GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI

GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI

Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Şubesi

Genişletilmiş Bağışıklama Programı

Amaç:

Hassas yaş gruplarına enfeksiyona yakalanmalarından önce ulaşıp bağışıklanmalarını sağlamak,

Aşı ile korunulabilir hastalıklardan kaynaklanan hastalık, sakatlık ve ölümlerini önlemektir.

13.03.2009 Tarih ve 7941 Sayılı GBP Daimi Genelgesi2

GBP Hedef Hastalıklar

•Difteri•Boğmaca • Polio •Tüberküloz •Hepatit B •Tetanoz• Kızamık

• Kızamıkçık• Kabakulak• Hib'e bağlı hastalıklar• S. pnömonia'ya bağlı invaziv hastalıklar• Hepatit A• Suçiçeği

Çocukluk Dönemi Ulusal Aşı Takvimi-2013Doğ

umda

l.ayınsonu

2.ayınsonu

4.ayınsonu

6.ayınsonu

l2. ay

18. ay

24. ay İlköğretim1.sınıf

İlköğretim8.sınıf

Hep-B I II III

BCG I

DaBT-İPA-Hib I II III R

KPA I II III R

KKK I II

DaBT-İPA R

OPA I II

Td R

Hep-A I II

SuçiçeğiI

1 Yaş Üstü Hiç Aşılanmamış Çocuklar için Aşılama Şeması

12-71 ay (1-5 yaş)* 6-13 yaş14 yaş ve

üzeri

İlk karşılaşma DaBT-İPA-Hib1, Hep-B, KPA2, ppd ile TCT

DaBT-İPA, Hep-B, KKK

Td, OPA, Hep-B, KKK

İlk karşılaşmadan 2 gün sonra

KKK, TCT sonucuna göre gerekiyorsa BCG

- -

İlk karşılaşmadan 2 ay sonra3

DaBT-İPA-Hib ya da DaBT-İPA, Hep-B, OPA, KPA2

DaBT-İPA, OPA, Hep-B, KKK

Td, OPA, Hep-B, KKK

İlk karşılaşmadan 8 ay sonra DaBT-İPA, Hep-B, OPA DaBT-İPA, OPA,

Hep-BTd, Hep-B

* Çocukluk çağı aşılama takvimine okul aşıları ile devam ediecektir.

1 - 59 ayın üzerindeki çocuklara DaBT-İPA şeklinde uygulanmalıdır. 15-59 ay arası çocuklarda tek doz Hib yeterlidir.2 - Mayıs 2008 ve sonrasında doğan çocuklara uygulanacaktır. 12-23 aylık çocuklara 8 hafta ara ile iki doz yapılmalıdır. 24 aydan büyük çocuklarda tek doz yeterlidir.3 - DaBT-İPA-Hib aşısının ilk dozunun 12-14 aylık iken uygulandığı çocuklara ikinci doz da DaBT-İPA-Hib şeklinde uygulanmalıdır.Not: Hib’in 2. dozu sadece ilk doz 12-14 ay arasında yapıldıysa gereklidir, 15-59 ay arası çocuklarda tek doz Hib yeterlidir, 59 aylıktan büyüklerde Hib aşısı gerekli değildir.

Dozlar arası süre; DBT, OPA, Hib aşılarının 1. ile 2. ve 2. ile 3. dozları arasındaki süre en az 4 hafta olmalıdır. Aynı aşıların 3. dozu ile rapel dozu arasındaki süre ise en az 6 ay olmalıdır. Kızamık antijeni içeren iki aşı arasında en az 4 hafta süre olmalıdır. Hepatit B'nin 1. ve 2. dozu arasında en az 4 hafta, 2. ve 3. dozu arasında en az 8 hafta olmalı, ayrıca 3. doz 1. dozdan en az 16 hafta sonra uygulanmalıdır. Asıl olan 0-1-6 şemasıdır. Hepatit A'nın 1. ve 2. dozu arasında en az 6 ay süre bırakılmalıdır. KPA aşısı; 12. aydan küçük çocuklarda, primer seri dozları arasında en az 4 hafta süre bırakılmalıdır. 12. ay ve üzerinde uygulanan dozlar arasında ise en az 8 hafta süre bırakılmalıdır. 3. doz ile pekiştirme dozu arasında en az 8 hafta süre bırakılmalıdır.

