*FINANSE MENEDERSKIEProf. dr hab. Sawomir I. Bukowski

WPROWADZENIE DO FINANSOW MENEDERSKICH*

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieSystem wolnej przedsibiorczociMechanizm rynkowy jest form organizacji gospodarki, w ktrej indywidualni konsumenci i indywidualne przedsibiorstwa za porednictwem rynkw wspdziaaj w procesie rozwizywania trzech gwnych problemw ekonomicznych. Owe problemy mona sprowadzi do nastpujcych pyta: Co i w jakiej iloci produkowa ? Jak produkowa ? Dla kogo produkowa ?

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieGwarancj funkcjonowania mechanizmu rynkowego i opartego na nim systemu wolnej przedsibiorczoci jest wzgldna wolno wyboru dokonywanego przez konsumenta i producenta (dostawc) oraz wolno zawierania transakcji gospodarczych.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieW tym systemie zachodzi swoista gra midzy instytucjami publicznymi a przedsibiorstwami. Pierwsze staraj si rozszerza zakres regulacji, te drugie za broni si przed tym, dziaajc tak, aby zminimalizowa negatywne skutki regulacji publicznej dla realizacji swojego dugofalowego celu uwarunkowanego specyfik systemu rynkowego oraz implikowanego przez prywatn wasno.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieCel gwny przedsibiorstwa. Wasno prywatna a efektywno Przedsibiorstwa realizuj rne cele o rnych horyzontach czasowych. Mona tu wyrni m.in.: maksymalizacj zysku (stopy zysku), maksymalizacj sprzeday, wzrost udziau w rynku, przetrwanie, utrzymanie istniejcego stanu zatrudnienia.Cele te s jednak celami krtkiego okresu.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieCel gwny przedsibiorstwa, to cel dugofalowy, integrujcy dziaania wacicieli i zarzdu firmy, cel wynikajcy z logiki systemu rynkowego i tak wanej determinanty, jak jest prywatna wasno kapitau. Wasno prywatna dominuje w sprawnie funkcjonujcej gospodarce rynkowej, generujc bodce do efektywnego gospodarowania zawsze ograniczonymi zasobami, ktrymi dysponuje przedsibiorstwo.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieGwnym dugofalowym celem przedsibiorstwa w gospodarce rynkowej jest maksymalizacja wartoci majtku waciciela przedsibiorstwa, co w praktyce sprowadza si do maksymalizacji wartoci firmy. Znajduje to wyraz w maksymalizacji rynkowej ceny akcji (udziaw) w przypadku spek prawa handlowego.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieZgodnie z powyszym celem zarzd firmy musi poszukiwa takiej kombinacji poziomu akceptowanego ryzyka i oczekiwanych zyskw, ktra maksymalizowaaby warto firmy. Wobec powyszego maksymalizacja zysku jest celem krtkoterminowym, instrumentalnym w stosunku do celu gwnego.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieJedn z determinant celu gwnego przedsibiorstwa jest prywatna wasno, ktra okrela efektywno dziaalnoci gospodarczej. Zwizek midzy wasnoci prywatn a efektywnoci nie ma charakteru bezporedniego i nie jest widoczny w krtkim okresie.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieTeoretycznie wydawaoby si ,e dobrze zarzdzane i zorganizowane nowoczesne przedsibiorstwo pastwowe moe rwnie dobrze funkcjonowa jak przedsibiorstwo prywatne i osiga porwnywaln lub wysz efektywno.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieJednake, jeli spojrzymy szerzej na t kwesti i z punktu widzenia dugiego okresu, to nasun si nastpujce wnioski:- Po pierwsze, w przedsibiorstwie pastwowym nie ma wyranie okrelonego waciciela, a wykonujcym bezporednio lub porednio funkcje wadcze w stosunku do przedsibiorstwa i jego zarzdu jest urzdnik pastwowy, ktry bez wzgldu na pozycje hierarchiczn nie ponosi odpowiedzialnoci majtkowej w takim stopniu jak prywatny waciciel (waciciele).- Po drugie, przedsibiorstwo pastwowe w kadym systemie politycznym jest naraone na negatywn selekcj personelu kierowniczego oraz czonkw rad nadzorczych; S oni nader czsto desygnowani na stanowiska w zarzdach i radach nadzorczych z tzw. klucza politycznego, a nie dobierani wg kryteriw kwalifikacji zawodowych i profesjonalizmu.- Po trzecie, pastwowa forma przedsibiorstwa sprzyja wzmacnianiu si roszczeniowych postaw zwizkw zawodowych, ktrych dziaania dezorganizuj dziaalno gospodarcz, uniemoliwiaj zarzdzanie i racjonalne podejmowanie decyzji ekonomicznych, a czsto w konsekwencji destrukcyjnych dziaa prowadz do bankructwa przedsibiorstwa.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzeniePowysze czynniki wywieraj negatywny wpyw na jako zarzdzania przedsibiorstwem, a co za tym idzie na osiganie zadowalajcych wynikw finansowych. Brakuje silnej presji wymuszajcej efektywno gospodarowania. Jednoczenie istniej silne bariery natury instytucjonalno-spoecznej oraz polityczne, ktre w wielu przypadkach hamuj wrcz proces koniecznych dostosowa przedsibiorstw pastwowych do zmieniajcych si warunkw otoczenia rynkowego.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieW przypadku firm prywatnych jest okrelony waciciel lub anonimowi waciciele (akcjonariusze).Relacje midzy nimi a przedsibiorstwem i jego organami kierowniczymi s oparte na rachunku ekonomicznym. Kady waciciel jest inwestorem, lokujcym swj kapita w celu jego pomnoenia. Stwarza to siln presj na zarzdzajcych firm, ktrych kariera zawodowa w znacznej mierze zaley od akceptacji ich dziaa przez wacicieli. Nawet w korporacjach o znacznym rozproszeniu akcji, gdzie sami zarzdzajcy s znaczcymi akcjonariuszami, istniej bodce do skutecznego i efektywnego zarzdu.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieRynek wywiera presj na wzrost wartoci firmy, i wzrost wartoci firmy jest kryterium oceny skutecznoci pracy zawodowych menederw i ich profesjonalizmu. Funkcjonuj oni na okrelonym rynku pracy, gdzie z jednej strony wystpuj firmy reprezentowane przez organy nadzorcze, z drugiej za menederowie oferujcy swoje kwalifikacje i dowiadczenie. Tak wic w dugim okresie przedsibiorstwo prywatne jest z pewnoci bardziej efektywne od pastwowego.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieDwa warunki efektywnoci gospodarowania w skali mikroekonomicznej:Wasno prywatna (konieczny)Konkurencja (wystarczajcy)

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieFinanse koncentruj si na zagadnieniach szacowania i pozyskiwania aktyww produkcyjnych, zdobywania funduszw i wydatkowania zyskw.W obrbie finansw mona wyodrbni nastpujce wzajemnie powizane ze sob obszary:rynki pienine i finansowe, ktre obejmuj wiele zagadnie poruszanych w makroekonomii;inwestowanie, ktre koncentruje si na decyzjach poszczeglnych osb i instytucji finansowych, dotyczcych wyboru papierw wartociowych, mogcych tworzy portfel inwestycyjny;zarzdzanie finansami (zwane rwnie finansami przedsibiorstwa), ktre dotyczy zarzdzania firm.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieZarzdzanie finansami obejmuje pozyskiwanie i wykorzystywanie funduszw w celu maksymalizacji efektywnoci i wartoci przedsibiorstwa.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenie

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieFunkcje zarzdzania finansamiW przedsibiorstwie mona wyodrbni nastpujce obszary dziaania:produkcja;badania i rozwj;marketing;ksigowo;finanse;Kierowanie przedsibiorstwem jest procesem planowania, organizowania, przewodzenia, kontrolowania dziaalnoci we wszystkich wyej wymienionych obszarach oraz wykorzystania wszystkich zasobw, jakimi dysponuje przedsibiorstwo dla osignicia ustalonych celw.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieZarzdzanie finansami jest integraln czci procesu kierowania przedsibiorstwem jako caoci i jego funkcje obejmuj:okrelenie spodziewanych kosztw i korzyci wynikajcych z rnych form zaangaowania rodkw finansowych przedsibiorstwa, tak w wymiarze krtko- , jak i dugookresowym;alokacj rodkw oraz okrelenie jej kosztw (wybr przedsiwzicia inwestycyjnego);wybr rde finansowania i sposobw wykorzystania dostpnych rodkw zgodnie z celami przedsibiorstwa;szacowanie i ocen przychodw oraz zwizanego z ich uzyskaniem ryzyka w dziaalnoci przedsibiorstwa.Kilkakrotnie posuono si powyej terminem inwestycje, inwestowanie. Niezbdne jest sprecyzowanie, co rozumiemy pod tymi terminami.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieInwestycj jest kade zastosowanie kapitau w celu jego powikszenia. Inwestowanie jest przede wszystkim zagadnieniem z zakresu zarzdzania finansami. Wymaga ono przeprowadzenia dokadnych studiw i rachunku ekonomicznego, ktre pozwol da odpowied na kluczowe pytania:kiedy inwestowa?w co zainwestowa?ile zainwestowa ?jaki powinien by rozkad nakadw inwestycyjnych w czasie?

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenie

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieOtoczenie i warunki dziaania przedsibiorstwaCzynniki wewntrznebrana,rentowno,koszt kapitau wasnego,dostpno do rde finansowania.Czynniki zewntrzneekonomiczne,prawne,polityczne,midzynarodowe

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieRola menedera finansowego w przedsibiorstwie:organizuje i nadzoruje obieg informacji wewntrznej, umoliwiajcej kontrol operacji finansowych,przedkada zarzdowi informacje o sytuacji firmy,decyduje o pozyskaniu kapitaw zewntrznych,utrzymuje kontakty z wierzycielami, dunikami, urzdami skarbowymi.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieRodzaje decyzji finansowych w przedsibiorstwie:operacyjne,inwestycyjne,finansowe,dywidendowe.

