EĞİTİMDE DRAMA

• Dramanın tanımı• Dramanın amacları• Dramanın yararları• Drama türleri• Drama yöntemleri• Eğitimde yaratıcı drama uygulama boyutları• Eğitimde drama sürecindeki öğeler

1.DRAMA NEDİR?

 Öğrenme, eğitim etkinlikleri içindeki en önemli kavramdır.

• Bütün eğitimciler en etkili ve kalıcı öğrenme sürecinin ‘yaparak-yaşayarak öğrenme’ olduğu konusunda birleşmektedirler.

• Drama,‘yaparak-yaşayarak öğrenme’ bakımından en etkili yöntemlerden biridir.

Genel olarak konuyla ilgili olan eğitimci/sanatçı/uygulayıcıların birleştiği ve en basit anlatımla

drama:

• Bir düşünceyi beden diliyle, hareket ederek, devinimle anlatımdır.

• İçsel bir durumun, bir tasarımın, bir düşüncenin eyleme dönüşmesidir.

• Dramayla birey düşünür, plan yapar, organize eder ve düşüncesini eyleme dönüştürerek uygular.

• Bu süreçte de yaşantılar yoluyla yeni davranış ve duyguları öğrenir, deneyim sahibi olur.

• Böylece birey duygularını kontrol edebilme, değiştirebilme, düşüncelerini ifade edebilme, konuşarak iletişim kurabilme gibi yeteneklerini geliştirir.

•

2. DRAMANIN YARARLARI

a.     Çocukta yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirmesi, b.     Zihinsel kapasiteyi geliştirmesi, c.     Kendilik kavramının gelişmesinde katkı, d.     Bağımsız düşünme ve karar verme, e.     Duyguların farkına varılması ve ifade edilmesi, f.     İletişim becerilerine olumlu katkı, g.     Sosyal farkındalığın artması ve problem çözme yeteneğinin gelişmesi, h.     Demokrasi eğitimine destek, i.     Grup içi süreçlere olumlu katkılar (arkadaşlık), j.     Öğretmenle çocuklar arasında olumlu ilişkilere katkı, k.     Genel öğrenci performansına olumlu etki.

3. DRAMANIN HEDEFLERİ

• Yaratıcılığı geliştirme, • Estetik gelişimi sağlama, • Eleştirel düşünme yeteneği kazandırma, • birlikte çalışma alışkanlığı kazandırma, sosyal

gelişimi sağlama, • kendine güven duyma ve karar• verme becerilerini geliştirme, • dil ve iletişim becerilerini kazandırma, • Soyut kavramları ya da yaşantıları

somutlaştırma,• İmgelem gücünü, duygularını ve düşüncelerini

geliştirme.

4. DRAMA TÜRLERİ

• PSİKODRAMA

• EĞİTİCİ DRAMA

• YARATICI DRAMA

DRAMA TÜRLERİ

•Psikodrama Psikodrama kişilik, kişiler arası

ilişki, çatışma ve duygu sorunlarının özel dramatik yöntemlerle keşfedildiği bir grup yöntemidir.

Psikodramanın amacı;insanların söz düşünce ve

davranışlarında tutarlı olmalarına yardımcı olmak,

Kendimize ve başkalarına karşı açık ve tutarlı olmayı kolaylaştırmaktır.

•Eğitici Drama   Pedagojik drama olarak da

adlandırılır. Çocuğun hemen her konuda eğitiminde kullanılan bir tekniktir. Bu nedenle diğer iki drama türünü de belirli oranlarda içine alır. Çünkü eğitici drama, çocuğun psikolojik yapı ve psikolojik yaşantılar konusunda bilinçlenmesini de, özel bir yetenek olarak yaratıcılığı kazanmasını da amaçlar.

• Eğitici drama ile yaratıcı drama arasındaki en önemli fark, eğitici dramanın amacının oyun yaratmak olmaması ve çocukların konuya eğitim amaçlı olarak katılmalarıdır.

Yaratıcı Drama

• Bir sözcüğü, bir kavramı, davranışı, bir tümceyi fikri ya da yaşantıyı veya bir olayı tiyatro tekniklerinden yararlanarak oyun ve oyunlar geliştirerek canlandırmadır. (San, 1991)

• Kuramsal boyutlarının yanı sıra oyunlaştırma, canlandırma ve doğaçlama temel alınarak atölye çalışmaları çerçevesinde yürütülür. (Üstündağ, 1994)

• Yaratıcı drama önceden yazılmış bir metin olmaksızın, katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri, öznel anıları ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları ve doğaçlama canlandırmalarıdır. (San, 1998)

• Çocukların yaratıcılık özelliğini geliştirmek ve oyun yoluyla düş güçlerini harekete geçirmek için çocuklarla yapılan drama etkinliklerine yaratıcı drama denir.

