การจดท�าเขตเกษตรเศรษฐกจ เปนเครองมอทส�าคญทใชในการก�าหนดนโยบายพฒนาการเกษตรของประเทศไทย เปนการจดสรรหรอน�าทดนเพอการเกษตรมาใชในการเพาะปลกขาว พชไร ผก ไมผล เพาะเลยงสตวน�า และการเลยงปศสตว โดยในระดบพนทจะเปนการท�างานในลกษณะการมสวนรวม และน�าไปสการปฏบต อาท การเชอมโยงกบโครงสรางพนฐานการผลต ใหเกดประสทธภาพการผลต ลดตนทน ลดความเสยงและสนคามคณภาพ รวมทงใหเกดการ Matching ระหวาง Demand และ Supply ทงนเพอใหการผลตสนคาสนองความตองการ

ของตลาดอยางสมดล ส�าหรบในระดบภาพรวมของประเทศ แหลงผลตและแหลงรบซอ จะมการบรหารจดการดานการขนสงใหตนทนต�าทสด

กรมพฒนาทดนไดจดท�าเขตการใชทดนเพอประกาศเปนเขตเหมาะสมส�าหรบการปลกพช โดยการวเคราะหความเหมาะสมของทดน (Land Suitability) กบปจจยความตองการของพชแตละชนด (Crop Requirement) ตามสภาพทมการเพาะปลกพชในปจจบน (Land use) รวมกบปจจยทเกยวของอนๆ อาท เขตปาไมตามกฎหมาย เขตพนทโครงการชลประทาน

P1 / การจดท�าเขตเกษตรเศรษฐกจP2 / Hot Issue ตดตามสถานการณน�าทวม 2556

P3 / Activities Training

and Seminars ผสอขาวจาก

Thai PBS เขาสมภาษณ รศ.ดร.

มงคล / ผวาฯ นครนายก เยยมชม

สถานฯ P4 / วช.เขาเยยมชม

สถานฯ /การอบรมเชงปฏบตการ

ใหแกกรมฝนหลวงฯ

P5-6 / การประชม “แนวทางการประย กต ใช ป ร ะ โ ยชน จ า ก เ ทค โน โ ลยดาวเทยม” โดย รมต.ไอซทและคณะ

P7 /A Review of Meteorological Satellite FY-3 P8 / Remote Sensing in Daily Life การเดนทางของแสง

CSRSNewsฉบบท 10 ประจ�ำวนท 1 ตลำคม 2556

โดยไดด�าเนนการในสนคาเศรษฐกจ กลมพช กลมปศสตว และกลมประมง ทส�าคญประกอบดวยสนคาเกษตรทงหมด 18 ชนด ตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรอง การก�าหนดเขตเกษตรเศรษฐกจ หรอ Zoning สนคาเกษตร ไดแก 1.ขาว 2.มนส�าปะหลง 3.ยางพารา 4.ปาลมน�ามน 5.ออยโรงงาน 6.ขาวโพดเลยงสตว 7.สบปะรดโรงงาน 8.ล�าไย 9.เงาะ ทเรยน และมงคด 10.มะพราว 11.กาแฟ 12.โคเนอ 13.โคนม 14.สกร 15.ไกเนอ 16.ไกไข 17.กงทะเล 18.สตวน�าจด

ข าวสถานรบสญญาณ ดาวเทยมจฬาภรณ http://smms.eng.ku.ac.th/

2Hot issueตดตามสถานการณน�าท วม จากผลกระทบของพายไดฝ นอซางและหว ตบ ท�าใหเกดฝนตกหนกในหลายพนทของประเทศไทยในชวงทผ านมา สถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณได มการตดตามสถานการณน�าท วมอยางใกลชด เพอการแจงเตอนภยพบตท เกดขน โดยใชข อมลภาพถายดาวเทยม SMMS (HJ-1A) และดาวเทยม HJ-1B ทมการถายและสงข อมลภาพเพอการประมวลผลทกวน ท�าใหสามารถตดตามขอบเขตพนทน�าท วม ความเสยหายท เกดขน ตลอดจนเพอใหหนวยงานตางๆน�าไปวางแผนรบมอกบภยพบต ทเกดขน

