1O. F. F. as

HISTORIAFOEDERUM,

PRiECIPUE KECENTIORUM,SVECIAM inter ir RUSSIAM;

CujusPARTICULAM QUARTAM,

CONSENT. AMPLISS. FACULTAT. PRILOS.IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

prjeside

Mag CAR OLO FRED.GEORGIL

Hist. PROFESS. Reg. et Ord.DISSERTATIONE ACADEMICÄ,

ERVDITORUM EXAMINI MODESTE OFFERTStipendiarius Regius

paulus o. n/esm an,JEMTLANDUS

IN AUDIT. CAROLINO MAJORI D. III. OCTOBR.ANNI MDCCLIX.

H. A. M. S.«eesssseesssss

UPSALIä.

9

&& ) 31 ( «f>

CHRISTOPH. VARSEVICIUS , alter STEPHA-NI R. Legatus , idem hoc inculcavit nego¬tium , Polonorum infuper, de Livonica gen¬te exftirpanda ac funditus tollenda , confilia a-periens e). Huic JOHANNES iftum fere in mo-dum refpondit: "Partem rcgionis, quam pofce-"ret STEPHANUS "(continebatautem illa inpr. Leo-diam, Lcaliam , Hapfaliam &c.) "Danici quon-"dam, non Polonici fuifle juris; non inique tarnen"a Svecis occupatas has oras; quod hoftes, illis ex-"pugnatis, fe inde infeftaffent. Practerea Svecise"Kcges fortius, quam Polonos, Livoniam propu-"gnafle, neque adco paffuros fibi cripi tot vi&oria-"rum praemia. Ad haec non eludendam efte fce-"deris^ nuper fecum percufli, legem, qua cuilibet"data fuit poteftas fuis fruendi viefcoriis f). STE-"PHANUM potius meminifle oportere, fi a Ruflis"quidquam obtinuerit, Svionum auxilio fe obtinu-"ifle. Mitteret dotem, Conjugi debitam; mitte-"ret pecuniam, Polonias Rcgno mutuatam &c. g).u

F AdeoJ

e) v. HEIDENSTEN. I. c. p. 413. KELCH. 1. c. p. 379./J v. fupr. hac §. p. 33. Hanc autem foederis condi-

tlonem, generalioribus quldem verbis expreflam, iia In«telligere atque explicare voluerunt Poloni, quafi ad illastantum reglones pertineret, quaeabfoiute efient ditionisRufiicae, Livonia excepta, quam fibi folis vindicare geftie-bant » cujusque non pauca loca munita , STEPHANOPlefcovienfi obfidione diftri&o, expugnaverat Ruffisqueeripuerat Svecanus exercitus. efr MESSEN. 1. c< p. 66.

g) Verba haec fere funt MESSEN II I. c. efr GIRS. 1.c. p. 93. & J, LOCCEN. Hill« Svec. edit. Francofurt. p.

mm ) 38 c mm

Adeo vero hxc STEPHANUM bffenderurit,ut

400. feq. qui integrum Regis re/ponfum adfert. Qu® dedote Conjugis Ebique debita pecunia monuerat JOHAN¬NES, ornnino recle fe habebant* De hoc vero negotioantéa fepius, vivo adhuc SiGlSMUNDO AUGUSTO,fed fruftra, iélum fuerat. v. E. G. TEGEL. Hift. Eric!XIV. p. 55 & iE. GIRS. 1. c. p. 14. 31. Et de eo quoqueEac etjam occafior.e mandata quaedam habueratSTEPHA-NI R. Legatus; nimirum, (lita anhnatwn (JOHANNEM)videret (Legatus), ut de Revalva qvioque af omni iure Li-vonico ßiirul decidere paratus cffet, dotis & mutui, quodpeteret, folutionem fiv.e ulla exceptione Ei promitteret: in-jquit HÉIDENSTEN I.e. p. 411. Ceterurn, ut tam haec,Svecos in ter Polonosque agitata, Qpam quag nos modonot. d), nec honfuprT§ V. ad caD. (triéJim ^tetigimus,fiant planiora, quo titulo Efthoniam hoc ipfo tempore poffe-derint Sveones & contra Polonos luuni jus fint tutati, exMTHOVIO haud pigebit didicifle. Ex quo, quamvis lon-gior fit locus» cum tarnen non cuivis obvius forte fue-rit libellus, quas hqc. facere Videnfur tranfcribere 11-(ceat. Revalia, inquit, urbs, illato a Rufforum hnp. fffo-bånne Baßlide Éivani# fibique .etjam denuntiato funejlifftmobe:Uo » cum nec d popularibus fuis, feu Equeffris Ord.Heut* in Livonia Ma^idro, — nec a fceäeratis Tlanfea-ticis civitatibus, nec ab Oriinibus & Jmperatore Germa-ni#9 ätit Dant#'- - Rege, J/epius itiiploratum äuxäwm{idverfus injifflam vjm mpetrare itllum vpomffet , nec.ipfa tutärt.fe contra jfojleth Ealerét, omni deflitüra dpe.prßßdio , extrema , ad evitanäam imminentis escitfi da¬deln, necc(ßtåte aädiiBa efl, lii pFopinqüi vjec. Regi Ed-ci, re (kpius deliberata , If crtm péiilp anta denéc Magi-ßri Livoni# - . (ruflra expetiijjet opem et fi-