*Finanse i zarzdzanie finansami - wprowadzenieUwarunkowania zewntrzne decyzji finansowych przedsibiorstwa

ANALIZA FINANSOWA*

*ANALIZA FINANSOWAAnaliza dziaalnoci gospodarczej przedsibiorstwa obejmujeAnaliz otoczenia przedsibiorstwa:ocena warunkw spoecznych i prawnych,analiza rynku,analiza konkurencji.Analiz ekonomiczn:analiza finansowa,analiza techniczno ekonomiczna.

*ANALIZA FINANSOWASposoby analizy finansowejAnaliza strukturalnaAnaliza porwnawczaAnaliza wskanikowa

*ANALIZA FINANSOWARodzaje analiz finansowychZ punktu widzenia przeznaczenia:analiza zewntrzna,analiza wewntrzna.Wedug kryterium czasu:analiza retrospektywna (ex-post),analiza bieca,analiza prospektywna (ex-ante).Z punktu widzenia przyjtej metody bada:analiza funkcjonalna (problemowa),analiza kompleksowa,analiza decyzyjna.Z uwagi na stopnie szczegowoci:analiza oglna,analiza szczegowa.

*ANALIZA FINANSOWAPodstawowe metody analizy finansowejAnaliza jakociowa (opisowa)Analiza ilociowaMetody deterministyczneMetody stochastyczne

*ANALIZA FINANSOWAPodstawowe elementy sprawozdania finansowego:bilans,rachunek zyskw i strat,rachunek przepywu rodkw pieninych,informacja dodatkowa.

*

*ANALIZA FINANSOWAAnaliza bilansuWstpnaporwnawcza (pozioma)analiza struktury (pionowa)Wskanikowa

*ANALIZA FINANSOWADwie podstawowe zasady finansowaniaZota regua bilansowa Zota regua finansowania (zota regua bankowa)

*

*Przepywy finansowe rnica midzy bilansem a rachunkiem zyskw i strat narzdziem sucym ocenie zdolnoci przedsibiorstwa do utrzymania pynnoci finansowej s sprawozdania z przepyww finansowych: kapitaowych (funds flow) i pieninych (cash flow) rdo: M.Sierpiska, D.Wdzki. Zarzdzanie pynnoci finansow w przedsibiorstwie. PWN, Warszawa 1998.

*ANALIZA FINANSOWARachunek z przepyww rodkw pieninychJest cennym rdem informacji o sytuacji finansowej przedsibiorstwa, ktrych nie mog dostarczy bilans czy rachunek zyskw i strat, z uwagi na fakt, e sporzdzane s wycznie metod memoriaow.

*

*Przepywy pienine ujmowane s w trzech obszarach

*

*

*ANALIZA FINANSOWASprawozdania finansowe powinna cechowa:rzeczowo,zrozumiao,wiarygodno,kompletno,sprawdzalno,obiektywizm,prawidowo,porwnywalno,aktualno.

*ANALIZA FINANSOWAAnaliza wskanikowa obejmuje:rentowno,pynno finansow,zdolno przedsibiorstwa do obsugi zaduenia,sprawno dziaania,wskaniki rynku kapitaowego.

*ANALIZA FINANSOWAO czym mwi wskaniki?Wskaniki pynnoci o stopniu wypacalnoci przedsibiorstwa i jego zdolnoci do terminowego regulowania biecych zobowizaWskaniki zaduenia jaka cz majtku firmy finansowana jest z kapitaw obcych a jaka z kapitaw wasnychWskaniki obrotowoci jak efektywnie wykorzystywany jest majtek firmyWskaniki rentownoci jaka cz zainwestowanego kapitau przez wacicieli moe zosta wypacona w postaci dywidendy

*ZESTAWIENIE WSKANIKW ANALITYCZNYCH

*

*

*

MODEL DU PONTAModel Du Ponta bazuje na wybranych pozycjach bilansu oraz rachunku zyskw i strat oraz pokazuje zalenoci przyczynowo-skutkowe, jakie zachodz pomidzy najbardziej oglnymi (syntetycznymi) wskanikami, takimi jak ROE czy ROA, i wskanikami wystpujcymi na niszych poziomach piramidy*

MODEL DU PONTAModel opiera si na rozoeniu informacji zawartych w najbardziej syntetycznych wskanikach na czynniki proste, o niszym stopniu oglnoci. Przyjmuje si, e piramida Du Ponta moe suy zarwno jako narzdzie diagnostyczne, gdy chodzi o przeszo, jak i jako narzdzie planistyczne w odniesieniu do przyszoci. Rwnoczenie sam proces analizy czy symulacji mona przeprowadza "oddolnie" lub "odgrnie".

*

MODEL DU PONTAPrzykad modelu wskanikwDziaalno firmy "X" w analizowanym okresie charakteryzowaa si nastpujcymi wielkociami: przychody ze sprzeday - 100 000 z, koszty operacyjne - 85 000 z, wskanik zaduenia aktyww - 49,62%, stopa oprocentowania zobowiza - 13%, wskanik obrotu aktywami - 1,5. Obliczmy stop zwrotu z kapitau wasnego ROE oraz pozostae parametry piramidy Du Ponta, przy stopie podatku dochodowego rwnej 19%.*

MODEL DU PONTATabela przedstawia schemat Du Ponta oraz wyliczenia do przykadu.gdzie:ROE - rentowno kapitau wasnego (ang. return on equity),ROA - rentowno aktyww (ang. return on assets),TA/E - mnonik kapitau wasnego (ang. total assets to equity),

*

MODEL DU PONTAROS - rentowno netto sprzeday (ang. return on sales),TAT - efektywno wykorzystania aktyww, inaczej rotacja aktyww (ang. total asset turnover),WZA - wskanik zaduenia aktyww.

*

*

ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (1)1. Model Altmana I

ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (2)2. Model Altmana II

ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (3)3. Model Altmana III

ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (4)4. Model E. Mczyskiej

ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (5)5. Model A. Hody (1993-1996)Grupa niezagroona upadoci - 95,0%Grupa zagroona upadoci - 90,0%cznie - 92,5%

ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (6)6. Model J. Gajdki, D.Stosa (I) 1994-1995X1 = przychody ze sprzeday/aktywa; X2 = (zobowizania krtkoterminowe/koszt wytworzonej produkcji sprzedanej) * 360 dni; X3 = zysk netto/aktywa; X4 = zysk brutto ze sprzeday/przychody netto ze sprzeday; X5 = zobowizania ogem/aktywa ogem;Z = 0,7732059 - 0,0856425X1 + 0,0007747X2 + 0,9220985X3 + 0,6535995X4 - 0,594687X5Z > 0,45 - brak zagroenia upadociSkuteczno modelu - cznie - 93%

7. Model J. Gajdki, D.Stosa (II) - 1997ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (7)X1 - rednia warto zobowiza; krtkoterminowych / koszt wytworzenia produkcji sprzedanej * 360 dni;X2 - zysk netto / rednia warto aktyww w roku;X3 - zysk brutto / przychody netto ze sprzeday; X4 - aktywa ogem / zobowizania ogem;Z = - 0,3342 - 0,000500X1 + 2,055200X2 + 1,726000X3 + 0,115500X4Z > 0 brak zagroenia upadociGrupa niezagroona upadoci - 100%Grupa zagroona upadoci - 100%cznie - 100%

ANALIZA DYSKRYMINACYJNA (9)8. Model E.Mczyskiej i M.Zawadzkiego (model G) 1997-2001X1 - wynik operacyjny / aktyww;X2 - kapita wasny / aktywa;X3 (wynik finansowy netto + amortyzacja) / zobowizania ogem;X4 - aktywa obrotowe / zobowizania krtkoterminowe;Z =9,498X1 + 3,566X2 + 2,903X3 + 0,452X4 - 1,498Z > 0 brak zagroenia upadociGrupa niezagroona upadoci - 95,5%Grupa zagroona upadoci - 81,3%cznie - 88,4%

PLANOWANIE FINANSOWE*

*Planowanie finansowePlanowanie finansowe umoliwia:podejmowanie trafnych decyzji gospodarczych sprzyjajcych wzrostowi wartoci firmy,waciwe kojarzenie skutkw biecych i perspektywicznych decyzji finansowych,przewidywanie skali i skutkw ryzyka finansowego oraz podjcie dziaa zaradczych.

*Planowanie finansowePrognozowanie przewidywanie rozwoju sytuacji i wynikajcych z tego skutkwPlanowanie wyznacza cele oraz metody i rodki suce realizacji tych celw

*

*Planowanie finansoweCzynniki warunkujce proces planowania finansowego:brana i specyfika rynku, na ktrym dziaa jednostka gospodarcza,horyzont czasowy obejmowany planowaniem finansowym.

*Planowanie finansoweZe wzgldu na horyzont czasowy planowanie finansowe mona podzieli na:dugookresowe (strategiczne, korporacyjne),krtkookresowe.

*Planowanie finansoweZe wzgldu na kierunek w strukturze organizacyjnej, wzdu ktrego przebiega proces planowania wyrnia si planowanie:odgrne,oddolne.

*Planowanie finansoweCzynniki warunkujce sposb przygotowania planu finansowego:charakter formalno-prawny przedsibiorstwa,otoczenie rynkowe w brany przedsibiorstwa,cel, dla ktrego sporzdza si plan finansowy,podejcie wynikajce z oglnej kultury jednostki.

*Planowanie finansoweMetody planowania finansowego:Ze wzgldu na przyjty horyzont czasowy:planowanie na stay, cile okrelony okres,planowanie kroczceZe wzgldu na sposb opracowania planu:planowanie przyrostowe,planowanie od zera

*Planowanie finansowePodejmowanie decyzji wymaga stosowania odpowiednich narzdzi ekonomicznych, a w szczeglnoci:analizy sytuacji finansowej, umoliwiajcej ocen zgodnoci przebiegu operacji finansowych w stosunku do zaoe,planowania finansowego, bdcego narzdziem sterowania procesami

*Cele firmy w budowie planu finansowego

*Planowanie finansoweElementy skadowe planu finansowegoPreliminarz obrotw gotwkowych (zwany rwnie kasowym),Preliminarz zyskw i strat (wynikw finansowych),Planowany bilans majtkowy,Preliminarz przepyww pieninych.

