1

เอกสารประกอบการเสวนา “ปฏรปการเรยนรเพอคนทงมวล”

การพฒนาศกยภาพการเรยนรของชมชนเพอสมมาชพ

ของ เทศบาลตาบลนาหมอมา ต.นาหมอมา อ.เมอง จ.อานาจเจรญ

วนท ๗ สงหาคม ๒๕๕๕ ณ ศนยประชมสถาบนวจยจฬาภรณ

เรยบเรยงโดย นายณรงค คงมาก

“เสอกก” : สายโซการผลต กบ การเรยนรเพอสมมาชพ บานนาหมอมา

ตาบลนาหมอมา อาเภอเมอง จงหวดอานาจเจรญ ชาวบานสวนใหญประกอบอาชพทานา ในรอบ

ปการผลตจงมเวลาเหลอเชนเดยวหมบานชนบทไทยทวไป ในพนทตาบลนาหมอมามทรพยากรธรรมชาต

ทหลากหลาย โดยเฉพาะตนกกทมคณภาพด และมกลมแมบานรวมตวกนเปน กลมทอเสอกก เพอสราง

รายได มาตงแตป พ.ศ.๒๕๑๘ โดยการจดประกายจากกรมการพฒนาชน สนบสนนใหเดนทางไปเรยนร

การพฒนาเสอกกจากจงหวดจนทบร เพอสรางเทคนคความรใหม นามาพฒนาของใชพนบานทสบสานภม

ปญญากนมา ใหมมลคาเพมดวยการพฒนาความรและทกษะการทอ จากการทอแบบธรรมดาเปนลายบาน

ทวไป เปนการทอแบบ “มดหมและ ถกทอ” ทสามารถสรางลวดลายใหมๆ ไดมากกวา ๒๐๐ ลาย และ

สามารถรบงานออกแบบลายเสอกกไดตามทลกคาตองการ ซงเปนการสรางมลคาเพมใหกบเสอกก แต

อยางไรกตามกลมอาชพทอเสอกกยงมขอจากด คอ กลมคนทสามารถทอเสอแบบพเศษ คอ แบบถกทอ

ไดนนยงมจานวนนอย รวมทงการพฒนาชองทางการตลาดแบบใหมเพมขน เชน การตลาดผานระบบ

อนเตอรเนท ใหสอดรบกบวถการตลาดของลกคาทเปลยนแปลงดวย

สายโซเศรษฐกจการทอเสอกก... ความรวมมอจาก อปท. เพอยกระดบกลมอาชพ

กลมอาชพทอเสอกกเปนงานจากภมปญญาทองถนททางานบนฐานความรวมมอกบเครอขายใน

ชมชน จนไดรบการยอมรบเปนผลตภณฑ OTOP ระดบสดาว ในป ๒๕๔๙ สามารถขยายผลความสาเรจ

เชอมโยงกบงานพฒนาดานกลมออมทรพย เพอการจดการทนประกอบการอาชพ และกลมโฮมสเตยเพอ

รองรบนกทองเทยวทมาเยยมชมกจกรรมงานพฒนาชมชน โดยมฐานการสนบสนนจากเทศบาลตาบลนา

หมอมาอยางดเยยม แตปจจบนผรเรองเทคนคการทกทอซงเปนงานเฉพาะของนาหมอมาเหลอเพยง

ผสงอายไมกคนหากไมมกระบวนการเรยนร การอนรกษ และการถายทอด ภมปญญาทองถนนอาจจะหมด

ไปและอาจสญเสยทางเศรษฐกจไปอยางนาเสยดาย จงเปนทมาของการจดทาขอเสนอผานโครงการพฒนา

ศกยภาพการเรยนรชมชนเพอสมมาชพ

นายอนนต โขมะนาม ปลดเทศบาลตาบลนาหมอมา ใหขอมลวา “งบประมาณทไดรบจาก สสค. จะ

นาไปใชใหเกดกระบวนการเรยนรเพมในชมชน โดยเฉพาะการเพมทกษะการทอเสอกกแบบ “มดหมและ

ถกทอ” เพมจานวนสมาชกทมทกษะแบบถกทอเพมขน ไปศกษาเพมเตมการเรยนรจากกลมอาชพทอเสอ

กกในพนทอน เชน กลมทอเสอกกจงหวดนครพนม การฝกอบรมใหเยาวชนคนรนใหมไดเรยนรและสบ

2

ทอดภมปญญาและพฒนาตอยอดนวตกรรมการทอ เชน การออกแบบลายซงตองใชความรเรองกราฟฟค

จากคอมพวเตอรมาประกอบการออกแบบลวดลายมากขน การพฒนาชองทางการตลาดแบบใหม ผาน

ระบบอนเตอรเนท การศกษาหวงโซเศรษฐกจการทอเสอกกใหรจรงตงแตวตถดบจนจดจาหนาย เพอ

รองรบการตลาดและการแขงขนกบแหลงอนๆ ได ซง นางนม นวลขาว เปนหวหนากลมทอเสอกกไดเปน

