Development of a Diagnostic Test of Mathematical Connection …gnru2018.lpru.ac.th/pdf/proceeding/Education_Group/Page... · 2018-10-16 · 0.54 - 0.78 ค่า ... การศึกษา

318

การประชมวชาการน าเสนอผลงานวจยระดบชาต เครอขายบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏภาคเหนอ ครงท 18 และล าปางวจย ครงท 4

การพฒนาแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร และการแกโจทยปญหาเรอง สมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1

Development of a Diagnostic Test of Mathematical Connection Skills and Word Problem Solving on Equations for Prathom Suksa VI

Students in Schools under Uttaradit Primary Education Service Area Office 1

สมคด คงพล (Somkid Kongpul)1* บญศร พรหมมาพนธ (Boonsri Prommapun)2 ลาวลย รกสตย (Lawan Ruksat)3

1นกศกษาหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษา 2รองศาสตราจารย ดร.ประจ าสาขาวชาศกษาศาสตร 3อาจารย ดร.อาจารยภายนอก

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช) *Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) สรางแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถม ศกษาอตรดตถ เขต 1 และ (2) ตรวจสอบคณภาพแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1

กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1 จ านวน 396 คน ไดมาโดยการสมแบบแบงชน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบทดสอบวนจฉย สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความตรง คาความเทยง คาความยาก คาอ านาจจ าแนก และอ านาจการวนจฉย

ผลการวจยปรากฏวา (1) แบบทดสอบวนจฉยทสรางขน ประกอบดวย 2 ทกษะ คอ ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและทกษะการแกโจทยปญหาเรองสมการ ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร ไดแก สมการกบการแกปญหาเกยวกบการชง การหาพนทและความยาวรอบรป และการด าเนนการทางจ านวน ทกษะการแกโจทยปญหาเรองสมการ ไดแก สมการทก าหนดและไมก าหนดตวไมทราบคาทอยในรปของโจทยปญหาการบวก การลบ การคณ การหาร และระคน และ

mailto:[email protected]

319


(2) แบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรองสมการ มคณภาพดานความตรงเชงเนอหาเทากบ 1.00 ทกขอ คาความเทยงเทากบ 0.930 คาความยาก 0.54 - 0.78 คาอ านาจจ าแนก 0.21 - 0.84 และอ านาจการวนจฉยผานเกณฑ ดงนน จงสรปไดวาแบบทดสอบมคณภาพตามเกณฑทก าหนด ค าส าคญ: แบบทดสอบวนจฉย ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร ทกษะการแกโจทยปญหา ประถมศกษา

Abstract The purposes of this research were (1) to construct a diagnostic test of mathematical connection skills and word problem solving on equations for Prathom Suksa VI students in schools under Uttaradit Primary Education Service Area Office 1; and (2) to verify quality of the constructed diagnostic test of mathematical connection skills and word problem solving on equations for Prathom Suksa VI students in schools under Uttaradit Primary Education Service Area Office 1. The research sample consisted of 396 Prathom Suksa VI students in schools under Uttaradit Primary Education Service Area Office 1, obtained by stratified random sampling. The instrument employed in this research was a diagnostic test of mathematical connection skills and word problem solving on equations. Statistics for data analysis were the validity index, reliability coefficient, difficulty index, discrimination index, and diagnostic index. Research findings revealed that (1) the constructed diagnostic test was composed of 2 skills: mathematical connection skill and word problem solving on equations skill. The mathematical connection skill comprised equations with problem solving on weighting, finding the area and length around the image, and number operations; while the word problem solving on equations skill comprised the word problems equation with and without determination of the unknown in the forms of word problems on addition, subtraction, multiplication, division and the combination of addition, subtraction, multiplication, and division; and (2) the constructed diagnostic test of mathematical connection skills and word problem solving on equations was found to have content validity; reliability coefficient of 0.93; difficulty indices ranging from 0.54 - 0.78; discrimination indices ranging from

320


0.21 - 0.84; and diagnostic indices passing the pre-determined criteria. Thus, it could be concluded that quality of the test met the pre-determined criteria. Keywords: Diagnostic test, Mathematical connection skills, Word problem solving, Prathom Suksa บทน า การศกษาเปนการพฒนาคนใหมความรความสามารถ ซงเปนพนฐานส าคญในการพฒนาทกดาน จงจ าเปนตองด าเนนการจดการศกษาใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง คณตศาสตรเปนวชาทชวยพฒนาความคดและสตปญญา มบทบาทส าคญตอการพฒนาความคดมนษย ท าใหมนษยมความคดสรางสรรค คดอยางมเหตผล เปนระบบ มแบบแผน สามารถวเคราะหปญหาหรอสถานการณไดอยางถถวนรอบคอบ ชวยใหคาดการณ วางแผน ตดสนใจ แกปญหา และน าไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตองเหมาะสม นอกจากนยงเปนเครองมอในการศกษาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และศาสตรอนๆ คณตศาสตรจงมประโยชนตอการด าเนนชวต ชวยพฒนาคณภาพชวตใหเปนมนษยทสมบรณมความสมดลทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม คดเปน ท าเปน แกปญหาเปนและสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข (กระทรวงศกษาธการ, 2552, น.56) ความส าคญดงกลาว วชาคณตศาสตรจงจดไวในหลกสตรทกระดบการศกษา สภาพความเปนจรงพบวาการจดการเรยนการสอนคณตศาสตรทผานมายงไมประสบผลส าเรจ ดงจะเหนไดจากรายงานผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ชนประถมศกษาปท 6 ในปการศกษา 2556-2559 พบวาในภาพรวมระดบประเทศและระดบส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1 คะแนนเฉลยคณตศาสตรต ากวารอยละ 50 และเมอพจารณาตอในรายสาระ พบวาสาระทมระดบคะแนนต ามากเปนปญหาอยางตอเนองมาตลอดทงในภาพรวมระดบประเทศและระดบเขตพนทการศกษา คอ สาระพชคณต ตวชวด ค 4.2 ป 6/1เขยนสมการจากสถานการณหรอปญหา และแกสมการพรอมทงตรวจค าตอบ ผเรยนจะมความสามารถตามตวชวดนจ าเปนตองมความสามารถในการเชอมโยงความรตาง ๆทางคณตศาสตรมาประยกตใชเพอแกปญหาตาง ๆ และความสามารถในการแกโจทยปญหาเกยวกบเรองสมการ สมาคมครผสอนคณตศาสตรแหงชาต (National Council Teachers of Mathematics) เหนวาการเรยนการแกโจทยปญหาเปนจดประสงคหลกของการเรยนวชาคณตศาสตร หรอจดมงหมายทแทจรงในการสอนคณตศาสตร การท าใหผเรยนสามารถแกปญหาในชวตประจ าวนได ดงนนในการจดการเรยนการสอนคณตศาสตร จงจ าเปนตองใหผเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและทกษะการแกโจทยปญหาเปนทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรทส าคญ โดยททกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรเปนความสามารถของผเรยนในการสมพนธความรหรอปญหาตางๆทางคณตศาสตรทเรยนมากบปญหา

321


หรอสถานการณอนทตนเองพบ การเชอมโยงความรใหมกบความรเดม ท าใหผเรยนไดเรยนร และพฒนาความเขาใจ ตองอาศยการคดวเคราะห และความคดรเรมสรางสรรคในการน าความร เนอหาสาระ และหลกการทางคณตศาสตร มาสรางความสมพนธอยางเปนเหตเปนผลระหวางความรและทกษะกระบวนการทมในเนอหาคณตศาสตรกบงานทเกยวของเพอน าไปสการแกปญหา และการเรยนรแนวคดใหมทซบซอนหรอสมบรณขน (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย , 2555, น. 84) การวดและประเมนผลการเรยนรผเรยนเปนกจกรรมควบคกบการจดการเรยนการสอน มการจดสอบประเมนความรของผเรยนในหลายระดบทงในระดบหองเรยน ระดบโรงเรยน และในระดบประเทศ ผลการประเมนใหขอมลวาผเรยนอยในระดบใด หรอใชเพอตดสนผลการเรยน สวนใหญยงไมมการใหสารสนเทศจากการสอบในเชงการพฒนาผเรยนเปนรายบคคล ขาดการใหขอมลยอนกลบไปยงผเรยน คร ผบรหาร และผปกครอง เกยวกบจดเดนหรอจดดอยของผเรยน การประเมนเพอวนจฉย เปนการประเมนเพอคนหาขอบกพรองในการเรยนร สาเหตของขอบกพรอง และตรวจสอบความพอเพยงของความรความสามารถทเปนพนฐานจ าเปนของผเรยน จะน าไปสการพฒนาการเรยนการสอน ใหสารสนเทศจากการประเมนทมากกวาการประเมนในรปแบบปกตทวไป ผทเกยวของสามารถน าขอมลดงกลาวไปใชใหเปนประโยชนในการพฒนาการเรยนการสอน เครองมอทสามารถคนหาสาเหตขอบกพรองหรอจดออนในการเรยนแตละคน คอ แบบทดสอบวนจฉย การสรางแบบทดสอบวนจฉยมความส าคญอยางมาก เพราะแบบทดสอบวนจฉยมประโยชนในการน าไปสการวดผลและประเมนผลทมคณภาพ สามารถใชทดสอบเพอคนหาจดบกพรอง จดทเปนปญหาหรออปสรรคในการเรยนแตละเรองของแตละคน ใชเปนแนวทางแกไขไดตรงจดยงขน จากปญหาผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในสาระพชคณตทเรยนรเกยวกบเรองสมการ ประกอบกบความส าคญของแบบทดสอบวนจฉย ผวจยจงมความสนใจท าวจยเรอง การพฒนาแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1 เพอน าผลการวจยไปใชในการแกไขขอบกพรองทางการเรยนของผเรยนดานทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและทกษะการแกโจทยปญหาเรองสมการ ใชส าหรบวนจฉยขอบกพรองของนกเรยนในการเรยนการสอนไดตรงจด เปนรายบคคล สอนซอมเสรม รวมทงเปนแนวทางในการปรบปรงการสอนของผสอนใหดยงขน ซงจะชวยสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนสงขนตอไป

322


วตถประสงคของการวจย 1. เพอสรางแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1 2. เพอตรวจสอบคณภาพแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1 กรอบแนวคดการวจย

วธด าเนนการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2560 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1 จ านวน 2,361 คนจาก 173 โรงเรยน 1.2 กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอตรดตถ เขต 1 ผวจยก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางส าเรจรปของเครจซและมอรแกน ใชวธการสมแบบแบงชน มขนาดโรงเรยนเปนชนและมหองเรยนเปนหนวยการสม จ าแนกตามขนาดโรงเรยน ได 20 โรงเรยน และนกเรยนจ านวน 396 คน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551

แบบทดสอบวนจฉย ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหาเรอง สมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา ปท 6 ประกอบดวย ฉบบท 1 ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร ฉบบท 2 ทกษะการแกโจทยปญหา เรอง สมการ

คณภาพของแบบทดสอบวนจฉย 1. ความตรง 2. ความเทยง 3. ความยาก

4. อ านาจจ าแนก

5. อ านาจการวนจฉย

ตวชวด และสาระการเรยนร กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

พทธศกราช 2551

323


2. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวยแบบทดสอบ 2 ชด คอ ชดท 1 แบบทดสอบเพอส ารวจ เปนแบบทดสอบแบบเขยนตอบ เพอส ารวจและ

รวบรวมค าตอบผดและขอบกพรองตาง ๆ ม 2 ฉบบ คอ ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร 45 ขอ และทกษะการแกโจทยปญหา 80 ขอ ชดท 2 แบบทดสอบวนจฉย เปนแบบทดสอบปรนยแบบ 4 ตวเลอก จ านวน 2 ฉบบ คอทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร จ านวน 36 ขอ และทกษะการแกโจทยปญหาเรอง สมการ จ านวน 50 ขอ 3. การเกบรวบรวมขอมล

1. ด าเนนการตดตอประสานงานผเกยวของและจดเตรยมแบบทดสอบ 2. น าแบบทดสอบเพอส ารวจ ไปทดสอบกบนกเรยนกลมตวอยางวนท 6 - 8

กนยายน 2560 จ านวน 102 คน เพอส ารวจขอบกพรอง แลวน าขอบกพรอง พฒนาเปนแบบทดสอบวนจฉยปรนยแบบ 4 ตวเลอก

3. น าแบบทดสอบวนจฉย ทดสอบครงท 1 กบนกเรยนกลมตวอยาง ระหวางวนท 13-18 กนยายน 2560 จ านวน 120 คน วเคราะหขอสอบรายขอ คดเลอกขอทดสอบทอยในเกณฑใชได 4. น าแบบทดสอบวนจฉยทดสอบครงท 2 กบนกเรยนกลมตวอยาง ระหวางวนท 27 กนยายน - 3 ตลาคม 2560 จ านวน 174 คน วเคราะหขอมลหาคณภาพของแบบทดสอบ 4. เกณฑการแปลผล คาความยาก 0.20 - 0.80 อยในเกณฑทเหมาะสม คาอ านาจจ าแนกตงแต 0.20 ขนไป อยในเกณฑทเหมาะสม คะแนนจดตดของแบบทดสอบวนจฉย ตามวธการของแองกอฟฟ (Angoff) ไดคะแนนจดตดรอยละ 80 เกณฑอ านาจการวนจฉย ก าหนดอ านาจการวนจฉยผานเกณฑ รอยละ 70 ผลการวจย แบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ หาคณภาพดานความตรงเชงเนอหา ไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 ในทกขอ และหาคณภาพดานอนๆ โดยมผลการวเคราะหขอมล ดงน

324


ตารางท 1 ความยาก อ านาจจ าแนก และความเทยงของแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ( n = 174 )

ทกษะ เนอหา จ านวน

ขอสอบ (k) ความยาก

(p) อ านาจจ าแนก

(r)

ความเทยง

( )

การเชอมโยง -สมการกบการแกปญหาเกยวกบการชง 12 0.57 - 0.77 0.26 - 0.84 0.879 ทาง -สมการกบการหาพนทและความยาวรอบรป 12 0.64 - 0.78 0.21 - 0.79 0.839 คณตศาสตร -สมการกบการด าเนนการทางจ านวน 12 0.57 - 0.74 0.28 - 0.76 0.822

สรป ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร 36 0.57 - 0.78 0.21 - 0.84 0.938 การแกโจทย

1.ก าหนดตวไมทราบคา ปญหาสมการ -โจทยปญหาการบวก 5 0.71 - 0.78 0.54 - 0.83 0.845 -โจทยปญหาการลบ 5 0.65 - 0.78 0.53 - 0.66 0.771 -โจทยปญหาการคณ 5 0.60 - 0.73 0.39 - 0.77 0.702 -โจทยปญหาการหาร 5 0.55- 0.78 0.48 - 0.77 0.810 -โจทยปญหาระคน 5 0.54- 0.76 0.51 - 0.79 0.821

2.ไมก าหนดตวไมทราบคา -โจทยปญหาการบวก 5 0.55 - 0.78 0.45 - 0.80 0.760 -โจทยปญหาการลบ 5 0.59 - 0.71 0.49 - 0.66 0.703 -โจทยปญหาการคณ 5 0.59 - 0.69 0.43 - 0.67 0.707 -โจทยปญหาการหาร 5 0.55 - 0.69 0.48 - 0.72 0.775 -โจทยปญหาระคน 5 0.54 - 0.77 0.47 - 0.74 0.726

สรป ทกษะการแกโจทยปญหาเรอง สมการ 50 0.54 - 0.78 0.39 - 0.83 0.965 สรปภาพรวม 86 0.54 - 0.78 0.21 - 0.84

0.930

จากตารางท 1 พบวา แบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ม 2 ทกษะรวมจ านวน 86 ขอ มคาความยาก 0.54 - 0.78 คาอ านาจจ าแนก 0.21 - 0.84 และคาความเทยงภาพรวมเทากบ 0.930

325


ตารางท 2 อ านาจการวนจฉยของแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ

ทกษะ เนอหา จ านวน

ขอทดสอบ (k)

อ านาจการวนจฉย

กลมสง ผาน ไมผาน รอยละ รอยละ

กลมต า ผาน ไมผาน รอยละ รอยละ

การเชอมโยง - สมการกบการแกปญหาเกยวกบการชง 12 89.02 10.98 23.91 76.09 ทาง -สมการกบการหาพนทและความยาวรอบรป 12 89.02 10.98 6.52 93.48

คณตศาสตร - สมการกบการด าเนนการทางจ านวน 12 75.61 24.39 11.96 88.04

สรป ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร 36 91.46 8.54 9.78 90.22

การแกโจทย ปญหาสมการ

1.ก าหนดตวไมทราบคา

-โจทยปญหาการบวก 5 98.96 1.04 32.05 67.95

-โจทยปญหาการลบ 5 96.88 3.12 20.51 79.49

-โจทยปญหาการคณ 5 89.58 10.42 23.08 76.92

-โจทยปญหาการหาร 5 75.00 25.00 21.79 78.21

-โจทยปญหาระคน 5 70.83 29.17 10.26 89.74

2.ไมก าหนดตวไมทราบคา

-โจทยปญหาการบวก 5 89.58 10.42 14.10 85.90

-โจทยปญหาการลบ 5 85.42 14.58 20.51 79.49

-โจทยปญหาการคณ 5 76.04 23.96 20.51 79.49

-โจทยปญหาการหาร 5 81.25 18.75 17.95 82.05

-โจทยปญหาระคน 5 73.96 26.04 11.54 88.46

สรป ทกษะการแกโจทยปญหาสมการ 50 80.21 19.79 6.41 93.59

สรป ภาพรวม 2 ทกษะ 86 94.38 5.62 12.94 87.06

จากตารางท 2 พบวา แบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและทกษะการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ม 2 ทกษะรวมจ านวน 86 ขอ มอ านาจการวนจฉยกลมสงผานเกณฑรอยละ 94.38 ไมผานเกณฑรอยละ 5.62 กลมต าผานเกณฑรอยละ 12.94 ไมผานเกณฑรอยละ 87.06

326


สรปและอภปรายผล 1. การสรางแบบทดสอบวนจฉย การด าเนนการสรางแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหา เรอง สมการ ของผวจยเปนไปตามทบญชม ศรสะอาด (2553, น. 29) โดยก าหนดจดมงหมายในการสรางแบบทดสอบ ศกษาทฤษฎ วธการ และงานวจยทเกยวกบการสรางแบบสอบวนจฉย วเคราะหเนอหา จดมงหมายของหลกสตร ก าหนดจดประสงค ทกษะยอย ใหผเชยวชาญพจารณาความเหมาะสม เขยนขอค าถามเพอส ารวจเปนแบบเตมค า สรางแบบสอบวนจฉย คดเลอกปรบปรงขอสอบ และตามท ศรเดช สชวะ (2550, น. 259 - 260) สรปขนตอนการสรางแบบทดสอบวนจฉยวา ตองศกษาและวเคราะหเนอหาหรอทกษะอยางละเอยดแลวแบงออกเปนเนอหายอย ๆ เขยนขอสอบใหสอดคลองกบจดประสงค เรยบเรยงขอสอบเปนดาน ๆ เพอสะดวกในการวนจฉย ตรงกบทกรมวชาการ (2546, น. 2) ใหแยกเปนฉบบยอย ๆ ใชวดทกษะเฉพาะอยาง และบราวน (Brown, 1970, p. 303) วาการสรางแบบทดสอบวนจฉยควรแบงทกษะทตองการวดออกเปนองคประกอบยอย ๆ ใหชดเจน ผวจยไดจดท าตามขนตอนไดแบบทดสอบเพอส ารวจ และแบบทดสอบวนจฉยแบงเปน 2 ทกษะคอ ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร แบงเปน 3 เรอง ไดแก การเชอมโยงระหวางเรองสมการกบการแกปญหาเกยวกบการชง สมการกบการหาพนทและความยาวรอบรป และสมการกบการด าเนนการทางจ านวน และทกษะการแกโจทยปญหา เรอง สมการ แบงเปน 10 เรอง ไดแก โจทยปญหาสมการทก าหนดและไมก าหนดตวไมทราบคาทอยในรปของโจทยปญหาการบวก โจทยปญหาการลบ โจทยปญหาการคณ โจทยปญหาการหาร และโจทยปญหาระคน มลกษณะส าคญตามท อดมส และทอรเกอรสน (Adams and Torgerson, 1964, p. 472) เหนวาแบบทดสอบวนจฉยแบงเปนแบบทดสอบยอย ๆ เพอใชวดทกษะเฉพาะดานของการเรยนวชาตาง ๆ แบบทดสอบยอยตองมปรมาณมากพอทใชวดความสามารถ เชนเดยวกบบญชม ศรสะอาด (2553, น. 11 - 12) กลาวถงจ านวนขอสอบหลายขอทใชวดทกษะเดยวกน ท าใหเพมโอกาสในการท าแบบทดสอบผดพลาดไดมากขนซงจะชวยใหสามารถจ าแนกนกเรยนทมความบกพรอง ในการเรยนเรองนน ๆ ไดอยางเพยงพอ และชใหเหนถงจดบกพรองไดอยางชดเจนตามท กญจนา ลนทรตนศรกล (2545, น. 249) กลาวถงลกษณะของแบบทดสอบวนจฉย ประกอบดวยขอสอบทคอนขางงายและมจ านวนมากขอ ครอบคลมจดประสงคการเรยนรทตองการวดแตละทกษะยอยตรงกบท บลม และคณะ (Bloom and others, 1971, pp. 91 - 92) กลาวถงลกษณะของแบบทดสอบวนจฉยเปนแบบทดสอบทใชเพอหาจดบกพรองของผเรยนกบทกษะพนฐาน และหาวาผเรยนคนใดตองสอนซ า มจ านวนขอมาก ๆ ซงสงห (Singha, 1974, p. 201) กลาววาการสรางแบบทดสอบวนจฉยมลกษณะส าคญ กรณทสรางแบบทดสอบเปนแบบปรนยชนดเลอกตอบหรอแบบตอบสน ๆ ควรมจ านวนขอไมนอยกวา 3 ขอ ซงการวจยครงนผวจยไดสรางแบบทดสอบวนจฉยทครอบคลมจดประสงคการเรยนร แยกเปนฉบบยอยส าหรบวด

327


ทกษะเฉพาะอยาง แยกแตละตอนเพอหาขอบกพรองในแตละดานมจ านวนมากขอ คอนขางงายตามทกรอนลนด (Gronlund, 1976, p. 139) กลาวถงลกษณะของแบบทดสอบวนจฉย ยดความบกพรองในการเรยนเปนขอบขายในการวด ความบกพรองทจะวดเปนความบกพรองเฉพาะอยาง ขอสอบมลกษณะคอนขางงาย ในการวจยครงนไดแบบทดสอบวนจฉย 2 ทกษะ คอ ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรจ านวน 36 ขอ และทกษะการแกโจทยปญหา เรอง สมการ จ านวน 50 ขอ รวมทง 2 ทกษะ จ านวน 86 ขอ ทผานการทดลองใช และหาคณภาพสามารถน าไปใชเปนแบบทดสอบเพอวนจฉยเพอคนหาขอบกพรองในการเรยนแตละทกษะได เชนเดยวกบงานวจยของ ศภานนท บญชต (2559, น. 91-96) ทไดสรางแบบทดสอบวนจฉยทกษะการค านวณและการแกโจทยปญหาคณตศาสตร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ผลจากการวจยไดแบบทดสอบวนจฉย 2 ทกษะ รวม 110 ขอ 2. คณภาพของแบบทดสอบวนจฉย 2.1 ความตรงเชงเนอหาของแบบทดสอบวนจฉย การพจารณาและตรวจสอบความตรงเชงเนอหาของแบบทดสอบวนจฉยเปนรายขอของผเชยวชาญทง 5 ทาน พบวาทง 2 ทกษะ คอ ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร และทกษะการแกโจทยปญหาเรอง สมการ มคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00 ในทกขอ ถอวามความตรงเชงเนอหา แสดงวาขอค าถามทกขอของแบบทดสอบวนจฉยวดไดตรงตามพฤตกรรมบงชทตองการวด เปนลกษณะเฉพาะทจ าเปนอยางยงของแบบทดสอบวนจฉย ตรงกบแนวความคดของสงห (Singha, 1974, pp. 200 - 201) ทกลาวถงลกษณะของแบบทดสอบวนจฉยวา ตองเปนแบบทดสอบทเนนความเทยงตรงเชงเนอหาซงเปนสงจ าเปนมาก นอกจากนยงตรงกบเพนน (Payne, 1968, pp. 167) ทกลาวไววา แบบทดสอบวนจฉยนนจะตองเปนแบบทดสอบทสอดคลองกบจดประสงคของหลกสตร และจดประสงคของการสอน อกทงขอทดสอบจะตองเกดจากการวเคราะหเนอหาอยางละเอยด และครอบคลมจดประสงคในการเรยนเรองนน ๆ เชนเดยวกบงานวจยของ อารรตน แสงดาว (2559, น. 49 - 52) ทพฒนาแบบทดสอบวนจฉยขอบกพรองในการแกโจทยปญหาทางคณตศาสตร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต1 และหทยรตน ร าพงจตต (2553, น. 76 - 82) พฒนาแบบทดสอบวนจฉยคณตศาสตร เรอง ทฤษฏบทพทาโกรส ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสตรวดระฆง กรงเทพมหานคร ทมคาดชนความตรงเชงเนอหาเทากบ 1.00 2.2 คาความเทยงของแบบทดสอบวนจฉย

ผลการวเคราะหคาความเทยงของแบบทดสอบวนจฉยทง 2 ทกษะโดยใชสตรไบโนเมยลของโลเวทท พบวาทกษะท 1 ทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร มคาความเทยงเทากบ 0.938 และทกษะท 2 ทกษะการแกโจทยปญหาเรอง สมการ มคาความเทยงเทากบ 0.965 คาความเทยง

328


อยในระดบสงถอเปนลกษณะทดของแบบทดสอบวนจฉย คาความเทยงของแบบทดสอบเปนองคประกอบทส าคญในการสราง เปนดชนบงชวาแบบทดสอบมคณภาพหรอไม แบบทดสอบวนจฉยทมความเทยงสงไมวาผเรยนแตละคนจะท าการทดสอบกครงกตามคะแนนทไดจากการทดสอบจะมคาใกลเคยงกบคะแนนทสอบครงเดม (สมนก ภททยธน , 2551, น. 11) แบบทดสอบวนจฉยทผวจยสรางขนมคาความเทยงอยในระดบสงเชนเดยวกบงานวจยของหลายทานคอ วสารตน วงศภร (2556 , น. 67) ทสรางแบบทดสอบวนจฉยจดบกพรองในการเรยนวชาคณตศาสตรเรอง การแกโจทยปญหาดวยสมการส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ไดคาความเทยง 0.928 - 0.919 , หทยรตน ร าพงจตต (2553, น. 76 - 82) ทพฒนาแบบทดสอบวนจฉยคณตศาสตร เรองทฤษฏบทพทาโกรส ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสตรวดระฆง กรงเทพมหานคร มคาความเทยง 0.989 และ 0.990 และงานวจยของอารรตน แสงดาว (2559, น. 49 - 52) พฒนาแบบทดสอบวนจฉยขอบกพรองในการแกโจทยปญหาทางคณตศาสตร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทแบบทดสอบวนจฉยทงฉบบท 1 และ 2 มคาความเทยงเทากบ 0.930 2.3 คาความยากของแบบทดสอบวนจฉย ผลการวเคราะหคาความยากของแบบทดสอบวนจฉยทง 2 ทกษะ ในภาพรวมมคาความยาก 0.54 - 0.78 ลกษณะของแบบทดสอบความยากอยในระดบปานกลางถงคอนขางงาย ซงเปนไปตามลกษณะของแบบทดสอบวนจฉยทด ตามท อาหแมนนและคลอก (Ahmann and Glock, 1967, pp. 364 - 365), กรอนลนด (Gronlund, 1976, pp. 139) และกญจนา ลนทรตนศรกล (2545, น. 246) ทมความเหนวา แบบทดสอบวนจฉยเปนแบบสอบเพอคนหาขอบกพรองของผเรยน มกจะเปนค าถามทคอนขางงาย ครอบคลมจดประสงคการเรยนซงสอดคลองกบงานวจยของกญวลญช จตรด (2559, น. 168 - 172) ไดสรางแบบทดสอบวนจฉยวชาคณตศาสตร เรองตวประกอบของจ านวนนบ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มคาความยาก 0.54 - 0.70 และจารวรรณ กศลการณ (2554, น. 102) ไดพฒนาแบบสอบวนจฉยวชาคณตศาสตรเรองพนทผวและปรมาตร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนชลประทานวทยา มคาความยาก 0.66 - 0.79 ซงเปนคาความยากทอยในระดบทคอนขางงาย เหมาะสมส าหรบแบบทดสอบวนจฉย 2.4 คาอ านาจจ าแนกของแบบทดสอบวนจฉย ผลการวเคราะหคาอ านาจจ าแนกของแบบทดสอบวนจฉยทง 2 ทกษะ มคาอ านาจจ าแนก 0.21 - 0.84 เปนแบบทดสอบทมคาอ านาจจ าแนกอยในเกณฑทเหมาะสมตามทก าหนด แสดงวาแบบทดสอบทสรางขนมความสามารถในการจ าแนกผสอบทมคณลกษณะ หรอความสามารถแตกตางกนออกจากกนไดตามจดมงหมายในการสราง ตรงตามท กรมวชาการ (2546, น. 2), บญชม ศรสะอาด (2553, น. 10) และบญศร พรหมมาพนธ และนวลเสนห วงศเชดธรรม (2545, น. 248) กลาววาแบบทดสอบวนจฉย เปนแบบทดสอบทสามารถจ าแนกผเรยนเกง ผเรยนออนทมความ

329


บกพรองในการเรยนเรองนน ๆ และชใหเหนถงจดบกพรองทแทจรงของผเรยนเปนรายบคคล แบบทดสอบวนจฉยสรางขนเพอคนหาและวเคราะหความสามารถของผเรยนแตละคนวาเกงหรอออน มจดเดนจดดอยในเรองใด และบอกสาเหตของความบกพรองได เพอสามารถน าผลการทดสอบไปใชในการปรบปรงแกไขขอบกพรอง และสงเสรมการเรยนของผเรยนไดถกตองและตรงจด ตลอดจนใชเพอการปรบปรงการสอนของครใหมประสทธภาพมากยงขน ซงตรงกบความเหนของ อดมสและเทอรเกอรสน (Adams and Torgerson, 1964, pp. 472) วาความมงหมายประการส าคญทสดของแบบทดสอบวนจฉย คอ การคนหาวาผเรยนมความบกพรองทางการเรยนในเรองใดและมสาเหตมาจากอะไร มากกวาทจะเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนเพอการจ าแนก ซงสอดคลองกบงานวจยของวทยา บราณ (2556, น. 90 - 97) ทพฒนาการทดสอบวนจฉยทางการเรยนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง ความรเบองตนเกยวกบจ านวนจรง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทด าเนนการทดสอบดวยคอมพวเตอร มคาอ านาจจ าแนกของแบบทดสอบทง 4 ฉบบ เปน 0.28 – 0.71 และงานวจยของวยดา ซอนข า (2551, น. 118 - 119) ทสรางแบบทดสอบวนจฉยจดบกพรองในการเรยนวชาคณตศาสตรเรอง จ านวนและการด าเนนการส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ของโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มคาอ านาจจ าแนก 0.20 - 0.56 2.5 คาอ านาจวนจฉยของแบบทดสอบ ผลการวเคราะหคาอ านาจการวนจฉยของแบบทดสอบวนจฉยทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตรและการแกโจทยปญหาเรอง สมการ ทง 2 ทกษะจ านวน 86 ขอ โดยวธหาคารอยละของสดสวนผเรยนทตอบถกในแตละขอของกลมสงและและกลมต า สดสวนผเรยนทอยในกลมสงมจ านวนรอยละของการตอบถกมากกวาผเรยนทอยในกลมเดยวกนและในกลมต า ยอมเปนสงทแสดงถงความสามารถในการวนจฉยทดหรอมอ านาจวนจฉย ซงแบบทดสอบวนจฉยทผวจยไดพฒนาขนในครงนเมอพจารณาเปนรายขอ ในเรองยอย แยกทกษะหรอในภาพรวมมอ านาจการวนจฉยผานเกณฑทไดก าหนดไวรอยละ 70 ทงหมด สามารถน าแบบทดสอบไปใชเพอการวนจฉยหาขอบกพรองในการเรยนของผเรยน เพอการวนจฉยไดเฉพาะเรองได เชน เรองยอยในทกษะการเชอมโยงความรทางคณตศาสตร ทกษะการแกโจทยปญหาสมการทอยในรปการบวก การลบ การคณ การหาร เปนตน ซงเปนไปตามท กด (Good, 1973, pp. 9) ทเหนวาการวนจฉย คอ การคนหาความสามารถของผเรยนทงทเปนจดดอยหรอขอบกพรองโดยการใชแบบทดสอบ และวธการอน ๆ เพอจะไดขอมลเกยวกบผเรยน ส านกงานทดสอบทางการศกษา กรมวชาการ (2546, น. 2 - 3) ไดกลาวถงเรองการวนจฉยในระดบเฉพาะ (Specific Level) วาเปนระดบทตองการทราบวาผเรยนยงมขอบกพรองในเรองใด เปนการวดความสามารถเฉพาะเจาะจงลงไปในเรองใดเรองหนง อยางไรกตามมขอสงเกตจากการหาคาอ านาจจ าแนก มขอสอบในบางขอ คอ ขอ 1,4,10,19,33 ของทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร และขอ

330


1,2,3,6,7,9,12,21,37 ของทกษะการแกโจทยปญหา มอ านาจการวนจฉยในกลมสงเปนปกตเหมอนกบทกขอ คอ มรอยละของคนตอบถกมากกวาคนตอบผด แตในกลมต าผดปกตจากทควรจะเปน คอ โดยธรรมชาตของกลมต าตองมรอยละของคนตอบถกควรนอยกวาคนตอบผดแตในขอดงกลาว กลมต ามรอยละของคนตอบถกกลบมากกวาคนตอบผด เมอผวจยพจารณาจากขอสอบนนประกอบกบคณภาพแลวสงทมผลโดยตออ านาจการวนจฉยคอคาความยาก แตละขอมคาความยาก 0.71 - 0.78 ซงเปนขอสอบคอนขางงาย สงผลใหผเรยนสวนมากตอบถกทงในกลมสงและกลมต า ทเหนชดเจนในขอ 1 ของทกษะการแกโจทยปญหา ผเรยนกลมสงตอบถกทงหมดคดเปนรอยละ 100 กลมต าตอบถกรอยละ 55.13 นอกจากนแลวมขอสอบทมอ านาจวนจฉยสง สามารถน าไปใชวนจฉยไดเปนอยางด คอ ขอ 6,27 ของทกษะการเชอมโยงทางคณตศาสตร ขอ 14,15,18,19,20,23, 24,43,44,45 ของทกษะการแกโจทยปญหา ขอเสนอแนะ ดานการน าผลการวจยไปใช

1. ครหรอผทน าแบบทดสอบไปใชควรน าแบบทดสอบไปทดสอบกบผเรยนตามจดประสงคการเรยนรในเรองทตรงกบแบบทดสอบวนจฉยน ควรท าความเขาใจและด าเนนการสอบตามคมอการสอบอยางเครงครด

2. ใชส าหรบทดสอบหลงจากทสอนเนอหาจบ เมอท าการตรวจใหคะแนนและตดสนผลตามเกณฑทก าหนด และวนจฉยขอบกพรองเรยบรอยแลว ควรแจงผลการทดสอบและขอบกพรองใหผเรยนทราบโดยเรว เพอใหผเรยนไดปรบปรงแกไขขอบกพรองของตน และน าผลการวนจฉยเปนขอมลในการสอนซอมเสรมส าหรบครตอไป

3. ครหรอผทน าแบบทดสอบไปใชควรเลอก และพจารณาปรบความเหมาะสมในเรองการใชเวลา จ านวนขอสอบทเหมาะสมกบผเรยนของตน โดยไมจ าเปนตองสอบทงหมดในครงเดยว

4. มขอทดสอบในบางขอทมอ านาจวนจฉยไมแตกตางระหวางกลมสงและกลมต า กลาวคอ สดสวนคนตอบถกมากกวาคนทตอบผดทงสองกลมซงพจารณาแลวเปนขอทดสอบทคอนขางงาย และมบางขอทมอ านาจการวนจฉยชดเจน ครหรอผน าไปใชควรศกษาและท าความเขาใจผลการวจยประกอบการน าแบบทดสอบไปใช เพอใหเกดประโยชนสงสด ดานการวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาวจยเพมเตมใน การพฒนาแบบทดสอบวนจฉยขอบกพรองทางการเรยนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรทมผลสมฤทธต าในเรองอนๆ เพอน าไปแกปญหาในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

331


2. ควรมการศกษาวจยในเรอง “ปจจยทสงผลตอการเกดขอบกพรองทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยนในระดบชนประถมศกษาปท 6” เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.

กรงเทพฯ : โรงพมพ ชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กรมวชาการ. (2546). แนวทางการสรางแบบทดสอบวนจฉยเพอพฒนาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ:

โรงพมพครสภาลาดพราว. กญจนา ลนทรตนศรกล. (2545). หนวยท 5 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน. ใน ประมวล

สาระชดวชาการ พฒนาเครองมอส าหรบการประเมน หนวยท 1 - 7. (พมพครงท 1, น. 245 - 253). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

กญวลญช จตรด. (2559). การสรางแบบทดสอบวนจฉยวชาคณตศาสตร เรอง ตวประกอบของจ านวนนบ ส าหรบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6. (วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา).

กลพร พลสวสด. (2559). " การประเมนวนจฉย: แนวคดและกระบวนการประเมน " วารสารศกษาศาสตรมหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช 9, 1 (มกราคม – มถนายน) : 103-112

จารวรรณ กศลการณ. (2554). การพฒนาแบบสอบวนจฉยวชาคณตศาสตร เรองพนทผวและปรมาตร ส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนชลประทานวทยา จงหวดนนทบร. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหา บณฑตมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช).

บญชม ศรสะอาด. (2553). การวจยทางการวดและประเมนผล. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ส านกพมพสวรยาสาสน.

บญศร พรหมมาพนธ และ นวลเสนห วงศเชดธรรม. (2545). หนวยท 5 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน. ใน ประมวลสาระชดวชาการพฒนาเครองมอส าหรบการประเมนการศกษา หนวยท 1 - 7. (พมพครงท 1, น. 246 - 247). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

วยดา ซอนข า. (2551). การสรางแบบทดสอบวนจฉยจดบกพรองในการเรยนวชาคณตศาสตร เรอง จ านวนและการ ด าเนนการ ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. (ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

วทยา บราณ. (2556). การพฒนาการทดสอบวนจฉยทางการเรยนกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร เรอง ความรเบองตน เกยวกบจ านวนจรง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทด าเนนการ

332


ทดสอบดวยคอมพวเตอร. (วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต , มหาวทยาลยมหาสารคาม).

วสารตน วงศภร. (2556). การสรางแบบทดสอบวนจฉยจดบกพรองในการเรยนวชาคณตศาสตร สาระท 4 พชคณต เรอง การแกโจทยปญหาดวยสมการ ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. (ปรญญานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ).

ศรเดช สชวะ. (2550). การวเคราะหจดออนและจดแขงของผเรยน. ในหนงสอชดปฏรปการศกษา“การประเมนผลการ เรยนรแนวใหม” พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศภานนท บญชต. (2559). การพฒนาแบบสอบวนจฉยทกษะการค านวณและการแกโจทยปญหาคณตศาสตรส าหรบ นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑตมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช).

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย . (2555). การวดผลประเมนผลคณตศาสตร. กรงเทพฯ: บรษท ซเอดยเคชนจ ากด (มหาชน).

ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. (2551). การสรางแบบทดสอบวนจฉยเพอพฒนาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.

สมนก ภททยธน. (2551). การวดผลการศกษา. กาฬสนธ : ประสานการพมพ. หทยรตน ร าพงจตต. (2553). การพฒนาแบบทดสอบวนจฉยวชาคณตศาสตร เรองทฤษฎบทพทา

โกรส ส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาปท 2. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต ไมไดตพมพ). มหาวทยาลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, นนทบร.

อารรตน แสงดาว. (2554). การพฒนาแบบทดสอบวนจฉยขอบกพรองในการแกโจทยปญหาทางคณตศาสตร สาหรบ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต 1. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร).

Adams, Geogia S. and Theodose L. Torgerson. (1964). Measurement and Evaluation in Education on Psychology and guidance. New York: Rinehart and Winston.

Anderson, K.B and Pingry, R.E. (1973). The Learning of Mathematics: Its Theory and Practice. Washington D.C.: The National Council of Teachers of Mathematics.

Ahmann’ Stanley J and Marvin D. Glock. (1967). Evaluation Growth Principle of Tests and easurement. . (ed.), Boston : Allyn and Bacon.

Baroody, A. J. (1993). Problem Solving, Reasoning and Communicating, K-8 : Helping Children Think Mathematically. New York : Macmillan Publishing

333


Bloom, Benjamin S. and Others. (1971). Hand Book on Formation and Summative Evaluation of Student Learning. New York : McGraw-Hill.

Brown, Frederick G. (1970). Principle Educational and Psychological Testing. Hindale: the Dryden Press.

Good, Carter V. (1973). Dictionary of Education. New York: McGraw-Hill. Grounlund, N.e. (1976). Measurement and Education in Feaching. New York :

Macmillan Publishing. National Council of Teachers of Mathematics. (1989). Curriculum and Evaluation :

Standards for School Mathematics. Reston, Virginia: The National Council of Teachers of Mathematics.

Payne, D. A. (1968). The Specification and Measurement of Learning Outcome. Waltkam, Blaisdell.

Polya, George. 1957. How to Solve It: A New Aspect of Mathematical Method New York: Doubleday and Company Garden City.

Singha, H.S. (1974). Modern Education Testing. New Delhi: Sterling Publishing.

