Download MikroE Wojciech Banasiewicz MIKROEKONOMIA 1

MIKROEKONOMIA MIKROEKONOMIA

Wykład z podstaw EKONOMII cz. IWykład z podstaw EKONOMII cz. I

Opr. Wojciech M. BANASIEWICZOpr. Wojciech M. BANASIEWICZ

PROGRAM WYKŁADÓWPROGRAM WYKŁADÓWMAKROEKONOMIAMAKROEKONOMIA

I.I. Uwagi wstępneUwagi wstępne

II.II. Proces gospodarowaniaProces gospodarowania

III.III. Gospodarowanie jako proces dokonywania wyborówGospodarowanie jako proces dokonywania wyborów

IV.IV. Metody dokonywania wyborów ekonomicznychMetody dokonywania wyborów ekonomicznych

V.V. Rynek i gospodarka rynkowaRynek i gospodarka rynkowa

VI.VI. Prawo popytu i podażyPrawo popytu i podaży

VII.VII. Równowaga rynkowaRównowaga rynkowa

VIII.VIII. Elastyczność popytu i podażyElastyczność popytu i podaży

IX.IX. Zastosowanie teorii rynkuZastosowanie teorii rynku

X.X. Teoria użytecznościTeoria użyteczności

XI.XI. Teoria użyteczności 2 (optimum konsumenta)Teoria użyteczności 2 (optimum konsumenta)

XII.XII. Koszty przedsiębiorstwaKoszty przedsiębiorstwa

XIII.XIII. Optimum przedsiębiorstwa (rachunek marginalny)Optimum przedsiębiorstwa (rachunek marginalny)

XIV.XIV. Monopol i konkurencja monopolistycznaMonopol i konkurencja monopolistyczna

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAI. UWAGI WSTĘPNEI. UWAGI WSTĘPNE 1. Na czym polega ekonomiczny aspekt ludzkiej 1. Na czym polega ekonomiczny aspekt ludzkiej

działalności?działalności? Gospodarczy charakter działalności ludzi jest jednym z Gospodarczy charakter działalności ludzi jest jednym z

wielu jej aspektów, choć czasem może mieć znaczenie wielu jej aspektów, choć czasem może mieć znaczenie pierwszoplanowe (praca najemna, własna firma). Aspekt pierwszoplanowe (praca najemna, własna firma). Aspekt ten dotyczy natury gospodarowania, która obejmuje ten dotyczy natury gospodarowania, która obejmuje dużą grupę zachowań ludzkich, których z kolei efektem dużą grupę zachowań ludzkich, których z kolei efektem jest wytwarzanie potrzebnych, a nie dostarczonych jest wytwarzanie potrzebnych, a nie dostarczonych bezpośrednio przez przyrodę dóbr. Trudno jednak bezpośrednio przez przyrodę dóbr. Trudno jednak określić co jest najważniejsze: wytwarzanie, pomnażanie określić co jest najważniejsze: wytwarzanie, pomnażanie dochodu i majątku, wymiana dóbr czy sposób dochodu i majątku, wymiana dóbr czy sposób podejmowania decyzji. Gospodarowanie jest procesem podejmowania decyzji. Gospodarowanie jest procesem historycznym i w różnych okresach na pierwszy plan historycznym i w różnych okresach na pierwszy plan wybijały się inne pytania, w zależności od sposobów wybijały się inne pytania, w zależności od sposobów gospodarowania i pojmowania świata (np. nowożytna gospodarowania i pojmowania świata (np. nowożytna ekonomia rozwinęła się w równolegle do gospodarki ekonomia rozwinęła się w równolegle do gospodarki rynkowej).rynkowej).

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAI. UWAGI WSTĘPNEI. UWAGI WSTĘPNE

2. Jakie jest pochodzenie nazwy 2. Jakie jest pochodzenie nazwy „ekonomia”?„ekonomia”?

Stworzył ją Arystoteles. Pochodzi ze Stworzył ją Arystoteles. Pochodzi ze złożenia dwóch greckich słów: złożenia dwóch greckich słów: oikosoikos (gospodarstwo domowe) i (gospodarstwo domowe) i nomosnomos (prawo). Oznaczała, że ekonomia jest (prawo). Oznaczała, że ekonomia jest wiedzą o działalności w wiedzą o działalności w oikosieoikosie, dającą , dającą się ująć w postaci praw naukowych.się ująć w postaci praw naukowych.


3. Czym zajmuje się ekonomia?3. Czym zajmuje się ekonomia? Celem ekonomii jest poznanie rzeczywistości Celem ekonomii jest poznanie rzeczywistości

gospodarczej, opisanie jej i wyjaśnienie gospodarczej, opisanie jej i wyjaśnienie przyczyn i natury zjawisk oraz procesów przyczyn i natury zjawisk oraz procesów zachodzących w gospodarce rynkowej, w zachodzących w gospodarce rynkowej, w których podmiotem jest człowiek.których podmiotem jest człowiek.

Za podstawowy problem badawczy uważa się Za podstawowy problem badawczy uważa się pytanie o sposób dokonywania wyborów pytanie o sposób dokonywania wyborów ekonomicznych przez uczestników życia ekonomicznych przez uczestników życia gospodarczego oraz o ich skutki w skali gospodarczego oraz o ich skutki w skali gospodarki.gospodarki.


4. Czym zajmuje się mikroekonomia, a czym 4. Czym zajmuje się mikroekonomia, a czym makroekonomia?makroekonomia?

Mikroekonomia zajmuje się badaniem zjawisk i Mikroekonomia zajmuje się badaniem zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w procesów gospodarczych zachodzących w poszczególnych obszarach gospodarki, poszczególnych obszarach gospodarki, obserwowanych i wyjaśnianych z punktu widzenia obserwowanych i wyjaśnianych z punktu widzenia działalności gospodarczej poszczególnych podmiotów działalności gospodarczej poszczególnych podmiotów gospodarczych: nabywców, konsumentów, gospodarczych: nabywców, konsumentów, sprzedawców i producentów.sprzedawców i producentów.

Makroekonomia zajmuje się badaniem zjawisk i Makroekonomia zajmuje się badaniem zjawisk i procesów zachodzących w całej gospodarce.procesów zachodzących w całej gospodarce.


5. Co stanowi kryterium podziału ekonomii na 5. Co stanowi kryterium podziału ekonomii na pozytywną i normatywną?pozytywną i normatywną?

Kryterium podziału ekonomii na pozytywną i Kryterium podziału ekonomii na pozytywną i normatywną są sądy.normatywną są sądy.

Jeśli ekonomia zajmuje się tylko wyjaśnianiem Jeśli ekonomia zajmuje się tylko wyjaśnianiem zjawisk, zachowań i procesów gospodarczych, zjawisk, zachowań i procesów gospodarczych, to określa się ją jako pozytywną. Jeżeli zaś to określa się ją jako pozytywną. Jeżeli zaś wydaje sądy i formułuje zdania o wydaje sądy i formułuje zdania o powinnościach, to ma charakter normatywny.powinnościach, to ma charakter normatywny.


6. Na czym polegają sądy oceniające w ekonomii?6. Na czym polegają sądy oceniające w ekonomii? Sądy oceniające w ekonomii: Sądy oceniające w ekonomii:

a) o wartości etycznej - orzekają, że jakiś czyn, a) o wartości etycznej - orzekają, że jakiś czyn, zjawisko gospodarcze lub cały system ma wartość zjawisko gospodarcze lub cały system ma wartość dodatnią lub ujemną; są to sądy dodatnią lub ujemną; są to sądy a prioria priori; ; b) o słuszności - orzekają, czy i co konkretny czyn b) o słuszności - orzekają, czy i co konkretny czyn spowodował i czy był w danej sytuacji najlepszy z spowodował i czy był w danej sytuacji najlepszy z możliwych możliwych (a post priori);(a post priori); c) o moralności - dotyczą intencji czynu i woli c) o moralności - dotyczą intencji czynu i woli zachowania się nienagannego pod względem zachowania się nienagannego pod względem etycznym.etycznym.


7. Na czym polega metoda indukcyjna, a na czym 7. Na czym polega metoda indukcyjna, a na czym metoda dedukcyjna?metoda dedukcyjna?

