Curriculum | CCEA - beatha le bua...14 An Greann ‘S lapstick’ a thugtar ar an sórt seó grinn a bhí acu. Bhíodh siad ag argóint agus ag troid go minic, agus ag briseadh rudaí

beatha le bua

Arna fhoilsiú i 2008 ag Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig agus Cànan, le tacaíocht ón Bhuidheann Eadar-roinneil airson Ionnsachadh agus Leasachadh Coimhearsnachd (An Grúpa um Foghlaim agus Forbairt Pobail).

© Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig thar cionn na nÚdarás a bhfuil ionadaíocht acu ar MRG 2008.

Faigheann Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig tacaíocht ó Bhòrd na Gàidhlig.

Pictiúr Clúdaigh © General Photographic Agency/Getty Images.

Pictiúr le Corbis agus Getty Images.

Gach ceart ar cosaint. Ní féidir cuid ar bith den leabhar seo a athfhoilsiú i gcruth ar bith nó ar dhóigh ar bith gan cead a fháil roimh ré ó Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig.

Arna dhearadh ag Cànan Teo.

Arna aistriú agus arna tháirgeadh ag Multimedia CCEA.

Tá CCEA fíorbhuíoch as cead a fháil an áis seo a aistriú agus a chur in oiriúint ó Stòrlann Nàiseanta na Gàidhlig.

Laurel and Hardy Book.indd 2 16/03/2012 12:18:15

LAUR

EL &

HAR

DYbeatha le bua

Téacs le Gillebride Mac’Illemhaoil.

4

Laurel & Hardy

Tá Laurel agus Hardy ar bheirt chomh clúiteach agus a rinne scannáin ghrinn nó seó grinn riamh. Tá siad ag baint gáire as daoine ó thosaigh siad ag obair le chéile i 1927. Chomh maith le bheith ag déanamh scannán, is ceoltóirí agus scríbhneoirí a bhí iontu fosta. D’éirigh chomh maith leo agus go bhfuil cartúin, drámaí agus leabhair déanta fúthu.

ooooooooooooooooaooooofooooo

0ooxooooooooowooooo

>ooooooodoooozooooooooooooooooooooo0o

LAUREL & HARDY

5

oooooooo

0oooooooaooooofo0ooooxoooo

<oooowooooooooodoooozoooooooooooooooooooooooooo0o0

© Fox Photos/GETTY IMAGES

LAUREL & HARDY

6


0ooxooooooooowooooo


© John Kobal Foundation/GETTY IMAGES

LAUREL & HARDY

LAUREL & HARDY

Tús na hoibre i nGlaschú

Rugadh Stan Laurel agus Oliver Hardy in áiteanna a bhí i bhfad óna chéile. Níorbh é sin na hainmeacha a bhí orthu ó thús ach oiread. Is é Arthur Stanley Jefferson an t-ainm breá a bhí ar Stan Laurel agus rugadh é i dtuaisceart Shasana i 1890. Ach is i nGlaschú in Albain a thosaigh Laurel ag obair, agus é 16 bliana d’aois, nuair a fuair sé obair in amharclann. Aisteoir a bhí ina athair. Agus nuair a bhí sé 22 chuaigh sé go Meiriceá ag obair ar scannáin agus is é sin an t-am ar thug sé Stan Laurel air féin.

7

oooooooo



8

Is in Georgia i ndeisceart na Stát Aontaithe a rugadh Norvell Hardy i 1892. Oliver an t-ainm a bhí ar a athair agus nuair a bhí sé 18 d’aois d’athraigh Norvell a ainm go Oliver fosta. Fuair a athair bás nuair a bhí sé óg, agus bhí sé ag iarraidh go mbeadh an t-ainm céanna air féin agus a bhí ar a athair.


0ooxooooooooowooooo


LAUREL & HARDY

9

oooooooo



© General Photographic Agency/GETTY IMAGES

LAUREL & HARDY

LAUREL

© Hulton Archive/GETTY IMAGES

& HARDY

1 2


0ooxooooooooowooooo



LAUREL & HARDY

Ag bualadh le chéile

Bhuail Stan Laurel agus Oliver Hardy le chéile ar dtús i 1919 ach níor thosaigh siad ag obair le chéile mar bheirt go dtí 1927. Bhí na scannáin a rinne siad greannmhar agus thaitin siad go mór le daoine. Bhí rudaí greannmhara ag tarlú dóibh i gcónaí. Beirt as an ghnách a bhí iontu, nó bhí blas Sasanach ag duine amháin agus blas Poncánach ag an duine eile. Bhí fear amháin acu chomh ramhar le rón, agus an fear eile chomh caol le cú!!

