16
J Psychiatr Assoc Thailand Vol. 59 No. 4 October - December 2014 355 วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย 2557; 59(4): 355-369 * ภาควิชาจิตวิทยา คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ การพัฒนาและการศึกษาคุณสมบัติการวัด ทางจิตวิทยาของมาตรวัดป ัญหาจากการ ดื่มสุราส�าหรับนักศึกษา ไชยันต์ สกุลศรีประเสริฐ* บทคัดย่อ วัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาและตรวจสอบคุณสมบัติการวัดทางจิตวิทยาของมาตรวัดปัญหาจาก การดื่มสุราส�าหรับนักศึกษา วิธีการศึกษา มาตรวัดปัญหาจากการดื่มสุราส�าหรับนักศึกษาถูกพัฒนาขึ้นจากการทบทวน วรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง มาตรวัดจากต่างประเทศ และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกนักศึกษาและ อาจารย์ที่เกี่ยวข้องกับปัญหาจากการดื่มสุราของนักศึกษาจ�านวน 7 ราย จากนั้นจึงน�ามาตรวัด ที่พัฒนาขึ้นไปตรวจสอบความตรง ทั้งความตรงเชิงเนื้อหา (content validity) จากผู้เชี่ยวชาญ 3 ท่าน ความตรงร่วมสมัย (concurrent validity) กับแบบวัดพฤติกรรมการดื่มสุรา แบบทดสอบ AUDIT ความตรงเชิงโครงสร้าง (construct validity) จากการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน ส่วน ด้านความเที่ยงได้ใช้ประมาณค่าแบบความสอดคล้องภายในของครอนบาคและการทดสอบซ�้า กลุ ่มตัวอย่างเป็นนักศึกษาปริญญาตรี แบ่งเป็น กลุ ่มที่เข้าร่วมการตรวจสอบความเที่ยงมีจ�านวน 50 ราย และกลุ่มเข้าร่วมการตรวจสอบความตรงจ�านวน 284 ราย ผลการศึกษา มาตรวัดที่สร้างขึ้นประกอบด้วยปัญหาจากการดื่มสุรา 8 ด้าน มีความตรง เชิงโครงสร้างที่ดี (relative χ 2 = 2.736, RMSEA = .078 และ CFI = .956) มีความตรงร่วมสมัย กับ AUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา = .547 ถึง .660 และ timeline follow back ระยะเวลา 1 เดือน = .349 ถึง .429) ด้านความเที่ยงพบว่ามาตรวัดที่พัฒนาขึ้นมีความเที่ยง แบบความสอดคล้องภายใน = .97 และ แบบการทดสอบซ�้า ใน 2 สัปดาห์ (test-retest reliability) =.84 สรุป ผลศึกษาสนับสนุนว่ามาตรวัดปัญหาจากการดื่มสุราส�าหรับนักศึกษาที่พัฒนาขึ้นมี คุณสมบัติการวัดทางจิตวิทยาของอยู่ในระดับที่เหมาะสม สามารถน�าไปวัดปัญหาจากการดื่ม สุราในนักศึกษาในบริบทต่างๆ ได้ ค�าส�าคัญ ปัญหาการดื่มสุรา มาตรวัดปัญหาจากการดื่มสุราส�าหรับนักศึกษา

Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 355

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2557; 59(4): 355-369

* ภาควชาจตวทยาคณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวด

ทางจตวทยาของมาตรวดปญหาจากการ

ดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ*

บทคดยอ

วตถประสงค เพอพฒนาและตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหาจาก

การดมสราส�าหรบนกศกษา

วธการศกษา มาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาถกพฒนาขนจากการทบทวน

วรรณกรรมทเกยวของมาตรวดจากตางประเทศและการสมภาษณแบบเจาะลกนกศกษาและ

อาจารยทเกยวของกบปญหาจากการดมสราของนกศกษาจ�านวน7รายจากนนจงน�ามาตรวด

ทพฒนาขนไปตรวจสอบความตรงทงความตรงเชงเนอหา (content validity) จากผเชยวชาญ

3ทานความตรงรวมสมย(concurrentvalidity)กบแบบวดพฤตกรรมการดมสราแบบทดสอบ

AUDITความตรงเชงโครงสราง(constructvalidity)จากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนสวน

ดานความเทยงไดใชประมาณคาแบบความสอดคลองภายในของครอนบาคและการทดสอบซ�า

กลมตวอยางเปนนกศกษาปรญญาตรแบงเปนกลมทเขารวมการตรวจสอบความเทยงมจ�านวน

50รายและกลมเขารวมการตรวจสอบความตรงจ�านวน284ราย

ผลการศกษา มาตรวดทสรางขนประกอบดวยปญหาจากการดมสรา 8 ดาน มความตรง

เชงโครงสรางทด(relativeχ2=2.736,RMSEA=.078และCFI=.956)มความตรงรวมสมย

กบAUDIT=.768,แบบสอบถามพฤตกรรมการดมสรา=.547ถง.660และtimelinefollow

backระยะเวลา1เดอน=.349ถง.429)ดานความเทยงพบวามาตรวดทพฒนาขนมความเทยง

แบบความสอดคลองภายใน = .97 และ แบบการทดสอบซ�า ใน 2 สปดาห (test-retest

reliability)=.84

สรป ผลศกษาสนบสนนวามาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาทพฒนาขนม

คณสมบตการวดทางจตวทยาของอยในระดบทเหมาะสมสามารถน�าไปวดปญหาจากการดม

สราในนกศกษาในบรบทตางๆได

ค�าส�าคญ ปญหาการดมสรามาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษา

Page 2: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557356

ABSTRACT

Objective : TodevelopandexaminepsychometricpropertiesofDrinkingProblems

ScaleforCollegeStudents(DPS-C).

Methods :DPS-Cwasdevelopedbyreviewingliteratureandotherinventoriesmeasuring

alcohol-relatedproblemsforcollegestudents,andconductingin-depthinterviewwith

7keyinformants(studentsandfacultystaffs,whocanelaboratealcohol-relatedproblems

amongstudents).Then,validityofDPS-Cwasinvestigated.Contentvaliditywasreviewed

by3experts.Concurrentvaliditywastestedbycorrelationwithdrinkingquestionnaire,

AUDITandtimelinefollowback.Constructvaliditywasexaminedbyconfirmatoryfactor

analysis.Forreliability,Cronbach’salphareliabilityestimationofinternalconsistencyand

test-retestmethodwereconducted.Fiftyundergraduateswererecruitedforreliability

testingprocess,and284undergraduateswererecruitedforscalevalidationprocess.

Results :DPS-Cconsists of 8 factorswhichdemonstratedgood factor structures

relativeχ2=2.736,RMSEA=.078andCFI=.956)CorrelationbetweenDPS-Cwith

AUDIT=.77,drinkingbehaviorquestionnaire=.55to.66,1-monthtimelinefollowback

drinkingreport=.35to.43).Forreliability,DPS-Chasgoodreliability,thathasbeen

reportedCronbach’salphacoefficientof.965,andtest-retestreliabilitycoefficientover

2-weekperiodwas.838.

Conclusion :FindingsprovidedsupportforthegoodpsychometricpropertiesofDPS-C.

AllofthesefindingsindicatedthattheDPS-Cseemstobeapromisinginstrumentfor

measuringalcohol-relatedproblemsamongcollegestudents.