วนท 2 ต.ค. 2556จ.ชยภม

จ.ลพบร จ.สโขทย

วนท 24 ก.ย. 2556

จากการทมฝนตกลงมาอยางหนกใน พนท จ.ลพบร ตงแตวนท 19 ก.ย. 2556

เนองจากอทธพลของพายไตฝน ท�าใหเกด น�าทวมขงในพนท 9 อ�าเภอ 49 ต�าบล

วนท 26 ก.ย. 2556

วนท 2 ต.ค. 2556

จ.อยธยา

อ.ผกไห

อ.บางบาลอ.บางซายอ.เสนา

วนท 26 ก.ย. 2556

วนท 2 ต.ค. 2556จ.ปราจนบร

อ.บานสราง

อ.เมองปราจนบร

อ.ศรมโหสถ

อ.ศรมหาโพธ

อ.ประจนตคาม

อ.กบนทรบร

ตองเรงระบายน�ามากขนเปนผลใหน�าเกดเออลนตลงเขาทวมท�าความเสยหายใหกบบานเรอนทอยรมแมน�า เชนเดยวกบสถานการณน�าทวมรมแมน�าเจาพระยาและแมน�านอยทเออลนตลง โดยมพนททไดรบความเสยหาย 6 อ�าเภอ ไดแก อ.บางบาล อ.เสนา อ.ผกไห อ.บางไทร อ.พระนครศรอยธยา และอ.บางปะอน (ทมา: โพสทเดย) จากการทฝนตกหนกประกอบกบน�าปาเขาทะลกท�าให จ.ปราจนบรตองเขาสสภาวะน�าทวม โดยมพนทประสบภย 7 อ�าเภอ 58 ต�าบล 502 หมบาน ไดแก อ.กบนทรบร อ.ศรมหาโพธ อ.เมองปราจนบร อ.ประจนตคาม อ.นาด อ.บานสราง และอ.ศรมโหสถ (ทมา: ผจดการออนไลน) จ.ชยภม นน จากการเกดฝนตกหนกและน�าจากอางเกบน�าล�าปะทาว อางเกบน�าชอระกา ล�าหวยยางบา ไหลผานตวเมองท�าใหน�าขงในเขต อ.เมองชยภม บรเวณรอบนอกนน ล�าน�าชเออทวมท�าให ต.สมปอย ต.ละหาน ต.หนองบวบานในเขตอ.จตรส และอ.บานเขวา ไดรบความเสยหาย(ทมา:มตชนออนไลน)

297 หมบาน 34 ชมชน ของ จ.ลพบร ประชาชนไดรบความเดอดรอน 18,766 ครวเรอน และเสยชวต 1 คน (ทมา : ไทยรฐออนไลน) ซงภาพถายดาวเทยมสามารถถายภาพเหตการณขณะเกดน�าทวมใน จ.ลพบร ไดในวนท 24 ก.ย. 2556 แสดงขอบเขตพนทน�าทวมใน อ.บานหม และ อ.โคกส�าโรง เชนเดยวกบจ.สโขทย จากการทน�าปาไหลหลากเขามาทวม ขอมลภาพถายดาวเทยมแสดงขอบเขตพนทน�าทวมใน อ.กงไกรลาศและอ.เมองสโขทย ซงสรางความเสยหายใหกบนาขาวกวา 6 พนไร ชาวบานจมน�าเสยชวต 9 ราย (ทมา: มตชนออนไลน) ในสวนของ จ.อยธยา เนองจากการทมฝนตกหนกในลมแมน�าปาสกดานบน ท�าใหเขอนปาสกชลสทธ

ในการวเคราะหพชเศรษฐกจของไทย ซงเปนการน�าเสนอผลงานการวจยและการน�าไปประยกตใชกบหนวยงานรฐทเกยวของในหลายๆ หนวยงานทผานมา ซงไดมความรวมมอในการวจยรวมกน

ส�าหรบชวงรายงานพเศษและชวงวเคราะหในครงน ไดออกอากาศในคนวนพฤหสบด ท 12 กนยายน 2556 รายการทนไทยพบเอส ชวงวาระประเทศไทย เวลา 21.15 - 22.30 น. ทางชอง Thai PBS

ActivitiesTraining and Seminars

ผสอขาวจากรายการ “ทนไทยพบเอส” สถานโทรทศน Thai PBS เขาสมภาษณ รศ.ดร.มงคล หวหนาสถานฯ ในเรองการประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยมวเคราะหพนทปลกขาว

Associate Professor Dr. Eng. Junichi SUSAKI จาก Kyoto University ไดเขาเยยมชมสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ เมอวนท 14 สงหาคม 2556 โดยม รศ.ดร.มงคล หวหนาสถานฯ ใหการตอนรบ พรอมทงบรรยายหนา ภารกจของสถานฯ และการประยกตใชงานขอมลภาพถายดาวเทยมในดานตางทเกดขนในประเทศไทย เชน ดานภยพบต ดานการเกษตร และการตดตามทรพยากรธรรมชาต เปนตน

