Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Bu kitabın tüm yayın hakları Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu A.Ş.’ye aittir. Sermaye Piyasası
Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu A.Ş.’nin izni olmadan hiçbir amaçla çoğaltılamaz, kopya edilemez, dijital
ortama (bilgisayar, CD, vb) aktarılamaz.
Gayrimenkul Mevzuatı
Ders Kodu: 1019
Gayrimenkul Değerleme Sınavı
Bu çalışma notunun II. bölümü Doç. Dr. Betül ÖZLÜK, diğer bölümleri ise Dr. Erdal KÖKTÜRK tarafından
hazırlanmıştır.
31 Aralık 2019
ii
SINAV ALT KONU BAŞLIKLARI
GAYRİMENKUL MEVZUATI
1. Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunacak Gayrimenkul Değerleme Kuruluşları Hakkında Tebliğ (III-62.3)
2. Türk Medeni Kanunu'nun Taşınmaz Mülkiyetine (704-761 Maddeleri), Sınırlı Ayni Haklara (779-938 Maddeleri), Zilyetlik ve Tapu Siciline (973-1027) İlişkin Hükümleri
3. İmar Kanunu ve İlgili Yönetmelikler
4. İskân Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği
5. Kat Mülkiyeti Kanunu
6. Belediye Kanunu ve İlgili Yönetmelikler
7. Büyükşehir Belediyesi Kanunu
8. Kamulaştırma Kanunu
9. Tapu Kanunu ve İlgili Mevzuat
10. Kadastro Kanunu
11. Yapı Denetimi Hakkında Kanun ve Uygulama Yönetmeliği
12. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve Uygulama Yönetmeliği
13. Taşınmaz Kiralarına İlişkin Mevzuat
14. Emlak Vergisi Kanunu
15. Gayrimenkul Alım-Satım ve İnşa Kazançlarının Vergilendirilmesi
16. Gayrimenkullerin Kiraya Verilmesinden Elde Edilen Kazançların Vergilendirilmesi
17. Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB) Statüsü
iii
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
SERMAYE PİYASASINDA FAALİYETTE BULUNACAK GAYRİMENKUL DEĞERLEME
KURULUŞLARI HAKKINDA TEBLİĞ (III-62.3)
1. AMAÇ VE KAPSAM ........................................................................................................................ 1
2. DAYANAK ........................................................................................................................................ 1
3. TANIM VE KISALTMALAR ........................................................................................................... 1
4. YETKİLENDİRİLECEK GAYRİMENKUL DEĞERLEME KURULUŞUNDA ARANACAK
ŞARTLAR .............................................................................................................................................. 2
5. YETKİ BAŞVURUSU SIRASINDA GEREKLİ OLAN BİLGİ VE BELGELER ........................... 3
6. KURUL İNCELEMESİ VE YETKİLENDİRMENİN KAPSAMI .................................................... 4
7. ORTAKLARIN, YÖNETİCİLERİN VE GAYRİMENKUL DEĞERLEME UZMANLARININ
GENEL NİTELİKLERİ ......................................................................................................................... 4
8. GAYRİMENKUL DEĞERLEME UZMANI VE UZMAN YARDIMCISI ...................................... 5
9. SORUMLU DEĞERLEME UZMANI .............................................................................................. 5
10. PAY DEVİRLERİ VE ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ ..................................................... 6
11. ŞUBE AÇILMASI VE DIŞARIDAN GAYRİMENKUL DEĞERLEME HİZMETİ ALINMASI . 6
12. YAPILABİLECEK FAALİYETLER VE YASAKLAR ................................................................. 6
13. YETKİ VE LİSANS İPTALİ ........................................................................................................... 7
14. TAM ZAMANLILIK ....................................................................................................................... 8
15. SORUMLULUK .............................................................................................................................. 8
16. BAĞIMSIZLIK ................................................................................................................................ 9
17. BAĞIMSIZLIĞI ORTADAN KALDIRAN DURUMLAR.............................................................. 9
18. MESLEKİ ÖZEN VE TİTİZLİK ..................................................................................................... 9
19. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ............................................................................................. 10
20. İŞİN KABULÜ VE İŞİN DEVRİ .................................................................................................. 10
21. SÖZLEŞME ZORUNLULUĞU .................................................................................................... 10
22. ÜCRETİN TESPİTİ ....................................................................................................................... 11
23. DEĞERLEME RAPORU ............................................................................................................... 11
24. GAYRİMENKUL DEĞERLEME KURULUŞLARINA VERİLECEK BİLGİLER .................... 11
25. MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI .................................................................................... 11
26. BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE İNTERNET SAYFASI ......................................................... 11
27. KURUL DENETİMİ ...................................................................................................................... 12
28. BAĞIMSIZ DENETİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ, FİNANSAL RAPORLAR VE ŞİRKET
BİRLEŞMELERİ ................................................................................................................................. 12
29. İLAN VE REKLAMLAR .............................................................................................................. 12
30. GEÇİCİ MADDE 1 ........................................................................................................................ 13
31. GEÇİCİ MADDE 2 ........................................................................................................................ 13
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK MEDENİ KANUNU'NUN TAŞINMAZ MÜLKİYETİNE (704-761 MADDELERİ),
SINIRLI AYNİ HAKLARA (779-938 MADDELERİ), ZİLYETLİK VE TAPU SİCİLİNE (973-
1027) İLİŞKİN HÜKÜMLERİ
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................... 17
2. AYNÎ HAKLAR .............................................................................................................................. 18
2.1. Aynî Hak Kavramı ....................................................................................................................18
2.2. Aynî Hakların Temel Özellikleri ...............................................................................................18
2.3. Aynî Hak Türleri .......................................................................................................................20
2.4. Aynî Haklara Hakim Olan İlkeler .............................................................................................29
3. ZİLYETLİK ..................................................................................................................................... 31
3.1. Zilyetlik Kavramı ......................................................................................................................31
3.2. Zilyetlik Türleri .........................................................................................................................32
3.3. Zilyetliğin Kazanılması ve Kaybedilmesi .................................................................................33
3.4. Zilyetliğin Korunması ...............................................................................................................33
iv
3.5. Zilyetliğin Geri Verilmesinde Uygulanacak Hükümler ............................................................36
4. TAPU SİCİLİ ................................................................................................................................... 37
4.1. Tapu Sicili Kavramı ..................................................................................................................37
4.2. Tapu Sicilinin Unsurları ............................................................................................................37
4.3. Tapu Sicil Sistemine Hakim Olan İlkeler ..................................................................................38
4.4. Tapu Sicilinin Tutulmasında Devletin Sorumluluğu .................................................................39
4.5. Tapu Sicil İşlemleri ...................................................................................................................39
5. TAŞINMAZ MÜLKİYETİ .............................................................................................................. 42
5.1. Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması .........................................................................................42
5.2. Taşınmaz Mülkiyetinin Kapsamı ..............................................................................................46
5.3. Taşınmaz Mülkiyeti Kısıtlamaları .............................................................................................47
5.4. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu .............................................................................................49
5.5. Taşınmaz Mülkiyetinin Sona Ermesi ........................................................................................49
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İMAR KANUNU VE İLGİLİ YÖNETMELİKLER
1. İMAR KANUNU ............................................................................................................................. 50
2. ANAYASA’DA İMARA İLİŞKİN HÜKÜMLER .......................................................................... 52
3. İMAR KANUNU’NUN AMACI VE KAPSAMI ............................................................................ 52
3.1. 3194 Sayılı İmar Kanunu’nda Geçen Terimler .........................................................................53
4. MEKÂNSAL PLANLAR İLE İLGİLİ ESASLAR .......................................................................... 54
4.1. Plan Kademeleri, Tanımlar, İlkeler ...........................................................................................54
4.2. İmar Planlarının Niteliği, Yapımı, Onaylanması, Kesinleşmesi, Değiştirilmesi ve İptali .........60
4.3. İmar Planlarında Merkezi Yönetimin Yetkisi ...........................................................................73
4.4. Mekânsal Planlamada Özel Amaçlı Plan ve Projeler ................................................................76
4.5. İmar Programları, Kamulaştırma ve Kısıtlılık Hali ...................................................................77
4.6. Kamuya Ait Gayrimenkuller .....................................................................................................77
4.7. Cephe Hattı ................................................................................................................................78
4.8. İmar Planlarında Umumi Hizmetlere ve Kamu Hizmetlerine Ayrılan Yerler ...........................78
4.9. İrtifak Hakları ............................................................................................................................78
5. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEME ESASLARI .............................................................................. 79
5.1. İfraz ve Tevhid ..........................................................................................................................79
5.2. Tescil ve Şüyuun İzalesi ............................................................................................................79
5.3. Kamulaştırmadan Arta Kalan Kısımlar .....................................................................................79
5.4. Parselasyon Planlarının Hazırlanması .......................................................................................80
5.5. Parselasyon Planlarının Hazırlanması ve Tescili ......................................................................81
6. YAPI VE YAPI İLE İLGİLİ ESASLAR ......................................................................................... 82
6.1. Yapı ...........................................................................................................................................82
6.2. Yapı Ruhsatiyesi .......................................................................................................................82
6.3. Ruhsat Alma Şartları .................................................................................................................83