Metoda indukcyjna polega na empirycznym badaniu Metoda indukcyjna polega na empirycznym badaniu pewnej klasy zjawisk i formułowaniu na jego podstawie pewnej klasy zjawisk i formułowaniu na jego podstawie hipotez. Metody tej nie stosuje się już raczej w hipotez. Metody tej nie stosuje się już raczej w mikroekonomii, gdyż dziedzina ta jest zbyt mikroekonomii, gdyż dziedzina ta jest zbyt skomplikowana.skomplikowana.

Metoda dedukcyjna polega na dedukcyjnym Metoda dedukcyjna polega na dedukcyjnym wnioskowaniu i odkrywaniu zależności z modelu o wnioskowaniu i odkrywaniu zależności z modelu o zredukowanej liczbie zmiennych. Jest to zredukowanej liczbie zmiennych. Jest to najpopularniejsza metoda ekonomii, wykorzystująca najpopularniejsza metoda ekonomii, wykorzystująca zasadę zasadę ceteris paribusceteris paribus..


8. Co to jest teoria ekonomiczna?8. Co to jest teoria ekonomiczna? Teorią ekonomiczną nazywamy zbiór twierdzeń Teorią ekonomiczną nazywamy zbiór twierdzeń

wyjaśniających zjawiska i procesy wyjaśniających zjawiska i procesy ekonomiczne ujmowane w modelu ekonomiczne ujmowane w modelu ekonomicznym.ekonomicznym.

Nie każdy jednak zbiór twierdzeń jest teorią Nie każdy jednak zbiór twierdzeń jest teorią naukową, która musi mieć następujące cechy: naukową, która musi mieć następujące cechy: zgodność z obserwacjami, niesprzeczność zgodność z obserwacjami, niesprzeczność logiczna, płodność poznawcza, prostota i logiczna, płodność poznawcza, prostota i elegancja.elegancja.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAI. UWAGI WSTĘPNEI. UWAGI WSTĘPNE 9. Wymień i omów ważniejsze trudności 9. Wymień i omów ważniejsze trudności

myślenia ekonomicznego.myślenia ekonomicznego. 1) Zdarzenia gospodarcze są sprzężone 1) Zdarzenia gospodarcze są sprzężone

zwrotnie. zwrotnie. 2) To, co jest prawdziwe w mikroskali, nie musi 2) To, co jest prawdziwe w mikroskali, nie musi być prawdziwe w makroskali. być prawdziwe w makroskali. 3) Częste uleganie złudzeniu, że w danej 3) Częste uleganie złudzeniu, że w danej sytuacji występują zależności przyczynowo-sytuacji występują zależności przyczynowo-skutkowe. skutkowe. 4) Subiektywizm i stereotypowość badającego. 4) Subiektywizm i stereotypowość badającego. 5) Mierzenie zdarzeń gospodarczych (wiele z 5) Mierzenie zdarzeń gospodarczych (wiele z nich ma naturę jakościową) jest trudne, a ma nich ma naturę jakościową) jest trudne, a ma bardzo duży wpływ na wynik badań (wybór bardzo duży wpływ na wynik badań (wybór sposobu pomiaru i miernika).sposobu pomiaru i miernika).

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAI. UWAGI WSTĘPNEI. UWAGI WSTĘPNE 10. Co to jest model ekonomiczny?10. Co to jest model ekonomiczny? Modele teoretyczne to konstrukcje myślowe mające na Modele teoretyczne to konstrukcje myślowe mające na

celu wyjaśnienie obserwowanych zjawisk. Służą do celu wyjaśnienie obserwowanych zjawisk. Służą do wyizolowania badanych zjawisk, po to aby wyraziście wyizolowania badanych zjawisk, po to aby wyraziście ujawniły się badane zależności.ujawniły się badane zależności.

Teoretyczny model ekonomiczny składa się z pewnej Teoretyczny model ekonomiczny składa się z pewnej liczby założeń, w których: liczby założeń, w których: a) odrzuca się pewne zjawiska uznane za przypadkowe a) odrzuca się pewne zjawiska uznane za przypadkowe lub nieistotne; lub nieistotne; b) przyjmuje się, że badane zjawiska, przedmioty i osoby b) przyjmuje się, że badane zjawiska, przedmioty i osoby mają określone cechy.mają określone cechy.

Model ekonomiczny jest więc zbiorem założeń Model ekonomiczny jest więc zbiorem założeń tworzącym uproszczony, schematyczny obraz pewnego tworzącym uproszczony, schematyczny obraz pewnego fragmentu gospodarki, w którym można badać istotne fragmentu gospodarki, w którym można badać istotne zależności.zależności.


11. Jak można sprawdzić teorie ekonomiczne?11. Jak można sprawdzić teorie ekonomiczne? Metody sprawdzania teorii: Metody sprawdzania teorii:

a) weryfikacja - przez porównanie teorii z a) weryfikacja - przez porównanie teorii z wynikami obserwacji empirycznych; wynikami obserwacji empirycznych; b) falsyfikacja - obalanie tezy przez znalezienie b) falsyfikacja - obalanie tezy przez znalezienie przypadku, w którym hipotetyczne zależności przypadku, w którym hipotetyczne zależności nie zachodzą.nie zachodzą.

Obecnie w ekonomii przyjmuje się, że teorię Obecnie w ekonomii przyjmuje się, że teorię można obalić, o ile istnieje od niej lepsza.można obalić, o ile istnieje od niej lepsza.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAII. PROCES GOSPODAROWANIAII. PROCES GOSPODAROWANIA

1. Jaki jest naturalny cel gospodarczej 1. Jaki jest naturalny cel gospodarczej działalności człowieka?działalności człowieka?

Naturalnym celem gospodarczej Naturalnym celem gospodarczej działalności ludzi jest zaspokajanie działalności ludzi jest zaspokajanie potrzeb.potrzeb.


2. Co to są potrzeby? Jaka jest ich struktura?2. Co to są potrzeby? Jaka jest ich struktura? Potrzeba to subiektywne odczuwanie braku, Potrzeba to subiektywne odczuwanie braku,

niezaspokojenia lub pożądania określonych warunków niezaspokojenia lub pożądania określonych warunków lub rzeczy, które człowiek uważa za niezbędne do lub rzeczy, które człowiek uważa za niezbędne do utrzymania go przy życiu, umożliwienia mu rozwoju, utrzymania go przy życiu, umożliwienia mu rozwoju, realizowania ról społecznych itp. Cechami potrzeb są realizowania ról społecznych itp. Cechami potrzeb są indywidualizm i subiektywizm.indywidualizm i subiektywizm.

Struktura potrzeb człowieka (wg Maslowa): Struktura potrzeb człowieka (wg Maslowa): 1) biologiczne, 1) biologiczne, 2) bezpieczeństwa, 2) bezpieczeństwa, 3) kontaktów społecznych, 3) kontaktów społecznych, 4) uznania, 4) uznania, 5) samorealizacji.5) samorealizacji.


3. Jakie środki służą do zaspokajania 3. Jakie środki służą do zaspokajania potrzeb?potrzeb?

Osiągnięcie korzyści wymaga Osiągnięcie korzyści wymaga odpowiednich środków materialnych lub odpowiednich środków materialnych lub pieniężnych. Wszystkie środki służące pieniężnych. Wszystkie środki służące bezpośrednio lub pośrednio do bezpośrednio lub pośrednio do zaspokajania potrzeb ludzkich w formie zaspokajania potrzeb ludzkich w formie rzeczy, usługi lub stanu, nazywamy rzeczy, usługi lub stanu, nazywamy dobrami.dobrami.


4. Jaki jest związek między zaspokajaniem 4. Jaki jest związek między zaspokajaniem potrzeb a dobrami produkcyjnymi?potrzeb a dobrami produkcyjnymi?

Zaspokajanie potrzeb to inaczej konsumpcja. Zaspokajanie potrzeb to inaczej konsumpcja. Dobra konsumowane określa się jako dobra Dobra konsumowane określa się jako dobra konsumpcyjne, wytwarza się je z dóbr konsumpcyjne, wytwarza się je z dóbr produkcyjnych. produkcyjnych.