เมอวนท 21 สงหาคม 2556 ทผานมา ผศ.ดร.เพญพร เจนการกจ จากภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร คณะเศรษฐศาสตร มก. ไดน�านกศกษาไทยและญปนเขาเยยมชมสถานฯ โดยม รศ.ดร.มงคล หวหนาสถานฯ ใหการตอนรบและบรรยายสรปถงหนาท ภารกจหลกของสถานฯ การประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ขอมลดาวเทยมอตนยมผานระบบ DVB-S ในดานภยพบตตางๆ ทเกดขนในประเทศไทย

โครงการจดท�าแผนปฏบตการ การจดท�า Zoning พนทการเกษตร อตสาหกรรม และการทองเทยว ทสอดคลองกบการบรหารจดการ ลมน�าอยางมประสทธภาพในจงหวดฉะเชงเทรา ของส�านกงานจงหวดฉะเชงเทรา เปนงานศกษาเพอจดท�าแผนปฏบตการการใชประโยชนทดนทงดานเกษตร อตสาหกรรม และการทองเทยว เพอเพมผลตภณฑมวลรวมของจงหวด (GPP) ตอบสนองยทธศาสตรจงหวดฉะเชงเทรา และยทธศาสตรกลมจงหวดภาคกลางตอนลาง รวมทงการใชทรพยากรทเกยวของใหเปนไปอยาง มระบบและเกดประโยชนสงสด เพอใหจงหวดสามารถวางแผนการผลตและการตลาดไดอยางมประสทธภาพ

เมอวนท 31 กรกฎาคม 2556 ทผานมา ผวาราชการจงหวดนครนายก ดร.สรชย ศรสารคาม ไดเขาเยยมชมสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ โดยมเจาหนาทประจ�าสถานฯ ใหการตอนรบพรอมทงบรรยายหนาทและภารกจหลกของสถานฯ แสดงผลงานการประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยมในดานการเกษตร ซงผวาฯ ใหความสนใจ ตลอดจนมขอตกลงในการสงเจาหนาทของจงหวดมาฝกอบรมกบทางสถานฯ ในเรองนดวย

โครงการจดท� าแผนปฏบต การ การจดท� า Zoning พนทการเกษตร อตสาหกรรม และการทองเทยว จงหวดฉะเชงเทรา

เมอวนท 16 สงหาคม 2556 ทผานมาทมงานผสอขาวจากสถานโทรทศนชองไทยพบเอส (Thai PBS) ไดเขาเยยมชมกจกรรมของสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ และสมภาษณ รศ.ดร.มงคล รกษาพชรวงศ หวหนาสถานฯ ในเรองการประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS (HJ-1A) และดาวเทยม (HJ-1B) ในการวเคราะหพนทปลกขาว และพนทปลกขาวตามชวงอาย รวมทงแนวทางการประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม

ทมา : ส�านกงานจงหวดฉะเชงเทรา

3

เมอวนท 16 กนยายน 2556 ทผานมา ไดมบคลากรจากคณะกรรมการวจยแหงชาต น�าโดย รองศาสตราจารย ดร.สธ อกษรกตต ประธานกรรมการสาขาวศวกรรมศาสตรและอตสาหกรรมวจย คณะกรรมการบรหารสภาวจยแหงชาต และคณะ เขาเยยมชมสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ โดยม รองศาสตราจารย ดร.กอโชค จนทวรางกร อาจารยประจ�าสาขาวศกรรมปฐพ มก. และรองศาสตราจารย ดร.มงคล รกษาพชรวงศ หวหนาสถานฯ ใหการตอนรบพรอมทงบรรยายประวตการกอตงสถานฯ หนาทภารกจ การใหบรการของสถานฯ การประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS (HJ-1A) ดาวเทยม HJ-1B และดาวเทยม FY-2E ในดานภยพบตตางๆ ทเกดขนในประเทศไทย และรวมถายรปหมบนดาดฟาชน 10 อาคารบญสม สวชรตน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ จดการอบรมสมมนา “การประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS และดาวเทยม DVB-S เพอปฏบตการฝนหลวงภาคกลาง” ซงเปนโครงการศกษารวมระหวางกรมฝนหลวงและการบนเกษตร และสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ การอบรมครงนจดขนเมอ วนท 27 กนยายน 2556 ณ หอง 9908 ชน 9 อาคารบญสม สวชรตน มบคลากรและเจาหนาทของกรมฝนหลวงและการบนเกษตรเขารวมอบรม จ�านวน 30 คน โดยม รศ.ดร.มงคล รกษาพชรวงศ และเจาหนาทจากสถานฯ น�าสนอผลการวเคราะหและเปนวทยากรใหความรแกผเขารวมอบรม

