If you can't read please download the document
Upload
truongdan
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
BNH VIN A KHOA THNH PH BUN MA THUT
KHOA TAI MI HNG
BS V NGUYN HONG KHI
HCH U MT C
Lu hnh ni b
1
1. GII PHU V SINH L H BCH HUYT [1, 4, 5, 6, 7, 14]
H thng bch huyt l mt h thng mng li m v c quan, gm c h thng
mch bch huyt, cc m bch huyt v bch huyt, ngoi ra cn c cc cu trc lympho.
1.1. BCH HUYT
Bch huyt l mt cht lng trong sut, gm cc t bo lymphocytes, plasma r r
ra ngoi t mch mu v ca cc m c th. Bch huyt c ngun gc huyt tng, khi
mu c vn chuyn n cc m, lc i qua cc ging mao mch, mu lu thng
chm li to iu kin cho huyt tng v mt s thnh phn ca mu thot ra lng mao
mch n m (Hnh 1) sau khi qua qu trnh trao i cht, cc cht lng ny mang
theo cc cht thi ca t bo v cc t bo protein. Bch huyt chy c trong mch
bch huyt theo mt chiu nht nh l nh cc van trong mch bch huyt v s co bp
nhp nhng ca thnh mch vi tn s 10 12 ln/ pht vi vn tc chy l 4
5mm/giy. Khong 90% cc cht ny i vo tnh mch tr v h tun hon mu, 10%
cn li c thu nhn bi h thng mch bch huyt.
Hnh 1: S lu chuyn mu v thu nhn huyt tng m
Tissue fluid: huyt tng; arteriod: ng mch; venule: tnh mch;
lymphatic vessel: mao mch bch huyt; lymph capillary: mch mch huyt;
capillary: ging mao mch; interstitial space: khong k;
2
1.2. MCH BCH HUYT
H thng mch bch huyt cng ging nh h thng mch mu, l h thng ng
chy khp c th, nhng mng li bch huyt phong ph hn mch mu v n vn
chuyn bch huyt. Tuy nhin khc vi mu, mu th c bm bi tim, nhng bch huyt
khng c bm h tr dng chy. Cu to h thng bch huyt vn chuyn bch huyt
theo hng i ln sut c th t cc phn ngoi vi (tay, chn) v i hng v pha c.
Trong qu trnh lu chuyn sut c th, bch huyt i qua cc hch huyt v ti y n
c lc. V khi n vng c n c vo tnh mch di n v li tr thnh huyt
tng mu.
Hnh 2: H thng mch u c Ngun http://www.lymphnotes.com/article.php/id/151/
3
Hnh 3: H thng bch huyt ca c th
Ngun http://www.cancerhelp.org.uk/about-cancer/what-is-cancer/body/the-lymphatic-
system
H thng bch huyt bt u t cc mao mch bch huyt, khong 70% mao mch
bch huyt nm gn da hoc di da, 30% cn li l cc mao mch bch huyt su, ch
yu nm bao quanh cc c quan. Cc mao mch bch huyt, bt u bi nhng ng, m
u bt kn, thnh c lt ch bi 1 t bo, nhng t bo ny c xp chng ln nhau nh
vy c v mi t bo c gi cht vo m ln cn bi mt si nh. Thnh bch huyt
cng c cu to bi 3 thnh phn: lp m lin kt bn ngoi, lp c n hi gia, lp
ni b lt bn trong. V mch bch huyt cng c val nh tnh mch.
4
Hnh 4 : phn u ca mao mch bch huyt v s thm nhp bch huyt
Ngun http://www.lymphnotes.com/article.php/id/151/
Hnh 5: Chu trnh vn ng bch huyt.
Bch huyt xm nhp
5
Cc mao mch bch huyt ha nhp vi nhau v to thnh mch bch huyt nm
su trong c th. Cc mch huyt ln dn v nm gn cc mch mu ln. Mch bch
huyt cng ging tnh mch c val 1 chiu, ngn bch huyt chy ngc li. Cc c
thnh mch bch huyt co bp h tr dng chy bch huyt i vi mch bch huyt
vng lng ngc. Nh hnh 6
Hnh 6 : c thnh bch huyt co bp
Ngun http://www.lymphnotes.com/article.php/id/151/
6
Hnh 7: Vng bch huyt
1.3. HCH BCH HUYT
Hch bch huyt l c quan nh c cu trc hnh trn hay ht u, hch bch huyt
thng c kch thc khong 1-1,5 cm nm trn ng i ca h thng bch huyt.
