8
มารูจัก . . มารูจัก เครื่องซีทีแบบโคนบีม เครื่องซีทีแบบโคนบีมกันเถอะ กันเถอะ ดร จันทรจิรา สินทนะโยธิน, นาย วิศรุต พลสิทธิ, ทพ วิจิตร ธรานนท ศูนยเทคโนโลยีทางทันตกรรมขั้นสูง สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและ ทคโนโลยีแหงชาติ E-mail: [email protected] , [email protected] หลายคนอาจจะเคยไดยินชื่อของเครื่อง CT กันมานาน แตจะมีใครทราบบางไหมวาเครื่อง CT มีประวัติ ความเปนมาอยางไร ทํางานอยางไร และเครื่อง CT แบบ Cone Beam เปนอยางไร บทความนี้ก็หวังวาจะ ทําใหผูอานไดรูจักเครื่อง CT Cone beam เพิ่มขึ้นไมมากก็นอย ประวัติการสรางเครื่องเอกซเรยซีที ประวัติการสรางเครื่องเอกซเรยซีที การถายภาพรังสีภาพตัดขวางแบบอาศัยคอมพิวเตอร (CT imaging) หรือการถายภาพ CAT Scanning ซึ่งยอมาจาก Computed Axial Tomography คําวา Tomography มาจากภาษากรีกคือคําวา Tomos ซึ่ง แปลวา ภาพตัดหรือ Slide และ Graphia ซึ่งแปลวา การอธิบายหรือ Describing เครื่องเอกซเรยซีที เครื่องแรกไดรับการประดิษฐขึ้นเมื่อป 2515 โดยวิศวกรชาวอังกฤษชื่อ Godfrey Hounsfield จาก EMI Laboratories ประเทศสหราชอาณาจักร และ Allan Cormack นักฟสกสชาวอัฟริกาใต จากมหาวิทยาลัย Tuft มลรัฐแมสซาชูเสตต ประเทศ สหรัฐอเมริกา. ภายหลัง Hounsfield ไดรับรางวัลโนเบลและไดรับ พระราชทานตําแหนงอัศวินโดยราชสํานักอังกฤษฐานะที่มีผลงานที่เปนคุณูปการตอวงการวิทยาศาสตร และการแพทย มีการติดตั้งเครื่องซีทีรุนแรกที่สามารถสแกนเฉพาะ ศีรษะไดในระหวางป 2517 ถึง 2519 ตอมาในป 2519 จึงมีการนําเครื่องซีทีที่สามารถสแกนคนไขได ทั้งตัวมาใชงาน เครื่องซีทีเริ่มมีใชกันแพรหลาย ตั้งแตป 2523 ขณะนี้มีการติดตั้งเครื่องเอกซเรยซีที 6000 เครื่องในประเทศสหรัฐ และประมาณ 30000 เครื่องทั่วโลก เครื่องซีทีสแกนรุนแรกทีHounsfield ไดพัฒนาขึ้นใน EMI Lab นั้นใชเวลาหลายชั่วโมงใน การถายและประมวลผลภาพออกมาขณะทีเครื่องเอกซเรยซีทีรุนลาสุดสามารถถายภาพ 4 ภาพ ในเวลา 350 สวนพันวินาทีและสรางภาพขนาด 512 x 512 พิกเซล จากขอมูลภาพเปนลานจุดในเวลาไม ถึง 1 วินาที การถายภาพทรวงอกนั้น ตองถายภาพ เอกซเรยความหนา 8 มิลลิเมตรจํานวน 40 ภาพซึ่ง เครื่องซีทีรุนใหมลาสุดสามารถถายภาพไดในเวลา 5-10 วินาที เครื่อง"Siretom" เครื่องซีทีสแกนสําหรับ ถายภาพศีรษะ ราวๆป 2517 เครื่องซีทีไดรับการปรับปรุงตลอดระยะเวลา 25 โดยเพิ่มความเร็วในการถายภาพ พรอมเพิ่มความ คมชัดเพื่อการวินิจฉัยโรคและเพิ่มความสะดวกสบาย ตอผูปวยที่เขารับการถายภาพจากเครื่องซีที ทําใหสามารถสแกนภาพไดมากขึ้นโดยใชเวลานอยลง ทําให โอกาสที่สัญญาณรบกวนจากการเคลื่อนไหวของผูปวยเชนการหายใจและการบีบรูดลําไสจะรบกวนภาพก็ จะนอยลง พรอมโอกาสที่ผูปวยจะไดรับ Dose –v’รังสีเอกซเรยก็นอยลงตามไปดวย ประวัติเครื่องเอกซเรยซีทีแบบโคนบีม ประวัติเครื่องเอกซเรยซีทีแบบโคนบีม การพัฒนาเทคโนโลยีเครื่องเอกซเรยซีทีแบบโคนบีม(Cone Beam Computed Tomography Technologies - CBCT) มีวัตถุประสงคเพื่อแกปญหาเรื่องการสรางเครื่องเอกซเรยซีที ที่มีราคาไมแพง และเนนการถายภาพตัดขวางในพื้นที่ที่จํากัด อาทิเชนการถายภาพเอกซเรยเพื่องานทันตกรรม สําหรับใช เพื่อการผาตัดกรามและขากรรไกร เครื่องเอกซเรยซีทีแบบโคนบีมเครื่องแรกสุดคือเครื่องบันทึกภาพรังสี ของหลอดเลือดทีMayo Clinic เมื่อเดือนมกราคม 2525 โดยใชเครื่อง Dynamic Spatial Reconstructor (DSR) โดยมีขั้นตอนการสรางภาพแบบ Fan Beam เพื่อชวยในการสรางภาพที่เปนชั้นขนานโดยกําหนด มุมของโคนบีมไวที8 องศา