โครงการนเปนการศกษาวเคราะหความแหงแลงของพชเศรษฐกจ ไดแก ขาว ขาวโพด ออย มนส�าปะหลง ในพนทจงหวด นครสวรรค ลพบร และสพรรณบร โดยการวเคราะหความแหงแลงดานขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS (HJ-1A) และดาวเทยม HJ-1B นนเปนการวเคราะหความแหงแลงดายเทคนค NDVI Difference และ Vegetation Index รวมทงการประเมนความเสยงภยแลง ในสวนการวเคราะหปรมาณน�าฝนจากขอมลภาพถายดาวเทยม DVB-S เปนการหา

คณะกรรมการวจยแหงชาตเขาเยยมชม สถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ

อบรมสมนาการประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS และ DVB-S เพอการปฏบตการฝนหลวงภาคกลาง

แบบจ�าลองทสามารถประเมนประมาณฝนเพอตรวจสอบความแหงแลง และเปนการพยากรณปรมาณฝนทคาดวาจะตกจากโมเดลคณตศาสตร การจดท�า Web-based Application เพอการวเคราะหความแหงแลง ซงเปนการน�าเขาขอมลปรมาณน�าฝนและความแหงแลงทเกดจากการประเมนขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS และ DVB-S รวมทงขอมลการรองขอฝน แสดงผลบนเวบไซต นอกจากนยงมการส�ารวจภาคสนามเพอตรวจสอบความแหงแลงของพนทศกษาทง 3 จงหวด รวมทงมการตดตงและใชขอมล Weather Station รวมในการศกษาวเคราะหในโครงการนอกดวย

4

5

เมอวนท 19 สงหาม 2556 ทผานมา มการจดประชม เรอง “แนวทางการประยกตใชประโยชนจากเทคโนโลยดาวเทยมส�ารวจโลกเพอสนบสนนนโยบายภาครฐ” ณ สถานรบสญญาณดาวเทยม จฬาภรณ ชน 9 อาคารบญสม สวชรตน คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โดยมรฐมนตรว าการกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร นาวาอากาศเอก อนดษฐ นาครทรรพ น�าคณะท�างานรวมเขาประชม ประกอบดวย นาวาอากาศเอก คชาต นชชะ ทปรกษาฯ นายไชยยนต พงเกยรตไพโรจน ปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร นางทรงพร โกมลสรเดช ผอ�านวยการส�านกกจการอวกาศ รวมหารอกบมหาวทยาลยเกษตรศาสตร น�าโดย รศ.วฒชย กปลกาญจน อธการบดมหาวทยาลยเกษตรศาสตร รศ.ดร.ธญญะ เกยรตวฒน คณบดคณะวศวกรรมศาสตร ร.ศ.ดรมงคล รกษาพชรวงศ หวหนาสถานรบสญญาณดาวเทยม จฬาภรณ และอาจารยของมหาวทยาลยเกษตรศาสตรอกหลายทาน ในเรองแนวทางการประยกตใชประโยชนจากเทคโนโลยดาวเทยม

รมต .กร ะทรวง เทค โน โลยสารสน เทศแล ะ การสอสาร น�าคณะท�างานเข าร วมประชม “แนวทางการ

ประยกตใช ประโยชนจากเทคโนโลยดาวเทยม”

ธรรมชาตและสงแวดลอม การบกรกปา ฯลฯ จากนน รศ.ดร.มงคล รกษาพชรวงศ ไดน�าเสนอแนวทางการประยกตใชประโยชนจากเทคโนโลยดาวเทยม เพอการบรหารจดการใชทดนภาคเกษตรของไทยอยางเหมาะสม (Zoning) ตามนโยบายภาครฐ จากการไดรบความรวมมอจาก Institute of Remote Sensing and Digital Earth (RADI) ซงกระทรวงไอซทและมหาวทยาลยเกษตรศาสตรไดเลงเหนถงความส�าคญในการจดท�าเขตเศรษฐกจ ซงเปนนโยบายททางรฐฯผลกดน

