นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

99

เสรภาพในการเดนเรอตามกฎหมายทะเลกบความทาทายในอนาคต

นาวาเอก ดลยวฒน เชาวนด

อาณาเขตทางทะเลตามอนสญญาสหประชาชาตวาดวย

กฎหมายทะเล ค.ศ.๑๙๘๒

เ มอกลาวถงเสรภาพในการเดนเรอ นกเดนเรอ

หลายทานคงจะจนตนาการถงความมอสระ

และเสรภาพในการเดนเรอไปทใดกตาม รวมถง

สทธและเสรภาพในการแสวงหาประโยชนในทะเล

ทงทมชวตและไมมชวตในฐานะทเปนสมบตของ

มวลมนษยชาต (Heritage of Humankind) อนง

ขอกำาหนดเกยวกบการใชทะเล ไดถกประมวล

ออกมาอยางเปนรปธรรมครงแรกใน ค.ศ.๑๙๘๒

หลงการประชมสหประชาชาต วาดวยกฎหมายทะเล

ครงท ๑ (United Nation Conference on the

Law of the Sea I : UNCLOS I) ซงผลจากการ

ประชมไดกฎหมายออกมา ๔ ฉบบ คอ อนสญญา

สหประชาชาตวาดวยทะเลอาณาเขตและเขตตอเนอง

อนสญญาฯ วาดวยทะเลหลวง อนสญญาฯ วาดวย

เขตไหลทวป และอนสญญาฯ วาดวยการประมง

และการแสวงหาทรพยากรทมชวตในทะเลหลวง

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

100

กฎหมายทง ๔ ฉบบนไดเรมกลาวถงเสรภาพในการเดนเรอ และสทธของรฐอนในการใชทะเล ภายหลงการประชมสหประชาชาต วาดวยกฎหมายทะเล ครงท ๓ (UNCLOS III) ใน ค.ศ.๑๙๘๒ กฎหมายทะเลเดมทง ๔ ฉบบ ไดถกรวบรวมเขาดวยกนและเพมเตม บทบญญตอน ๆ เกยวกบการใชทะเลใหสมบรณ ซงออกมาเปนอนสญญา สหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (United Nation Convention on the Law of the Sea : UNCLOS 1982) โดยไดเปดใหรฐตาง ๆ ลงนาม (Signatory) ใน ค.ศ.๑๙๘๒ และมผลบงคบใช (Enter to Enforce) ใน ค.ศ.๑๙๙๔ ทงน ตามหลกกฎหมายทะเล เพอเปนการสรางสมดลระหวางเสรภาพในการเดนเรอ (Freedom of Navigation) กบผลประโยชนของรฐชายฝง (Coastal States Interests) อำานาจในการบงคบใชกฎหมายของรฐชายฝงจะลดลง ตามระยะทางทไกลออกไปในทะเล แมกระนน ในการปฏบตจรงของรฐชายฝง (State Practice) ภายใตสภาวะแวดลอมในปจจบน ตลอดจนขอตกลงและความรวมมอระหวางประเทศตามกฎหมายอน ยงสรางปญหาและความทาทายใหกบเสรภาพในการเดนเรอในปจจบน และอนาคตเปนอยางยง และอาจมแนวโนมเพมขนจากประเดนตาง ๆ เหลาน

๑. เสรภาพการเดนเรอในทะเลอาณาเขตและเขตตอเนอง เสรภาพในการเดนเรอในทะเลอาณาเขตของรฐชายฝงอนโดยทวไปมขอบเขตจำากดตามบทบญญตในกฎหมายทะเลตามคำานยามในมาตรา ๑๘ และขอกำาหนดในมาตรา ๑๙ กลาวคอ รฐใด ๆ สามารถเดนเรอผานทะเลอาณาเขตในระยะ ๑๒ ไมล จากเสนฐานตรงของรฐ โดยถอวาเปนการผานโดยสจรต (Innocent Passage) โดยเรอทกประเภท ไมยกเวนเรอรบ ตราบเทาทผใชสทธนนเดนทางอยางตอเนอง ไมหยดชะงกและไมทำาการใด ๆ อนกระทบตอเสรภาพ กฎหมาย และความมนคง ของรฐชายฝง แตเรอของรฐอนทเดนทางผานตองละเวนการกระทำาอนเปน การละเมดตอรฐชายฝง ตามมาตรา ๑๙ วรรค ๒ ของกฎหมายทะเล เชน การฝกอาวธ การรวบรวมขาวสาร การสงอากาศยานขนบน การขนถายสนคาผดกฎหมาย การประมง การสรางมลภาวะ และอน ๆ ทงน การใชสทธการผานโดยสจรตนนไมรวมถงอากาศยานตางชาต อยางไรกตาม ประเดนโตแยงเกยวกบเสรภาพในการเดนเรอภายในทะเลอาณาเขตและเขตตอเนองยงคงเกดขนเสมอ ประเดนโตแยงหลกทพบ ไดแก การออก กฎหมายภายในของรฐชายฝง การอางอาณาเขตทางทะเลเกนกวาทกฎหมาย ทะเลกำาหนด และการโตแยงเกยวกบการใชเสรภาพในการผานชองแคบ

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

101

ระหวางประเทศและนานนำาหมเกาะ ๑.๑ การออกกฎหมายภายในของรฐชายฝง (Domestic Laws and State Practice) ปญหาการออกกฎหมายภายในของรฐชายฝงสวนใหญ สบเนองมาจากความกงวลและผลประโยชนดานความมนคง (Security Concerns and Interests) ของรฐ แมวา UNCLOS 1982 ไดวางหลกการและบทบญญตในการใหอำานาจของรฐชายฝงในการออกกฎหมายเพอบงคบตอรฐใด ๆ ในการเดนเรอผานทะเลอาณาเขตของตน ในเรองของความปลอดภยในการเดนเรอ การอนรกษทรพยากรทมชวต การรกษาสภาพแวดลอมทางทะเลและอน ๆ ตามมาตรา ๒๑ รวมถงในเขต ตอเนองในเรองของศลกากร รษฎากร อนามย และ คนเขาเมอง ตามมาตรา ๓๓ อยางไรกตาม ในทางปฏบต (State Practice) ยงมรฐชายฝงอกจำานวนมากขยายขอบเขตอำานาจรฐดานความมนคง (Security Jurisdiction) ออกไปเกนกวาขอบเขตทกำาหนดในกฎหมายทะเลหรอแมแตตามอำาเภอใจ แมวาตามกฎหมายทะเล มาตรา ๒๕ วรรค ๓ ไดกำาหนดใหรฐชายฝงสามารถใชสทธในการระงบสทธการผานโดยสจรต ของเรอตางชาตไดเปนการชวคราวเฉพาะพนทดวยเหตผลดานความมนคง เชน การฝกอาวธ แตการระงบสทธเชนนตองเปนการชวคราวและ ไมเลอกปฏบต (Discrimination) ตอรฐใดรฐหนงหรอตอประเภทของเรอ รวมถงตองแจงลวงหนา กรณการขยายขอบเขตอำานาจรฐดานความมนคง ของรฐชายฝงในภมภาคเอเชยแปซฟกสามารถแสดงตามตาราง