E-mail: [email protected], [email protected] ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

มารจก

. .

มารจก ““เครองซทแบบโคนบมเครองซทแบบโคนบม”” กนเถอะกนเถอะ

ดร จนทรจรา สนทนะโยธน, นาย วศรต พลสทธ, ทพ วจตร ธรานนท ศนยเทคโนโลยทางทนตกรรมขนสง

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและ ทคโนโลยแหงชาต E-mail: [email protected], [email protected]

หลายคนอาจจะเคยไดยนชอของเครอง CT กนมานาน แตจะมใครทราบบางไหมวาเครอง CT มประวตความเปนมาอยางไร ทางานอยางไร และเครอง CT แบบ Cone Beam เปนอยางไร บทความนกหวงวาจะทาใหผอานไดรจกเครอง CT Cone beam เพมขนไมมากกนอย ประวตการสรางเครองเอกซเรยซทประวตการสรางเครองเอกซเรยซท การถายภาพรงสภาพตดขวางแบบอาศยคอมพวเตอร (CT imaging) หรอการถายภาพ CAT Scanning ซงยอมาจาก Computed Axial Tomography คาวา Tomography มาจากภาษากรกคอคาวา Tomos ซงแปลวา “ภาพตด” หรอ Slide และ Graphia ซงแปลวา “การอธบาย” หรอ Describing เครองเอกซเรยซทเครองแรกไดรบการประดษฐขนเมอป 2515 โดยวศวกรชาวองกฤษชอ Godfrey Hounsfield จาก EMI Laboratories ประเทศสหราชอาณาจกร และ Allan Cormack นกฟสกสชาวอฟรกาใต จากมหาวทยาลย Tuft มลรฐแมสซาชเสตต ประเทศ สหรฐอเมรกา. ภายหลง Hounsfield ไดรบรางวลโนเบลและไดรบพระราชทานตาแหนงอศวนโดยราชสานกองกฤษฐานะทมผลงานทเปนคณปการตอวงการวทยาศาสตรและการแพทย มการตดตงเครองซทรนแรกทสามารถสแกนเฉพาะศรษะไดในระหวางป 2517 ถง 2519 ตอมาในป 2519 จงมการนาเครองซททสามารถสแกนคนไขไดทงตวมาใชงาน เครองซทเรมมใชกนแพรหลายตงแตป 2523 ขณะนมการตดตงเครองเอกซเรยซท 6000 เครองในประเทศสหรฐ และประมาณ 30000 เครองทวโลก เครองซทสแกนรนแรกท Hounsfield ไดพฒนาขนใน EMI Lab นนใชเวลาหลายชวโมงในการถายและประมวลผลภาพออกมาขณะทเครองเอกซเรยซทรนลาสดสามารถถายภาพ 4 ภาพในเวลา 350 สวนพนวนาทและสรางภาพขนาด 512 x 512 พกเซล จากขอมลภาพเปนลานจดในเวลาไมถง 1 วนาท การถายภาพทรวงอกนน ตองถายภาพเอกซเรยความหนา 8 มลลเมตรจานวน 40 ภาพซงเครองซทรนใหมลาสดสามารถถายภาพไดในเวลา 5-10 วนาท