เขตเศรษฐกจ คอ “เขตการผลตทางการเกษตร ซงรวมทงการเลยงสตวและการปลกปา ทก�าหนดขนใหเหมาะสมกบภาวะตลาดและเศรษฐกจการเกษตรของประเทศ โดยค�านงถงสภาพทคลายคลงกนของปจจยหลก เชน ดนฟาอากาศ แหลงน�า พชทปลก สตวทเลยงประเภทของเกษตรกรรม และรายไดหลกของเกษตรกร” โดยในหลายปทผานมากระทรวงเกษตรและสหกรณไดประกาศก�าหนดเขตเศรษฐกจทส�าคญไปแลว 13 ชนด คอ หนอไม ปาลมน�ามน หอมแดง หอมหวใหญ โกโก

โดย รมต. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร นอ.อนดษฐ นาครทรรพ และคณะ เดนทางมาถงสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ ในเวลา 9.30 น. จากนนอธการบดมหาวทยาลยเกษตรศาสตร รศ.วฒชย กปลกาญจน กลาวตอนรบแกรมต.และคณะ เรมเปดการประชมโดย ปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร นายไชยยนต พงเกยรตไพโรจน น�าเสนอความเปนมาของโครงการความรวมมอภายใตองคการความรวมมอดานอวกาศแหงเอเชยแปซฟก (APSCO) และสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ ตลอดจนน�าเสนอผลงานการประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS (HJ-1) และดาวเทยม (HJ-1B) ในดานตางๆ เชน ดานการตดตามสถานการณภยพบต ดานการเกษตร การตดตามสถานการณทรพยากร

มนส�ำปะหลง กระเทยม ไกเนอ กาแฟ ฝาย ปอ สบปะรด ออย และยงมสนคาเกษตรทมไดออกประกาศเขตเกษตรเศรษฐกจแตประกาศใหเกษตรกรมาขนทะเบยน คอ โคนม หมอนไหม ขาวนาปรง ทเรยน โดยมวตถประสงคทจะควบคมและสงเสรมการผลตทางการเกษตรใหสอดคลองกบความตองการของตลาดในอนทจะรกษาเสถยรภาพของระดบราคาผลผลตทางการเกษตรใหมนคงและเปนธรรม และใหความชวยเหลอในดานการพฒนาการเกษตรเพอยกระดบรายไดของเกษตรกรใหสงขน อยางไรกตามพระราชบญญตเศรษฐกจการเกษตรเปนเพยงกฎหมายสงเสรม มใชกฎหมายบงคบใช

ในการประชมครงนไดมการถาม-ตอบประเดนทเกยวของเกยวกบการ

ประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยมวเคราะหและจดท�าเขตเกษตรเศรษฐกจ

ซงทางรมต.ไอซท ไดใหความสนใจในแนวทางการประยกตใชขอมลภาพถาย

ดาวเทยมเพอการบรหารจดการใชทดนภาคการเกษตรของไทยอยางเหมาะสม

เปนอยางมากและรวมแสดงความเหนถงความเปนไปไดในการจดท�าโครงการ

น และมการพดถงแนวทางการด�าเนนงานในอนาคต รวมทงหารอถงแนวทาง

การปรบปรงสถานฯ ในการขยายศกยภาพสการรบสญญาณขอมลดาวเทยม

รายละเอยดสง เชน ดาวเทยม ZY-1-02C และ SJ-9A/B ซงมรายละเอยดขอมล

ภาพสงขนาด 2.36-2.5 เมตร ซงจะเปนประโยชนอยางมากตอประเทศในการน�า

ไปประยกตใชงาน ตลอดจนเยยมชมสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ รบชม