334


การพฒนากจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถ ในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 THE DEVELOPMENT OF CONTEXT-BASED LEARNING ACTIVITIES

TO ENHANCETHE ANALYTICAL THINKING ABILITY ON “ WATER RESOURCES ” FOR GRADE 3

เบญจวรรณ ภรกษ(Benjawan Puluk)1* องคณา ออนธาน 1 สาขาวชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมจดประสงคเพอ 1) เพอสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบท เปนฐาน 2) เพอศกษาผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ประกอบดวย 2.1) เปรยบเทยบความสามารถ ในการคดวเคราะหกอนเรยนและหลงเรยน 2.2) ศกษาผลการจดกจกรรมการรโดยใชบรบทเปนฐาน กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนบานสายค าโห ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 จ านวน 12 คน ซงไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง แบบแผนการทดลอง One Group Pretest-Posttest Design เครองมอทใช ไดแก 1) กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน 2) แบบวดความสามารถในการคดวเคราะห 3) แบบบนทกภาคสนาม วเคราะหขอมลโดยใชสถต คอ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคา t-test แบบ dependent sample เพอทดสอบสมมตฐาน

ผลการวจยพบวา 1. กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานม 4 ขนตอน คอ 1) ขนก าหนดสถานการณ 2)

ขนศกษาคนควาหรอลงมอปฏบตงาน 3) ขนการเรยนรแนวคดส าคญ 4) ขนน าความรไปใชในสถานการณใหม โดยมคาความเหมาะสมในภาพรวมอยในระดบมากทสด ( X = 4.60 , S.D. = 0.85) มคาดชนประสทธผล เทากบ 0.5611

2. ผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เรอง ทรพยากรน า 2.1 ความสามารถในการคดวเคราะหคะแนนสอบหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางม

นยส าคญทางสถต ทระดบ .05 2.2 นกเรยนเกดความสามารถในการคดวเคราะหระหวางการจดกจกรรมการเรยนร

โดยใชบรบทเปนฐานโดยนกเรยนสามารถวเคราะหบรบทและน าเสนอผลการวเคราะหบรบท สรป

335


ความคดรวบยอด สามารถน าความรเดมไปใชกบสถานการณใหม และนกเรยนมความพงพอใจตอกจกรรมการเรยนร ค าส าคญ : การพฒนากจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ความสามารถในการคดวเคราะห

Abstract Objectives of Research: 1) generate and index the effectiveness of context-

based learning activities about to enhance the analytical thinking ability on “ Water resources ” for grade 3 2) Use and cultivate the results of context-based learning activities about to enhance the analytical thinking ability on “ Water resources ” for grade 3 2.1. Compare analytical thinking skill before and after of context-based learning activities about to enhance the analytical thinking ability on “ Water resources ” for grade 3 2.2 Cultivate the results of context-based learning activities about to enhance the analytical thinking ability on “ Water resources ” for grade 3. The sample group was 12 students grade 3 at Bansaicomeho School first semester of academic year 2018. Fieldwork of data analysis using mean standard deviation and t-test dependent sample. Result 1) part of context-based learning activities situation , research and process, concepts and application with high quality level ( X = 4.60 , S.D. = 0.85) and efficiency at 0.5611 2) Result of context-based learning activities about to enhance the analytical thinking ability skill on “ Water resources ” for students 2.1 Result of post-test higher than per-test with statistical .05 2.2 Students analytical thinking skill increate during context-based learning activities. Students can analyze the context and present contextual analysis results, concept and application. Students are satisfaction with learning activities. Keywords: The development of context-based learning activitities , The analytical thinking ability บทน า วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบทกคน ทงในชวตประจ าวนและการงานอาชพตางๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอและเครองใชและผลผลตตางๆ ทมนษยไดใช เพออ านวยความสะดวกในชวตและการท างาน เหลาน

https://dict.longdo.com/search/Fieldwork%20(Educational%20method)

https://dict.longdo.com/search/process

336


ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคดทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะส าคญในการคนควาหาความรมความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร (knowledge-based society) ดงนนทกคนจงจ าเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางขน สามารถน าความรไปใชอยางมเหตมผล สรางสรรค และมคณธรรม (ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา, 2551, หนา 1) การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดพฒนาตนเองอยางเตมท ไดเปดกวางทางความคด มเจตคตทดตอวทยาศาสตรพฒนาชวตดวยทกษะและคณลกษณะองพงประสงค เรยนรสงตางๆ จากสงแวดลอมภายนอกมากกวาแคการซมซบความรภายในหองเรยน การท าความเขาใจในวทยาศาสตรตองเปดพนทการเรยนร และขยายขอบเขตการสรางความร ใหสอดคลองกบสภาพสงคมทก าลงววฒนาการอยางตอเนอง สงเสรมคณลกษณะตางๆ ทจ าเปนตอการน าไปใชด ารงชวต และชวยค าจนใหผเรยนสามารถอยรวมกบสงคมไดอยางปกตสข (ประสาท เนองเฉลม, 2558, หนา 137) จากผลการประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษาขนพนฐาน ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา พบวาผลการประเมน ตวบงชท 4 ดานการคดท าเปนการสงเสรมผเรยนใหมความสามารถในดานของ การคดวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ คดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน สงทนกเรยนควรไดรบการพฒนา คอ ผเรยนควรไดรบการสงเสรมการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ ความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน เพมมากขน ครควรจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการ ใหนกเรยนไดลงมอปฏบต ไดทดลอง ไดศกษาคนควาโดยเฉพาะกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร นกเรยนควรไดรบการสนบสนนและสงเสรมใหนกเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเองอยางตอเนอง ครควรมอบใหนกเรยนบนทกความร สรปองคความรดวยตนเอง (ส านกรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคกรมหาชน), 2557, หนา 29) ความส าคญของการคดในลกษณะตางๆ มความส าคญทงหมด แตพนฐานของการคดทส าคญและควรมกอนการคดในลกษณะอน คอ การคดวเคราะหเพราะเปนตนน าของการแกปญหาทกอยาง ถาเราไมเรมตนทการคดวเคราะหกอนแลว การทจะแกปญหาอะไรอยางไรทเกดขนตามมาจะไมชดเจนตามไปดวย ซงมความจ าเปนทครทกทานควรสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาใหมการคดวเคราะหใหมากขน เพอการแกไขปญหาทจะตองเผชญอยางหลกเลยงไมได สงคมปจจบนการสงเสรมการคดวเคราะหมความส าคญมากขน ทกทในสงคมของไทยเราทงนเพราะสงคมไทยไดเปลยนแปลงไปจากเดมมากโดยเฉพาะการเปลยนแปลงทางดานสงคม อนเนองมาจากเทคโนโลย สงคมไทยจงจ าเปนตองมลกษณะของการคดวเคราะหแยกแยะความด ความงาม ความเหมาะสม ความถกตอง และความมประโยชนใหมาก

337


ยงขน โดยเหตนการฝกฝนนกเรยนใหรจกเขาใจและสามารถปฏบตไดในเรองการคดวเคราะหจงจ าเปนอยางมากในสงคมปจจบน (ไพรฑรณ สนลารตน และคณะ , 2557, หนา 1-7) ดงนนการจดกจกรรมการเรยนร ทจะจดใหกบนกเรยนจงเนนทการใหผเรยนไดคดดวยตนเอง ผานขอมลหรอเนอหา ทกระตนใหคด เราความสนใจของผเรยน ใหผเรยนไดรจกการจ าแนก แยกแยะ เปรยบเทยบ และตความสงทไดเรยนร สามารถสงเสรมการคดวเคราะหจากการสงเกตสงตางๆ หรอเหตการณรอบตว จากส งรอบตวผ เรยนซงมมากมายทน ามาฝกการคดวเคราะห การวเคราะหจากชวตประจ าวน โดยใชกจกรรมในชวตประจ าวนของผเรยนเองมาคดวเคราะห การวเคราะหจากเหตการณหรอสถานการณท เกดขนจรงในชมชน เปนการใชปญหาหรอสงทนาสนใจศกษา จากสภาพการณจรงในชมชนของนกเรยนมาก าหนดและน าไปคดวเคราะห (ไพรฑรณ สนลารตน และคณะ, 2557, หนา 27-29) การจดการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเปนวธการจดการเรยนรรปแบบหนงทเนนการเชอมโยงบรบทจากชวตจรงเขากบการเรยนการสอนเนนการใชสถานการณหรอเหตการณทสรางขนใหมความสมพนธกบมโนทศน หลกการ กฎและสงตางๆ ทสามารถท าใหเกดแนวคด หลกการ กฎ และสงตางๆ เหลานนไดดขน (Bennett and Holman, 2002, pp. 165 – 166) ซงการจดการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานนเปนการใหนกเรยนไดเรยนรจากวถชวตจรง ท าใหนกเรยนเกดความตองการเรยนรอยางเปนธรรมชาต เกดความสนใจในการเรยนร ไมเบอหนายในการเรยน และเหนคณคาในการเรยน เนองจากน าสงทนกเรยนพบเจอในชวตประจ าวนหรอเหตการณจรงมาเปนสวนหนงของการเรยนรจะสงผลใหนกเรยนเกดความสขในการเรยน (สชาดา แกวพกล , 2555, หนา 74) การจดการเรยนรทน ารปแบบบรบทมาใชควรสงเสรมใหนกเรยนท ากจกรรมกลม โดยมครเปนผทคอยกระตนและชแนะพรอมกบมง เนนการเรยน แบบระดมความคดของผเรยน รวมกนคดวเคราะหปญหาและน าไปสการแกปญหารวมกนในทสด (Darkwah,2006,p.15) ซงในกจกรรมการเรยนรจงเรมตนดวยการก าหนดบรบท ดานบคคล ดานชมชนและสงคม ดานการประกอบอาชพ ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทมความเกยวของกบนกเรยนหรอบรบททนกเรยนสนใจเพอกระตนใหนกเรยนไดนกถงและอภปรายเกยวกบบรบทดงกลาว รวมถงใหนกเรยนไดก าหนดปญหาและคดหาแนวทางแกไขปญหาทเกดขน จากนนใหนกเรยนศกษาคนควาหรอลงมอปฏบตกจกรรมตางๆ เพอแกไขปญหาดวยตนเอง ซงจะสงผลใหนกเรยนคนพบความรหรอแนวคดใหมๆ แลวใหนกเรยนไดน าเสนอขอคนพบตางๆ รวมทงสรปความรหรอแนวคดทไดจากการคนหาความรดวยตนเอง จากนนรวมกนอภปรายเกยวกบการน าความร ทไดรบไปประยกตใชในบรบทอนๆ หรอการประยกตใชความรในชวตประจ าวนของนกเรยน (Gilbert, et al, 2006)

ดงนน ผวจยเลงเหนถงความส าคญของการน าบรบทเปนฐานมาใชจดกจกรรมการเรยนร เพอสงเสรมการคดวเคราะหของนกเรยน เพราะบรบททน ามาจดกจกรรมการเรยนรมสวนเกยวของกบสถานการณหรอเหตการณทสามารถพบเหนไดในชวตประจ าวนของนกเรยน และสามารถน า

338


บรบทเหลานนมาก าหนดเปนสงทจะใหนกเรยนไดฝกฝนการคดวเคราะห จงเกดความสนใจทพฒนากจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเรอง ทรพยากรน า เพอสงเสรมการคดวเคราะห ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 เพอชวยนกเรยนไดพฒนากระบวนการคดวเคราะห และเปนแนวทางส าหรบผทสนใจศกษาตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอ

สงเสรมความสามารถ ในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 2. เพอศกษาผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถใน

การคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 2.1 เพอเปรยบเทยบการคดวเคราะห กอนเรยนและหลงเรยน ดวยกจกรรมการเรยนร

โดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

2.2 เพอศกษาผลการจดกจกรรมการรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 วธด าเนนการวจย การวจยครงนเปนแบบวจยและพฒนา ประกอบดวยขนตอนตางๆ ดงน

ขนตอนท 1 การสรางและการหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรองทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

ขอบเขตดานแหลงขอมล 1. ผเชยวชาญ จ านวน 5 คน ไดแก 1.รองศาสตราจารย ดร.วารรตน แกวอไร อาจารย

สาขาหลกสตร และการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2.นางยคลธร สงขสอน ศกษานเทศกช านาญการพเศษ 3.นางวนดา จนทรมณ ครช านาญการพเศษ โรงเรยนวดหนองหลวง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 4.นางกนธมา เจรญทวทรพย ครช านาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลพจตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 5.นางวไลพร ชาตมาลา ครช านาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลก าแพงแสน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โดยการเลอกแบบเจาะจง เพอตรวจสอบความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

339


2. นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 ส านกงานเขตพนทการศกษาประถม ศกษาพจตร เขต 1 โรงเรยนวดหนองไผ จ านวน 21 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง เพอหาคาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรทพฒนาขน

เครองมอทใชในการวจย 1. กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห

เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 2. แบบประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรม

ความสามารถ ในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 3. แบบประเมนคมอการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรม

ความสามารถ ในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ขนตอนท 2 การศกษาผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมการ

คดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 แหลงขอมล ผเชยวชาญ จ านวน 5 คน ไดแก 1.ผชวยศาสตราจารย ดร. ช านาญ ปาณาวงษ อาจารย

ประจ าสาขาวจยและประเมนผลการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2. นายกรต จนทรมณ ผอ านวยการสถานศกษาช านาญการพเศษ โรงเรยนวดหนอง 3.นางวนดา จนทรมณ ครช านาญการพเศษ โรงเรยนวดหนองหลวง กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตร 4.นางวไลพร ชาตมาลา ครช านาญการพเศษ โรงเรยนอนบาลก าแพงแสน กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตร 5.นางยคลธร สงขสอน ศกษานเทศกช านาญการพเศษ โดยการเลอกแบบเจาะจงเพอตรวจสอบความสอดคลองของแบบวดความสามารถในการคดวเคราะห

ประชากร ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพจตรเขต 1

กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพจตรเขต 1 โรงเรยนบานสายค าโห จ านวน 12 คน ซงไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง

เครองมอทใชในการวจย 1. กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห

เรอง ทรพยากรน าส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 2. แบบประเมนความสอดคลองของแบบวดความสามารถในการคดวเคราะห

340


3. แบบวดความสามารถในการคดวเคราะหเรอง ทรพยากรน า 4. แบบบนทกภาคสนาม การวเคราะหขอมล 1. แบบประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ผลการพจารณาความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรม

ความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ความคดเหนของผเชยวชาญ 5 คน โดยภาพรวม มความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( X = 4.60 , S.D. = 0.85 )

2. แบบประเมนความเหมาะสมของคมอการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ผลการพจารณาความเหมาะสมของคมอการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอ

สงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ความคดเหนของผเชยวชาญ 5 คน โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( X =4.56 , S.D. = 0.61 )

3. แบบประเมนความสอดคลองของแบบวดความสามารถในการคดวเคราะห น าผลการประเมนความสอดคลองมาวเคราะหหาคาดชนความสอดคลอง IOC โดยใชสตร

(ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2543, หนา 249) โดยเลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลองทค านวณไดมากกวาหรอเทากบ 0.5 ขนไป ผลการวเคราะหแบบวดความสามารถในการคดวเคราะหทใชไดม จ านวน 54 ขอ น าแบบวดความสามารถในการคดวเคราะหไปทดสอบกบนกเรยน ชนประถมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนวดหนองไผ จ านวน 34 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง ทไมใชกลมตวอยางแลวน าผลการตรวจมาวเคราะหหาคณภาพของแบบวดความสามารถในการคดวเคราะห ดงน 1. คาอ านาจจ าแนกของแบบวดความสามารถในการคดวเคราะหโดยใชสตรของ เบรนแนน พจารณาเกณฑในการเลอกทมคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.20 ขนไป มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.22 – 0.72 โดยมแบบวดทผานเกณฑจ านวน 54 ขอ 2. น าแบบทดสอบความสามารถทมคาอ านาจจ าแนกอยในเกณฑครอบคลมเนอหา คดเลอกจ านวน 30 ขอ มาหาคาความเชอมนโดยใชสตรของโลเวทท มคาความเชอมนเทากบ 0.92

4. แบบวดความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน 1. น าแบบวดความสามารถในการคดวเคราะหของ

นกเรยนมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑการใหคะแนน ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผด หรอไมตอบ หรอตอบเกนกวา 1 ค าตอบ ได 0 คะแนน2. วเคราะหขอมลโดยเปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะห กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรม การเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน โดยใชสถต t-test แบบ dependent (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 106)

341


5. แบบบนทกภาคสนาม น าผลการบนทกภาคสนาม ทไดท าการบนทกระหวางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบท

เปนฐาน ทไดบนทกพรรณนามาท าการวเคราะหหาขอสรปอปนย

ผลการวจย การพฒนากจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคด

วเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ผวจยน าเสนอการวเคราะหขอมลออกเปน 2 ขนตอน ดงน

ตอนท 1 ผลการสรางและคาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

1. ผลการสรางกจกรรมการเรยนรและคมอการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ขนก าหนดสถานการณ (Setting local event) เปนขนทครตรวจสอบความรเดมและประสบการณเดมของนกเรยนเกยวกบเร องทจะเรยน

เปนขนทครน าเสนอบรบททพบเหนในทองถนของนกเรยนมความสมพนธกบชวตประจ าวนของนกเรยน และเปนบรบททมความนาสนใจและมความเกยวของกบ บคคล ชมชนและสงคม ประกอบอาชพ วทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอใหนกเรยนอภปรายรวมกนถงสถานการณ เกดขนทไหน เมอไหร อยางไร ผลทเกดขนเปนอยางไร และครชแจงจดประสงคและน าเขาสบทเรยนและแจงใหนกเรยนทราบเกยวกบเรองทนกเรยนจะเรยน

ขนท 2 ขนศกษาคนควาหรอลงมอปฏบตงาน (Learning task) เปนขนตอนทนกเรยนรวมกนศกษาคนควาหาขอมลหรอรวมกนปฏบตงาน เมอนกเรยน

ศกษาคนควาหรอปฏบตงานเสรจเรยบรอยนกเรยนชวยกนวเคราะหความส าคญ วเคราะหความสมพนธ น าไปสการสรปและอภปรายผล นกเรยนน าขอมลทไดการศกษาคนควาหรอผลการปฏบตงานรวมแลกเปลยนกบสมาชกภายในกลม และสมาชกภายในชนเรยน เพอใหนกเรยนน ามาขอมลทไดจากการศกษาคนควาหรอจากการปฏบตงานมาเปนความรส าหรบตนเอง ซงจะสงผลใหนกเรยนไดคนพบความรหรอแนวคดใหมๆ หลงจากนนใหนกเรยนน าเสนอผลการศกษาหรอผลการปฏบตงาน ครจะคอยใหค าปรกษาและใหค าแนะน าระหวางการศกษาคนควาหาขอมลหรอการปฏบตงานของนกเรยน และคอยกระตนนกเรยนในการสรป น าเสนอขอมลทไดจากการสรปและอภปรายผล

342


ขนท 3 ขนการเรยนรแนวคดส าคญ (Learning key concept) เปนขนทนกเรยนรวมกนกบครอภปรายสงทเรยนรจากการคนควาหรอจากผลปฏบตงาน

รวมกน น าเสนอแนวคดส าคญ หลกการ ทไดจากการศกษาคนควาหรอจากผลการปฏบตงาน นกเรยนรวมกนสรปแนวคดส าคญ หลกการรวมกน ในขนตอนนนกเรยนจะไดคนพบแนวคดทส าคญ หลกการ ครจะท าหนาทคอยรบฟงขอมลจากการศกษาคนควาหรอผลจากการปฏบตกจกรรม เพอตรวจสอบความถกตองของแนวการคดวเคราะหทส าคญของนกเรยน และสงทส าคญครควรค านงถงคอความรเดมและความรพนฐานของนกเรยน

ขนท 4 ขนน าความรไปใชในสถานการณใหม (Recontextualise) เปนขนทครน าเสนอสถานการณใหมใหนกเรยนศกษาคนควาหรอปฏบตกจกรรมเพอสงเสรม

การน าความรมาประยกตใช และใชค าถามกระตนใหนกเรยนเชอมโยงความรเดมจากบรบททผานมาและน าไปสสถานการณใหม เพอใหนกเรยนน าขอมลหรอแนวคดส าคญมาประยกตใชในสถานการณอน นกเรยนศกษาคนควาหรอปฏบตงานตามขนตอนทก าหนด และน าไปสรปและอภปรายผลจากการศกษาคนควาหรอปฏบตงาน และครจะคอยใหค าปรกษาและใหค าแนะน าระหวางการศกษาคนควาหาขอมลหรอการปฏบตงานของนกเรยน

2. ผลการพจารณาตรวจสอบความเหมาะสมของผเชยวชาญในองคประกอบตางๆ ของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา ปท 3 สรปผล ความคดเหนของผเชยวชาญ 5 คน โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( X = 4.60 , S.D. = 0.85)

3. ผลการพจารณาตรวจสอบความเหมาะสมของผเชยวชาญในองคประกอบตางๆ ของคมอการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 สรปผลโดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( X =4.56 , S.D. = 0.61)

4. ผลการหาคาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 จากการทดลองใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานกบนกเรยนโรงเรยนวดหนองไผ อ าเภอเมอง จงหวดพจตร จ านวน 21 คน ทไมใชกลมตวอยางมคาดชนประสทธผล มคาเทากบ 0.5611

343


ตอนท 2 ผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

1. ผลการเปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะห กอนเรยนและหลงเรยน ดวยกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เรอง ทรพยากรน า พบวาการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนดวยกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เรอง ทรพยากรน า เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห ชนประถมศกษาปท 3 มคะแนนเฉลยเทากบ 11.50 คะแนนและ 18.42 คะแนน ตามล าดบและเมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนและหลงเรยน พบวาคะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2. ผลการศกษากจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 พบวา จากการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน นกเรยนเกดความสามารถในการคดวเคราะหจากขนตอนการจดกจกรรม ซงกระบวนการคดวเคราะห ประกอบดวย 1) วเคราะหความส าคญ 2) วเคราะหความสมพนธ และ 3) วเคราะหหลกการ ซงนกเรยนเกดการคดวเคราะหจากถกกระตนดวยการไปส ารวจบรบททอยในทองถนและมความเกยวของกบชวตประจ าวนของนกเรยนสมาชกภายในกลมรวมกนวเคราะหบรบททนกเรยนไปส ารวจสมาชกชวยกนวเคราะหความส าค ญ วเคราะหความสมพนธ และวเคราะหหลกการ ยงสงผลใหนกเรยนเหนคณคาทรพยากรน าจงท าใหรจกการใชน าอยางรคณคา และจากการสอบถามนกเรยนยงพบวา นกเรยนเกดความพงพอใจตอกจกรรมการเรยนรอกดวย ซงในแตละขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรนกเรยนมพฤตกรรม สรปและอภปรายผล สรปผล

ขนตอนท 1 การสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

1. ผลการสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 มขอสรป ดงน

1.1 กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ผศกษาคนควาใชตามแนวคดของ Gillbert (2006, pp. 960 - 962) ซงมขนตอนการเรยนรจ านวน 4 ขนตอน คอ ขนท 1 ขนก าหนดสถานการณ ขนท 2 ขนศกษาคนควาหรอลงมอปฏบตงาน ขนท 3 ขนการเรยนรแนวคดส าคญ ขน

344


ท 4 ขนน าความรไปใชในสถานการณใหม โดยเนอหากจกรรมการเรยนรมการแบงออกเปน 4 เรอง คอ 1) แหลงน าในทองถน 2) สมบตของน า 3) คณภาพน า และ 4) ประโยชนของน า มแผนการจดการเรยนรจ านวน 4 แผน รวม 12 ชวโมง

1.2 ผลการประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ตามความคดเหนของผเชยวชาญ พบวา กจกรรมการเรยนรมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( X = 4.60 , S.D. = 0.85)

1.3 ผลการประเมนความเหมาะสมของคมอการจดกจกรรมการเรยนรใชบรบทเปนฐาน ตามความคดเหนของผเชยวชาญ พบวามความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( X =4.56 , S.D. = 0.61 )

1.4 ผลการหาคาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน โดยการตรวจสอบความเหมาะสมดานเนอหา ภาษา และเวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนรกบนกเรยนโรงเรยนบานนอย อ าเภอเมอง จงหวดพจตร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 จ านวนนกเรยน 3 คน ทไมใชกลมตวอยาง พบวา ในดานเนอหาพบวาการล าดบเนอหาทใชในการสอนสวนไหนควรมากอนและหลง ในดานภาษา ค าชแจงในใบบนทกกจกรรมไมชดเจน ชออปกรณวทยาศาสตรบางอยางนกเรยนไมรจก ในดานเวลา การท าปฏบตกจกรรมบางเรองใชเวลานอยกวาทก าหนด และบางกจกรรมใชเวลามากกวาก าหนด และผลการหาคาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรกบนกเรยนโรงเรยนวดหนองไผ อ าเภอเมอง จงหวดพจตร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 จ านวน 21 คน พบวา กจกรรมการเรยนรมคาดชนประสทธผลเทากบ 0.5611

ขนตอนท 2 ศกษาผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการ คดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

2. ผลการศกษาผลการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3

2.1 ผลเปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะห กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเรอง ทรพยากรน า โรงเรยนบานสายค าโห อ าเภอเมอง จงหวดพจตร ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 จ านวน 12 คน มคะแนนความสามารถในการคดวเคราะหหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2.2 ผลการศกษาผลการจดกจกรรมการรโดยใชบรบทเปนฐาน พบวา การน าบรบททเกยวของกบชวตประจ าวนของนกเรยน ไดแก บอน าในหมบาน คลองชลประทาน บอน าบาดาล รานขายไอศกรมในโรงเรยน บอเลยงปลาในหมบาน การผลตน าประปา น ามาใชจดกจกรรมการเรยนการสอน บรบทเปนตวกระตนใหนกเรยน เกดการสงเกตและน าขอมลทนกเรยนสงเกตเหนมาวเคราะหหา

345


ความส าคญ นอกจากจะวเคราะหความส าคญนกเรยน ยงตองวเคราะหความสมพนธมอะไรทเขามามความสมพนธเชอมโยง สงทบงบอกถงความเขาใจการคดวเคราะหของนกเรยนการทนกเรยนสามารถน าเสนอผลการวเคราะหบรบททผานการแลกเปลยนความคดเหนจากสมาชกภายในกลมและสมาชกในหองเรยน จากทนกเรยนรวมกนวเคราะหและการน าเสนอสงทรวมการวเคราะหน าไปสการวเคราะหหลกการทท าใหบรบทยงคงอย ในระหวางการจดกจกรรมการเรยนรนกเรยนมความสนใจเรยนร ในชวงเวลาของการออกไปส ารวจบรบทนกเรยนมความสนใจกระตอรอรนเนองมาจากเปลยนสถานทการเรยนรจากในหองเรยนไปเรยนรนอกหองเรยน จงสรางความสนใจใหกบนกเรยน นกเรยนมความสขจากการท ากจกรรมและลงมอปฏบตดวยตนเองสงผลใหนกเรยน มความพงพอใจกบการจดกจกรรมการเรยนร

อภปรายผล 1. กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเรอง ทรพยากรน า เพอสงเสรมความสามารถใน

การคดวเคราะห ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 มคาดชนประสทธผล เทากบ 0.5611 แสดงวานกเรยนมความรเพมขน 0.5611 หรอคดเปนรอยละ 56.11 ทงนอาจเกดมาจาก

1.1 กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ทผวจยสรางขนไดผานกระบวนการและขนตอนในการจดท าอยางเปนระบบตามวธการเขยนแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดยศกษาจากหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานตามแนวคดของ Gillbert (2006, pp. 960 - 962) คมอการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท 2 ทรพยากรน า วเคราะหสาระการเรยนร สาระการเรยนรท 6 มาตรฐานและตวชวด 6.1 ป.3/1 และมาตรฐานการเรยนร ว 8.1

1.2 กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ไดผานการพจารณาความเหมาะสมขององคประกอบดานตางๆ ของกจกรรมการเรยนรจากผเชยวชาญ จ านวน 5 ทาน ตรวจสอบความเหมาะสม มคาเฉลยโดยรวมอยในระดบมากทสด ( X = 4.60 , S.D. = 0.85) หมายความวากจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ทสรางขนตามล าดบชนตอนอยางมระบบมคณภาพจากการประเมน การเสนอแนะของอาจารยทปรกษา ผเชยวชาญ และมกจกรรมการเรยนรทสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห คอ 1) แหลงน าในทองถน 2) สมบตของน า 3) คณภาพน า และ4) ประโยชนของน า ซงสอดคลองกบผลงานวจยของภรณภสสรณ จาชยภม (2558) ไดศกษาการพฒนาแนวคดของนกเรยน เรอง ปฏกรยาเคม ในระดบชนมธยมศกษาปท 4 ดวยการจดการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ผลการวจยพบวาแนวทางการจดการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน ทสงเสรมใหนกเรยนมแนวคดเชงวทยาศาสตร ไดแก การใชตวอยางสถานการณจรงและขอมลทพบในชวตประจ าวน การ

346


ปฏบตการทดลองการสบคนขอมล การใชการทดลองเสมอนจรง การน าเสนอขอคนพบ การใหแรงเสรมทางบวก และการน าเสนอบรบทใหมๆ

2. ผลการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 ดงน

2.1 ความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยน จากการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ทงนเนองมาจากการจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะหทในแตละกจกรรมแบงออกเปน 4 เรอง คอ 1) แหลงน าในทองถน 2) สมบตของน า 3) คณภาพน า และ 4) ประโยชนของน า ท าใหนกเรยนไดวเคราะหสวนยอย และความสมพนธเพอสรางความร ความเขาใจ และน าไปสการวเคราะหหลกการ ซงสอดคลองกบแนวคดของบลม (อางองใน สวฒน ววฒนานนท หนา 51) ความสามารถในการวเคราะหจะสงผลใหผเรยนสามารถน าไปประยกตใชกบสถานการณใหม ในเชงสรางสรรค เพราะเปนการพฒนาความสามารถในระดบการมเหตผล และเปนการเรยนรทคงทนของแตละบคคลแมจะจ ารายละเอยดของความรไมได จงตองเรยนรวธการคดวเคราะหและภายใตสภาวะใดทตองน าความสามารถดานการวเคราะหมาใช และยงสอดคลองกบงานวจยของจนดา พราหมาณช (2552) ไดท าการศกษาผลการใช กจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคมของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 โดยการศกษาวจยนเปนกรณศกษา ทมวตถประสงคเพอศกษาผลของการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคม ของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 ของโรงเรยนแหงหนงในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 2 จ านวน 41 คน หลงจากเรยนรตามแผนการจดการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐาน โดยกอนเรยนมนกเรยนเพยงรอยละ 30.29 ทมแนวคดถกตอง สวนหลงเรยนนกเรยนมแนวคดถกตองเพมขน เปนรอยละ 64.72 โดยแนวคดเรองพลงงาน กบการด าเนนไปของปฏกรยาเปนแนวคดทนกเรยนมความเขาใจเพมขนมากทสด รองลงมาคอแนวคดเรองความหมาย ของอตราการเกดปฏกรยาเคมกฎอตราและอนดบของปฏกรยา ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคมตามล าดบ

2.2 การศกษาผลการจดกจกรรมการรโดยใชบรบทเปนฐาน เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 พบวา ความสามารถในการคดวเคราะห เรอง ทรพยากรน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 หลงเรยนระดบความสามารถในการคดวเคราะหคดเปนรอยละ 56.11 ทงน อาจเนองมาจากการเรยนดวยกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานมกจกรรมทฝกนกเรยนใหคดวเคราะห ประกอบดวย 1) แหลงน าในทองถน 2) สมบตของน า 3) คณภาพน า และ 4) ประโยชนของน า ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรนกเรยนเกดความสามารถในการคดวเคราะห เนองมาจากนกเรยนไดไปศกษาบรบททมอยในชมชนของนกเรยน และน าบรบทมารวมกนวเคราะหถงความส าคญ วเคราะหความสมพนธของบรบท และ

347


วเคราะหหลกการทใหบรบท ยงคงอย น าผลการวเคราะหทไดมารวมกนแลกเปลยนความคดเหนกบสมาชกภายในกลมและสมาชกในหองเรยน โดยเปดโอกาสใหนกเรยนน าเสนอผลการวเคราะหบรบท ในสวนของการน าไปใชกบสถานการณใหมนกเรยน ไดมการเชอมโยงความรทผานมาน ามาใชกบสถานการณใหมในสวนนนกเรยนจะตองท าการวเคราะหสถานการณ ดวยตนเองสงเสรมใหนกเรยนไดใชกระบวนการคดวเคราะห ในชวงเวลาของการออกไปส ารวจบรบทนกเรยนมความสนใจกระตอรอรนเนองมาจากเปลยนสถานทการเรยนรจากในหองเรยนไปเรยนรนอกหองเรยนจงสรางความสนใจใหกบนกเรยน นกเรยนมความสขจากการท ากจกรรม และลงมอปฏบตดวยตนเองสงผลใหนกเรยนมความพงพอใจกบการจดกจกรรม การเรยนร ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะทวไป

1. การจดกจกรรมการเรยนโดยใชบรบทเปนฐาน ควรใชบรบททเกยวของกบชวตประจ าวนของนกเรยน ตามสภาพของชมชนนนๆ เพอใหนกเรยนเหนความส าคญของของสภาพแวดลอมทอยรอบตวและน าความรทไดรบ ไปใชประโยชน

2. การเลอกบรบททน ามาใชควรมความเหมาะสมกบตวนกเรยน ระดบชนของนกเรยน ซงจะท าใหนกเรยนจะไดเหนถงความส าคญของบรบททน ามาใชจดกจกรรมการเรยนร

ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป 1. ควรมการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเพอสงเสรมความสามารถในการคด

วเคราะหสามารถโดยน าบรบทไปใชรวมกนเทคนคการสอนแบบอนๆ 2. ควรมการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานเพอสงเสรมความสามารถในการคด

วเคราะหสามารถน าไปใชสงเสรมความสามารถของนกเรยนในดานอน เชน ความสามารถในการเชอมโยง ความคด ความสามารถในการคดแกปญหา

เอกสารอางอง จนดา พราหมณช. (2553). ผลของการใชกจกรรมการเรยนรโดยใชบรบทเปนฐานทมตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาเคมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วารสารศรนครนทรวโรตวจยและพฒนา (สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร). 2(1), 32 – 41.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ประสาท เนองเฉลม. (2558). แนวการเรยนรวทยาศาสตรในศตวรรษท 21. วารสารพฒนาการเรยน

การสอน มหาวทยาลยรงสต. 9(1), 136-154.

348


ไพรฑรย สนลารตน และคณะ. (2557). คดวเคราะหสอนและสรางไดอยางไร. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวดผลการเรยนร. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : สวรยสาสน.

สชาดา แกวพกล. (2555). การพฒนากจกรรมคณตศาสตรทใชในการจดการเรยนการสอนอยางกระตอรอรนโดยเนนการเรยนเปนครวมกบการบรหารสมอง เพอสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรและความสขในการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนต า. ฐาน. (การศกษามหาบณฑตวทยานพนธ). มหาวทยาลยศรนครนทราวโรฒ, กรงเทพฯ.

สภาภรณ สารนอก. (2557). การพฒนากจกรรมการเรยนรแบบสะทอนคด สาระการเรยนรวทยาศาสตร เพอสงเสรมความสามารถในการคดวเคราะห ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. (การศกษามหาบณฑตการศกษาคนควาอสระ). มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก.

สวฒน ววฒนานนท. (2550). ทกษะการอาน คดวเคราะห และเขยน. นนทบร : ซซ นอลลดจลงคส. ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา, (2551). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางกลมสาระการ

เรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : กระทรวงศกษาธการ

ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). (2557). รายงานการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ.2554 – 2558) ระดบการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : ส านกรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา

Bennett Judith and Holman John. (2002). Context-Based Approaches to the Teaching of Chemistry : What are they and What are their Effect?. In Chemical Education : Toward Research-based Practice, Netherland : Kluwer Academic Publishers. p. 169-184

Darkwah, Vivian Afrah. (2006). Undergraduate Nursing Students’Level of thinking and Delf-fficacy in Patient Education in a Context-Based Learning Program. Dissertation, M.N. (Nursing). Alberta : Faclty of Nursing The University of Alberta. Photocopied.

Gillbert, J. K. (2006). On the nature of context in chemical education. International Journal of Science Education. 28(9), 957 – 976

349


การพฒนาบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

The Development of e-learning Courseware in practical experience, Faculty of Management Science, Pibulsongkram Rajabhat University

สรยพร แกวหลอ(Sureeporn kaewlo)1* บญชา ส ารวยรน(Buncha Samruayruen)2 อน เจรญวงศระยบ(Anu Jarernvongrayab)3 พชราวลย มทรพย(Phutcharawalai Meesup)4

1,2,4 สาขาวชาสาขาวชาเทคโนโลยและคอมพวเตอรเพอการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม 3 สาขาวชาสาขาวชาวจยและประเมนผลทางการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

*Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1. พฒนาบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ 2. เปรยบเทยบผลสมฤทธกอนและหลงเรยนบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ 3. ศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ กลมตวอยาง ไดแก นกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ชนปท 4 จ านวน 30 คน เครองมอท ใชในการวจย ไดแก บทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน และแบบประเมนผลความพงพอใจ ผลการวจยพบวา 1) บทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม รปแบบเวบไซต https://sites.google.com/a/ psru.ac.th/trinee-student/ มเนอหาจ านวน 5 บท ไดแก ความส าคญและความเปนมา ความรทวไปเกยวกบองคกร ขนตอนการฝกประสบการณวชาชพ การปฏบตตนและสทธประโยชนของนกศกษา บทบาทและหนาทของผนเทศกและอาจารยนเทศก 2) ดานผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนออนไลน พบวา คะแนนเฉลยหลงเรยนดวยบทเรยนออนไลน สงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และ 3) ผลการศกษาความพงพอใจของนกศกษาทเรยนดวยบทเรยนออนไลน พบวา มความพงพอใจใน

ภาพรวมระดบมากทสด (X =4.54) ค าส าคญ : บทเรยนออนไลน การฝกประสบการณวชาชพ

350


Abstract The purpose of this research were to 1) Develop e-Learning Lesson on

Professional Experience Training. 2) Compare the results before and after lessons. 3) Satisfaction with Online Lessons on Professional Experience. The samples were students from the Faculty of Management Science. 30 students of Pibulsongkram Rajabhat University. Research tools include e-Learning, pretest post-test And satisfaction evaluation form.

The research findings were as follows: 1) Faculty of Management Science Pibulsongkram Rajabhat University Website layout https://sites.google.com/a/ psru.ac.th/trinee-student/ There are 5 chapters: importance and background. General Knowledge The process of practicing professional experience. Student Behavior and Benefits The role and duties of the counselor and the counselor. 2) The results of comparison of learning achievement of pre and post-learners with online lessons showed that the average score after learning with online lessons. Higher than the pre-test scores at the 0.05 level of significance. 3) The results of the study on the satisfaction of students with online lessons showed that the overall satisfaction was

highest (X = 4.54). Keywords: e-Learning courseware, Practical experience training บทน า รายวชาการฝกประสบการณวชาชพ เปนวชาบงคบในหลกสตรการศกษาของคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ซงจดใหนกศกษาไดฝกประสบการณวชาชพในหนวยงานรฐบาล รฐวสาหกจ และธรกจเอกชน ภายใตการควบคมดแลของอาจารยทปรกษา โดยน าความรทงทางภาคทฤษฎ และภาคปฏบตทไดจากการศกษาไปใชสถานการณจรง การฝกปฏบตงานเปนการเพมทกษะและประสบการณการท างานของนกศกษากอนออกไปประกอบอาชพในอนาคต ชวยใหนกศกษามความร ความเขาใจในสาขาวชาทเรยนมาในภาคทฤษฏ การฝกปฏบตจรงใหเกดทกษะและความสามารถในการท างานทดและแมนย า นกศกษามโอกาสไดใชเครองมอใหมๆ ในสถานประกอบการตลอดจนทราบถงขนตอนปฏบตงานและเทคนคการท างาน สามารถเหนวธการสรางสรรคผลผลตทมประสทธภาพ นอกจากนนยงสรางความเชอมนและทศนคตทดตออาชพ และความมมนษยสมพนธทดในการปฏบตงาน ทส าคญเปนการเสรมสมรรถภาพในการประกอบอาชพใน

351


อนาคต โดยกอนฝกประสบการณวชาชพคณะฯ ก าหนดใหมการปฐมนเทศเกยวกบรายละเอยด ขนตอน การปฏบตตน และย าถงระเบยบขอบงคบ สทธประโยชนของนกศกษาระหวางทนกศกษาฝกปฏบตในหนวยงาน และจดการปจฉมนเทศหลงจากทนกศกษากลบจากฝกประสบการณวชาชพแลว หรอจดโครงการสมมนา อภปรายปญหา หลงการฝกประสบการณ และเสนอแนวทางแกปญหาในการฝกประสบการณวชาชพของรนตอไป ผวจยเปนผปฏบตงานในส านกงานคณะวทยาการจดการ ไดรบทราบถงความส าคญและปญหาในการปฏบตงานดานการฝกประสบการณวชาชพ ซงมนกศกษาออกฝกประสบการณวชาชพเปนจ านวนมากทกๆ ปการศกษา ซงไดรบรและศกษาการปฏบตหนาทอ านวยความสะดวกในการจดท าหนงสอราชการ ขอความอนเคราะห หนงสอสงตวนกศกษา จดท าโครงการปฐ มนเทศ ด าเนนการระหวางการฝกฯ และปจฉมนเทศหลงการฝกประสบการณวชาชพ และอ านวยความสะดวกและประสานงานระหวางอาจารยนเทศกกบนกศกษา นกศกษากบหนวยงานภายนอก หรออาจารยกบหนวยงานภายนอก จงพฒนาบทเรยน ออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ ซงปจจบนมสอทเปนเอกสารประกอบการสอน แตยงขาดสอการเรยนในรปแบบอเลกทรอนกสทผเรยนสามารถเรยนรไดทกท ทกเวลา สามารถศกษา คนควาดวยตนเองบนระบบอนเทอรเนตโดยไมจ าเปนตองเรยนในหองเรยนอยางเดยว วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ 2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธกอนและหลงการศกษาบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ

3. เพอประเมนความพงพอใจทมตอการพฒนาบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ

ขอบเขตของการวจย

ประชากร ไดแก นกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม กลมตวอยาง ไดแก นกศกษาชนปท 4 คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบล

สงครามจ านวน 30 คน ตวแปรทศกษา ไดแก 1. ประสทธภาพของบทเรยนออนไลนเรอง การฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการ

จดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

352


2. ผลสมฤทธการเรยนรหลงการศกษาบทเรยนออนไลนเรอง การฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

3. ความพงพอใจตอบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

ขอบเขตดานเนอหา บทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพทผวจยพฒนาจากโปรแกรมส าเรจรปบนระบบอนเทอรเนต (Google site) เปนเครองมอในการวจย มเนอหาจ านวน 5 หนวยการเรยนร

1. ความส าคญและความเปนมา 2. ความรทวไปเกยวกบองคกร 3. ขนตอนการฝกประสบการณวชาชพ 4. การปฏบตตนและสทธประโยชนของนกศกษา 5. บทบาทและหนาทของผนเทศกและอาจารยนเทศก

กรอบแนวคดการวจย วธด าเนนการวจย

วธด าเนนการวจย ผวจยใชระบบการจดการเรยนรผานเวบไซต โดยจดเตรยมเนอหาของแตละหนวยการเรยนร พรอมจดท าแบบฝกหดทายหนวย และน าเขาสระบบเพอใหผเรยนสามารถทบทวนบทเรยนและทดสอบความรตนเองไดโดยสะดวก ขนตอนการวจยประกอบดวย ก าหนดจดประสงคการเรยนร การสรางเนอหา ทบทวน แบบฝกหดทายหนวย การทดสอบกอนการเรยน (Pre-test) จากนนใหนกศกษาเขาไปเรยนในแตละหนวยและท าแบบฝกหดทายหนวย การทดสอบหลงเรยน (Post-test) การท าแบบสอบถามความพงพอใจ โดยมขนตอนการด าเนนการดงน

ประชากร ไดแก นกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม กลมตวอยาง ไดแก นกศกษาชนปท 4 คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบล

สงครามจ านวน 30 คน ทศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 จ านวน 30 คน ดวยวธการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

ตวแปรตน - บทเรยนออนไลนเรองการฝก

ประสบการณวชาชพ

ตวแปรตาม 1. ประสทธภาพของบทเรยนออนไลน 2. ผลสมฤทธการเรยนรหลงการศกษา

บทเรยนออนไลน 3. ความพงพอใจตอบทเรยนออนไลน

353


เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย 1) บทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลย

ราชภฏพบลสงคราม ผวจยสรางบทเรยนขนมาจ านวน 5 หนวย และก าหนดใหมแบบทดสอบทายหนวยๆ ละ 5 ขอ

2) แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทงกอนการเรยนรจ านวน 10 ขอ และหลงการเรยนรรายวชาการฝกประสบการณวชาชพ จ านวน 10 ขอ ดวยวธการสลบขอและสลบค าตอบ

3) แบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาทมตอการเรยนดวยบทเรยนออนไลน การเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการดงน 1. ชแจงและท าความเขาใจเกยวกบขนตอนการเรยนรในบทเรยนออนไลนเรองการฝก

ประสบการณวชาชพ 2. ใหกลมตวอยางเรยนบทเรยนออนไลนตามขนตอนทไดชแจง คอ ศกษาจดประสงคการ

เรยนร ท าแบบทดสอบกอนการเรยนร ศกษาหนวยงานการเรยนรพรอมท าแบบทดสอบหลงการเรยนในแตละหนวย และท าแบบสอบถามความพงพอใจทมตอบทเรยนออนไลน

3. เกบรวบรวมขอมลดานผลสมฤทธทางการเรยนร และความพงพอใจทมตอบทเรยนออนไลน

การวเคราะหขอมล ผวจยไดวเคราะหขอมลโดยการใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป ดงน 1. วเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาจากการเรยนดวยบทเรยน

ออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ โดยใชคาสถต t-test 2. วเคราะหความพงพอใจทมตอการใชบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ

สถตในการวเคราะหไดแก คารอยละ (Frequency) คาเฉลย (Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

ผลการวจย

การวเคราะหขอมลการวจยเรอง การพฒนาบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม สรปผลการวจยได ดงน

1. ผลการพฒนาบทเรยนออนไลน เรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ผวจยพฒนาขนดวยโปรแกรมส าเรจรปบนระบบอนเทอรเนต ประกอบดวย Google site Google From และโปรแกรม Photoshop มเนอหาหนวยการเรยนจ านวน 5 หนวย ประกอบดวย ความส าคญและความเปนมา ความรทวไปเกยวกบองคกร ขนตอนการฝกประสบการณวชาชพ การปฏบตตนและสทธประโยชนของนกศกษา บทบาทและหนาทของผนเทศกและอาจารยนเทศก แบบทดสอบทายหนวยการเรยนร แบบทดสอบกอนการเรยนดวย

354


บทเรยนออนไลน แบบทดสอบหลงจากการเรยนดวยบทเรยนออนไลน และแบบสอบถามความพงพอใจทมตอบทเรยน มขนตอนการออกแบบเวบเพอการเรยนการสอนตามทฤษฏของ ADDIE MODEL ดงน

1.1 การวเคราะห (Analysis) โดยท าความเขาใจปญหา เปาหมายของรปแบบการสอนและวตถประสงคทจะสรางขนตลอดจนสภาพแวดลอมการเรยนร และความรพนฐานและทกษะของผเรยนทจ าเปนตองม โดยพจารณาจากค าถามเพอการวเคราะหดงน

1.1.1 วเคราะหและก าหนดคณลกษณะของกลมเปาหมายคอนกศกษาทก าหลงจะออกฝกประสบการณวชาชพ

1.1.2 คาดวาผเรยนจะไดรบความรดานการด าเนนการฝกประสบการณวชาชพ เชน ดานเอกสาร ดานการประสานงาน ดานทกษะความสมพนธ ดานความรและทกษะการปฏบตงานกอนการฝกปฏบตงานจรง

1.1.3 ขอจ ากดในการเรยนร ไดแก เกณฑการใหคะแนนรายวชา 1.1.4 ก าหนดทางเลอกส าหรบการเรยนรม 2 ทางไดแก เรยนรจากบทเรยนออนไลน

และเรยนรจากเอกสาร 1.1.5 ก าหนดจดประสงคการเรยนรทชดเจน 1.1.6 วเคราะหความพรอมดานเทคโนโลยและอนเทอรเนต 1.2 การออกแบบ (Design) ขนตอนการออกแบบเกยวของกบการใชผลลพธจากขนตอน

การวเคราะห เพอวางแผนกลยทธส าหรบพฒนาการสอน ในระหวางขนตอนนคณจะตองก าหนดโครงรางวธการใหบรรลถงเปาหมายการสอน ซงไดรบการวนจฉยในระหวางขนตอนการวเคราะห และขยายผลสารตถะการสอน ประกอบดวยรายละเอยดแตละสวน (จตเดช ทองม, 2554) ดงน

1.2.1 การออกแบบ Courseware (การออกแบบบทเรยน) ซงจะประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา แบบทดสอบกอนบทเรยน (Pre-test) สอ กจกรรม วธการน าเสนอ และแบบทดสอบหลงบทเรยน (Post-test)

1.2.2 การออกแบบผงงาน (Flowchart) และการออกแบบบทด าเนนเรอง (Storyboard) (ขนตอนการเขยนผงงานและสตอรบอรดของ อลาสซ)

1.2.3 การออกแบบหนาจอภาพ (Screen Design)การออกแบบหนาจอภาพ หมายถง การจดพนทของจอภาพเพอใชในการน าเสนอเนอหา ภาพ และสวนประกอบอนๆ สงทตองพจารณา มดงน

1) การก าหนดความละเอยดภาพ (Resolution) 2) การจดพนทแตละหนาจอภาพในการน าเสนอ 3) การเลอกรปแบบและขนาดของตวอกษรทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

355


4) การก าหนดส ไดแก สของตวอกษร (Font Color), สของฉากหลง (Background), สของสวนอนๆ

5) การก าหนดสวนอนๆ ทเปนสงอ านวยความสะดวกในการใชบทเรยน 1.3 การพฒนา (Development) พฒนาบทเรยนออนไลน โดยใช Google site แบบ

Classic ซงเปนแบบทใชงานงาย มเมนทงดานซายมอและบน สรางภาพโลโกใหมความสมพนธกบหวขอ มค าแนะน ากอนใชบทเรยน ก าหนดจดประสงคการเรยนร มประวตผจดท า (คณาวฒ อมทสด, 2557) มแหลงทตดตอหนวยงาน สรางแผนการสอนและสอของบทเรยน ในระหวางขนตอนนคณจะตองพฒนาการสอน และสอทงหมดทใชในการสอน และเอกสารสนบสนนตางๆ สงเหลานอาจจะประกอบดวย ฮารดแวร และซอฟตแวร ประกอบดวยรายละเอยดแตละสวน ดงน

1.3.1 การเตรยมการ เกยวกบองคประกอบดงน 1) การเตรยมขอความ 2) การเตรยมภาพ 3) การเตรยมเสยง 4) การเตรยมโปรแกรมจดการบทเรยน 1.3.2 การสรางบทเรยน หลงจากไดเตรยมขอความ ภาพ เสยง และสวนอน เรยบรอย

แลว ขนตอไปเปนการสรางบทเรยน โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรจดการ เพอเปลยน story board ใหกลายเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

1.3.3 การสรางเอกสารประกอบการเรยน หลงจากสรางบทเรยนเสรจเรยบรอยแลว ในขนตอไปจะเปนการตรวจสอบและทดสอบความสมบรณขนตนของบทเรยน

ภาพ 1 บทเรยน ออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ

356


1.4 การทดลองใช (Implementation) ขนท 1 ทดลองใชเบองตนเพอหาปญหาและขอบกพรองทเกดขนของบทเรยนการ

จดการรายละเอยดของบทเรยนแลวท าการทดลองกบนกศกษาจรง ขนท 2 การทดลองใชกบกลมยอยโดยด าเนนการทดลองใชกบกลมทดลอง ซงไมใช

กลมตวอยาง แตมคณลกษณะเทยบเคยงกบกลมเปาหมาย ซงเปนนกศกษาคณะวทยาการจดการ กลมผน านกศกษาจ านวน 3 คน

ขนท 3 ทดลองใชกบกลมตวอยางโดยน าบทเรยนออนไลน ทไดสรางขนไปใชจรงกบ กลมตวอยางคอนกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ชนปท 4 จ านวน 30 คน

1.5 การประเมนผล (Evaluate) การประเมนผลโดยการน าผลทดลองทไดจากกลมตวอยางมาหาคณภาพของบทเรยนออนไลน และความพงพอใจของผเรยนทมตอบทเรยนออนไลน โดยใชคาสถตกบคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานเทยบกบเกณฑทก าหนด

ผลการวเคราะหคณภาพของบทเรยนออนไลน เรองการฝกประสบการณวชาชพ จากผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน ซงมความรดานเทคโนโลย ดานการวดและประเมนผล พบวามผลการประเมน 0.87 สรปไดวาบทเรยนออไลนมคณภาพและควรปรบปรงเลกนอย ซงผวจยท าการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญและน าไปทดลองใชกบนกศกษากลมตวอยาง

2. ผลการวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากอนเรยนและหลงเรยน

บทเรยนออนไลน เรองการฝกประสบการณวชาชพ ดงแสดงในตารางท 1 ตาราง 1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนออนไลน

ผลสมฤทธทางการเรยน X S.D. t p กอนเรยน 6.86 1.25

-9.838 .000 หลงเรยน 9.70 0.65

*p < .05 จากตารางพบวา นกศกษามคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนดวยบทเรยนออนไลนเรองการ

ฝกประสบการณวชาชพ หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากคะแนนจะเปนวาคะแนนหลงเรยนสงกวากอนเรยนรอยละ 28.4

357


3. ผลการวเคราะหเพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาท มตอบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม โดยรวมอยใน

ระดบมากทสด (X = 4.54) สรปไดดงน

ตาราง 2 สรปความพงพอใจทมตอบทเรยนออนไลน ขอค าถาม S.D. รอยละ ระดบความพงพอใจ

1. ดานการน าเสนอขอมล 4.38 0.10 87.62 มาก 2. ดานการออกแบบหนาจอ 4.40 0.20 87.93 มาก 3. ดานการน าทางบทเรยน 4.73 0.39 94.67 มากทสด 4. ดานการเขาถงและการควบคมบทเรยน 4.66 0.33 93.11 มากทสด

