,nhưngphươngpháptínhtoánchily,độcđáovềmứcphíbảohiểmcủathươngnhânDoTháitrongviệckýgởi500ngànđôlachắcchắnkhôngchỉđơngiảnnhưvậy.Lối“tưduyngượcchiều”vàkhéoléovậndụngphápluậtđãphảnánhtrítuệthôngminhtuyệtđĩnhcủangườiDoThái.

Khéodùngquốctịch,tránhthuếhợppháp®Chetrờivượtbiển

Johnny là một thương nhân người Mỹ gốc Do Thái, đã lăn lộn trong thương


trườnghơn30năm.Vì vậy, ôngđãnghiên cứu rấtnhiềunhững thủđoạn trốnthuế, tránh thuế trong hoạt động kinh doanh thương nghiệp. Đối với các điềukhoảnquyđịnhcủahảiquanMỹ,ôngcàngnắmrõtronglòngbàntay.

Từngcómột thờigian,đểnhậpkhẩugăng tayđanữtừPhápvàoMỹ,phảinộpthuếnhậpkhẩukhácao.Vìvậy,giábáncủaloạigăngtaynàytrênthịtrườngMỹcũnghếtsứccao.Đểkiếmđượcnhiềulợinhuận,JohnnyđãbayđếnPháp,mua10ngànđôigăngtaylôngcừucaocấpnữ.Đểkhôngphảiđóngquánhiềuthuếnhậpkhẩu,ôngchia10ngànđôigăngtaythànhtừngchiếcriênglẻ,10ngànchiếcgăngtaybêntráiđượcđóngvàomộtthùng,chuyểnphátvềMỹ,10ngànchiếcgăngtaybênphảitạmthờigiữlạiởPháp.Sauđó,tạisảnhchuyểnhàngcủahảiquanMỹ,hànghóađượcchất thànhđống,một chiếc thùnggỗ lớnđangnằmởgóc tường,vẫn chưa cóaiđến lấy.Đó làmột thùnghàngđượcgởiđến từPháp,bênngoàicũngbình thườngnhưbao thùnghàngkhác.Điềukỳ lạ là, đãquá thời hạn lấyhàng,màvẫnchưathấychủnhâncủathùnghàngđếnnhận.CăncứquyđịnhcủahảiquanMỹ,nhữnglôhàngvượtquáthờihạnlấyhàngmàvẫnkhôngcóngườiđếnnhận,bộphậnhảiquancóquyềnxemđólàlôhàngvôchủ,đemrabánđấugiá.

Mộthôm,nhânviênhảiquanmởthùnghàngraxem,pháthiệnbêntronglàmộtlôgăngtaynữđượcsảnxuấttừPháp.Cácnhânviênhảiquanhếtsứcngạcnhiên,vì loạigăngtaynàykhôngchỉđượcsảnxuấtbằngnguyênliệucaocấp,giacôngtinh xảomàkiểudángvàmàu sắc cũnghết sứcđộcđáo.Tổng cộng là10ngànchiếc.Bấygiờ,loạigăngtaylôngcừucaocấpnàycógiábánrấtcaoởMỹ,tạisaolạikhôngcóngườiđếnlấy?Điềukhiếnchocácnhânviênhảiquanđauđầuhơnnữalà,10ngànchiếcgăngtayđóchỉtoànlàgăngtaybêntrái.Chiếutheothônglệ,cácnhân viênhải quanđãđưa số găng tay kể trênđếnphòngbánđấu giá. Tại đó,Johnnynhanhchóngmualạitoànbộlôhàngvớicáigiárẻbèo.

Saukhilôhàngthứnhấtđượcphátđi, JohnnyđãbiếtlựclượnghảiquanMỹsẽchúýđến lôhàngkỳ lạcủamình.Vìvậy,ôngcô"ýtrìhoãnkhôngchuyểnpháttiếp lôhàng thứhai, đểhai lô hàng cáchnhauđếnhơnmột tháng,mụcđích là


khiếnchocácnhânviênhảiquanmệtmỏi,mấtcảnhgiác.

Đểlôhàngthứhaicóthểthuậnlợiquađượchảiquan,ôngđãthayđổihìnhthứcđónggói.Ôngcẩn thậnphân loại10ngànchiếcgăng tay theokíchcỡ,màusắc,kiểudáng...cứhaichiếc lạiđóngvàotrongmộtcáihộphìnhchữnhật,đượcgóicẩnthậntròngmộtlớpgiấynilon.Mặtngoàicủanhữngchiếchộpcũngđượctrangtríhếtsứcxinhđẹp.Bêntrêncònghirõnhàsảnxuất,đăngký thươnghiệu,sốhiệu,ngàyxuấtxưởngvàhướngdẫnsửdụng.Tínhtổngcộng,ôngđãdùngđến5000cáihộpđểđónggóitoànbộsốgăngtaycònlại,sauđólậptứcchuyểnvềMỹ.

Ôngđãtínhtoán,khisốhàngnàyđượcchuyểnđếnMỹ,cũnglàlúcthịtrườngtiêuthụgăngtaysôinổinhất.Đểnhanhchóngluânchuyểnnguồnvốn,ôngđãlầnlượttiếnhành thương lượngvớimột sốđại lýbánsĩ và cửahàngbán lẻ,để cho10ngànđôigăngtaycóthểcùnglúcxuấthiệntrênthịtrường.Vìvậy,chỉcầnlôhàngthứhaiđếnđược,mọiviệcxemnhưđãthànhcôngtrọnvẹn.

Mọi việc đã tiến triểnđúngnhưdự tính của ông, sau khi lô hàng thứhai đượcchuyểnđến,cácnhânviênhảiquannhìnthấymỗihộpchỉgóihaichiếcgăngtay,liềnkhẳngđịnhđólàmộtđôi,thêmvàođómỗigóihàngđềuđượcđónggóicẩnthận, xinh đẹp, mọi thủ tục đều hoàn thành, nên đã “bật đèn xanh” cho qua.Johnny hớn hở đến nhận số hàng, đương nhiên cũng phải nộp thuế quan cho5000đôigăngtayấy,cộngvớimộtsốtiềnnhỏđãbỏrađểmua lại lôhàngthứnhấttrongcuộcbánđấugiá,vậylàôngđãchuyểnđược10ngànđôigăngtayvàođấtMỹmộtcáchtrótlọt.

Trungtuầntháng10,mộtlôgăngtaylôngcừucaocấpcủaPhápđãxuấthiệntrênthịtrườngthờitrangcủaMỹ.Mặcdùgiácảkhôngrẻchútnào,nhưngdochấtliệucaocấp,kiểudángđộcđáo,giacôngtinhxảo,thêmvàođótrờiđãlậpđôngnên10ngànđôigăngtaylôngcừucaocấpđãđượcbánsạchchỉtrongmộtthờigianngắn.

®Khéodùngquốctịch

CôngquốcLiechtensteinlàmộtquốcgianhỏnằmgiữaÁovàThụySĩ,diệntíchchỉcó160km2,dânsốkhoảng35.000người (trongđócóhơn10.000người thuộc


cácquốctịchkhác).Trướcchiếntranhthếgiới thứII,đây làmộtquốcgianôngnghiệpnghèođóilạchậu.Hiệnnay,quốcgianhỏbénàyđãtrởthànhmộttrongnhữngquốc gia cónềnkinh tế phát triểnmanh trên thế giới. CónhiềunguyênnhândẫnđếnsựpháttriểncủaLiechtenstein,nhưngchủyếunhấtvẫn làchínhsáchthuhútnguồnvốntừbênngoài.

Liechtensteincóbangânhàng.Đểthuhútngoạitệ,cácngânhàngđềuchịusựbảohộcủacơquanlậppháp,bảomậtnghiêmngặtchongườigởitiền.Bêncạnhđó,chínhphủcònthựchiệnchínhsáchtrưngthuthuếsuấtrấtthấpđốivớicáccôngtynướcngoài,chỉcó0,1%.Vìvậy,hiệnnayđãcóhơn50ngàncôngtyvàđạilýnướcngoàiđặtcơsởởđây.Mụcđíchchínhcủahọlàchuyểnsốtiềnkiếmđượctừcácvùngkháctrênthếgiớivềtạiđấtnướcnhỏbévàyênbìnhnày.

Liechtensteincòncómộtbiệtphápthuhútngoạitệkhác-“bánquốctịch”.Ngườinướcngoàichỉcầntốnmột ít tiền làđãcó thểmuađượctấmthẻquốc tịchcủacôngquốcLiechtenstein,khôngphânbiệtngườigiàuhayngườinghèo.Bấtkểthunhậpcủabạnlàbaonhiêu,mỗinămchỉcầnbỏra350đô la làđược,khôngcầnphảinộpthêmmộtloạitiềnthuếnàokhác.Bằngcáchđó,cáccôngtynướcngoàiđãđuanhaukéođếnthànhlậpcơsởtạiđấtnướcnhỏbéítdânnày.

ThươngnhânDoTháirấtkhéonắmbắttìnhhìnhthịtrườngcáckhuvựctrênthếgiới.MộtquốcgiacónhiềuchínhsáchưuđãinhưLiechtenstein,đươngnhiênsẽtrởthànhmụctiêucủahọ.Họlợidụngquốctịchcủaquốcgianàyđểtiếnhànhhoạtđộngkinhdoanhxuyênquốcgia.

Bản lĩnhkhéodùngquốc tịchcủangườiDoThái cóquanhệmật thiếtvới cuộcsốngphiêudạtvàliêntụcbịbứchạitronghơn2000nămquacủadântộcnày.Saukhimấtđiquốcgia,ngườiDoTháiphảisốngphântánkhắpnơitrênthếgiới,tìmkiếmmộtvùngđấtcó thểsinh tồnvàphát triển.Tạimộtsốquốcgia,ngườiDoTháiđãcóthểđịnhcưyênổnvàpháthuytàinăngtrítuệcủamình.Nhưngởmộtsô"quốcgiakhác,họphảiđốimặtvớisựkỳthị,bứchại,thậmchíbịtịchthutàisản, thảmsát.Mộtsốquốcgia trởthànhthiênđườngkinhdoanhcủangườiDoThái.Nhưngởmộtsô"quốcgiakhác,họlạigặpphảinhữngvấnđềrắcrốivềpháp


luật,thuếkhóa.Trongcuộcsốngsinhnhaiphiêudạt,ngườiDoTháiđãdầndầncóđượckinhnghiệmtrongviệclựachọnchomìnhmộtnơidừngchânthíchhợp.ĐặcbiệtlàcácthươngnhânDoThái,dầndầnbiếtcáchlợidụngquốctịch,tìmraconđườngthuậnlợichohoạtđộngthươngnghiệpcủamình.Đếnnay,lợidụngquốctịchđãtrởthànhmộtkinhnghiệmhoạtđộngthươngmạicủangườiDoThái.

Tuânthủphápluậtcụcbộ,khéoléotrongviệctuânthủphápluậtthuầntúy

“Tuânthủphápluậtcụcbộ”làkhéoléolợidụngmộtbộphậncólợi,tránhnébộphậnkhôngcó lợichomình trong toànbộhệ thốngpháp luậtmàvẫnđảmbảokhôngphạmluậtvềmặthìnhthức.Ngoàira,còncóthêmmộtmánhkhóekhác-“dùngngượcphápluật”.

Khoảngnăm1968,kinhtếNhậtBảnbướcvàogiaiđoạnpháttriểntăngtốc,cáncânmậudịchquốctếxuấthiệntìnhtrạngxuấtsiêu.ĐồngyênNhậtngàycànggiữđượcvịthếvữngchắctrêncácthịtrườngtiềntệchâuÂu,trongkhiđồngđôlaMỹngàycàngtrởnênyếuthế.TỉgiágiữađồngyênNhậtvàđồngđôlaMỹcósựbiếnđổitolớn,đặcbiệtlàdựtrữngoạihốicủaNhật,tứcdựtrữđồngđôlaMỹcủaNhậtngàycàngnhiều.

Trướctìnhhìnhđó,ngườiDoTháiđãtậptrungtấtcảtiềnvốn,bánhếtđôlaMỹchongườiNhật.Bởihọbiếtchắcrằng,sựtănggiácủađồngyênNhậtchỉcònlàchuyện sớmmuộn. Các thương nhânDo Thái đánh giá: sự chênh lệch quá lớntrongtỉgiáhốiđoáigiữađồngyênNhậtvàđồngđôlaMỹsẽlàmộtcơhộigiúphọpháttài.Vìvậy,thậmchíhọcònvaymượnngânhàng,bánđồngđôlavàoNhật.

Sauđó,ngườiDoTháiđãlợidụnghaiđiềukhoảnthanhtoántrướcbằngngoạihốivàgiảitrừhợpđồng,đườngđườngchínhchínhbánravàmuavàođồngđôlaMỹtrongthịtrườngngoạihốiNhậtBảntưởngchừngđãbịkhóachặt.Phươngphápmàhọsửdụnglà:trướctiênsẽkýkếthợpđồngvớicácdoanhnghiệpxuấtnhậpkhẩucủaNhậtBản,lợidụngtốiđaphươngthứcthanhtoántrướcbằngngoạihối,


bánđồngđôlachoNhật.Bấygiờ,họvẫnchưathểkiếmlợiđượcgì.PhảiđợiđếnkhiđồngyênNhậttănggiá,họlạidùngđếnphươngthứcgiảitrừhợpđồng,tìmcáchmuađồngđôlatrởlại.Vừabánvừamua,nhữngngườiDoTháilợidụngsựchênhlệchvềtĩgiádođồngyênNhậttăngcaođểthuvềchomìnhnhữngkhoảntiềnkhổnglồ.

ĐếnkhidựtrữngoạihốicủaNhậtđãlênđếnmức12,9tỉđôla,chinhphủNhậtmớinhưchợttỉnhgiấcmộng,ýthứcđượctínhnguyhiểmcủavấnđề.Khinguồnngoạihốiđãlênđếnconsố13tỉđôla,chínhphủNhậtkhôngthểkhôngtuyênbốđồngyêntănggiá,từ360yênđổi1đôlathành308yênđổi1đôla.

Đềunàycónghĩalà,mộtngườiDoTháibánravàmuavàomộtđôla,sẽkiếmđược52 yênNhật, lời được hơn 10%. Chẳng trách trước khi sự việc xảy ra,một sốngười

DoTháiđãmạnhdạntuyênbố:dùcóphảivaytiềnngânhàngvớilãisuất10%,cũngvẫncóthểkiếmđượcmộtmónhời!

Theonhữngthốngkêsơlượcsauđó,tổnthấtmàchínhphủNhậtBảnphảigánhchịulênđến453tỉyên,bìnhquânmỗingườidânphảichịutrêndưới5000yên,tổnggiátrịtổnthấttươngđươngvớihạngngạchtiêuthụtrongmộtnămcủacôngtythuốcláNhậtBản.

TheođánhgiácủanhàdoanhnghiệpDenFujita,sốtiềnấyđãvàotúicủanhữngngườiDoThái.RốtcuộcngườiDoTháiđãkiếmđượcbaonhiêutiềnthìrấtkhóthốngkê.NhưngđúngnhưcácthươngnhânNhậtBảnđãnói,chỉcóngườiDoTháimớicókhảnăngđiềuđộngnguồntiềnmặtlớnđếnnhưvậy.

NgườiDo Thái đã nhận ra rằng, trong tình trạng biến động lớn,một quy địnhkhôngcókhehởlạicóthểtạonênkhehởrấtlớn.

Muốnlợidụngkhehởđó,biệnpháptốtnhấtchínhlà“dùngngượcluậtpháp”củaNhậtBản.


Chính phủNhật Bản thực hiện chế độ thanh toán trước bằng ngoại hối và chophépgiảitrừhợpđồnglàmuốngiúpđỡchocácthươngnhânNhậtBảnlàmăn.NhưngkhiđếntaycủangườiDoThái,nóđãđảothành“làmănđểcóthểthanhtoántrướcbằngngoạihốivàđượcgiảitrừhợpđồng”.NgườiDoTháikhikýkếthợpđồngvà thanh toán trướcbằngngoạihối, đã có sẵn chủý củamình, đó làkhôngcầnhànghóa,màchỉcầnđôla.Nóimộtcáchkhác,đểthuđượccàngnhiềuđôla,họđãthựchiệnchiếnlượcbánravàmuavào.

TrongcuộcgiaodịchthualỗnàycủangườiNhậtBản,chúngtacóthểnhìnthấyhìnhảnhkhácbiệtcủahainềnvánhóa.

NgườiNhậtbênngoàiluôntỏrađiềmtĩnh,trầmlặng,nhưngnộitâmlạiluônsôisục,đụngchuyệnlàcóthểmổbụngtựsát, tựanhưkhôngcóphươngthứchữuhiệunàokhácđểgiảitỏacăngthẳngbêntrongconngườimình.Mộtdântộcnhưthế,vềphươngdiệntâmlý,tựanhưmộtconthỏvừathoátkhỏilồng,chibiếtcắmđầuchạyvềphíatrướcmàkhôngdámquayđầunhìnlại.

NgườiDoTháithìngượclại:trênmộtgócđộtươngđốimàxét,đólàmộtdântộccónộitâmrấtbìnhlặng,ổnđịnh.Càngtrảiquanhiềuđauthươngthửthách,họlạicàngbiếttựanủimình.“Giảngngượclịchsử”làmộtphươngphápthườngdùngcủahọ.

NgườiDoTháivẫnluônnóiThiênChúađãbanchodântộcmìnhvùngđấtCanaanlàmcơnghiệp,giúphọđánhđuổitấtcảbộtộclâncậnđó.Nhưnglịchsửđãchứngthực:nhữngbộtộcđóvẫntồntại,bảnthânngườiDoTháilạitrởthànhnhững“tùnhânBabylon”.

ThếlàngườiDoTháiquayngượclạinói:nhữngdântộcấy,đặcbiệtlànhữngdântộcthườngxuyênmanglạitaiươngchongườiDoThái,làdoThiênChúacốýgiữlại,đểtránhchongườiDoTháivìđượchưởnghòabìnhquálâu,màquênđichiếnsự, không còn luyện tập binh lực. Đối với lịch sử dân tộc còn có thể sử dụngphươngphápgiảithích“đổiquảlàmnhân”,thìđốivớiđiềulệcủaquốcgiakhác,việc sửdụngphươngphápđảo lộn “mụcđích -thủđoạn” lại càngdễdànghơn,


tâmlýcũngnhẹnhàng,thanhthảnhơnnhiều.

Khéodùngphápluật,đạtđượcmụcđích“Không thểhứamột cách tùy tiện!”.Một lời hứa củaThiênChúa cáchđâyhơn3000 năm, đã dẫn đến cuộc xung đột không thể chấm dứt giữa khối Á Rập vàIsrael.Nhưthế,khituânthủgiaoướctrởthànhmộtvấnđềnangiải,thìphảigiảiquyếtbằngcáchnào?NgườiDoTháicómộtphươngpháphếtsứchiệuquả.

Ngàyxưa,cómộtôngvuachỉsinhđượcmộtngườicongái,nênrấtmựcyêuthươngnàng.

Mộtlầnnọ,côngchúalâmtrọngbệnh,baonhiêuthuốcthangquýhiếmcũngđềuvôhiệu,hơithởđãbắtđầuyếudần.Quanđạiphubuồnbãbẩmtấucùngnhàvua,trừphilậptứctìmđượcthầndược,nếukhống,côngchúasẽkhôngcònhivọngginữa.

Nhàvuavôcùnglolắng,lậptứcdáncáothịtrongkhắpkinhthành:

“Bấtkềlàai,chỉcầntrịkhỏibệnhchocôngchúa,sẽđượcđứcvuagãcôngchúalàmvợ,đồngthờicònchokếthừangaivàng”.

Ởmộtvùngrấtxa,cóbaanhemcùngsốngvớinhau,ngườianhcảcómộtốngkínhnhìnxavạndặm.Thôngcáocủanhàvuađãđượcanhtanhìnthấy.Ngườianhcảbènbànvớihaiem,tìmcáchtrịbệnhchocôngchúa.

Haingườiemcũngcóbảobốicủariêngmình.Ngườianhthứcómộttấmthảmbiếtbay,cóthểdừnglàmphươngtiệnđilạicấptốc.Ngườiemútcómộttráitáothần,bấtkểlàbệnhgì,chỉcẩnănđượcnólàsẽlậptứckhỏibệnh.

Saukhỉhànbạcxong,haanhembềnngồilênthảmbay,mangtheoquảtáo,rồibaythẳngđếnhoàngcung.

Sau khi công chúa ăn xong quả táo, sức khỏe liền hồi phục. Nhà vua hết sức vuimừng, lập tức cho ngườimởhội, chuẩn bị tuyên bố với toàn thể thần dân trongnướcrằngmìnhđãtìmđượcvịphòmãxứngđángchocôngchúa.


Tuynhiên,nhàvuachỉcómộtngườicongái,nhưngcônglaotrịbệnhchocôngchúalạithuộcvềcảbaanhem.Phảigảcôngchúachoaibâygiờ?

Người anh cả nói: “Nếu không phải tôi đã dùng kính vạn dặm nhìn thấy cáo thị,chúngtasẽchẳngbaogiờbiếtchuyệncôngchúamắcbệnhmàđếnđâycứuchữa”.

Ngườianhthứnói:“Nếukhôngcótấmthảmthầncủatôi,làmsaochúngtacóthểvượtquamộtquãngđườngxa xôi đểkịp thời tìmđếnkinh thành chữabềnh chocòngchúa”.

Ngườiemútnói:“Nếukhôngcóquảtáothần,dùcỏđếnđượcnơiđây,cũngkhôngthểtrịkhỏibệnhchocôngchúa”.

Nhàvuatuyênbố:“Phòmãlàngườiemútđãmangquảtáođếncứucôngchúa”.

Lýdolà:Ngườianhcảvẫncònnguyênvẹnốngkínhvạndặm;ngườianhthứvẫncònnguyênvẹntấmthảmbay;chỉcóngườiemútvìđãđứaquảtáochocôngchúaăn,nênkhôngcònsởhữuđượcgìnữa.

“Talmud”cónói:“Mộtngườimuốnphụcvụchongườikhác,điềuquýtrọngnhấtlàcóthểdânghiếnmọithứtrongconngườimìnhchothanhân”.

Câucáchngôntríchdẫntrong“Talmud”trênđâythậtlàhữulý.Tuynhiên,đứngtừgócđộtuânthủgiaoướcđể

mổxẻcâuchuyên,chúngtacóthểpháthiện,“Talmud” lạimột lầnnữasửdụngđếnthủthuật.

Trênthựctế,thôngcáocủanhàvualàmộtlờihứa,trongcáchnhìncủangườiDoThái,nóđãcóđầyđủýnghĩa“phápluật”,tấtyếuphảithựchiện.Trongthôngcáođãnóirõ,aitrịkhỏibệnhchocôngchúa,nhàvuasẽgảcôngchúachongườiấy.Bấygiờ,cảbaanhemđềuđãcócôngtrongviệcchữatrịchocôngchúa.Hơnnữa,đúngnhưhọđãnói,đónggópcủahọlàkhôngthểchốicãiđược.Vìvậy,chíítmỗingườitrongbaanhemđềucómộtphầnquyềnlợi,cóthểyêucầutrởthànhphòmã.


Nếuchỉgảriêngchomộttrongbangườithìđồngnghĩathấttínvớihaingườicònlại,cúngcónghĩalà“bộiước”,điềumàphápluậtDoTháikhôngthểchấpnhận.

Vìvậy,bấtluậnnhàvuacólàmnhưthếnào,cũngđềucóthểđốimặtvớikhảnăngviphạmpháp luật.Để tránhmộtkếtcụckhônghay, “Talmud”đã lựachọnmộttiêuchuẩnkhác-khôngxemaiđãcócốnghiếnlớnnhấttrongviệctrịkhỏibệnhchocôngchúa,màxemaiđã“dânghiến”nhiềuhơn.

“Cốnghiến”và“dânghiến”tuychỉkhácnhaucómộtchữ,nhưnglạicáchbiệtnhaurất xa. Cốnghiến lànói lênmối tươngquan giữakết quả củahànhvi vàngườinhậnơnhuệ,cũngchínhlàsựđánhgiácủanhàvuađứngtrêngócđộcólợichomình;dânghiến lànói lênmốiquanhệ tươngđốigiữaquá trìnhhànhđộngvàngườibanơn,cũngchínhlàsựđánhgiácủanhàvuađứngtrêngócđộ“gánhchịutổnhại”củađốiphương.Vìvậy,đổi“cốnghiến”thành“dânghiến”,trênthựcchấtlàđãthayđổihoàntoàntiêuchuẩnđánhgiá,từđóthayđổiluôncảnộidunglờihứacủanhàvua.

Nói rõ thêmmộtbước, tronghệ thốnggiá trị củangườiDoThái, cùng làm tiêuchuẩnđánhgiá,vịtrícủa“dânghiến”sẽcaohơn“cốnghiến”,đặt“dânghiến”vàovị tríưu tiênhơnsovới “cốnghiến”,đươngnhiênhợp lývàhợppháp.Nếuđãnhưvậy,thayđổiđiềukiệnthựchiệnlờihứa,cũnglàcó“căncứphápluật,dựavàođạolý”.

GiáohuấnchokẻviphạmgiaoướcNgườiDoThái rất giỏi đấu trí với cácđối tác trong việcđàmphán, ký kết hợpđồng,điềunàycóliênquanvớithóiquentuânthủgiaoướccủachínhhọ.

Khikýkếtvàtuânthủmộtgiaoước,ngườiDoTháiđềuhếtsứcthậntrọng,vàyêucầuđốiphươngcũngphảicótháiđộnhưvậy.Nhưngyêucầuấylàmsaocóthểđặtvào được trong thực tế? Đặc biệt là những con người không có niềm tin vàothượngđếvàkhôngxemtrọngviệctuânthủgiaoước?


NgườiDoTháicósuynghĩhếtsứcrõràng,sởdĩmộtconngườidámviphạmthậmchíhủybỏgiaoước,phần lớn làdohọ có thể tìmđược cái lợi thôngquahànhđộngbộiướcđó.Cứtheosuynghĩđó,chìcầnlàmtanbiếnsuynghĩ“đượclợi”củangườiđó,làđãcóthểkhốngchếđượchànhvibộiướccủađốiphương.Tiếnthêmmột bước nữa, nếu phương thức ấy được “thể chế hóa”, còn có thể ngăn chặnđượcsựxuấthiệncủaýniệmhoặcsựtínhtoánvềbộiước.Vìvậy,phươngthứctrừngphạtđốivớikẻbộiước,tấtyếuphảiđặttrêncơsởquyềnlợithựctế.

Ngàyxưa,cómộtcôgáixinhđẹpcùngvớigiađìnhđichơixa.Trênđườngđi,côgáitáchrakhỏigiađìnhđểtảnbộmộtmình,bấtgiácđiđếnmộtmiệnggiếng.

Đang lúc khátnước, côgái bèn leo theodâygầu xuốnggiếnguốngnước.Nhưnguốngxonglạikhôngthểleotrởlênmiệnggiếngđược.Côgáihoảngsợvừakhócvừakêulacầucứu.

Bấygiờ,cómộtthanhniênđingangquađó.Nghetiếngkhóc laphátratừmiệnggiếng,anhtabèntìmcáchcứucôgáilên.Nhờcuộcgặpgỡbấtngờấy,haingườiđãđểlòngyêumếnnhau,nguyệnmộtlòngbênnhaumãimãi.

Mộthômnọ,ngườithanhniêncóviệcphảiđixa.Trướckhilênđường,anhtađãđếnnhàcôgáiđểnóilờitừbiệt,vàhứarằngsẽmãimãigiữlờithềnămxưa.Haibênđềubàytỏchodùbaolâu,nhấtđịnhcũngsẽchờngàynênnghĩavợchồng.

Saukhiđãđínhướcvớinhau,haingườimuốntìmmộtaiđóđếnlàmnhânchứngcholờithềnguyệncủamình.Đúnglúcấy,cómộtconchồnlôngvàngbăngngangquatrướcmặthọrồichạythẳngvàokhurừng.Côgáibềnnói:“Conchồnlôngvàngấyvàmiệnggiếngngàytrướcsẽlànhânchứngchochúngta”.

Sauđó,haingườichiataynhau.

Rấtnhiềunămsau,côgáivẫnmột lònggiữvẹntrinhtiết,chờđợivịhônphucủamìnhquayvề.Thếnhưng,ngườithanhniênấyđãkếthônvớimộtcôgáikháctạimộtvùngđấtxaxôi,sinhconcái,cùngnhautrảiquanhữngthảngngàyvuivẻ,hoàntoànkhôngcònnhớgiđếnlờihônướcnămxưa.


Mộthôm,dođùagiỡnquảmệt,đứacontraicủangườithanhniênnămxưabềnngãlưngnằmngủtrênbãicỏ.Đúnglúccómộtconchồnlôngvàngđingangqua,cắnphậpvàocổđứabé,khiếnnóchếtngay lập tức.Chamẹnóđềuhết sứcđaukhổ,thươngtiếcchođứaconthơdạicủamình.

Sauđómột thờigian,hai vợchồng lại sinhđượcđứacon traikhác.Cậubéđượcnuôi dưỡng khôn lớn và thích đi xa vui chơi.Một hôm, nó đi đến bênmộtmiệnggiếng,vìnhìnthấybóngcủamìnhintrênmặtnước,trongmộtphútkhôngcẩnthậnđãlọtnhàoxuốnggiếngchết.

Đếnlúcấy,ngườithanhniênnămxưamớinhớlạihônướcngàynàocủamìnhvớicôgái,chứngnhânngàyấychínhlàconchồnlôngvàngvàcáigiếng.

Thếlà,anhtakểlạitoànbộsựviệcchongườivợcuamình,rồiđềnghịlyhônvớingườivợấy.

Sauđó,anhtatrởvềthônlàngcủangườicongáinămxưa.Côgáivẫnđangchờđợianh.Haingườicuốicùngđãkếthônvớinhau,sốngnhữngthángngàyhạnhphúcchođếncuốiđời.

Rấtrõràng,đâylàmộtcâuchuyệnvềsựtuânthủgiaoước(hônước)dướisựphòtrợcủathầnlinh.

Tuynhiên, trongcâuchuyện,phương thức trungphạt lạikhông trực tiếpgiángxuốngđầucủakẻviphạmgiaoước,nhưngườithanhniêntrongcâuchuyệnuốngrượusayrồitựmìnhngãxuốnggiếngchết,hoặcđểconchồnlôngvàngcắnanhta,khiếnanhtabịbệnhdạimàchết.Câuchuyệnđãđểchohaingườicontraiphảigánhlấytộilỗicủachamình,khiếnngườiđọckhólòngtránhđượccảmgiácbấtnhẫn.

Kỳthực,đólàmộtcâuchuyệnkhuyênngườilàmthiện,tuânthủgiaoước.Ýnghĩacănbảncủacâuchuyện là, trongbấtkỳhoàncảnhnàocũngđềuphải tuân thủgiaoước.Nếuđểngườiviphạmgiaoướcchếtđi,thìsẽkhôngcònphùhợpvớitínđiều“ghéttội,nhưngkhôngghétngườicótội”củangườiDoThái,cơhộithựcthi


lại giaoước cũngkhông cònnữa, côgái tuân thủgiaoướcđànhphảimộtmìnhchịuđựngđaukhổ,sốngcảnhphòngkhôngchiếcbóngtrongsuốtquãngđờicònlại.

Vìvậy,câuchuyệnđãkhônghềtiếcthươngkhiđểsựtrừngphạtgiángxuốnghaiđứaconvôtội.Ớđiểmnày,nhữngđứatrẻchỉ làhìnhảnhtượngtrưngchohậuquảtồitệnhấtcủahànhvibộiước(ngườiDoTháixemtrọngcontrainốidòng,cóthểsánhngangvớiquanniệmthừatựmàngườiTrungQuốcvẫnluônđềxướng“bất hiếu có ba điều lởn, không con nối dõi là điều bất hiếu nhất”. Đó cũng lànguyênnhânvìsaocâuchuyệnkhôngxemngườivợcướiđượclàthànhquảđánggiánhấttronghànhđộngbộiướccủangườithanhniên).Đóchínhlàýnghĩanộitạiđượcrútratừhànhvibộiướctrongcâuchuyện,biếnbộiướcthànhmộthànhvithuầntúyvôvị,thậmchílàmộthànhvitựchuốckhổchomình.Ngườibộiướctrongcâuchuyệnđãhailầncóđượchạnhphúc,nhưngcuốicùnglạiphảichịuđọađàyđaukhổbêntrong“hạnhphúc”đó.

Quaýnghĩathenchốtcủacâuchuyện,chúngtacóthểnóiđâymớichínhlàliệuphápchữatrịhữuhiệunhấtcho“cănbệnhbộiước”.

Tronghiệnthựccuộcsống,biệnphápmàngườiDoTháiápdụngchonhữngkẻviphạmgiaoướclàtrụcxuấtngườiđórakhỏicộngđoàn.Trênthươngtrường,mộtngườiDoTháibịcảcộngđồngbàixíchsẽrấtkhóđểtiếptụcsinhtồn(sinhtồnbằngconđườnglàmănbuônbán).

NếuđốiphươngkhôngphảilàmộtngườiDoThái,họsẽkhôngngầnngạitốcáoanhtaratrướctòaán,yêucầucưỡngchếchấphànhhợpđồng,hoặcbắtbuộcđốiphươngphảiđềnbùtổnthất.Bêncạnhđó,cộngđồngDoTháicònbáochonhau,tuyệt đối không bao giờ làm ăn buônbán với người thất tín kia nữa.Nên hiểurằng,mậudịchquốctếlàlĩnhvựcnằmtrongtaycủangườiDoThái.Nhưthế,mộtkhibịngườiDoTháibàixích, thìngàybạnbịđẩyvăngrakhỏi “thị trườnggiaodịchthếgiới”cũngsẽkhôngcònxanữa.

Thực tếđã chứngminh, trí tuệkinhdoanhcủangườiDoTháikhôngchỉ tươngCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

hợpvớiquyluậtnộitạicủagiớithươngnghiệp,màcòncóđủkhảnăngthayđổimô thức kinh doanh của những người khác, khiến họ chấp nhậnmô thức kinhdoanhcủangườiDoThái.Xéttrênphươngdiệnnày,khôngthểkhôngxemnólàmộtcốnghiếntíchcựcđốivới“quytắccuộcchơi”trongkinhdoanh.


ChươngIIThànhTín,GiữChoQuanHệLàmĂnĐượcMãiTrườngTồn

ThủtínvớingườiCómộtcâunóirấthay:“Đaukhổlớnnhấtcủaconngườikhôngphảilàbịngườikháclừadối,màlàkhôngđượcngườikháctintưởng”.Nghĩkỹhơnmộtchút,câunóiấymuốnnhắcnhởchúngta:giữchữtínvớingườikháclàmộtchuẩntắchànhđộngquantrọngnhấttrongcuộcđờicủamộtconngười.

Làmcáchnàođểcóthểgiữchữtínvớingười?Trướctiênchúngtasẽbànđếnvấnđề“thànhtín”,đâylàyêuCầutốithiểutrongviệcgiữchữtínvớingười.

TrongcuộcsốngbônbalàmăncủangườiDoThái,họđãphảigánhchịurấtnhiềuhànhđộngbàixíchvàcáinhìnkỳthịcủacácdântộckhác,cũngđãgặpphảirấtnhiềulờinóicùngthủđoạnlừagạt.Nhưngtrướcsau,họvẫnhếtlòngtintưởngvàogiáohuấncủaThiênChúa:“Tuânthủgiaoước,sốngthànhthực,quantâmđếnthanhân, saukhi chếtmớicó thểđược lên thiênđàng”.Trong lĩnhvực thươngnghiệp,họcàngcảmnghiệmmộtcáchsâusắcviệcgiữđượcsựtínnhiệmcủađốitác làcơsởđểgiaodịchcóthểđiđếnthànhcông.NgườiDoThái tuânthủgiaoước,nhưngkhôngphảilúcnàocũngkýkếthợpđồngtrêngiấy.Bấtkểlàmộtgiaoướcđượcthựchiện trênvănbản,hay làmột lờihứamiệng,chỉcầnhọđã thừanhậnlàmộtgiaoước,thìsẽtuyệtđốituânthủ.Đứctínhtôntrọngchữtín,tuânthủphápluậtcaođẹpcủangườiDoTháiđãmanglạichohọmộtuytínvàdanhdựrấtlớn.

Theolýmànói,ngườiDoTháilàmộtdântộckhôngcóquốcgia,bịthếgiớidồntớiđuổilui,rấtdễtạonêntronghọkhuynhhướnghànhđộngtheo“sáchlượcngắnhạn”hoặc“chiếnthuậtcướpbóc”tronghoạtđộngkinhdoanh,thậmchílàtrongmốiquanhệgiaotiếpxãhội.Nhưngtrênthựctế,ngườiDoTháirấthiếmkhihànhđộngnhưvậy, trái lại luônđặtuy tíncùngdanhdự lênvị tríhàngđầu.Cácsản


phẩmkinhdoanhvàphongcáchphụcvụcủahọđềuvượtchuẩn,khôngbaogiờlấygiảlàmthật.Vìsao?NgoàiyếutốbốicảnhvănhóacủathươngnhânDoTháinhư:niềmtinvàomột“dântộcdoThiênChúatuyểnchọn”,cótruyềnthốngtôntrọngchữtín,tuânthủgiaoước,còncómộtyếutốquantrọnghơn,đólàđạolýkinhdoanhchânchínhmàhọđãđúckếtđượctrongcuộcsốngbônbalưulạcvàquyluậthoạtđộngthươngnghiệpcủahọ.

HệthốngcửahàngtổnghợpnổitiếngnhấtởAnhlà“CôngtybáchhóaMarksandSpencer”,doSimonMarksvàngườianhhọđồngsánglập.

ChacủaSimonlàMichaelđãdicưtừNgasangAnhvàonăm1882.Banđầu,ôngchỉlàmộtthươngbuônnhỏ,sauđómởđượcmộtcửahàngởchợLeeds.Mộtthờigiansau,cửatiệmnhỏcủaôngđãpháttriểnthànhmộthệthốngcửahànggiárẻ.Michaelquađờiđểlạicơnghiệpchocontraimìnhquảnlý.Sauđó,anhemSimonđãphát triểnhệ thốngcửahàng thêmmộtbướcnữa,vớinguồnvốnngàycànghùnghậu,hànghóangàycàngphongphú, thựcsự trở thànhmộthệ thốngcửahànggiárẻcóchứcnăngkhôngkémgìcácsiêuthịcaocấp.

CôngtybáchhóaMarksandSpencertuylấyphươngthứcbánhànggiárẻlàmyếutốchủlực,nhưngrấtchútrọngđếnmặtchấtlượng,thựcsựđạttớiphươngchâm“bàngtốtgiárẻ”.Dẫntheocáchnóicủamộtsốtờbáo,côngtybáchhóaMarksandSpencerđãthựcsựtạonênmộtcuộccáchmạngxãhội.Vìtrướcđây,thôngquahìnhthứcănmặc,chúngtacóthểđánhgiáđượcmộtngườithuộctầnglớpnào,nhưngkểtừkhicôngtybáchhóaMarksandSpencerđưarathịtrườngnhữngbộtrang phục sang trọng với giá cả phải chăng, nó đã giúp cho một người bìnhthườngcũngcóthểsởhữuđượcmộtbộtrangphụccủacácquýbàhayquýông,thóiquenđánhgiáconngườithôngquagấmvóccũngtheođómàlunglay.ỚAnhhiệnnay,thươnghiệu“St.Michael”củacôngtybáchhóaMarksandSpencerđãtrở thành tiêu chí của sản phẩm chất lượng cao. Một chiếc áo sơ mi hiệu “St.Michael”làsảnphẩmcóchấtlượngtốtnhấtcóthểđượcmuavớigiáthấpnhất.

CôngtybáchhóaMarksandSpencerkhôngchỉcungCấpchokháchhàngnhữngCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

sảnphẩmưngýnhất,màcòncungcấpmộtphươngthứcphụcvụtốtnhất.Tháiđộ lịchSự,âncầnvàchuđáocủađộingũnhânviêntrongcôngtyđãtrởthànhmộtmôphạmđiểnhìnhtạimộtđấtnướctrướcnayvốnnổitiếngvớiphongcáchphụcvụlễđộ,lịchsự.Khilựachọncácnhânviênphụcvụ,anhemSimoncũngtiếnhànhmộtcáchhếtsứccẩntrọngnhưkhilựachọnnhữngsảnphẩmchocôngtymình.Độingũnhânviêncótô"chấtnghiệpvụcaovàphongcáchphụcvụâncầnđãgiúpcôngtytrởthành“thiênđườngcủangườimuasắm”.

Vớicáchlàmviệckhoahọc,quantâmchuđáođếnnhucầuvànguyệnvọngcủađôngđảokháchhàngbìnhdâncùngđộingũnhânviêncủaanhemSimonMarks,côngtybáchhóaMarksandSpencerđãtrởthànhdoanhnghiệpcóhiệusuấtcaonhấttrongcácdoanhnghiệpcùngngành,thuhútđượcđôngđảocácnhàđầutư.

CácthươngnhânDoTháiluôncómộtniềmtinvữngvàng:ngườiDoTháisốngởnơi đâu thì sẽ cắm rễ tại vùng đất ấy. Họ không chỉ thành tín trong việc kinhdoanh,màcònchungsốnghòahợpvớicácdântộckhác,thậmchícóthểlấytàisảnvàsựnghiệpcủamìnhđểgiúpđỡ,bảovệchođồngbàoDoTháihoặckhôngphảingườiDoThái.Họtinrằng,chỉbằngcáchđốiđãithànhkhẩnvớinhau,giữđượcchữtínvớimọingười,ngườiDoTháimớicóđượcnhữngngườibạntốt.Vàcũngchỉcócáchđó,ngàyphụchưngtrongvinhquangcủangườiDoTháimớicóthểtrởthànhhiệnthực.

MỗilầnbuônbánđềulàcuộcgiaodịchđầutiênĐiềucấmkỵnhấttrênthươngtrườngchínhlàcảtinvàongườikhác.NgườiTrungQuốccócâu:“Khôngsợđiềugìthườngxảyra,chỉsợđiềuxảyrabấtthường”.Câunóiấynhắcnhởchúngta,khilàmbấtcứviệcgìcũngcầnphảihếtsứccẩntrọng.Tronghoạtđộngthươngnghiệp,cácthươngnhânchỉgắnbóvớinhautrênquanhệlợiích,mộtkhikhôngchúýlàcóthểbịđốiphươnglừagạt.Quanhệtiềnbạccóthừasứcmạnhđểuốnconglươngtrivàđạođứccủaconngười.Vìvậy,thậtkhônngoankhinói“thươngtrườngcũnglàchiếntrường”,mộtbênnhờlừadốimàtrởthànhcựphú,mộtbênvìbịlừamàtángiabạisản,muốntốcáocũngkhôngcógì


làmbằngchứng.

TrongđạolýkinhdoanhcủangườiDoThái,cómộtnguyêntắcgọilà“mỗilầnđềulàsơgiao”,ýmuốnnói:phảixemmỗilầnlàmănđềulàlầnđầutiêngiaodịchvớiđốitác,khôngvìtrướcđâyđốitácđãtừngcóquanhệqualạivớibạnmàtrởnêndễdãi,khinhsuất,càngkhôngbịmêhoặcbởivẻchânthànhbênngoàicủađốitác.

Mộtlầnnọ,mộtthươngnhânNhậtBảnmờimộthọasĩngườiDoTháiđếnnhàhàngdùngcơm.Chủkháchcùngngồivàobàn.Trongkhiđợinhàhàngdọnmón,ngườihọasĩlấygiấybútra,vẽngaymộtbứckýhọachocôchủquánxinhđẹptrẻtrung.

Chẳngmấychốc,bứctranhđãđượchoànthành.NgườihọasĩđưachothươngnhânNhậtBảnxem.ThươngnhânNhậtBảnkhôngngớtlờikhen:“QuátuyệtQuátuyệt”.

Đượckhen,họasĩDoTháibềnxoayngườilại,nhìnthẳngvàothươngnhânNhật,rồibắtđầucầmbútlènvẽ,lạicònthườngxuyêngiơngóntaycáilên.

Thôngthường,khỉtínhtoántỉlệcácbộphậncơthểcủangườiđượcvẽ,cáchọasĩđềusửdụngđếnphươngphápđơngiảnmàhiệuquảnày.

ThươngnhânNhậtBảntrôngthấyđiệubộcủahọasĩDoThái,tưởngrằngôngtađang vẽ ký họa chomình. Tuy đang phải ngồi đối diện với nhau, không thể thấyđượchọasĩvẽnhưthếnào,nhưngôngvẫncốgắnggiữtưthếchothậtđẹp.

ThươngnhânNhậtBảncứngồibấtđộngnhưthế,mắtnhìnngườihọasĩđangchămchúđưabúttrênbảnvẽ,lâulâulạiđưangóntaycáivềphíamình.ítnhấtcũngđã10phúttrôiqua.

“Đượcrồi!Vẽxongrồi”.Ngườihọasĩdừngbútvànói.

Vừanghengườihọasĩnóivậy,thươngnhânNhậtBảnbènthởphàomộttiếng,lậptứcđứngbậtdậy,chạyvềphíangườihọasĩ,nhưngkhitrôngthấybứctranhmớisữngsờkỉnhngạc.Thìra,nãygiờngườihọasĩkhônghềvẽchândungcủamình,màchỉchămchúvẽngóntaycủaôngtamàthôi,

ThươngnhânNhậtBảnvừaxấuhổvừatứcgiận,bềncằnnhằnhọasĩDoThái:Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

“Tôiđãcóýtạodángchoôngvẽ,màông...ônglạimuốntrêutôi”.

HọasĩDoTháibậtcườitraded:“Tôinghenóiôngrấtsángsuốttrongchuyệnlàmăn,nênmớicốýkiểmtraôngthử.Ôngkhônghỏingườikhácđangvẽgì,đãvộichorằngđangvẽchínhmình,lạicòncốgắngchỉnhthế,tạodáng.Chỉxéttrênđiểmnàythôi,đãthấyôngcònởtrìnhđộkémxasovớicácthươngnhânDoThái”.

Bấygiờ,thươngnhânNhậtBảnmớinhưchợttỉnhgiấcmộng,nhậnrađâulàsailầmcủamình.

Chodùlàmănvớimộtngườiquen,thươngnhânDoTháicũngtuyệtđốikhôngvìđãtừnghợptácthànhcôngmàbuônglỏngviệcthẩmtranhữngđiềukiện,yêucầucủađốitáctrongmộtcuộclàmănmới.Làmnhưvậy,chíítcũngcóđượchaiđiềulợi:

Thứnhất,sẽkhôngrơivàotìnhcảnh“mấtmặt”giốngnhưthươngnhânNhậtBảntrongcâuchuyệnkểtrên,vìluônnghĩ“đếntrướclàmchủ”màrơivàothếcảtintrướchànhđộngcủangườikhác.Ngượclại,chúngtasẽcóđủkhảnăngđểcảnhgiác,ngănngừamọihànhđộnglừagạttừphíađốiphương.

Thứhai,cóthểbảođảmchonguồndoanhlợimàmìnhđãphảigiankhổtạodựngtronglầnlàmănđầutiên,khôngbịmấtcảchìlẫnchàichỉvìlýdo“tìnhcảm”tronglầnlàmănthứhai.Buônbánrốtcuộcvẫnlàbuônbán,khôngthểđanxenyếutốtìnhcảm,nếukhôngđãchẳngcầnđếnchuyệnchilitínhtoán.

ThươngnhânDoTháihiểurõ,ýthứccủaconngườiđốivớiấntượngđầutiêncóthểkhiếnhọkhôngthểnghĩđếnchuyệnsửađổi lạinó.Đếnkhikếtquảsựviệcđượcphơibày,rơivàotìnhcảnhthấtvọng,thậmchílàtuyệtvọnghoàntoàn,mớinhậnrasựkhinhsuấtcủamình.

Xãhộingàynayphátsinhđầyrẫynhữngvụánkinhtếlừabịp,rấtnhiều“ngườilươngthiện”vìquátintưởngvàomộtngườiquen,thậmchíchỉlàngườidămbalầngặpgỡ,hoặcđãtừngkếthợp“thànhcông”trongmộtchuyệnnhonhỏ,màđã


mắcvàotròngcủangườikhác.

Vì vậy, “mỗi lầnđều là sơgiao” thật sự làmộtđạo lýkinhdoanhđúngđắnmàngườiDoTháiđãđúckếtđượctronglịchsửkinhdoanhlâuđờicủadântộcmình.

Điềuthúvịlà,trongquanhệvớingườikhác,ngườiDoTháiluônyêucầubảnthânphảighinhớnguyêntắc“mỗilầnđềulàsơgiao”,khôngđểngườikhácxúigiục,lừagạt,nhưnglạiluôntìmcáchlợidụngcáinhìn“lầnthứhai”củađốiphương.NgoàingườihọasĩDoTháitrongcâuchuyệnkểtrên,còncóthểkểthêmtuyệtchiêucủamộtnhânviênbándùtrongmộtcâuchuyệncườiDoTháidướiđây.Anhtachẳngcầnmởmiệng,chỉlợidụnglờinóicủakháchhàng,làđãcóthểdựngnên“cạmbẫylầnthứhai”.

“Chàoông!Ôngmuacâydùxinhđẹpnàynhé!Tôiđảmbảocâydùnàyđượclàmtừvảilụachínhcốngđấy”.

“Cóđiềulàmắcquá!”

“Thếthì,ôngmuacáinàyvậy!Câydùnàycũngrấtđẹp,hơnnữalạikhôngmắc,chỉcó5đôla”.

“Câydùnàycũngđượcbảođảmđấychứ?”

“Đươngnhiênrồi”.

“Bảođảmđâylàvảilụachínhcống?”

“Ôngyêntâm,chúngtôituyệtđốibảođảmvớiông...”

“Nhưngrõràngnókhôngphảilàlụa!”

“Cáinày...tôibảođảmnólàmộtcâydù”.

Thật là hiểm, suýt chút nữa người khách hàng đã rơi vào cái bẫy ngônngữdochínhmìnhtạora.Maymắnlàôngđãkhôngxem“lầnbảođảmthứhai”thành“lầnbảođảmthứnhất”.CácthươngnhânDoTháicóthểdễdàngvượtquacửaải“cảtinvàongườikhác”.Nếucácthươngnhântrêntoànthếgiớiđềucóthểlàmđược


nhưhọ,chắchẳnđãcórấtítbikịchxuấthiệntrênthươngtrường.