Keywords :alcohol-relatedproblems,DrinkingProblemsScaleforCollegeStudents

(DPS-C)

Development and Psychometric properties

of Drinking Problems Scale for College

Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert*

J Psychiatr Assoc Thailand 2014; 59(4): 355-369

* DepartmentofPsychology,FacultyofHumanities,ChiangMaiUniversity

Page 3: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 357

บทน�า การดมสราเปนปญหาทส�าคญในสงคมไทย

โดยเฉพาะในกลมวยรนและนกศกษาทปรมาณการดม

สราสงขนอยางตอเนอง จากการรายงานของศนยวจย

ปญหาสรา1 พบวากลมเยาวชนอาย 15-24 ดมสรา

ประมาณ2.4 ลานคน เพมขนจากรอยละ 21.6 ในป

พ.ศ.2544เปนรอยละ23.7ในปพ.ศ.2556ในขณะท

กลมประชากรในภาพรวมมลกษณะคงท นอกจากน

จากการศกษาของเนตรชนกแกวจนทาและคณะ2 ได

ด�าเนนการศกษาพฤตกรรมการดมสราแบบหนกของ

กลมนกเรยนอาชวศกษาพบวากลมตวอยางมพฤตกรรม

การดมแบบหนกถงรอยละ26.8มหลกฐานจากงานวจย

พบวาบคคลทเรมตนดมสราเมออายนอยมความเสยง

ทจะเปนโรคตดสรา (alcohol dependence) สงและ

ไดรบผลกระทบตางๆรนแรงกวา3ดงนนในการปองกน

ปญหาทอาจเกดขนจากการดมสรา จ�าเปนตองม

เครองมอทมประสทธภาพในเฝาระวงหรอการคดกรอง

วยรนและนกศกษาทเปนกลมเสยงเพอจะทจะไดด�าเนน

การแกไขอยางทนทวงทและปองกนไมใหปญหาทเกด

ขนมความรนแรงมากขน

แบบคดกรองปญหาจากการดมสราเปนเครองมอท

มประโยชนในการคดแยกกลมเสยงทมปญหาในการดม

สรา แบบคดกรองปญหาจากการดมสราทไดรบความ

นยมและไดรบการแปลเปนภาษาไทยแลวไดแกCAGE

และ alcohol use disorders identification test

(AUDIT)แบบคดกรองCAGEประกอบดวยค�าถาม4

ขอ ซงพฒนาขนมาเพอเปนแบบคดกรองผปวยตดสรา

ซงพบวาCAGEมความไว(sensitivity)รอยละ77และ

ความจ�าเพาะ (specificity) รอยละ 964 สวนAUDIT

เปนแบบคดกรองทพฒนาขนโดยองคการอนามย

โลก5AUDIT ไดรบการแปลมาเปนภาษาไทยและไดรบ

ความแพรหลายในการน�าไปใชคดกรองบคคลทการดม

สราทอนตรายและไมเหมาะสมอกทงยงถกน�าไปใชใน

โปรแกรมปองกนปญหาจากการดมทเรยกวาการบ�าบด

อยางยอ (brief intervention) ซงเปนการใหขอมล

ยอนกลบ (feedback) วาบคคลมปญหาในการดม

มากนอยเพยงใด สงผลใหบคคลมความตระหนกถง

พฤตกรรมเสยงของตนน�าไปสการปรบเปลยนรปแบบ

การดมตามมา5อยางไรกตามทงCAGEและAUDIT

เปนแบบคดกรองทพฒนาขนมาเพอใชส�าหรบการ

ท�างานทางคลนกและการด�าเนนการคดกรองผปวย

ตดสรา (alcohol dependence) ไมไดพฒนาขนมา

เพอใชส�าหรบกลมเสยงทเปนนกศกษาจากการทบทวน

วรรณกรรมจากตางประเทศพบวาทง CAGE และ

AUDITยงมขอจ�ากดในการน�ามาใชในการคดกรองกลม

เสยงทเปนนกศกษาดงน

ประการแรกแบบแผนการดมสราของกลมวยรน

และนกศกษามความแตกตางกบรปแบบการดม

ของกลมวยผใหญ เชน นกศกษาใชสราในกจกรรม

เชอมสมพนธทงในแงเพมความสนกสนานหรอเพอ

ลดความวตกทางสงคม นอกจากนรปแบบการดมใน

นกศกษาอาจเปลยนไปมาขนกบปจจยภายนอก เชน

การสอบเงนกจกรรมตางๆตางจากกลมผใหญทปจจย

ภาพนอกมกไมมสวนเกยวของเทาใด6 รปแบบการดม

ทแตกตางกนยอมสงผลใหปญหาทเกดขนเนองจาก

การดมสราของทง 2 กล มแตกตางกนออกไปดวย

ในนกศกษานน ผลกระทบทเกดขนจากการดมมก

เปนผลมาจากรปแบบการดมหนกทเปนชวงๆ (heavy

episodicdrinking) เชนการสญเสยความจ�าเรองราว

ทเกดขนขณะทดม (blackout) เมาคาง (hangover)

การทะเลาะววาทอบตเหต7.8แตกตางจากกลมวยผใหญ

ทปญหาทพบมแบบเรอรงและสม�าเสมอตวอยางเชน

การเจบปวยทางกาย ไมวาจะเปนโรคตบแขง อาการ

ขาดสรา(alcoholwithdrawalsymptoms)ปญหาทาง

ดานการเงนรวมถงอาการทสอดคลองกบเกณฑวนจฉย

จะเรมปรากฏออกมาใหเหนมากกวา6,7

Page 4: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557358

ประการตอมา แบบคดกรองทพฒนาขนมา

ส�าหรบกลมผปวยหรอวยผใหญมกไมไดวดปญหาจาก

การดมสราทพบในกลมประชากรนกศกษาโดยเฉพาะ

เชนปญหาทางดานการเรยน9ผลทตามมากคอคะแนน

ทไดจากแบบคดกรองไมสะทอนสภาพปญหาจากการ

ดมทวยรนและนกศกษาพบเจออยางแทจรงReadและ

คณะ9ไดแสดงความเหนไวอยางนาสนใจวา“แมไมพบ

ความผดปกตจากการดมทเขาไดกบเกณฑการวนจฉย

แตไมไดหมายความวานกศกษาไมไดประสบปญหา

จากการดม” ดงนนแบบวดทไมครอบคลมประเดน

ปญหาทพบในกลมนกศกษาจะสงผลตอทงการคดกรอง

การด�าเนนการวจย และการด�าเนนการปองกนปญหา

จากการดมสราในประชากรกลมน

ประการสดทายในกรณของAUDITแมพบวาจะ

ไดมนกวชาการบางสวนทไดน�าทดลองน�าแบบคดกรอง

ฉบบนไปใชในกลมวยรนและนกศกษาอยางไรกตาม

พบวายงคงมขอถกเถยงเกยวกบคะแนนจดตดทยงไม

สอดคลองกนอย เชน การศกษาของ Fleming และ

คณะ10 ไดเสนอใหใชจดตดท 11 คะแนน ในขณะท

Kokotailoและคณะ11ไดเสนอใหใชจดตดท6คะแนน

ตางจากการใชในกลมผใหญทจดตดของคะแนนมความ

ชดเจนและนกวชาการมความเหนสอดคลองกน

จากทกลาวมาเมอปญหาทเกดขนในนกศกษา

แตกตางไปจากวยผใหญ ในการประเมนปญหาจาก

การดมสราในนกศกษาจงควรจะใชเครองมอทส�าหรบ

ประชากรกลมนโดยเฉพาะ ในตางประเทศไดมการ

พฒนามาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ขนมาเชนRutgersalcoholproblemindex(RAPI)7

