จากการประชมแนวทางการบรหารจดการน�าเพอรบมอภยแลงป พ.ศ. 2556 โดยมนายกรฐมนตรและหนวยงานทเกยวของเขาร วมประชมและวางแผนนโยบายในการด�าเนนงานเพอการบรหารจดการน�า เมอวนท 15 กมภาพนธทผานมา ไดมนโยบายในการแกไขปญหาภยแลงทเกดขน ซงแบงเปน 2 สวน คอ

สวนแรกเปนมาตรการเรงดวนระยะสน ไดแก การแจกจายน�า การขดเจาะบอบาดาล การขดลอก และการสงเสรมอาชพจางงาน

สวนทสองเปนมาตรการระยะยาว คอ การแกไขปญหาอยางทวถงและถาวร

ส�าหรบการประชมครงนไดก�าหนดมาตรการชวยเหลอระยะท 2 ส�าหรบนโยบายการบรหารจดการน�าเพอรบมอภยแลงทเกดขน โดยใหทกหนวยงาน ถอปฏบต 4 ขอ ประกอบดวย 1. บรหารจดการน�าใหเกดประโยชนสงสด เนนใหความส�าคญกบการอปโภคบรโภคเปนล�าดบแรก 2. ประชาชนตองเขาถงน�าอปโภคบรโภคอยางทวถง ทกหนวยงานตองชวยเหลอจดหาน�า ทงการจดสงน�าและการเจาะบอบาดาล 3 . ร ะ ด บ ป ฏ บ ต ก า ร ใ ห ย ด แ น ว ท า งการบร ห ารจ ดการภ ยพ บ ต แบบ 2P2R 4. ในพนทใหผวาราชการจงหวดเปนผรบ

P1 / แนวทางการบรหารจดการน�า

เพอรบมอภยแลงป พ.ศ. 2556

P2/ Activitiesการสมมนาการด�าเนนโครงการภายใต

องคกรความรวมมอดานอวกาศแหง

เอเชยแปซฟก (APSCO)

P3 / Satellite Applicationการประยกตใชภาพถายดาวเทยม SMMS

ในการตดตามสถานการณการบรหาร

จดการทรพยากรน�า

/ SMAC Updateก า รแสด งภ าพ ต ว อย า ง ก อ นก า ร

ดาวนโหลด

P4 / Remote Sensing in daily life.ปรากฏการณฝนดาวตก

/ Meteorology Cornerประเภทของดาวเทยมอตนยมวทยา

CSRSNewsฉบบท 3 ประจ�ำวนท 1 มนำคม 2556

http://smms.eng.ku.ac.th/

ข าวสถานรบ สญญาณ ดาวเทยมจฬาภรณ

ผดชอบหลกการสงการใหยดหลก Single Command เพอใหเกดความชดเจนและมประสทธภาพรวมถงจดตงศนยสวนหนาควบค กนไปดวย

ทงนเพอใหนโยบายหรอแนวทางการบรหารจดการน�าตามทหนวยงานตางๆ รวมกนจดตงขนมาใหมประสทธภาพและแกไขปญหาทเกดขนไดนน ประชาชนในพนทตองใหความรวมมอและปฏบตตามแนวทางการบรหารจดการน�าทวางไว เพอการแกไขปญหาภยแลงทเกดขนและรองรบปญหาทอาจจะเกดขนจากน�าในอนาคตตอไป

เมอวนท 28 กมภาพนธ 2556 สถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ ไดจดการสมมนา เรอง การด�าเนนโครงการภายใตองคการความรวมมอดานอวกาศแหงเอเชยแปซฟก (APSCO) ณ หองออดทอเรยม โรงแรมเซนทราศนยราชการและคอนเวนชนเซนเตอร แจงวฒนะ โดยม นายไชยยนต พงเกยรตไพโรจน ปลดกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนประธาน นางทรงพร โกมลสรเดช ผอ�านวยการส�านกกจการอวกาศแหงชาต รศ.สรศกด สงวนพงษ รองคณบดฝายเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รศ.ดร.ธญญะ เกยรตวฒน คณบด คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลย เกษตรศาสตร และหนวยงานทเกยวของ เขารวมทงหมด

100 คน โดยมวตถประสงคเพอการน�าเสนอและสรปผลการด�าเนนงานของโครงการภายใตความรวมมอกบ APSCO ทผานมา ไดแก โครงการ Development and Demonstation Applications of Compatible GNSS Terminal for Emergency Management and Disaster Rescue Project โครงการประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS เพอการประเมนชวงอายและผลผลตขาว (Data Sharing Service Platform and Its Applications) และโครงการ Research on Atmospheric Effect on Ka-Band Rain Attenuation Modeling และมการบรรยายจากผเชยวชาญจาก บมจ.ไทยคมอกดวย