การอางสทธดานความมนคงของรฐชายฝง (Security Jurisdiction)

ประเทศ ประเภทของการอางสทธ

กมพชา การควบคมการปฏบตของเรอตางชาตในเขตไหลทวปโดยไมคำานงถง

วตถประสงคและอางสทธการรกษาผลประโยชนดานความมนคงในเขต

ตอเนอง ๒๔ ไมล

จน ตองการการแจงลวงหนาสำาหรบเรอตางชาตในการบรรทกของเสยแลน

ผานทะเลอาณาเขตและเขตเศรษฐกจจำาเพาะ สำาหรบเรอรบตองขออนญาต

ผานลวงหนา และสทธในการรกษาผลประโยชนดานความมนคงในเขต

ตอเนองระยะ ๒๔ ไมล

อนโดนเซย เรอรบและเรอทกชนดทมใชเรอสนคาตองแจงการผานลวงหนาภายใน

ระยะ ๑๐๐ ไมล เรอทกชนดหามจอด ทอดสมอ หรอเดนทางผานโดย

ปราศจากเหตผลทชอบดวยกฎหมาย

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

102

ทมา : Kaye Stuart, Papers in Australian Maritime Affairs No. 22

Freedom of Navigation in the Indo-Pacific Region,

Sea Power Centre, Canberra, pp. 8-12.

การอางสทธดงกลาวของรฐชายฝง เปนทชดเจนวาเปนการ

ออกกฎหมายหรอประกาศฝายเดยวและขดตอบทบญญตตามกฎหมายทะเล

๑๙๘๒ อนอาจนำามาสความขดแยงระหวางผใชสทธกบรฐชายฝงได อนง

การประกาศอางเหตผลดานความมนคงของรฐชายฝง (Security Jurisdiction)

แมวาจะเปนการขดตอหลกกฎหมายทะเล แตในทางปฏบตรฐชายฝงกยงคง

ปฏบตกนตอไป จากการพฒนาเทคโนโลยดานการตรวจการณ การรวบรวม

ขาวสาร และทสำาคญระยะยงของอาวธทขยายออกไปอยางตอเนอง ทำาให รฐชายฝงหนมาทบทวนมาตรการดานความมนคงของตนมากขนและอาจมรฐชายฝงทอางสทธดงกลาวเพมขน หรอรฐเดมทเคยประกาศสทธ

มาเลเซย การฝกทางทหารและการเคลอนกำาลงของกองกำาลงตางชาตในเขตเศรษฐกจ

จำาเพาะและเขตไหลทวปตองไดรบอนญาต

พมา เรอรบตางชาตตองขออนญาตผานและการอางสทธในการจำากดเสรภาพ

ในการเดนเรอและบนผานในเขตเศรษฐกจจำาเพาะและเขตตอเนอง

ดวยเหตผลดานความมนคง

เกาหลเหนอ การผานเขาในเขตทหารระยะ ๖๒ ไมลจากเสนฐานหรอการผานเขาไป

ในระยะ ๕๐ ไมลจากทะเลอาณาเขต เรอและอากาศยานตางชาตทกชนด

ตองไดรบอนญาต

ฟลปปนส แสดงความกงวลในการประชมเรองกฎหมายทะเล (UNCLOS III) เมอ

ป ๑๙๘๒ เกยวกบการปฏบตการทางทหารในเขตเศรษฐกจจำาเพาะ

เกาหลใต เรอรบหรอเรอรฐบาลตางชาตตองขออนญาตผานทะเลอาณาเขต

เปนเวลากอนสามวนลวงหนา

เวยดนาม เรอรบตางชาตตองขออนญาตผานเขาในเขตตอเนอง ๒๔ ไมล เปนการ

ลวงหนาอยางนอย ๓๐ วนกอนการผาน และจำากดเรอรบใหผานได

ไมเกน ๓ ลำาในเวลาเดยวกนดวยเหตผลดานความมนคง เรอดำานำาตอง

เดนเรอบนผวนำาและแสดงธง ไมอนญาตใหอากาศยานขนลงบนเรอและอาวธ

บนเรอตองถกตงไวในลกษณะไมสามารถปฏบตการ (Non Operational

Mode) ไดกอนเขาสพนท ๒๔ ไมล เขตตอเนอง

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

103

เหลานอยแลวอาจขยายเงอนไขตาง ๆ เพมมากขน ในสวนของประเทศไทย จากการใหสตยาบนอนสญญาวาดวยกฎหมายทะเล (UNCLOS) ๑๙๘๒ ไปเมอ ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๕๔ เปนลำาดบท ๑๖๒๑ แลวนน เรายงคงสงวนสทธ การใหสตยาบนในครงนในประเดนความมนคง โดยมสาระสำาคญวา ประเทศไทย จะไมผกพนโดยคำาประกาศหรอการแสดงทาททมวตถประสงคเปนการตด หรอเปลยนแปลงขอบเขตทางกฎหมายของบทบญญตแหงอนสญญาฯ และไมผกพนโดยกฎหมายภายในใดทไมสอดคลองกบหลกกฎหมายระหวางประเทศและอนสญญาฯ ทงน การใหสตยาบนของไทยไมเปนการ รบรองหรอยอมรบการอางสทธเหนอพนทโดยรฐภาคใด ๆ รวมทงการฝก หรอปฏบตการทางทหารในเขตเศรษฐกจจำาเพาะของไทยจะตองไดรบความเหนชอบจากรฐชายฝง๒ ดงนน ประเทศไทยเราจงเปนรฐชายฝง ทประกาศโตแยงการอางสทธใด ๆ ทเกนกวากฎหมายทะเลของรฐชายฝงอนและประกาศสทธของเราเองในเวลาเดยวกน ๑.๒ ปญหาการอางทะเลอาณาเขตเกนกวาทกฎหมายทะเล กำาหนด (Excessive Claim and State Practice) การอางอาณาเขต ทางทะเลเกนกวาทกฎหมายกำาหนดเปนสงทยงเปนปญหาในบางพนท เชน ประเทศเอกวาดอร เอลซลวาดอร ไลบเรย อารเจนตนา บราซล นคารากว เซยราลโอน และโซมาเลย ปานามา๓ คองโก เปร โตโก๔ ไดประกาศทะเลอาณาเขตของตนในระยะ ๒๐๐ ไมลทะเล อนมผลทำาใหการกระทำา ความผดในเขตดงกลาวอยในอำานาจกฎหมายภายในของรฐ โดยเฉพาะ