collegealcoholproblemsscale-revised(CAPS)12

youngadultalcoholconsequencesquestionnaire

(YAACQ)9 ซงแบบวดแตละฉบบตางกมจดแขงและ

ขอจ�ากดทแตกตางกนออกไป ซงผวจยไดสรปเอาไว

ในตารางท 1 อยางไรกตามในประเทศไทยยงไมพบ

แบบประเมนปญหาจากการดมสราในกลมประชากร

นกศกษาทไดรบการพฒนาและตรวจสอบคณสมบต

การวดทางจตวทยา(psychometricproperties)ดงนน

การศกษาในครงนจงมวตถประสงคเพอพฒนามาตรวด

ปญหาจากการดมสราส�าหรบกลมนกศกษาขนมาและ

เพอตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยาในแงของ

ดานความเทยงและความตรงของมาตรวดทสรางขน

โดยการตรวจสอบความเทยงจะใชการตรวจสอบ

ความเทยงแบบความสอดคลองภายใน (internal

consistency reliability) และความเทยงแบบการ

ทดสอบซ�า (test-retest reliability) สวนความตรง

จะพจารณาจากทงการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา

(contentvalidity)จากผเชยวชาญการตรวจสอบความ

ตรงรวมสมย (concurrent validity) กบแบบประเมน

พฤตกรรมการดมและปญหาจากการดมทไดรบการ

ยอมรบถกน�ามาใชอยางแพรหลายไดแกแบบสมภาษณ

timelinefollowbackและแบบวดAUDITนอกจากน

ยงตรวจสอบความตรงเชงโครงสราง (construct

validity)ของโมเดลการวดของมาตรวดทพฒนาขนโดย

ใชการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (confirmatory

factoranalysis)ผลจากการศกษาจะไดมาตรวดปญหา

จากการดมสราส�าหรบนกศกษาซงจะเปนประโยชน

ตอทงการวจย การคดกรองกลมเสยงและการปองกน

ปญหาจากการดมสราในกลมตวอยางกลมนตอไป

Page 5: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 359

วธการศกษา การพฒนามาตรวดปญหาจากการดมสรา

ส�าหรบนกศกษา

ผ วจยด�าเนนการพฒนากรอบแนวคดและ

องคประกอบเกยวกบปญหาจากการดมสราตลอดจน

ตวบงช(indicator)ของแตละองคประกอบโดยเรมตน

จากการศกษาทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ

กบปญหาจากการดมสราทพบในนกศกษามหาวทยาลย

ตลอดจนทบทวนมาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบ

นกศกษาทนยมใชในตางประเทศ

จากนนผ วจยด�าเนนการสมภาษณเชงลก

(in-depthinterview)ผวจยด�าเนนการฝกอบรมผชวยวจย

ซงเปนนกศกษาจ�านวน2คนเพอเปนผสมภาษณผให

ขอมลทงนเพอเปนประโยชนตอการสรางสมพนธภาพ

และการไดมาซงขอมลทจากบคคลทมมมมองเปนคนใน

พนท การเลอกกลมตวอยางเปนการเลอกแบบเฉพาะ

เจาะจง(purposivesampling)ไดแก1)เปนบคคลท

สามารถใหขอมลเกยวกบปญหาจากการดมสราไดด(in-

formationrichcase)เชนเปนนกศกษาทประสบปญหา

จากการดมสราหรอเปนคนใกลชดนกศกษาทประสบ

ปญหาจากการดมสราเชนคนรกผปกครองอาจารยท

ปรกษา2)มความเตมใจทจะใหขอมลจากการด�าเนน

การสมภาษณพบวาขอมลเกยวปญหาการดมสราใน

นกศกษาจนมความอมตว (saturated) เมอสมภาษณ

กลมตวอยางจ�านวนทงสน 7คน เปนนกศกษา6คน

และอาจารยมหาวทยาลย 1 คน การวเคราะหขอมล

เชงคณภาพใชการวเคราะหเนอหา(contentanalysis)

ตารางท 1สรปลกษณะและจดเดนจดดอยของแบบประเมนปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาของตางประเทศ

แบบประเมน ลกษณะทวไป จดเดน-จดดอย

Rutgersalcoholproblem

index(RAPI)

-จ�านวน23ขอ

-มาตรประเมนคา5ระดบ

-3องคประกอบ

ไดแก(1)อาการใชสราในทางทผด/ตดสรา,

(2)ผลกระทบสวนบคคลและ(3)ผลกระทบตอสงคม

สรางขนมาส�าหรบใชในวยรนยงไม

ครอบคลมปญหาทพบบอยในกลม

นกศกษาเชนเพศสมพนธทไมปองกนหรอ

ไมปลอดภยการขบขขณะมนเมาฯลฯ

Collegealcohol

problems

scale-revised(CAPS)

-จ�านวน8ขอ

-มาตรประเมนคา5ระดบ

-2องคประกอบไดแก(1)ผลกระทบตอตนเองและ

(2)ผลกระทบตอสงคม

สนประเมนปญหาไดรวดเรวแตยงไม

ครอบคลม

Youngadult

alcoholconsequences

questionnaire

-จ�านวน48ขอ

-ขอค�าถาม2ตวเลอก:ม/ไมม

-8องคประกอบไดแก(1)ผลกระทบตอสงคมและ

สมพนธภาพ,(2)การขาดการควบคม,(3)การรบร

ตนเอง,(4)การดแลตนเอง,(5)พฤตกรรมเสยง,

(6)ผลตอการเรยนและการท�างาน,(7)อาการตดทาง

กายและ(8)การสญเสยความทรงจ�าเกยวกบ

เรองราวขณะดม

ครอบคลมเหมาะกบการประเมนปญหา

จากการดมสราอยางรอบดานแตค�าถาม

คอนขางมากและการตอบเปนม/ไมม

จงไมสามารถทราบความรนแรงของแตละ

ปญหาได

Page 6: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557360

ผวจยน�าขอมลทไดไปด�าเนนการพฒนามาตร

วดปญหาจากการดมสราส�าหรบนกศกษาขน และน�า

ท�าการตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยผทรงคณวฒ

จ�านวน3ทานโดยคาดชนความตรงเชงเนอหา(content

validityindex)ทเหมาะสมคอมากกวา0.6ผลจากการ

ตรวจสอบไดมาตรวดปญหาจากการดมสรามขอค�าถาม

จ�านวนทงสน 38 ขอประกอบไปดวยปญหาจากการ

ดมสรา8ดานไดแกปญหาทางดานการเรยนและการ

ท�างาน (ประกอบไปดวยขอค�าถาม 4 ขอ)พฤตกรรม

เสยง(5ขอ)ปญหาทางดานสมพนธภาพกบบคคลรอบ

ขาง (4 ขอ)ปญหาทางดานความจ�าและการรการคด

(5ขอ)ปญหาทางดานสขภาพ(6ขอ)ปญหาทางอารมณ

(5ขอ)ปญหาตอสงคม (5ขอ)อาการตดสรา (4ขอ)

ผวจยน�ามาตรวดทพฒนาขนไปตรวจสอบคณสมบต

การวดทางจตวทยาซงมรายละเอยดวธการศกษาดงน

การตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยา

ภายหลงจากการปรบปรงขอค�าถาม ผ วจย

ด�าเนนการตรวจสอบคณลกษณะการวดทางจตวทยา

ของมาตรวดทพฒนาขน โดยด�าเนนการตรวจสอบ

ความตรงและความเทยงในกลมตวอยางทเปนนกศกษา

มหาวทยาลยปรญญาตร มหาวทยาลยเชยงใหม

การส มตวอย างเป นการส มแบบเฉพาะเจาะจง

(purposive sampling) โดยมเกณฑการคดเขาคอ

เปนนกศกษาระดบปรญญาตรทลงทะเบยนเรยนใน

ปการศกษา2556และเคยดมสราในรอบ1ปทผานมา

และเตมใจเขารวมการศกษา

ดานความเทยงนน ผ วจยน�าแบบทดสอบไป

ทดลองใชกบกล มตวอยางจ�านวน 50 ราย ใชการ

ประมาณคาความเทยงแบบความสอดคลองภายใน

ดวยวธการของครอนบาคและการทดสอบซ�าระยะเวลา

2สปดาห ขอมลลกษณะทางประชากรและพฤตกรรม

การดมของกลมตวอยางถกน�าเสนอไวในตารางท2

ตารางท 2แสดงคณลกษณะทางประชากรศาสตรและพฤตกรรมการดมสราของกลมตวอยาง

คณลกษณะทางประชากรศาสตร การศกษาความเทยง การศกษาความตรง

ความถ รอยละ ความถ รอยละเพศ ชาย 21 42.0 124 43.7

หญง 29 58.0 160 56.3อาย 18-19ป 4 8.0 109 38.5

20-21ป 34 68.0 150 53.022ปขนไป 12 24.0 24 8.5

กลมคณะ มนษยศาสตรและสงคมศาสตร 21 42.0 119 42.3วทยาศาสตรและเทคโนโลย 19 38.0 114 40.6วทยาศาสตรสขภาพ 10 20.0 48 17.1