คาเฉลยรวม 4.54 0.18 90.83 มากทสด

จากตาราง 2 สรปไดวา นกศกษามความพงพอใจในภาพรวมระดบมากทสด มคาเฉลย 4.54 คดเปนรอยละ 90.83 เมอพจารณาเปนรายดานพบวา มความพงพอใจดานการน าทางบทเรยนมากทสด มคาเฉลย 4.73 คดเปนรอยละ 94.67 รองลงมาดานดานการเขาถงและการควบคมบทเรยนระดบมากทสด มคาเฉลย 4.66 คดเปนรอยละ 93.11 ดานการออกแบบหนาจอระดบมาก มคาเฉลย 4.40 คดเปนรอยละ 87.93 และดานการน าเสนอขอมลระดบมาก มคาเฉลย 4.38 คดเปนรอยละ 87.63 ตามล าดบ

ตาราง 3 ความพงพอใจดานการน าเสนอขอมล ขอค าถาม S.D. รอยละ ระดบความพงพอใจ

1. เนอหามความสอดคลองและครอบคลมกบวตถประสงค 4.30 0.47 86.00 มาก 2. มการแบงเนอหาออกเปนสวน ๆ ชดเจนเหมาะสม 4.67 0.48 93.33 มากทสด 3. มการอธบายเนอหาอยางชดเจน เขาใจงาย 3.93 0.25 78.67 มาก 4. การน าเสนอเนอหา มรปภาพ ภาพเคลอนไหว เสยง

และวดทศนประกอบใหผเรยนเขาใจ ตรงตามเนอหา 5.00 0.00 100.00 มากทสด 5. มแบบฝกหดทชวยตรวจสอบความเขาใจในเนอหาซง

กอใหเกดความรและทกษะเพมขน 4.10 0.31 82.00 มาก 6. มการเชอมโยงไปสเนอหาในเวบไซตอนเพอใหผเรยนได

ม โอกาสศกษาคนควาเพมเตม 4.07 0.25 81.33 มาก 7. มเครองมอสนบสนนการเรยน เชน Facebook และ

Email ทผ เรยนสามารถใชในการตดตอ สอสาร แลกเปลยนเรยนรระหวางผเรยนดวยกนและผสอนได 4.60 0.50 92.00 มากทสด

คาเฉลยรวม 4.38 0.10 87.62 มาก

358


จากตาราง 3 สรปไดวา นกศกษามความพงพอใจดานการน าเสนอขอมลระดบมาก มคาเฉลย 4.38 คดเปนรอยละ 87.62 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความพงพอใจดานการน าเสนอเนอหา มรปภาพ ภาพเคลอนไหว เสยง และวดทศนประกอบใหผเรยนเขาใจตรงตามเนอหาระดบมากทสด มคาเฉลย 5.00 คดเปนรอยเปอรเซนต รองลงมาดานมการแบงเนอหาออกเปนสวน ๆ ชดเจนเหมาะสมระดบมากทสด คาเฉลย 4.67 คดเปนรอยละ 93.33 และดานมเครองมอสนบสนนการเรยน เชน Facebook และ Email ทผเรยนสามารถใชในการตดตอ สอสาร แลกเปลยนเรยนรระหวางผเรยนดวยกนและผสอนไดระดบมากทสด มคาเฉลย 4.60 คดเปนรอยละ 92.00 ตามล าดบ

ตาราง 4 ผลการประเมนความพงพอใจดานการออกแบบหนาจอ

ขอค าถาม S.D. รอยละ ระดบความพงพอใจ

1. ปรมาณขอความ และขนาดของภาพมความเหมาะสม 4.63 0.56 92.67 มากทสด 2. รปแบบและชนดตวอกษรมความเหมาะสม 4.63 0.56 92.67 มากทสด 3. การใชสของตวอกษรมความเหมาะสม 4.17 0.46 83.33 มาก 4. สพนหลงของบทเรยนมความเหมาะสม 4.70 0.47 94.00 มาก 5. ภาพกราฟก ภาพเคลอนไหวและวดทศนมความชดเจน 4.10 0.31 82.00 มาก 6. เสยงทใชประกอบบทเรยนมความชดเจนและสมพนธกบ

เนอหา 4.70 0.47 94.00 มากทสด 7. การจดวางหวเรอง เนอหาและปมควบคมตางๆ มความคงท

สม าเสมอ 4.03 0.18 80.67 มาก 8. มขอแนะน าวธการใชบทเรยนทชดเจนและเขาใจงาย 4.50 0.51 90.00 มากทสด 9. การแบงสวนตางๆ ของหนาจอไดชดเจนเหมาะสม 4.10 0.31 82.00 มาก

คาเฉลยรวม 4.40 0.20 87.93 มาก

จากตาราง 4 สรปไดวา นกศกษามความพงพอใจดานการออกแบบหนาจอระดบมาก ม

คาเฉลย 4.40 คดเปนรอยละ 87.93 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความพงพอใจดานสพนหลงของบทเรยนมความเหมาะสม และดานเสยงทใชประกอบบทเรยนมความชดเจนและสมพนธกบเนอหาระดบมากทสด มคาเฉลย 4.70 คดเปนรอยละ 94.00 เทากน รองลงมาดานปรมาณขอความ และขนาดของภาพมความเหมาะสม และดานรปแบบและชนดตวอกษรมความเหมาะสมระดบมากทสด มคาเฉลย 4.63 คดเปนรอยละ 92.67 และดานมขอแนะน าวธการใชบทเรยนทชดเจนและเขาใจงายระดบมากทสด มคาเฉลย 4.50 คดเปนรอยละ 90.00 ตามล าดบ

359


ตาราง 5 ผลการประเมนความพงพอใจดานการน าทางในบทเรยน ขอค าถาม S.D. รอยละ ระดบความพงพอใจ

1. การเชอมโยงภายในบทเรยนถกตอง 4.67 0.55 93.33 มากทสด 2. จดเชอมโยง เชนปม (Button) สญลกษณรป (icon) ม

ความเหมาะสม สอความหมายเขาใจไดชดเจน สะดวกตอการใชงาน 4.80 0.41 96.00 มากทสด


จากตาราง 5 สรปไดวา นกศกษามความพงพอใจในระดบมากดานการน าทางในบทเรยน

ระดบมากทสด มคาเฉลย 4.73 คดเปนรอยละ 94.67 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความพงพอใจดานจดเชอมโยง เชนปม สญลกษณรป มความเหมาะสม สอความหมายเขาใจไดชดเจน สะดวกตอการใชงานระดบมากทสด มคาเฉลย 4.80 คดเปนรอยละ 96.00 และดานการเชอมโยงภายในบทเรยนถกตองระดบมากทสด มคาเฉลย 4.67 คดเปนรอยละ 93.33 ตาราง 6 ผลการประเมนความพงพอใจดานการเขาถงและการควบคมบทเรยน

ขอค าถาม S.D. รอยละ ระดบความพงพอใจ 1. โครงสรางบทเรยน (Layout) ออกแบบไดด สามารถเขาใชงานไดสะดวกและไมสบสน 4.80 0.41 96.00 มากทสด 2. สามารถเขาศกษาเนอหาในบทเรยนไดสะดวกและรวดเรว 4.73 0.45 94.67 มากทสด 3. บทเรยนมความยดหยน นกเรยนสามารถควบคมลาดบการเรยนไดดวยตนเอง 4.43 0.57 88.67 มาก


จากตาราง 6 สรปไดวา นกศกษามความพงพอใจในระดบมากดานการเขาถงและการควบคม

บทเรยนระดบมากทสด มคาเฉลย 4.66 คดเปนรอยละ 93.11 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความพงพอใจดานโครงสรางบทเรยน (Layout) ออกแบบไดด สามารถเขาใชงานไดสะดวกและไมสบสนระดบมากทสด มคาเฉลย 4.80 คดเปนรอยละ 96.00 รองลงมาดานสามารถเขาศกษาเนอหาในบทเรยนไดสะดวกและรวดเรวระดบมากทสด มคาเฉลย 4.73 คดเปนรอยละ และดานบทเรยนมความยดหยน นกเรยนสามารถควบคมล าดบการเรยนไดดวยตนเองระดบมาก มคาเฉลย 4.43 คดเปนรอยละ 88.67 ตามล าดบ

360


สรปและอภปรายผล จากผลการด าเนนการวจยผวจยน าอภปรายผล ดงน 1. บทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลย

ราชภฏพบลสงคราม รปแบบเวบไซต https://sites.google.com/a/psru.ac.th/trinee-student/ มเนอหาจ านวน 5 บท ไดแก ความส าคญและความเปนมา ความรทวไปเกยวกบองคกร ขนตอนการฝกประสบการณวชาชพ การปฏบตตนและสทธประโยชนของนกศกษา บทบาทและหนาทของผนเทศกและอาจารยนเทศก และตรวจสอบโดยผเชยวชาญดานเนอหาและการด าเนนเรอง ดานแบบทดสอบและการประเมนผล ดานการออกแบบ และการจดการบทเรยน มคาเฉลย 4.34 สรปไดวา บทเรยนออนไลน ทสรางขนมความตรงของเนอหาและสอดคลองกน ซงชวยใหนกศกษารบรกระบวนการ ขนตอนในการฝกประสบการณวชาชพของนกศกษาไดเปนอยางด ผวจยใชโปรแกรมส าเรจรปแบบในการสรางหนวยการเรยนร จดการเนอหา (Web Managed Course) ทน าเสนอบทเรยนในรปของเวบไซต เพอใหผเรยนสามารถศกษาไดทกททกเวลา มปฏสมพนธกบบทเรยน มแบบทดสอบกอนการเรยนร และแบบทดสอบหลงการเรยนร มแบบสอบถามทายหนวยการเรยนรใหนกศกษาไดทดสอบความสามารถของตนเองทกหนวยการเรยนร และผวจย ไดสราง Fan Page Facebook ของงานฝกประสบการณวชาชพ เพอเปนชองทางการสอสารส าหรบซกถามขอสงสย พดคย ปญหา กบอาจารย และบคลากรไดตลอดเวลา จากรปแบบการจดการ บทเรยนออนไลน ดงกลาว นกศกษาจะไดรบขอมลยอนกลบจากการมปฏสมพนธกบผสอนและจากการท าแบบทดสอบทายหนวยการเรยนรทนท บทเรยนสามารถสรางแรงจงใจใหกบนกศกษาเกดความกระตอรอรน เลอกศกษาไดตามความสนใจและความตองการของตนเองโดยไมมขอจากดดานเวลาและสถานท สอดคลองกลบอญชล มนคง (2556:209) ศกษาเรองการพฒนาบทเรยนออนไลน แบบปฏสมพนธวชาคอมพวเตอรกบชวต ส าหรบนกศกษามหาวทยาลยราชภฏสราษฏรธาน อภปรายผลวา ไดออกแบบการปฏสมพนธผานหนาแรกของบทเรยนออนไลน โดยเขยน Facebook Application มาใชงานหนาแรกของเวบไซต ท าใหนกศกษาสามารถแลกเปลยนเรยนรผานหองสนทนา กระดาน เสวนา นอกจากนนกศกษาสามารถพดคยกบอาจารยผานการสงงานและการบานไดอกดวย สอดคลองกบบทสมภาษณของอมรวรรณ ลมสมมต (2549 : บทสมภาษณ) หวหนากองงาน e-learning มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ทไดใหสมภาษณ เรอง สรางบทเรยนออนไลน 100 วชา สการเปน E-University สรปไดวา บทเรยนออนไลนมความส าคญตอกระบวนการเรยนการสอนนกศกษาสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเขาถงแหลงความรทมอยอยางหลากหลายไดงาย รวดเรว e-learning เปนระบบการเรยนการสอนทสนบสนนการเรยนรอยางมชวตชวา (Active Learning) เนนผเรยนเปนศนยกลาง (Child Center Learning) การเปดโอกาสใหผเรยนมสทธเปนเจาของเทคโนโลยสารสนเทศ เปนผคด ตดสนใจเรยน โดยสรางความรและความเขาใจใหมๆ ดวยตนเอง จะสามารถเชอมโยงกระบวนการ

361


เรยนรใหเขากบชวตจรงได จากประสทธภาพของบทเรยนออนไลน ดงกลาวสอดคลองกบทฤษฎการเรยนรทเกดจากกระบวนการคนพบดวยตนเองของ บรนเนอร (กดานนทมลทอง 2548 : 24-26) และทฤษฎการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต (Hoffman and Novak 1995 : 1849-1934) มาใชในการพฒนาบทเรยนออนไลน โดยจดเตรยมเนอหาใหเหมาะสมกบการพฒนาและระดบเชาวนปญญาของผเรยน เนนใหผเรยนมแรงจงใจภายในมากกวาแรงจงใจภายนอก เนนการแกปญหาดวยการคนพบ เพอใหผเรยนจดจาสงทเรยนไดนาน และมรปแบบของสภาพการสอสารทใชคอมพวเตอรเปนตวกลาง ผเรยนสามารถใชอนเทอรเนตโดยเลอกเดนทางเชอมตอไปยงแหลงขอมลขาวสารตามความสนใจของตนไดอยางไมจากด

2. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนออนไลนเรองการฝกประสบการณวชาชพ พบวา นกศกษามคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนจากการเรยนดวยบทเรยนออนไลนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบผลการวจยของวนสนนท พฒนจร (2553 : บทคดยอ) ทไดศกษาการสรางบทเรยนออนไลนตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสต เพอสงเสรมใหเกดวธการทางคณตศาสตร วชาโครงงานวทยาศาสตร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โครงการ พสวท. (สมทบ) ผลการศกษาพบวา การสรางบทเรยนออนไลน ผเรยนสามารถเขาเรยนแตละหนวยไดด ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนออนไลน มคะแนนเฉลยสงกวารอยละ 80 และสอดคลองกบการวจยของ เสาวลกษณ ไทยกลางและนภาพร อบทอง (2552 : บทคดยอ)ซงไดทาการวจย เรองการพฒนาบทเรยนออนไลน วชา การเขยนโปรแกรมภาษาจาวา นกศกษาทเรยนดวยบทเรยนออนไลน วชาการเขยนโปรแกรมภาษาจาวา มผลสมฤทธทางการเรยนจากคะแนนแบบทดสอบหลงเรยนสงกวาคะแนนแบบทดสอบกอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากผลการศกษาเหลานแสดงใหเหนวาการพฒนาบทเรยนออนไลน รายวชาการจดการเรยนรสขศกษาและพลศกษาทมประสทธภาพแลวนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนหรอเปนสวนเสรมในการจดการเรยนการสอน จะทาใหนกศกษามผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน

3. ความพงพอใจของนกศกษาทมตอการเรยนดวยบทเรยนออนไลนเรองการฝก

ประสบการณวชาชพ พบวามความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมากทสด (X = 4.54) ทงนเปนเพราะเปนบทเรยนทชวยสนบสนนใหนกศกษาเขาใจกระบวนการท างานของการฝกประสบการณวชาชพมากขน ซงผวจยไดใชซอฟตแวรทใชส าหรบพฒนาบทเรยนออนไลน สามารถก าหนดใหเรยนตามหวขอตามล าดบ และผเรยนสามารถเลอกเรยนไดเอง การจดการในเนอหารายวชามความยดหยนสงสามารถทจะปรบเปลยนล าดบการเรยนรได ผลลพธทไดหลงจากนกเรยนเขารวมกจกรรมตาง ๆ ในแตละหวขอ จะปรากฏขนในระบบทนท นกศกษาสามารถรคะแนนผลการสอบไดทนทหลงจากเขา

362


ท าแบบทดสอบ กระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรนและเรยนอยางมจดมงหมาย ท าใหนกศกษามเจตคตทดตอการศกษาเรยนรดวยตนเองผานบทเรยนออนไลน และมความพงพอใจตอการเรยนดวยบทเรยนออนไลน อยในระดบมากทสด สอดคลองกบงานวจยของรตนา อนนตชน (2552 : บทคดยอ) และผลงานวจยของ McLaughin (2001 : 5206-A) ผลการวจยทพบวา ผเรยนมความ พงพอใจในบทเรยนบนเวบเชนเดยวกน ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะสาหรบการนาผลการวจยไปใช 1. ควรพฒนาบทเรยนออนไลน ใหมความพรอมตอการใชงานจรง กอนน าบทเรยนไปใชผาน

ระบบอนเทอรเนต 2. การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยปฏบตตามบทเรยนออนไลน นน บคลากร

ผปฏบตงานทมปฏสมพนธกบนกศกษาควรใหค าแนะน าแนวปฏบตแกนกศกษาหากนกศกษามขอค าถาม และควรเนนใหมความซอสตย และปฏบตตามขนตอนดวยการศกษาบทเรยนออนไลน ดวยตนเอง

ขอเสนอแนะส าหรบการศกษาคนควาครงตอไป 1. ควรศกษาผลการใชบทเรยนออนไลน กบตวแปรอน เชน เจตคต ความอดทนในการเรยนร

เปนตน 2. การพฒนาบทเรยนออนไลน ในเนอหาวชาอนๆ โดยค านงถง ความแตกตางลกษณะเฉพาะ

ของเนอหาวชา และศกยภาพของผเรยนแตละบคคล กตตกรรมประกาศ

วจยฉบบนส าเรจไดดวยดไดรบความชวยเหลอและค าแนะน าจากอาจารย ดร.บญชา ส ารวยรน ผชวยศาสตราจารย ดร.อน เจรญวงศระยบ อาจารย ดร.พชราวลย มทรพย อาจารย ดร.ปยมนส วรวทยรตนกล และผชวยศาสตราจารย ดร.ธมมะทนนา ศรสพรรณ ทไดใหค าแนะน า ตรวจแกไข ใหค าปรกษา พรอมทงชวยชแนะแนวทางไปสความส าเรจในการท าวจยฉบบน ซงผวจยไดรบแนวทางในการศกษาคนควาหาความรและประสบการณอยางกวางขวางในการท างานวจยครงน จงกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน ขอขอบพระคณบคลากรทกทานทใหความชวยเหลอใหความอนเคราะห ขอมลและขอเสนอแนะทเปนประโยชนและเปนก าลงใจในการท าวจยครงน ขอขอบคณคณาจารย และนกศกษาคณะวทยาการจดการทกทานทไดใหความรวมมอในการประสานงานและรวมศกษาบทเรยนออนไลนและตอบแบบสอบถามเปนอยางด คณงามความดอนพงมขอมอบแดบดา มารดา คร อาจารย และผมพระคณทกทาน

363


เอกสารอางอง กดานนท มลทอง. (2548). เทคโนโลยและการสอสารเพอการศกษา. กรงเทพฯ : อรณการพมพ. คณาวฒ อมทสด. (2557). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนบนอปกรณแทบเลต เรอง

หองครวตวนอย ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

จตเดช ทองม. (2554). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนผานเวบแบบทบทวน วชาการสอสารขอมลและเครอขาย. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

นเรศ ขนธะร. การพฒนาบทเรยน E-learning รายวชาการจดการเรยนรสขศกษาและพลศกษาสาหรบนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน. วารสารบรหารการศกษาบวบณฑต มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน. ปท 15 ฉบบพเศษ (ตลาคม-ธนวาคม 2558).

รตนา อนนตชน. (2552). การพฒนาบทเรยนมลตมเดยดวยโปรแกรม Moodle วชาฟตบอล 2 สาหรบนกศกษาปรญญาตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตยะลา. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

วนสนนท พฒนจร. (2553). การสรางบทเรยนออนไลนตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสตเพอสงเสรมใหเกดวธการทางวทยาศาสตร วชาโครงงานวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนขนมธยมศกษาปท 4 โครงการพสวท.(สมทบ). วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

เสาวลกษณ ไทยกลาง และนภาพร อบทอง. (2552). การพฒนาบทเรยนออนไลน วชาการเขยนโปรแกรมภาษาจาวา. อบลราชธาน : มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

อมรวรรณ ลมสมมต. “การสรางบทเรยนออนไลน 100 วชา สการเปน e-University,” วารสารสวนดสต. 3, 9 (เมษายน-มถนายน 2549) : 26-29.

อญชล มนคง. (2559). การพฒนาบทเรยน e-lerning แบบปฎสมพนธ วชาคอมพวเตอรเพอชวต ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยราชภฎสราษฎรธาน. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ปท : 10 ฉบบท : 2 เลขหนา : 200-212.

Hoffman, Donnan L. and Novak, P. Tomas. Marketing in Hypermedia Computer-Mediated Environment. New York : McGraw-Hill, 1995.

McLaughin, Diana Gaskins. “Research on Learning Styles who are Taking WebBased Course,” Dissertation Abstracts International. 52,6 (July 2001) : 5206-A .

364


การพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค า

ทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 The development of learning activities using attainment model

for conceptual thinking ability and reading ability about changing of vowel andinherent vowel in Thai language

for Prathomsuksa 1 ethnicity students รงทวา ข าศร (Rungtiwa Khamsiri)

1 สาขาวชาหลกสตรและการสอนคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยนเรศวร

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอสรางและหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ตามเกณฑ 75/75 และ 2) เพอทดลองใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยเปรยบเทยบความสามารถในการคดเชงมโนทศนของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน และเปรยบเทยบความสามารถในการอานค าทสระลดรป เปลยนรปของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน วธด าเนนการวจยใชกระบวนการของการวจยและพฒนา ม 2 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การสรางและหาประสทธภาพกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ผวจยด าเนนการสรางกจกรรมการเรยนร 4 ขนตอน น าไปใหผเชยวชาญจ านวน 3 คน พจารณาความเหมาะสม จากนนน าไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 เพอหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามเกณฑ 75/75 เครองมอทใชในการวจยไดแก กจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน แบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน และแบบทดสอบวดความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและวเคราะหหาประสทธภาพจากสตรโดยใชสตร E1/ E2

ขนตอนท 2 การทดลองใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยเปรยบเทยบความสามารถในการคดเชงมโนทศนของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน และเปรยบเทยบความสามารถในการอานค าทสระลดรป เปลยนรปของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน กลมตวอยาง

365


คอ นกเรยนกลมชาตพนธชนประถมศกษาปท 1 ทก าลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละ อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก จ านวน 20 คน ซงไดมาจากวธการเลอกแบบเจาะจง แบบแผนการทดลอง คอ (One Group Pretest – Posttest Design) เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน และแบบทดสอบวดความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบความมนยส าคญทางสถต t – test แบบ Dependent

ผลการวจยพบวา 1) กจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ประกอบดวยขนตอน 4 ขนตอน ไดแก ขนท 1 เรมรขอมล รจกมโนทศน ขนท 2 เรยนรและเขาใจมโนทศน ขนท 3 เขาถง เขาใจ ประยกตใชมโนทศน ขนท 4 ประเมน ตรวจสอบ แกไขมโนทศน มความเหมาะสมอยในระดบมากและประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน มประสทธภาพเทากบ 77.82/76.97 ซงเปนไปตามเกณฑ 75/75 ทตงไว และ 2) นกเรยนมความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ค าส าคญ: การเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ความสามารถในการคดเชงมโนทศน ความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป นกเรยนกลมชาตพนธ

Abstract

The purposes of this research were to: 1) construct and find index of effective of learning activities using attainment model for conceptual thinking ability and reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language for Prathomsuksa 1 ethnicity students with 75/75 the standard criteria and 2) to try out learning activities using attainment model by comparing conceptual thinking ability before and after learning and comparing reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language before and after learning. Research methodology were 2 steps;

Step 1: Construction and finding index of effective of learning activities using attainment model for conceptual thinking ability and reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language for Prathomsuksa 1 ethnicity students Researcher was constructed 4 steps learning activities and brought to 3 experts investigated the appropriate of learning activities to tried out in Prathomsuksa 1 students with efficiency value 75/75 the standard criteria. The instruments used for

366


this study included learning activities using attainment model, conceptual thinking ability test and reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language test. The collected data were analyzed by the statistical means of Mean (X ), Standard Deviation (S.D.) and finding out the efficiency of E1/ E2

Step 2: trying out of learning activities using attainment model by comparing conceptual thinking ability before and after learning and comparing reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language before and after learning. The total sample of 20 Prathomsuksa 1 ethnicity students who are studying within the duration of the second semester in academic year 2017 at Banmaesara School, Tha Song Yang district, Tak by purposive sampling. Experimental Design was (One Group Pretest – Posttest Design). The instruments were conceptual thinking ability test and reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language test. The collected data were analyzed by the statistical means of Mean (X ), Standard Deviation (S.D.) and t-test Dependent. Results of research 1) Learning activities using attainment model were 4steps :1) Presentation of data and identification of concept 2) learning attainment of the concept 3) Analysis of thinking and Application 4) Assessment, the appropriate of learning activities were high and the efficiency of Learning activities using attainment model had an efficient of about 77.82/76.97 and 2) The students who had conceptual thinking ability and reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language had statistically higher scores than before using the .05 level of significance. Keywords: Learning activities using attainment model, Attainment model for conceptual thinking ability, reading ability about changing of vowel and inherent vowel in Thai language, ethnicity students บทน า หลกภาษาหรอหลกการใชภาษาไทย เปนกฎเกณฑหรอระเบยบแบบแผนของภาษาไทยทวางไวอยางเปนระบบ เพอใหผใชภาษาไทยนนรบรและเขาใจไดตรงกน ท าใหสามารถใชภาษาไทยเพอการสอสารในชวตประจ าวนไดอยางถกตอง โดยหลกการใชภาษาไทยประกอบไปดวยการศกษาระบบเสยง ระบบค าและความหมาย กลมค า ประโยค และระบบการเขยน (เฉลมลาภ ทองอาจ,

367


2550 :18) จะเหนไดวาการใชหลกภาษาทถกตองจะสงผลถงความสามารถในการอานและเขยนภาษาไทยทถกตอง ครภาษาไทยจงจ าเปนตองจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมใหนกเรยนเขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย เพอการใชภาษาไทยไดอยางถกตอง โดยการสรรหาแนวทางการจดการเรยนร ทสงเสรมใหนกเรยนใชกระบวรการคดและการแสวงหาความรดวยตนเอง มากกวาการทครเปนผบอก บรรยายหรออธบายและนกเรยนเปนเพยงผรบความรเทานน เพราะการจดการเรยนรในลกษณะดงกลาว ไมเออตอการพฒนาคนใหมลกษณะมองกวาง คดไกล ใฝร ทงยงเปนการเนนการถายทอดเนอหาวชามากกวาการเรยนรจากสภาพจรง สอดคลองกบชนาธป พรกล (2554,หนา 4) ไดกลาวถงปญหาของการคดไววา อะไรเปนสาเหตส าคญของการคดไมเปน จ าเลยของเรองนคงหนไมพนระบบการศกษาของไทยทมการเรยนแบบทองจ า ครชอบใหนกเรยนเชอฟง ไมโตแยง และสถาบนครสภาไมมหลกสตรการคดส าหรบคร ดงนนครจงควรจดกจกรรมการเรยนการสอนทเสรมสรางใหนกเรยนเกดความสามารถในการคดซงถอวามความส าคญตอนกเรยน โดยหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดใหความส าคญในการพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะส าคญ 5 ประการ หนงในนนกคอ ความสามารถในการคด ดงนนการจดกจกรรมการเรยนรทเสรมสรางความสามารถในการคดจงเปนสงส าคญ เพราะถาหากนกเรยนเกดความสามารถในการคดยอมสงผลตอการความรของผเรยนทคงทน โดย ทศนา แขมมณ (2554, หนา 142) ไดกลาวถงการจดการเรยนการสอนโดยเนนกระบวนการคดไววา คอการด าเนนการเรยนการสอนโดยผสอนใชรปแบบ วธการ และเทคนคการสอนตางๆ กระตนใหผเรยนเกดความคดขยายตอเนองจากความคดเดมทมอยในลกษณะใดลกษณะหนง เชน เกดความคดทมความละเอยด กวางขวาง ลกซง ถกตองมเหตผล และนาเชอถอมากขนกวาเดม

ในสวนของการจดการเรยนการสอนใหกบนกเรยนชาตพนธทใชภาษาไทยเปนภาษาทสองในการสอสาร ไดสงผลตอการจดการเรยนการสอนของผวจยและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน เนองจากนกเรยนกลมชาตพนธ ชนเผากะเหรยงหรอคนปกาเกอะญอ ดานภาษาทใชจะมความแตกตางจากภาษาไทย สรยา รตนกล และคณะ (2538, หนา 6-7) ไดกลาวไววาลกษณะของภาษากะเหรยงมความแตกตางจากภาษาไทย ไดแก โครงสรางพยางค เสยงพยญชนะ และเสยงสระบางเสยง รวมทงเสยงวรรณยกต สวนโครงสรางทางพยางคนนภาษาเผากะเหรยงไมมตวสะกด ดวยเหตนเมอชาวกะเหรยงเรยนพดภาษาไทยจะพบวามปญหาในการออกเสยงและการไดยนพยญชนะตวสะกดของภาษาไทย จงสงผลตอการจดการเรยนการสอนภาษาไทย ดไดจากจากผลการทดสอบความสามารถพนฐานระดบชาต NT ปการศกษา 2559 ของนกเรยนโรงเรยนบานแมสละ อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก โดยนกเรยนสวนใหญเปนนกเรยนกลมชาตพนธชนเผากะเหรยง สงผลใหผลสมฤทธดานภาษามคะแนนเฉลยอยท 40.33 โดยคะแนนเฉลยระดบประเทศอยท 51.00 ซงต ากวาคะแนนเฉลยระดบประเทศ ประกอบกบผลการอานออกเขยนไดของนกเรยนชนประถมศกษาปท

368


1 มผลคะแนนอยในระดบพอใช ซงนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 พนฐานดานการอานออกเขยนไดของนกเรยนถอวามความส าคญเพราะเปนพนฐานในการตอยอดการเรยนในระดบทสงขน โดยปญหาทผวจยพบในกลมนกเรยนกลมชาตพนธระดบชนประถมศกษาปท 1 คอ เมอเรยนอานสะกดค าทมสระลดรป เปลยนรปไปแลว ใหกลบมาอานสะกดค าอกครง นกเรยนมกจะอานไมได เนองจากการสะกดค าทมสระลดรป เปลยนรป เมอมตวสะกดเขามาสระจะเปลยนรปค า เมอเจอค าศพทใหมทใชรปสระเดยวกนนกเรยนไมสามารถสะกดค าไดและไมสามารถบอกไดวาค าดงกลาวประสมดวยสระอะไร เมอน าไปทดสอบการอานและเขยนค าทมสระลดรป เปลยนรปกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 และชนประถมศกษาปท 3 ไดพบปญหาเชนเดยวกนคอนกเรยนอานเขยนไมถกตองและไมสามารถบอกไดวาค าดงกลาวประสมดวยสระอะไร จะเหนไดวาครผสอนตองเรงพฒนากระบวนการสอนหลกภาษาใหกบนกเรยน อกทงยงตองคดกจกรรมการเรยนรทฝกใหนกเรยนไดคดมากกวาการจ า เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2549,หนา 108) ไดกลาวไววา ครตองรจกฝกนกเรยนใหเชอมโยงเหตผลของมโนทศนเรองตางๆทรบรเขาดวยกน เพอชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการตความและสามารถใชประโยชนจากมโนทศนใหมๆในทางสรางสรรค ซงสอดคลองกบ Carroll (Carroll, 2007 อางถงใน เฉลมลาภ ทองอาจ, 2550,หนา 132) ไดกลาววารปแบบการสอนมโนทศนสามารถพฒนานกเรยนใหสรางความรดวยตนเอง สงผลใหจดจ าและเขาใจมโนทศนทเรยนไดอยางแมนย าขน

จากปญหาดงกลาวผวจยไดตระหนกถงสาเหตทท าใหนกเรยนมระดบความเขาใจเนอหาทเรยนไมได เพราะนกเรยนขาดมโนทศนเกยวกบสงทเรยน เนองจากมโนทศนเปนโครงสรางทางสตปญหาทเปนพนฐานการคดทกประเภท หรอกลาวอกนยหนงคอ มนษยไมสามารถคดได ถาไมมมโนทศนเปนพนฐาน (สรางค โควตระกล, 2550: 302) และผทจะสรางมโนทศนใหเกดกบผเรยนกคอ ครผสอน ทจะตองจดกจกรรมการเรยนรทสามารถสรางความสามารถในการคดใหเกดขนกบนกเรยนควบคไปกบการเรยนรเนอหาของบทเรยน จากผลการวจยของ เฉลมลาภ ทองอาจ (2550) พบวา รปแบบการสอนมโนทศนสามารถพฒนาผลสมฤทธการเรยนรหลกการใชภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผวจยจงคดวาการน ารปแบบการสอนมโนทศนมาพฒนาการสอนนกเรยนกลมชาตพนธในเรองของการอานสะกดค าทมสระลดรป เปลยนรป จะสามารถชวยใหนกเรยนอานสะกดค าไดดขน เพราะรปแบบการสอนมโนทศน มขนตอนการจดการเรยนรและรปแบบทมนเนนใหนกเรยนไดขยายและกลนกรองความร ฝกจดระบบความคด จนสามารถสรางมโนทศนดวยตนเอง เนนใหนกเรยนไดลงมอจดกระท ากบขอมลและสรางเปนความรใหมดวยตนเอง ประกอบกบกระบวนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนสอดคลองกบหลกการใชภาษาไทยซงมลกษณะเปนมโนทศน กลาวคอ เปนความคดรวบยอดเกยวกบกฎเกณฑทางไวยากรณ ทประกอบขนจากขอมลหรอตวอยางทมคณสมบต ลกษณะ หรอกฎเกณฑรวมกน โดยผวจยไดท าการศกษารปแบบการสอนมโนทศนของ Smith และ Ragan (2005) น ามาสงเคราะหจดเปนกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอน

369


มโนทศนทเหมาะสมกบนกเรยนกลมชาตพนธชนประถมศกษาปท 1 เพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามรถในการอานสะกดค าทมสระลดรป เปลยนรป จากผลการวจยหลายเรองพบวารปแบบการสอนมโนทศนสามารถชวยเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนรของนกเรยน ดงเหนงานวจยของ เฉลมลาภ ทองอาจ (2550); ธรนาฏ เบาค า (2553); เนตรนพศ คตจ าปา (2557); ภานพงษ ปญญมาโนชญ (2558); ชลธชา มวงศรจนทร (2559)

จากปญหาและเหตผลทกลาวมาขางตน ผวจยจงพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 เพอใหนกเรยนสามารถพฒนาความเขาใจมโนทศนดวยตนเอง วเคราะหและจดหมวดหมลกษณะของตวอยางทเปนมโนทศนและไมเปนมโนทศน สามารถยกตวอยางทเปนมโนทศนของตนเองและอธบายกระบวนการคดเพอท าความเขาใจมโนทศนของตนเองในเนอหาของหลกภาษาไทย ในเรองของสระลดรป เปลยนรปได และสามารถอานค าทมสระลดรป เปลยนรปไดอยางถกตอง จนกระทงสามารถพฒนาการเขยนไดอยางถกตองตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอสรางและหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ตามเกณฑ 75/75 2. เพอทดลองใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 2.1 เปรยบเทยบความสามารถในการคดเชงมโนทศน ของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน 2.2 เปรยบเทยบความสามารถในการอานค าทสระลดรป เปลยนรปของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน วธด าเนนการวจย

การพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาต

370


พนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ผวจยไดด าเนนการศกษาตามกระบวนการของการวจยและพฒนา (Research and Development) ในการศกษาครงนมขนตอนการด าเนนงาน 2 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 สรางและหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1

แหลงขอมล 1. ผเชยวชาญจ านวน 3 คน เพอตรวจสอบความเหมาะสมขององคประกอบดานตางๆของ

กจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน 1.1 ดร.ทรงภพ ขนมธรส อาจารยประจ าภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 1.2 อาจารยเกสร จนทรนม ครช านาญการพเศษ สาขาภาษาไทย โรงเรยนไทรยอยพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 39 1.3 อาจารยรกษณา จนทโชต ครช านาญการพเศษ สาขาภาษาไทย โรงเรยนบานหนองหชาง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพจตร เขต 1

2. นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 2.1 นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละเหนอ จ านวน 3 คน โดยจ าแนกระดบความสามารถเปนสง ปานกลาง และต ากวาปานกลาง อยางละ 1 คน เพอคนหาขอจ ากดของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน 2.2 นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละเหนอ จ านวน 9 คน โดยจ าแนกระดบความสามารถเปนสง ปานกลาง และต ากวาปานกลาง อยางละ 3 คน เพอหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน

เครองมอทใชในการวจย 1. กจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน 2. แบบประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน 3. แบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรทจดกจกรรมการเรยนร ตามรปแบบการสอนมโนทศน

ขนตอนการพฒนาเครองมอทใชในการวจย 1. กจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอสงเสรมการคดเชงมโนทศน เรอง

หลกการใชภาษาไทย ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ผวจยไดด าเนนการศกษาคนควาและสรางกจกรรมการเรยนรมขนตอน ดงน

371


1.1 ศกษาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนบานแมสละ อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก กลมสาระการเรยนรภาษาไทย และก าหนดเนอหาทใชสอนผานกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ซงเนอหาทเลอกอยในสาระท 1 การอาน และสาระท 4 หลกการใชภาษาไทย โดยเนอหาทสอน เรอง สระลดรป เปลยนรป ใชเวลาในการจดกจกรรมการเรยนร 14 ชวโมง

1.2 ศกษา เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนรความหมายและองคปะกอบของกจกรรมการเรยนร เพอเปนแนวทางในการวเคราะหและสงเคราะหความหมายและองคประกอบของกจกรรม ซ งสามารถสรปองคประกอบของกจกรรมการเรยนร ได 4 องคประกอบ คอ ชอกจกรรมการเรยนร จดประสงคการเรยนร วธด าเนนกจกรรมการเรยนร การวดและประเมนผลกจกรรมการเรยนร 1.3 ศกษา เอกสารและงานวจย หลกการและแนวคดทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศน ซงประกอบดวย ชอกจกรรมการเรยนร จดประสงคการเรยนร วธด าเนนกจกรรมการเรยนร ประกอบดวย 4 ขนตอน จากการวเคราะหตามกระบวนการรปแบบการสอนมโนทศน

ขนท 1 เรมรขอมล รจกมโนทศน 1.1 สรางความตงใจและกระตนความสนใจ

1.2 เขาใจจดประสงค ขนท 2 เรยนรและเขาใจมโนทศน 2.1 ทบทวนความรเดม

2.2 เรยนรมโนทศน 2.3 ลงมอปฏบตและประเมนผล ขนท 3 เขาถง เขาใจ ประยกตใชมโนทศน 3.1 สรปและทบทวน 3.2 ประยกตใชมโนทศน ขนท 4 ประเมนตรวจสอบแกไขมโนทศน 1.4 น ากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษา เพอขอค าแนะน าและตรวจสอบขอมล แลวน าผลทไดมาปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาและเสนอตอผเชยวชาญ จ านวน 3 คน เพอประเมนความเหมาะสมในองคประกอบตางๆของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยใหคะแนนเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale ) ซงไดก าหนดออกเปน 5 ระดบ ตามวธของลเคอรท

372


1.5 น าผลการประเมนทไดจากผเชยวชาญมาแปลความหมายคาเฉลย ( X) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของความเหมาะสมทมตอกจกรรมการเรยนรโดยใชรปแบบการสอนมโนทศน โดยใชเกณฑความเหมาะสมระดบมากขนไป 1.6 เนองจากการน ากจกรรมการเรยนรไปใช จ าเปนจะตองใชผานแผนการจดการเรยนร ดงนน ผวจยจงตองศกษาเอกสาร หลกการเขยนแผนการจดการเรยนร และด าเนนการสรางแผนการจดการเรยนร รายวชาภาษาไทย นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 เรอง สระเปลยนรป ลดรป จ านวน 7 แผน ใชเวลา 14 ชวโมง 1.7 น าแผนการจดการเรยนรทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาเพอตรวจสอบและขอค าแนะน า เพอน ามาปรบปรงตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษา แลวเสนอตอผเชยวชาญจ านวน 3 คน ตรวจสอบความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรโดยใหคะแนนเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale ) ซงไดก าหนดออกเปน 5 ระดบ ตามวธของลเคอรท และน าผลการประเมนทไดจากผเชยวชาญมาแปลความหมายคาเฉลย ( X)และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของความเหมาะสมทมตอแผนการจดการเรยนร 1.8 น ากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เรอง สระเปลยนรป ลดรป และแผนการจดการเรยนร ทปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผเชยวชาญแลวมาตรวจสอบคณภาพและหาประสทธภาพกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 โรงเรยนบานแมสละเหนอ ทไมใชกลมตวอยาง ดงตอไปน

1.8.1 กลมทดลองแบบหนงตอหนง ทดลองกบนกเรยนจ านวน 3 คน โดยเรยนเปนรายบคคล ซงประกอบดวยนกเรยนทมผลการเรยนสง ปานกลาง และต ากวาปานกลาง อยางละ 1 คน เพอคนหาขอจ ากดของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน

1.8.2 กลมทดลองแบบกลมเลก ทดลองกบนกเรยนจ านวน 9 คน โดยแบงนกเรยนออกเปน 3 กลม จ านวนกลมละ 3 คน ซงแตละกลมนนประกอบดวยนกเรยนทมผลการเรยนสง ปานกลาง และต ากวาปานกลาง อยางละ 3 คน เพอหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนร ตามเกณฑ E1/E2 เทากบ 75/75 1.9 น ากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน มาแกไขปรบปรงใหมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนดแลวมาจดท าเปนกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ฉบบสมบรณไปทดลองใชกบกลมตวอยางจรง 2. แบบประเมนความเหมาะสมขององคประกอบกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน

373


2.1 ศกษาเอกสาร ต าราและงานวจยทเกยวของในดานการประเมนความเหมาะสมขององคประกอบของกจกรรมการเรยนรเพอเปนแนวทางในการก าหนดหวขอในการสรางแบบประเมน

2.2 ก าหนดกรอบเนอหาและประเดนทตองการประเมน ดงน ชอกจกรรมการเรยนร จดประสงคการเรยนร วธด าเนนกจกรรมการเรยนร การวดและประเมนผลกจกรรมการเรยนร

2.3 สรางแบบประเมนเปนแบบประเมนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale ) แบบปลายเปดในสวนทายของแบบประเมน เพอสอบถามความคดเหนและขอเสนอแนะตางๆ โดยไดก าหนดคาคะแนนเปน 5 ระดบตามวธของลเคอรท (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 103 )

2.4 น าแบบประเมนทสรางแลวเสรจไปเสนอตออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบความถกตองของเนอหาและสอดคลองกบประเดนทก าหนด แลวน ามาปรบปรงแกไข

2.5 น าแบบประเมนเสนอตอผเชยวชาญ เพอตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถามกบจดประสงค

ของการประเมน แลวน าผลทงหมดมาหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานโดยใชเกณฑความเหมาะสมระดบมากขนไป

2.6 น ารายการประเมนทผานการพจารณาจากผเชยวชาญแลวมาจดพมพและน าไปใชเกบขอมล

3. แบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรทจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศ น

3.1 ศกษาเอกสาร ต าราและงานวจยทเกยวของในดานการประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรทมผศกษาคนควาไดท าไวกอนแลวมาใชเปนแนวทางในการสรางแบบประเมนความเหมาะสม

3.2 ก าหนดกรอบเนอหาและหวขอทตองการประเมน ดงน ดานตวชวด ดานจดประสงคการเรยนรดานสาระการเรยนร ดานกจกรรมการเรยนร ดานสอการเรยนการสอน ดานการวดและประเมนผลการเรยนร

3.3 สรางแบบประเมนเปนแบบประเมนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale ) และแบบปลายเปดในสวนทายของแบบประเมน เพอสอบถามความคดเหนและขอเสนอแนะตางๆ โดยไดก าหนดคาคะแนนเปน 5 ระดบตามวธของลเคอรท (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 103 )

3.4 น าแบบประเมนทสรางเสรจแลวไปเสนอตออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบความชดเจนของภาษาและความถกตองตามเนอหา แลวน ามาปรบปรงแกไข

374


3.5 น าแบบประเมนเสนอตอผเชยวชาญ เพอตรวจสอบความสอดคลองของของกจกรรมการเรยนร แลวน าผลทงหมดมาหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานโดยใชเกณฑความเหมาะสมระดบมากขนไป การเกบรวบรวมขอมล

1. การประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศนมขนตอนการด าเนนงาน ดงน

1.1 นดหมายผเชยวชาญในการประเมนกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน

1.2 สงกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน และแบบประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรใหผเชยวชาญ

1.3 รบกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน และแบบประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนร คนมาจากผเชยวชาญ

2. การประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศนมขนตอนการด าเนนงาน ดงน

2.1 นดหมายผเชยวชาญในการประเมนแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศน

2.2 สงแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศน และแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรใหผเชยวชาญ

2.3 รบแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศน และแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนร คนมาจากผเชยวชาญ

3. การหาประสทธภาพของกจกรรมจดการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศนมขนตอนการด าเนนงาน ดงน

3.1 น ากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนแบบมโนทศน ไปหาประสทธภาพ โดยใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละเหนอ ทดลองกลมหนงตอหนง กบนกเรยนจ านวน 3 คน ประกอบดวยนกเรยนระดบความสามารถสง ปานกลาง และต ากวาปานกลาง อยางละ 1 คน ทไมใชกลมตวอยาง เพอตรวจสอบขอจ ากดของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน จากนนน าไปหาประสทธภาพกบกลมจ านวน 9 คน

3.2 น ากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ทปรบปรงแกไขแลวไปหาประสทธภาพแบบกลมเลก จ านวน 9 คน โดยใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละเหนอ ประกอบดวยนกเรยนระดบความสามารถสง ปานกลาง

375


และต ากวาปานกลาง อยางละ 3 คน ทไมใชกลมตวอยาง พบวา กจกรรมการเรยนร มประสทธภาพเทากบ 77.82/76.97 ซงเปนไปตามเกณฑทก าหนด จงน าไปใชกบกลมตวอยางตอไป

3.3 จดพมพกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ฉบบสมบรณ การวเคราะหขอมล 1. วเคราะหขอมลความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดย

หาคาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

2. วเคราะหขอมลความเหมาะสมของแผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยหาคาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

3. การหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยใชเกณฑ 75/75 ผวจยไดวเคราะหจากสตร E1/E2 ดงน 3.1 หารอยละของคะแนนของนกเรยนในการท ากจกรรมระหวางเรยนในแตละกจกรรมของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน (E1) 3.2 หารอยละของคะแนนของนกเรยนทไดจากการท าแบบทดสอบความสามารถการคดเชงมโนทศและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป (E2) ขนตอนท 2 การทดลองใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชง มโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 แหลงขอมล ประชากร ไดแก นกเรยนกลมชาตพนธชนประถมศกษาปท 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 2 จงหวดตาก กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละ จ านวน 20 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เนองจากประชากรมความความคลายคลงกนทงทางดานภาษาและวฒนธรรมและในดานผลสมฤทธทางการเรยนกมผลสมฤทธทางการเรยนทไมแตกตางกนในปการศกษา 2560 เครองมอทใชในการวจย

1. กจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1

376


2. แบบทดสอบความสามารถในการคดเชงมโนทศน เรอง สระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1

3. แบบทดสอบวดความสามารถการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป เรอง สระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ขนตอนการพฒนาเครองมอทใชในการวจย

1. แบบทดสอบความสามารถในการคดเชงมโนทศนเรอง สระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 มขนตอนการสรางดงน

1.1 ศกษาหนงสอ เอกสาร เกยวกบมโนทศนและการคดเชงมโนทศน และศกษาแนวคด หลกการและวธการสรางแบบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศนโดยวธการสรางแผนผงมโนทศน เพอน ามาเปนแนวทางในการสรางแบบวดความสามารถการคดเชงมโนทศน

1.2 วเคราะหมโนทศนของเรอง สระลดรป เปลยนรป ทใชในการวจยครงน จากหนงสอเรยนและบญชค าของระดบชนประถมศกษาปท 1 รายละเอยดของมโนทศนทตองการวดในเรอง สระลดรป เปลยนรป

1.3 สรางแผนผงมโนทศนเกณฑ ( Criterion Concept Map) เพอใชส าหรบเฉลยมโนทศนทตองการวด โดยแผนผงมโนทศนมทงหมด 7 ผงมโนทศน