๑ United nations, Division for Ocean Affair and the Law of the Sea, “Chronological lists of ratifications of, accessions and successions to the Convention and the related Agreements”, < http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm>, ๑๔ ก.พ.๕๖ ๒ กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง ฝายการตางประเทศ, “ความรวมมอ กบตางประเทศ”, <http://www.dmcr.go.th/fag/UNCLOS.htm>, ๑๔ ก.พ. ๕๖ ๓ Federation of American Scientist, “ Apendix 1 Freedom of Navigation”, <http://www.fas.org/man/docs/adr_00/apdx_i.htm>, ๑๔ ก.พ. ๕๖ ๔ US Department of Defense, “ Maritime Claims Reference Manual”, <http://www.dtic.mil/whs/directives/corres/html/20051m.htm.>, ๑๘ ก.พ.๕๖

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

104

อยางยงการกระทำาอนเปนโจรสลดตามกฎหมายทะเล มาตรา ๑๑๑ การอางสทธดงกลาว นอกจากจะเปนการอางสทธเกนกวาบทบญญต ตามกฎหมายทะเลแลว ยงอาจทำาใหเกดความยงยากหากรฐชายฝงไมม ทรพยากรหรอประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมายภายในอยางเพยงพอ เชน ในกรณของการปราบปรามโจรสลดโซมาเลยอาจทำาใหการตความ การกระทำาอนเปนโจรสลดเปนการปลนเรอ รวมถงสทธในการเขาไปปฏบตการ ในพนทดงกลาวของกองกำาลงนานาชาตอาจถกจำากด ดงนน เพอความชอบธรรมในการเขาไปปฏบตการ กองกำาลงฯ ตองอาศยมตคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาตท ๑๘๑๖ (UNSC Resolution 1816)๕

อนทำาใหเกดความยงยากกอนการปฏบตพอสมควร

๑.๓ ปญหาสทธการเดนทางผานชองแคบ (Transit Passage)

กรณนรฐชายฝงทอยบรเวณชองแคบทเปนเสนทางเดนเรอระหวางประเทศ

(Strait used for International Navigation) อาจเกดขอพพาท

กบรฐอนผใชทะเล เชน ในกรณของชองแคบมะละกา (Malacca Strait)

โดย สงคโปร มาเลเซย และอนโดนเซย และในกรณของชองแคบซนดา

(Sunda Strait) และชองแคบลอมบอก (Lombok Strait) โดยอนโดนเซย

อนง สทธการเดนทางผานในบรเวณชองแคบนนไดตกอยภายใตกฎหมาย

ทะเล มาตรา ๓๘ และ ๓๙ ในเรองสทธการเดนเรอและการบนผานชองแคบ

โดยรฐอนสามารถเดนเรอหรอบนผานไดอยางตอเนองโดยไมหยดชะงก

ไมจำากดประเภทของเรอและอากาศยาน และไมถกขดขวาง อยางไรกตาม

ภายใตบทบญญตตามกฎหมายน รฐชายฝงและรฐผใชทะเลไดเกดขอโตแยง

ขนมากมายซงสามารถสรปไดเปนประเดนไดดงตอไปน

ประเดนโตแยงประการแรก ไดเกดขนเกยวกบการอางสทธ

“การเดนทางผานชองแคบแบบปกต (Normal Mode) ตามกฎหมาย

ทะเล มาตรา ๓๙ วรรค ๑ ทำาไดหรอไมอยางไร?” การตความในเรอง

การเดนทางแบบปกตนไดถกตความโดยรฐผใชทะเลหรอชาตมหาอำานาจ

เชน สหรฐฯ วาเปนการเดนเรอและการบนแบบปกต (Normal Mode)

ตามประเภทของเรอนน ๆ เชน เรอดำานำาสามารถเดนทางใตผวนำา

๕ Zou Keyuan, “ Maritime Enforcement of United Nations Security Council Resolutions: Use of Force and Coercive Measures”, The International Journal of Marine and Coastal Law, No26, 2011, p. 238.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

105

เรอบรรทกเครองบนสามารถสงเครองบนขนปฏบตการได หรอเรอรบ

สามารถปฏบตการทางยทธวธและใชอปกรณทางทหารได กำาลงทางเรอ

หรอเรอรบสามารถเดนทางเปนรปกระบวนได อากาศยานทหารสามารถ

บนผานชองแคบโดยไมตองประกาศและถกขดขวาง การปฏบตเชนน

ไดสรางความกงวลดานความมนคงตอรฐชายฝงทอยบรเวณชองแคบ

ระหวางประเทศ เชน มาเลเซย สงคโปร อนโดนเซย เปนอยางมาก

ประเดนโตแยงประการทสอง เกดขนเมอรฐชายฝงตงคำาถามวา

“ชองแคบใดถอวาเปนชองแคบระหวางประเทศ” คำาจำากดความของ

ชองแคบระหวางประเทศนยงมความคลมเครอ เนองจากกฎหมายทะเล

๑๙๘๒ มาตรา ๓๔ ไดกำาหนดไวเพยงสถานะทางกฎหมายของชองแคบท

ใชเปนเสนทางเดนเรอระหวางประเทศในเรองของการใชสทธการเดนเรอ

ระหวางประเทศจากสวนหนงของทะเลหลวงหรอเขตเศรษฐกจจำาเพาะ

ไปสอกสวนหนงของทะเลหลวงหรอเขตเศรษฐกจจำาเพาะเทานน แตลกษณะ

ของชองแคบระหวางประเทศนนกฎหมายมไดกำาหนด ดงนน ความคลมเครอ

อนอาจจะนำามาสประเดนพพาทจงอยในประเดนทวาชองแคบใดถอวา

เปนชองแคบระหวางประเทศ ซงรฐผใชทะเลสามารถอางสทธการผาน

ชองแคบได

ประเดนโตแยงประการสดทาย “การประกาศปดชองแคบทำาได

หรอไม?” ตามบทบญญตมาตรา ๔๔ แหงกฎหมายทะเล ๑๙๘๒ การใช

สทธการเดนทางผานชองแคบนนระงบมได ความขดแยงในกรณนเคยเกดขน

ในป ค.ศ.๑๙๘๘ เมออนโดนเซยประกาศปดชองแคบซนดาและลอมบอก

ใน กนยายน ค.ศ.๑๙๘๘ ในครงนน ผบญชาการทหารสงสดอนโดนเซย

ประกาศอยางเปนทางการในการปดชองแคบเพอการฝกทางทหารภายใน

ประเทศภายใตรหส “Air/Sea Tactical Exercise Activity” การประกาศ

นไดถกประทวงอยางรนแรงจากออสเตรเลย โดยอางวาสทธในการผาน

ชองแคบนรฐชายฝงจะละเมดมไดตามบทบญญตในกฎหมายทะเล๖ ฝรงเศส

สหรฐฯ ญปน และนวซแลนด ไดประทวงทางการทตในเวลาตอมา อยางไร

กตาม อนโดนเซยไดอางวาการประกาศปดชองแคบน อนโดนเซยถอวา

๖ Donald R. Rothwell, “The Indonesian Straits incident Transit or archipelagic sea lanes passage?”, Marine Policy November 1990, p. 495.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