Poza tym wiele dóbr może mieć jednocześnie Poza tym wiele dóbr może mieć jednocześnie charakter konsumpcyjny i produkcyjny.charakter konsumpcyjny i produkcyjny.


5. Jakie właściwości mają dobra ekonomiczne?5. Jakie właściwości mają dobra ekonomiczne? Dobra ekonomiczne (wytworzone przez Dobra ekonomiczne (wytworzone przez

człowieka w ograniczonej ilości) mają dwie człowieka w ograniczonej ilości) mają dwie główne cechy: główne cechy: a) do ich wytworzenia trzeba użyć pracy a) do ich wytworzenia trzeba użyć pracy ludzkiej oraz innych dóbr ekonomicznych i dóbr ludzkiej oraz innych dóbr ekonomicznych i dóbr pierwotnych; pierwotnych; b) są dobrami rzadkimi (w danym czasie mogą b) są dobrami rzadkimi (w danym czasie mogą być wytworzone w ograniczonej ilości i przez to być wytworzone w ograniczonej ilości i przez to tylko częściowo zaspokoić potrzeby).tylko częściowo zaspokoić potrzeby).


6. Co stanowi kryterium podziału dóbr 6. Co stanowi kryterium podziału dóbr na dobra ekonomiczne i dobra na dobra ekonomiczne i dobra wolne?wolne?

Kryterium podziału jest tutaj rzadkość Kryterium podziału jest tutaj rzadkość i konieczność (lub nie) wytwarzania.i konieczność (lub nie) wytwarzania.


7. Czy wszystkie dobra rzadkie są 7. Czy wszystkie dobra rzadkie są dobrami ekonomicznymi? Czy wszystkie dobrami ekonomicznymi? Czy wszystkie dobra pierwotne są dobrami wolnymi?dobra pierwotne są dobrami wolnymi?

Niektóre dobra pierwotne są dobrami Niektóre dobra pierwotne są dobrami rzadkimi, np. czyste powietrze, piasek rzadkimi, np. czyste powietrze, piasek pustynny (dla Polaka) itp.pustynny (dla Polaka) itp.


8. Na czym polegają: produkcja, podział, 8. Na czym polegają: produkcja, podział, konsumpcja? Jakie są zależności między nimi?konsumpcja? Jakie są zależności między nimi?

Produkcja to wytwarzanie dóbr i usług. Produkcja to wytwarzanie dóbr i usług. Podział zajmuje się rozdysponowaniem tych Podział zajmuje się rozdysponowaniem tych dóbr rzadkich między producentów i dóbr rzadkich między producentów i konsumentów. Konsumpcja zaś polega na konsumentów. Konsumpcja zaś polega na zaspokajaniu ludzkich przy pomocy dóbr i zaspokajaniu ludzkich przy pomocy dóbr i usług.usług.

Bez produkcji nie ma podziału, bez podziału Bez produkcji nie ma podziału, bez podziału nie ma konsumpcji, a konsumpcja napędza nie ma konsumpcji, a konsumpcja napędza produkcję.produkcję.


9. Czym są czynniki produkcji? Jakie są ich rodzaje?9. Czym są czynniki produkcji? Jakie są ich rodzaje? Czynniki produkcji to wszystkie dobra pierwotne i Czynniki produkcji to wszystkie dobra pierwotne i

ekonomiczne oraz praca stosowane w produkcji do ekonomiczne oraz praca stosowane w produkcji do wytwarzania dóbr i usług. Dzielą się na: wytwarzania dóbr i usług. Dzielą się na: a) ziemię - dobra pierwotne, np. surowce mineralne, a) ziemię - dobra pierwotne, np. surowce mineralne, lasy, wody itp.; lasy, wody itp.; b) pracę - ludzie wraz ze swoją wiedzą, zdolnościami i b) pracę - ludzie wraz ze swoją wiedzą, zdolnościami i umiejętnościami; umiejętnościami; c) kapitał - ekonomiczne dobra produkcyjne (maszyny, c) kapitał - ekonomiczne dobra produkcyjne (maszyny, urządzenia, budynki, surowce itp.).urządzenia, budynki, surowce itp.).


10. Na czym polega zużywanie się 10. Na czym polega zużywanie się poszczególnych czynników produkcji?poszczególnych czynników produkcji?

Jednorazowe zużywanie się czynników Jednorazowe zużywanie się czynników produkcji polega na przekształcaniu w produkt produkcji polega na przekształcaniu w produkt o nowych właściwościach.o nowych właściwościach.

Stopniowe zużywanie się czynników produkcji Stopniowe zużywanie się czynników produkcji polega na wykorzystaniu danych dóbr polega na wykorzystaniu danych dóbr kapitałowych w wielu procesach produkcyjnych kapitałowych w wielu procesach produkcyjnych (stałe wyposażenie, które musi być (stałe wyposażenie, które musi być utrzymywane w sprawności produkcyjnej).utrzymywane w sprawności produkcyjnej).


11. Czym różnią się strumienie od 11. Czym różnią się strumienie od zasobów?zasobów?

Strumień oznacza przepływ określonej Strumień oznacza przepływ określonej ilości wielkości ekonomicznej w ciągu ilości wielkości ekonomicznej w ciągu danego czasu przez podmiot danego czasu przez podmiot gospodarczy lub gospodarkę.gospodarczy lub gospodarkę.

Zasób oznacza ilościowy stan wielkości Zasób oznacza ilościowy stan wielkości ekonomicznej w danym punkcie czasu.ekonomicznej w danym punkcie czasu.


12. Na czym polega suwerenność 12. Na czym polega suwerenność konsumenta?konsumenta?

Suwerenność konsumenta wyraża się w Suwerenność konsumenta wyraża się w swobodzie dokonywania wyborów, swobodzie dokonywania wyborów, wpływających na jak najlepsze wpływających na jak najlepsze zaspokojenie jego potrzeb.zaspokojenie jego potrzeb.


13. Wymień podstawowe podmioty gospodarcze. Jaka 13. Wymień podstawowe podmioty gospodarcze. Jaka jest wspólna cecha podmiotów gospodarczych?jest wspólna cecha podmiotów gospodarczych?

Podmiot gospodarczy to podstawowa jednostka Podmiot gospodarczy to podstawowa jednostka ekonomiczna podejmująca autonomiczne decyzje o ekonomiczna podejmująca autonomiczne decyzje o zastosowaniu dóbr rzadkich, będących jej własnością. zastosowaniu dóbr rzadkich, będących jej własnością. Główne podmioty gospodarcze to: konsument, Główne podmioty gospodarcze to: konsument, nabywca, producent, sprzedawca (uogólnia się je jako nabywca, producent, sprzedawca (uogólnia się je jako gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa). Ich gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa). Ich wspólną cechą jest podejmowanie wyborów wspólną cechą jest podejmowanie wyborów dotyczących posiadanych dóbr.dotyczących posiadanych dóbr.


14. Jakie są zależności między 14. Jakie są zależności między gospodarstwem domowym a gospodarstwem domowym a przedsiębiorstwem?przedsiębiorstwem?

Gospodarstwo domowe dostarcza Gospodarstwo domowe dostarcza przedsiębiorstwom czynników produkcji: przedsiębiorstwom czynników produkcji: kapitału pieniężnego, pracy, a także ziemi.kapitału pieniężnego, pracy, a także ziemi.

Przedsiębiorstwa dostarczają gospodarstwom Przedsiębiorstwa dostarczają gospodarstwom domowym środków do zaspokajania ich domowym środków do zaspokajania ich potrzeb: dóbr i usług oraz wynagrodzenia za potrzeb: dóbr i usług oraz wynagrodzenia za dostarczone czynniki produkcji.dostarczone czynniki produkcji.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAII. PROCES GOSPODAROWANIAII. PROCES GOSPODAROWANIA 15. Scharakteryzuj prawa własności. Jakie są cechy 15. Scharakteryzuj prawa własności. Jakie są cechy

własności prywatnej?własności prywatnej? Kompletny zestaw praw własności obejmuje: Kompletny zestaw praw własności obejmuje:

a) prawo do użytkowania i zużywania przedmiotu a) prawo do użytkowania i zużywania przedmiotu własności; własności; b) prawo do zawłaszczenia dochodów osiągniętych b) prawo do zawłaszczenia dochodów osiągniętych dzięki wykorzystaniu przedmiotu własności; dzięki wykorzystaniu przedmiotu własności; c) prawo określania przeznaczenia dochodów z c) prawo określania przeznaczenia dochodów z własności; własności; d) prawo zaniechania użytkowania; d) prawo zaniechania użytkowania; e) prawo przekazania swoich praw własności innym e) prawo przekazania swoich praw własności innym osobom.osobom.