1) สระ - ะ ลดรป มค าแสดงมโนทศน 10 ค า 2) สระ - ว ลดรป มค าแสดงมโนทศน 10 ค า 3) สระ - อ ลดรป มค าแสดงมโนทศน 10 ค า 4) สระ เ - ะ เปลยนรป มค าแสดงมโนทศน 10 ค า 5) สระ แ – ะ เปลยนรป มค าแสดงมโนทศน 10 ค า 6) สระ เ - อ เปลยนรป มค าแสดงมโนทศน 10 ค า 7) สระ โ - ะ ลดรป มค าแสดงมโนทศน 10 ค า

2. สรางแบบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศนเรอง สระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 มขนตอนการสรางดงน โดยใชกรอบแนวคดของ Ruiz-Primo และคณะ (2001 อางถงในเฉลมลาภ ทองอาจ,2550,หนา 79-80) แบบวดทสรางขนมลกษณะเปนแผนผงมโนทศนแบบเตมค าแสดงมโนทศนลงในผงแบบเตมค า (Fill–in –the-Nodes) โดยแผนผงมโนทศนทก าหนดแผนผงและค าแสดงมโนทศนมาให แลวใหนกเรยนเลอกค าแสดงมโนทศนเหลานนเตมลงในชองวางของแผนผงใหถกตอง

2.1. ก าหนดเกณฑการตรวจใหคะแนนแผนผงมโนทศนโดยประยกตจากองคประกอบและเกณฑการให

377


คะแนนแผนผงมโนทศนของ Novak และ Gowin (1984,หนา 36-37, อางถงในเฉลมลาภ ทองอาจ,2550,หนา 117-118) เกณฑการตรวจใหคะแนนแผนผงมโนทศน แสดงในตารางท 15 ตารางท 15 เกณฑการตรวจใหคะแนนแผนผงมโนทศน

ระดบคะแนน คณภาพของแผนผงมโนทศน

9-10 ดมาก

เลอกเตมค าแสดงมโนทศนลงในชองวางไดถกตองมากกวาหรอเทากบ 10 - 9 ค าของค าแสดงมโนทศนทงหมด

7-8 ด เลอกเตมค าแสดงมโนทศนลงในชองวางไดถกตองมากกวาหรอเทากบ 8 - 7 ค าของค าแสดงมโนทศนทงหมด

5-6 พอใช เลอกเตมค าแสดงมโนทศนลงในชองวางไดถกตองมากกวาหรอเทากบ 6 - 5 ค าของค าแสดงมโนทศนทงหมด

4-0 ตองปรบปรง เลอกเตมค าแสดงมโนทศนลงในชองวางไดถกตองนอยกวาหรอเทากบ 4 - 0 ค าของค าแสดงมโนทศนทงหมด

2.2. น าแผนผงมโนทศนเกณฑ แบบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศนและเกณฑ

การตรวจใหคะแนนแผนผงมโนทศนทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาพจารณา พรอมทงใหขอเสนอแนะ และปรบปรงตามค าแนะน า

2.3. ท าการตรวจหาความเทยงตรงของเนอหาของแบบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน โดยผเชยวชาญจ านวน 3 คน เพอพจารณาตรวจสอบความสอดคลองกบเนอหา จดประสงคการเรยนร โดยพจารณาจากคา IOC ตงแต 0.50 ขนไป

2.4. น าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน ทผ านการตรวจและแกไขแลว เสนอตออาจารยทปรกษาและผเชยวชาญตรวจพจารณาอกครง จากนนน ามาทดสอบกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 โรงเรยนบานแมสละ จ านวน 1 หองเรยน ทเคยเรยนเนอหามาแลว เพอหาคณภาพของแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน ดงน

2.4.1. หาความยาก (P) ของแบบทดสอบ พจารณาเปนรายขอโดยพบวา แบบทดสอบมคาความ

378


ยากอยระหวาง 0.25 – 0.80 2.4.2. คาอ านาจจ าแนก (B) ของแบบทดสอบ พจารณาเปนรายขอ โดยวธเบรนแนน

(Brennan) พบวา แบบทดสอบมคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.25 – 0.71

2.4.3. น าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน มาหาคาความเชอมนของ

แบบทดสอบทงฉบบ โดยใชสตรของโลเวท (Lovett) พบวา แบบทดสอบมคาสมประสทธแอลฟาเทากบ 0.97

2.5. จดพมพแบบทดสอบความสามารถในการคดเชงมโนทศนทผานการวเคราะหหาคณภาพแลว จ านวน 7 แผน ส าหรบน าไปใชเปนเครองมอในการวจยตอไป

3. แบบทดสอบวดความสามารถในการอานค า มขนตอนในการสรางดงน 3.1. ศกษาหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และหลกสตรสถานศกษา

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง สระลดรป เปลยนรป 3.2. วเคราะหตวชวด ขอบเขตเนอหาและจดประสงคการเรยนรจากหลกสตรสถานศกษา

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง สระลดรป เปลยนรป 3.3. ศกษาหนงสอ เอกสาร เกยวกบสระลดรป เปลยนรปจากหนงสอเรยนและเอกสาร

ประกอบการเรยน เพอเลอกค าทเหมาะสมน ามาใชในการสรางแบบวดความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป

3.4. ศกษาเครองมอวดและประเมนผลความสามารถในการอาน ชนประถมศกษาปท 1 สถาบนภาษาไทย สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ เพอใชเปนแนวทางในการจดท าแบบวดความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป

3.5. ด าเนนการสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ใหสอดคลองกบเนอหา จดประสงคการเรยนร โดยสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการอานค าเปนขอสอบการอานออกเสยง แบงเปน 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 การอานสะกดค า 40 ขอ ตอนท 2 การอานออกเสยงค า 40 ขอ แลวน าแบบทดสอบและเกณฑเสนอตออาจารยทปรกษาพจารณาความเหมาะสม พรอมทงใหขอเสนอแนะ แลวปรบปรงแกไขตามค าแนะน า

3.6. ท าการตรวจหาความเทยงตรงของเนอหาของแบบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน โดยผเชยวชาญ 3 คน เพอพจารณาตรวจสอบความสอดคลองกบเนอหา จดประสงคการเรยนร โดยพจารณาจากคาดชนความสอดคลองตงแต 0.50 ขนไป

379


3.7. น าแบบทดสอบทผานการตรวจและแกไขแลว เสนอตออาจารยทปรกษาและผเชยวชาญตรวจพจารณาอกครง จากนนน ามาทดสอบกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 2 โรงเรยนบานแมสละ อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก ปการศกษา 2560 จ านวน 1 หองเรยน ทเคยเรยนเนอหามาแลว เพอหาคณภาพของแบบทดสอบวดความสามารถในการอานค า ดงน

3.7.1. หาความยาก (P) ของแบบทดสอบ พจารณาเปนรายขอโดยพบวา แบบทดสอบตอนท 1 การอานสะกดค า มคาความยากอยระหวาง 0.50 – 0.75 และแบบทดสอบตอนท 2 การอานค า มคาความยากอยระหวาง 0.55 – 0.80

3.7.2. คาอ านาจจ าแนก (B) ของแบบทดสอบ พจารณาเปนรายขอ โดยวธเบรนแนน(Brennan) พบวา แบบทดสอบตอนท 1 การอานสะกดค า มคาอ านาจจ าแนก อยระหวาง 0.21 – 0.76 และแบบทดสอบตอนท 2 การอานค า มคาอ านาจจ าแนก อยระหวาง 0.33 – 0.67

3.7.3. น าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน มาหาคาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ จ านวนทงหมด 40 ขอ โดยใชสตรของโลเวท (Lovett) พบวา แบบทดสอบมคาสมประสทธแอลฟาเทากบ 0.96

3.8 จดพมพแบบทดสอบความสามารถในการอานค าทผานการวเคราะหหาคณภาพแลว เปนขอสอบการอานออกเสยง แบงเปน 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 การอานสะกดค า 20 ขอ ตอนท 2 การอานออกเสยงค า 20 ขอ ส าหรบน าไปใชเปนเครองมอในการวจยตอไป แบบแผนการทดลอง ในการวจยครงนเปนการวจยและพฒนา ผวจยใชแบบแผนการวจยแบบทดสอบกอนหลง (One Group Pretest – Posttest Design) ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2538,หนา 249) โดยมแผนการทดลอง ดงน

ทดสอบกอนเรยน การจดกระท า ทดสอบหลงเรยน T1 X T2

สญลกษณทใชในแผนการวจย X คอ การทดลองดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสราง

ความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป T1 คอ การทดสอบกอนเรยน T2 คอ การทดสอบหลงเรยน

380


ขนตอนการด าเนนการทดลอง ไดด าเนนการทดลองตามกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน มขนตอน ดงน

1. ท าการทดสอบกอนเรยน (Pretest) กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละ จ านวน 20 คน ดวยแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน จ านวน 7 แผนผงความคด และความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป จ านวน 2 ตอน ตอนละ 20 ขอ รวมทงหมด 40 ขอ

2. ด าเนนการทดลองใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละ จ านวน 20 คน โดยมแผนจดกจกรรม จ านวน 7 แผน ใชเวลาสอน 14 ชวโมง รวมเวลา 2 สปดาห

3. เมอสนสดการทดลอง ผวจยใหนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนบานแมสละ จ านวน 20 คน ท าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน จ านวน 7 แผนผงความคด และความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป จ านวน 2 ตอน ตอนละ 20 ขอ รวมทงหมด 40 ขอ ซงเปนแบบทดสอบชดเดยวกบการสอบกอนเรยน การวเคราะหขอมล ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน

1. น าคะแนนจากการท าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป หลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน จ านวน 2 ครง มาดความเปลยนแปลงของคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนในความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ของนกเรยนเปนรายบคคล

2. น าคะแนนจากการท าแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป กอนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน มาหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานแลวเปรยบเทยบความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยนโดยการใชสถต t – test แบบ Dependent ผลการวจย

การพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลออกเปน 2 ตอน ดงน

381


ตอนท 1 ผลการสรางและหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ตามเกณฑ 75/75

1. ผลการสรางกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนในครงนไดจดกจกรรมการเรยนร จ านวน 4 ขนตอน คอ ขนท 1 เรมรขอมล รจกมโนทศน ขนท 2 เรยนรและเขาใจมโนทศนขน ท 3 เขาถงเขาใจ ประยกตใชมโนทศน ขนท 4 ประเมน ตรวจสอบ แกไขมโนทศน

2. ผลการตรวจสอบความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน พบวา ผลการประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยผเชยวชาญจ านวน 3 คน มความเหมาะสมระดบมาก ( = 4.33 , S.D. = 0.58 )

3. ผลการตรวจสอบความเหมาะสมของแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน พบวา ผลการประเมนความเหมาะสมของแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการอสนมโนทศน โดยผเชยวชาญจ านวน 3 คน มความเหมาะสมระดบมาก ( = 4.33 , S.D. = 0.57 )

4. ผลการตรวจสอบประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ตามเกณฑ 75/75 ผลการตรวจสอบความเหมาะสมดานเนอหา ภาษา และเวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน กจกรรมการเรยนรท 1 , 5 , 6 , 7 ดานเนอหา ดานภาษา ดานเวลามความเหมาะสม กจกรรมการเรยนรท 2 , 3 และ 4 มการปรบปรงโดยการปรบแกภาษาใหเขาใจงายและปรบแกขอความสวนทผดใหถกตอง ในดานเนอหาปรบเนอหาใหสอดคลองกบกจกรรม และผลการตรวจสอบประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน มประสทธภาพกระบวนการเทากบ 77.82 และประสทธภาพผลลพธเทากบ 76.97 แสดงวากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน มประสทธภาพเทากบ 77.82/76.97 ซงเปนไปตามเกณฑ 75/75

ตอนท 2 ผลการทดลองใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1

382


1. ตารางแสดงผลการเปรยบเทยบความสามารถในการคดเชงมโนทศนของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน

การทดสอบ S.D.

t Sig.(1-tailed)

กอนเรยน 45.20 11.11 21.85 10.78 9.06*

0.0000

หลงเรยน 67.05 4.88

*P< 0.05 จากตาราง พบวา เมอเปรยบเทยบความสามารถในการคดเชงมโนทศนระหวางคะแนนกอน

และหลงเรยน คะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2. ตารางแสดงผลการเปรยบเทยบความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรปของนกเรยน

กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนและหลงเรยน

การทดสอบ S.D.

t Sig.(1-tailed)

กอนเรยน 10.80 1.70 26.50 2.63 45.13*

0.0000

หลงเรยน 37.30 3.25 *P< 0.05

จากตาราง พบวา เมอเปรยบเทยบความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรประหวางคะแนนกอนและหลงเรยน คะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สรปและอภปรายผล

การพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ดงน

1. การสรางและหาประสทธภาพกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ตามเกณฑ 75/75

D.D..SD

D.D..SD

383


1.1 การสรางกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ในครงนท าใหไดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโน โดยกจกรรมการเรยนรมขนตอนการเรยนร ดงน ขนท 1 เรมรขอมล รจกมโนทศน ขนท 2 เรยนรและเขาใจมโนทศน ขนท 3 เขาถง เขาใจ ประยกตใชมโนทศน ขนท 4 ประเมน ตรวจสอบ แกไขมโนทศน 1.2 การตรวจสอบความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโน ตามความคดเหนของผเชยวชาญ พบวา โดยภาพรวมกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสมอยในระดบมาก ( = 4.33 , S.D. = 0.58 ) 1.3 การตรวจสอบความเหมาะสมของแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยเฉลยในภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก ( = 4.33 , S.D. = 0.57 ) 1.4 การตรวจสอบประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน กบนกเรยนโรงเรยนบานแมสละเหนอ พบวา กจกรรมการเรยนรทสรางขนมประสทธภาพเทากบ 77.82/76.97 ซงเปนไปตามเกณฑ 75/75 2. ผลการทดลองใชกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 พบวา 2.1 ความสามารถในการคดเชงมโนทศนของนกเรยนทเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน หลงเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2.2 ความสามารถในการอานค าทสระลดรป เปลยนรปของนกเรยนทเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน หลงเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อภปรายผล จากการพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนเพอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ผวจยไดน ามาอภปราย ดงน

1. จากการสรางและหาประสทธภาพกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนทผวจยสรางขน ผวจยไดด าเนนการสรางตามขนตอน โดยเรมจากการวเคราะหหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 และหลกสตรสถานศกษา กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 1 และก าหนดเนอหาทใชสอนผานกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยใชหนวยการเรยนรท 6 ตวสะกดหรรษา เพอน ามาจดเปนสาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร

384


ตวชวด จดประสงคการเรยนร เวลาเรยน และการประเมนผล กจกรรมการเรยนรประกอบดวย มาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระส าคญ จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร กจกรรมการเรยนร สอ/แหลงการเรยนร และการวดและประเมนผล ศกษาเทคนควธการสรางและพฒนากจกรรมการเรยนร เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการอานค าทมสระเปลยนรป สระลดรป การสอนมโนทศนและรปแบบการสอนมโนทศน และความสามารถในการคดเชงมโนทศน เพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรใหสอดคลองกบกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน การออกแบบแบบทดสอบใหสอดคลองกบเนอหาและกระบวนการในการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน แลวจงด าเนนการพฒนากจกรรมการเรยนร ผวจยไดมการตรวจสอบและแกไขขอบกพรองของกจกรรมการเรยนร โดยทดลองกบนกเรยนจ านวน 3 คน เพอตรวจสอบเนอหา ภาษา และเวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนร พรอมทงด าเนนการแกไขกจกรรมการเรยนรในสวนทบกพรอง โดยสวนทบกพรองจะเปนในสวนของดานเนอหาและภาษาทใช ดานเนอหากลาวคอ เนอหาในบางสวนไมสอดคลองกบกจกรรม จากการด าเนนการแกไขกจกรรมการเรยนรในสวนทบกพรอง เมอน ามาหาประสทธภาพกบนกเรยน จ านวน 9 คน พบวา กจกรรมการเรยนรมประสทธภาพเทากบ 77.82/76.97 ซงเปนไปตามเกณฑทก าหนด คอ 75/75 โดยผวจยไดท าการหาประสทธภาพของกจกรรมการเรยนรตามขนตอนของ รตนะ บวสนธ (2552, หนา 50-51) โดยทการประเมนประสทธภาพของนวตกรรมมล าดบขนตอนการประเมน คอ 1. การประเมนแบบหนงตอหนง (1: 1) และ 2. การประเมนประสทธภาพแบบกลมเลก การประเมนประสทธภาพแบบกลมเลกนจะมการวเคราะหหาคาบงบอกดชนหรอเกณฑประสทธภาพของนวตกรรมทเรยกวาคา E1/E2 โดยทเกณฑประสทธภาพ E1/E2 ของนวตกรรมการศกษาเทาทนยมใชจะมอย 3 เกณฑ ไดแก 75/75 หรอ 80/80 และ 90/90 เมอนวตกรรมการศกษาผานการหาประสทธภาพและไดประสทธภาพตามเกณฑทก าหนดแลวกอปมาดงสนคาทไดมาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.) หรอมาตรฐานอาหารและยา (อย.) กอนทจะวางจ าหนายในทองตลาดหรอน าไปทดลองใชกบกลมเปาหมายในขนตอไป

2. การทดลองใชกจกรรมการเรยนร ตามรปแบบการสอนมโนทศน เ พอเสรมสรางความสามารถในการคดเชงมโนทศนและความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ส าหรบนกเรยนกลมชาตพนธ ระดบชนประถมศกษาปท 1 ความสามารถในการคดเชงมโนทศนของนกเรยนทเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน โดยการสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการคดเชงมโนทศน ไดใชเทคนคการสรางแผนผงมโนทศนแบบเตมค าแสดงมโนทศนลงในผง ( Fill-in-the-Map) ตามแนวคดของ Ruiz-Primo และคณะ (2001 อางถงใน เฉลมลาภ ทองอาจ, 2550,หนา 79-80) ผลการทดลอง พบวา ความสามารถในการคดเชงมโนทศนหลงเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรสงกวากอน

385


เรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยผวจยสรางและพฒนาขนอยางเปนระบบจากการสงเคราะหการสอนมโนทศนและรปแบบการสอนมโนทศน จากนกการศกษาหลายๆทาน และผวจยไดเลอกศกษารปแบบการสอนมโนทศของ Smith และ Ragan (2005,อางถงใน เฉลมลาภ ทองอาจ, 2550,หนา 44-47) โดยน ามาสงเคราะหใหเหมาะสมตอการน าไปใชในการสอนนกเรยนกลมชาตพนธระดบชนประถมศกษาปท 1 โดยรปแบบการสอนของ Smith และ Ragan มรปแบบการสอนมโนทศนทเปนล าดบขนตอนไมซบซอนและไมยากเกนไปกบการน าไปปรบใชกบนกเรยนกลมชาตพนธชนประถมศกษาปท 1 ซงผวจยไดท าการสงเคราะหการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนไดทงหมด 4 ขนตอน คอ ขนท 1 เรมรขอมล รจกมโนทศน ขนท 2 เรยนรและเขาใจมโนทศน ขนท 3 เขาถง เขาใจ ประยกตใชมโนทศน ขนท 4 ประเมน ตรวจสอบ แกไขมโนทศน ความสามารถในการอานค าทมสระลดรป เปลยนรปของนกเรยนทเรยนดวยกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ม 4 ขนตอน ซงไดเสรมสรางใหเกดการพฒนาในดานการอานค าทมสระลดรป เปลยนรป ประกอบกบกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนสอดคลองกบสาระการเรยนรหลกการใชภาษาไทย เรองสระลดรป เปลยนรปซงมลกษณะเปนมโนทศน กลาวคอ เปนความคดรวบยอดเกยวกบกฎเกณฑทางไวยากรณ ทประกอบขนจากขอมลหรอตวอยางทมคณสมบต ลกษณะ หรอกฎเกณฑรวมกน อกทงมขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรทมนเนนใหนกเรยนฝกจดระบบความคด จนสามารถสรางมโนทศนไดดวยตนเอง สอดคลองกบหลกการสอนมโนทศน เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2549,หนา 108) ซงกลาวไววา ครตองรจกฝกนกเรยนใหเชอมโยงเหตผลของมโนทศนเรองตางๆทรบรเขาดวยกน เพอชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการตความและสามารถใชประโยชนจากมโนทศนใหมๆในทางสรางสรรค เชนเดยวกบ สรางค โควตระกล (2550, หนา 302) กลาวถงการสอนมโนทศนหรอความคดรวบยอดเปนพนธกจทส าคญยงของครทกระดบการศกษาเพราะหากมนษยไมมมโนทศน มนษยกจะไมสามารถคดได ดงนนการจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนสามารถพฒนาความสามารถในการอานค า โดยไดมงเนนการสอนใหนกเรยน ไดพฒนาความเขาใจมโนทศนดวยตนเอง วเคราะหและจดหมวดหมลกษณะของตวอยางทเปนมโนทศนและไมเปนมโนทศน สามารถยกตวอยางทเปนมโนทศนของตนเองและอธบายกระบวนการคดเพอท าความเขาใจมโนทศนของตนเองในเนอหาของหลกภาษาไทย ในเรองของสระลดรป เปลยนรป สอดคลองกบแนวคดของ Carroll (Carroll, 2007 อางถงใน เฉลมลาภ ทองอาจ, 2550,หนา 132) ทกลาววารปแบบการสอนมโนทศนสามารถพฒนานกเรยนใหสรางความรดวยตนเอง สงผลใหจดจ าและเขาใจมโนทศนทเรยนไดอยางแมนย าขน

386


ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป 1.1 การน ารปแบบการสอนมโนทศนมาใชในการจดการเรยนรกลมสาระวชาภาษาไทย ครภาษาไทยจะตองวเคราะหเนอหาในกลมสาระการเรยนรใหเหมาะสมกบรปแบบการสอนทใช 1.2 การจดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน ครผสอนตองสอนอยางเปนล าดบขนตอน มการน าเสนอตวอยางทเปนมโนทศนและไมเปนมโนทศนอยางชดเจน 1.3 ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเราจะพบวานกเรยนแตละคนมความสามารถในการเรยนรและการเขาใจมโนทศนทแตกตางกน ดงนนครผสอนจงตองสงเกตพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนแตละคนดวยวาการเรยนรและเขาใจมโนทศนทน าเสนอมากนอยเพยงใด 2. ขอเสนอแนะเพอการท าวจยครงตอไป 2.1 ควรมการพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนในกลมสาระการเรยนรอนๆ ในสวนทเปนหลกการหรอกฎเกณฑ เชน กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ใหกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 เพอพฒนาการคดและผลสมฤทธการเรยนรในกลมวชาดงกลาวใหสงขน 2.2 ควรมการพฒนากจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศนทมตอความสามารถในการคดในลกษณะอนๆ เชน การคดวเคราะห การคดไตรตรอง การคดอยางมวจารณญาณ การคดแกปญหา การคดสรางสรรค เปนตนเพอทจะน าไปพฒนากจกรรมการสอนและตวของผเรยนในดานการคดตอไป 2.3 ควรศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เนองจากจะไดศกษาผลความพงพอใจของนกเรยนทไดเรยนจากกจกรรมการเรยนรตามรปแบบการสอนมโนทศน เพอน ามาปรบปรงและพฒนางานตอไป เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.

กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณแหง ประเทศไทย จ ากด. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2549). การคดเชงมโนทศน. พมพครงท 7. กรงเทพมหานคร: ซกเซล

มเดย. เฉลมลาภ ทองอาจ. (2550). ผลของการใชรปแบบการสอนมโนทศนทมตอผลสมฤทธการเรยนร

หลกการใชภาษาไทยและความสามารถในการคดเชงมโนทศนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. (วทยานพนธครศาสตรมหาบญฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

387


ชลธชา มวงศรจนทร. (2559). ผลของการใชรปแบบการพฒนามโนทศนทมตอผลสมฤทธการเรยนรหลกการใชภาษาไทยและความสามารถในการใหเหตผลเชงอปนยของนกเรยนมธยมศกษาปท 3. (วทยานพนธครศาสตรมหาบญฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทศนา แขมมณ.(2554). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ.(พมพครงท 14).กรงเทพ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธรนาฎ เบาค า. (2553). ผลกาจดประสบการณโดยใชรปแบบการสอนมโนทศนเสรมดวยเกมการศกษา ทมตอทกษะพนฐานทางคณตศาสตรของเดกปฐมวย. (วทยานพนธครศาสตรมหาบญฑต). มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน.

เนตรนพศ คตจ าปา.(2557).การพฒนาชดกจกรรมการเรยนรแบบปฏบตการโดยใชโครงงานเปนฐาน ทสงผลตอความสามารถในการคดเชงมโนทศน ความสามารถในการคดแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4.(วทยานพนธครศาสตร มหาบญฑต). มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ปกรณ ประจญบาน. (2552). ระเบยบวจยทางสงคมศาสตร. พษณโลก: รตนสวรรณการพมพ. ภานพงษ ปญญมาโนชญ. (2558).ผลของการใชวธการสอนแบบอปนยบนเวบโดยใชอนโฟกราฟกทม

ตอความสามารถในการคดเชงมโนทศนของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนทมแบบการคดตางกน. (วทยานพนธครศาสตร มหาบญฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รตนะ บวสนธ. (2552). การวจยและพฒนานวตกรรมทางการศกษา. กรงเทพฯ: ค าสมย. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวดและประเมนผลการเรยนร. กรงเทพฯ: สว

รยาสาสน. ศวการท ปทมสต. (2556). เดกอานไมออกเขยนไมไดแกงายนดเดยว . (พมพครงท 12). นนทบร:

บรษทเฟสทออฟเสท. สรางค โควตระกล. (2550). จตวทยาการศกษา . (พมพครงท 5). กรงเทพฯ : ส านกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สรยา รตนกล และคณะ.(2538). สารานกรมชาตพนธกะเหรยงสะกอ. กรงเทพฯ: สถาบนวจยภาษา

และวฒนธรรมเพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล. Smith, B. D. 1998. Psychology science & understanding. Bonton: McGraw-Hill. Smith, P. L., and Ragan, T. J. 2005. Instructional desingn. 3rd ed. Bonton: John Wiley

& Sons.

388


Smith, P. L., and Ragan, T. J. 2005. The Smith & Ragan model. Model resource. [online]. Available from: http://aesthetech.weebly.com/blog.html. [2017, may 20 ]

389


การพฒนาชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะ ทางพนธกรรม รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 ตามกระบวนการสบเสาะหาความร

แบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5E) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม

A Development of Instructional Package on Topic Gene, Chromosome, and Genetic transformation for Biology 4 Subject (Supplementary) for Mattayomsuksa 6 Students at Khirimat Pitthayakhom School

ญาณนนท อปถมภ(Yananunt Upatham) โรงเรยนครมาศพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 38

Corresponding author. E-mail: [email protected].

บทคดยอ

การวจย เรอง การพฒนาชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5E) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม น มจดมงหมาย 1) เพอพฒนาชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ใหมประสทธภาพ 75/75 2) เพอเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน ระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ 3) เพอเปรยบเทยบรอยละของคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ กบ เกณฑรอยละ 75 4) เพอศกษาความคงทนของการเรยนร โดยเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ กบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนแลว 2 สปดาห 5) เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ หลงการใช ชดกจกรรมการเรยนร กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2560 โรงเรยนครมาศพทยาคม จ านวน 43 คน เครองมอในการวจย ไดแก ชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ จ านวน 6 ชด เครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ จ านวน 42 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.21 - 0.74 คาความเชอมน 0.97 ไดผลการวจย ดงน

390


1. ประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ มประสทธภาพ เทากบ 79.95 / 80.45 สงกวาเกณฑ 75/75 2. การเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน ระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน พบวา คาเฉลยหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 3. การเปรยบเทยบรอยละของคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน ระหวางหลงเรยนกบ เกณฑรอยละ 75 พบวา คาเฉลยหลงเรยนสงกวาเกณฑรอยละ 75 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 4. การศกษาความคงทนของการเรยนร โดยเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯกบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน 2 สปดาห พบวา คาเฉลยหลงเรยนไมแตกตางจากคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน 2 สปดาห อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 แสดงวา นกเรยนมความคงทนในการเรยนร 5. ศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนร พบวา ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการ ดานผลลพธและโดยภาพรวม นกเรยนพงพอใจอยในระดบมากทสด ค าส าคญ: วฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน , ชดกจกรรมการเรยนร

Abstract The research on a development of instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation for Biology 4 Subject based on the Inquiry Cycle (5E) of Mattayomsuksa 6 students at Khirimat Pitthayakhom School aimed to 1) develop the instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation to be efficient at 75/75, 2) compare the average of achievement before and after learning with the instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation, 3) compare the percentage of the average of achievement after learning with the instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation with the criteria 75, 4) examine the retention of learning by comparing the average of achievement after learning with the instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation to the average of achievement at two weeks after learning, and 5) study the satisfaction of students towards instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation. Sample group was 43 students in Mattayomsuksa 6, Academic Year 2017, Khirimat Pitthayakhom School. Research tools were six

391


instructional packages on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation. Data was collected using learning achievement test on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation consisting of 42 questions with the discrimination at 0.21 - 0.74, and confidence 0.97. Findings indicated that: 1. The efficiency of the instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation was 79.95/80.45, which was higher than the criteria 75/75. 2. The comparison of the achievement before and after learning indicated that the average of after learning was higher than that before learning with statistical significance 0.05. 3. The comparison of percentage of average of achievement after learning with criteria 75 showed that the average of after learning was higher than criteria 75 with statistical significance 0.05. 4. The study on retention of learning by comparing the average of achievement during and after learning with the instructional package on topic Gene, Chromosome, and Genetic Transformation to the average of achievement at two weeks after learning indicated that the average after learning did not different from the average of achievement at two weeks after learning with statistical significance 0.05. It implied that the students had retention of learning. 5. The investigation on the satisfaction of students towards the instructional package revealed that they had the highest level of satisfaction on the input, process, and result, and the overview of the instructional package. Keywords: 5Es Models, Instructional Packages บทน า พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ในมาตรา 4 ก าหนดใหการศกษาเปนกระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการถายทอดความร การฝกอบรมการสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคมการเรยนร และปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรตอเนองตลอดชวต และ มาตรา 6 ก าหนดใหการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถ

392


อยรวมกบผอนไดอยางมความสข (กระทรวงศกษาธการ, 2545 หนา 3-5) ดงนนการจดการศกษาตองใหความส าคญทงดานความร ความคด คณธรรม กระบวนการเรยนรและความรบผดชอบตอสงคม เพอพฒนาคนใหมความสมบรณ โดยยดความสามารถตามธรรมชาต และเตมศกยภาพ กระบวนการเรยนรตองเนนการฝกทกษะการคดการประยกตความรและใหนกเรยนท าเปนคดเปนแกปญหาเปน(กระทรวงศกษาธการ, 2544 หนา 2-3) สอดคลองกบวตถประสงคของการจดการศกษาในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ตองการใหการพฒนานกเรยนอยางมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนร นกเรยนเกดสมรรถนะส าคญ 5 ประการ คอ มความสามารถในการใชเทคโนโลย ความสามารถในการคด ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการแกปญหา และความสามารถในการใชทกษะชวต (กระทรวงศกษาธการ, 2551 หนา 6-7) ดงนนหลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พทธศกราช 2551 จงก าหนดใหนกเรยนตองเรยนรสาระการเรยนรทหลากหลาย สาระการเรยนรวทยาศาสตรเปนสาระการเรยนรหนงทนกเรยนตองเรยนรเพอน าความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชในการศกษา คนควาหาความรและแกปญหาอยางเปนระบบ การคดอยางเปนเหตเปนผล คดวเคราะหคดสรางสรรค และจตวทยาศาสตร(กระทรวงศกษาธการ, 2551 หนา 6-7) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2546 หนา 215-216) ระบวา สาระการเรยนรวทยาศาสตรมจดมงหมาย คอ ใหนกเรยนเขาใจหลกการและทฤษฎขนพนฐานของวทยาศาสตร เขาใจในลกษณะขอบเขตและวงจ ากดของวทยาศาสตร ตลอดจนสามารถน าความร ความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชประโยชนตอสงคม และพฒนาคณภาพชวตเพอใหการสอนด าเนนไปตามจดมงหมายทตงไว แตทผานมาพบวา ครยงไมสามารถพฒนานกเรยนใหเปนไปตามเปาหมายอยางมประสทธภาพโดยพจารณาจาก นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนต า จากผลการศกษาของวชย วงศใหญ (2543 หนา 2) พบวา ปญหา การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร ครผสอนจ านวนมากยงใชวธการสอนแบบยดผสอนเปนศนยกลาง โดยใชวธการสอนแบบบรรยาย มงเนนสอนเนอหาสงเสรมการทองจ ามากกวา มงใหนกเรยนสบเสาะแสวงหาความรดวยตนเอง ท าใหนกเรยนคดไมเปน ขาดความเขาใจในการเรยนรโดยใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ไมไดลงมอปฏบตจรง ผวจยทรบผดชอบการจดการเรยนรวทยาศาสตร ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย รายวชา ชววทยา กประสบปญหาเดยวกน จงคดแกปญหาโดยใชสอการเรยนรทท าใหนกเรยนมสวนรวมมากขน สบเสาะหาความรดวยตนเอง ไดฝกคด ฝกการตดสนใจ มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม และชวยใหนกเรยนจ านวนมากไดรบความรแนวเดยวกนอยางมประสทธภาพ พบวา ชดกจกรรมการเรยนรเปนแนวทางการจดการเรยนรทเหมาะสมมากทสด ชยยงค พรหมวงศ (2532) ไดกลาวถงประโยชนของชดกจกรรมการเรยนรไววา ชดกจกรรมการเรยนรชวยใหครผสอนมความพรอม มนใจในการถายทอดเนอหา และ ประสบการณทเราความสนใจของนกเรยนตอสงทก าลงเรยนร นกเรยน

393


เรยนรไดตลอดเวลา ฝกใหนกเรยนไดเรยนรโดยการกระท านอกเหนอจากสถานการณในชนเรยนปกตทปฏบตอย เปนประจ า เปนการสรางประสบการณเรยนรอยางกวางขวางและเปนการเนนกระบวนการเรยนรมากกวาเนอหา วาสนา ชาวหา (2522 หนา 34) กลาววา การใชเทคนคการเรยนรตองกระตนใหนกเรยนสบคนเสาะหาส ารวจตรวจสอบและคนควาดวยวธการตางๆ นกเรยนจะสรางองคความรตองผานกระบวนการเรยนรทหลากหลายโดยเฉพาะกระบวนการสบเสาะหาความร ซงเปนรปแบบของการน าความรไปใชอธบายหรอประยกตใชกบเหตการณอน ๆ กอใหเกดประเดนค าถามหรอปญหาทตองการส ารวจตรวจสอบตอไป สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2546 หนา 219-220) กลาววา กระบวนการสบเสาะหาความรชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรท งเนอหาหลกและหลกการ ทฤษฎ ตลอดจนการลงมอปฏบต เพอใหไดความรซงจะเปนพนฐานในการเรยนรตอไป ผวจยจงไดขอสรปวา ชดกจกรรมการเรยนรควรใชกระบวนการสบเสาะหาความรจะเกดประโยชนในการเรยนรทางวทยาศาสตรตอนกเรยนอยางแนนอน ผวจยจงพฒนาชดกจกรรมการเรยนรในรายวชา ชววทยา เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ตามขนตอนของกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5E) น าชดกจกรรมการเรยนรทพฒนาไปหาประสทธภาพ กอนน ามาใชจดกจกรรมการเรยนรกบนกเรยน จนไดผลเปนทนาพงพอใจยง จงน าผลดงกลาวไปใชเปนแนวทางในการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรรายวชาอนๆ ในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ไดเผยแพรใหแกครในโรงเรยนอนทมการจดการเรยนร รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 เพอใหการจดการเรยนรเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดประโยชนตอการพฒนาใหนกเรยนมคณภาพในวงกวางตอไป วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5E) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม ใหมประสทธภาพ 75/75 2. เพอเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยน ระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5E) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม 3. เพอเปรยบเทยบรอยละของคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม รายวชา ชววทยา

394


เพมเตม 4 ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5E) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม กบ เกณฑรอยละ 75 4. เพอศกษาความคงทนของการเรยนร โดยเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน(5E) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม กบ คาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงแลวเรยน 2 สปดาห 5. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 หลงการใชชดกจกรรมการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน (5E) วธด าเนนการวจย

ขอบเขตของงานวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง

1.1 ประชากร ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 38 ปการศกษา 2560 รวม 6 หอง จ านวน 173 คน

1.2 กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนครมาศพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 38 ปการศกษา 2560 จ านวน 43 คน 2. ระยะเวลาทใชในการทดลอง ผวจยไดด าเนนการทดลอง ปการศกษา 2560 ใชเวลาจ านวน 12 สปดาห จ านวน 3 ชวโมง/สปดาห รวม 36 ชวโมง 3. ตวแปรทศกษา

3.1 ตวแปรตนคอ การจดการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

3.2 ตวแปรตาม คอ ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

3.2.1 ประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ตามเกณฑ 75/75

3.2.2 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน ทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ แบงตามชวงเวลาออกเปน

3.2.3 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

395


3.2.4 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนรเรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

3.2.5 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงเรยนเปนเวลา 2 สปดาหดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

3.2.6 ความพงพอใจทเกดขนกบนกเรยนหลงการใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ 4. เนอหาทใชในการวจย ไดแก การพฒนาชดกจกรรมการเรยนร เรอง เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 คอ รายวชา ชววทยาเพมเตม 4 ซงสอดคลองกบ สาระท 1 : สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐานการเรยนร ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษย และสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และค าอธบายรายวชาชววทยาเพมเตม 4 หลกสตรสถานศกษา โรงเรยนครมาศพทยาคม ปการศกษา โดยมเนอหายอยดงน

4.1 การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล และความนาจะเปน 4.1.1 การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล 4.1.2 กฎของความนาจะเปน

4.2 กฎพนธกรรมของเมนเดล และการผสมทดสอบ 4.2.1 กฎแหงการแยก 4.2.2 กฎแหงการรวมกลมอยางอสระ 4.2.3 การผสมทดสอบ

4.3 ลกษณะทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธศาสตรเมนเดล 4.4 การถายทอดยน โครโมโซม และการคนพบสารพนธกรรม

4.4.1 การถายทอดยน โครโมโซม 4.4.2 การคนพบสารพนธกรรม

4.5 องคประกอบทางเคมและโครงสรางของ DNA 4.5.1 องคประกอบทางเคมของ DNA 4.5.2 โครงสรางของ DNA

4.6 สมบตของสารพนธกรรม และมวเทชน 4.6.1 สมบตของสารพนธกรรม

396


4.6.2 มวเทชน

เครองมอทใชในการวจย 1. ชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ทผานการประเมนโดยผเชยวชาญจ านวน 5 ทาน ความเหมาะสมของชดกจกรรมการเรยนรในภาพรวม อยในระดบมาก( X = 4.62 , S.D.= 0.60) 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ เปนแบบทดสอบแบบเลอกตอบ จ านวน 42 ขอ มคาความตรงเชงเนอหา พจารณาจากคาดชนความสอดคลอง อยระหวาง 0.80 - 1.00 มคาอ านาจจ าแนก เทากบ 0.21 - 0.74 และมคาความเทยง เทากบ 0.97 3. แบบประเมนความพงพอใจตอการเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ซงผานการประเมนโดยผเชยวชาญจ านวน 5 ทาน ความเหมาะสมของชดกจกรรมการเรยนรในภาพรวม อยในระดบมากทสด (X = 4.56, S.D. = 0.18) การเกบรวบรวมขอมล

แบบแผนทใชในการทดลองครงน คอ One group Pretest-Posttest Design ซงมลกษณะดงน

สญลกษณทใชในแบบแผนการทดลอง O1 คอ การสอบกอนจดการเรยนร (Pretest) X คอ การสอนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะ

ทางพนธกรรมฯ (Treatment) O2 คอ การสอบหลงจดการเรยนร (Posttest) การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล ใชวธการวเคราะหทางสถต ไดแก คาเฉลย (mean) สวนเบยงเบน

มาตรฐาน (standard deviation) และการทดสอบคาท (t-test one sample)

O1 X O2

397


ผลการวจย 1. ผลการพฒนาและหาประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการ

ถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ตามเกณฑ 75/75 แสดงดงตาราง 1

ตาราง 1 ประสทธภาพของชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

ชดกจกรรม ท

ประสทธภาพของกระบวนการ (E1) ประสทธภาพของผลลพธ (E2)

รอยละ รอยละ 1 77.51

80.45

2 82.45 3 78.70 4 81.66 5 79.09 6 80.28

รวม 79.95 80.45

จากตาราง 1 พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ (E1) ของชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ชดกจกรรมการเรยนรท 1 การศกษาพนธศาสตรของเมนเดล และความนาจะเปน มคาเทากบ 77.51 ชดกจกรรมการเรยนรท 2 กฎพนธกรรมของเมนเดล และการผสมทดสอบ มคาเทากบ 82.45ชดกจกรรมการเรยนรท 3 ลกษณะทางพนธกรรมทเปนสวนขยายของพนธศาสตรเมนเดล มคาเทากบ 78.70 ชดกจกรรมการเรยนรท 4 การถายทอดยน โครโมโซม และการคนพบสารพนธกรรม มคาเทากบ 81.66 ชดกจกรรมการเรยนรท 5 องคประกอบทางเคมและโครงสรางของ DNA มคาเทากบ 79.09 ชดกจกรรมการเรยนรท 6 สมบตของสารพนธกรรม และมวเทชน มคาเทากบ 80.28 ส าหรบประสทธภาพของผลลพธ (E2) ของชดกจกรรมการเรยนรเรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯน มคาเทากบ 80.45 ทงนเมอพจารณาในภาพรวม พบวา คาประสทธภาพของกระบวนการ (E1) และคาประสทธภาพของผลลพธ (E2) สงกวาเกณฑทก าหนด คอ 75/75

398


X

X

2. การทดลองใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ แสดงไดดงตาราง 2 และตาราง 3 ตาราง 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาเฉลยผลตาง สถตทดสอบทและระดบนยส าคญทางสถต ระหวางกอนเรยน กบหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

การทดสอบ n S.D. t

กอนเรยน 43 12.21 2.11 43.14*

หลงเรยน 43 33.26 2.60

* มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตาราง 2 พบวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทเรยนดวย ชดกจกรรมการเรยนรดวยวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน มคะแนนเฉลย เทากบ 12.21 คะแนน และ 33.26 ตามล าดบ และเมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนและหลงเรยน พบวา คะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตาราง 3 การเปรยบเทยบรอยละของคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ กบ เกณฑรอยละ 75

การทดสอบ n S.D. รอยละ 75 ของคะแนน

t

หลงเรยน 43 33.26 2.60 31.50 4.23*

* มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

399


X

จากตาราง 3 พบวา คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนเฉลยหลงเรยนของนกเรยนทเรยนดวยดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม มคะแนนเฉลย เทากบ 33.26 คะแนน เมอเปรยบเทยบระหวางเกณฑกบคะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยนรอยละ 75 คดเปนคะแนน 31.50 คะแนน พบวา คะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยสงกวาเกณฑอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 3. การศกษาความคงทนของการเรยนร โดยเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ กบ คาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน 2 สปดาห ตาราง 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาเฉลยผลตาง สถตทดสอบทและระดบนยส าคญทางสถต ระหวางกอนเรยน กบหลงเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ

การทดสอบ n S.D. t หลงเรยน 43 33.26 2.60 หลงเรยน 1.46* 2 สปดาห 43 32.98 2.61

* มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตาราง 4 พบวา คาเฉลยของคะแนนนกเรยนทสอบดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ระหวางการทดสอบหลงเรยนกบหลงเรยน 2 สปดาห พบวา มคาเทากบ 33.26 กบ 32.98 สวนเบยงเบนมาตรฐาน มคาเทากบ 2.60 กบ 2.61 ตามล าดบ เมอท าการเปรยบเทยบคาเฉลยดวยสถตท พบวา คาสถตทดสอบท มคาเทากบ 1.46 ระดบนยส าคญทางสถต 0.19 แสดงวา คาเฉลยหลงเรยนกบหลงเรยน 2 สปดาห ไมแตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 หมายความวานกเรยนทเรยนดวยชดกจกรรมการเรยนร มความคงทนในการเรยนร

400


4. การศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการ ดานผลลพธและโดยรวม (X = 4.52,S.D. = 0.20 X = 4.56,S.D. = 0.50 X = 4.53,S.D. = 0.24 X = 4.55 , S.D. = 0.15 ) และเมอพจารณาตามเกณฑ พบวา นกเรยนมความพงพอใจในแตละดานอยในระดบมากทสด สรปและอภปรายผล 1. ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน ดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซม และ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ พบวา คาเฉลยหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และเมอน าคาเฉลยหลงเรยน เปรยบเทยบกบเกณฑรอยละ 75 พบวา คาเฉลยหลงเรยนสงกวาเกณฑรอยละ 75 เปนเพราะ นกเรยนมความสนใจกระตอรอรนในการเรยนรดวยชดกจกรรม โดยนกเรยนจะแสดง ความคดเหน ท าการแสวงหาความรดวยตนเอง รบผดชอบตอตนเองและกลมเปนอยางมากตลอดเวลาระหวางเรยน สอดคลองกบค ากลาวของชยยงค พรหมวงศ (2532) ทกลาววา ชดกจกรรมชวยเราความสนใจของนกเรยนตอสงทก าลงศกษา เพราะเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนของตนเอง แสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความรดวยตนเอง มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม สอดคลองกบ กาญจนา เกยรตประวต (2542) ทกลาววา ชดกจกรรมชวยรกษาระดบความสนใจของนกเรยนตลอดเวลา นกเรยนศกษาดวยตนเองได สอดคลองกบ บญเกอ ควรหาเวช (2542) ทกลาววา ชดกจกรรมชวยนกเรยนเรยนไดดวยตนเอง หรอตองการความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอย สอดคลองกบ สวทย มลค าและอรทย มลค า (2545) ทกลาววา ชดกจกรรมชวยนกเรยนสามารถเรยนไดดวยตนเอง และตองการความชวยเหลอของครไมมากนก เชนกน 2. ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนนกเรยนทสอบดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ระหวางการทดสอบหลงเรยนกบหลงเรยน 2 สปดาห พบวา คาเฉลยหลงเรยนกบหลงเรยน 2 สปดาห ไมแตกตางกนทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 หมายความวานกเรยน มความคงทนในการเรยนร เปนเพราะกระบวนการจดกจกรรมการเรยนแบบวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน ทเนนใหนกเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ครเปนเพยงผชวยเหลอนกเรยนบางครงเทานน นกเรยนไดท ากจกรรมอยางเปนขนตอน สรางความสนใจและมความกระตอรอรนทจะสบคนความรอยางตอเนอง สอดคลองกบค ากลาวของ พมพพนธ เดชะคปต (2544) ทกลาววา กระบวนการจดกจกรรมการเรยนแบบวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน ท าใหนกเรยนเปนผคนควาหาความรดวยตนเองหรอสรางความรดวยตนเองดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยมครครเปนผอ านวยความสะดวก เนนนกเรยนใหปฏบตจรงมาก

401


ทสด การเรยนการสอน วธนอยบนพนฐานของ Constructivism เปนแนวคดทเนนใหนกเรยนเปนผสรางความรใหม สงประดษฐใหมดวยตนเองความรทไดจะคงถาวรอยในความจ าระยะยาว สธารพงค โนนศรชย (2550) ทกลาววา วฏจกรการสบเสาะหาความร (Inquiry cycle,5Es) สามารถกระตนใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหน และหาวธการสบเสาะหาความรอยางเปนระบบ เพอหาความสมพนธหรอเชอมโยงประสบการณเดมไปสประสบการณใหม จนสามารถสรางเปนองคความรใหมดวยตนเอง ซงเปนความรทคงทน 3. ความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนร เรอง ยน โครโมโซมและการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมฯ ดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการ ดานผลลพธและโดยรวม อยในระดบมากทสด เปนเพราะกระบวนการจดกจกรรมการเรยนแบบวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน จะนกเรยนกระตอรอรน สามารถแสดงความคดเหน ปฏบตกจกรรมอยางสนกสนาน และเปนขนตอน สอดคลองกบค ากลาวของพมพนธ เดชะคปต และ พเยาว ยนดสข (2548) ทกลาววา ประโยชนของวฏจกรการเรยนรแบบสบเสาะหาความร 5 ขน ท าใหนกเรยนคนพบความรดวยตวเองท าใหเกดแรงจงใจภายในมากกวาการเรยนแบบทองจ า นกเรยนเปนศนยกลางการเรยนร ท าใหการเรยนมความหมายเปนการเรยนทมชวตชวาและนกเรยนจะมเจตคตทดตอวชาวทยาศาสตร ขอเสนอแนะ 1. การวจยครงน ผวจยเลอกกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน(5E) ซงผวจยเหนวา สอดคลองกบเนอหาสาระ ผลการเรยนร และ จดประสงคการเรยนรของผวจยมากทสด แตยงไมไดศกษากระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน(7E) หรอใชกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน(5E) กบเนอหาสาระ ผลการเรยนร และ จดประสงคการเรยนร รายวชาชววทยาอนๆ 2. การออกแบบกจกรรมในการจดการเรยนรในแตละขนของกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน(5E) มความหลากหลายของกจกรรม ผวจยออกแบบใหเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยน นกเรยน ทผวจยปฏบตการจดการเรยนรอย ดงนนการออกแบบกจกรรมในการจดการเรยนรในแตละขนของกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน(5E) อาจจะเปลยนแปลงไปตามสภาพของโรงเรยน นกเรยนทแตกตางกนได 3. ผลของกระบวนการจดการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความรแบบวฏจกรการเรยนร 5 ขน(5E) มผลของตวแปรตามทนาศกษาอยหลายตวแปรทผวจยพบระหวางด าเนนการทดลอง คอ สมรรถนะดานกระบวนการคดสรางสรรค การคดวเคราะหเชงแผนภาพ โดยเสรมในขนตอนการขยายความรและการขนตอนการประเมนผล

402


กตตกรรมประกาศ รายงานการวจยฉบบนส าเรจอยางสมบรณ ไดดวยความชวยเหลออยางดยงจาก นายสรพล อปถมภ หวหนากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนครมาศพทยาคม ทไดกรณาใหค าแนะน าค าปรกษาเกยวกบขอมลตางๆ ในการท าวจย ขอขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน ขอขอบพระคณ นางปยะวรรณ เชญทอง นายจ าเรญ เชอประดษฐ นางอารย สาเกกล นางสาวอนเรอน ชยม และ นางสาวอษา ปญโญอาย ซงเปนผเชยวชาญทกรณาใหค าแนะน าแกไขและตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย จนท าใหการวจยครงนสมบรณและมคณภาพดยงขน คณคาและประโยชนอนพงมจากการศกษาวจยน ผวจยขอมอบแดบดามารดา บรพาจารย และ ผมพระคณ ทกทานและหากมขอบกพรองดวยประการประการใดๆ ผวจยขอนอมรบไวดวยความขอบคณยง เอกสารอางอง กรมวชาการ. (2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : ครสภา

ลาดพราว. กรมวชาการ. (2545). คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : คร

สภาลาดพราว. กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางขนพนฐาน พทธศกราช 2551. โรงพมพ สกสค :

กรงเทพฯ กาญจนา เกยรตประวต. (2542). วธสอนทวไปและทกษะการสอน. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. ชยยงค พรหมวงศ. (2523). กระบวนการสนนเวทนาการและระบบสอการสอน. นนทบร :

มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช. บญเกอ ควรหาเวช. (2542). นวตกรรมการศกษา. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ : SR printing. พมพพนธ เดชะคปต. (2544). การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ แนวคด วธและเทคนค

การสอน 2. กรงเทพฯ : เดอะมาสเตอรกรป. พมพนธ เดชะคปตและคณะ. (2548). ชดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ วทยาศาสตรม.

1. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ วาสนา ชาวหา. (2522). เทคโนโลยทางการศกษา. ชลบร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บาง

แสน. วชย วงศใหญ. (2543). กระบวนทศนใหมในการพฒนาหลกสตร. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทย

ธรรมธราช.

403


สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2546). การจดการเรยนรกลมสาระวทยาศาสตร หลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว.

สธารพงค โนนศรชย. (2550). การคดวเคราะหและผลสมฤทธทางการเรยนวชาชววทยา ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร (5Es). วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยขอนแกน.

สวทย มลค า, และอรทย มลค า. (2545). 20 วธการจดการเรยนร. กรงเทพฯ : ภาพพมพ.

404


การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

Development of STEM Education leadership teacher for the school under chiang mai primary educational service area office 2

รสรน พนธ(Rodsarin Pantu)1* ชฏภคศ เขมวมตตวงศ(Chutipuk Kemwimoottiwong)2 อโนดาษ รชเวทย(Anodar Ratchawet)3 ภาณพฒน ชยวร(Panupat Chaiworn)4

1สาขาวชาผน าทางการศกษาและการพฒนาทรพยากรมนษย 2สาขาวชาคอมพวเตอร 3สาขาวชาเคม 4สาขาวชาฟสกสและวทยาศาสตรทวไป

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม *Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาแนวทางการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 โดยใชระเบยบวธวจยแบบการวจยและพฒนา จ านวน 3 ขนตอน คอ R1&D1 การอบรมเชงปฏบตการการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาโดยมหาวทยาลยพเลยง R2 & D2 การประชมผทรงคณวฒเพอจดท าโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษา และ R3 & D3 การทดลองใชแผนงานการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา ประชากร คอ ครผสอนในวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 614 คน กลมตวอยางในระยะท 1 จ านวน 90 คนและระยะท 2 จ านวน 18 คน ผลการศกษาพบวา แนวทางการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวยองคประกอบ 4 สวน คอ หลกการ วตถประสงค กระบวนการ และการประเมนผล โดยขนกระบวนการพฒนาประกอบดวย การพฒนาครสะเตมศกษา และการพฒนาผน าครสะเตมศกษา จากกระบวนการพฒนาสงผลใหผน าครสะเตมศกษามความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา มความคดรเรมสรางสรรคในการสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชาและบรบท มทกษะในการเรยนรเพอสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนร สามารถสรางทมเพอพฒนาเครอขาย และคดอยางเปนระบบโดยเชอมโยงสงทมอยในบรบทของทองถนเขาสกระบวนการจดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน ค าส าคญ: การพฒนา, ผน าครสะเตมศกษา

405


Abstract The objective of this research was to study the development of STEM Education leadership teacher for the school under Chiang mai Primary Educational Service Area Office 2. This research was the Research and Development (R & D) method, with 3 steps. The R1 & D1 was the learning activities workshop training of STEM Education cooperated with the mentoring university, R2 & D2 was the connoisseurship for the development of the STEM Education leadership teacher project, and R3 & D3 was the try - out of STEM Education leadership teacher project. The population consists of 614 science teachers, technology teachers and mathematic teachers. The sample in phase 1 was 90 and in phase 2 was 18 of science teachers, technology teachers and mathematic teachers with randomly selected. The results were as followed: The development of STEM Education leadership teacher for the school under Chiang mai Primary Educational Service Area Office 2 had consist of 4 parts, principles, objective, process and evaluation. The development of STEM Education leadership teacher including the development knowledge & understanding , could be creative in Creating a learning activity plan , had the skills in learning, could create teams to develop networks and systematic thinking, all in higher level. . Keywords: Development, STEM Education leadership teacher บทน า

ในปจจบนประเทศไทยมนกเรยนทสนใจสาขาวทยาศาสตรมจ านวนนอยลง เพราะคดวาเปนวชาทเรยนยาก และคาตอบแทนนอยกวางานดานอน ๆ และ ในการจดอนดบผลการประเมนนกเรยนในระดบนานาชาต (PISA) ป 2015 ประเทศไทยมผลการประเมนนกเรยนในระดบนานาชาต (PISA) อยในอนดบท 55 จาก 65 ประเทศ ซงลดลงจากป 2012 ถง 6 -7 อนดบ (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2559:4) รวมทงก าลงแรงงานของไทยจ านวน 39 ลานคน แตมเพยง 3 ลานคนทเปนก าลงคนทท างานโดยอาศยความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยหรอต ากวา รอยละ 10 ของแรงงานทงหมด และในจ านวนนรอยละ 89 ส าเรจการศกษาต ากวาระดบปรญญาตร (มนตร จฬาวฒนทล , 2556:15-16) ฉะนน โมเดล Thailand 4.0 เปนโมเดลเศรษฐกจทจะน าพาประเทศไทยใหหลดพนจากกบดกประเทศรายไดปานกลาง กบดกความเหลอมลา และกบดกความไมสมดล พรอม ๆ กบเปลยนผานประเทศไทยไปสประเทศในโลกทหนง ดงนนจากสภาพสงคมท

406


เปลยนแปลงไปและปญหาทกลาวมาแลวนนทรพยากรมนษยจงถอวาเปนหวใจหลกในการพฒนา ดงจะเหนไดจากนโยบายและแผนวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2555 – 2564) ทเนนใหมพฒนาคนดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม เพอตอบสนองตอความตองการของประเทศในอนาคต ดงนนสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) จงไดสงเสรมการจดการเรยนการสอนแบบสะเตมหรอสะเตมศกษา (STEMEducation) ซงเปนแนวทางการจดการเรยนรทมการบรณาการเนอหาวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร รวมถงการกระตนใหเกดความสนใจในการสบเสาะหาความร การส ารวจตรวจสอบ การคดอยางมเหตมผล การคดสรางสรรคและสรางนวตกรรมใหม ๆ ได สามารถการแกปญหาสงตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจ าวนได แตการจะพฒนานกเรยนใหมความรความช านาญทางสะเตม กลไกทส าคญประการหนงคอ คร ทงน ครเปนผทมบทบาทและเปนปจจยหนงทท าใหสะเตมศกษาประสบความส าเรจ (พรทพย ศรภทราชย, 2556:53) ดงนนหนวยงานตงแตส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ส านกงานเขตพนทการศกษา จนถงสถานศกษา ควรสงเสรมใหมโครงการทพฒนาครใหเหนถงความส าคญและเกดความตระหนกในการพฒนาทกษะการจดการเรยนร ตามแนวทาง สะเตมศกษาและควรมแนวทางในการสงเสรมใหครน าวธการและทกษะเหลานนสชนเรยนอยางมประสทธภาพ แตทวาในการขบเคลอนนโยบายการจดการเรยนการสอนสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษา โดยเฉพาะส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ยงประสบปญหาในการขบเคลอน ไดแก 1) ขนาดของสถานศกษา 2) สภาพทางภมศาสตร 3) นกเรยนมความแตกตางทางดานวฒนธรรมและภาษาทใชในการสอสาร 4) ในการขบเคลอนสะเตมศกษาตามนโยบายสพฐ. ไดคดเลอกโรงเรยนประชารฐในเขตพนทละ 10 โรงเรยน สงผลใหโรงเรยนอก 143 โรงเรยน ยงรอรบการพฒนา และ 5) ครและบคลากรทางการศกษาบางโรงเรยนยงขาดแคลนครในวชาสะเตมศกษา สอนไมตรงวฒการศกษา และทส าคญยงไมมความรความเขาใจในการจดการเรยนรสะเตมศกษา ทงนไดมหนวยงานตาง ๆ ไดจดอบรมและเชญครและบคลากรทางการศกษาในสงกดเขารวมอบรมแตทวาการน าความรทรบอบรมกไมสามารถน าไปใชในการจดการเรยนการสอนได เนองจากไมเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยนนน ๆ

จากเหตผลทกลาวมาทงหมดนผวจยจงมแนวทางทจะพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 เพอใหความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา พฒนาสมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และพฒนาสมรรถนะดานการออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา ใหเหมาะสมกบสภาพบรบทของสถานศกษาของตนเอง และมความเปนผน า สงเสรมใหครมจตใจมงมนทจะพฒนาตนเองดานกระบวนการเรยนการสอนทเนนการบรณาการวทยาศาสตร เทคโนโลย

407


วศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร โดยจะมการพฒนาครในลกษณะของการเรยนรผานการลงมอปฏบต วตถประสงคของการวจย เพอศกษาแนวทางการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 วธด าเนนการวจย การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ผศกษาไดใชรปแบบวธวจยแบบการวจยและพฒนา (Research and Development : R & D) มวธการด าเนนการ ดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทจะใชในการวจยครงน เปนครผสอนในวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และ

คณตศาสตร ของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 614 คน

กลมตวอยางทจะใชในการวจยครงน จ าแนกเปน 2 ระยะ ระยะท 1 เปนครผสอนในวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ของสถานศกษาใน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 90 คน ทเขารวมโครงการสงเสรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

ระยะท 2 เปนครทสอนวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ทปฏบตงานสอนในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 18 คน ทไดมาจากการใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากกลมตวอยางระยะท 1

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในครงนประกอบดวย

1. แบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงการอบรมเชงปฏบตการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา เพอทดสอบความรความเขาใจเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

2. แบบสงเกตพฤตกรรมเชงคณภาพในการท ากจกรรม เพอศกษาความสามารถในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา การออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา

408


3. แบบสมภาษณแบบมโครงสราง เพอใชในการระดมความคดรเรมสรางสรรคในการจดท าโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

3. ขนตอนด าเนนการวจย การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 มขนตอนดงน ขนตอนท 1 ศกษากระบวนการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) : ผวจยท าการศกษาคนควาเอกสารและขอมลทเกยวของกบการพฒนาครสะเตมศกษา

ของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงประกอบดวย ความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา สมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และสมรรถนะดานการออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา และงานวจยทมสวนเกยวของ โดยน าขอมลทรวบรวมไดจากการแนวทางการพฒนาครสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย และทฤษฏทเกยวของ ท าการวเคราะห และสงเคราะห เพอก าหนดขอบเขตเนอหาในการพฒนาครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 เพอใชเปนประเดนในการสรางแบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษา และแบบสงเกตพฤตกรรมในการท ากจกรรม

ขนตอนท 2 พฒนาผน าครสะเตมศกษา : เปนขนตอนการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 โดยมกระบวนการวจยและพฒนา ดงตอไปน R1 & D1 : อบรมเชงปฏบตการการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาโดย

มหาวทยาลยพเลยง คอ มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม โดยวเคราะหสภาพแวดลอมและศกยภาพหรอการวเคราะหสภาวะแวดลอม (SWOT Analysis) และสงเคราะหขอมล เพอจดท าโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

ครผสอนในวชาวทยาศาสตร เทคโนโลย และคณตศาสตร ของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ซงเปนกลมตวอยาง จ านวน 90 คน ทเขารวมโครงการสงเสรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) เพอพฒนาความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา สมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และสมรรถนะดานการออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา โดยมการทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงอบรม

409


เกบรวบรวมขอมลดวยการสงเกตพฤตกรรมในการท ากจกรรม และใหกลมตวอยางสะทอนความคดเหนหลงการจดกจกรรม ซงผวจยเปนสวนหนงในการสงเกตแบบมสวนรวม ( participant observation) จ านวนทงสน 14 ชวโมง

R1 : วเคราะหขอมลจากแบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงอบรม และวเคราะหขอมลจากการสงเกตพฤตกรรม และการสะทอนความคดเหนของผเขารวมอบรมเชงปฏบตการการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาหลงการจดกจกรรมดวยการวเคราะหสภาพแวดลอมและศกยภาพหรอการวเคราะหสภาวะแวดลอม (SWOT Analysis) เพอวเคราะหหาจดเดนหรอจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ในดานบคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ การบรหารจดการ เชน เวลา สถานท ซงผวจยไดรวบรวมขอมลจากการมสวนรวมในการอบรมเชงปฏบตการกบมหาวทยาลยพเลยง จ านวนทงสน 14 ชวโมง โดยสามารถรวบรวมขอมล ไดแก

1. ความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา โดยใชแบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงการอบรมเชงปฏบ ตการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

2. สมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา โดยใชแบบสงเกตพฤตกรรมในการท ากจกรรม

3. สมรรถนะดานการออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา โดยใชแผนผงการออกแบบกจกรรมสะเตมศกษา รายงานสรปผลการสมมนาเชงปฏบตการจดการเรยนรต ามแนวทางสะเตมศกษา

D1 : สงเคราะหขอมล เพอใชเปนขอมลพนฐานในการจดประชมผทรงคณวฒ จ านวน 5 ทาน เพอจดท าโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 เปนกระบวนการการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา เพอใหการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา มความสอดคลองกบสาขาวชาและบรบทของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 และน าเสนอโครงการพฒนาผน า ครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ใหกบกบส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 เพอขอรบการสนบสนนและการประสานงานกบฝายงานทเกยวของ

R2 & D2 : ประชมผทรงคณวฒ เพอจดท าโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 และพฒนาผน าครสะเตมศกษาตามโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนท

410


การศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จ านวน 18 คน เปนครตนแบบในการจดการเรยนรสะเตมศกษา

R2 : ประชมผทรงคณวฒ จ านวน 5 ทาน เพอจดท าโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 โดยการประชม สมมนาองผเชยวชาญ (Connoisseurship) D2 : พฒนาผน าครสะเตมศกษาตามโครงการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 R3 & D3 : ทดลองใชแผนงานการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 R3 : น าแผนงานการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ทมาด าเนนการ ดงน

1. ผน าครสะเตมศกษาทดลองปฏบตตามแผนงานการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 เพอใหเกดทกษะในการเรยนรและใชเปนแผนตนแบบการจดกจกรรมการเรยนร ตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

2. ผน าครสะเตมศกษาจดทม เพอเปนพเลยงในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

3. น าแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ไปใชจรงในโรงเรยน จ านวน 5 โรง โดยมการเกบรวบรวมขอมลจากแบบทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษา แบบสงเกตพฤตกรรมในการท ากจกรรม และการสะทอนความคดเหน เพอน าขอมลมาวเคราะหและสงเคราะห D3 : วเคราะหขอมลจากการน าแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ไปใชจรง โดยสรปผลการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวย

1. ผน าครสะเตมศกษามความรความเขาใจเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

411


2. ผน าครสะเตมศกษามความคดรเรมสรางสรรคในการสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชาและบรบทของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

3. ผน าครสะเตมศกษามทกษะในการเรยนรเพอสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

4. ผน าครสะเตมศกษาสามารถสรางทมเพอพฒนาเครอขายการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

5. ผน าครสะเตมศกษาสามารถคดอยางเปนระบบโดยเชอมโยงสงทมอยในบรบทของทองถนเขาสกระบวนการจดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน ผลการวจย การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวยองคประกอบ 4 สวน คอ หลกการ วตถประสงค กระบวนการ และการประเมนผล โดยขนกระบวนการพฒนา ประกอบดวย 2 สวน คอ สวนท 1 การพฒนาครสะเตมศกษา ซงประกอบดวย การพฒนาความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา การพฒนาสมรรถนะการจดกจกรรมสะเตมศกษา และการพฒนาการออกแบบกจกรรมสะเตมศกษา สวนท 2 การพฒนาผน าครสะเตมศกษา ซงประกอบดวย การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเรยนรการพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการคด การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเปลยนแปลง และการพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการสรางสรรคนวตกรรม โดยมโครงสรางองคประกอบของการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ดงน ตาราง 1 โครงสรางองคประกอบของการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

องคประกอบของการพฒนา ผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสพป.ชม.2

สาระส าคญขององคประกอบ

1. หลกการของการพฒนา ผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสพป.ชม.2

การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ไดประยกตใชหลกการคดอยางเปนระบบและองคกรแหงการเรยนรตามแนวคดของปเตอร เอม เซงเก (Peter M. Senge, 1990) และภาวะผน าและองคกรทเปลยนไปตามแนวคดของจอหน พ. คอทเตอร (John P. Kotter อางใน Carol Kennedy,

412




2007) มาใชเปนสมรรถนะและคณลกษณะ ดงน สวนท 1 สมรรถนะผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวย

1) มความรความเขาใจเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

2) มความคดรเรมสรางสรรคในการสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชาและบรบทของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

3) มทกษะในการเรยนรเพอสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

4) สามารถสรางทมเพอพฒนาเครอขายการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

5) สามารถคดอยางเปนระบบโดยเชอมโยงสงทมอยในบรบทของทองถนเขาสกระบวนการจดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน

1. หลกการของการพฒนา ผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสพป.ชม.2

สวนท 2 คณลกษณะของครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 คอ

1) สามารถก าหนดเปาหมายการจดกจกรรมสะเตมศกษาและวางแผนการใชงบประมาณในการด าเนนกจกรรมสะเตมศกษาได

2) สามารถจดสรรทรพยากรทมอยในทองถนเพอใชในขนตอนการจดกจกรรมสะเตมศกษา

3) ชวยพฒนาใหโรงเรยนเปนองคกรแหงการเรยนรในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

4) สามารถวเคราะหปญหาในบรบททองถนและใชการจด กจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษามาชวยแกไขปญหา

413




2. วตถประสงคของการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสพป.ชม.2

การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 มวตถประสงคเพอใหผน าครสะเตมศกษา

1) มความรความเขาใจเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

2) พฒนาสมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา 3) พฒนาสมรรถนะดานการออกแบบกจกรรมสะเตมศกษา 4) สามารถเชอมโยงสงทมอย ในบรบทของทองถนเขาส

กระบวนการจดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน

5) สรางทมเพอพฒนาเครอขายการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

6) สามารถก าหนดเปาหมายการจดกจกรรมสะเตมศกษาและวางแผนการใชงบประมาณในการด าเนนกจกรรมสะเตมศกษาได

7) สามารถจดสรรทรพยากรทมอยในทองถนเพอใชในขนตอนการจดกจกรรมสะเตมศกษา

8) ชวยพฒนาใหโรงเรยนเปนองคกรแหงการเรยนรในการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

9) สามารถวเคราะหปญหาในบรบททองถนและใชการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษามาชวยแกไขปญหา

3. กระบวนการการพฒนา ผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสพป.ชม.2

การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 มกระบวนการพฒนา ดงน

ขนตอนท 1 ขนพฒนาครสะเตมศกษา คร ผ ส อน ในว ช าว ทย าศาสตร เทคโน โลย และ

คณตศาสตร ของสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ซงเปนกลมตวอยาง จ านวน 90 คน เขารวมโครงการสงเสรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาของสถาบนสงเสรม

414




การสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) เพอพฒนาความรความเขาใจเกยวกบการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา สมรรถนะดานการจดกจกรรมสะเตมศกษา และสมรรถนะดานการออกแบบและประเมนผลกจกรรมสะเตมศกษา โดยมการทดสอบความเขาใจเบองตนเกยวกบสะเตมศกษากอนและหลงอบรม เกบรวบรวมขอมลดวยการสงเกตพฤตกรรมในการท ากจกรรม และใหกลมตวอยางสะทอนความคดเหนหลงการจดกจกรรม

ขนตอนท 2 ขนพฒนาผน าครสะเตมศกษา ผน าครสะเตมศกษาจะไดรบการพฒนาใหเกดภาวะผน า

โดยประยกตใชหลกการภาวะผน าเชงนวตกรรมตามแนวคดของฮอรธ และ เวฮาร (Horth and Vehar, 2012) และจากผลการประชมสมมนาองผเชยวชาญดานสะเตมศกษา (Connoisseurship) โดยมกจกรรมดงน

1) กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมเพอการเรยนร โดยจดประชมกลมยอย (Focus group questionnaire) ครผน าสะเตม เพอใหเกดการแลกเปลยนความคดเหน ศกษาและวเคราะหปญหาการจดท าแผนการจดกจกรรมสะเตม ใหมความเหมาะสมกบบรบทและสาขาวชาของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 และเพอใหเกดสมรรถนะขอท 2 และคณลกษณะขอท 4

2) กจกรรมพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการคด โดยจดประชมเชงปฏบตการ เพอใหผน าครสะเตมไดเกดการแลกเปลยนเรยนรกบผเชยวชาญ/ผทรงคณวฒ (Knowledge Management) เพอหาแนวทางใหมในการประยกตใชในการจดท าแผนการจดกจกรรมสะเตมศกษา และเพอใหเกดสมรรถนะขอท 1 และคณลกษณะขอท 1

3) กจกรรมพฒนาผน าครสะ เตมศกษาเ พอการเปลยนแปลง โดยประชมเชงปฏบตการ เพอใหผน าครสะเตมศกษาไดขบเคลอนดวยแผนงาน/โครงการสะเตมทมความสอดคลองกบบรบทและสาขาวชาไดอยางเหมาะสม และเพอใหเกดสมรรถนะขอท 3 , 4

415




และคณลกษณะขอท 2 4) กจกรรมพฒนาผ น า คร สะ เตมศกษา เ พอการ

สรางสรรคนวตกรรม โดยการประชมปฏบตการและการตดตามผล (Follow up) เพอใหผน าครสะเตมศกษาไดรวมกนสรางสรรคนวตกรรม ซงประกอบดวยชดกจกรรม แผนการจดกจกรรมสะเตมศกษา และน าไปทดลองใช และเพอใหเกดสมรรถนะขอท 5 และคณลกษณะขอท 3

4. การประเมนผลการพฒนา ผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสพป.ชม.2

การประเมนผลการพฒนาผ น าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เ ข ต 2 จ ะ ป ร ะ เ ม น ผ ล ก อ น ก า ร พ ฒ น า ร ะ ห ว า ง ก า ร จ ดกระบวนการพฒนา และหลงการพฒนาซงผน าครสะเตมศกษาจะประกอบดวยชดกจกรรม แผนการจดกจกรรมสะเตม และผลการน าไปทดลองใชทเกดขนกบผเรยน คร และสถานศกษา โดยการประเมนผลการพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 จะมลกษณะดงน

1) ผน าครสะเตมศกษามความรความเขาใจเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

2) ผน าครสะเตมศกษามความคดรเรมสรางสรรคในการสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชาและบรบทของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

3) ผน าครสะเตมศกษามทกษะในการเรยนร เ พอสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา

4) ผน าครสะเตมศกษาสามารถสรางทมเพอพฒนาเครอขายการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2

5) ผน าครสะเตมศกษาสามารถคดอยางเปนระบบโดยเชอมโยงสงทมอยในบรบทของทองถนเขาสกระบวนการจดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน

416


สรปและอภปรายผล สรปผลการวจย การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวยองคประกอบ 4 สวน คอ หลกการ วตถประสงค กระบวนการ และการประเมนผล โดยขนกระบวนการพฒนาประกอบดวย 2 สวน คอ สวนท 1 การพฒนาครสะเตมศกษา ซงประกอบดวย การพฒนาความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา การพฒนาสมรรถนะการจดกจกรรมสะเตมศกษา และการพฒนาการออกแบบกจกรรมสะเตมศกษา สวนท 2 การพฒนาผน าครสะเตมศกษา ซงประกอบดวย การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเรยนร การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการคด การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเปลยนแปลง และการพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการสรางสรรคนวตกรรม จากกระบวนการพฒนาสงผลใหผน าครสะเตมศกษามความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา มความคดรเรมสรางสรรคในการสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชาและบรบท มทกษะในการเรยนรเพอสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนร สามารถสรางทมเพอพฒนาเครอขาย และคดอยางเปนระบบโดยเชอมโยงสงทมอยในบรบทของทองถนเขาสกระบวนการจดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน อภปรายผลการวจย

การพฒนาผน าครสะเตมศกษาส าหรบสถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2 ประกอบดวยองคประกอบ 4 สวน คอ หลกการ วตถประสงค กระบวนการ และการประเมนผล โดยขนกระบวนการพฒนาประกอบดวย 2 สวน คอ สวนท 1 การพฒนาครสะเตมศกษา ซงประกอบดวย การพฒนาความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา การพฒนาสมรรถนะการจดกจกรรมสะเตมศกษา และการพฒนาการออกแบบกจกรรมสะเตมศกษา สวนท 2 การพฒนาผน าครสะเตมศกษา ซงประกอบดวย การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเรยนร การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการคด การพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการเปลยนแปลง และการพฒนาผน าครสะเตมศกษาเพอการสรางสรรคนวตกรรม จากกระบวนการพฒนาสงผลใหผน าครสะเตมศกษามความรความเขาใจเกยวกบสะเตมศกษา มความคดรเรมสรางสรรคในการสรางแผนการจดก จกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาทสอดคลองกบสาขาวชาและบรบท มทกษะในการเรยนรเพอสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนร สามารถสรางทมเพอพฒนาเครอขาย และคดอยางเปนระบบโดยเชอมโยงสงทมอยในบรบทของทองถนเขาสกระบวนการจดการเรยนรสะเตมศกษา เพอชวยแกปญหาหรอพฒนาทองถนใหดยงขน ดงกระบวนการพฒนาคนสผน าเชงนวตกรรมของ Horth and Vehar (2012) ไดกลาวไววา ในการพฒนาความเปนผน าดานนวตกรรมและองคกรใหมขดความสามารถตามทคณตองการจะตองประกอบดวย 1) กระบวนการ 2) บรบท 3) ผลงาน และ 4) คน โดยคนเปนปจจย

417


ส าคญทควรมงเนนโดยปญญาประดษฐอาจท าใหงานดานนวตกรรมสามารถท างานได แต ความตองการคนทมความคดสรางสรรคทท างานรวมกน เพอท าความเขาใจและชแจงถงความทาทาย สรางและปรบความคดเพอพฒนากจกรรมและแผนงานและน านวตกรรมไปใชประโยชนนนถอวามความส าคญมากฉะนนความสามารถดานการสรางสรรคนวตกรรมของคนในองคกรเทานนทสามารถสรางสรรควตกรรมได โดยกระบวนการพฒนาคนสผน าเชงนวตกรรม คอ 1) สรางทมงานหรอรวบรวมเพอนรวมงานใหมสวนรวมในความคดรเรมและรวมกลมผทสามารถสรางสรรคนวตกรรมใหเกดขน 2) ผเชยวชาญทมความรรวมพดคยด าเนนการปรบเปลยนวฒนธรรม ลดความตงเครยด และแนะแนวทางการคดสรางสรรคนวตกรรม 3) สอสารประเดนปญหาเชงกลยทธททาทายทวทงองคกร เพอสงเสรมการท างานรวมกนและแสวงหาความคดสรางสรรค 4) สรางทมทมความหลากหลายสงเพอจดการปญหาเชงกลยทธ และ5) ขยายขอบเขตและท าลายอปสรรคทสงผลตอการพฒนานวตกรรมอยางตอเนอง ซงสอดคลองกบงานวจยของชฏภคศ เขมวมตตวงศ (2560) ทไดศกษาการวจยเชงปฏบตการ : การพฒนานกศกษาออกแบบแผนกจกรรมสะเตมศกษาโดยการเรยนรเชงรก พบวา กระบวนการพฒนานกศกษาออกแบบแผนกจกรรมสะเตมศกษาโดยการเรยนรเชงรก มกระบวนการ ดงน 1) การจดบรรยากาศการเรยนรเชงรกโดยใชรปแบบกจกรรมเปนฐานและกลวธกระบวนการกลม ผสอนมบทบาทในการอ านวยความสะดวกในการจดการเรยนร 2) พฒนาดานการคดของนกศกษา ใหนกศกษามความรเกยวกบสะเตมศกษาและรจกคด วเคราะห หาแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ ตามแนวทางสะเตมศกษา และ 3) พฒนาดานพฤตกรรมของนกศกษาในการออกแบบแผนกจกรรมสะเตมศกษาและการสรางชดกจกรรมสะเตมศกษา ในสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยระดบประถมศกษาและมธยมศกษา และยงสอดคลองกบงานวจยของ Han (2014) ไดศกษา ผลการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร (STEM) ผานการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน วามผลตอนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรแตกตางกนอยางไร พบวา ในการศกษาโรงเรยนทมการใชการจดกจกรรมการเรยนรบ รณาการวทยาศาสตร เทคโนโลย ว ศวกรรม และคณตศาสตร ผ านการจดกจกรรม การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐานไดมการพฒนาและปรบปรงกระบวนการจดการเรยนรอยางตอเนอง จากปรบปรงทก ๆ 6 เดอน เปน 3 เดอน และครผสอนกทไดรบการพฒนาสครมออาชพดาน STEM จะสงผลใหผลสมฤทธในรายวชาคณตศาสตรเพมสงขนโดยเฉพาะกลมนกเรยนทมผลสมฤทธต ามคาคะแนนเพมขน และท าใหผลสมฤทธทางการเรยนโดยรวมเพมขน

418


ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะส าหรบน าผลวจยไปใช 1.1 ควรศกษาเพอท าความเขาใจถงกระบวนการด าเนนการพฒนาผน าครสะเตมศกษาอยางเปนล าดบขนตอนทละเอยด 1.2 ควรเนนใหผน าสะเตมศกษามความตระหนกรในการจดกจกรรมสะเตมศกษาและเชอมโยงความรตาง ๆ ทเหมาะสมกบบรบทของตนเอง 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาแนวทางการพฒนาผน าครสะเตมศกษาในสถานศกษาในสงกดเขตพนทการศกษาอน ๆ 2.2 ควรพฒนาผน าครสะเตมศกษาดวยกระบวนการรปแบบอน ๆ กตตกรรมประกาศ (ถาม) การวจยในครงไดรบทนอดหนนการท ากจกรรมสงเสรมและสนบสนนการวจย ประเภททนบณฑตศกษา จากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ประจ าป 2561 เอกสารอางอง เขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2,ส านกงาน. (2559). แผนพฒนาการศกษาขนพนฐาน

ระยะ 4 ป (พ.ศ.2559-2562). เชยงใหม : ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงใหม เขต 2.

คณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต,ส านกงาน. (2555). นโยบาย และแผนวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2555 – 2564).

กรงเทพฯ : คณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต. ชฏภคศ เขมวมตตวงศ. (2560). “การวจยเชงปฏบตการ : การพฒนานกศกษาออกแบบแผนกจกรรม

สะเตมศกษาโดย การเรยนรเชงรก”, พฆเนศวรสาร, 13(2), 109-127. พรทพย ศรภทราชย. (2556). “STEM Education กบการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21”, วารสาร

นกบรหาร, 33(2), 49-55. มนตร จฬาวฒนทล. (2556). “สะเตมศกษาประเทศไทยและทตสะเตม”, วารสารสสวท., 42(185),

14-18. Carol Kennedy. (2007). Guide to the Management Gurus. New York, BRILANTI. Han,S. (2014). How Science, Technology, Engineering and Mathematics (STEM) Project-

based Learning (PBL) affects High, Middle and Low Achievers Differently : The

419


Impact of Student Factors on Achievement. Internation Journal of Science and Mathematics Education. 12, 2.

Horth, D. M., & Vehar, J. (2012). Becoming a Leader Who Fosters Innovation. (White Paper), Greensboro,NC: Center for Creative Leadership.

Keeves. (1997). Educational Research, Methodology, and Measurement. UK, Cambridge.

Peter Senge. (1990). The fifth discipline : The art practice of the learning organization. New York, Doubleday.

420


ปจจยทมผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยแมโจ

Affecting the self-learning readiness for undergraduates Science, Maejo University.

หนงหทย ชยอาภร1

1สงกดสาขาวชาสถต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาตวแปรสาเหตทมอทธพลทงทางตรง ทางออม ตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา โดยท าการเกบแบบสอบถามกบกลมตวอยางทเปนนกศกษาชนปท 1 คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ ทลงทะเบยนเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2556 จ านวน 82 คน โดยใชการสมตวอยางแบบสมอยางงาย พบวากลมตวอยางสวนใหญ มคะแนนเฉลยในการปฏบตความพรอมในการเรยนรดวยตนเองอยในระดบมากทกดาน ตวแปรเหตทมอทธพลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง เรยงตามล าดบความส าคญไดดงน (1) การมเจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง (2) การมความสมพนธกบกลมเพอน (3) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (4) การมแรงจงใจใฝสมฤทธ และ (5) การมความมวนยในตนเอง โดยมคาอทธพลรวมเทากบ 1.1248 , 0.9111 , 0.8582 , 0.64 และ 0.5376 ตามล าดบ การมเจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง มอทธพลสงสดตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง โดยมอทธพลทางตรงเทากบ 0.77 สวนอทธพลทางออมผานการมความมวนยในตนเอง และการมแรงจงใจใฝสมฤทธ มคาเทากบ 0.3548 การมแรงจงใจใฝสมฤทธมเฉพาะอทธพลทางตรงตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองเทากบ 0.64 สวน การมความสมพนธกบกลมเพอน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และความมวนยในตนเองมเฉพาะอทธพลทางออม โดยมคาอทธพลเทากบ 0.9111 ,0.8582 และ 0.5376 ตามล าดบ ค าส าคญ: การวเคราะหเสนทาง ความพรอมในการเรยนร

Abstract This research aimed to study the factors that influence both directly and

indirectly of self-learning readiness. Questionnaires were collected as 82 sample sizes from the first year student of science faculty Maejo University, using simple random sampling method.

421


Results indicated that most samples provided the high level of the average score of self-learning readiness in all aspects. There were five variables that affected to the self-learning readiness as follows: 1) the attitude of self-learning 2) the association among group of friends 3) parenting in democracy style 4) the achievement motive 5) the having self-discipline. The results of all influence were 1.1248, 0.9111, 0.8582, 0.64 and 0.5376, respectively.

The attitude of self-learning was highly affection to the self-learning readiness. A direct effect was 0.77 an indirect influence through a self-discipline and the motivation is 0.3548. The achievement motive had only a direct effect on the self-learning readiness section which was 0.64. For association among group of friends, parenting in democracy style and having self-discipline had only an indirect effect which were 0.9111, 0.8582 , 0.5376, respectively Keywords: Path Analysis , self- learning readiness บทน า

มหาวทยาลยแมโจ เปนสถาบนการศกษาแหงหนงทเลงเหนถงความส าคญของการพฒนาการจดการศกษา เพอตอบสนองความตองการของสงคม และไดตระหนกถงความส าคญของการผลตบณฑตใหมคณภาพในทกดานทกสาขาวชา ซงปจจบนคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจกไดเปดสอนหลกสตรปรญญาตร ทงหมด 7 สาขาวชา โดยมปรชญา ของคณะวทยาศาสตร คอ “มงสรางองคความร สความเปนสากลทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ดวยการผลตบณฑต ทใฝร สงาน มคณธรรมและจรยธรรม เพอเปนรากฐานสการพฒนาการเกษตรไทย” และม วสยทศน ของคณะวทยาศาสตร คอ “เปนหนงในผน าดานการผลตบณฑตและสรางองคความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอพฒนาเกษตรไทยใหยงยน” และในการนทางคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจไดมการพฒนาการเรยนการสอน มงสรางทกษะ เจตคตทท าใหนกศ กษาผานหลกสตรตามเกณฑ สามารถมความคดเชงวทยาศาสตร สามารถวเคราะห วจารณ และแสวงหาความรใหมได โดยเปนการเรยนทตองพงพาตนเอง ซงผเรยนจะตองตระหนก ตองสนใจเรยนรจากระบบขาวสารตางๆ สามารถจดแผนการเรยนดวยตนเองเพอกอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง

การเรยนรดวยตนเองเกดจากความคดรเรมของบคคลในเรองใดเรองหนงตามความตองการและความสนใจของตนเอง มการวางแผน วางจดมงหมายในเรองนน ซงถอวาเปนสงส าคญมากส าหรบการอยรอดของมนษย และเปนกระบวนการทท าใหเกดการศกษาทตอเนองตลอดชวต และบคคลทม

422


ความสามารถในการเรยนรดวยตนเองมลกษณะดงน คอ การเปดโอกาสตอการเรยนร การมมโนคตของตนเองในดานการเรยนรทมประสทธภาพ มความคดรเรมและมอสระในการเรยนร มความคดสรางสรรค มความรบผดชอบตอการเรยนรดวยตนเอง มความรกในการเรยนร การมองอนาคตในแงด และความสามารถในการใชทกษะการศกษาหาความรและทกษะการแกปญหา และจากการศกษาคนควางานวจยเกยวกบความพรอมในการเรยนรดวยตนเองตามแนวคดของนกวจยหลายทาน พบวา มปจจยบางประการทมความสมพนธและสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ไดแก การอบรมเลยงด ความสมพนธกบกลมเพอน เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง ความมวนยในตนเอง และแรงจงใจใฝสมฤทธ (มรต กองวรยะไพศาล . 2549 : 2) จากประเดนทเกยวของขางตน ท าใหผวจยสนใจทจะท าการศกษาวเคราะหเสนทางของตวแปรทมผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาระดบปรญญาตร คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลยแมโจ เนองจากการวเคราะหเสนทาง สามารถอธบายถงปจจยเชงสาเหตตางๆ ของตวแปรทงทางตรงและทางออมตามรปแบบเชงสาเหตซงสรางบนพนฐานของความรทไดจากงานวจยตางๆ และทฤษฏทเกยวของ เพอจะไดทราบวาปจจยทสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษานนมากหรอนอยเพยงใด เพอใหผสอน ผเรยน หรอผทเกยวของไดน าไปใชเปนแนวทางสงเสรมใหนกศกษามความพรอมทจะเรยนรดวยตนเองอยในระดบสงขน วตถประสงคของการวจย เพอศกษาตวแปรสาเหตทมอทธพลทงทางตรง ทางออม ตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา วธด าเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรท ใช ในการวจยคร งน เปนนกศกษาระดบปรญญาตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ ชนปท 1 ทลงทะเบยนเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2556 จ านวน 444 คน และตวอยางทใชในการวจยครงนคอ นกศกษาระดบปรญญาตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ ชนปท 1 ทลงทะเบยนเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2556 จ านวน 82 คน โดยใชวธการสมตวอยางอยางงาย

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ ปจจยทมผลตอความพรอม ประกอบดวย

1.1 การอบรมเลยงด 1.2 ความสมพนธกบกลมเพอน

423


1.3 เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง 1.4 ความมวนย 1.5 แรงจงใจใฝสมฤทธ

2. ตวแปรตาม คอ ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยคอ แบบสอบถาม ม 2 ตอนคอ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม และแบบวดความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง

สถตทใชในการวเคราะห การวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) และผวจยไดน าคาเฉลยมาใชในการบรรยายลกษณะของตวแปรดงกลาว จงไดก าหนดเกณฑของคาเฉลย เปนดงน ปฏบตมาก เทากบ 3.7 – 5.0 คะแนน ปฏบตปานกลาง เทากบ 2.4 – 3.6 คะแนน ปฏบตนอย เทากบ 1.0 – 2.3 คะแนน

โมเดล ความพรอมในการเรยนรดวยตนเองตามสมมตฐาน

ผลการวจย

การวจยนมวตถประสงค เพอศกษาตวแปรสาเหตทมอทธพลทงทางตรง ทางออม ตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา ดงนนผวจยจงเสนอผลการวจย เปนดงน

1.การอบรมเลยงด

แบบประชาธปไตย

2. ความสมพนธกบกลมเพอน

3. เจตคตตอการ

เรยนรดวยตนเอง

4. ความมวนยในตนเอง 5. แรงจงใจใฝ

สมฤทธ

6. ความพรอมใน

การเรยนรดวย

ตนเอง

424


ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลพนฐาน ตาราง 1 คะแนนเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบการปฏบตความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง

ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ระดบการปฏบต

คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

แปลผล

การเปดโอกาสตอการเรยนร 1.การตดตามขาวสารเกยวกบแหลงความรจากสอตางๆ เพอไดรบความรใหมๆ 2.เมอเรยนจบในระดบนแลว จะหาโอกาสเรยนตอในระดบสงขนไปอก 3.มความเชอวา การเรยนรดวยตนเองเปนการสงเสรมใหเกดการเรยนรตลอดชวต มโนคตแหงตนในดานการเปนผเรยนทมประสทธภาพ 4.ชอบคนควาหาความรใหมๆ เพมเตมดวยตนเอง

3.73

4.31 4.37

3.65

0.63

0.66 0.68

0.70

มาก

มาก มาก

ปานกลาง 5.มความเชอมนวา สามารถเรยนรในเรองทยากได 6.มความเชอวา การเรยนรท าใหพฒนาตนเองไดดขน ความคดรเรมและอสระในการเรยนร 7.ตดสนใจเลอกเรยนวชาตางๆ ตามทสนใจเรยนได 8.มการแลกเปลยนประสบการณเกยวกบการเรยนรกบผอน 9.มการเปลยนแปลงแนวทางและวธการตางๆ ในการคนควาหาความร ความรบผดชอบตอการเรยนรดวยตนเอง 10.เชอในความสามารถวาจะท างานไดส าเรจ 11.มความพรอมในการสอบแตละครง เพราะไดดหนงสอและเตรยมตวอยางเตมท 12.เมอไดรบมอบหมายงานใหรบผดชอบเกยวกบงานกจกรรม วชาทเรยน มกท าไดดและเสรจกอนก าหนด ความรกในการเรยนร 13.ชอบและชนชมบคคลทมความรหลากหลายในสาขาวชาตางๆ และเอาเปนแบบอยาง 14.กระตอรอรนในการเรยนรดวยตนเอง 15.พอใจทจะศกษาหาความรอยเสมอ ความคดสรางสรรค 16.สามารถน าความรทไดรบจากการเรยนรไปประยกตเพอใหเกดสง

3.42 4.19

4.21 3.84 3.66

3.91 3.39

3.75

4.40

3.82 3.95

3.84

0.71 0.70

0.64 0.71 0.74

0.77 0.73

0.79

0.60

0.71 0.56

0.67

ปานกลาง มาก

มาก มาก

ปานกลาง

มาก ปานกลาง

มาก

มาก

มาก มาก

มาก

425


ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ระดบการปฏบต


แปลผล

ใหมๆ ได 17.สามารถบรณาการดานความคด การพจารณาแยกแยะความเหมอน ความแตกตาง และความสมพนธของแนวคดตางๆ ได 18.สามารถคดคนแนวค าตอบของโจทยปญหาไดหลายวธ การมองอนาคตในแงด 19.มความเชอวาการศกษาตอในระดบทสงขน ท าใหมความกาวหนาในการประกอบอาชพ 20.น าความรทไดจากการเรยนรไปเชอมโยงกบเปาหมายทตองการในอนาคตได 21.คดวาอนาคตของตนเองขนอยกบความส าเรจในการเรยนรทตนเองไดรบมา ความสามารถใชทกษะการศกษาหาความร และทกษะการแกปญหา 22.เมอเกดปญหา สามารถเสนอแนวทางในการแกปญหาใหกบผรวมงานได 23.จดบนทกสรปในการเรยนแตละครง เพอสรางความเขาใจใหกบตนเอง 24.เมอเผชญกบปญหาในการเรยน จะวเคราะหหาสาเหตและหาแนวทางแกไขดวยตนเอง

3.75

3.40

4.41

4.25

4.28

3.79

3.80

3.81

0.69

0.77

0.64

0.64

0.59

0.72

0.81

0.73

มาก


มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

จากตาราง 1 พบวานกศกษาสวนใหญ มระดบในการปฏบตความพรอมในการเรยนรดวยตนเองอยในระดบมาก ตาราง 2 คะแนนเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยทสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง

ปจจยทสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ระดบการปฏบต


แปลผล

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 1.เมอมปญหาเกยวกบการเรยนวชาใดวชาหนง พอ-แม หรอผปกครองจะแสดงความหวงใยและอนญาตใหไปอบรม หรอตวกบ

4.34

0.67

มาก

426




แปลผล

เพอนทมหาวทยาลย 2.เมอ พอ-แม หรอผปกครองทราบวาผลการเรยนเฉลยลดลงหรอไมด ทานถามสาเหตของปญหาและใหค าปรกษา 3.เมอพาเพอนมาเทยวทบาน พอ-แม หรอผปกครองจะใหอสระและใหขอคดเหนเกยวกบการคบเพอน 4.พอ-แม หรอผปกครองใหมสวนรวมแสดงความคดเหนในการเลอกเรยนในสาขาวชาทขาพเจาตองการเรยน 5.เมอปรกษาเกยวกบการคบเพอนตางเพศ พอ-แม หรอผปกครองจะรบรและใหค าปรกษา 6.เมอท างานผดพลาด มกจะไดรบค าชแนะและแนวคดจาก พอ-แม หรอผปกครอง ความสมพนธกบกลมเพอน 1.สามารถขอค าปรกษาดานการเรยนกบเพอนๆ ได 2.ในการท างานกลม มความเตมใจทปฏบตตามขอตกลงของกลม 3.ถามเรองไมสบายใจ สามารถปรบทกขกบเพอนๆ ได 4.เตมใจใหความชวยเหลอ ซงกนและกน กบเพอนๆ 5.พดจาสภาพกบเพอนๆ ถงแมจะมอารมณหงดหงด 6.ผลดกนเปนผน าของกลม กบเพอนๆ เมอท ากจกรรม เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง 1.มความเชอวากระบวนการเรยนรดวยตนเองเปนสงส าคญ 2.การหาแหลงความรตางๆ ดวยตนเองจะท าใหไดความรทหลากหลาย 3.รสกวาตนเองมคณคาเมอท ารายงานดวยตนเองได 4.การรบผดชอบตอการเรยนรของตน จะชวยปลกฝงใหเปนผรบผดชอบตอเรองอนๆ ดวย 5.การใหนกศกษาเลอกวธการเรยนรดวยตนเอง จะท าใหเรยนรไดดขน 6.รสกเชอมนในตวเองมากขน เมอเปนผวางแผนการเรยนรดวยตนเอง