106

เปนการปฏบตตามนโยบายความเปนเอกลกษณของชาต (Wuwasun

nusuntara) โดยอาศยอำานาจตามกฎหมายภายใน ป ค.ศ.๑๙๖๐ ทถอวา

นานนำาภายในหมเกาะของอนโดนเซยหลงเสนฐานหมเกาะนนมสภาพ

เปนนานนำาภายใน (Internal Waters)๗ อนทำาใหอนโดนเซยมอำานาจ

อธปไตยอยางสมบรณในการดำาเนนการดงกลาว

เมอพจารณาจากสถานการณการใชชองแคบระหวางประเทศ

เปนเสนทางเดนเรอในปจจบน การเพมขนอยางรวดเรวของการขนสง

สนคาระหวางประเทศ ความตองการพลงงาน ความกงวลเรองความมนคง

ทางทะเล และการเคลอนกำาลงทางยทธศาสตรของกองเรอตางชาต

หรอประเทศมหาอำานาจ โดยการอางสทธการผานชองแคบอาจขยาย

เปนประเดนขดแยงไดในอนาคต อนง การใชสทธผานชองแคบนไดรวมถง

สทธการบนผานซงรฐชายฝงไมสามารถขดขวาง ยกเวน ชองแคบทม

ลกษณะภมศาสตรเปนชองแคบระหวางเกาะ (Island) และแผนดนหลก

(Main land) ตามมาตรา ๓๘ ประเดนนยงคงมความออนไหวในเรองของ

ความมนคง (Security Concerns) ของรฐชายฝงหากผใชสทธเปนเรอ

หรออากาศยานทหาร

๑.๔ สทธการเดนเรอผานในนานนำาหมเกาะ (Archipelagic

Passage) กลาวโดยทวไป คำานยามของรฐหมเกาะคอรฐทประกอบดวย

เกาะหนงเกาะหรอมากกวานนหรอกลมของหมเกาะ ตามกฎหมายทะเล

มาตรา ๔๖ รฐหมเกาะมสทธในการลากเสนฐานตรงเชอมระหวางขอบนอก

ของเกาะทอยนอกสดหรอแนวหน (Drying Reefs) ถาภายในเสนฐาน

ดงกลาวประกอบดวยแผนดนและพนนำา ซงอตราสวนระหวางแผนดน

และผนนำาอยระหวาง ๑ ตอ ๑ ถง ๙ ตอ ๑ ทงนความยาวของเสนฐาน

ดงกลาวในแตละเสนตองไมเกน ๑๐๐ ไมลทะเล ยกเวน เสนฐานตรง

จำานวนไมเกน ๓ % ของเสนฐานตรงทลอมรอบหมเกาะอาจขยายความยาว

ออกไปเกน ๑๐๐ ไมลทะเลไดแตไมเกน ๑๒๕ ไมลทะเล (มาตรา ๔๗)

การประกาศนานนำาหมเกาะนน สภาพของพนนำาภายในเสนฐานตรง

ของรฐหมเกาะนนจะกลายสภาพเปนนานนำาหมเกาะ (Archipelagic

Waters) ซงรฐใด ๆ สามารถเดนเรอทางผานภายใตบทบญญตตามกฎหมาย

๗ Ibid, p.496.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

107

ในเรองของสทธการผานโดยสจรตไดตามมาตรา ๕๒ ในการนรฐหมเกาะ

ตองกำาหนดเสนทางเดนเรอภายในนานนำาหมเกาะ (Archipelagic Sea

Lanes : ASLs) สำาหรบเสนทางเดนเรอและการบนผานของรฐอน ๆ โดย

การใชสทธน รฐผใชสทธสามารถเดนทางผานอยางตอเนอง โดยไมหยด

ชะงก ระหวางสวนหนงของทะเลหลวงหรอเขตเศรษฐกจจำาเพาะอกฝงหนง

ไปยงอกฝงหนง การอางสทธของรฐชายฝงในภมภาคเอเชยแปซฟกและ

รฐอน ๆ ในการเดนทางผานนานนำาหมเกาะน ในทางปฏบต (State

Practice) ยงคงมประเดนโตแยงในทางกฎหมายระหวางรฐหมเกาะและ

รฐผใชทะเลอยหลก ๆ สามประการ ไดแก

๑.๔.๑ การประกาศกฎหมายภายในใหนานนำาหมเกาะ

มสภาพเปนนานนำาภายใน ประเดนโตแยงเกดขนในกรณของฟลปปนส๘

และอนโดนเซย๙ ถอวานานนำาดานหลงเสนฐานหมเกาะเปนนานนำาภายใน

(Internal Waters) อนง ตามกฎหมายทะเล มาตรา ๒ แลว นานนำาหลง

เสนฐานตรง (Straight Baselines) ของรฐหมเกาะ (Archipelagic State)

จะถกถอวาเปนเขตนานนำาหมเกาะ (Archipelagic Waters) ซงเรอชาตใด ๆ

กตาม สามารถใชสทธเดนทางผานโดยสจรตได (Innocent Passage)

การประกาศสทธในการอางสทธพนนำาหลงเสนฐานหมเกาะเปนนานนำา

ภายใน (Internal Waters) เชนน สงผลใหเรอตางชาตทเดนทางผานนานนำา

ในบรเวณนนตกอยในอำานาจของรฐชายฝง ซงอาจสามารถดำาเนนการ

ในการสกดกน ตรวจคน ขดขวางและยดเรอ โดยอำานาจตามกฎหมาย

ภายในของรฐผอางสทธ

๑.๔.๒ การกำาหนดเสนทางเดนเรอและการบนผาน

นานนำาหมเกาะ (Archipelagic Sea Lanes : ASLs) ไมครบถวน

ตามกฎหมายทะเลมาตรา ๕๓ รฐหมเกาะมภาระทางกฎหมายทจะตอง

กำาหนดเสนทางเดนเรอหลกระหวางประเทศ (International Navigation)