. V ♦ . • • - l 1 eOv v —J ,.V hJL t> * *

) 39 ( &3>ut cmnem Livoniam Polonici omnino juris fa-V-;: _ _ F 2 &urus,

delitatis juramentofponte & ultrofe - - zina cum vicinaHarria & Viria % åeäerit imperio ac tuteU. $åm verocönflat deäitionem & fubjectionem cjusmodi, omnium gen¬tium jure 9 optimum tf jußijjimumfemper babitum ejje do-minii acquirenäi titulum & modum. - - Nec vero vanas isRevalienfium metus, aat gratutta Svecis deditio fuit.Siquidem tum effuåere fe in Livoniam ingentes numero ,

barbarie immanes Mofcorum copix, libidine, ropinis, in-rendiis crudeliter ubique grafjat£ , a quibus totus ille adDunam fluvium usque Livonioe tracius - - - occupatus &niiferabilem in modum devajlatus fuit: Revalta ip/a bisper menfes complures obfeßa & fumma vi oppugnata. Ve¬rum > fubmiffts liberaliter a Rege Regnoque Svccits mili-tum , armorum, commeatus, pecuniarum fiibfidiis, gna-viter ceque ac feliciter defenja eß prifiin^que libertatt re-flituta. Ut adeo jure optimo fubjeciam imperio fuo eamurbem tenuerint Sveci. Si quis aggerere velit , nonpotuis-fe Revnlienfes legitima Magißratus fui, Livoniz n. Magi-(Iri, jnrisdicfioni - - Jubtrahere fe &, ceu membrum Li- \bonine, a capite fuo corporeque feparare ac Regi Svecieedederc ; cum non fuerint in fua , fed Magifiri Ordinis Li-vonici, poteflate, cujus in univerfam Livoniam jus omne,cum ejus, tum omnium ftatuum voluntate, ceßuinfh Re¬gno P.oloniée, ideoque non Revaliam tantum, fed Eflhoniamtotam Folonos recte potuiße vindicare fibi L? repeiere. I-flis objeffionibus oecurri ita poteß. Si Magißro, Archi-Epi/copo & Statibus Liveni£ licnit, inconfulto hf invitoGerm. Imperatore, Supremo Magiftratu ac feudi Domino,dedere ac fubjicere fe Polonis, partim etjam Danis,Ésf fi dominii titulus ex co faclo bis fuit acquifitus, (nul-h autem alio nituntur); non minus Rcvalienftbus, ms

«W ) 40 C

fturus, fuo cum animo volveret bellum, Svccisinfe-

vicinis, licuit, eonfulto at invito Maqißro, in deditionetnconcedere R. Rque Svecia, a quo, ob vicinitatem, certiusauxiIium, & commerciorum nomine longe majora commo•da expettare poterant: licuit buic, cum fublevandt affli-tt& miferorum forturne, tum proprio fecuritatis ergo,in deditionem recipere eos i dominiumque ea deditione o-mnino fuit translatum — - Ad bec Revalienßum illa de-iitio fatta eß pluribus ante menßbus, quam militie Livo-niese Magißer & Ordines Polonis fe dedidißent. Nee ve-ro certam & indubitatam in longius difßtis Polonis contraMo/cos auxilii fpem habere Revalienfes potuerunt, cumtotam non Eßhoniam modo , fed Lettiam (altera Livoniaepari eft) etjam pofhnodum devaflari ab iis tfoccupari per-viiferit, ad Dantifci obßdionem deßdens Stephanus Polon.Rex i qui qeßo per annos tres adverfus Mofcos hello, nontarnen ftne manifefto Svecicarum copiarum auxilioan. MDLXXXIL demum pace cum iis ac foedere, in-confultis & exclufis Svecis> itiito, Lettiam ab iis rcßitwtarn recuperavit. Cujus tarnen rei potißlmam caujjam Sve-torum vittoriis & communis hoßis oppuqnationi adferiben-dam omnino Poloni habent. Nam absque iis fi fuijjet,nunquam in eas pacis ac Livonise cedendo conditiones Mo•fei cum Polonis folis tarn facile convenifjenu Eßhoni¬am autem umverfam a Polonis defendi ac liberari neqle•ttam t L? cujus pleraque loca, ante Mofcorum imafionem*nunquam in Polonorum pojjeßionem devenerant * - - • oc-cupavit Johannes S. R. diferte per literas & Legatos an-tea profejus, una venturum fe in belli contra Mofcos cumPolonis gerendi periculum ac focietatem, fed ut cuique ca-pta Lf reeepta loca fervare ac retinere fas ßt. Cuius bel¬li tnolem adverfus Rußos folus diu fuftiuueratR, Johan-