Chỉtinchínhmình,cẩnthậnđềphòngtròbịptrongkinhdoanh

NgườiDoTháitừkhisinhrađãphảisốngtrongnghịchcảnh,điềukiệnsinhtồnrất khó khăn, sống dạt trôi không xác định, vô bến vô bờ.Muốn thíchứng vớihoàncảnhấy,cầnphảibiếtcáchđốiđãinhưthếnàochophùhợpvớimọingườixungquanhvàváicảchínhmình.Thôngthường,ngườiDoTháiluôngiáodụcconcáitinvàochínhmình,ngoàibảnthânra,bấtkỳngườinàocũngkhôngđángtin.Tháiđộkhông tin tưởngvàongườikhác củangườiDoThái có lúcgầnnhư trởthànhcốchấp.ĐạoDoTháigiáodụccáctínđồcủamình,phảiluônnằmlòng“máuloãng còn hơn nước lã”. Cũng có nghĩa là, ngoài dân tộcmình, không được tintưởngvàomộtdântộcnàokhác”.

Trong“Talmud”cóviết:“NếuđốiphươnglàngườiDoThái,bấtluậncóhaykhôngcógiaoước,chỉcầnnhậnlờirồi,làcóthểđặtniềmtin.Ngượclại,nếuđốiphươngkhôngphảilàngườiDoThái,dùđãkýkếtgiaoước,cũngkhôngđượcnhẹdạcảtin”.

Tạisaolạinóinhưvậy?Chứngtabiếtrằng,ngườiDoTháilàmộtdântộcvôcùngxemtrọngchữtín.NếumộtngườiDoTháiviphạmgiaoước,xemnhưanhtađãnhậnmứcántửhìnhtrongxãhộiDoThái-vĩnhviễnkhôngđượcbướcchânvàothếgiớikinhdoanhcủangườiDoThái.Vìvậy,ngườiDoTháituyệtđốikhôngdámviphạmgiaoước,càngkhôngdámlừagạtngườikhác.Ngaytrongtrườnghọpkýkết hợpđồng với người nướcngoài, điều kiện cũnghết sứchà khắc, hợpđồngcũngđượcquyđịnhhếtsứcchitiết,chặtchẽ,tránhkhôngđểngườikháctìmrakhehởđểluồnlách,viphạmhợpđồng.Đólàýthứcđãđượchìnhthànhquabaothếkỷsốngbônbalưulạc,chịunhiềubứchại,dốitrá,ngườiDoTháilàmvậyđểbảovệchínhmìnhvàdântộcmình.

Dân tộcDoThái tuy luôn tin rằng “máu loãngcònhơnnước lã”,nhưngkhigặpCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

phảivấnđềtiềnbạc,thìluônhếtsứccẩnthậnvàđanghi,thậmchícảvợcủamìnhcũngkhôngdámtintưởng.Conngườilàsinhvậtcótìnhcảm,nhưngtiềnbạclạikhôngcótìnhcảm.

Đếnđây,cólẽchúngtasẽhỏi:nếungườiDoTháiđãkhôngtintưởngvàongườikhác,luôncảmthấykhôngyêntâmđốivớingườikhácđếnnhưvậy,phảichănghọsẽtựkhépkínmình?Rõrànglàkhông.Nếukhông,làmsaohọcóthểtrởthành“thươngnhânhàngđầuthếgiới?”.

MạnglướiquanhệlàmăncủangườiDoTháilàvôcùngrộnglớn,họcũngtíchcựctiếnhànhhợptácngoạithươngvớicácđốitác,thànhlậpcáccôngtyliêndoanh.Đươngnhiên,họcũngkhôngthể tin tưởngvàongườinướcngoài,càngđặcbiệtkhôngtintưởngvàothànhýtuânthủhợpđồngcủahọ.Nhưthế,ngườiDoTháiphảixửlývấnđềđóbằngcáchnào?

NgườiDoTháilàmviệchếtsứccẩntrọng,khôngbaogiờchophépmìnhđượccẩuthả.Họkhôngbaogiờdễdàngtintưởngvàonhữnglờihứamàđốitácđãđưaratrongnhữngcuộcgiaodịchlàmăn.Ngaycảkhiđãkýkếthợpđồngvớiđốitác,họvẫnluôngiữmộttháiđộngờvực.Đểcóthểkhiếnđốitáctuânthủvàthihànhcácđiềukhoảntronghợpđồng,họsẽkhôngtiếctiềncủa,mờichođượcngườitàigiúpmìnhgiámsátđốiphương,đểbảođảmlợiíchcủahọkhôngbịxâmphạm.

DenFujitađãkểlạimộtkinhnghiệmcủachínhmình:

Mộtlầnnọ,DenFujitađangbậnxửlýmộtsốthưtíntrongvãnphònglàmviệccủamình.Độtnhiên,cómộtluậtsưgọiđiệnđếnchỗông:“ChàongàiDenFujita,tôicóviệcmuốnthỉnhgiáongài,khốngbiếtbâygiờngàicórảnhkhông?”.

Thựcsựthìôngđangrấtbận,cácthưtínthươngmạivừamớinhậnđượcđềurấtquantrọngvàcầnxửlýngay,vìvậyôngđãthẳngthắntừchối.Nhưngluậtsưkiavẫncứnàinỉ:“Bấtluậnthếnào,xinngàicũnghãydànhramộtchútthờigiangặptôi”.

“Xinlỗi!Thựcsựlàtôikhôngrảnh!”Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

“Nhưthếnàyvậy,mỗigiờnóichuyện,ngàisẽđược200đôlathùlao.Đươngnhiên,việcmàtôimuốnthỉnhgiáongàilàrấtquantrọng”.

DenFujitađànhgáclạimọichuyệnđếngặpôngta.

NgườiluậtsưtrongcâuchuyệnkểtrênlàCốvấnluậtchomộtcôngtylớncủaMỹ,ôngchủcủacôngtynàylàmộtngườiMỹgốcDoThái,đangmuốnhợptáclàmănvớimộtcôngtyNhậtcótrụsởtạiTokyo,nhưnglạisợcôngtynàyviphạmhợpđồng.Vìvậy,cốvấnluậtcủacôngtyđãđặcbiệttìmđếnDenFujita,nhờônggiớithiệuchocôngtymìnhmộtngườicóthểgiámsátviệcthựcthihợpđồngcủaphíacông tyNhật, tiền lươngdựđịnh là1000đô lamỗi tháng.Côngviệcấyrấtnhẹnhàng,đãi

ngộ lại rất trọnghậu,có thể thấyđượcmứcđộxemtrọngvấnđề tuân thủhợpđồngcủahọlàrấtcao.

Saukhinóirõýđịnhcủamình,vịluậtsưbénđưahợpđồngvừamớikýkếtvớiphíacôngtyNhậtchoDenFujitaxemqua.Saukhiđọcxongbảnhợpđồng,DenFujitapháthiệnthấybảnhợpđồngđượcviếtbằngtiếngNhậtấycòntồntạirấtnhiềuvấnđềmàmộtngườinướcngoàirấtkhónhậnra.

NếunhưôngchủcôngtyngườiMỹgốcDoTháichưatừngnghĩđếnchuyệnmờimộtngườigiámsátcủanướcđốitác,ôngtasẽkhôngthểpháthiệnđượcnhữnglỗhổng tiềm ẩn trong hợp đồng. Cómột người Nhật giám sát, phía công ty Nhậtmuốnluồnláchnhữngkhehởấysẽkhôngcònlàchuyệndễdàng.Vìvậy,việcxếpđặtmộtngườigiámsátlàvôcùngquantrọng.

HànhđộngcẩntrọngcủaôngchủngườiDoTháiđãgiúpôngtránhđượcsựquamặtcủaphíacôngtyNhật.SởdĩDenFujitađồngýrataygiúpđỡ,vìđềunàysẽcólợi rất lớn cho ông. Nhận được sự tín nhiệm của người Do Thái không phải làchuyệndễdàng.NếungườiDoTháiđãtínnhiệmông,ôngđươngnhiênphảisẵnlònggiúpđỡchohọ,đólàchuyệnthườngtìnhcủaconngười.

Phươngphápbỏtiềntìmngười thaymìnhgiámsátcủangườiDoTháirấtđángCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

chochúngtahọchỏi:

Thứnhất,cáchlàmđósẽgiảmbớtgánhnặngphảitựmìnhgiámsát,việcnàycóthểhaotốnrấtnhiềucôngsức,màchưachắcđãcóhiệuquả.

Thứhai,cóthểtránhđượcnhữngvachạmkhônghaydosựbấttínnhiệmcủatavớiphíađốitác.

Giaodịchchânthành,nhờhòakhítạoracủacảiVănhóaDoTháinằmtrongdòngchảycủavănhóaphươngĐông,đó là tháiđộxem trọng tác dụng của luân lý, nỗ lực xây dựngmối quan hệ thân thiện, lànhmạnhgiữangườivớingười.Cũngnhưvậy,tronghoạtđộngquảnlýkinhdoanh,ngườiDoThái cũng có khuynhhướngdùng luân lý đạođứcđể làm tiêu chuẩnđánhgiágiữacácđồngnghiệp,giữacấptrênvàcấpdưới,thậmchímốiquanhệgiữacácđốithủvớinhau.TheocáchnóicủaKhổngTửthìđólà“nhân”,cònngườiDoThái gọi là “luân lý nhất thần giáo”, tức nhândanhThiên Chúa để thi hànhnhânnghĩavàđạođức.

®Kỷsởbắtdục,vậtthiưnhân(Phàmnhữnggìtakhôngmuôn,chớnênlàmchongườikhác)

Khigiảngvềchữ“nhân”,KhổngTửtừngnói:“Cáimìnhmuốngâydựng,thìcũnghãygâydựngchongườikhác,cáimìnhmuốnđạttới,thìcũnghãygiúpngườikhácđạttới”;“Điềumìnhkhôngmuốnngườikhácgâyrachomình,thìmìnhcũngđừnggâyrachongườikhác”.MộtvịGiáosĩnổitiếngngườiDoTháilàSirercũngtừngrútracốtlõicủavănhóaDoTháigiốngnhưvậy.

Sirerxuấtthânbầnhàn,dựavàotàinăngthiênphúvàsựcầnmẫnmàcóđượctrithứcuyênbác.SaukhitrởthànhGiáosĩcaocấpnhấtcủangườiDoThái,mộtlầnnọ,mộtngười khôngphải là dânDoThái đến gặpông và yêu cầuông “nói hếtnhữngkiếnthứcvềngườiDoThái,trongthờigianôngtacóthểđứngvữngbằngmộtchân”.Tuynhiên,khichâncủangườiđócònchưakịpnhấclên,Sirerđãthốt


lênmộtcâu:

“Khôngnênyêucầungườikháclàmviệcmàmìnhcũngkhôngmuốnlàm”.

Câunóiấyrõrànglàtươngđồngvớicâu“kỷsởbấtdục,vậtthiưnhân”màđứcKhổngTửđãdạychodântộcTrungHoacáchđâyhơn2500năm.

Haidântộccổxưavàưutúdườngnhưđãđúckếtrađượcmộtgiátrịcốtlõi,tinhtúyvềvănhóacủadântộcmình.Từkhisinhrachođếnkhiquađời,conngườiluônphảisốngtrongcộngđồngxãhội.Điềunàycónghĩalà,quanhệbanđầucủaconngườinhấtđịnhphảilàmôiquanhệtươngthântươngái,giúpđỡvàthathứchonhau,hơnnữacònđượcđặttrênnềntảngcảmthông,chiasẻlẫnnhau.

“Kỷsởbấtdục,vậtthiưnhân”tựnhiêntrởthànhmộtnguyêntắccầnphảinắmbắt,ứngdụngtrongmốiquanhệxửthếcảmthôngvớinhau.

Đươngnhiên, đó chỉ làmộtnguyên tắc thuầnphác thông thường, trongnhữnghoàncảnhcụthể,cầnphảivậndụnglinhhoạtdựatrêntìnhhìnhthựctế.

Mộtvídụtrong“Talmud”sẽgiúpchúngtathấyrõđiểmnày:

Mộtlầnnọ,mộtvịGiáosĩmờisáungườiđếnthươnglượngmộtviệcquantrọng.Thếnhưng,ngàyhômsaulạicóbảyngườicùngđến.Trongsốđóđươngnhiêncómộtvịkháchkhôngmờimàđến.NhưngvịGiáosĩcũngkhôngcócáchnàonhậnrangườiđó làai.Thế là,vịGiáosĩđànhphảinóivớimọingười: “Nếucóngườinàokhôngđượcmờimàtựđến,xinhãynhanhchóngrờikhỏiđâyỉ”

Kếtquả,ngườidanhtiếngnhấttrongsốbảyngườicómặt,ngườimàmọingườiđềubiếtchắcđãđượcmời,lạitứckhắcđứnglèn,bướcrakhỏinơihọp.

Trongsốbảyngườicómặtnhấtđịnhphảicómộtngườikhôngđượcmời,nhưngkhiđãđặtchânđếnphònghọp,lạiphảithừanhậnmìnhlàngườikhôngđủtưcáchđếndựlàchuyệnkhôngphảidễdàng,đặcbiệtlàtrướcmặtnhiềungườiđứccaovọng trọng. Vì vậy, hành động nhượng bộ của người đàn ông danh tiếng nhấttrongnhómcóthểnóilàmộtquyếtđịnhhếtsứckhókhăn.Xéttheokhíacạnhđó,


chúng ta có thểnói, đềumà câu chuyện trênđâymuốnđề xướng chính là tinhthầnđạođức“kỷsởbấtdục,vậtthiưnhân”.

Cóđiều,ngườiđànôngđượcnhắcđếntrongcâuchuyệnlàmộtngườicóđứccaovọng trọng. Nếu là một người bình thường, ông ta có thể làm được điều nàykhông?Vìvậy,ngườitựtrọngkhôngchỉcầnphảikiêntrìnguyêntắcđạođứcnày,màcònphảibiếtcáchápdụngnómộtcáchchínhxáctrongmộtđiềukiệnkhônggianvàthờigianthíchhợp.

®Nhânsởbấtdục,vậtthỉưkỷ

Vớicâuchuyệntrênđây,chúngtalạimộtlầnnữapháthiệntrítuệđộcđáo,tinhtếcủadântộcDoThái.Ngoàira,chúngtacũngthấy“kỷsởbấtdục,vậtthiưnhân”phải làmộtnguyêntắcdànhchocảđôibên:mộthệ thốngđạođức lý luậnkiệntoànkhôngthểchỉyêucầu“kỷsởbấtdục,vậtthiưnhân”,màcònphảigiữvữngyêucâu“nhânsởbấtdục,vậtthiưkỷ”(điềumàngườikháckhôngmuốnlàm,thìcũngđừnglàmchomình).

Khôngkhónhậnra,“kỷsởbấtdục,vậtthiưnhân”,hàmchứaýnghĩathừanhậnvịtríưutiêncủangườikhác,thậmchíkhắcchếyêucầucủachínhmìnhđểhòanhịpvàotrongcácmốiquanhệxãhội.

Mộtconngườikhôngcóquyềnépbuộcngườikhácphảinhận lấy thứmàmìnhkhôngmuốnnhận,vàcũngkhôngđượcépmìnhphảinhậnlấycáimàhầuhếtmọingườiđềukhôngmuốnnhận.Nếuphảiđốimặtvớimộttìnhhuốngmàcảhaiđềukhôngmuốngánhvác,thìphảigiảiquyếtnhưthếnào?Bấygiờ,ngườinhânnghĩasẽxuấthiệnđểgánhchịu.Cách làmnàycóthểkhiếnchongườikháccảmđộng,kínhphục,nhưngbảnthânnóđãlàmộthànhviviphạm“đạođức”.

Ýnghĩađíchthựccủa“đạođức” làcảđôibênđềunhậnđượclợi ích,chứkhôngphảilàmộtbênbịtổnhại,cònmộtbênthìđượchưởnglợi.

Tómlại,trongviệcđốiđãivớingườivàvớichínhbảnthân,cầnphảicùnglúctuânthủhainguyêntắc:“kỷsởbấtdục,vậtthiưnhân”và“nhânsởbấtdục,vậtthiư


kỷ”.Nếuchúngtađãkhôngmuốnbịngườikháclừadối,thìcũngkhôngnênlừadốingườikhác,đơngiảnvìngườikháccũngkhôngmuốnbị lừa.Cũngnhưvậy,trong một số tình huống nào đó, việc nói thực có thể xúc phạm hay làm tổnthươngđếnngườikhácthìcũngkhôngnhấtthiếtcứphảinóithật,mànênchuyểnthành“lờinóidốithiệnỷ”.

Trong“Talmud”cóghilạihaitìnhhuốngmànhânvậtcóthểnóidối,haychínhxáchơnlàcầnphảinóidối.

Thứnhất,nếumộtngườinàođóđãmuamộtmónđồ,rồiđemtớinhờbạnđánhgiá.Bấygiờ,dùchovậtấykhôngtốt,bạncũngnênnói“thậttuyệt!”.

Thứhai,saukhingườibạnkếthôn,bạncầnphảinóidối:“Côdâuthậtlàđẹp,haibạnsẽsốngvớinhauđếnngàyrănglongđầubạc!”.Chodùcôdâuchẳngđẹptínào,thậmchívôcùngxấuxí.

Nghĩalàcóquyềnđượcnóidốikhibiếtrõngườikhácđãởvàotìnhcảnhkhôngthểthayđổiđượcnữa,nhằmmụcđíchláanủihọ,khôngđểhọphảisầunãovìsailầmcủamình.

Haiquyđịnhnhonhỏấy,đãthểhiệnrấtrõkhảnăngquansátvànắmbắthếtsứctinhtếcủangườiDoTháitronghoạtđộnggiaotiếp.Quađócóthểnhậnra,ngườiDoTháitrênthựctếđãđưangoạidiêncủakháiniệm“thanhân”ramộtphạmvirấtrộng,chỉcầnmộtvật,mộtviệcnàođóđãđượcconngườirótvàomộtlượngtình cảmnhất định, thì đều có thể xemđó là phầnnối dài của “thanhân”. Tôntrọngmộtngườinàođó,đồngnghĩavớiviệcphảitôntrọngtấtcảmọithứthuộcvềngườiđó.

DântộcDoTháinổidanhtrênkhắpthếgiớivớitêngọi“dântộccủagiaoước”.Đốivớibảnthân,ngườiDoTháituânthủnghiêmngặt613điềurănmàtổtiênđãlậpnên,nhưngkhôngcóýđặtnólênvainhữngngườikhôngphảilàdânDoThái.CácvịGiáosĩkhôngtruyềngiáochongườikhôngphảilàdânDoThái.Nhưngcăncứtheo quy định của “Talmud”, để bảo đảmđôi bên có thể chung sống hòa bình,


ngườikhôngphảilàdânDoTháicũngphảichịu7điềuràngbuộc:

1.Khôngănthịtsốngcủanhữngđộngvậtvừamớigiết.

2.Khôngđượclớntiếngtráchmắngngườikhác.

3.Khôngđượctrộmcắp.

4.Phảituânthủphápluật.

5.Khôngđượcgiếtngười.

6.Khôngđượcthôngdâmvớingườithânthíchtronggiađình.

7.Khôngđượcloạnluân.

Rấtrõràng,nhữngđiềuràngbuộctrênđâykhôngcóbaonhiêu“mùivịDoThái”,trêncơbảnchỉ lànhữngvấnđề thuộcphạmviđạođức,phongtụchoặcnhữngquyđịnhphápluậtmàcácnướctrênthếgiớiđềutuânthủ.

ĐốivớingườiDoTháithìcóđến613điềurăn,cònđốivớingườikhácthìchỉcó7điều.Kỳthực,đốivớimọingười,mọidântộc,chỉcómộtđiềuthựcsựquantrọngkhichungsốngvớinhau:tôntrọnglẫnnhau,thathứchonhau.

DấuchânkinhdoanhcủangườiDoTháiđãđiquatừngngócngáchcủathịtrườngthếgiới,tạonênnhữngthànhquảkhiếncảthểgiớiphảikinhngạc.Mặcdùcólúc,ngườiDoTháiđượcgọilà“côntrùnghútmáu”,kẻchovayănlờicắtcổ,bịcácdântộckháckỳthịvàtànsát.Nhưngdântộcđầybảnlĩnhvàtrítuệtrongkinhdoanhấyvẫnđủsứcđểtiếptụcsinhtồndựavàoniềmtinvànhữngthànhcôngxuấtsắccủamình.Bảnthânđiềuđócũngđãlàmộtkỳtích.Trênmộtýnghĩanàođó,quanniệmđạođứctôntrọngthanhânvàgiữhòakhítạonêntiềncủamàcácthươngnhânDoTháivẫnkiêntrìtuânthủ,chínhlàbíquyếtgiúphọtiếptụcsinhtồnvàpháttriểntrongmộtxãhộiđầyrẫycạnhtranh,áplựcvàsựkiềmhãm,khốngchếcủacácthếlựccườngquyền.


Muabánthànhthực,khôngquảngcáogiảtạoNgườiDoTháicómộtlịchsửkinhdoanhlâuđời.

Tuynhiên,trongthờiđại“KinhThánh”,ngườiDoTháivẫnsốngtrongmộtxãhộinôngnghiệp,rấtíttiếnhànhhoạtđộnggiaodịch,“thươngnhân”vẫncònlàmộtdanhtừxalạ.Thờibấygiờ,ngườiDoTháihầunhưkhôngtiếnhànhmuabán,chỉcó những đạo đức thương nghiệp đơn giản như cân đo đúng lượng, không lừadối...nhưngđãthểhiệnrõchuẩntắcgiaodịchxemtrọngcôngbìnhvà“chútrọngđạolý”củangườiDoThái.

Cùngvớisựpháttriểnngàycàngmạnhcủathươngnghiệp,hoạtđộnggiaodịchngàycàngtrởnênphổbiếntrongxãhội,“Talmud”cũngkịpthờixuấthiện,đưararấtnhiềuquyđịnhdốivớihoạtđộnggiaodịchthươngmạicủangườiDoThái,vàdànhrarấtnhiềuchươngđoạnbànluậnvềcácvấnđềđạođứccầnphảituânthủtronghoạtđộngkinhdoanhthươngmại.

Trong“Talmud”,hoạtđộnggiaodịchthươngmạicómộtnguyêntắcđặcthù,vượtlênnhữngchuẩnmựchànhvitronglĩnhvựcsinhhoạtthườngngày.Điềunàycónghĩalà,ngayđếnmộtngườithànhthựcnhất,cũngvẫncóthểdựatheonguyêntắc“trongkinhdoanhnóichuyệnkinhdoanh”đểtiếnhànhhoạtđộnggiaodịch.

Tuynhiên,điềumàcácGiáosĩnghiêncứunhiềunhấtlàlàmsaocóthểtrởthànhmột thươngnhânđạo đức, chứ khôngphải trở thànhnhững “gian thương” chỉbiết chạy theo lợi nhuận.Do đó, ngườiDoThái đã hình thành nênmột truyềnthốngthươngnhâncầncóđầyđủđạođứcthươngnghiệp.

Trong lúc tiếnhànhhoạtđộnggiaodịch,ngườiDoTháichorằng,dùchưatừngnhậnđượcbấtkỳsựbảođảmnàotrướcđó,họvẫncóquyềnyêucầusảnphẩmđượcmuaphảicóchấtlượngthậttốt.Đimuamộtmónhàng,đồngnghĩavớiviệcmónhàngđượcmuaphảikhôngcótìvết,hưhỏng.Ngaycảkhibênbánđãtuyênbố“hàngrakhỏicửa,miễntrả lại”,nhưngmộtkhisảnphẩmthựcsựcóvấnđề,bênmuavẫncóquyềnyêucầuđổihàng.Hơnnữa,bênbánbắtbuộcphảiđồngý


chođổi.

Ngoạilệduynhấtlà,bênbánđãthôngbáotrướckhiếmkhuyếtcủasảnphẩm.Vídụkhibánmộtconlừa,ngườibánđãthôngbáorõchobênmuabiết làconlừađangmắcbệnh.Nếuviệcgiaodịchđượchoànthànhtrong tìnhhuốngnhưvậy,bênmuasẽkhôngđượcquyềnyêucầuđổihàng.

Vìvậy, “Talmud”quyđịnh,khibênbánbánramộtsảnphẩmcókhiếmkhuyết,trướctiêncầnphảinóirõtìnhtrạngkhiếmkhuyếtcủamónhàngchongườimua.Chỉcónhưvậy,quyềnlợicủangườimuamớiđượcbảođảm,tránhmuaphảimộtmónhànggiảtạo,kémchấtlượngdosựsơsuấthaycốýgiantrácủangườibán.

Trongquátrìnhhoạtđộngkinhdoanh,ngườiDoTháirấtchútrọngnguyêntắc“giaodịchphảinóiđếnđạo lý”. Có thểnói, thươngnhânDoThái lànhữngnhàkinhdoanhchú trọngđếnchuẩnmựcđạođứcnhất trên thếgiới.Ởđây,đạo lýđượchiểulàsựcôngbình,khôngdốitrá.

XemtrọngquảngcáovàkhéothựchiệnquảngcáochínhlàđạolýkinhdoanhcủathươngnhânDoTháitrongthờihiệnđại.Tuynhiên,trong“Talmud”lạinghiêmcấmviệcsửdụngcácloạihìnhnhưquảngcáođểthúcđẩyviệctiêuthụsảnphẩmcủamình.BởingườiDoTháichorằng, trênmộtýnghĩanàođó,nhữnghànhviquảngcáochỉlàmộtchiêuthứcchemắt,lừadốingườikhácmuahànghoặctiếnhànhgiaodịch.

CácvịGiáosĩchophépngườiDoTháitrùmáotơi,đểtăngthêmsứchấpdẫnchomình;chophépngườiDoTháiủiáoquầnlángbóng,cũngchophépđập,giậmyphụcbằngvảibố,đểchúngtrởnênmỏnghơn,mềmmạihơn;chophépngườiDoThái tômàusắc lênthânmũitên,vẽmàu lêntrênnhữngcáigiỏ - tứcchophépngườiDoTháitrangđiểmđểmìnhhoặcnhữngvậtdụngcủamìnhtrởnênxinhxắn,hấpdẫnhơn,nhưnglạinghiêmcấmmọihànhvitôđiểmngụytạotronghoạtđộnggiaodịch.Vídụ,nghiêmcấmviệcbôinhữngmàusắckhácnhaulênmìnhconbòkhiđemnó rabán, và cũngphảnđối việc làmcứng lông, bờmcủađộngvậtkhác.Vìkhiđượcbôimàulên,conbòtrôngsẽđẹphơnlúcđầu;lôngcủacácloài


độngvật khiđược làmcứng, sẽ khiến convật trông có vẻ tohơnbình thường.Ngoàira,cũngkhôngđượcbơmhơivàocổconvậthaybơmnướcvàobêntrongthịtđểtrôngnócóvẻđẹphơn.

Ngoàira,“Talmud”cũngngăncấmngườibánkhôngđượckèmmộtlờiquảngcáohữudanhvôthựcnàolênthươngphẩmcủamình.Vídụ,trongcácmẫuquảngcáocủaMỹ thườngcónhữngcâuđại loạinhư “kích thước lớnnhất”, “diện tích lớnnhất”.Cáigọi là“diệntíchlớnnhất”trênthựctếchỉ là“mộtdiệntíchnhấtđịnhnàođó”màthôi.Cáchsửdụngngônngữquảngcáonhưtrên,đãbịngăncấmtừlâutrong“Talmud”.

Pháp luậtDoTháingăncấmquảngcáo,nhưng trên thực tế,đóchỉ làngăncấmquảngcáodốitrá,hoàntoànkhôngphảnđốiviệcquảngcáochínhđángđểtuyêntruyềnsảnphẩm.Câuchuyệndướiđâysẽnóirõhơnvềvấnđềnày:

Mộtphụnữnghèosốngbằngnghềbántáo.SạphàngcủabànằmbêncạnhnhàcủamộtvịGiáosĩthuộcgiáopháiHasid.Mộthôm,bàthanthởvớivịGiáosĩ:

“Thưathầy,tôikhôngcótiềnmuanhữngmónđồcầnthiếtchongàySabbath1”.

“Cồngviệcbảntáocủabàthếnào?”.

“Mọingườinóitáocủatôikhôngngon,nênkhôngaichịumuacả”.

VịGiáosĩlậptứcchạyragiữađườnghôto:“Aimuốnmuatáongon?”.

Nhữngngườiđilạitrênđườnglậptứcvâyquanhông.Rồidườngnhưchẳngcầnlựacũngchẳngcầnđếm,tấtcảđềutranhnhaumóctiềnramua.Mộtthoángsau,sốtáođãđượcbánhếtsạchvớigiácaohơnthựctếđếnbalần.

“Bâygiờbàxem”,trênđườngquaytrởlạinhà,vịGiáosĩnóivớingườiphụnữbántáo, “Táo của bà là ngon nhất đấy! Tất cả chỉ vìmọi người không biết đó là táongon”.

Quacâuchuyệncóthểthấy,ngườiDoTháikhônghềphảnđốiviệcquảngcáo.Chỉlà, trongcáchnhìncủahọ, tấtcảđềuphảiđượchạnđịnhtrongphạmvicủasự


thànhthực.

Đó chính là trí tuệ quảng cáo của người Do Thái trong hoạt động kinh doanhthươngmại.

GiaoướcvớiThiênChúa,lấy"ThánhKinh"làmđảmbảo

CóhaingườiđànôngđếngặpmộtvịGiáosĩ,mộtngườinói:

“Anhbạnnàycủatôilàmộtngườivongânbộinghĩa.Lúctrướcanhtacóviệccầngấp,tôiđãkhôngngầnngạichoanhtamượnmộtsốtiềnlớn.Khôngngờđếnkỳhạnphảitrảnhưđãthỏathuận,anhtalạinóichỉmượncó200ngànđồng,nhưngtrướcđâyrõràngtôiđãchoanhtamượnđến500ngànđồng”.

Ngườikialậptứcphânminh:

“Tôimượnanhtacó200ngànđồng,anhtalạicứmộtmựcnóilà500ngànđồng.Cảngườichovayănlờicắtcổcũngkhônghànhđộnggiốngnhưvậy”.

Đôibèncứcươngquyếtlàmìnhđúng,khôngbênnàochịuthuabênnào.

VịGiáosĩbắtđầunóichuyệnlầnlượtvớitừngngười,sauđóbangườilạiđốimặtvớinhau.VịGiáosĩchậmrãinói:

“Sángsớmngàymai,haingườicácanhhãyđếnđâyđểnghetôiphánquyết”.

Saukhihaingườirờiđi,vịGiáosĩtrởvàophòngvàsuynghĩ:nếungườiđànôngnóichỉmượn200ngànđồnglàcóỷtrốnnợ,anhtahoàntoàncóthểnóimìnhchẳngmượnđốiphươngmộtđồngnàocả.Cònngườiđànôngkia,nếuđãkhôngbỏrachođốiphươngmượn500ngànđồng,thìtạisaolạicứmộtmựckhẳngđịnhngườikiachỉmượn500ngànđồngmàkhôngphảilà700hay800ngàn?

“Talmud”códạy:“Mộtngườinóidốisẽnỗidốiđếncùng.Mộtngườichấpnhậnnóidốimộtvàiđiềubấtlợichomình,lờinóicủaanhtasẽdễđượcngườikháctinhơn.


Hơnnữa,bèntrongnhấtđịnhsẽcóđôiphầnthànhthực.Khihaiđươngsựđốimặttranhluậnvớinhau,mứcđộnóidốisẽgiảmnhẹđi.

Vị Giáo sĩ lại suy nghĩ: nếu người mượn tiền ban đầu đã mượn 500 ngàn đồng,nhưngđếnkỳhạnphải trả, trong tay chỉ có200ngànđồng,nêncứmộtmựcnóirằngchỉmượn200ngànđồng,khảnăngấylàcóthểxảyra.Mộtkhảnăngkháclà:chủnợnhấtthờihồđồ,nhớlầm200ngànthành500ngàn.

VịGiáosĩlạimộtlầnnữahỏiriêngngườimượntiền:

“Cóthậtlàanhchỉmượn200ngànđồnghaykhông?”.

Ngườimượntiềngậtđầumộtcáchcươngquyết.

VịGiáosĩngồitrầmtưkhôngnói,mộtlátsaulạihỏitiếpanhta:

“Ngườichoanhmượn500ngànđồnglàmộtcựphú,ôngtachẳngcầnđếnsốtàisảnkhôngthuộcvềmình,vàcũngchẳnglưutâmđếnsốtiền300ngànđồngnhỏnhặtấy.Cóđiều,nếubâygiờlạicómộtngườikhácvìmộtlýdonàođócầnmượntiềnôngta,vídụnhưphải trởvề Israel, thì chỉvì sựbội tíncủaanhmàông ta sẽkhôngchongườiđómượntiềnnữa.Anhnghĩ,trongtrườnghợpđó,anhcócòncươngquyếtlàmìnhchỉmượn200ngànđồnghaykhông'?”.

Ngườimượntiềnvẫncươngquyếtlậptrườngcủamình.

Vịgiáosĩlạihỏidồnthêmmộtbước:

“AnhcódámđếnThảnhđường,đặt tay trêncuốn“KinhThánh”màthềchỉmượn200ngànđồnghaykhông?”.

Ngườimượntiềnđộtnhiêncúiđầuthừanhận,rằngmìnhđíchthựcđãmượnđến500ngần.

Đốivớingườingoại tộcmànói,đây làmộtđiềukhôngdễ lýgiải,nhưngđốivớingười Do Thái, đến Thánh đường, dặt tay trên “Kinh Thánh” mà thề là việcnghiêmtúc, trọngđạikhônggì sánhbằng.Trướcmặt “KinhCựuƯớc”vàThiên


Chúa,nóidốimàmặtkhôngbiếnsắc,timkhôngđậpdồn,cólẽchỉbọntộiphạmchuyênnghiệpmớicóthểlàmđược.

Trong tình huống thông thường, khi đặt tay trên cuốn kinh thánh, có đến hơn99,7%ngườiDoTháikhôngdámnóidối.

Khôngtrốntránh,tráchnhiệmcủamìnhphảitựmìnhgánhvác

GiáolýDoTháiphảnđốingườiDoTháitừbỏtráchnhiệmvànghĩavụcủamình.

MộtvịGiáosĩđãnói:“Việctốtcóthểchianhauhưởngthụ.Nhưngtráchnhiệmcủamìnhnhấtđịnhphảitựmìnhgánhvác”.

Bất luận làdồnđẩychongười,hayđổ lỗichohoàncảnh, tráchnhiệmcủamìnhvẫncònchứkhông thểbiếnmất.Vìvậy,ngườiDoThái thườngkhôngđổ tráchnhiệmchongườikhác,màluôntựmìnhtìmhướnggiảiquyết.

Con người là trung tâm của thế giới, không thể hoàn toàn gạt bỏ chínhmình,đươngnhiêncũngkhông thểgạtbỏ toànbộ tráchnhiệmcủamình.Chỉcầncònmộtngàytồntại,conngườivẫnphảicótráchnhiệmvớingàyấy.Chodùcóthểđẩymộtnửatráchnhiệmchohoàncảnh,bảnthânvẫnphảigánhvácnửaphầntráchnhiệmcònlại.

ThiênChúanóivớisứthầnGabriel:“Hãyđi,dùngmựcđenđánhdấulêntránnhữngconngườichínhtrựckia.Nhưthế,thiênthầnhủydiệtsẽkhôngsáthạihọ.Hãydùngmáuđánhdấulêntránnhữngconngườigianáckia,thiênthầnhủydiệtsẽđếntiêudiệtchúng”.

Bấygiờ,ChínhNghĩacấttiếnghỏi:“Kínhthưavuavũtrụ!Hạngngườithứnhấtvàhạngngườithứhaicógìkhácnhau'?”.

“Hạngngườithứnhấtlànhữngconngườitốthoàntoàn”.ThiênChúatrảlời,“Hạngngườithứhailànhữngkẻxấuhoàn.toàn”.


“Kínhthưavuavũtrụ!”,ChínhNghĩa lại lêntiếng, “Ngườichínhtrựccósứcmạnhphảnkhảnglạihànhvicủangườikhác.Nhưnghọlạikhônglàmnhưvậy”.

“Ngươibiếtrằng”,ThiênChúanóitiếp,“Dùchohọcóphảnkháng,nhữngkẻgianáccũngsẽkhôngnghelờihọ”.

“Kính thưa vua vũ trụ!”, ChínhNghĩa lại thưa, “Ngài đã biết những kể gian ác sekhôngthayđổi,nhưngnhữngngườichínhtrựckiacóbiếtđượcđềuđóhaykhông?”.

Dongườichínhtrựckhôngcóýphảnkháng,ThiênChúabenthayđổiýđịnh,khôngtáchhọrakhỏinhữngkẻgianácnữa.

ĐólàcáchxửtrícủaThượngĐếđốivớimộtkẻvứtbỏtráchnhiệmcủamình.

Từbỏtráchnhiệmcủamình,ThượngĐếsẽkhôngthathứ.Vìvậy,trongcuộcsốnghiệnthực,ngườiDoTháikhôngbaogiờtrốntránhtráchnhiệmcủamình.Đểgánhvác tráchnhiệm,họ thậmchícó thểchấpnhậnkhuynhgiabại sản,hi sinh tínhmạng.

ChínhtừlốisốngđómàngườiDoTháiđãtrởnênhếtsứcchútrọngđếnvấnđềthànhtínđốivớingườikhácvàxemtrọnghợpđồngtrongkinhdoanh.

Trongmắt của ngườiDoThái, conngười không thể vĩnh viễn trốn tránh tráchnhiệm.Tựmãn,tựlừadốimìnhthìdễ,nhưngkhôngthểnàothoátđượcánhmắtxoimóicủangườiđời.Vìvậy,tráchnhiệmcủamình,nhấtđịnhphảitựmìnhgánhvác.

MộtthươngnhânDoTháinhậnđượcđơnđặthàngcủamộtcôngtycótrụsởtạiChicago,đặtmua30ngànbộdaonĩa.Haibênthỏathuậnthờigiangiaohàngsẽlàngày1tháng9.Đểcóthểgiaohàngđúnghẹn,ôngphảichuyểnhàngđivàongày1tháng8bằngđườngbiển.Tuynhiên,domộtvàisựcốngoàiýmuốn,ôngđãkhôngthểsảnxuấtđủ30ngànbộdaonĩatrướcngày1tháng8.Ôngrơivàomộttìnhthếkhóxử,nhưngvẫnkhôngcóýđịnhgởithưchocôngtyđốitácđểxinkéodàithờigiangiaohàngvàbàytỏlờixinlỗi,vìđâylàhànhđộngviphạmhợpđồng,không


phùhợpvớiluậtphápthươngmạicủangười

DoThái,hơnnữacònlàcách làmtrốntránhtráchnhiệm.Kếtquả làvìđếngầncuốitháng8mớisảnxuấtđủhàng,ôngđãphảibỏramộtsốtiềnrấtlớnthuêmộtchiếcmáybaychở30ngànbộdaonĩađểgiaohàngđúngthờihạn,chịutổnthất10ngànđôla.

Khôngtrốntránh,tráchnhiệmcủamìnhnhấtđịnhphảidochínhmìnhgánhvác,đólàmộtnguyêntắcđốinhânxửthếcủangườiDoThái.Vàcũngnhờvàonguyêntắcnày,ngườiDoTháimớicóđượcuytínvangdộitrêntoànthếgiới.

ChúThích:

1.NgàychủnhậtcủangườiDoThái


Sa-Đéc,Nov1,2015

ChươngIIITríTuệTrongKinhDoanhCònĐángGiáHơnVàng

Trítuệlàchiếcchìakhóavàngmởracánhcửagiàucó

Có một câu nói thường được mọi người nhắc đến khi nói về thành công củathươngnhânDoTháitrongthờihiệnđại:“TàisảncủangườiMỹnằmtrongtúicủangườiDoThái,tàisảncủangườiDoTháinằmtrongnãocủahọ”.Chúngtacóthểnghingờvềmứcđộchínhxáccủavếđầu,nhưngdùngvếsauđểgiảithíchvàsosánhtrítuệcùngsựthôngminhcủangườiDoTháitronghoạtđộngkinhdoanhlàhoàntoànxácđáng.

NếubạnhỏingườiDoTháiđiềugìlàquantrọngnhất,câutrảlờichắcchắnsẽlà“trítuệ”.Trithứcđươngnhiênquantrọng,nhưngnóchỉlàthứđượcdùngđểrènluyệntrítuệ.Trítuệlàtàisảntheobạnsuốtđời,nósẽluônluôntrợgiúp,bảovệbạn.Còntrithứclạikhôngnhưvậy,nócóthểmangđếnchobạnvậnmay,mangđếnsựgiàucó,nhưngnókhôngthểlàmđượcđiềunàymãimãi,VÌnósẽtrởnêncằncỗi,lạchậucùngvớisựbiếnđổicủathờigian.Vìvậy,cầnphảikhôngngừngtìmkiếmnhững

nguồntrithứcmới.Trítuệlàcủacảiđánggiáhơncảtiềnbạc.

TrongxãhộiDoThái,phầnlớnmọingườiđềuchorằngmộtvịhọcgiảluônvĩđạihơnmộtvịquốcvương,họcgiảmớilàtrungtâmtônkínhcủamọingười.

Bằngtrí tuệkinhdoanhđángkinhngạc,các thươngnhânDoTháiđã trởthànhnhữngcontàutiênphongtrongbiểnrộngkinhdoanhđầyphongbabãotáp.Họtôntrọngtrithức,khaokháthọctập,xemtrọnggiáodục,tônsùngtrítuệ.Tấtcả


nhữngyếutốđóđãgiúphọcóđượcmộtnềntảngtinhthầnvàmộttốchấtvănhóatrácviệt.Đóchính là lýdogiúpchothươngnhânDoThái trởthànhnhữngôngchủ lớn tronggiớikinhdoanhhiệnđại.Cóđiều,muốnchuyểnhóa tri thứcthành của cải, còn cầnphải cómộtbản lĩnhhơnngười.Bản lĩnhhơnngườiđóchínhlàngộtính,làtrítuệcủaconngười.NgườiDoTháixemtrithứclàcủacải,nhưngcàngxemtrọngtrítuệhơnnữa,vìnóchínhlàchiếcchìakhóavàngmởracánhcửahạnhphúcvàcủacải.

NgườiDoTháixemtrọngcủacảilàđiềuaiaicũngbiết.Họluôncómộtđộnglựcmạnhmẽtrongviệctìmkiếmcủacảivàtiềnbạc.Tuynhiên,họchưabaogiờsavàovũnglầykhôngthểcứuvớtcủavậtchất,màluônbiếtđốiđãivớicủacải,vớicuộcsốngbằngmộttháiđộônhòa.Đómớithựcsựlàtrítuệtrongviệctìmkiếmcủacải,hưởngthụcuộcsống.

Vậy,trítuệcủangườiDoTháiđếntừđâu?Họchorằng,trítuệbắtnguồntừkinhnghiệmsống,đólàquátrìnhnhậnthứcvàcảmngộđốivớicácvấnđềtrongcuộcsống,đồngthờicòncómốiquanhệmậtthiếtvớivốntrithức.Khôngcótrithức,conngườikhólòngcóđượctrítuệ.Muốnthuđượctrithức,trướctiênphảitôntrọngtrithức,tìmkiếmtrithức,sauđónỗlựchọctập,khôngngừngkhámphá.Họctậpkhôngnhữngcóthểthuđượctrithức,màcòncóthểgiúpconngườiluônởtrongmộttrạngtháiluônluônđổimới,đồngthờicòncóthểrènluyệntâmtríđểduytrìmộtsứcsốngdồidào.Vìvậy,trítuệcủangườiDoTháilàmộtngôinhàtinhthầnđượcxâydựngtrênnềntảngtrithức,lấyviệchoànthiệntrithức,nângcaotâmtínhvànănglựclàmmụcđích.

NgườiDoTháitừxưađãcótruyềnthốngtôntrọngtri?thức,tônvinhgiáodụcvàkínhtrongbậctrígiả.“Talmud”chínhlàhóathânchotrítuệvàtrithứccủangườiDoThái.CácvịGiáosĩlànhữngngườiđượckínhtrọngnhấttrongxãhộiDoThái,giáodụcđượcxemlàmộthoạtđộngnghiêmtúcvàthầnthánhkhôngkémgìviệctônkínhvàphụngthờThiênChúa.

Trong“Talmud”cóviết:“Thàchấpnhậnbánđitấtcảsnhữnggìmìnhcó,cũngphảigảđượccongáimìnhchomộtvịhọcgiả.NếuchacùngngồitùvớimộtvịGiáosĩ,


kẻlàmcontrướctiênphảicứulấyvịGiáosĩ”.

SởdĩngườiDoTháicóthểdùngtrítuệtuyệtvờicủamìnhđểtunghoànhngangdọctrênvũđàithếgiới,đólànhờtruyềnthốnghăngsaytìmkiếmtrithức.DântộcDoTháixemtrithứclàtàisảnmàhọthựcsựcóthểnắmtrongtay.Họcómộttinh thầnnhiệt thành tìmkiếm tri thứcnhưchính lòngnhiệt thànhđốivới tôngiáoduynhấtcủadântộc.TinhthầnấyđãgiúpdântộcDoTháitrởnênvượttrộitrongmọi lĩnhvực của thếgiớihiệnđại: khoahọckỹ thuật, tư tưởng, vănhóa,chínhtrịhaythươngnghiệp.

Cũnggiốngnhưquanđiểmhiệnđại,ngườiDoTháirấtxemtrọngviệcđầutưchonguồnnhânlực,trongđóđầutưgiáodụclànhântốhàngđầu.NgườiDoTháicảmnghiệmmộtcáchsâusắc:đầutưchogiáodụcchínhlàđầutưchokinhtế,vì trithứcchính làmộtnguồnvốnđặc thù,nócó tácdụngphóngđạinguồnvốncủanhữnglĩnhvựckhác(đấtđai,hànghóa,tiềntệ...).Trithứcbaogồmtrithứccủatrínão-tứchọctập,vàtrithứclaođộng-tứckỹnăng,làloạihìnhđầutưđặcthùcủangười Do Thái. Trong quá trình định cư hoặc di cư đến những vùng đất mới,nguồnvốntrithứcđãcómộttácdụngtolớntrongviệcgiúpchongườiDoTháinhanhchóngtìmđượcmộtvịtríthuậnlợi,nhờđócóthểđứngvữngtrênđôichâncủamình,khôiphụcnguyênkhívàpháttriểnngàymộtlớnmạnh.

ở bất kỳ nơi nào trên thế giới, dựa vào nguồn tri thức “có thểmang theo bênmình”,ngườiDoTháicóthểdễdàngchenchânvàonhữnglĩnhvựcđòihỏitrithứcvàtínhnăngđộngcao,đặcbiệtlàtrongcáclĩnhvựctiềntệ,thươngnghiệp,giáodục,khoahọckỹthuật,luậtpháp,giảitrí,truyềnthông.ỚMỹ,gầnmộtnửatrongsố cácnhânvật nổi cộmcủaphốWallmanghuyết thốngDoThái, 30% luật sưhànhnghềởMỹlàngườiDoThái.HơnmộtnửanhânviênkỹthuậtlàngườiDoThái.ĐặcbiệttrongngànhnghềIT-côngnghệthôngtin,ngườiDoTháiluônthểhiệnđượctàinăngxuấtsắccủamình.NgườiDoTháinắmtrongtaycáctờbáolớnnhư “Thời báoNewYork”, “Bưu điệnWashington”, “Nhật báo phốWall” và bamạnglướitruyềnhìnhlớnnhấtthếgiớilàABC,CBSvàNBC.ChúngtakhôngthểkhôngthánphụcsứcmạnhtrithứcthầnbícủangườiDoThái-chínhtrithứcđã


tạoramộtnguồnsứcmạnhkhổnglồ,cứuvớtvàphụchưngmộtdântộcvừacổxưalạivôcùngmớimẻnhưdântộcDoThái.

Chúngtanhấtđịnhsẽthắcmắc:vìsaoởcácdântộckhác,trithứclạikhôngpháthuyđượctácdụngtolớnvàsâusắcnhưnóđãpháthuytrongdântộcDoThái?Chúngtathậmchícònmuốnbiết:dântộcDoTháiđãlàmcáchnàođểduytrìlâudàiđượcsứchấpdẫncủatrithức,đồngthờicòncóthểgiữlấycáicũ,tiếpthucáimới,khôngngừngpháttriển?

Đápánchínhlàcóhaykhôngcótinhthầncầutìmtrithức!

TrongDoTháigiáo,cầnmẫnhiếuhọckhôngchỉlàmộtphẩmchấttốtđẹpđứngsauviệctônkínhThiênChúa,màcònlàmộtbộphậnhợpthànhtrongnghĩavụtônkínhThiênChúa.Tinhthầnhamhọchỏinhưmộtnhucầutôngiáođãănsâuvàotrongvănhóathươngmại,chuyểnhóathànhtinhthầnthựcsựcầuthịvàýthứcsáng;tạokhôngbiếtmệtmỏicủangườiDoThái.Vớitinhthần;Cầnmẫn,họđãtíchlũyđượcmộtnguồntrithứcphong:phútrongbiểnhọcbaola,đồngthờicònpháthuyđượctácdụngtolớncủaviệcbồidưỡngtrítuệvàmưulượcđặcbiệtcủamình.

Sởdĩhọctậplàmộtđiềuthiện,vìbảnthânnólàngọnnguồncủamọiđạođứccaođẹpnhất.

Maimonides,nhàtriếthọcDoTháithếkỷthứ12,“Aristoste”củadântộcDoThái,conngườitinhthôngyhọc,toánhọcđãnhậnđịnhrõhọctậplàmộtnghĩavụ:

“MỗingườiIsraelđềuphảinghiêncứu“Torah”.Thậmchíđếnmộtkẻănxinsốnglangthangđầuđườngxóchợ,mộtngườiđãgiàcảlẩmcẩm,cũngphảidànhramộtthờigianđểnghiêncứunó”.

TruyềnthốnghọctậpđóđãthấmsâuvàotrítuệđộcđáocủangườiDoThái,đồngthờicònkíchthíchchonguồntrítuệấyngàycàngvươncao,ngàycànglantỏa.