เครอง"Siretom" เครองซทสแกนสาหรบถายภาพศรษะ ราวๆป 2517

เครองซทไดรบการปรบปรงตลอดระยะเวลา 25 ป โดยเพมความเรวในการถายภาพ พรอมเพมความคมชดเพอการวนจฉยโรคและเพมความสะดวกสบายตอผปวยทเขารบการถายภาพจากเครองซท ทาใหสามารถสแกนภาพไดมากขนโดยใชเวลานอยลง ทาใหโอกาสทสญญาณรบกวนจากการเคลอนไหวของผปวยเชนการหายใจและการบบรดลาไสจะรบกวนภาพกจะนอยลง พรอมโอกาสทผปวยจะไดรบ Dose –v’รงสเอกซเรยกนอยลงตามไปดวย ประวตเครองเอกซเรยซทแบบโคนบมประวตเครองเอกซเรยซทแบบโคนบม การพฒนาเทคโนโลยเครองเอกซเรยซทแบบโคนบม(Cone Beam Computed Tomography Technologies - CBCT) มวตถประสงคเพอแกปญหาเรองการสรางเครองเอกซเรยซท ทมราคาไมแพงและเนนการถายภาพตดขวางในพนททจากด อาทเชนการถายภาพเอกซเรยเพองานทนตกรรม สาหรบใชเพอการผาตดกรามและขากรรไกร เครองเอกซเรยซทแบบโคนบมเครองแรกสดคอเครองบนทกภาพรงสของหลอดเลอดท Mayo Clinic เมอเดอนมกราคม 2525 โดยใชเครอง Dynamic Spatial Reconstructor (DSR) โดยมขนตอนการสรางภาพแบบ Fan Beam เพอชวยในการสรางภาพทเปนชนขนานโดยกาหนดมมของโคนบมไวท 8 องศา

Page 2: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

เทเท

กา

ภาพซทหยาบๆขนาด 128 x 128 จากเครอง Siretom CT scanner ถายเมอราวๆป 2518 ถงกระนนแพทยในสมยนนกยงรสกทงในความสามารถของเครองซทสามารถถายภาพเนอเยอออนของสมองพรอมเสนสมองแกนกลางสมองสดาในแนวตงเปนครงแรก ภาพนขยายใหเหนชดเจนขน

(ภาพถายโดยบรษทซเมนส)

คโนโลยทประกอบกนเปนเครองเอกซเรยโคนบมซทคโนโลยทประกอบกนเปนเครองเอกซเรยโคนบมซท

1. เทคโนโลยการพฒนาตวจบสญญาณคณภาพสงแบบจอแพค

2. เทคโนโลยของเครองคอมพวเตอรบคคล ทมความสาแพงเพอการสรางภาพตดขวางทไดจากการฉายแบบโค

3. เทคโนโลยของหลอดภาพเอกซเรยเพอการสแกนแบบโสาหรบการถายภาพซทแบบทวไป

4. นอกจากนเครองเอกซเรยโคนบมซทสาหรบงานทนตกรGantry แบบเรวหลายรอบใน 1 วนาท ซงความเรวนจะการถายภาพหวใจและทรวงอกเพอใหเรวกวาอตราการเต

