Chính sách tỷ giá VND

8/6/2019 Chnh sch t gi VND

1/12

Ngun: www.sbv.gov.vn Kthanh

CHNH SCH T GI VND NHM CI THIN CN CN THNG MI

TRONG THI K KHNG HONG TI CHNH TON CUPGS.,TS. Nguyn Vn Tin

Khng hong ti chnh ton cu nm 2008-2009 l s pht trin v lan ta ca cuc khnghong ti chnh Hoa K nm 2007 v cn tip tc din ra trong nm 2009. Cuc khng hong tichnh nh hng tiu cc n nn kinh t cc nc, gy ra suy thoi kinh t nhiu ni vtng trng kinh t chm li. Mc d Vit Nam chuyn hng chnh sch i ph vikhng hong, tuy m ca nn kinh t Vit Nam kh cao nhng cn chu tc ng bt li trnc 3 bnh din: thng mi, u t v ti chnh nn s ng trc nhiu thch thc. Nm 2008,vn u t nc ngoi (FDI) vo Vit Nam chim 30% tng u t, u t gin tip qua ccknh tri phiu chnh ph, th trng chng khon chim t trng kh cao (39% tri phiu v 25%tng mc vn ho ca th trng), nhng c du hiu suy gim do khng hong. Bo ng ivi Vit Nam l thm ht cn cn thng mi mc nh im, c bit l thm ht thngmi vi quc gia lng ging Trung Quc. Trong tng mc thm ht 17 t USD hng ho ca VitNam vi th gii th ring thm ht vi Trung Quc ln ti 12 t USD, tip n l thm htthng mi vi cc i th cnh tranh l cc nc ASEAN v Hn Quc, ch thng d vi HoaK v EU. Nh vy, mun duy tr tng trng, Vit Nam cn kim sot cc chnh sch kinh t vm nhm pht huy hiu qu ca cc chnh sch ny n cc ch tiu kinh t, i ph vi cuckhng hong. Trong bi vit ny, tc gi tp trung nghin cu mi quan h gia t gi v cn cnthng mi vi mc ch a ra cc gii php cho chnh sch t gi VND nhm ci thin cn cnthng mi trong thi k khng hong ti chnh ton cu.

Trc tin, bi vit nghin cu kinh nghim quc t trong vic s dng chnh sch t ginhm ci thin cn cn thng mi rt ra c nhng bi hc kinh nghim v t xutc cc gii php kh thi cho Vit Nam.

1. KINH NGHIM QUC T TRONG VIC S DNG CHNH SCH T GINHM CI THIN CN CN THNG MI

1.1. Kinh nghim ca Trung QucT nm 1997 n ngy 21/7/2005, ng CNY c neo c nh vi USD ti mc t gi

8,28 CNY/USD. Theo nhn xt ca Hip hi cc doanh nghip ca M (NAM), so vi gi trthc ca n, CNY ang gim i mt 40% v chnh iu ny to ra mt mi trng kinh doanhkhng cng bng, trong , hng nhp khu t M tr nn qu t v mt i tnh cnh tranh trnth trng. Theo cc nh phn tch, mt minh chng cho thy ng tin CNY ang b Chnh phnc ny dm gi chnh l s tng ln t bin trong ngun ngn sch quc gia. t nc c

nh gi l kh thnh cng trong lnh vc xut khu ny tr thnh ming nam chm thu htlng ln ngoi t (Bng 1). Cc chuyn gia cng nghip Hoa K ni rng s d c c iuny l v cc nh sn xut Trung Quc c li th v ng tin, c duy tr trong mt ch hioi r theo kiu nhn to so vi USD, nh vy gip lm cho gi cc mt hng xut khu tr nnr hn. Trc tnh hnh ny, M v cc i tc thng mi ln khc ca Trung Quc gy scp ng nhn dn t tng gi. Cui cng Trung Quc phi iu chnh t gi vo nm 2005.

Bng 1: Din bin t gi, cn cn thng mi v d tr ngoi t ca Trung Quc 2002-2007


2/12


Nm E(CNY/USD) CCTM(triu USD)

D tr ngoi t(triu USD)

2002 8,2770 44.167 286.407

2003 8,2770 44.652 403.251

2004 8,2768 58.982 609.932

2005 8,1943 134.189 818.872

2006 7,9734 217.746 1.066.340

2007 7,6075 315.381 1.528.250

(Ngun: http://www.adb.org/Document/Books/Key Indicators/2008/pdf/Prc.pdf )

Ch t gi ca Trung Quc t 7/2005 n nay: Nm 2005, Ngn hng Trung ng(NHTW) Trung Quc cng b thay i ch t gi. T gi s c xc nh da trn mt rcc ng tin (Basket) nhng cc thnh phn v t trng cc ng tin khng c a ra trongln cng b ny. ng thi vi vic neo t gi theo mt r tin t, NHTW Trung Quc cho phpbin dao ng hng ngy ca cc t gi song phng l 0,3%. Ngy 9/8/2005, trong bi phtbiu khai mc tr s th 2 ca NHTW ti Thng Hi, Thng c NHTW Trung Quc ZhouXiaChuan cng b 11 ng tin trong r, trong cc ng tin chnh l la M, Euro, Yn Nht v ng Won Hn Quc v cc ng Bng Anh, Ruble Nga v Baht Thi cng c mttrong r tin t nhng c t trng nh hn nhiu.