NgườiDoTháidãthểhiệnmộttinhthầncầutìmtri thứctriệtđể.Hiểubiếthời


hợtlàđiềumàhọghétnhất.Bấtkểchuyệnlớnhaynhỏ,ngườiDoTháikhôngbaogiờcótháiđộ“vờnhưđãhiểu”hay“khôngcầnhiểurõ”,màluônluônsẽlà“khôngbiếtphảihỏi”,hơnnữacòn“khôngthẹnkhihỏingườidưới”;khôngbaogiờxemhỏilà“nhục”màxemhỏilà“vinh”.Tinhthầnhamhọchỏiấyđãgiúphọtíchlũyđượcmộtnguồntrithứcngàycàngphongphú,trởthànhmộtdântộcưutú,cóhọcthứcuyênbác,cóđủnănglựcđểtunghoànhtrênthếgiới.

TàisảnduynhấtkhôngthểcướpđượclàtrítuệMộtbàmẹngườiDoTháitừnghỏicontraimình:

“Nếumộtngàynàođó,cănphòngcủaconbịthiêurụi,tàisảnbịcướpsạch,consẽmangtheocáigìđểchạy'?”.

CâuhỏiấyđãbaohàmcảlịchsửđầymáuvànướcmắtcủadântộcDoThái.

Đápáncủahầuhếtcácđứatrẻsẽlà“tiền”,“vàng”hoặc“kimcương”.

Ngườimẹlạihỏithêm:

“Cómộtthứkhôngcóhìnhdạng,màusắc,mùivị,concóbiếtđólàvậtgìkhông?”

Đứatrẻtrảlời:

“Làkhôngkhí”.

Ngườimẹnói:

“Khôngkhíđươngnhiênquantrọng,nhưngnókhônghềthiếu.Contrai,vậtmàconphảimangtheokhôngphảilàtiền,khôngphảilàkimcương,màchínhlà‘trithức’.Vì‘trithức’làvậtkhôngaicóthểcướpđược.Chỉcầnconcònsống,‘trithức’sẽvĩnhviễntheocon,bấtluậnđiđếnnơiđâu,concũngsẽkhôngđánhmấtnó”.

“Trithức”chínhlàtrítuệ,làsựcảmthụđốivớithếgiới,sựnhậnthứcđốivớiđờisống.LòngtônsùngtrithứccủangườiDoTháicóthểnóiđãđạtđếnmộttrìnhđộkhôngthểcaohơnnữa.


“Mộtngườiđangđitrênđường,nếupháthiệnthấymộtcuốnsáchchưatừngxemqua, anh ta nhất định sẽmua nó,mang về nhà và chomọi người cùng thưởngthức”.

“Cuộcsốngđầycơcựckhốnkhổ,khôngthểkhôngcầmcốvậtdụngđểsốngquangày.Vậtđầutiênmàbạnnênbánlàvàng,kimcương,cănnhàvàđấtđai.Chođếnthờiịkhắccuốicùng,cũngkhôngđượcbánđibấtkỳmộtcuốn;sáchnào”.

“Dùđólàkẻthù,nhưngkhianhtađếnmượnbạnsách,bạncũngphảichoanhtamượn.Nếukhông,bạnsẽtrởthànhkẻthùcủatrithức”.

“Biếnsáchvởthànhbạncủabạn,biếngiásáchthànhtòaáncủabạn.Bạnphảivuimừngtrướcvẻđẹpcủasáchvở.Hái lấynhữngquảchíncủanó,ngắt lấynhữngđóahoacủanó”.

PhápđiểnDoTháiquyđịnh:Cóngườiđếnmượnsách,ngườinàokhôngchoanhtamượnsáchsẽbịphạttiền.Ngoàira,giađìnhDoTháicòncómộttruyềnthống:tủsáchphảiđượcđặtởđầugiườngchứkhôngđượcđặtởcuốigiường.Khôngtôntrọngsáchvởlàmộttháiđộtuyệtđốikhôngđượcchấpnhận.

TrongxãhộiDoThái,hầuhếtmọingườiđềuchorằngmộtvịhọcgiảvĩđạihơnmộtquốcvương,họcgiảmớilàtrungtâmtônkínhcủamọingười.QuađócóthểnhậnthấyngườiDoTháixemtrọngtrithứcđếnmứcnào.Cóđiều,ngườiDoTháixemtrọngtrithức,nhưngkhôngchỉdừnglạiởtrithức,màluônmuốnvươnđếngiớihạncủatrí tuệ.Nhữngngười“tri thứcđầybụng”,nhưnglạikhốngbiếtvậndụngtrithứclàthiếutrítuệ.Nhữngconngườiđóthườngđượcvívonvớibànhảnhcủamột“conlừacõngtrênlưngquánhiềusáchvở”.Trithứcphảiđượcdùngởmặtđúngcủanó,trithứctồntại làđểrènluyệntrítuệ.Nhữngngườichỉbiết“đọcsáchchết”hay“đọcchếtsách”làhànhđộng“ănhoàikhôngtiêu”,chẳnghơngìđặtsáchtrênkệmàchẳngbaogiờbuồnlậtraxem,chỉlãngphíthờigianvôíchmàthôi.

Mộtlầnnọ,trênmộtchiếcthuyền,tấtcảhànhkháchđềulànhữngngườigiàucó,


ngoạitrừmộtvịGiáosĩ.

Nhữngngườigiàucótụtậplạimộtnơi,ngườinàykểnọthinhaukhoekhoangtàisảncủamình.Saumộthồilắngnghe,vịGiáosĩbènlêntiếng:

“Theocáchnhìncủatôi,tôimớichínhlàngườigiàucónhất.Cóđiều,bâygiờtạmthờikhôngcầnphôbàysựgiàucócủatôichocácvịxem”.

Giữacuộchànhtrình,chiếcthuyềnbịbọnhảitặctấncông,tấtcảtàisảncủanhữngngườigiàucóđềubịcướpsạch.Saukhibọncướpbỏđi,phảikhókhăn lắmchiếcthuyềnmớicậpđượcvàomộtvùngđấtxalạ.

VịGiáosĩhọcvấnuyênthâmlậptứcnhậnđượcsựhoannghênhcủanhândântrongvùng.Ôngbắtđầumởlớp,nhậnhọctrò.

Khônglâusau,vịGiáosĩgặplạinhữngngườigiàucótrướcđâyđãđìcùngthuyềnvớimình,tấtcảđềurơivàotìnhcảnhthèthảm,đóirách.Bấygiờ,trôngthấyvịGiáosĩđượcmọingườitônkính,họmớihiểura“củacải”màôngđãnóingàytrước.Tấtcảđềucảmkháithốtlên:

“Ngàiđãhoàntoànđúng,ngườicóhọcthứcsẽcóđượcmộttàisảnkhôngbaogiờtận”.

Quacâuchuyệnấy,ngườiDoTháiđưarakếtluận:

“Vìtrithứckhôngbịcướpđoạtvàcóthểmangtheobênmình,nên,giáodụclàtàisảnquantrọngnhấtcủanhânloại”.

KếtluậntrêncủangườiDoTháilàhếtsứctrựcquan,hếtsứcthựctế.Trongxãhộingàynay,trithứcchínhlàcủacải,trìnhđộtiếpthugiáodục(họcvấn)tỉlệthuậnvớimứcthunhậpgầnnhưđãtrởthànhmộtquyluậthiểnnhiên(ngoạitrừmộtsốnơicábiệt).

Trongmộtthờigiantươngđốidài,ngườiDoTháiluônđặtmìnhtrongđêmtrướccủa “cuộc vượt biển”,mìnhbuộc hành trang, sẵn sàng lên đườngmọi lúc.Hơnnữa,trướckhi lênđường,cònthườnggặpphảinhữngtrậncướpbóc.Họkhông


thểmangtheobấtđộngsản,cóthểmangtheotiềnbạc,nhưngthườngđềubịcướphết. Vật duy nhất không bị người khác cướp đoạt, có thểmang theo bênmìnhtrongcuộchànhtrìnhđóchínhlàtínngưỡng,trithứcvàtrítuệcủahọ.

Saunhiềuthếkỷphântán,sởdĩngườiDoTháicóthểnhanhchóngtìmđượcmộtvịtrícạnhtranhưuthế,khôiphụcnguyênkhí,đứngvữngtrênđôichâncủamình,thậmchípháttriểnhưngthịnh,làdotácdụngtolớncủa“nguồnvốnđầutư”trithứcnày.ĐấtnướcIsraelcủahọsởdĩcóthểpháttriểnmạnhmẽtrongmộtthờigianhếtsứcngắnngủi,trênmộtýnghĩanàođó,cũnglàdotácdụngcủa“nguồnvốnđầutư”này.

TàinguyêncủaIsraelhếtsứcnghèonàn,đãthiếunướclạikhôngcódầumỏ.Tuynhiên,nguồntàinguyênconngườicủaIsraellạivôcùnghùnghậu.Chỉtrongvòng10nămtrởlạiđây,thôngquaconđườngdidân,mộtđộingũrấtlớnnhântàiDoTháitừcácquốcgiaÂuMỹvàNgađãđổvềquốcgianhỏbénày.Họtrởvềmangtheonguồntrithức,kỹthuậtcũngnhưsởtrườngđặcbiệt,giúpchoIsraelngaytừngàylậpquốc,đãnhanhchóngtrởthànhquốcgiacótrìnhđộgiáodụccaonhấtthếgiới.Đếnnay,Israelđãtrởthànhmộtquốcgiacódưđộingũgiáoviênvàbácsĩ. Với địa thế tiếp giáp samạc, chỉ 5%dân số là nôngdân,mà Israel đã có đủnguồnlươngthựcchocảnước,thậmchícòndưthừachoxuấtkhẩu.

Trithứcquýgiáhơncủacải.ĐólàmộttrongnhữngnguyênnhânkhiếnngườiDoTháixemtrọnggiáodụchơncácdântộckhác,giúphọtrởthànhdântộcưutúnhấttrênthếgiới,đồngthờicònlàbiểuhiệnchotrítuệkiệtxuấtcủadântộcnày.

CơtrílànguồnvốnđộcđáocủangươiDoTháiCómộtcâuchuyệnvềsựcơtrícủangườiDoThái:

MộtphúôngngườiDoThảilâmtrọngbệnh,giờchếtđãgầnkề,bềnchongườiđếnghilạilờidichúccủaông:

“Tôisẽđểlạitoànbộtàisảncủatôichongườinôbộctrungthựcsẽđưatờdichúc


nàyđếnchỗcủaGiáosĩ.Riêngđứacontraicủatôisẽđượclựachọnmộtvậttrongsốtấtcảtàisảnmàtôiđểlại”.

Khônglâusau,phúôngngườiDoTháiquađời,ngườinôbộcđượcthừahưởngtoànbộtàisản.AnhtahớnhởmangtờdichúcđếngặpvịGiáosĩ,sauđócùngvịGiáosĩđếngặpcontraicủaphúông.

VịGiáosĩnóivớingườicontrai:

“Chaanhđãđể lại toànbộtài sảnchongườinôbộcnày,anhchỉđượcquyền lựachọnmộtmónđồduynhấtmàchađểlại.Anhhãytựmìnhchọnlấyđinào!”

Ngườicontraitrảlờimộtcáchkhôngdodự:

“Tôichọnngườinôbộcnày’”.

Vậylà,ngườicontraivừacóđượcngườinôbộc,lạiđượcquyềnthừakếtoànbộtàisảncủangườichađểlại.

Phúôngtrongcâuchuyệnhếtsứcthôngminh.Dongườicontraikhôngthểcómặtkhimìnhsắpchết,ôngmớinghĩrakếsáchnày,đểtránhkhảnăngtênnôlệcóthểđoạt lấy tàisảncủamình,màkhôngbáochođứacontraibiết.Đúng là“hổphụsinhhổtử”,contraiôngcũng làmộtngườirất thôngminh.VịGiáosĩ trongcâuchuyệncũnghếtsứccơtrí,ôngkhôngtrựctiếpnóiraýnghĩaẩntrongtờdichúc,nhờđógiữđượcbímậtchophúông.

MộtthươngnhânDoTháiđếnmộtthànhphốnọđểbuônbán.Ôngđượcbiết,tấtcảsảnphẩmởđâysẽđượcđưarabánđấugiátrongvàingàytới,nênđãquyếtđịnhnánlạichờđợi.Cóđiều,ôngđangmangtheobènmìnhrấtnhiềutiềnbạc,ởđâylạikhôngcóngânhàng,đềtrongkháchsạncũngkhôngantoàn.

Saunhiềulầnsuynghĩ,ôngtỉmđếnmộtchỗvắngvẻrồiđàomộtcáihốchôntiềnxuốngdưới.Tuynhiên,khitrởlạiđóvàongàyhômsau,ôngpháthiệntoànbộsốtiềncủamìnhđãbiếnmất.Ngườithươngnhâncứđứngsữngsờởđó,khôngngừngnghĩlạitìnhcảnhlúcchôntiền.Lúcđóchungquanhkhôngcómộtbóngngười.Ông


nghĩmãivẫnkhôngbiếtsốtiềncủamìnhđãbiếnmấtđằngnào.

Tronglúcđangbuồnbã,ngẩngđầutrồnglên,ôngvôtìnhpháthiệnthấymộtngôinhàcáchđókháxa.Rấtcóthểchủnhâncủangôinhàđóđãnhìnthấytoànbộquátrìnhchôntiềncủaông,sauđónổilòngthammàđếnđàotrộm.Làmsaomớicóthểlấylạiđượctiềnđây?

Saukhisuynghĩcẩnthận,ôngbènđếngặpchủnhâncủangôinhàkia,lịchsựtrìnhbày:

“Ongsốngở thànhphố,đầuócchắc làrất thôngminh.Nay tôicómộtviệcmuốnthỉnhgiáoông,khôngbiếtcóđượchaykhôngV’

Ngườikianhiệttìnhđáp:

“Đươngnhiênlàđược”.

ThươngnhânDoTháinóitiếp,“Tôilàngườiởvùngkhácđếnđâylàmăn,cómangtheohaitúitiền,mộttúiđựng800đồng,mộttúiđựng530đồng.Tôiđãléndấutúitiềníthơnởmộtnơikhôngngườitrôngthấy,còntúitiềnlớn,khôngbiếtnêntraochomộtngườiđángtinbảoquản,haylàđemchônthìsẽantoànhơn?”

Ngườikialiềnđáp,“Ôngmớiđếnđâylàmăn,bấtkểngườinàocũngđềukhôngđángtin,tốtnhấtlàhãychôntúitiềnlớnởchỗđãchôntúitiềnnhỏđivậy!”

ĐợithươngnhânDoTháiđirồi,ngườiđànôngthamlamkialậptứclấyratúitiềnvừatrộmđược,hốihảchạyđìchônlạichỗcủ.NgườiDoTháinúpởmộtnơigầnđấyđãtrôngthấytoànbộsựviệc,hớnhởmừngthầm.Đợingườiđànôngthamlambỏđirồi,ônglậptứcđàosốtiềnlênvàmangđimất.

CáchmàthươngnhânDoTháidùngđểlấylạisốtiềnvốnđãrơivàotrongtaykẻkhácthậtlàcaominh.Ôngbiếtrõlòngthamcủaconngườilàvôhạn.Nếumuốntên trộm trả lại số tiền, cáchduynhất làkích thích lòng thamcủahắn tăng lênthêmnữa.CơtrícủathươngnhânDoTháichínhlàởđiểmđó.

Mượn tiền là một chuyện hết sức bình thường trong hoạt động kinh doanh.Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

Nhưngsaukhiquanhệvaymượndượcthiếtlập,chủnợsẽcảmthấylolắng,hayngườimượnsẽ lo lắng?NgườiDoTháiđãxácđịnh rằng:nhấtđịnh làbên chủ.Điều này hoàn toàn phù hợp với tình hình thực tế trong xã hội hiện đại. Cácthương nhân Do Thái rõ ràng rất hiểu đạo lý này. Hơn nữa, họ còn có những“tuyệtchiêu”trongviệcđòinợ.

CửahàngthờitrangMeisai,đãmuatừcửahàngvảiKalasốvảitrịgiá1400đôla,nhưngmãivẫnchưathanhtoánsổsách.Kalamấylầnchongườiđếnđòitiền,phíabênMeisai đều tìm cách tránh né không gặp. Nhiều lần gởi thư đến,Meisai vẫnkhôngtrảlời.Kalacũngđànhbótay.

Bấygiờ,mộtngườibạnDoTháicủaKalađãchỉchoôngmộtkế:

“AnhcứviếtmộtláthưđòinợgởichoMeisai,yêucầuôngtanhanhchónghoàntrảsốnợ2000đôla,xemôngtaphảnứngthếnào”.

Thậthữuhiệu,bứcthưcủaKalavừagởiđiđượcbangàyđãnhậnđượcthưtrảlờicủaMeisai.Trongthưviết:

“Cáiđầubãđậucủaanhđãxuấthiệnvấnđềrồiphảikhông?Rõràngtôichỉnợanhsốhàngtrịgiá1400đôla,saoanhlạicóthểngangngượcđòitôi2000đôlakiachứ.Naytôigởikềmtheobứcthưnày1400đôla.Từnayvềsausẽkhôngbaogiờlàmănvớibênanhnữa.Muốnkiệnratòahả?Dámchắclàanhsẽthuathôi!”.

Đâylàmộtđòn“tâmlýchiến”lấycônglàmthủ.Kalavốndĩđangbịđộng,chỉcầnđốiphươngcứtránhné,ôngtasẽkhôngcóbiệnphápnàolấylạiđượctiền.Kiệnratòathìlạikhôngđáng.SởdĩMeisaicứtìmcáchtránhnékhônggặp,mụcđíchchínhlàtrìhoãnviệctrảnợ,chứkhôngcóýănquỵtđốiphương.Naysốtiềnnợ1400đô la đột nhiên trở thành 2000 đô la, “sự cố” ấy khiến ông ta không thểkhôngviếtthưgiảithích.Nếukhông,mộtkhithựcsựkéonhauratòa,ôngtaphảigánhchịuhậuquảcònđauhơnnữa.Nhưvậy, từchỗbịđộng,nhờvàomưukế“lấyđộctrịđộc”củangườibạnDoThái,trongphútchốcKalađãtrởthànhngườichiếmưuthế.Đểtránhnhữngphiềnphứclớnhơn,Meisaichỉcòncáchlànhanh


chónghoànlạiđầyđủsốtiềnđãthiếu.

Thươngtrườnglàchiếntrường,làbiểncảđầysónggió.Đốimặtvớitìnhthếkhókhăn,làmsaocóthểthungdungứngphó?Đốimặtvớihiểmnguythửthách,làmsaocóthểdùngcơtríđểhóagiải?Đólànhữngtốchất,làbảnlĩnhmàmộtthươngnhânthànhcôngtấtyếuphảitrangbịchomình.

“Nhothương”DoThái-Nhữngconngườihọcthứcuyênbác

®Thươngnhânphảicóhọcthứcuyênbác

SốngcùngvớingườiDoThái,bạnsẽnhanhchóngpháthiện,ngườiDoTháiquảthựccómộttrítuệtuyệtvời.NgườiDoTháirấtthíchnóichuyện,bànluậnvềmọimặtđờisốngxãhội.Từnhữngvấnđềtrọngđạinhưtìnhhìnhchínhtrịthếgiới,sựsinhtồncủaconngười;nhữngvấnđềnhỏnhặtnhưvuichơi, lễtết;thểdụcthểthao;bấtluậnlàkinhtế,chínhtrị,phápluật,lịchsử,haynhữngvấnđềtrongcuộcsốngthườngnhật,họđềucóthểthaothaobấttuyệt,bànluậnthấuđáo.Vớimộtnguồntrithứcphongphú,ngườiDoTháithậtsựkhiếnchocácdântộckháctrênthếgiớiphảikínhphục.

-A^'83

Chính,nhờvàonguồntrithứcphongphú,hoạtđộngkinhdoanhthươngmạicủangười Do Thái mới có thể vững vàng đứng ở vị thế tiên phong trên thươngtrường.Trongmắthọ,trithứcvàtiềnbạctỉlệthuậnvớinhau.Chỉcónắmbắttrithức,đặcbiệtlàtrithứcnghềnghiệp,mớicóthểtiếnthẳngtớiđích,nhanhchóngkiếmđượcnhiềutiềnhơnnữa.

ThươngnhânDoTháichorằng:cóđượctrithứcphongphúvềmọimặt,đólàtốchấtcănbảncầnthiếtđảmbảochothươngnhâncóthểkiếmđượclợinhuậntrênthươngtrường.

Chỉcóhọcthứcuyênbácmớiđemđếnchobạnmộtcáinhìnxarộng.MàđốivớiCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

mộtthươngnhân,điềunàysẽgiúpđưaramộtphánđoánchínhxác,hànhđộngđạtđượchiệuquả.TrongcáchnhìncủangườiDoThái,mộtngườichỉcóthểquansátsựvậttừmộtgócđộhạnhẹp,khôngnhữngkhôngđủtưcáchlàmmộtthươngnhân,màcònkhôngđángđượcxemlàmộtconngườiđúngnghĩa.

Một thương nhân kinh doanh kim cương ngườiDo Thái đã hỏimột người bạncùnglàmănvớiôngrằng:“AnhcóbiếtloàicáđặctrưngdướiđáyĐạiTâyDươnglàgìhaykhông?”.TạisaothươngnhânDoTháilạihỏinhưvậy?

ThươngnhânDoTháiđóđươngnhiênkhônghỏithừa.Trongcáchnhìncủaông,điềumàmột thươngnhânkinhdoanhkimcươngcầnphảicó làkiếnthứcuyênbác.Nếuanhtacóthểnắmrõtronglòngbàntaymộtvấnđềhócbúanhư“loàicáđặctrưngdướiđáybiểnĐạiTâyDươnglàgì”,thìnhấtđịnh,trithứcnghiệpvụvềkimcươngcủaanhtacũnghếtsứctinhtường.Hợptácvớimộtthươngnhânnhưvậy,nhấtđịnhsẽlàmănphátđạt.

Thươngnhâncầncóhọcthứcuyênbác.ĐólàkhẩuhiệuđượcngườiDoTháiđềra,vàcũnglànguyêntắckinhdoanhcủahọ.Họcthứcuyênbác,khôngchỉcóthểnângcaonănglựcphánđoán,màcòncóthểgiúpchophongđộcủahọngàymộttăngthêm.Mộtngườivănphongđạomạovàmộtkẻthôtụcphàmphucùngtheođuổimộtvụlàmăn,cáncânthànhcôngtấtnhiênsẽnghiêngvềngườithứnhất.

Kimcươnglàmộtthươngphẩmđắtgiá,kháchhàngthườngđềulàtầnglớpgiàusang trong xã hội. Một thương nhân có học thức uyên bác, ngoài việc hiểu rõthương phẩm củamình, còn phải hiểu được tâm lý của những khách hàngmàthươngphẩmmìnhnhắmđến,nỗlựcthỏamãnnhucầucủahọ,lựachọnmộtvịtríhợplý.Khicầnthiết,cóthểtiếpđónkháchhàngbằngmộttháiđộxãgiaonhưngkhôngmấtđiphongđộ,tranhthủlấylòngvàsựtínnhiệmcủakháchhàng.Nhưvậy,côngviệclàmănđãthànhcôngđượcmộtnửa.Tuynhiên,nếulàmộtthươngnhânkiếnthứchẹphòi,họcthứcthôlậu,vừakhôngbiếtcáchtrangtrícửahiệu,tạobầukhôngkhí,lạikhôngbiếtcáchchàomờikháchhàng,càngkhôngbiếtcáchtạolậpuytínchomình,ănmặcxốcxếch,lờinóithôtụcmàlạicóthểkiếmđược


tiềnthìthậtlàđiềukhôngtưởng.

Tuyvậy,vẫncónhiềungườikhônghiểu,rốtcuộcthìkimcươngvàhọcthứcuyênbáccómốiquanhệrasao?Mộtcửahiệubuônbánkimcươngthànhcôngcầnphảicónhữngđiềukiệnnào?

Cómột thươngnhânNhậtBảnnắmbắt rất tốtphươngphápkinhdoanhcủacácthươngnhânDoThái,nhờđóđãrấtthànhcôngtronglĩnhvựcbuônbảntúixáchtaydànhchonữgiới,tạođượcchỗđứngtrongngànhkinhdoanhphụcsức.Đểmởrộngphạmvikinhdoanhôngcònđịnhđầutưvàolĩnhvựcbuônbánkimcương.Đểtránh thất bại như những người trước, ông đã tìm đến thỉnh giáo ông vua kimcươngthếgiới.

“Muốnthànhcôngtronglĩnhvựcbuônbảnkimcương,rốtcuộcphảicónhữngđiềukiệnnào?”.

Vuakimcươngtrảlời:

“Muốn trở thành thươngnhânkimcương, trước tiênphảivạchrađượckếhoạchtrămnăm.Cũngcónghĩalà,chỉdựavàothờigianmộtđờicủaônglàchưađủ,chíítphảicóthêmđờiconcủaông.Bỏrathờigianhaiđờingườithìmớiổnthỏa.Hơnnữa,tronglĩnhvựcbuônbảnkimcương,điềucầnnhấtlàcóđượcsựtínnhiệmcủangườikhác.Đólànềntảngkhôngthểthiếutrongnghềkinhdoanhđáquý.Vìvậy,họcthứccủamộtthươngnhânbuônbánkimcươngphảihếtsứcuyênbác,bấtkểviệcgìcũngphảibiết”.

VuakimcươngmuốnthửtrìnhđộhọcthứccủathươngnhânNhậtBản,bềnquaysanghỏi:

“ÔngcóbiếtvùngbiểnnướcÚccónhữngloàicánhiệtđớinàokhông?”.

ThươngnhânNhậtBảnkhôngbiếttrảlờithếnào.

Nóibuônbánđáquýphảitốnmấtthờigianhaiđờingườithìquábảothủ.Trênthựctế,muônđạttớitrìnhđộhọcthứcuyênbác,quátrìnhtích lũycủahaiđời


ngườicũngkhôngthểgọilàđủ.BảnthânngườiDoTháinhờđượckếthừakinhnghiệmmấyngànnămcủatổtiênđểlại,mớicóđượckiếnthứcuyênbácnhưvậy.Để thuđược lòngkính trọngvà tínnhiệmcủamọingười, đặcbiệt là cáckháchhàng,chỉcómộtcáchduynhấtlànỗlựcvươntớitrìnhđộhọcthứcuyênbác.

®Họctập,nhiệmvụcủamộtđờingười

Người Do Thái không chỉ yêu cầu bản thân không ngừng học,mà còn yêu cầungườikháccũngphảinhưvậy.Họkhôngbaogiờkếtgiaovớinhữngngườikiến■thứchẹphòi,họcthứcthôlậu,phẩmhạnhkémcỏi.

:Kết giao vớinhữngngườinhưvậy, có thểmangđến chomìnhmột vài lợi íchtrướcmắt,nhưngsẽlàmảnhhưởngrấtlớnđếnuytíncủamìnhtronggiớithươngnhânDoThái.Ngượclại,thườngxuyêngiaoduvớinhữngngườicóhọcthứcuyênbác,khôngnhữngcóthểgiúpchođôibêncùngcólợi,màcòncóthểnângcaouytíncủamình,tạothuậnlợichoconđườngpháttriểnsựnghiệp.

Cóthểnói,thươngnhâncóđượchọcthứclàcóthêmmộtcánhtayvôhìnhthúcđẩyviệckinhdoanhpháttriển.ThươngnhânDoTháicóđầuóckinhdoanhkhiếnchomọingườiphảithánphục,đólàkếtquảtấtyếucủamộtdântộctôntrọngtrithức,saymêhọctập,xemtrọnggiáodục.Với“trangbị” luôncóbênmìnhlàtrithức,cácthươngnhânDoTháiđãtunghoànhngangdọctrên“chiếntrường”kinhtế,báchchiếnbáchthắng.

TiềnlàdokiếmđượcchứkhôngphảidotíchgópđượcTiêuchí“kiếmtiềnchứkhôngphảilàtíchgóp”chínhlàtrítuệkinhdoanhđộcđáocủathươngnhânDoThái.Câuchuyệnvuidướiđâysẽchứngminhđiềunày:

Kalinđứngtrướcmộtcôngtybáchhóa,đảomắtnhìnquanhcácloạisảnphẩm.Bêncạnhông làmộtngườiđànôngănmặchếtsức lịch lãm,vừađứngvừahútxìgà.Kahnlịchsựbắtchuyệncùngngườiđànôngkia:

“Xìgàcủaôngrấtthơm,cólẽkhôngphảilàloạirẻtiềnđâunhỉ?”Công ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

“Mộtđiếu2đôla”.

“Ôngbạn...ônghútmộtngàybaonhiêuđiếu?”

“10điếu”.

“Trờiạ!Ônghútbaolâurồi?”

“Tôiđãhútthuốc40nămnay”.

“Cáigì...ôngtínhkỹxem,nếuôngkhônghútthuốc,sốtiềnmàôngđểdànhđượcđãđủđểmuacôngtybáchhóanàyrồiđấy”.

“Nóinhưvậy,ôngcũnghútthuốcà?”

“Tôichưabaogiờhút!”

“Thếôngđãmuađượccôngtybáchhóanàyrồichứ?”

“Làmgìcó!”

“Vậytôixỉnnóivớiông,côngtybáchhóanàychínhlàcủatôiđấy!”

Khôngai có thểnóiKahn làngườikém thôngminh.Một là vì ông tính toán rấtnhanh,chỉtrongmộtchốcđãtínhđượcmỗiđiếu2đôla,mỗingày10điếu,sốtiềnhútxìgà trong40nămcó thểmuađượcmộtcôngtybáchhóa.Hai làvìanhtahiểuđượcđạo lýcầnkiệm,tíchtiểuthànhđại,chưabaogiờphungphí tiềnvàonhữngđiếuthuốcvôbổ.

Tuynhiên,khôngaicóthểnóianhtacómột“trítuệsống”,vìdùkhônghútxìgà,anhtavẫnkhôngthểtíchgópđủtiềnđểmuađượcmộtcôngtybáchhóa.

TrítuệcủaKahnlà“trítuệchết”,trítuệcủangườiđànôngkiamớiđíchthựclà“trítuệsống”.

Thương nhân Do Thái có truyền thống khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng, chứkhôngcóthóiquendựavàonhữngsốtiềnnhỏđểtíchlũythànhmộtsốvốnlớn.


MộtmặtlàdobôicảnhvănhóacủangườiDoThái,vốnkhôngchịusựbóthúccủachủnghĩacấmdục.Nhìnchung,DoTháigiáoxưanaykhônghềđặtrayêucầuvềphươngdiệnnày.CuộcsôngcủangườiDoTháicũngchưatừngphânhóathànhhai bộ phận tôn giáo và thế tục.NgườiDoThái có những bài tập khổ tu trongnhữngngàylễtôngiáo,nhưngsaukhikếtthúclàcóngaynhữngbuổiyếntiệclinhdinh.Vìvậy,ngườiDoTháikhôngbaogiờphảiđặtmìnhvàotrongmộtcuộcsôngkhổhạnh,tấtnhiêncũngkhôngcảmthấyáynáykhihútxìgà.

ịMặtkhác,đốivớinhữngngànhnghềtậptrungkhá;nhiềuthươngnhânDoTháinhưtiềntệhaynhữngngànhcótốcđộđầutưvàthuhồivốnnhanh,điềumàhọcầnquantâmlà“tiềnđẻratiền”chứkhôngphảilà“conngườitiếtkiệmtiền”.

Nhữngngườichỉbiếttằntiệntíchgóptừngđồng,khôngthểnàocóđượccáikhíchấtmạohiểmcủathươngnhânDoThái.

Sựkếthợpcủahainhântốtrênđây,đãphảnánhrõphươngthứckinhdoanhvàphươngthứcsốngcủangườiDoThái.Trongphươngdiệnnghiệpvụ,thươngnhânDoTháitínhtoántỉmỉđếnmứckhôngthểkỹhơn,sốvốnbỏracóthểgiảmbớtmộtđồngthìphảigiảmbớtmộtđồng,giácảcóthểcaohơnmộtchútthìphảilậptứcnângcaolênmộtchút,lợinhuậnphảilàlợinhuậnsaukhiđãbịđánhthuế,đểtránhtìnhtrạnglàmcôngkhôngchothuếvụ.Nhưngvềphươngdiệncuộcsống,chuyện hút 10 điếu xì gà 2 đô lamỗi ngày, hoàn toàn không phải làmột hiệntượnggìđóhiếmhoi.CóthểlấynamtướcMoritzHirsch,mộtnhàquảnlýngânhàngngườiAnhgốcDoTháilàmvídụ.Cứcáchhaituần,ônglạimởmộtbuổitiệcchiêuđãicácnhânvậtthượnglưutạigiatrangcủamình.Chưakểnhữngthứkhác,chỉriêngsốthúbịchủvàkháchbắnchếttrongnhữngcuộcsănđãvượtmức11ngàn con. Và đến cả một người tiết kiệm như Hardoon (thương nhân ngườiThượngHảigốcDoThái),mùađôngkhôngdámđốt lòsưởimàcũngdámbỏra700ngànđồngbạcđểtusửaÁiLệViên-hoaviêntưnhânlớnnhấtbếnThượngHải,đồngthờicònthườngxuyêntổchứcnhữngbuổi“hàomônyến”tạihoaviênnày.


PhươngthứcsốngcủacácthươngnhânDoTháikhiếnchocácthươngnhânNhậtBảnngàynaycũngphảithánphục.Khôngnóiđếnnhữngvấnđềkhác,chỉriêngchuyệnthươngnhânDoTháidùbậnrộnđếnmứcnào,vẫnluôndànhrathờigiancho ba bữa ăn thịnh soạnmỗi ngày, hơn nữa còn kiêng kỵ nhắc đến công việctronglúcngồivàobànăncũngđủkhiếnchocácthươngnhânNhậtBảncảm;thấy“tủithân”.

Thựcra,thươngnhânDoTháicòntrảiquamộtngàychủnhậtvới24tiếnghoàntoànkhôngnhắcđếncôngviệc,thậmchílàkhôngcầnphảinghĩđếnnó.Bởivì,DoTháilàdântộchiểurõnhấtđạolý“tâmbìnhthườngchínhlàtâmtrítuệ”.Bằngcáchtôntrọngnhữngnhucầusinhlývàtâmlýtựnhiên,DoTháigiáođãduytrìđược lòng trung thànhcủacác tínđồ.ThươngnhânDoThái cũngdựavàoviệc“tôntrọng”nhữngnhucầutựnhiêncủabảnthânmàduytrìđượcmộttâmlýcânbằngtronghoạtđộngkinhdoanh.Ngườixưathườngnói:“Lợilàmmờlýtrí”.Đốidiệnvớivấnđềlợinhuận(côngviệc),mộtthươngnhânbiếtchủđộngkhinàocầnnắm,khinàocânbuông,mớicóthểgiữchotâmtrísángsuốt.

Trítuệcóthểkiếmtiềnchínhlà“Chântrítuệ”DoTháilàmộtdântộcsaymêtrítuệ,thươngnhânDoTháicũnglànhữngthươngnhânrấtgiỏidùngtrí tuệgiànhlấychiếnthắngtronghoạtđộngkinhdoanh.Cóđiều,từ“trítuệ”cũngchỉlàmộtkháiniệmmơhồ,phạmvirấtlớn,địnhnghĩalạikhôngrõràng.Rốtcuộcthìcáigì làtrí tuệ,cóthểmỗingườisẽcómộtcáchnóikhácnhau.Vậythì,trongcáchnhìncủathươngnhânDoThái,cáigìlàtrítuệ?

NgườiDoTháicómộtcâuchuyệncười,nóilênmốiquanhệgiữatrítuệvàcủacải.

HaivịGiáosĩngồinóichuyệnvớinhau:

“Trítuệvàcủacải,cáinàoquantrọnghơn?”

“Đươngnhiênlàtrítuệquantrọnghơn!”

“Nếuđãnhưvậy,ngườicó trí tuệ tại sao lạiphải làmviệcchongườigiàucó,màCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

ngườigiàucókhônglàmviệcchongườicótrítuệ?Mọingườiđềuthấylàcácbậchọcgiả,triếthọcgiađềutranhnhaulấylòngngườigiàucó,mànhữngngườigiàucólạithườngtỏtháiđộngôngcuồngđốivớinhữngngườicótrítuệ...”

“Rấtđơngiản,vìngườicótrítuệthìbiếtđượcgiátrịcủađồngtiền,cònngườicótiềnthìlạikhônghiểuđượcgiátrịcủatrítuệ!”

CáchnóicủavịGiáosĩkhôngthểnóilàkhôngcólý:ngườitríhiểuđượcgiátrịcủatiềnbạc,nênmớiđilàmviệcchongườigiàu.Ngườigiàunếukhôngbiếtgiátrịcủatrítuệ,tấtnhiênsẽcótháiđộngôngcuồngtrướcmặtngườitrí.Nhưngđâumớilàđiểmývịnhấttrongcâuchuyệncườitrênđây?Xinthưa,nóđượcthểhiệntrongchínhcáisailầmnộitạicủavấnđề,tứcsự“vôlý”trongcáiđượcxemlà“hữulý”nhưđãphântíchởtrên:Ngườitrítuệnếuđãbiếtđượcgiátrịcủatiềnbạc,tạisaokhôngthểvậndụngtrítuệcủachínhmìnhđểtạoracủacải?Biếtđượcgiátrịcủatiềnbạc,nhưnglạichỉcóthểbánsứcchongườigiàuđểkiếmvàiđồngbạclẻ.Trítuệnhưthếcòndùngđượcvàođâu,cònđánggọilàtrítuệ?

Vì vậy, trí tuệ của các bậc học giả, triết học gia có thể cũngđược gọi là trí tuệ,nhưngkhôngphảilàmột“trítuệchânchính”,bởihọđãcamtâmbiếnmìnhvàtrítuệcủamìnhthànhnôbộcchotiềnbạc.Mộttrítuệchỉbiếtcúiđầutrướctháiđộngôngcuồngcủatiềnbạc,làmsaocóthểnóinóquantrọnghơntiềnbạc?

Ngượclại,ngườigiàukhôngcóđượctrítuệnhưbậchọcgiả,nhưnglạicóthểđiềukhiển trí tuệ của những học giả thông qua tiền. Đómới chính là “trí tuệ chânchính”.Cóđượctrítuệđó,khôngcótiền,cóthểbiếnthànhcótiền;khôngcó“trítuệ”,cóthểbiếnthànhcó“trítuệ”.Trítuệdóchẳngphảisovớitiềnbạc,sovới“trítuệ”lạicàngquantrọnghơnsao?

Cóđiều,nếuchỉxéttrênkhíacạnhđó,thìtiềnbạclạitrởthànhthướcđocủatrítuệ,tựanhưđãtrởthànhmộtnhântốcònquantronghơntrítuệ.Thựcra,điềunàykhônghềmâuthuẫn:đồng tiền“sống” (tứcđồng tiềncó thểsinh lợikhôngngùng)thìquantrọnghơntrítuệ“chết”(tứctrítuệkhôngthểtạoratiền);nhưngtrítuệ“sống”(tứctrítuệcóthểsinhratiền)nhấtđịnhphảiquantrọnghơnđồng


tiền“chết”(tứccủacảiđơnthuần,haynhữngđồngtiềnkhôngthểsinhthêmlợinhuận).

Nhưthế,sosánhgiữatrítuệ“sống”vàđồngtiền“sống”,cáinàoquantrọnghơn?Bất luậndiễndịch theonộidung của câu chuyệnkể trên, hayđúckết từ tronghoạtđộngkinhdoanhthựctiễncủathươngnhânDoThái,chúngtacũngchỉcóthểđưaramộtđápánduynhất:chỉkhihòanhậpvàotiềnbạc,trítuệmớiđượcxemlàtrítuệ“sống”,chỉsaukhihòanhậpvàotrongtrítuệ,đồngtiềnmớiđượcxemlàđồngtiền“sống”.Trítuệsốngvàđồngtiềnsốngrấtkhóphânbiệtngôithứ,vìcảhaivốnchỉlàmột:cảhailàsựkếthợphoànhảocủatrítuệvàtiềnbạc.

Sựđồng tạivàđồngnhấtgiữa trí tuệvà tiềnbạc,đãbiến thươngnhânDoTháithànhnhữngthươngnhâncótrítuệnhất.ĐạolýkinhdoanhcủangườiDoTháitrởthànhđạolýkinhdoanhcủatrítuệ.

NgườiDoTháichorằng,kiếmtiềnlàmộtchuyệnđươngnhiên,hợpvớiđạonghĩađấttrời.Tiềncóthểkiếmđượcmàkhôngchịukiếm,dứtkhoátlàđãphạmtộivớitiền,phảichịusựtrừngphạtcủaThiênChúa.

NgườiDoTháicómộtđoạnđốithoạinhưsau:

Người con trai hỏi cha mình, một nhà quản lý ngân hàng: “Cái gì gọi làKapitalverbrechen”

Ngườichatrảlời:“Nếusốvốncủaconkhôngthểmanglạichoconítnhất10%lợitức,xemnhưconđãphạmtộivớisốvốncủacon,đógọilàKapitalverbrechen”.

KapitalverbrechanđượccấuthànhbởiKapital(vốn)vàVerbrechen(phạmtội),ýnghĩahợplạilà“trọngtội”.Tiềnkiếmđượcmàkhôngkiếm,hànhviđóđượcxemlàphạmtrọngtộivớiThiênChúa.Cólẽtrênthếgiớinày,chỉduynhấtdântộcDoTháimớicócáchnhìnđộcđáonhưvậy.

ThươngnhânDoTháitronglúckiếmtiền,luônnhấnmạnh“chiếnthắngnhờtrítuệ”.


Cómộtcâuchuyệnnhưsau:

GhalilàmộtgiáokhuDoTháinghèokhổ,ngườiquảnlýtronggiáokhubenviếtthưchomộtnhàkinhdoanhthanđágiàucóởthànhphốWallenberg,xinônggởiđếnvàixethanvìmụcđíchtừthiện.

Thươngnhânviết thư trả lời: “Chúng tôikhông thể tặngkhôngchophíacácông.Nhưngchúngtôicóthểbảnchocácông50xethanvớigiákhuyếnmãi50%”.

Giáokhunghèokhổấytỏýbằnglòng,nhưngchỉxingiaotrước25xethan.Bathángsau khỉ giao hàng, họ không chịu giao tiền,mà cũng không tiếp tục gởi thưmuahàngnữa.

Nhàdoanhnghiệpbánthanbèngởiđếnmộtbứcthưthúcéptrảtiền.Mấyngàysau,ôngnhậnđượcthưtrảlờitừGhali:

“...bứcthưđòitiềncủaông,chúngtôithậttìnhkhôngsaohiểunổi.Ôngđãđồngýbánchochúngtôi50xethan,giảmgiá50%,25xethanlùvừađúngvớigiátiềnmàngàiđãưuáigiảmchochúngtôi.Chúngtôicámơnđãnhậnđược25xethannày,còn25xethankia,chúngtôikhôngcầnnữa!”.

Thươngnhânbánthan“hàophóng”kiaắthẳnđãrấttứcgiận,nhưngcũngchẳngthểlàmgìhơn.Ôngcóthểnguyềnrủatròmamãnhcủanhữngkẻđã“cướptrắng”25xethancủamình,nhưngcũngkhôngthểkhôngphụctríthôngminhcủanhữngngườiDoTháiởgiáokhuGhali.

Trongcâuchuyệnnày,hànhđộngcủangườiDoTháiởgiáokhuGhalikhôngthểxemlàmộttròlừadốimamãnh,chỉđơnthuầnlàhọđãbiết lợidụngsựmơhồtrong lời giao kèo của đôi bên, an nhànngồiở nhà chờngười ta “gởi” đến chomình25xethan.

ĐólàmộttuyệtchiêukiếmtiềncủangườiDoThái.

NgườiDoTháithíchtiền,nhưngchưabaogiờchegiấuthiêntínhthíchtiềnbẩmsinhcủamình.Vì vậy, song songvới tháiđộ chỉ trích thói “ham tiềnnhưmạng


sống,thamlambẩmsinh”củangườiDoThái,ngườitacũngrấtkhâmphụctháiđộhếtsứcthẳngthắnvôtưkhiđốimặtvớivấnđềtiềnbạccủangườiDoThái.Chỉcầnnhậnđịnhđólàmộtcáchkiếmtiềnkhảthi,ngườiDoTháinhấtđịnhsẽtìmcáchthựchiệnnó.Kiếmtiềnlàđiềuhợpvớiđạolýtựnhiên,kiếmđượctiềnmớiđượcxemlàthôngminhthựcsự.ĐóchínhlàchỗđộcđáovàvượttrộitrongtrítuệcủangườiDoThái.

BộclộtrítuệquatháiđộđốivớilợiíchVào thời cổđại,mộtngườiDoThái sốngở thànhphổ Jerusalemchuyểnđếnmộtvùngkhác.Trênđườngđi,ôngtamắcbệnhvàphảinằmlạitrongmộtquántrọ.Khibiết bệnh tình củamình đã vồ phương cửu chữa, ông ta bèn ký thác hậu sự chongườichủquán:

“Tôisắpchếtrồi!NếucóngườinàotừJerusalembiếttinvềcáichếtcủatôimàđếnđâythămviếng,xỉnhãygiaolạinhữngvậtdụngnàycủatôichongườiđó.Cóđiều,ngườiđóphảithựchiệnđượcbaviệcthểhiệnđượctríthôngminhcủamình,nếukhông,ôngtuyếtđốikhôngđượcgiaonhữngvậtnàychongườiđó.Trướckhiđi,tôiđãcódặndòđứacontraicủamình,nếutôichẳngmayquađờidọcđường,muốnkếthừadisảncủatôi,nóphảithựchiệnđượcbaviệcthểhiệntríthôngminhcủanó”.

Nóixong,ngườiđànôngtắtthở.Ngườichủquánbềnantángôngtatheonghi lễcủangườiDoThái,đồng thờibáochongười trên thị trấnbiết tinvềcáichếtcủaông,lạicònpháingườichuyểntinđếnJerusalem.

ContraicủangườiđànôngvừamớiquađờilàmộtthươngnhântạiJerusalem,saukhihaytinvềcáichếtcủachalậptứctìmđếnthịtrấnnọ,nhưnglạikhôngbiếtđíchxácchamìnhđãchếtởquántrọnào.Bởivìtrướckhichết,ngườichađãdặndòchủquánkhôngcầntiếtlộtêncủaquántrọchocontraicủamình.Khôngcòncáchnàokhác,anhtađànhphảipháthuytrítuệcủamìnhđểxửlývấnđềnangiảiđầutiênnày.

Bấygiờ,vừalúccómộttiềuphugánhmộtbócủiđingangqua.NgườicontrailậpCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

tứcgọianhtalại,muabócủivàdặnanhtaphảigởibócủiđếnngôinhàtrọvừacómộtngườiđànôngtừJerusalemđếnvàchếtởđó.Côngviệcđơngiảnsauđólàtheođuôingườitiềuphuchotớikhiđếnđượcngôinhàtrọcầntìm.

Chủtrọthấyngườitiềuphugánhcủiđitớithìthắcmắchỏi:

“Tôiđâucódặnmuacủicủaanh?”

Ngườitiềuphutrảlời:

“Làngườithanhniênsaulưngtôiđãmuagánhcủinàyvàyêucầutôigánhđếnnơiđây”.

Đólàviệclàmthôngminhthứnhấtcủangườicontrai.

Ngườichủquánvuimừngđóntiếpanhta,sauđóchuẩnbịchoanhtamộtbữaăn.Trênbànăncó5conbồcâuvàmộtcongà.Ngoàianhtaracòncóvợchồngchủquán,haingườicontraivàhaingườicongáicủahọ.Tổngcộngcó7ngườicùngngồivàobànăn.

Chủquánđềnghịanhtachiabồcâuvàgàchomọingườicùngăn.

Anhtabềntừchối:

“Không!Ônglàchủnhà,đểôngchiaphầnlàtốthơncả!”

Chủquánvẫncươngquyết:

“Anhlàkhách,tốthơncứđểanhchiaphần”.

Người thanhniênben thôi khôngkhách sáonữa, bắt đầu chìaphầnăn trênbàn.Trướctiên,anhtachiamộtconbồcâuchohaicậucontrai,mộtconbồcâukhácchohaicôcongái,conchimbồcâuthứbađượcchiachohaivợchồngchủquán.Cònlạihaiconbồcâu,anhtathảnnhiêncầmlấyvàbỏvàodĩacủamình.

Đólàviệclàmthôngminhthứhaicủangườicontrai.

Tiếptheo,anhtabắtđầuchiagà.Đầutiên,anhtacắtphầnđầugàchovợchồngchủCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

quán,sauđóchiachomỗicậucontraimộtcáichângà,mỗingườicongáimộtcáicánhgà.Phầncònlạicủacongà,anhtakéovềvịtrícủamình.

Đólàviệclàmthôngminhthứbacủangườicontrai.

Ngồinhìncáchchiaphầnăncủaanhta,ôngchủquảnkhôngthểkiềmđượccơntứcgiận:

“Chỗcácanhvẫncóthóiquenhànhxửnhưthếnàysao?Khianhchiaphầnbồcâu,tôiđâycòncóthểnhịnđược.Nhưngđếnkhỉnhìnthấycáchphânchiathịtgàcủaanh,tôithựcsựkhôngthểchịuđựngđượcnữa.Anhchianhưvậy,rốtcuộclàcóýnghĩagì?”.

Ngườithanhniênbìnhthảnđáp:

“Tôivốndĩkhôngmuốnnhậncôngviệcphânchiakhẩuphầnănnày,nhưngchínhôngđãcươngquyếtmuốntôithựchiện.Vìvậy,tôiđãthựchiệntheocáchthứcmàtôinghĩlàtốtnhất.Ông,vọôngvàmộtconchimhồcâu,hợplạilàđượcba,haicậucontraithêmmộtconbồcâucủngthànhba,haicôcongáicũngthế,còntôivàhaiconchimbồcâu,hợplạicũngchỉlàba,đólàđiềuhếtsứccôngbìnhđấythôi!Cònnữa,vìôngvàvợônglàgiatrưởng,nênđượcchiaphầnđầugà;contraiônglàcộttrụtronggiađình,nênđượcchiaphầnchângà;chiacánhgàchohaingườicongáicủaông,vìsớmmuộngìhọcủngtungcánh,bayđếnnhàngườikhác.Riêngtôiđếnđâytrongchốclát,rồilạiphảirađi,vìvậynhậnlấyphầnmìnhgàlàhợplýnhất...xỉnhãynhanhchónggiaolạiphầngiasảncủachatôichotôi!”.

Baviệclàmcủangườithanhniêntrongcâuchuyệnđềuđượccoilà“hànhvithôngminh”,nhưngquảthậtcóchútkhóhiểu.