Hch bch huyt pht trin cho n 8-12 tui, sau teo nh dn giai on dy
th.
Hch bch huyt khng phi l tuyn nh mt s ti liu m t m n l mt phn
ca h bch huyt v cng thuc h thng min dch, c cu to bi m t bo bao
quanh cc ng, nang, cc t bo trong hch bch huyt gm cc t bo lympho c nhim v
sn xut khng th v cc i thc bo c nhim v dn sch cc mnh vn. Xung quanh
hch l lp collagene, c nhng ch lm vo gi l rn hch l ni cc b mch i vo, ra.
7
Cu trc ca hch lympho gm c 2 vng:
- Vng v: cha cc nang lympho trn, pha ngoi l cc t bo lympho dy c sm
mu. gia l vng trung tm mm cha cc nguyn bo lympho xp tha hn, sng hn.
Cc xoang v ngoi vi di bao tip nhn bch huyt i ti, qua xoang trung gian ti
xoang ty.
- Vng ty: c bao quanh bi vng v, c cu to bi mt lp t bo lin vng,
i thc bo, cc dy ty cha t bo lympho.
Hnh 8: Hch bch huyt v s lc bch huyt
Ngun http://www.lymphnotes.com/article.php/id/151/
Thng thng c khong 600 700 hch bch huyt trong c th, n ng vai tr
lc bch huyt trc khi bch huyt tr v h thng tun hon mu.
Bch huyt cha lc c a vo hch bi nhng mch bch huyt hng tm, ti
hch bch huyt c lc b cc cht thi, mm bnh s b thc bo bi cc i thc bo
v lm hch sng to ln. Hch bch huyt cng bt cc t bo ung th v lm chm s lan
truyn ung th, cho n khi cc t bo ung th trn ngp hch. Bch huyt sau khi c lc
s c a ra khi hch bi nhng mch ly tm tr v h tun hon mu. Ngoi ra bch
huyt cn c lc bi lch, tuyn c. Cc hch bch huyt c ngha quan trng trong
8
chn on bnh. Hch bch huyt sng, nng, u, qu pht biu l nhng tnh trng
bnh l khc nhau, t nh nh vim hng cho n ung th. bnh nhn ung th, hch
bch huyt c tm quan trng n mc c th c dng chn on giai on ung th.
Hnh 9: H thng hch bch huyt
Ngun http://www.emedicinehealth.com/swollen_lym.../article_em.htm
9
1.4. H THNG HCH BCH HUYT U MT C [1, 3,]
Bch huyt nng u, c dn lu bch huyt t da, sau khi u qua cc hch ti ch
hoc hch vng th vo nhm hch c nng (4 6 hch) nm dc tnh mch cnh ngoi.
Bch huyt su ca u, c dn lu bch huyt t phn u ca ng tiu ha v
ng h hp v cc c quan vng c (tuyn gip, thanh qun, c) vo nhm hch c
su nm dc theo ng mch cnh.
H thng hch bch huyt u mt c rt phong ph, c sp xp theo tng nhm. C
nhiu h thng phn nhm hch bch huyt.
1.4.1. Phn chia nhm hch bch huyt theo phn chia vng u mt
1.4.1.1. Nhm hch chm (occipitales)
C t 1 3 hch, nm vng chm, dn lu bch huyt da vng chm vo nhm
hch c nng.
1.4.1.2. Nhm hch sau tai (posterior auricular)
Thng c 2 hch, nm sau tai, dn lu bch huyt vng sau tai, trn tai v phn
sau ng tai ngoi, vo hch c nng.
1.4.1.3. Cc hch mang tai nng (nodi lymphatici parotidei superflciales)
C t 1 3 hch, nm trc bnh tai, dn lu bch huyt mt ngoi loa tai, da vng
thi dng vo nhm hch c sau trn.
1.4.1.4. Cc hch mang tai su (nodi lymphatic parotidei profundi)
Cc hch mang tai su gia tuyn mang tai v dc theo tnh mch cnh ngoi,
nhn hch bch huyt da vng thi dng, vng trn, m mt, tai ngoi v tai gia,
tuyn mang tai v nim mc mi. vo nhm hch c sau trn.