*

*Planowanie finansoweDobr zasad amortyzacji majtku trwaego a optymalizacja nadwyki finansowejNadwyka finansowa zysk netto + dokonane w danym okresie odpisy z tytuu stopniowego zuywania si obiektw majtku trwaego, zaliczonych do kosztw dziaalnoci.Co wybra?szybsze zamortyzowanie nakadw poniesionych na majtek trway przy niszym zyskuwczeniejsze wykazanie wyszych zyskw i rozoenie amortyzacji na duszy czas

*Planowanie finansoweMetody amortyzacjiProporcjonalnaDegresywna

*Planowanie finansoweTechniki planowania finansowegoTradycyjneBudetoweOrodkw odpowiedzialnociStrategiczne

*

*

*

PRG RENTOWNOCI BEP (Break- Even- Point) W zarzdzaniu przedsibiorstwem szczeglnie wana jest odpowiedz na pytanie: kiedy sprzeda zacznie przynosi zysk. Z tej racji, i przedsibiorstwo ponosi koszty stae sprzeda wyrobw do okrelonej wysokoci nie przynosi zysku.

Prg rentownoci to wielko sprzeday rwnowaca poniesione koszty.

*GRAFICZNE UJCIE PROGU RENTOWNOCI

Koszty

Przychody

Przychody Koszty cakowite

pole zyskw

Prg rentownoci

wartociowy

Pole Koszty stae

strat

Prg Produkcja x

rentownoci

ilociowy

Wykres -Prg rentownoci

*PRG RENTOWNOCI ILOCIOWY DLA PRODUKCJI JEDNOASORTYMENTOWEJIlociowy prg rentownoci, gdy: KC = KSwwczas w progu rentownoci:P = KSc*X = KSczyli ilociowy prg rentownoci mona zapisa:Xpr = KS/cGdy wystpuj koszty zmienne, wwczas prg rentownoci wynosi:c*X = KS +kz*XX(c-kz) = KSXpr = KS/(c-kz)

*SCHEMAT RACHUNKU WYNIKWSchemat rachunku wynikw w oparciu o koszty stae i zmienne jest nastpujcy: Przychody - Koszty zmienne (KZ)= Mara brutto (MB) - Koszty stae (KS) = Zysk operacyjny (Zo)

*PRG RENTOWNOCI ILOCIOWY DLA PRODUKCJI JEDNOASORTYMENTOWEJZ definicji progu rentownoci i mary brutto wynika, e w progu rentownoci: PC = KC oraz MB = KSP-KZ = KSX(c kz) = KS

Ks xpr ----- c - kz

* ILOCIOWY PRG RENTOWNOCI DLA PRODUKCJI JEDNOASORTYMENTOWEJPrg rentownoci wyraa si iloci produkcji:

Ks xpr ----- c kz

Przykad:x 6.000 szt.c 10 zkz 8 zKS 10.000 z1.Ustal ilociowy prg rentownoci.2. Przedstaw graficznie prg rentownoci w dwch wariantach: na podstawie przychodw i kosztw cakowitych na podstawie marzy brutto i kosztw staych

*WARTOCIOWY PRG RENTOWNOCI DLA PRODUKCJI JEDNOASORTYMENTOWEJPrg rentownoci wartociowy:

Ks c * xpr -------- 1- kz/c

*WSKANIK POKRYCIAWskanik pokrycia wyraa udzia mary brutto w przychodach. Informuje on jaka cz przychodu ze sprzeday pozostanie po pokryciu kosztw zmiennych na pokrycie kosztw staych i na zysk. Wpo 1 kz / c lub Wpo 1 Kz / P lub Wpo (P Kz) / P

*WARTOCIOWY PRG RENTOWNOCI DLA PRODUKCJI JEDNOASORTYMENTOWEJPrg rentownoci wartociowy:

Ks P -------- Wp

Mona to te wyprowadzi z formuy: MB = Wpo * P

Mara brutto w progu rentownoci rwna si kosztom staym.

*

WSKANIK PEWNOCI (BEZPIECZESTWA)

Znajc prg rentownoci moemy dowiedzie si oile moemy obniy sprzeda nie ponoszc stratMwi nam o tym margines bezpieczestwa, ktryobliczamy nastpujco: Mbe = Xrz - Xpr lub w ujciu wzgldnym Wpe = (Xrz Xpr) / Xrz * 100lub Wpe 1 Xpr / Xrzgdzie: Xpr - rozmiary produkcji w progu rentownoci Xrz - rozmiary produkcji maksymalne lub normalne.Wskanik ten informuje o jaki procent mona zmniejszy maksymalne lub normalne (rzeczywiste) rozmiaryprodukcji do poziomu progu rentownoci.

*PRG RENTOWNOCI PRODUKCJI WIELOASORTYMENTOWEJ

Formua matematyczna progu rentownoci produkcji zoonej z rnych asortymentw w ujciu wartociowym ma nastpujc posta:

KS

PRw = - (ni =1 kzi * xi

(ni=1 ci * xi

Ustalona wedug powyszego wzoru krytyczna warto sprzeday odnosi si jedynie do zaoonej struktury produkcji. Mianownik wzoru wyraa redni wskanik pokrycia dla tej struktury. Wwczas prg rentownoci mona obliczy nastpujco:

Prw = KS

Wp

gdzie:

Wp redni wskanik pokrycia (MB/Sprzeda)

*Prg rentownoci dla produkcji wieloasortymentowej

Prg rentownoci dla produkcji zoonej z wielu asortymentw nie jest punktem, tak jak w przypadku produkcji jednego rodzaju wyrobu, lecz zbiorem wielu punktw.

Zrwnanie przychodw i kosztw przedsibiorstwo moe osign przy wielu rnych kombinacjach struktury asortymentowej.

Gdy wytwarza si 2 produkty, wwczas moliwe progi rentownoci wyznacza prosta, jak na poniszym rysunku, na ktrej znajduj si rne struktury ilociowe produkcji zapewniajce znalezienie si w progu rentownoci. Rwnanie progu rentownoci przyjmuje wwczas posta:

x1* c1 + x2* c2 = x1* kzj1 + x2* kzj2 + KS

x1 ( c1 - kzj1 ) + x2 ( c2 - kzj2 ) - KS = 0

Przykad:

Nadwyka cenowa na produkcie K wynosi 20 z, a na produkcie M 30 z. Koszty stae w rozpatrywanym okresie 12.000 z

Liczba M

`

400

STREFA

ZYSKU

STREFA

STRAT

Liczba K 600

Prg rentownoci wyznaczy mona tylko dla okrelonej struktury asortymentowej, poniewa zmiana tej struktury zmienia miejsce progu.

*PRG RENTOWNOCI PRODUKCJI WIELOASORTYMENTOWEJWpyw na wielko progu rentownoci produkcji wieloasortymentowej maj te same czynniki, ktre wyznaczaj prg dla produkcji jednorodnej, a wic:-koszty zmienne jednostkowe poszczeglnych asortymentw,- ceny sprzeday poszczeglnych asortymentw,- koszty stae okresu.Im wikszy bdzie udzia produkcji z wyszym wskanikiem pokrycia ni przecitny, tym szybciejosignie si punkt krytyczny, to jest przy niszym przychodzie za sprzeday.

*

ANALIZA ZALENOCI PRODUKCJA - KOSZTY ZYSK RWNANIE ZYSKU NA SPRZEDAY

EMBED Equation.3

_1099067710.unknown

*ANALIZA ZALENOCI PRODUKCJA - KOSZTY - ZYSKZa pomoc prostych formu matematycznych istnieje moliwo ustalenia wpywu zmian poszczeglnych pojedynczych zmiennych lub ich kombinacji na zysk lub inne zmienne decyzyjne wystpujce w rwnaniu zysku.Na przykad, jak wpynie spadek ceny na rozmiary sprzeday, ktre zapewni osignicie planowanego zysku przy niezmienionych kosztach.

*Ustalanie wymaganego poziomu danego czynnikaPrzeksztacajc odpowiednio rwnanie zyskw dowiadujemy si jak na poziom kadego z czynnikw wpywaj pozostae, to znaczy jaki powinien by poziom badanego czynnika, aby osign zakadany zysk przy niezmienionych pozostaych czynnikach. Jest to wic wymagany poziom danego czynnika.

*

Wielkoci produkcji, przy ktrej osignie si planowany zysk(wymagany poziom produkcji)

Ks+ Z

x = ----------

c - kz

*

Ceny sprzeday, ktra zapewni osignicie planowanego zysku przy okrelonych rozmiarach produkcji (wymagany poziom ceny)

Ks+ Z

c = ---------- + kz

x

*Poziom kosztw, ktry zapewniby osignicie planowanego zysku przy zdeterminowanych cenach i rozmiarach sprzeday(wymagany poziom kosztw)

Ks = (c-kz ) x - Z

Ks+Z

kz = c - ----------

x

DwignieDwignia operacyjna ( np. = 1.8 oznacza wzrost zysku operacyjnego o 1,8% w wyniku wzrostu wartoci sprzeday o 1%)

Dwignia finansowa ( np. = 1,8 oznacza wzrost zysku netto o 1,8% w wyniku wzrostu zysku operacyjnego o 1%)

*

DwignieDwignia czna ( np. 1,8% - oznacza wzrost zysku netto o 1,8% w wyniku wzrostu wartoci sprzeday o 1%

Zn zysk netto, Zo- zysk operacyjny, S- warto sprzeday netto*

*Dwignia finansowaPRZYKADZamy, e w przedsibiorstwie Maciu S.A. aktywa ogem wynosz Ao = 60.000 PLN, zysk operacyjny wynosi Zo = 18.000PLN,stopa podatkowa T = 40%, stopa procentowa r = 20%. Rozwamy trzy warianty finansowania aktyww ogem: Wariant A: kapitay wasne KW = 60.000 PLN;Wariant B: kapitay wasne KW= 40.000 PLN, za kredyty KR = 20.000;Wariant C: kapitay wasne KW=20.000 PLN, kredyty KR=40.000 PLN;Obliczmy dla kadego wariantu rentowno aktyww ogem (liczon jako zysk operacyjny/aktywa ogem), zysk netto, rentowno kapitaw wasny.

