“เราไมตองการเอาชนะสเหลอง เราไมตองการเอาชนะสแดง

เราตองคดวาตองการเปลยนประเทศเพอเอาชนะความยากจน ความเหลอมลา

ประเทศชาตจะไดอยรวมกน

อยางเปนเอกภาพ”

คากลาวของครสน รปสง ผนาภาคประชาสงคมคนสาคญของภาคอสานทใชเวลามากกวา ๓๐ ปของทานทมเทในการเรยกรอง

เพอการพฒนาอยางมสวนรวม การกระจายอานาจและสทธชมชน

ครสนเสยชวตลงดวยวย ๖๙ ป ในวนท ๒๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ดวยอาการหวใจวายเนองจากสขภาพรางกายทออนแอและขาดการพกผอนมาเปนเวลานาน

ทานเปนทรจกดจากการเขาไปเปนสวนรวมของพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทยในป พ.ศ. ๒๕๑๗ หลงจากนนครสนไดกลบมาใชชวตเปนครประชาบาลกอนทจะกลายเปนเกษตรกรเตมตวและกอตงสหพนธสหกรณของผเลยงววควายภาคอสาน ตงอยทตาบลทานางแนว อาเภอแวงนอย จงหวดขอนแกน

ครสน รปสง และ

ขอความททานทงไวใหประเทศไทย

¨´ËÁÒ¢‹ÒÇ »ÃШíÒà ×͹¡Ã¡®Ò¤Á 2559

2

ทานใชโอกาสนในการสอนเรองประชาธปไตยและการตอสกบความจนใหกบเกษตรกร

นอกจากนแลวทานยงมบทบาทเดนระดบนโยบาย อาทเชน การดารงตาแหนงเปนคณะอนกรรมการประสานงานสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน) สมาชกสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และประธานกรรมการบรหารกองทนฟนฟและพฒนาเกษตรกร

ครสนยาวาศตรตวจรงของประเทศไทยแทจรงแลวไมใชนกการเมองหรอบคคลใดบคคลหนง แตประเทศไทยตองตอสกบความไมเทาเทยมกนทปดกนแสรภาพ การมสวนรวมและการกระจายอานาจของประชาชน ภาคประชาสงคมทถกกดกน หากเราตอสศตรทแทจรงเหลานไดสาเรจ จะเปนหนทางทจะนามาซงสงคมธรรมาภบาล

ความสญเสยครงนเปนความสญเสยครงยงใหญของใครหลายคน ในวนท ๓๐ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ จงมนกเรยกรองสทธภาคประชาสงคม นกเรยนนกศกษาและผไวอาลยทวภาคอสานเดนทางมารวมงานเผาเพอทจะรวมไวอาลยแกครอบครวของครสน

สมาชกของศนยประชาสงคมและการจดการองคกรเอกชนสาธารณประโยชน (ศปส.) ไดเดนทางมาเขารวมดวย เนองจากครสนเปนหน งในสมาชกของคณะกรรมการและทปรกษาทสาคญของศปส.ตงแตการกอตงของศปส.ในป พ.ศ. ๒๕๕๖

หลงจากนศปส.จะเขารวมและสนบสนนการจดงานครบ ๑๐๐ วน เปนเวทระลกถงคณปการและความเสยสละของครสนเพอใหเยาวชนรนใหมและสาธารณะไดรจกและเรยนร

ศปส.เสยใจกบการสญเสยครงยงใหญนแตจะสานตอวสยทศนและภารกจของครสนตอไป

คณปการของครสน รปสงจะคงอยตอไปและขอความททานฝากไววา

“เอาอานาจไวขางลาง ใหจงหวดจดการตนเอง เปนทางออก

ประเทศไทย”

จะสะทอนความจรงเสมอ

๑๐ ผนารนใหมทจะทาใหคนสนใจองคกรภาคประชาสงคมมากขน

เมอเสยงขององคกรภาคประชาสงคมเบาลง การศกษาจะเปนกญแจสาคญในการผลตผนารนใหมและทาใหคนหนมารบฟงภาคประชาสงคมกนมากขน