ความถของการ

ดมโดยทวไปใน

รอบ 30 วน

นอยกวา1ครง 9 18.0 101 35.61-2ครงตอเดอน 18 36.0 93 32.73-4ครงตอเดอน 11 22.0 33 11.61ครงตอสปดาหขนไป 12 24.0 57 20.1

ดมมาตรฐาน

ตอครงโดยทวไป

ในรอบ 30 วน

1-4ดม 17 34.0 144 50.75-7ดม 19 38.0 65 22.98ดมขนไป 14 28.0 75 26.4

Page 7: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 361

ดานความตรงผวจยด�าเนนการตรวจสอบความ

ตรงรวมสมยและความตรงเชงปจจย กล มตวอยาง

การศกษาสวนนเปนนกศกษาระดบชนปรญญาตร

มหาวทยาลยเชยงใหม การก�าหนดกลมตวอยางโดย

พจารณาจากเทคนคการวเคราะหทางสถตทใชในการ

วจยในครงนคอการวเคราะหตวประกอบเชงยนยนโดย

Hair13 ไดระบวากลมตวอยางควรมจ�านวนไมต�ากวา

200รายสวนGorsuch14เสนอวาจ�านวนกลมตวอยาง

ไมควรนอยกวา 5 เทาของตวแปรสงเกตไดในโมเดล

ซงมาตรวดทพฒนาขนมจ�านวนขอค�าถามทงสน38ขอ

ขนาดของกล มตวอยางทเหมาะสมจงควรมจ�านวน

ไมนอยกวา 190 ราย ในการศกษายอยครงนมกลม

ตวอยางจ�านวนทงสน 284 ราย ขอมลลกษณะทาง

ประชากรและพฤตกรรมการดมของกลมตวอยางถกน�า

เสนอไวในตารางท2

เครองมอทใช

1. Alcohol use disorder identification

test (AUDIT) เปนแบบทดสอบสรางขนโดยองคการ

อนามยโลก ทใชคดแยกคดกรองกล มผ ดมสราทม

รปแบบการดมแตกตางกน ไดรบการแปลเปนภาษา

อนๆ นอกเหนอจากภาษาองกฤษมากกวา 10ภาษา

มคาความเทยงแบบtest-retestเทากบ0.865

2. Timeline follow back พฒนาขนโดย

SobellและSobell15 เปนแบบสมภาษณซงมลกษณะ

เปนปฏทนเพอกระต นใหบคคลนกยอนกลบวาใน

ชวงระยะเวลาทผานมา ตนเองดมสราในวนใดและ

ปรมาณเทาใดบางเครองมอชนดนมคาความเทยงแบบ

การทดสอบซ�าสงและหลากหลายกลมตวอยางและ

ถกน�าไปใชอยางแพรหลาย ไดรบการแปลทงเปน

ภาษาฝรงเศสเยอรมนญปนสเปนและสวเดน

3. แบบสอบถามปรมาณการด มส ร า

ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 3 ขอ ไดแก ขอแรก

“โดยทวไปในรอบ30วนทานดมสราหรอเครองดมผสม

แอลกอฮอลกครงโดยเฉลย?” ค�าตอบมลกษณะเปน

มาตรเรยงล�าดบไลตงแต“1”คอนอยกวา1ครงจนถง

“9”คอทกวนขอทสอง “โดยทวไปในการดมแตละครง

ทานดมสราหรอเครองดมผสมแอลกอฮอลเฉลยกดม

มาตรฐาน?”ค�าตอบเรยงจาก“1”คอ1-2ดมจนถง“10”

คอ18ดมขนไปและขอท3“โดยทวไปในรอบ30วน

มกครงททานดมสราตงแต 5ดมขนไป (กรณทานเปน

เพศชาย) หรอตงแต 4 ดมขนไป (ในกรณทานเปน

เพศหญง)ภายในระยะเวลา2ชวโมง?”ค�าตอบเรยงจาก

“1”คอไมมเลยจนถง“11”คอ18ดมขนไปมความ

เทยงแบบความสอดคลองภายในเทากบ.807

4. มาตรวดปญหาท เกดขนจากการดม

สราส�าหรบนกศกษา เปนมาตรวดทผวจยไดด�าเนน

การพฒนาขนประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 38 ขอ

มลกษณะการตอบเปนมาตรประเมนคา(ratingscale)