8

Eşzamanlı / Süre Bırakarak Uygulama"Kural olarak parenteral (enjeksiyonla) uygulanan iki canlı viral aşı aynı anda uygulanabilir, aynı anda uygulanamayacaksa aralarında en az 4 hafta süre bırakılması gerekir."Varisella ve KKK aşısı aynı zamanda uygulanamayacak ise en az 28 gün ara ile uygulanmalıdır.

OPA ile diğer canlı aşılar arasında süre bırakılması gerekmez.Canlı virüs aşıları Tüberkülin Cilt Testini (TCT) bozabilir, bu nedenle ppd uygulaması kızamık içeren aşılar ve suçiçeği aşıları ile aynı günde veya 4-6 hafta sonra yapılmalıdır.

9

Poliovirüs

diğer virüsler

Türkiye Halk Sağlığı KurumuTÜRKİYE, 2013 (Ocak-Temmuz)

HSBS'ne kaydedilecek aşılar

Yıl Anasınıfı l.Sınıf

8.Sınıf Zaman

2012-2013 KKKKKK

DaBT-İPATd 19 Ağustos-

6 Eylül 2013

2011-2012KKK

DaBT-İPATd 9 Eylül-

27 Eylül 2013

2013-2014 KKK

KKK(Geçen Yıl

Anasınıfnda Yapılmayanlara)

DaBT-İPA

Td

Ek

Okul Adı.........................................

2013-2014 Eğitim/Öğretim Döneminde 1. Sınıf KKK Aşı Uygulaması

Bu eğitim/öğretim döneminde uygulanacak olan KKK aşısı herflakonda iki doz olup, her birflakon iki çocuğa uygulanacaktır.Uygulanan aşının karekodu uygulanan İki çocuğun bulunduğu satırlardaki karekod kutucuğuna yapıştırılacaktır.

Sıra No TC Kimlik No (11 haneli) Adı Soyadı Sınıfı Karekod*

1 Karekod barkodu yapıştırılarak karekod okutma işlemi daha sonra yapılacak2

3

4

5

6

7

8

9

10

*Liste önceden hazırlanarak aşı uygulama sırasında doldurulmalıdır.

2013-2014 eğitim öğretim dönemi okul aşılarının HSBS’ne kaydı...?

Sisteme kayıt (https://hsbs.saglik.gov.tr)- Her bir aşı için karekod (zorunlu)- Gönderim için online protokol alma (zorunlu)- Kaydet butonuna basılır- Kaydedilen aşı e-sağlığa gönderimi için üstteki menüden e-sağlık

gönderim linkine basılır- Kriterlere uygun girilmiş aşılar uygulama tarihleriyle beraber

listelenmiş olarak görülür- Başlat butonuna basılarak e sağlığa gönderim başlamış olur- Gönderim anında aşı sarı renkli gönderim başarı ile

tamamlandığında renk yeşil ve gönderim başarısız olursa renk kırmızı olur

- Bir aşı o an için online protokol alınamadan kaydedildi ise online protokol al sayfasına tıklanarak yönlendirilir

- Aşılarını e-sağlığa göndermeden önce üst menüde yer alan online protokol senkronizasyonu sayfasına giderek tüm online protokol alınmamış aşılara bir protokol numarası alınır ve sonra toplu göndermeyi başlatır

https://hsbs.saglik.gov.tr/

Okul aşılarıAşılanma kontrolKarekodAşının doğru hazırlanması

TSM eğitimleriÇoklu Doz KKK !!!