๘ Marry Ann Palma, The Philippine as an archipelagic and Maritime Nation: Interests Challenges and Perspectives RSIS Working Paper No 182, S. Rajaratnam School of International Studies, Singapore, 21 July 2009, p.9. ๙ Donald R. Rothwell, “The Indonesian Straits incident Transit or archipelagic sea lanes passage?”, Marine Policy November 1990, p. 496.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

108

ใหครบถวนและเออตอการเดนทางตามสภาพภมประเทศ การกำาหนด

เสนทางดงกลาวโดยปกตจะพจารณาถงความสำาคญของเสนทางเดนเรอหลก

ความสะดวก ปลอดภยและประหยดในการเดนทาง ประเดนโตแยงเกดขน

ในเวลาตอมา ในประเดนคำาถามแรกทวา เสนทางเดนเรอใดถอวาเปน

เสนทางเดนเรอระหวางประเทศ คำาถามในประเดนนคลายกบการใช

สทธในการผานชองแคบ และคำาถามในประเดนตอมาคอ รฐหมเกาะ

ตองกำาหนดเสนทางผานจำานวนเทาไรจงจะจดวาเพยงพอ ในกรณของ

อนโดนเซย อนโดนเซยไดกำาหนดเสนทางเดนเรอผานบรเวณนานนำาหมเกาะ

ของตนไว ๓ เสนทางหลก ไดแก เสนทางชองแคบซนดาผานทะเล

นาทนาไปทะเลจนใต เสนทางชองแคบลอมบอกผานชองแคบมากสกา

ไปทะเลสลาเวส และชองแคบตมอรผานชองแคบเลตไปทะเลบนดา๑๐

การกำาหนดเสนทางของอนโดนเซยนมกถกวจารณจากรฐผใชทะเล

โดยเฉพาะสหรฐฯ และออสเตรเลยอยบอยครงวา การกำาหนดเสนทาง

เหลานไมเพยงพอและขาดการกำาหนดเสนทางจากตะวนออกไปตะวนตก

(East - West ASL)๑๑ ในกรณของฟลปปนส แมวาฟลปปนสยงมได

กำาหนดเสนทางผานนานนำาหมเกาะอยางเปนทางการ แตฟลปปนสอางวา

ไดจดเตรยมเสนทางดงกลาวไวอยางเพยงพอแลว โดยมเสนทางเหนอไป

ใตจากทะเลเซลเบสไปทะเลจนใต และเสนทางตะวนออกไปตะวนตกจาก

ชองแคบบลลาแบค (Balabac) ไปมหาสมทรแปซฟก๑๒

๑.๔.๓ การเดนทางแบบปกต (Normal Mode) ใน

เสนทางผานนานนำาหมเกาะตามกฎหมายทะเล มาตรา ๕๓ วรรค ๓ กรณ

พพาทเกดขนเมอเรอของรฐผใชเสนทางนนถกจำากดสทธและถกยบยง

ตามกฎหมายภายในของรฐชายฝง ในกรณของอนโดนเซย เพอเปนการ

ยนยนสทธการเดนทางแบบปกตผานเสนทางบรเวณนานนำาหมเกาะและ

การยนยนการผานเสนทางจากตะวนออกไปตะวนตกของสหรฐฯ ในเดอน

กรกฎาคม ๒๕๔๖ สหรฐฯ ไดแสดงสทธโดยการเคลอนกำาลงกองเรอ

๑๐ Viven Jane Evangelio Cay, “Archipelagic Sea Lanes Passage and Maritime Security in Southeast Asia”, World Maritime University, 2010, p. 44. ๑๑ Ibid, p. 47. ๑๒ Ibid, p. 57.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

109

บรรทกเครองบน USS Carl Wilson พรอมกระบวนเรอคมกนและสงเครอง

บน F/A 18 ๕ เครอง ขนปฏบตการขณะเดนทางผานเสนทางเดนเรอบรเวณ

นานนำาหมเกาะ (ASL) ตามเสนทางโตแยงจากตะวนออกไปตะวนตก

จากทะเลชวาไปทะเลสลาเวส ซงกอใหเกดความตงเครยดขนในพนท

ในชวงเวลาหนง จากเหตการณดงกลาวรฐบาลอนโดนเซยไดประทวง

สหรฐฯ อยางเปนทางการโดยกลาวหาวาเครองบน F/A 18 ไดรกลำา

นานฟาของอนโดนเซย๑๓ อนง เสรภาพในการเดนเรอและบนผานนานนำา

หมเกาะของอนโดนเซยนอาจเปนประเดนความขดแยงเกดขนไดตลอดเวลา

อนสบเนองมาจากลกษณะทางภมศาสตรอนเปนเสนทางเดนเรอหลก

แหงหนงของโลก โดยเฉพาะประเทศมหาอำานาจทางทะเล เชน สหรฐฯ

ซงไดใชเสนทางดงกลาวในการเคลอนกำาลงทางยทธศาสตรในภมภาค

ทมา Source: Resolution MSC.72(69) http://www.imo.org at p. 9

เสนทางเดนเรอสากลผานนานนำาหมเกาะทกำาหนดโดยอนโดนเซย

Source: Ocean and Law Policy Series, Vol. 1 No. 1 1997 at p11

เสนทางเดนเรอสากลผานนานนำาหมเกาะทกำาหนดโดยฟลปปนส

๑๓ Ibid, p.48.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

110

๒. เสรภาพในการเดนเรอในเขตเศรษฐกจจำาเพาะและ เขตไหลทวป กลาวโดยทวไป พนทเขตเศรษฐกจจำาเพาะทวโลกรวมกน

มประมาณ ๓๑.๙ ลานตารางไมล หรอประมาณ ๓๐ เปอรเซนตของพนท

มหาสมทรทงหมด๑๔ ตามกฎหมายทะเลมาตรา ๕๕ รฐชายฝงมสทธ

อธปไตย (Sovereign Right) ในการแสวงประโยชนจากทรพยากรในเขต

เศรษฐกจจำาเพาะ (Economic Exclusive Zone : EEZ) ในระยะ ๒๐๐ ไมล

จากเสนฐานตรง และอำานาจเฉพาะ (Exclusive Jurisdiction)