รวจยและพฒนาเครองเอกซเรยซทแบบโคนบม

1994 Saint-Felix และ คณะ ไดคดคนระบบเครองเอกซเรของเครองซทแบบธรรมดาสรางภาพโครงขายเสนเลอด (vaเลอดทผานการลบขอมลทไมตองการดวยวธดจตอล (digitaออกแลว 1995 Cho และ คณะ ไดคดระบบเครองเอกซเร(radiotherapy) 1996 Kawata และ คณะ ไดคดระบบเครองเอกซเรยโคนบ 1997 Schueler และ คณะ ไดคดระบบสแกนภาพสาหรบเใช ระบบ C-Arm แบบไบโพลาร 1997-1998 Fahrig และ คณะ ไดคดระบบเครองเอกซTubes และ C-Arm เพอการถายภาพเสนเลอด 1999-2001 Jaffray และ Siewerdsen ไดพฒนาระบบเคสญญาณภาพ ซงทาจากซลกอนแบบ amorphous เพอชวย2000 Wiesent ไดพฒนาระบบเครองเอกซเรยโคนบมซท ซarm เพอการถายภาพรงสเสนเลอด เพอชวยในการสวนangiography) ซงตองสรางภาพตามเวลาจรง

ภาพซทสมองปกตขนาด 512 x 512 โดยใชเครองซทททนสมย ใหสงเกตภาพเสนรปถวสดา 2 เสนในแนวตงบรเวณกลางสมองและการแยกชนสมองสวนสขาวและสมองสวนสเทา

(ภาพถายโดยบรษทซเมนส)

แบนทเรยงกนเปนแถวอาเรยแบบคอม

มารถในการประมวลผลสง และราคาไมนบม คนบม ซงมราคาถกกวาหลอดภาพซท

รมกกระดกขากรรไกร จะไมมการหมน จาเปนมากสาหรบเครองเอกซเรยซทเพอนหวใจจงจะถายภาพนงได

ยโคนบมซทแบบ CTA ทอาศย gantry sculature) จากชดภาพเอกซเรยของเสนlly subtracted angiography - DSA)

ยแบบโคนบม เพอใชในงานรงสรกษา

มซทแบบ CTA ครองเอกซเรยโคนบมซทแบบ CTA โดย

เรยโคนบมซทซงใช Image intensifier

รองเอกซเรยโคนบมซท ซงใชจอแบนรบนาทางสาหรบการใชรงสรกษา งใช Image Intensifier Tubes และ C-เสนเลอดดวยบอลลน (interventional

Page 3: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

2000 Ning และ คณะ ไดคดระบบเครองเอกซเรยโคนบมซท เพอถายภาพเสนเลอดจากเครองซท GE8800 CT ทม Image Intensifier, กลอง CCD และตวจบสญญาณจอแบน (Flat panel detector)

2001 Ning และ คณะ ไดคดคนระบบเครองเอกซเรยโคนบมซท เพอการตรวจเตานม การวจยและพฒนาขนตอนวธสรางภาพจากการฉายแบบโคนบมการวจยและพฒนาขนตอนวธสรางภาพจากการฉายแบบโคนบม 1974 Bundinger ไดคดคนขนตอนวธการสรางภาพซทแบบ Cone beam แบบ Least Square เพอใชกบเครอง DSR True cone beam

1977-78 Altschuler คดคนขนตอนวธการสรางภาพซทแบบ Cone beam โดยใช Analytical Series Expansion เพอใชกบเครอง DSR

1980 Altschuler และคณะ คดคนขนตอนวธการสรางภาพซทแบบ Cone beam โดยใชโครงขายประสาทเทยม Bayeersian ชนด Iterative แบบ Least เพอใชกบเครอง DSR