แกนนาสาคญในการถายทอดทกษะใหกบสมาชกกลมทสมครใจมารวมโครงการฯ จานวน ๑๐๐ คน โดยนา

กระบวนการเรยนรต งแตการศกษาตนกก การเตรยมตนกก การจกกก การตาก การยอมส การอบ การ

ออกแบบ และการทอ (เนนการถดทอ) กระบวนการเรยนรภายใตโครงการฯ น นอกจากเปนการสอนการ

ทอเสอแบบครบวงจรตามหวโซเศรษฐกจแลว ยงสนบสนนใหมการทาบญชครวเรอน เพอเปนจดเรมตน

ของการคดวเคราะหพนฐานการใชจายเพอนามาสการประกอบอาชพและการใชชวตประจาวน ซงจะมการ

นาขอมลไปวเคราะหการจดทาแผนบรหารครวเรอนของสมาชกกลมทอเสอกก

ศกยภาพการเรยนรของกลมอาชพ... สสมมาชพอยางยงยน

ในระยะแรกเพอใหเกดความยงยนและเปนโครงการทไมเปนเพยงการอบรมระยะสนๆ กบจานวน

กลมเปาหมาย ๑๐๐ คน และฝายทเกยวของนน มการเพมทกษะเรองการคดเชงระบบ การทาบญช

ครวเรอน บรณาการสอนรวมกบภมปญญาทองถนในโรงเรยนบานนาหมอมาใหแกเยาวชน อบรม

กระบวนการคดเพอพฒนาผลตภณฑประเภทลวดลายใหมๆ ดวยตนเอง การแปรรปผลตภณฑเปน

เครองใชอนๆ เชน รองเทา กลองใสกระดาษ เบาะรองนง และของทระลกขนาดตางๆ กระบวนการดงกลาว

ทาใหคนในชมชนตระหนกถงการสรางอาชพในชมชนไดดวยกระบวนการทองถน ตงแตการคด การบรหาร

จดการทรพยากร สงเสรมภมปญญา การวางแผนการตลาดแบบหวงโซเศรษฐกจเพอความยงยนและสราง

ความเขมแขงในชมชน นอกจากนยงมการพฒนายกระดบกลมเปาหมายใหเปนระดบครผสอนได ๒๐ คน

จาก ๑๐๐ คน ทจะพฒนาทกษะและเทคนคชนสงเพอเพมจานวนผถายทอดและสามารถขยายผลไปยง

กลมเปาหมายในชมชนใหมากขน

ความทาทาย...การพฒนาบนฐานการจดการความร และการเชอมโยงการตลาด

จากฐานการผลต และการพฒนาการทอเสอกกมาเกอบ ๔๐ ป ของบานนาหมอมา ความทาทายทรอ

อยขางหนา มหลายประการ ไดแก ๑.) การเพมปรมาณสมาชกทมขดความสามารถในการ ”ถกทอเสอกก”

เพอรองรบตลาดแบบพเศษมรอนาคต ๒.) การฝกอบรมคนรนใหม เพมความสามารถในการออกแบบลาย

ถกทอโดยใชคอมพวเตอรกราฟฟค โดยรวมมอกบสถาบนวชาการในจงหวดอานาจเจรญ ๓.) การฝกอบรม

ถายทอดภมปญญาใหกบเยาวชนทองถน ๔.) การบรหารจดการตลาดแบบเชอมโยงผานระบบอนเตอรเนท

โดยรวมมอกบเทศบาลตาบลนาหมอมา เครอขายราชการดานการสงเสรมอาชพ และภาคธรกจเอกชน

และ ๕.) การนาขอมลบญชครวเรอนมาจดทาแผนครวเรอนและจดทาขอเสนอโครงการพฒนาชมชนส

เทศบาลตาบลในป ๒๕๕๖ - ๒๕๕๗

สาหรบ เทศบาลตาบลนาหมอมา องคการบรหารสวนจงหวดอานาจเจรญ และ สสค. ในฐานะ

องคกรสนบสนน ในชวง ๖ เดอน ขางหนา จะมระบบปฏบตการสนบสนนการพฒนาสมมาชพ รวมกบ

3

สมาชกกลมทอเสอกกนาหมอมา ซงประยกตใชความรของระบบหวงโซเศรษฐกจ ซง “ขอตอของหวง

โซ” ทสาคญคอ “ ขอตอการจดการขอมล ขอตอการผลตสนคาทมคณภาพ และ ขอตอการตลาด”

เพอใหการผลตเสอกก สนคาทตอยอดจากทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถน กาวไกลสตลาดสากล

สรางความมนคงดานเศรษฐกจใหกบครวเรอนในตาบลนาหมอมาไดมากยงขน