Główne cechy własności prywatnej to: Główne cechy własności prywatnej to: - ograniczenie pewnych praw własności; - ograniczenie pewnych praw własności; - kompletność praw własności; - kompletność praw własności; - wyłączność (lub rozproszenie) praw własności; - wyłączność (lub rozproszenie) praw własności; - cel wykorzystania praw własności.- cel wykorzystania praw własności.


16. Na czym polega kontrakt między 16. Na czym polega kontrakt między podmiotami gospodarczymi?podmiotami gospodarczymi?

Celem kontraktu jest przeniesienie praw Celem kontraktu jest przeniesienie praw własności z jednej osoby na drugą.własności z jednej osoby na drugą.

17. Jaka jest podstawowa różnica pomiędzy 17. Jaka jest podstawowa różnica pomiędzy dobrami prywatnymi a dobrami publicznymi?dobrami prywatnymi a dobrami publicznymi?

Prawo do użytkowania dobra prywatnego ma Prawo do użytkowania dobra prywatnego ma tylko właściciel, a z użytkowania dobra tylko właściciel, a z użytkowania dobra publicznego nikogo nie można wyłączyć. publicznego nikogo nie można wyłączyć.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAIII. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES III. GOSPODAROWANIE JAKO PROCES DOKONYWANIA WYBORÓWDOKONYWANIA WYBORÓW

1. Jakie podstawowe decyzje podejmują 1. Jakie podstawowe decyzje podejmują konsumenci i producenci? Jaka jest konsumenci i producenci? Jaka jest zależność między tymi decyzjami?zależność między tymi decyzjami?

Konsumenci decydują o tym, jakie dobra Konsumenci decydują o tym, jakie dobra konsumpcyjne, w jakiej ilości i od kogo konsumpcyjne, w jakiej ilości i od kogo nabywać, a producenci - co, ile, jak i dla kogo nabywać, a producenci - co, ile, jak i dla kogo produkować.produkować.

Zależność między tymi decyzjami wynika z Zależność między tymi decyzjami wynika z faktu, że producenci muszą brać pod uwagę faktu, że producenci muszą brać pod uwagę wybory konsumentów.wybory konsumentów.


2. Na czym polega statyczna, a na czym 2. Na czym polega statyczna, a na czym dynamiczna analiza decyzji dynamiczna analiza decyzji ekonomicznych?ekonomicznych?

Statyczna analiza decyzji ekonomicznych Statyczna analiza decyzji ekonomicznych opiera się na założeniu, że danym czasie opiera się na założeniu, że danym czasie pewne czynniki są stałe. W przypadku pewne czynniki są stałe. W przypadku producenta mówi się wtedy o stałych i producenta mówi się wtedy o stałych i zmiennych czynnikach produkcji oraz o zmiennych czynnikach produkcji oraz o decydowaniu ile i czego produkować.decydowaniu ile i czego produkować.

W analizie dynamicznej wszystkie czynniki są W analizie dynamicznej wszystkie czynniki są zmienne, a do decyzji dochodzi pytanie jak zmienne, a do decyzji dochodzi pytanie jak produkować.produkować.


3. Jakie zależności występują między 3. Jakie zależności występują między czynnikami produkcji?czynnikami produkcji?

Czynniki produkcji mogą być Czynniki produkcji mogą być komplementarne (uzupełniają się w celu komplementarne (uzupełniają się w celu spełnienia określonej funkcji) lub spełnienia określonej funkcji) lub substytucyjnesubstytucyjne (można je sobą (można je sobą zastępować).zastępować).


4. Jak obliczamy produkt marginalny?4. Jak obliczamy produkt marginalny? Produkt marginalny obliczamy jako Produkt marginalny obliczamy jako

stosunek przyrostu całkowitego produktu stosunek przyrostu całkowitego produktu do odpowiedniego przyrostu zmiennego do odpowiedniego przyrostu zmiennego czynnika produkcji:czynnika produkcji:


5. Jak zmienia się produkt marginalny 5. Jak zmienia się produkt marginalny w wyniku zwiększania nakładu w wyniku zwiększania nakładu zmiennego czynnika produkcji?zmiennego czynnika produkcji?

Produkt marginalny (po przekroczeniu Produkt marginalny (po przekroczeniu pewnego nakładu początkowego) maleje pewnego nakładu początkowego) maleje wraz ze wzrostem nakładu jednego wraz ze wzrostem nakładu jednego czynnika produkcji (przy stałej ilości czynnika produkcji (przy stałej ilości innych czynników i niezmiennej technice innych czynników i niezmiennej technice produkcji).produkcji).


6. Wyjaśnij prawo malejącego 6. Wyjaśnij prawo malejącego produktu marginalnego.produktu marginalnego.

Zmniejszanie się produktu marginalnego Zmniejszanie się produktu marginalnego wynika z tego, że przy powiększaniu wynika z tego, że przy powiększaniu nakładu jednego czynnika produkcji, nakładu jednego czynnika produkcji, stosunek stałych czynników do niego stosunek stałych czynników do niego stale się zmniejsza.stale się zmniejsza.


7. W jaki sposób buduje się granicę 7. W jaki sposób buduje się granicę możliwości produkcyjnych?możliwości produkcyjnych?

Wyznaczają ją alternatywne kombinacje Wyznaczają ją alternatywne kombinacje dwóch dóbr, które można wytworzyć w dwóch dóbr, które można wytworzyć w przedsiębiorstwie w danym czasie, jeśli przedsiębiorstwie w danym czasie, jeśli wykorzystuje się do tego w całości i w jak wykorzystuje się do tego w całości i w jak najlepszy sposób posiadane czynniki najlepszy sposób posiadane czynniki produkcji.produkcji.


8. Wyjaśnij, dlaczego granica możliwości 8. Wyjaśnij, dlaczego granica możliwości produkcyjnych jest wklęsła względem produkcyjnych jest wklęsła względem początku układu współrzędnych?początku układu współrzędnych?

Wklęsłość granicy możliwości produkcyjnych Wklęsłość granicy możliwości produkcyjnych jest przejawem kosztu alternatywnego jest przejawem kosztu alternatywnego rosnącego przy każdej kolejnej zmianie rosnącego przy każdej kolejnej zmianie zastosowania czynników produkcji (w celu zastosowania czynników produkcji (w celu uzyskania dodatkowych ilości jednego dobra uzyskania dodatkowych ilości jednego dobra trzeba poświęcać kolejno coraz większe ilości trzeba poświęcać kolejno coraz większe ilości dobra drugiego).dobra drugiego).


9. Co oznacza punkt na granicy możliwości 9. Co oznacza punkt na granicy możliwości produkcyjnych, wewnątrz granicy możliwości produkcyjnych, wewnątrz granicy możliwości produkcyjnych, na zewnątrz granicy możliwości produkcyjnych, na zewnątrz granicy możliwości produkcyjnych?produkcyjnych?

Na granicy możliwości produkcyjnych znajdują się Na granicy możliwości produkcyjnych znajdują się punkty oznaczające wykorzystanie w całości i w punkty oznaczające wykorzystanie w całości i w najlepszy sposób posiadanych czynników. Wewnątrz najlepszy sposób posiadanych czynników. Wewnątrz granicy możliwości produkcyjnych znajdują się granicy możliwości produkcyjnych znajdują się kombinacje dóbr, które można wytworzyć przy kombinacje dóbr, które można wytworzyć przy niepełnym wykorzystaniu czynników produkcji niepełnym wykorzystaniu czynników produkcji (bezrobocie czynnika, nieefektywność wykorzystania). (bezrobocie czynnika, nieefektywność wykorzystania). Na zewnątrz granicy możliwości produkcyjnych Na zewnątrz granicy możliwości produkcyjnych znajdują się kombinacje, których producent uzyskać znajdują się kombinacje, których producent uzyskać nie jest w stanie w danym czasie.nie jest w stanie w danym czasie.