6 ระดบเรยงล�าดบจาก 1 คอ “ไมเคย” จนถง 6 คอ

“มากกวา10ครง”การคดคะแนนจะน�าขอค�าถามทวด

ปญหาจากการดมสราดานเดยวกนมารวมกนคะแนน

ทสงบงบอกวาผตอบมปญหาจากการดมสราดานนนๆ

มาก

กระบวนการเกบขอมล

ในการตรวจสอบความเทยง กล มตวอยาง

จะถกขอใหตอบมาตรวดปญหาจากการดมสราส�าหรบ

นกศกษาจ�านวน 2 ครง การประมาณคาความเทยง

แบบความสอดคลองภายในจะประมาณจากผลการ

ทดสอบในครงแรก นอกจากนในครงกล มตวอยาง

จะไดรบการสมภาษณดวยแบบสมภาษณ Timeline

followbackเพอวดปรมาณกบความถการดมสราและ

พฤตกรรมbingedrinking ในรอบ1 เดอนทผานมา

อนเปนสวนหนงของการตรวจสอบความตรงอกดวย

ภายหลงจากการทดสอบครงแรกกลมตวอยางจะถกขอ

Page 8: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557362

นดใหมาท�ามาตรวดปญหาการดมสราซ�าระยะเวลา

หางจากการทดสอบครงแรก 2 สปดาห กระบวนการ

เกบขอมลนนเพอทจะลดอคตจากการตอบตามความ

คาดหวงของสงคมหรอปกปดปญหาทเกดขนจากการ

ดมของกลมตวอยาง ขอมลจากการตอบแบบสอบถาม

ในครงแรกจะถกปกปดเปนความลบโดยการขอใหกลม

ตวอยางไมระบขอมลของตนเอง เพยงแตกรอกรหสท

กลมตวอยางเปนคนก�าหนดเพอทผวจยจะสามารถระบ

ไดวาแบบสอบถามทตอบครงแรกกบครงท 2 เปนของ

บคคลเดยวกนภายหลงการตอบจะขอใหกลมตวอยาง

น�าแบบสอบถามทตอบใสซองปดผนกเอาไว และ

ใหผชวยวจยสงคนมายงผวจยโดยไมเปดซอง

หลงจากนนผ วจยด�าเนนการตรวจสอบความ

ตรง โดยด�าเนนการเกบขอมลดวยตนเองพรอมผชวย

วจยในการเกบขอมลกลมตวอยางจะไดถกถามค�าถาม

คดกรองวาเคยดมสราในรอบ 1 ปทผานมาหรอไม

หากเคยดมในชวงระยะเวลาทผ านมาผ วจยและ

ผชวยนกวจยจงด�าเนนการเชญชวนใหเขารวมการศกษา

พรอมกบชแจงรายละเอยดเกยวกบการศกษาหากกลม

ตวอยางเตมใจเขารวมการศกษาการเกบขอมลจะเรมตน

ขนในการเกบขอมลจะใชวธการcounterbalanceเพอ

ลดอคตอนอาจเกดขนมาของล�าดบของแบบสอบถาม

ทใช กล มตวอยางจ�านวนครงหนงจะถกขอใหตอบ

มาตรวดปญหาจากการดมสราทผวจยพฒนาขนกอน

หลงจากนนจงลงมอตอบแบบสอบถามAUDIT และ

แบบสอบถามปรมาณการดมสราสวนอกครงหนงจะขอ

ใหเรมตนตอบแบบสอบถามAUDITและแบบสอบถาม

ปรมาณการดมสรากอน แลวจงคอยตอบมาตรวดท

ผวจยพฒนาขนภายหลง

ผลการศกษา ผลการศกษาดวยวธการเชงคณภาพ

จากการวเคราะหเนอหาสามารถจดกลมปญหา

จากการดมสราทมกพบในนกศกษาจ�านวนทงสน

8 ดานดงทกลาวมาแลวขางตน นอกจากนการศกษา

เชงคณภาพท�าใหพบวาปญหาการดมสราในนกศกษา

มลกษณะดงน ประการแรก ปญหาจากการดมท

นกศกษาประสบมลกษณะเฉพาะและแตกตางออก

ไปจากปญหาจากการดมทพบในผใหญ ตวอยางเชน

ปญหาสขภาพ สวนมากทพบในนกศกษาเปนปญหา

สขภาพระยะสนหรอผลทางสขภาพอนเนองมาจากการ

ดมหนก (heavy episodicdrinking) เชน ออนเพลย

ปวดหวไมสบายทองมากกวาทพบปญหาสขภาพเรอรง

เหมอนทพบในวยผใหญเชนโรคตบแขงความดนโลหต

สงอาการตดสราอาการขาดยาบางอยางทพบในผใหญ

เชนอาการเพอคลงจากสรา(deliriumtremens)อาการ

ตดทางกาย (physical dependence)พบไดนอยใน

นกศกษา ในขณะทอาการเชนดอยาหรอไมสามารถ

หยดดมไดพบไดคอนขางมาก ฯลฯปญหาทกลาวมา

เหลานไมไดระบเอาไวในแบบคดกรองทใชในวยผใหญ

เชนAUDIT,CAGE,MASTการประเมนปญหาจากการ

ดมสราในนกศกษาจงตองการมาตรวดปญหาการดมท

เฉพาะเจาะจงส�าหรบประชากรกลมน

ประการทสองแมนกศกษาแตละคนจะดมสรา

เหมอนกน แตปญหาจากการดมสราทแตละบคคล

ประสบแตกตางกนออกไปตวอยางเชนบางคนทดม

จดไมประสบปญหาจากการขาดเรยนเพราะลงทะเบยน

เรยนวชาทเปดสอนชวงบาย การวดปญหาจากการ

ดมสราจงนาจะแยกเปนปญหาจากการดมแตละดาน

เพอทจะสะทอนใหเหนรปแบบปญหาของแตละบคคล

นอกจากนป ญหาแตละอยางทนกศกษาแตละคน

Page 9: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 363

ประสบรนแรงปญหาไมเทากนตวอยางเชนเคยมปญหา

การเรยนเนองมาจากการดมสราเหมอนกนแตบางคน

เคยขาดเรยนเปนบางครงขณะทบางคนขาดเรยนจนถง

ขนหมดสทธสอบการสอบถามปญหาควรจะสอบถาม

ถงความรนแรงของแตละปญหาทบคคลประสบอกดวย

ทงหมดนน�ามาสการพฒนามาตรวดปญหาจาก

การดมสราส�าหรบนกศกษาซงมลกษณะเปนมาตรวด

หลายมต(multidimensionalscale)ทมลกษณะปญหา

จากการดมสราทพบในกลมประชากรนกศกษา และ

มลกษณะการตอบแบบมาตรประเมนคา(ratingscale)

ทบอกถงความรนแรงของปญหาแทนทจะเปนการ

ตอบวาม/ไมม

การตรวจสอบคณสมบตการวดทางจตวทยา

การตรวจสอบความเทยง โดยด�าเนนการตรวจ

สอบความเทยงโดยวธการประมาณความเทยงแบบ

ความสอดคลองภายในของครอนบาค และค�านวณ

ความเทยงทงฉบบดวยสตรcomposite reliability

ของNunnully16 สวนการทดสอบซ�าใชคาสมประสทธ

สหสมพนธของเพยรสน ผลการประมาณคาถกแสดง

เอาไวในตารางท 3 พบวาคาความเทยงแบบความ

สอดคลองภายในของมาตรวดปญหาจากการดมสรา

ทง8องคประกอบมคาอยระหวาง0.729-0.935โดยม

ความเทยงทงฉบบเทากบ0.965สวนคาความเทยงแบบ

การทดสอบซ�าระยะเวลา2สปดาหทง8องคประกอบ

มคาเทากบ0.638ถง0.904โดยมความเทยงทงฉบบ

อยท0.838

ตารางท 3การประมาณคาความเทยงของมาตรวดปญหาจากการดมสราในนกศกษา(n=50)

องคประกอบ Cronbach’s α test-retest (2 สปดาห)

การเรยนและการท�างาน .809 .676*

พฤตกรรมเสยง .729 .743*

สมพนธภาพกบบคคลรอบขาง .810 .904*

ความจ�าและการรการคด .887 .803*

สขภาพ .888 .795*

อารมณ .935 .664*

สงคม .867 .672*

อาการตดสรา .761 .638*

ทงฉบบ .965 .838

*p<.05

Page 10: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557364

การตรวจสอบความตรง

ในการตรวจสอบความตรงเชงปจจย ผ วจย

ด�าเนนการตรวจสอบวาโมเดลการวดทประกอบไปดวย

ปญหาจากดมสราจ�านวนทงสน 8 องคประกอบจะม

ความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษหรอไมดวยการ

วเคราะหองคประกอบเชงยนยน (confirmatory factor

analysis) ผลจากการตรวจสอบขอมลและขอตกลง

เบองตนของสถตพบวาขอมลของขอค�าถามสวนมากม

การแจกแจงไมเปนโคงปกตอยางไรกตามการแจกแจง

ดงกลาวมลกษณะสอดคลองกบธรรมชาตของการดม

สราในนกศกษาทพบไดในการศกษาอนๆ ทผานมา

เชนรายงานของNIAAA17 ทพบวานกศกษาทดมหนก

มประมาณ1ใน5ของนกศกษาทงหมดนกศกษากลม

นดมสราคดเปนรอยละ 68 ของปรมาณสราทงหมดท

ถกบรโภคคามธยฐานปรมาณการดมของนกศกษาดม

หนกเทากบ14.5ดมมาตรฐานตอสปดาหในขณะทกลม

ปกตดมเพยง 3.7ดมมาตรฐานลกษณะการแจกแจง

ดงกลาวซงละเมดขอตกลงเบองตนของการประมาณ

คาดวยวธmaximum likelihoodซงอาจสงผลใหคาท

พารามเตอรทประมาณไดมความคลาดเคลอนไดไป

จากคาพารามเตอรทแทจรง13, 18 ผวจยจงเลอกทจะจด

กระท�าขอมลดงกลาวในฐานะทวามระดบการวดแบบ

“มาตรเรยงล�าดบ (ordinal scale)” และใชวธการ

ประมาณคาแบบcorrectiontomeansandvariance

ofdiagonallyweightleastsquare(WLSMV)ทมความ

แกรงตอการละเมดขอตกลงเบองตนและเหมาะกบ

การประมาณคาขอมลทมลกษณะเปนมาตรเรยงล�าดบ18

ผลการวเคราะหไดถกน�าเสนอในตารางท4

ตารางท 4 แสดงการเปรยบเทยบโมเดลสมมตฐานกบโมเดลทางเลอกอนๆ

โมเดล χ2 df χ2/df RMSEA CFI ∆CFI TLI ∆TLIโมเดล1องคประกอบ 327.279 67 4.885 .119 .903 - .947 -