6.4. Geliştirme Alanlarında Yapı Ruhsatı ........................................................................................88
6.5. Kamuya Ait Yapı ve Tesisler ile Sanayi Tesislerinde Ruhsat ...................................................88
6.6. Köylerde Yapılacak Yapılar ve Uyulacak Esaslar ....................................................................89
6.7. Müelliflik, Fenni Mesuliyet, Şantiye Şefliği, Yapı Müteahhitliği ve Kayıtlar ..........................89
6.8. Ruhsat Müddeti .........................................................................................................................89
6.9. Yapı Kullanma İzni ...................................................................................................................90
6.10. Kullanma İzni Alınmamış Yapılar ..........................................................................................91
6.11. Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Olarak Başlanan Yapılar ......................................91
6.12. Umumi Hizmetlere Ayrılan Yerlerde Muvakkat (Geçici) Yapılar ..........................................91
6.13. İnşaat, Tamirat ve Bahçe Tanzimi ile İlgili Tedbirler ve Mükellefiyetler ...............................92
6.14. Bina Ön Cephe Hattı ile Yol Arası ve Tabii Zeminin Kazılması ............................................92
6.15. Kapıcı Daireleri ve Sığınaklar .................................................................................................92
6.16. Otoparklar ...............................................................................................................................93
7. ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER ................................................................................................................... 93
7.1. Yıkılacak Derecede Tehlikeli Yapılar .......................................................................................93
v
7.2. Kamunun Selameti İçin Alınması Gereken Tedbirler ...............................................................93
7.3. İdari Müeyyideler ......................................................................................................................94
7.4. Mücavir Alan ............................................................................................................................94
7.5. Bisiklet Yolları, Bisiklet Park İstasyonları ve Yaya Yolları .....................................................94
7.6. Alan, Sınır, Hisse Düzeltimi .....................................................................................................94
7.7. İmar Barışı .................................................................................................................................95
8. İMAR KANUNUNUN 18 İNCİ MADDESİ UYARINCA YAPILACAK ARAZİ VE ARSA
DÜZENLENMESİ İLE İLGİLİ ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK ..................................... 100
9. MEKÂNSAL PLANLAR YAPIM YÖNETMELİĞİ .................................................................... 117
10. PLANLI ALANLAR İMAR YÖNETMELİĞİ ............................................................................ 122
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İSKÂN KANUNU VE UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
1. İSKÂN KANUNU ......................................................................................................................... 137
1.1. Amaç, Kapsam ve Tanımlar ....................................................................................................137
1.2. Göçmenlerin Kabulü ...............................................................................................................137
1.3. İskân Esasları ..........................................................................................................................138
1.4. Fiziksel Yerleşim Düzenlenmesi .............................................................................................139
1.5. İskânda Aile, İskân Komisyonları ve İskân Tedbirleri ............................................................140
1.6. Malî Hükümler ........................................................................................................................141
1.7. Muafiyetler ..............................................................................................................................143
1.8. Çeşitli Hükümler .....................................................................................................................143
2. İSKÂN KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİĞİ ..................................................................... 144
2.1. Amaç, Kapsam, Dayanak ........................................................................................................144
2.2. İskân Edilenlere İlişkin Hükümler ..........................................................................................145
2.3. İskân Komisyonları, İskân İşlem ve Tedbirleri .......................................................................147
2.4. Fiziksel Yerleşim Düzenlenmesi .............................................................................................149
2.5. Ortak Hükümler ......................................................................................................................150
BEŞİNCİ BÖLÜM
KAT MÜLKİYETİ KANUNU
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 153
2. KAT MÜLKİYETİ VE KAT İRTİFAKINDA GENEL KURAL .................................................. 157
3. TANIMLAR ................................................................................................................................... 158
4. KAT MÜLKİYETİNİN VE KAT İRTİFAKININ NİTELİĞİ ....................................................... 158
5. ORTAK YERLER .......................................................................................................................... 159
6. BAĞIMSIZ BÖLÜMLERLE ARSA PAYI ARASINDAKİ BAĞLANTI .................................... 159
7. KAT MÜLKİYETİNİN VE KAT İRTİFAKININ KURULMASI ................................................ 160
8. KAT MALİKLERİNİN VE KAT İRTİFAKI SAHİPLERİNİN HAKLARI ................................. 163
9. KAT MALİKLERİNİN VE KAT İRTİFAKI SAHİPLERİNİN BORÇLARI ............................... 163
10. ANA GAYRİMENKULÜN YÖNETİMİ .................................................................................... 165
11. YAPIDA YASAKLI OLAN İNŞAAT, ONARIM VE TADİLAT İŞLERİ ................................. 169
12. KAT MÜLKİYETİNİN VE KAT İRTİFAKININ SONA ERMESİ ........................................... 169
13. DEVRE MÜLK HAKKI .............................................................................................................. 171
14. TOPLU YAPILARA İLİŞKİN ÖZEL HÜKÜMLER .................................................................. 171
15. ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER ............................................................................................................... 171
ALTINCI BÖLÜM
BELEDİYE KANUNU VE İLGİLİ YÖNETMELİKLER
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 173
2. BELEDİYE YASASININ AMACI, KAPSAMI VE TANIMI ...................................................... 174
3. BELEDİYENİN KURULUŞU VE SINIRLARI ............................................................................ 175
4. BELEDİYENİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI .................................................... 177
5. BELEDİYENİN ORGANLARI ..................................................................................................... 180
6. BELEDİYE TEŞKİLÂTI ............................................................................................................... 189
7. BELEDİYELERİN DENETİMİ .................................................................................................... 192
vi
8. BELEDİYENİN GELİR VE GİDERLERİ .................................................................................... 193
9. BELEDİYELERİN KENTSEL DÖNÜŞÜM VE GELİŞİM ALANI İLAN ETMELERİ ............. 196
10. BELEDİYELER İLE İLGİLİ ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER ................................................ 197
YEDİNCİ BÖLÜM
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KANUNU
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 200
2. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE SİSTEMİNİN AMACI, KAPSAMI VE TANIMI .......................... 201
3. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN KURULUŞU VE SINIRLARI ............................................. 202
4. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI ...................... 202
5. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNDE ALT YAPI HİZMETLERİ ............................................. 204
6. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNDE ULAŞIM HİZMETLERİ ............................................... 205
7. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE İLÇE BELEDİYELERİNİN
YETKİLERİ VE İMTİYAZLARI ....................................................................................................... 206
8. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN İMAR DENETİM YETKİSİ ................................................ 206
9. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN ORGANLARI ....................................................................... 206
10. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TEŞKİLÂTI ............................................................................... 208
11. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN GELİRLERİ VE GİDERLERİ ........................................... 209
12. BELEDİYELER ARASI HİZMET İLİŞKİLERİ VE KOORDİNASYON ................................. 211
SEKİZİNCİ BÖLÜM
KAMULAŞTIRMA KANUNU
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 213
2. KAMULAŞTIRMANIN KONUSU VE YETKİLİ İDARELER ................................................... 214
3. KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN ÖDENMESİ VE ŞARTLARI ................................................. 214
4. İRTİFAK HAKKI KURULARAK YAPILAN KAMULAŞTIRMA İŞLEMİ .............................. 215
5. KAMU YARARI KARARININ ALINMASI VE ONAYLANMASI ........................................... 215
6. KAMULAŞTIRMADA ÖNCE YAPILACAK İŞLEMLER VE İDARİ ŞERH ............................ 218
7. SATIN ALMA YÖNTEMİ İLE KAMULAŞTIRMA ................................................................... 219
8. KADASTRO GÖRMEMİŞ YERLERDE TESPİT İŞLEMİ .......................................................... 220
9. KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN MAHKEMECE TESPİTİ VE TAŞINMAZ MALIN İDARE
ADINA TESCİLİ ............................................................................................................................... 220
10. KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESPİTİ ESASLARI ............................................................ 222
11. KISMEN KAMULAŞTIRMA ..................................................................................................... 236
12. KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNİN İPTALİ DAVALARI ............................................................ 239
13. KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESPİTİNDE BİLİRKİŞİLİK .............................................. 239
14. KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNDE MÜLKİYETİ ÇEKİŞMELİ (AYNIN İHTİLAFLI)
TAŞINMAZLAR ............................................................................................................................... 240
15. TAPUDA KAYITLI OLMAYAN TAŞINMAZ MALLARIN TESCİLİ VE ZİLYEDİN
HAKLARI .......................................................................................................................................... 241
16. KAMULAŞTIRILAN TAŞINMAZIN BOŞALTILMASI, KAMULAŞTIRMADAN
VAZGEÇİLMESİ VE ESKİ MALİKİN GERİ ALMA HAKKI ....................................................... 242
17. HASAR, DOĞACAK HAK VE BORÇLAR, TRAMPA YOLU İLE VE ACELE
KAMULAŞTIRMA ........................................................................................................................... 243
18. BİR İDAREYE AİT TAŞINMAZ MALIN DİĞER İDAREYE DEVRİ ..................................... 244
19. KAMULAŞTIRMADA YASAK İŞLER VE EYLEMLER ........................................................ 244
20. ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER ............................................................................................................... 245
21. KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNDE YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME VE YARGILAMA
USULÜ ............................................................................................................................................... 245
22. KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN VERGİLENDİRME İLE İLİŞKİSİ ...................................... 245
23. İMAR PLANLARI İLE TASARRUFU KISITLANAN TAŞINMAZLARIN DAVA AÇMA
HAKLARI .......................................................................................................................................... 245
24. DİĞER HÜKÜMLER .................................................................................................................. 246
25. KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA VE TAZMİNAT ÖDEMESİ .............................................. 247
vii
DOKUZUNCU BÖLÜM
TAPU KANUNU VE İLGİLİ MEVZUAT
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 250
2. TAPU İŞLEMLERİNDE YETKİ .................................................................................................. 250
3. DENİZ ALANLARININ DOLDURULMASI VE BATAKLIKLAR ........................................... 252
4. VERGİYE MATRAH OLAN DEĞER .......................................................................................... 254
5. YOLA TERK, KAPANAN KÖY YOLLARI VE MEZARLIKLAR ............................................ 254
6. GAYRİMENKUL SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ İLE ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT
SÖZLEŞMESİ .................................................................................................................................... 255
7. TAPUDA AKİTLİ (SÖZLEŞMELİ-RESMİ SENETLİ) VE AKİTSİZ İŞLEMLER ................... 255
8. TAPU SİCİLİ TÜZÜĞÜ ................................................................................................................ 258
8.1. Tapu Sicili Tüzüğü’ne Göre İstem ve İşlemin Sonuçlandırılması ..........................................258
8.2. Tapu Sicil Tüzüğü’ne Göre Mülkiyet Hakkı ve Sınırlı Aynî Hakların Tescili .......................260
8.3. Tapu Sicilinde Tasarruf Yetkisi Kısıtlamaları .........................................................................260
8.4. Tapu siciline tasarruf yetkisi kısıtlamalarının kaydedildiği haneler ........................................261
8.5. Terkin, Değişiklik ve Düzeltmeler ..........................................................................................272
9. PLAN VE YÜZÖLÇÜMÜ ............................................................................................................. 272
10. YABANCILARA TAŞINMAZ SATIŞI ...................................................................................... 273
10.1. Türkiye’de Yabancıların Taşınmaz Edinimi Rehberi ...........................................................275
11. MİRASÇILIK BELGESİ ............................................................................................................. 277
12. TAPU İŞLEMLERİNDE SORUMLULUK VE RÜCU .............................................................. 279
13. TAPU KAYDINDAKİ HİSSE HATALARININ DÜZELTİLMESİ .......................................... 279
14. SÜRESİ DOLMUŞ OLMASINA RAĞMEN TERKİN EDİLMEYEN SÜRELİ İPOTEKLERDE
ANILAN FIKRADA BELİRTİLEN OTUZ GÜNLÜK SÜRE ......................................................... 279
ONUNCU BÖLÜM
KADASTRO KANUNU
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 280
2. KADASTRO KANUNU’NUN AMACI ........................................................................................ 284
3. KADASTRO BÖLGELERİNİN BELİRLENMESİ VE İLANI .................................................... 284
4. KADASTRO EKİBİ VE KOMİSYONUN KURULUŞU ............................................................. 284
5. KADASTRO ÇALIŞMA ALANI, İLAN VE İTİRAZ .................................................................. 286
6. KADASTROSUNA BAŞLANACAK ALAN İÇİNDEKİ TAŞINMAZLARA AİT DAVA LİSTESİ
VE DİĞER BELGELERİN ALINMASI ........................................................................................... 287
7. KADASTROSUNA BAŞLANACAK ALANIN SINIRLANDIRMA VE TESPİT İŞLERİ ........ 290
8. MÜLKİYET HAKKININ TESPİTİNE İLİŞKİN ESASLAR ....................................................... 292
9. UYUŞMAZLIKLARIN KADASTRO MAHKEMESİNDE ÇÖZÜMLENMESİ ......................... 307
10. KADASTRO BAŞLADIKTAN SONRAKİ AKİT VE TESCİL İŞLEMLERİ ........................... 308
11. HATALARIN DÜZELTİLMESİ ................................................................................................. 308
12. SAYISALLAŞTIRMA ................................................................................................................. 311
ONBİRİNCİ BÖLÜM
YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN VE UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
1. YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN .................................................................................... 312
1.1. Amaç, Kapsam ve Tanımlar ....................................................................................................312
1.2. Yapı Denetim Kuruluşları ve Görevleri ..................................................................................313
1.3. Sorumluluklar ve Yapılamayacak İşler ...................................................................................314
1.4. Yapı Denetim Komisyonları ve Görevleri ..............................................................................314
1.5. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmeleri .......................................................................................314
1.6. Yapı Denetim Kuruluşu ile Mimar ve Mühendislerinin Yapı İle İlişkisinin Kesilmesi ..........315
1.7. İdari Müeyyideler ve Teminat .................................................................................................315
1.8. Ceza Hükümleri ......................................................................................................................318
1.9. Diğer Hükümler ve Yönetmelikler ..........................................................................................319
2. YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ ...................................................................... 319
2.1. Amaç, Kapsam ve Tanımlar ....................................................................................................319
2.2. Görev ve Sorumluluklar ..........................................................................................................321
viii
2.3. Yapı Denetim Kuruluşlarının ve Laboratuvarların Çalışma Usul ve Esasları .........................325
2.4. Yapı Denetim Komisyonunun Çalışma Usul ve Esasları ........................................................331
2.5. Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesi ile İlgili Esaslar ...............................................................333
2.6. Hizmet Bedellerinin Tespiti ve Ödenmesi Esasları .................................................................335
2.7. Yapılara Sertifika Verilmesi ve Teminat .................................................................................337
ONİKİNCİ BÖLÜM
AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ
HAKKINDA KANUN VE UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 339
2. AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUN ........ 340
2.1. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Amacı ..........................340
2.2. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Esasları ......341
2.3. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Uygulamalarında Dönüşüm
Gelirleri ve Diğer Hükümler ..........................................................................................................347
2.4. Diğer Mevzuatta Yapılan Değişiklikler ve Son Hükümler .....................................................350
3. 6306 SAYILI KANUNUN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ ........................................................ 352
3.1. Amaç, Kapsam ve Tanımlar ....................................................................................................352
3.2. Rezerv Yapı Alanı İle Riskli Alanın Tespiti ...........................................................................353
3.3. Riskli Yapıların Tespiti, İtirazların Değerlendirilmesi ve Yıkım İşlemleri ............................354
3.4. Değer Tespiti ve Uygulama Alanında Hak Sahipliği ..............................................................360
3.5. Yapılacak Yardımlar ve Tahliye .............................................................................................368
3.6. Planlama ..................................................................................................................................370
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAŞINMAZ KİRALARINA İLİŞKİN MEVZUAT
1. 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE KİRA SÖZLEŞMESİ GENEL
HÜKÜMLER ..................................................................................................................................... 371
1.1. Kira Sözleşmesinin Tanımı .....................................................................................................371
1.2. Kira Süresi ...............................................................................................................................372
1.3. Kiraya Verenin Borçları ..........................................................................................................372
1.4. Kiracının Borçları ....................................................................................................................373
1.5. Özel Durumlar .........................................................................................................................374
1.6. Sözleşmenin Sona Ermesi .......................................................................................................375
1.7. Kiralananın Geri Verilmesi .....................................................................................................376
1.8. Kiraya Verenin Hapis Hakkı ...................................................................................................376
2. 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU’NA GÖRE KİRA SÖZLEŞMESİ KONUT VE
ÇATILI İŞYERİ KİRALARI ............................................................................................................. 377
2.1. Uygulama Alanı ......................................................................................................................377
2.2. Bağlantılı Sözleşme .................................................................................................................377
2.3. Kullanma Giderleri ..................................................................................................................377
2.4. Kiracının Güvence Vermesi ....................................................................................................378
2.5. Kira Bedeli ..............................................................................................................................378
2.6. Döviz Cinsinden veya Dövize Endeksli Kira Sözleşmelerinde Yeni Düzenleme ...................380
2.7. Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarında Sözleşmenin Sona Ermesi ................................................383
3. KAMU TAŞINMAZLARININ KİRALANMASINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER .............. 385
4. İMAR PLANI BULUNMAYAN VEYA İMAR PLANINDA TARIMSAL AMACA AYRILAN
HAZİNEYE AİT TARIM ARAZİLERİNİN KİRALANMASI VE SATIŞI .................................... 388
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
EMLAK VERGİSİ KANUNU
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 389
2. BİNA VERGİSİ ............................................................................................................................. 391
3. ARAZİ VERGİSİ ........................................................................................................................... 396
4. EMLAK VERGİSİNİN KONULARI ARASINDA ORTAK KURALLAR ................................. 399
ix
5. TAKDİR KOMİSYONLARINCA 2017 YILINDA 2018 YILI İÇİN TAKDİR EDİLEN ASGARİ
ÖLÇÜDE ARSA VE ARAZİ METREKARE BİRİM DEĞERLERİ ................................................ 402
6. EMLAK VERGİSİ DEĞERLERİNİN HESAPLANMASI ........................................................... 402
7. EMLAK VERGİSİ DEĞERİNİN BELİRLENMESİNDE 213 SAYILI YASAYA GÖRE
KURULAN TAKDİR KOMİSYONLARI ......................................................................................... 409