4.20

4.13

4.20

4.15

4.33

4.27 4.34 4.19 4.47 3.97 3.96

4.19 4.10

4.27 4.33

4.121

3.975

0.74

0.86

0.78

0.80

0.68

0.63 0.67 0.63 0.65 0.76 0.80

0.77 0.74

0.74 0.73

0.66

0.71

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก มาก มาก มาก มาก มาก

มาก มาก

มาก มาก

มาก

มาก

427




แปลผล

ความมวนยในตนเอง ดานความรบผดชอบ 1.ท างานทไดรบมอบหมายอยางเตมความสามารถแมวาจะไมถนดหรอไมเคยกระท ามากอน 2.สามารถจดการเกยวกบคาใชจายของตนเองได ดานความเชอมนในตนเอง 3.เลอกเรยนรายวชาตางๆ ตามกลมเพอนแมจะรวาตนเองไมชอบกตาม 4.มความมนใจในการกระท าสงใดๆ ไดตามล าพง ดานความเปนผน า 5.ยนดทจะแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนๆ เพอหาขอสรปทดทสด ในการตดสนปญหาตางๆ โดยยดประโยชนของสวนรวมเปนทตง 6.การพดใหก าลงใจแกผอน เมอเขาประสบปญหาเปนสงทควรท าอยางยง ถงแมตนเองกยงไมสามารถจดการแกไขปญหาของตนเองใหลลวงได ดานความอดทน 7. ความขยนหมนเพยรเปนคณสมบตทจ าเปนอยางยงส าหรบทกคนทหวงจะประสบความส าเรจในชวต 8. การใชเหตผลในการแกปญหาตางๆ ไมใชทางออกทถกตองเสมอไป ดานความซอสตย 9.ไมน าสงของทเปนสาธารณะสมบตมาครอบครองเปนสมบตสวนตว 10.ภมใจหากสามารถหลกเลยงจากการถกลงโทษในความผดทตวเองไดเปนผกระท า แบบสอบถามวดแรงจงใจใฝสมฤทธ 1.ในการสอบถายงไมไดคะแนนสงสด จะพยายามท าใหได

4.25

4.14

3.01

3.62

4.31

4.26

4.49

3.48

4.45

2.76

4.18

0.66

0.75

1.31

0.88

0.74

0.73

0.72

1.22

0.86

1.45

0.78

มาก

มาก



มาก

มาก

มาก


มาก


มาก

428




แปลผล

2.จะตงความหวงไวสงๆเพอทจะไดใชความพยายามและความสามารถเตมท 3.ทกครงทไดรบมอบหมายงานใหท า จะท าใหส าเรจถงแมวาจะยากเพยงใดกตาม 4.จะยงพยายามท างานนนใหมากขน เมองานนนเปนงานทยาก 5.มความพยายามมากขน เมอรตววามความรดอยกวางเพอนๆ 6.งานทพอใจจะท าอยางยงคอ งานทไดใชความสามารถของตนเองอยางเตมท

3.97

4.11

4.01

4.25

4.47

0.76

0.68

0.71

0.71

0.68

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

จากตาราง 2 พบวานกศกษาสวนใหญ มระดบการปฏบตของปจจยทสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองอยในระดบมาก

ตอนท 2 สรปผลวเคราะหเสนทางของตวแปร ตาราง 3 แสดงความสมพนธระหวางตวแปร

ตวแปร 1 2 3 4 5 6

1.การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 1.00

2.ความสมพนธกบกลมเพอน 0.70 1.00 3.เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง 0.62 0.85 1.00

4.ความมวนยในตวเอง 0.81 0.84 0.91 1.00

5.แรงจงใจใฝสมฤทธ 0.68 0.70 0.76 0.84 1.00 6.ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง 0.45 0.63 0.74 0.67 0.75 1.00

จากตาราง 3 พบวาตวแปรทกตวมความสมพนธกนสง ยกเวน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยกบความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง มความสมพนธกนปานกลาง เทากบ 0.45

429


คาสมประสทธเสนทางของโมเดล ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง

ตาราง 4 คาสมประสทธเสนทางของโมเดลโครงสรางตามสมมตฐาน

เสนทาง คาสมประสทธเสนทาง (Pij) P65 P64 P63 P54 P41 P43 P31 P32 P21

0.64* -0.57 0.77* 0.84* 0.41* 0.66* 0.05 0.81* 0.70*

จากตาราง 4 พบวาสมประสทธเสนทาง ทไดจากการค านวณโมเดลตามสมมตฐาน พบวา Pij เกอบทกคามนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ยกเวน P64 และ P31 แสดงวา ความมวนยในตนเองไมมอทธพลโดยตรงตอ ความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง แตมอทธพลโดยตรงตอแรงจงใจใฝสมฤทธ สวน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยไมมอทธพลตอเจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง แตมอทธพลโดยตรงตอความสมพนธกบกลมเพอน และมอทธพลโดยตรงตอความมวนยในตนเอง

-0.57 0.84

0.64

0.77

0.66 0.41

0.81 0.70

1.การอบรมเลยงด

แบบประชาธปไตย

2. ความสมพนธกบกลมเพอน

3. เจตคตตอการ


4. ความมวนยใน

ตนเอง

5. แรงจงใจใฝ

สมฤทธ

6. ความพรอมในการ


0.05

430


ตาราง 5 ผลการค านวณคาสมประสทธเสนทางของตวแปรเหตทมอทธพลทางตรงและทางออม ตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง

ตวแปรเหต ผลทางตรง Direct Effect

ผลทางออม Indirect Effect

ผลรวม Total Effect

แรงจงใจใฝสมฤทธ P65 (0.64)

- 0

0.64

ความมวนยในตนเอง - 0

P54* P65 (0.84*0.64) = 0.5376

0.5376

เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง

P63 (0.77)

(P43* P54*P65) ( 0.66*0.84*0.64) = .3548

1.1248

ความสมพนธกบกลมเพอน

- 0

(P32* P63) + (P32*P43*P54*P65) (0.81*0.77) + (0.81*0.66*0.84*0.64) = 0.9111

0.9111

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

- 0

(P21*P32* P63) + (P21*P32*P43*P54*P65) + (P41*P54* P65) (0.7*0.81*0.77) + (0.7*0.81*0.66*0.84*0.64)+ (0.41*0.84*0.64) = 0.8582

0.8582

จากตาราง 5 พบวาตวแปรเหตทมอทธพลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง เรยงตามล าดบความส าคญไดดงน (1) เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง (2) ความสมพนธกบกลมเพอน (3) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (4) แรงจงใจใฝสมฤทธ และ (5) ความมวนยในตนเอง โดยมคาอทธพลรวมเทากบ 1.1248 , 0.9111 , 0.8582 , 0.64 และ 0.5376 ตามล าดบ เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง มอทธพลสงสดตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง โดยมอทธพลทางตรงเทากบ 0.77 สวนอทธพลทางออมผานความมวนยในตนเอง และแรงจงใจใฝสมฤทธ มคาเทากบ 0.3548 แรงจงใจใฝสมฤทธมเฉพาะอทธพลทางตรงตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองเทากบ 0.64 สวน ความสมพนธกบกลมเพอน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย และความมวนยในตนเองมเฉพาะอทธพลทางออม โดยมคาอทธพลเทากบ 0.9111 ,0.8582 และ 0.5376 ตามล าดบ

431


สรปและอภปรายผล จากผลการวจยพบวาตวแปรเหตทมอทธพลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง เรยงตามล าดบความส าคญไดดงน (1) เจตคตตอการเรยนรดวยตนเอง (2) ความสมพนธกบกลมเพอน (3) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (4) แรงจงใจใฝสมฤทธ และ (5) ความมวนยในตนเอง ซงสอดคลองกบงานวจยของพสด มนศร(2547) ทไดท าวจยเรอง ปจจยบางประการทสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 วทยาลยพยาบาลเครอขายภาคกลางในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข พบวา เจตคตตอวชาชพพยาบาล ลกษณะมงอนาคต แรงจงใจใฝสมฤทธทางการเรยน และตวแปรดานสงแวดลอมทางการเรยน ไดแก บรรยากาศการเรยนการสอน ความสมพนธระหวางนกศกษากบเพอน มความสมพนธกบความพรอมในการเรยนรดวยตนของนกศกษา และพบวาเจตคตตอวชาชพพยาบาลมความสมพนธสงทสดกบความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ขอเสนอแนะ งานวจยครงนผวจยไดสรปขอเสนอแนะในการน างานวจยไปใชประโยชนเปน 2 ประเดน ดงน ขอเสนอแนะการน าวจยนไปใช ผลทไดจากงานวจยท าใหไดตวแปรสาเหตทมอทธพลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ ดงนนผบรหาร ควรทจะจดกจกรรมเพอชวยสงเสรมและปลกฝงใหนกศกษามความรบผดชอบ รกและเหนคณคาในตนเอง เกดความสามคคกบกลมเพอน และสรางเสรมคณธรรมจรยธรรมใหกบนกศกษา เพอใหนกศกษาเกดความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 1. งานวจยในครงนผวจยไดใชขอมลประชากรเปนนกศกษาระดบปรญญาตร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ ซงวจยครงตอไปควรจะขยายขอบเขตประชากรเปนนกศกษาทงหมดของมหาวทยาลยแมโจ 2. งานวจยในครงนผวจยไดใชขนาดของกลมตวอยางจ านวน 82 คน ซงมจ านวนนอยเมอเทยบกบจ านวนกลมตวอยางในการวเคราะหดวย PATH Analysis ซงไดใหขอแนะน าไวโดยนกวชาการหลาย ๆ ทาน ดงนนในการวจยครงตอไปควรก าหนดขนาดกลมตวอยางใหมากขนตามหลกการและแนวคดในการวเคราะหขอมลดวยสถต PATH Analysis

432


กตตกรรมประกาศ งานวจยนไดรบการสนบสนนจากทนวจยคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยแมโจ ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2556

เอกสารอางอง เอมอร แกมกล าศร. (2550). การศกษาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยดานการจดการ

เรยนการสอนกบความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาการศกษานอกโรงเรยน สายสามญวธเรยนพบกลมระดบมธยมศกษาตอนปลาย ปการศกษา 2548 ในจงหวดชลบร. (ศกษาศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยรามค าแหง.

พสด มนศร. (2547). ปจจยบางประการทสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 วทยาลยพยาบาลเครอขายภาคกลางในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข. (ศกษาศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

มรต กองวรยะไพศาล. (2549). การวเคราะหความสมพนธของปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาชนปท 1 มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต. (ศกษาศาสตรมหาบณฑต) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

433


การพฒนาเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ THE DEVELOPMENT INSTRUMENT OF PHYSICAL EDUCATION TEACHING

GAMES FOR UNDERSTANDING (TGfU) กลภากร ฮวดรกษา(Kullapakorn Huadraksa)1* ปราณ ขวญบญจนทร(Supranee

Kwanboonchan)2 สาธน ประจญบาน(Satin Prachanban)3 1,2,3สาขาวชาพลศกษา คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ * Corresponding author. E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ และแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา เพอน ามาประเมนความเหมาะสม ความสอดคลองของเครองมอทออกแบบและสรางขน รวมทงหาคณภาพเครองมอจากผเชยวชาญจ านวน 5 ทาน ผลการวจยพบวา 1) เครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ ใชแนวคดและทฤษฎการสรางโปรแกรมของ Bunker & Thorpe (1986) จากนนผวจยไดพฒนาโปรแกรมฯ เปนเครองมอทจะจดใหกบนกเรยนระดบชนประถมศกษา โดยมองคประกอบโปรแกรมการสอนพลศกษา โดยใชเกมเพอความเขาใจ 4 องคประกอบ ดงน เกมทเนนเปาหมาย, เกมทเนนตาขายและก าแพง, เกมทใชไมตและพนทสนามแบบเปด และเกมทเปนอาณาเขต ซงในแตละเกมประกอบไปดวย ขนอบอนรางกาย ขนน าเขาสบทเรยน ขนฝกปฏบต ขนน าไปใช ขนสรปและสขปฏบต มคาดชนความสอดคลองอยในระดบสง (1.00) และความเหมาะสมอยในระดบมากทสด คาเฉลยเทากบ 4.71 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.42 2) เครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา โดยผเชยวชาญมการประเมนทงหมด 2 ดาน ไดแก สถานภาพของผตอบแบบสอบถามและความคดเหนเกยวกบความสขในการเรยนวชาพลศกษา พบวา โดยรวมของเครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.8-1.00 และความเหมาะสมอยในระดบมากทสด คาเฉลยเทากบ 4.78 และ สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.33 ท าใหเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา ทผวจยพฒนาขนมความสอดคลองกนเปนไปตามเกณฑทก าหนดไว สามารถน าไปใชในการสอนวชาพลศกษาในระดบ ประถมศกษาได ค าส าคญ: การพฒนาโปรแกรม การสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ

434


ABSTRACT The objective of this research was to develop physical education teaching games

for understanding (TGfU) and physical education happiness assessment. The suitability and consistency, and the validity the instruments were evaluated by 5 experts. The results of this study indicated as follows: 1) Physical education teaching games for understanding (TGfU) was developed from Banker and Thope’s concept. Then researcher developed the program is provided to educate primary education students and should consists of Target games, net and wall games, Striking and fielding games, and territory and Invasaion games. Each game consisting of several phases including warm up, introduction to the lesson, practice, implementation, and conclusions and health commandments a high consistency index (1.00) and the highest level of suitability with a mean score of 4.71 and a standard deviation of 0.42 2) Physical education happiness assessment by experts covers 2 areas namely the status of the respondents and their opinions towards the happiness from learning physical education. It was found that overall suitability of this instrument was a between consistency index 0.8-1.00. and the highest level with a mean score of 4.78 and standard deviation of 0.33 and In sum, the instruments developed by the researcher were consistent to the established criteria and could be applied in teaching physical education course in primary education level. Keywords: Program development, Teaching games for understanding (TGfU) บทน า

การศกษาเปนรากฐานทส าคญทสดประการหนงในการสรางสรรคความเจรญกาวหนาในการพฒนาและแกไขปญหา ตางๆ ในสงคม การพฒนาทรพยากรมนษย ถอเปนรากฐานทส าคญในการพฒนาประเทศ หากประเทศใดมประชากรทมคณภาพและประสทธภาพ นนกหมายถง ประเทศนนกจะมการพฒนาทรวดเรวขน และในการพฒนามนษยนน ควรทจะพฒนา ตงแตวยเดก เนองจากเปนวยทมความส าคญทสด ควรไดรบการศกษาทด เพอใหเดกพรอมทจะกาวขนมาเปนทรพยากรมนษย ทมคณภาพในอนาคตตอไป ดงนน ในการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผ อนในสงคมไดอยางมความสข (ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2549) โดยทกชาตจงมงเนนทจะพฒนาการศกษาของคนในชาตดวยรปแบบตางๆ อยาง

435


หลากหลาย และในประเทศไทยไดมการพฒนาใหคนไทยมศกยภาพสงขน ใหความส าคญกบการวางรากฐานการพฒนาคนใหมความสมบรณ เพอใหคนไทยมทศนคตและพฤตกรรมตามบรรทดฐานทดของสงคม ไดรบการศกษาทมคณภาพสงตามมาตรฐานสากลและสามารถเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง มสขภาวะทดขน คนทกชวงวยมทกษะ ความรและความสามารถเพมขน รวมทงสถาบนทางสงคมมความเขมแขงและมสวนรวมในการพฒนาประเทศเพมขน (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2560) และในการจดการศกษาใหเปนไปตามแนวทางดงกลาว จงจ าเปนตองจดกระบวนการเรยนรโดยเนนผเรยนส าคญทสด ผเรยนเรยนรจากการปฏบตและการท ากจกรรมรวมกน จดการ ความรโดยบรณาการความรและกระบวนการเรยนรเพอการเปลยนแปลง เพมพน ฝกทกษะและพฒนาศกยภาพผเรยนใหมความเปนมนษย มศลธรรม จรยธรรม มความสขและมคณภาพทดขน

พลศกษาเปนวชาทใชกจกรรมทางกายและการเลนกฬาเปนสอ เพอใหผเรยนไดมการเรยนรและมพฒนาการทดขน โดยการทผเรยนไดมโอกาสลงมอเลนหรอปฏบตจรงดวยตนเอง จนท าใหเกดความร ความเขาใจในวธการเลน เกดทกษะการเลนขนพนฐาน การมน าใจนกกฬา การเหนคณคาและความส าคญของการเลนกฬาและการออกก าลงกาย อนสงผลใหมความสขและจะน าไปสการมสมรรถภาพทางกายทดขน ในการจดกจกรรมทางพลศกษาควรทจะตองพฒนาผเรยนใหครอบคลม ทกดานทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา ท าใหผเรยนทกคนบรรลจดสงสดของศกยภาพตนเอง โดยมงการเรยนรทางกลไกของรางกาย มการพฒนาสมรรถภาพทางกายและความรอนๆ ทเกยวของ (Melograno, 1998 อางถงใน สมบรณ อนทรถมยา, 2547) ซงในชวงเวลาทผานมาถงแมหลกสตรพลศกษาในระดบประถมศกษาจะมการปรบปรงอยเสมอ แตการเรยนการสอนพลศกษายงมอปสรรค และไมประสบผลส าเรจเทาทควร ครผสอนสวนใหญประสบปญหานกเรยนไมชอบการฝกปฏบตกจกรรมทางพลศกษาซ าๆ กน เกดความรสกเบอหนาย ขาดแรงจงใจในการฝกปฏบต ไมใหความส าคญกบการออกก าลงกาย ซงแสดงใหเหนถงปญหาในการจดการเรยนการสอน ดงนนครผสอนจงจ าเปนตองจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากขน เพราะคณภาพของการเรยนรทผเรยนไดรบนน นอกจากเกยวของกบองคประกอบในตวผเรยนในดานความพรอมของสตปญญา ความเอาใจใสในการเรยน หรอสภาพแวดลอมอนๆ แลวครผถายทอดความรนบวามความส าคญ ทงในดานรปแบบการจดการเรยนการสอน การสรางแรงจงใจใหผเรยนเกดความสขในการเรยน ซงจะสงผลใหเกดประสทธภาพเมอผเรยนเหนวาเรยนแลวเกดประโยชน เกดความสข จงเปนหนาทของครผสอนตองมกลยทธทด เพอใชเปนเครองมอในการพฒนาเจตคตของผเรยนใหรกและมความสข เมอไดออกก าลงกาย เขาใจถงผลทจะเกดขนกบตนเอง การมสขภาพทด จะสงผลใหมสมรรถภาพทางกายอยในเกณฑปกต ซงในการสรางคณคาทางการเรยนพลศกษาใหกบผเรยน จะเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนบรรลผลในการเรยน ดงในหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (กระทรวงศกษาธการ. 2553) วา พลศกษา มงเนนใหผเรยนใชกจกรรมการเคลอนไหว การออกก าลงกาย

436


การเลนเกมและกฬา เปนเครองมอในการพฒนาโดยรวม ทงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา รวมทงสมรรถภาพเพอสขภาพและกฬา

ดงนน การสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ (TGfU) ซงเปนกจกรรมการจดการเรยนรท เปนแนวทางในการน าไปสการเรยนและการเลนกฬาใหญทงประเภททมและบคคล เปนวธการสอนวธหนงทผเรยนเรยนรไดเรวกวา เรยนไดมากกวาและผเรยนใหความสนใจและมความสข อกทงการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ (TGfU) จะชวยแกไขและเพมพนทกษะเบองตน กฎ กตกา และวธการเลนทน าไปใชในกฬาใหญ สงเสรมสมรรถภาพทางกายใหดขน ดงในหลกสตร แกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 (กระทรวงศกษาธการ. 2553) เมอจบการศกษาชนประถมศกษาปท 6 ผเรยนควรมทกษะการเคลอนไหวพนฐานและการควบคมตนเองในการเคลอนไหวแบบผสมผสาน รหลกการเคลอนไหวและสามารถเลอกเขารวมกจกรรมทางกาย เกม การละเลนพนเมอง กฬาไทย กฬาสากลไดอยางปลอดภยและสนกสนาน มน าใจ นกกฬา โดยปฏบตตามกฎ กตกา สทธ และหนาทของตนเอง จนงานส าเรจลลวง มการวางแผนและปฏบตกจกรรมทางกาย กจกรรมสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพไดตามความเหมาะสมและความตองการเปนประจ า จากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวา นอกจากเรองของการสงเสรมสมรรถภาพทางกาย โดยใชการสอนเกมเพอความเขาใจแลวนน ยงตองมในเรองของความสขในการเรยนพลศกษา เพราะการเรยนพลศกษาเปนการสรางความสข ท าใหผเรยน เรยนอยางมความพอใจ ซงจะท าใหเกดคณลกษณะทพงประสงคแกผเรยนใหเปนคนด คนเกง และมความสขไดมากยงขน โดยการเรยนทมความสขนนสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรม 3 ดานไดแก 1) ดานความร 2) ดานทกษะ 3) ดานเจตคต จะเกยวกบกระบวนการทางจตใจ ในดานความสามารถทางสมอง ความรสก ความนกคดและเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมผเรยนทงดานปรมาณและดานคณภาพ (วรวธ มาฆะศรานนท, 2545)

จากทกลาวมาขางตนนน ผวจยมความสนใจทจะสรางเครองมอการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ (TGfU) และแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษาขน เพอมาเปนสวนหนงของงานวจยเรอง ผลของการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจทมตอสมรรถภาพทางกายและความสขในการเรยนของนกเรยนระดบประถมศกษา และน าการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ (TGfU) มาชวยท าใหผเรยนเกดความสขในการเรยนวชาพลศกษา อกทงยงสงผลใหเกดการพฒนาสมรรถภาพทางกายอยในเกณฑทสงขน วตถประสงคของการวจย

การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา

437


นยามศพทเฉพาะ 1. เครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ (Teaching Games for Understanding) หมายถง เครองมอทใชในการจดการเรยนการสอนพลศกษาโดยใชเกมทผวจยไดศกษา สงเคราะห และคดสรร น ามาเปนสอในการจดการเรยนการสอน โดยมองคประกอบดงน 2.1 เกมทเนนเปาหมาย 2.2 เกมทใชตาขายและก าแพง 2.3 เกมทใชไมตและพนทเปด

2.4 เกมทเปนอาณาเขต 2. แบบสอบถามวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา หมายถง เครองมอทใชในวดความสขในการจดการเรยนการสอนวชาพลศกษา โดยมลกษณะเปน 10 สเกล 10 ขอถาม

ขอบเขตของการวจย

งานวจยฉบบนเปนการวจย เพอพฒนาเครองมอทมงเนนการศกษาผลของการตรวจสอบหาคณภาพเครองมอโปรแกรมสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและเครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา โดยมขอบเขตของการวจยดงน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแบงเปน 2 กลม ไดแก 1. ผเชยวชาญทางพลศกษาทตรวจสอบเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอ

ความเขาใจ(TGfU) ทผวจยออกแบบและสรางขน ทงหมดจ านวน 5 ทาน โดยการประเมนหาคาความเหมาะสมและความสอดคลองการวเคราะหความเทยงตรงเชงเนอหา ดวยคาดชนความสอดคลอง (IOC : Index of Item Objective Congruence)

2. ผเชยวชาญทตรวจสอบเครองมอแบบวดความสขในการสอนพลศกษา ทผวจยออกแบบและสรางขน ทงหมดจ านวน 5 ทาน โดยการประเมนหาคาความเหมาะสมและความสอดคลองการวเคราะหความเทยงตรงเชงเนอหา ดวยคาดชนความสอดคลอง ( IOC : Index of Item Objective Congruence) วธการด าเนนการวจย

การศกษาวจยแบงออกเปน 2 ขนตอนดงน ขนตอนท 1 ผวจยไดน าขอมลทไดจากการศกษาคนควา ทฤษฎ เกยวกบการสรางเครองมอ

โปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ และแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา

438


จากนนน ามาออกแบบและสรางเครองมอโปรแกรมโดยน ามาไปประเมนความเหมาะสม โดยหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และความสอดคลอง( IOC)ของเครองมอทออกแบบและสรางขน รวมทงหาคณภาพของเครองมอ โดยใชผเชยวชาญจากการเลอกแบบเฉพาะเจาะจงในการตรวจสอบคณภาพเครองมอจ านวน 5 ทาน

ขนตอนท 2 ผวจยไดน าขอมลทไดจากการศกษาคนควา น ามาออกแบบและสรางแบบสอบถามวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา จากนนน ามาประเมนความเหมาะสมโดยหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และความสอดคลอง(IOC)ของเครองมอทออกแบบและสรางขน รวมทงหาคณภาพของเครองมอ โดยใชผเชยวชาญจากการเลอกแบบเฉพาะเจาะจงในการตรวจสอบคณภาพเครองมอจ านวน 5 ทาน

ผวจยด าเนนการวจยตามขนตอนตางๆ 2 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การศกษาบรบทและเนอหาทเกยวของ การศกษาบรบทและเนอหาทเกยวของ มวตถประสงคเพอศกษาขอมลพนฐานเกยวกบการสราง

เครองมอโปรแกรม การสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา มวธการด าเนนการ ดงน

1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของจากแหลงขอมลหลายแหลง เชน จากเอกสาร ต ารา งานวจย วารสาร ขอมลทางอนเตอรเนต เปนตน ทงนเพอสงเคราะหและวเคราะหขอมลทส าคญเกยวกบการสรางเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา หลกสตรแกนกลางสาระการเรยนรพลศกษา ศกษาเรองของทฤษฏการสอนเกมเพอความเขาใจ รวมทงสอการสอนตางๆ เพอน าไปสรางแบบสอบถามความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบการสรางเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยน วชาพลศกษา

ขนตอนท 2 การออกแบบการสรางเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา มรายละเอยดดงน

1. การออกแบบการสรางเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ จ านวน 6 สปดาหประกอบดวย เกมทเนนเปาหมาย เกมทเนนตาขายและก าแพง เกมทใชไมตหรอพนทสนามแบบเปดและเกมทเปนอาณาเขต ซงในแตละเกมมขนตอนดงน ขนอบอนรางกาย ขนน าเขาสบทเรยน ขนฝกปฏบต ขนน าไปใช ขนสรปและสขปฏบต

2. การออกแบบการสรางเครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา จ านวน 10 ขอค าถามประกอบดวย สถานภาพของผตอบแบบสอบถามและความคดเหนเกยวกบความสขในการเรยนวชาพลศกษา

439


3. การหาคณภาพของเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา ดงน

เพอพจารณาความสอดคลองของเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ มการประเมน จากเกมทเนนเปาหมาย เกมทเนนตาขายและก าแพง เกมทใชไมตหรอพนทสนามแบบเปด และเกมทเปนอาณาเขต ซงในแตละเกม มขนตอน ดงน ขนอบอนรางกาย ขนน าเขาสบทเรยน ขนฝกปฏบต ขนน าไปใช ขนสรปและสขปฏบต และเครองมอแบบวด ความสขในการเรยนวชาพลศกษา มการประเมนจากสถานภาพของผตอบแบบสอบถามและความคดเหนเกยวกบความสขในการเรยนวชาพลศกษา การประเมนผลเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสข ในการเรยนวชาพลศกษา ทผวจยสรางขนวามความสอดคลองกนเพยงใด โดยใชผประเมนเปนผเชยวชาญ ดานการสอนพลศกษา ทไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) จ านวน 10 ทาน (พวงรตน ทวรตน, 2543) ถอวาเครองมอโปรแกรม การสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา มความเหมาะสม

4. เครองมอท ใชในการประเมน เปนแบบสอบถามประเมนความเหมาะสมขององคประกอบของเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา โดยมการประเมนผล เครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษาแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ เหมาะสมมากทสด เหมาะสมมาก เหมาะสมปานกลาง เหมาะสมนอย และเหมาะสมนอยทสดในการสรางแบบสอบถามและประเมนความเหมาะสม

การวเคราะหขอมล

ในการเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยครงนผวจยด าเนนการดงน 1. ขออนมตจากบณฑตวทยาลย ออกหนงสอขอความอนเคราะหเพอขอเกบรวบรวม

ขอมลใหก บบคคลทเปนผ ใหสมภาษณความคดเหนของผ เชยวชาญดานการสอนพลศกษาและผเชยวชาญดานการสอนพลศกษาในเรองของแบบประเมน คณภาพโครงรางโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา

2. สงแบบประเมนคณภาพความเหมาะสมและความสอดคลองของเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษาใหกบผเชยวชาญดานการสอนพลศกษาจ านวน 10 ทาน โดยการเกบดวยตวเองและไดรบขอมลครบทง 10 ทานคดเปนรอยละ 100

440


2.1 น าขอมลจากผเชยวชาญแตละทานพจารณาคาน าหนกคะแนนความเหมาะสม โดยใหเกณฑความเหมาะสม ขององคประกอบของเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา ก าหนดคาดงน (บญชม ศรสะอาด, 2535) คาเฉลย 4.51-5.00 หมายถง เหมาะสมมากทสด คาเฉลย 3.51-4.50 หมายถง เหมาะสมมาก คาเฉลย 2.51-3.50 หมายถง เหมาะสมปานกลาง คาเฉลย 1.51-2.50 หมายถง เหมาะสมนอย คาเฉลย 1.00-1.50 หมายถง เหมาะสมนอยทสด การก าหนดเกณฑคาเฉลยของความเหมาะสม คอ ถาคาเฉลยระดบความเหมาะสมของผเชยวชาญ ตงแต 3.50 ขนไป (พวงรตน ทวรตน. 2543) ถอวา เครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษามความเหมาะสม

2.2 แบบประเมนความสอดคลอง เปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 3 ระดบ คอ สอดคลอง ไมแนใจ และไมสอดคลอง ประเมนความสอดคลองขององคประกอบโปรแกรมการสอน ประเมนจาก เกมทเนนเปาหมาย เกมทเนนตาขายและก าแพง เกมทใชไมตและพนทสนามแบบเปด และเกมทเปนอาณาเขต ซงในแตละเกมประกอบไปดวย ขนอบอน รางกาย ขนน าเขาสบทเรยน ขนฝกปฏบต ขนน าไปใช ขนสรปและสขปฏบต และความสขในการเรยนวชาพลศกษา มการประเมน จากสถานภาพของผตอบแบบสอบถามและความคดเหนเกยวกบความสขในการเรยนวชาพลศกษาซงมขนตอนในการสรางแบบและประเมนความสอดคลอง ดงตอไปน

2.2.1 น าเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยน วชาพลศกษา ทเขยนแลวใหประธานกรรมการและกรรมการควบคมปรญญานพนธ ตรวจสอบความสอดคลองของขอค าถาม กบจดประสงค ความเหมาะสมของแบบสอบถาม การใชภาษาของขอค าถาม และตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาของแบบสอบถาม

2.2.2 น าเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยน วชาพลศกษา มาแกไขใหเหมาะสมแลวน าไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความสอดคลอง

2.2.3 น าขอมลจากผเชยวชาญแตละทานมาหาความสอดคลอง โดยน ามาแปลงเปนคะแนนดงน

สอดคลอง ก าหนดคาคะแนนเปน 1 ไมแนใจ ก าหนดคาคะแนนเปน 0 ไมสอดคลอง ก าหนดคาคะแนนเปน -1

2.2.4 น าคาคะแนนทไดจากผเชยวชาญ มาค านวณหาคาดชนความสอดคลอง

441


2.2.5 ผลการประเมนคาดชนความสอดคลอง (Index of consistency = IOC) ทไดคามากกวา 0.5 ขนไป ถอวามความสอดคลองอยในเกณฑใชได แตถานอยกวา 0.6 ตองปรบปรงตามทผเชยวชาญเสนอแนะ หลงจากผเชยวชาญ ประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของเครองมอโปรแกรมทออกแบบและสรางขนแลว น าโปรแกรมในสวนทมขอบกพรองมาปรบปรงใหสมบรณและพรอมทจะใชในการสอนกบกลมตวอยางในการวจยและน าโปรแกรมใหประธานและกรรมการตรวจสอบ คณะกรรมการจรยธรรม

งานวจยนไดผานการรบรองจรยธรรมการวจยของขอเสนอการวจยจากคณะกรรมการส าหรบพจารณาโครงการ วจยทท าในมนษยของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ หมายเลข SWUEC – 009/61 ผลการวจย

1. ผวจยไดน าขอมลทไดจากประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของการพฒนาเครองมอโปรแกรมสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ โดยใชผเชยวชาญจ านวน 5 ทาน พบวา เครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ เปนเครองมอทจะจดใหกบนกเรยนระดบชนประถมศกษา ควรประกอบดวย เกมทเนนเปาหมาย เกมทเนนตาขายและก าแพง เกมทใชไมตและพนทสนามแบบเปด และเกมทเปนอาณาเขต ซงในแตละเกมประกอบไปดวย ขนอบอนรางกาย ขนน าเขาสบทเรยน ขนฝกปฏบต ขนน าไปใช ขนสรปและสขปฏบต มความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาเฉลย เทากบ 4.71 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.42 และพบวา มคาดชนความสอดคลองอยในระดบสง (1.00)

2. จากประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของเครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา โดยผเชยวชาญมการประเมนทงหมด 2 ดาน ไดแก สถานภาพของผตอบแบบสอบถามและความคดเหนเก ยวกบความสขในการเรยนวชาพลศกษา พบวา โดยรวมของเครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา มความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาเฉลยเทากบ 4.78 และ มคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.33 และพบวา มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.8-1.00

จงถอไดวาเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา ทพฒนาขนเปนไปตามเกณฑ (บญชม ศรสะอาด, 2545) ทก าหนดไว สามารถน าไปใชได

442


อภปรายผลการวจย จากการสรปผลการสรางเครองมอโปรแกรมการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ ผว จยได

อภปรายผลการวจย ดงน ผลการวจยจากการประเมนความเหมาะสมของเครองมอโปรแกรมการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ จากผเชยวชาญดานการสอนพลศกษาจ านวน 5 ทาน พบวา โดยรวมของเครองมอโปรแกรมการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ มความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาเฉลยเทากบ 4.71 และ มคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.42 และพบวา มคาดชนความสอดคลอง อยในระดบสง (1.00) เกยวกบการสรางเครองมอโปรแกรมการสอนโดยการใชเกมเพอความเขาใจ สรปไดดงน โปรแกรมทจะจดใหกบนกเรยนประกอบดวย เกมทเนนเปาหมาย เกมทเนนตาขายและก าแพง เกมทใชไมตและพนทสนามแบบเปด และเกมทเปนอาณาเขต ซงในแตละเกมประกอบไปดวย ขนอบอนรางกาย ขนน าเขาสบทเรยน ขนฝกปฏบต ขนน าไปใช ขนสรปและ สขปฏบต ในการจดการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจน เปนวธการสอนรปแบบหนงทเนนใหผเรยนพฒนาในทกดาน โดยใชเกมเปนสอการเรยนการสอน มการแบงเกมในการเรยนรโดยเรมจากงายไปหายาก และจากนนใหเพมความซบซอนและหลากหลายของเกม ซงสอดคลองกบ Banker & Thope (2529) ทกลาววา ผเรยนจะเกดการพฒนา ความเฉลยวฉลาดของตนเองผานกจกรรมการเลนเกม รจกการเรยนรในเรองการใหความส าคญตอตนเองและการมสวนรวม มความเขาใจในเนอหา มสวนรวมกบกจกรรม มโอกาสไดตดสนใจ อนกอใหเกดความพงพอใจในตนเอง การไดรบการยอมรบ และมความทาทายในการท ากจกรรม เกดความรก เกดความสขและเหนคณคาของการเรยนการสอนโดยการใชเกม เขาใจถงผลทจะเกดประโยชนกบตนเอง คอ การมสขภาพทดขน ดงนนการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ (TGfU) จงเปนกจกรรมหนง ทสามารถเสรมสรางความรและทกษะการท างาน เพอใหผเรยนตระหนกถงความส าคญและมสวนรวมในการเรยนมากกวาการจดการเรยนการสอนแบบปกต สามารถจดจ าสงทไดเรยนรไดอยางคงทน จากประสบการณและความรสกทางบวกทไดรบผานการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ (TGfU) เกดความสขในการปฏบตกจกรรมทางพลศกษา อนสงผลใหเกดการพฒนาในดานของสมรรถภาพทางกายอยในเกณฑทสงขน ซงมความสมพนธกบงานวจยของ (Aspasia, Irene & Katerina, 2560) ไดท าการศกษาถง ผลกระทบของการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจทมตอรปแบบกจกรรมทางกายของนกเรยนชนประถมศกษา พบวา การสอนพลศกษาแบบใชเกมเปนพนฐานทถกน าใชโดยครผสอน เพอยกระดบกจกรรมทางกายในหองเรยนของนกเรยน และสงเสรมผลการเรยนตามหลกสตร เพอใหมความหลากหลาย รปแบบการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ (Teaching Games for Understanding :TGfU) ถกใชอยางกวางขวางในรปแบบแนวการสอนโดยใชเกมเปนพนฐาน โดยจะเนนเปาหมายไปททกษะ กลวธและความรของนกเรยน จดมงหมายของการศกษาวจยในครงน คอ ผลของการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจทมตอรปแบบกจกรรมทางกายของนกเรยนชนประถมศกษา โดยใชกลมตวอยางเปน นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 และ 4 จ านวน 16

443


คน อายเฉลย = 9.2 ป สวนเบยงเบนมาตรฐาน = 0.7 จากโรงเรยนรฐบาล ในกรซ และ เอเธนส เขารวมในการสอนโดยใชเกมเพอความเขาใจ ซงจดขนในชวงเวลาปกตของคาบวชาพลศกษา ใชระยะเวลาในการเกบขอมล 6 สปดาห โดยใชการเลนกฬาแฮนดบอล 4 ตอ 4 ใชเวลาแขง 10 นาท การวดผลกจกรรมทางกายใชเครองมอวดจ านวนกาวเดน (กาวตอนาท) และแบบการสงเกตชวงเวลาความแขงแรงของรางกาย (SOFIT) เปรยบเทยบ การวดผลระหวางกอนและหลงของนกเรยนแสดงใหเหนวา ในชวงทายระดบการท าการของความเคลอนไหวของนกเรยนจะสงขน พฤตกรรมกจกรรมทางกายของนกเรยนไมไดแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตระหวางสองชวงเวลา การวจยนถอไดวาเปนทงการพฒนาทกษะความสามารถในเกมของตวนกเรยนผานเกมและชวงเวลาการประเมนระยะสน

การสรางแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา ผวจยไดอภปรายผลการวจยดงน ผลการวจยจากการประเมน ความเหมาะสมของเครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา จากผเชยวชาญดานการสอนพลศกษาจ านวน 5 ทาน พบวา โดยรวมของเครองมอแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา มความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาเฉลยเทากบ 4.78 และ มคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.33 และพบวา มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง 0.8-1.00 แบบสอบถาม วดความสขในการเรยนวชาพลศกษา ประกอบดวย สถานภาพของผตอบแบบสอบถามและความคดเหนเกยวกบความสขในการเรยนวชาพลศกษา ซงจะเหนไดวาความสขในการเรยนวชาพลศกษา เปนสวนหนงของการท าใหนกเรยนแสดงพฤตกรรม ทมความพรอมในการรบผดชอบงานในกจกรรมการเรยนการสอนไดอยางเตมศกยภาพ ท าใหเกดความคดสรางสรรค สนกตอ การเรยน สามารถบรหารจดการตนเองไดอยางเหมาะสม ไดสอดคลองกบ จ ารส นองมาก (2547) กลาววา ความสขในการเรยน หมายถง การทผเรยน เรยนอยางมความพอใจ จะท าใหสามารถสรางเสรมคณลกษณะทพงประสงคใหเปนคนด คนเกงและมความสขไดมากยงขน และยงเชอมโยงกบ วรวธ มาฆะศรานนท (2545) กลาววา ความสขในการเรยนเปนการเปลยนแปลง พฤตกรรม 3 ดาน ไดแก 1) ดานความร 2) ดานทกษะ 3) ดานเจตคต จะเกยวกบกระบวนการทางจตใจในดานความสามารถ ทางสมอง ความรสก ความนกคดและเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรมผเรยนทงดานปรมาณและดานคณภาพ นอกจากผเรยน จะมสงทเรยนร เพมขนแลวยงมยงมความรสกรกและสนกตอการเรยน มความสนใจในกจกรรมตางๆ ทเกดขน ระหวางการเรยนการสอน สามารถเรยบเรยงสงทเรยนรใหเปนระเบยบ เพอใหสามารถเรยกกลบมาใชไดตามทตองการ และยงสอดคลองกบ บพตร อสระ. 2550 ไดกลาววา ความสขในการเรยนเปนกระบวนการจดการเรยนการสอนใหผเรยนไดเรยนร โดยยดแนวพนฐาน 5 ประการ ไดแก

1) แกนแทของการเรยนการสอน 2) การเรยนเกดขนไดทกแหง ทกเวลาตอเนองตลอดชวต

444


3) ความศรทธาเปนจดเรมตนทดทสดของการเรยนรอยางมระบบ 4) ผเรยนสามารถเรยนรไดดจากการสมผสและสมพนธ 5) สาระส าคญทเกดจากการเรยนร

สรปผลการวจย การสรางเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขใน

การเรยนวชาพลศกษา ผวจยเพยงตองการเพอทจะหวงใหเครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษา จะเปนประโยชนและท าใหผเร ยนสามารถไดรบความร ความเขาใจเกยวกบการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจใหผเรยนเหนความส าคญตอตนเอง มสวนรวมกบกจกรรม มโอกาสไดตดสนใจ อนกอใหเกดความพงพอใจ ในตนเอง การไดรบการยอมรบ เกดความทาทายในการท ากจกรรม เกดความรก ความสขและเหนคณคาของการเรยนการสอน พลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจ

ขอเสนอแนะในการวจย

เครองมอโปรแกรมการสอนพลศกษาโดยใชเกมเพอความเขาใจและแบบวดความสขในการเรยนวชาพลศกษาน สามารถน าไปใชในการท าวจยในนกเรยนระดบชนประถมศกษาได

บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. (2553). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551.

กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. จ ารส นองมาก. (2547). การสอนท าใหผเรยนเรยนอยางมความสข. วงการคร, 1(1), 77-80 บพตร อสระ. (2550). การพฒนาโมเดลเชงสาเหคของการเรยนร อยางมความสขของนกเรยนชน

มธยมศกษาป ท 6 ในกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลยม กรงเทพฯ.

บญชม ศรสะอาด. (2535). การวจยเบองตน. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. พวงรตน ทวรตน. (2543). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. (พมพครงท 7)

กรงเทพฯ: ส านกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรว-โรฒ. วรวธ มาฆะศรานนท. (2545). สดยอดวธอานต ารา. กรงเทพฯ: ส านกวทยบรการ มหาวทยาลย

มหาสารคาม. สมบรณ อนทรถมยา. (2547). การพฒนาเครองมอวดปญญาดานการรบรภาวะการเคลอนไหวของ

รางกาย. (วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ.

445


ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. (2549). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2560). สรปสาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

Aspasia, D., K. Irene, & Z. Katerina. (2017). Effects of A Teaching Games for Understanding Program on Primary School Students' Physical Activity Patterns. European Journal of Physical Education and Sport Science, 3(2), 81-94.

Bunker, B. & R. Thorpe. (1982). A Model for the teaching of games in Secondary Schools. Bulletin of Physical Education, 18, 5-8.

Malathi, B., Rengasamy, S., & S. A. Mohd. (2011). Effect of Teaching Games for Understanding Approach on Students’ Cognitive Learning Outcome. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 5(5), 714-716.