โมเดล2องคประกอบ 323.629 68 4.759 .115 .908 .005 .950 .003

โมเดล3องคประกอบ 299.097 68 4.398 .109 .917 .009 .955 .005

โมเดล8องคประกอบ(โมเดลสมมตฐาน) 213.987 71 3.014 .084 .949 .032 .973 .018

โมเดล8องคประกอบทปรบแก(โมเดลสมมตฐาน

ทปรบแก)

197.227 71 2.778 .078 .956 .007 .977 .004

ผลการว เคราะห พบว าโมเดลสมมตฐานท

ประกอบไปดวยปญหาจากการดม 8 องคประกอบม

ความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษในระดบทยอมรบ

ได(moderatefit)มคาrelativeχ2อยในชวง3.0-5.0,

RootMeanSquareErrorofApproximation(RMSEA)

อยในชวง0.08ถง0.10,ComparativeFitIndex(CFI)

> .9019 ผวจยไดด�าเนนการปรบโมเดล โดยไดก�าหนด

ใหความคลาดเคลอนของขอค�าถามมความสมพนธกน

ทงสน2คไดแกขอท2และ3(“ฉนเคยเขาเรยนหรอไป

ท�างานสายเนองจากการดมสราเมาคางหรอไมสบาย

จากการดมสรา”กบ“ฉนเคยขาดเรยนหรองานเนองจาก

การดมสราเมาคางหรอไมสบายจากการดมสรา”)และ

ขอท6กบ12(“การดมสราท�าใหฉนรสกเหนอยงายหรอ

ไมมพลง” กบ “ฉนรสกออนเพลยเนองมาจากการดม

สรา”)เนองจากขอค�าถามแตละคเปนขอค�าถามทอยใน

องคประกอบเดยวกนและเนอหาทใกลเคยงกนอยางไร

Page 11: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 365

กตามในแตละคค�าถาม เนอหาทตองการวดมลกษณะ

แตกตางกนเลกนอย การตดขอใดขอหนงออกไปอาจ

สงผลตอความครอบคลมขององคประกอบ โมเดล

8องคประกอบทปรบแกมความสอดคลองกบขอมลเชง

ประจกษด(goodfit)มrelativeχ2<3.0,RMSEA<.08,CFI> .95∆CFI= .00719มคาน�าหนกองคประกอบสวนมากมคามากกวา .70 โดยดานการเรยนและการ

ท�างานมคาน�าหนกองคประกอบมาตรฐานอยระหวาง

0.748-0.884ดานพฤตกรรมเสยงอยระหวาง 0.744-

0.911ดานสมพนธภาพกบบคคลรอบขางอยระหวาง

0.729-0.864ดานความจ�าและการรการคดอยระหวาง

0.725-0.828 ดานสขภาพอยระหวาง 0.641-0.835

ดานอารมณอยระหวาง 0.813-0.877ดานปญหาตอ

สงคมอยระหวาง0.762-0.937และดานอาการตดสรา

อยระหวาง0.650-0.888

นอกจากน เพ อป องกนอคต ในการยนยน

(confirmatory bias) ผวจยจงด�าเนนการเปรยบเทยบ

โมเดลสมมตฐาน 8 องคประกอบกบโมเดลทางเลอก

อนๆ(alternativemodel)ไดแกโมเดล 1 องคประกอบ

ประกอบไปดวยตวแปรแฝงเพยง1ตวคอปญหาจาก

การดม ขอค�าถามทกขอถกก�าหนดใหเปนตวบงชของ

ตวแปรแฝงตวน โมเดล 2 องคประกอบ ไดแกปญหา

ตอตนเองและปญหาตอสงคมโมเดล 3 องคประกอบ

ไดแกปญหาทางรางกายปญหาทางจตใจและปญหา

ตอสงคมผลการเปรยบเทยบ(ตารางท4)พบวาโมเดล

8 องคประกอบม relativeχ2 ต�ากวาโมเดลทางเลอก

และมคาCFIและTLIสงกวาโมเดลทางเลอกแสดงให

เหนวาโมเดล8องคประกอบมความสอดคลองกบขอมล

เชงประจกษมากกวา อกทงยงแสดงใหเหนวาโมเดล

8 องคประกอบมความตรงเชงจ�าแนก (discriminant

validity)ทดอกดวย

สวนการตรวจสอบความตรงรวมสมยภายหลงท

ตรวจสอบความตรงเชงปจจยแลวผวจยจงน�าคะแนนท

ไดจากมาตรวดทพฒนาขนไปตรวจสอบความตรงรวม

สมยกบแบบประเมนพฤตกรรมการดมสรามาตรฐาน

ทถกน�ามาใชไดแกแบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรม

การดม (ความถ ปรมาณการดมตอครง และ binge

drinking)AUDITและtimelinefollowbackเนองจาก

ขอมลพฤตกรรมจากแบบสอบถามพฤตกรรมการดม

มลกษณะเปนมาตรเรยงล�าดบ และขอมลจากการ

สมภาษณดวย timeline followbackมการแจกแจง

ไมเปนโคงปกตความสมพนธระหวางคะแนนจากมาตร

วดปญหาจากการดมสราทพฒนาขนกบแบบสอบถาม

พฤตกรรมการดมสราและ timeline follow back จง

ถกค�านวณดวยสมประสทธสหสมพนธของสเปยรแมน

จากตารางท 5 แสดงใหเหนวามาตรวดปญหาการดม

สราทพฒนาขนแตละดานมความสมพนธกบ AUDIT

อย ระหวาง 0.492 ถง 0.665 โดยคะแนนรวมของ

มาตรวดปญหาการดมสราทพฒนาขนมความสมพนธ

กบ AUDIT เทากบ 0.768 สวนการตรวจสอบความ

ตรงรวมสมยกบแบบสอบถามพฤตกรรมพบวาคะแนน

รวมจากมาตรวดปญหาจากการดมสรามความสมพนธ

กบกบปรมาณการดม 0.62ความถเทากบ 0.55และ

พฤตกรรมแบบbingedrinkingเทากบ0.66สวนการ

ตรวจสอบความตรงรวมสมยกบtimelinefollowback

พบวาคะแนนรวมของมาตรวดปญหาจากการดมสรา

มความสมพนธกบปรมาณการดมเทากบ .43ความถ

ในการดมเทากบ 0.35 และมความแปรปรวนรวมกบ

พฤตกรรมbingedrinkingเทากบ0.43

Page 12: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557366

วจารณ การตรวจสอบความเทยงพบวามาตรวดปญหา

จากการดมสรามความเทยงแบบความสอดคลอง

ภายในเทากบ0.965และมความเทยงแบบทดสอบซ�า

ระยะเวลา 2 สปดาหเทากบ 0.838 แสดงใหเหนวา

มาตรวดทสรางขนมความคงเสนคงวาในการวดสง20

การตรวจสอบความตรงผลจากศกษาชใหเหนวา

มหลกฐานยนยนวามาตรวดปญหาการดมสราส�าหรบ

นกศกษาทพฒนาขนสามารถวดปญหาจากการดมสรา

ทพบในนกศกษาไดตามจดมงหมาย จากทงผลการ

ตรวจสอบความตรงเชงเนอหาจากผเชยวชาญ3ทาน

การตรวจสอบความตรงเชงป จจยทพบว าโมเดล

8องคประกอบมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

ทด

สวนความตรงรวมสมยพบวามาตรวดปญหาจาก

การดมสราในนกศกษาทพฒนาขนมความสมพนธทาง

บวกกบ AUDIT สงและแบบสอบถามพฤตกรรมการ

ดมสราอยในระดบปานกลางคอนสงแตมความสมพนธ

กบ timeline follow backปานกลางและปานกลาง

คอนต�าความสมพนธกบtimelinefollowbackอยใน

ระดบปานกลางและปานกลางคอนขางต�าอาจจะม

สาเหตมาจากปจจย3ประการดงนประการแรกคอใน

ขณะทการประเมนtimelinefollowbackไดสอบถาม

ถงเฉพาะ “การใชสรา” ไมไดสอบถามถง “ปญหาจาก

การดมสรา”แตอยางใดตวอยางเชนการดมวนละ1ดม

มาตรฐานเปนเวลา10วนกบการดม10ดมมาตรฐานใน

1วนแมปรมาณในระยะ10วนของบคคลทง2จะเทา

กนแตบคคลทดม10ดมใน1วนมแนวโนมจะประสบ

ตารางท 5แสดงคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสนระหวางมาตรวดปญหาการดมสราทผวจยพฒนาขนกบ