8. DEĞERLİ KONUT VERGİSİ ....................................................................................................... 410
8.1. Konu ........................................................................................................................................410
8.2. Vergiye ait değerlerin tespiti, ilanı ve kesinleşmesi ................................................................410
8.3. Matrah ve nispet ......................................................................................................................410
8.4. Mükellefiyet ............................................................................................................................410
8.5. Muaflıklar ................................................................................................................................411
8.6. Verginin beyanı, ödeme süresi ve ödeme yeri ........................................................................411
8.7. Değerli konut vergisi hasılatı ..................................................................................................411
8.8. Yetki ........................................................................................................................................412
ONBEŞİNCİ BÖLÜM
GAYRİMENKULLERİN ALIM SATIM VE İNŞA KAZANÇLARININ
VERGİLENDİRİLMESİ
1. 31/12/1960 TARİHLİ VE 193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNU (GVK) ............................. 413
1.1. Verginin Konusu ve Unsurları ................................................................................................413
1.2. Tam Mükellefiyet ....................................................................................................................413
1.3. Dar Mükellefiyet .....................................................................................................................414
1.4. Gelir Unsurlarının Tespiti-Ticari Kazanç ................................................................................415
1.5. Gayrimenkul Sermaye İradı ....................................................................................................420
1.6. Diğer Kazanç ve İratlar ...........................................................................................................420
1.7. Verginin Tarhı .........................................................................................................................424
1.8. Gelirin Toplanması ve Yıllık Beyanname ...............................................................................424
1.9. Özel Haller ve Münferit Beyanname .......................................................................................426
1.10. Verginin Oranı ......................................................................................................................427
1.11. Tarh İşlemi ............................................................................................................................429
1.12. Verginin Ödenmesi-Taksitler ................................................................................................430
2. 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı KURUMLAR VERGİSİ KANUNU (KVK) ............................... 430
2.1. Verginin Konusu .....................................................................................................................430
2.2. Mükellefler ..............................................................................................................................430
2.3. Muafiyet ve İstisnalar ..............................................................................................................431
2.4. Tam Mükellefiyet Esasında Verginin Tarhı ve Ödenmesi-Matrahın Tayini ...........................437
2.5. Beyan .......................................................................................................................................439
2.6. Verginin Tarhı .........................................................................................................................440
2.7. Tasfiye, Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi ..........................................................441
2.8. Verginin Ödenmesi .................................................................................................................443
2.9. Ortak Hükümler ve Geçici Maddeler ......................................................................................446
3. 25/10/1984 TARİHLİ VE 3065 SAYILI KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU ....................... 447
3.1. Verginin Konusunu Oluşturan İşlemler ..................................................................................447
3.2. Kavramlar-Teslim ...................................................................................................................448
3.3. Teslim Sayılan Haller ..............................................................................................................448
3.4. Hizmet .....................................................................................................................................448
3.5. Hizmet Sayılan Haller .............................................................................................................448
3.6. Mükellef ve Vergi Sorumlusu .................................................................................................449
3.7. Vergiyi Doğuran Olay .............................................................................................................450
3.8. İstisnalar ...................................................................................................................................450
3.9. Matrah, Nispet ve İndirim .......................................................................................................455
3.10. Tarh İşlemleri ........................................................................................................................460
x
ONALTINCI BÖLÜM
GAYRİMENKULLERİN KİRAYA VERİLMESİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN
VERGİLENDİRİLMESİ
1. 31/12/1960 TARİHLİ VE 193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNU (GVK) ............................. 462
1.1. Verginin Konusu ve Unsurları ................................................................................................462
1.2. Tam Mükellefiyet ....................................................................................................................462
1.3. Dar Mükellefiyet .....................................................................................................................463
1.4. Gelir Unsurlarının Tesbiti .......................................................................................................464
1.5. Gayrimenkul Sermaye İradı ....................................................................................................466
1.6. Verginin Tarhı .........................................................................................................................471
1.7. Gelirin Toplanması ve Yıllık Beyanname ...............................................................................472
1.8. Vergi Tevkifatı ve Muhtasar Beyanname ...............................................................................473
1.9. Verginin Oranı ........................................................................................................................475
1.10. Tarh Muamelesi .....................................................................................................................478
1.11. Verginin Ödenmesi ...............................................................................................................481
2. 13/6/2006 TARİHLİ VE 5520 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNU (KVK) .................. 481
2.1. Verginin Konusu .....................................................................................................................481
2.2. Safî Kurum Kazancı ................................................................................................................481
3. 25/10/1984 TARİHLİ VE 3065 SAYILI KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU ....................... 482
3.1. Verginin Konusunu Oluşturan İşlemler ..................................................................................482
3.2. Mükellef ..................................................................................................................................482
3.3. Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar .............................................................483
3.4. Matrah-Döviz ile Yapılan İşlemler .........................................................................................486
3.5. Oran .........................................................................................................................................486
3.6. Vergilendirme Dönemi ............................................................................................................487
3.7. Beyan Esası .............................................................................................................................487
3.8. Tarh İşlemleri ..........................................................................................................................487
3.9. Verginin Ödenmesi .................................................................................................................488
ONYEDİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE DEĞERLEME UZMANLARI BİRLİĞİ (TDUB) STATÜSÜ
1. GİRİŞ ............................................................................................................................................. 489
2. AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK VE TANIMLAR ....................................................................... 492
3. BİRLİĞİN MERKEZİ, AMACI, GÖREV VE YETKİLERİ İLE ÜYELİK ESASLARI ............. 493
4. BİRLİĞİN ORGANLARI .............................................................................................................. 495
5. BİRLİĞİN YÖNETİMİ .................................................................................................................. 500
6. BİRLİĞİN KOMİTELERİ ............................................................................................................. 501
7. MALİ HÜKÜMLER ...................................................................................................................... 503
8. STATÜNÜN DİĞER HÜKÜMLERİ ............................................................................................ 504
KAYNAKÇA ..................................................................................................................................... 506
İNTERNET KAYNAKÇASI ............................................................................................................. 508
1
BİRİNCİ BÖLÜM
SERMAYE PİYASASINDA FAALİYETTE BULUNACAK GAYRİMENKUL DEĞERLEME
KURULUŞLARI HAKKINDA TEBLİĞ (III-62.3)1
1. AMAÇ VE KAPSAM
Bu Tebliğin amacı; sermaye piyasasında faaliyette bulunacak gayrimenkul değerleme
kuruluşlarının yetkilendirilmesine, faaliyetlerine ve yetkilerinin kaldırılmasına ilişkin esasları
düzenlemektir. Sermaye piyasasında gayrimenkul değerleme faaliyeti; sermaye piyasası mevzuatına
tabi ortaklıklar, ihraççılar ve sermaye piyasası kurumlarının, sermaye piyasası mevzuatı kapsamındaki
işlemlerine konu olan gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin veya gayrimenkullere bağlı hak ve
faydaların belli bir tarihteki muhtemel değerinin Kurul düzenlemeleri ve Kurulca kabul edilen
değerleme standartları çerçevesinde bağımsız ve tarafsız olarak takdir edilmesini ifade eder.
Kurulca yetkilendirilen gayrimenkul değerleme kuruluşlarının bu maddenin ikinci fıkrası
kapsamına girmeyen değerleme faaliyetleri, bu Tebliğin kapsamı dışındadır.
Kurulca yetkilendirilen gayrimenkul değerleme kuruluşlarının bu maddenin ikinci fıkrası
kapsamına girmeyen değerleme faaliyetleri ve bu faaliyetler sonucunda hazırlanan değerleme raporları
hakkındaki şikâ3wyet başvuruları, münhasıran Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğine yapılır. Birliğin
bu konudaki kararları kesindir. İlgili diğer kurumlara yapılacak başvurular kendi mevzuatlarına tabidir
(madde: 1).
2. DAYANAK
Bu Tebliğ, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 35 inci maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi, 62 nci maddesinin ikinci fıkrası, 63 üncü maddesinin birinci fıkrası ve 128
inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır (madde: 2).