3G – Wi-Fi – KabloDizüstü – Karekod tarayıcı

Veri tabanından arama

Eksik ise 1 vial alKarekod okut KayıtAşıyı yapAynı vial Aynı karekod KayıtAşıyı yap

2 DOZ

Kızamık Vakalarının DSÖ Bölgelerine Göre Dağılımı(Dünya, 2012) (n=89,749)

DSÖ Bölgesi Kızamık Vaka Sayısı

Afrika (AFRO) 24,383

Amerika (PAHO) 150

Doğu Akdeniz (EMRO) 15,365

Avrupa (EURO) 22,555

Güneydoğu Asya (SEARO) 17,543

Batı Pasifik (WPRO) 9,753

Toplam 89,749

Kızamık Vakalarının Ülke Geneline Dağılımı

Kızamık Vakalarının Bölgelere Göre Dağılımı

Bölge adı Vaka Sayısı Yüzdeİnsidans

(milyonda)

Güneydoğu 2990 40,5 393,8

Marmara 1332 18,1 60,9

Doğu 1103 15,1 191,0

Akdeniz 1093 14,8 116,0

İç Anadolu 528 7,2 44,7

Karadeniz 191 2,6 25,3

Ege 140 1,9 14,46

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

Tablo. Kızamık Vakalarının Uyruklarına/Ülkelerine Göre Dağılımı(Türkiye, 2012-2013) (n=7377).

Uyruk Vaka Sayısı YüzdeTürkiye 6697 90,8Diğer 680 9,2-Suriye 652-Azerbaycan 9-Romanya 8-Özbekistan 3-Polonya 2-İngiltere 1-İran 1-Irak 1-Gürcistan 1-Afganistan 1-ABD 1


Kızamık Vakalarının Aşılanma Durumu ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (Türkiye, 2012-2013) (n=7377)

İL:ADIYAMAN 29.01.2013 İLE 24.10.2013KIZAMIK VAKA SAYILARI

İLÇELER ALINAN NUMUNE NEGATİF POZİTİF AŞILI AŞISIZ

AİLE HEKİMİ

İL DIŞI VAKA

VAR YOK Pozitif NegatifÇADIRKENT 90 9 81 9 81 11 79 0 0Merkez 68 31 37 17 49 63 5 0 0Tut 0 0 0 0 0 0 0 0 0Çelikhan 2 0 2 0 2 2 0 0 0Besni 32 21 11 18 14 27 5 1 0Gölbaşı 57 32 25 18 39 48 9 2 0Kahta 7 7 0 4 3 7 0 0 0Sincik 0 0 0 0 0 0 0 0 0Samsat 2 1 1 0 2 2 0 0 0Gerger 0 0 0 0 0 0 0 0 0TOPLAM 258 101 157 66 190 160 98 3 0

YAŞ GRUPLARI Pozitif OranÇADIRKENT ÇADIRKENT HARİÇ

ADIYAMAN GENEL

0-12 Ay 16 10% 0-5 AY 1 0-5 AY 01-19 Yaş 116 74% 6-11 AY 13 6-11 AY 320 + yaş 25 16% 1-4 YAŞ 43 1-4 YAŞ 33Toplam 157 100% 5-9 YAŞ 14 5-9 YAŞ 13