*DWIGNIA FINANSOWAEfekty dwigni finansowej s widoczne we wzrocie rentownoci kapitaw wasnych przy odpowiednim wzrocie zastosowania kapitaw obcych w finansowaniu dziaalnoci gospodarczej. Jest to odczuwalne wwczas, gdy stopa oprocentowania jest nisza od stopy rentownoci majtku przedsibiorstwa, liczonej jako relacja zysku operacyjnego do aktyww ogem.

*

*Dwignia finansowaPowyszy przykad ilustruje nastpujc prawidowo: Stopa rentownoci kapitaw wasnych zwiksza si w miar wzrostu zaduenia przedsibiorstwa pod warunkiem, e stopa procentowa od kapitaw obcych jest nisza ni rentowno majtku (aktyww ogem) liczona jako zysk operacyjny do wartoci aktyww ogem.

*Planowanie finansoweMETODA PROCENTOWEGO UDZIAU W SPRZEDAYPlanowanie finansowe, ktrego efektem s projekcje finansowe, sprawozdania finansowe pro forma rozpoczyna si zazwyczaj pod koniec danego roku i dotyczy roku nastpnego, ewentualnie kilku nastpnych lat.Podstaw planowania stanowi dane historyczne dotyczce wynikw ekonomicznych zawarte w ksigach handlowych i sprawozdaniach finansowych.

*Planowanie finansoweEtap IPunktem wyjcia jest oszacowanie wielkoci sprzeday oraz wpyww ze sprzeday przewidywanych w okresie planistycznym.

*Planowanie finansoweEtap IINastpnie niezbdne jest wyodrbnienie pozycji kosztw bezporednio zalenych od sprzeday (koszty zmienne) oraz ich oszacowanie dla przewidywanego poziomu sprzeday. Dokonuje si tego poprzez okrelenie procentowego udziau kosztw zmiennych zalenych od sprzeday na podstawie danych historycznych, a nastpnie majc wskaniki procentowe i wielko przewidywanej sprzeday w wyraeniu wartociowym okrelamy przewidywany poziom tych kosztw w okresie planistycznym.

*Planowanie finansoweEtap IIIW ramach tego etapu dokonujemy szacunku kosztw staych - niezalenych od sprzeday ( np. amortyzacji, kosztw finansowych, staych kosztw porednich, kosztw zarzdu ) metod analityczn, przyjmujc okrelone zaoenia na podstawie dokonanych wczeniej analiz czstkowych.

*Planowanie finansoweEtap IVDokonujemy zestawienia rachunku wynikw.

*Planowanie finansoweEtap VPrzygotowujemy wstpne zestawienie zapotrzebowania na kapita obrotowy, zapotrzebowania na fundusze, zestawienie przepyww pieninych oraz bilansu. Dokonujemy rwnowaenia bilansu, co wymaga podjcia ostatecznej decyzji co do sposobu finansowania przedsibiorstwa. Na tym etapie dokonuje si rwnie korekty takich wielkoci, jak zakadane zobowizania, nalenoci i zapasy.

*Planowanie finansoweZazwyczaj sporzdza si projekcje finansowe w trzech wariantach : podstawowym, pesymistycznym i optymistycznym. Pozwala to na okrelenie przewidywanej sytuacji przedsibiorstwa w warunkach gorszych od przewidywanych w wariancie podstawowym oraz lepszych. Daje to moliwo elastycznego dostosowania si firmy do ewentualnych zmian warunkw gospodarowania w stosunku do przewidywanych w wariancie podstawowym zaoe.

*Planowanie finansoweZaoenia dotyczce wariantw pesymistycznego i optymistycznego formuuje si metod eksperck, a wic w oparciu o analizy i opinie ekspertw z rnych dziedzin, zwizanych z obszarem dziaania przedsibiorstwa oraz jego otoczeniem. Niezwykle przydatn metod jest tutaj SWOT - analiza mocnych, sabych stron, szans i zagroe. Metoda ta pozwala w sposb systematyczny okreli zarwno stan obecny, jak rwnie przysze warunki dziaania przedsibiorstwa.

FINANSOWANIE DUGOOKRESOWE, KOSZT I STRUKTURA KAPITAU*

*STRUKTURA I WIELKO KAPITAW W PRZEDSIBIORSTWIE

*

*

*

*STRUKTURA I WIELKO KAPITAW W PRZEDSIBIORSTWIEPrzyczyny uzupeniania kapitaw wasnychStworzenie podstawy do rozwoju przedsibiorstwa i moliwoci zacigania kredytw;Eliminowanie groby upadoci, wskutek naruszenia pynnoci finansowej lub powstania strat;Usunicie skutkw deprecjacji kapitaw wasnych spowodowanej inflacj.

*STRUKTURA I WIELKO KAPITAW W PRZEDSIBIORSTWIEDecyzje o zmniejszaniu kapitau wasnego mog by podejmowane w przypadkachOgraniczenia dziaalnoci przedsibiorstwa;Wycofania z przedsibiorstwa czci kapitau wasnego w celu ulokowania go w innym przedsiwziciu;Denia do zoptymalizowania struktury kapitaw spki, w celu zwikszenia stopnia zyskownoci;Pokrycia poniesionych strat;Potrzeby wykupu wasnych akcji, kiedy na giedzie panuje bessa;

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAUREDNIOWAONY KOSZT KAPITAUW analizach ekonomicznych mona posugiwa si redniowaonym kosztem kapitau. Kategoria ta ma zastosowanie w planowaniu biecej dziaalnoci firmy, np. przy wyborze asortymentowego programu produkcji. Kryterium wyboru mona sformuowa nastpujco: uzyskana rentowno sprzeday (zysk netto do sprzeday netto) lub stopa zysku z kapitau (zysk netto do kapitau) musi by wysza od redniowaonego kosztu kapitau.

*KOSZT KAPITAU

*KOSZT KAPITAUKRACOWY KOSZT KAPITAUKracowy koszt kapitau ( MCC ) jest to koszt ostatniego zotego nowego kapitau, ktry firma pozyskuje; koszt kracowy ronie, gdy w danym okresie pozyskuje si coraz wicej kapitauWszystkie przedsiwzicia rozwojowe mona uszeregowa wg wielkoci stopy zwrotu od kapitau, a wszystkie rda finansowania (kredyty, obligacje, emisje akcji itp.) wg faktycznego kosztu kapitau. Zrwnanie si stopy zwrotu z kapitau i faktycznego kosztu kapitau wyznacza grup przedsiwzi rozwojowych i rde finansowania inwestycji opacalnych dla danej firmy.

*STRUKTURA I WIELKO KAPITAW W PRZEDSIBIORSTWIE

*

*

*STRUKTURA I WIELKO KAPITAW W PRZEDSIBIORSTWIERodzaje strategii finansowaniaStrategia zachowawcza (tradycyjna)Strategia umiarkowana (harmonijna, rwnowagi)Strategia dynamiczna

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowej Docelowa struktura kapitaowa firmy, to zestawione w odpowiednich proporcjach zaduenie (zobowizania dugo - i krtkoterminowe), zwyky kapita akcyjny, uprzywilejowany kapita akcyjny, jakimi firma zamierza finansowa swoj dziaalno gospodarcz.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejKsztatowanie docelowej struktury kapitaowej firmy musi uwzgldnia dwa warunki: maksymalizacj korzyci udziaowcw/akcjonariuszy firmy, co znajduje wyraz w rosncej stopie rentownoci kapitaw wasnych (ROE);jednoczesne zapewnienie waciwego poziomu biecej i przyszej pynnoci finansowej (zdolnoci do terminowego regulowania zobowiza), ograniczenie ryzyka utraty pynnoci do uznanych za rozsdne granic.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejOptymalna struktura kapitau to taka struktura, ktra prowadzi do osignicia optymalnej rwnowagi midzy ryzykiem i zyskiem, a przez to maksymalizuje cen kapitau akcyjnego

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejWybr optymalnej struktury kapitaw wymaga rozpatrzenia skutkw pozyskiwania kapitaw obcych z rnych rde. Kapitay te wystpuj w dwch zasadniczych formach:kapitay dugoterminowe (termin spaty powyej 1 roku);kapitay krtkoterminowe (okres spaty do 1 roku).Pomidzy dwoma grupami aktyww: aktywami trwaymi (majtkiem trwaym) i aktywami biecymi(majtkiem obrotowym) a struktur kapitaw istnieje istotny zwizek decydujcy o stabilnoci firmy i ryzyku utraty pynnoci a nawet upadoci.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejGeneralnie obowizuje zasada, e warto majtku trwaego powinna by w peni pokryta kapitaem staym (zobowizania dugoterminowe + kapitay wasne). Innymi sowy: Utrzymanie rwnowagi finansowej firmy wymaga, aby warto netto majtku trwaego bya pokryta w peni stabilnymi rdami finansowania, jakimi s kapitay wasne i takie kredyty oraz poyczki, ktrych okres spaty przekracza co najmniej 1 rok.Naruszanie tej zasady prowadzi w przypadku ywioowo rozwijajcych si firm do upadoci wskutek przeinwestowania i trwaej utraty pynnoci.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejJeli chodzi o majtek obrotowy, to mona drog analizy wyodrbni pewn minimaln wielko tego skadnika aktyww, obejmujc zapasy i nalenoci, stale z okresu na okres powtarzajc si oraz cz zmienn. Pierwsza z nich reprezentuje zatem stae, a druga zmienne zapotrzebowanie na kapitay. Biorc pod uwag ten podzia mona wyodrbni trzy gwne strategie finansowania majtku obrotowego, stosowane w praktyce gospodarczej:pene finansowanie kapitaem staym;pene finansowanie krtkoterminowym kapitaem obcym;czciowe pokrycie kapitaem staym (w zasadzie czci staej majtku obrotowego) i czciowe krtkoterminowym kapitaem obcym