การท�างานขณะมการรบสญญาณภาพขอมลดาวเทยม SMMS (HJ-1A) และ

ดาวเทยม HJ-1B และรวมถายรป ณ ดาดฟา ชน 10 อาคารบญสม สวชรตน

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

นโยบายรฐบาลไดก�าหนดใหมการจดท�าเขตเกษตรเศรษฐกจ เพอใหเกดความสมดลระหวางอปทานและอปสงค รวมทงใชเปนขอมลประกอบการประมาณการผลผลตสนคาเกษตรทจะออกสตลาดตามชวงฤดกาลตางๆ และเฝาระวงเพอหามาตรการรองรบไดทนทวงท รวมทงสนบสนนการผลตทางการเกษตรทสอดคลองกบสภาพพนท โดยการก�าหนดเขตการใชทดนและมาตรการจงใจใหเกษตรกรท�าการผลตตามศกยภาพของพนทเพอใหมขอมลประกอบการตดสนในการท�าการผลตหรอการสงเสรมการผลตทางการเกษตรทเหมาะสม มปรมาณการผลตทสอดคลองกบความตองการของตลาด สามารถรกษาเสถยรภาพของระดบราคาผลผลตทางการเกษตร และยกระดบรายไดของเกษตรกรใหสงขน กระทรวงเกษตรและสหกรณ จงไดจดท�าเขตความเหมาะสมส�าหรบการปลกพชเศรษฐกจทส�าคญ โดยการวเคราะหความเหมาะสมของทดน (Land Suitability) กบปจจยความตองการของพชแตละชนด (Crop Requirement) ตามสภาพแวดลอมทมการเพาะปลกพชแตละชนด

ในปจจบนรวมกบปจจยทเกยวของอนๆ อาท เขตปาไมตามกฎหมาย เขตพนทโครงการชลประทาน ฯลฯ เพอประกอบการตดสนใจในการท�าการผลตหรอสงเสรมการผลตทางการเกษตรทเหมาะสม ใหมปรมาณการผลตทสอดคลองกบความตองการของตลาด สามารถรกษาเสถยรภาพของระดบราคาผลผลตทางการเกษตร และยกระดบรายไดของเกษตรกรใหสงขน ทงนกระทรวงเกษตรและสหกรณจะพจารณามาตรการจงใจใหเกษตรกรหนมาปรบเปลยนการเพาะปลกชนดพชทมความเหมาะสมกบพนทตอไป

สถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณในฐานะผ ให บรการและสนบสนนการประยกตใชขอมลดาวเทยมส�ารวจทรพยากรธรรมชาต เพอตดตามสถานการณภยพบต ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนการเกษตร โดยท�าการรบสญญาณดาวเทยมอเนกประสงคขนาดเลก SMMS (HJ-1A) และดาวเทยม HJ-1B ทท�าการถายและสงขอมลภาพทกวน ครอบคลมพนททวประเทศไทย ท�าใหมศกยภาพในการวเคราะหพนทการเกษตรทวประเทศไทย และไดขอมลการใชทดนเพอการเกษตรทเปนปจจบน จากการวเคราะหและแปลขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS (HJ-1A) และดาวเทยม HJ-1B สามารถตดตามสถานการณพชผลทางการเกษตร และน�าไปประกอบใชในการวางแผนด�าเนนการบรหารจดการการใชทดนพนทภาคการเกษตรของไทยไดเปนอยางด สงผลดตอการเกษตรของประเทศ

6

FY-3

SEM (Space Environment Monitor) เปนตวตรวจวดไอออนหนกในอวกาศ อนภาคโปรตรอนพลงงานสง อนภาคอเลกตรอนพลงงานสง การวดการแผรงส ตดตามลกษณะพนผวดาวเทยม

SIM (Solar Irradiation Monitor) เปนตวตรวจวดการแผรงสของดวงอาทตย ทชวงคลนระหวาง 0.2 - 50 μm โดยมการตอบสนองอยท 0.2 W m-2

7ฉบบทแลวไดท�าความรจกถงคณสมบตของดาวเทยมอตนยมวทยา FY-3 และ

คณสมบต sensor ชนด MERSI, SBUS, TOU และMWRI ไปแลว โดยในฉบบนจะมาท�าความรจกกบคณสมบตและความสามารถของ sensor แบบ SEM และ SIM ซงมรายละเอยดคณสมบตของแตละ sensor ดงตารางขางลาง

ระบบควบคมคณภาพขอมล (QCS) ระบบขอมลตวอยาง (UDS) ระบบใหบรการขอมล (ARSS) ระบบวเคราะหและตดตาม (MAS) เทคนคและแบบแบบจ�าลอง (STSS)

นคอสวน Ground segment ทงหมดของดาวเทยม FY-3A ซงท�าหนาทจดการและควบคม เพอใหดาวเทยมปฏบตหนาทไดลลวงตามภารกจทวางไว

sensor No. of band SpectralRange VIRR (Visible and Infrared Radiometer) 10 0.43-12.5 μm IRAS (Infrared Atmospheric Sounder) 26 0.69-15.5 μm MWTS (Microwave Temperature Sounder) 4 50-57 GHz MWHS (Microwave Humidity Sounder) 5 150-183 GHz MERSI (Medium Resolution Spectral Imager) 20 0.41-12.5 μm SBUS (Solar Backscattering UV Sounder) 12 250-340 nm TOU (Total Ozone Unit) 6 308-361 nm MWRI (Microwave Radiation Imager) 6 10.65-150 GHz SEM (Space Environment Monitor SIM (Solar Irradiation Monitor) 0.2~50 μm