10-14 YAŞ 5 10-14 YAŞ 115-19 YAŞ 3 15-19 YAŞ 2

İLK VAKA ÇIKIŞ TARİHİ:29.01.2013 20-24 YAŞ 0 20-24 YAŞ 025-29 YAŞ 1 25-29 YAŞ 830+ YAŞ 1 30+ YAŞ 16TOPLAM 81 TOPLAM 76

OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0

10

14

16

15

7

3

2

1

00

4

11 11

6

4

1

0 0 00

6

3

5

9

3

2 2

1

0

Merkez ALINAN NUMUNEMerkez POZİTİFMerkez NEGATİF

MERKEZ İLÇEDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

7

19

3

1 1 1

0

1 1

0

1

8

1

0 0 0 0 0 0 0

6

11

2

1 1 1

0

1 1

0

Besni ALINAN NUMUNEBesni POZİTİFBesni NEGATİF

BESNİ İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


5

10

15

20

25

0 0

2019

9

0

5

0 0 00 0

14

7

10

10 0 00 0

6

12

8

0

4

0 0 0

Gölbaşı ALINAN NUMUNE

Gölbaşı POZİTİF

Gölbaşı NEGATİF

GÖLBAŞI İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

4

1

0

1 1

0 0 0 0 0

Kahta ALINAN NUMUNEKahta POZİTİFKahta NEGATİF

KAHTA İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


0.5

1

1.5

2

2.5

0 0 0 0 0

2

0 0 0 0

Çelikhan ALINAN NUMUNEÇelikhan POZİTİFÇelikhan NEGATİF

ÇELİKHAN İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


0.5

1

1.5

2

2.5

0 0 0

2

0 0 0 0 0 00 0 0

1

0 0 0 0 0 0

Samsat ALINAN NUMUNESamsat POZİTİFSamsat NEGATİF

SAMSAT İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Sincik ALINAN NUMUNESincik POZİTİFSincik NEGATİF

SİNCİK İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Tut ALINAN NUMUNETut POZİTİFTut NEGATİF

TUT İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Gerger ALINAN NUMUNEGerger POZİTİFGerger NEGATİF

GERGER İLÇESİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

02 2

14

46

15

8

3

0 002 2

13

42

14

6

20 00 0 0

1

4

12

10 0

ÇADIRKENT ALINAN NUMUNEÇADIRKENT POZİTİFÇADIRKENT NEGATİF

ÇADIRKENT KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI


10

20

30

40

50

60

70

80

11

32

39

53

72

25

16

6

201

14

28

32

49

20

8

20 0

10

18

11

2123

58

42

0

İL TOPLAMI ALINAN NUMUNEİL TOPLAMI POZİTİFİL TOPLAMI NEGATİF

İL DÜZEYİNDE KIZAMIK VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI (ÇADIRKENT DAHİL)

Aşı Nerede

35

Miadı geçti

Soğuk Zincir kırıldı

KAYIT ?

Engellenebilir miydi ?

Neyi doğru

yapmam gerek ?

Hatalı Stok

Kızamık Vaka Tanımı

Kızamık için Klinik Tanımlama-38°C'den yüksek ateş ve -Makülopapüler döküntü ve-Öksürük veya burun akıntısı veya konjunktivit ile karakterize hastalık.

Kızamık Tanısı için Gerekli Laboratuvar Kriterleri-Kızamığa özgü IgM antikoru saptanması veya-Kızamık virüs izolasyonu veya-RT -PCR ile kızamık viral RNA saptanması veya-2-4 hafta arayla alınan serum örneklerinde kızamığa özgü IgGantikor titresinde belirgin (en az 4 kat) artış.

Şüpheli Vaka: Makülopapüler döküntüyle seyreden herhangi bir hastalık.

14

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu Sıcak Vaka

Kesin vaka ile temas öyküsü olan veya döküntünün başlamasından önceki 3 hafta içerisinde seyahat öyküsü olan veya aşısız*

veya yaşına göre eksik aşılı olan veya kümelenme gösteren olası

kızamık/kızamıkçık vaka tanımınauyan vaka

Sıcak vaka ise vakadan derhal serum, idrar ve boğaz sürüntüsü alınmalı ve numune nakli 24 saat içerisinde gerçekleşmelidir.*1 yaş altı aşı zamanı gelmeyen bebekler de SICAK VAKA tanımına dahildir.