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejPierwsza strategia pozwala przedsibiorstwu na stabilizacj sytuacji finansowej i uzyskanie nadwyki finansowej. Nie wystpuj tutaj zobowizania biece przewyszajce zasoby pienine. Powstaje natomiast problem znalezienia rentownej lokaty dla nadwyek pieninych, co jest szczeglnie trudne w warunkach inflacji.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejPRZYKADPrzedsibiorstwo Maciu S.A. posiada znaczne nadwyki pienine i poszukuje rentownej lokaty. Maksymalna stopa oprocentowania ewentualnej lokaty wynosi 20% w stosunku rocznym. Roczna stopa inflacji wynosi 17%, za stopa podatkowa 38%.Efektywna stopa procentowa w przypadku lokaty wynosi zatem:20%-(20%*0,4)=12%Jeeli uwzgldnimy stop inflacji to realna efektywna stopa procentowa bdzie ujemna i wyniesie: -5%. A wic rodki pienine ulgn deprecjacji.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejDruga strategia jest wysoce ryzykowna. Oznacza ona, e firma funkcjonuje z zerowym kapitaem obrotowym netto (net working capital).W praktyce strategia ta wymaga staego refinansowania kredytw i poyczek krtkoterminowych. Kade zakcenie w tej sferze moe atwo spowodowa trudnoci w biecym regulowaniu zobowiza. Powstaje wwczas efekt domina, gdy wiadomo o zalegych patnociach powoduje przewanie wycofywanie si kolejnych poyczkodawcw z dalszego refinansowania kredytw, pogbiajc niedobr rodkw pieninych

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejTrzecia strategia jest strategi pozwalajc na uniknicie wad pierwszej i drugiej. Ponadto stwarza ona pewne pole manewru dla maksymalizacji wyniku finansowego dziki wykorzystaniu kapitaw obcych. Sprowadza si ona do zastosowania kombinacji kapitau staego i kapitaw obcych krtkoterminowych w finansowaniu aktyww biecych.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejGwnym problemem jest okrelenie, jakie powinny by optymalne proporcje midzy kapitaem staym i kapitaami krtkoterminowymi zaangaowanymi w finansowanie aktyww biecych. Mona wyrni tu dwa alternatywne rozwizania:Skalkulowanie wielkoci staej czci zapasw i nalenoci oraz przyjcie zaoenia, e ich rwnowarto powinna by pokryta kapitaem staym, za pozostaa cz aktyww biecych kapitaami krtkoterminowymi.Przyjcie uproszczonego zaoenia, e maksymalny stan caoci zobowiza krtkoterminowych powinien ksztatowa si zgodnie z przyjtym przez dane przedsibiorstwo wskanikiem pokrycia rodkami obrotowymi (wskanik pynnoci biecej). Wskanik ten powinien mieci si w przedziale 1,2-2.To rozwizanie jest proste i mona je uzna za trafne, jak wskazuje na to praktyka. Nadwyka wartoci majtku obrotowego obejmujcego w tym przypadku rwnie rodki pienine, powinna bowiem umoliwi terminowe regulowanie zobowiza krtkoterminowych nawet w razie przejciowego zmniejszenia wpyww ze sprzeday.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejTeoria finansw nie jest w stanie okreli uniwersalnej formuy umoliwiajcej ustalenie optymalnej struktury kapitaowej przedsibiorstwa, gdy denie do wzrostu rentownoci przy zachowaniu rozsdnego stopnia ryzyka finansowego wymaga uwzgldnienia wielu zoonych czynnikw. Moliwa jest jednak kalkulacja tej struktury dla okrelonego przedsibiorstwa, na podstawie przedstawionych powyej zasad.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejW przedsibiorstwie powinno si z gry ustali: optymalny poziom wskanika pynnoci biecej na poziomie mieszczcym si w przedziale 1,2-2;maksymalny poziom zaduenia dugoterminowego i krtkoterminowego w stosunku do aktyww ogem;minimum kapitaw wasnych w relacji do aktyww ogem;Niestety nie istniej w tym ostatnim przypadku jakiekolwiek ustalone uniwersalne normy. W oparciu o dowiadczenia praktyczne przyjmuje si, e w firmach handlowych wskanik pokrycia aktyww ogem kapitaami wasnymi powinien siga 30%, za w firmach produkcyjnych od 40% do 50%.

*Zagadnienie optymalnej struktury kapitaowejKalkulacja optymalnej struktury kapitaw umoliwia konfrontacj struktury optymalnej z rzeczywistoci. Dziki temu mona odpowiednio korygowa polityk kredytow, a take okrela granice zaduenia, ktrych przekroczenie zagraa istnieniu firmy. Ustalenie optymalnej struktury kapitaw powinno by punktem wyjcia przy podejmowaniu decyzji kapitaowych zwizanych z inwestycjami

ZARZDZANIE KAPITAEM OBROTOWYM*

*Zarzdzanie kapitaem obrotowym

*Zapotrzebowanie na kapita obrotowy Zapotrzebowanie na kapita sucy finansowaniu rodkw obrotowych (kapita obrotowy brutto) jest czciowo stae, jeli dotyczy minimalnego poziomu tego majtku oraz czciowo zmienne

rdo: W.Bie. Zarzdzanie finansami przedsibiorstwa. Difin, Wa-wa 2001.

*Dodatni, zerowy i ujemny kapita obrotowy rdo: M.Sierpiska, D.Wdzki. Zarzdzanie pynnoci finansow w przedsibiorstwie. PWN, Warszawa 1998.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymSTRUKTURA MAJTKU I KAPITAUDo majtku obrotowego zalicza si:rodki majce wyraz finansowy (gotwka, papiery wartociowe, nalenoci, rozliczenia midzyokresowe),rodki rzeczowe (zapasy).Kapita obrotowy brutto aktywa finansowane zobowizaniami biecymi oraz czci zobowiza dugoterminowych lub czci kapitaw wasnych.Kapita obrotowy netto = kapita stay majtek trway(podejcie kapitaowe)lubKapita obrotowy netto = Aktywa biece krtkoterminowe rda finansowania aktyww biecych(podejcie majtkowe)

*

*Kryteria i cechy strategii rdo: D.Krzemiska. Finanse przedsibiorstwa. W-wo Wyszej Szkoy Bankowej, Pozna 2000.

*Strategie finansowania aktyww obrotowych (netto)

rdo: M.Sierpiska, D.Wdzki. Zarzdzanie pynnoci finansow w przedsibiorstwie. PWN, Warszawa 1998.

*Strategie kapitau obrotowego rdo: R.Neveu. Fundamentals of Managerial Finance. South-West Publishing Co., Cincinnati 1985.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymZarzdzanie rodkami pieninymi polega na okreleniu takiego obszaru stanw gotwki, ktry z punktu widzenia kierownictwa zapewniaby oczekiwany poziom pynnoci finansowejModel Baumola model rwnowaenia rodkw pieninych i krtkoterminowych zbywalnych papierw wartociowych.Model Millera-Orra model optymalnej wielkoci gotwki

Cykl operacyjny*

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymZarzdzanie nalenociamiOdroczenie zapaty oznacza udzielenie odbiorcy kredytu, ktry moe mie charakter:manipulacyjny,waciwy kredyt handlowy (kupiecki).

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymSkadniki polityki kredytowej przedsibiorstwaOkres kredytowaniaStandardy kredytowePolityka cigania nalenociRabaty

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymStrategie udzielania kredytw kupieckichStrategia konserwatywnaStrategia umiarkowanaStrategia agresywna

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymWskanik polityki kredytowejMiernikiem sucym analizie strategii kredytowej przedsibiorstwa jest:Wskanik polityki kredytowej = cykl nalenoci / termin patnociNp. przy realizacji polityki konserwatywnej wskanik polityki kredytowej jest bliski jednoci

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymKalkulacja opacalnoci kredytowej wymaga uwzgldnienia:wielkoci wzrostu wielkoci sprzeday,towarzyszcy temu wzrost kosztw zmiennych dziaalnoci operacyjnej,wzrostu nalenoci od odbiorcw,kosztu zaangaowania dodatkowych kapitaw na sfinansowanie wzrostu nalenoci oraz przewidywane straty, w wyniku opnie lub braku zapaty od odbiorcw.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymOcena wiarygodnoci patniczej klienta oraz udzielania kredytw:Upewnienie si, czy firma ubiegajca si o kredyt rzeczywicie istnieje.Rozpoznanie skonnoci klienta do terminowego wywizywania si z zobowiza wobec dostawcw.Przedstawienie przez klienta dokumentw wiadczcych o regulowaniu zobowiza podatkowych.Uzyskiwanie informacji od wywiadowni gospodarczych.Wsparcie biur detektywistycznych.Ocena podatnoci klienta na zmiany koniunktury gospodarczej.Przedstawienie przez kontrahenta wariantw zabezpiecze.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymFazy windykacji nalenoci:postpowanie negocjacyjno-upominawcze,postpowanie sdowo-egzekucyjne.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymrda finansowania udzielanych kredytw handlowych:kredyt handlowy,kredyt bankowy,zastaw nalenoci,cesja nalenoci,kredyt wekslowy,emisja krtkoterminowych papierw dunych,faktoring.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymMoliwoci patnoci:zaliczka,patno kasowa,krtki termin patnoci,dugi termin patnoci,karne odsetki.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymOpusty cenowe:opust hurtowy,skonto kasowe,opust sezonowy,opust funkcjonalny.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymPrzesanki utrzymywania zapasw w przedsibiorstwie1. Firma moe otrzymywa opusty cenowe zwizane z dokonywaniem zakupw materiaowych w wikszych partiach dostaw.2. Zapobiega si w ten sposb skutkom braku zapasw, co moe prowadzi do przerwania cigoci produkcji i sprzeday.3. Firmy gromadz zapasy, chcc uchroni si przed niekorzystnymi zmianami cen. Zmniejszone zostaje ryzyko zmiany cen, ryzyko kursowe przy zakupach dokonywanych w walutach obcych lub ryzyko stopy procentowej, gdy zakupy dokonywane s na kredyt.4. Niekiedy firmy dokonuj wikszych zakupw materiaowych, korzystajc z pomylnej koniunktury gospodarczej czy z niszych cen.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymKoszty zapaswCakowite koszty zapasw (KC) =koszt utrzymania zapasw (Kz) + czny koszt zamraania zapasw (Ks)Kz koszty magazynowania, koszty kapitau, ubezpieczenia, starzenia siKz = K1*Q/2 K1 jednostkowe koszty zapaswQ/2 przecitna wielko zapaswKs koszty zmawiania i dostaw (transport, telefon,przygotowanie dokumentacji)Ks = K2 * NK2 koszty jednego zamwieniaN liczba zamwie skadanych w cigu rokuczyli:KC = K1*Q/2 + K2 * N

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymPodzia zapasw ze wzgldu na funkcje penione w firmie:biece,sezonowe,nadmierne,zbdne.