446


การจดกจกรรมการเรยนรของนกเรยนโดยใชสมองเปนฐาน เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว

The Effect of Using Brain Based Learning on Linear Equation with One Variable

ปารฉตร อยสวสด(Parichat Yusawat)1 ตองตา สมใจเพง(Tongta Somchaipeng)2 ทรงชย อกษรคด(Songchai Ugsonkid)3

1นสต 2อาจารยประจ า 3ผชวยศาสตราจารยประจ า สาขาวชาการสอนคณตศาสตร ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

บทคดยอ

การวจยคร งนมวตถประสงคเ พอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร และความสามารถในการแกปญหา เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนอมพวนวทยาลย กลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนอมพวนวทยาลย จงหวดสมทรสงคราม ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 จ านวน 1 หองเรยน จ านวนนกเรยน 39 คน ทไดจากการสมตวอยางแบบงาย จากจ านวน 8 หองเรยน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวยแผนการจดการเรยนรวชาคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ซงประกอบดวย 5 ขนตอน ดงน ขนท 1 การเตรยมการ (Preparation: P) ขนท 2 การผอนคลาย (Relaxation: R) ขนท 3 การปฏบต (Action: A) ขนท 4 การอภปราย (Discussion: D) และขนท 5 การน าไปใช (Application: A) จ านวน 15 คาบ แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ชนมธยมศกษาปท 1 และแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหา เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ชนมธยมศกษาปท 1 การวเคราะหขอมลทใชในการค านวณคารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และคาสถต t-test ผลการวจยปรากฏวา ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ของนกเรยน โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) หลงเรยนสงกวาเกณฑ 60% อยางมระดบนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และผลการวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนสวนใหญ อยในระดบคณภาพดมาก ซงถอวาเปนระดบสงสด จากทงหมด 4 ระดบ ค าส าคญ : การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ความสามารถในการแกปญหา

447


Abstract The purpose of this research were to study mathematics learning

achievement and mathematics problem solving ability on “Linear Equation with One Variable” by using brain baesd learning of mathayomsuksa one students at Amphawanwitthayalai School. The sample group was 39 mathayomsuksa one students at Amphawanwitthayalai School in the second semester of the academic year 2017 that were selected by simple random sampling from 8 classrooms. The instrument in data collection consisted of 15 lesson plans on Linear Equation with One Variable which are composed of 5 stages: (1) Preparation stage (2) Relaxation stage (3) Action stage (4) Discussion stage and (5) Application stage, mathematics learning achievement test on Linear Equation with One Variable, and mathematics problem solving test on Linear Equation with One Variable. Percentage, mean, standard deviation, and t-test were used for analyzing data. The research results showed that the mathematics learning achievement of mathayomsuksa one students on “Linear Equation with One Variable” by using brain based learning after learning was higher than 60% at the .05 level of significance and mathematics problem solving ability was “very good” level. It is the highest level for four levels. Keywords : Learning Management by using brain based learning, Mathematics Problem Solving Ability บทน า

วชาคณตศาสตรเปนวชาหนงทมบทบาทส าคญในการขบเคลอนการศกษา พฒนาผเรยนใหมคณภาพ และเปนอนาคตของชาตทจะน าพาประเทศใหเจรญกาวหนา นกการศกษาคณตศาสตรเชอวากระบวนการแกปญหาเปนสงส าคญและจ าเปนทนกเรยนทกคนจะตองเรยนร เขาใจ สามารถคดเปนและแกปญหาได เพอจะน ากระบวนการนไปใชในการแกปญหาในชวตประจ าวนตอไป (สรพร ทพยคง, 2545) แตเนองจากคณตศาสตรเปนศาสตรทมลกษณะและธรรมชาตเฉพาะตว ท าใหคณตศาสตรมความแตกตางจากศาสตรอน คนสวนใหญมกมองวาคณตศาสตรเปนวชาทวาดวยตวเลขและการค านวณ และมกคดวาคณตศาสตรเปนวชาทยาก เนองจากมทฤษฎบท กฎ สตร นยาม มากมาย และไมมสอรปธรรมทใชแทนไดชดเจน (อมพร มาคนอง , 2553) จงท าใหเกดปญหาในการจดการเรยนการสอนคณตศาสตรทยงไมประสบความส าเรจ และนกเรยนไมสามารถแกโจทยปญหาคณตศาสตร

448


ตามทคาดหวง ซงสอดคลองกบผลคะแนนการทดสอบทางการศกษาแหงชาตพนฐาน (O-Net) ปการศกษา 2559 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนอมพวนวทยาลย พบวา ผลคะแนนในวชาคณตศาสตรมคะแนนเฉลยอยทรอยละ 26.15 ซงต ากวาคะแนนเฉลยระดบประเทศ โดยสาระการเรยนรทโรงเรยนควรเรงพฒนา คอ พชคณต (สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน), 2560) ปญหาจากการจดการเรยนรในชนเรยนพบวา เนอหาในสาระท 4 พชคณต เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว เปนเนอหาทนกเรยนสวนใหญไมสามารถแกสมการ แปลความหมายและความสมพนธของโจทยปญหาทก าหนดใหในรปสมการ และหาค าตอบของสมการไมได ดงท นธนนท กลนควฒน (2559) ไดศกษาผลการจดการเรยนการสอนแบบ TAI รวมกบกระบวนการแกปญหาของโพลยาทสงผลตอความสามารถในการแกปญหา เรอง การแกโจทยสมการเชงเสนตวแปรเดยว พบวา นกเรยนไมสามารถแสดงความสมพนธของสงทตองการหามความสมพนธกบขอมลทใหมาได และแสดงการแกปญหาเปนล าดบขนตอนไดไมชดเจนจงท าใหนกเรยนไมสามารถแกโจทยสมการเชงเสนตวแปรเดยวได การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแนวคดสมองเปนฐาน (BBL) เปนแนวทางการเรยนการสอนตามหลกการของสมองกบการเรยนร เปนการจดการเรยนรทเปนการน าความรเรองการท างานหรอธรรมชาตของสมองมาใชในการออกแบบกจกรรมการเรยนรเพอสงเสรมการเรยนรของนกเรยนใหเตมตามศกยภาพ (Jensen, 2008) โดย Renate Nummela Caine and Geoffrey Caine (1990) ไดเสนอหลกการเกยวกบการเรยนรแบบใชสมองเปนฐานไว 12 ขอ โดยสมองเรยนรพรอมกนทกระบบ ประมวลขอมลแบบแยกสวนและแบบรวม สามารถท าสงตาง ๆ ไดหลายอยางในเวลาเดยวกน การเรยนรมผลมาจากสขภาพ และอารมณเปนสงส าคญ ซงสมองเรยนรโดยการหาความหมายของสงทตองการเรยนร ซงการคนหาความหมายเกดขนจากการเรยนรแบบแผน ขนตอน การจดระบบขอมล และจากการปฏสมพนธกบสงแวดลอม การสมผส จบตอง ลงมอกระท า และจะเรยนรไดมากขนจากความทาทาย และสอดคลองกบส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (2552) กลาววา กระบวนการสอนคณตศาสตรทสอดคลองกบการท างานของสมอง โดยตองฝกฝนจนเกดเปนทกษะ (skill) ใหได เพอใหเขาใจความคดพนฐานเปนสงจ าเปน และการสอนทใชคณตศาสตรในชวตจรง ใชเหตการณรอบตวเปนตวอยางในการแกโจทยปญหาทางคณตศาสตร เพอใหสมองไดเห นภาพ เขาถงกระบวนการของคณตศาสตรไดชดเจน และเหนความส าคญของวชาคณตศาสตรทสามารถน ามาใชแกปญหาไดจรง ซงใหนกเรยนไดฝกพดเกยวกบการคด อธบายวธคดของเขาในการคดค านวณ ใหอธบายออกมาวา ตวเองตความโจทยอยางไร เขาใจวาอะไร ท าไมเปนแบบนน ใหนกเรยนฝกบนทก อธบายเกยวกบวธคด แสดงขนตอนวธ และครควรเสนอทางเลอกตาง ๆ ในการแกปญหาโจทยใหนกเรยนเลอกและลองท าตามทางเลอกตาง ๆ เอง เพอพฒนาระบบคดและหาทางแกปญหาใหสอดคลองตามล าดบขนวธการเรยนรของสมองทเปนไปตามธรรมชาต นอกจากนยงมนกการศกษา

449


ไทยบางคนไดเสนอรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรทพฒนาขนจากพนฐานของการสอนโดยใชสมองเปนฐาน เชน Nuangchalerm and Charnsirirattana (2010) ไดเสนอรปแบบการจดการเรยนรทเรยกวา PRADA ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ ขนท 1 การเตรยมการ (Preparation: P) ในขนนครจะวางแผนเตรยมการ ก าหนดประเดนส าคญ และสรางสถานการณ เพอตรวจสอบความรเดมของนกเรยนและดงดดความสนใจ ขนท 2 การผอนคลาย (Relaxation: R) ในขนน ครสามารถใชกลวธและเทคนคการสอน รวมทงใชสอการสอนทหลากหลายบนหลกการท างานของสมองซกซายและสมองซกขวา ขนท 3 การปฏบต (Action: A) ในขนน ครท าหนาทเรงกระบวนการคดโดยการกระตน โดยใชกจกรรม หรออาจใชขอมล เพอใหนกเรยนเขาประเดนทจะท าใหนกเรยนสรางแนวคดขนได ขนท 4 การอภปราย (Discussion: D) ในขนน ครจดกจกรรมการเรยนรทมการเชอมโยงความรเดมและประสบการณใหมของนกเรยน โดยมการอภปรายและการน าเสนอ และใหนกเรยนหาขอสรปดวยตนเอง และขนท 5 (Application: A) ในขนน ครจะจดประสบการณการเรยนรใหมใหนกเรยนเพอใหนกเรยนประยกตความรไปใชในสถานการณใหมทพบในชวตจรง ดงทวารณ เพยรประกอบ (2557) ไดศกษาผลสมฤทธและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรองเศษสวน ทเรยนโดยจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน พบวา ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรของนกเรยนทเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานในดานความสามารถในการแกปญหาอยในระดบด ซงสอดคลองกบปทมาภรณ พลสมบต (2560) ทไดพฒนากจกรรมการเรยนรคณตศาสตรตามแนวคดสมองเปนฐานรวมกบเทคนค DAPIC เรองโจทยปญหาระคน ชนประถมศกษาปท 4 พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนโดยใชการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดสมองเปนฐานรวมกบเทคนค DAPIC สงกวาเกณฑรอยละ 75 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรหลงเรยนโดยใชการจดกจกรรมการเรยนรตามแนวคดสมองเปนฐานรวมกบเทคนค DAPIC สงกวาเกณฑรอยละ 70 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ดวยเหตผลดงกลาวผวจยจงเลอกแนวทางการจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) มาใชพฒนาการจดการเรยนการสอนทสงเสรมการวเคราะหโจทย เรองสมการเชงเสนตวแปรเดยวของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนอมพวนวทยาลย เพอแกปญหาทเกดขนกบกระบวนการเรยนการสอนเกยวกบการแกสมการเชงเสนตวแปรเดยว และโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยด าเนนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ ขนท 1 การเตรยมการ (Preparation: P) ขนท 2 การผอนคลาย (Relaxation: R) ขนท 3 การปฏบต (Action: A) ขนท 4 การอภปราย (Discussion: D) และขนท 5 การน าไปใช (Application: A) ซงผลการวจยในครงนจะเปนแนวทางส าหรบครในการแกปญหา พฒนาผลสมฤทธทางการเรยนการสอนคณตศาสตร และความสามารถในการแกปญหา เรองสมการเชงเสนตวแปรเดยว ตอไป

450


การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ประกอบดวย 5 ขนตอน ดงน

ขนท 1 การเตรยมการ (Preparation: P) ขนท 2 การผอนคลาย (Relaxation: R)

ขนท 3 การปฏบต (Action: A) ขนท 4 การอภปราย (Discussion: D)

และขนท 5 การน าไปใช (Application: A)

- ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” - ความสามารถในการแกปญหา เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว”

วตถประสงคของการวจย 1. ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรอง “สมการ

เชงเสนตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) 2. ศกษาความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรอง “สมการเชงเสน

ตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) สมมตฐานของการวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) หลงการเรยนสงกวาเกณฑ 60% ทก าหนดไว

2. ความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) อยในระดบพอใชขนไป

กรอบแนวคดการวจย ขอบเขตของการวจย

1. กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนอมพวนวทยาลย จงหวดสมทรสงคราม ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 จ านวน 1 หองเรยน จ านวนนกเรยน 39 คน ทไดจากการสมตวอยางแบบงายจากจ านวนหองเรยนทงหมด 8 หองเรยน

2. สาระการเรยนรทใชในการวจยครงน คอ เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ชนมธยมศกษาปท 1

3. ระยะเวลาทใชในการวจย ผวจยด าเนนการวจยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โดยใชเวลาในการทดสอบและจดการเรยนร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ทงหมด 15 คาบ คาบละ 50 นาท

4. ตวแปรทใชในการวจยไดแก 4.1 ตวแปรอสระ คอ การจดกจกรรมการเรยนร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ชน

มธยมศกษาปท 1 โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) 4.2 ตวแปรตาม คอ ผลการจดกจกรรมการเรยนร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว”

ของชนมธยมศกษาปท 1 ประกอบดวย

451


4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

4.2.2 ความสามารถในการแกปญหา เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ประกอบดวย ความสามารถในการท าความเขาใจปญหา ความสามารถในการวางแผนแกปญหา ความสามารถในการแกปญหาและหาค าตอบ รวมทงความสามารถในการตรวจสอบความถกตองของค าตอบทได เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยในครงนประกอบดวย 3 ชนด คอ (1) แผนการจดการเรยนร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ชนมธยมศกษาปท 1 จ านวน 15 แผน (2) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” และ (3) แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหา เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” โดยมลกษณะของเครองมอ และการหาคณภาพของเครองมอ ดงน แผนการจดการเรยนร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ชนมธยมศกษาปท 1 ครอบคลมเนอหา 4 เรอง ประกอบดวย 1) แบบรปและความสมพนธ 2) ค าตอบของสมการ 3) การแกสมการเชงเสนตวแปรเดยว และ 4) โจทยปญหาเกยวกบสมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ใหสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรของเนอหา และทกษะการแกปญหา โดยออกแบบกจกรรมการเรยนรเพอสงเสรมการวเคราะหโจทยปญหาของนกเรยนประกอบ ดวย 5 ขนตอน ไดแก ขนท 1 การเตรยมการ (Preparation: P) เปนขนตอนทครตองวางแผนเตรยมการและพจารณาประเดนปญหา สถานการณ หรอสอตาง ๆ ทจะชวยสนบสนนการเรยนร จงใจ กระตนใหนกเรยนตนเตน และสนใจ เชน เนอหาและประเดนคณตศาสตรทน าเสนอใหสมองไดจบตอง หรอมองเหนโมเดล ไดสมผสกระบวนการรปธรรมของสงนนหรอเปนภาพ เปนการกระตนการท างานของสมองซกขวา ขนท 2 การผอนคลาย (Relaxation: R) เปนขนตอนทครใชเทคนคการสอนหลากหลาย เชน ชมคลปวดโอ การเลนเกม สอตาง ๆ รวมทงการเสรมแรงทสนบสนนการบรหารการท างานของสมองซกซายและซกขวา ขนท 3 การปฏบต (Action: A) เปนขนตอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง โดยครเตรยมประเดนหรอปญหาทจะใหนกเรยนเรยนรและวพากษกน ซงนกเรยนจะไดรบการกระตนและแสดงความคดเหนรวมกน โดยอาจใชแบบจ าลอง ภาพ แผนผงความคด วตถทสอถงความสมพนธของการแกสมการเชงเสนตวแปรเดยว เชน ตาชงสมการ การใชโปรแกรม GSP แสดงการจ าลองตาชง เปนตน มาประกอบมาชวยในการจดการเรยนร ซงใหนกเรยนไดศกษา ทดลอง ลงมอปฏบต ลองผดลองถก ในการคดแกปญหา หาค าตอบของสมการเชงเสนตวแปรเดยว ขนท 4 การอภปราย (Discussion: D) เปนขนตอนทใหนกเรยนไดเชอมโยงความรเดมและความรใหม โดยการ

452


อภปราย และน าเสนอผลงาน ซงนกเรยนจะไดแลกเปลยนความรซงกนและกน มการวนจฉยขอมล และสรางค าอธบาย โดยฝกการกลาแสดงออกของนกเรยน การน าเสนอดวยตนเอง อาจมรปภาพประกอบ พรอมใหอธบายดวยค าพดตนเอง ท าใหนกเรยนไดแนวคดในการเรยนรทเหมาะสม และขนท 5 การน าไปใช (Application: A) เปนขนตอนทครเตรยมความพรอมและสรางประสบการณการเรยนรใหม เพอใหนกเรยนน าความรทไดไปประยกตใชในชวตจรง เชน การใชค าถามสรางสถานการณใหนกเรยนรวมกนอภปราย การใหนกเรยนไดฝกทกษะ ผานการท ากจกรรม เชน การท าใบกจกรรมหรอใบงานตาง ๆ ทมเนอหาทซบซอนขน การเลนเกม ทงในรปแบบงานกลมและงานเดยว และเสรมแรงทางบวก จากนนน าแผนการจดการเรยนรทสรางขนเสนอตออาจารยทปรกษาการคนควาอสระเพอตรวจสอบความถกตองและความเหมาะสมของจดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร กจกรรมการเรยนร สอการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนร แลวน าขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไขแผนการจดการเรยนรใหมความถกตองและสมบรณ แลวน าไปใชประกอบการด าเนนการเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางตอไป แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ผวจยไดสรางขนเปนแบบทดสอบส าหรบใชทดสอบหลงการเรยนกบกลมตวอยาง โดยเปนแบบทดสอบปรนยแบบเลอกตอบทม 4 ตวเลอก จ านวน 20 ขอ ๆ ละ 1 คะแนน รวม 20 คะแนน โดยผวจยไดสรางแบบทดสอบปรนยแบบเลอกตอบ จากการจดท าแบบทดสอบคขนาน ประกอบดวยแบบทดสอบฉบบท 1 และฉบบท 2 ฉบบละ 20 ขอ น าเสนอตออาจารยทปรกษาการคนควาอสระชวยพจารณาความเหมาะสมของแบบทดสอบในแงของความครอบคลมและความเปนตวแทนของเนอหา รวมทงความเหมาะสมและความชดเจนของขอค าถามและตวเลอก จากนนผวจยน ามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสม แลวน าแบบทดสอบทสรางขนเสนอตอผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ชวยพจารณาตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยการประเมนความสอดคลองของแบบทดสอบในแตละขอกบเนอหาและจดประสงคการเรยนร โดยการหาคาดชนความสอดคลอง ( Index of Consistency : IOC) และความเหมาะสม ความชดเจนของขอค าถามและตวเลอก โดยคดเลอกขอสอบทมคา IOC ตงแต 0.5 ขนไป ซงผลจากการประเมนแบบทดสอบมความเหมาะสมสามารถน าไปใชไดทกขอ โดยคา IOC ของแบบทดสอบทงสองฉบบ มคาตงแต 0.67 – 1.0 จากนนผวจยไดน าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผานการตรวจและแกไขแลว จ านวน 40 ขอ ไปทดลองใชกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนอมพวนวทยาลย ภาคเรยนท 2 จ านวน 33 คน เพอน ามาวเคราะหหาคาดชนความยากงาย (p) คาดชนอ านาจจ าแนก (r) และคาความเทยงของแบบทดสอบโดยใชสตร KR-20 ของคเดอร – รชารดสน ซงพบวา ขอสอบจ านวน 30 ขอ ไดคาดชนความยากงายอยระหวาง 0.2 – 0.8 และคาดชนอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.2 – 0.6 และมขอสอบปรนยแบบเลอกตอบจ านวน 10 ขอทตองตดทง เนองจากไมผานเกณฑทก าหนดไว จากนนคดเลอกขอสอบทมคณภาพสอดคลองในแต

453


ละเนอหาและพฤตกรรมทมงวด และตามเกณฑการวเคราะหทตงไว โดยตองการแบบทดสอบในการจดพมพเปนฉบบจรงจ านวน 20 ขอ และจากการหาคณภาพของแบบทดสอบในดานความยากงาย อ านาจจ าแนก และความเทยงของแบบทดสอบทงฉบบโดยใชสตรค านวณหาคาดชนความเทยงโดยใชสตร KR-20 พบวา คาดชนความยากงายเฉลยเทากบ 0.525 คาดชนอ านาจจ าแนกเฉลยเทากบ 0.381 และคาสมประสทธความเทยงเทากบ 0.814 จากนนน าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนฉบบสมบรณทไดไปใชกบกลมตวอยางตอไป

แบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ทผวจยไดสรางขน เปนแบบทดสอบส าหรบใชทดสอบหลงการเรยนกบกลมตวอยาง โดยเปนแบบทดสอบอตนยจ านวน 5 ขอ ๆ ละ 5 คะแนน รวม 25 คะแนน ซงมกระบวนการสรางดงน ผวจยไดสรางแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรเปนแบบทดสอบแบบอตนย จ านวน 10 ขอ แลวน าแบบทดสอบและเกณฑการใหคะแนนเสนออาจารยทปรกษาการศกษาคนควาอสระชวยพจารณาความเหมาะสม ความสอดคลองของขอค าถามกบจดประสงคการเรยนร และชแนะขอบกพรอง พรอมทงใหขอเสนอแนะ จากนนผวจยน ามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสม แลวแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร เรอง โจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยว ทสรางขนเสนอตอผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ชวยพจารณาตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยการประเมนความสอดคลองของแบบทดสอบในแตละขอกบเนอหาและจดประสงคการเรยนร โดยการหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Consistency : IOC) และความเหมาะสม ความชดเจนของขอค าถาม จากนนผวจยน ามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสมอกครง และคดเลอกขอสอบทมคา IOC ตงแต 0.5 ขนไป ซงผลจากการประเมนแบบทดสอบแบบอตนย มความเหมาะสมสามารถน าไปใชได โดยขอสอบทกขอ จากนนน าแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรทไดปรบปรงแกไขแลวเสนอตออาจารยทปรกษาการศกษาคนควาอสระตรวจสอบความถกตองอกครง และคดเลอกแบบทดสอบจ านวน 5 ขอ แลวน าไปทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนอมพวนวทยาลย ภาคเรยนท 2 จ านวน 33 คน ซงผานการเรยน เรอง โจทยสมการเชงเสนตวแปรเดยวมาแลว เพอหาคณภาพของแบบทดสอบ และน าผลการสอบทไดมาตรวจใหคะแนน ซงมเกณฑการใหคะแนนแบบวเคราะห (Analytic Score) โดยตรวจเปนรายขอ และน าผลการทดสอบมาวเคราะหหาหาคาดชนความยากงาย (p) คาดชนอ านาจจ าแนก (r) และคาความเทยงของแบบทดสอบแบบอตนย โดยใชสตรหาคาสมประสทธแอลฟา ( - Coefficient) ของ Cronbach ซงไดคาความยากงายอยระหวาง 0.65 – 0.79 คาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.38 – 0.54 ไดคาความเทยงเทากบ 0.703 จากนนน าแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรทผานการตรวจสอบ และแกไขแลวไปทดสอบกบกลมตวอยางตอไป

454


การเกบรวบรวมขอมล 1. ผวจยด าเนนการจดการเรยนการสอนตามแผนการจดการเรยนรทผวจยเปนผสรางขน โดยจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) รวม 15 คาบเรยน คาบเรยนละ 50 นาท

2. เมอสอนถงแผนการจดการเรยนรท 12 ผวจยน าแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหา เรอง โจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบจ านวน และอาย จ านวน 2 ขอ มาท าการทดสอบหลงเรยน โดยใชเวลาในการทดสอบ 10 นาท จากนนเมอสอนถงแผนการจดการเรยนรท 14 ผวจยน าแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหา เรอง โจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบเงน และเรขาคณต จ านวน 2 ขอ มาท าการทดสอบหลงเรยน โดยใชเวลาในการทดสอบ 10 นาท และเมอสอนถงแผนการจดการเรยนรท 15 ผวจยน าแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหา เรอง โจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบทวไป จ านวน 1 ขอ มาท าการทดสอบหลงเรยน โดยใชเวลาในการทดสอบ 10 นาท

3. เมอสอนครบตามแผนการจดการเรยนรแลว ผวจยน าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน จ านวน 20 ขอ มาท าการทดสอบหลงเรยนกบกลมตวอยาง โดยใชเวลาในการทดสอบ 50 นาท

4. ผวจยน าผลการทดสอบของนกเรยนมาเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ของนกเรยนกบเกณฑ 60% โดยวเคราะหจากคะแนนสอบหลงเรยน แลวน ามาเฉลยคะแนนเปรยบเทยบกบเกณฑ 60% อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ใชสถตเทยบกบเกณฑทก าหนดตามสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน) พทธศกราช 2551 โดยมการสรปผล และรายงานผลการประเมน ซงก าหนดเกณฑการใหระดบคณภาพไวดงน คะแนนรอยละ 60 – 79 หมายถง คณภาพด และคะแนนรอยละ 80 ขนไป หมายถง คณภาพดมาก และน าผลการทดสอบวดความสามารถในการแกโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวของนกเรยนมาเปรยบเทยบกบเกณฑการแปลความหมายในการคดคะแนนเฉลยรายขอ และน าคะแนนรวมทไดในรปรอยละของนกเรยนแตละคนมาพจารณาหาระดบคณภาพของความสามารถในการแกปญหาของนกเรยน การวเคราะหขอมล ผวจยด าเนนการวเคราะหขอมลโดยการตรวจสอบวาผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ของนกเรยนหลงไดรบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) เปนอยางไร โดยเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” กบเกณฑ 60% ทผวจยก าหนดไว ใช One sample t-test ซงค านวณโดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS และตรวจสอบวาความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนหลงไดรบการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) เรอง

455


“สมการเชงเสนตวแปรเดยว” มระดบคณภาพเปนอยางไร โดยใชเกณฑการใหคะแนนแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร เกณฑการแปลความหมายในการคดคะแนนเฉลยรายขอ โดยถาคะแนนเฉลยในชวง 0.00–1.66 อยในระดบตองปรบปรง ชวง 1.67–3.34 อยในระดบพอใช และชวง 3.33–5.00 อยในระดบด และน าคะแนนรวมทไดในรปรอยละของนกเรยนแตละคนมาพจารณาหาระดบคณภาพของความสามารถในการแกปญหาของนกเรยน 4 ระดบ คอ ดมาก ด

พอใช ปรบปรง โดยการแปลผลจากผลการค านวณหารอยละ คาเฉลย (x) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ผลการวจย

การวจยเรอง ผลการจดกจกรรมการเรยนร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ผวจยน าเสนอเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1 ตารางท 1 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนหลงการเรยน เรอง

สมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) กบเกณฑรอยละ 60 (คะแนนเตม 20 คะแนน คดเปน 12 คะแนน)

คะแนน n S.D. รอยละ t sig

หลงการเรยน 39 15.13 2.342 75.65 8.343 .000*

*มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 1 แสดงวา ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนหลงจากการจด

กจกรรมการเรยนร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) สงกวาเกณฑรอยละ 60 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยไดคะแนนเฉลย 15.13 คะแนน คดเปนรอยละ 75.65

456


ตอนท 2 ผลการวดความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรเรองสมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ตารางท 2 ผลคะแนนจากการวดความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรของนกเรยนหลงการ

เรยน เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ทไดจากแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตร และเกณฑการแปลความหมายในการคดคะแนนเฉลยรายขอ ทผวจยสรางขน

ขอท n คะแนนเตม S.D. ระดบคณภาพ

1 39 5 4.18 1.07 ด 2 39 5 4.08 1.22 ด 3 39 5 4.15 1.08 ด 4 39 5 3.67 1.18 ด 5 39 5 3.65 1.08 ด

จากตารางท 2 พบวา นกเรยนมคะแนนเฉลยจากการวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนหลงการเรยน เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ซงจ าแนกเปนรายขอ โดยในขอท 1 – 5 เปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบจ านวน อาย เงน เรขาคณต และทวไป ตามล าดบ ซงทง 5 ขอ นกเรยนมคะแนนอยในระดบคณภาพด ตารางท 3 ผลระดบคณภาพของความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1 หลงการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว

ผลระดบคณภาพของความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 หลงการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ดมาก ด พอใช ตองปรบปรง

19 15 5 -

จากตารางท 3 พบวา นกเรยนมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรในระดบดมากจ านวน 19 คน ระดบด จ านวน 15 คน ระดบพอใชจ านวน 5 คน และไมมนกเรยนคนใดทมคะแนนในระดบตองปรบปรง

457


จากนนผวจยไดวเคราะหความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรจากแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตร โดยจ าแนกตามขนตอนการแกปญหาและเกณฑการใหคะแนนทผวจยสรางขน ดงตารางตอไปน

ตารางท 4 คะแนนแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรจ าแนกตามเกณฑ

การใหคะแนนความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร ขนท 1 ท าความเขาใจปญหา หรอวเคราะหปญหา

ขนการแกปญหา ขอท จ านวนนกเรยนทไดคะแนน (คน) รอยละของคะแนนเฉลย

รายขอ 0 คะแนน 0.5 คะแนน 1 คะแนน

ขนท 1 ท าความเขาใจปญหา หรอวเคราะหปญหา (1 คะแนน)

1 0 0 39 100 2 0 0 39 100

3 0 0 39 100

4 0 0 39 100 5 0 2 37 97.44

จากตารางท 4 พบวา ขนท 1 ท าความเขาใจปญหา หรอวเคราะหปญหา นกเรยนไดรบคะแนน 1 คะแนนทกคน ในขอท 1 – 4 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบจ านวน อาย เงน และเรขาคณต ในขนท าความเขาใจปญหา หรอวเคราะหปญหา คอนกเรยนสามารถระบวาปญหาถามอะไร ก าหนดอะไรใหบางไดถกตอง และในขอท 5 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบทวไป มนกเรยนไดรบคะแนน 0.5 คะแนน เนองจากนกเรยนระบวาปญหาถามอะไร และก าหนดอะไรใหบางไดถกตองบางสวน ตารางท 5 คะแนนแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรจ าแนกตามเกณฑ

การใหคะแนนความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร ขนท 2 วางแผนแกปญหา


รายขอ 0 คะแนน 0.5 คะแนน 1 คะแนน ขนท 2 วางแผนแกปญหา (1 คะแนน)

1 1 8 30 87.18

2 3 6 30 84.62

3 2 9 28 83.33 4 3 14 22 74.36

5 4 16 19 69.23

458


จากตารางท 5 พบวา ขนท 2 วางแผนแกปญหา นกเรยนไดรบคะแนน 1 คะแนนมากทสด ในขอท 1 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบจ านวน และในขอ 2 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบอาย ในขนวางแผนแกปญหา คอ นกเรยนทแสดงวธการวางแผนแกปญหาไดเหมาะสม โดยแสดงขนตอนการด าเนนการแกปญหาตามล าดบกอนหลง หรอเขยนแสดงการวเคราะหไดถกตอง และในขอท 5 ซงเปนโจทยปญหาเกยวกบทวไป มนกเรยนไดรบคะแนน 1 คะแนนนอยทสด เนองจากนกเรยนมการแสดงวธการวางแผนแกปญหาบางสวนผดโดยแสดงล าดบการแกปญหาไมถกตอง หรอเขยนแสดงการวเคราะห ไมถกตอง 2 ทขนไป ตารางท 6 คะแนนแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรจ าแนกตามเกณฑ

การใหคะแนนความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร ขนท 3 ด าเนนการแกปญหาและหาค าตอบ


รายขอ 0 คะแนน 1 คะแนน 2 คะแนน

ขนท 3 ด าเนนการแกปญหาและหาค าตอบ (2 คะแนน)

1 2 14 23 76.92 2 3 14 22 74.36

3 2 13 24 78.21 4 3 22 14 64.10

5 4 18 17 66.67

จากตารางท 6 พบวา ขนท 3 ด าเนนการแกปญหาและหาค าตอบ นกเรยนไดรบคะแนน 2 คะแนนมากทสด ในขอท 3 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบเงน ในขนด าเนนการแกปญหาและหาค าตอบ คอ นกเรยนคดค านวณ/แกสมการไดอยางถกตอง พรอมทงสรปค าตอบไดอยางถกตอง หรอครบถวน และในขอท 4 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบเรขาคณต นกเรยนไดรบคะแนน 2 คะแนนนอยทสด เนองจากนกเรยนคดค านวณ/แสดงการแกสมการไดถกตองบางสวน และสรปค าตอบไมถกตอง หรอไมครบถวน

459


ตารางท 7 คะแนนแบบทดสอบวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรจ าแนกตามเกณฑการใหคะแนนความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร ขนท 4 ตรวจสอบกระบวนการแกปญหา และค าตอบ


รายขอ 0 คะแนน 0.5 คะแนน 1 คะแนน

ขนท 4 ตรวจสอบกระบวนการแกปญหา และค าตอบ (1 คะแนน)

1 2 14 23 76.92 2 3 14 22 74.36

3 3 13 23 75.64

4 3 22 14 64.10 5 5 17 17 65.38

จากตารางท 7 พบวา ขนท 4 ตรวจสอบกระบวนการแกปญหา และค าตอบ นกเรยนไดรบคะแนน 1 คะแนนมากทสด ในขอท 1 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบจ านวน และในขอท 3 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบเงน ในขนตรวจสอบกระบวนการแกปญหา และค าตอบ คอ นกเรยนแสดงการตรวจสอบกระบวนการแกปญหา และค าตอบไดถกตอง สมเหตสมผล และครบถวน และในขอท 4 ซงเปนโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบเรขาคณต นกเรยนไดรบคะแนน 1 คะแนนนอยทสด เนองจากนกเรยนแสดงการตรวจสอบกระบวนการแกปญหา และค าตอบไดถกตอง และสมเหตสมผล แตไมครบถวน

สรปผลการวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ของนกเรยน โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงการจดกจกรรมการเรยนรสงกวาเกณฑ 60% ทผวจยก าหนดไว

2. ผลการวดความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร เรอง โสมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยน โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ผลการวจยพบวา นกเรยนสวนใหญมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนหลงการเรยน เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) อยในระดบคณภาพดมาก

460


อภปรายผลการวจย การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร และความสามารถใน

การแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ผวจยไดขอวจารณดงตอไปน

1. ผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนอมพวนวทยาลยเรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ซงนกเรยนไดคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาเกณฑ 60% อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบผลการวจยของณฐพงศ แดงเพชร (2556) และ Mary George Varghese and Shefali Pandya (2016) ทงนเนองจากการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) เปนรปแบบการจดการเรยนรตามหลกการพฒนาสมองทสอดคลองกระบวนการท างานของสมองทจะชวยใหสมองไดเรยนรกระบวนการ เกดประสบการณ และแปลความได นกเรยนเกดการพฒนาสมองทงซกซายและซกขวา ซงใชเนอหาและประเดนคณตศาสตรทน าเสนอใหสมองไดจบตอง หรอมองเหนโมเดล ไดสมผสกระบวนการรปธรรมของสงนนหรอเปนภาพ ถอเปนการกระตนการท างานของสมองซกขวา นอกจากนในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ผวจยไดใชสอตาง ๆ เชน ตาชงสมการใหนกเรยนไดเรยนรสมบตการเทากนเพอน ามาใชในการแกสมการ การเลนเกมทผเรยนไดมการลงมอปฏบตทสนบสนนการบรหารการท างานของสมอง ในการเตรยมความพรอมทงรางกายและจตใจของนกเรยนเพอพรอมทจะเรยนร และใชกจกรรม ประเดนหรอปญหา ใหนกเรยนไดศกษา ทดลอง เกดแนวคดและขอสรปไดดวยตนเองผานการลงมอปฏบตท ากจกรรม ลองผดลองถก มการแลกเปลยนความรซงกนและกน เกดการอภปรายรวมกนในชนเรยน และน าเสนอผลงานหนาชนเรยนรวมกนระหวางครและนกเรยน เชน แผนการจดการเรยนรท 6 เรอง การแกสมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยครแบงกลมนกเรยนใหชวยกนแกสมการเชงเสนตวแปรเดยวและหาค าตอบ จากนนสมนกเรยนออกมาน าเสนอวธการแกสมการ และรวมกนอภปรายวธการแสดงแนวคดในการหาค าตอบนน ซงในตวอยางนกเรยนอาจมวธการคดทแตกตางกน เพราะสามารถแสดงการแกสมการได 2 แนวคด ท าใหนกเรยนสามารถน าความรทไดไปประยกตในสถานการณใหม หรอในชวตจรงได ซงสอดคลองกบแนวการสอนคณตศาสตรตามแนวคด Brain-based Learning ของพรพไล เลศวชา (2552) ทเสนอกระบวนการเรยนรคณตศาสตร และแนวทางการสอนคณตศาสตรตามหลกการท างานของสมอง ไววา การสอนคณตศาสตรตองกระตนใหใชสมองหลายสวน คอ สวนทท าหนาทรบภาพ รบเสยง รบสมผส เพอกระตนใหรบรผานการท างานของสมองตามระบบธรรมชาต สมองจะเรยนรไดด เมอสมองไดสมผสรบรจากของจรง หรอวตถสามมตทหลากหลาย และไดสมผสกระบวนการรปธรรมของสงนน กอนทจะสอนทฤษฎ หรอสมบตตาง ๆ

461


2. ผลการวเคราะหความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนอมพวนวทยาลย เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ซงคะแนนเฉลยของนกเรยนเกยวกบโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยว ทง 5 ขอ นกเรยนมคะแนนเฉลยอยในระดบคณภาพด และนกเรยนมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรในระดบดมากจ านวน 19 คน ระดบดจ านวน 15 คน ระดบพอใชจ านวน 5 คน และไมมนกเรยนคนใดทมคะแนนในระดบตองปรบปรง เนองจากการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ผวจยไดเนนใหนกเรยนสามารถเขาใจโจทยปญหาจากการอาน อานจบใจความจากโจทยปญหาดวยตนเอง เพอจ าแนกในสงทโจทยก าหนด และสงทโจทยตองการ ซงเปนกระบวนการแรกในการแกปญหาคณตศาสตร อกทงสามารถสงเสรมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร โดยครก าหนดประเดนหรอโจทยปญหาทน าเสนอตองมภาพประกอบ หรอเหตการณทพบเหนไดในชวตจรง จากนนใหนกเรยนไดเขยนแสดงวเคราะหแนวคดในการสรางสมการ อาจเขยนเปนภาพ หรอตารางแสดงความสมพนธ เพอหาค าตอบ ชวยสงเสรมใหนกเรยนมการคดวางแผนในการแกปญหา คนหาความสมพนธระหวางสงทโจทยก าหนด และสงทโจทยตองการไดอยางชดเจน เชน ในแผนการจดการเรยนรท 12 เรอง การแกโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวทเกยวกบอาย นกเรยนจะไดลองเขยนแสดงวเคราะหแนวคดเกยวเงอนไขทโจทยก าหนด และหาค าตอบของสงทโจทยตองการหา ในรปแบบตารางแสดงความสมพนธมความเกยวของกบอายปจจบน อดต และอนาคต ซงเปนความสมพนธทพบเหนไดจากในชวตจรง เพอใชประกอบใหเหนภาพเงอนไขทโจทยก าหนดทชดเจนมากขนซงจะน าไปสการเขยนสมการตอไป เพอแกปญหาและหาค าตอบของสงทโจทยตองการได มการตรวจสอบพจารณาค าตอบพรอมใหเหตผล ซงเปดโอกาสใหนกเรยนไดเปรยบเทยบค าตอบหรอแสดงความคดเหนรวมกนในการสนบสนนค าตอบทไดเชอมโยงกบโจทยปญหา เปนการจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยน โดยนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง และมปฏสมพนธระหวางเพอนรวมชนและคร เชน ในแผนการจดการเรยนรท 14 เรอง การแกโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวทเกยวกบเรขาคณต ครใหนกเรยนรวมกนในการแสดงแนวคดเกยวกบความแตกตางของโจทยปญหาสองตวอยาง เพอชใหนกเรยนเหนลกษณะของโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวทเกยวกบเรขาคณตทรปแบบในการหาค าตอบทซบซอนขนทไมใชเพยงการหาคาของตวแปรทเราก าหนด แตตองอาศยคาทไดจากตวแปรทก าหนดมาประกอบ อกทงนกเรยนจะไดวเคราะห และรวมกนอภปรายเกยวกบการก าหนดตวแปร วาสงผลตอวธการหาค าตอบ และค าตอบทไดแตกตางกนหรอไม ซ งจะชวยสงเสรมใหนกเรยนไดเหนถงวธการแกปญหาทหลากหลาย กระบวนการในการแกปญหา และความถกตองความสมเหตสมผลของค าตอบทได สอดคลองกบผลการวจยขององสนา ศรสวนแตง (2553) วารณ เพยรประกอบ (2557) และปทมาภรณ พลสมบต (2560) และยงสอดคลองกบส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (2558) ทไดน าเสนอหลกการ

462


เรยนรของสมอง (BBL Key Principles) ไววา สมองเรยนรจากการสมผสตรง ทางตา ห จมก ลน กายสมผส และใจ เรยนรดวยความเขาใจ รวมถง Renate Nummela Caine and Geoffrey Caine (2008) ไดเสนอหลกการเกยวกบการเรยนรแบบใชสมองเปนฐานไววา การเรยนรเกยวของกบสงทสนใจและการรบรรอบตว ผเรยนจะสามารถเกดการเรยนรไดมากขนเมอพวกเขามความสนใจ และมบรบทรอบขางทคนชนสนบสนนการเรยนร นอกจากนผเรยนทกคนสามารถเกดความเขาใจอยางมประสทธภาพเมอไดรบรายละเอยดในสงทเขาเขาใจ เชน สถานการณในชวตจรง เรองราวทมความหมาย เปนตน

3. จากการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ซงประกอบดวย 5 ขนตอน คอ ขนท 1 การเตรยมการ (Preparation: P) ขนท 2 การผอนคลาย (Relaxation: R) ขนท 3 การปฏบต (Action: A) ขนท 4 การอภปราย (Discussion: D) และขนท 5 การน าไปใช (Application: A) พบวา ในแตละขนตอนของการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) เปนดงน

ขนท 1 การเตรยมการ (Preparation: P) จากการวจยพบวา ในขนการเตรยมการนน ผวจยไดวางแผนการใชค าถามรวมกบการออกแบบกจกรรมทท าใหนกเรยนรสกผอนคลาย ซงพบวาการตรวจสอบความรเดมของนกเรยนดวยการถามตอบ ชวยใหท าใหนกเรยนสามารถน าความรพนฐานนไปใชตอยอดในการเรยนรความคดรวบยอดไดด ซงสอดคลองกบ เลขา ปยะอจฉรยะ (2558) ไดกลาววา ยทธศาสตรแรกตามหลกการพฒนาสมอง หรอ BBL ทตองท า คอ ตองทบทวนความถกตองและความเหมาะสมขององคความรเดม และแสวงหาองคความรใหมใหครอบคลม ทกกลมวยโดยเฉพาะกลมวยรน และควรเปนการใชค าถามทสามารถเชอมโยงความรเดมทมอยตอยอดไปยงความรใหมได หรอใชสอการเรยนการสอน การเลนเกม ประกอบในการใชค าถาม จะเปนการกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจ และเตรยมพรอมส าหรบการเรยนร ดงเชนการจดการเรยนรในแผนการจดการเรยนรท 3 เรองค าตอบของสมการ โดยใชเกมทายใจในการเรมตนคาบเรยน โดยนกเรยนมความสนใจ กระตอรอรนในการเรยนมาก และใหความรวมมอในการเลนเกมทายใจ เพอทจะหาวธการในการเดาตวเลขทเพอนนกไว ท าใหนกเรยนสามารถอธบายความหมายของค าตอบของสมการ และการหาค าตอบของสมการได

ขนท 2 การผอนคลาย (Relaxation: R) จากการวจยพบวา ถาในกจกรรมขนการผอนคลายมเนอหาเกยวของกบเรองทจะเรยน และครกระตนดวยการใชค าถาม จะท าใหนกเรยนตงค าถาม มวธการแกปญหา และไดค าตอบทน าไปเชอมโยงสกจกรรมขนปฏบตได ซงท าใหนกเรยน เหนความส าคญ และเรยนรไดอยางตอเนอง โดยไมถอเปนการบงคบใหจ า ดงเชน การจดการเรยนรในแผนการจดการเรยนรท 1 เรองแบบรปและความสมพนธ ในกจกรรมชอนชงกาแฟสรางรป โดยครใชค าถามกระตนใหนกเรยนสงเกตจ านวนชอนชงกาแฟในแตละล าดบมการเปลยนแปลงอยางไร และหาความสมพนธของแบบรป ซงเมอล าดบทมากขนเรอย ๆ โดยให n แทน

463


ล าดบทของรป จ านวนชอนชงกาแฟรปท n เทากบเทาไร ซงสามารถเขยนความสมพนธในรปทตดตวแปร เพอทจะเชอมโยงไปสกจกรรมในขนปฏบตในการหาจ านวนชอนชงกาแฟรปทมคามาก ๆ ตอไปได ซงสอดคลองกบส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (2558) ไดกลาววา การจดประสบการณดานการคด ควรใหเดกใชทกษะทางคณตศาสตร และพฒนาความสามารถในการสงเกต สบคน วเคราะห ถาม และอภปรายมาชวยในการส ารวจ คนหารปแบบและความสมพนธ เชน การรวบรวมขอมล การท าใหเปนระบบ การตความ การสอสารขอมล โดยในขณะทเดกสงเกต สบคน และพดออกมา สมองจะจดการบนทกรปแบบ ความเชอมโยง และระบบในสงแวดลอมนน ๆ ขนท 3 การปฏบต (Action: A) จากการวจยพบวา ในขนการปฏบตควรเปนกจกรรมทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง ท าใหนกเรยนเกดความตงใจ สนใจ และใหความรวมมอในการท ากจกรรมเปนอยางด ดงเชนการจดการเรยนรในแผนการจดการเรยนรท 4 เรองสมบตการเทากน โดยใชตาชงสองแขนทครผสอนสรางขน ท าใหนกเรยนมความตงใจเรยน และตนเตนกบสอการเรยนร พรอมทงด าเนนการท ากจกรรมกลม ในการตรวจสอบสมบตการเทากน โดยนกเรยนไดลงมอปฏบต ลองผดลองถกดวยตนเอง จนเกดการเรยนร สามารถเขาใจสมบตการเทากนตาง ๆ ได และน าสมบตการเทากนไปใชในการแกสมการเชงเสนตวแปรเดยวตอไปไดในคาบเรยนถดไป และการจดการเรยนรในแผนการจดการเรยนรท 12 เรอง การแกโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวทเกยวกบอาย โดยครใชการถามตอบไปตามขนตอนการแกโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวของ Polya โดยในขนท 1–2 ใหนกเรยนชวยกนพจารณาสงทโจทยก าหนดมาให พรอมทงสงทโจทยตองการใหหา สวนในขนท 3 ใหนกเรยนลองเขยนความสมพนธของเงอนไขของอายในโจทยปญหาขอนในรปของตารางแสดงความสมพนธทมความเกยวของกบอายในอดต และปจจบนดวยตนเอง ซงเปนความสมพนธทพบเหนไดในชวตจรง และสงเสรมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรในการตความโจทยปญหาใหเหนความสมพนธของโจทยทเปนรปธรรมมากขน ซงกระตนใหนกเรยนเหนภาพในการเปรยบเทยบอายในโจทยปญหานนกอนทจะเขยนเปนสมการ และเกดความทาทายในการทหาค าตอบ และด าเนนการตอตามขนท 4–5 โดยการแกสมการเพอหาค าตอบทโจทยตองการ พรอมทงตรวจสอบค าตอบทไดกบเงอนไขในโจทย ซงสอดคลองกบ ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (2558) ไดน าเสนอหลกการเรยนรของสมอง (BBL Key Principles) ไววา สมองเรยนรและจดจ าผานการลงมอปฏบตจรงจาก Active learning แลวฝกฝนจนเกดทกษะ ความช านาญ และคนพบตนเอง ความถนด ความสนใจ และความสามารถ โดยการลงมอปฏบตเปนการใชผสสะรบรขอมลทงในรปของภาพ เสยง สมผส เมอประกอบดวยประสบการณในเหตการณตาง ๆ ทมมากยงขน ยงเปนการใชวงจรรางแหเซลลสมองพรอม ๆ กน และยงใชวงจรเชอมโยงความสมพนธระหวางผสสะพรอมกบวงจรความจ าเกยวกบเหตการณ ยงท าใหความจ าในการเรยนรตกผลกเรวขน และยงสอดคลองกบส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (2554) ไดกลาววา ตองมการน าเสนอสงนามธรรมอยางเปนรปธรรม กลาวคอ

464


น าเสนอภาพ และ/หรอภาพจ าลองความเขาใจแบบตาง ๆ ทสอดคลองกบเนอหาและเชอไดวาจะชวยใหเดกเขาใจเนอหา และความเชอมโยงของเรองราวไดอยางเปนรปธรรม และตองน าเสนอใหสนก หรอทาทาย ซงจะน าใหสมองเกดความสนใจในเรองทเรยนรนน นอกจากนยงตองจดเปนกจกรรมทสงเสรมพฒนาการดานการคด โดยใชประสาทสมผส และเครองมองายๆ ผานการเลน การสบคน การตงค าถาม การคาดเดา การส ารวจตรวจสอบและการแกปญหา

ขนท 4 การอภปราย (Discussion: D) จากการวจยพบวา ในขนการอภปราย เมอครจดใหมการอภปรายรวมกน และน าเสนอผลงานหนาชนเรยน ชวยใหนกเรยนเกดความมนใจในแนวคดหรอปรบเปลยนแนวคดทถกตองของนกเรยน และถอเปนตรวจสอบความรทตนเองม เพอใหนกเรยนเกดความเขาใจทถกตองตรงกน และเกดการเรยนรซงกนและกน ดงเชนการจดการเรยนรในแผนการจดการเรยนรท 14 การแกโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวทเกยวกบเรขาคณต โดยครใหนกเรยนพจารณาสงเกตลกษณะเงอนไขของโจทยปญหาทเกยวกบเรขาคณต จนพบวา โจทยปญหาทเกยวกบเรขาคณตบางขอกตองการค าตอบทซบซอนขน ทไมใชเพยงการหาคาของตวแปรทเราก าหนด แตตองอาศยคาทไดจากตวแปรทก าหนดมาประกอบ เชน โจทยปญหาทตองการหาพนทของรปสเหลยมผนผา แตตองไดคาของความยาวดานกวาง และดานยาวกอน และความแตกตางในการก าหนดตวแปรวามผลตอวธการหาค าตอบหรอไม โดยครเปดโอกาส และใหเวลานกเรยนในการรวมกนคด ทดลองก าหนดตวแปรทแตกตางจากเดม จากนนใหนกเรยนอภปรายผลหาขอสรปรวมกนในชนเรยน ซงวธนจะชวยสงเสรมนกเรยนทมแนวคดในการแกปญหาทแตกตางออกไปไดเกดความมนใจในแนวคดของตนเอง และท าใหนกเรยนไดเหนวธการแกปญหาทหลากหลายวธ และสามารถปรบเปลยนวธการแกปญหาไดตามความเหมาะสมและความเขาใจของตนเองได ไมใชมเพยงวธการแกปญหาเดยวส าหรบโจทยปญหาหนงขอ ซงสอดคลองกบอครภม จารภากร และพรพไล เลศวชา (2551) ทกลาวไววา ความเปนสมอง เปนพฤตกรรมทเกดจากการท างานของสมอง ซงสะทอน ความร ความคด ความจ า ความรสก ความตองการ ความตงใจทมอยในสมองนนออกมา โดยมกเรมตนมาจากการรบขอมลใหม หรอรบทราบเงอนไขใหม การจดความสมพนธของขอมลทมอยเดม ท าใหเกดความสมพนธของขอมลแบบใหมขน เกดขอมลทมความหมายซอนบนขอมลเดมทเคยจ าไวแลว อนน าไปสการเปลยนแปลงอนเปนการด าเนนการไปตามทางเลอกใหม เพอใหประสบความส าเรจเกดการเรยนรและพฒนากระบวนการตาง ๆ เปนการกอ-สราง ความจ า และพฒนาทกษะการคดจากการรบรประสบการณทเปนพนฐาน คอยพฒนาซบซอนขนตามล าดบ อกทงในขนการอภปราย ยงชวยใหนกเรยนเปนคนกลาแสดงออก และรจกการยอมรบความคดเหนของผอน ซงสอดคลองกบ จฬากรณ มาเสถยรวงศ (2558) ไดน าเสนอแนวทางการจดการเรยนรตามหลกสมองวยรนไววา สมองของวยรนมการพฒนาอยางตอเนอง โดยเรมจากสมองสวนสญชาตญาณและการสมผส สสมองสวนกลางทควบคมอารมณ จงจ าเปนทครจะตองใหความสนใจกบการพฒนาพหปญญาใหครบทกดาน เพอใหเกด