ในการเกาะเทยมหรอสงปลกสรางในทะเล การวจยทางวทยาศาสตรและ

การออกมาตรการในการรกษาทรพยากรและสงแวดลอมของตน รวมถง

การบงคบใชกฎหมายภายในเพอคมครองและจดการทรพยากรธรรมชาต

ของตนตามมาตรา ๗๓ อยางไรกตาม เสรภาพการเดนเรอในบรเวณนมได

ถกจำากดตราบเทาทการเดนเรอนนไมกอใหเกดผลกระทบตอการแสวงหา

ทรพยากรของรฐชายฝง เสรภาพการเดนเรอในเขตเศรษฐกจจำาเพาะนน

มขอบเขตเชนเดยวกบเสรภาพในทะเลหลวง การเดนเรอตามมาตรา ๕๘

และ ๘๗ ในสวนของเขตไหลทวป (Continental Shelf) อาณาเขตของ

ไหลทวปโดยทวไปไดถกกำาหนดใหอยในระยะ ๒๐๐ ไมล จากเสนฐานตรง

ของรฐชายฝงในกรณปกต และสามารถขยายออกไปไดอกไมเกน ๑๕๐ ไมล

ในกรณพเศษตามมาตรา ๗๖ สทธอธปไตยในการแสวงหาทรพยากร

จากเขตไหลทวปของรฐชายฝงไดถกกำาหนดตามมาตรา ๗๗ ในลกษณะท

คลายคลงกบเขตเศรษฐกจจำาเพาะ ประเดนโตแยงไดเกดขนเมอรฐชายฝง

ไดอางสทธในการจำากดการปฏบตการทางทหารของเรอรบของชาตอน

เชน การฝก การเคลอนกำาลง การลาดตระเวน และการรวบรวมขาวสาร

ดวยเหตผลดานความมนคงของรฐชายฝง โดยอางบทบญญตตามมาตรา

๓๐๑ เรองการใชทะเลอยางสนต (Peaceful Use) ซงกลาวไววา

“ในการใชสทธและหนาทภายใตกฎหมายทะเลน ชาตสมาชกควรอด

กลนตอการใชกำาลงใด ๆ ตอความมนคงของรฐ (Territorial Integrity)

หรอ เสรภาพทางการเมอง (Political Independence) ของรฐใด ๆ

๑๔ Robert Nadelson, “The Exclusive Economic Zone State claims and the LOS Convention”, Marine Policy, November, 1992, p. 465.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

111

ในลกษณะทไมสอดคลองกบหลกกฎหมายระหวางประเทศทกำาหนดไวในกฎบตรแหงสหประชาชาต (UN Charter)” สำาหรบชาตทสงวนสทธ ในการปฏบตการทางทหารของชาตอนในเขตเศรษฐกจจำาเพาะของตนโดยปราศจากความยนยอม ตงแตการลงนามและการใหสตยาบนตอกฎหมายทะเล ไดแก อนเดย มาเลเซย ปากสถาน อรกวย บราซล เคนยา ๑๕

รวมถงไทยดวย สำาหรบจนไดแสดงความเหนสนบสนนแนวคดนอยางชดเจนโดยกลาววา เสรภาพการเดนเรอในเขตเศรษฐกจจำาเพาะ มขอจำากดตราบเทาทการใชสทธนนไมเปนการใชทะเลอยางสนต (Peaceful Use) ซงการใชสทธอนไมเขากบกฎหมายน (Non Peaceful Activities) เชน การเคลอนกำาลง การลาดตระเวนและการสำารวจทางทหารเปนสวนหนง ของการเตรยมสนามรบ (Battlefield Preparation) การกระทำาเหลานควรอยภายใตการเคารพสทธ (Subject to/ due regard for) ตอ รฐชายฝง๑๖ สำาหรบมหาอำานาจโดยเฉพาะ สหรฐฯ กโตแยงสทธการ เคลอนกำาลงผานในเขตเศรษฐกจจำาเพาะในเรองของเสรภาพในการเดนเรอ และการบน (Freedom of Navigation and Overflight) เหนอเขตเศรษฐกจจำาเพาะตามมาตรา ๕๘ โดยกลาววา การใชสทธนมไดจำากดประเภทของเรอและอากาศยานแตอยางใด สหรฐฯ ถอวาเสรภาพในการเดนเรอ ในเขตเศรษฐกจจำาเพาะและทะเลหลวงเปนสทธพนฐานของรฐใดๆ กตามในการเดนเรอโดยมตองไดรบความยนยอมจากรฐชายฝง ทงน สหรฐฯ ไดยนยนวาเสรภาพในการปฏบตการทางทหารและการรวบรวม ขาวกรองในเขตเศรษฐกจจำาเพาะของชาตอนนน สหรฐฯไดปฏบตมาตงแตยคสงครามเยนโดยมตองขอความยนยอมจากรฐใด๑๗ โดยฝาย

๑๕ Abdul Ghafur Hamid Khin Maung Sein, “Striking A Balance Between the Rights of A Coastal State in its Exclusive Economic Zone and Freedom of ๑๖ Navigation of Other States A critical and Analysis”, Asian Journal of International Law”, Vol. 2 Issue 1-2, 2007, p.14.Mark J.Valencia, “Conclusions and the way forward”, Marine Policy No 29, 2005, p.186. ๑๗ Raul (Pete) Pedrozo, “Preserving Navigational Rights and Freedoms: The Right to Conduct Military Activities in China’s Exclusive Economic Zone”, Chinese Journal of International Law, 2010, p. 5.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

112

ทสนบสนนการอางเสรภาพในการเดนเรอไดแก สหรฐฯ อตาล เยอรมน

เนเธอรแลนด และองกฤษ๑๘ การตความกฎหมายทะเลของทงสองฝายนน

ไดนำามาสความขดแยงในเรองปฏบตการทางทหารในเขตเศรษฐกจจำาเพาะ

ซงมตวอยางมากมาย เชน การชนกนระหวางเครองบนลาดตระเวน

ทางทะเลสหรฐฯ EP-3 และ บ.ขบไลจน F-8 ในเขตเศรษฐกจจำาเพาะของ

จนในเดอน เมษายน ๒๕๔๔ หรอ กรณเรอสำารวจสมทรศาสตรกองทพเรอ

สหรฐฯ USS Bowditch ถกเรอฟรเกตจนชด Jianheu III บงคบให

ออกจากเขตเศรษฐกจจำาเพาะของจนในทะเลเหลอง ในเดอนมนาคม

๒๕๔๔๑๙ หรอ กรณการตรวจพบเรอดำานำาจนชน หมง (Ming Class)

ในเขตเศรษฐกจจำาเพาะของญปนในป ๒๕๔๖๒๐ และในกรณของ

เรอสำารวจสมทรศาสตร กองทพเรอสหรฐฯ USS Impeccable

ถกเรอทางการจน ๕ ลำา บงคบใหออก

จากพนทเขตเศรษฐกจจำาเพาะทจนอางสทธ

ในทะเลจนใตในระยะ ๗๕ ไมล จากเกาะ

ไหหนาน๒๑ ในสถานการณทเทคโนโลย

ดานการตรวจการณและรวบรวมขาวสาร

ไดถกพฒนาอยางรวดเรว ความขดแยงใน

ประเดนน อาจมแนวโนมขยายตว ดวย

เหตผลดานความกงวลของรฐชายฝงใน

การปฏบตการทางทหารของรฐอน

๑๘ Institute for Ocean policy and Ship and Ocean Foundation and East West Center, “The Regime of Exclusive and Economic Zone : Issues and Responses A Report of The Tokyo Meeting 19- 20 February 2003”, Tokyo, p.4. ๑๙ Raul Pedrozo, “Close Encounters at Sea The USNS Impec-cable Incident”, Naval War College Review Summer Vol. 62, No. 3, 2009, p.101. ๒๐ Institute for Ocean policy and Ship and Ocean Foundation and East West Center, Ibid, p.6. ๒๑ Raul Pedrozo, Ibid.