*Gospodarka zapasami rdo: Z. Fedorowicz. Finanse przedsibiorstwa., Warszawa, 1993.

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymWielko maksymalna normy zapasu biecego:Nm = Rd * t + Rd *trNm norma maksymalna zapasuRd przypadajce przecitnie na jeden dzie w danym okresie zuycie (materiay) lub sprzeda (wyroby, towary)t przecitny cykl dostawy materiaw lub towarw, wzgldnie produkcji (w dniach)tr moliwe opnienia w stosunku do cyklu przecitnego w dniach

*Zarzdzanie kapitaem obrotowymInne metody sterowania zapasami (logistyczne):metoda czerwonej linii,metoda dwch skrzy,skomputeryzowany system sterowania zapasami,system just in time,outsourcing.

BUDETOWANIE INWESTYCJI*

*BUDETOWANIE INWESTYCJIBudetowanie inwestycji ( budetowanie kapitaowe, preliminowanie inwestycji) oznacza proces planowania wydatkw inwestycyjnych, tj, wydatkw na aktywa, z ktrych oczekuje si generowania rodkw pieninych w okresie nie krtszym ni 1 rok.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIInwestycje s skadnikiem szeroko pojtej wieloletniej strategii rozwoju przedsibiorstwa. Cige zmiany na rynku wymagaj od przedsibiorstw staego dostosowywania si poprzez oferowanie nowych lub udoskonalonych produktw i usug. Wymusza to konieczno inwestowania. Firmy, ktre nie inwestuj popadaj w stagnacj i w kocu s eliminowane z rynku.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIBudetowanie inwestycji obejmuje planowanie wydatkw inwestycyjnych, oparte na analizie alternatywnych projektw inwestycyjnych. Analiza dostarcza niezbdnych przesanek pozwalajcych na podjcie decyzji inwestycyjnych, tj. decyzji o wyborze okrelonego projektu oraz jego finansowaniu. Decyzje inwestycyjne nale do najwaniejszych, przesdzaj one bowiem o funkcjonowaniu przedsibiorstwa w dugim okresie, o jego niepowodzeniu lub sukcesie na konkurencyjnym rynku

*BUDETOWANIE INWESTYCJISkutki decyzji inwestycyjnych s odczuwalne przez przedsibiorstwo w dugim okresie i wpywaj na moliwo elastycznego dostosowywania si do zmian na rynku. Kady duy wydatek inwestycyjny oznacza bowiem zamroenie kapitau na pewien okres i wie si z oczekiwan sprzeda w przyszoci. Oczekiwania te zawsze s obarczone ryzykiem, albowiem nigdy nie jestemy w stanie dokadnie okreli przyszych przychodw ze sprzeday i uwarunkowa rynkowych.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIZadaniem budetowania inwestycji jest okrelenie efektywnoci projektu inwestycyjnego, ryzyka niepowodzenia, moliwych alternatyw w przypadku niepowodzenia oraz przyszych uwarunkowa w funkcjonowaniu przedsibiorstwa zarwno w trakcie realizacji projektu, jak rwnie w fazie eksploatacyjnej.

*Rodzaje przedsiwzi inwestycyjnych rdo: D.Krzemiska, Finanse przedsibiorstwa. Wyd. WSB, Warszawa 2000, s.176.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIRODZAJE PROJEKTW INWESTYCYJNYCH I ICH SPECYFIKANowe przedsiwzicia gospodarcze. Zalicza si do nich nastpujce rodzaje projektw:utworzenie nowego przedsibiorstwa od podstaw;budow nowego samodzielnego zakadu produkcyjnego

*BUDETOWANIE INWESTYCJIProjekty wymiany, ktrych celem jest utrzymanie dziaalnoci. Zalicza si do nich przedsiwzicia odtworzeniowe (restytytucyjne), ktrych celem jest zastpienie zuytego lub zniszczonego wyposaenia produkcyjnego, wykorzystywanego do produkcji opacalnych wyrobw. Tego typu przedsiwzicia s niezbdne w firmach kontynuujcych dziaalno. Warto w tym miejscu zwrci uwag na konieczno postawienia w kadym przypadku nastpujcych pyta: Czy naley kontynuowa dotychczasow dziaalno? Czy powinno si stosowa dotychczasowe procesy produkcyjne i technologie? Jeeli odpowiedzi na te pytania s pozytywne, to decyzje inwestycyjne podejmuje si bez pogbionej analizy.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIProjekty wymiany, ktrych celem jest obnika kosztw (projekty modernizacyjne). Zalicza si do nich przedsiwzicia polegajce na zastpieniu przestarzaego wyposaenia produkcyjnego, aczkolwiek nadal uytecznego. Celem takich przedsiwzi jest obnienie kosztw materiaw, energii, pracy i innych zasobw. Dla podjcia tego typu przedsiwzi wymagana jest bardziej szczegowa analiza.

*Projekty modernizacji i rozbudowy.Zalicza si do nich dwie grupy projektw: projekty ktrych celem jest rozwijanie istniejcych produktw lub rynkw, obejmujce zwikszenie obecnej produkcji, rozbudow punktw dystrybucji na dotychczasowych rynkach w celu zwikszenia sprzeday oraz projekty polegajce na wytworzeniu nowego produktu lub te rozszerzeniu dziaalnoci na inny nowy rynek. Obie grupy projektw wymagaj zastosowania zoonych procedur dokadnej analizy.

*. Projekty nie przynoszce dochodw. Do tej grupy projektw naley zaliczy budow biurowca, zakup samolotu dla zarzdu, a take tzw. inwestycje wymuszone. Do tych ostatnich zalicza si przedsiwzicia zwizane z ochron rodowiska lub dotyczce poprawy warunkw i bezpieczestwa pracy. W przypadku powyszych rodzajw projektw analiza nie musi by zoona i zazwyczaj traktuje si je tak samo jak projekty wymiany, ktrych celem jest utrzymanie dziaalnoci.

*Cykl projektu inwestycyjnego obejmuje trzy fazy: przedinwestycyjn, inwestycyjn i operacyjn

*Analiza i ocena finansowa projektu maj odpowiedzie na pytanie: Czy rozwizania realne z technicznego punktu widzenia s realne finansowo, czy mona je zrealizowa w okrelonych uwarunkowaniach zewntrznych ( czynniki spoeczne, ekologiczne, polityka ekonomiczna pastwa, itp.)?Ponadto analiza i ocena finansowa ma zapewni, e przy zachowaniu celw, okrelonych przez podejmujcych decyzj i dla okrelonego stopnia wiarygodnoci projektu w formie studium feasibility spenione s nastpujce warunki: Najbardziej atrakcyjne warianty projektu s okrelane przy uwzgldnieniu panujcych warunkw niepewnoci;Znane s zmienne krytyczne i moliwe strategie zarzdzania i kontroli ryzyka;Okrelony jest przepyw zasobw finansowych w fazie inwestycyjnej, uruchamiania produkcji i fazie eksploatacji oraz same rodki finansowe wykorzystywane s w najbardziej efektywny sposb i dostpne po najniszym koszcie w wymaganym okresie;

*PROSTE METODY OCENY FINANSOWEJOkres zwrotu (spaty)Okres zwrotu, nazywany take okresem spaty, definiuje si jako okres potrzebny dla odzyskania pocztkowych wydatkw inwestycyjnych przez zwrot w postaci tzw. sumy odzyskania obejmujcej: zysk netto+ amortyzacja+ odsetki. Z uwagi na istotne wady tej metody, do ktrych nale: brak uwzgldnienia rezultatw inwestycji poza okresem zwrotu, niebezpieczestwo pominicia inwestycji odtworzeniowych., metoda ta ma obecnie charakter uzupeniajcy w stosunku do innych metod oceny finansowej inwestycji.