465


สมดลในการเรยนรและพฒนาในการด าเนนชวต ซงในวยรนเปนชวงทเดกตองการการยอมรบ เพอน และสงแวดลอม ทงสอและกระบวนการทางสงคม ลวนมผลตอพฤตกรรมของเดก จะท าใหเดกมการตนตว มความรเทาทน คนหาตนเอง เพอใหสามารถพฒนาตนเองไปในทศทางทเหมาะสม ขนท 5 การน าไปใช (Application: A) จากการวจยพบวา ในขนการน าไปใชควรเปนการจดกจกรรมทน าความรทไดรบมาประกอบกบการประยกตทกษะและแนวคด จนเกดมาใชเชอมโยงในการแกปญหา ฝกฝนทกษะจนเกดความช านาญ โดยอาจเปนกจกรรมการเลนเกม หรอจากการฝกทกษะดวยใบงาน และยงถอเปนการตรวจสอบความรความเขาใจของนกเรยน ดงเชนการจดการเรยนรในแผนการจดการเรยนรท 13 เรอง โจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวเกยวกบเงน โดยครใชสถานการณเกยวกบคาของเงนทใชจายกนในชวตจรง โดยนกเรยนแตละคนจะไดชวยกนคดเกยวกบการก าหนดตวแปรแทนจ านวนของเหรยญหาบาท และพจารณาวาจ านวนของเหรยญสบบาทมความสมพนธกนอยางไร เพอทจะใชในการก าหนดตวแปรได จากนนครใหนกเรยนพจารณาตอวา นอกจากจ านวนเหรยญของเหรยญหาบาท และเหรยญสบบาทแลว เราจะตองใชขอมลใดอก เพอทจะชวยในการเขยนสมการ (คาของเงนระหวางเหรยญหาบาท และเหรยญสบบาท) และใหนกเรยนเขยนความสมพนธจากเงอนไขของโจทย แลวน ามาสรางสมการ และหาค าตอบของสงทโจทยตองการดวยตนเอง เปนการฝกแกโจทยปญหาสมการ การหาค าตอบของสมการ และความถกตองความสมเหตสมผลของค าตอบทได ซงสอดคลองกบส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (2552) ไดกลาวไววา การเขาใจความคดพนฐานเปนสงจ าเปน และใหนกเรยนฝกบนทก อธบายเกยวกบวธคด แสดงขนตอนวธค านวณในการท าโจทยค านวณตาง ๆ เพอใหนกเรยนรจกพฒนาวธการของตวเองในการแกโจทยคณตศาสตร และประยกตไปใชในการงานตาง ๆ ในชวต จากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวา การสอนโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) มาจดกจกรรมการเรยนรในวชาคณตศาสตรนนเปนสงทด ชวยใหนกเรยนมความรความเขาใจในเนอหามากขน สงเสรมความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร ซงถอเปนทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรทส าคญทกษะหนงทควรเกดขนในนกเรยน สงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร และความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรสงขน โดยนกเรยนไดมโอกาสลงมอปฏบต จรง ฝกทกษะ ไดแลกเปลยนเรยนรและความคดเหนซงกนและกน รวมกนอภปราย และสรางองคความร รวมทงทกษะทางสงคมดวยการท างานกลม ดงนนครผสอนควรน าการสอนโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) มาใชในการจดกจกรรมการเรยนรวชาคณตศาสตรใหมากขน

466


ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทไดจากการวจย

จากผลการวจยครงนพบวา การจดกจกรรมการเรยนร โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ไปใชใหเกดประโยชนมากทสดนน ครผสอนหรอผทสนใจควรมความร ความเขาใจ และเตรยมตวในเรองตาง ๆ ดงน

1.1 การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ครผสอนถอวามบทบาทและความส าคญ โดยในขนท 1 การเตรยมการ ครผสอนจะตองมเตรยมตวใหพรอม เลอกประเดนหรอปญหาทเกยวของกบเนอหาใหมความนาสนใจ เชอมโยงเรองทใกลตว สามารถเปนประเดนหรอปญหาทมการอภปรายเปนการกระตนใหนกเรยนอยากจะศกษา เพอจะท าใหนกเรยนเชอมโยงไปถงยงขนท 3 การปฏบต และขนท 4 การอภปราย ตอไปได โดยนกเรยนจะไดทดลอง ลงมอปฏบตในการคดแกปญหา และใหเวลานกเรยนในการอภปราย แสดงความคดเหน แลกเปลยนความรซงกนและกนในการคดแกปญหาใหมากขน เพอนกเรยนจะไดเกดการคดหรอคนพบดวยตนเอง ชวยใหนกเรยนเกดความเขาใจ และความคงทนในเนอหาบทเรยน

1.2 การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ในขนท 1 การเตรยมการ และ/หรอขนท 2 การผอนคลาย ครผสอนจะจดเตรยมสอการเรยนรในการน าเสนอทสามารถใหสมองจบตองได สมผสกบสงทเปนรปธรรม หรอภาพ และจดเตรยมกจกรรมตาง ๆ ทสนบสนนการบรหารการท างานของสมองซกซายและซกขวา ในการเตรยมความพรอมทงรางกายและจตใจของนกเรยนเพอพรอมทจะเรยนรในขนการเรยนรตอ ๆ ไปได

1.3 การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ในขนท 5 การน าไปใช ครผสอนควรจดกจกรรมทสามารถเชอมโยงในชวตจรงได เพอใหนกเรยนเหนประโยชนของความรทไดรบไปใชในการแกปญหาไดจรง 2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป การวจยครงนเนนศกษาผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร และความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร เมอนกเรยนไดรบการจดกจกรรมการเรยนร โดยใชสมองเปนฐาน (BBL) เรอง “สมการเชงเสนตวแปรเดยว” ดงนนในการวจยครงตอไปควรท าการศกษาดงน

1.1 ควรน าการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (BBL) ไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรในเนอหาคณตศาสตรอน ระดบชนอน หรอในรายวชาอน ๆ ตามความเหมาะสม

1.2 ควรมการวจยเพอศกษาเปรยบเทยบ หรอพฒนาตามกรอบตวแปรตามอน เชน ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรในความสามารถอน ๆ ไดแก ความสามารถในการใหเหตผล

467


ความสามารถในการสอสาร สอความหมายทางคณตศาสตรและน าเสนอ ความสามารถในการเชอมโยงความร และการมความคดรเรมสรางสรรค เอกสารและสงอางอง จฬากรณ มาเสถยรวงศ. 2558. Brain – based Learning สรปเนอหางานสมมนาปฏบตการ “10 ป

การเรยนรตามหลกการพฒนาสมอง”. กรงเทพมหานคร: ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน).

ณฐพงศ แดงเพชร. 2556. การพฒนาแนวคดของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เรองการรบรและการตอบสนองของสงมชวต ดวยการจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน. วทยานพนธศกษาศาสตร มหาบณฑต สาขาวทยาศาสตรศกษา, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นธนนท กลนควฒน. 2559. ผลการจดการเรยนการสอนแบบ TAI รวมกบกระบวนการแกปญหาของโพลยาทสงผลตอความสามารถในการแกปญหาและผลสมฤทธทางการเรยนคณตศาสตร เรอง การแกโจทยสมการเชงเสนตวแปรเดยวของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการสอนคณตศาสตร, มหาวทยาลยบรพา.

ปทมาภรณ พลสมบต. 2560. การพฒนากจกรรมการเรยนรคณตศาสตรตามแนวคดสองเปนฐานรวมกบเทคนค DAPIC เรอง โจทยปญหาระคน ชนประถมศกษาปท 4. ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาคณตศาสตรศกษา, มหาวทยาลยมหาสารคาม.

พรพไล เลศวชา. 2552. สอนคณตศาสตรตามแนวคด Brain-based Learning. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

เลขา ปยะอจฉรยะ. 2558. Brain – based Learning สรปเนอหางานสมมนาปฏบตการ “10 ป การเรยนรตามหลกการพฒนาสมอง”. กรงเทพมหานคร: ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน).

วารณ เพยรประกอบ. 2557. ผลสมฤทธและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 เรอง เศษสวน ทเรยนโดยการจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน, มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม.

สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน). 2560. คาสถตพนฐานผลการทดสอบ O-NET ม.3 แยกตามสาระส าหรบโรงเรยน ระดบประเทศ ประจ าปการศกษา 2559 (Online). www.aw.ac.th/download-edocument. 27 พฤษภาคม 2560.

สรพร ทพยคง. 2545. เอกสารประกอบการสอนวชาทฤษฎและวธการสอนคณตศาสตร. คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

468


ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร. 2552. การจดการเรยนรวชาคณตศาสตร แนวทางการจดการเรยนรตามหลก BBL. กรงเทพมหานคร: ส านกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน)

. 2554. แนวการคดเลอกและการใชสอการเรยนรทสอดคลองกบการพฒนาสมอง. กรงเทพมหานคร.

. 2558. แนวทางการจดการเรยนรตามหลกการพฒนาสมอง. กรงเทพมหานคร. อครภม จารภากร และพรพไล เลศวชา. 2551. สมอง เรยน ร. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร:

บรษทศรวฒนาอนเตอรพรนท จ ากด (มหาชน). องสนา ศรสวนแตง. 2555. การพฒนาผลการเรยนร เรอง โจทยปญหาระคนของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 ทจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน(BBL) รวมกบเทคนค KWDL. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและวธสอน, มหาวทยาลยศลปากร.

อมพร มาคนอง. 2553. ทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตร: การพฒนาเพอพฒนาการ. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Caine, R. N. and G. Caine. 2008. 12 Brain/mind learning principles in action. CA: Corwin Press.

Jensen, E. 2008. Brain-based learning. 2nd ed. California: Corwin Press. Varghese, M. G. and S. Pandya. 2016. A study on the effectiveness of brain – based

learning of students of the secondary level on their academic achievement in biology, study habits and stress. Journal of humanities and social sciences 5(2): 103-122

Nuangchalerm, P. and D. Charnsirirattana. 2010. “A delphi study on brain-based instructional model in science.” Canadian social science. 4(6): 141-146.

469


การจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปดเพอสงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร

Using Open Approach to Promote Mathematical Reasoning ภคพล ตรงจระเสถยร(Phakkapon Thrangjirasatian)1*

วนด เกษมสขพพฒน(Wandee Kasemsukpipat)2 1,2 สาขาวชาการสอนคณตศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

*Corresponding author E-mail: [[email protected]]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปด เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว เพอสงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 กลมเปาหมายในการวจยครงน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนรตนโกสนทรตสมโภชบางขนเทยน จ านวน 36 คน เครองมอทใชในการศกษาครงนประกอบดวย แผนการจดการเรยนร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว จ านวน 15 แผน แบบบนทกหลงการสอน และแบบฝกทกษะประจ าแผน และการวเคราะหขอมลเชงคณภาพทไดจากบนทกหลงการสอน ท าโดยใชการวเคราะหเชงเนอหาเพอหาแนวทางการจดการเรยนรโดยใชวธการแบบเปดทสงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยน เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ผลการศกษาพบวา แนวทางการจดกจกรรมการเรยนร ไดแก การปฏบตกจกรรมกลมครคอยกระตนนกเรยนทกคนไดมสวนรวมในการน าเสนอความคดเหนและในการปฏบตการกลมควรใชค าถามปลายเปดทมลกษณะใหนกเรยนน าเสนอแนวคดของตนเองหรออธบายเหตผลสนบสนนค าตอบ ค าส าคญ : ความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร การจดการเรยนรโดยวธการแบบเปด

Abstract The purposes of this study was to explore the effective practice of using open approach to develop mathematical reasoning ability of Mathayomsuksa I students on linear equations in one variable. The participants of this study were 36 Mathayomsuksa I students from Ratthanakosinsomphodbangkhuntian School. The research instruments were 15 lesson plans on linear equations in one variable by using open approach, teacher reflection record, and worksheets. The qualitative data from teacher’s reflection and

470


student’s worksheets were analyzed by using content analysis to investigate the effective practices of using Open Approach to develop student’s mathematical reasoning ability on linear equations in one variable. The results revealed that the effective methods of implementing open approach to develop student’s mathematical reasoning ability were mainly on teacher’s role and classroom agreement for working group activities and using open-ended questions that students can explain and present their ideas or explain reasons for supporting their answers. Keywords: Mathematical reasoning, open approach ความส าคญของปญหา

เปาหมายทส าคญของการเรยนรคณตศาสตรคอการใหผเรยนไดเกดทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตรควบคไปกบเนอหาสาระการเรยนร การใหเหตผลทางคณตศาสตรเปนทกษะหนงของคณตศาสตรทส าคญในการเรยนรคณตศาสตร ดงปรากฏในหลกสตรคณตศาสตรทงในประเทศและตางประเทศ โดยหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ของกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร ไดก าหนดสาระทจ าเปนส าหรบผเรยนประกอบดวย สาระทเกยวกบองคความรและสาระทเปนทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตร รวม 6 สาระ โดยสาระท 6 เปนสาระเกยวกบทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตร ซงประกอบดวย การแกปญหา การใหเหตผล การสอสารและสอความหมาย การเชอมโยง และความคดสรางสรรค ซงสอดคลองกบหลกสตรและการประเมนผลคณตศาสตรในโรงเรยนของ National Council of Teachers of Mathematics (NCTM) ประเทศสหรฐอเมรกาทไดก าหนดเปาหมายส าหรบผเรยนไว 5 ประการคอ 1) เรยนรคณคาของคณตศาสตร 2) มความมนใจในความสามารถทางคณตศาสตร 3) เปนนกแกปญหาทางคณตศาสตร 4) เรยนรการสอสารทางคณตศาสตร และ 5) เรยนรถงเหตผลทางคณตศาสตร (NCTM, 1989) นอกจากนการใหเหตผลยงเปนเครองมอในการเรยนร และมสวนชวยท าใหนกเรยนมความกาวหนาในการเรยนรคณตศาสตร เนองจากกระบวนการใหเหตผลผเรยนตองใชการคดหลายลกษณะ เชน การคดวเคราะห การสงเคราะห การคดไตรตรอง การคดอยางมวจารณญาณ เพอใหไดขอสรปทถกตอง

การพฒนาการใหเหตผลทางคณตศาสตรควรด าเนนการไปพรอมกบการสอนเนอหาความร ซง อมพร มาคนอง (2547) ไดใหขอเสนอแนะส าหรบการพฒนาความสามารถในการใหเหตผลในชนเรยนไววา การฝกใหผเรยนใชการใหเหตผลควรท าในขณะเรยนเนอหาคณตศาสตร โดยระหวางการสอนเนอหาครไมควรค านงถงค าตอบสดทายทถกตองเทานนส าหรบการแกปญหา แตควรให

471


ความส าคญกบเหตผลของผเรยนทไดมาซงค าตอบเหลานน โดยใหผเรยนไดอธบายหรอชแจงเหตผลจะชวยใหผเรยนไดทบทวนการท างานเพอสะทอนความคดของตนเอง และทส าคญคอผเรยนจะไดขอสรปหรอตดสนใจความถกตองของสงตางๆ ดวยตนเองมากกวาทจะเชอตามทผสอนบอกหรอตามทหนงสอเขยนไว นอกจากนการพฒนาการใหเหตผลยงสามารถท าไดโดยการจดสภาพการณใหผเรยนไดคดอยางมเหตผล เลอกงานทตองการจดกลมขอมล มการตรวจสอบความถกตอง โดยครตองชวยตรวจสอบพฒนาการของการใหเหตผลของผเรยนอยางสม าเสมอ และควรใหผเรยนอธบายหลกการทใชการคาดเดาของตนเอง หรอเหตผลในการด าเนนการทางคณตศาสตรอนๆ (NCTM, 2000)

จากความส าคญและแนวทางการพฒนาการใหเหตผลทางคณตศาสตรทเนนใหผเรยนไดอธบาย แสดงแนวคด การคดวเคราะหเพอหาขอสรปและหาค าตอบ ดวยเหตนผวจยจงสนใจศกษารปแบบการจดการเรยนรทจะชวยพฒนาความสามารถการใหเหตผลทางคณตศาสตร ซงรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปด (Open Approach) เปนรปแบบการสอนทเนนใหผเรยนแกปญหาปลายเปดทกอใหเกดปฏสมพนธระหวางวชาคณตศาสตรกบผเรยน และเปดโอกาสใหนกเรยนไดใชความรและประสบการณทมอยแกปญหานน พรอมทงเปดโอกาสใหนกเรยนไดใชความคดสรางสรรคตามความสามารถของนกเรยน และมการน าเสนอและเปรยบเทยบแนวคดในการแกปญหาของนกเรยนในชนเรยน เพอน าไปสการปรบปรงและพฒนาแนวคดในการแกปญหาของนกเรยนแตละคน (พทธยากร บสสยาม, 2559) ดงนนรปแบบการสอนโดยใชวธการแบบเปดท าใหผเรยนมความแตกตางระหวางบคคลไดแลกเปลยนแนวคดของตนเองกบผอน จงสงผลใหนกเรยนสามารถแกปญหาไดตามศกยภาพ ตามความสามารถของตนเอง ประกอบกบปญหาหรอค าถามปลายเปดเปนค าถามทมกระบวนการแกปญหาไดอยางหลากหลาย วธการแกปญหาของนกเรยนจงมความแตกตางกน รวมถงแนวคดทางคณตศาสตรทมความแปลกใหมมาใชแกปญหา ซงสะทอนใหเหนไดจากขอคนพบในงานวจย ของ ตตมา ทพยจนดาชยกล (2557) ทไดศกษาผลการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการแบบเปด ทมตอความสามารถในการแกปญหาและความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร เรองทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 พบวา ความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนหลงไดรบการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปดสงกวากอนทไดรบการจดกจกรรม จากทกลาวมาขางตน จะเหนไดวารปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปด คอ การสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ หรอใชค าถามปลายเปดทเปดโอกาสใหผเรยนแกปญหาหรอมค าตอบทหลากหลาย ซงผเรยนสามารถพฒนาการคดอยางมเหตผลโดยผานกระบวนการแลกเปลยนเรยนรรวมกนจากค าถามปลายเปดทก าหนดใหเพอสรางองคความรไดดวยตนเองหรอสรปความรใหมรวมกน ดงนน ผวจยจงสนใจศกษาผลการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปด (Open Approach) เพอสงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ของ

472


นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เพอเปนแนวทางตอการจดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตร และครผสอนคณตศาสตรในการพฒนาความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนใหมประสทธภาพตอไป วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปด (Open Approach) ทสงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 วธด าเนนการวจย 1. กลมเปาหมาย

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2560 โรงเรยนรตนโกสนทรสมโภชบางขนเทยน ซงเปนโรงเรยนขนาดใหญพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 1 จ านวน 1 หอง มจ านวนนกเรยนทงหมด 36 คน เปนหองทผวจยรบผดชอบในการสอน

2. เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แผนการจดการเรยนรโดยวธการแบบเปด (Open Approach) เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว จ านวน 15 แผน แผนละ 55 นาท ประกอบดวย 4 สาระการเรยนร คอ แบบรปและความสมพนธ ค าตอบของสมการ การแกสมการเชงเสนตวแปรเดยว และโจทยปญหาเกยวกบสมการเชงเสนตวแปรเดยว โดยมรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยวธการแบบเปด มขนตอนดงน

1) ขนน าเขาสบทเรยน โดยการสนทนาซกถามและทบทวนความรเดมทตองใชในการเรยนรเนอหาใหม

2) ขนสอน 2.1) ขนน าเสนอปญหาปลายเปด เปนขนทครน าเสนอค าถามปลายเปดใหนกเรยนรวม

หาค าตอบรวมกนในกลมยอยหรอทงชนเรยน 2.2) ขนการเรยนรดวยตนเองของนกเรยน เปนขนตอนทใหนกเรยนไดแลกเปลยน

ความคดเหน ระหวางนกเรยนกบนกเรยน หรอนกเรยนกบคร โดยมครคอยดแลกระตนใหเกดการอภปรายดวยการซกถาม

473


2.3) ขนอภปรายและเปรยบเทยบแนวคดในชนเรยน โดยใหนกเรยนแตละกล มสงตวแทนนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมตอกลมใหญ และใหนกเรยนรวมกนอภปรายและแสดงความคดเหน

2.4) ขนสรปโดยเชอมโยงแนวคดทางคณตศาสตรของนกเรยน เปนขนทครและนกเรยนรวมกนสรปประเดนความรทไดจากการอภปรายในชนเรยน

3) ขนสรป โดยนกเรยนรวมกนสรปเนอหาความรทเรยนในคาบเรยน นอกจากนในแตละแผนการจดการเรยนร มแบบฝกทกษะ เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว เพอใหเหนถงพฤตกรรมทนกเรยนแสดงออกหลงจากทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรมาแลวซงเปนผลงานของนกเรยนส าหรบใชเปนขอมลประกอบการวเคราะหผล และแบบบนทกผลการจดกจกรรมการเรยนรซงประกอบดวย ความส าเรจ ปญหาและอปสรรคของการจดกจกรรมแตละคาบเรยนเพอใชเปนขอมลส าหรบการวเคราะหแนวทางในการจดกจกรรมการทสงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตรโดยวธการแบบเปด

3. การเกบรวบรวมขอมล 3.1 ออกแบบกจกรรมการเรยนรคณตศาสตรโดยวธการแบบเปด และจดเตรยมใบ

กจกรรม แบบฝกทกษะ และสอการเรยนรทเกยวของ 3.2 ด าเนนการสอนตามแผนการจดการเรยนร และสงเกตการแสดงพฤตกรรมท

แสดงออกของนกเรยนในขณะทปฏบตกจกรรมกลม การรวมกนระดมความคดเหน และการตอบค าถามทแสดงการใหเหตผล แลวบนทกผลการจดกจกรรมการเรยนร 2.3) หลงจากการจดกจกรรมการเรยนร ผวจยบนทกผลการสงเกตในประเดนการใหเหตผลเกยวกบการอธบายแนวคดหรอการแสดงวธท า และการใหเหตผลเกยวกบการยนยนค าตอบหรอตรวจสอบค าตอบ จากการตรวจเอกสารแบบฝกทกษะของนกเรยนเปนรายบคคล 2.4) เมอด าเนนการจดกจกรรมการเรยนรตามทก าหนดไวในแผนการจดการเรยนรครบแลว ผวจยรวบรวมผลงานของนกเรยน และบนทกผลหลงการจดกจกรรมการเรยนร เพอท าการวเคราะหขอมล

4. การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยน าขอมลจากบนทกหลงการจดการเรยนรของผวจย

และขอมลจากการอานค าตอบจากแบบฝกทกษะของนกเรยนเปนรายบคคล วเคราะหโดยใชวธการวเคราะหเนอหา เพอน าขอมลไปสะทอนแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการแบบเปด ท

474


สงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการวจย

จากผลการจดกจกรรมการเรยนรคณตศาสตรโดยวธการแบบเปด (Open Approach) เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผวจยสามารถสรปแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรเพอสงเสรมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร ซงไดพจารณา 2 องคประกอบหลกจากรปแบบสอนโดยใชวธการแบบเปด ดงน

1. การปฏบตกจกรรมกลม การปฏบตกจกรรมกลมแตละคาบ จะแบงกลมนกเรยนแบบคละความสามารถ (เกง -ปาน

กลาง-ออน) โดยการน าผลสมฤทธทางการเรยนของภาคเรยนท 1 เปนเกณฑในการจดกลม กลมละ 6 คน จ านวน 6 กลม ขนตอนการด าเนนกจกรรมกลมครเปนผน าเสนอสถานการณปญหาผานใบกจกรรม ซงในสถานการณปญหาแตละกจกรรมจะมค าถามปลายเปดทครสรางขนเพอใหนกเรยนในแตละกลมชวยกนระดมความคดเหน แนวคด หรอวธการทไดมาซงค าตอบ โดยใหแตละกลมสรปเปนแนวคดหรอขอสรปของกลม จากนนใหตวแทนนกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอ แลวจงอภปรายเพอหาขอสรปรวมกนในชนเรยน จากการวเคราะหผลการจดการเรยนร พบวา

ในระยะแรกของการจดกจกรรมการเรยนรระหวางทครใหนกเรยนปฏบตกจกรรมกลมมนกเรยนบางคนยงไมใหความรวมมอในการปฏบตกจกรรมกลมซงจะมนกเรยนเพยงไมกคนทสามารถน าเสนอความคดเหนหรอตอบค าถาม เมอครเรยกชอนกเรยนทละคนเพอใหแสดงความคดเหนหรอตอบค าถามนกเรยนสวนใหญจะไมกลาทจะแสดงความคดเหนหรอตอบค าถาม จากปญหาและอปสรรคทเกดขนครไดด าเนนการตอไปน

1) ครกระตนนกเรยนทกคนไดมสวนรวมในการน าเสนอความคดเหนและพยายามใหเหตผลแลกเปลยนกบเพอนภายในกลม

2) ครใหการชนชมนกเรยนเปนการเสรมแรงเมอนกเรยนชวยกนตอบค าถามไดถกตอง 3) ใหก าลงใจกบนกเรยนทแสดงพฤตกรรมการในการพยายามชวยเสนอความเหนรวมกบ

เพอนภายในกลม 4) ครโนมนาวใหนกเรยนเหนความส าคญของการระดมความคดเพอหาค าตอบและการมสวน

รวมภายในกลมสมาชกของตนเอง การด าเนนการดงกลาวชวยใหนกเรยนเปลยนแปลงพฤตกรรมการใหเหตผล

475


5) ครสรางเงอนไขส าหรบปฏบตกจกรรมกลมเพมขนโดยกลมแตละกลมจะตองผลดเปลยนหมนเวยนใหสมาชกทกคนภายในกลมไดออกมาน าเสนอขอสรปของกลมตนเอง เพอใหนกเรยนทกคนมสวนรวมในกจกรรมกลม และไดเรยนรรวมกนกบเพอนสมาชกภายในกลม

ภายหลงจากทนกเรยนไดรบการกระตนจากครผสอนอยางสม าเสมอและการสรางเงอนไขในการออกมาน าเสนอผลงานกลมแลว พบวานกเรยนมความตงใจ มสวนรวม และเสนอความคดเหนในขณะท ากจกรรมกลมมากขน รวมทงการมสวนรวมในการน าเสนอแนวคดหรออธบายเหตผลหนาชนเรยน นกเรยนทกคนมบทบาทและมความกลาแสดงออกในกจกรรมการเรยนรเพมมากขน

นอกจากนยงพบอกวา ในขณะทนกเรยนตอบค าถามหรอออกมาแสดงความคดเหน ครจะตองไมตดสนค าตอบของนกเรยนในทนท แตควรเปดโอกาสใหนกเรยนคนอนๆ หรอกลมอนๆ ไดแสดงความคดเหนเพมเตม จะท าใหนกเรยนเกดการเรยนรรวมกนและไดพฒนาความคดทเปนเหตเปนผลออกมาเปนผลงานกลม ดงตวอยางผลงานกลมของนกเรยนในภาพ 1

ภาพท 1 ตวอยางผลงานของนกเรยนจากการปฏบตกจกรรมลม จากภาพท 1 เปนผลงานของนกเรยนในการปฏบตกจกรรมกลม เรอง แบบรปและความสมพนธ จะเหนวาเมอนกเรยนแตละกลมไดรวมกนน าเสนอความคดเหนจนไดขอสรปของกลมดวยนกเรยนจะจดบนทกลงไปดวยปากกาสน าเงน และเมอมการรวมกนอภปรายหนาชนเรยน ซงจะไดทราบแนวคดและวธการของเพอนกลมอนๆ และสดทายไดขอสรปรวมกน ซงจากผลงานของนกเรยนกลมนท าใหเหนวา นกเรยนกลมนมการยอมรบความคดเหนหรอแนวคดทเปนขอสรปทเกดจากการอภปรายรวมกนในชนเรยน โดยนกเรยนกลมนไดจดบนทกค าตอบทไดจากขอสรปเพมเตมลงไปในใบกจกรรมดวยปากกาสแดง

476


2. การใชค าถามปลายเปด การใชค าถามปลายเปดในกระบวนการจดกจกรรมการเรยนร พบวา ค าถามปลายเปดท

ครใชในขณะนกเรยนปฏบตกจกรรมกลม ในระหวางการอภปรายในชนเรยน และในแบบฝกทกษะหลงจากทนกเรยนไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแลว สะทอนใหเหนพฒนาการการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนได ซงลกษณะของค าถามปลายเปดทใชในการจดการจดกจกรรมการเรยนรทางคณตศาสตร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว มลกษณะดงน

1) ค าถามทใหนกเรยนอธบาย น าเสนอแนวคดของตนเอง ตวอยางเชน “จากปญหาขางตน นกเรยนมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาอยางไรจงจะหาค าตอบไดอยางรวดเรว” หรอ “นกเรยนมแนวทางในการแกปญหานอยางไร เพอน าไปสค าตอบของปญหาน” เปนตน การใชค าถามขางตนจะท าใหครไดทราบแนวคดหรอวธการทไดมาซงค าตอบของนกเรยน การอธบายแนวคดหรอวธการเปนการใหเหตผลสนบสนนค าตอบของนกเรยน ซงจะเหนความแตกตางไดอยางชดเจนในขณะทครท าการสอนและใชค าถามเพยงเพอหาผลลพธโดยครไมไดใชค าถามตามลกษณะดงกลาว

2) ค าถามทใหนกเรยนอธบายเหตผลสนบสนนค าตอบ ตวอยางเชน หากกลาววา “ -1 เปนค าตอบของสมการ (x + 3) = 1” ขอความดงกลาวเปนจรงหรอเทจ เพราะเหตใด หรอ “ปจจบนลงมอาย 52 ป” ขอความขางตนเปนจรงหรอไม เพราะเหตใดจงอธบายเหตผลประกอบ เปนตน ค าถามลกษณะเปนค าถามทตองการเนนเหตผลในการสนบสนนค าตอบของนกเรยนได

ค าถามปลายทมลกษณะทไดกลาวไวขางตนสามารถชวยสงเสรมการใหเหตผลของนกเรยนได ซงสงเกตจาก นกเรยนสวนใหญสามารถเขยนอธบายหรอแสดงการใหเหตผลทางคณตศาสตรสนบสนนค าตอบไดในขณะปฏบตกจกรรมกลมและแบบฝกทกษะ ดงตวอยางผลงานนกเรยนในภาพ 2 – ภาพ 4

ภาพ 2ก

477


ภาพ 2ข

ภาพ 2ค

ภาพ 2 ตวอยางผลงานของนกเรยนการเขยนค าตอบแสดงความคดเหนหรอแสดงแนวคด

วธการ ทไดมาซงค าตอบ จากภาพ 2ก จะเหนวาค าตอบมความแตกตางจากภาพ 2ข และภาพ 2ค โดยนกเรยนผท

ตอบในภาพ 2ก สามารถใหเหตผลสนบสนนค าตอบไดแตไมชดเจนเนองจากทงสองวธนนด าเนนการแกสมการไดถกตองเหมอนกน แตแตกตางตรงล าดบขนตอนวธการด าเนนการการใชสมบตการเทากน สวนภาพ 2ข นกเรยนสามารถใหเหตผลของค าตอบไดอยางถกตอง และชดเจน และภาพ 3ค นกเรยนสามารถอธบายความระบความแตกตางและความเหมอนกนได พรอมดวยเหตผลสนบสนนค าตอบทชดเจน

จากภาพ 2 จะเหนวาค าถามทมลกษณะเปดโอกาสใหนกเรยนทง 3 กลม ไดแสดงความคดเหนหรอแนวคดวธการทไดมาซงค าตอบพรอมดวยเหตผลประกอบค าตอบทแตกตางกนตามความรเดมหรอประสบการณเรยนรของนกเรยน โดยทง 3 ค าตอบของนกเรยนนนไมมค าตอบใดผด แตขนอยกบการใหเหตผลทมความสมเหตสมผลหรอมความถกตองของนกเรยน

478


ภาพ 3 ตวอยางผลงานนกเรยนแสดงการใหเหตผลสนบสนนค าตอบของค าถามจรงทมลกษณะใหนกเรยน

อธบายวาเปนจรงหรอเทจ

ภาพ 4 ตวอยางผลงานนกเรยนแสดงการใหเหตผลสนบสนนค าตอบของค าถามจรงทมลกษณะใหนกเรยน อธบายวาเปนจรงหรอเทจ

จากภาพ 3 และภาพ 4 ตวอยางผลงานของนกเรยนในการการตอบค าถามทใหนกเรยนใหอธบายเหตผลสนบสนนค าตอบ โดยภาพ 3 นกเรยนสามารถน าหลกการตรวจสอบค าตอบโดยการแทนคามาใชในการอธบายเหตผลค าตอบทนกเรยนบอกวา “เปนจรง” ไดอยางถกตอง และภาพ 4 นกเรยนสามารถน าปญหาไปตรวจสอบกบความสอดคลองกบเงอนไขของสถานการณทก าหนดใหไดอยางถกตองสมเหตสมผล

479


จากภาพ 3 และภาพ 4 เหนวาค าถามทใหนกเรยนอธบายเหตผลสนบสนนค าตอบ สามารถตรวจสอบความรความเขาใจของนกเรยนผานเหตผลทนกเรยนไดอธบายเพอสนบสนนค าตอบนอกจากลกษณะของค าถามปลายเปดทไดกลาวมาขางตนแลว การใชค าถามปลายเปดในเนอหาสาระทมความแตกตางกนสงผลตอการใหเหตผลทางคณตศาสตรของนกเรยนไดเชนกน จากการสงเกตจากการตอบค าถามของนกเรยน พบวา เนอหาความรเรอง “แบบรปและความสมพนธ” นกเรยนสวนใหญสามารถใหเหตผลสนบสนนค าตอบไดด เนองจากเนอหาดงกลาวนกเรยนตองอาศยการสงเกตจากแบบรปเพอหาความสมพนธ โดยการหาความสมพนธจากแบบรปทก าหนดใหนน นกเรยนสามารถอธบายหรอใหเหตผลไดอยางหลากหลาย ซงแตกตางจากเนอหาความรเรอง “การแกสมการเชงเสนตวแปรเดยว” และ “โจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยว” ทมขนตอนและวธการการแกสมการทแนนอน อกทงค าตอบจะมเพยงค าตอบเดยว และค าถามสวนใหญจะเนนขนตอนการแกปญหาของโจทยปญหาสมการเชงเสนตวแปรเดยวมากกวาทเนนการใหเหตผล ถาแมวาครไดสรางค าถามปลายเปดทมลกษณะเหมอนกบสองลกษณะทไดกลาวไวขางตนแลวนนเพอใหนกเร ยนตรวจสอบความสมเหตสมผลของขอความทก าหนดกบเงอนไขในโจทยโดยทนกเรยนไมตองแกสมการเพอหาค าตอบนกเรยนกสามารถใหเหตผลได แตนกเรยนบางสวนยงตดกบการใชการแกสมการเพอยนยนค าตอบ มากกวาการตรวจสอบโดยใชการใหเหตผล ครตองเนนย ากบนกเรยนไดใหเหตผลทมความสอดคลองตามเงอนไขของโจทยปญหามากกวาการแกสมการเพอหาค าตอบ

ภาพ 5ก

ภาพ 5ข

480


ภาพ 5ค

ภาพ 5ง

ภาพท 5 ตวอยางผลงานนกเรยนแสดงการใหเหตผลในสาระการเรยนร “แบบรปและ

ความสมพนธ” จากภาพท 5 เปนตวอยางค าตอบของนกเรยนในเรองแบบรปและความสมพนธ พบวา

นกเรยนไดเขยนอธบายแนวคดทแตกตางกน แตสอความหมายไดถกตองเหมอนกน นกเรยนบางคนจะเขยนอธบายดวยประโยคสน ๆ ดวยภาษาของตนเอง (ดงภาพ 5ก – 5ค) แตนกเรยนบางคนอธบายขยายแนวคดเพมเตม (ดงภาพ 5ง.)

ภาพท 6 ตวอยางผลงานของนกเรยนแสดงการใหเหตผลดวยการน าขอความทก าหนดใหมา

ใหตรวจสอบกบ เงอนไขของสถานการณเพอดความสอดคลอง

481


จากภาพท 6 เปนตวอยางค าตอบของนกเรยนทใหเหตผลโดยน าเงอนไขจากสถานการณปญหาทก าหนดใหมาตรวจสอบความสอดคลองขอความทก าหนด ซงมการอธบายวธการคดเปนล าดบขนอยางละเอยดและสามารถเขาใจไดงาย โดยไมตองด าเนนการแกสมการเพอหาค าตอบ

ภาพท 7 ตวอยางผลงานของนกเรยนจากแบบฝกทกษะทแสดงการใหเหตผลดวยวธการแกสมการ

จากภาพท 7 เปนตวอยางค าตอบของนกเรยนในการตรวจสอบความสมเหตสมผลของค าตอบของโจทยปญหาสมการ ซงนกเรยนใหเหตผลโดยการแสดงการแกสมการ จากการตรวจแบบฝกทกษะพบกวานกเรยนสวนใหญใชวธการแกสมการมาใชในตรวจสอบขอความมากกวาการน าขอความทก าหนดใหนนมาตรวจสอบกบเงอนไขของสถานการณเพอดความสอดคลอง สรปและอภปรายผล

จากศกษาแนวทางการจดการเรยนรโดยวธการแบบเปด (Open Approach) ทมผลตอความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 พบวา การใชกจกรรมกลมชวยสงเสรมใหนกเรยนมความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร ทงนอาจเปนเพราะการจดกจกรรมกลม ชวยเปดโอกาสใหนกเรยนไดแลกเปลยนเรยนรรวมกนผานแนวคด หรอเหตผลทใชในการสนบสนนเพอหาค าตอบทหลากหลายของนกเรยน

482


คนอน และชวยใหนกเรยนแตละคนทมความสามารถแตกตางกนเกดการเรยนรรวมกน มการสรางองคความรรวมกนดวยตนเองและไดพฒนาความคดทเปนเหตเปนผลจากการอภปรายและแกปญหารวมกน ซงสอดคลองกบผลการวจยของสมเดช บญประจกษ (2540) ทพบวา การท างานรวมกนเมอกลมไดรบปญหา คนในกลมมการอภปราย แลกเปลยนความคดเหน แสดงเหตผลโตตอบหรอสนบสนนความคดเหนกน ศกยภาพทางการเรยนวชาคณตศาสตรดานการแกปญหา การใหเหตผล และการใชคณตศาสตรสอสารของนกเรยนสงกวาการสอนตามคมอคร

การกระตนของครเปนบทบาทหนาททส าคญในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการแบบเปด ทจะสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร เนองจากในขณะปฏบตกจกรรมกลมหรอหลงจากทครไดใหปญหาปลายเปดกบนกเรยนแลว ครมบทบาทหนาททจะคอยกระตนใหนกเรยนแตละกลมหรอนกเรยนแตละคนชวยกนน าเสนอความคดเหน และใหความส าคญกบการน าเสนอแนวคดหรอวธการทไดมาซงค าตอบ ซงรวมถงการใหเหตผลสนบสนนค าตอบมากกวาค าตอบสดทายทถกตองเทานน และควรเปดโอกาสใหนกเรยนแตละกลมไดน าเสนอแนวคดของตนเองกอนทครจะตดสนผลวาแตละแนวคดนนถกหรอผดอยางไร เพอใหนกเรยนทกคนไปสเปาหมายการเรยนรพรอมกน ซงสอดคลองกบ Rowan และ Morrow (1993) ทไดกลาวไววา ครตองจดบรรยากาศทแสดงใหนกเรยนเหนวาการใหเหตผลเปนสงส าคญกวาการไดค าตอบทถกตอง

นอกจากนการใชค าถามปลายเปดทใชในขณะทใหนกเรยนปฏบตกจกรรมกลม ในระหวางการอภปรายในชนเรยน และในแบบฝกทกษะหลงจากทนกเรยนไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแลว สามารถชวยพฒนาการใหเหตผลของนกเรยนไดดขน เมอพจารณาการตอบค าถามของนกเรยน พบวานกเรยนสวนใหญสามารถอธบายแนวคดหรอวธการทไดมาซงค าตอบ และแสดงเหตผลของค าตอบไดอยางถกตอง มาจากค าถามปลายเปดทมลกษณะดงน 1) ค าถามทใหนกเรยนไดอธบาย น าเสนอแนวคดของตนเอง และ2) ค าถามทใหนกเรยนใหเหตผลสนบสนนค าตอบ ซงเกดจากการเปรยบเทยบหรอหาขอเทจจรง ค าถามปลายเปดทง 2 ลกษณะดงกลาวสามารถชวยพฒนาการใหเหตผลของนกเรยนไดดขน ทงนอาจเปนเพราะวาค าถามปลายเปดดงกลาวเปดโอกาสใหนกเรยนสามารถส อสารความคดของตนเองไดอยางเตมท มการใหเหตผลทเกดจากการเปรยบเทยบหรอหาขอเทจจรง เพอแสดงถงความรและความเขาใจของนกเรยนในการตอบค าถามนนๆ อกทงเปนการสงเสรมการเรยนรโดยแลกเปลยนความคดเหนรวมกน ซงสอดคลองกบ ระพพฒน แกวอ า (2559) ทกลาวเกยวกบลกษณะของค าถามปลายเปดและการสรางค าถามปลายเปดทใชในการสอนคณตศาสตรวาควรมลกษณะทเปดโอกาสใหนกเรยนไดอธบาย น าเสนอแนวคดของตนเอง มการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและเปนค าถามทใหอธบายวาใครตอบไดถกตองเพราะเหตใดหรออธบายวาอะไรทผด ท าไมจงเปนเชนนน ส าหรบลกษณะของค าถามปลายเปดทใชการจดกจกรรมการเรยนรเรองสมการเชงเสนตวแปรเดยวในครงนพบวาไมมความหลากหลายมากนก ซงปจจยหนงเปนผลมากจากเนอหาทใชในการ

483


เรยนการสอนไมเออตอการใหเหตผลจงท าใหไมสามารถสรางค าถามทใชในการพฒนาการใหเหตผลของนกเรยนได

เนอหา “แบบรปและความสมพนธ” เปนเนอหาสาระทเออตอการใหเหตผลของนกเรยน ในการจดการเรยนรคณตศาสตร เรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยว เนองจากเปนเนอหาทเปดโอกาสใหนกเรยนไดฝกการใหเหตผลแบบอปนย ซงอาศยการสงเกตแบบรปทก าหนดให แลวหาความสมพนธเพอสรปรปทวไป ในการเรยนเนอหานนกเรยนไดใหเหตผลสนบสนนแนวคดหรอวธการทไดซงค าตอบ ซงจะสอดคลองกบ O’Daffer และ Thormquist (1993: 43) ไดกลาวไววาการใหเหตผลทางคณตศาสตรเปนทกษะทางคณตศาสตรทมอยในการคนหาความสมพนธ การสรางขอสรป และการตรวจสอบขอสรปของสถานการณหนง

ขอเสนอแนะทไดจากการวจย

1. จากผลการวจยพบวา การใหนกเรยนปฏบตงานกลมโดยการชวยกนระดมความคดเหน แนวคด หรอวธการทไดมาซงค าตอบของสถานการณปญหาทก าหนดใหเปนค าตอบหรอขอสรปของกลมตนเอง แลวใหนกเรยนออกมาน าเสนอหรออภปรายชวยพฒนาความสามารถในการใหเหตผล ดงนน จงเสนอใหมการใชกจกรรมกลมในการจดการเรยนรแบบเปดในเนอหาตาง ๆ

2. การใชค าถามปลายเปดในลกษณะใหนกเรยนแสดงเหตผลประกอบค าตอบหรอการอธบายแนวคดชวยใหนกเรยนพฒนาความสามารถในการใหเหตผลได ดงนน จงเสนอวาควรมการใชค าถามปลายเปดในลกษณะดงกลาวในการตงค าถามในแบบฝกทกษะ รวมถงในขณะทครใชค าถามกระตนนกเรยนในการปฏบตกจกรรมกลม หรอการอภปรายในชนเรยน

3. จากผลการวจยพบวาเนอหาบางเนอหาเออตอการใหเหตผล แตเนอหาทมลกษณะทมขนตอนหรอมกระบวนการทชดเจนอาจจะท าใหนกเรยนใชการหาค าตอบดวยกระบวนการหรอขนตอนดงกลาวในการใหเหตผลแทน ดงนน จงควรเลอกเนอหาท เหมาะสมคดเปดโอกาสใหนกเรยนสามารถใหเหตผลไดในการพฒนาความสามารถในการใหเหตผล ในสวนของเนอหาทอาจจะไมเออในการใหเหตผล ครอาจจะกระตนโดยการตงค าถามเพอใหนกเรยนตรวจสอบความสมเหตสมผลของค าตอบโดยไมตองใชการคดค านวณ ขอเสนอแนะในการวจยในครงตอไป ถงแมวาในการจดกจกรรมโดยใชวธแบบเปดจะชวยพฒนาความสามารถในการใหเหตผลของนกเรยนในเรอง สมการเชงเสนตวแปรเดยวไดในระดบหนง ทงนยงพบวานกเรยนทมความสามารถในการสอสารทแตกตางกนอาจจะมผลตอการใหเหตผลของผเรยน ดงนนการหา

484


แนวทางในการพฒนาความสามารถในการสอสารรวมกบการใหเหตผลของผเรยนเปนเรองททาทายส าหรบครในการท าวจยในครงตอไป เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. 2556. คมอการใชหลกสตรกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรระดบ

มธยมศกษาตอนตน ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2556. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. กรงเทพมหานคร: โรงพมพครสภาลาดพราว.

ตตมา ทพยจนดาชยกล, 2557. ผลการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธแบบเปด (Open Approach) ทมตอความสามารถในการแกปญหาและความสามารถในการใหเหตผลทางคณตศาสตร เรอง ทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. กรงเทพมหานคร: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

พทธยากร บสสยา. 2559. ผลการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการแบบเปด ทมตอความสามารถในการแกปญหาและความคดสรางสรรคทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต. มหาวทยาลยบรพา

ระพพฒน แกวอ า. 2559. “การใชค าถามปลายเปดในการสอนคณตศาสตร.” วารสารศรนครนทรวโรฒวจยและพฒนา (สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร) 8 (15) : 206-211

สมเดช บญประจกษ. 2540. การพฒนาศกยภาพทางคณตศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยใชการเรยนแบบรวมมอ. วทยานพนธการศกษาดษฏบณฑต. บณฑตวทยาลย กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

อมพร มาคนอง. 2547. การพฒนาทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตร. ใน พรอมพรรณ อดมสน และอมพร มาคนอง บรรณาธการ : ประมวลบทความหลกการและแนวทางการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (หนาท 94-109). กรงเทพมหานคร : บพธการพมพ

National Council of Teachers of Mathematics (NCTM). 1989. Curriculum and Evaluation Standards for School Mathematics: National Council of Teachers of Mathematics

. 2000. Principle and Standards for School Mathematics: National Council of Teachers of Mathematics

485


O’Daffer, P.G. and Thormquist, B.A. (1993). In Wilson,P.S. (ed). Research Ideas for the Classroom High School Mathematics. Critical Thinking, Mathematical Reasoning. 39-56. New York: Macmillan Publishing Company.

Rowan, C. E. and Morrow, L. J. (1993). Implementing K-8 Curriculum and Evaluation Standards Reading from the Arithmetic Teacher. Reston Virginia: The National Council of Teachers of mathematics, Inc.

Documents

Development of a Diagnostic Test of Mathematical Connection …gnru2018.lpru.ac.th/pdf/proceeding/Education_Group/Page... · 2018-10-16 · 0.54 - 0.78 ค่า ... การศึกษา