) 41 ( S»

mferendum; & intuliffet, (i in comitiis, quibus hocnegotium propofuerat, xquepronos ad arma inve-niifet Polonorum animos h).

F 3 §• K.nes. - -■ - Stephanus R. - - - oecupatis hello adverfus M$-fcos S'oecis, ne literula quidem jurisäictionis in Eflhiamfux, fed demum, - - feliciter confeüo eof mentionem fe*cit, - - • Non injuria proinde fubtrattam qraviffimo /er•vitutis jugo armisque partam, tanto cum fangvinis & pe-tuniarum impendio, Eßhoniam Servare ßbi belli jure potuitJohannes R. S. Maxime cum LivoniéC tutela ac defenfio abImpp. Germania ei & anteeeßoribus commcndata, & abiisdem C&faribus & Statibus Imperii poteßas bis (Livoni-bus) faSia fuertt vicini alieujus Principis, ut RegisSveci&y auxilium tf patrocinium ambiendi: cujus rei fidem•prolatis Caroli V. Ferdinandi I. & Maximiliani 1U C#f.Iiteris, fatturum fe jam tum profeßus e/l idem (R. JO¬HANNES) - - - - Nee cfl, quod pacißcatione illa RußleaÅ* MDLXXXIL nominatim hanc previnciam ßbi a Me*feis redhibitam ceßamque caußentur Poloni. Cum enimmllum ad eam jus Mofcovitis ante bac competierit, pos*jeßtenem vero armis acquißtam, hello iterum, ante pa*cem cum Polonis conventam, amiferint; non habuere^ quodtedere Polonis poffent; nec pr&judicium iftbac ceßtone in-ferre potuerunt Svecis. Hi vero partum jus fuum con-ßanter exinåe tutati funt. Et haec quidem H. J. MI-THOVIUS fin diflert» de jure Polon. ad Livon. p. xa.feqOj quibus gemina omnino JOHANNES R. & FiliusEjus SIGISMUNDUS, Polon. Rex renunciatus, faepiusInculcaverant. efr AF,. GIRS. I. c. p. iot. i|i.

b) v. CHR. KELCH. I. c. p. $79. feq. it. HEIDEN-STEN. I, c. p. 424. 427. feq. qui, qua? horum comirio-lum fuerit ratio pluribusperfequitur, in quibus de Livp-

es® ) 4t ( ©e>

§• IX.Interim , Polonis focietatem renunciantibus ,

Sveci tali virium deminutione adeo non deprime«bäntur, ut potius bellum contra hoftem ftrenuecontinuarent, qui, cum novis Tatarorum impres-fionibus urgeretur i), pacem ex hac parte vifus eft janhelare. Tabellario itaque hac de re ad Reva-liae Praefe&um miffo, duarum partium Legati li-tes ad dirimendas convenerunt circa oftia flumi-

nis

vonia ad Ordines relatura multumque difeeptatum fuit,Polonicacne an Lithuanicse formuloe, facienda efiet, fedtarnen cauflis Ciarnkovianis aliisque intervenientibus, ni¬hil a&um. Aderantvcro & Rufibrum-Legati, pacis nu-per fafe confirmationem a Rege aeeepturi: cum bis jarnante convenerat de locis Livonicis, quse Sveci occupa-verant, ut per totum pacis tetnpus a eis-Narvanis Mofcuf,ab ultra-Narvanis Rex utrinqus abstinerent. v. Irl* 1. c. p;4?2. Paulo poft ftatum Livoni® ordinaturus R. STE»PHANUS) eam in provinciae Polonicse formam redegit, &Epifcopatu Veodenfi , una cum tribus Palatinatibus, Ven-denfi, Derpatenfi ac Pernavienfi conftitutis, toti regioniAdminiftratorern praefecit. Cfr KELCH. 1. c* p. $8 iLP. PIASECI1 Chron. Geft. in Eur. fing. p. 60. feq. Que»rimonice deindeultro citroque jaélat® & a Livonis nobi-iibus , ob diminuta violataque a novis Dominis fui Or-dinis privilegia» &a Rigenfi civitate, quam, quod'graveei videbatur Polonorum Pontificiorum ftudium res religio-nis novandi, varii motus concufierunt. Dequibus Omni¬bus plura habet LAUR. MULLERUS Hift. fept. cont. p.10 j. feq. & ex eo KELCH. 1. c. p. 38}. feq.