*Szacowanie strumieni przepyww finansowych Metody oceny efektywnoci inwestycji opieraj si na generowanych strumieniach pieninych (CF Cash Flow)CFt = CIFt COFtgdzie:CFt strumie pieniny w okresie t,CIFt strumie wpyww pieninych w okresie t,COFt strumie wypyww pieninych w okresie t. Strumie pieninych dochodw netto projektu (NCF)NCF = zysk netto + amortyzacja Przyrostowe strumienie pienine - rnica midzy strumieniem pieninym generowanym po wprowadzeniu inwestycji i strumieniem przed jej wprowadzeniem CFtP = CFtF + P CFtF Strumienie pienine uwzgldniajce zmian zapotrzebowania na kapita obrotowyCFt = ZN + A Zmiany zapotrzebowania na kapita pracujcy ZN przyrost zysku netto, A warto rocznego odpisu amortyzacyjnego

*Okres zwrotu wzory (1)

*Okres zwrotu wzory (2)

*Prosta stopa zwrotu

*BUDETOWANIE INWESTYCJIMetoda prostej stopy zwrotu posiada kilka zasadniczych wad. Nie okrela ona, ktry rok realizacji projektu naley uzna za reprezentatywny i przyj jako podstaw obliczenia stopy zwrotu.W trakcie kolejnych lat zmieniaj si wielkoci ekonomiczne i mamy do czynienie z wieloma stopami zwrotu. Stopa zwrotu nie pokazuje rwnie rozoenia w czasie wpyww i wydatkw i w konsekwencji czasowego rozoenia (time value) rocznych dochodw z kapitau akcyjnego zakadowego

*BUDETOWANIE INWESTYCJIMETODY OPARTE NA ZDYSKONTOWANYCH PRZEPYWACH PIENINYCHDo metod tych nale: metoda wartoci zaktualizowanej netto, wewntrzna stopa zwrotu - IRR, zmodyfikowana wewntrzna stopa zwrotu - MIRR. S to najbardziej precyzyjne metody oceny efektywnoci przedsiwzi inwestycyjnych. Uwzgldniaj one, w przeciwiestwie do prostych metod oceny, rozoenie w czasie przewidywanych wpyww i wydatkw zwizanych z projektem. Suy temu wykorzystanie techniki dyskonta, ktra pozwala sprowadzi do porwnywalnoci nakady i efekty realizowane w rnych okresach. Okrelenie ich wartoci zaktualizowanej stanowi podstaw do dalszego wnioskowania w analizie i ocenie projektu. Metody dyskontowe daj moliwo objcia ocena caego okresu funkcjonowania przedsiwzicia inwestycyjnego od momentu rozpoczcia i budowy a po okres uzyskiwania zakadanych efektw.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIWarto zaktualizowana netto - NPV (net present value)Metoda wartoci zaktualizowanej netto NPV pozwala na okreleniem obecnej wartoci wpyww i wydatkw pieninych zwizanych z realizacja ocenianego projektu. NPV jest definiowana jako warto uzyskana przez dyskontowanie, przy staej stopie i oddzielnie dla kadego okresu (roku) rnic midzy wpywami i wydatkami pieninymi generowanymi w caym okresie ycia projektu.Rnica ta czyli saldo gotwkowe jest dyskontowana na moment w ktrym przewidziane jest rozpoczcie realizacji projektu(moment budowy).

*BUDETOWANIE INWESTYCJI

*BUDETOWANIE INWESTYCJIProjekt inwestycyjny jest efektywny (opacalny), jeeli . Dodatnia warto NPV oznacza, e stopa rentownoci przedsiwzicia jest wysza od stopy granicznej k. NPV = 0 oznacza, e projekt osiga zaoon stop graniczn k. W przypadku dwch alternatywnych projektw naley wybra projekt o wyszej NPV.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIWewntrzna stopa zwrotu - IRR (Internal Rate of Return)Wewntrzna stopa zwrotu (IRR) jest tak stop dyskontow przy ktrej warto zaktualizowana wydatkw pieninych rwna si wartoci zaktualizowanej wpyww pieninych, czyli NPV=0.

*

*BUDETOWANIE INWESTYCJI

*BUDETOWANIE INWESTYCJI

*BUDETOWANIE INWESTYCJIIRR moe by interpretowana jako roczna pienina stopa zwrotu netto (dochd albo zysk w sensie finansowym) zainwestowanego kapitau, albo te jako najwysza stopa oprocentowania kredytw w warunkach po opodatkowaniu (stopa roczna obsugi zaduenia), wg ktrej jest moliwe zgromadzenie rodkw dla projektu. IRR dla danego projektu jest oczekiwana stop dochodu. Jeeli jest ona wiksza ni koszt kapitau uytego do sfinansowania projektu, to pozostaje nadwyka po opaceniu kapitau i ta nadwyka jest kumulowana dla wacicieli firmy.

*BUDETOWANIE INWESTYCJITak wic podjcie projektu dla ktrego IRR jest wysza ni koszt kapitau, podwysza warto majtku wacicieli. Jeeli natomiast IRR jest nisza od kosztu kapitau, to projekt obcia obecnych wacicieli. Rnica midzy wielkoci IRR a k pokazuje zakres tolerancji projektu na niekorzystne zmiany w stosunku do przyjtych w nim zaoe.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIIRR nie moe jednak przesdza samodzielnie o wyborze projektu. W praktyce przy wyborze midzy rnymi projektami spotyka si dwa typy grup projektw: niezalene i wzajemnie wykluczajce si. W przypadku projektw niezalenych, dotyczcych rnego przedmiotu inwestowania kryteria NPV i IRR zawsze prowadza do takiej samej decyzji. Jeeli NPV wskazuje na przyjcie lub odrzucenie danego projektu to na to samo wskazuje IRR.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIDwa projekty A i B wzajemnie si wykluczaj wwczas, gdy s zalene. Oznacza to, e mona wybra projekt A albo B, albo moemy oba odrzuci, ale nie moemy ich obu przyj

*BUDETOWANIE INWESTYCJIZamy, e w przypadku obu projektw IRR i NPV ksztatuj si nastpujco:IRR w %NPV dla 12%PROJEKT A15%120.000 ZPROJEKT B15% 79.000 ZPrzy zastosowaniu kryterium IRR obydwa projekty bd rwnie dobre dla inwestora. Jednake Projekt A ma wysz NPV ni projekt B. Projekt A powinien by zarekomendowany inwestorom pod warunkiem, e charakteryzuje si takimi samymi innymi kryteriami, jak ryzyko, rynki, dostpne fundusze itp.

*BUDETOWANIE INWESTYCJIBardzo istotnym zagadnieniem jest wystpowanie tzw. wielokrotnego IRR. W praktyce czsto wystpuj tzw. projekty nietypowe. Projekt jest tzw. projektem normalnym, gdy po jednym lub wicej odpywie rodkw pieninych nastpuje seria wpyww rodkw pieninych Jeeli natomiast projekt wymaga duego odpywu rodkw pieninych w trakcie lub pod koniec okresu realizacji to wwczas jest to projekt nietypowy. W przypadku projektw nietypowych mog wystpi problemy z ocen metod IRR.Do najczciej wystpujcych naley zjawisko tzw. wielokrotnego IRR. Wystpowanie dla rnych przedziaw czasowych dwch lub wicej wartoci IRR czyni t metod bezuyteczn. W takich przypadkach naley oprze si na wynikach metody NPV.

*BUDETOWANIE INWESTYCJI

*BUDETOWANIE INWESTYCJIZmodyfikowana wewntrzna stopa zwrotu - MIRR (Modified Internal Rate of Return)Zmodyfikowana stopa dyskontowa - MIRR jest to taka stopa dyskontowa przy ktrej warto zaktualizowana kosztu projektu jest rwna wartoci zaktualizowanej jego wartoci kocowej, przy czym warto kocowa jest sum przyszych wartoci wpyww rodkw pieninych skadanych za pomoc kosztu kapitau firmy.

*

*

*BUDETOWANIE INWESTYCJIPosugiwanie si IRR ma t wad, e przyjmuje si zaoenie, e generowane w danym projekcie strumienie pienine s wykorzystywane przez firm w sposb, w ktrym z zainwestowanych przyszych strumieni gotwki uzyska si stop zwrotu rwn wartoci IRR. Zakada si tutaj reinwestycj przy stopie dyskonta rwnej IRR. W przypadku MIRR zaoenie jest bardziej prawdopodobne. Przyjmuje si tutaj, e proces reinwestowania bdzie prowadzony w sposb taki sam, jak w okresach poprzednich. Uzasadnione jest zatem przyjcie zaoenia, e stopy zwrotu bd rwne kosztowi kapitau.

Ocena ryzyka inwestycyjnego

Efektywno a ryzyko finansowe inwestycjiefektywnoryzykoe1e2r1r2

METODY OCENY RYZYKA FINANSOWEGO INWESTYCJI

analiza wraliwoci

analiza progu rentownoci

CELE ANALIZY WRALIWOCI

ustalenie jak zmieni si wyniki finansowe projektu inwestycyjnego (warto zaktualizowana netto lub wewntrzna stopa procentowa) pod wpywem zmian danych wejciowych (parametrw),

ustalenie na zmiany ktrych parametrw projekt inwestycyjny wykazuje najwiksz wraliwo (niewielkie zmiany tych parametrw powoduj due zmiany wynikw finansowych projektu).

PROCEDURA ANALIZY WRALIWOCI

wybieramy parametr projektu, ktry ma by przedmiotem analizy;

ustalamy skadowe parametru, czyli kolejne wartoci parametru, ktre bd wprowadzane do modelu;

wprowadzamy kolejno do modelu kad skadow parametru i uzyskujemy odpowiadajcy jej wynik finansowy projektu (warto zaktualizowan netto lub wewntrzn stop procentow);

porwnujemy zmienno otrzymanych wynikw finansowych projektu ze zmiennoci skadowych parametru;

wycigamy wnioski, co do wpywu zmian parametru na zmiany wynikw finansowych projektu;

formuujemy konkluzj, biorc pod uwag wymagania stawiane projektowi (poziom granicznej wartoci zaktualizowanej netto lub wewntrznej stopy procentowej).

ANALIZA PROGU RENTOWNOCI INWESTYCJI

Prg rentownoci (PR) to taka ilo produkcji (sprzeday), przy ktrej przychody ze sprzeday rwnowa koszty cakowite produkcji.