ActivitiesTraining and Seminars

2

การด�าเนนโครงการภายใตองคการความรวมมอดานอวกาศแหงเอเชยแปซฟก (APSCO)

เมอวนท 1 กมภาพนธ 2556 ทผานมา ดร.พนพฒน ลสมบตไพบลย นกวเคราะหนโยบายและแผนช�านาญการ จากกระทรวงพลงงาน ไดเขาเยยมชมสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ โดยม รศ.ดร.มงคล รกษาพชรวงศ หวหนาสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณใหการตอนรบ และรวมถายภาพเปนทระลก ณ ดาดฟาชน 10 อาคารบญสม สวชรตน คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

เมอวนท 12 กมภาพนธ 2556 ทผานมา ดร.เชยรชวง กลยาณมตร ไดเขาเยยมชมสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ โดยม รศ.ดร.มงคล รกษาพชรวงศ ใหการตอนรบ โดยในการนมการน�าเสนอผลการด�าเนนงานของสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณทผานมา และรวมถายภาพเปนทระลก ณ ดาดฟาชน 10 อาคารบญสม สวชรตน คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

น�ำในเขอนล�ำปำวเหลอนอยทสดในรอบ 30 ปมปรมำณน�ำคงเหลอเพยง 282 ล ำน ลบ.ม. คดเปนร อยละ 14 ของควำมจอ ำง

ปญหาวกฤตขาดแคลนน�าดวยเพราะสภาพทแหงแลงทขณะนยงทวความรนแรงหนกขน น�าในเขอนล�าปาวยงลดระดบนอยลงอยางตอเนอง สรางความวตกกงวลใหกบประชาชนชาว จ.กาฬสนธอยางมาก โดยอางเกบน�าเขอนล�าปาวมสภาพทแหงมากกวาทกๆ ปทผานมา และยงไมมฝนหลงฤดเขามาชวยแกสถานการณเหมอนเชนทกปทผานมา สถานการณน�าในเขอนล�าปาวในวนท 15 กมภาพนธ 2556 มปรมาณน�าในอางเกบทงหมด 282 ลานลกบาศกเมตร หรอรอยละ 14 ของความจอาง แตระดบน�าใชการไดจรงมเพยงรอยละ 9 หรอประมาณ 186 ลานลกบาศกเมตร (ทมำ: www.thaiwater.net)

Near Red Green

ภำพถำยดำวเทยม SMMS (15 ก.พ. 2556)

เขอนล�ำปำว

ข อมลปรมำณน� ำ เ ขอนล�ำปำว ( 15 ก.พ. 2556)

รศ.ดร.มงคล รกษาพชรวงศ หวหนาสถานรบสญญาณดาวเทยมจฬาภรณ ใหการตอนรบคณะผเยยมชมจาก ปตท. เมอวนท 7 กมภาพนธ 2556 โดยมการหารอในเรองความรวมมอดานงานวจยและการน�าภาพถายดาวเทยม SMMS เพอการประยกตใชงานดานตางๆของปตท.ในอนาคต

กำรจดสมมนำ

การประยกตใชขอมลภาพถายดาวเทยม SMMS ในการตดตามสถานการณการบรหารจดการทรพยากรน�า ในพนทบงบอระเพด จ.พษณโลก ป 2555 และพนทเพาะปลกในเขตชลประทานของเขอนแควนอยในป พ.ศ. 2552-2554 จากการทดาวเทยม SMMS มความสามารถในการถายภาพและประมวลผลขอมลภาพถายดาวเทยมทกวน ท�าใหมความเหมาะสมในการน�าขอมลภาพถายมาใชในการตดตามสถานการณตางๆ

ดงเชนในกรณของการตดตามในพนทบงบอระเพด จ.พษณโลก นน จากสถานการณน�าทวมครงใหญในป 2554 รฐบาลไดมนโยบายในการขดลอกบงบอระเพดเพอเพมพนทรบน�า ลดปญหาน�าทวมทอาจจะเกดขน แตระหวางทมการขดลอกบงนนมการถมดนเพอสรางทางเดนใหรถและเครองยนตสามารถเขาไปขดลอกพนทกลางบงได แตเนองจากการถมดนนนไดไปขวางทางเดนของน�าทไหลเขาสบงบอระเพด ท�าใหน�าในบงบอระเพดเกดการตนเขนในเวลาตอมาดงแสดงในแผนท ซงแสดงภาพในชวงเวลากอนทจะมการขดลอกบง