i) v. CHR. KELCH. I. c. p. *79. it. GIRS. L c. pj 96.

&££ ) 43 C SJW

nis PlufTenfis k). Ruffi repetebant omnia , quacSveci in Livonia & Ruffia ab ipfis occupata tene-bantj votique Ii compotes fierent, pacem pollice-bantur aeternam. Aft ejusmodi conditiones , utminus sequas, recufantibus Svecorum Legatis, bi-meftres tantum induciae funt conftitutae; intereaconvenit., ut de commodiori pacis obtinendae viaab utraque parte ageretur & pax eodem ipfo locoflabiliretur. Hoc intervallo transa&o, congre-gantur Legati, triumque annorum induciae a.MDLXXXIII placuere, his maxime momentis:

1. Sveci pacifice & inconcujfe omnia, quce ex- induciapltgnaverant, retinerent. HuJfonfe«.1

2. Captivi omnes ab utraque parte redimeren-tur.

3. Cotnmercia3 quemadm&dwn ab antiquiori-tus inde temporibus fuerant , utrique genti tutaejfent ac libera lj.

Ex-

k) Plufla Ingriae fiuvius, ad cujus oftia .Jamma Ca-ftrum, a Narvenfi fesqui altero diftat milliari, v. sig.a herberstein. Comment. Rer. Mofc. p. jö. &j£t girs. i* c. p, 143,

/) PiufTenfes induciae , po/t multam utrinque Le-gatorum concertationem , cuinam Principum, Sveciae-ne Regi, an Czaro, priores tribuendse elTent partes, fa-étae funt Augufto menfe ineunte. vid. JE. GIRS. I. cip. p7» it. MESSEN. 1. c. p. 67. & 69. ubi addit, Mo¬li um bis induciarum hon jiibjeripfiffe conditiohibus, nififerthidabilem, quem Svecus Revahx Narviaque bello

e»a> ) 44 c &3>

Exceflit e vita haud ita multo poft BASILI-DES, Ruffica fceptra THEODORO Filio, quemFOEDOREM Rufli adpellant, relinquens m). Hic

ut

accinäum habebat, exercitum vehementer admdum ti-muißet.

m) v. P. ODERBORN. 1. c. p. 316. 311. Obiitautem BASILIDES d. XXVIII. Mart. an. MDLXXXIV.Hunc tanquam Tyrannum omni diritate atque immani-late teterrimum depingunt ipfe ODERBORN lUS, quivitam Ejus perfcripfit , nec noa omnes > quos fepiusnominavimus rerum Llvonicarum Scriptores, & ma-xime ALEX. GVAGN1NUS in Defcript. Mofcovise.vid. Colieét. Reiv -Mo£coik_-p. jfii. feq. Sed veronon defunt, qui mitius de Eo Judicium effe feren-dum ffatuunt, Ejus memoria adfperfam tyrannidismaculam eluere fatagentes. In his ipfe fuic Magnus Mo-fcoviac Imperator PETRUS I. qui allquando fertur cumBASlLlDE Se fuaque facinora comparaffe, & fimul adfir-maffe BASILIDEM, utpote Principem magnitudine &fir-mitate animTinfignem, & optimum habuifie fcopum, necalia In adminiftrando imperio ingreffum effe via, ac I-pfe ingrederetur. Qua de re legi meretur DAS VER.ÄNDERT. RUSSLAND. part. 11. p. 11. it. Differr. devita & morte JOH. BÄSILIDIS, eidem Operi (part.III. p. ill.) adjeéla , cujus Au&or perhibetur Virnoftro jevo in Rufiico Imperio Clarus OSTERMAN-NUS. Conf. quoque SALMON. Ree. Hift. Ruff. e-dit. REICHARD. p. 137* nec non CHR. KELCH. Ic, p. 40J. feq.