1990 Smith ไดเสนอวธสรางภาพซทแบบ Cone Beam โดยใชการฉายแบบ Filtered Back Projection (FBP) ทผานการกรองสญญาณแลว

1993 Wang และคณะ ไดคดคนวธสรางภาพซทแบบ Cone Beam โดยใชการฉายแบบ Filtered Back Projection (FBP) ทสามารถใชงานไดจรงโดยทแหลงกาเนดแสงจะหมนวนไมเปนวงกลม

1998 Wang และคณะไดคดคนวธสรางภาพซทแบบ Cone Beam เฉพาะพนทซงอยในความสนใจโดยการสแกนแบบเกลยวหมน

การวจยและพฒนาขนตอนวธสรางภาพจากการฉายแบบโคนบมแบบพชคณตการวจยและพฒนาขนตอนวธสรางภาพจากการฉายแบบโคนบมแบบพชคณต 1970 Gordon, Bender, และ Herman ไดรเรมเทคนคการสรางภาพแบบพชคณต (Algebraic

reconstruction technique -ART) 1977 Colsher ไดคดคนเทคนคการสรางภาพ 3 มตแบบพชคณต 1978 Schlindwein ไดใชเทคนคการสรางภาพ 3 มตแบบพชคณตดวยวธวนซา 1980 Herman ใชเทคนคการสรางภาพแบบพชคณต 2 มต (2D algebraic reconstruction

technique ) เพอสรางภาพซท 3 มตขนมา 1993 Herman และ Meyer ไดนาเทคนคการสรางภาพแบบพชคณตทมประสทธภาพสงไปใชสรางภาพ 3 มต

1994 Saint-Felix และ คณะไดปรบปรงขนตอนวธสรางภาพ 3 มต แบบพชคณตจนสามารถแสดงภาพแขนงเสนเลอดในศรษะและชองทองได

1994 Matej และ คณะ ไดพสจนใหเหนวาขนตอนวธสรางภาพ 3 มต แบบพชคณตกบภาพจากเครอง PET ทฉายแบบโคนบมซท จะไดผลดกวาภาพจากเครอง PET ทสรางดวยวธสรางภาพทเครองซททวไปใช

1996 Guan และ Gordon ไดศกษาเปรยบเทยบวธการสรางภาพแบบพชคณต 2 มต 1998 Kak และ Slaney ไดพสจนใหเหนวาขนตอนวธสรางภาพ 3 มต แบบพชคณตทไดจากการฉายภาพทนอยกวาปกตหรอภาพทวาในตาแหนงมมทไมเทากน ใหผลทดกวาวธการสรางภาพแบบ filtered backprojection

1999 Mueller ไดคดวธสรางภาพโคนบม 3 มตแบบ Anti-Alias กบภาพทม Contrast ตา ดวยวธทางพชคณต

2000 Mueller และคณะ ไดทดลองสรางภาพโคนบม 3มต แบบเรว โดยใชขนตอนวธทางพชคณตพรอมกน (Simultaneous Algebraic Reconstruction Technique - SART) โดยใชฮารดแวรสาหรบทา Texture Mapping ภาพ 2 มต กบการเขยนโปรแกรมโดยใช OpenGL ชวย

ถามถาม--ตอบเกยวกบเครองเอกซเรยซทตอบเกยวกบเครองเอกซเรยซท Peter :- เอ!, การทาซทสแกนนคออะไรครบ? Jane :- " ซทสแกน" กคอกระบวนการทใชคอมพวเตอรสรางภาพ 3 มตจากภาพเอกซเรย 2 มตทละแผนนะคะ Peter :- ทสรางภาพ 3 มตจากภาพ 2 มต ทละแผนนนมนยงไงกนหรอครบ? Jane:- งน, ลองจนตนาการตามนะคะ วาถาเราตองการจะมองเหนบรรดาผลไมทฝงตวอยในเคกผลไมดสคะ Peter :- เคกผลไมหรอครบ?