• Yaşam durumlarını oyunda var olan “Kurallar içindeki özgürlük” ögesini kullanarak yaratıcı süreçlere dönüştürmek yoluyla; katılımcılara kendini keşfetme, tanıma, başkalarını tanıma, kendini başkalarının yerine koyabilme fırsat ve olanakları verir.

DRAMA AŞAMALARI

a. Isınma b. Kaynaştırmac. Uygulama d. Tartışma ( Gözden Geçirme ve Değerlendirme ) e. Rahatlama Alıştırmaları 

• Isınma ve Rahatlama : Çeşitli yöntemlerle beş duyuyu kullanma, gözlem yetisinin geliştiği, bedensel ve dokunsal alıştırmaların yapıldığı, tanışma, etkileşim kurma, güven ve uyum özelliklerini katılımcıya kazandıran ve oldukça kesin kurallarla belirlenen, grup liderinin yönlendiriciliğinde yapılan çalışmadır.

• Oynama (Pandomim ve rol oynama): Belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun kurma ve geliştirme çalışmalarından oluşur. Yaratıcılık bu aşamada oldukça önemlidir.

• Doğaçlama: Saptanan bir tema üzerinden yola çıkılarak, bir hedefe doğru belli aşamalarla yol alınır. Bireyselliğin ve yaratıcılığın ön plana çıktığı çalışmalardır.

• Oluşum ve Değerlendirme :Grup etkinliği gerçekleştirdikten sonra kendi kendine değerlendirme yapar. Grup lideri bu aşamada katılımcıları soru sorarak yönlendirir ve onların oyun ve yaşantı esnasında neler hissettiklerini ifade etmelerini sağlar.

• a. Isınma  : Isınma , eğitimde dramanın önemli bir aşamasıdır. Kullanılırsa sürecin başında yaptırılması uygundur. Öğretmen tüm grubun bedenlerini ve duygularını harekete geçirir. Hareket ısınmanın ana ögesidir.

• Vücudun eklem yerlerini açar,kasları yumuşatır,rahat bir çalışma sağlar. Öğretmen ısınma çalışmalarını sınıf içindeki tüm çocuklarla yapmalıdır. En fazla 10-12 dakika olmalıdır. Daha fazla ısınma çalışması yapmak,çocukları yorar. Verimli bir çalışma yapmayı engeller.

• Isınma çalışmalarında müzik ve ritm ısınmayı daha da kolaylaştırır. Öğretmen,ısınma çalışmalarında çocuklara müzik yada ritm eşliğinde yürüme,koşma,zıplama,itme,çekme,sürünme,vb. hareketleri yaptırır.

• Öğretmen bu çalışmalar sırasında asıl hedefi gözden kaçırmamalıdır. Bu hedef doğrultusunda grubu motive etmelidir. Isınma çalışmalarında öğrenci önce kendini ve bedenini tanır,keşfeder.

• Duyu organlarını harekete geçirir. Isınma çalışmalarında öğretmen dikkatli olmalıdır. Bedeni zorlayıcı,ters hareketlerden yaptırmalıdır. Dramanın temel hedefi ; daha hoşgörülü , birbirlerini anlayan , daha demokrat insanlar yetiştirmektir.

b. Kaynaştırma • Çocuk , kendisini tanıdıkça , kendisi ile ilgili kimi

özellikleri keşfettikçe grupla da iletişime girer. Bu da ısınma çalışmalarının bir parçasıdır. Çocuklar öğretmenini önerisiyle gözlerini kapatıp belirli bir konuyu düşünmeye , kendini dinlemeye yönlendirilebilirler. Çocukların yağmur damlası , kar tanesi , kuş tüyü olup o hareketleri yapmaları istenebilir.

• Bu çalışmalar sırasında kurulan iletişim giderek etkileşime dönüşür. Bu dönüşüm , grubu birbirine daha çok yaklaştırır çocuklar birbirini tanıdıkça , birbirine dokunarak iletişim kurarlar. Bu iletişim çocukta ve grupta güven duygusunu geliştirir. 

c. Uygulama • Uygulamalarda genellikle sürecin nasıl gelişeceği

nereye varacağı gruba açılanmaz. Uygulama çalışmalarının ; beklenenden kapsamlı ,beklenenden daha uzun zaman alması yaratıcılık sürecinin işlemesine bağlıdır. Böyle bir durumda öğretmenini dikkat etmesi gereken nokta , oyunlarda katılımcıları gereğinden fazla yormamak , çalışmanın dağılmamasına dikkat etmektir.