3. TANIM VE KISALTMALAR
Bu Tebliğde geçen;
Birlik Türkiye Değerleme Uzmanları Birliğini,
Değerleme/Gayrimenkul
Değerleme
1 inci maddenin ikinci fıkrasında kapsamı belirlenen sermaye
piyasasında gayrimenkul değerleme faaliyetini,
Değerleme Kadrosu
Gayrimenkul değerleme kuruluşunda tam zamanlı olarak istihdam
edilen gayrimenkul değerleme uzmanlarını ve sorumlu değerleme
uzmanlarını,
Gayrimenkul Değerleme
Uzmanı
Gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından değerleme kadrosunda
gayrimenkul değerlemesi yapmak üzere tam zamanlı olarak istihdam
edilen veya sözleşme imzalamak suretiyle kuruluşa dışarıdan
değerleme hizmeti sağlayan, asgari 4 yıllık üniversite mezunu,
gayrimenkul değerlemesi alanında en az 3 yıllık tecrübesi bulunan ve
Kurulca verilen Gayrimenkul Değerleme Lisansına sahip olan gerçek
kişileri,
Gayrimenkul Değerleme
Uzman Yardımcısı
Değerleme mesleğini öğretmek, yetiştirmek ve tecrübe kazandırmak
amacıyla, gayrimenkul değerleme uzmanları refakatinde değerleme
faaliyetlerinde bulunmak üzere gayrimenkul değerleme kuruluşu
tarafından istihdam edilen, asgari 4 yıllık üniversite mezunu, Kurulca
verilen Gayrimenkul Değerleme Lisansına sahip olan ancak
gayrimenkul değerleme uzmanı olmak için gereken tecrübe şartlarını
henüz taşımayan gerçek kişileri,
1 Anonim, 31.12.2019, Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunacak Gayrimenkul Değerleme Kuruluşları Hakkında Tebliğ (III-62.3), Resmî Gazete: Tarih: 31 Ağustos 2019 Cumartesi, Sayı: 30874
2
Kanun 06/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununu,
Konut Değerleme Uzmanı
Gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından konut değerlemesi
yapmak üzere tam zamanlı olarak istihdam edilen veya sözleşme
imzalamak suretiyle kuruluşa dışarıdan konut değerlemesi hizmeti
sağlayan, gayrimenkul değerlemesi alanında en az 1 yıllık tecrübesi
bulunan ve Kurulca verilen Konut Değerleme Lisansına sahip olan
gerçek kişileri,
Kurul Sermaye Piyasası Kurulunu,
Kuruluş/Gayrimenkul
Değerleme Kuruluşu
Bu Tebliğ uyarınca sermaye piyasasında gayrimenkul değerleme
hizmeti vermek üzere Kurul tarafından yetkilendirilen anonim şirketi,
Müşteri Gayrimenkul değerleme hizmeti almak üzere gayrimenkul değerleme
kuruluşu ile sözleşme imzalayan gerçek ve tüzel kişileri,
Sorumlu Değerleme
Uzmanı
Gayrimenkul değerleme kuruluşunun ödenmiş sermayesinde asgari
%10 oranında pay sahibi olan, gayrimenkul değerleme uzmanı
sayılmak için belirtilen şartların tamamını taşıyan, gayrimenkul
değerlemesi alanında en az 5 yıl tecrübesi olan, kuruluş adına
değerleme faaliyetlerini kişisel sorumluluğu ile yürüten ve kuruluş
adına değerleme raporlarını tek başına imzalamaya yetkili olan
gayrimenkul değerleme uzmanını,
Türk Ticaret Kanunu 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nu,
UDS Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği ve Türkiye Sermaye Piyasaları
Birliği tarafından yayımlanan Uluslararası Değerleme Standartlarını,
Yönetici
Değerleme kuruluşunda, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel
müdür yardımcısı olarak görev yapanlar ile bu unvanları haiz
olmamakla birlikte yetki ve görevleri itibarıyla bu pozisyonlara denk
veya daha üst konumlarda görev yapan personeli,
ifade eder (madde: 3).
4. YETKİLENDİRİLECEK GAYRİMENKUL DEĞERLEME KURULUŞUNDA ARANACAK ŞARTLAR
(1) Bu Tebliğ kapsamında sermaye piyasasında gayrimenkul değerleme faaliyetinde bulunmak amacıyla Kurula başvuracak kuruluşun;
a) Anonim şirket olması,
b) Ticaret unvanında "gayrimenkul değerleme" veya "taşınmaz değerleme" ibaresinin bulunması,
c) Paylarının tamamının nama yazılı olması,
ç) Ödenmiş sermayesinin asgari 1.000.000 TL olması ve asgari ödenmiş sermayesini temsil eden paylarının tamamının nakit karşılığı çıkarılmış olması,
d) Ödenmiş sermayesini temsil eden payların ve oy haklarının asgari %51’inin, en az 2 sorumlu değerleme uzmanına ait olması,
e) Değerleme kadrosunun en az 2’si sorumlu değerleme uzmanı olmak üzere asgari 10 adet tam zamanlı olarak istihdam edilen gayrimenkul değerleme uzmanından oluşması,
f) Faaliyetini sürdürebilmek için yeterli mekân, organizasyon, teknik donanım, belge ve kayıt düzenine sahip olması,
zorunludur.
3
(2) Ödenmiş sermayesinin asgari %51’inin doğrudan veya dolaylı olarak bankalara veya kamu kuruluşlarına ait olması durumunda birinci fıkranın (d) bendinde yer alan şart aranmaz. Ancak sorumlu
değerleme uzmanının sorumluluklarını yerine getirmek üzere bu Tebliğ uyarınca sorumlu değerleme
uzmanının bulundurması gereken, pay sahipliği dışındaki diğer nitelikleri haiz en az 2 gayrimenkul
değerleme uzmanının, sorumlu değerleme uzmanı unvanını taşımak ve bunlara ait yükümlülüklere tabi
olmak üzere yönetim kurulu kararıyla atanması şarttır.
(3) Birinci fıkranın (ç) bendinde belirtilen asgari ödenmiş sermaye tutarı, her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilan edilen yeniden değerleme oranı dikkate alınarak Kurulca yeniden belirlenir.
Değerleme oranı uygulanmış asgari ödenmiş sermaye tutarı yetkilendirilme başvurusu aşamasında
dikkate alınır (madde: 4).
5. YETKİ BAŞVURUSU SIRASINDA GEREKLİ OLAN BİLGİ VE BELGELER
(1) 4 üncü maddede belirtilen koşulları sağlayan kuruluşlar, sermaye piyasasında gayrimenkul değerleme faaliyetinde bulunmak üzere yetkilendirilmek amacıyla aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile
Kurula başvururlar.
a) Kuruluşa ilişkin olarak;
1) Kurulca yetkilendirilme talebine ilişkin yönetim kurulu kararı,
2) Tüm değişiklikleri içerecek şekilde tek metin haline getirilmiş esas sözleşmesi,
3) Kuruluşun ortaklık yapısı hakkında bilgiler,
4) Sermayenin ödendiğine ilişkin mali müşavir raporu,
5) Varsa, son 3 yıllık faaliyet raporları,
6) Varsa, son 3 yıllık finansal tabloları,
7) Organizasyon yapısı, yöneticiler ve gayrimenkul değerleme uzmanlarına ilişkin bilgiler,
8) Varsa, son 3 yıl içerisinde hazırlanan gayrimenkul değerleme raporları ve müşterilerin listesi,
9) Varsa, son 3 yıl içerisinde hazırlanmış gayrimenkul değerleme raporlarından 5 adet örnek,
10) Değerlemede kullanılan analiz yöntemleri, uyulan rapor standartları ve standart rapor formatları ile ilgili açıklayıcı bilgiler,
11) Değerleme raporlarının yazımı sırasında kullanılan çalışma kağıdı örnekleri,
12) Faaliyet ilke ve esasları ile iş akış prosedürleri,
13) Bilgisayar yazılımı ve donanımına ilişkin bilgiler,
14) Mesleki sorumluluk sigortasının, yetkilendirmeye ilişkin Kurul Kararının tebliğ edilmesini müteakip 1 ay içerisinde yaptırılacağına ilişkin beyan.
b) Ortaklara ilişkin olarak;
1) Tüzel kişiler için esas sözleşmeleri ile ortaklık yapılarına ve yöneticilerine ilişkin bilgiler,
2) Öz geçmişler,
3) 7 nci maddede belirtilen belgeler,
4) Pay sahibi veya yönetim kurulu üyesi olduğu veya yönetiminde yer aldığı başka ortaklıklar varsa, bunların son üç yıllık finansal tabloları, ortaklık yapıları, esas sözleşmeleri ile faaliyet
raporları.
c) Yöneticilere ilişkin olarak;
1) Öz geçmişler,
2) 7 nci maddede belirtilen belgeler,
4
3) Pay sahibi veya yönetim kurulu üyesi olduğu veya yönetiminde yer aldığı başka ortaklıklar varsa, bunların son üç yıllık finansal tabloları, ortaklık yapıları, esas sözleşmeleri ile faaliyet
raporları.
ç) Sorumlu değerleme uzmanlarına ilişkin olarak;
1) Öz geçmişler,
2) Gayrimenkul Değerleme Lisanslarının birer örneği,
3) 7 nci maddede belirtilen belgeler,
4) Yönetim kurulu kararı ile onaylanan iş akış süreçleri ve değerleme rapor formatlarının imza karşılığı alındığına dair beyanlar,
5) Tecrübe koşulunu sağladığına dair Birlikten alınacak belge.
d) Gayrimenkul değerleme uzmanlarına ilişkin olarak;
1) Öz geçmişler,
2) Gayrimenkul Değerleme Lisanslarının birer örneği,
3) 7 nci maddede belirtilen belgeler,
4) Yönetim kurulu kararı ile onaylanan iş akış süreçleri ve değerleme rapor formatlarının imza karşılığı alındığına dair beyanlar,
5) Tecrübe koşulunu sağladığına dair Birlikten alınacak belge.
e) Gayrimenkul değerleme uzman yardımcılarına ilişkin olarak;
1) Öz geçmişler,
2) Gayrimenkul Değerleme Lisanslarının birer örneği,
3) 7 nci maddede belirtilen belgeler.