AUDITและคาสมประสทธสหสมพนธของสเปยรแมน (ρ) ระหวางมาตรวดปญหาการดมสราทผวจยพฒนาขนกบแบบสอบถามพฤตกรรมการดมสราและtimelinefollowback

องคประกอบ AUDIT

(n = 284)

แบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรม

การดม

(n = 284)

Timeline follow back

(ในรอบ 1 เดอน; n = 50)

ความถ ปรมาณ

การดม

ตอครง

Binge

drinking

ปรมาณ

การดม

(ดมมาตรฐาน)

ความถการ

ดม

(ครง)

Binge drinking

(ครง)

การเรยนและการท�างาน .665* .520* .382* .504* .311* .169 .311*

พฤตกรรมเสยง .650* .498* .450* .562* .450* .292* .450*

สมพนธภาพกบบคคลรอบขาง .637* .493* .418* .538* .368* .350* .368*

ความจ�าและการรการคด .663* .509* .497* .546* .164 .188 .164

สขภาพ .604* .540* .467* .549* .293* .228 .293*

อารมณ .550* .380* .287* .394* .317* .278 .317*

ปญหาตอสงคม .492* .353* .307* .392* .043 -.039 .043

อาการตดสรา .615* .455* .504* .548* .268 .107 .268

ปญหาการดม(คะแนนรวม) .768* .618* .547* .660* .429* .349* .429*

*p<.05

Page 13: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 367

ปญหาจากการดมมากกวา เชนอบตเหตจากการขบข

ขณะมนเมาแตในสวนของAUDITนนลกษณะค�าถาม

ถามทงในเรองของความถในการดม (ขอท 1-3) และ

ผลกระทบจากการดม (ขอท 4-10) จงมความสมพนธ

กบมาตรวดปญหาการดมสราทผวจยพฒนาขนสงกวา

ประการทสอง คอ ระยะเวลาในการวดทแตกตางกน

มาตรวดปญหาการดมสราส�าหรบนกศกษาทสรางขน

สอบถามปญหาทเกดขนในชวง 1ปทผาน ในขณะท

timeline followbackสมภาษณการดมสราในรอบ1

เดอนทผานมาทงนแบบแผนการดมสราในวยรนและ

นกศกษา ทมกพบวามลกษณะเปลยนไปกลบไปมา

เพราะปจจยภายนอกเชนการสอบเงนกจกรรมตางๆ

มอทธพลตอพฤตกรรมการดมตางจากการดมในผใหญ

ทมแนวโนมทจะคงทกวา และปจจยภายนอกมกไมม

สวนเกยวของเทาใด6 และประการสดทายนาจะเปน

เพราะมาตรวดปญหาจากการดมกบAUDITมลกษณะ

เปนแบบรายงานตนเองเหมอนกน ในขณะท timeline

follow back เปนการสมภาษณ การใชวธการวดท

เปนวธการวดเดยวกน (mono-method) จะมความ

แปรปรวนรวมสงกวาการวดตางวธ(hetero-method)20

ในขณะทแบบสอบถามพฤตกรรมการดมสราถามถง

พฤตกรรมการดมโดยทวไป และเปนการวดดวยแบบ

ประเมนตนเองเหมอนกนจงมคาสมประสทธสหสมพนธ

ทสงกวา อยางไรกตามความสมพนธระหวางมาตรวด

ปญหาจากการดมสราทพฒนาขนกบแบบประเมนอนๆ

มแบบแผนความสมพนธคลายกนคอพฤตกรรมbinge

drinkingมความสมพนธกบปญหาจากการดมสงทสด

และความถในการดมมความสมพนธกบปญหาจาก

การดมต�าทสด

สรปและขอเสนอแนะ ขอคนพบจากการศกษาครงนเปนหลกฐานชวย

สนบสนนคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวด

ปญหาการดมสราส�าหรบนกศกษาทผวจยพฒนาขนทง

ดานความตรงและความเทยงมาตรวดฉบบนสามารถ

น�ามาตรวดฉบบนไปใชไดในหลากหลายสถานการณ

ตวอยางเชน กรณท 1 ไดแก ในการเฝาระวงและ

การส�ารวจอบตการณปญหาอนเกดขนเนองมาจากการ

ดมสราในนกศกษามาตรวดทสรางขนใชระยะเวลาใน

การทดสอบเพยงประมาณ 5-10 นาท และประหยด

คาใชจายกวาวธการอนๆ เชนการสมภาษณ และม

ความเทยงและความตรงสง กรณท 2 ไดแกการใช

เปนเครองมอในจดโปรแกรมเพอลดปญหาจากการดม

สราในนกศกษา เชน การบ�าบดอยางยอ มาตรวดท

พฒนาขนเปนมาตรวดปญหาจากการดมทพบในกลม

นกศกษาโดยเฉพาะ สงผลใหการใหขอมลยอนกลบ

ตรงกบปญหาทนกศกษาประสบมากขนกวา สงผลให

บคคลมความตระหนกถงปญหาของตวเองไดชดเจน

กวา แบบคดกรองทใชส�าหรบผปวยตดสรา กรณท 3

ไดแกการวดประสทธผลของโปรแกรมการบ�าบดรกษา

หรอปองกนปญหาการดมสรา มาตรวดทพฒนาขน

สามารถใชประเมนปญหาทเกดขนจากการดมกอน

และหลงการเขารบโปรแกรมการบ�าบดเพอลดหรอหยด

การดมสราในนกศกษา ทงโปรแกรมในระดบบคคล

(individual-levelintervention)หรอโปรแกรมการบ�าบด

รกษาในระดบชมชน(community-levelintervention)

หรอมหาวทยาลย (campus-wide intervention) วา

โปรแกรมทใหสามารถลดปญหาจากการดมสราไดอยาง

มประสทธภาพหรอไม?เพยงใด?กรณท4น�าไปใชใน

การศกษา เชน หาความสมพนธระหวางปจจยตางๆ

ทเกยวของกบการดมและปญหาการดมสรา การใชใน

การคดเลอกกลมตวอยางเขารวมหรอออกจากการศกษา

การตรวจสอบสมรรถนะ (efficacy) ของโปรแกรมการ

บ�าบดทผวจยพฒนาขนฯลฯ

อยางไรกตามมาตรวดทพฒนาขนยงมขอจ�ากด

ในการน�าไปใชหรอขอควรระวงดงนประการแรกคะแนน

Page 14: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

การพฒนาและการศกษาคณสมบตการวดทางจตวทยาของมาตรวดปญหา จากการดมสราส�าหรบนกศกษา

ไชยนต สกลศรประเสรฐ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2557368

จดตดของมาตรวดทใชส�าหรบคดกรองหรอคดแยก

กลมนกศกษาทมปญหาจากการดมต�ากบสงออกจาก

กนยงไมไดรบการตรวจสอบสงผลใหยงไมสามารถน�า

มาตรวดฉบบนไปใชในการคดกรองกลมเสยงเพอเขา

รบโปรแกรมการบ�าบด หรอการประเมนระดบความ

เสยงเพอทจะไดเลอกโปรแกรมการบ�าบดทเหมาะสม

กบความเสยงแตละระดบ (stepped care)ไดอยาง

มประสทธภาพนก ดงนนมาตรวดฉบบนควรไดรบ

การศกษาคะแนนจดตดตอไป ประการทสองปญหา

การดมสราเปนขอมลทางลบของผ ตอบ สงผลให

ผตอบบางคนรสกถกคกคามและตอบแบบสอบถาม

ในลกษณะทเปนค�าตอบทสงคมคาดหวง (social

desirability) วธการทชวยลดอคตดงกลาวได คอ

การชแจงใหกลมตวอยางทราบวาผวจยจะเกบขอมล

ของผตอบเปนความลบ (confidentiality) หรอการ

ปองกนการสบสาวขอมลไปถงตวผตอบ (anonymity)