USS Impeccable

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

113

๓. เสรภาพในการเดนเรอในทะเลหลวง

ทะเลหลวงในปจจบนมพนทประมาณ ๕๐ % ของผวโลก

กลาวโดยทวไป รฐใด ๆ มเสรภาพในการเดนเรอ การบนผาน การวางสาย

เคเบลใตนำา การสรางเกาะเทยมและสงปลกสรางอน ๆ ภายใตกฎหมาย

ระหวางประเทศ และการประมงภายใตบทบญญตเรองการประมงและ

การสำารวจทางวทยาศาสตรภายใตกฎหมายทเกยวของ ตามมาตรา ๘๗

แหงกฎหมายทะเล ในกรณรฐชายฝงประกาศขยายเขตไหลทวป (Continental

Shelf) ออกไปจากเดม (๒๐๐ ไมล) ไปอก ๑๕๐ ไมล การประกาศดงกลาว

จะมผลเฉพาะทรพยากรใตผวดน (Sub Soil) แตทรพยากรทอยเหนอ

ผวดนและพนนำา (Water Column) ยงคงเปนทรพยากรทอยในขอบเขต

ของทะเลหลวง ซงรฐตาง ๆ สามารถแสวงสทธในการหาประโยชนตาม

กฎหมายทะเล มาตรา ๗๖ อนง ภายใตบทบญญตตามกฎหมายทะเล

ในทะเลหลวง เรอชาตอนยกเวนเรอรบอาจถกบงคบใหมภาระในการ

ชวยเหลอผประสบภย (Duty to Render Assistance) ตามมาตรา ๙๘

หรอถกสกดกนในการปราบปรามยาเสพตดตามความรวมมอระหวาง

ประเทศหากรฐเจาของเรอยนยอมตามมาตรา ๑๐๗ หรออาจถกใชสทธ

ในการตรวจเยยม (Right of Visit) ตามมาตรา ๑๑๐ และถกใชสทธ

ไลตามตดพน (Hot Pursuit) เพอสกดกนหรอตรวจคน หากการกระทำา

ความผดไดเกดขนในอาณาเขตทางทะเลของรฐชายฝงตามมาตรา ๑๑๑

อยางไรกตาม เสรภาพในการเดนเรอในทะเลหลวงอาจเปนประเดนโตแยง

นอกเหนอจากกรณดงกลาวในประเดนดงตอไปน

๓.๑ การอางเขตปลอดภยรอบสงปลกสรางหรอแทน

ขดเจาะในทะเลเกนกวาทกฎหมายกำาหนด โดยปกตรฐเจาของสงปลกสราง

ในทะเลหรอเกาะเทยม (Artificial Islands) หรอแทนขดเจาะ (Oil and

Gas Installations) สามารถประกาศเขตปลอดภย (Safety Zone) ใน

ระยะไมเกน ๕๐๐ เมตร รอบสงปลกสรางดงกลาว ตามมาตรา ๖๐ วรรค ๕

และเรอของรฐตาง ๆ ตองเคารพและปฏบตตามขอกำาหนดซงเปนมาตรฐาน

สากลของสงปลกสราง ตามมาตรา ๖๐ วรรค ๖ อยางไรกตาม ในการปฏบตจรง

ยงคงมบางรฐ เชน อนเดย ปากสถาน ไนจเรย กายานา มไดประกาศ

เขตปลอดภยดงกลาว หรอเขตนไดขยายออกไปตามความเหมาะสม

ตามดลยพนจของรฐชายฝง ในกรณของไนจเรยไดประกาศสทธในการ

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

114

ยบยงเรอในการเขาสพนทเฉพาะหากไมไดรบอนญาต และในกรณของ

อนเดยไดประกาศรวมการบงคบใชกฎหมายในเขตปลอดภยนใหอยใน

อำานาจรฐ (Territorial Jurisdiction) อกดวย๒๒ ความกงวลดาน

ความมนคงในพนทบรเวณรอบสงปลกสรางในทะเลน สบเนองมาจาก

เหตผลในประเดนของความพอเพยงของมนเมอ

เทยบกบระยะของอาวธสมยใหมหรอภยคกคามใน

รปแบบใหม เชน การกอการราย ประเดนนยงคง

เปนทถกแถลงกนอย อยางไรกตาม หากมเหตการณท

ทำาใหเกดความกงวลดานความมนคงเพมขน รฐชายฝง

อางขยายเขตปลอดภยของตนเพอรกษาผลประโยชน

ทางเศรษฐกจหรอความมนคงดานพลงงานอนอาจ

กระทบตอเสรภาพในการเดนเรอในทะเลหลวงและ

เขตเศรษฐกจจำาเพาะดวย

๓.๒ การอางกรรมสทธในหมเกาะตาง ๆ ในพนท เชน ทะเลจนใต

และชองแคบไตหวน การอางกรรมสทธในพนทพพาทในทะเลจนใต (South

China Sea Dispute) บรเวณหมเกาะสแปรตลย (Spratly) อนประกอบ

ดวย ๖ ชาตพพาท ไดแก จน ไตหวน มาเลเซย บรไน ฟลปปนส เวยดนาม

และหมเกาะพาราเซล (Paracel) อนประกอบดวย ๔ ชาต ไดแก จน

เวยดนาม ไตหวน และ ฟลปปนส โดยการอางการครอบครองเกาะ

โขดหน และแนวปะการงในพนท สงผลใหเกดการอางสทธในพนทเขต

เศรษฐกจจำาเพาะทง ๆ ทมเกาะ โขดหน และแนวปะการงในพนทเปน

จำานวนมากไมมสภาพเปนเกาะทมนษยสามารถอาศยได อนจะสามารถ

อางสทธในการประกาศเขตเศรษฐกจจำาเพาะไดตามมาตรา ๑๒๑ อนง

การอางกรรมสทธของรฐพพาทอาจมเหตผลมาจากการคาดคะเนปรมาณ

โฮโดรคารบอนเปนจำานวนมากใตพนนำาบรเวณนน การแสดงสทธของรฐ

ตาง ๆ ในพนทพพาทไดนำามาสการใชกำาลงและเกดการปะทะระหวาง

แทนขดเจาะในทะเล

๒๒ Robert Nadelson, “The Exclusive Economic Zone State claims and the LOS Convention”, Marine Policy November, 1992, p.468.