10. Co oznacza przesunięcie granicy możliwości 10. Co oznacza przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych?produkcyjnych?

Przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych jest Przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych jest przejawem zmian w procesie produkcyjnym. przejawem zmian w procesie produkcyjnym. Przesunięcie w prawo świadczy albo o innowacjach Przesunięcie w prawo świadczy albo o innowacjach technicznych, albo o zwiększeniu zasobów czynników technicznych, albo o zwiększeniu zasobów czynników produkcji i oznacza relatywne zmniejszenie rzadkości produkcji i oznacza relatywne zmniejszenie rzadkości produkowanego dobra.produkowanego dobra.

Przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych w lewo Przesunięcie granicy możliwości produkcyjnych w lewo oznacza zmniejszenie produkcyjnych możliwości oznacza zmniejszenie produkcyjnych możliwości przedsiębiorstwa w wyniku zdarzeń takich jak wojna, przedsiębiorstwa w wyniku zdarzeń takich jak wojna, kataklizmy, czy nieutrzymywania urządzeń w kataklizmy, czy nieutrzymywania urządzeń w sprawności.sprawności.


11. Czy postęp technologiczny może 11. Czy postęp technologiczny może sprzyjać zmniejszeniu znaczenia sprzyjać zmniejszeniu znaczenia problemu rzadkości?problemu rzadkości?

Postęp technologiczny przyczynia się do Postęp technologiczny przyczynia się do zwiększenia możliwości produkcyjnych, zwiększenia możliwości produkcyjnych, co z kolei czyni produkowane dobro co z kolei czyni produkowane dobro relatywnie mniej rzadkim.relatywnie mniej rzadkim.


12. Jakie korzyści powoduje 12. Jakie korzyści powoduje powiększanie skali produkcji?powiększanie skali produkcji?

Możliwe są trzy rodzaje korzyści skali: Możliwe są trzy rodzaje korzyści skali: a) a) stałestałe - produkcja rośnie w tym samym - produkcja rośnie w tym samym stopniu co nakłady; stopniu co nakłady; b) b) rosnącerosnące - produkcja rośnie w - produkcja rośnie w większym stopniu niż nakłady; większym stopniu niż nakłady; c) c) malejącemalejące - produkcja rośnie w - produkcja rośnie w mniejszym stopniu niż nakłady.mniejszym stopniu niż nakłady.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAIV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW IV. METODY DOKONYWANIA WYBORÓW EKONOMICZNYCHEKONOMICZNYCH

1. Jak jest podstawowa, wspólna dla 1. Jak jest podstawowa, wspólna dla wszystkich podmiotów gospodarczych wszystkich podmiotów gospodarczych właściwość wyborów ekonomicznych? Co właściwość wyborów ekonomicznych? Co jest przyczyną tej właściwości?jest przyczyną tej właściwości?

Podstawowa właściwość wyborów Podstawowa właściwość wyborów ekonomicznych mówi o tym, że każdy wybór ekonomicznych mówi o tym, że każdy wybór przynoszący korzyści wymaga poniesienia przynoszący korzyści wymaga poniesienia nakładów i rezygnacji z innych możliwości.nakładów i rezygnacji z innych możliwości.

Wynika ona z faktu gospodarowania w Wynika ona z faktu gospodarowania w warunkach posiadania rzadkich zasobów.warunkach posiadania rzadkich zasobów.


2. Na czym polega dokonywanie wyborów w gospodarce 2. Na czym polega dokonywanie wyborów w gospodarce tradycyjnej, nakazowej, rynkowej?tradycyjnej, nakazowej, rynkowej?

Pytanie? Pytanie? Gospodarka Gospodarka tradycyjnatradycyjna

Gospodarka Gospodarka nakazowanakazowa

Gospodarka Gospodarka rynkowarynkowa

Jak są określane Jak są określane cele? cele?

przez zwyczaj, przez zwyczaj, tradycję, tradycję, moralność itp. moralność itp.

odgórnie (klasa odgórnie (klasa rządząca)rządząca)

racjonalnieracjonalnie

Jak są ustalane Jak są ustalane środki realizacji środki realizacji celów? celów?

przez zbiorowe przez zbiorowe doświadczenie, doświadczenie, oceniające środki oceniające środki metodą prób i metodą prób i błędówbłędów

odgórnie (klasa odgórnie (klasa rządząca)rządząca)

w myśl zasady w myśl zasady maksymalizacji maksymalizacji funkcji celufunkcji celu

Jakie są Jakie są ograniczenia ograniczenia działalności osób działalności osób gospodarujących?gospodarujących?

tradycja ogranicza tradycja ogranicza pole wyborów do pole wyborów do metod metod sprawdzonychsprawdzonych

wykonują decyzje wykonują decyzje pod groźbą pod groźbą przemocy i przemocy i przymusuprzymusu

ich wybory ich wybory ograniczają ograniczają jedynie prawa jedynie prawa rynku rynku


3. Czy twierdzenie, że rynek stwarza 3. Czy twierdzenie, że rynek stwarza przymus dla podmiotów gospodarczych, przymus dla podmiotów gospodarczych, jest prawdziwe?jest prawdziwe?

Uznając za przymus presję jednych osób na Uznając za przymus presję jednych osób na drugie w celu wymuszenia określonego drugie w celu wymuszenia określonego zachowania, nie możemy stwierdzić, że rynek zachowania, nie możemy stwierdzić, że rynek stwarza przymus. Po prostu rynek podlega stwarza przymus. Po prostu rynek podlega pewnym prawom i koniecznością pewnym prawom i koniecznością ekonomicznym, do których chcąc nie chcąc ekonomicznym, do których chcąc nie chcąc podmioty gospodarcze muszą się stosować. podmioty gospodarcze muszą się stosować.


4. Na czym polega racjonalność działania? 4. Na czym polega racjonalność działania? Na czym polega racjonalność działania Na czym polega racjonalność działania gospodarczego?gospodarczego?

Racjonalność polega na wykorzystaniu Racjonalność polega na wykorzystaniu zasad poprawnego myślenia i skutecznego zasad poprawnego myślenia i skutecznego działania dla osiągnięcia preferowanego działania dla osiągnięcia preferowanego celu. W gospodarowaniu oznacza to takie celu. W gospodarowaniu oznacza to takie działania, które przy danym nakładzie działania, które przy danym nakładzie środków pozwalają osiągnąć w środków pozwalają osiągnąć w maksymalnym stopniu cel lub odwrotnie: maksymalnym stopniu cel lub odwrotnie: przy założonym stopniu osiągnięcia celu przy założonym stopniu osiągnięcia celu pozwalają użyć minimalnego nakładu pozwalają użyć minimalnego nakładu środków.środków.


5. Czym różni się racjonalność proceduralna od 5. Czym różni się racjonalność proceduralna od racjonalności rzeczowej?racjonalności rzeczowej?

Jeżeli działanie gospodarcze posiada następujące Jeżeli działanie gospodarcze posiada następujące cechy: cechy: a) prawdziwa i pełna wiedza oraz informacje dotyczące a) prawdziwa i pełna wiedza oraz informacje dotyczące przedsięwzięcia; przedsięwzięcia; b) logiczne rozumowanie i wykorzystanie wiedzy; b) logiczne rozumowanie i wykorzystanie wiedzy; c) umiejętność realizacji decyzji; c) umiejętność realizacji decyzji; to określamy je jako rzeczowo racjonalne. to określamy je jako rzeczowo racjonalne.

Jeśli informacje i wiedza są niepełne a logika Jeśli informacje i wiedza są niepełne a logika wnioskowania została zachowana, mówimy o wnioskowania została zachowana, mówimy o racjonalności proceduralnej.racjonalności proceduralnej.