FY-3 Ground Segment

ดาวเทยม FY-3 มสถานภาคพนดน ทงหมด 5 สถาน ไดแก สถานภาคพนดนเมองปกกง เมองกวางโจว เมองอรมช เมองเจยหมซอ ประเทศจน และทเมองครนา ประเทศสวเดน ซงมพกดทตงดงน

Station name Longitude LatitudeBeijing Station 116º 16' 36'' E 40º 03' 06'' NGuangzhou Station 113º 20' 20'' E 23º 09' 52'' NUrumqi Station 87º 34' 08'' E 43º 52' 17'' NJiamusi Station 130º 22' 48'' E 46º 45' 20'' NKiruna Station 21º 02' E 67º 32' N

สวนภาคพนดนมหนาทหลกในการสอสารและควบคมการท�างานของดาวเทยม รวมทงเปนสวนรบและประมวลผลขอมลดาวเทยมดวย ซงสวนภาคพนดนจะมอปกรณหลกคอ อปกรณจานสายอากาศ (Antenna Subsystem) ซงมหนาทสงสญญาณและรบสญญาณจากดาวเทยม และอปกรณผสมสญญาณและแยกสญญาณ (Modulator/Demodulator) มหนาทแปลงขอมลทตองการสงผานดาวเทยมใหเปนสญญาณคลนวทยทมขอมลผสมอยใหน�าไปใชงานได

FY-3A receiving network (image credit: CMA/NSMC) FY-3A ground segment framework (image credit: NSMC)

สวนภาคพนดนของดาวเทยม FY-3 ประกอบดวย ศนยประมวลผลขอมล ศนยควบคมดาวเทยมภาคพนดน สถานรบสญญาณภาคพนดน ศนยจดการและเกบขอมล ระบบการรบขอมล (DAS) คอมพวเตอรและระบบเครอขาย (CNS) ระบบควบคมการท�างาน (OCS) ระบบเกบขอมลกอนการประมวลผล (DPPS) ระบบการสรางผลตภณฑขอมล (PGS)

FY-3A

A Rev iew of M e t e o r o l o g i c a l Satellite

Remote Sensing in Daily Life

เคยสงสยไหมวาแสงจากดวงอาทตยเมอเดนทางผานชนบรรยากาศของโลกจนกระทงมาถงยงพนผวโลกตองเจอกบเหตการณหรอปฏกรยาอะไรบาง ท�าไมตองเกดเหตการณเชนนน และการเกดสงเหลานนมประโยชนอยางไร วนนเรามค�าตอบใหคณ เพราะวาตอไปน รโมตเซนซงจะไมใชเรองไกลตวอกตอไป

สถานรบดาวเทยมจฬาภรณ

ศ นย ว จ ย เพ อ ความ เป น เ ล ศทา งด านว ช าการด านการจ ดการภ ยพ บ ตช น 9 อ าคารบญสม ส วช ร ตน คณะว ศวกรรมศาสตร มหาว ทยาล ย เ กษตรศาสตร ถนนงามวงศ ว าน จต จ ก ร กทม . 10900

h t tp : / / smms .eng . ku . a c . th /

สม�าเสมอ ถอเปนรปแบบเชงทฤษฎเชนกน3) การสะทอนแบบผสมผสาน – เปนการสะทอน

ในความเปนจรง ทมกจะใกลเคยงแบบใดแบบหนง คอมทงการสะทอนกลบและเกดการกระจายหายไปของแสง

ส�าหรบพนผวโลกทเปนดนในลกษณะตางๆ จะมการสะทอนแสงทแตกตางกน เชน ในพนดนทมความชนสง จะมการดดซบ พลงงานไวมาก ท�าใหการสะทอนลดลง เนอดนทมขนาดเลกจะสะทอนแสงไดดกวาเนอดนขนาดใหญ และหากพนดนมผวเรยบ จะสะทอนแสงไดดกวาพนผวขรขระ เปนตน ในสวนพนผวโลกทเปนน�า จะมลกษณะการสะทอนคลนแสงเชนเดยวกบของพชและดน ซงจะแตกตางกนไป ในแตละชวงคลน ทงนขนอยกบสภาพของน�าและคณภาพของน�า