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

115

คพพาท เชน จน - ฟลปปนส และ จน – เวยดนาม ดงเชนทผานมาในอดต และยงคงมแนวโนมเกดขนตอไป ความขดแยงดงกลาวกระทบตอเสรภาพในการเดนเรอในภมภาคเอเชยแปซฟก ในฐานะทเปนเสนทางคมนาคมหลก (Sea Line of Communication : SLOC) แหงหนงของโลก ๓.๓ การใชมาตรการในการรกษาความมนคงทางทะเลและ การรกษาสภาพแวดลอม จากการประกาศนโยบายทำาสงครามกบการกอการราย (War on Terror) ของประธานาธบด จอรจ บช ความรวมมอในการ ตอตานการกอการรายและการแพรกระจายของอาวธทำาลายลางสงบางอยาง อาจมผลกระทบตอเสรภาพในการเดนเรอ เชน มาตรการตอตานการแพรกระจายของอาวธทำาลายลางสง (Proliferation Security Initiative : PSI) ทไดสรางความรวมมอระหวางชาตพนธมตรในการขนตรวจคน สกดกน เรอและอากาศยานตางชาตทตองสงสยวาลำาเลยงอาวธทำาลายลางสง (Weapon of Mass Destruction : WMD) โดยเฉพาะในทะเลหลวง หรอในบางครงอาจมการสรางความชอบธรรมโดยออกเปนมตของคณะมนตรความมนคงของสหประชาชาต เชน มตคณะมนตรความมนคงท ๑๕๔๐ (UN Resolution 1540) ทประกาศวา การแพรกระจายของอาวธทำาลายลางสง เปนภยคกคามตอสนตภาพและความมนคงของโลก และมตฯ ท ๑๗๑๘ (UN Resolution 1718) ในการตอตานการลำาเลยงอาวธทำาลายลางสง ของเกาหลเหนอ แมวาในปจจบน การขนตรวจคน ยด จบกมเรอ ทตองสงสยเปนการปฏบตตามมตคณะมนตรความมนคงฯ และตองอาศย ความยนยอมจากรฐเจาของธง แตในอกดานหนง มาตรการเหลาน ถกวพากษวจารณวามนไมสามารถปฏบตไดอยางมประสทธภาพ โดยปราศจาก การละเมดเสรภาพในการเดนเรอ๒๓ ในกรณของการใชมาตรการในการรกษาสภาวะแวดลอม กรณตวอยางทชดเจนไดแก การเดนเรอ ของเรอสนคาญปน Akatsuki Maru ในป ๑๙๙๒ ซงไดบรรทกพลโตเนยม จากฝรงเศสไปญปน เพอทำาการแปรสภาพและนำากลบมาใชใหม การเดนทางของเรอดงกลาวไดถกประกาศหามเขาพนททะเลอาณาเขตและเขตเศรษฐกจจำาเพาะจากรฐชายฝง เชน ออสเตรเลย นวซแลนด รวมทงอนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร ไดประกาศหามเรอดงกลาวผานชองแคบมะละกา กรณนไดถกวพากษกนอยางกวางขวางวาเปนการ

๒๓ Mark J.Valencia, Ibid, p. 186.เรอ Akatsuki Maru

นาวกาธปตยสารคลงปญญา พฒนาผนำา

116

๒๔ Donald R. Rothwell, “Navigational Rights and Freedoms in the Asia Pacific Following Entry into Force of the Law of the Sea”, Virginia Journal of International Law 1995, 28 May 2011,

ละเมดตอกฎหมายทะเล ๑๙๘๒๒๔ ทงน การจำากดเสรภาพในการเดนเรอน รวมถงการกระทำาในรปแบบอนๆ จากรฐชายฝงโดยการเลอกปฏบต เชน เรอประมงตางชาตตองแจงการผานเขตเศรษฐกจจำาเพาะลวงหนา หรอตามขอกำาหนดตามกฎหมายอน เชน เรอบรรทกนำามนทมผนงตวเรอชนเดยวหามผานในอาณาเขตทางทะเล หรอเรอทบรรทกวตถอนตรายอาจไมไดรบอนญาตใหผานนานนำา เปนตน บทสรป ปจจบนเสรภาพในการเดนเรอในอาณาเขตทางทะเลของรฐ ตาง ๆ ยงคงมประเดนโตแยงอยมาก อนเกดมาจากความกงวล ดานความมนคง การปกปองทรพยากร และการรกษาสภาพแวดลอม ของรฐชายฝง (Security and Environment Concerns) การแสวงหาทรพยากรในทะเลเพอสนบสนนกจกรรมทางเศรษฐกจมสวนในการผลกดนใหรฐตาง ๆ แสวงหาและปองกนสทธของตนเอง ในทะเลเพมขน อนอาจนำาไปสขอพพาทได เสรภาพในการเดนเรอ ในอนาคตอาจถกจำากดใหลดลง โดยรฐชายฝงไดพจารณาถงประเภท ของเรอและสนคาทบรรทก ในสวนของประเดนความมนคง การอางสทธ ของรฐดานความมนคง (Security Jurisdiction) และการปฏบตการทางทหารในเขตเศรษฐกจจำาเพาะของประเทศอน ยงคงเปนผลประโยชนแหงชาตของแตละฝายทกลาวอาง แมวาสารบญญตในกฎหมายทะเล ค.ศ.๑๙๘๒ มวตถประสงคหลกในการสรางสมดลระหวางรฐชายฝงและ รฐผใชทะเล แตกยงถกวจารณเสมอโดยเฉพาะในประเดนเรองของ ความคลมเครอ อนส บเนองมาจากการตความใหสอดคลองกบความตองการ ของตน และความลาสมยเมอคำานงถงการพฒนาทางเทคโนโลยของการ ตรวจการณ อาวธ และภยคกคามรปแบบใหม อนนำามาสความทาทาย ในอนาคต ในเรองของความรวมมอและกลไกระหวางประเทศในการกำาหนดขอตกลง หรอแนวทางปฏบตเพอประสานผลประโยชน และการ

แกปญหาขอพพาทในการใชทะเลระหวางรฐตอไปโดยสนตวธ