1.4.1.5. Cc hch sau hu (nodi lymphatici rebopharyngei)
C 1-3 hch nm trong mc m hu v vo hch c su trn.
1.4.1.6. Cc hch m (nodi lymphatici buccales)
C th khng c, thng nm bn trong ngnh hm di vo hch c su trn.
1.4.1.7. Cc hch hm di (nodi lymphatici mandibutares)
Nm trn mt ngoi ca hm di. Mch i vo hch di hm.
10
1.4.1.8. Cc hch di hm (nom 1ymphatici submandibulares)
C 3-6 hch trc v sau tuyn nc bt di hm, trc v sau tnh mch mt.
Nhn bch huyt mi, m, mi trn, li v sn ming.
1.4.1.9. Cc hch di cm (nodi lymphatici submentales)
C t 2-3 hch, nhn bch huyt cm, mi di, m, nn ming v u li.
Hnh 10: cc nhm hch u mt c
http://uwlclinicaloncology2010.wikispaces.com/Oral+Cavity
Preauricular node: hch trc tai; parotid node : hch vng tuyn mang tai; facial node: hch
mt; submental node: hch di cm; sublingual node: hch di li; suprahyoid node: hch trn
xng mng; anterior deep and superficial cervical nodes: hch c su v nng trc; internal
jugular chain: chui hch tnh mch cnh; Posterior auricular nodes: nhng hch sau tai; occipital
nodes: hch chm; stemomastoid nodes: hch vung chm; supraclavicular nodes: hch thng n.
11
Hnh 12: Hch u mt c
http://www.ehealthconnection.com/regions/youngstown/content/healthinfo_report.asp?src=
000083&typeid=10
Occipital: hch chm; Buccal: hch m; retroauricular: hch sau tai; parotid: hch mang tai;
submandibular: hch di hm.
1.4.2. Cc nhm hch vng c
C nhiu h thng phn nhm hch vng c:
1.4.2.1. Phn chia theo tng lp vng c: Cc hch bch huyt c nng, cc hch bch
huyt c su, cc hch bch huyt cnh tng (Cnh thanh qun, kh qun, tuyn gip )
- Cc hch bch huyt c nng:
+ Nhm hch bch huyt tnh mch cnh trc.
+ Nhm hch tnh mch cnh ngoi: lin h mt thit vi tnh mch cnh ngoi, nm
trn c c n chm, mch i vo hch c su trn.
12
- Cc hch bch huyt c su: gm c 3 nhm hch:
+ Nhm tnh mch cnh trong: gm cch hch nm pha ngoi tnh mch v nhiu
hch pha trc tnh mch: nhm hch di c nh thn, nhm hch trn c vai
mng, nhm hch ni tn ht tnh mch cnh trong.
+ Nhm hch c su di gm 1 hch nm di c thang.
+ Nhm hch trn n.
- Cc hch bch huyt cnh tng:
+ Nhm hch sau hu bn, nhn bch huyt ca mi, vi nh, hng mi.
+ Nhm hch trc thanh qun: t 1-2 hch.
+ Nhm hch nm dc theo dy thn kinh qut ngc, nhn bch huyt ca thanh
qun, kh qun, thc qun, tuyn gip.
Hnh 13: Hch bch huyt v dn lu
http://www.taxotere.com/default.aspx
13
Hnh 14: Hch vng mt c
Ngun Frank H. Netter
H thng phn chia nhm hch vng c trn y kh nh v kh xc nh trn
lm sng.
14
1.4.2.2. Phn chia cc nhm hch vng c theo Reyt v Righini Chia thnh 6 nhm theo
hnh , [9, 10]:
- Nhm I: gm cc hch di hm v di cm, nm trong tam gic di hm. Cc hch
ny nhn bch mch ca mi, thp mi, sn ming v phn li di ng.
- Nhm II: nhm hch c trn (thanh qun, hng, tuyn gip, ming, tuyn mang tai, tai),
c gii hn trc trn l b di ca bng sau c nh thn, gii hn di l ng ngang
vi xng mng, gii hn sau l b sau c c n chm. Nhm ny nhn bch huyt t
vng kh q