การดดกลนหรอดดซบ (Absorption) ปรมาณการดดกลนขนอยกบคณสมบตพนผวตามความยาวชวงคลน พลงงานทถกวตถดดกลนไปจะถกเปลยนใหอยในรปความรอน จงท�าใหวตถมอณหภมสงขนและเปนตนก�าเนดพลงงาน สามารถแผพลงงาน (Emittion) ในชวงคลนอนฟราเรดหรออนฟาเรดความรอน ซงตรวจวดไดทงกลางวนและกลางคน ซงเปนประโยชนตองานรโมตเซนซง

การสงผาน (Transmission) เมอพลงงานในสวนทไมเกดการสะทอนจะถกดดกลนและสงผานสชนทลกลงไป

ทมา : นาวกศาสตร, GIS2ME

Meteoro logy Corner

การกอตวของเมฆ เมฆเกดจากการควบแนนของไอน�าในอากาศ

โดยเมอไอน�าไดรบความรอนกจะลอยตวสงขน และเมอกระทบกบความเยนของอากาศทอยเบองบนกจะควบแนนเปนละอองน�าเลก ๆ เกาะอยบนอนภาคของฝนละอองทอยในอากาศ ซงอนภาคของฝนละอองจะชวยใหละอองน�ารวมตวกนมากขน เกดเปนกอนเมฆทมขนาดเลกบางใหญบาง

หยดน�าหรอละอองน�าในกอนเมฆ (Cloud drop-let) ท เกดขนครงแรกอาจจะมขนาดเพยง 0.02 มลลเมตร (มขนาดเลกกวาเสนผานศนยกลางของเสนผมซงมขนาด 0.075 มลลเมตร) ละอองน�าขนาดเลกตกลงอยางชาๆ ดวยแรงตานของอากาศ และระเหยกลบเปนไอน�าเมออยใตระดบควบแนนลงมา ไมทนตกถงพนโลก

เม อพลงงานแสงอาทตย เดนทางผ านชนบรรยากาศ จนกระทงมาถงพนผวโลกและตกกระทบกบวตถตางๆ จะเกดปฏกรยาขน 3 รปแบบ คอ การสะทอน (Reflection) การดดกลน (Absorption) และการสงผาน (Transmission) สดสวนของปฏกรยาและความสมพนธทเกดจะแตกตางกนไป ขนอยกบคณสมบตและคณลกษณะของวตถตาง ๆ บนผวโลก ประโยชนของการเกดปฏกรยาเหลานคอ ชวยใหสามารถแยกวตถชนดตาง ๆ ออกจากกน นอกจากนนในวตถประเภทเดยวกน ยงมลกษณะทแตกตางกนไป ในแตละชนดคลนทตกกระทบดวย เชน ในชวงคลนยาน Visible พชชนดตาง ๆ มสดสวนการสะทอนทใกลเคยงกน แตในยาน Reflected Infrared พชแตละชนดมสดสวนของการสะทอน การดดซบและการสงผานคลน ทแตกตางกนอยางเหนไดชด

ในสวนของ การสะทอน (Reflection) ปจจยทมผลตอรปแบบการสะทอน ขนอยกบลกษณะของพนผว มมตกกระทบ ความยาวคลนทตกกระทบ มมโพราไรเซชน รวมทงความสามารถและอตราการสะทอนแสงผว ซงเกดการสะทอนใน 3 ลกษณะ คอ

1) การสะทอนกลบหมด – เกดจากพนผวของวตถทมลกษณะราบเรยบมาก มมตกเทากบมมกระทบ การสะทอนมลกษณะไปในทศทางเดยวกนหมด ถอเปนรปแบบเชงทฤษฎ

2) การสะทอนแบบกระจาย – เกดจากพนผวทมความขรขระมกเกดในชวงคลนแสงสวาง เปนการสะทอนแบบกระจดกระจายไปทกทศทกทางอยาง

Reflection

อยางไรกตามในกรณทมกลมอากาศยกตวอยางรนแรง หยดน�าเหลานสามารถรวมตวกนภายในกอนเมฆ จนมขนาดใหญประมาณ 0.05 มลลเมตร ถาหยดน�ามขนาด 2 มลลเมตร มนจะมน�าหนกมากกวาแรงพยงของอากาศ และตกลงมาดวยแรงโนมถวงของโลกสพนดนกลายเปนฝน

8

@2003 The LESA Project

แกนควบแนน ละอองน�าในเมฆ และหยดน�าฝน

cr : NASA

Black Carbon Cloud Dropletsปฏกรยาแสงในชนบรรยากาศ ปฏกรยาแสงในบนพนผวโลก