Hànhviđầutiêncóthểxemlàthôngminh,vìvấnđềmàngườithanhniênđangphảiđốimặtlàmộtcâuhỏikhôngcóđápánhaycóthểnóilàkhôngđượcphéphỏi.Thôngquaviệcmuamộtbócủi,anhtađãđặt“trảlờicâuhỏi”thànhđiềukiệnmua bán, khiến người bán củi vì lợi ích củamìnhmà sẵn lòng giúp anh ta giảiquyếtvấnđềnangiảikểtrên.


Xéttrêntầngýnghĩanày,bằngcáchphânchialợiích,ngườithanhniênđãtạonênmộtmốiquanhệlợiíchgiữamìnhvàngườibáncủi.Từđómượnsứccủangườikhác,thựchiệnthànhcôngmụctiêucủachínhmình.Cáchlàmđóđủchứngminhanhtacómộtđầuóclinhhoạt,nhạybén.

Tuy nhiên, hànhđộng chia bồ câu, chia thịt gà thì không dễ gì giải thích.Hànhđộngxemrahếtsứckhiếmnhã, thamlamcủaanhtacó thểđượcxemlà thôngminhhaykhông?Nếunói là có, vậyhànhvi kẻ lớn lừabịpkẻnhỏđể cướp lấymiếngăn,mónlợiđềuđượcxemlàhànhvithôngminh,tàigiỏihaysao?Đươngnhiên,kẻlừabịpphảicóphầnthôngminh,xảotráhơnnhữngkẻchỉbiếtdùngsứcmạnhcướpđoạt.

Thực ra,ở đây cómộtmấu chốt nho nhỏ. Câu chuyện đặc biệt nhắc đến tìnhhuốngnổigiậncủaôngchủquán.Vìsaonổigiận?Nhìnbềngoài,đólàdohànhvi“thamlam”củavịkháchtrẻtuổi,chiếmlấymộtphầnlớnchimbồcâuvàthịtgàriêngmình.Tuynhiên,tiếptụctheodõicâuchuyệnchúngtalạipháthiện,rõràngngườithanhniênđangcốýlàmchoôngchủquánnổigiận.Đợikhichủquánbùngphátcơngiận,anhtamớithẳngthắnyêucầuchủquántrảlạiphầndisảncủachamìnhđểlại.Đếnđâychúngtađãcóthểtìmthấymấuchốtcủavấnđề.

Ngườithanhniênveindĩmuônlấylạiphầndisảncủachamình,nhưngđiềukiệnđểđạttớimụcđíchnàylạivôcùnghàkhắc:thựchiệnbahànhvithôngminh.Điềunàynóirathìdễ,thựchiệnlạirấtkhó,vìkhôngcómộttiêuchuẩnchínhxácnàochohaichữ“thôngminh”.Anhtacó thểnỗ lựchếtmình, thểhiệnhết trí thôngminhcủamình,nhưngthừanhậnhànhvicủaanhtathựcsựlàthôngminhhaykhông,lạitùythuộcvàongườichủquán.

Vìvậy,đểngườichủquánnhanhchóngthừanhậnsựthôngminhcủamình,ngườithanhniênlạimộtlầnnữamượnmốiquanhệlợiíchgiữangườivớingườiđểthựchiệnkếhoạchcủamình.

Khimượn“lực”củangườibáncủi,anhtađãlợidụngsáchlược“lợiíchcùngtăng”.Khi“ép”ngườichủquánhợptácvớimình,sáchlượcmàanhtasửdụnglạilà“lợi


ích cùng giảm”: nếu anh không thừa nhận hành vi của tôi là thôngminh, đồngnghĩachưachịugiaophầndisảncủachatôilạichotôi,tôisẽcứdùngđếnphươngthứchisinhlợiíchcủaông,bứcôngchođếnkhikhôngcònchịuđựngđượcnữa.Nếuôngđãcóquyềnquyếtđịnhhànhvicủatôilàthôngminhhaykhông,thìôngcũngphảicónghĩavụđónnhậnnhữnghậuquảdohànhvicủatôimanglại.Vìvậy,khingườichủquánđùngđùngnổigiận,cũngchínhlàlúcôngcảmnhậnđượclợiíchcủamìnhđangbịđedọa.

Quanhệgiữaconngườivớiconngười,trêncănbảnlàmốiquanhệvềlợiích,đặcbiệtlàgiữanhữngngườikhôngquenbiếtnhưchàngthanhniênvớingườibáncủivàôngchủquántrongcâuchuyệnkểtrên.Tấtnhiên,trongmộtmốiquanhệnhấtđịnh,cònphảixétđếnkhíacạnhđạoĩđức,nhưngyếutốchiphốinhiềunhấtvẫnchỉlàlợiích.Chỉkhinàolợiíchcủangườikhácđượccộtchặtvớilợiíchcủabạn,họmớichấpnhậnđặtlợiíchcủabạnthànhlợiíchcủahọ,tứcsẵnsàngsuynghĩ,tìmrađườnghướngcólợichobạn.Bởivì,nhữnghànhđộngđócũngđồngthờimangđếnnhữngbiếnđộngtươngứngtronglợiíchcủachínhbảnthânhọ.

Vìvậy,khicùnglàmviệchayđiềuđộngđốiphương,biệnpháptốtnhấtsẽlà“đểngườikhácsuynghĩđếnlợiíchcủamình”.Cáikhẩuhiệu“cóphúccùnghưởng,cóhọacùngchia”thườngđượccácanhemtrongbanghộiđềxướng,chẳngquachỉlàcáchứngdụngtrựctiếpđốivớisáchlượcnàymàthôi.

Hiện nay, sự thành công của các tập đoàn ngườiMỹ gốc Do Thái làmộtminhchứngchothànhcôngcủasáchlượcnày.KhingườiDoTháicóđượcnhữngsốtiềnkhổnglồvànắmgiữnhữngláphiếuvôcùngquantrọng,đồngthờilạibiếtđoànkếtvớinhaunhưmột,vậndụngchínhxácnguyêntắc“cùnglợicùnghại”,thìbấtluận lànghị viênquốchội, nhữngnhânvậtđangnhắmvàoNhà trắng, chođếnngườimuốn tiếp tục trở thànhông chủNhà trắng trongnhiệmkỳ tới, có ai lạikhôngnỗlựcđápứngyêucầucủahọ?

Sốngchothựctế,luônhànhđộngvìtiền


VănhàovĩđạingườiAnhWilliamShakespeaređãtừngsángtácmộtvởhàikịchrấtnổi tiếngcónhanđề“Người láibuônthànhVenice”.NhânvậtchínhcủacâuchuyệnlàmộtthươngnhânDoTháicótên làShylock,mộtconngườicựcđoan,bủnxỉnvàđầylòngbáothù.

Conngườiấychuyênchovayănlờicắtcổ,chẳngbaogiờchịubỏramộtđồngđểgiúpkhôngchoai.DobịmộttínđồCơĐốcgiáolàAntonionhiềulầnchỉtrích,ôngtađãđemlòngthùoán.

Mộtlần,nhânlúcAntoniocầngấpmộtsốtiềnđểkinhdoanh,Shylockđãbắtanhkýkếtmộtgianước,nóirõđếnkỳhạnmàkhôngtrảđượctiền,Antoniophảichịucắtmộtmiếngthịtnơiđầulưỡicủamìnhđểbồithườngchosốtiền3000bảngmàanhđãmượn.

Kếtquả,do tàuchởhàng liên tiếpgặpphải sựcố,Antoniokhôngthể trảnợtheođúnghạnkỳ.Trướcphápđình,bấtchấpmọingườicangiánthếnào,ShylockvẫncươngquyếtđòilấymiếngthịttrênđầulưỡicủaAntoniomàkhôngmàngtớisốtiềnbồithườngnhiềugấpmấylầnsốtiềnôngtađãchomượn.

Rấtmay,ngườiyêucủaAntoniođãnảyramộtýtưởngđộcđáo,yêucầuShylockchỉđượccắtmộtmiếngthịt trênđầu lưỡicủaAntonionhưngkhôngđượcđểchảyramộtgiọtmáunào,nếukhôngsẽbịxửcựchình.Yêucầuđộcđáovà“hợppháp”nàyđãkhiếnShylockkhôngdámxuống 'tay, chỉ có thểchấpnhậnbồi thường từphíaAntonio.

Cuốicùng,cáctínđồCơĐốcgiáokhôngchỉbắttộiviphạmgiaoước-nóicắtthịtmàlạikhôngcắtthịt-trừng\trịShylock,phạtôngtamộtsốtiềnrất lớn,màcònbuộcôngtaphảiđồngýgảcongáicủamìnhchomộttínđồCơĐốcgiáo,bêncạnhđócònphảidànhchocôcongái'mộtsốcủahồimônrấtlớnvàquyềnđượckếthừatàisảncủamình.

ITrongtácphẩmcủamình,thôngquangônngữcủacác!nhânvật,ShakespearethanhminhrấtnhiềuchongườiDoThái,nhưngmộtcáchvô thức lạiphảnánh


tháiđộkỳ/thị,bất lựcvàđốkỵcủadòngvănhóachủ lưuđươngthời ‘dốivớingườiDoThái -bứcngườiDoThái chỉ có thể làm ;bạnvớinhữngđồng tiềnvàngành nghề dơ bẩn; không thể không mượn tiền của người Do Thái mà cũngkhôngthểngăncảnvậnmaycứliêntụcđổvàotúicủahọ, tìmđủtrămphươngngànkếđểđoạtlấytàisảnvàconcáicủangườiDoThái.

Điềubấtcôngnhấtlàđặtlòngbáothùgầnnhưcốchấp,khôngtiếctừbỏtiềnbạccủanhữngtínđồCơĐốcgiáolênmìnhShylock.Hơnnữa,Shylockcùngvớilòngbáothùlấy3000bảngđổimộtmiếngthịtdườngnhưđãđượcShakespearexâydựngthànhmộthìnhtượngđiểnhìnhchongườiDoThái.

Thựcra,biếnShylockthànhmộthìnhtượngđiểnhìnhchứkhôngphảimộthìnhtượngcábiệtlàmộtcáinhìnhếtsứcsailầmvàthiếuhiểubiếtvềngườiDoThái.Bởivì,liênquanđếnvấnđềtiềnbạc,nếungườiDoTháicógiữlòngbáothù,thìnócũngchỉcóthểtậptrungbiểuhiệnởviệcđòilạitiềnbạc,chứtuyệtđốikhôngcầnđến“mộtmiếngthịtngười”vôgiátrịđểlàmvậtthaythế.

ỞNhật,cómộtcôngtydongườiDoTháithànhlập.Lầnnọ,mộtnhânviềnđãlấycắpmộtsốtiềnlớncủacôngtyrồitrốnđimất.Saukhinhậnđượctin,tổnggiámđốcvô cùng tức giận, lập tức yêu cầu cấp dưới báo tin cho phía cảnh sát xử lý.MộtngườicủacôngtylậptứcchạyđếngặpvịGiáosĩđạidiệnchocộngđồngDoTháiởđâyđểthươnglượng.

Saukhinghexongsựviệc,vịGiáosĩthẳngthắnnóivớiôngta:

“Trướctiênnênđiềutrarõxemanhtacóphảilàngườilấytiềnbỏtrốnhaykhông.Nếuđúng lànhưvậy,hãyđếnbáovớiphíacảnhsát.Anh ta sẽphải chịukhởi tố,tốngvàonhàngục.NhưngđókhôngphảilàcáchlàmcủangườiDoThái”.

ChiếutheophápluậtDoThái,nếucóngườitrộmtiền,nhấtđịnhphảibắtngườinàyđemtiềngiaonộptrởlại.Mộtkhiđãngồitù,tiềnsẽkhôngthểquaytrởlại.

VịGiáosĩđềnghị,thayvìbắtkẻtrộmtiềntốnggiamvàongục,chibằngnghĩcáchtựmìnhđếngặpanhta,yêucầugiaonộptiềnlại,sauđóphạttiềnanhta.


Kếtquả,công tyđã tìmrađượcngườinhânviênđãbỏ trốnđó,đồng thờichứngminhanhtađíchthịlàngườiđãtrộmtiềncủacôngty.

Sauđó,phíacôngtychongườiđưaanhtađếngặpvịGiáosĩ.

ChiếutheophápluậtDoThải,vịGiảosĩyếucầuanhtaphảibồithườngsốtiềnđãlấycắp.Anhtathànhkhẩntrìnhbàymìnhđãlỡxàihếtsốtiềnlấytừcôngty,vàxinđượctiếptụcquayvềlàmviệcchocôngtyđểbồihoànsốtiềnđãlấy,khẩncầucôngtyđừngđemviệcnàyratrướcphápluật.Cuốicùng,vịGiáosĩphánquyết,chophépanhtatiếptụclàmviệctrongcôngty(đươngnhiênlàanhtasẽkhôngcócơhộiômtiềncôngtytrốnđimộtlầnnữa),lấytiềnlươngtrừvàosốtiềnđãlấycắp,đồngthờicònphảiđóngtiềnphạtvớitỉlệnhấtđịnh.Tiềnbồithườngdocôngtythu,tiềnphạtđượcgiaochovịGiáosĩđểchovàoquỹtừthiếncủacộngđồng.

Rõràng,vớiđầuóchếtsứcthựctế,ngườiDoTháituyệtđốikhôngđểchosốtiềncó thểquayvề túimình lại tan thànhbọtnướcchỉvìcơntứcgiận,vì lòng“báothù”củamìnhgâyra.

Cóthểnói,trongviệcxửlýnhữngvấnđềnhưchiếmđoạttàisảnbấthợppháp,ngườiDoTháidườngnhưđãđitrướclịchsử.Thếgiớihiệnnaykhôngphảiđangngàycàngtrởthànhmộtxãhội“lấytiềnphạtthaythếhìnhphạt”đósao?

Warren Buffett: Nguồn gốc của thiên tài là khôngngừnghọctậpĐầuthậpniên30củathếkỷ20,cuộckhủnghoảngkinhtếthếgiớibùngphát,thịtrườngtiềntệphốWallcũngrơivàocảnhtiêuđiềuxơxác.Nhưngtrongcáirủilạicócáimay,ngày30tháng8năm1930, tạiNebraskamiềnTrungnướcMỹ,mộtthiêntàiđầutưvĩđạicủathếkỷ20đãchàođời,một tấmgươngđiểnhìnhchothànhcôngcủacácthươngnhânDoThái,đóchínhlàWarrenBuffett.

Đốivớinhữngngườiđãgiànhđượcthànhtựuhuyhoàngvĩđại,tàinăngcủahọthườngđượcbộclộngàytừtuổicònthơ.NgàyWarrenBuffett“kếtduyên”vớicổ


phiếu,cólẽphảiđượctínhtừkhiôngmớibắtđầubậpbẹhọcnói.

Nóiđếnlĩnhvựcđầutưcổphiếu,WarrenBuffettrõràngđãđượckếthừanhữngđiềukiệnưuviệttừngườicha.Howardlàmộtngườimôigiớicổphiếu,đồngthờicònlàmộtnghịviênquốchội,nhữngsáchvởliênquanđếncổphiếuđượcchấtthànhđống trongnhà.Điềunày khiến choWarrenBuffett ngay từnhỏđã cảmnhậnđượckhôngkhícủahoạtđộngđầutưcổphiếu.Ôngcómộtniềmhứngthúđặcbiệtvớicácconsố.Năm8tuổi,Buffettbắtđầusaymêđọcnhững loạisáchnày.CảôngnộivàchacủaWarrenBuffettđềumởtiệmkinhdoanhtạphóakhicòntrẻ.Từnăm8tuổi,WarrenBuffettcũngbắtđầuhọcbuônbán.ÔngmuaCocaColatừcửahàngcủagiađình.,rồibánlạichobạnbềvớigiácaohơn5cent.Trongvònghơnmộtnăm,ôngđãtrởthành“ôngchủnhỏ”nổitiếngnhấttrongkhuphố.Năm11tuổi,ôngtrởthànhngườighichépbảnggiácổphiếuchocôngtyCitiesServicePreferred(nơilàmviệccủachaông).Côngviệcnàycànggiúpônghiểurõhơnvềmốiquanhệ“muavàothấp,bánracao”,hứngthúcủaôngcũngchuyểnhướngtừbuônbánnhỏsangkinhdoanhcổphiếu.

Năm13tuổi,WarrenBuffettcùngvớichamình(mớiđắccửnghịviênquốchội)chuyểnđếnsinhsốngtạithủđôWashington.Tuycuộcsốnggiađìnhhếtsứckhágiả,nhưngdođãtựlậpngaytừnhỏ,ôngxinlàmcôngviệcphátbáochotờBưuđiệnWashingtonvàtờTiềnphongthờiđại.Điềuthúvịlà,saunàyôngđãtrởthànhđạicổđôngcủatờBưuđiệnWashington,cóngườicònchorằng,phảichăngngaytừkhicònlàmộtcậubéphátbáo,đãcómộtsốtiềnlớnđượcchuyểnvàođểchuẩnbịchoviệclàmchủbáoBưuđiệnWashingtoncủaôngsaunày.

Cũng trong thời gian này, ông đã bắt đầu dùng số tiền tích lũy trước đây, tiếnhànhhoạtđộngđầutưđầutiêncủamình.Ôngbỏra50đôlađểmuavềhaimáybắnđạncũ,mượnmộtkhoảngtrốngtrongmộttiệmhớttóclàmnơibàybán;sauđó ông lại tiếp tụcmua thêm 5máy, rồi 7máy.Mỗi tháng ông có thể thu vàokhoảng200đôla.Sauđó,ônglạihợpvốn.làmănvớimộtngườibạntrunghọc,bỏra350đôlamuavềmộtchiếcxehơiRolls-Roycecũ,rồichothuêlạivớigiá35đôlamộtngày.Tínhđếnthờiđiểmvừatốtnghiệptrunghọc(năm16tuổi),côngviệc


đầutưnàyđãgiúpôngkiếmđược6000đôla.

Cùng với sự trưởng thành về tuổi tác và kinh nghiệm, hoạt động đầu tư củaWarrenBuffettcũngtiếnthêmmộtbước.Mặcdùvẫncònnonnớt,nhưngnănglựctiềmẩncủamộtthiêntàiđầutưđãbắtđầutỏhiện.

Năm17tuổi,WarrenBuffetttheohọcbộmônquảnlýxínghiệptạitrườngđạihọcNebraska.

Trongmộtlânngẫunhiên,ôngđọcđượccuốn“Đầutưthôngminh”củaBenjaminGraham.Theoýkiếncủanhiềunhànghiêncứu,cuốnsáchấyđãcóảnhhưởngrấtsâusắcđếntưtưởngcủaông.

Kểtừđó,đượcgặpBenjaminGrahamtrởthànhkhátvọnglớnnhấtcủacậuthanhniênWarren Buffett. Vì vậy, ngay sau khi nhận được bằng tốt nghiệp đại họcNebraska, ông đã một mình tìm đến New York, nộp đơn vào Trường đại họcColombia,trựctiếpnghenhữngbàigiảngcủathầyBenjaminGraham.Trongsuốtcuộcđờimình,WarrenBuffettluôncảmthấytựhàovớiquyếtđịnhnàycủamình.Năm68tuổi,tứctháng5năm1998,nhậnlờimờicủaĐạihọcColombia,ôngcùngvớiBillGatesđãcómộtbuổinóichuyệntrướcđôngđảosinhviêncủatrường.Vàđâylàmộtđoạntrongcuộcnóichuyệncủaông:“Thànhcônglàđạtđượcđiềumàbạnmuốncó,hạnhphúclàtheođuổiđiềubạnmuốnđạttới.Tuytôikhôngbiếthạnhphúc cụ thể chỉ về điều gì, nhưng tôi tuyệt đối khôngbao giờ làmbất kỳchuyệngìkhôngvui.Khicácbạnrờikhỏitrườnghọc,tôiđềnghịcácbạnhãyđếnlàmviệcchongườimàcácbạnkínhngưỡng.Nhưthế,tươnglaicácbạncũngsẽtrởnêngiốngnhưhọvậy”.Nhữnglờitâmsự,khuyênnhủtrênđâylàsựtổngkếtkinhnghiệmtừchínhbảnthânông.Vìngaysaukhitốtnghiệpđạihọc,lựachọnđầutiên

củaônglàđếnvớigiáosưBenjaminGraham,họctậpnhữngkinhnghiệmquýbáuđểchuẩnbịbướcchânvàothịtrườngcổphiếu.

RồibằngcáchđâutưvàocổphiếucủacôngtybảohiểmcủathầyGraham,ôngđã


cóđượcmộtnguồn thunhậpđáng kể, họcđược rất nhiều kinhnghiệmđầu tưtrongngànhbảohiểm.

Saunày,khiđãlấyđượchọcvịthạcsĩkinhtếhọccủaĐạihọcColombia,ônglạinghiềnngẫmnhữngcuốnsáchliênquanđếnthịtrườngtiềntệ.Sauđó,ôngđíchthânkiểmnghiệmlýluậncủaBenjaminGrahambằngcáchliênminhvớicôngtyGraham-Newman.ĐiểmnổibậttrongphongcáchđầutưcủaBenjaminGrahamchínhlàkhôngdễdàngthốtratiếng“không”.Đólàmộtphươngphápđầutưlýtínhchứađầytrítuệ.PhongcáchấyđãthuhútvàảnhhưởngrấtlớnđếnchàngthanhniênWarrenBuffett.

WarrenBuffetttừngphátbiểu,ôngcóhaingườichatinhthần-ngoàiBenjaminGraham,ngườikiachínhlàPhilipFisher.WarrenBuffettnói,tronghoạtđộngđầutưcủaông,có85%giốngBenjaminGraham,15%giốngPhilipFisher.Lầnđầutiênđọcđượccuốn“Cổphiếubìnhthườngvàlợinhuậnbấtthường”củaPhilipFisher,ôngnhưđụngphảimộtcụcnamchâm,bịhútchặtvàonó.Cũngtừlúcđó,ôngbắtđầutìmhiểuvềPhilip,mongướcđược“báisưhọcđạo”.

PhilipFisher rấtvuimừngđón tiếpngườihọc trònày, truyền thụ tất cảđạo lýkinhdoanh,đặcbiệtlàphươngphápđầutưvàothịtrườngcổphiếumớinhấtvàhiệuquảnhấtmàôngvừamớikhổ côngnghiên cứuđược.Mặcdù có lúcquanđiểmlýluậncủaPhilipFishervàBenjaminGrahamgầnnhưđốilậpnhau,nhưngtấtcảtinhhoacủahaingườiđềuđượcWarrenBuffetthấpthumộtcáchtrọnvẹn,đồng thời cònđượcdunghòa vào trong thực tiễn đầu tư, sáng tạo nên kỳ tíchtrongquátrìnhđầutưcủamình.

Sinhravàtrưởngthànhtrongmộtgiađìnhgiàucó,cuộcsốngdưdật,hạnhphúc,nhưngWarrenBuffett lạicómộthoàibãovàchíhướnglớn,cókhátvọngmãnhliệtđốivớitrithức,chủđộngtìmkiếmchomìnhnhữngngườithầylỗilạcvàđángkính.Vớitinhthầnsaymêhọctập,phấnđấuchomộtmụctiêucaoxa,lạicóđượcmộtnăng lực lãnhhộivượttrộiđốivới tri thức,saymêthựctiễn,khôngngừnghoànthiệnchínhmình,WarrenBuffettđãhộiđủcácyếutốcủamộtbậcthầyvĩ


đạitronglĩnhvựcđầutưkinhtếthếgiới.


ChươngIVTríTuệKinhDoanhSiêuViệtCủaThươngNhânDoThái

Tiềnlàthượngđế,tiềnlàvậtbìnhthườngTrongxãhộihiệnđại,mêtiềncólẽđãkhôngcònđượcxemlàmộtđiềugìkỳlạ,độcđáo.Hơn2000nămtrước,“Talmud”đãghilạinhữngcâungạnngữnhưsau:

“Tiềnkhôngphảilàtộiác,cũngkhôngphảilàlờinguyền,tiềnlàngườichúcphúc”.

“Tiềnsẽchochúngtacơhộimuabánlễvậtvớithầnlinh”.

“Tấtcảbộphậntrêncơthểđềusốngnhờvàotim,màtimthìsốngnhờvàotúitiền”.

CuộcsốnglưutándaidẳngkhiếnngườiDoTháikhôngthểxemnhẹtiềnbạc.Bởivì,mỗikhitìnhhìnhbiếnđộngcăngthẳngbuộcphảichuyểnđinơikhác,tiềnlàthứ dễmang theo nhất, và cũng là phương tiện quan trọng nhất bảo đảm chomạngsốngcủahọtrênđườngdichuyển.

ViệcbịkỳthịcủangườiDoTháicũngkhiếnhọkhôngthểxemnhẹtiềnbạc,bởitiềnkhôngcómùivị,khôngcómàusắc,làvậtduynhấtkhôngmang“sắctháidịđoan”khingườiDoTháicầngiaothiệpvớicáctínđồtôngiáokhác.

ThânphậnsốngnhờcủangườiDoThái cũngkhiếnhọkhông thểxemnhẹ tiềnbạc,bởihọphảidùngtiềnđểmualấyquyềnlợitrongquốcgiamàmìnhsinhsống.KhoảnthuếđầungườivànhữngkhoảnthuếđặcbiệtkhácmàngườiDoTháigiaonộpchođấtnướcsởtạicủamìnhlàrấtlớn.

MộtlýdonữakhiếnngườiDoTháikhôngthểxemnhẹtiềnbạc,đólàvìcuộcsốngphântánkhắpnơi,tiềnlàphươngthứctiệnlợinhấtđểtươngtrợnhaukhicộngđồngnàyhaycộngđồngkiagặpphảinhữngcảnhkhôngmay.


TruyềnthốnghoạtđộngkinhdoanhcủangườiDoTháicũngkhiếnhọkhôngthểxemnhẹtiềnbạc,vìtrongtaynhữngngườibìnhthường,tiềnchỉlàvậtmôigiớivàphương tiện,nhưngđối vớimột thươngnhân, tiền làmục tiêu cuối cùng trongmỗicuộcgiaodịchlàmăn,vàcũnglàbiểuhiệncuốicùngchothấtbạihaythànhcôngcủahọ.

Vìvậy,đốivớingườiDoThái,tiềnkhôngchỉdừnglạiởýnghĩacủacải.Tiềnnằmgiữasốngvàchết,tiềnđượcđặtởtrungtâmcuộcsống,làtiêuchíđánhgiáthànhcông trong sựnghiệp của họ.Như vậy tất yếu tiền đã trở thànhmột vậtmang“tínhchấtthầnthánh”-tiềnvốnlàvậtđểđốiphóvớinhữngtìnhhuốngphátsinhngoàiýmuốn,cótiềnđồngnghĩacóthểtránhđượcnhữngchuyệnkhônghayđó;tiềncàngnhiều,đồngnghĩakhảnăngphátsinhnhữngchuyệnấysẽcàngnhỏ.Vìvậy,kiếmtiền,tíchlũytiềnkhôngphảilàđểthỏamãnnhucầuthuầntúy,màlàđểthỏamãnnhucầucủabảnthânvềsựantoàn.Đếnnay,trongcácgiađìnhDoTháivẫncómộtthóiquen-đểlạitàisảnchocon,chíítcũngkhôngthểíthơnsốtàisảnmàmìnhđãđượcthừakế.

Tất cảnhữngđiều trênđã chứngminhđượcmộtvấnđề, trongkhi cácdân tộckhácvẫncònmangmộttháiđộoánghétkhôngrõràng,thậmchílàsợhãiđốivớitiềnbạc, thìngườiDoTháiđãbướcquangưỡngmangýnghĩakinh tếhọcđơnthuầnđốivớitiềnbạc,đểtiếnlênmộttầngcaohơn,mangýnghĩavănhóahọcvàxãhộihọc.Tiềnđãtrởthànhmộtthướcđođộclập.Mộtthướcđokhônglấycácthướcđokháclàmtiêuchuẩn,màngượclạicóthểxâmnhậpvàonhữngthướcđokhác.

Vìvậy,đốivớidântộcDoThái, tiềnđãmangmộttínhchấtthầnthánh,điềuđómangmộtýnghĩahếtsứcquantrọngđốivớiquátrìnhphátsinh,hìnhthành,tíchlũyvàtăngtrưởngcủanguồnvấn.

NgườiDoTháisaymêtiềnbạc,đólàđặctrưngdântộcđượcquyếtđịnhbởihoàncảnhsốngđặcthùcủahọ.Tuynhiên,ngườiDoTháivẫnluôngiữdượcmộttâmtháibìnhthườngđốivớitiềnbạc.Họkhôngtônkínhnónhưthần,màcũngkhông


oánghétnhưquỷ,càngkhôngcótâmlývừamuốnkiếmtiềnlạivừacảmthấyxấuhổkhiđụngphảinhữngrắcrốidotiềnbạcgâynên.Tiềnhoàntoàntrongsạch,hếtsứcbìnhthường,kiếmtiềnlàmộtviệclàmhếtsứctựnhiênvàcóthểthựchiệnmộtcáchđườngđườngchínhchính.

Xemtiềnlàcuộcsống,đólàphươngthứcsốnghếtsứcthuầnphácvàtựnhiêncủangườiDoThái.

MộtnhàvôthầnluậnđếngặpmộtvịGiáosĩ.

“Chàongài!”,nhàvồthầnluậncấtgiọngcungkính.

“Chàongài!”,vịGiáosĩđáplễ.

Nhàvôthầnluậnlấyramộtđồngtiềnvàng,traochovịGiáosĩ.VịGiáosĩkhôngnóimộtlời,đưataynhậnlấyđồngtiềnvàbỏvàotúi.

“Chắchẳnlàôngđangcóviệccầnđếnsựgiúpđỡcủatôi”,vịGiáosĩlêntiếng.“Chắclàvợôngkhôngcóthai,vàôngmuốntôicầunguyệnchobàấy?”.

“Khôngphải,thưaGiảosĩ!Tôivẫnchưakếthôn”,nhàvôthầnluậnđáplời.

Nóixong,ônglạiđưachovịGiáosĩmộtđồngtiềnvàng.VịGiáosĩvẫnkhôngnóilờinào,thảnnhiêncầmlấyđồngtiềnvàngrồibỏvàotúi.

“Tuyvậy,nhấtđịnhlàôngđangcóviệccầnđếnsựgiúpđỡcủatôi”,vịGiáosĩtiếptụclêntiếng:“Cũngcóthểôngđãphạmmộttộilỗinàođóvàmuốnthượngđếthathứchomình?”.

“Khôngphải, thưaGiáosĩ!Tôichưatừngphạmphảimộttội lỗinào”,nhàvôthầnluậnđáplời.

ÔngtalạitiếptụcđưachovịGiáosĩmộtđồngtiềnvàng.VịGiáosĩcũngkhôngnóilờinào,tiếptụcthảnnhiêncầmlấyđồngtiềnvàbỏvàotúicủamình.

“Cóthểcôngviệclàmăncủaôngkhôngđượcthuậnlợi,nênmuốntôicầuphúcchoông?”,vịGiáosĩcấttiếnghồi.


“Khôngphải,thưaGiảosĩ!Đâylàmộtnămlàmănrấtthànhcôngcủatôi”,nhàvôthầnluậntrảlời.

ÔngtalạitiếptụcđưachovịGiáosĩmộtđồngtiềnvàng.

“Thếrốtcuộcthìôngmuốntôilàmgi?”,vịGiáosĩcảmthấyhếtsứcbốirối.

“Khônggìcả, thựcsự làkhônggicả”,nhàvôthần luậntrả lời. “Tôichỉmuốnthửxemmộtngườikhônglàmgìcả,chỉlấytiềnkhôngcủangườikhác,cóthểchốngđỡđượcbaolâu!”.

“Tiềnchínhlàtiền,khôngphảilàmộtcáigìkhác”,vịGiáosĩđáplời.“Tôicầmtiềncũnggiốngnhưcầmmộttờgiấy,mộthònđávậythôi”.

Bởi luôngiữđượctháiđộbìnhthảnđốivới tiềnbạc, thậmchícó thểxemnó làmộthònđá,mộttờgiấy,ngườiDoTháimớikhôngđếnnỗixemnónhưquỷthần,vàcũngkhôngphânbiệtnólàtrongsạchhaydơbẩn.Trongthâmtâmcủahọ,tiềnchínhlàtiền,mộtvậtbìnhthườngnhưbaovậtbìnhthườngkhác.Vìvậy,ngườiDoTháiluôncầnmẫnthugomtiềncủa(vìhọbiếtrõgiátrịcủanó),nhưngkhiđãmất nó, họ cũng không cảm thấy đau khổ, hối tiếc. Chính nhờ thái độ đó, màthươngnhânDoTháivẫnluônbìnhthản,tựtạitrongnhữnghoàncảnhkhốcliệtcủa thương trường, đạt được những thành tựu vĩ đại, khiến cả thế giới phảinghiêngmìnhkínhphục.

Xemtiềnlàvậtbìnhthường,đóchínhlàmộttrongnhữngbiểuhiệnđặctrưngchotrítuệkinhdoanhcủangườiDoThái.

78:22-TiềnnằmtrongtaynhữngngườicótiềnNgườicóchútítkiếnthứcvềkinhtếđềutừngnghequađườngcong“Lorenz”nổitiếng.Đườngcongấythểhiệncơcấugiữathunhậpvớiphânphối-củacảikhôngphảiđượcchiađềutrongtaymọingười,màhoàntoànngượclại,tổngsốngườicóthunhậpcaochỉchiếmmộttỉ lệrấtnhỏtổngdânsốtrêntoànthếgiới.Nóimộtcáchkhác,tiềnnằmtrongtaycủangườicótiền.


Chúng ta thườngnói: “TàisảncủangườiMỹnằmtrong túicủangườiDoThái”.Chiếmmộttỉ lệrấtnhỏtrongtổngdânsốnướcMỹ,nhưngngườiDoThái lạisởhữuđượcsốlượngtàisảnrấtlớn.KhôngchỉởMỹ,ngườiDoTháicòngầnnhưđộcchiếmthịtrườngtiềntệvàthươngnghiệpởNhậtcùngmộtsố’nướcchâuÂu,sô"tỉphúngườiDoTháinhiềukhôngkểxiết.Nếucóngườihỏihọ làmcáchnàođểkiếmtiềnđượcnhiềunhưvậy,họsẽkhôngngầnngại trả lời: “Tiềnvốndĩnằmtrongtaycủangườicótiền”.Chúngtacầnphảikiếmtiềntừnhữngngườicótiềnmớimauchónglàmgiàuđược.

Đạolýkinhdoanhđóbắtnguồntừquytắc“78:22”.

Trongtựnhiên,tỉlệgiữaNitơvàOxylà78:22;màtrongcơthểcủachúngta,tỉlệgiữanướcvớicácthànhphầnvậtchấtkháccũnglà78:22.Cóthểthấy,78:22làmộtchuẩntắckháchquantrongtựnhiên.Ngoạitrừmộtchútsaibiệtnhỏ,vídụnócóthểbiếnthành79:21hoặc77:23...nhìnchung,nóquyđịnhmộtsốthànhphầncốđịnh,vĩnhhằngtrongvũtrụnày.

Nếunói“78:22”làmộtchuẩntắcđíchthực,làmột“chânlýtuyệtđối”vượttrêntấtcảchânlý,đươngnhiênsẽđượcnhữngngườiDoTháibiếnthànhcơsởchohoạtđộngkinhdoanhcủadântộcmình.Bằngcáchduytrìchuẩntắcbấtbiếnnày,ngườiDoTháiđã thuvề chomìnhnhữngnguồn lợikhổng lồ, khiến cả thếgiớiphảingưỡngmộ.

Cóthểđưarađâymộtvídụ:giảnhưcóngườihỏi,trênthếgiớingườichomượntiềnnhiềuhayngườimượntiềnnhiều?Đasố’mọingườisẽtrảlời:“Đươngnhiênlàngườimượntiềnnhiều”.Tuynhiên,câutrảlờicủanhữngngườiDoTháigiàukinh nghiệm lại hoàn toàn trái ngược. Họ sẽmộtmực khẳng định: “Người chomượntiềnchiếmsốlượngtuyệtdối”.Tìnhhìnhthựctếcũngđúngnhưvậy.Nhìnchung, ngân hàng làmột cơ cấu cho vay tiền, họ đem số’ tiền vay được từ rấtnhiều người, quay lại cho một số ít người khác vay mượn, qua đó thu lấy lợinhuận. Theo cách tính của người Do Thái, tĩ lệ người chomượn tiền và ngườimượntiềnlà78:22.Ngânhànglợidụngtỉlệnàyđểkiếmtiền,khôngbaogiờthua


lỗ.Nếukhông,nguycơphásảncủangânhànglàkhólòngtránhkhỏi.

Một thươngnhânNhậtBảngốcDoTháikhinhậnrasứchấpdẫncủachuẩntắc“78:22”nàyđãvậndụngnóvàohoạtđộngkinhdoanhkimcươngcủaông.Kếtquảđãthuđượcnhữngthànhcôngngoàisứctưởngtượng.

Kimcươnglàmộtsảnphẩmcaocấp,nóchủyếulàvậtsởhữucủanhữngngườicóthunhậpcaotrongxãhội,nhữngngườicóthunhậptrungbìnhkhôngthểmuanổi.Vìvậy,hâuhếtmọingườiđềucóquanđiểm:“Ngườitiêudùngít, lợinhuậnnhấtđịnhkhôngcao”.Nhưnghọlạikhôngnghĩrằng,sốítnhữngngườithunhậpcaoấylạinắmgiữrấtnhiềutiềnbạc.Tỉ lệgiữangườicóthunhậpphổthôngvàngườicóthunhậpcaolà78:22,nhưngtỉlệsởhữutàisảncủaholailà22:78.

Người Do Thái nhắc nhở chúng ta: kiếm tiền “78”, tuyệt đối sẽ không bị lỗ.ThươngnhânNhậtBảngốcDoTháiđãnhìnthấuđiểmnàyvànhắmđếnnhữngđối tượng nằm trong con số “22” này, thu về cho mình một nguồn lợi nhuậnkhổnglồ.

Cuốithậpniên60củathếkỷ20,thươngnhânNhậtBảngốcDoTháinàylạibắtđầutìmkiếmthịtrườngkimcương.ÔngtìmđếncôngtybáchhóasởTokyo,đềnghị thuêmộtmiếngđấtnhỏcủacôngtyđể trưngbàycácsảnphẩmcủamình.Nhưngcôngtyslạichếnhạovàkhôngchấpnhận.

ThươngnhânNhậtBảnvẫnhếtsứcbìnhtĩnh,kiêntrì thuyếtphụccôngtysvềchuẩntắc“78:22”màônghếtsứctintưởng,cuốicùngđãthuêđượcmộtgóccủacôngty-mộtcửahàngởvùngngoạiô,điềukiệnbuônbánkhôngthuậnlợi,nhưngthươngnhânđóvẫnkhônghềtỏralolắng.Ôngkhẳngđịnh:“Tôicóthểbánđược200triệuyên!”.Trongcáchnhìncủamộtthươngnhân,đódườngnhưlàlờinóicủamộtkẻngôngcuồng.Nhưngsởdĩôngcóthểmạnhmiệngthốtranhưvậy,làvìôngrấttintưởngvàochuẩntắc“78:22”.

Sự thực thì, chuẩn tắc “78 : 22” đã cho thấy tác dụng củanómột cáchhết sứcnhanhchóng.Banđầu,ôngthuđượclợinhuận60triệuyên,vượthơn5triệuyên


sovớiconsốmànhiềungườiđãdựtính.Bấygiờlạiđúngvàothờiđiểmđóngcửamùabánhànggiárẻtrongnăm.Thươngnhânđólậptứcnắmlấycơhội,liênlạcvới các cửa hàng vàng bạc đá quý bênNew York. Bao nhiêu đá quý vừa đượcchuyểnđếnhầunhưđềuđượckháchhàngtranhnhaumuasạch.Tiếpđó,ônglạithiết lậpthêmmộtsốđiểmtiêuthụtạicácvùngphụcậnTokyo,côngviệcbuônbánhếtsứcthuậnlợi.Mỗiđiểmtiêuthụđềuthuđượclợinhuậnkhôngdưới60triệuyênmỗingày.Ngượclại,dokhôngbiếtnắmbắtthờicơngaytừlúcđầu,đợikhithịtrườngtiêuthụtrongcảnướcđãsôinổi,côngtybáchhóasmớitungsảnphẩmrangoàithịtrường.Kếtquảcònthảmhạihơncảtìnhcảnhvốnđãtiêuđiềutrướcđâycủacồngty.

CònthươngnhânNhậtBảngốcDoThái,đếntháng2nămsau,hạngngạchtiêuthụđáquýcủacửahàngđãvượtmức300triệuyên.Ôngđãthựchiệnđược“câunóingôngcuồng”màmìnhtừngthốtra.

Côngviệckinhdoanhđáquýcủaôngđạtđượcthànhcông,bíquyếtnằmở đâu?Chínhlàởchuẩntắc“78:22”.Ôngxemđáquýlàmộtmặthàngxaxỉmànhữngngườicónhiềutiềnvàhơinhiềutiềnđềucóthểmuađược.Sốngườinàytuychỉchiếmmộttỉlệnhỏdânsốtrongnước,nhưnglạisởhữumộtsốtiềnrấtlớn.Kiếmtiềntừsốngườinày,lợinhuậnchắcchắnsẽrấtcao.

Đó làsựvậndụng tuyệtvờinhấtchuẩn tắc “78 :22”vào tronghoạtđộngkinhdoanhcủangườiDoThái.ĐâycólẽcũnglàlờigiảithíchtháiđộcươngquyếtphảnđốicủangườiDoTháiđốivớiphươngthứckinhdoanh“lờiítbánnhiều”.Sốngườimua tuy ít, nhưngnếu có thểđưa ra giá bán cao, giá trị chênh lệch củađơn vịthươngphẩm cũng sẽ rất cao.Như thế, tất nhiên sẽ kiếmđượcnhiều tiềnhơnphươngpháp“lờiítbánnhiều”.

Mởlốiđiriêng,bánnhiềulờitoKhông ít thương nhân xem “lời ít bán nhiều” là nguyên tắc tối cao trong kinhdoanh.Giácảthấpmộtchút,lợinhuậncủamỗithươngphẩmgiảmđimộtchút,là


có thể thu hút nhiều khách hàng vàomua sắm, kiếm được nhiều tiền. Một sốthươngnhân thậmchí còn tôn sùng “lời ít bánnhiều”nhưkim chỉnam “vàng”trênthươngtrường.

Tuynhiên,ngườiDoThái lại rất xem thườngphương thứckinhdoanhnày.Họthườnghỏingượclạimộtcáchdídỏm:

“Tạisaochỉmuốnlờiítbánnhiều’,màkhôngphảilàlờitobánnhiều’?”

Một người Do Thái am hiểu kinh tế luôn cho rằng, nếu cả xã hội đều tôn thờnguyêntắc“lờiítbánnhiều”,cácdoanhnghiệpsẽtranhnhaugiảmgiá,thựchiệnnhữngchiếndịchbánhànggiárẻ,nhưthếsẽchẳngkhácgìtựđưacổvàotròng,càngsiếtcàngchặt,kếtquảthảmbạiđươngnhiênkhôngthểtránhkhỏi.Vì“lờiítbánnhiều”cóthểlàmchonhàdoanhnghiệplỗvốn,bánđổbántháo,cuộccạnhtranhsẽdẫntớiconđườngchết.

Vì vậy, các thương nhân Do Thái tự tin luôn giữ vững nguyên tắc “lời to bánnhiều”.Thươngphẩmcủahọkhôngbaogiờcóchuyệngiảmgiá.Vìhàngtốtnênkhônggiảmgiá,vìkhônggiảmgiámớicóđược lợinhuậncao.ThươngnhânDoTháixemđâylàmộttrongnhữngbíquyếtkinhdoanhcủahọ.

Trướckhiđưaratiêuthụmộtloạisảnphẩmgì,cácthươngnhânDoTháiluônnóirõlýdovìsaonóphảiđượcbánvớigiácao.Vídụnhư,đểđưaratiêuthụmộtloạimáychâmcứutrịliệumới,trướctiênhọphảiđưararấtnhiềutưliệuthốngkê,chứngminhloạimáytrịliệunàycó“cônghiệunhưthần”,“trịđượcbáchbệnh”;sauđóinphátnhữngcuốnsáchnhỏđểtuyêntruyền,đăngcácláthưcảmơncủanhữngngườibệnhđãđượcchữalànhnhờdùngloạimáynày.Cuốicùng,họsẽghichúthêmmộtdòngnhỏ:“Trongvòngmộtthángđầu,chỉbánvớigiá666đô la,muốnmuaxinhãynhanhchân!”.

NgườiDoThái tôn thờnguyên tắc “lời to bánnhiều” còndomộtnguyênnhânkhác-họhiểurấtrõtâmlýkháchhàng.

NgườiDoTháithíchtrưngbàynhữngsảnphẩmngoạinhậptrongcửahàngcủaCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

mình,đặcbiệt làcácsảnphẩmngoạinhậpcaocấp.Trênthựctế,mộtsảnphẩmngoạinhậpcóchấtlượngkhônghơnmộtsảnphẩmtrongnước,nhưngvẫncóthểbánđượcvớigiágấpđôisảnphẩmsảnxuấttrongnước.Ngườicótiềnluônthíchmuanhữngsảnphẩmngoạinhậpđắtđỏ,đểthểhiệnthânphận,địavịcủamìnhcaohơnngườikhác.Nắmbắtđượctâmlýnày,cácthươngnhânDoTháiđãkhôngngạinânggiácácsảnphẩmngoạinhập.

Vídụ,thươngnhânDoTháicóthểbỏra80đôlamuavàomộtbộnữtrang,trưngbàyởnơinổibậtnhấttrongcửahàngnữtrangcaocấp,sauđóbánvớigiá800đôla.Đốivớimộtsốphụnữ,thứthuhúthọkhôngphảilàchấtlượng,màlàcáigiá800đôlacủabộsảnphẩmđó.Đươngnhiênhọsẽchorằng,cáigiá800đôlađủchứngminhchấtlượngcủamónhàngđókhôngphảilàtệ.Nếukhông,làmsaocóthểbánvớigiá800đôla?Ngoàira,bảnthâncáigiá800đôlacũngđủlàmrõgiátrịcủangườimang,thỏamãnđượctâmlýthíchhưvinhcủaphụnữ.

NguyêntắckinhdoanhcủathươngnhânDoTháithườngđingượclạinguyêntắccủacácthươngnhânkhác.Họluônnhắmđếnmụctiêu“lờitobánnhiều”.ĐólàsựthểhiệntrítuệkinhdoanhđộcđáocủangườiDoThái.

Tuy nhiên, không phải lúc nào họ cũng cố gắng nâng cao vật giá. Trên thươngtrường, họ luônhiểu rằng, cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi. Vì vậy, họcũngphảibiếtlinhhoạtđiềuchỉnhgiácảsảnphẩmchophùhợp,vàluônphảnđốinhữnghànhvicanhtranhkhônglànhmạnhtronggiớikinhdoanh.

Nói chung, vận dụng linh hoạt các phương pháp điều chỉnh giá cả, tranh thủnguồn lợinhuậncaonhấtcóthể. thúcđẩytốcđộtiêuthụsảnphẩmlàbíquyếtkinhdoanhvôcùnghiệuquảcủangườiDoThái.

Kinhdoanhxuyênquốcgia,cóýthứctoàncầu

©Vìtiềnchạybônphương,kinhdoanhxuyênquốcgia

Montesquieutừngnói:“Nơinàocótiền,nơiđócóngườiDoThái”.


Suốtgần2000năm,ngườiDoTháikhôngcóquốcgia.Vìvậy,ngaytừkhisinhra,họđã trở thànhnhững “côngdânquốc tế”; thươngnhânDoThái không có thịtrườngcốđịnh,điềunàykhiếnhọtrởthành“thươngnhânthếgiới”.

KhibắtđầuquầntụtrênvùngđấtCanaan,dựavàoưuthếđấtđai,ngườiDoTháibắt đầu tiến hành các hoạt động buôn bán trong vùng hoặc thực hiện nhữngchuyến

buônxa.ĐếnthòikỳvươngtriềuSolomon,ngườiDoTháiđãtổchứcđượcnhữngđộitàubuônnhỏvàhạmđộiquốcgia, tiếnhànhnhữngcuộcviễnchinhđếnAnĐộ,muavềnhữngthổsảnquýgiánhưvàng,ngàvoi,gỗđànhương,đáquý,khỉvàchimcông.

Saukhiđấtnướcsụpđổ,ngườiDoTháibịbứchạiphảilưutánđếncácnướctrênthếgiới,hoạtđộngbuônbáncũngdichuyểntheobướcchâncủahọ.Dướisựkỳthịcủanhiềuchếđộthốngtrịvàdântộctrênthếgiới,họcứphảibônbakhắpnơi,họccáchđốiphóvớinhữngbiếncốphátsinhtrongcuộcsốngvàthươngtrường.Nhờđó,họamhiểu tìnhhình thị trường thếgiới,kếtgiaođượcvớinhữngbạnhàngởkhắpcácquốcgia.

DântộcDoTháixemtrọnggiaoước,ngaytừrấtsớmđãđịnhranhữngquytắcgiaodịchhếtsứcnghiêmngặtvàmộthệthốngluậtkinhtếhếtsứcrõràng.Điềunàygiúphọcóthểvượtquabiêngiớiquốcgia,dântộc,dễdàngchenchânvàothịtrườngcácnước.Hơnnữa,nhữngngườiDoTháithôngminhcònkhôngquênhọcthuộcnhữngquytắcvàpháplệnhthươngnghiệpcủanướcsởtại,tìmranhữngkhehởhoặcnhữngđiềukhoảncólợichohoạtđộnggiaodịchcủamình,đểcóthểdễdàngtìmrađốisách,giànhđượcưuthế.Cóthểnói, thươngnhânDoThái lànhữngngười luồn láchkhehởpháp luậtmộtcáchtựnhiênnhất,kiếmtiềnmộtcáchđườngđườngchínhchínhnhất.

SaukhiđạoHồihưngthịnh,dosựkhácbiệtvềtínngưỡng,thếgiớiHồigiáovàthếgiớiCơĐốcgiáobướcvàothờikỳthùđịch,dốichọivớinhau,làmđứtđoạnmốiquanhệmậudịchgiữabachâulụcÁ-Âu-Phi.Sựkhác


biệtvềtôngiáo,vănhóakhiếnchocácthươngnhânĐông-Tâykhóthâmnhậpvàothịtrườngcủanhau.Nhưngđólạilàmộtcơhộituyệtvờimà“thượngđế”đãbanchonhữngngườiDoTháithahươngkhôngtổquốc.

ThươngnhânDoTháigiươngđôngkích tây,chuyểnnamlênbắc,mởrộnggiaodịch, thựchiệnhết cuộcgiaodịchnàyđếncuộcgiaodịchkhác, thuvề túimìnhkhông biết bao nhiêu lợi nhuận. Thế giới Hồi giáo và CơĐốc giáo thù địch lẫnnhau.Hìnhtháiýthứckhôngtrunglập,nhưngtiềnthìtrunglập.ChỉcầnđặtquanhệlàmănvớingườiDoThái,aicũngđềulàbạnbè.Đólàmộttrongnhữngchuẩntắc kinh doanh “vì tiền chạy bốn phương” của ngườiDoThái.Họ không chỉ tựmìnhbônbakhắp chốn,muavàobán ra,mà cònkhích lệđồngbàomình cùngnhauhăngháithựchiện.

Có người nói, công hiến vĩ đại nhất của thương nhân Do Thái đối với sự hìnhthànhthịtrườngthếgiớilàsựpháthiệnralụcđịachâuMỹ-việcpháthiệnraTânđạilụclàkếtquả“rongruổi”vìtiềncủangườiDoThái.

KhônglâusaukhiTânđạilụcđượcpháthiện,đãcónhữngcuộcdicưcủangườiDoThái,họtrởthànhmộttrongnhữngthựcdânđầutiênởvùngđấtnày.Mộtthếkỷsau,ngườiDoTháiđãkhốngchếđượchoạtđộngmậudịchtrêncácvùngđấtthực dânởTân dại lục, hoạt động xuất nhập khẩu hầu nhưđã hoàn toàn nằmtrongtaycủacácthươngnhânDoThái.HọvậnchuyểnnguyênvậtliệucủaTânđạilụcđếnchâuÂu,rồilạiđemcôngnghệ,thànhphẩmtừchâuÂuđếnđấtthựcdân,quađóthuđượcnhữngnguồnlợikhổnglồ.vềsau,họthậmchícònlaomìnhvàonhữnghoạtđộngbuônbánnôlệđầytộilỗi.

Nóichung,ngườiDoTháiđãcónhữngcốnghiếnto lớnchoviệchìnhthànhthịtrườngkinhtếthếgiới.TấtcảnhữngviệclàmđóđềubắtnguồntừthóiquenvìtiềnchạykhắpbốnphươngcủangườiDoThái.

NgườiDoTháiquảthựclànhữngthươngnhâncóđẳngcấpthếgiới.

Nhắmvàohainguồntàinguyênlớn:phụnữvàcáiCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

miệngXãhộihiệnđại,bấtkỳthứgìcũngcóthểtrởthànhthươngphẩm,cóthểnói“cơhộithươngmạilàvôhạn”.Nhưngbuônbánluôncósựphânchiagiữalợinhuậnnhiềuvàít,vàcũngcócảvấnđềlàmănngắndài.Cóthươngphẩmđượctiêuthụmạnhnhưng lợinhuận lại rất thấp; có thươngphẩm thị trường tiêu thụkhôngrộng,nhưnglợinhuậnlạirấtcao;cónhữngmónhàngchỉtrongmộthoàncảnhvàthờigiannhấtđịnhmớicóthểmanglạilợinhuận.

Khiđasốcácthươngnhâncòntrongtìnhtrạngmòmẫm,ngườiDoTháiđãtiếnhànhphânloạithươngphẩm.Họchorằng,bấtkểquákhứ,hiệntạihaytươnglai,“phụnữ”và“cáimiệng”luônlàhainhântốcóthểkhaithácđểkiếmđượcnhiềutiềnnhất.KinhnghiệmcủangườiDoTháilà:“Đànônglàmviệcđểkiếmtiền,đànbàsửdụngsốtiềnđànôngkiếmđược”.

Trongcuộcsốngkhôngcógìquantrọnghơnănuống.Chỉbằngcáchđưathứcănvào bụng, để cơ thể tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng, con ngườimới có thể sốngđược,xãhộicũngnhờđómàphồnvinh,pháttriển.Đólàmộtđạolýhếtsứcđơngiản.NgườiDoTháiđãnắmbắtđạolýnàyvàmởramộtcơhộikiếmtiền.Trảiquahàngngànnămkinhnghiệm thực tiễn, họđã tổngkếtđượcmột “chân lý”: “cáimiệng”cũnglàmộttrongnhữngđốitượngcóthểkhaikhácđểkiếmtiềnrấthiệuquả.

®Nhắmthắngtúitiềnphụnữ

Khởiđầulịchsửnhânloại,namnữcùnglàmcùngăn.Saukhitrảiquagiaiđoạnxãhộinguyênthủy,nhân loạidầndầntiếnhóa,côngviệc trở thànhnhiệmvụchủyếucủanamgiới,phụnữdầnthoátlyvớicôngviệcmàtrởthànhngườitrôngcoibếpnúcgiađình,sửdụngsốtiềnmàngườiđànôngkiếmđược.Vànhưvậy,tiềnbạctrênthếgiớihầunhưđềuđượctậptrungvàotayphụnữ.NgườiDoTháiđãsớmnhìnthấuđiểmnàyvàkhôngngầnngaiđềxướngkhẩuhiệu“nhắmvàophụnữ”.Nói theocáchcủahọ là, “nhắmvàophụnữ,đoạt lấy tiềnbạcphụnữđang


nắmgiữ”.Điềunàycũngđồngnghĩavớiviệctrútsốtiềnmàngườiđànôngphảivấtvảkiếmđượcvàohầubaocủamình.“Phụnữ”khôngchỉlàđốitượngđểkiếmtiền,màcònlà“đốitượngđầutiên”đểkiếmtiền.

Nhắmtrúngđốitượng“phụnữ”,tiềncủanhấtđịnhsẽàoàođổtới.Ngượclại,nếuchỉnhắmvàođànông,côngviệcbuônbánnhấtđịnhsẽthấtbại.Vìnhiệmvụcủanamgiớilàkiếmtiền,màkiếmtiền,hoàntoànkhôngcónghĩalàgiữtiềntrongtay.Quyềngiữtiền,xàitiềnphầnlớnvẫnnằmtrongtaycủangườiphụnữ.

Vìvậy,ngườiDoTháinhắcnhởchúngta,kinhdoanhnhắmđến“phụnữ”làhếtsứctuyệtvời,bấtkểlàkimcươnglấplánh,trangphụclộnglẫy,nhẫnvàng,trâmcài,

chođếndâychuyền,bôngtai...haycácloạitúixáchtaycaocấp,tấtcảđềumanglạimộtnguồnlợinhuậnkhổng lồ,chỉcầnthươngnhânvậndụngtrínãomộtchút,nắmbắtthờicơ,lấy“phụnữ”làmđốitượngkiếmtiền.

CôngtybáchhóacaocấpMacydanhtiếngtrênkhắpthếgiớiđượcthànhlậpbởimộtthươngnhânDoTháitênlàStrauss.Strausskhởiđầulàmộtcôngnhân,sauđótrởthànhnhânviêntrongmộtcửahiệunhỏ.Tronggiaiđoạn làmthuêkiếmsốngnày,ôngnhậnthấycáckháchhàngđếnmuađasốđềulàphụnữ;chodùcónamgiớiđitheocũngchỉđểtrảtiền,cònquyềnquyếtđịnhmuahaykhôngvẫnnằmtrongtayphụnữ.

Quasựquansátvàphântíchcủamình,ôngchorằngtrongcôngviệcbuônbán,nhắmvàonữgiớinhấtđịnhsẽcómộtviễncảnhkhảquan.Đếnkhitíchlũyđượcmộtsốvốn,ôngliềntựmởmộtcửahàngnhỏlấytênlàMacy,bắtđầukinhdoanhtrangphụcphụnữ,túixách,mỹphẩm...

Sau vài năm hoạt động, công việc buôn bán quả nhiên phát đạt, lợi nhuận thuđược rấtnhiều.Tiếp tụcphát triển theođườnghướngđó,ôngquyếtđịnh tăngthêmnguồnlực,mởrộngquymô,giúpchohạngngạchdoanhnghiệpcủacôngtytăngtrưởngvớitốcđộnhanhchống.Cóđượckinhnghiệmvànguồnvốnlớn,ông


quyếtđịnhđadạnghóasảnphẩm, triểnkhaikinhdoanhcác loạisảnphẩmcaocấp như kim cương, trang sức bằng vàng, bạc. Công ty bách hóaMacy tạiNewYorkcủaônggồmcó6tầng,trongđócó2tầngdànhđểtrưngbàytrangphụcthờitrang(tuyệtđạiđasố là trangphụcdànhchonữgiới);một tầngdànhđểtrưngbàykimcươngvàcácđồtrangsứcvàng,

bạc;một tầngdànhđể trưngbàyhóamỹphẩm;hai tầng còn lại đượcdùngđểtrưngbàycác loại thươngphẩmtổnghợp.Có thể thấy, các sảnphẩmdànhchophụnữđãchiếmgiữvịtrítuyệtđốitrongcôngtybáchhóaMacy.Trảiqua30nămkinhdoanh,ôngđãbiếnmộtcửahiệunhỏbéthànhmộtcôngtyhàngđầuthếgiới.Thànhcôngấyrõràngcómốiquanhệrấtlớnvớiviệclựachọn“phụnữ”làmmụctiêukiếmtiềncủaông.

®Kinhdoanhnhắmvàocáimiệng

MộtnguồntàinguyênkhácđượcthươngnhânDoTháipháthiệnvàkhaitháchiệuquảchínhlàcáimiệngcủaconngười.Cóthểnói,miệnglàmột“cáiđộngtiêuhóakhôngđáy”.Trênthếgiớihiệnnayđãcóhơn6tỉcái“độngkhôngđáy”,tiềmnăngthịtrườngcủanólàvôcùnglớn.Vìvậy,tấtcảnhữnggìmàthươngnhânDoTháikinhdoanhcóliênquanđếncáimiệngnhưcửahàngthựcphẩm,cửahàngđường,cửahàngcá,cửahàngtráicây,cửahàngrauquả,nhàhàng,quáncàphê,quánbar,câulạcbộ...đềurấtphátđạt.Cóthểnóimộtcáchkhôngkhoatrươngrằng,chỉcầnlàthứcóthểchovàomiệngđược,thươngnhânDoTháiđềucóthểkinhdoanh,bởiđơngiảnnhữngmónhàngđóđềucóthểgiúphọkiếmtiền.

Thựcphẩmdivàomiệngđềuphảitrảiquaquátrìnhtiêuhóavàbàitiếtrangoài,nhu cầu hấp thu nguồn dinh dưỡngmới cũng không ngừng phát sinh, thươngnhâncũngnhờđómàkhôngngừngkiếmđượcbộntiền.Đươngnhiên,kinhdoanhthựcphẩmkhôngthểnhanhchóngkiếmlợinhưkinhdoanhcácsảnphẩmdànhchonữgiới.Vìvậy,đốivớingườiDoThái,sảnphẩmdànhchonữgiớiđượcđặtlênvị trí “thươngphẩmsốmột”,cònthựcphẩmphảixếpởvị trí “thươngphẩmsốhai”.SốthươngnhânDoThái theođuổicôngviệckinhdoanh“thươngphẩmsố


một”nhiềuhơnhẳnsốthươngnhânkinhdoanh“thươngphẩmsốhai”.

Đươngnhiên,ởbấtkỳlĩnhvựckinhdoanhnào,nếuchỉcứngnhắcdựavàonhữngquytắckinhdoanhthôngthườngthìrấtkhómanglạihiệuquả.Nóđòihỏingườikinhdoanhphảicómộtđầuóc thôngminhvàmộtnăng lựcquansát sâurộng.Kinh doanh “cáimiệng” cũng không ngoại lệ. Câu chuyện vềmột thương nhânNhậtBảnkinhdoanhthànhcôngmónbánhmìnhânthịtdướiđâysẽchứngminhcholậpluậntrên.

Đó làmột tĩphú rấtnổi tiếngngườiOsaka, và cũng làngười sáng lập cửahàngbánhmìnhânthịtNhậtBản.Đầuthậpniên70củathếkỷ20,ônghợptácvớicôngtyMcDonaldcủaMỹ,cungcấpchothịtrườngNhậtBảnmộtloạibánhmìnhânthịtgiárẻchấtlượngcao.

Khibắtđầuhoạtđộngkinhdoanh,cácthươngnhânNhậtBảnđềucườinhạoông,chorằngquyếtđịnhđưabánhmìnhânthịtvàomộtthị trườngquendùngcơmnhưNhậtBảnchẳngkhácgìmộthànhđộngtựđưamìnhvàochỗchết.Nhưngônglạikhôngcho lànhưvậy.Ôngnhận thấyngườiNhậtcó thểchấtyếuđuối, thânhình thấpbé,điềunàyắthẳncó liênquanđến thóiquenăncơm.Ông lạinhậnthấy,hiệuứngcủacáccửahànghambergercủaMỹđanglanrộngratoànthếgiới.Từhaiquanđiểmấy,ôngnhậnđịnh,cùnglàthựcphẩmcủa“cáimiệng”,tạiMỹcóthểtiêuthụmạnhmẽ,thìkhônglýgìkhôngtiêuthụđượctạiNhậtBản.Hơnnữa,theo quan niệm của người Do Thái, kinh doanh “cáimiệng” nhất định sẽ kiếmđược tiền. Chỉ cầnđề rabiệnphápkinhdoanhhữuhiệu, sao lại không thể thuđượclợinhuận?

Vớiniềmtinấy,cửahàngbánhmìnhânthịtcủaôngđãđượckhaitrương.Khôngngoàidựđoán, ngayngàyđầu tiênkhai trương, kháchhàngđã tranhnhaukéođến, lợinhuậnvượthơntưởngtượngbanđầucủaông.Nhữngngàysauđó, lợinhuậnngàymộttăngcao,đếnnỗimấygiànmáybánbánhmìtiêntiếnnhấtthếgiớiđãphải sửdụnghết công suấtmàvẫnkhông thểđápứngkịpnhucầu củakháchhàng.


®Trựctiếpkiêmtiềntừphụnữ

NgườiDoTháirấtbiếtkiếmtiềntừtayphụnữvàtiềntiêuphíchocáimiệngcủamọingười.Mộtsốngườicòntrựctiếpbiếnphụnữthànhcôngcụkiếmtiền.Điềunàycóthểtạonênmộtsựtranhcãivềmặtđạođức.NhưngngườiDoTháikhôngbaogiờcâuthúcvềphươngthứckiếmtiền.Họchorằng,tấtcảnhữngbiệnphápcó thểkiếmđược tiềnđều làbiểuhiệncủa trí tuệ thựcsự.Hơnnữa, trongnềnkinh tế thị trườnghiệnđại, có cầu ắt có cung. Thượngđếphân chia conngườithànhnamvànữ,phụnữcómộtsứchấpdẫnđặcbiệtđốivớinamgiới.Điềunàyẩnhàmmộtcơhộikinhdoanhrấtlớn.

NgườisánglậptạpchíPlayboylàHefnercũngđãdựavàothươngphẩm“phụnữ”đểtiếnhànhhoạtđộngkinhdoanhcủamình.

HefnersinhratrongmộtgiađìnhDoTháiởthànhphốChicago.Ngaytừnhỏđãthểhiệnmộttríócthôngminh,nhưnglạihếtsứcbướngbĩnh,lườihọc.

Trongthờigianhọcđạihọc,ôngđọcđượcmộtquyểnsáchđanggâychấnđộngnướcMỹbànvềcáchànhvicủanữgiới.Cuốnsáchấyđãkhiếnôngnảysinhmộthứngthúmãnhliệtđốivớilĩnhvựcnày.NótrởthànhmộttrongnhữngđộnglựcthôithúcôngsánglậptờtạpchíPlayboysaunày.

Saukhitốtnghiệpđạihọc,ôngvàolàmviệcchomộttờtạpchíbiếmhọarồisauđólàtờtạpchítiêudùngởChicago.Nhưngôngvẫnluôncảmthấynếuchỉlàmmộtkýgiảvôdanhthìkhôngxứngđángvớitàinăngcủamình,lươnglạiquathấp.Thếlàmộtngàynọ,ôngtìmđếnphònglàmviệccủatổngbiêntập,đềxuấtyêucầucủamình:

“Xintổngbiêntậptăngthêm40đôvàotiềnlươngmỗithángchotôi!”

“Hừ!Vớitrìnhđộnhưthếnày,màanhlạimuốnđòihỏimứclươngcaođếnvậysao?”

Tổngbiêntậpchẳngthèmliếcmắtnhìnđếnanhchàngkýgiảtựcaotựđạiđang


đứngtrướcmặt.

Cảmthấymìnhbịxúcphạm,Hefnerđùngđùngnổigiận,tuyênbốtừchức.

Khôngngờlầntừchứcấylạigiúpôngbộclộđượctàinăngcủamình.Dựavàokinhnghiệmtrongthờigianlàmviệcởhaitờtạpchí,cộngvớicáinhìnnhạybén,thấyđượctiềmnăngkinhdoanhtolớnđốivớithươngphẩm“phụnữ”,ôngđãmượnvaytừbố,emtraivàngânhàng,gomgóplạicũngđược10ngànđôla,lậpratạpchíPlayboy.

Hefnerhiểurõ,thànhbạitrongkỳđầutiêncủatờ;tạpchícómộtýnghĩaquyếtđịnh.Phátsúngđầutiênthànhcông,nhấtđịnhsẽtạođượccơnsốt,bằngngượclại,sẽchẳngaithèmngóngàngđếncôngviệccủamìnhnữa,màkhảnăngtàichínhđểxuấtbảnkỳhaicủatờtạpchícũngkhôngcòn.Hiểurõnhưvậy,ôngtậptrungtấtcảtinhlựclênkếhoạchchonộidungcủakỳthứnhất,chọnmộtbứcchândungcủanữminhtinhHolywoodlàMarilynMonroelàmhìnhbìachotờtạpchí,đồngthờicòninmộtvàihìnhảnhbánkhỏathâncủaMonroebêntrongtạpchí.Tháng11năm1953,kỳđầutiêncủatạpchíPlayboyxuấthiệntrênthịtrường,rấtnhiềuđộcgiả chỉ vìmuốn sởhữunhững tấmảnhmêhồn củanàngMonroeđã tranhnhaumuasạch.Hefnerbấygiờđãcóthểthởphàonhẹnhõm,bắttayvàokếhoạchxuấtbảnchokỳtiếptheo.

Mộtthángsau,ôngđãtiêuthụđượchem50ngànbản,nhiềuhơn10ngànbảnsovớisốđầutiên.Ôngkhôngchỉthuhồilạitoànbộvốnđầutư,màcònkiếmđượclợinhuậnrấtcao,trongphútchốctrởthànhmộtnhânvậttiếngtămlừnglẫy.

Trongnhữngkỳxuấtbảnđầu tiên,Playboy chủyếu lấy chândung củaMarilynMonroe cũngnhưmột sốngôi saođiệnảnhgợi cảmkhác làm trangbìa và ảnhđính kèm trong tạp chí. Cùng với sự gia tăng chóngmặt của số lượng tiêu thụ(lượngtiêuthụnăm1954đãđạtconsố175ngànbản),tờbáođãcóđượcmộtsốvốnđángkể.Thếlà,Hefnerbắtđầumờicácngườimẫuđếnchụphình,đưanhữnghìnhảnhhếtsứcgợicảm, tânkỳấyvào tạpchí, tạo thêmsứchấpdẫnmớichoPlayboy. Ngoài ra, để mở rộng tuyên truyền, ông đã cho thành lập câu lạc bộ


“Playboy”ởChicagovànhiềuthànhphốkháctrênđấtMỹ.Tuyểnchọnnhữngcôgáixinhđẹpgợicảm,hóatrangthànhnhững

“nàngthỏ”,dạoquanhcácthànhphố.Lượngtiêuthụtạpchílạicàngtăngcao.

Việc tung lênPlayboy nhữnghình ảnh “nóng” của các ngôi saođiện ảnh, ngườimẫuhàngđầuthếgiới,đồngthờicòntuyênbố“tìnhdụckhôngphảilàtội”,đãbịdưluậnxãhộilêntiếngphảnđốigaygắt.Nhưngkhitờtạpchíđềxuấtmộtquanđiểmmớinhưphảnđốiýthứcbảothủ,ủnghộhợppháphóaviệcpháthai... lạiđượcmọingườitánthưởng,trởthànhhìnhtượngcủa“cởimở”.

Hiệnnay,Playboy không chỉ trở thànhmột tờ tạp chí danh tiếng toàn cầu,màthươnghiệuPlayboy cũng trở thànhmột trong những thương hiệu danh tiếngnhấttrênthếgiới.

Tínhtoántinhtường,cânlượngphânminhTrên thương trường, thương nhânDoThái tuyệt đối không chấp nhận thái độnướcđôibaphảihayhấptấpvộivàng.Đặcbiệtlàkhibànbạcđếncácvấnđềcóliênquanđếntiềnbạc,họluônhếtsứccẩnthận,tínhtoáncựckỳchínhxáctừngđồngtronglợinhuậnthuđược.

Cómộtcâuchuyệnnhưsau:

Mộtkháchdulịchbịhưxetạimộtngôilànghẻolảnh.Ôngtakhôngthểsửachiếcxecủamình.Mộtnôngdânđềnghịôngđếngặpngườithợgòtronglàngxemthử.ThợgòtronglàngvốnlàmộtngườiDoThải.Ôngtamởnắpđậycủađộngcơ,thòđầuvàobêntrongquansát,cầmlấybúagõmộtcáinhẹvàođộngcơ-xenổmáy!

“Tổngcộng20đôla”,ngườithợgòlêntiếngmộtcáchthảnnhiên.

“Đắtthế!”,chủxekinhngạc.

“Gõmộtcái,giámộtđôla,biếtgõởchỗnào,giá19đôla,tổngcộng20đôla”.

NgườiDoTháiluônrõràngnhưvậy.Chỉcầnnghĩcóthểkiếmtiền,họsẽkhônghềCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

đỏmặt,rungtimđểthuvềchobằngđược.Trongmộtthờigiandàivachạmgiữathươngtrường,họđãrènluyệnđượcmộtnănglựctínhtoáncựcnhanh.

Nhờvào khảnăng tính toánnhanh, ngườiDoThái thườngđưa ra nhữngphánđoánhếtsứcthầntốc,giúphọluônnắmđượcthếchủđộngtrongcáccuộcđàmphánmậudịch,từngbướcdồnépđốiphươngchođếnkhigiànhđượcchiếnthắnghoàntoàn.

ĐốivớingườiDoThái, tính toánchínhxác làđể so sánhcân lượngphânminh.Ngượclại,đasốngườiphươngĐônglạicảmthấyhổthẹnvớiviệctínhtoánchili.TrongmắtcủangườiDoThái, lợinhuậncầnthuvào,họtuyệtđốikhôngbuôngkhỏitầmtay.Họkhôngchỉtínhtoánhếtsứcchuẩnxác,màcòncóthểđưarakếtquảvôcùngnhanhchóng.ĐóchínhlàbiểuhiệnchotríthôngminhcủangườiDoThái,vàcũnglàmộttrongnhữngbíquyếtgiúpngườiDoTháitrởthànhnhữngthươngnhânhàngđầuthếgiới.

Người Do Thái kính trọng, suy tôn sự thông minh sáng suốt một cách đườngđườngchínhchính,giốngnhưtháiđộcủahọđốivớitiềnbạcvậy.CâuchuyệncườidướiđâysẽthểhiệnmộtcáchsinhđộngtháiđộnàycủangườiDoThái.

SaukhiMỹvàLiênXôphóngthànhcôngtàuvũtrụcóngườilái,Đức,PhápvàIsraelcủngliênkếtvớinhauđểbànkếhoạchđưangườilènmặttrăng.Tênlửađẩyvàtàuvũtrụđềuđượcchếtạoxong,bướctiếptheosẽlàtuyểnchọnphihànhđoàn.

ChuyêngiatuyểnchọnhỏimộtứngviênngườiĐức,trongđiềukiệnđãingộnhưthếnàothìmớichịuthamgiavàophihànhđoàn.

“Chotôi3ngànđôla,tôisẽlàm”,anhchàngngườiĐứclêntiếng.“1ngànđôlagiữlạichomình,1ngànđôlachovợ,1ngànđôlacònlạiđểdànhlàmvốnmuanhà”.

ChuyêngiatuyểnchọnlạihồitiếpứngviênngườiPháp.Anhtatrảlời:

“Chotôi4ngànđôla,1ngànthuộcvềtôi,1ngànđểchovợ,1ngànđểtrảsốtiềnđãmượnđểmuanhà,1ngàncònlạiđểchongườitìnhcủatôi”.


RiêngứngviênIsraellạiđềnghị:

“Phảitrả5ngànđôlatôimớiđi,1ngànđôlađểchoông,1ngànđôlađểchotôi,3ngànđôlacònlạidùngđểmướnphihànhgiangườiĐức”.

TrítuệsángsuốtcủangườiDoTháitrongcâuchuyệncườitrênđâycólẽkhôngcầnphảibànbạcphântíchthêmnữa.NgườiDoTháikhôngnhấtthiếtphảitheođuổimộtcôngviệccụthể(láitàukhônggian)vàchỉcầntínhtoánđếnnhữngconsố,làđãcóthểhưởngđượcsựđãingộcaohơnngườiđồngnghiệpphảigánhchịubiếtbaonguyhiểmtrongchuyếnbayđầutiềnấy.Đóchính làmộttrongnhữngđiểmđặcsắctrongphongcáchkinhdoanhcủangườiDoThái.

Điềuthúvịcầnnhấnmạnhlà,đâykhôngphảimộtcâuchuyệncườiđượccácdântộckhácđặtrađểchâmbiếmtínhthamlam,tínhtoáncủangườiDoThái,mànólàmột sản phẩmdo chính ngườiDoThái tạo nên.Qua đó cũng có thể thấy đượcquanniệmcủangườiDoTháivềvấnđềnày.

Bình tâm suy xét, trong câu chuyện cười kể trên, phi hành gia người Do Tháikhônghềbóc lộtđồng sựngườiĐức.PhihànhgiangườiĐứcvẫnnhậnđược3ngàn đô la theo đúng nguyện vọng cho công việc lái tàu vũ trụ củamình. Cònchuyệnnhậnđượctừtayaicũngchẳngcógìquantrọnghaykhácbiệt.

Nếuchỉxéttrênkếtquảthựctếmànói,đặtvàođịavịđược“bỏtúi1ngànđôla”nhưtrongcâuchuyệntrênđây,phihànhgiacủabấtkỳmộtquốcgianàocũngsẽcảmthấyhài lòng.Nhưngbất luận là trongchuyệncườihay trong thực tếcuộcsống,họcũngsẽkhôngthểđềxuấtmộtyêucầunhưvậy,thậmchícónghĩcũngkhôngnghĩ tới,vìsự“thôngminhsángsuốtquá lộ liễu”ấychắcchắnsẽbịphủđịnhngaytrongtiềmthức:họsẽcảmthấyxấuhổvìsựthôngminhsángsuốtcủamình!

Tuy nhiên, thông qua câu chuyện, chúng ta hầu như không cảm giác được sựthôngminhsángsuốt“quáđáng”vàýthứcxấuhổcủangườiDoThái.Ngượclại,chúngtachỉnhậnthấymộttháiđộđắcý,mộttâmtrạngdươngdươngtựđắcvì


mìnhđãđưarađượcmộtýtưởngthôngminhsángsuốtđếnthế.Đếnchuyệncóhaykhôngcó“quáưlộliễu”,đềukhôngnằmtrongsuynghĩcủahọ.Họhoàntoànxem“thôngminhsángsuốt”làmộtchuyệnđươngnhiên,thậmchílàthứrấtđángphôbàyratrướcmọingười.

Cóthểnói,đốivớisựthôngminhsángsuốt,khôngcógì làquantrọnghơn,cấpthiếthơntháiđộthẳngthắnvôtư.

HardoonlàmộttrongnhữngphúthươngdanhtiếngbậcnhấttạiThượngHải.ÔngđượcxemlàngườiDoTháiduynhấtđếnlậpnghiệpởvùngđấtnàyvớihaibàntaytrắng.TạiThượngHảingàytrước,khôngailàkhôngbiếtđếnsựthôngminhsángsuốtcủaông.Nhữngcâuchuyệnvềcuộcđờiôngdườngnhưđãtrởthànhhuyền thoại. Ông thậm chí còn được đánh giá làmột tấm gươngđiển hình củathươngnhânDoThái.

Hardooncómộtcôngtynhàđấtriêng.Thờigianôngchothuênhữngcănphòngthôngthườngvànhữngmảnhđấtcódiệntíchnhỏđềurấtngắn,thôngthườngchỉkhoảng3đến5năm.Thờigianchothuêngắn,vừakịpthờithuhồikhicóviệccầnthiết,lạicóthểdễdàngtănggiáthuêmỗikhitiếptụchợpđồng.TrênđấtđaicủaHardoon,chodùchỉđặtmộtsạphàngnhỏ,cũngphảinộpthuế.

Một anh thợ thuộc da đặt một cái sạp bên trong con hẻm thuộc sở hữu củaHardooncũngphảinộp thuếmỗi tháng5đồng.Mỗikhiđến thu thuế,Hardoonluônhòanhãchúcanhta:“Pháttài!Pháttài!”.Nhưngtiềnthìkhôngbaogiờbớtmộtđồngnào.

CáchtínhtoánthờigianthuthuếcủaHardooncũng:khácvớimọingười.Bấygiờ,cácôngchủkinhdoanhnhà

•đấtởThượngHảiđềudựatheoDươnglịchđểthuthuế,riêngônglạidùngÂmlịchđểkýkếthợpđồngvàtính

•toánthờigianchothuê.Chúngtađềubiết,mộttháng'dươnglịchthườngcó30hoặc31ngày,trongkhimộtthángfâmlịchthườngchỉlà29hoặc30ngày.Vìvậy,cứ3năm‘âmlịchlạicómộtthángnhuận,5nămlạinhuậntiếpmộtCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

tháng,19nămsẽcó7thángnhuận.Chonênthuthuếtheoâmlịch,cứ3nămlạicóthểthuthêmmộtthángtiềnthuê,5nămsẽthuthêm2thángtiềnthuêvà19nămsẽthuthêm7thángtiềnthuê.

SựthôngminhsángsuốtcủaHardooncóthểnóiđãđạtđếnmứccựccao.KhicácđồngnghiệpthờiấysửdụngphươngphápthuthuếnhỏcủaHardoonnhưnglạikhôngthểápdụngrộngrãiphươngpháptínhthuếtheoâmlịchcủaông, thìrõràngđãthểhiệnsựchênhlệchtrongkhảnăngtínhtoáncủađôibên,vàcàngchothấycácthươngnhânđươngthờichưathểcóđượctháiđộthẳngthắnvôtưđốivớisựthôngminhsángsuốtnhưHardoon:khithươngnhâncácdântộckháchãycòndodựkhôngbiếtcónênphôbàynóhaykhông,thìkhoảngcáchgiữahọvớicácthươngnhânDoTháilạingàymộtcáchxa,vàđiềunàycũngtrởthànhnhântốquyếtđịnhvịtríthứyếucủahọtrongcáccuộcgiaodịchvớicácthươngnhânDoThái.

Cáchlàmlinhhoạt:thịtrường“Tựdo”Từ xưađếnnay, dân tộcDoThái nổi tiếng thế giớimột phần cũngnhờ vàohệthống “thanhquygiới luật”đadạngcủamình.Họ luôncảm thấy tựhàovà tônkínhđốivới613điềuluậtcủadântộcmình.Cóthểcácdântộckhácsẽcảmthấythắcmắc:“Lấydâytựbuộcmình,cógìmàtựhàokiachứ?”

Thắcmắcđóchủyếuxuấtphát từsựthiếuhiểubiếtvềdântộcDoThái.Tronghiệnthựccuộcsống,dântộcDoTháilàdântộcítmuốnchịusựbóbuộcnhất.Bởivì,

quyđịnhcàngnhiều,càngtườngtận,trênmộtýnghĩanàođó,điểmkhôngbịhạnchếcũngcàngnhiều.Ngượclại,mộthạnchếmớixemquadườngnhưkhôngcógìrõ ràng, nhưng thế này cũng không được, thế kia cũng không xong, khiến conngườikhôngbiếtphải cưxửnhư thếnàocho thíchđáng.Vìvậy,khiđemrasosánh,ngườiDoTháilạidànhchomìnhrấtnhiềutựdo.Sựtựdođóđượcbiểuhiệntrong thươngnghiệpchính là - thươngnhânDoTháidườngnhưkhôngcókhu


vựccấmtronghoạtđộnglàmăn.

NgườiDoTháikhôngănthịtheo,vìđólàmộtđiềucấmkỵđượcghichéprõràngtrongluậtđịnhcủangườiDoThái.Cóđiều,chỉcầncóthểkiếmđượctiền,ngườiDoTháivẫnrấthăngháitrongviệc...buônbánthịtheo.TạithànhphốChicago,cómộtngườiDoTháichuyênnghềnuôiheo.Sốheotrongtrangtrạicủaônglênđếnhơn70triệucon,10%thịphầnthịtheocủanướcMỹbịkhốngchếbởingườiDoTháinày.Quađócó thể thấy, luậtđịnh liênquanđến thịtheokhônghề có sứcràngbuộcđốivớihoạtđộngbuônbánthịtheocủangườiDoThái.BởivìluậtphápchỉngăncấmsựtiếpxúcgiữamiệngvàhệthốngtiêuhóacủangườiDoTháivớithịtheo,chứkhônghềngăncấmmộtbộphậnnàokháctrênthânthểtiếpxúcvớiheo.

“Talmud”khôngđánhgiácaovai tròcủarượukhinói rằng: “Khimaquỷmuốnđếnlàmquenmộtngườinàođómàkhôngcócơhội,nósẽpháirượuđithaychomình”,cáchnóiấycũngrấtphùhợpvớidanhtừ“marượu”màchúngtavẫnhaysửdụng-ngườisayrượuchẳngkhácgìmaquỷ.

Vìvậy,“Talmud”dặndòngườiDoTháirằng:“Tiềnnênđượcdùngvàocôngviệcmuabán,chứkhôngnêndùngvàoviệcrượuchè”.

Vậy“tiềnđểdùngvàoviệcmuabán...rượu”thìthếnào?Tấtnhiênđósẽlàmộtcôngviệckinhdoanhhoàntoànhợpphápvàkiếmđượcnhiềutiền.Mộtmặtphảinghĩcáchkhôngđểtiềncủamìnhchuivàothùngrượucủangườikhác,mặtkhácphảitìmcáchđểtiềncủangườikhácchuivàothùngrượucủamình.

CôngtysảnxuấtrượuScotlandlàcôngtysảnxuấtrượulớnnhấtthếgiớiđượcthànhlậpbởingườiDoThái.Năm1971,côngtycó57xưởngsảnxuấtrượu,phânbốởMỹvàkhắpnơitrênthếgiới,sảnxuất114loạirượukhácnhau.

NgườiDoTháikhôngchỉcoitrọngviệcthiếtlậpvàtuângiữgiaoước,màcònthầnthánhhóanóđếnmứccaođộ.Nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàhọsẽđưatờhợpđồng lêntrênbànthờđểcúngbáimỗingày.Ngược lại,chỉcầncóbênbán,bên


mua,bản thânhợpđồng cũng trở thànhmột thươngphẩmcó thểđemramuabán.Đươngnhiên, hợpđồngđó cầnphải hợppháp, đáng tin và có thểđem lạinguồnlợi.

TrongcácthươngnhânDoThái,cómộtnhómngườiđượcgọilà“factor”,nghĩalà“đạilýthươngnghiệp”.Thựcra,cáchdịchấykhôngthựcsựchínhxác.Côngviệcchuyênmôncủacácfactorlàmuahợpđồng.Họmualạihợpđồngđãđượckýkếtcủamộtcôngty,xínghiệpnàođó,thaythếbênbánthựchiệnhợpđồng,quađótìmkiếmlợinhuậnchomình.

Vídụ,bạnđãkýkếtmộthợpđồngcungcấphàngtrịgiá2triệuđôlachomộtcôngtynàođó.Sauđócómột factornhậnthấycó thể tìmđượcnguồn lợibêntronghợpđồngnày,anhtasẽtìmcáchthươngthảogiácả,mualạihợpđồng.Sauđó,đíchthânanhtasẽcungcấphàngchobêncầnmua,phầnlợinhuậnkiếmđượctấtnhiênphảicaohơnrấtnhiềusovớisốtiềnanhtađãbỏrađểmualạihợpđồngtừcôngtycủabạn.

Hợpđồnglàthươngphẩm,côngtycũnglàthươngphẩm.

NgườiDoTháirấtthíchthànhlậpcôngty,đặcbiệtlàcáccôngtycóthểkiếmđượclợinhuận.Cóđiều,phươngthứcđượchọưachuộngnhấtcó lẽ là thành lậpcáccốngtycólợinhuậncao,sauđólạibáncôngtyđểkiếmđượclợinhuậncaohơnnữa.

Cóthểthấyrằng,“buônbánkhôngcókhuvựccấm”khôngchỉlàkhôngcókhuvựccấmtrongnộidunggiaodịch,màcònlàkhôngcókhuvựccấmđốivớiđốitượnggiaodịch.

NgườiDoTháilàcôngdânthếgiới.Nhưngbấtluậnthếgiớingàynayđãphânchiathànhbaonhiêuhìnhtháiýthức,ngườiDoTháivẫnchỉcómộthìnhtháiýthức-ThiênChúaJehovahvàphápluậtcủaNgười,.

Vìvậy,ngaycảthờiđiểmcuộcchiếntranhlạnhđangphủtrùmvàbópnghẹtbầukhôngkhíhòabìnhtrêntoànthếgiới,cácthươngnhânDoTháiởMỹvàLiênXô


vẫntiếnhànhbuônbánvớinhau.Chínhphủcácquốcgiasao•cóthểcandựvàocôngviệcnộibộcủamộtgiađình?

Đốivớicâunói“buônbánkhôngcókhuvựccấm”,cáchlýgiảitốtnhấtsẽlà:“NóthểhiệnđượcbảnlĩnhcủangườiDoTháitronghoạtđộngbuônbán,tứckhảnăngvượtquanhữngảnhhưởngvàcảntrởtừcáinhìnthiênkiếnhoặcmộthìnhtháiýthức thuần túynàođó.Thôngquađó, tạo ra chomìnhmộtmứcđộ tựdohoạtđộnglớnnhất”.

Lấynhukhắccương,dĩhòaviquýGiaothiệpvớingườiDoThái,bạnsẽthấyhọluôngiữmộtgươngmặttươicười.Bấtkểviệcbuônbáncóthànhcônghaykhông,thậmchívìchuyệnhợpđồngmàphátsinhnhữngýkiếnbấtđồng,họvẫnluônhướngvềđốitácvớimộtnụcườitrênmôi.

TháiđộhòanhãcủangườiDoTháimộtphầnđượchình thành trongquá trìnhsốnglưulạcnơiđấtkháchquêngười,chịusựkỳthị,bứchạicủacácdântộckhác.Tronggiaotiếpxãhội,hòakhílàmộtliềuthuốcdunghợphiệuquả,rấtdễtạonênsứchút,lôicuốnđốiphương.NgườiDoTháiđãsớmlãnhhộiđượcđạolýấy.Khéoléoxử lýmốiquanhệgiữangườivớingườiđãtrởthànhmộtkỹnăngcầnthiếttrênconđườngkinhdoanhcủahọ.

NgườiDoTháichorằng, trongsuốtcuộcđời,mỗingàychúng tađềuđang thựchiệncôngviệc“tiếpthị”.Tiếpthịý tưởng,kếhoạch,sức lực,phụcvụ, trí tuệvàthờigiancủamình.Nếubiếtkhéoléo“tiếpthịchínhmình”,chúngtanhấtđịnhsẽthựchiệnđượcmụctiêuphấnđấucủamình.

Biết“tiếpthịchínhmình”,tấtnhiênsẽcóthểchungsốnghàihòavớimọingườichungquanh.Theonghiêncứucủacácnhàtâmlýhọc,tấtcảmọingườiđềumuốncósựkínhtrọng,quantâmvàđónnhậncủangườikhác.Nhậnthứcđượcquyluậtchungnày,nêntrongmọilĩnhvựchoạtđộngcủađờisống,baogồmcảhoạtđộngbuônbán,ngườiDoTháiluônchúýquantâmđếnmọingườichungquanh,làm


chohọnhậnbiếtdượcđiềudóvàsẵnsàngtiếpnhậnmình.Bắtđầutừnấcthangấyhọvươnđếnmụctiêuthànhcông.

Đểgiữđượchòakhí,ngườiDoTháivậndụngbanguyêntắcsauđây:

Phương pháp thứ nhất: biến sáng kiến hay kiến nghị của mình thành của đốiphương.Đây cònđược gọi là “phươngpháp câu cá”, tức lấy sángkiếnhaykiếnnghịcủabạn làmmồicâu,khiếnđốiphươngmắcmồimộtcách tựnhiênkhôngngờđến.Vídụnhư,bạnmuônđốiphươngtiếpthuýkiếncủabạn,nếunói“Anhđãtừngnghĩquanhưvậychưa?”,“Tôinghĩnhưthếnày”,hay“Hãythửphươngphápnàyxemsao”sẽcóhiệulựchơnlànói“Chúngtakhônglàmtheocáchnàylàkhôngđược”.Đólàphươngphápkhiếnđốiphươngcảmthấyýkiếncủabạnlàýkiếncủachínhhọ,lòngtựtôncủahọđãđượcvỗvề.Nhưthế,ýtưởnghoặcsángkiếncủabạnsẽdễdàngđượchọđónnhận.

Phươngpháp thứhai:đểđốiphươngnói raýkiếncủabạn.Thểdiệnkhôngđơnthuầnchỉ làvấnđềcủangườiphươngĐông,màcảngườiphươngTâycũngrấtxemtrọng.,Vìvậy,cầnphảichúýđếnvấnđềnàykhiđềxuấtmộtý;kiến.Nếuýkiếndobạnđềxuấtlạiđụngchạmđếnvấnđềthểdiện,bảnnăngtựnhiêncủađốiphươngsẽlàtừchốitiếpthu.Ngượclại,nếubiếtápdụngphươngthứcđềxuấtýkiếnmộtcáchhòanhã,uyểnchuyển,đốiphươngsẽkhôngthấymìnhcónguycơbịmấtmặt.Hãygiữtháiđộbìnhthảnvàhòanhãkhiđềxuấtýkiếncủabạn,sauđóhãynói:“Tuysuynghĩnhưvậy,nhưngcóthểvẫncònnhiềuđiểmkhôngthỏađáng...khôngbiếtanhcósuynghĩgìđốivớivấnđềnày,ýkiếnanhthếnào?”.Cáchnóiấycóthểkhiếnchođốiphươnghoàntoàntiếpthuýkiếncủabạn,vuivẻnói:“Tôicũngsuynghĩnhưvậy,monganhkhôngphảibậntâmsuynghĩthêmnữa!”.

Phương pháp thứ ba: lấy kết quả trưng cầu ý kiến thay thế cho chủ trương củamình.Theokếtquảđiềutracủacácnhàtâmlýhọc,khibiểuđạtcùngmộtýkiếnvớiđốiphương,nếudùngphươngthứcnóithẳng,sẽrấtdễgợilêntháiđộphảnđốicủađốiphương.Nhưngnếusửdụngphươngthứcđặtcâuhỏiđểđềxuấtmộtchủtrương,đốiphươngsẽchođólàýkiếncủamìnhmàvuivẻtiếpnhận.Cóthể


thấy,cùngmộtýkiến,nhưngcáchdiễnđạtkhácnhaucóthểdẫnđếnnhữngkếtquảhoàntoànkhácnhau.

HòakhítạoracủacảilàbíquyếtkinhdoanhcủangườiDoThái.Dùngthiệnýgiaotiếpvớimọingười,mọingườitựkhắcsẽđốiđãilạibằngmộttháiđộônhòa,nhãnhặn.Nhưthế,khảnăngthànhcôngcủacuộcgiaodịchsẽtănglêngấpbội.

Khởiđầutừbuônbánnhỏ,bướcvàoxãhộithượnglưu

Cuốithếkỷ19,đầuthếkỷ20,khinhữngngườiDoTháivừamớiđặtchânlênđạilụcBắcMỹ, đa số đềuở trong tình trạng nghèo đói, không đồng dính túi. BiệnphápduynhấtdànhchonhữngngườiDoTháinàylà,dùng9đôlalàmtiềnvốnđểtrởthànhnhữngngườibándạotrênđườngphố.Họphảibỏra4đô laxingiấyphép,1đôlamuagiỏ,4đôlacònlạidùngđểmuahàng.NhữngđạigiatộcDoTháigiàucónhưGoldman,Lehman,LeobvàKuhn...đềukhởinghiệptừcôngviệcbándạo trênđườngphố.Conđườngvàphương thức làmgiàuấy,đốivớingườiDoTháilàmộtchuyệnhếtsứcbìnhthườngvàquenthuộc.

Trảiquathờigiandài,vị trícủangườiDoTháiđãcósựthayđổito lớn.Làmộtquầnthểđoànkết,nhữngngườiMỹgốcDoTháiđãvươntớimộtmứcsốngvàthunhậpngàymộtcaohơn.Trongxãhộiphồnvinhđó,ngườiDoTháiđượcxemlàngười giàu của những người giàu. Xét về mặt chức nghiệp, ngoài hai lĩnh vựcthươngmạivàtiềntệ,phầnlớnngườiMỹgốcDoTháiđềutheođuổinghềluậtsưvàbácsĩ.Họđãtừngbướctiếnvàothếgiớithượnglưuvàluônlàngườiđứngvịtríhàngđầu.

SứcmạnhkinhtếcủangườiDoTháithậtđángkinhngạc.Tronglịchsửcủamình,bấtkểhoàncảnhcóácnghiệtđếnbaonhiêu,đườngđicógiannantrắc trởthếnào,họvẫncóđủsứcmạnhvàlòngtinbướcchânvàogiaitầngcaocủanềnkinhtế.Phươngphápcủahọlà-pháttriểntừđầutưnhỏrồinhảyvọtvàogiaitầngcao.Đóchínhlàbíquyếtvậndụngkinhtếđểđạtđượcchỗđứngtrongxãhội.


Kểtừnăm1840,khigiatộcGinzburgsánglậpngânhàngđầutiêntrênđấtNga,trảiquamấymươinămkinhdoanh,giatộcnàyđãthànhlậpđượcmộthệthốngngânhàng trênkhắpnướcNga,đồng thời còn thiết lậpmốiquanhệnghiệpvụrộngrãivớigiớitiềntệtạicácquốcgiaTâyÂu,pháttriểnthànhtậpđoànngânhànglớnnhấtnướcNga,làmộtgiatộcgiàucódanhtiếnglẫylừngthếgiới.

CũnggiốngnhưrấtnhiềuđạigiangườiDoTháikhác,trongquátrìnhpháttriểnsựnghiệpcủamình,hoạtđộngtừthiêncủagiatộcGinzburgrấtmạnhmẽ.Đượcsự đồng ý của Sa hoàng, gia tộc này đã xây dựng hai hội đường Do Thái ở St.Petersburg.Năm1863,lạichoxâydựngHiệphộigiáodụcphổcậpngườiDoTháitrênđấtNga;dùngthunhậptừtrangviêncủagiađìnhởmiềnnamnướcNga,xâydựngđiểmđịnhcưnôngthônDoThái.

.ThươngnhânngườiMỹgốcDoTháiStrausscũngbắtđầukhởinghiệpbằngcôngviệcghichéphóađơnchomộtcửahiệu,cuốicùngtrởthànhtổnggiámđốccủamộttrongnhữngcửahàngbáchhóa lớnnhấtnướcMỹ.Vàonhữngnăm30củathếkỷ20,Straussđãtrởthànhmộttrongnhữngtỉphúgiàunhấtthếgiới.Trongquátrìnhđiđếnthànhcôngcủamình,ôngcũngđãcónhữnghoạtđộngtừthiệnhếtsứclớnlao.Ngoàiviệcquantâmđếnphúclợichocácviênchứctrongcôngty,ôngtừngnhiềulầnđếncáckhuổchuộtởthànhphốNewYorkđểquyêngóptiền,xâydựngtrạmkhửtrùngsữabồ,đồngthờicòntổchứchoạtđộngphânphátsữabòđãđượckhửtrùngchotrẻemở36thànhphốkhácnhautrênđấtMỹ.Tínhđếnnăm1920,ôngđãquyêntiềnxâydựngđược297trạmcấpsữatạiMỹvàcácnướckhác.Ôngcònlàngười-hếtsứctánthànhvàủnghộviệcthànhlậphệthốngytếcộngđồng.Năm1909,ôngđãxâydựngđượcmộtcơsởphòngtrịbệnhdịchhạchtạibangNewJersey;năm1911,ôngđếnthămPalestinevàquyếtđịnhdùng1/3tài sản củamình vào việc xây dựng trạm cung cấp sữa, bệnh viện, trường học,côngxưởng tạiđây,cungcấpcác loạihìnhphụcvụchongườiDoTháididânởvùngđấtnày.

ThươngnhânDoTháithíchlàmtừthiện,trênthựctếcũnglàmộtphươngphápkinhdoanh.Họnỗlựcquyêngóptiềnđểxâydựngcáccôngtrìnhphúclợi,đương


nhiênsẽnhậnđượcnhữngtìnhcảmtốtđẹpcủachínhquyềnđịaphương.Nótrởthànhmộtđiềukiệnhếtsứcthuậnlợichohọtriểnkhaicáchoạtđộngkinhdoanhvới các đơn vị sở tại.Một số người đã được quốc vương phong tước nhờ vàonhữnghoạtđộngcôngíchtolớnnơiquốcgiasởtại.NhưquốcvươngAnhtừngphong tước vị Huân tước chomột thành viên trong gia tộc Rothschild.Một sốthươngnhânDoTháicònđượcchínhquyềnsởtạidànhchonhữngđiềukiệnhếtsứcưuđãitrongpháttriểnngànhđịaốc,khaitháckhoángsản,tusửahệthốngđườngsắt...Conđườngkiếmtiềncũngnhờđómàngàycàngmởrộng.

ThươngnhânDoTháinhiệttìnhquyêntiềnthựchiệncáccôngtrìnhphúclợixãhội vớimụcđích thúcđẩykinhdoanh, có tácdụng rất lớn trongviệcnâng caodanh tiếngcủaxínghiệp,mởrộngảnhhưởng, tranh thủ tìnhcảmtốt củađôngđảoquầnchúngnhândân,tạođiềukiệncủngcô’vàpháttriểnthịtrườngtronggiaiđoạnhiệntạivàtươnglai.

ỊNgoàira, “lấythiện làmgốc”cũng làmộtnôidungquantrọngtrongsách lượckinhdoanhcủangườiDoThái.Nóthúcđẩytiêuthụmộtcáchhiệuquả.Sựthànhbạicủa(nhàchínhtrịtùythuộcvàosựủnghộcủanhândân;nhà.doanhnghiệpnhậnđượcsựủnghộcủakháchhàngđốivớisảnphẩmvàtácphongphụcvụcủacôngtymìnhmàkiếmđượclợinhuận.Cóthểthấy,tấtcảđềukhôngnằmngoàimốiquanhệgiữaconngườivớiconngười.ThươngnhânDoTháihiểurõđạolýấy, nên luônnhấnmạnhđến yếu tố “làmviệc thiện” trongmọi hoạt động kinhdoanh.TranhthủtìnhcảmcủamọingườitrởthànhbíquyếtdẫnđếnthànhcôngvàgiàucócủangườiDoThái.

Hợptáckinhdoanh,đôibêncùngcólợiNgườixưanói:“Mộtcâylàmchẳngnênnon,bacâychụmlạinênhònnúicao”.Sứcmạnh tập thể làmộtyếu tô"vôcùngquan trọngđểvươnđến thànhcông.Đơnthươngđộcmãđánhthiênhạ,thựckhôngphảilàchuyệndễdàng.

Trongcuộcchiếnthươngtrường,ngườiDoTháihếtsứccoitrọnghợptác.Họchorằng“tìmđượcmộtngườibạnhợptácđúngtầm,làđãthànhcôngmộtnửa”.Hợptáckhôngchỉgiúptapháthuyđượcsởtrường,tránhđượcsởđoản,cùngnhau


ngănchặnrủiro,hơnnữacòncóthểtăngcườngsứcmạnhcủađôibên.

Nhưngđâulàmẫungườicóthểhợptáctốt?CâutrảlờicủangườiDoTháihếtsứcrõràng:họchỉthíchhợptácvớinhữngngườicókiếnthứcuyênbác,thôngminhtài cánvàcó thực lựchùnghậu.Nóichung, tìmngườihợp táccũngquan trọngnhưtìmngườiyêu,mỗingườicómộttiêuchuẩnvànhucầukhácnhaukhôngthểcómộtkết luậnchungchotấtcảmọingười.Nhưngcómộtđiềucầnphải lưuý:nhữngngườikhôngcóhọcvấn,khôngcónghềnghiệpchuyênmôn,khôngcósởtrườngthìkhông

thểhợptác;nhữngngườiđanghivàkhôngbiếtđốiđãivớinhaubằnglòngchânthành thìkhông thểhợp tác;nhữngngười chỉgiỏinóimiệng,đếnkhigặpnguyhiểm thì chỉ biết lo cho riêngmình thì không thể hợp tác; những người có tưtưởngcứngnhắc,bảothủthìkhôngthểhợptác.Đươngnhiên,hợptácvớimộtngườicóthựclực,xemnhưcóthểdựabóngcâytohóngmát.Cóđiều,dùlàhợptácsongphương,mỗibênđềucónhữngnhucầuvàlợiíchriêng.Bêncóthựclựcyếucũngkhôngnhấtthiếtphảinhânnhượngbêncóthếlựcmạnhhơn,đểtránhtình trạng “tha thứ sinh hư”, đối phương nắmbắt được sở đoản của bạn, cuốicùngđẩybạnrakhỏicuộcchơi.

NgườiDoThái luônsửdụng lý trí trongviệc lựa chọnbạnhợp tác,nhờđómàphầnlớnnhữngcuộchợptáccủahọđềumanglạikếtquảthànhcôngtốtđẹp.

Ngoài ý thức vềmột dân tộc trường tồn bất diệt, quan niệm tập thể đoàn kếttươngtrợđóngvaitròhếtsứcquantrọngtrongnguyêntắcsinhtồncủangườiDoThái.

PhápluậtDoTháichủtrương,chođisựgiúpđỡlà“tráchnhiệmcủangườigiàu”,nhậnđượcsựgiúpđỡ là “quyền lợicủangườinghèo”.Trongnhữngnămthánggiannanvấtvả,mỗikhitíchgóptiềnthuếgiaonộpchoquốcvương,nhữngngườigiàucóluôntựgiácmóchầubaochonhữngngườinghèokhổ.Tiếpnhận,giúpđỡngườinghèokhổlàmộtthóiquenhếtsứcbìnhthườngcủangười'DoThái.NgaycảmộtngườiDoTháinghèokhổ,ngày‘khôngcóđượcbabữaăncũnggiữmộtống


tiềntiếtkiệmnhỏ,chuẩnbịbô"thíchonhữnggiađìnhcònnghèokhổhơnmình.

TuyệtđạiđasốngườiDoTháiđềulấylợiíchtậpthểlàmtrọng,chorằngcánhânchỉcóthểtồntạikhicònlàmộtthànhphầntrongmộttậpthểđoànkết,hỗtrợlẫnnhau.Hơnnữa,quanniệmđócònđượcthểhiệnrấtrõtrongđờisốnghiệnthực.

TrongnhữngcuộcdidânmớiởvùngĐịaTrungHải, tuykhôngcómột tổchứcchặtchẽ,nhưngởrấtnhiềukhuvực,họđãtựgiácđưarahaiquyđịnhbấtthànhvăn:mỗituầnsẽtậptrungmộtlần,hoặccửhànhlễcầunguyệntậpthể,hoặctổchứcthảoluận,xemtivi,thưởngthứcnhạc...;trongviệclựachọnnhàở,ngườiDoTháicũngthểhiệnđượctínhtậpthểcủamình,đólàsốngtậptrungtạimộtkhuvựcnhấtđịnh,đểcóthểkịpthờigiúpđỡlẫnnhautrongnhữnglúcnảysinhbấttrắc.

Rõràng,ngườiDoTháiđãdựavàosứcmạnhđoànkếtấyđểbảovệvùngđấtđịnhcưcủamình,giànhlấychodântộcmìnhmộtcơhộisinhtồn,vàngàymộttrởnêncườngthịnhdùphảitrảiquabaocuộcbứchại,tháiđộmiệtthị,đô"kỵcủacácdântộckhác.

Chútrọnghiệusuất,tănggiátrịthờigianTrongCáchngônkinhdoanhcủangườiDoTháicócâu-“Chớđánhcắpthờigian”.

Câucáchngônvừaliênquanđếnvấnđềkiếmtiền,lạigắnliềnvớivấnđềlễđộcủangườiDoTháitronghoạtđộngkinhdoanh.“Chớđánhcắpthờigian”làmộtcâunóinhấcnhởngườiDoThái,khôngđượcgâytrởngạichongườikhácdùlàmộtphút.Trongcáchnhìncủahọthờigianchínhlàcuộcsống,sinhmệnh,làtiền.

DiễngiảitheocáchnóicủangườiDoThái,mộtngàylàmviệc8tiếng,họluôn“tínhtoántheokimgiây’.Đếncảmộtnhânviênđánhchữ,chuôngtancavừavanglên,chodùchỉcònđánhthêm10chữnữalàhoànthànhmộttờvănbản,anhtacũngsẽdứtkhoátdừnglại,ungdungravề.

ĐốivớinhữngngườiDoTháiquýtrọngthờigiannhưsinhmệnh,đánhcắpthờiCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

giancũnggiốngnhưhànhđộngăncắptàisảncủahọvậy.

ThươngnhânDoTháithườngkhônghoannghênhnhữngvịkháchlềmề,xemhọnhưlà“kẻtrộm”củathờigian.

Cómộtthanhniênrấtnăngnổtrongbộphậnmarketingcủamộtcôngtybáchhóa.Để tiếnhànhđiều tra thị trường, anh taphải đến thànhphốNewYork.Vi khôngmuốn lãngphígian,anh taquyếtđịnhđếngặp trưởngphòngmarketingcủamộtcôngtybáchhóacủangườiDoThái.

Saukhỉđếnnơi,anhtanóirõýđịnhcủamìnhvớinữtiếptânvàđượchỏi:

“Xinhỏiông,ôngđãcóhẹntrướcchưaạ!”

Chàngthanhniênbấtngờkhôngbiếttrảlờisao.Saumộthồiđịnhthần,anhtalạithaothaobất tuyệt: “Tôi làviênchứcưutúcủacôngtyX, lầnnàyđếnNewYorkkhảosátthịtrường,vìcảmthấycóhứngthúvớicôngviệckinhdoanhởchỗcácvị,nềncónhãýmuốnthỉnhgiáotrưởngphòngmarketingcủaquýcôngty”.

Xinlỗithưaông!Ôngkhôngcóhẹntrước,nếntôikhôngthegiúpgìchoôngđược!”.

Vậylà,chàngthanhniênấyđãbịcựtuyệtngaytừngoàicửa.

ĐốivớingườiDoThái,nhữngvịkháchchậmtrễ,haykhôngmờimàđếnchẳngkhácnàotảngđávướngchân, làmcảntrởcôngviệckinhdoanh.Trướckhitiếnhànhđàmphán thươngmại, thươngnhânDoTháinhấtđịnh sẽhẹn trước:Bắtđầuvàogiờnào,ngàynào,hộiđàmtrongbaonhiêuphút.Họkhôngbaogiờchấpnhậnhànhđộngđếntrễ.Mộtkhiđãvàovănphòng,saumộtvàicâuchàohỏingắngọn,đôibênsẽlậptứctiếnhành“đàmphán”-đólàtácphongđiểnhìnhcủangườiDoThái.

NgườiDoTháixemtrọngthờigian,theomộtnghĩanàođólàđểnắmđượcquyềnchủđộngkhicạnhtranh,nắmbắtcơhộitrongkinhdoanh.

NgườiDoTháixemthờigianlàtiềnbạc,tínhtoántừnggiây,từngphút.Cácôngchủ khi trả lương sẽ tính theo từng giờ; khi gặp gỡ khách hàng, luôn luôn đến


đúnghẹn;khikháchhàngđếnthăm,nhấtđịnhphảicócuộchẹntrước,nếukhôngsẽdứtkhoáttừchối.

Trongkhi làmviệc, ngườiDoThái xemkhẩuhiệu “giải quyết lập tức”nhưmộtchuẩntắc.Làmviệctrìtrệđồngnghĩavớilãngphíthờigian.TrênbànlàmviệccủanhữngthươngnhânDoTháidanhtiếng,bạnsẽkhôngbaogiờnhìnthấymộtvănkiện “chưa xử lý” nào. Chất đống tài liệu đồng nghĩa bạn chưa nắm bắt đượcnhữngthôngtinmàcáctàiliệuấymuốngởiđến.Nhữngtintứcấycóthểliênquanđếnviệcgiaodịchcủacôngtybạn,baogồmcảnhữngchínhsáchquantrọng,hiệusuất làmviệc. Vì vậy, ngườiDoThái thường có thói quen sửdụng khoảngmộttiếngđầutiêntrongngàylàmviệcđểxửlýcáctàiliệuvàtuyệtđốikhôngchophépngườikhácquấynhiễu,đểtránhphântántinhthần,ảnhhướngđếnchấtlượngvàhiệusuấtxửlýcácvănkiện.

Giátrịcủathờigianđượcbiểuhiệnởphươngdiệnđuổikịpthờivụ,dànhưuthếvềgiácảtrướcđốithủvàchiếmlĩnhthịtrường.Trongxuthếcạnhtranhkhốcliệtcủathịtrườnghiệnnay,aicóthểđitrướcmộtbước,giớithiệuđượcnhữngsảnphẩmchấtlượngtốt,giácảhợplýlàcóthểthuđượclợinhuậnrấtcao.

Mộtnhàkinhdoanhkimcươngđãtậndụngngàythứbảyđểthulợinhuận.Vìcácngânhàngđềungừnghoạtđộngkhásớmvàongàyđó,ôngcóthểtậndụngtốiđathờigiandùngchiphiếumuakimcương, rồingay lập tứcbán lại sốkimcươngtrướckhicácngânhàngmởcửahoạtđộnglạivàongàythứhai,lấysốtiềnlờiđểtrảtiềnhàng.

Ông tậndụngkhoảng thời gianngưnghoạtđộnghơnmộtngày củangânhàng,“tạmhoãntrảtiền”,sốchiphiếukhôngcógiátrịcủaôngcònchưabịthuhồilại,chỉcầnôngcóthểchuyểnvàotàikhoảncủamìnhmộtsốtiềnmặttươngứngvớisốchiphiếumàôngđãdùngtrongngàythứbảy,thìcóthểxemnhưôngkhônghềkhaichiphiếukhống.Cáchtrìhoãnthờihạntrảtiềnnàyđơngiảnchỉlàlợidụngthờigianbiểucủahoạtđộngthịtrường,khônghềxâmphạmđếnquyềnlợihợpphápcủabấtkỳmộtngườinào.


TiềngởingânhànglàtiềnchếtCómộtcâuchuyệnhênquanđếnngườiDoTháinhưsau:

MộtngườiDoTháitrướclúclâmchung,đãgọitấtcảbạnbèthânhữuđếnđểtrăntrối.Ôngnói:

“Xinđổitấtcảtàisảncủatôithànhtiềnmặt,(dùngsốtiềnấyđimuamộtcáimềnvàmộtcáigiườngcaocấpnhất,sauđóđặtsốtiềncòndưbêncạnhgốicủatôi.Đếnkhitôichết,hãychônsốtiềnấyxuốngmộphầncủatôi,tôimuốnđemnósangbênkiathếgiới”.

Theolờiphóthác,toànbộsốtiềncònlạiđãđượcđặtvàoquantàicủaông.Bấygiờ,cómộtngườibạntừxahaytinđãvộiđếnviếngthămônglầncuốicùng.Khibiếttoànbộchuyệnnày,ônglậptứcmóctrongtúiramộtcuốnchiphiếu,ghivàoconsốtươngđươngvớisốtiềnmặt,sauđólạilấyhếtsốtiềnmặttừtrongquantàira,rồivỗvỗvàovaicủangườibạnmớichết:

“Sốtiềntrongtờchiphiếuvừabằngvớisốtiềnmặtcủaanh,chắchẳnlàanhsẽhàilòng”.

Trênthươngtrường,ngườiDoTháiluônquántriệt“chủnghĩahiệnkim”.

Họchorằng,chỉcótiềnmớibảođảmchocuộcsốngvàsinhmệnhcủahọ,giúphọcóthểđốiphóvớinhữngbấttrắcngoàiýmuốn.

Tiềngởivàongânhàngđánglýsẽcàngđượcbảođảmhơn,vìsaongườiDoTháicứkhăngkhăngnhắmđếntiềnmặt?

Tronglịchsử,dântộcDoTháithườngxuyênphảiđốimặtvớicảnhbịxuađuổi,cướpđoạt.Họcóthểbịgiết,bịtịchthutàisảnbấtcứlúcnào.Tronghoàncảnhđó,ngânhàngđổivớihọ, cănbảnkhôngcógì gọi là “bảođảm”.Biệnphápan toànnhấtđốivớihọlàgiữchặttiềnmặtbênmình.Bảnthâncóthểbịđuổiđi,nhưngtấtcảtiềnbạcphảiđượcmangtheo.


SởdĩngườiDoTháikhôngtintưởngviệcgởitiềnvàongânhàng,còndomộtsốnguyênnhânsauđây:

Gởitiềnngânhàng,chắcchắncóthểthuđượclợitức,nhưngnếutrongthờigianấy,vậtgiálạikhôngngừngtăngcao,theođó,giátritiềntệsẽgiảmxuống,giátrịcủanhữngđồngtiềngởitrongngânhàngcũngbịgiảmthảmhại.

Mộtyếutốquantrọnghơnnữalà,ngườiDoTháichorằng,tiềngởivàongânhànglàtiềnchết,bấtkểtàisảncólớnđếnmứcnào,saukhitruyềnđượcvàiđời,đềusẽbiếnthànhconsốkhông.

Ngoàira,ngườiDoTháicũngđãtínhtoán,nếuđemmộtsốtiềnlớngởivàongânhàng,khingườigởitiềnchết,tấtyếuphảinộpchoquốcgiasởtạithuếthừakế,màloạithuếnàyluôncaohơnmứclợitứcgởitiền.Vìvậy,lợitứcthuđượctừviệcgởitiềnxemnhưđãkhôngcòn.

DođóthươngnhânDoTháithườngnói:

“Rốtcuộcthìhômnayanhtamangtheobaonhiêutiền?”

“Sốvốnlưuđộngcủacôngtyđótrongngàyhômnaytrịgiábaonhiêu?”

Trong thời buổi hiện nay, đa số thương nhân quốc tế đều dùng chi phiếu, tàikhoảnchứkhôngdùngtiềnmậtđể tiếnhànhtraođổimậudịch.NgườiDoTháicũngđãvượtrakhỏitruyềnthốngcủadântộc,nhưnghọvẫnchorằng:“Gởitiềnkiếmlờilàvôích”.

Cóđiều,câunóiấydãcóthêmmộthàmnghĩamới,đólàcốgắngkhônggởitiền,đặt tiềnvàotrạngthái lưuđộngkhôngngừng, tiềnsinhtiền,giốngnhưquảcầutuyếtcànglănlạicànglớn-nhưvậymớilàcáchsửdụngtiềnhiệuquảnhất.

DùngvốncủangườikhácđểkiếmtiềnBấtkỳquátrìnhpháttriểnkinhtếnàocũngđềucómộtgiaiđoạngọilà“tíchlũynguồn vốn nguyên thủy”. Những danh gia vọng tộc, con cháu đương nhiên sẽ


được kế thừamột nguồn vốn rất lớn làm tiền đề tiến lên phía trước. Còn vớinhữngngườinghèokhó,nguồnvốnluôntrởthànhmộtvấnđềnangiảichobướcđầukhởinghiệpcủahọ.Vàthôngthường,cáchgiảiquyếtđơngiảnnhấtchínhlàđivay.Nhưngmộtngườinghèođói,khôngđấtcắmdùithìaidámbỏtiềnrachoanhtamượn?

Cácngânhànghiệnđạiđềucónhữngquyđịnhhếtsứcchặtchẽ.Đốivớimộtngườicùng khổ, “quỹ thế chấp” của họ khó lòng đápứng được yêu cầu từ phía ngânhàng.Vìvậy,muốnmượnđượctiềntừngânhàngcònkhóhơncảlêntrời.NgườiDoThái sốngnơi đất kháchquêngười, chịu sự kỳ thị, bài xích của các dân tộckhác, không quyền không thế,muốn vươn lên, thật không phải là chuyện đơngiản.Tuynhiên,rấtnhiềungườiDoTháiđãdựavàotrítuệsiêuphàmcủamình,thêmvàođólàsựcầnmẫn,tínhnhẫnnạimàhoànthànhđượcgiaiđoạn“tíchlũynguồnvốnnguyênthủy”,từngbướctrởthànhnhữngthươnggiabậcnhất.

®Khéolợidụngtiềncủangườikhácđểlàmgiàu

SovớivuatàuthuyềnthếgiớiOnassis,Ludwigcònvượttrộihơn.ThờiấyLudwigcó trong taymình 6 đội tàu chở dầu lớn nhất thế giới. Ngoài ra, ông còn kinhdoanhtrongcáclĩnhvựcdulịch,địaốc,khaitháckhoángsảnthiênnhiên.

Lúcmớivàongànhvậntảibiển,ôngđãphải tốnrấtnhiềucôngsứcđểtrụcvớtmộtchiếctàuchạydầudieseldàikhoảng9mđãbịchìmdướiđáybiểntừlâu.Sauđó,ônglạiphảibỏra4thángđểtusửacontàu,rồiđemranhậnthầu,thuđược50đôla.Sauđóôngmuathêmmộtchiếctàuchởhàngcũ,địnhtusửanóthànhmộtchiếc tàuchởdầu,nhưng lạikhôngvayđược tiềnđể trang trải.Rồiôngnghĩ racách.Ôngchomộtcôngtydầumỏthuêchiếctàuchởdầucũvẫncònhoạtđộngtốt.Sauđóôngđitìmgiámđốcngânhàng,nóirằngôngcómộtchiếctàuchởdầuđangchomộtcôngtydầumỏthuê,tiềnthuêsẽđượcphíacôngtydầumỏchuyểntrựctiếpvàongânhàngtheođịnhkỳmỗithángđểthanhtoántiềnlãi.CuốicùngNgânịhàngNewYorkcũngđãchoôngvaytiền.

Mặcdùkhôngcóvậtthếchấp,nhưngcôngtydầumỏđượcôngchothuêchiếctàuCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

chởdầucũlạicótiềmlựcrấtmạnh.Ngoạitrừtaihọadothiênnhiênvàgiặcgiãgâyra,bằngngược lại tiền thuêcủacông tydầuhỏanhấtđịnhsẽđượcchuyểnđếnđúngthờihạn.Hơnnữa,ôngđãtínhtoánrấtkỹ,tiềnthuêtàucủacôngtydầuhỏavừađủđểđắpvàotiềnlãingânhàng.Cáchlàmnàytuymạohiểm,nhưngnóchínhlàkhởiđầuchonhữngthànhcôngsaunàycủaông.

Cóđượctiền,ôngmuangaychiếctàuchởdầurồibắttayvàoviệcsửachữa,biếnnó thànhmột chiếc tàu chởdầucó công suất lớn.Cũngnhư lần trước,ông chothuêlạinó,sauđólạilấytiềnchothuêlàmthếchấp,tiếptụcmượnthêmmộtsốvốnnữa,rồilạimuatiếpmộtchiếctàukhác,vàcứthếtiếptục,sốtàucủaôngngàymộtnhiềuthêm.

ChìakhóachothànhcôngcủaLudwiglàôngđãtìmrađượcdiệusáchkhéomượn“thế”củangườikhácđể làmchomìnhtrởnênmạnhhơn.Bằngcáchđó,ôngđãgâydựngđượcmốiquanhệlàmănvớicôngtydầumỏ.Cóđượccôngtydầumỏlàmđiểmtựa,ngânhàngđươngnhiênsẽvuivẻchoôngvaytiền.Mặtkhác,ôngdùngsốtiềnvayđượctừngânhàngđểmuamộtchiếctàuchởdầutốthơn,rồichocôngtydầumỏthuê,sauđólạimượntiền,khéoléotậndụngsốtiềnvayđượcđểcủngcốthựclựccủamình.Vớivòngxoayđimượnvàchothuêđềuđặnnhưvậy,độitàucủaôngngàycàngnhiềuhơn,“thế”củaôngcũngngàycàngmanhhơn.

Quacâuchuyênđiểnhìnhtrênđây,chúngtacóthểnhậnthấymộtđiều,ngườiDoThái không chỉ khéo léo trongviệcmượn tiềnngười khác,mà còn cựckỳuyểnchuyển trong việc vaymượn sứcmanh của họ để phát triển hay phục vụ chochínhmình.

®Nươngtheosứcgió,đưamìnhlêncao

Bấtkểtronglĩnhvựckinhtế,chínhtrịhaykhoahọckỹthuật,ngườiDoTháiđềurấtkhéoléotrongviệcmượn“thế”,mượn“trí”củangườikhác.

MichaelFribourg,mộtthươngnhânDoThái lỗi lạc,ngườidãbiếnmộtcửahàngthựcphẩmnhỏthànhmộttậpđoàncungcấplươngthựcthựcphẩmxuyênquốc


gia.Nóiđếnnguyênnhân thànhcôngcủaFribourg, chúng tacó thểnhấnmạnhđếnhainhântốlànguồnlựcthôngtin

khoahọckỹthuậttiêntiếnvàkhảnăngmượn“lực”từđộingũnhântàicaocấpcủacôngty.Ôngđãkhôngtiếcvốn,khôngngừngápdụngnhữngthiếtbịkỹthuậttiêntiếnnhấtthếgiới,đồngthờisẵnsàngtrảmứclươngcựccao,mờicácnhântàiquảnlýkinhdoanhvềlàmviệcchocôngty.Bằngcáchđó,khảnăngnắmbắtthôngtin của công tyngày càng linhhoạt, chủđộng,độingũ laođộngngày càng lànhnghề,nănglựccạnhtranhluônvượttrênĩcácđốithủkhác.Tuyôngphảibỏrarấtnhiềutiền,nhưngcũngthuvềnhiềugấpmấylần,cóthểgọilà“chịulỗít,giànhlợicao”.

CôngtycủaRockefellerlàmănngàycàngphátđạt.Nhưngôngvẫnlàmộtkẻtaytrắngkhởinghiệp,nguồnvốncóhạn.Khiphảicạnhtranhvớimộtsốđốithủ,ôngluônởvàothếyếu,vìvậymàkếhoạchlũngđoạnthịtrườngtiêuthụdầuthôcủaôngđànhtạmgácsangbên.

Quađiềutravàthậntrọngphântích,ôngnhậnthấytuyếnđườngsắtnốiliềntừvùng khai thác đến các công ty dầumỏ chỉ được sử dụng trong những lúc cầnthiết, .tínhbất thườngđókhiếnngànhđườngsắtgặpphảirất '.nhiềukhókhăn.Rockelelersuytính,mộtkhiôngkýkếtvớiphíađườngsắtmộthọpđồngbảođảmlượngdầuchuyênchởhằngngày,chắcchắnsẽlàchiếcphaocứusinhchongànhđườngsắttrongtìnhtrạnghiệntại.Vàđươngnhiên,ngànhđườngsắtsẽphảivuivẻchấpnhậnmộtmứcchiếtkhấuđặcbiệtchophíaông.Vàđiềunàychỉcóphíaôngvàcôngtyđườngsắtbiếtthôi.Vớimứcgiávậnchuyểnưuđãi,khảnăngcạnhtranhcủacôngtytấtnhiênsẽcaohơnĩcôngtycònlại,giấcmộnglũngđoạnthịtrườngdầu)chỉcònlàvấnđềthờigian.

Sauđó,RockefellerđãnhanhchóngtiếnhànhđàmphánvớiGoult,mộttronghaigãkhổng lồ củangànhđườngsắtHoaKỳ lúcbấygiờ.Haibêncuối cùngđãđạtđượcmột thỏa thuận:Rockefeller bảođảmmỗingày sẽ vận chuyển60 xedầu,phíađườngsắtsẽchấpnhậnmứcchiếtkhau20%.


Nhưvậy,ôngkhôngchỉđánhbạiđượcquyềnlũngđoạncủangànhđườngsắt,màcòngiảmđượcđángkểgiáthànhvậnchuyểndầumỏ.Tiếptheođó,vớigiádầuthấphơncácđốithủ,ôngđãnhanhchóngchiếmlĩnhthịtrường,tăngcườngthựclựccạnhtranh,tiếngầnđếnmụctiêukhốngchếthịtrườngdầumỏthếgiớihơn.

Từkhibước lên conđườngvănminh,nhân loại luôn cầnđếnbiệnphápmượn“thế”, mượn “lực”. Nguyên lý đòn bẩy chính là một phát minh vĩ đại của việc“mượn lực”.Tiếpsauđó lànguyên lý ròngrọcđơn.Cùngvới sựphát triểncủathờiđại, conngườibiết cách tổhợp các ròng rọcđơn cókích cỡkhácnhauđểnângnhữngvậtthểnặnghơnnữa.Đếnnay,chìcầnmộtngườingồitrênghếcủaxecầncẩu, làđãcóthểdễdàngnângđượcnhữngcontainer,khốiđánặnghàngchụctấn.Dựavàotrítuệ,conngườicóthểpháthuysứcmạnhđếnmứccaonhất.

Trongtấtcảhoạtđộngcủaconngười,bấtkỳthànhcôngnàocũnglàkếtquảcủaquátrìnhápdụngnguyên lýròngrọc,mượnsứcmạnhcủangườikhácđểpháthuysứcmạnhcủamìnhđếnmứccaonhất.

ÔngvuathépCarnegieđãviếtmộtcâutrênphầnmộcủamìnhnhưsau:“Nơiđâyyênnghĩmộtngườicókhảnăngtìmkiếmnhữngngườitàinănghơnmình”.Đúngvậy,Carnegiecóthểtrởthànhmộtôngvuathéptừmộtcôngnhânbìnhthường,chính là nhờ vào khả năng chiêu mộ được rất nhiều nhân tài phục vụ cho xínghiệpcủamình,giúpchonănglựckinhdoanhcủaôngtănglêngấpvạnlần.

Nói chung, người Do Thái hiểu rằng, không thể có chuyện một bước lên trời,nhưngcórấtnhiềubiệnpháp“lêntrời”khácnhau.Tìmđượcbiệnphápđúngđắn,tất sẽ tiếtkiệmđượcsức lựcmà lạinhanhchónghoàn tấtquá trình.Khéo “tiếtkiệmsứclực”,giỏi“mượnlực”củangười,làmộtbíquyếtđộcđáochothànhcôngcủangườiDoThái.


Sa-Đéc,Nov1,2015

ChươngVĐầuCơVàChoVay:CuộcChơiCủaNgườiDoThái

Morgan:bậcthầyđầucơ,dùngliênminhthoátkhỏihiểmnguy

Ngaytừthờicòntrẻ,chàngthanhniênMorganđãđikhắpmiềnBắcnướcMỹvàchâuÂu,sauđódừngchânhọctậptạiTrườngđạihọcGeorgia-AugustacủaĐức.

Saukhitốtnghiệpđạihọc,ôngvàolàmviệcởcôngtythươngmạiDuncan.Vớimộttốchấtđặcbiệtvàkinhnghiệmsốngphongphú,ôngđãđảmđươngcôngviệccủamìnhmộtcáchtươngđốixuấtsắc.Tinhthầngandạ,mưutrí,mạohiểmhơnngườicủaôngthườngkhiếnchobanlãnhđạocôngtyDuncankinhngạc.

Mộtlần,ôngđangtrênđườngcôngtáctừParisđếnNewYork,mộtngườilạmặtgõcửabướcvàovàhỏirằng:

“Nghenóingàilàngườichuyênphụtráchcôngviệcbuônbánthươngphẩm,đúngkhông?”.

“Cóliênquangìđếnngàikhông?”.

Morgancảmnhậnđượctâmtrạnglolắngcủangườimớibướcvào.

“ồ!Thưaông,tôicóviệcmuốnnhờông.Tôicómộtchuyếntàucàphêcầnxửlýngaylậptức.SốcàphêđóvốnthuộcsởhữucủacôngtyX,hiệnnayđãbịphásản.DoKhôngcócáchgìbồithườngphívậnchuyển,nênhọđãquyếtđịnhlấychuyếntàucàphênàylàmvậtthếchấpchophíachúngtôi.Nhưngtôilạikhôngcónghiệpvụvềlĩnhvựcnày.Ngàicóthểmualạisốcàphênàygiúpchúngtôikhông?Giárấtrẻ,chỉbằngmộtnửagiábántrênthịtrường”.


“Rấtgấpsao?”,Morgannhìnthẳngngườiđànôngxalạ.

“Đúnglàrấtgấp.Nếukhôngsốcàphênàysẽkhôngbánrẻđếnmứcnhưvậy”.

Vừanói,ngườiđànôngđưamộtbịchcàphêmẫuchoMorganxem.

“Tôiđồngýmua”.Morganliếcquabịchcàphêrồilậptứctrảlời.

“ThưangàiMorgan,ngàikhinhsuấtquá,aicóthểđảmbảotoànbộchuyếntàucàphêđềucóchấtlượnggiốngnhưbịchhàngmẫunàykiachứ?”

Mộtngườibạnngồibêncạnhlêntiếngcảnhgiácông.

Lờinhắcnhởấyrõrànglàrấthữulý.Vàothờibấygiờ,kinhtếthịtrườngđangtrong tình trạng hỗn loạn, chuyện lừa lọc, gài bẫy lẫnnhaunhannhản. Chỉ nóiriêngchuyệnmuabáncàphê,côngtyDuncanđãphảichịumấyđònkhốnđốn.

“Tôi sẽ không bị lừa đâu! Khôngmau quyết định, số cà phê này sẽ lọt vào tayngườikhác”.

Nhưngvìkhôngđượccôngtytánthành,nênôngviếtthưxinchamìnhhỗtrợtàichínhđểtrảtiềncholôhàng

càphêđượcmuadướidanhnghĩacôngtyDuncan.Đồngthời,dướisựgiớithiệucủangườiđãđếnthỉnhcầuôngmualạichuyếntàucàphêhômnọ,ônglạitiếptụcmuathêmrấtnhiềuchuyếntàucàphêgiárẻkhácnữa.

Kếtquảkhôngnằmngoàidựđoáncủaông,khônglâusaukhimuađượcsốhàngcàphêgiárẻấy,càphêBrazilquảnhiêngặpphảimộttrậnsươnggiá,sảnlượnggiảmmanh,giácàphênhanhchóngtănglêngấphai,balần.

Năm1862,cuộcchiếntranhNamBắcMỹbùngphátdữdội.TổngthốngLincolnbanbố“mệnhlệnhthứnhất”,tiếnhànhtổngđộngviên,đồngthờiralệnhcholựclượngHảiquânvàLụcquânthựchiệnchiếnlượctiếncôngtoàndiện.

Morgancùngvới con trai củamộtnhàmôigiớiđầu tưphốWall làShachamđãthươnglượngvớinhaumộtkếhoạchđầucơ.


Trướctiên,họmuavàomộtsốvàngtrịgiágần5triệuđô la.Sauđó,họchuyểnmộtnửasangLuânĐôn,mộtnửagiữ lại, rồicô"ý tiết lộviệcchuyểnvàngsangLuânĐônchocácgiớihữuquanbiết.Theo tính toáncủahọ,chỉcầndânchúngbiếtđượctintứcthấtbạimớinhấtcủaquânđộiphươngBắc,giávàngsẽlậptứctăngvọt.Khiđó,họsẽbánmộtnửasốvàngcònlạirangoàithịtrường.

Quả nhiên, khi tin tức “bímật” củaMorgan và Shacham bị tiết lộ ra ngoài, thịtrườngphốWall rơi vào tình trạngkhủnghoảng, giá vàng lập tức tăng cao, giávàng Luân Đôn cũng theo đómà nhích lên không ngừng. Đương nhiên, lúc đóMorganvàShachamchỉngồiyênmàkiếmđượcmóntiềnkếchxù.

Thamvọngkiếmtiềnđãkhiếnhọdámliềulĩnhxemthườngmọithứ,kểcảquốcgia,pháp luật, lợi íchdân tộc.ChínhphủMỹhạ lệnh tiếnhànhđiều tranguyênnhâncuộckhủnghoảngkinhtếlầnđó.Bảnkếtquảđiềutrađãviếtnhưsau:

“Nguyênnhângây ra cuộckhủnghoảngkinh tế lầnnày làdo tácđộngcủamộtcuộcđầu cơ.Người đứng sau lưng thao túng toànbộ chuyệnnày làmột thanhniêncótênlàMorgan.”

Bấygiờ,Morganlạiđangtínhđếncuộcđầucơthứhai.

Năm1871,chiếntranhPhápPhổkếtthúcvớithấtbạithuộcvềnướcPháp.ChínhphủPháprơivàotìnhcảnhhỗnloạn.MộtmặtphảibồithườngchoĐức3tỉfrancchiếnphí,mộtmặtphảilokhôiphụcnềnkinhtếđãbịtànphánặngnềbởichiếntranh.Tấtcảnhữngcôngviệcnàyđềucầnmộtsố tiềnrất lớn.ChínhphủPhápphảipháthànhmộtđợttráiphiếutrịgiá250triệufranc.

SaukhitiếnhànhđàmphánvớimậtsứPháp,Morganquyếtđịnhđảmnhậntrọngtráchthúcđẩytiêuthụsốtráiphiếukhổnglồấy.Nhưnglàmcáchnàođểôngcóthểhoànthànhđượcnhiệmvụđầygiannannày?

CómộtbiệnpháplàliênminhcácngânhàngởphốWallthànhmộttổchứcnhậnmuatráiphiếuquốcgiacóquymôlớn,nguồnvốnhùnghậu.Bằngcáchđó,ôngcóthểphântánmốinguyhiểmlênnhiềutổchứctiềntệkhácnhau,màtrướcđây,


tráchnhiệmấythườngchỉđổdồnlênmộtcơcấutiềntệduynhất.Vànhưvậy,bấtchấpnhữngnguyhiểmcóthểgặpphải,sốtráiphiếukhổnglồkểtrênvẫncóthểđượctiêuthuhết.

MorgantrìnhbàysuynghĩcủamìnhvớiShacham.Shachamkinhngạcthốtlên:

“LạyChúatôi!KhôngphảilàanhđangmuốnkhiêuchiếnvớitruyềnthốngvàquytắcchơicủathịtrườngphốWallđấychứ?”

Shachamkhônghềnóisai,suynghĩcủaMorganđãthựcsựđụngchạmđếntruyềnthốngcủathịtrườngphốWall,vàcũngđingượclạitruyềnthốngcủacácsởgiaodịch,ngânhàngđầutưởtrungtâmtiềntệLuânĐônvàcáctrungtâmtiềntệlớnkháctrênthếgiới.

Morgannhậnthứcđượcrằng:nguycơbùngphátlànsóngphảnđốilàkhôngthểtránhkhỏi,nhưngsựviệckhôngđếnnỗitệhạinhưShachamđãtưởngtượng,vàcơhộinhấtđịnhsẽđến.

ĐúngnhưdựliệucủaMorgan,tintứcvừađượctruyềnđi,tựanhưmộtquảđạnpháokhổnglồđượcthảxuốngmặthồphẳnglặng,gâynênmộtcơnsónglớnlantỏakhắpcảmặthồ.

Cùngvớisự tranh luậnngày thêmsôinổi, thị trườngđầu tưphốWallcũngbắtđầuchịuảnhhưởng.TấtcảđềucảmthấymơhồvềtươnglaicủathịtrườngphốWall,khôngaidámkhinhsuấtmanhđộng.

Giữalúcđóthìcácnhàđầutưbắtđầutìmcáchthoáithác:

“Hiệnnay,điềumàthịtrườngphốWallcầncólàsựbìnhổn,bấtluậnphảidùngcáchgì”.

Bấygiờ,họlạikỷtháchivọngtrấnandưluậnchoMorgan.

Tưduychiếnlược,nănglựcquansátvàócquyếtđoáncủaMorganđềuvượttrộihơnngười. Trongmột tình thế vô cùng nguy cấp như thế, ông vẫn giữ thái độđiềmnhiên, cuối cùng giành được chiến thắng. Tất cả những điều ấy đã chứng


minh,chiếnthắngcủaônglàchiếnthắngcủamộtkẻmạnh,chứkhôngchỉlàchiếnthắngcủamộtngườikhéolợidụngdưluận.

Morganđượcxemlànhânvậtvĩđạicủathịtrườngtiềntệthếgiới,ngườiđãsánglậpnênmộtkỷnguyênmớichothịtrườngphốWall.Suốtcuộcđờiônglàmộtquátrìnhtheođuổiđồngtiền.Sốtiềnmàôngkiếmđượckhôngdướiconsố10tỉđôla.Nhưngsaukhiôngchết,disảnchỉcònlại17triệuđôla.

Ôngdựavàođầucơđểkhởinghiệp,nhưnglạichánghétnhữngtròlừagạttrongđầucơ,vìvậymàôngđãquyếttâmthayđổinhữngđiềutệhạicủathịtrườngphốWall,sángtạonênmộtthểchếquảnlýkinhdoanhphùhợpvớitinhthầnthờiđại.Đểkiếmtiền,ôngcóthểsửdụngthủđoạn,nhưnglạiđặcbiệtcoitrọngvàthíchđềbạtnhữngconngườicólòngtrungthành.

Morganquađờikhiôngchuẩnbịđónmừngsinhnhật lần thứ76,nhữngchiếnlượckinhdoanhthànhcôngcủaôngvẫncònảnhhưởngđếnthịtrườngphốWallchođếntậnhômnay.

RothschildvàBaruch:bậcthầynắmbắtthòigianNathanRothschildlàcontraithứbatronggiatộcRothschild-mộtgiatộcDoTháilừnglẫytronggiớitiềntệ,từngthamgiarấtnhiềuhoạtđộngkinhdoanhđịaốcvàthịtrườngđầutưcổphiếu.Sựbiếnđổitrênsắcmặtcủaông,cóthểvínhưmộtchiếcmáydựbáothờitiếttronglànggiaodịchcổphiếu.

Ngày20tháng6năm1815làmộtngàyhếtsứcđặcbiệt,mọingườiđềutậptrungvàosắcmặtvàđộngtháicủaNathan.

Trướcđómộthômđãxảyramộtsựkiệnkhiếncảthếgiớiquantâm-quânđộiAnh-PhápbắtđầugiaochiếntạiWaterloo.Trậnchiếnấysẽquyếtđịnhvậnmệnhcủacảhainước,vàsẽảnhhưởngđếnsựtănggiảmcủagiácảcổphiếuhainước.

ChiếntrườngWaterloonằmcáchthủđônướcAnhrấtxa.Màvàothờibấygiờ,cảvôtuyếnđiện,máybayhaytàuhỏađềukhôngcó,chỉcótàuhơinước.Tấtcảtin


tứcchỉcóthểchuyểnđibằngngựahoặctàuhơinước.Mọingườichỉcóthểchờđợi tin tức từphíaquânđộiphátđi.Giữa lúcđóNathanbắtđầu tuôncông tráiAnhrangoài.

Tintứcnhanhchóngtruyềnkhắpthịtrườngcổphiếu.

NgườiAnhphảinếmmùithấtbại,maubáncổphiếuAnhquốc.

Mọingườitranhnhaubáncổphiếurangoài,tạothànhmộtcuộckhủnghoảnglớn,kéogiácổphiếuAnhrớtxuốngthảmhại.

ĐếnkhicôngtráiAnhrớtxuốngtậnđáy,Nathanlạiđộtnhiênmuavàoồạt.

Mọingườitrướcđâytheoôngbánracổphiếu,bâygiờkhônghiểulạiphátsinhchuyệngì.

Đến lúcấy, tinthắngtrậncủaquânđộiAnhcũngvừatruyềnđếnLuânĐôn,giácôngtráiAnhtănglêntheomộtđườngthẳng.

Chỉ trongmấy tiếngđồnghồ,Nathanđã thuvàochomìnhmấy triệubảngAnh,đongiảnnhưmộtnhàảothuậtcókhảnăngbiếngiấythànhtiền.

Thựcra,Nathankhônghềchơitròmạohiểm,màtấtcảđềunằmtrongvòngkiểmsoátcủaông.Nathankhôngchỉdựavàothôngtintừphíaquânđội,màôngcòncócáchnắmbắtthôngtinthắngbạitrướccảlựclượngquânđội.

Từ lâu,ngườiconthứnămtronggia tộcRothschildđãthiết lậpđượcởChâuÂumộtmạnglướitìnhbáorộngkhắp,chuyênthuthậpcácthôngtintìnhbáovềkinhtế,chínhtrịvàquânsự.Thôngtinnộibộđượctraođổihếtsứcthườngxuyênvànhanhchóng.Chínhvìlẽđó,giatộcRothschildluônnắmđượcrấtnhiềuthôngtintình báo quan trọng trước khi nó được công bố rộng rãi. Tầm quan trọng củachiếntrườngWaterloođươngnhiênlạicàngđượcchúýnhiềuhơn.

Thươngtrườngcũnglàchiếntrường,vàthôngtin làmộtnhântốvôcùngquantrọngchocảhaimặt trậnđó.Bản lĩnhcủaNathanthểhiệnởnhữnghànhđộngđưa ra saukhinắmđược thông tin.Mộtngườibình thườngnếungheđược tin


thắngtrậncủaquânđộiAnh,nhấtđịnhsẽtunghếtvốnliếngtranhmuacổphiếuAnh.Vàđươngnhiênlàkhôngaichịubánchoai.ChínhvìthếNathanlạidùngđếncaochiêu“muốngiữphảibuông”,đánhlạchướngdưluận,lợidụngsựchênhlệchthờigiannắmbắtthôngtin,nhờđócóthể“biếnđáthànhvàng”.

BernardBaruchlànhàdoanhnghiệp,nhàchínhtrị, triếthọclừngdanhcủaMỹ.Ônglàmộttrongsốítnhữngnhàdoanhnghiệpcóthểtrởthànhtỉphútrướctuổi30.

Năm 1916, ông được tổng thống Wilson ủy nhiệm làm cố vấn cho 'hộ quốcphòng”,chủtịch“hộiđồngquảnlýnguyênliệu,khoángsảnvàtiềntệ”,sauđólạiđảmnhiệmchứcvụchủtịch“hộiđồngcôngnghiệpvậntảiđườngsắt”.Năm1946,ôngtrởthànhđạidiệncủaMỹtrongúybannănglượngnguyêntửcủaLiênHiệpQuốc.Trongthờigianlàmviệctạiđây,ôngđãđềxuấtmộtkếhoạchhếtsứcnổitiếng-“kếhoạchBaruch”,kêugọithànhlậpmộttổchứcquốctế,nhằmmụcđíchkhốngchếviệcsửdụngnănglượngnguyêntửvàkiểmsoátcácthiếtbịnănglượngnguyềntử.Trongsuốtcuộcđờihoạtđộngcủamình,ôngluônnhậnđượcsựtôntrọngcủahầuhếtmọingười,mọigiới.

Lúcmới khởi nghiệp, Baruch đã dựa vào năng lực nhạy bén bẩm sinh đối vớithôngtincủathươngnhânDoThái,chỉtrongmộtđêmmàtrởthànhtriệuphú.

Đêmngày3 tháng7năm1898 (Baruch chỉmới28 tuổi), ôngđang trò chuyệncùngchamẹ,độtnhiên,mộttintứcđượcphátratừđàiphátthanh:

“Hạm đội Tây BanNha bị hải quânMỹ tiêu diệt tại SanDiego”. Điều này đồngnghĩachiếntranhgiữaMỹvàTâyBanNhasắpsửađếnhồikếtthúc.

Hômấylạiđúngvàongàychủnhật.Theothônglệ,sởgiaodịchchứngkhoáncủaMỹsẽđóngcửavàongàythứhai.TrongkhisởgiaodịchchứngkhoánLuânĐônvẫnhoạtđộngbìnhthường.Baruchlậptứcýthứcđượcrằng,nếuôngcóthểđếnđượcvănphòng làmviệc củamìnhvào trướcbuổi sáng, ông có thểkiếmđượcmóntiềnrấtlớn.


Chúng ta cần phải biết rằng, đến năm 1898, xe hơi vẫn chưa ra đời, xe lửa lạingừnghoạtđộngvàobanđêm.

Trongtìnhcảnhđó,Baruchlạinảyramộtý:ôngchạyđếntrạmxelửa,thuêmộtchiếcxelửachuyêndụng.Vàdướiánhsángmậpmờcủanhữngngôisao,chuyếnxelửalaođinhưmộtmũitênlướtgió.Cuốicùng,ôngđãđếnđượcphònglàmviệccủamìnhtrướckhitrờisáng,tranhthủkhoảngthờigianmàcácnhàđầutưkhácvẫncònchưakịp“tĩnh”lại,thựchiệnmộtsốcuộcgiaodịchquantrọng.

Baruch không hành động giống nhưRothschild. Ông không chiếmđượcưu thếthời gian khi nhận được thông tin, nhưng ông lại có thể nắm bắt được nhữngthôngtinhữudụngchomình,từđónhanhchóngđưaraquyếtsáchđúngđắn.Khihồi tưởng lại những thành công củamình, ông luônquy công sáng tạophươngphápnắmbắtthôngtinvàchủđộngthờigiannàychogiatộcRothschild.Cóthểthấy,trong“tínhtoánlýtính”đốivớivấnđềthôngtin,ôngxứngđángđượcgọilà“hậusinhkhảúy”.

ThươngnhânDoTháixemtrọngviệcthuthậpvàlợidụngthôngtin,đươngnhiêncũngsẽhếtsứccẩntrọngtrongviệcbảomậtthôngtincủamình,khôngđểđốithủnắmbắtđược.Đâycũngchính làmộtưu thế rất lớn f chocác thươngnhânDoTháitrongthờiđạicạnhtranhkinhtếgắnliềnvớicạnhtranhthôngtinhếtsứckhốcliệtnày.

HammervàRockefeller:tintưởngphánđoáncủamìnhHammervàRockefellerlànhữngđạibiểukiệtxuấtchotinhthầnkinhdoanhmạohiểmcủangườiDoThái.

LầnmạohiểmlớnnhấtcủaHammerlàtạiLiby.VàothờikỳLibycònbịquânđộiItalychiếmlĩnh,vớihivọngcóthểtìmđượcmỏdầu,Mussoliniđãchirakhôngdưới10triệuđôlachocôngviệcthămdòdầumỏởLiby,nhưngkếtquảchỉlàconsốkhông.Công tydầumỏEsso saukhibỏ ramấy triệuđô lamàvẫn chưa thuđượckếtquảgìkhảquan,đangchuẩnbịkếhoạchrútlui,nhưngmaymắnlạiphát


hiện được dầu ở miệng giếng cuối cùng. Công ty dầu mỏ Shell cũng tiêu tốnkhoảng5 triệuđô la,nhưngcácmiệnggiếngđượckhai thác lạikhôngcógiá trịthươngmại.TrướckhiđếnvớiLiby,côngtydầumỏOccidentalđangchuẩnbịtiếnhànhvòngđàmphánthứhaivớichínhphủnướcnàyvềviệcchuyểnnhượngđấtkhaithác,phầnlớnkhuvựcđượcchothuêlànhữngvùngđấtmàmộtsốcôngtytrướcđâyđãbỏqua.

Hammertuyrấtcólòngtin,vàdùôngđãcómốiquanhệrấttốtvớiquốcvươngLibynhưngtươnglaivẫnlàđiềukhôngthểnắmchắc.Bởivì,ôngkhôngchỉkhôngđủkinhnghiệmvềphươngdiệnnày,hơnnữa,khiphảicanhtranhvớinhữngđốithủnặngkýtronggiớidầumỏthếgiới,thựclựcchênhlệchquálớn,đúngnhưmọingườivẫnthườngđánhgiálà“châuchấuđáxe”.Nhưngđiềuđókhônghoàntoànmangtínhquyếtđịnh.

Hammerđãtiếnhànhđấuthầuvùngđấtphíatây.Phươngthứcđấuthầucủaôngrấtđặcbiệt.Hồsơđấuthầuđượcdùngtheohìnhthứcgiấychứngnhậndadê.Saukhicuộntròn,lạidùngbadảilụađỏ,xanh,đen-tượngtrưngchoquốckỳLibyđểcột lại.Tronggiấyđấuthâu,ôngđãviết thêmmộtđiều: “Chúngtôi tìnhnguyệntríchra5%lợitứcchưatrừthuế,phụcvụchosựnghiệp

pháttriểnnôngnghiệpcủaLiby.Ngoàira,ôngcònhứasẽtìmkiếmnguồnnướcchoquốcgia“ítnướcnhiềudầu”này.Kếtquảsaucùng,Hammerthắngthầuđượchaikhuvực,khiếncácđốithủnặngkýkhácphảikinhngạc.Cảhaikhuvựcđóđiềulànhữngnơiđãbịcáccôngtytrướcđâybỏlạisaukhitốnkhôngbiếtbaonhiêutiềnbạcmàchẳngthuhoạchđượcgì.Saukhichokhaitháctrênhaimiếngđấtđómàkhôngcóđượcgiọtdầunào,cáccổđôngtrongcôngtybắtđầumấtlòngtinvàoHammer.

NhưngHammer vẫn tin tưởng vào trực giác củamình. Saumấy tuần nảy sinhnhữngmâuthuẫngiữanhàsánglậpvớicáccổđông,miệnggiếngcódầuđầutiênđãđượctìmthấy.Tiếptheođó,lạicóthêm8miệnggiếngđượcpháthiệncódầu,hơnnữacònlànguồndầucaocấphơnhẳncácgiếngdầuthôngthườngkhác.Điều


quantrọngnữalà,vịtrícủacácgiếngdầulạinằmởphíatâycủakênhđàoSuez,rất thuậntiệnchoviệcvậnchuyển.Cùngthờigiannày,ởmiếngđấtcòn lại,độingũthămdòcũngđãtìmđượcmộtmiệnggiếngphundầutựđộngvớisảnlượng7triệu 30 ngàn thùng mỗi ngày. Đó là giếng dầu ị lớn nhất của Liby. Tiếp đó,Hammerlạiđầutư150triệuđôla,tusửavàxâydựngmộtđườngốngdẫndầucókhảnăngvậnchuyển1,3triệuthùngmỗingày.

Bằngcáchđó,CôngtydầumỏOccidentalđãvươnlênvịtríthứ8trongsốcáccôngtydầumỏthếgiới.

ThànhcôngtrongmộtloạthànhđộngmạohiểmcủaHammer,chínhlànhờvàotrítuệvà lòngdũngcảmcủaông.Hammer làmộtnhânvật tiêubiểucho tínhmạohiểmcủangườiDoThái.Bêncạnhông,còncómộtdoanhnhânDoTháilừnglẫykhác,màkhíphách,lòngdũngcảmvà

trí tuệ cũng khiến cho cả thế giới phải kinh ngạc thán phục, đó chính làRockefeller.

Vàothậpniên80củathếkỷ19,liênquanđếnvấnđềcónênmualạicácmỏdầucủaLimahaykhông,Rockefellervàcácđồngsựcủamìnhđãcónhữngmâuthuẫnhếtsứcnghiêmtrọng.MỏdầuLimamớiđượcpháthiệnvàothờiđiểmđó,nằmởranhgiớigiữatâybắcOhiovớiphíađôngcủaIndiana.Nguồndầuởđâychứahàmlượnglưuhuỳnhrấtlớn,khitiếnhànhphảnứnghóahọcthìphátramộtmùilạgiốngnhưmùitrứngthối,mọingườigọinólà“dầuchua”.Khôngmộtcôngtydầumỏ khí đốt nào muốn mua loại dâu có chất lượng thấp như vậy, ngoại trừRockefeller.

KhiRockefellerđềxuấtýkiếnmualạimỏdầuLima,cácthànhviêntrongbanđiềuhànhcôngtyhầunhưđềulêntiếngphảnđối,kểcảmộtsốtrợthủđắclựcđượcôngtínnhiệmnhất.Vìchấtlượngcủamỏdầunàyquáthấp,giácảcũngthấpđếncựcđiểm;tuysảnlượngdầurấtlớn,nhưngchưacóaiđềxuấtđượcmộtphươngphápchiếtxuấthữuhiệu.Tuynhiên,Rockefellervẫntintưởngsẽtìmđượcbiệnpháp tốiưuđểchiếtxuất lưuhuỳnhrakhỏidầu.Thấy tình thếcóphầnbế tắc,


Rockefellerbắtđầutungđòn“uyhiếp”,tuyênbốtựmìnhmạohiểm“đầutưloạidầunày”,hơnnữasẽkhôngtiếchisinhbấtcứthứgì.

Trước thái độ cươngquyết củaRockefeller, banđiềuhành của công tyđãphảinhượngbộ,chophépcôngtybỏra8triệuđôlamualạimỏdầuLima.Đólàmỏdầudầutiênđượccôngtymuavề.Sauđó,RockefellerđãmờimộtnhàhóahọcngườiDoTháiđếnnghiêncứuvấndềkhửlưuhuỳnhởmỏdầunày.Sauhainămtiếnhànhthựcnghiệm,vẫnchưathểtìmđượcmộtbiệnphápkhảthi.Trongthờigianđó,rấtnhiềuủyviênbắtđầutỏrahoàinghivớikếhoạchmualạimỏdầucủaRockefeller,nhưngcuốicùngviệcnghiêncứucũngđãthànhcông.

KỳtíchvĩđạiđóđãchứngminhRockefellerthựcsựcómộtcáinhìncựckỳsángsuốt,đồngthờicònthểhiệnđượctinhthầnmạohiểmhơnngườicủaông.

AaronLincoln:ngườichovươngthấtAnhQuốcvaynợTrongbíquyếtkinhdoanhcủangườiDoThái,cómột tuyệtchiêu là -khéochovay,quađóthuđượclợitứccao,kiếmđượclợinhuậnlớn.SốngườiDoThảinhờchovaymàtrởnêngiàucóthìnhiềuvôsố,AaronLincolnchỉlàmộtgươngmặtđiểnhìnhtrongsốđó.

KhimớidicưtớiAnh,AaronLincolnkhôngcóbaonhiêuvốnliếng.Nhờcôngviệclàmthuê,ôngđãtíchlũyđượcíttiền,sauđótựđứngrabuônbánnhỏ.Từthựctiễníkinhnghiệmcủamình,ôngpháthiệnrarằng,cáigiácủaviệcvaytiềnngườikhác là quá cao, thậm chí gấpmấy lần lợi nhuận thu được từ hoạt động kinhdoanh.AaronLincolnbắtđầusuynghĩ,nếumìnhcóvănphòngchovay,khôngphảisẽdễdàngthuđượclợinhuậnmàtínhnguyhiểmcũnggiảmđisao?Kểtừđó,ôngbắtđầuvạchrakếhoạchtheođuổisựnghiệpchovay.

Muốnchovay thìbản thânphải cómộtsố vốn thật lớn.Màsốvốnhiệncó củaAaronLincolnlạiquáítỏi,làmsaocóthểthựchiệngiấcmơnày?

Thôngquahoạtđộngkinhdoanh,AaronLincolnđãdầntíchlũyđượcmộtsốvốn


nhấtđịnh,đápứngnhucầuvaynóngcủamộtsốnhàkinhdoanhvànhàsảnxuấtđangcầntiềngấp,thuđượclợinhuậnrấtcao.Khôngítngườivìnhucầucấpbách,sẵnsàngchấpnhậnvaytiềnvới lợi tức lênđến20%mỗitháng.Nguồnvốncủaôngngàymộttănglên.Khôngđầymấynăm,ôngđãtrởthànhmộtngườichovaycótiếngởLuânĐôn.

AaronLincolnkhởinghiệpbằnghoạtđộngchovay,vềsauđếnvươngthấtAnhcũngtrởthànhđốitượngchovaychủyếucủaông.GiớiquýtộcvàgiáohộiAnhcũng lànhữngkháchhàngquan trọng củaông.Rấtnhiềugiáođườngở AnhđãđượcxâydựngbằngsốtiềnvayđượctừAaronLincoln.CũngthôngquahìnhthứcvaytiềntừAaronLincoln,rấtnhiềucănhộđãđượcmọclêntạithủđôLuânĐôn,bảnthânAaronLincolncũngthuđượcnhữngkhoảnlợitứckhổnglồ.

SaukhiAaronquađời,tínhsơquasốtàisảncủaông,vàngbạcvàchâubáucóthểchấtđầycảmộtchiếcthuyền,bêncạnhđócòncómộtloạtcácgiáođườngvàcôngtrìnhkiếntrúckhác,cùngvới15ngànbảngAnhtiềnchovaychưađượcthuhồi.Vàothờiđiểm800nămtrước,15.000bảngAnhđãlàmộtsốtiềnkhổnglồ.Vàothờiđó,thunhậptrongmộtnămcủavươngthấtAnhcũngchỉtrêndưới10ngànbảngAnh.Điềuđócũngcónghĩa là, tàisảncủaAaronLincolncònnhiềuhơncảvươngthấtAnh.

ĐểthuhồisốtiềnchovaykhổnglồnàycủaAaronLincoln,vươngthấtAnhđãchothànhlậpmộtủybanđặcbiệt,chuyêntráchcôngviệcthunợcủanhữngngườiđãvaytừAaronLincoln.Năm1187,vuaAnhralệnhchất

đầyvàngbạcchâubáucủaAaronLincolnlênmộtchiếctàu,chuẩnbịchuyểnđisửdụng trong cuộc chiến tranh với nước Pháp. Nhưng thời tiết bất trắc đã nhậnchìmcontàutạieobiểnAnh,toànbộtàisảncũngbịchônvùidướiđáybiển.

Mặcdù tài sản củaAaronLincoln khôngđược truyền lại chongười sau, nhưngbằnghoạt động cho vayhiệuquả củamình, cuộcđời củaAaronLincolnđã trởthànhhuyềnthoạivềmộtthươngnhângiàucónhấtnướcAnhtrongthếkỷ12.Vàchođếnhômnay,câuchuyệnấyvẫncònđược lưutruyềntạiAnhvàtronggiới


kinhdoanhDoThái.

Lloyd:kẻđánhcượcgiữamạohiểmvàantoànNăm1680,LloydđãmởmộtquáncàphêbênbờsôngThames.Vàothờibấygiờ,ThameslàmắtxíchquantrọngtrongvậnchuyểnđườngsôngcủanướcAnh,quáncàphêcủaLloyddođótrởthànhmộttrungtâmtintứccủakhuvực,kháchkhứaravàotấpnập.

Mộthôm,đôngđảochủthuyền,nhânviênhànghảivàthươngnhântềtựuđôngđảotrongquán,tảnchuyệnvớinhau.KhinghebànđếnvấnđềngườiLombardythựchiệnbảohiểmđốivớivậnchuyểnhànghảitrướctìnhtrạngbạophátcácvụcướpbiển,timcủaLloydbấtchợtrunglên.

Vốn dĩ, ngành hàng hải vào thời ấy vẫn còn vô cùng lạc hậu, hiểu biết của conngườivềđịacầuvàđạidươngvẫncònrấtít.Dothuyềnđibiểnkhánhỏ,rấtkhócầm

cự trong phong ba bão táp, cướp biển lại hoạt động rất manh, vì vậy, nhữngchuyếnđibiểnluônẩnchứarấtnhiềurủiro.

Tạisaolạikhôngthựchiệnbảohiểmhànghảicơchứ?ÝtưởngbấtngờcủaLloydlậptứcnhậnđượcsựủnghộcủamọingười.

Đươngnhiên, chỉ dựa vào vốn liếng tích góp củaLloyd thì chưađủđể làmbảohiểm.Dướisựgiúpđỡhàophóngcủabạnbè,Lloydđãcóđủvốnđểthựchiệnýtưởngcủamình.Côngviệcđầutiên là tìmkiếmmộtđộingũnhânviênphụcvụchocôngviệcmớimẻnày.Đồngthờivớiviệcthànhlậpcôngtybảohiểm,ôngcòncóýđịnhthànhlậpmộttờbáocódạngnhưsổtay,tổnghợpcácthôngtincóliênquanđếnhànghóa,vậnchuyểnđườngbiển..

Khônglâusau,côngtybảohiểmLloydđãđượcthànhlập.CôngtyđượcxâydựngtạitrungtâmthànhphốLuânĐôn,quymôkiếntrúctuykhônglớn,nhưnglạicóphongcáchcổkính,cóhìnhdángnhưmộttrạmxehàohoa,tránglệ.


Trongthờigianhoạtđộng,côngtyLloydluônduytrìđượcphongcáchcủamình:trướccửachínhlàmộtvệsĩmặcáođỏ,trongphòngđượcbốtríbởinhữngchiếcghế dài thế kỷ 19,một bộ bàn lớn vàmột tủ sách cao. Phòng nghỉ được gọi là“phòngthuyềntrưởng”,nhữngngườibảovệcũngđượcgọilà“thịgiả”.TấtcảđềuthểhiệnphongcáchcủathờiđạiDickens.Nhưngsựtồntạicủanókhôngchỉđơnthuầnlàmộtkiểutrangtrí,màlàmộtkiểutượngtrưngtiêubiểuchocôngtybảohiểmLloyd,tựanhưnhãnhiệucủamộtthươngphẩmnổitiếngvậy.

TruyềnthốngnghiệpvụbảohiểmmặtđốimặtcủaLloydđãtạonênmộtmốiquanhệnươngtựavàtínnhiệmlẫnnhaugiữacôngtybảohiểmvớicácnhàđầutưbảohiểm.Nhờđó,hoạtđộnggiaodịch của công ty luôndiễn rahết sức tấpnậpvàthuậnlợi.

Tuynhiên,bảohiểmlàmộtngànhnghềcótínhmạohiểmrất lớn.Saukhiđượcthànhlập,côngtybảohiểmLloydđãđốimặtvớibiếtbaotháchthức.

Năm1906,trậnđộngđấtlớnởSanFranciscođãgâynênmộttrậnhỏahoạnlớn,khiếncôngtyLloydphảichịutổnthất100triệuđôlaphíbảohiểm.

Năm 1912, con tàu Titanic của Anh va phải một khối băng lớn ở bắc Đại TâyDươngkhiếngần2000ngườithiệtmạng,côngtyLloydlạiphảibỏra3,5triệuđôlatiềnbồithường.

Năm1937, tàuvũ trụLZ129Hindenburgbốccháy, công tybảohiểmLloyd lạiphảibỏragần10triệuđôlatiềnbồithường.

TrongnghiệpvụbảohiểmcủaLloyd,khôngcógì làkhôngthểđầutưbảohiểm.Ngôi saođiệnảnhMarleneDietrichđãbỏra1 triệubảngAnhđểbảohiểmchogươngmặtvàcặpđùingọcngàcủamình.MộtđạodiễnngườiMỹcũngmuabảohiểmcủaLloydchosứckhỏecủamình.

ChiếntranhIraq-Iranbùngnổ,khiếnchophíbảohiểmvậnchuyểndầuquavịnhBaTưngàymộttăngcao.AicóthểđảmbảođạnpháocủaIraqhoặcIranlạikhôngrơi thẳngvàotàucủahọ?Vàothờiđó,bảohiểmmột tuầnchomộtcontàuchở


hàngtrịgiá400triệuđôla,cóthểnhậnđượcmứctiềnbảohiểmlà40triệuđôla.Consốẩy

đủchứngminh,“bảohiểm”và“mạohiểm”cáchnhauchỉtronggangtấc.

Batrămnămđổithaylàbatrămnămmạohiểm.KhởiđầuchỉlàmộtquáncàphêbênbờsôngThamesthơmộng,cuốicùng,Lloydđãtrởthànhcôngtybảohiểmlớnnhấtthếgiới,trởthànhbiểutượngchosứcmạnhvàuytíncủacáccôngtybảohiểm.

GeorgeSoros:kẻkhuấylêncơnbãotiềntệChâuÁTháiBìnhDương

GeorgeSoros,mộtngườiMỹgốcDoThái,đượcgiớidoanhnghiệpvàtiềntệthếgiới xưng tụng là “thiên tài tiền tệ”.Từkhi thành lập “Ngânquỹ songưng”vàonăm1969chođếnnay,ôngđãxâydựngđượcmộtcơnghiệpđángkinhngạc.Vớimứctăngtrưởngbìnhquân35%mỗinăm,cácđồngnghiệpcủaôngởthịtrườngphốWallđềuphải cúiđầu thánphục.Dườngnhư trongôngcómộtnguồnsiêunănglực,phủtrùmlêncảthịtrườngtiềntệthếgiới.Mộtcâunóicủaôngcóthểkhiếntìnhhìnhgiaodịchcủamộtthươngphẩmhaymộtloạitiềntệphảichịubiếnđộnglớn,giácảthịtrườngcũnglênxuốngtheonhữnglờibìnhluậncủaông.

Đầuthậpniên90củathếkỷ20,cácquốcgiapháttriểnởchâuÂuđangtrảiquamộtthờikỳsuythoáikinhtế,trongkhiđó,nềnkinhtếcủacácquốcgiaĐôngNamÁlạităngtrưởngnhưmộtkỳtích.Trướckhibùngphátcuộckhủnghoảngkinhtế,môthứcphát triểnkinhtếcủaĐôngNamÁ làmột tấmgươngchocácquốcgiađangpháttriểnhọctập.CácquốcgiaĐôngNamÁđềuhếtsứclạcquan

đốivớitìnhhìnhkinhtếnướcmình,đểđẩymạnhbướctăngtrưởngkinhtế,tấtcảđềuđuanhaumởrộngchếđộquảnlývàthúcđẩytựdohóathịtrườngtiềntệ,vớihivọngcóthểtrởthànhmộttrungtâmtiềntệmớicủathếgiới.Nhưngcólẽvìquángấtngâytrongánhsángrựcrỡcủatăngtrưởngkinhtế,nênhọđãsơsuấtbỏquamộtvàinhântốhếtsứcquantrọng.Chủyếuchỉdựavàosựtăngtrưởngồđầutư


vòngngoàichẳngkhácgìviệcxâylâuđàitrêncát,khiếnthịtrườngtiềntệquốcgiaphơimìnhragiữacuộcchơiđầutưquốctếmàkhôngcólấymộtvậtgì làmbảođảm,rấtdễnếmđòncôngkíchcủacácdốithủtrênthếgiới.Thêmvàođó,vớitốcđộpháttriểnkinhtếquánhanh,hầuhếtcácquốcgiaĐôngNamÁđềuđầutưquáđộvàođịaốc,đánhgiácaoquymôxínghiệpvànhucầuthịtrường,nguycơphátsinhmộtcuộckhủnghoảngngàycànggiatăng.

KỉnhtếĐồngNamÁxuấthiệnmộtlỗhổnglớnđếnnhưvậy,tấtnhiênkhôngthểthoátkhỏicặpmắtcủaSoros.

Soros quyết định tập kích vàođồngbathThái, sauđó sẽ quét sạch toànbộ thịtrườngtiềntệĐôngNamÁ.Tháng3năm1997,ngânhàngtrungươngTháiLantuyênbố9côngtytàivụvàmộtcôngtychovaynhàởcógiátrịtàisảnkhôngcao,nguồnvốnlưuđộngkhôngđủ.Nhậnđịnhcơhộingànnămcómộtđãđến,SoroslậptứcbánđổbántháođồngbathThái,khiếnnóliêntụcrớtgiá.Vàothờiđiểmthấpnhất,1đô laMỹcóthểđổiđược26,7bath.Trongtìnhthếcấpbách,NgânhàngtrungươngTháiLanđãsửdụngrấtnhiềubiệnphápứngcứu,nhưhuyđộng12tỉđôlangoạihốiđểmuavàođồngbathThái.

Những hành độngmanh tay của chính phủ Thái khiến cho giá thành giao dịchđangtăngcủaSorosbỗngchốcphảichịutổnthất300triệuđôla,nhưngôngvẫntintưởngvàonhậnđịnhngaytừbanđầucủamình,dùchínhphủTháicódốctoànlựcphòngvệ,họcũngkhôngthểchốngđượcsựcôngkíchcủaông.

Hạtuầntháng6,Sorosđãtậptrungđủnguồnvốncầnthiết,tiếptụcmởmộtđợttấncông lớnkhácvàođồngbathThái.Cáccuộcgiaodịch lớnrơivàotìnhtrạnghỗnloạn,đồngbathTháirớtgiáthảmhại,mọingườitranhnhaubán.ChínhphủTháiđiềuđộng30tỉđôladựtrữngoạihốivà15tỉđôlavốnnướcngoài,cốgắngcứuvãntìnhhình,nhưngconsố45tỉđôlađóchẳngthấmvàođâusovớinguồntiềnđangồạtđổrathịtrườngThái.

Đếnngày2tháng7,chínhphủTháikhôngcònđủsứcchốngcựvớiSoros,đànhphảithayđổichếđộtỉgiáhốiđoáiđãduytrìtrong13nămqua,thựchiệnchếđộ


tỉ giá hối đoái trôi nổi. Đồng bath Thái càng rớt giá thậm tệ, Trong phút chốc,chínhphủTháiđãbịcácnhàđầucơquốctếẳmđi4tỉđôla,túitiềncủarấtnhiềungườiThái cũngbịmóc sạch. Chiếndịch bướcđầuđã thành công, Soros quyếtđịnhtấncôngtoànbộĐôngNamÁ,đánhmộtmẻlướithậtlớn.Cơnbão“Soros”nhanhchóngậpvàoIndonexia,Philippines,Myanmar,Malaysia.Đồngtiềncủacácquốcgianàycũnglậptứcgiảmgiámạnh,tạonênmộtcảnhtượngkinhtếvôcùngảmđạm, công xưởngđóng cửa, ngânhàngphá sản, vật giá leo thang... Cơnbão“Soros”đãcuốnđihơn10tĩđô lacủakhuvựckinhtếcònđangkhốnđốnnày.Nhưngcơnbãoấyvẫntiếptụcậpđếnmột

trongnhữngthịtrườngmạnhnhấtcủakhuvựcĐôngÁlàHongKongnhưngthấtbại.

ThấtbạitrongcuộctậpkíchvàothịtrườngtiềntệHongKongđãgiúpSorosrútrađượcmộtkinhnghiệm:khôngnênđánhgiáquácaonănglựccủamìnhtrongthịtrườngtiềntệthếgiới.Nếukhông,đếnmộtlúcnàođó,thịtrườngtiềntệsẽkhiếnbạnphảinếmmùiđaukhổ.

Sorosxứngđángđượcxemlànhàđầutưsốmộttrênthếgiới.Từlúcbướcchânvàothịtrườngtiềntệquốctếđếnnay,nhữngthànhtíchmàôngđạtđượckhôngaicóthểsánhbằng.Tuycũngtừngphảinếmtrảivịđắngcủathấtbại,nhưngôngluônbiếtcáchvượtqua,mạnhvươnlênmẽtừchínhnơimìnhđãngãxuống.Ôngtựanhưmộtthâncây“trườngxuân”trênthịtrườngtiềntệthếgiới,thuhútđượcrấtnhiều“nhàđãivàng”luônấpủmộtkhátvọngvươnđếnthànhcông.

CóngườigọiSoroslà“sátthủtiềntệ”,là“maquỷ”.Nguồnvốnđầucơdoôngsởhữuvàchiphốiđãgâynênnhững trậnsónggiócho thị trường tiền tệ thếgiới,cuốnđi biết bao tài sản của cácquốc gia, vét sạch túi tiền củahàngvạnngười,khiếnhọbỗngchốctrởthànhnhữngkẻtrắngtay.Ôngtừngbiệngiảichochínhmìnhrằng,ôngđầucơtiềntệ,chỉvìmụcđíchkiếmtiền.Tronggiaodịch,mộtsốngườiđượclợi,mộtsốkháclạichịutổnthất,đólàchuyệnhếtsứcbìnhthường,ônghoàntoànkhôngcóýlàmhạiai.Ôngkhôngbaogiờcảmthấymìnhphảigánh


váctộilỗiđốivớibấtkỳngườinàođãchịutổnthấttrong■thịtrườngđầucơ,vìchínhbảnthânôngcũngđãtừnggánhchịunhữngtổnthấtnặngnề.Quanniệmkinhdoanh

ấycàngchochúngtathấyrõhuyếtthốngDoTháitrongconngườiông.

Bấtkểtháiđộyêughétnhưthếnào,tàinăngtronglĩnhvựctiềntệcủaSorosluônđượcmọingườicôngnhận.Theotínhtoán,tàisảncủaôngthậmchícòncaohơntổnggiátrịtàisảnquốcnộicủa42quốcgiathànhviêntrongLiênHiệpQuốc.Giàuhơn42quốcgia,đólàmộtconsốquáđủđểkhẳngđịnhtàinăngsiêuphàmtronglĩnhvựctiềntệcủaSoros.


ChươngVIVậnDụngTríTuệ,QuyếtThắngTrênBànĐàmPhán

Cạnhtranhtheolý,quyếtkhôngkhoannhượngTronglịchsửDoThái,cháuđờithứ10củaNoahlàAbrahamđãtừngcómộtcuộcđàmphánvớiThiênChúa.

AbrahamvàThiênChúacómộtgiaoước,mỗinăm,dântộcDoTháiphảitếlễchoThiênChúa.Khithựchiệnlễtế,ngườiDoTháiphảichuẩnbịcáclễvậtgồmmộtconbòđực3 tuổi,dêđựcvàgà rừng.Chúngphảiđượcgiết chết, cắt thànhhaimảnhbằngnhau,vớiýnghĩa:nếudâncủaThiênChúadámviphạmgiaoước,sốphậncủahọcũngsẽgiốngnhưnhữnglễvậtkia.

Mộthôm,đượctindâncủangàiởhaithànhphốlớnđãviphạmgiaoước,ThiênChúabènquyếtđịnhhủydiệthaithànhphốtộilỗiấy.Abrahamhaytin,khôngnỡnhìnnhândâncủamìnhbịgiếthại,thànhphốbịpháhủy,nênđãthaymặtnhândânđếnđàmpháncùngThiênChúa.Trongcuộcđàmphánấy,ôngđã thểhiệnđượctrítuệvàlòngdũngcảmcủamộttổphụ.

ÔngcấttiếnghỏiThiênChúa:“Nếutrongthànhcó50ngườichínhtrực,lẽnàohọcũngbịhủydiệt chungvớinhữngngườikiahay sao?LẽnàoNgàikhông thểvìnhữngngườichínhtrựckiamàthathứchonhữngngườicònlại?”

ThiênChúathấylờiôngcólý,bènnhượngbộnói:“Nếutrongthànhcó50ngườichínhtrực,tasẽvìhọmàthathứchocảthành”.

Thấycóhivọng,Abrahamlạimạnhdạnlêntiếng:“Nếuchỉthiếu5ngườinữalàđủsố50ngườichínhtrực,phảichăngNgàivẫnquyếtđịnhhủydiệttòathànhấy?”

ThiênChúalạinhượngbộ.Ngàiđồngý:“Nếucó45ngườichínhtrựctrongthành,tacũngsẽthathứchotòathànhấy”.


Abrahamlạikhẩnthiếtnàivan:“Nếuchỉcó40ngườithìsao?”

ThiênChúalạitiếptụcnhượngbộ.Abrahamlạitiếptụcvannài.Cuốicùng,vịtổphụđưaramộtcâuhỏiđầyhócbúa:“Hủydiệttoànbộkinhthànhcócảngườitộilỗivàngườichínhtrực,phảichănglàđiềuhợpvớichínhnghĩa?”

Thiên Chúa đương nhiên không muốn mang tiếng làm việc không hợp chínhnghĩa.CuốicùngNgàiưngthuận:“Nếutrongthànhcó10ngườichínhtrực,tasẽkhônghủydiệtthànhấy”.

Abrahamnhận thấynỗ lực củamìnhđã tới giới hạn cuối cùng. Tuy vấnđề chỉđượcgiảiquyếttrênmặtsố lượngchứchưathểgiảiquyếttrênmặtchất lượng,nhưngôngcũngchỉcóthểlàmđượcđếnđómàthôi.

Điềukhiếnmọingườicảmthấyđángtiếclà,cuốicùng

Abrahamvẫnkhôngthểtìmđược10ngườichínhtrựctronghaithànhphốlớnấy.VịtổphụchăndắtdântộcDoTháiđànhphảiđaukhổnhìnnỗlựcvàhivọngcủamìnhhóathànhbọtbiển.

ThiênChúađãkiênquyếtthihànhnguyêntắcđãkýkếttronggiaoước,giánglửavàdiêmsinhtừtrờixuốngtiêudiệthaithànhphốngậptràntộilỗi.

Trongnhững cuộc đàmphán, bất kể đối phương có uy quyền, hùngmạnhđếnmứcnào, tácphong “cạnh tranh theo lý”vẫnđượcngườiDoTháigiữvững.Họluônlàmtheolýđểbảovệlợiíchcủamình.

Theolýhànhđộng,quyếtkhôngkhoannhượng,đólàmộttrongnhữngbiểuhiệnchotrítuệcủangườiDoTháitronghoạtđộngđàmphán.

ChứtrọngchitiếtvàhìnhthứcGiáolýDoTháigiáorăndạycáctínđồcủamìnhnhưsau:sựđãingộmàmộtngườinhậnđượcnơiquêhươngmình làdophongđộquyếtđịnh, tạimột thànhphốkhácthìdotrangphụcquyếtđịnh.


Theocáchnóiđó,tạiquêhương,trangphụchoàntoànkhôngcóảnhhưởnggìđếnsựđánhgiáđốivớimộtconngười.Bởivìnhữngngườiđồnghươngđãhiểurõvềđạođức,ngônngữ,hànhvicủangườiđó.Mộtkhianhtađiđếnvùngkhác,ngườitamuốnđánhgiá,tấtnhiênphảidựavàongoạihình,trangphụcvàcửchỉ,lờinóicủaanh ta.Vìvậy, thươngnhânDoThái rấtchú trọnghình thứcbênngoàicủamìnhvànhữngchitiếtnhỏnhặttrongmỗicuộcđàmphán.

Khiđàmphán,thươngnhânDoTháirấtchúýđếnphongcáchănmặccủađốitácđểphánđoánnguồnlựctàichínhcủahọ.Nếubạnănmặcquánghèonàn,giảndị,thươngnhânDoTháisẽmấtniềmtinđốivớibạn,thậmchíkhôngcònhứngthúđàmphángiaodịchvớibạnnữa.

Ngoàichuyệnănmặc,thươngnhânDoTháicũngrấtxemtrọngđếnnhữngyếutốnhưthờigian,địađiểm,nhânviênphụcvụtrongbuổiđàmphán..Vìmộtnơichậthẹp,đôikhicũnglàmảnhhưởngđếnkếtquảcủacuộcđàmphán.

Nhữngcuộcđàmpháncótínhchấtquantrọngđươngnhiênphảiđượctiếnhànhtrongvănphòng,nhàkháchhoặcphònghộinghị.Nhữngcuộcđàmpháncótínhchất thông thường có thểđược tiếnhành trênbàn ăn, khôngkhí sẽ càng thêmphầnthânmật.Khiđàmphán,cóhaykhôngsựxuấthiệncủatổnggiámđốchoặcchủtịchhộiđồngquảntrị,sẽtạorahiệuquảđàmphánhoàntoànkhácnhau.

Trongquátrìnhđàmphán, lờinói,cửchỉnhấtđịnhphải thểhiệnsựvănminh,lịchsự.Lờinóiphảithểhiệnđượcsựthôngminh,cơtrí,dídỏm.Tuyệtđốikhôngđượcbuôngranhữnglờithôtục,thiếuvănhóa.

KiếnthứcuyênbáclàlợithếtrongđàmphánCàngtiếpxúcvớingườiDoThái,bạncàngcảmnhậnđượchọcthứcuyênbáccủahọ.Chủđềcủahọcóthểliênquanđếnmọilĩnhvực,từchínhtrị,kinhtế,lịchsử,thểdục,âmnhạc,quânsự,thờisự,cổkimđôngtây...dường

nhưkhôngcóchuyệngìlàhọkhôngbiết,khôngcóđạolýgìlàhọkhôngthông.


ThươngnhânDoTháimộtmặttínhtoánhếtsứccẩntrọng,mộtmặtlạiphấnđấuphithường,luônluônghichép.Bấtcứđiềugìliênquanđếnmình,họđềughichéplạitấtcả.Thôngthường,họsẽlấytờgiấybạctrongbaothuốclá,ghichéplênmặtsaucủanó,khiếnngườikháccócảmgiáchọrấthờihợtvớimọichuyện.Sauđó,họmớitiếnhànhchỉnhlýlạimộtcáchthậntrọng.

Trong đàm phán, thương nhân Do Thái thường ghi lại những hạng mục quantrọngnhưngàytháng,kimngạch,thờihạngiaohàngvàđịađiểm...tấtcảđềuphảirõràngminhbạch,khôngđượccósựsaisót.

Mộtlầnnọ,dothờihạngiaohàngquágấp,phíadoanhnghiệpNhậtBảncốýlảngtránh.HọnóivớidoanhnhânDoThái:

“Hìnhnhưtronglúcgiaodịch,thờihạngiaohàngđượcđịnhlàvàongàyđóthángđó...Thưaông,ôngcónhớlầmhaykhông?”.

ThươngnhânDoTháilấyratờgiấybạcđượcghichépcẩnthận.Ôngtrảlờimộtcáchthẳngthắn:

“Không!Chínhôngđãnhớlầm!Chínhxácphảilàngàyhômnay.Tôiđãghichéphếtsứcrõràngvàchínhxác!”.

Đốivớinhữnghànhđộngcẩuthả,dốitrá,thươngnhânDoTháisẵnsànghủybỏgiaoước,hoặctốcáobạnviphạmgiaoước,buộcbạnphảiratòavàđềnbùthỏađángchonhữngtổnthấtcủahọ.

ThươngnhânDoTháithamgiahoạtđộngkinhdoanh,tuyệtđốikhôngcóchuyệnhàmhồcẩuthả,trínhớlại

chínhxácsiêuphàm.Tấtcảnhữngyếutốđóđươngnhiêntrởthànhmộtđiềukiệnhếtsứcthuậnlợichohọgiànhđượcưuthế,đạtđượcthànhcông.

NghệthuậtmặccảTrongquanhệmậudịchquốctế,thươngnhânDoTháikhôngchỉnổitiếngvìtài


năngkinhdoanhcủamình,màcònrấtnổitiếngvìthóiquenthíchmặccả.Ngayđến người Do Thái cũng tự chế giễu về tính cách thíchmặc cả củamình trongnhữngcâuchuyệncười.

Abramsbướcvàocửahiệuvàbắtđầutrảgiá.Mónhàngcógắnbảnggiá15đôlađãđượctrảxuốngcòn10đôla,rồitiếptụchạxuống9,97đôla.Anhtavẫnchưahàilòng,hivọngcóthểtiếptụctrảgiáxuốngmức9,96đôla.

Nhânviênbánhànglêntiếng:“Đóđãlàgiáthấpnhấtrồi,khôngthểrẻhemđượcnữa”.

Abramsvẫnkiếnnhẫnđòinhânviềnbánhàngphảigiảmxuốngmức9,96đôla.

Nhânviênbánhàngtỏýkhôngbằnglòng:“Tuyệtđốikhôngthể,dùchỉmộtđồngcũngkhôngthểhạxuốngđượcnữa”.

Abramsvẫnchưatỏýđầuhàng.

Nhânviênbánhànglạilêntiếng:“Thưaông,chỉvì1centmàcứkỳkeovớinhauthìthật làchuyệnkhốngđáng.Sự thật làchúngtôikhôngthểhạgiả thấphemđượcnữa.Lâunayôngđềumuanợởchỗchúngtôi,naythêm1centthìcũngcóquanhệgìđâu?”

Abramsđáplời:“Sởdĩtôikỳkeobớtgiá,làvìtồirấtyêuchuộnghànghóaởchỗcácanh.Giảmđượcmộtcent,nhỡcóbịtôiquỵtnợ,chẳngphảicửahàngcủacácanhđãbớttổnthấtđược1centđósao?”.

Thích mặc cả là một chuyện, mặc cả như thế nào lại là một chuyện khác. CácthươngnhânDoTháiđãchochúngtanhữngnguyêntắccơbản:

Thứnhất,trênthựctếmặccảlàvấnđềaicóthểthuyếtphụcaitronghoạtđộngmuabánsongphương.Cùngmộtthươngphẩm,bênbánluôntìmmọicáchđểnóilàtốt,bênmuacũngcốgắngđểnóichưađạt.

Thứhai,trảgiácầnphảinêuđượclýdo.Bớilôngtìmvếtlàđiềucầnthiếtphảilàm,nhưngđóphảilànhữngkhuyếtđiểmkhôngmangtínhthựcchấthoặccóthểkhắc


phụcđược.

CómộtnôngdânDoThảitênlàBillylênchợmuađượcmộtconngựa.Vừavềđếnnhà,ôngđãhớnhởkhoevớivợ:

“Hômnayởđầuđường, tôiđãmuađượcmộtconngựa từmộtngườiGypsy.Conngựagiả100đồng,màtôimuachỉmấtcó50đồng”.

“Tốtquảrồi!50đồngđãmuađượcmộtconngựatốt”.

“Cóđiều,củngchẳngtốtgìlắm,bởivìnóchỉlàmộtconngựanhỏ”.

“Thếkhôngđánggiá50đồngsao?”

“Cóđiều,ngựarấtkhỏemạnh”.

.“Ôi!Nhỏnhưngkhỏemạnh.Đươngnhiênrấttốt”.

“Tốtgìmàtốt,đólàmộtconngựabịquèchân”.

“Cáigì?NgựaquèchânĩMuamộtconngựanhưthếđểlàmgì?”

“Tôiđãchữatrịchoconngựaấyrồi.Tôiđãrútramộtcâyđinhởmóngsaucủanó,sauđólạidùngthuốcđắplên.Bâygiờnóđãkhôngcònquènữa”.

“Ôngthậtlàngườimaymắn!Chỉdùng50đồngđãmuađượcmộtconngựatốt”.

Câuchuyệnchỉlàmộtđoạnđốithoạigiữahaivợchồng,nhưngđãbiểuhiệnđượctoànbộbíquyếtđàmphántrảgiácủangườiDoThái.

Đứngtừgócđộngườibán,câuchuyệncũngcungcấprấtnhiềukinhnghiệmchoviệcđàmphángiácả.

Trướctiên,phảicósựchuẩnbị tốt trướcsựmặccảcủabênmua.Vìvậy, trướctiêncầnphảiđẩygiábánlêncao,thậmchícóthểlên200%~300%giáthật.Ngườimuakhông trảxuốngquácáimứcấy,bênbán tựnhiên sẽkiếmđược tiền.Trảxuốngbằnghoặc thấphơngiáấy thìnhấtquyếtkhôngbaogiờbán.Quyềnchủđộngđềunằmcảtrongtaymình.


Thứ hai, đối với những lời chê bai của bênmua, nhất thiết phải đưa ra đượcnhữngcâutrảlờitíchcực,biếnkhuyếtđiểmthànhưuđiểm.

Cuốicùng,đốivớinhữngsailầmrõràngcủabênmua,bênbáncũngkhôngđượckhinhsuất,càngkhôngđượctỏýđắcthắng.Khôngítngườivìthiếucảnhgiácmàmấtcảvốnlẫnlời.

Nắmbắtđượcnhữngnguyêntắcmặccảtrênđây,vậndụnglinhhoạtvàotrongkinhdoanh,chắcchắnsẽmanglạinhữnghiệuquảnhấtđịnh.

ĐứngtrêngócđộcủađôiphươngđểsuyxétvấnđềChọcgiậnđốiphươnglàmộtmánhkhóetrongđàmpháncủangườiDoThái.

Khiđàmphán,ngườiDoTháiluônđếnđúnghẹn,tháiđộkhigặpmặtcũnghếtsứchòanhã.Tuynhiên,mộtkhitiếnhànhđàmphán,họlạitỏrahếtsứcxemtrọngvấnđềtiềnbạc,mộtđồngmộtcắccũngphảitínhtoánsođo,chỉvìmộtchitiếtnhỏnhặtchưađượclàmrõtrongbảnhợpđồng,họcũngcóthểtranhcãivớiđốitácđếnđỏmặttíatai.

Tronglúcđàmphán,ấntượngmàngườiDoTháiđểlạichocácđốitáclà:bấtcứchuyệngìhọcũngmuốnlàmchothậtrõràng.Thôngthường,đàmphánvớingườiDoThái,kếtquảcủangàyđầutiênchỉlàmộtcuộccãivã.

ChiêuthứcấyvẫnđượcngườiDoTháiápdụngtrongcuộcđàmphánngàyhômsau.Nếuđốithủkhônggiữđượcbìnhtĩnh,anhtasẽcàngtrởnênnônnónghấptấp.

Lúcnày,ngườiDoTháisẽlậptứcchộplấycơhội,tìmcáchchọcgiậnđốiphươngthêmlầnnữabuộchọphảiđàmphánvớimìnhtronglúckhôngđượcbìnhtĩnh.

Mặcđùbênngoàitrônghọcũngđangvôcùngtứcgiận,nhưngthựctếthìhọlạivôcùngbìnhtĩnh.Chínhxáchơnlàhọđangdùngkế“khíchtướng”đểđánhđòntâmlývớiđốiphương.


DướisựkhiêukhíchcóchủýcủangườiDoThái,đôibênđiđếnkýkếthợpđồngtrong tình trạng còn đang tranh cãi, nóng nảy và phần thua thiệt đương nhiênthuộcvềđốiphương.

Mặtkhác,ngườiDoTháichorằng,bấtluậnđôibêntranhcãiđếnmứcđộnào,đềucânphảigiữlạiđôichútthểdiệnchođốiphương.

Bởivì,trongcáchnhìncủahọ,nếuđểđốiphươngcảmthấymấtmặttrongcuộcđàmphán,dẫnđếntổnthươngtìnhcảm,thìdùlàmộtcuộcgiaodịchtốt,khảnăngđểlạinhữnghậuhọalàkhólòngtránhkhỏi,ảnhhưởngxấuđếnlầngiaodịchsau.

QuanđiểmvàcáchvậndụngcủangườiDoTháiđốivớivấnđềtâmlýtrongđàmphán,mộtlầnnữađãthểhiệnđượctrítuệcủangườiDoThái.

CómộtcâuchuyệnngụngônDoTháihếtsứcthúvịnhưsau:

Cómộtanhmùxáchđền lồng,bướcđi trongđêmtốiđennhưmực.Mộtngười từphíatrướcđilại,thấyanhtamùthìngạcnhiênhỏi:“Anhlàngườimù,tạisaolạicònđốtđền?”

Anhmùbìnhthảntrảlời:“Tôithắpđen,đểngườikhôngmùcốthểnhìnthấyđượctôi”.

ĐólàtrítuệđãđượcngườiDoTháihunđúctrongmấyngànnămlưutáncủadântộcmình.DoTháilàmộtdântộcnhỏyếu,đểtựbảovệđượcmình,họchỉcóthểdựavàophươngpháp “ngườimù thắpđèn lồng”, đểngười thống tri nhìn thấyđượcgiátrịcủamình,từđómớicóđượchivọngtiếptụcsinhtồn.

NgườiDoThái chorằng,đàmphán làđểhợp tác.Đánhđổbấtkỳbênnào,đềukhôngphảilàmụcđíchcủaviệcđàmphán.Vìvậy,tronglúcđàmphán,họsẽluônđứngtrêngócđộcủađốiphươngđểsuyxétvấnđề,đồngthờichủđộngquantâmđếnđốiphương,thắplênmộtngọn“đènlồng”chođốiphương.Cũngchínhnhờvàođiều này, ngườiDoThái thường rất dễ giữ được tình hữunghị với đối táctrongnhữngcuộcđàmphán,thúcđẩyđàmphánnhanhchóngđiđếnthànhcông.


NênđàmphánvớingườicóquyềnđưaquyếtđịnhTrong đàmphán ngườiDoThái luôn chủ trương, chỉ nên bắt tay với người cóquyềnđưaraquyếtđịnh.

Trongmắt của người Do Thái, cấp bậc của người đàm phán càng cao, càng cónhiềukhảnăngđápứngyêucầucủamình.

Vì sao?Vìngườiở cấpbậc cao sẽ có cáinhìnbaoquátvấnđềhơnvàxử lý tốtnhững tranh chấp có thể xảy ra.Vả lại, do cóquyềnquyếtđịnh lớnhơn,họ sẽmạnhdạnđưaranhữngquyếtđịnhmạohiểmhơn.

Vìvậy,khimuốngặpgỡmộtngườinàođó,ngườiDoTháitrướctiênsẽtìmhiểurõ:Ngườinàylàai?Giữchứcvịgì?Cóthểđưaranhữngquyếtđịnhgì?

Mộtkhiđãnắmrõnhữngvấnđềtrênđây,ngườiDoTháisẽrấtlễđộnhưngcũngkhôngkémphầnthẳngthắnđặtcâuhỏivớiđốitáccủamình:“Anhcóthểcảithiệntình hình này được không”, “Anh có thể giúp tôi giải quyết vấn đề này đượckhông?”hoặclà“Anhcóđủthẩmquyềnđểthựcthinhữngviệcmàtôiđềxuấthaykhông?”...

Nếuđápánlàphủđịnh,họsẽlậptứctìmcáchngừngcuộcđàmphán,đitìmmộtđốitáckháccóđủkhảnặngđápứngyêucầucủahọ.

Khiđàmphán,chắcchắnsẽkhôngcómộtngườinàocóđượcquyềnquyếtđịnhtuyệtđối.Vìvậy,chúngtachicóthểhivọngđượcbắttayvớimộtngườicóđượcquyềnlựctươngđối.

Mộtkhiđãkýkếtgiaoước,ngườiDoTháisẽnghiêmtúcchấphành,nỗlựcthựchiệnlờihứavớitháiđộchânthành.

Vụánkỉnhđiển:JofeyrđạichiếncôngtySanyo®CâuchuyệncủaJofeyr


1.Thuthậpthôngtintìnhbáo

CôngtytiêuthụthiếtbịđiệntửJofeyrởHàLandựđịnhnhậpkhẩumộtlôđồnghồtừcôngtySanyocủaNhậtBản.Haituầntrướckhitiếnhànhđàmphán,Jofeyrđãmờimột luậtsưNhậtBảnlàmcốvấncủamình,đồngthờiyêucầuvị luậtsưnàynhanhchóngthuthậpcácthôngtintìnhbáocóliênquanđếncôngtySanyo.

Thôngquacáccuộc thămdò,ôngđãpháthiệnđượcrấtnhiều thông tin thúvị:tìnhhìnhtàichínhmấynămgầnđâycủacôngtySanyokhôngđượctốt,đangnỗlựctìmhướngcảithiện;sốđồnghồdùngtrongdulịchvàđểgiườngmàphíacôngtySanyodựđịnhcungcấpchoJofeyrtronglângiaodịchnàyđãđượckhoánchomộtcôngtyởĐàiLoanvàmộtxưởngsảnxuấtkhácởNhậtBảnchế

tạo;côngtySanyothuộcloạihìnhcôngtygiađình,hiệnđangđượcđiềuhànhbởithếhệthứhai,tácphongcủatổnggiámdốclàrấtvữngvàng,thựctế...

SaukhiđếnNhậtBản,Jofeyrlậptứcbắttaynghiêncứucáchạngmụccóliênquanđếnviệcđàmphán.Cuốicùng,ôngvàvịluậtsưđiđếnthôngnhấtđốivớiđơngiásản phẩm, điều khoản chi trả, cùng với những chi tiết liên quan khác sẽ đượcquyếtđịnhtrongcuộcgặpgỡsắpđến.

2.Bốtrícạmbẫyđàmphán

CuộcđàmphángiữaJofeyrvàcôngtySanyosắpđượcbắtđầu.CôngtySanyođãsoạnthảosẵnmộtbảnhợpđồng.Saukhitiếnhànhthươngthảovớihaivịluậtsưcủamình,Jofeyrđãtìmramộtsáchlượcđàmphánxoayquanhbảnhợpđồngnày.

TrongphươngánbanđầudophíacôngtySanyođềxuất,cómộtđiềukhoảnhênquanđếnvấnđềtrọngtàikhixảyratranhchấpgiữađôibên.TheođềnghịcủacôngtySanyo,việcgiảiquyếtvấnđềtranhchấpsẽđượctiếnhànhtạithànhphốOsakacủaNhật.

Bấy.giờ,vấnđềquantrọngmàJofeyrđangphảicânnhắclà:Bảnhợpđồngcókhảnăngxảyratranhchấphaykhông?Nguyênnhânxảyratranhchấpsẽlàgì?Rốt


cuộcthìtiếnhànhtrọngtàihaytô"tụngsẽcólợichomìnhhơn?

Đối với Jofeyr, vấn đề dễ phát sinh nhất là hàng hóa nhận được có chất lượngkhôngphùhợpvớiyêucầuđặthàngcủamình.Theoquyđịnhbêntrongbảnhợpđồngphácthảo,hànghóaphảiđượcgiaođếntrước,sauđómớitiếnhànhthanhtoántiềnhàng.Vìvậy,mộtkhichất lượnghànghóaxuấthiệnvấnđề,ônghoàntoàncóquyềntừchốiviệcthanhtoán.Ngượclại,côngtySanyonhấtđịnhsẽlấycớhànghóaphùhợpyêucầuchấtlượngđểđưaratốtụng.Trongtìnhhuốngđó,tiếnhànhtrongtàitạiNhậtBảnlàhếtsứcbấtlợichoông.NhưngnếuchuyểnđịađiểmtiếnhànhtrọngtàiđếnHàLan,côngtySanyonhấtđịnhsẽphảnđối.Đểgiảiquyếtmâuthuẫn,ôngđưarachủtrươngcủamìnhnhưsau:

“Chúngtađềuhiểusựphiềnphứccủatổchứctrọngtài,chẳngaimuốndínhlíuđếnnhữngchuyệntranhchấpấy.Nhưngđểtránhđượcnhữngchuyệnbấttrắccóthểxảyra,tốthơnchúngtanênnhờđếnphánquyếtcủaTòaánNhậtBản”.

ĐóchínhlàsáchlượcmàJofeyrđãsửdụng:đôibênmộtkhixuấthiệntranhchấp,phánquyếtcủatòaánNhậtBảnsẽvôhiệulựcởHàLan.DùphíaSanyocóthắngkiệnởNhậtBản,họcũngkhôngthểbuộcôngthihànhnhữngđiềukhoảnđó.Nhưvậy,nếuthựcsựnảysinh tranhchấp,ônghoàntoàncóquyềnkhôngphảixuấthiệntrướctòa,đếncảphítốtụngcũngkhôngphảibỏrađồngnào.Nếuđềnghịnàyđượcthôngqua,ôngđươngnhiêntrởthànhngườichiếmthếthượngphong.