(2) Başvuruların değerlendirilmesi sırasında, gerekli görülmesi halinde ek bilgi ve belge istenebilir.
(3) Kurula yapılacak başvurularda standartları Kurulca belirlenecek formların kullanılması zorunludur. Kurulca eksikliği tespit edilen veya ek olarak istenen bilgi ve belgelerin, kuruluşa bildirim
tarihini müteakip en geç 30 gün içinde Kurula gönderilmesi zorunludur. Belirtilen sürenin aşılması
halinde ilgili kuruluşun başvurusu işlemden kaldırılır (madde: 5).
6. KURUL İNCELEMESİ VE YETKİLENDİRMENİN KAPSAMI
(1) Gayrimenkul değerleme kuruluşlarının yetkilendirilmesi konusundaki başvurular; Kurulca, Tebliğde aranan şartların yerine getirilip getirilmediği hususları gözönüne alınarak incelenir. İnceleme
sonucunda uygun görülen kuruluşlar Sermaye Piyasasında Gayrimenkul Değerlemesi Yapmaya Yetkili
Kuruluşlar Listesine alınır ve Kurulca kamuya duyurulur.
(2) Kuruluşun yetkilendirilmesi, söz konusu kuruluşun ve işlemlerinin Kurulca tekeffülü anlamına gelmez. Kuruluşun sermaye piyasası mevzuatı kapsamı dışında yapmış olduğu değerleme
faaliyetleri Kurul nezdinde herhangi bir sorumluluk doğurmaz (madde: 6).
7. ORTAKLARIN, YÖNETİCİLERİN VE GAYRİMENKUL DEĞERLEME UZMANLARININ GENEL NİTELİKLERİ
(1) Kuruluşun ortakları, yöneticileri, gayrimenkul değerleme uzmanları ile kuruluşun tüzel kişi ortaklarının yönetim kurulu üyelerinin;
a) Müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
b) Faaliyet izinlerinden biri Kurulca iptal edilmiş sermaye piyasası kurumlarında, bu müeyyideyi gerektiren olayda sorumluluğu bulunan kişilerden olmaması,
5
c) Kanunda yazılı suçlardan kesinleşmiş mahkumiyetinin bulunmaması,
ç) 14/1/1982 tarihli ve 35 sayılı Ödeme Güçlüğü İçinde Bulunan Bankerlerin İşlemleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve eklerine göre kendileri veya ortağı olduğu kuruluşlar
hakkında tasfiye kararı verilmemiş olması,
d) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da
devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap,
rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma,
edimin ifasına fesat karıştırma, bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme,
banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama,
terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından mahkûm
olmaması,
e) Mesleğin gerektirdiği dürüstlük ve itibara sahip bulunması,
f) Emlak komisyonculuğu alanında faaliyet gösteren herhangi bir şirkete ortak olmaması veya herhangi bir unvanla görev almaması,
şarttır.
(2) İlgililer bu nitelikleri taşıdıklarına dair yazılı beyanlarını Kurula bildirirler. Kuruluş bu kapsamda Kurula sunulan beyanlardaki değişikliklerin Kurula bildirimini izlemekle mükelleftir (madde:
7).
8. GAYRİMENKUL DEĞERLEME UZMANI VE UZMAN YARDIMCISI
(1) Gayrimenkul değerleme uzmanı; gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından değerleme kadrosunda gayrimenkul değerlemesi yapmak üzere tam zamanlı olarak istihdam edilen veya sözleşme
imzalamak suretiyle kuruluşa dışarıdan değerleme hizmeti sağlayan, asgari 4 yıllık üniversite mezunu,
gayrimenkul değerlemesi alanında en az 3 yıllık tecrübesi bulunan ve Kurulca verilen gayrimenkul
değerleme lisansına sahip olan gerçek kişidir.
(2) Kuruluşun değerleme kadrosunda yer alacak gayrimenkul değerleme uzmanları, yönetim kurulu kararıyla görevlendirilir.
(3) Kuruluş, gayrimenkul değerleme uzmanı olmak için gereken tecrübe şartlarını henüz taşımayan uzman adaylarını, değerleme mesleğini öğretmek, yetiştirmek ve tecrübe kazandırmak
amacıyla, gayrimenkul değerleme uzmanları refakatinde değerleme faaliyetlerinde bulunmak üzere,
gayrimenkul değerleme uzman yardımcısı olarak istihdam eder. Kuruluş nezdinde, Değerleme
Kadrosunun en az %10’u kadar gayrimenkul değerleme uzman yardımcısı istihdam edilmesi
zorunludur.
(4) Kuruluş, talep edilmesi halinde, bünyesinde çalışmakta olan veya geçmişte çalışmış olan Gayrimenkul Değerleme Lisansına sahip kişinin uzmanlık tecrübe koşulunun sağlanmasına yönelik
tevsik edici belgeleri, ilgili kişiye vermekle yükümlüdür (madde: 8).
9. SORUMLU DEĞERLEME UZMANI
(1) Sorumlu değerleme uzmanı; gayrimenkul değerleme kuruluşunun ödenmiş sermayesinde asgari %10 oranında pay sahibi olan, gayrimenkul değerleme uzmanı sayılmak için belirtilen şartların
tamamını taşıyan, gayrimenkul değerlemesi alanında en az 5 yıl tecrübesi olan, kuruluş adına değerleme
faaliyetlerini kişisel sorumluluğu ile yürüten ve kuruluş adına değerleme raporlarını tek başına
imzalamaya yetkili olan gayrimenkul değerleme uzmanıdır.
(2) Kuruluş nezdinde hazırlanan raporları, kontrol etmek ve bu kontrol sonucunda rapora imza atmakla görevli kişilerin, bu Tebliğ uyarınca sorumlu değerleme uzmanının bulundurması gereken pay
sahipliği dışındaki diğer niteliklere haiz olması gerekir.
(3) 14/8/2014 tarihli ve 29088 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunanlar İçin Lisanslama ve Sicil Tutmaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (VII-128.7)’in
6
10 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Gayrimenkul Değerleme Lisansı alanlar, bu maddenin birinci
fıkrasında yer alan tecrübe koşulunu sağlamış sayılırlar (madde: 9).
10. PAY DEVİRLERİ VE ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
(1) Kuruluş bünyesinde sorumlu değerleme uzmanı olarak görev almak amacıyla gerçekleştirilecek sermaye paylarının devrine ilişkin olarak Kurulun uygun görüşünün alınması
zorunludur. Bu kapsamdaki pay devirleri Kurulun uygun görüşü alınmaksızın yapılırsa, hükümsüzdür
ve pay defterine kaydolunamaz. Sorumlu değerleme uzmanı olarak görev alacak gayrimenkul değerleme
uzmanının payları devralmasından önce, kuruluşun yönetim kurulu söz konusu pay devrine ilişkin
olarak bir uygunluk kararı verir ve ilgili kişinin sorumlu değerleme uzmanı olmak için gerekli şartları
taşıdığını tevsik edici bilgi ve belgeler ile birlikte Kurula başvurur.
(2) Diğer pay devirlerinde; pay devrine ilişkin yönetim kurulu kararı ve pay defteri kayıtları ile birlikte en geç 6 iş günü içinde Kurula gönderilerek bilgi verilir. Pay devrinde, yeni bir ortağın kuruluş
sermayesine ortak olması halinde ilgili kişinin 7 nci maddede aranan şartları taşıdığına ilişkin bilgi ve
belgelerin de bildirim kapsamında Kurula gönderilmesi gerekir.
(3) Esas sözleşme değişikliklerine ilişkin olarak Kurulun uygun görüşünün alınması zorunludur. Esas sözleşme değişikliklerinin tescilini müteakip gerekli bilgi ve belgeler Kurula bildirilir (madde: 10).
11. ŞUBE AÇILMASI VE DIŞARIDAN GAYRİMENKUL DEĞERLEME HİZMETİ ALINMASI
(1) Gayrimenkul değerleme kuruluşları, faaliyetlerini sürdürebilmek için yeterli mekân, personel ve donanıma sahip olması ve bünyesinde, bu Tebliğ uyarınca sorumlu değerleme uzmanının
bulundurması gereken pay sahipliği dışındaki diğer niteliklere haiz olan bir kişinin tam zamanlı şube
müdürü olarak istihdam edilmesi şartıyla, şube açabilirler.
(2) Şube açılması halinde, tescili takiben en geç 6 iş günü içinde Kurula bildirim yapılması zorunludur. Kurula yapılacak bildirimde, şubenin adresi, iletişim bilgileri, şubede istihdam edilecek
gayrimenkul değerleme uzmanları ile diğer personelin bilgilerine yer verilir.
(3) Sermaye piyasası mevzuatı kapsamında gerçekleştirilen değerleme faaliyetlerinde dışarıdan hizmet alınarak gayrimenkul değerleme hizmeti sağlanamaz.