Page 4: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

Jane :- มวตถหลายอยางทโครงสรางภายในซบซอนจนไมสามารถเดาโครงสรางภายในจากภายนอกคะ กเหมอนกบ บรรดาผลไมและถวทกระจายไปทวในเคกผลไมนะคะ คราวนคณลองตอบซคะวา คณจะสารวจภายในของเคกผลไมไดอยางไรคะ? Peter :- โอ, พอจะเขาใจทคณพดแลวครบ ถาตองการดภาพภายใน กตองทาการตดสไลดกอนเคกออกเปนแผนๆกจะไดภาพภายในของเคกโดยรวมทงหมด Jane :- ถกตองคะ! เครองซทสแกน กทางานแบบเดยวกนนะคะ แตใชรงสเอกซเรยถายภาพออกมาเปนสไลดแทนทจะตดผคนออกเปนชนๆ นะคะ Peter :- เหนดวยครบ แตเราเพงพดวาเครองซทกคอการใชเครองเอกซเรยถาย ซงไดเฉพาะภาพ 2 มตเทานน แตเราตองการภาพ 3 มตนครบ ดงนนเพราะเหตใดทการประมวลภาพใหเปนภาพ 3 มต มนถงยากละครบ เพราะเครองเอกซเรยปกตกสามารถถายภาพ 2 มตไดนครบ? Jane :- ปญหากคอ ภาพเอกซเรยทเราตองการจะตองแสดงทกสงทกอยางคะ ซงกเหมอนกบการทเราเอารถบดถนนรดเคกผลไม เพอจะดทกสงทกอยางภายในเคกผลไม แตวธนจะทาใหเราเสยขอมลอนทเราตองการอาทเชน ความลกของชนผลไมและถวในเคกผลไมเปนตนคะ Peter :- งน,เราจะถายภาพเอกซเรยใหไดภาพสไลดแสดงขอมลภายในไดอยางไรครบ? เพราะแมเราจะปรบตาแหนงเคกผลไมแลว ภาพสไลดทถายไดมนกจะซอนทบกนจนไมเหนภาพภายใน แลวเราจะใชภาพทไดจากเครองเอกซเรยดภาพภายไดอยางไรครบ? Jane :- ดมากคะ! นคอคาถามทคณควรจะถามเกยวกบเรองของเครองซทคะ คราวนกลองเจาะลกในเรองนดดวยตวของคณเองนะคะ

หลกการของเครองซทสแกน จะอาศยความคดจากการถายภาพเอกซเรยทใชมาแตเดมมาปรบปรงใหม แทนทจะแสดงเฉพาะโครงสรางกระดกและอวยวะ ซทสแกนจะแสดงออกมาเปนภาพจาลองโครงสรางภาพใน ของผปวยใน 3 มต และแพทยสามารถตรวจรายกายจากภาพสไลดในชวงเวลาทตองการ เพอบงชจดพนททผดปกต