Prg rentownoci wyrazi mona w:wielkociach naturalnych jako ilo produkcji (sprzeday), przy ktrej przychody ze sprzeday rwnowa koszty cakowite produkcjiwielkociach pieninych jako warto produkcji (sprzeday), przy ktrej przychody ze sprzeday rwnowa koszty cakowite produkcjiwielkociach procentowych jako stopie (%) wykorzystania zdolnoci produkcyjnych, przy ktrym przychody ze sprzeday rwnowa koszty cakowite produkcji

Analiza progu rentownoci (PR)ilo produkcjisprzeda (S)koszty (K)koszty staekoszty zmienneKc = Ks + Kzsprzeda PRStrataZysk

OCENA RYZYKA INWESTYCJI ZA POMOC PR

Dwa sposoby:1)na podstawie procentowego wyraenia progu rentownoci,2)na podstawie symulacji wpywu zmian danych do oblicze (gwnie cen wyrobw oraz kosztw staych i zmiennych) na wielko (warto) progu rentownoci.

Typowe normatywy oceny ryzyka finansowego inwestycji:1)do 60% - bardzo niskie,2)61% - 70% - niskie,3)71% - 80% - rednie,4)81% - 90% - due,5)91% - 100% - bardzo due.

*

*

WARTO PRZEDSIBIORSTWA I ZARZDZANIE WARTOCI PRZEDSIBIORSTWA*

Warto przedsibiorstwaKade przedsibiorstwo posiada pewn warto majtkow oraz warto wynikajc z reputacji mierzonej zdolnoci do generowania dochodw. Warto przedsibiorstwa(firmy) moe by przypisana wielu rdom. Wrd nich mona wymieni:wyroby i/lub usugi (opinie o ich jakoci);zatrudnieni ludzie(np. znani z wysokich kwalifikacji);stosowany proces produkcyjny(np. posiadane know - how, patenty, licencje, tajemnice produkcji);posiadany system dystrybucji i promocji, zapewniajcy szeroki krg odbiorcw;posiadana organizacja i jako zarzdzania.

*

Wycena wartoci przedsibiorstwaCele, dla ktrych przeprowadza si wycen:przedsibiorstwo jest wnoszone jako aport do spki kapitaowej;przedsibiorstwo jest przeksztacane w spk kapitaow;przedsibiorstwo jest przeznaczone do sprzeday;niezbdne jest okrelenie cen emisyjnych akcji, ktre maj by wprowadzone do obrotu publicznego;przedsibiorstwo jest przedmiotem leasingu lub dzierawy.

*

Wycena wartoci przedsibiorstwaFunkcje wyceny wartoci przedsibiorstwa:DoradczaArgumentacyjnaNegocjacyjna*

Metody majtkoweWarto aktyww netto (warto ksigowa, book value)Wan = Wao - Zgdzie: Wan - warto aktyww netto:Wao - warto aktyww ogem zweryfikowana przez biegego rewidenta i oczyszczona z niecigalnych nalenoci, przestarzaych zapasw, skorygowana ewentualnie o wyniki wycen czstkowych skadnikw majtku trwaego,Z - zaduenie przedsibiorstwa, obejmujce wszystkie zobowizania dugoterminowe i krtkoterminowe.

*

Metody majtkoweWarto odtworzeniowa ( replacement value)Przez warto odtworzeniow rozumie si sum nakadw, jak musiaby ponie inwestor,gdyby chcia stworzy majtek od podstaw. Przy tym jednoczenie uwzgldnia si stopie zuycia istniejcych skadnikw majtkowych metod eksperck. Wielko t mona rwnie wyznaczy jako warto nakadw na remonty i modernizacj, jakie musi ponie potencjalny nabywca po zakupie majtku przedsibiorstwa. *

Metody majtkoweWo = Wb - Wm > 0 gdzie: Wo - warto odtworzeniowa, Wb - warto nakadw koniecznych do budowy nowego przedsibiorstwa o analogicznym potencjale wg cen przyjtych w wycenie, Wm - wielko zuycia majtku trwaego przedsibiorstwa okrelona w procentach metod eksperck, lub warto niezbdnych nakadw na remonty i modernizacj

*

Metody majtkoweWarto upynnienia (warto likwidacyjna, liquidation value)Metoda wartoci upynnienia(likwidacji) polega na oszacowaniu wartoci wszystkich skadnikw majtku z uwzgldnieniem cen moliwych do uzyskania przy ich sprzeday w danym czasie i na danym rynku.*

Metody majtkoweWl = Wr - Klgdzie: Wl - warto upynnienia, Wr - warto majtku trwaego przedsibiorstwa jako suma wartoci poszczeglnych skadnikw majtkowych oszacowanych wg biecych cen rynkowych pozwalajcych na szybk sprzeda, Kl - koszty likwidacji skadnikw majtku.

*

METODY DOCHODOWE - Metoda zdyskontowanych przepyww pieninych (discounted cash flows method, DCF)

WP = WA +AWRWP- warto przedsibiorstwaWA - warto zaktualizowana przepyww pieninych,AWR - zaktualizowana warto rezydualna,NCFi - i- ty przepyw pieniny netto (NETcash flow),r - stopa dyskontowa ( WACC- redniowaony koszt kapitau), n - liczba lat prognozy cash flow.WR - warto rezydualna w roku n

*

METODY DOCHODOWE - Metoda zdyskontowanych przepyww pieninych (discounted cash flows method, DCF)*

METODY DOCHODOWE - Metoda zdyskontowanych przepyww pieninych (discounted cash flows method, DCF)r = WACC = rk uw+kd(1-T)ud+kk(1-T)uk+kp(1-T)upgdzie:rk koszt kapitau wasnego oszacowany wedug wzoru: rk = rf+(rm rf), rf stopa wolna od ryzyka przyjta jako oprocentowanie 10-letnich obligacji skarbowych, wspczynnik beta, rm stopa zwrotu z portfela rynkowego,(rm rf) premia za ryzyko operacyjne, uw udzia kapitau wasnego w kapitale cakowitym, kd koszt oprocentowanego dugu dugoterminowego, T stopa podatkowa, ud udzia dugu dugoterminowego w kapitale cakowitym, kk koszt kapitau obcego krtkoterminowego, uk udzia kapitau obcego krtkoterminowego w kapitale cakowitym, kp koszt kapitau obcego nie oprocentowanego, up udzia kapitau obcego nie oprocentowanego w kapitale cakowitym.

*

Metody mieszaneMetoda szwajcarskaMetoda ta jest w istocie szacunkiem redniej waonej z wartoci majtkowej i dochodowej przedsibiorstwa. Przyjmuje si tutaj zaoenie, e skadnikiem ,ktry ma wikszy udzia w wartoci przedsibiorstwa ma warto reputacji.

gdzie :WP - warto przedsibiorstwa,D - warto dochodowa przedsibiorstwa,M - warto majtkowa przedsibiorstwa.

*

Metody mieszaneMetoda SchmalenbachaMetoda ta jest rwnie szacunkiem redniej waonej wartoci dochodowej i majtkowej przedsibiorstwa.

(oznaczenia jak wyej).

*

Metody rynkoweMetoda mnonika rynkowego ( market multiple)Podstaw wyceny jest okrelenie wskanika relacji kapitau wasnego do cash flow reprezentatywnego dla brany w ktrej dziaa wyceniane przedsibiorstwo. Wskanik ten, ktrego formu podajemy poniej jest mnonikiem rynkowym.

gdzie:m - mnonik rynkowy,KW - kapita wasny,CF - cash flow.

*

Metody rynkoweFormua wartoci przedsibiorstwa jest nastpujca:

gdzie: WP - warto przedsibiorstwa,m mnonik,NCFi net cash flow wycenianego przedsibiorstwa.*

Metody rynkoweMetoda mnonika cenowo - dochodowego ( price-earnings method)

Podstaw wyceny jest publikowany wskanik giedowy P/E oraz wielko zysku wycenianego przedsibiorstwa Fi. Formua wartoci przedsibiorstwa WP prezentuje si nastpujco:

*

*Zarzdzanie wartoci przedsibiorstwa Tradycyjne wskaniki efektywnoci i rentownoci nie s wystarczajcym narzdziem oceny dziaalnoci przedsibiorstwa z punktu widzenia maksymalizowania wartoci firmy Przedsibiorstwo jest zdolne do kreowania dodatkowej wartoci, jeeli rentowno kapitau jest wiksza od redniego waonego kosztu tego kapitau W latach 90-ych ub. wieku zaproponowane zostay dwa, stosowane obecnie mierniki wartoci kreowanej - rynkowa warto dodana (MVA Market Value Added)- ekonomiczna warto dodana (EVA Economic Value Added)Wykorzystywanie wskanikw EVA i MVA jest przejawem nowego podejcia do sposobw zarzdzania przedsibiorstwem zgodnie z kryterium maksymalizacji korzyci akcjonariuszy

*Rynkowa warto dodana (MVA) Rynkowa warto dodana (MVA) jest rnic pomidzy wartoci rynkow kapitau wasnego (E) a jego skorygowan wartoci ksigow (KE) MVA = E KE

rdo: A.Duliniec. Struktura i koszt kapitau w przedsibiorstwie. PWN, W-wa, 2001.

*Ekonomiczna warto dodana (EVA) EVA (inaczej dochd ekonomiczny) jest rnic midzy zyskiem operacyjnym po opodatkowaniu i cakowitym kosztem kapitau (obcego i wasnego)EVA = (ROI k)K Istnieje cisy zwizek pomidzy MVA i EVA

gdzie: k redni waony koszt kapitauSuma zdyskontowanych wartoci wskanikw (EVAt ), ktre przedsibiorstwo, zgodnie z przyjtymi planami rozwoju, ma osiga w przyszoci, wyznacza rynkow warto dodan (MVA).

*Szacunkowa warto kreowana (EVC) EVC estimated value created wykorzystywana w modelu analizy finansowej do szacowania wartoci kreowanejEVC = (ROE ke ) KE rdo: A.Duliniec. Struktura i koszt kapitau w przedsibiorstwie. PWN, W-wa, 2001.

*Kreowanie dodatkowej wartoci rdo: A.Duliniec. Struktura i koszt kapitau w przedsibiorstwie. PWN, W-wa, 2001.

******************