(4) Kuruluşun merkezinin veya şubesinin bulunduğu illerde, konut değerlemesi haricinde, değerleme hizmetleri kuruluşun değerleme kadrosundaki gayrimenkul değerleme uzmanları tarafından
yerine getirilir. Kuruluş, bu yerlerde dışarıdan hizmet alarak, konut değerlemesi haricinde, gayrimenkul
değerleme hizmeti sağlayamaz. Kurul, gayrimenkul değerleme kuruluşunun iş hacminin önemli bir
bölümünü oluşturan illerde gayrimenkul değerleme kuruluşuna şube açma zorunluluğu getirebilir
(madde: 11).
12. YAPILABİLECEK FAALİYETLER VE YASAKLAR
(1) Gayrimenkul değerleme kuruluşları; gayrimenkul değerleme faaliyetinin yanı sıra, gayrimenkullerle ilgili piyasa araştırması, fizibilite çalışması, gayrimenkul ve buna bağlı hakların
hukuki durumunun analizi, boş arazi ve geliştirilmiş proje değeri analizi, en verimli ve en iyi kullanım
değeri analizi gibi alanlarda danışmanlık hizmeti verebilirler. Mesleki uzmanlıklarının dışında yer alan
ve özel ihtisas ve tecrübe gerektiren gayrimenkul dışı varlıkların değerleme faaliyetlerini üstlenemezler.
Kurulun, gayrimenkul dışındaki varlıkların sermaye piyasası mevzuatı kapsamındaki değerlemelerine
ilişkin düzenlemelerinde yer alan hükümler saklıdır.
(2) Bir gayrimenkulün 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 684 üncü maddesi uyarınca bütünleyici parçası ile 686 ncı maddesi uyarınca eklentisi olan unsurları da münferit
olarak değerleyebilirler.
(3) Gayrimenkul değerleme kuruluşları, birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen faaliyetler dışında emlak komisyonculuğu dahil başka bir faaliyette bulunamazlar. Bilgi ve yeteneklerinin yeterli olmadığı
işleri kabul edemezler.
7
(4) Gayrimenkul değerleme uzmanları ile konut değerleme uzmanları ise;
a) Aynı anda birden fazla gayrimenkul değerleme kuruluşunda istihdam edilemezler, ortak olamazlar, başka sermaye piyasası kurumlarında ortak veya yönetici olamazlar,
b) Meslekleri ile ve meslek onurlarıyla bağdaşmayan davranışlarda bulunamazlar,
c) Mesleki uzmanlıklarının dışında yer alan ve özel ihtisas ve tecrübe gerektiren varlıkların değerleme faaliyetlerini üstlenemezler,
ç) Değerleme hizmeti verdikleri, müşterisi konumunda olan ortaklıklarda ve iştiraklerinde her ne unvanla olursa olsun aradan 2 yıl geçmedikçe görev alamazlar,
d) Mesleki özen ve titizlik kuralları kapsamında gerekli zamanı ayıramayacakları değerleme hizmetlerini kabul edemezler.
(5) Gayrimenkul değerleme kuruluşları tarafından değerleme kadrosunda gayrimenkul değerlemesi yapmak üzere tam zamanlı olarak istihdam edilen gayrimenkul değerleme uzmanları,
birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen faaliyetler dışında emlak komisyonculuğu dahil başka bir faaliyette
bulunamazlar.
(6) Gayrimenkul değerleme kuruluşları ile sözleşme imzalamak suretiyle kuruluşlara dışarıdan değerleme hizmeti sağlayan gayrimenkul değerleme uzmanları ile konut değerleme uzmanlarına beşinci
fıkra hükümleri uygulanmaz. Ancak bu kişiler hiçbir koşulda emlak komisyonculuğu faaliyetinde
bulunamazlar.
(7) Gayrimenkul değerleme kuruluşları ve gayrimenkul değerleme uzmanları, Kanunun 76 ncı maddesinin onuncu fıkrası uyarınca, Birlik Statüsüne ve Birlik tarafından alınacak kararlara uymakla
yükümlüdürler (madde: 12).
13. YETKİ VE LİSANS İPTALİ
(1) Kurulca, aşağıda yer alan aykırılıkların tespiti halinde Kanunun 96 ncı maddesi kapsamında, gayrimenkul değerleme kuruluşunun sermaye piyasasında değerleme faaliyetinde bulunma yetkisi iptal
edilebilir.
a) 4 üncü maddede belirtilen başvuru koşullarından birinin kaybedilmesi ve bu durumun 6 ay süre ile devam etmesi,
b) 12 nci maddede belirtilen faaliyet yasakları ile 16 ncı ve 17 nci maddelerde belirtilen bağımsızlık ilkelerine uyulmaması,
c) Sermaye piyasası mevzuatında gayrimenkul değerleme kuruluşları için belirlenen düzenlemelere uyulmaması,
ç) Değerleme raporunun en az bir sorumlu değerleme uzmanı tarafından imzalanmamış olması,
d) Değerleme faaliyetlerinde, sorumlu değerleme uzmanı dahil gayrimenkul değerleme uzmanları tarafından yeterli inceleme yapılmaması, çalışma kağıtları, dijital dokümanlar ile rapordaki
bilgilerin raporda ulaşılan sonucu kanıtlayacak düzeyde olmaması, dürüstlük, bağımsızlık, tarafsızlık,
güvenilirlik, mesleki özen ve titizlik ilkelerine uyulmaması,
e) Tebliğ hükümleri ve UDS’ye aykırı olarak hatalı, eksik, yanıltıcı, taraflı ve gerçeğe aykırı rapor düzenlenmesi,
f) Tebliğ kapsamındaki bildirim yükümlülüklerinin zamanında, tam ve doğru olarak yerine getirilmemesi,
g) Kurulca veya Kurulca görevlendirilenlerce istenebilecek her tür bilgi veya belgenin verilmemesi, geciktirilmesi veya yanlış bilgi verilmesi,
ğ) Kanunun 76 ncı maddesi kapsamında Birlik tarafından alınan kararlara uyulmaması, verilen zorunlu eğitimlere katılınmaması ve belirlenen üyelik aidatlarının ödenmemesi,
8
h) Kurul tarafından yayımlanan Gayrimenkul Değerleme Asgari Ücret Tarifesi ve Uygulama Esaslarına uyulmaması,
ı) Türk Ticaret Kanunu, bankacılık mevzuatı ve ilgili diğer mevzuata aykırılıkları nedeniyle yaptırıma tabi tutulmuş olması ve durumun ilgili kurum tarafından Kurula bildirilmesi.
(2) Kurulca yetkisi iptal edilen kuruluş, yetki iptaline ilişkin Kurul karar tarihinden itibaren 1 yıl süreyle sermaye piyasasında değerleme hizmeti vermek üzere yeniden yetki talebi için Kurula
başvuramaz. Kurulca yetkisi iptal edilen kuruluşun ortakları ve yönetim kurulu üyeleri ise yetki iptalinde
sorumlulukları bulunması halinde, 1 yıl süreyle değerleme hizmeti vermek üzere Kurulca
yetkilendirilmek üzere başvuruda bulunan başka bir gayrimenkul değerleme kuruluşunda veya Kurulca
yetkilendirilmiş başka bir gayrimenkul değerleme kuruluşunda herhangi bir unvan altında görev
alamazlar ve ortak olamazlar. 1 yıllık sürenin bitiminde Kurula yapılacak başvuruda; Kurulca yetkisi
iptal edilen kuruluşun, yetki iptaline neden olan şartları ortadan kaldırdığını, bu şartların bir daha
oluşmaması için gerekli tedbirleri aldığını ve kuruluşun ortakları, yöneticileri ile gayrimenkul değerleme
uzman ve uzman yardımcılarının 7 nci maddede aranan şartları sağladığını ortaya koyması halinde
kuruluşun yeniden yetkilendirilme başvurusu değerlendirmeye alınabilir.
(3) Birinci fıkranın (d) ve (e) bentlerinde belirtilen hususlarda bir sorumluluk tespit edilmesi halinde, sorumluluğun içeriğine göre, Kurul, sadece ilgili sorumlu değerleme uzmanı ve/veya
gayrimenkul değerleme uzmanlarının sermaye piyasasında gayrimenkul değerleme yapmasını 1 yıldan
az olmamak kaydı ile lisanslarını geçici veya sürekli olarak iptal etmek suretiyle yasaklayabilir. Sermaye
piyasasında gayrimenkul değerleme yapması geçici olarak yasaklanan sorumlu değerleme uzmanı
ve/veya gayrimenkul değerleme uzmanları, yasak süresi sonunda yasağın kaldırılması için Kurula
başvurabilirler, anılan başvurular, ilgili hakkında devam etmekte olan bir inceleme olup olmadığı da
dikkate alınarak Kurulca değerlendirilerek karara bağlanır (madde: 13).