6. Sformułuj w języku matematycznym problem 6. Sformułuj w języku matematycznym problem ograniczonej maksymalizacji celu podmiotu ograniczonej maksymalizacji celu podmiotu gospodarczegogospodarczego

Zadaniem podmiotu gospodarczego jest maksymalizacja Zadaniem podmiotu gospodarczego jest maksymalizacja pewnej funkcji celu , gdzie zmienne x wyrażają pewnej funkcji celu , gdzie zmienne x wyrażają nakłady środków potrzebne do osiągnięcia celu. Jak nakłady środków potrzebne do osiągnięcia celu. Jak wiadomo podmiot gospodarczy dysponuje ograniczonymi wiadomo podmiot gospodarczy dysponuje ograniczonymi nakładami środków: , które z założenia są nakładami środków: , które z założenia są wartościami nieujemnymi (warunek brzegowy): , gdzie wartościami nieujemnymi (warunek brzegowy): , gdzie (i = 1, 2, ..., n). W związku z powyższym maksymalizacja (i = 1, 2, ..., n). W związku z powyższym maksymalizacja funkcji celu polegać będzie na znalezieniu maksimum funkcji celu polegać będzie na znalezieniu maksimum warunkowego tej funkcji.warunkowego tej funkcji.


7. Dlaczego mikroekonomia nie 7. Dlaczego mikroekonomia nie zajmuje się wyborami w sytuacji zajmuje się wyborami w sytuacji liniowego przebiegu funkcji celu oraz liniowego przebiegu funkcji celu oraz funkcji kosztów?funkcji kosztów?

W takim przypadku decyzje mogą być W takim przypadku decyzje mogą być tylko dwie: przestać produkować lub tylko dwie: przestać produkować lub produkować coraz więcej. Liniowość produkować coraz więcej. Liniowość zaprzeczałaby rzadkości dóbr.zaprzeczałaby rzadkości dóbr.


8. Uzasadnij warunek maksymalizacji nadwyżki korzyści nad 8. Uzasadnij warunek maksymalizacji nadwyżki korzyści nad kosztami poniesionymi w celu uzyskania korzyści, gdy funkcja celu kosztami poniesionymi w celu uzyskania korzyści, gdy funkcja celu jest nieliniowa.jest nieliniowa.

Warunkiem maksymalizacji nadwyżki korzyści nad kosztami jest Warunkiem maksymalizacji nadwyżki korzyści nad kosztami jest maksimum TB - TC. Jeżeli różnicę tę potraktujemy jako funkcję maksimum TB - TC. Jeżeli różnicę tę potraktujemy jako funkcję nieliniową (wynika to z nieliniowości funkcji TB i TC) to maksimum nieliniową (wynika to z nieliniowości funkcji TB i TC) to maksimum znajdować się będzie w punkcie, w którym pierwsza pochodna znajdować się będzie w punkcie, w którym pierwsza pochodna przyjmie wartość zero, więc:przyjmie wartość zero, więc:

..

Zatem maksymalizacja nadwyżki korzyści nad kosztami występuje w Zatem maksymalizacja nadwyżki korzyści nad kosztami występuje w punkcie przecięcia linii marginalnego kosztu i marginalnej korzyści.punkcie przecięcia linii marginalnego kosztu i marginalnej korzyści.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIA

V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWAV. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA

1. Jaka jest zasadnicza różnica między 1. Jaka jest zasadnicza różnica między gospodarką naturalną a gospodarką gospodarką naturalną a gospodarką rynkową?rynkową?

Zasadnicza różnica polega na Zasadnicza różnica polega na specjalizacji działalności gospodarczej i specjalizacji działalności gospodarczej i wyodrębnieniu się gospodarstw wyodrębnieniu się gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.domowych i przedsiębiorstw.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAV. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWAV. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA

2. Dlaczego współczesna gospodarka jest 2. Dlaczego współczesna gospodarka jest oparta na podziale i specjalizacji pracy?oparta na podziale i specjalizacji pracy?

Specjalizacja czyni gospodarowanie Specjalizacja czyni gospodarowanie efektywniejszym, wykorzystując różnice w efektywniejszym, wykorzystując różnice w umiejętnościach poszczególnych ludzi w celu umiejętnościach poszczególnych ludzi w celu uzyskania rosnących korzyści skali. Człowiek uzyskania rosnących korzyści skali. Człowiek mający predyspozycje do danej działalności mający predyspozycje do danej działalności rezygnuje z innych, gdyż ponosi w nich wyższe rezygnuje z innych, gdyż ponosi w nich wyższe koszty alternatywne. Posiadane zasoby pracy i koszty alternatywne. Posiadane zasoby pracy i kapitału stosuje więc w tych dziedzinach kapitału stosuje więc w tych dziedzinach gospodarowania, w których osiąga wyższe gospodarowania, w których osiąga wyższe korzyści marginalne. korzyści marginalne.


3. Dlaczego podmioty gospodarcze przeprowadzają 3. Dlaczego podmioty gospodarcze przeprowadzają wymianę dóbr i usług?wymianę dóbr i usług?

Wymiana jest skutkiem specjalizacji i podziału i służy Wymiana jest skutkiem specjalizacji i podziału i służy alokacji dóbr zgodnej z zapotrzebowaniem na nie. W alokacji dóbr zgodnej z zapotrzebowaniem na nie. W sensie subiektywnym wymiana dochodzi do skutku, sensie subiektywnym wymiana dochodzi do skutku, ponieważ obie strony wymieniają to, co jest dla nich ponieważ obie strony wymieniają to, co jest dla nich mniej korzystne, na to, co przynosi im większe mniej korzystne, na to, co przynosi im większe korzyści.korzyści.

Zrealizowanie wymiany polega na przeniesieniu Zrealizowanie wymiany polega na przeniesieniu wszelkich praw własności do danego towaru od osoby wszelkich praw własności do danego towaru od osoby sprzedawcy do osoby nabywcy w zamian za sprzedawcy do osoby nabywcy w zamian za dobrowolnie ustalony ekwiwalent tego towaru, będący dobrowolnie ustalony ekwiwalent tego towaru, będący własnością nabywcy.własnością nabywcy.


4. Co to jest rynek i jakie rodzaje rynków 4. Co to jest rynek i jakie rodzaje rynków można wyróżnić w gospodarce?można wyróżnić w gospodarce?

Rynek to ogół transakcji kupna i sprzedaży Rynek to ogół transakcji kupna i sprzedaży towarów, dokonujących się w sposób towarów, dokonujących się w sposób dobrowolny i ciągły, w których wyniku dobrowolny i ciągły, w których wyniku określone zostają ceny oraz ilości określone zostają ceny oraz ilości nabywanych i sprzedawanych dóbr. Jest to nabywanych i sprzedawanych dóbr. Jest to również forma nawiązywania kontaktów również forma nawiązywania kontaktów między kupującymi i sprzedającymi.między kupującymi i sprzedającymi.

Rynki można podzielić ze względu na rodzaj Rynki można podzielić ze względu na rodzaj towarów (rynek pracy, rynek ziemi itp.), ze towarów (rynek pracy, rynek ziemi itp.), ze względu na zakres przestrzenny transakcji względu na zakres przestrzenny transakcji (rynki lokalne i światowe), ze względu na (rynki lokalne i światowe), ze względu na stopień legalności (rynki białe, szare i czarne).stopień legalności (rynki białe, szare i czarne).


5. W jaki sposób rynek koordynuje, za 5. W jaki sposób rynek koordynuje, za pośrednictwem systemu cen, działalność pośrednictwem systemu cen, działalność podmiotów gospodarczych?podmiotów gospodarczych?

Rynek koordynuje działalność podmiotów Rynek koordynuje działalność podmiotów gospodarczych za pomocą gospodarczych za pomocą mechanizmu rynkowegomechanizmu rynkowego. . Mechanizm rynkowy za pośrednictwem systemu cen Mechanizm rynkowy za pośrednictwem systemu cen (relatywnych) dostarcza podmiotom gospodarczym (relatywnych) dostarcza podmiotom gospodarczym informacje o stopniu rzadkości dóbr. Informacje te informacje o stopniu rzadkości dóbr. Informacje te podmioty ekonomiczne przetwarzają wg zasady podmioty ekonomiczne przetwarzają wg zasady racjonalności i kierując się własnymi korzyściami racjonalności i kierując się własnymi korzyściami podejmują masowe decyzje o zmianie (lub nie) podejmują masowe decyzje o zmianie (lub nie) zakupów. Dzieje się to poprzez rozwiązanie czterech zakupów. Dzieje się to poprzez rozwiązanie czterech podstawowych problemów ekonomicznych: co?, ile? podstawowych problemów ekonomicznych: co?, ile? (decydują o tym wybory konsumentów), jak? (decyduje (decydują o tym wybory konsumentów), jak? (decyduje o tym konkurencja pomiędzy producentami), dla kogo? o tym konkurencja pomiędzy producentami), dla kogo? (decydują o tym dochody i preferencje konsumentów).(decydują o tym dochody i preferencje konsumentów).