โครงการหนสวนการพฒนาภาคประชาสงคมลมนาโขงซงสนบสนนโดย USAID ใหทนผปฏบตงานภาคประชาสงคม ๑๐ คนในการเขาศกษาระดบปรญญาโทดานการพฒนาสงคม คณะมนษศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน (มข.) และไดจดงานปฐมนเทศเพอตอนรบผไดรบทนทง ๑๐ คน เมอวนท ๔ สงหาคม ๒๕๕๙ กอนทพวกเขาจะเรมภาคการศกษาแรก ในโอกาสนโครงการฯและผรบทนไดมโอกาสแลกเปลยนความคดเหน ประสบการณและความคาดหวงตามจดประสงคของผใหทน ทงนผรบทนทง ๑๐ คนจะไดรบความชวยเหลอและคาแนะนาจากโครงการฯตลอดการศกษา ๒ ปในรวมอดนแดง

เนองจากหลกสตรปรญญาโททพวกเขาจะเรยนเนนเรองการจดการองคกรทไมแสวงหาผลกาไรซงเปนแหงแรกและแหงเดยวของประเทศไทยตอนน จงนาสนใจทจะฟงวาพวกเขาแตละคนคดอยางไรถงตดสนใจเรยนตอในดานนและมนจะชวยใหพวกเขาบรรลจดประสงคทพวกเขาคาดหวงไวหลงจากจบการศกษาอยางไร

ในจดหมายขาวฉบบเดอนกรกฎาคมนจะแนะนา ๒ ผรบทนใหรจก เนองจากพวกเขาจะไดรบการจดจาวาเปนบคคลทชวยใหใครๆกอยากฟงคนจากภาคประชาสงคม

4

CSNM Newsletter_July

44844

ใครคอรชนวรรณ?

ใครคอรชนวรรณ? ถาม: บอกเราไดไหมวาคณคอใครและมาจากไหน

ตอบ: “ดฉนชอรชนวรรณ นรมตร มาจากจงหวดขอนแกน ปจจบนทางานใหกบมลนธสรางความ

เขาใจเรองสขภาพผหญง ตาแหนงผประสานงาน”

ถาม: คณทางานใหกบองคกรภาคประชาสงคมมานานแตทาไมถงคดวายงตองการการศกษาในเรองพฒนาสงคมอก

ตอบ: “ถงจะทางานในภาคประชาสงคมมานานแตยงมจดออนตรงทไมมความรดานทฤษฎสงคมจงดไมนาเชอถอเวลาพดอะไร ถาจะตอบกคอ ตองการทจะเพมความรใหตวเองในเรองทฤษฎและปรชญาทางสงคม เพราะถาไมมความร เร อง น กจะไม

สามารถตอรองและเจรจากบนกวชาการได ซงถาภาคประชาสงคมตองการมอานาจการตอรองเพมมากขนและมสวนรวมในการทานโยบาย คนในภาค

ประชาสงคมควรทจะมความรในเรองน”

: สนทนากบผไดรบทนศกษาตอปรญญาโทดาน

การพฒนาสงคม

ใครคอ

รชนวรรณ?

5

“ดฉนตองการความสามารถทจะตอรองและเจรจาโดยใชทฤษฎหรอปรชญาทางสมคมมารองรบกบสงทพวกเราเรยกรอง ถาใชแตประสบการณตรงและความรสกมาอางอง ใครๆกจะคดวามนเปนแคคาพดลอยๆ”

ถาม: อะไรททาใหคณอยากทางานใหกบภาคประชาสงคมตงแตแรก

“ดฉนเคยทางานวจยทางสงคมกบมลนธฯในเรองสขภาพและสขอนามยของผหญง จากประสบการณตรงนดฉนรวาคนเปลยนแปลงไดถาพวกเขาไดรบโอกาส ไดรบการศกษาและการอบรมทกษะท