เชนการไมใหผตอบระบชอหรอขอมลอนจะน�าไปสการ

รตวตนของผตอบ21ประการทสามในการประเมนกลม

นกศกษาทถกบงคบรกษานกศกษาบางคนตองถกสง

เขามารบการประเมนเพอทจะรบการบ�าบดบางอยางท

นกศกษาไมเตมใจ, เพอทจะตองรบโทษทางวนยหรอ

เพอพจารณาวาภายหลงเขาโปรแกรมคมประพฤต

นกศกษาลดปรมาณหรอปญหาจากการดมไดหรอไม

บรบทการประเมนเหลานจะสงผลใหการรายงาน

ปรมาณการดมและปญหาต�ากวาจรง บคลากรท

น�ามาตรวดฉบบนไปใชควรพยายามท�าความเขาใจ

ใหนกศกษาเหนประโยชนของการประเมนตนเอง

ตามจรง หรอพยายามลดอทธพลทางลบของการตอบ

แบบประเมนตามจรงดวยในกรณทไมสามารถลดอคต

จากการตอบไดจรงๆใหใชกระบวนการทเรยกวาbogus

pipeline หรอการประเมนปรมาณการดมหรอปญหา

จากการดมดวยหลากวธการจากหลายแหลงขอมล21

และประการสดทายกลมตวอยางทเขารวมการศกษา

ในครงนสวนมากมภมล�าเนาอยในภาคเหนอการศกษา

ตอไปในอนาคตควรศกษาในกลมประชากรนกศกษาท

หลากหลายมากขน

กตตกรรมประกาศ การศกษาครงนไดรบทนวจยจากคณะมนษยศาสตร

มหาวทยาลย เชยงใหม ผ ว จ ยขอขอบพระคณ

ผศ.ดร.พมพชนก เครอสคนธ ภาควชาจตวทยา

มหาวทยาลยเชยงใหมทใหค�าแนะน�าและขอเสนอ

แนะทมคณคาแกการศกษาครงน อ.ดร.ดรณ ภขาว

ภาควชาสงคมและสขภาพ มหาวทยาลยมหดล,

อ.ดร.อารยาผลธญญาภาควชาจตวทยามหาวทยาลย

เชยงใหม และอ.วชชลดาสวรรณผ ภาควชาจตวทยา

การศกษาและการแนะแนวมหาวทยาลยมหาสารคาม

ทใหความกรณาเปนผเชยวชาญในการตรวจความตรง

ของมาตรวด และผทรงคณวฒ 2 ทานทใหความเหน

ทเปนประโยชนในการแกไขนพนธตนฉบบ รวมถง

ขอขอบคณกลมตวอยางทกคนทใหความรวมมอในการ

ศกษาครงน

เอกสารอางอง1. CenterforAlcoholStudies.Alcoholsituations

andtheconsequencesofalcoholconsumption

inThailand2013.Nonthaburi:CenterforAlcohol

Studies;2013.

2. KaewjantaN,RungreangkulkijS,ArunpongpaisalS.

Predictorsofbingedrinkingbehaviorsamong

vacational education students at a private

insitution.JounalofthePsychiatryAssociationof

Thailand2010;56:377-94.

3. World Health Organization. Global status

reportonalcohol2004.Geneva;2004.

Page 15: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

Development and Psychometric properties of Drinking Problems Scale for College Students (DPS-C)

Chaiyun Sakulsriprasert

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 59 No. 4 October - December 2014 369

4. KooptiwootS,ArtsariyasingW,SaisavoeyN,

Ratta-aphaW.Validityof theThaiversionof

CAGEinscreeningalcoholusedisorders in

consultedinpatientsatSirirajHospitalDepartment

ofPsychiatry.JounalofthePsychiatryAssociation

ofThailand2010;55:305-16.

5. BaborTFH-B,JohnC.,SaundersJB,Monteiro

MG.TheAlcoholUseDisordersIdentification

Test. Geneva:WorldHealthOrganization;

2001.

6. Gonet MM. Counseling the adolescent

substanceabuserCaliforniaSAGEpublication,

Inc;1994.

7. WhiteHR,LabouvieEW.Towardstheassessment

ofadolescentproblemdrinking.JStudAlcohol

1989;50:30-7.

8. KahlerCW,HoeppnerBB, JacksonKM.A

RaschModelAnalysisofAlcoholConsumption

and Problems Across Adolescence and

YoungAdulthood.AlcoholClinExpRes2009;

33:663-73.

9. ReadJP,KahlerCW,StrongDR,ColderCR.

Developmentandpreliminaryvalidationofthe

YoungAdultConsequencesQuestionnaire.

JStudAlcohol2006;67:169-77.

10. FlemingMF, Barry KL,MacDonaldR. The

alcohol use disorders identification test

(AUDIT)inacollegesample.IntJAddict1991;

26:1173-85.

11. KokotailoPK,EganJ,GangnonR,BrownD,

MundtM,FlemingM.Validityof theAlcohol

UseDisorders Identification Test inCollege

Students. Alcohol Clin Exp Res 2004;

28:914-20.

12. MaddockJE,LaforgeRG,RossiJS,O’HareT.

TheCollegeAlcoholProblemsScale.Addict

Behav2001;26:385-98.

13. Hair J,BlackWC,BarbinBJ,AndersonRE,

TathamRL.Multivariatedataanalysis.NewJersey:

UpperSandleRiver,PrenticeHall;2010.

14. GorsuchRL. Factor analysis. New Jersey:

Erlbaum;1983.

15. Sobell LC,SobellMB.Alcohol consumption

measure.Handbookofpsychiatricmeasures.

Washington DC: American Psychiatric

Association;2000.

16. NunnallyJ,BernstienI.PsychometricTheory.

3ed.NewYork:McGraw-Hill;1994.

17. Task Force onCollegeDrinking.High-risk

drinkingincollege:whatweknowandwhat

weneedtolearn:NationalInstituteonAlcohol

Abuse andAlcoholism&NationalAdvisory

Council onAlcoholAbuse andAlcoholism;

2002.

18. ByrneB. Structural equationmodelingwith

Mplus: basic concepts, applications, and

programming.NewYork:Routledge,Taylor&

FrancisGroup;2011.

19. Schumacker RE, LomaxRG. A beginner’s

guide to structural equationmodeling.New

York:Routledge;2010.

20. AllenML,YenWM.IntroductiontoMeasurement

Theory.California:Wadsworth,Inc.;1979.

21. Boca FKD, J. The validity of self-reports of

alcohol consumption: state of the science

andchallengesforresearch.Addiction2003;

98(suppl2):1S-12S.

Page 16: Development and Psychometric properties of Drinking ... · กับAUDIT = .768, แบบสอบถามพฤติกรรมการดื่มสุรา= .547 ถึง.660

ความชกและปจจยทสมพนธกบภาวะซมเศราในวยรนตงครรภ โรงพยาบาลศรราช กศลาภรณ วงษนยม และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 59 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2557370