6. Co głosi doktryna „niewidzialnej ręki”?6. Co głosi doktryna „niewidzialnej ręki”? Doktryna ta mówi o tym, że mechanizm Doktryna ta mówi o tym, że mechanizm

rynkowy rozdziela zyski i straty w taki sposób, rynkowy rozdziela zyski i straty w taki sposób, by podejmowane indywidualne decyzje w skali by podejmowane indywidualne decyzje w skali gospodarki koordynowały się, powodując ład gospodarki koordynowały się, powodując ład ekonomiczny. Powoduje to, że jednostki, dążąc ekonomiczny. Powoduje to, że jednostki, dążąc do własnych korzyści, działają również dla do własnych korzyści, działają również dla dobra publicznego, nie zdając sobie nawet z dobra publicznego, nie zdając sobie nawet z tego sprawy.tego sprawy.


7. Omów model czystej gospodarki rynkowej. W 7. Omów model czystej gospodarki rynkowej. W jakim celu został on skonstruowany?jakim celu został on skonstruowany?

Model czystej gospodarki rynkowej: Model czystej gospodarki rynkowej: 1) Na rynku działają tylko gospodarstwa domowe i 1) Na rynku działają tylko gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa w rolach nabywców i sprzedawców. przedsiębiorstwa w rolach nabywców i sprzedawców. 2) Podmioty te spotykają się na rynku dóbr 2) Podmioty te spotykają się na rynku dóbr konsumpcyjnych i rynku czynników produkcji. konsumpcyjnych i rynku czynników produkcji. 3) Podmioty działają na rynku doskonałej konkurencji: 3) Podmioty działają na rynku doskonałej konkurencji: a) poszczególni uczestnicy nie mają wpływu na ceny; a) poszczególni uczestnicy nie mają wpływu na ceny; b) rynek jest przejrzysty; b) rynek jest przejrzysty; c) istnieje swoboda zawierania transakcji; c) istnieje swoboda zawierania transakcji; d) istnieje swoboda wejścia i wyjścia. d) istnieje swoboda wejścia i wyjścia.


4) Producenci i konsumenci dążą do ograniczonej maksymalizacji 4) Producenci i konsumenci dążą do ograniczonej maksymalizacji swoich korzyści. swoich korzyści. 5) Decyzje konsumentów są suwerenne i zależą od preferencji 5) Decyzje konsumentów są suwerenne i zależą od preferencji oraz cen relatywnych. oraz cen relatywnych. 6) Decyzje producentów kształtują się w zależności od zasobów 6) Decyzje producentów kształtują się w zależności od zasobów produkcyjnych i cen relatywnych. produkcyjnych i cen relatywnych. 7) Ceny to jedyne zewnętrzne informacje dla podmiotów 7) Ceny to jedyne zewnętrzne informacje dla podmiotów gospodarczych. gospodarczych. 8) Więzi między uczestnikami rynku dotyczą jedynie transakcji 8) Więzi między uczestnikami rynku dotyczą jedynie transakcji kupna-sprzedaży. kupna-sprzedaży. 9) Przepływom towarów i pieniądza odpowiada przekazanie praw 9) Przepływom towarów i pieniądza odpowiada przekazanie praw własności. własności. 10) Strumienie pieniądza i towarów są równoważone za 10) Strumienie pieniądza i towarów są równoważone za pośrednictwem cen (integralność przepływów pieniądza i towarów pośrednictwem cen (integralność przepływów pieniądza i towarów pomiędzy poszczególnymi rynkami).pomiędzy poszczególnymi rynkami).

Powyższy model został skonstruowany w celach badawczych.Powyższy model został skonstruowany w celach badawczych.


8. Na czym polega zasadnicza różnica między 8. Na czym polega zasadnicza różnica między gospodarką rynkową w ujęciu modelowym a gospodarką rynkową w ujęciu modelowym a współcześnie działającymi gospodarkami współcześnie działającymi gospodarkami noszącymi miano rynkowych?noszącymi miano rynkowych?

Współczesne gospodarki rynkowe mają charakter Współczesne gospodarki rynkowe mają charakter mieszanymieszany. Oznacza to, że mechanizm rynkowy jest . Oznacza to, że mechanizm rynkowy jest zastępowany, uzupełniany i korygowany przez państwo zastępowany, uzupełniany i korygowany przez państwo poprzez gwarantowanie przestrzegania reguł gry poprzez gwarantowanie przestrzegania reguł gry rynkowej, popieranie wolnej konkurencji, dokonywanie rynkowej, popieranie wolnej konkurencji, dokonywanie redystrybucji dochodów, działania na rzecz stabilizacji redystrybucji dochodów, działania na rzecz stabilizacji gospodarczej itp.gospodarczej itp.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAVI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻYVI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY

1. Co to jest popyt?1. Co to jest popyt? Popyt to zainteresowanie danym dobrem Popyt to zainteresowanie danym dobrem

(ilość nabywana) przy danej jego cenie (ilość nabywana) przy danej jego cenie ceteris paribus i w danym czasie. Na ceteris paribus i w danym czasie. Na popyt wpływają także czynniki popyt wpływają także czynniki niecenowe.niecenowe.


2. Jakie czynniki determinują popyt 2. Jakie czynniki determinują popyt konsumenta na dane dobro?konsumenta na dane dobro?

Głównym czynnikiem determinującym Głównym czynnikiem determinującym popyt jest cena danego dobra. Na popyt popyt jest cena danego dobra. Na popyt na dane dobro wpływają również ceny na dane dobro wpływają również ceny dóbr komplementarnych i dóbr komplementarnych i substytucyjnych, dochód konsumenta, substytucyjnych, dochód konsumenta, gusty konsumentów i inne czynniki.gusty konsumentów i inne czynniki.


3. Jak zilustrujemy zmianę ilości nabywanej 3. Jak zilustrujemy zmianę ilości nabywanej dobra spowodowaną: a) zmianą ceny dobra spowodowaną: a) zmianą ceny danego dobra, b) oddziaływaniem danego dobra, b) oddziaływaniem czynników niecenowych?czynników niecenowych?

Zmianę ilości nabywanej dobra pod wpływem Zmianę ilości nabywanej dobra pod wpływem zmiany jego ceny ilustruje przesunięcie wzdłuż zmiany jego ceny ilustruje przesunięcie wzdłuż krzywej popytu. Czynniki niecenowe powodują krzywej popytu. Czynniki niecenowe powodują przesunięcie całej krzywej popytu.przesunięcie całej krzywej popytu.


4. Jaką prawidłowość ilustruje krzywa 4. Jaką prawidłowość ilustruje krzywa popytu i co uzasadnia jej kształt?popytu i co uzasadnia jej kształt?

Krzywa popytu ilustruje prawo popytu Krzywa popytu ilustruje prawo popytu mówiące o tym, że w miarę wzrostu ceny mówiące o tym, że w miarę wzrostu ceny ilość nabywana danego dobra zmniejsza ilość nabywana danego dobra zmniejsza się ceteris paribus i odwrotnie. się ceteris paribus i odwrotnie.


5. Co oznaczają pojęcia efekt Veblena, efekt 5. Co oznaczają pojęcia efekt Veblena, efekt snobizmu, efekt owczego pędu?snobizmu, efekt owczego pędu?

Efekt Veblena (efekt prestiżowy)Efekt Veblena (efekt prestiżowy) polega na tym, że polega na tym, że niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym większe niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym większe ilości danego dobra, im jest ono droższe. Korzyść ilości danego dobra, im jest ono droższe. Korzyść konsumpcyjna polega wówczas na demonstrowaniu konsumpcyjna polega wówczas na demonstrowaniu swoich możliwości konsumpcyjnych.swoich możliwości konsumpcyjnych.