ถกตอง คาพดทวา ‘คนเปลยนแปลงได’ ทาใหดฉน

สนใจเขามาเปนสวนหนงของสายการพฒนาสงคม”

ถาม: ประเดนทางสงคมทคณสนใจคออะไร

“ดฉนสนใจในเรองการการตงครรภกอนวยอนควรและสขภาพของผหญง เพราะดฉนรสกวาถาเดกวยรนทอง คนจะคดวานนเปนความผดของเดก แตถาเรามองเปนภาพทใหญขน เราจะรวามนเปนเพราะระบบทเปนตนเหตของเรองทงหมด แลวถามเดกททองโดยไมพรอม เราไมควรมวแตโทษเดก แตควรคดหาทางออกใหเดกคนนนเพราะอยางไรกตาม

เดกคนนนเปนสมาชกของสงคม”

ถาม: คณคดวาการเมองไทยในปจจบนมผลกระทบตองานภาคประชาสงคมอยางไร

“ดฉนคดวากระทรวงแตละกระทรวงไมคอยทางานรวมกน ไมพดกน ถงแมวางานของพวกเขาจะม

จดมงหมายหรอภารกจทคลายกนกตาม ซงถากระทรวงไมพดคยกน ภาคประชาสงคมกจะไมสามารถประสานงานหรอขอความชวยเหลอจาก

หนวยงานทเกยวของไดอยางเตมท”

ถาม: ทนทคณไดรบจะชวยบรรลเปาหมายของคณในฐานะผปฏบตงานภาคประชาสงคมไดอยางไร

“ทนนจะทาใหดฉนมความรในเร องทฤษฎ หรอกระแสความคดใหมๆ ทาใหมมมมองทกวางขนเพราะผ ท ได รบทนทง ๑๐ กม เบ องหลงและประสบการณทตางกน ทาใหดฉนสามารถเรยนรไดจากเพอนๆมากพอกนกบการเรยนจากอาจารย”

6

ถาม: นเปนภาคการศกษาแรก มวชาไหนทตนเตนและอยากเรยนเปนพเศษหรอไม

“อยากเรยนวชาทเกยวกบเรองชาตพนธ เรองนอาจจะไมไดเปนประเดนในจงหวดขอนแกนแตใน

จงหวดเชยงใหมนเปนประเดนทชดเจนมาก”

ถาม: มแนวคดในเรองหวขอวจยบางหรอยง

“ดฉนมหลายหวขอทสนใจ แตเรองหนงทนาจะทา

คอวฒนธรรมทองถน ‘พาแลง’ ทคนอสานนงกน

ขาวเยนดวยกนทาใหเกดความสามคคและความ

รวมมอกนมากขนเปนระบบชมชน ”

ถาม: ในฐานะทเปนผปฏบตงานภาคประชาสงคมม าน าน คณ ค ด ว าท า อ ย า ง ไ ร ท ร ฐ บ าล แ ล ะสาธารณชนจะฟงภาคประชาสงคมมากขน

“เราตองพด พวกเราตองมรวมกนเปนกล มเครอขายภาคประชาสงคม ถามแคดฉนคนเดยวพด

มนกไมนาสนใจพอทพวกเขาจะหนมาฟง”

44844

ใครคอชวลต ?

ใครคอชวลต ? ถาม: บอกเราไดไหมวาคณคอใครและมาจากไหน

“ผมชอชวลต ทพมอม มาจากองคกรภาคประชาสงคมชอสภาฮกแพงเบงแญงคนมหาสารคาม ทาหนา ท เ ปนกระบวนกรใ ห กบโครงการ เ ร อ งผลกระทบของเกษตรพนธสญญา (Contract

Farming) ตอคณภาพชวตของเกษตรกรในจงหวดมหาสารคาม โครงการนเรมจากการทเกษตรกรบางคนมหนสนและยากจนมากขนหลงจากทพวกเขาทาเกษตรพนธสญญากบบรษทยกษใหญดวยความหวงทจะหนจากความยากจน ”