14. TAM ZAMANLILIK
(1) Tam zamanlılık, gayrimenkul değerleme hizmetinin kalitesinin artırılması ve kurumsallığın sağlanması açısından gayrimenkul değerleme faaliyeti dışında meslek olarak başka bir işle iştigal
edilmemesini ve çalışma ortamlarında süreklilik arz edecek şekilde değerleme faaliyetinde
bulunulmasını ifade eder. Bu kapsamda, değerleme kadrosunda yer alan gayrimenkul değerleme
uzmanları ve uzman yardımcılarının kuruluşta tam zamanlı olarak görev yapmaları zorunludur.
(2) Değerleme kadrosunda yer alan gayrimenkul değerleme uzmanının bir başka şirkette istihdam edilmesi ve görev alması tam zamanlılık ilkesinin ihlali anlamına gelir. Ancak değerleme
faaliyetlerini engellememek kaydıyla mahkemelerde bilirkişilik yapılması veya eğitmen olarak hizmet
verilmesi tam zamanlılığa engel teşkil etmez (madde 14).
15. SORUMLULUK
(1) Gayrimenkul değerleme kuruluşları ve değerleme raporunu imzalayan gayrimenkul değerleme uzmanları ile sorumlu değerleme uzmanları; faaliyetleri neticesinde düzenledikleri raporlarda
yer alan yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgiler ile raporun belirlenen standartlara uygun olmaması, yeterli
incelemenin yapılmaması, hatalı verilerin kullanılması dolayısıyla, müşterilerine veya söz konusu
rapordan faydalanan üçüncü kişilere verdikleri zararlardan Kanunun 32 nci ve 63 üncü maddeleri
uyarınca sorumludurlar.
(2) Kuruluşun ortakları, yönetim kurulu üyeleri ve değerleme raporunu hazırlayanların cezai sorumlulukları saklıdır.
(3) Lisansları askıya alınan gayrimenkul değerleme uzmanları değerleme faaliyetlerinde bulunamaz. Bu konunun takibi, gerekiyor ise ilgili gayrimenkul değerleme uzmanının yenileme
eğitimlerine katılmasının sağlanması ve lisans askıda iken değerleme faaliyetlerinde bulunulmaması
konularında sorumluluk, ilgili gayrimenkul değerleme uzmanı ile birlikte gayrimenkul değerleme
kuruluşundadır (madde 15).
9
16. BAĞIMSIZLIK
(1) Gayrimenkul değerleme kuruluşları ile gayrimenkul değerleme uzmanları, değerleme faaliyetlerinde bağımsız ve tarafsız olmak zorundadırlar. Bağımsızlık, mesleki faaliyetin dürüst ve
tarafsız yürütülmesini sağlayacak bir anlayış ve davranışlar bütünüdür. Gayrimenkul değerleme
uzmanlarının, değerleme faaliyetleri sırasında dürüst ve tarafsız olmalarının yanında, bağımsızlıklarını
ortadan kaldırabilecek özel durumlarının da bulunmaması gerekir.
(2) Gayrimenkul değerleme uzmanları, çalışmaları sırasında ortaya çıkabilecek çıkar çatışmalarından uzak kalmak, dürüstlük ve tarafsızlıklarını etkileyebilecek hiçbir müdahaleye imkan
vermemek, inceleme sonucunda ulaştıkları görüşlerini, başkalarının doğrudan veya dolaylı çıkarlarını
düşünmeksizin raporlarında açıklamak zorundadırlar (madde 16).
17. BAĞIMSIZLIĞI ORTADAN KALDIRAN DURUMLAR
(1) Gayrimenkul değerleme kuruluşu veya gayrimenkul değerleme uzmanının bağımsızlığının zedelendiğine dair makul şüphe oluşması halinde, bağımsızlığın ortadan kalktığı kabul edilir.
(2) Aşağıdaki durumlarda, bu durumlar ile sınırlı olmamak kaydıyla, bağımsızlık ortadan kalkmış sayılır:
a) Gayrimenkul değerleme kuruluşunun ortakları, yöneticileri, gayrimenkul değerleme uzmanları ve bunların üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısımları ile eşleri veya gayrimenkul değerleme
kuruluşu tarafından;
1) Değerleme sözleşmesinde öngörülenler dışında müşteriden veya müşteri ile ilgili olanlardan, doğrudan veya dolaylı olarak bir menfaat elde edildiğinin veya menfaat sağlanacağı vaadinin
ortaya çıkması,
2) Müşteriyle veya müşterinin ortaklarıyla veya müşterinin yönetim, denetim veya sermaye bakımlarından doğrudan ya da dolaylı olarak bağlı bulunduğu veya nüfuzu altında bulundurduğu gerçek
veya tüzel kişilerle değerleme hizmeti verildiği dönem dahil olmak üzere son iki yıl içerisinde ortaklık
ilişkisine girilmiş olduğunun belirlenmiş olması,
3) Müşteri ile müşterinin bağlı ortaklıkları, müşterek yönetime tabi teşebbüsleri ve iştiraklerinde değerleme hizmeti verildiği dönem dahil olmak üzere son iki yıl içerisinde kurucu ve/veya
yönetici olarak görev alınması veya ticari ilişki içinde bulunulması,
4) Müşteri veya müşterinin bağlı ortaklıkları, müşterek yönetime tabi teşebbüsleri ve iştirakleri ile olağan ekonomik ilişkiler dışında borç-alacak ilişkisine girilmiş olması.
b) Geçmiş yıllara ilişkin değerleme ücretinin, geçerli bir nedene dayanmaksızın, müşteri tarafından ödenmemesi.
c) Değerleme ücretinin, değerleme sonuçları ile ilgili şartlara bağlanmış olması veya piyasa rayicinden bariz farklılıklar göstermesi, kuruluş tarafından müşteriye sunulan diğer hizmetler dikkate
alınarak belirlenmesi.
ç) Gayrimenkul değerleme kuruluşunun son beş takvim yılı içerisinde tüm değerleme faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının %40’ından fazlasının tek bir gerçek veya tüzel kişi ile bağlı
ortaklarından elde edilmesi.
(3) Bağımsızlığı ortadan kaldıran durumlar, ikinci fıkranın (ç) bendi hükmü haricinde, gayrimenkul değerleme kuruluşuna dışarıdan hizmet veren kişi ve kuruluşlar için de geçerlidir (madde
17).
18. MESLEKİ ÖZEN VE TİTİZLİK
(1) Gayrimenkul değerleme uzmanları; değerleme faaliyetinin bütün aşamalarında gerekli mesleki özen ve titizliği göstermek zorundadırlar. Özen ve titizlik, dikkatli ve basiretli bir değerleme
uzmanının aynı koşullar altında ayrıntılara vereceği önemi, göstereceği dikkat ve gayreti ifade eder.
Gerekli özen ve titizliğin asgari kıstası, değerlemeye ilişkin Kurul düzenlemelerine ve ayrıca Birlik
düzenlemelerine eksiksiz uyulmasıdır. Buna göre, gayrimenkul değerleme uzmanı değerleme faaliyetini
10
gerektiği şekilde planlamak, program yapmak, yeterli miktarda, uygun nitelikte ve güvenilir bilgi ve
belge toplayarak inceleme yapmak, düzenli çalışma kağıtları hazırlamak ve bütün bunların sonucunda
oluşturduğu görüşleri, özen ve titizlikle düzenleyeceği değerleme raporunda açıklamak zorundadır
(madde 18).
19. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
(1) Gayrimenkul değerleme uzmanları, kuruluşun yöneticileri ile kuruluşa dışarıdan değerleme hizmeti veren kişiler; müşterileri ve değerlemesini yaptıkları işlerle ilgili bilgileri açıklayamazlar;
kendilerine veya üçüncü kişilere doğrudan veya dolaylı menfaat sağlama veya başkalarını zarara
uğratma amacıyla kullanamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrıldıktan sonra da devam eder.
(2) Ancak; müşterilerinin açık onayı veya talebinin olması, mevzuat uyarınca yetkili kamu kuruluşlarınca veya Birlik tarafından talep edilmesi hallerinde söz konusu bilgiler ilgililere verilebilir
(madde 19).
20. İŞİN KABULÜ VE İŞİN DEVRİ
(1) Gayrimenkul değerleme kuruluşları, müşterileri ile gayrimenkul değerleme sözleşmesi yapmadan önce, üstlenecekleri gayrimenkul değerleme işinin kendilerine getirebileceği riski tespit
etmek, gayrimenkul değerleme hizmetinin kapsam ve planlamasını belirlemek amacıyla gerekli ön
araştırmaları yapmak zorundadırlar.
(2) Gayrimenkul değerleme kuruluşları, 12 nci madde hükümlerine aykırılık teşkil edecek herhangi bir işi kabul edemezler.
(3) Gayrimenkul değerleme kuruluşları ve/veya gayrimenkul değerleme uzmanları, 17 nci maddede belirtilen bağımsızlığı ortadan kaldıran durumların meydana gelmesi halinde bu ilişkilerde
taraf olan müşteriye değerleme hizmeti sağlayamazlar. İşin kabulünden önce 17 nci madde uyarınca
bağımsızlığı ortadan kaldıran bir durumun olup olmadığı araştırılır. Böyle bir durumun işin kabulünden
sonra öğrenilmesi halinde, kuruluş, derhal işi sona erdirerek, durumu en geç 6 iş