Efekt snobizmuEfekt snobizmu polega na tym, że niektóre polega na tym, że niektóre gospodarstwa domowe mniej cenią te dobra, które gospodarstwa domowe mniej cenią te dobra, które konsumują inni, a zatem nabywają ich mniej lub w konsumują inni, a zatem nabywają ich mniej lub w ogóle ich nie kupują.ogóle ich nie kupują.

Efekt owczego pęduEfekt owczego pędu polega na tym, że pewne polega na tym, że pewne gospodarstwa domowe tym wyżej cenią pewne dobra i gospodarstwa domowe tym wyżej cenią pewne dobra i tym więcej ich nabywają, im bardziej je cenią i więcej tym więcej ich nabywają, im bardziej je cenią i więcej ich nabywają inne gospodarstwa domowe (np. moda).ich nabywają inne gospodarstwa domowe (np. moda).


6. Jaki jest związek między popytem 6. Jaki jest związek między popytem indywidualnym a popytem rynkowym?indywidualnym a popytem rynkowym?

Popyt rynkowy jest sumą popytów Popyt rynkowy jest sumą popytów indywidualnych wszystkich nabywców indywidualnych wszystkich nabywców występujących na rynku.występujących na rynku.


7. Co to jest podaż?7. Co to jest podaż? Podaż to ilość dobra oferowanego na Podaż to ilość dobra oferowanego na

sprzedaż w danym czasie, uzależniona sprzedaż w danym czasie, uzależniona od czynników cenowych i niecenowych.od czynników cenowych i niecenowych.


8. Jakie czynniki kształtują podaż 8. Jakie czynniki kształtują podaż określonego dobra?określonego dobra?

Podstawowym czynnikiem jest cena Podstawowym czynnikiem jest cena danego dobra. Do czynników danego dobra. Do czynników niecenowych należą: ceny czynników niecenowych należą: ceny czynników produkcji, poziom techniczny produkcji i produkcji, poziom techniczny produkcji i inne.inne.


9. Jak ilustrujemy zmianę ilości dobra 9. Jak ilustrujemy zmianę ilości dobra oferowanego na sprzedaż, spowodowaną: oferowanego na sprzedaż, spowodowaną: a) zmianą ceny tego dobra, b) a) zmianą ceny tego dobra, b) oddziaływaniem czynników niecenowych?oddziaływaniem czynników niecenowych?

Zmiana ceny danego dobra powoduje Zmiana ceny danego dobra powoduje przesunięcie wzdłuż jego krzywej podaży, a przesunięcie wzdłuż jego krzywej podaży, a zmiany czynników niecenowych powodują zmiany czynników niecenowych powodują przesunięcie całej krzywej podaży.przesunięcie całej krzywej podaży.


10. Jaką prawidłowość ilustruje 10. Jaką prawidłowość ilustruje krzywa podaży i co uzasadnia jej krzywa podaży i co uzasadnia jej kształt?kształt?

Krzywa podaży ilustruje prawo podaży, Krzywa podaży ilustruje prawo podaży, mówiące o tym, że wraz ze wzrostem mówiące o tym, że wraz ze wzrostem ceny danego dobra ceteris paribus rośnie ceny danego dobra ceteris paribus rośnie ilość oferowana tego dobra i odwrotnie.ilość oferowana tego dobra i odwrotnie.


11. Co to jest typowa krzywa popytu i 11. Co to jest typowa krzywa popytu i typowa krzywa podaży?typowa krzywa podaży?

Typowe krzywe popytu i podaży odpowiadają Typowe krzywe popytu i podaży odpowiadają prawom popytu i podaży. Wiadomo jednak, że prawom popytu i podaży. Wiadomo jednak, że w każdej regule istnieją wyjątki. Niektóre dobra w każdej regule istnieją wyjątki. Niektóre dobra mają to do siebie, że ich ilość nabywana i mają to do siebie, że ich ilość nabywana i oferowana zmieniają się pod wpływem ceny oferowana zmieniają się pod wpływem ceny inaczej niż mówi o tym prawo popytu i podaży. inaczej niż mówi o tym prawo popytu i podaży. Wyznaczone dla nich krzywe popytu i podaży Wyznaczone dla nich krzywe popytu i podaży będą miały zatem nachylenie dość nietypowe.będą miały zatem nachylenie dość nietypowe.

MIKROEKONOMIAMIKROEKONOMIAVII. RÓWNOWAGA RYNKOWAVII. RÓWNOWAGA RYNKOWA

1. Jak interpretujemy równowagę 1. Jak interpretujemy równowagę rynkową na rynku danego dobra?rynkową na rynku danego dobra?

Równowagę rynkową na rynku danego Równowagę rynkową na rynku danego dobra interpretuje się jako punkt dobra interpretuje się jako punkt przecięcia krzywych popytu i podaży tego przecięcia krzywych popytu i podaży tego dobra - wyznaczający jedyną możliwą dobra - wyznaczający jedyną możliwą cenę - przy której ilość nabyta będzie cenę - przy której ilość nabyta będzie równa ilości oferowanej na sprzedaż.równa ilości oferowanej na sprzedaż.


2. W jaki sposób L. Walras wyjaśnia 2. W jaki sposób L. Walras wyjaśnia działanie mechanizmu równoważenia działanie mechanizmu równoważenia rynku?rynku?

U Walrasa zmiany cen spowodowane są U Walrasa zmiany cen spowodowane są różnicami pomiędzy ilością nabywaną i różnicami pomiędzy ilością nabywaną i oferowaną na rynku. Jeżeli QD - QS < 0 oferowaną na rynku. Jeżeli QD - QS < 0 Ţ PŻ (nadwyżka), a jeżeli QD - QS > 0 Ţ Ţ PŻ (nadwyżka), a jeżeli QD - QS > 0 Ţ P (niedobór). Punkt równowagi: PD = PS.P (niedobór). Punkt równowagi: PD = PS.


3. W jaki sposób A. Marshall uzasadnia 3. W jaki sposób A. Marshall uzasadnia kształtowanie się równowagi rynkowej?kształtowanie się równowagi rynkowej?

Marshall uzależnia ilość oferowaną na rynku Marshall uzależnia ilość oferowaną na rynku od rynkowej ceny danego dobra. Jeżeli PD - od rynkowej ceny danego dobra. Jeżeli PD - PS > 0 to QS rośnie (producenci zachęceni PS > 0 to QS rośnie (producenci zachęceni zyskiem będą produkować więcej), a jeżeli PD zyskiem będą produkować więcej), a jeżeli PD - PS < 0 to QS maleje (strata zmusi - PS < 0 to QS maleje (strata zmusi sprzedawców i producentów do zmniejszenia sprzedawców i producentów do zmniejszenia oferty). Następuje tutaj wyrównywanie się oferty). Następuje tutaj wyrównywanie się korzyści nabywców i sprzedawców. Punkt korzyści nabywców i sprzedawców. Punkt równowagi: QD = QS.równowagi: QD = QS.


4. Co oznacza stabilność rynku?4. Co oznacza stabilność rynku? Stabilność rynku oznacza, że jest on w Stabilność rynku oznacza, że jest on w

stanie powracać do równowagi bez stanie powracać do równowagi bez względu na to, jakie początkowe wartości względu na to, jakie początkowe wartości miały jego zmienne.miały jego zmienne.


5. Jaki jest warunek stabilności rynku 5. Jaki jest warunek stabilności rynku L. Walrasa, jaki zaś A. Marshalla? L. Walrasa, jaki zaś A. Marshalla? (patrz: 3.)(patrz: 3.)


6. W jakich formach działa mechanizm 6. W jakich formach działa mechanizm równoważenia rynku w praktyce?równoważenia rynku w praktyce?

Wyraźnie widać go na giełdach i przy Wyraźnie widać go na giełdach i przy zastosowaniu zasady rekontraktu. Po zastosowaniu zasady rekontraktu. Po zebraniu ofert sprzedaży i kupna zebraniu ofert sprzedaży i kupna dokonuje się wtedy ustalenia nowej ceny dokonuje się wtedy ustalenia nowej ceny równowagi.równowagi.

Documents

Download MikroE Wojciech Banasiewicz MIKROEKONOMIA 1