ระหวางทมการขดลอกบง และหลงจากทมการขดลอกบง

ในส วนการต ดตามพ นท เพาะปล ก ใน เขตชลประทานของเขอนแควนอย จากการตดตามพนทเพาะปลกในเขตชลประทานในชวงฤดแลงของแตละปหลงจากมการสรางเขอนเสรจดงแผนทแสดงผล ในปแรกนน (วนท 23 เมษายน 2552) จะพบวามการท�าเกษตรกรรมนอยมากในพนทเขตชลประทาน อ�าเภอพรหมพราม หลงจากการสรางเขอนเสรจในปท 2 (วนท 3 มนาคม 2553) ปรากฎวาพนทชลประทาน ในอ�าเภอพรหมพรามมการท�าเกษตรกรรมเพมมากขนอยางเหนไดชดจากภาพถายดาวเทยมทมการผสมสแบบภาพสผสมเทจ ซงมพนทสแดงหรอพนททเปนพชเพมมากขน สวนในปท 3 หลงจากการสรางเขอนเสรจ (วนท 13 มนาคม 2554) พบวาพนทเกษตรกรรมมการเพมขนเปนอยางมากครอบคลมพนทเกอบทงหมด แสดงถงการบรหารจดการทรพยากรน�าในฤดแลงหลงจากการสรางเขอนแควนอยไดเปนอยางด

การประยกต ใช งานข อมลดาวเทยม SMMS ในการตดตามสถานการณ การบรหาร จดการทรพยากรน� า พนทบ งบอระเพด และพนท เพาะปลกในเขตชลประทานของเข อนแควน อย

SMAC UPDATEกำรตดตำมสถำนกำรณน�ำถอเปนอกหนงภำรกจส�ำคญของทำงสถำนรบสญญำณจฬำกรณ ไมวำจะเปนกำรตดตำมสถำนกำรณน�ำทวม ภยแลง รวมถงสถำนกำรณกำรใชน�ำเพอกำรเพำะปลกอนๆ ทงนเปนกำรแจงเตอนและกำรหำสำเหตของภยพบตตำงๆ ทเกดขนกบ ประชำชนชำวไทยทไดรบควำมเดอดรอน เพอหำหนทำงแกไขตอไป

http://smms.eng.ku.ac.th/

กำรแสดงภำพตวอย ำงก อนดำวโหลด เมอท�าการระบชวงเวลา ชนดภาพถายดาวเทยม รวมทงการก�าหนดพนทหรอวาดต�าแหนงพนทตองการแลว ระบบจะท�าสบคนภาพทงหมดตามเงอนไขทผใชงานระบไว

หลงจากฉบบทแลวไดแนะน�าสวนของการคนหาพนทกอนการดาวนโลดขอมลภาพถายดาวเทยมไปเรยบรอยแลว ขนตอนตอไปคอการแสดงขอมลภาพถายดาวเทยมกอนการดาวนโหลด ทงนเพอความถกตองของภาพกบพนททเราตองการ รวมทงเปนการตรวจสอบคณภาพของภาพกอนการดาวนโหลด เพอใหตรงกบตามความตองการ

1 คอค�าสง show footprint เปนการแสดงขอบเขตการครอบคลมพนทของแตละภาพ

2 คอค�าสง show browse เปนการแสดงภาพตวอยางของแตละภาพ

3 คอค�าสง show details เปนการแสดงรายละเอยดขอมลของแตละภาพ

4 คอค�าสง download เปนการดาวนโหลดขอมลภาพถายดาวเทยม

ดงนนกอนการดาวนโหลดควรตรวจสอบขอมลภาพโดยการเลอกค�าสง show browse เพอเปนการแสดงภาพตวอยางกอนการดาวนโหลด ทงนเพอใหไดภาพทมคณภาพตรงและครอบคลมพนทตรงตามความตองการมากทสด

3

SatelliteApplications เขอนแควนอยบ�ารงแดน

Remote Sensing In Daily life เรำจะมำท�ำควำมรจกกบฝนดำวตก คออะไร เกด

ขนได อย ำงไร มควำมแตกตำงกบกำรเกดอกกำบำต

หรอ ไม ช อ เ ร ยกของกำร เกดฝนดำวตกแต ละคร ง

มำจำกอะไร ควำมแตกตำงกนของกำรเกดฝนดำวตก

ในช วงใกล ร งและช วงหวค� ำ เป นย ง ไ ง วนน เ รำม

ค�ำตอบใหกบคณ เพรำะวำตอไปนรโมตเซนซงจะไมใชเรอง

ทไกลตวอกตอไป

ปรากฏการณ “ฝนดาวตก” เปนปรากฏการณทมความคลายคลงกบอกกาบาตชนโลก ทผคนก�าลงใหความสนใจจากเหตการณอกกาบาตตกทประเทศรสเซยในเดอนกมภาพนธทผานมา