ถาม: คณทางานใหกบองคกรภาคประชาสงคมมานานแตทาไมถงคดวายงตองการการศกษาในเรองพฒนาสงคมอก

“ผมตามกระแสใหมๆทภาคประชาสงคมตองเจอไมทน เลยคดวา นเปนโอกาสปรบความรและมมมองตวเองใหทนสมยมากขน แลวกคดวาระเบยบวธวจย มความสาคญมากตอภาคประชาสงคมอยางมาก”

“ผมเคยทาวจยรวมกนกบเกษตรกร แตคดวาอยากมความรเรองการวจยใหมากขน เราจะไดมงานวจยทมคณภาพในมอเพอนามาสนบสนนในสงทเราเรยกรอง”

ถาม: คณคดวาคณตอนนกบคณหลงจากจบการศกษาปรญญาโทดานการพฒนาสงคมจะตางกนอยางไร

“ผมทหลงจากจบการศกษาปรญญาโทดานการพฒนาสงคมจะสามารถอธบายใหเกษตรกรฟงไดในเรองทฤษฎและปรชญาทางสงคมทเกยวของ ผม

ใครคอชวลต ?

: สนทนากบผไดรบทนศกษาตอปรญญาโทดาน

การพฒนาสงคม

8

จะสามารถถายทอดความรทไดเรยนมากใหกบคนอ น ได เ พ ร า ะ เ กษ ต รกร ค วร ม ข อ ม ล ใ น ม อ นอกจากนนผมอยากชวยเกษตรกรใหสามาถทาวจยทางสงคมไดดวยตวเอง”

ถาม: ทนทคณไดรบจะชวยบรรลเปาหมายของคณในฐานะผปฏบตภาคประชาสงคมไดอยางไร

“ทนนจะชวยใหผมมความรททนสมยเกยวกบสงทคนของภาคประชาสงคมควรรและเปนประโยชนตอการเจรจาตอรองกบสาธารณะ ชมชนและคนอสานจะไดมสวนรวมในขนตอนการสรางนโยบายตางๆมากขน”

ถาม: นเปนภาคการศกษาแรก มวชาไหนทตนเตนและอยากเรยนเปนพเศษหรอไม

“ผมอยากเรยนวชาทเพมแนวคดในเรองทนนยม ในฐานะ ท เ ปนคนท ทางานดานพฒนาส งคม แนวคดนคอนขางนากลวเพราะมนแทรกแซงไปทกดานของชวตและบางครงเรากคดไมถงวามนอยกบเรา”

“เชน เวลาเราเขาไปซอของทรานสะดวกซอ เราจะไมไดคดวาเบองหลงของสนคาทเราจะซอเปนยงไงบาง เราไมรวาคนทมสวนในการผลตสนคาพวกน

ไดรบการปฏบตทด พดงายๆกคอเราไมรจกตวตนของคนผลตเบองหลงสนคาพวกน”

ถาม: มแนวคดในเรองหวขอวจยบางหรอยง

“เนองจากผมตองการทจะใหเกษตรกรมอานาจการตอรองทมากขนและพงตนเองไดโดยทไมได

เ ปนแคผ รบ เพยง ฝายเดยว ผมอยากทาว จยเกยวกบผลกระทบจรงๆของเกษตรพนธสญญาตอคณภาพชวตของเกษตรกร ผมอยากใหพวกเขาและสาธารณชนรถงผลดและเสยของเกษตรพนธสญญา พวกเขาจะไดตดสนใจถกดวยตวของเขาเองวาจะเซนพนธสญญาหรอไม”

ถาม: ในฐานะทเปนผปฏบตภาคประชาสงคมมานาน คณคดวาทาอยางไรทรฐบาลและสาธารณชนจะฟงภาคประชาสงคมมากขน

“บางครงภาคประชาสงคมกควรทจะรวมมอกบภาคเอกชนบางเพอทจะหาความรวมมอและใหมคนสนใจเราและฟงเรามากขน”

9