ความรเบองตนเกยวกบเครองซทความรเบองตนเกยวกบเครองซท

ภาพถายจาก กระทรวงกลาโหมสหรฐ ภาพถายจาก: Dr. Günter Lauritsch, บรษท Siemens

Page 5: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

เครองซท (Computerized Tomography- CT) จะแผรงสเอกซ ซงเปนคลนแมเหลกไฟฟาทมกาลงสง อนภาคเอกซเรยมลกษณะพนฐานเหมอนอนภาคแสง แตมพลงงานมากกวามาก ทาใหลารงสเอกซสามารถทะลทะลวงเนอเยอออนของมนษยได ภาพเอกซเรยทวไปจะมลกษณะเปนเงาทไดจากการฉายรงสไปทรางกายแลวภาพเงากระดกจะไปปรากฏบนแผนฟลม อยางไรกด ภาพเงาจะแสดงรปรางวตถไดไมหมด ลองจนตนาการนะคะ วาถาคณยนหนหลงไปทกาแพง ถอสปปะรดดวยมอขวาอยทหนาอก มอซายถอกลวยโดยยดแขนซายออก เมอมองไปทกาแพงโดยฉายแสงไปตรงหนาคณกจะเหนเฉพาะสวนทเปนเงา ซงจะเหนเฉพาะสวนทถอกลวยอยไมใชสวนในทมลกสปปะรด เพราะเงาของลาตวคณบงลกสปปะรดอย ถาฉายแสงจากดานซายไปขวา กจะเหนภาพเงาของคณถอสปปะรด แตไมเหนภาพเงาคณถอกลวย ซงเหตการณทานองนนเองทเกดขน เมอถายภาพเอกซเรย ถากระดกชนโตอยระหวางเครองเอกซเรยและกระดกชนเลกแลวภาพบนฟลมเอกซเรยจะแสดงกระดกชนโตโดยบงกระดกชนเลกได ถาตองการเหนกระดกชนเลกดวยแลว กตองหนขางใหเอกซเรยและ ตองปรบทศทางของหลอดรงสเอกซ ถาตองการใหเพอนคณเหนทงกลวยและสปปะรดแลวละก คณกตองทาใหเพอนของคณเหนเงาไดหลายทศทาง แลวสรางภาพ 3 มต ออกมาซงนคอหวใจของเครองเอกซเรยซทนนเอง ในเครองเอกซเรยซทนนลารงสเอกซเรยจะฉายไปรอบผปวยแลวสแกนภาพผปวยในมมนบรอยมม แลวคอมพวเตอรจะนาขอมลภาพทงหมดมาประมวลกนเปนภาพรางกายใน 3 มตอกท

ภาพจาก http://www.howstuffworks.com

ขนตอนการสแกนภาพซทขนตอนการสแกนภาพซท เครองซททนามายกตวอยาง จะมรปรางเหมอนโดนทยกษทปลายเตยงดานหนง เวลาจะใชงาน จะใหผปวยนอนลงกะเตยงทเลอนเขาหา รเครองซทอยางชาๆ หลอดเอกซเรยจะตดตงในวงแหวนทเคลอนทไดทขอบรเครองซท และวงแหวนเครองซทน จะมแถวอาเรยจบรงสเอกซ ทอยตรงขามกบหลอดยงรงสเอกซเรย ภาพจาก http://www.howstuffworks.com มอเตอรจะบงคบใหวงแหวนรอบเครองซทหมน ทาใหหลอดยงลาเอกซเรยและตวจบรงสเอกซเรยหมนรอบรางกายตามไปดวย (การออกแบบเครองซทอกแบบจะใหหลอดอยนงแตตวจบสญญาณหมนแทน) ในการหมนแตละรอบจะมการแสดงภาพรางกายออกเปนสไลด ระบบควบคมจะเลอนเตยงเขาหาร เพอใหหลอดภาพเอกซเรยและตวจบลารงสเอกซสามารถสแกนภาพสไลดตอๆไปได ดวยวธดงกลาว เครองซทจะบนทกภาพสไลดตดขวางเอกซเรยดวยการหมนเปนแบบเกลยว คอมพวเตอรจะกาหนดคาความเขมของรงสเอกซ ตามประเภทของเนอเยอ โดยใชความเขมของเอกซเรยใหเหมาะทสด เมอคนไขผานเครองซท ไปแลวคอมพวเตอรจะรวบรวมขอมลในแตละสไลดเพอสรางภาพรางกาย 3 มต ทมรายละเอยดขนมา ถงกระนนกตามเปนเรองปกตทเราจะสแกนขอมล เฉพาะบางพนททอยในความสนใจ โดยไมจาเปนตองสแกนทวทงรางกาย

Page 6: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

แพทยคมเครองซทจากหองทแยกออกไปเพอไมใหรงสฉายโดนตว

ภาพถายจาก กระทรวงกลาโหมสหรฐ

ภาพสไลดตบทผานการสแกนโดยเครองซท ถายโดย นาซา

เนองจากแพทยตรวจสอบภาพซท ทละสไลดจากทกมมขอมลภาพซท จงมขอมลบรบรณกวาขอมลจากภาพเอกซเรยธรรมดาเปนอนมาก ทกวนนแพทยไดใชเครองซท เพอชวยในการวนจฉยและรกษาโรคหลายอยาง เชนแผลรายทศรษะ, มะเรง และกระดกพรน ดงนนเครองซทจงมคณคาตอการแพทยสมยใหมเปนอนมาก เครองโคนบมซททมวางจาหนายในทองตลาดเครองโคนบมซททมวางจาหนายในทองตลาด