Doğrulanmış en az bir kızamık vakasının bulunduğu durumlarda takip eden tüm şüpheli vakalar SICAK VAKA olarak kabul edilmelidir.


Şüpheli bir kızamık vakası ile karşılaşıldığında yapılması gerekenler:

1. Vakanın sıcak vaka olup olmadığı değerlendirilmelidir.2. Hastadan uygun kan/idrar/nazofarengeal sürüntü örneğini alınarak belirlenen laboratuvarlara gönderilmelidir.3. Bildirim formları doldurularak Türkiye Halk Sağlığı Kurumuna gönderilmelidir.4. Temaslılar için uygun profilaksi önlemleri (aşı, immunglobulin) uygulanmalıdır.5. Uygun solunum izolasyonu önlemleri alınması sağlanmalıdır.6. Kümelenme olup olmadığını araştırılmalı; kümelenme varsa salgın incelemesi başlatılmalıdır.

17

Soğuk zincir, bir aşının etkinliğini üretiminden kişiye uygulanana kadar koruyan ve ihtiyacı olanlara yeterli miktarda etkin aşının ulaşmasını sağlayan insan ve malzemeden oluşan sistemdir.

Kullanılan aşılar etkin değilse, %100 aşılama hızlarına ulaşılsa bile bağışık bir toplum oluşturma hedefine ulaşılamayacaktır. Bu nedenle soğuk zincir GBP’nın en önemli bileşenlerinden biri olarak büyük önem taşımaktadır.

Soğuk Zincir

Aşıların donmaya karşı hassasiyetleri (en hassas olandan başlayarak)

Hepatit B aşısıHepatit A aşısı

DaBT-IPA-Hib, PPD, Grip aşısı, tüm antiserumlar KPA,Td, DT, tüm sulandırıcılar,

Kızamık, KKK, BCG, Hib, Meningokok, Suçiçeği aşıları (sulandırıcılar hariç),

OPA

Buzdolabına Aşı Yerleştirirken Dikkat Edilecek Hususlar

Üstten soğutmalı bir buzdolabı için buzdolabının; Üst raf:

OPA, sulandırıcıları ayrı olmak üzere Hib, meningokok, BCG, KKK, Kızamık, Kızamıkçık, Suçiçeği aşıları (dondurulabilir aşılar)

Orta raf: DaBT-İPA-Hib, Kuduz, KPA, DaBT-İPA aşıları

Alt raf: Hep B, Hep A, Td, DT aşıları ile PPD solüsyonu, aşı sulandırıcıları ve tüm antiserumlar, yerleştirilmelidir.

*Aşı ile sulandırıcısı aynı pakette olan aşılar orta veya alt rafa yerleştirilmelidir.


En alt kısma (sebzelik) dolap ısısının sabit tutulmasına yardımcı olmak üzere su bidonları yerleştirilmelidir.

Uzun süreli elektrik kesintilerinde buzdolabı ısısı düzenli olarak kontrol edilmeli ve kapak sık sık açılmamalıdır. İzolasyonu iyi bir buzdolabında bu yolla genellikle 24 saat süre ile ısı korunur. Daha uzun süreli kesintilerde acil durum planı uygulanmalıdır. Elektrik kesintilerinde kesintinin süresi mutlaka öğrenilmelidir.


Aşı flakonları ve paketleri, aralarında yeterli hava akımı dolaşacak şekilde yerleştirilmelidir.

• Donmaya hassas olan aşılar buzdolabının soğutucu kısmından uzakta tutulmalı,

• Aşılar orijinal kutularının içerisinde saklanmalı• Buzdolabının duvarı ile temas ettirilmemelidir. • Aşı yerleştirilmesinde, miadı yakın olan aşıların ön kısımda

bulunmasına dikkat edilmelidir.


BCG, Kızamık, KKK, Kızamıkçık aşıları güneş ışığı gibi ultraviyoleye hassastır.