Tuy nhin, cn c vo s liu thc t ca t gi a phng danh ngha CNY, Guonan vMcCauley cho rng t gi ny dao ng vi bin 2%/ nm (B - Band) v mc thay

i theo ngy l 0,06% (C - Crawl).C th thy rng, ch t gi ca Trung Quc l mt dng ca ch t gi BBC(Basket, Band and Crawl Regime) - l ch t gi da vo r tin t vi bin dao ng rngc iu chnh nh k)1. So vi l thuyt th bin dao ng ca t gi (B-band) l kh nhch l 2%/ nm. Mc d t gi song phng CNY/USD gim gi nhng t gi a phng danhngha ca CNY li c xu hng tng dn. Nh vy, Trung Quc vn duy tr c li th cnhtranh thng mi quc t so vi cc quc gia bn hng. Do , gp phn tch cc vo tngtrng kinh t v thng d ca cn cn thng mi ca Trung Quc.

1.2. Kinh nghim ca Hn QucHn Quc tng c bit n nh mt trong nhng nc nng nghip ngho nht th

gii. Cho n nm 1962, khi bt u bc vo thc hin k hoch pht trin kinh t 5 nm ln

th nht (1962 -1966), GDP bnh qun u ngi l 87 USD phn nh rng Hn Quc vncha th thot khi cnh ngho nn, lc hu sau gn thp k n lc khi phc li nn kinh t b tn ph nng n bi cuc Chin tranh th gii ln th hai v tip l cuc chin Nam - BcTriu Tin.

Th nhng ch hn 25 nm sau, vo cui thp k 80, Hn Quc t c nhng thnhtu kinh t c c th gii bit n nh K tch trn sng Hn. l mt qu trnh phithng nhanh chng gip ci to nn kinh t Hn Quc, nh du mt bc ngot trong lchs ca t nc. c c mt Hn Quc nh ngy nay, Chnh ph Hn Quc p dng hnglot cc bin php nhm qun l, iu tit nn kinh t, trong t trng tm l hng v xutkhu.

Chnh sch hng v xut khu: Trong nhng nm 60, nn kinh t Hn Quc ang phii mt vi nhng kh khn ln; khng c th trng trong nc cho cc loi hng ha sn xut,


3/12


ti nguyn thin nhin ngho nn. i ph vi vn ny, Chnh ph Hn Quc thc hinchnh sch hng v xut khu vi 2 bc i quan trng l khuyn khch v tng cng tit

kim thng qua vic tng li sut, ci thin thm ht thng mi bng vic ph gi ng ni t.Bn cnh , Chnh ph Hn Quc thc hin hng lot bin php nhm h tr xut khu nhgim thu nhp khu, h tr ti chnh cho cc doanh nghip xut khu mt cch hp l, u i vti chnh cho cc ngnh cng nghip mi nhn, iu chnh ch t gi linh hot, mc tiu xutkhu c c th ha bi Chnh ph v khen thng, ng vin t Tng thng Hn Quc.

Sau hng lot nhng chnh sch ca Chnh ph, kt qu t c l ht sc kh quan. HnQuc tr thnh mt trong nhng quc gia c tc pht trin kinh t nhanh nht th gii vi kimngch xut khu tng t 41 triu USD nm 1960 ln 1.048 triu USD vo nm 1970.

Thnh cng t chnh sch t gi: c c nhng kt qu trn, Hn Quc kh thnhcng trong vic s dng cng c t gi hi oi thc hin cng nghip ha, hin i ha tnc thng qua chin lc hng vo xut khu, ci thin cn cn thanh ton quc t v y

mnh tng trng kinh t. T thc tin thnh cng ca Hn Quc, mt s kinh nghim c rtra nh sau:

Mt l, Hn Quc l tm gng kin nhn theo ui chnh sch ph gi tin t tngtrng xut khu. i vi mt quc gia ph thuc nhiu vo nhp khu cc mt hng my mc,nguyn liu, thit b v cng ngh cng nh vay n nc ngoi u t th vic ph gi tin tc th lm gim tng trng do tc ng lm cn tr u t ln hn khuyn khch xut khu. Tuynhin, s khn ngoan ca Hn Quc chnh l vic m rng xut khu quy m ln kt hp vicc nhn t khc lm gim chi ph nhp khu v gnh nng n. Thc t cho thy, sau khi ph gimnh ng Won, Hn Quc tng cng nng lc sn xut v y mnh xc tin thng minn t tc tng trng xut khu cao.

Hai l, t gi KRW/USD c iu chnh theo hng gim gi tr ng ni t trong mt

thi gian di song song vi qu trnh Hn Quc chuyn t ch t gi c nh sang th ni.Ngh thut ph gi tin t Hn Quc chnh l nh s dng linh hot cc yu t th trng v chiu chnh khi cn thit. Chnh ph Hn Quc rt ch ng to ra cc iu kin thun li m bo t gi KRW/USD khng cn tr ti hot ng xut khu: khi USD ln gi, chnh ph th trng t iu tit, cn khi USD gim gi, Chnh ph tng cung ng KRW nhm c licho xut khu.

Ba l, sau vic ph gi tin t, Hn Quc c bin php thch hp loi b kh nnggim gi ko di ca ni t v sau cng c cc nhn t th trng khc gip cho t gi duy tr mc n nh. S n nh ca t gi KRW/USD t c l do Chnh ph Hn Quc duytr c mt bin dao ng n nh sut trong thi gian di. iu ny thc s c li cho nhu t trong nc v thu ht vn u t ca nc ngoi. V vy, Hn Quc l mt trong s t

nc vc dy sau khng hong ti chnh tin t ng Nam nhanh nht v thc hin chin lcpht trin kinh t, ng dng cng ngh hin i nng cao cht lng sn phm phc v mc tiuhng v xut khu.

Bn l, khng nn neo gi ng bn t vi mt ngoi t mnh. Kinh nghim t cuckhng hong ti chnh - tin t chu cho thy, mt trong nhng nguyn nhn quan trong gy rakhng hong trong giai on l cc nc trong khu vc neo gi t gi ng bn t vi ngoi tduy nht l USD. S n nh ny ch mang tnh nht thi v c nh hng tch cc ti tm l nhu t. Nh u t tin tng vo s n nh tin t v nn kinh t khi ng USD mt gi. Tuynhin, khi USD ln gi mnh lm yu i kh nng cnh tranh ca cc nc c ng tin gncht vi USD.

1.3. Kinh nghim ca Thi Lan


4/12


Trc khng hong ti chnh nm 1997, nn kinh t Thi Lan tri qua nhiu nm tngtrng kinh t nhanh do c ngnh cng nghip ch to pht trin gip kinh t Thi Lan tng

trng vi tc 9,4% t nm 1985 n nm 1996. C c nhng thnh tu l nh Thi Lan tn dng c ngun ti nguyn thin nhin, lao ng di do v r, thc hin chnh sch mca kinh t v pht trin mnh theo hng phc v xut khu.

Kim ngch xut khu ca Thi Lan trong nhng nm gn y ch yu tng c th hinqua bng sau:

Bng 2: T gi v cn cn thng mi ca Thi Lan t nm 1996-2007VT: Triu USD

Ch tiu 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

E(THB/

USD)

25,61 47,25 36,59 37,47 43,27 44,22 43,15 39,59 39,06 41,03 36,05 33,72

CCTM -16.148 -4.624 12.235 9.272 5.466 2.494 2.739 3.759 1.460 -8.254 994 11.973

(Ngun:http://www.adb.org/Document/Books/Key Indicators/2008/pdf/tha.pdf)

C c nhng thnh qu trn, Chnh ph Thi Lan c nhng n lc ci thin cn cnthng mi nh: ci thin mi trng kinh t, ci thin c cu chnh sch thng mi v ph gimnh ng Baht v tc ng n cn cn thanh ton quc t ca Thi Lan. tp trung, bi vits phn tch ch yu vo cng c ph gi mnh ng Baht v tc ng n cn cn thanh ton

quc t. Do kh khn v ti chnh, thiu ngoi t nghim trng nn trong giai on trc khnghong, cc nc ng neo gi t gi c nh so vi USD. Vi Thi Lan, vic thi hnh chnhsch t gi hi oi c nh so vi ng USD ng ngha vi vic nh gi qu cao gi tr cang Baht trong khi gi tr ca USD vi JPY v cc ng tin khc tng rt mnh. Tuy t gichnh thc gia Baht vi USD c tng ln, nhng nu theo hc thuyt ngang gi sc mua thng Baht gim gi khong 20% so vi USD nhng ch c iu chnh rt t (khong 6%).Do , vic ng Baht b th ni l hin tng cn thit tr li gi tr ch thc ca n.

T nm 1996, tc tng trng kinh t ca Thi Lan gim ng k, tc tng trngkim ngch xut khu cng gim tng i. C nhiu nguyn nhn lm gim xut khu ca ThiLan trong giai on ny bao gm: tng trng thng mi ton cu suy gim, t gi hi oi thcca cc nc ng ln gi, lng cu v gi ca cc mt hng xut khu, c bit l hng in

t b suy gim. Thm ht ti khon vng lai ca Thi Lan nm 1996 ln n 7,9%GDP. Mcthm ht ny tip tc c ti tr bi dng vn ngn hn nc ngoi chy vo.

Do ti khon vn c t do v nhng yu km trong vic kim sot cc khon n vay khin ngy cng nhiu hn cc lung vn t chy vo Thi Lan. Ch trong 10 nm t 1987-1996, c n 100 t USD vo Thi Lan, trong ,vn vay ngn hn chim t trng ln docc t chc ti chnh trong nc vay u t di hn vo bt ng sn. Bn cnh , t gic gi gn nh c nh mc 25 Baht/USD trong thi gian di cng vi thm ht thng miko di khin p lc gim gi ng Baht ngy cng tng.

Di p lc ca nhng khon n n hn v thm ht thng mi ko di, mc d bnra gn 15 t USD trong gn 40 t USD d tr ngoi hi, nhng Thi Lan khng th duy trc mc t gi hin thi. Thi Lan ng trc vic ng Baht b ph gi v ko theo l cuc

khng hong vi nhng tn thng nghim trng n nn kinh t. Ch trong 1 ngy sau khi


5/12


Chnh ph tuyn b ph gi, ng Baht mt hn 20% gi tr ri tip tc gim xung sau . Tgi Baht/USD tng ln t 25,61 n 47,25. T gi ny lm tng kh nng cnh tranh hng xut

khu ca Thi Lan ni chung, nng thy sn ni ring, hn ch nhp khu. Kt qu l Thi Langim nhp siu t 9,5 t USD nm 1991 xung cn 4,624 t USD nm 1997 v thng d l11,973 t USD nm 2007.

Ngy 2/7/1997, Thi Lan cn kit cc ngun d tr ngoi hi trong n lc bo vng Baht trnh b tc ng ca mt cuc u c ln v buc phi th ni ng Baht. ng tinny ngay lp tc gim gi mnh. Phn ng dy chuyn lan rng khi cc nh u t rt vn rakhi cc nc c nhng triu chng kinh t tng t nh Indonesia, Malaysia v Hn Quc.

T cui nm 1998 - 2004, t gi Baht/USD i lc gim v sau tng nh nhng nichung duy tr mc n nh. T gi tng nh t 39,06 nm 2004 ln 41,03 nm 2005 nhng choti nay, t gi gim do USD gim gi. Mc d lun ch trng ti xut khu, nhng Thi Lan phi chp nhn t gi ca ni t tng hn 20% so vi USD v duy tr mc lm pht trung

bnh l 3% t nm 2006 ti nay do Chnh ph Thi Lan nhn thc c rng trong bi cnh kinht th gii hin nay, ni t tng gi so vi USD l chnh sch c li hn.

1.4. Bi hc s dng chnh sch t gi nhm ci thin cn cn thng mi i viVit Nam

Qua nghin cu cc bi hc kinh nghim ca Trung Quc, Hn Quc v Thi Lan, mt sbi hc kinh nghim c rt ra cho Vit Nam nh sau:

- Cn c s phi hp ng b cc chnh sch kinh t v m trong ci cch. Trong chnhsch t gi hi oi, vic iu chnh t gi c nh hng n gi c trong nc v quc t, thayi t gi cng l iu kin tin quyt trong thay i chnh sch thng mi, c bit trong iukin m ca. Tuy nhin, khng c thay i trong chnh sch thng mi th vic thay i t gis vn hnh khng c hiu qu. Trong s phi hp vi cc lnh vc khc ca nn kinh t, vic

iu chnh theo hng thay i t gi khng mang tnh cht cng nhc m c xem nh l phhp vi cc giai on pht trin khc nhau ca nn kinh t.

- Phi duy tr mt chnh sch t gi hi oi ph hp vi chin lc pht trin kinh t caquc gia trong tng giai on. Mt chnh sch t gi hi oi c coi l ph hp bao gm:

+ La chn thi im ph gi ng ni t ph hp. Thnh cng trong vic ph gi tin tth hin r nt thi im ph gi v mc iu chnh t gi hi oi. Nh s nhy bn ca cccng c trong chnh sch t gi m Trung Quc t c s n nh gi c trong nc v cnbng ti chnh tin t vi bn ngoi. Trong khi cc chnh sch kinh t khc nh chnh sch tin tb v hiu ha gim lm pht th chnh sch t gi vn t c mc tiu l y mnh xutkhu.

+ Duy tr t gi ph hp vi mc tiu pht trin theo hng nng cao nng lc cnh tranh

ca nn kinh t. Kinh nghim ca Trung Quc cho thy vic duy tr t gi trong thi gian dicng vi s ph gi hp l CNY to ra s pht trin ti u cho nn kinh t v p dng nhngbin php h tr khn kho gim bt tc ng ngc chiu. m bo cung ng ngoi t cduy tr thng xuyn, lin tc m bo cho s thnh cng trong vic iu hnh chnh sch t gi.iu hnh chnh sch t gi hi oi phi lun hng ti mc tiu h tr tt nht cho chnh schxut khu, t ci thin cn cn thanh ton quc t v tng d tr ngoi t, hng ti mc tiupht trin bn vng.

+ Khng nn neo gi qu lu ng bn t vi mt ng ngoi t mnh. T gi cn cxc lp trn c s thit lp mt r ngoi t trnh c c sc trong nn kinh t. Kinh nghimt cuc khng hong ti chnh tin t nm 1997 cho thy mt trong nhng nguyn nhn chnhgy ra khng hong l trong giai on , cc nc trong khu vc v c bn thc hin ch trng

n nh t gi so vi USD. Ngoi ra, cn thn trng trong vic iu hnh chnh sch tin t trc


6/12


nhng tc ng bn ngoi. Khng hong ti chnh tin t nm 1997 cho thy chnh s hoangmang ca cc nh u t dn n s rt vn t, gy nn s sp trong h thng ti chnh

cc nc ny.2. THC TRNG MI QUAN H GIA T GI V cn cn thng mi VIT NAM2.1. Thc trng mi quan h gia t gi thc song phng (RER) v cn cn thng

mi: gii quyt hn ch ca t gi danh ngha song phng (NER) l khng phn nh c

tng quan sc mua gia VND v USD, ta i tm mi quan h gia ph gi v sc cnh tranhthng mi quc t ca Vit Nam thng qua ch s t gi thc eR v t l gi tr xut khu /gitr nhp khu3.

th 2 : Mi quan h gia RER v cn cn thng mi

Ngun:http://www.adb.org/Documents/Books/Key Indicator/2008/Pdf/vie:pdf )

Theo l thuyt, khi ch s t gi thc eR>1, ngha l t gi thc tng, VND gim gi thcv sc cnh tranh thng mi quc t ca Vit Nam c ci thin. Ngc li, khi ch s t githc eR


7/12


yu ca Vit Nam, ng thi ng USD c xu hng tng gi t nm 1995 lm cho VND cxu hng ngy cng b nh gi cao hn thc t. Do t gi hi oi thc t gim xung, VND

c nh gi cao lm suy gim sc cnh tranh quc t ca hng ha, dch v ca Vit Nam,lm cn cn thng mi thm ht.

T gi hi oi danh ngha n nh c tc dng tch cc trong vic thu ht u t trctip nc ngoi, nhng do ngoi t c nh gi r nn khuyn khch cc nh u t vayngoi t u t vo cc ngnh s dng nhiu vn v nguyn liu nhp khu m khng khaithc c hiu qu cc ngun lc sn c v nhng li th so snh ca t nc, l ngun lc laong.

Mt yu t khc l vic ph gi ng CNY gn 50% vo nm 1994 ca Trung Quc (t1USD= 5,8000CNY ln 1 USD = 8,4462 CNY nm 1994). Vic ph gi CNY lm cho hngha, dch v ca Trung Quc qu r trn ngp th trng Vit Nam qua con ng bun bnmu dch v bun lu, gy kh khn cho sn xut trong nc v tng nhp siu ca Vit Nam t

Trung Quc.+ T nm 1997-1999, sc cnh tranh thng mi quc t ca Vit Nam bt u c ci

thin, th hin ch s t gi xut khu ln hn ch s t gi nhp khu v thm ht ca cn cnthng mi gim. c bit, trong nm 1999, ln u tin cn cn thng mi thng d. Nguynnhn l do thng 10/1997, Ngn hng Nh nc (NHNN) quyt nh m rng bin giaodch gia t gi chnh thc v t gi giao dch ti cc th trng lin ngn hng t (+) (-) 5% ln(+) (-)10%. Ni rng bin giao dch lm cho t gi th trng tng mnh. Vic iu chnht gi ca NHNN trn y c tc ng tch cc i vi xut khu v hn ch nhp khu caVit Nam, gim nhp siu trong cc nm 1997-1999. Ngoi ra, gi c trn th trng bin ngkhng ng k cng l mt nhn t gp phn ci thin cn cn thng mi ca Vit Nam.

- Giai on 2: t nm 2000-2005, ch s t gi thc eR>1 ngha l t gi thc tng. T

nm 2000-2005, mc d t gi thc tng nhng khng ci thin c sc cnh tranh thng miquc t ca Vit Nam v tc tng trng ca nhp khu ln hn tc tng trng ca xutkhu. Nguyn nhn l do chu tc ng ca hai yu t gi v lng ca mt s mt hng ch lcnh xng du, st thp, phn bn do b nh hng ca tnh hnh kinh t, chnh tr c nhiu binng4, chin tranh Irc, cng thng v chnh tr c bit Trung ng, dch bnh SARS vv...

- Giai on 3: t nm 2006-2008, t gi thc gim do eR


8/12


th 3 : Mi quan h gia REER v cn cn thng mi

(Ngun: Adb.org, wordbank.org, econstat.com, epp.eurostat.ec.europa.eu v thng k ti chnhquc t thng 5/2008)

Qua ch s REER tnh c tng nm, c th nhn thy rng, trong giai on 1999-2003, REER c xu hng tng, lm cho cn cn thng mi trong giai on ny c cithin, thm ch l thng d cht t trong mt s nm.

Tuy nhin, trong giai on 2004-2007, REER c xu hng gim. T gi thc gim lm

cho sc mua i ngoi ca VND tng, VND ln gi thc. VND ln gi thc lm xi mn sccnh tranh thng mi quc t ca Vit Nam, th hin cn cn thng mi trong giai on nythm ht rt ln. n y, c mt iu cn lu l: ti nm 2004, REER gim s lm xi mnsc cnh tranh thng mi quc t ca Vit Nam (theo l thuyt) nhng thc t, ti nm nyng ch s xut khu nm cao hn ng ch s nhp khu, ngha l sc cnh tranh thng miquc t ca Vit Nam c ci thin. iu ny c th c xem l do lch v thi gian tcng ca t gi ln xut nhp khu (giai on trc REER tng).

Nh vy, khi t gi REER gim chng t gi hng xut khu tr nn t hn v gi hngnhp khu tr nn r hn mt cch tng i, iu ny s gp phn lm gim gi tr kim ngchxut khu ca Vit Nam. Ni cch khc, nu khng iu chnh chnh thc mt cch hp l skhng c li cho cn cn thong mi ca Vit Nam .

3. CHNH SCH T GI VND NHM CI THIN cn cn thng mi TRONG THIK KHNG HONG

3.1. nh hng ca cuc khng hong n nn kinh t Vit Nam v d bo mt s chtiu kinh t v m:

Theo Outlook 2009: VietNam trn trang web ca Ngn hng pht trin Chu :- Khng hong ti chnh ton cu v suy thoi kinh t c th lm gim FDI v lung vn

vo cng nh xut khu, lung vn vo FPI v tng trng kinh t. S gim gi ton cu s nhhng ln gi hng ha th gii v lm gim p lc lm pht.

- Tng trng kinh t c d bo l 4,5% trong nm 2009. Ni lng chnh sch tin t vti kha s h tr chi tiu cng cng v u t trong nc. Xut khu rng d tnh s tng. Tuynhin, tiu dng c nhn s tng chm hn v tht nghip cao hn v s tng chm ca cc hot

ng kinh t, th trng chng khon. Lung vn chy vo FDI c d on l gim v dn n


9/12


gim st trong u t nc ngoi. Tng trng kinh t nm 2010 t 6,5%. Vi chnh sch tin tni lng, s m rng trong tiu dng v u t ni a s kch thch nn kinh t. D bo s hi

phc ca iu kin ti chnh ton cu s lm ci thin u t nc ngoi v xut khu hng hav dch v rng.

- Lm pht hng nm c d bo l thp (4% nm 2009) v GDP c th thp hn dimc tim nng v gi c hng ha th gii c d bo thp hn mc gi trung bnh ca nmtrc. Lm pht s tng ln 5% trong nm tip theo v gi c hng ha th gii c d tnh tngtr li.

- Thm ht cn cn vng lai c d bo l 11,5% GDP nm 2009, l do cu nhpkhu hng ha Vit Nam yu v s gim gi hng xut khu s lm gim xut khu. Nhp khuthm ch s gim nhiu hn xut khu v gi hng nhp khu gim v nn kinh t ang tngtrng chm. Dng vn chy vo FDI s gim v dng vn chy vo FPI s duy tr mc thp v iu kin ti chnh ton cu kh khn. Cn cn tng th c th s thm ht trong nm

2009.Nm 2010, thm ht cn cn vng lai c d bo l thu hp cn 9,7% GDP. Cu hng

ha Vit Nam v gi hng ha xut khu cao hn s thc y xut khu. Nhng km theo ,cng c s gia tng nhp khu v tng trng kinh t v gi hng nhp khu cao hn. Lung vnvo FDI v FPI s tng do iu kin kinh t ton cu c ci thin v s phn khch ca cc nhu t. Kt qu l cn cn tng th thng d.

3.2. Mt s gii php cho chnh sch t gi VND nhm ci thin cn cn thng mi- Gii php ph gi VND: VND tng gi s c nh hng xu n cn cn thanh ton, do

i hi cc nh hoch nh chnh sch qun l t gi phi c chnh sch ph gi VND tngng vi mc gim ca t gi REER, chng hn nu ta mun ph gi VND so vi USD th cnthit phi tnh ra t gi (TG) k vng da trn cng thc:

TG k vng = (% thay i t gi REER) x (TG danh ngha ti thi im t) + (TG danhngha ti thi im t).

Khi t gi thc hiu lc tng th cn phi iu chnh tng gi VND ln cng vi c s nhvy.

Cn bng kinh t bn trong v bn ngoi: Cc khi nim cn bng bn trong v cn bngbn ngoi c Trevor Swan (1955) m t bng th v c bit n l Swan Diagram.Do khng cp n lung chu chuyn vn quc t nn m hnh Swan Diagram coi iu kinbn ngoi chnh l trng thi cn bng cn cn vng lai, nn kinh t Vit Nam c phn tchtheo th Swan nh sau:

th: Swan Diagram


10/12


Theo th, REER =1. Trc tung ca th biu din t gi. Trc honh biu din chitiu trong nc, bao gm: tiu dng (C), u t (I), v chi tiu ca Chnh ph (G).

Theo cch tnh REER ca nhm nghin cu, th REER ca Vit Nam c xu hng gimxung, tc l ang b nh gi cao hn. Thm ht cn cn vng lai ko di dai dng t nm 2002n nm 2008 a nn kinh t Vit Nam nm bn phi ng cn bng ngoi EB. Nm 2008,tnh trng tht nghip ca ngi lao ng tng cao do nh hng ca khng hong ti chnh toncu (Theo Outlook 2009, Vietnam: Nm 2008, t l tht nghip khu vc thnh th c tnh tng5% v t l tht nghip khu vc nng thn cng tng ln mc d chnh sch nng nghip c ci cch ng k). C ngha l trng thi nn kinh t Vit Nam ang nm bn tri ng cnbng ni IB, tc ti im B, vng s 2.

nn kinh t Vit Nam (im B) tr v trng thi cn bng i ni v i ngoi, tc tiim A.

i vi mc tiu cn bng ni, Chnh ph phi tng chi tiu trong nc, tc l tng u

t, tiu dng, chi tiu ca Chnh ph, a nn kinh t duy chuyn ti im D. iu ny a nnkinh t n tnh trng thm ht cn cn vng lai.

i vi mc tiu cn bng ngoi, Chnh ph thc hin ph gi ng ni t, khi s kchthch tng xut khu v hn ch nhp khu, do a nn kinh t n im C, khi kinh tVit Nam s i din vi tnh trng tht nghip.

V vy, t c c 2 mc tiu cn bng bn trong v bn ngoi, Chnh ph nn kthp c 2 cng c: ph gi tin t v tng chi tiu trong nc ng b vi nhau, khng nn dngmt trong 2 phng php mt cch ring l.

- Xy dng c ch t gi hi oi linh hot hn: C ch t gi ca Vit Nam hin nay nnl c ch no? L thuyt v B ba bt kh thi - Impossible Trinity c s dng phn tch:

L thuyt b ba bt kh thi (The Impossible Trinity hay Inconsistent Trinity hay Triangle

of Impossibility) c pht biu rng: mt quc gia khng th ng thi thc hin cng mt lc3 mc tiu chnh sch v m5:

S 2: B ba bt kh

thi

n nh t gi T do ha dng vn Chnh sch tin t c lp. Vic la chn ba mctiu kinh t v m mt cch hp l l bi ton kh nan gii, c bit l i vi cc nn kinh t mini v cc nn kinh t ang pht trin.

Vit Nam l thnh vin ca WTO t ngy 11/01/2007. K t ngy ny, Vit Nam tip cnc th trng thng mi ton cu nhng s gp nhng tr ngi khng nh trong qu trnh hi


11/12


nhp quc t. Mt biu hin r nt nht ngay sau khi hi nhp, l dng vn nc ngoi chyvo nhiu, p lc lm pht gia tng. Cng nh hu ht cc nc khi m ca hi nhp, Vit Nam

ang phi i mt vi hin tng B ba bt kh thi. l, khi dng vn nc ngoi vo nhiu, n nh t gi NHNN mua ngoi t, qua gy p lc lm pht (Su thng u nm 2007,NHNN bm ra lu thng 112.000 t ng sau khi mua vo 7 t USD, y chnh l mt trongnhng nguyn nhn lm cho lm pht tng mnh. Theo qui nh ca Php lnh Ngoi hi, VitNam t do ha giao dch vng lai, cn cc giao dch vn cha c t do hon ton nhng ni lng mt cch tng i. i vi cc nn kinh t mi ni, ni m th trng ti chnh v tint cn km pht trin, th hin tng b ba bt kh thi l vn c bit nghim trng.

Vn t ra lc ny i vi Vit Nam l phi la chn mc tiu theo ui trong qun lkinh t v m m bo kinh t tng trng bn vng. Trong ba mc tiu trn, kim sot lmpht l mc tiu s mt khng th loi b, cn vn t gi v kim sot dng vn cn c s lachn cho ph hp hn ch n mc thp nht nh hng ca b ba bt kh thi. Vy, ch

t gi BBC6 c th l mt s la chn cho ch t gi ca Vit Nam hin nay c khng?Theo mc 2, iu 39 Ngh nh 160/2006/N-CP quy nh chi tit thi hnh Php lnh

Ngoi hi th c ch t gi hi oi ca ng Vit Nam l c ch t gi th ni c qun l doNHNN Vit Nam xc nh trn c s r tin t ca cc nc c quan h thng mi, vay, tr n,u t vi Vit Nam ph hp vi mc tiu kinh t v m trong tng thi k. Nh vy, trong bicnh kinh t hin nay, t gi VND c xc nh da trn r tin t (B- Basket) thay v ch davo USD.

Ngy 25/2/1999, c ch t gi ca Vit Nam c ci cch ng k, NHNN bi b viccng b t gi chnh thc v thay th bng vic thng bo t gi giao dch bnh qun lin ngnhng. Cc ngn hng thng mi c xc nh t gi mua bn i vi USD khng vt qu+0,1% so vi t gi bnh qun lin ngn hng ca ngy giao dch trc , sau bin tip

tc c thay i to s linh hot hn cho chnh sch t gi7. Ngoi ra, hng nm NHNN scng b mc tiu nh l mt vt neo danh ngha trong iu hnh t gi. C th thy B- Band vC- Crawl l hai c im cn li m NHNN ang c gng thc hin.

Tm li, la chn ny s ph hp hn trong iu kin mc tiu di hn ca Vit Nam llinh hot ha c ch t gi v lin kt cht ch hn vi cc i tc thng mi chnh. y cn cth l s la chn ng hng cho c ch t gi Vit Nam trong tng lai, khi Vit Nam lin ktcht ch hn vi cc nc ASEAN trong mt cng ng kinh t chung, trong c yu cu cnh t gi gia cc nc thnh vin nhm thc y u t v thng mi ni khi, ng thilinh hot ha t gi vi cc nn kinh t ln khc nhm m bo pht trin bn vng, trnh cc v ti chnh dy chuyn khi h thng t gi vi vic neo vo mt ngoi t mnh khng ngvng trc cc bin ng th trng nh tng xy ra nm 1997.

TI LIU THAM KHO*Ti liu ting Vit:1. PGS.TS Nguyn Vn Tin: Gio trnh ti chnh quc t. Xut bn

ln th 3, NXB Thng k, nm 2009.2. ThS. Phm Th Hong Anh: Ch t gi ca Singapore v Trung Quc - L thuyt,

thc t v nhng gi cho Vit Nam. Tp ch Ngn hng s 9/2009.3. ThS. Nguyn Th Kim Thanh: Chnh sch t gi vi vn tng trng kinh t v n

nh kinh t v m. Tp ch ngn hng thng 10/2008.4. Phn tch cc nhn t nh hng ti cn bng cn cn thng mi ca Vit Nam trong

iu kin hi nhp. ti NCKH, Trng i hc ngoi thng.* Ti liu ting Anh:5. World Economy- Prenceton Encyclopedia, 2009

6. Outlook 2009: Vietnam


12/12


7. International statistics - IMF 5/20088. http://ddp-ext. worldbank. org/ext/DDPQQ/member. do?method=getMembers

9. http://www.econstats.com;10. http://epp.eurostat.ec.europa.eu;11. http://www.adb.org;12. http://www.saga.vn(1) Theo World Economy- Prenceton Encyclopedia, 2009: Ch t gi BBC da trn

mt r tin t (Basket) ch khng phi mt ng tin nht nh, c bin dao ng rng (Band)quanh t gi trung tm, c th l 5, 10 v 15% nhng NHTW s can thip ngn cho t gi thtrng khng vt ra ngoi bin . T gi trung tm s b trn (Crawl) theo tng bc nh vc chu k hn l thay i t ngt.

(2) Ch t gi ca Singapore v Trung Quc - l thuyt, thc t v nhng gi choVit Nam - ThS. Phm Th Hong Anh

(3) V mt l thuyt, khi khi lng xut khu tng v/ hoc khi lng nhp khu gim,th ta ni rng sc cnh tranh thng mi quc t c ci thin. Ngc li, khi khi lng xutkhu gim v/hoc khi lng xut khu tng, th ta ni rng sc cnh tranh thng mi quc tb xi mn. Ngha l, sc cnh tranh thng mi quc t y ch lin quan n khi lng xutnhp khu, m khng lin quan n gi tr xut nhp khu. Tuy nhin, trong thc t, vic s dngkhi lng xut nhp khu nh gi sc cnh tranh thng mi quc t l iu khng th vmi hng ha li c n v o lng khc nhau. V vy, gi tr xut nhp khu thng c sdng phn tch sc cnh tranh thng mi quc t.

(4) Mc d t l lm pht ca nhng nm ny nh, thm ch l gim pht. T l lm phtca cc nm 2000-2005 tng ng nh sau: -1,6%; -0,4%, 4%, 3,2%, 7,8% v 8,4%. c bit,nm 2004, do t gi thc tng chm li v t l lm pht t ngt tng lm cho thm ht cn

cn thng mi cng nng n.(5) Bn khng th c ng thi tt c: mt quc gia ch c th chn ti a 2 trong 3. N

c th chn mt chnh sch n nh t gi nhng phi hi sinh t do ha dng vn tc l tip tckim sot vn (ging nh Trung Quc ngy nay), n c th chn mt chnh sch t do ha dngvn nhng vn t ch v tin t, song phi t gi th ni (ging nh Anh hoc Canada), hocn c th chn kim sot vn v n nh chnh sch tin t, nhng phi th ni li sut chnglm pht hoc suy thoi (ging nh Achentina hoc hu ht Chu u)- trch li tng RobertMundell - Paul Krugman, 1999

(6) u im ca ch t gi BBC l: th nht, ch t gi ny gip t gi a phngn nh hn. Th hai l bng vic iu chnh t gi danh ngha i theo mt hng nht nh, ch b tr gip t gi REER n nh. Th ba l vi bin rng lm cho t gi linh hot hn vi

cc cn sc bn ngoi v gp phn vo s c lp ca chnh sch tin t. Tuy nhin, ch nycng gp hn ch l vn cha linh hot i ph vi s thay i t ngt ca lung vn.

(7)0,25%(1/7/2002); 0,5%(31/12/2006); 0,75%(24/12/2007);1% (10/3/2008); 2%(26/6/2008); 3% (6/11/2008); 5% (23/3/2009)