• QR (Quantitative Radiology) s.r.l. • Toshiba • TeraRecon • Koninklijke Philips Electronics NV (Royal Phillips Electronics Co.Ltd.) • GE Medical • Siemens • Xoran • Hitachi Medical • IMTEC • Morita

Page 7: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”
Page 8: E-mail: chanjira@tmc.nstda.or.th, cephsmile@gmail.com ความเป · ความเป มารู จัก. . เ “เครื่ีทองซีแบบโคนบีม”

ตอนนคณผอานทกทานกคงจะรจกเครอง CT Cone beam กนแลวนะ ถาผใดสนใจ และอยากรวา เครอง CT ทวามไหนบาง ศนยเทคโนโลยทางทนตกรรมขนสง กมความยนดทจะนาเสนอวา ทางศนยฯ เรามเครอง CT แบบ Cone Beam และยงใหบรการในการถายภาพ CT เพองานทนตกรรมโดยเฉพาะดวย โดยทางศนยฯ จะคดคาใชจาย 5000 บาท/คน สาหรบบคคลทวไป นอกจากน หากมหาวทยาลยใดสนใจทจะเขารวมทาวจย ทเกยวของกบงานทนตกรรม หรอ ตองการขอมลเพอนาไปใชในงานวจย ทางศนยฯ กมความยนดทจะสนบสนนขอมลสาหรบงานวจยตางๆ ทเกยวของกบงานทนตกรรม หรอหากนองนกเรยน นสต นกศกษาทมความสนใจทจะทา Project ทางดานการพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรทางทนตกรรม หรองานวจยทเกยวของกบทางทนตกรรม ทางศนยฯ กมนกวจยทพรอมใหคาปรกษา และเปนพเลยงในงานวจยใหกบนองๆ ถาสนใจกตดตอกนเขามาไดทสวนงานวจย ศนยเทคโนโลยทางทนตกรรมขนสง หรอท email: [email protected] เอกสารอางองเอกสารอางอง http://health.howstuffworks.com/framed.htm?parent=cat-

scan.htm&url=http://www.imaginis.com/ct-scan/history.asp Predrag Sukovic ,Cone Beam Computed Tomography in Dentomaxillofacial Imaging,

AADMRT Newsletter , Winter 2004, available online at http://www.aadmrt.com/currents/sukovic_winter_04_print.htm

Klaus Mueller, Fast and Accurate Three Dimensional Reconstruction from Cone-Beam projection Data Using Algebraic Methods, Dissertation The Ohio State University, 1998, page 2.

Klaus Mueller, Anti-Aliased Three-Dimensional Cone-Beam Reconstruction of Low-Contrast Objects with Algebraic Methods, IEEE Trans. Med. Imag., Vol. 18 No. 6, June 1999, pp. 519-537

Predrag Sukovic ,Cone Beam Computed Tomography in Dentomaxillofacial Imaging, AADMRT Newsletter , Winter 2004, available online at http://www.aadmrt.com/currents/sukovic_winter_04_print.htm

Klaus Mueller, Fast and Accurate Three Dimensional Reconstruction from Cone-Beam projection Data Using Algebraic Methods, Dissertation The Ohio State University, 1998, page 2.

Klaus Mueller, Anti-Aliased Three-Dimensional Cone-Beam Reconstruction of Low-Contrast Objects with Algebraic Methods, IEEE Trans. Med. Imag., Vol. 18 No. 6, June 1999, pp. 519-537

T. Gaspar and N. Peled, Cardiac and vascular imaging using 40-slice CT: initial experiences, MEDICAMUNDI, Vol. 48, No. 1, December 2004 - January 2005, pp. 26-29