• Çocuk ve ergenlerde yapılan uygulamalarda , yaratılan yaşam durumları yoluyla çeşitli konuların irdelenmesi ; anne , baba ,çocuk ilişkileri ; okul , veli ilişkileri ,kent yaşamı ve sorunları , çevre sorunları ,vb. konularda , iletişim , bilgilendirme , fikir üretme , çözüm bulma gibi amaçlara yönelmek mümkündür. Kısaca drama

• Uygulama, • Oyunun adı:“Biz bu sokağın sakinleriyiz”

Arkadaşlar ben bu mahallenin muhtarıyım sizler bu mahalleye gelip yerleşeceksiniz. Kendinizi gelip tanıtır mısınız? Burada kedisini tanıtacak kişi seçeceği role göre tercih edilecektir. Çok tanınmak istiyorsa kendisine göre en önemli rolü seçsin. Oyuncular birbirlerini tanıyan kadar devam eder…( Mahallede bakkal, fırın, elektrikçi, bisiklet tamircisi,

• Oyunun adı: Canlılar Alemi: Tabiatta yaşayan bütün canlıların, hayat şartlarının tehlikede oluşu canlandırılır. Önce kavramları üzerinde durulur, drama lideri slogan cümleler söyler ve gruptakiler tepkilerini dile getirerek taraf olurlar. İnsanların çevreyi kirletmesi, fabrikalar, ozon tabakası, yapınlar yollar, barajlar alt tema olarak işlenebilir.)

• 2.a. Birlikte hikaye yazalım: Sıcak bir yaz günüydü, güneş….. yaşlı kaplumbağa….. Bir kamyon geçti birden…… Etrafta her taraf tozdu... Her tarafta beyaz lale, papatya, fulya, gece sefası gib çiçekler….. bu durumda kelebekler….. ve bir arı…. Beş yüz yıllık meşe ağacı …. Ve bir ala sığırcık geldi… sonra ardından… sonra bir çelimsiz zayıf orman serçesi… ve uzaktan bir ishak kuşu olnları izleyerek… başını yuvasından çıkaran bir gelincik aniden yola çıktı, sevimli haliyle arka ayakları üzerinde durdu ve etrafta olan her şeye her zamanki neşeli haliyle selam veriri gibi br sola bir sağa tatlı tatlı bakarken… sultan sazlığının yakınında yapılmak olan baraja çimento götüren kamyonun altında kaldı….

DRAMANIN ÖNEMİ

• 1. İmgelem ( hayal ) gücünü geliştirir • 2. Bağımsız düşünebilmeyi sağlar • 3. İş birliği yapabilme özelliğini geliştirir • 4. Sosyal ve psikolojik duyarlılık yaratır• Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine

koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasını ve hissetmesini ve bu durumun ona iletilmesi sürecine empati adı verilir.

• 5. Dört temel dil becerisini ( konuşma , dinleme, okuma , yazma ) kazandırır,dilin kullanım alanlarını ve kalitesini zenginleştirir

• Dil gelişimi ile ilgili hedeflenenler şu şekilde belirlenmiştir :

• * Konuşmada güven* Konuşma becerisinde gelişme* Sözcük dağarcığında gelişme * Düşüncelerin yazılı ve sözlü anlatımında gelişme* Dinleme becerisinde gelişme * Farklı sosyal rol ve statülere ilişkin değişik dil biçimlerini kullanabilme* Okuma becerisini geliştirme* Yazma becerisini geliştirme

• 6. Sözel olmayan iletişimin öğrenilmesini sağlar.• 7.  Yaratıcılık ve estetik gelişimini sağlar.• 8. Etik değerlerinin gelişmesine olanak sağlar.• 9. Kendine güven duyma ,karar verme

becerilerinin gelişmesini sağlar.• 10. Farklı olay ve durumlarla ilgili deneyim

kazandırır.• 11. Kaslarını hareket ettiren yeni yöntemleri

bulmayı,denemeyi ve bedenini çok yönlü geliştirmeyi sağlar.

• 13. Hata yapma korkusu olmaksızın yeni davranışlar geliştirmeyi sağlar.

• 14. Sanat formlarına duyarlılık göstermeyi sağlar.• 15. Özellikle doğaçlama çalışmalarında iç tepi ve

dürtülerden yaralanmayı öğretir.• 16. Duygunun sağlıklı bir şekilde boşalımından

yararlanmayı sağlar.( Bu kontrollü bir birey için oldukça önemlidir.)Duygunun denetlenmesi ,onun bastırılması anlamına gelmez. Bütün insanlar zaman zaman hissettikleri öfke,korku,kaygı,kıskançlık,dargınlık gibi duygularını bu temaların ifade edildiği oyunlarda rol alarak boşaltabilir ve gerilimden kurtulabilirler.

• .

• 17. Öncelikle kendini tanımasını sağlar.• 18. Kendinde bulunan özelliklerle

başkalarını karşılaştırabilmeyi sağlar.• 19. Başkaları ile benzerliklerini

keşfetmesini sağlar.• 20. Kendinde geliştirmek istediği

yanlarıyla ilgilenmesini ,kendini eleştirebilmesini sağlar

• 21. Kendini ifade etmede gerek duyduğu kaynaklara ulaşma gerekliliğini fark ettirir.

• 22. Bilgiye ulaşmaya ve onu kullanmaya istekli duruma gelir.

• 23. Kendini ifade etmede güven kazanır.