จากปกตเรามกจะสงเกตเหนการเกดดาวตกเปนประจ�าอยแลว ซงบางครงอาจจะมมากมนอยไมแนนอน ดาวตกเหลานนคอเศษฝ นหรอสะเกดดาวชนเลกๆขนาดเทาเมดทราย เมอเคลอนทหรอลองลอยเขามาแรงดงดดของโลก กจะถกดดเขามาในชนบรรยากาศดวยความเรวสง เสยดสและลกไหมหมดไป เปนแสงเพยงวาบเดยว ทระดบความสงหลายรอยกโลเมตรจากพนโลก ซงเรยกวา ดาวตก หรอ ผพงใต แตหากเศษฝนเหลานนมขนาดใหญมาก และเผาไหมไมหมดในชนบรรยากาศ กจะตกลงมาถงพนโลกได เราจะเรยกวา อกกาบาต ฝนดาวตกจะแตกตางจากดาวตกทวไป คอ เปนดาวตกทมปรมาณการตกมากกวาหรอถกวาดาวตกปกต โดยมทศทางเหมอนมาจากจดๆหนงบนทองฟาเหมอนกน เรยกวาจดก�าเนด (Radiant) เมอจดก�าเนดนนตรงหรอใกลเคยงกบกลมดาวอะไร กจะเรยกชอฝนดาวตกตามกลมดาวนนๆ เชน ฝนดาวตกเอตาอะควอลด (ดาวเอตาคนแบกหมอน�า)

สถานรบดาวเทยมจฬาภรณ

ศ นย ว จ ย เพ อ ความ เป น เ ล ศทา งด านว ช าการด านการจ ดการภ ยพ บ ตช น 9 อ าคารบญสม ส วช ร ตน คณะว ศวกรรมศาสตร มหาว ทยาล ย เ กษตรศาสตร 50 ถนนงามวงศ ว าน จต จ ก ร กทม . 10900

h t tp : / / smms .eng . ku . a c . th /

ฝนดาวตกเกดขนจากการทวงโคจรของโลกไดเคลอนทผานเขาไปในแนวเสนทางทดาวหางเคยผานมากอนซงจะทงเศษซากกอนหนและฝนไวมากมายในอวกาศ แลวโลกกดดฝ นผงเหลานนตกลงมาใน ชนบรรยากาศของโลก ซงจะท�าใหเกดดาวตกมากเปนพเศษ ดงนนฝนดาวตกแตละแบบจะมแหลงก�าเนดมาจากดาวหางทตางดวงกนจงประกอบดวยสสารทตางกนไป

นอกจากนชวงเวลาการเกดฝนดาวตกกมสวนส�าคญในการก�าหนดลกษณะของฝนดาวตกดวย เช นกน โดยปกตแล วดาวตกทผ านเข ามาในชนบรรยากาศของโลกนนจะมความเรวราว 71 กโลเมตรตอวนาท ดงนนฝนดาวตกทมชวงเวลาเกดกอนเทยงคนหรอชวงหวค�า จะเปนชวงทดาวตกนนวงสวนทางการหมนรอบตวเองของโลก เราจะเหนดาวตกมความเรวสง แตถาฝนดาวตกเกดหลงเทยงคนไปแลวหรอใกลรง จะเปนชวงทดาวตกวงตามทศทางการหมนของโลก ความเรวสมผสทเกดขนจะต�า เราจงเหนดาวตกชวงใกลรงนนวงคอนขางชา (ทมำ: ดำรำศำสตรแฟนคลบ)

Meteorology Corner

4

ประเภทของดาวเทยมอตนยมวทยา แบงออกเปน 2 ชนดตามลกษณะวงโคจร ไดแก

1. ดาวเทยมอตนยมวทยาชนดโคจรผานขวโลก (Polar Operational Environmental Satellites) ดาวเทยมชนดนมแนวการโคจรผานใกลขวโลกเหนอ และขวโลกใต เคลอนทไปรอบโลกในแนวเหนอ - ใต ระยะความสงของการโคจรรอบโลกจะนอยกวาดาวเทยมแบบอยกบท โดยจะอยสงจากพนผวโลกประมาณ 850 กโลเมตร ไดแก ดาวเทยม NOAA, METEOR และ FY-1

2. ดาวเทยมอตนยมวทยาคางฟา (Geostationary Operational Environmental Satellites) เปนดาวเทยมทมต�าแหนงอยกบทตรงต�าแหนงทก�าหนด โดยสงประมาณ 36,000 กโลเมตรเหนอเสนศนยสตร โคจรรอบโลกดวยความเรวเดยวกบโลกหมนรอบตวเอง ไดแก ดาวเทยม GOES-W, GOES-E, METEOSAT, GMS, INSAT และ FY-2