1 3

oooooooo



LAUREL & HARDY

1 4

An Greann

‘Slapstick’ a thugtar ar an sórt seó grinn a bhí acu. Bhíodh siad ag argóint agus ag troid go minic, agus ag briseadh rudaí. Is iad féin a scríobh an chuid is mó de na píosaí grinn, agus bhí a fhios acu cad é a thaitin leis an lucht féachána. Is minic a thosaigh Stan ag caoineadh i ndiaidh Oliver a bheith ag troid leis. Níor thaitin sé le Stan sin a dhéanamh ar chor ar bith, ach lean sé air, nó thaitin sé go mór leis an lucht féachána.


0ooxooooooooowooooo


LAUREL & HARDY

1 5

oooooooo




LAUREL & HARDY

1 6


0ooxooooooooowooooo


© STF/GETTY IMAGES

LAUREL & HARDY

Ar shiúl ón cheamara

Carachtar measartha lag a bhí ag Stan sna scannáin, ach ní mar sin a bhí sé ina shaol féin. Rinne sé an t-uafás oibre – ag scríobh agus ag léamh scripteanna, agus ag iarraidh rudaí a dhéanamh níos fearr. Is minic a bhíodh sé ag argóint leis na hoibrithe eile agus go háirithe leis na daoine a bhí ag léiriú na scannán. Cé go raibh an carachtar a bhí ag Oliver mí-eagraithe ní mar sin a bhí Oliver ina shaol féin ar chor ar bith. Ní raibh a dhath ar bith ab fhearr leis ná bheith ag ceol, agus bhíodh sé ag ceol chomh minic is a thiocfadh leis. Cé go mbíodh sé ag scríobh scripteanna fosta, níor scríobh sé a oiread agus a scríobh Stan.

1 7

oooooooo



LAUREL & HARDY

1 8

Ag meath

Sna 1940í, ní raibh cúrsaí ag éirí chomh maith sin leo. Bhog siad go comhlacht eile ach ní thiocfadh leo na scripteanna a scríobh ansin. Níor thaitin sin leo agus ní raibh siad sásta. Rinne siad a scannán deireanach le chéile i 1950. Bhí drochshláinte ag Stan agus níor obair siad le chéile go ceann roinnt míonna ina dhiaidh sin. Rinne siad drámaí le chéile ach d,éirigh an bheirt acu iontach tinn. I 1957 fuair Oliver Hardy bás i ndiaidh stróc teacht air. I 1965 a fuair Stan Laurel bás. Lean sé air ag scríobh go dtí go bhfuair sé bás cé gur dhiúltaigh sé páirt a ghlacadh i scannán nó i gclár teilifíse.


0ooxooooooooowooooo


LAUREL & HARDY

Oidhreacht

Tá cuimhne mhaith ag daoine ar Laurel & Hardy go fóill, agus bíonn cuid mhór ag amharc ar a gcuid scannán. Cairde maithe a bhí iontu sna scannáin, ach cé go raibh siad ag obair le chéile ar feadh níos mó ná 30 bliain ní raibh siad chomh mór sin le chéile ar fad. Bhunaigh daoine grúpaí ar fud an domhain lena gcuimhne a choinneáil beo, agus le honóir a thabhairt dóibh mar an bheirt aisteoirí is clúití a d’obair le chéile riamh.

1 9

oooooooo



LAUREL & HARDY

Cé hiad?Dáta breitheLaurel - 16/06/1890Hardy - 18/01/1892

Cárb as iad?Ba as Ullswater i Sasana do Stan Laurel agus ba as Georgia sna Stáit Aontaithe Oliver Hardy.

Na hainmneacha a bhí orthu go fíorArthur Stanley Jefferson agus Norvell Hardy.

An chéad obair a bhí acuAisteoirí.

Obair eile a bhí acuScríbhneoir agus amhránaí a bhí in Oliver.

CairdeasCairde a bhí iontu ach ní raibh siad iontach mór le chéile.

© Sunset Boulevard/CORBIS

LAUREL & HARDY

Documents

Curriculum | CCEA - beatha le bua...14 An Greann ‘S lapstick’ a thugtar ar an sórt seó grinn a bhí acu. Bhíodh siad ag argóint agus ag troid go minic, agus ag briseadh rudaí