3.Khéoléokhốngchếtiếnđộđàmphản

Bắtđầuđàmphán.Trướctiên,Jofeyrđưaramộtvàilờiphátbiểuđơngiản,ngắngọn:

“Tuytôiđãđượcđếnnhiềuquốcgia,nhưngđấtnướcNhậtBảnxinhđẹplạilàmtâmhồntôitrởnênhânhoanvuisướnghơnnhiều.Chấtlượngsảnphẩmcủaquýcôngtylàrấtđángtincậy,rấtcótiềmlựcpháttriển.NếucóthểxâmnhậpvàothịtrườngchâuÂu,đósẽlàmộtđiềurấtcólợichocảhaiphíachúngta.Vìvậy,chúngtôirấthivọngđôibêncóthểxâydựngmộtquanhệhợptáctốtđẹpvớinhau”.


Lờiphátbiểutuyngắngọn,nhưngđãnhậnđượcsựhoannghênhnhiệt liệtcủaphíađốitácNhậtBản.

Khôngkhícuộcđàmphánsauđóđãdiễnrahếtsứcthuậnlợi.Cáchạngmụcnhưchủngloạiđồnghồ,đạilýkhuvực,kỳhạnhọpđồng...hầunhưđềucóđượctiếngnóichung.

Trênthựctế,đóchínhlàbầukhôngkhímàJofeyrhivọngcóđược.Ôngcốýnêuranhữngvấnđềnhỏnàyđểtiếnhànhthảoluận.Bắtđầutừnhữngvấnđềdễdànggiảiquyết,đólàmộttrongnhữngbướccănbảntrongquanhệđàmphán.Vìkhibắtđầuđàmphán,đôibênhãycònxalạ,vẫncònđôichútcảnhgiác.Vộivãđivàotrọngtâmcủavấnđề,nếucáchnhìnquákhácbiệt,cuộcđàmphánrấtkhótiếntriển.Trướcdễsaukhó,cóthểtăngthêmsựhiểubiếtvàtìnhcảmgiữađôibên.Mộtkhiphầnlớncácđiềukhoảnđãđạtđượcsựnhấttrí,chỉcòntồntạimộthaivấnđềmâuthuẫn,đôibêntấtnhiênsẽnỗlựcgiảiquyếtkhúcmắc,tránhđểxảyramộtkếtcụcđángtiếc.

4.Nhátkiếmvôhình

Cuộcđàmphánbắtđầuđiđếnkhúcquanhđầutiên.

TheoýkiếncủacôngtySanyo,mộtkhisảnphẩmđồnghồdohọsảnxuấtgặpphảinhữngtranhchấpvềkiểudángthiếtkế,thươnghiệuvàbảnquyềnthiếtkếtừmộtđơnvịthứba,họsẽkhôngphảigánhvácbấtkỳtráchnhiệmnào.

Jofeyrhoàntoànkhôngthểchấpnhậnđiềukiệntrên,vìkhảnăngxuấthiệntìnhhuốngtrênđâylàrấtcao.Mộtkhithựcsựxảyratìnhhuốngtrên,Jofeyrphảimộtmìnhgánhvácchiphítốtụngvàtổnthấtdokhôngbánđượcsảnphẩm,thiệthạirõrànglàrấtlớn.

Vềđiểmnày,công tySanyocươngquyếtkhôngchịunhượngbộ.Thựcra, sởdĩJofeyrđềxuấtmộtýkiếnkhác,làđểchegiấudụngýmặccảđốivớilôhàngsắptới.Vìnếuđốiphươngđãcươngquyếtkhôngchịunhượngbộởđiểmnày,đươngnhiênhọsẽkhôngthểtiếptụckhôngnhượngbộởnhữngđiểmkhác.


Quảkhôngngoàidựliệu,phíađạibiểuNhậtBảnchấpnhậncốthểbảođảmchấtlươngsảnphẩmcủahọ.Nhưngmuốnđảmbảosảnphẩmcủahọkhônggiốngvớisảnphẩmcủacácnhàsảnxuấtkhácthìhọcươngquyếtkhôngchịuđápứng.

Đôibêncứgiữlậptrườngcủamình.Mãimộtlúcsau,Jofeyrmớiđềxuấtphươngáncủamình:

“Mộtkhixuấthiệntìnhhuốngtrênmàviệctốtụnglạithấtbại,phíachúngtôiphảigánhchịuhaitổnthấtlớn,thứnhấtlàchiphíchoviệctốtụng,thứháilàchiphíbồithường.Phíachúngtôicóthểgánhvácchiphítốtụng,riêngkhoảngchiphíbồithườngsẽdobênquýcôngtygánhvác,cácvịnghĩthếnào?”

“Không!”.

“Nhưthế,mỗibênsẽgánhchịumộtnửatổnthất?”

“Không!”,phíaSanyotrảlờidứtkhoát.Bấygiờ,khôngkhícủacuộcđàmphánđãbắtđầucăngthẳng.

“Nếudãnhưvậy,phầngánhváctráchnhiệmcủacôngtysẽđượchạnchếởconsố50triệuyên”.

ĐạibiểucủacôngtySanyovẫnnhấtquyếtcựtuyệt.

Jofeyrlạinhườngthêmmộtbước:

“Phíachúng tôisẽbảođảm lượngtiêu thụmỗinămthấpnhất là100triệuyên,phầngánhváctráchnhiệmcủaphíacácngàisẽgiảmxuốngcòn40triệuyên”.

TháiđộcủađạidiệnSanyobắtđầucósựdaođộngnhưngđápáncuốicùngvẫnlà:“Không!”

Đối với việc này, Jofeyr biết đối phương sẽ không chịu nhượng bộ, nhưng vẫncươngquyếttheođuổikhôngthôi.Thựcra,ônghoàntoàncódụngýkhithựchiệnchuyệnnày:

Thứnhấtlàcốýtạorachướngngạichocuộcđàmphán,vìnếuđểcuộcđàmphánCông ty Trí Tuệ Media - www.trituemedia.vn

diễnraquáthuậnlợi,đốiphươngsẽnảysinhnghingờ.

Thứhailàcốýđểchođốiphươngdànhđượcưuthếtrongvấnđềnhỏnày,từđóbuộcđốiphươngphảicónhữngbướcnhượngbộnhấtđịnhtrongnhữngvấnđềquantrọngkếtiếp.

Bấygiờ,Jofeyrđộtnhiênnói:

“Bảnthântôixưanaykhônghềcóthiệncảmvớiphươngthứcnhờđếntrọngtài.Theohiểubiếtcủatôi,tòaánNhậtBảnhếtsứccôngminh.Vìvậy,tôiđềnghị,từnayvềsaunếucótranhchấp,mọiphánquyếtsẽdotòaánNhậtBảnthựchiện”.

Đốivớiđềnghịnày,đạidiệnSanyorấtvuivẻchấpnhận.Sởdĩhọvuimừng,mộtlàvìhọnghĩviệckiệntụngtrênchínhđấtnướccủamìnhsẽlàmộtlợithế;thứhailàcuốicùnghọđãcóthểgậtđầuđápứngmộtđiềukiệncủađốiphươngmàkhôngcảmthấybịthiệthại.

Trongcuộcđàmphánnày,bênngoàithìcóvẻnhưJofeyrphảihêntụcnhượngbộ,rơivàothếbịđộng,đồngthờicũngthểhiệnđượcthànhýcủamìnhtrongcuộcđàmphán.Nhưngtrênthựctế,đóchỉlànhữngđòngiảđểchedấumộtnhátkiếmvôcùnglợihại.CuốicùngthìphíaSanyocũngđãtrúngkếcủaông.

5.Dùngtìnhcảmvàlợiíchthuyếtphụcđốiphương

Cuộcđàmphántiếnđếngiaiđoạncuốicùngvềvấnđềgiácả.Khởiđầu,phíaSanyođưarađơngiálàlà2000yên,Jofeyrtrảxuống1600yên.Sauđó,phíaSanyogiảmxuốngcòn1930yên, Jofeyrtănglên1650yên.Đàmphánlạitiếptụcrơivàobếtắc.

Khivòngđàmphánthứhaivừađượcbắtđầu,Jofeyrđứnglênphátbiểu:

“Đâylàbảnhợpđồnggồm24điềukhoảnmàđôibênđãbỏrahơnnửanămđểsoạnthảo,lạiphảitrảiquamấyngàythươngthảomớicóthểđiđếnmộtkếtquảhầunhưđã thốngnhất vớinhau.Hiệnnay chỉ cònkhúcmắcmộtvài trămyêntrongvấnđềđơngiámàvẫnkhông thểgiảiquyếtổn thỏađược,chúng tôicảm


thấythựcsựđángtiếc.Chúngtađềuhiểurằng,giácảcao,lượngtiêuthụtấtyếusẽgiảm.Giácảthấp,lượngtiêuthụtựnhiênsẽtăngcao.MàlợiíchcủachúngtagắnMềnvớinhau,tạisaolạikhôngthểnỗlựctìmramộtgiáthíchhợpmàđôibênđềucóthểchấpnhậnkiachứ?”

Tiếpđó,vớimộttháiđộhếtsứcônhòa,ôngchobiếtmìnhđãsớmtìmđượcmộtthươnghiệukháctừĐàiLoan:

“Đốivớiphíachúngtôi,tínhnguyhiểmkhibướcchânvàomộtthịtrườngmớilàrấtlớn,sảnphẩmcủaquýcôngty

lạirấtxalạvớithịtrườngchâuÂu,chúngtôikhôngcógìđểbảođảmmìnhsẽđủsứcđánhbạicácđốithủcanhtranhkhác.Thôngquamấyngàyđàmphán,cácvịđãcóthểthấyđượcthànhýcủachứngtôi.Tuyvậy,đơngiámàquýcôngtyđưarathựcsựlàquácao.Chúngtôitinrằng,vớiđơngiámàchúngtôiđãđưara,nhấtđịnhsẽmuađượcnhữngsảnphẩmcóchấtlượngtươngđươngtừphíaĐàiLoanhoặcHồngKông.Đươngnhiên,tôihoàntoànchưacóýđịnhtìmđếnmộtđịachỉkhác,nhưngchíít,giánhậphàngtừphíaquýcôngtycũngkhôngthểquácaosovớinhữngnhàsảnxuấtkhác”.

Vớinhữngngôntừhếtsứcuyểnchuyển,sửdụngsách lược“tìnhcảm”kếthợpvớiphântích“quanhệlợihại”đãtỏracósứcthuyếtphụcrấtlớn.Nhữnglờitâmsựhếtsức“tìnhcảm”ấyrõràngđãhàmchứamộtlờicảnhbáo,nếuphíacácngàitiếptụckhôngưngthuận,chúngtôisẽtiếnhànhthươngthảovớinhữngđốitáckhác.ĐạidiệncủaSanyohiểurõđókhôngphảilàmộtlờiđedọasuông,cầnphảicẩn'trọngsuyxét.

6.ThôngđiệpcuốicùngcủaJofeyr

“Bâygiờ,phíachúngtôisẽtiếptụccómộtbướcnhượngbộquantrọng,đólàđưađơngiálênmức1700yên.Trênmặtgiácả,phíachúngtôixemnhưđãhoànthànhbảnhợpđồngnày,phầncònlạilàphảixemtháiđộcủaphíacácngài.Bâygiờ,tôiphảitrởvềkháchsạnđểchuẩnbịhànhlývàthủtụcvềnước,xinquýcôngtythận


trọngsuyxétthiệthơn.Haigiờsau,tôihivọngcóthểđếnnghetintứctốttừphíaquývị”.

Thựcra,đóchínhlàthôngđiệpsaucùngcủaJofeyrđểthoátkhỏitìnhthếbếtắc.Đương nhiên, đồng ý hay không, quyền quyết định hoàn toàn nằm ở công tySanyo.Nhưnglờiphátbiểucứngrắncủaôngđãthểhiệnmộttháiđộcươngquyếtkhôngnhượngbộ,gâyramộtáplựcđángkểlênđốiphương.

Kếtquả,phíaSanyođãbịtrúngkế.Thườngvụhộiđồngquảntrịcủacôngtyđãlêntiếng:

“Vềcơbản,chúngtôiđãđồngýchấpnhậngiácảdophíangàiđưara,nhưngcóthểnàotăngthêmmộtchútđượckhông?”

Jofeyrimlặnghồilâu,lấymáytínhrabấmbấmmộthồi,cuốicùnglạicầmlấyhợpđồng,sửaconsố1700yêntrướcđâythành1720yên,sauđómỉmcườinói:

“20yênnàyxemnhưlàsựưuáimàcánhântôigởitặngchoquýcôngtyvậy!”

7.Đạikếthànhcông

Banăm saukhi ký kết hợpđồng, công việc giaodịch củađôi bên tỏ rahết sứcthuậnlợi,nhưngrồiđộtnhiênlạixảyramộtcuộctranhchấpngoàiýmuốn.MộtcôngtyscủaMỹlêntiếngsảnphẩmcủacôngtySanyocókiểudángtươngtựvớisảnphẩmcủacôngtyhọ.Jofeyrlậptứccholuậtsưtiếnhànhđiềutra.

TháiđộcủacôngtySanyođốivớiviệcnàylàvôcùngtiêucực,họđãtrìhoãntrongsuốt4 thángmàkhông thểđưa rađượcmột lờiphúcđáp rõ ràng. Jofeyrđànhphảingưngtiêuthụloạiđồnghồkểtrên,đồngthờiviếtthưchocôngtys,đềnghịhọtrựctiếpthươngnghịvấnđềbồithườngvớicôngtySanyo.

CũngdotháiđộcủacôngtySanyo,Jofeyrđãtừchốithanh,toán200triệuyêntiềnhàngcònthiếu.Thếlà,côngtySanyolạihùnghổpháingườiđếngặpJofeyr.NgườiđạidiệncủaSanyolêntiếng,nháitheokiểudángđồnghồlàmộtchuyện,tiềnthiếucủaJofeyrlạilàmộtchuyệnkhác.Jofeyrbìnhthảnđáp,“Cáchhànhxửcủacôngty


Sanyođãkhiếnchúngtôiphảichịunhữngtổnthấtquálớncảvềmặtkinhtếvàuytínlàmăn,đúnglýthìcôngtySanyophảiđứngrabồithườngchophíachúngtôi”.LậpluậncủaJofeyrđươngnhiênhợplý,vìphíacôngtySanyođãbánhaidòngsảnphẩmgầnnhưgiốngnhauhoàntoànchohaicôngtytiêuthụkhácnhau.Đólàmộthànhđộnglừadối,gâytổnhạinghiêmtrọngđếnlợiíchcủaJofeyr.

Saumộthồiđàmphán,đôibênvẫnkhôngthểtìmrađượcmộtđiểmchungnào.Cuốicùng,côngtySanyoquyếtđịnhđưasựviệclêntòaánOsaka.

Bấygiờ,côngtySanyovẫnchưanắmhếtnhữngquytắckiệntụngquốctế.Khônglâusau,tổnggiámđốccủacôngtySanyomangtheomộtluậtsưđếngặpluậtsưngườiNhậtcủaJofeyr,tuyênbốsẽđếnHàLankhởikiện.

VịluậtsưcủaJofeyrchậmrãinói:

“Trênhợpđồngđãquyđịnh,đôibênđồngýchỉchọntòaánOsakagiảiquyếtmọitranhchấp.Vìvậy,chodùngàicóbỏcôngbayđếnHàLan,tòaánHàLancũngsẽkhôngchịuthụlý”.

“Điềunàychẳngphảilàquáhoangđườnghaysao?”,TổnggiámđốccôngtySanyobựcdọcnhìnvịluậtsưcủamình.

“Khảnăngxảyrachuyệnđólàrấtcao”,VịluậtsưcủaSanyothẳngthắnthừanhận.

Saumấythánggiằngcokhôngcókếtquả,luậtsưcủaJofeyrquyếtđịnhđưaraconchủbàicuốicùng:

“Thưangàitổnggiámđốc,cứxemnhưtôiđãcósựlầmlẫntrongviệclýgiảicácđiềukhoảnphápluật.NhưnggiảnhưphánquyếtcủatòaánNhậtBảncóhiệulựctươngtựtạiHàLan,quýcôngtyvẫnkhôngthểlấyđượcmộtđồngnàotừtaycủaJofeyr.Ngàicũngbiếtrằng,khoảnthuếthucủahầuhếtcácquốcgiachâuÂuđềurất nặng nề, vì vậy, có rất nhiều người đã đếnHà Lan, là nơi cómức thu thuếtươngđối thấp,để thành lậpcác“côngty túida”.Mọi thứcủacôngtyđềunằmtrong“túida”củaôngchủ,khônghềcómộttàisảnthựctếnào.CôngtycủaJofeyr


cũngnhưvậy.Tiềncủacôngtynằmởđâu,chỉcómộtmìnhôngtabiếtđược.CóthểlànằmởngânhàngThụySĩ...”.

ChiêubàicuốicùngnàyđãthựcsựđánhbạitổnggiámđốccôngtySanyo.Khôngcònbiệnphápnào,ôngtađànhphảibãitốJofeyr.Cuốicùng,đôibênđiđếnthỏathuận, Jofeyr trả lại chocông tySanyo40 triệuyên,160 triệuyêncòn lạiđượcdùngđểbồithườngchocôngtyScủaMỹ.


ChươngVIILuônVữngNiềmTin,TrongNghịchCảnhVẫnNghĩTớiChuyệnLàm

GiàuGiữvữngniềmtin,khổnạncũnglàmộtnguồncủa

cảiTrong lịchsử lưu lạcđầygiannan,đaukhổcủadân tộc,ngườiDoTháiđãphảinhiều lầnđốimặtvớinguycơ “vongquốcdiệt chủng”.Nhưngcũngchínhhoàncảnhsốngđóđãrèn luyệnchohọmộtýchíngoancườngvàmộtniềmtinkiênvững.Cuộcsốngcàngnhiềuhiểmnguy,thửthách,họcàngcóýchíbềnbỉvàtinhthầntiếnthủ.

Ýchíngoancườngbềnbĩcùngvớitinhthầntiếnthủ,khôngngừngvươnlêntrongnghịchcảnhcủangườiDoThái, trở thànhmộtnền tảng rất tốt chocác thươngnhân Do Thái khi bước vào kinh tế thị trường, giúp họ, luôn chiếm được thếthượngphongtrênvũđàikinhtếthếgiới.

Người Do Thái thậm chí còn biến nghịch cảnh thành một cơ hội làm ăn. Câuchuyệndướiđâysẽchứngminhđiềunày:

Theogiới luậtcủangườiDoThải,Sabbathlàngàynghỉngơituyệtđối,mọingườikhông được làm những công việc nặng nhọc thường ngày. Nhưng vìmuốn kiếmthêmchúttiền,cónhữngcửahàngđãkhôngmàngđếngiớiluật,tiếptụckinhdoanhtrongngàyđó.Đây làmộthànhđộngxúcphạmđến lờidạycủaThiênChúavàtổtiên,đươngnhiênphảichịusựtráchmắngcủaGiáosĩ.

CómộtôngchủkhibịGiáosĩtráchmắnglạitỏrahếtsứcvuivẻ,cònmóctúitặngchovịGiáosĩđómộtsốtiềnlớn.VịGiáosĩdườngnhưcũnghiểura,nênvuivẻnhậnlấytúitiền.


ĐếnngàySabbathtuầnsau,lờichỉtríchcủavịGiáosĩđốivớiôngchủcửatiệmkinhdoanhđãkhôngcòngaygắtnhưtrước.Cólẽvìôngmuốnđượcchủcửahàngtặngnhiềutiềnhơnmộtchút.

Nhưngkếtquảđãkhôngnhưdựtính,ôngkhônghềnhậnđượcxunàotừtayôngchủcửahàng.

Saumộthồidodự,vịGiáosĩđãthuhếtdũngkhí,tìmđếnnhàcủaôngchủcửahàngkia,hỏiôngtatạisaolạihànhxửnhưvậy.

“Rấtđơngiản!Khingàinghiêmkhắckhiển trách tôi, cácđối thủcạnh tranhkháccũngcảmthấysợhãi.Vìvậy,vàongàySabbathchìcómìnhtôidámmởcửahàng,buônbánrấtđắt.Nhưnglầnnàyngàilạiquákháchkhívớitôi,erằngtuầntớimọingườiđềusẽmởcửabánhàngvàongàySabbath,tôi làmgìcòncơhộibánđượcnhiềuhàngnữachứ?”

Loạibỏđượctấtcảđốithủcạnhtranh,lũngđoạnthịtrường,từxưađếnnayvẫnlàgiấcmơcủacácthươngnhân.

Nóithẳngra,cạnhtranhgiữacácthươngnhânchínhlàsựcạnhtranhvềkhảnănglũngđoạnthịtrường.

Trong cáchnhìn củangườiDoThái, thờiđiểm lũngđoạn có lợinhất làkhimọingườiđềuởvào thếkhôngmuốnhoặckhôngdámhànhđộngvìbịhạnchếbởinhữngthànhkiếnphilýhoặcesợmạohiểm.Vàothờiđiểmđó,hiệusuấtthuhồivốnsẽởmứcrấtcao,trongkhilạikhôngcầnphảibỏranguồnvốnquálớnđểduytrìsựđộcquyền.Cáimàôngchủcửahàngtrongcâuchuyệnkểtrênmongmuốnchínhlàđiềukiệnthuậnlợinày.ÔngtatặngchovịGiáosĩmộtsốtiềnlớn,chẳngquachi làmộtphần rấtnhỏ trong số lợinhuậnmàông takiếmđượcvàongàySabbathmàthôi.Sovớiviệcphảitungranhiềuchiêuthứcđểthuhútkháchhàngnhưquảngcáo,tặngquà,giảmgiá(màhiệuquảkhônghẳnđãđượcnhưý)thìsốtiềnấychẳngđánglàgì,hơnnữaôngtacòncóthểtiếtkiệmđượcrấtnhiềuthờigianvàcôngsức.


ThươngnhânDoTháiluôncókhảnăngvượtquasựràngbuộccủathànhkiếnvàquy củ, nhanh chóng nắmđược những lĩnh vực và ngành nghềmới. Ví dụ, khingànhgiảitrí(âmnhạc,điệnảnh,thờitrang...)cònbịrấtnhiềutổchứcxãhộivàtôngiáoxemlà“lỗiđạo”,thươngnhânDoTháiđãmạnhdạntiếncôngvàolĩnhvựcnày.Khigiớimỹthuậthãycònmiệtmàivớiýnghĩbảotồnniềmhứngthúvàgiátrịcủamỹhọc,thìcáccửahàngmỹthuậtDoTháiđãlàmchủđượcthịtrườngmỹthuậtthếgiớinằmtrênđạilộ57củathànhphốNewYork.Tươngtự,trongkhicácluậtsưkhác,đặcbiệtlànhữngluậtsưlàmviệctạicácvănphòngcủaphốWallvẫncòntrềmôikhinhbĩđốivớinhữngvụtốtụngcóliênquanđếnthươnghạithân

thể, gọinhững luật sư tiếpnhận cáchồ sơkiểunày là “người theođuổi xe cứuthương”,thìcácluậtsưDoTháiđãxemđólàlãnhđịađểkiếmtiền.

CuộcchiếncủagiatộcRothschildchốnglạiHitlerNăm1933,Hitler thành lập “đế chế thứ III”, đồng thờibộc lộdã tâm thôn tínhnướcÁo.Trướctìnhhìnhđó,nhữngngườiDoTháisinhsôngtrênđấtÁolũlượtkéonhaurađi.CácthànhviêntronggiatộcRothschildđangsinhsôngtạithủđôVienna củaÁo cũnghốihảkéonhau chạy sangParishoặcThụySĩ lánhnạn.Vìmuốnbảovệtàisảncủagiatộc,NamtướcLouisRothschildđãcươngquyếtở lạiVienna.

NamtướcLouiscócátínhrấttrầmlặng,bìnhtĩnh,tấmlòngkhoátđạt.KhiHitlerphát đi thông điệp cuối cùng củamình cho chính quyền Áo, ông vẫn còn thảnnhiênđếnvùngnúiAlpstrượttuyết.

ChínhquyềnĐứcquốcxãchongườiđến,buộcnamtướcLouisphảitheohọchobằngđược.

Vớimộttháiđộhếtsứchìnhthản,ôngchậmrãigiảithíchmìnhphảidùngxongbữasángmớicóthểbướcrakhỏicửa.Khiếpphụctrướcsựuynghiêmcủaông,họđànhphảichấpnhậnđứngchờôngdùngxongbữasáng.


Dưới sự vâybọc củanhững tên línhĐứcquốc xã, nam tướcbước vàomột cănphòngănhếtsứcsangtrọng.Rồivớimộttháiđộthảnnhiên,ôngbắtđầuthưởngthứcbữaănsángcủamình.Saubữaănlàmộtvàimóntráicâytrángmiệng,mộtđiếuxìgà,rồimớihàilòngđứnglên.

210^^

Chuyếnđinàykhôngbiếtsẽlànhdữrasao,nhưngôngvẫnkhônghềhoangmangcăng thẳng, vẫn với phong thái củamột nhà quý tộc, nam tước Louis chậm rãibướclênmộtchiếcxeđãchờsẵnbênngoài.

Một sốnhânvật cao cấpkhác của chínhquyềnĐứcquốc xãđangnghĩ cách lợidụngconát chủbàinày.Cuối cùng,mộtphươngánđãđượcđềxuất,điềukiệnphóngthíchnamtướcLouissẽlà:giaonộpchochínhquyềnĐứcquốcxãtoànbộtàisảntrênđấtÁovàtoànbộcổphầntrongCôngtys.M.vonRothschildmàgiatộcnàyđangsởhữu.

Đólàmộtđiềukiệnhếtsứchàkhắc,vìmộtkhiđồngýnhữngđiềukiệntrên,giatộc Rothschild xem như đã tự mình tuyên bố phá sản. cổ phần mà gia tộcRothschildđangsởhữutrongcôngtys.M.vonRothschildrấtlớn,chíítcũngphảiđến5triệubảngAnh.Cóthểxemđâylàmứctiềnchuộclớnnhấttronglịchsửloàingười.

NhưnggiatộcRothschildhoàntoànkhônghềvộivãvớiviệcchuộcngười,vìhọđãsớmcósựchuẩnbị.

Cáchđấyhainăm,giatộcRothschildđãdựtínhđếnkhảnăngĐứcquốcxásẽthôntínhnướcÁo,vìvậymàhọđãsớmchuyểntoànbộcổphầncủacôngtys.MvonRothschildsangtênmộtcôngtycủaAnh.Côngviệcấyđãđượctiếnhànhhếtsứcbímật,đếncảlựclượngtìnhbáocủaHitlercũngkhôngbiếtđược.

Côngtys.M.vonRothschildđãtrởthànhmộtcôngtyAnhquốc,nằmdướisựbảohộcủanướcAnh,căncứtheoluậtphápquốctế,chodùĐứcđãthôntínhđượcÁo,họvẫnkhôngcóquyềnđượcđụngđếntàisảncủaAnh.


ChínhquyềnĐứcquốcxãcứnghĩrằng,mộtkhiđãthôntínhđượcÁo,họsẽnắmđượctoànbộxínghiệptrênđấtnướcnày.Hơnnữa,trongtayhọcònđangnắmgiữđượcmộtnhânvậthếtsứcquantrọngcủagiatộcRothschild,ưuthếrõràngđãnằmgọntrongtay.NhưnghọkhôngngờgiatộcRothschildlạidámngangnhiênđềxuấtyêucầuđàmphán.

Khônglophảichịutổnthấtquánhiềutàisản,giatộcRothschildđãthẳngthắnđưaranhữngyêucầucứngrắntrongđiềukiệntraođổigiữađôihên:saukhinamtướcđượcphóngthíchmộtcáchantoàn,họcóthểchuyểnnhượngquyềnquảnlýcôngtys.M.vonRothschildchochínhquyềnĐứcquốcxãvớigiá2triệubảngAnh.

Quábẽmặt,Hitlerquyếtđịnh lấy tínhmạngnam tướcLouis rauyhiếpgia tộcRothschild,nhưngkhôngthêkhiếnchonhữngthànhviêncòn lại tronggiađìnhrunsợnaonúng.Đàmphángiữađôibênvẫntiếptụctiếnhành.ĐếnkhiĐứcquốcxãđãthôntínhđượccảTiệpKhắc,vàchiếmluôncảs.M.vonRothschild,Hitlermớibiếtcôngtys.M.vonRothschildđãtrởthànhmộtcôngtythuộcchủquyềncủanướcAnh,được sựbảohộ của chínhphủAnh.Dưới sự ràngbuộc của luậtphápquốctế,Hitlerkhôngbiếtphảihànhđộngthếnào.Cuốicùng,ôngtađànhchấp nhận ký kết một thỏa thuận dựa trên các điều kiện cơ bản do gia tộcRothschildđềxuất.Cóđiều,thỏathuậnấyđãkhôngđượcthựchiệndosựbùngnổcủachiếntranhthếgiớithứII.

ĐốimặtvớimộtthếlựchungbạonhưĐứcquốcxãvàHitler,đốimặtvớinguycơmấtcảtàisảnlẫntínhmạng,nhưnggiatộcRothschildvẫnhếtsứcungdung,

bìnhtĩnh,khéoléovậndụngcơtríđểđốiphó,cuốicùnggiànhđượcthắnglợi.Mộtgiatộcphảisốngtrongthờikỳbinhlửakinhhoàngmàvẫncóthểungdungtựtại,biến nguy thành an, thật sự làmột điển hình cho tinh thần không khuất phụctrướcnghịchcảnhcủadântộcDoThái.

JosephHesyrah:từbầncùngtrởthànhgãkhổnglồtrongthịtrườngcổphiếu


Tháng5năm1908,mộttrậnhỏahoạnkhủngkhiếpđãbiếnJosephHesyrahthànhmộtcậubéănmày.

Cậu cùngmẹ tìmđếnNewYork. Cảnh tượng củamột thành phố rộng lớn, củanhữngtòanhàchọctrờikhiếnchocậubénhàquêtrònmắtkinhngạc,vẫnchưakịpngắmthỏathíchthếgiớihoalệấythìcậubéJosephđãbịmẹkéođếnmộtthếgiớikhác,đó làmộtkhuổchuộtdơbẩn,phứctạpnằmtrongkhuBrooklyncủathànhphốNewYork.

Cáidanhxưng“Thằngquỷnghèođói”đãlàmtổnthươnglòngtựtôncủaJoseph;khôngcótiền,mãimãisẽbịngườikháckhinhbĩ.Nêncậumuốncóthậtnhiềutiền.

Năm1911, thời tiết ấmápcủamùaxuânnhưđang sưởiấm lại thị trườnggiaodịch chứng khoánNewYork ở khu phốManhattan. Cậu học sinh lớp 5 Josephcũngđangchạytớichạyluinhưmộtconthoiởkhuvựcđó.Cậunhìnngắm,nghengóng,vàsuynghĩ.Khôngmộtxudínhtúi,chớpmắtcóthểtrởthànhtriệuphú...mạchmáu trongngườicậubébắtđầunóng lên: “Đâychính là thiênđườngcủamình,mìnhnhấtđịnhphảilàmộtphầnởđây!”.

Ba năm sau, chỉmới bước sang tuổi 14, Josephđã quyết tâm tiến công vào thịtrườngchứngkhoánNewYork.Tuổitrẻlạithiếukiếnthứcchuyênmôn,Josephkhônghiểutạisaochiếntranhthếgiới thứnhấtvừabùngnổ, thị trườngchứngkhoánNewYorklạirơivàocảnhtiêuđiềuvắnglặng,khôngcòncảnhtượngtưngbừng,náonhiệtnhưnhữngngàytrước.

Josephđànhphảitìmmộtcôngviệcmớicóliênquanđếncổphiếu.Cuốicùng,sauhơn6thánglàmviệctạicôngtyđĩahátEmerson,Josephlấyhếtcanđảm,tiếnđếngõcửavănphònglàmviệccủatổnggiámđốc,bìnhtĩnhnhìnthẳngvàomắttổnggiámđốcvànói:

“Tôimuốnlàmngườimôigiớicổphiếuchongài!”

Canđảmlàđiềukiệnđầutiêncầncótronghoạtđộngkinhdoanhcổphiếu.LòngcanđảmcủaJosephđãchinhphụcđượcvịtổnggiámđốc.Haituầnsau,Josephbắt


đầuvẽbiểuđồvềtìnhhìnhcổphiếuchocôngty.

Ngàycàngthuầnthục,Josephđãlàmviệcchocôngtyđược3năm.Đểkiếmthêmíttiềnphụgiúpgiađình,ônglạixinđượccôngviệctươngtựtạiCôngtyLawrence.Quamộtthờigiandài tiếpxúcvàchuyêntâmnghiêncứu,ônghọchỏiđượcrấtnhiềukinhnghiệm.Vị“khángiả”củathịtrườngcổphiếucuốicùngđãbướcchânvàovũđàicủathịtrườngcổphiếu.

Năm1917,Josephđược17tuổivàkhôngcònphảichịusựsaikhiếncủamộtôngchủnàonữa.Tuy chỉ có trong tay255đô la, nhưng Josephvẫnquyếtđịnh tạodựngsựnghiệpchomình.

Khôngđếnmộtnăm,hoạtđộngkinhdoanhcổphiếucủaJosephđãdiễnrahếtsứcthuậnlợi,sốvốnbấygiờđãtănglên168ngànđôla.Khôngmaysauđódođầutưsailầmđãkhiếnôngbịtổnthấtnặngnề,chỉcòngiữlạitrongtúi4ngànđôla.

Năm1924,ôngpháthiệnmộtsốcổphiếuchưađượcđưavàomuabánởsởgiaodịchchứngkhoán,trênthựctếlạilàmộtđốitượngrấtđángchúý.Lợinhuậncủanhữngcổphiếunàytuykhôngcao,nhưngtínhnguyhiểmlạithấp.Vìvậy,ôngđãquyếtđịnhtậptrungđầutưvàonhữngcổphiếunày.Banđầu,dokhôngcónhiềuvốn,ôngquyếtđịnhhợptáclàmănvớimộtsốngườikhác.Khôngđầymộtnămsau,ôngđãcóthểthànhlậpcôngtychứngkhoáncủariêngmình.Đếnnăm1928,ôngđãtrởthànhmộtngườimôigiớicổphiếucótiếng,thunhậpmỗithángđạttớiconsố280ngànđôla.Nămđó,ôngchỉmới28tuổi.Tronglĩnhvựctiềntệđươngthời,một “cậu nhóc” xuất thân bần hàn lại có đượcmột vị thế vững chắc nhưJosephquảlàhiếmthấy.

Từnăm1933đếnnăm1953, trongkhoảng thời gian30nămấy, Josephđã lầnlượt thôntínhcácngànhkhai tháckhoángsảntừvàng, thép,đồngchođếndầumỏ.Ngoàira,côngviệckinhdoanhbấtđộngsảncủaôngcũnghếtsứcphátđạt.Cơnghiệpcủaôngngàycàngvữngvàng,thuđượcnhữngthànhtựuhuyhoàng,rựcrỡ.


Dựavàotưchấtthiênphúvànỗlựckhôngngừng,Josephđãthoátrađượccảnhbầncùng,trởthànhmộttỉphúđượcmọingườibiếtđến.

Từthânphậncủamộtkẻănxinđóirách,trởthànhmộttỉphúlắmbạcnhiềutiền,Josephkhôngbaogiờquên

đượcnhữngngườibạnđãcùngchunghoạnnạn,càngkhôngthểquênđượcngườimẹđãphảigánhchịuquánhiềuđắngcaykhổcực.

Ôngkhôngbaogiờquênnhữngthángngàycơcựcnghèođóicủamình.Ônggóptiềnchotrườnghọc,giúptrẻemtrongnhữnggiađìnhnghèotúngcóđượccơhộihọctập;ôngquyêntiềnxâydựngbệnhviệnchongườimù,xâydựngcáccônhiviện,giúpnhữngngườitàntậtvàtrẻemkhôngnơinươngtựacóđượcmộtcuộcsốnghạnhphúchơn,ấmáptìnhngườihơn.

Sựnghiệpcủaôngkhôngchỉlàkiếmtiền,khôngchỉlàđầucơcổphiếu.Ôngkhẳngkhái, rộng rãi nhưng lại hết sức lặng lẽ trong việc từ thiện; ông yêu thíchnghệthuậtvàđặcbiệtquantâmđếnnhữngtàinăngnghệthuật.Chơicổphiếu,kiếmtiền,chỉlàcơsởchoôngthựchiệnnhữnggiátrịnhânsinhcủamình.

Từbầncùngtrởnêngiàucó,từănxintrởthànhtĩphú,quacâuchuyện“truyềnkỳ” đầy xúc động của Joseph, chúng ta không khó nhận ra, con đường đi đếnthànhcông luônnằmdưới chânmỗingười.Chỉ cầnbạnkiên trì theođuổi, biếtnắmbắtcơhội,vândụngđúngtrithứcvàcólòngdũngcảm,thànhcôngchắcchắnsẽđếnvớibạn.

HenryPetersen:lịchsửlậpnghiệpđầycayđắngTrongthị trườngkimcươngthếgiới,ngườiDoTháichiếmvị trí thốngtrị tuyệtđối,màHenryPetersenchínhlàngườiđứngđầutrongnhữngnhà“thốngtrị”đó.

Năm1908,HenryPetersensinhratrongmộtgiađìnhDoTháichínhthốngởthủđôLuânĐôncủaAnh.Ôngmấtchatừnhỏ,gánhnặnggiađìnhvìthếđổdồnlênđôivaicủangườimẹ.Đểmưusinh,mẹcủaHenryquyếtđịnhdicưđếnNewYork.


Nămông14tuổi,mẹôngđãngãbệnhdolaolựcquáđộ,Henryđànhphảibỏdởviệchọc,dànhhếtthờigianchoviệckiếmtiền.

16tuổi,Henryxinvàohọcviệcởmộtcửahiệuvàngbạcđáquý.ÔngchủcửahiệulàmộtngườiDoTháitênlàCasshern,mộttrongnhữngthợgiacôngvàngbạcđáquýđiêuluyệnnhấtthànhphốNewYork.NhưngCasshernlàmộtngườichẳngcoiairagì,đốivớihọctròlạicàngcựckỳnghiêmkhắc,cólúccònđốixửhếtsứchungbạo.

Vàohọcngàyđầutiên,Casshernbắtôngtậpđụcđá.Mộtkhốiđá lớnbằngnắmtay,phảidùngđụcvàbúa,đụcthành10viênđánhỏcókíchthướcvàhìnhdạnggiốngnhau.Nếukhônglàmxong,sẽkhôngđượcăncơm.

5thángtrôiqua,sovớikhimớiđếncửahiệu,Henrydườngnhưđãtrởthànhmộtconngườimớihoàntoàn.ÔngđãcóthểhoànthànhrấttốtnhữngcôngviệcmàCassherngiaocho,nghịlựcngoancườngcủaôngđãđượcđáplạibằngnhữnglờikhentặngcủaôngchủtàinăngmàkhótính.Tronglúcmọiviệcđangdiễnrahếtsứcthuậnlợi,sốphậnlạimuốnthửtháchông.

MộtsựhiểulầmđángtiếcđãxảyragiữaCasshernvàHenry,khiếnchotìnhnghĩathầytròtrởnênnguội lạnh.Cuốicùng,HenryđànhphảirờikhỏicửahiệuvàngbạcđáquýcủaCasshern.Nhữngthángngàyhọcviệccũngkếtthúctừđấy.

Rồiôngnghĩracáchtiếpthịtaynghềcủamình.Ôngghilạitêncủanhữngngườicókhảnăngmuasắmtrangsứcvàomộtcuốnsổnhỏ,sauđólầnlượtviếtthưgiớithiệutaynghềcủamìnhchonhữngngườinày,đồngthờinóirõthờigiannàosẽđếntậnnhàphụcvụ.Thưđượcgởiđi,rồiôngcứtheolịchtrìnhđãghilạitrongsổmàtìmđếntừngnhà.

Hômsau,ôngđãcómộtvụlàmănđầutiên.Mộtquýphunhâncómộtchiếcnhẫngắnkimcươngnặng2carađãhơibịlongra,yêucầusiếtchặtlại.TrướckhitraochiếcnhẫnchoHenry,bàcòntrịnhtrọnghỏiôngđãhọcnghềvớiai.KhiđượcbiếtônglàhọctròcủaCasshern,bàliềnyêntâmgiaochiếcnhẫnchoHenry.Đôivới


Henry,đâylàmộtpháthiệnquantrọng:khôngngờdanhtiếngcủathầyCasshemlạicótrọnglượngđốivớinhữngquýbàlắmbạcnhiềutiềnđếnnhưvậy.Ônglậptứcnghĩđếnchuyệnmượndanhtiếngcủathầyđểlàmăn.

Nhưngvậnmaykhôngđếnđượclâu,dobịganhtịnênHenrykhôngđượctiếptụcmướncănphònghiệnđangởnữa,nguycơthấtnghiệplạitreolơlửngtrênđầu.

Khôngcòncáchnàokhác,Henryphảiđi tìmmộtcănphòngmới.Ôngđọcđượcmộtmẫuquảngcáotrênbáo:mộtngườibánđồnghồđeotayvìthuêphòngquámắc,muốntìmmộtngườibạncùng thuêchung.Henrychạyvạykhắpnơi,maysaomượnđượcđủtiềnđểtrảtiềnphòng,ôngbắtđầumởcửatiệm,tiếptụccôngviệccủamình.

Nhưngvậnmệnhđenđủivẫnchưamuốnrờibỏông,cuộckhủnghoảngkinhtếvẫntiếpdiễn,hàngloạtxínghiệpphảiđóngcửa,anhchàngbánđồnghồđeotaykiacũngkhôngcầmcựnổinênđãbỏđi.Tiềnphòngtăng lêngấpđôikhiếnôngphảilàmviệctừ6giờ30sángchođến2giờsánghômsau.Tinhthầnvàýchílaođộngcầncùcủaôngđãđượcđềnđáp,taynghềcủaôngngàycàngnângcaođángkể.

Mùa thu năm 1935,một bước ngoặt trọng đại trong quá trình lập nghiệp củaHenryđãđến.Mộtbuổitrưanọ,mộtngườilạmặtđếngõcửahiệucủaông.NgườiđókhôngaikháchơnlàMessinger-mộtnhàkinhdoanhnữtrangdanhtiếnglừnglẫyvàothờibấygiờ.MessingermuốnđặthànggiacôngdàihạnchomạnglướitiêuthụcủaôngởthịtrườngNewYork.Đóthựcsựlàmộtcơhộichoôngpháthuytrítuệvàkỹthuậtcủamình.

HenrytrởthànhnơiđặthàngđộcquyềnchocáccửahàngkinhdoanhvàngbạcđáquýcủaMessinger.Từđó,Henryđãcómộtnguồnthunhậpổnđịnh,ítnhấtmỗituâncũngthuvàođược30đôla.Vàothờiđó,mộtngườitheonghềgiacôngnữtrangmàcómứcthunhập30đôlamộttuầnlàrấtít.Cũngnhờcôngviệcổnđịnhấy,danhtiếngvàtaynghềcủaHenrycũngnhậnđượcsựđánhgiácaocủatầnglớpthượnglưu,sốngườitìmđếnđặthàngngàymộtnhiềuhơn.


Rồi“CôngtynhẫncướiĐặcsắc”đượcthànhlập.Nhưngviệcsảnxuấtnhẫncướiđãcó từ lâuđời,muốntìmđượcmộtchỗđứng, thuhútđượckháchhàng,nhấtđịnhphảitìmramộtphươngthứckinhdoanhđộcđáocủariêngmình.

Năm1948,ôngphátminhramộtphươngphápnạmnhẫncướimới.Phươngphápnạmnhẫncướitruyềnthốnglàdùngvàngbọcđáquýlại.Bằngcáchđó,mộtnửabềmặtcủaviênđáquýsẽbịchekín.Nóicáchkhác,saukhiđượcđínhlêncácvậttrang sứckhác,mộtviênđáquý ítnhất cũngbịmấtđi1/3 thể tích.Đó làbiệnphápduynhấtđểbảođảmchoviênđáquýkhôngbịrơimấttrongquátrìnhsửdụng. Henry đã đưa ra phương pháp gắn kết mới - “phương pháp khóa bêntrong”.Bằngcáchnày,viênđáquýcó thểnổi lên trênbềmặtđến90%màvẫnđảmbảođượcđộ gắn kết bền chặt. Phátminhnàynhanh chóngđược cấpbảnquyềnsángchế,cácdoanhnghiệpkinhdoanhvàngbạcđáquýtranhnhaumualạibảnquyền.Henrykhôngtốnmộtđồngvốnmàvẫnkiếmđượcrấtnhiềutiền.

Bằngnhữngthiếtkếđộcđáocùngnhữngcốnghiếngiátrịchongànhgiacôngvàngbạcđáquý,sựnghiệpvàdanhtiếngcủaHenrycũngngàymộtrựcrỡ,quymôsảnxuấtkhôngngừngmởrộng,sốlượngnhânviênngàymộtnhiềuhơn.Saunhữngnămthángđấutranhvớigiannankhổcực,HenryPetersencuốicùngcũngđãcóthểhiênngangđứng trên thị trườngvàngbạc thếgiới, trở thành “ôngvuakimcương”mộtthời.

HàihướclàliềuthuốckhôngthểthiếucủathươngnhânDoThái

TrongmắtcủathươngnhânDoThái,hàihướclàđặcquyềnchỉcótrongtaycủanhữngkẻmạnh.Vìvậy,họrấtxemtrọnghàihước.

Thương nhânDo Thái thường nói: “Cười là liều thuốc tốt nhất trong trăm thứthuốc”.

Mặcdùphảinếmđủmùivịđắngcaytrongsuốtlịchsửlưutáncủadântộc,nhưngngườiDoTháivẫnluôngiữđượcniềmtinkiênđịnhđốivớicuộcsống.Nếukhông,


dântộcấyđãkhôngthểkhôiphụctrởlạisaubaothếkỷchịusựbứchạivàkỳthịtànbạo.Trênthựctế,chínhcuộcsốnggiannan,khổcựcđãtạonêntinhthầnlạcquan,kiênđịnhcủangườiDoThái.

LạcquanvàtiếngcườilàliềuthuốcbổkhôngthểthiếutrongđờisốngcủangườiDoThái, giúp họ luôn luôn duy trì đượcmột tâmhồn an nhiên, tự tại. Đối vớingườiDoThái,ấplựccuộcsốngquálớn,khôngthểdùngnướcmắtvànhữngtiếngthan vãnđểhóa giải nó. Tiếng cười củangườiDoThái không chỉ bật lên trongnhững lúcvuisướng,mànócòn làbiểuhiệncho tinh thầnngoancườngvàsứcmạnhphảnkhángđốivớicuộcsốngđầyhiểmnguyvàchuaxótcủadântộcmình.Cóthểnói,trongsựhàihướccủangườiDoThái,ẩnchứamộttrítuệđộcnhấtvônhị.Nókhôngchỉ làmột lờichỉtríchchuacayđốivớicuộcsống,màcònlàmộtbiệnpháphữuhiệugiúphọgiảmnhẹkhổđau,loạibỏcăngthẳng,giúptâmhồnthưthái.

RấtnhiềutruyềnthuyếtvàchuyệndângianDoTháilànhữngtiếngcườihàihướcẩntrongnhữngbikịchsâusắc.DâncaDoTháicũngchứađầynhữnggiaiđiệubithương,nhưngsựbithươngấycũngkhôngphảituyệtvọnghaytựthantựoán.DântộcDoThái luôngiữchomìnhsựtựtại,biếnđaukhổthànhmộtgiátrịcaoquýtrongniềmtinkiênđịnh.

Trong tính cách củangườiDoThái, “hài hước” vàdũngkhí đốimặt với nghịchcảnhcómốiquanhệvôcùngmậtthiết.

NgườiDoThái cho rằng, chỉ cónhữngngườimạnhmẽ, khôngbiết khuấtphục,mớicóthểthoátkhỏihoàncảnhnguykhốnđangtróibuộcmình,đứngtrên lậptrườngkháchquanđểnhìnlạichínhmình,thôngquahàihướcđểđiềutiếtnhữngkhó khănmàmình đang phải đốimặt. Trong cách nhìn của ngườiDoThái, hàihước vừa tượng trưng cho tínhbềnbỉ, vừa tượng trưng cho lòng canđảm củanhữngconngườimạnhmẽ.

NgườiDoTháixemhàihướclàmộtmónăntinhthầnquantrọng.TrongngônngữHebrew, trí tuệđượcgọi làhefuma,màhài hước cũngđượcgọi làhefuma.Hài


hướcchính là trí tuệ sinh tồncủangườiDoThái, làphương thứcbiếnkhổđauthànhvuivẻtrongnhữngnămtrườngđốidiệncùngnghịchcảnhcủadântộc.

Cólẽbạnđãtừngnghenói:khimộtôngchủngânhànglớnngườiDoThái“hohắng”mộttiếng,toànbộcácngânhàngtrênthếgiớisẽbị“cảmcúm”ngay;hayviệcnămtậpđoàntàichínhlớncủangườiDoTháiliênhợplạicóthểkhốngchếtoànbộthịtrườngvàngthếgiới.

KhôngphảivôcớmàngườiDoTháiđượccatụngnhưvậy.Hơn2000nămsốngphiêubạtkhắpnơi,bịxuađuổivàchàđạp,ngườiDoTháiđãtíchlũychomìnhrấtnhiềuhiểubiếtvềthươngtrường.Đóchínhlàviênđáđầutiênđặtnềntảngchonhữngthànhcôngrựcrỡsaunàycủahọ.

DântộcDoTháinổitiếngthếgiớivớitàikinhdoanhđộcđáo.Họluôngiữchữtínvàđềcaotrítuệkinhdoanh,luôntuânthủphápluật,nhưnglạicóbảnlĩnhláchluậtvôcùngthôngthái.TấtcảđượchệthốnghóathànhbíquyếtđưangườiDoTháitrởthành“thươngnhânsốmộtthếgiới”.

ChiasẻEbook:SáchMới.Net


http://sachmoi.net

Documents

C ng ty Tr Tu · 2019. 7. 6. · Trí tuệ có thể kiếm tiền chính là “Chân trí tuệ ” Bộc lộ trí tuệ qua thái độ đối với lợi ích Sống cho thực