Aşıların tahrip olmasının sebebi, ısının kümülatif etkisidir. Yani bir kerede çok yüksek (30–35C üzeri) sıcaklığa maruziyet kadar, birçok kereler daha az sıcaklıklara (10–30C arası) maruziyet de aşıyı aynı derecede bozabilir.

Bir kez aşının etkinliği kaybolur ya da azalırsa, aşılar eski haline döndürülemez, bu nedenle soğuk zincir süreklilik gerektirir.

Soğuk Zincir

Polio, Kızamık, KKK, Kızamıkçık, Liyofilize Hib, Suçiçeği ve BCG aşıları dondurulabilir aşılardır.

(Sulandırıcısı aynı pakette olan aşılar dondurulmamalıdır!!!)

DaBT-İPA-Hib, DT, Td, Hepatit B, Hepatit A ve KPA aşıları ile liyofilize aşıların sulandırıcılarının hiçbir zaman donmaması gerekir.

Soğuk Zincir

+2 ile +8 oC arasında Soğuk Hava Depolarında OPV dışındaki aşılar

(-) 20 oC aşı dolaplarında OPV aşısı saklanmaktadır.

Halk Sağlığı Müdürlüğü

Sürekli ısı kaydeden sistemler kullanılmalıdır.

Tüm aşı depo ve dolaplarında en az bir adet kalibrasyonu yapılmış uzun süreli kayıt yapabilen (En az bir aylık süreyi gösteren) elektronik ısı takip cihazı bulundurulması zorunludur.

Termometreler orta rafın orta bölümüne yerleştirilmelidir. Her sabah mesai başlarken ve her akşam mesai bitiminde bu cihaz kontrol edilerek alarm olmasa bile en düşük ve en yüksek sıcaklık kontrol edilmeli ve ısı izlem çizelgesine işlenmelidir.

Uzun süreli kayıt yapabilen elektronik termometrenin arızalanabileceği düşünülerek yanında mutlaka mekanik termometre bulundurulmalıdır.

Depo/Buzdolabı Isı Takibi

Soğuk zincir kırılması tespit edildiğinde

aşı ve antiserumların kullanımı durdurulmalıbir üst birime durum hakkında bilgi verilmelidir Sıcaklığa maruz kalan aşı ve antiserumlar için: VVM’i olan aşıların VVM’i kontrol edilerek ve aşıların maruz kaldığı sıcaklıklar ile kaçıncı kez maruz kaldığı göz önünde bulundurularak aşıların kullanılıp kullanılamayacağı belirlenir. Karar verilirken sıcaklığın aşılar üzerindeki kümülatif etkisi unutulmamalıdır.

Soğuk Zincir Kırılmasında Yapılması Gerekenler

Soğuğa maruz kalan aşılar için: Aşıların soğuğa karşı hassasiyetleri göz önünde bulundurularak karar verilmelidir. Aşılar donduğunda etkinliğini geri dönülemez olarak yitirmektedir.(dondurulabilir aşılar – kkk, bcg, opv, su çiçeği, kızamık - hariç)


Aşıların kullanılamaz olduğu kararı verilmiş ise Disiplin Birimine ve Aile Hekimliği birimine gereği için bildirilmelidir. Halk Sağlığı Müdürü veya Toplum Sağlığı Merkezi Sorumlu Hekimi tarafından incelemeci görevlendirilerek soğuk zincir kırılmasında kusur olup olmadığı belirlenmelidir.

Kusur tespit edilir ise ayniyat biriminden birim fiyatlar kullanılarak tazmin meblağsı hesaplanıp (tazmin kararı verilmiş ise) sorumlularına durum tebliğ edilmelidir. Defterdarlığa ilgili bütçe kalemine tazmin meblağının yatırılması istenmeli ve tazmin meblağı yatırıldıktan sonra dosya kapatılarak aşılar imha edilmelidir.


Documents

GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI