Het pancreas

Chirurgen Rijnmond Noord

pancreatico-duodenectomie volgens Whipple





Het pancreasHet pancreas



AnatomieAnatomie

intra-abdominaal versus retro-intra-abdominaal versus retro-peritoneaalperitoneaal

bursa omentalisbursa omentalis











TumorenTumoren

Peri-ampullaire tumoren: Peri-ampullaire tumoren: pancreaskop, papil van Vater en pancreaskop, papil van Vater en distale galweg.distale galweg.

Proximale galwegtumoren Proximale galwegtumoren (Klatskin).(Klatskin).

Pancreascorpus en –Pancreascorpus en –staarttumoren.staarttumoren.



PancreaskopcarcinomenPancreaskopcarcinomen

ten tijde van diagnostiek is 40% ten tijde van diagnostiek is 40% gemetastaseerd, 40% locaal gemetastaseerd, 40% locaal irresectabel en komt slechts 20% in irresectabel en komt slechts 20% in aanmerking voor chirurgische aanmerking voor chirurgische behandelingbehandeling



Risico-factorenRisico-factorenmannelijk geslachtmannelijk geslachtrokenrokenchronische pancreatitischronische pancreatitiserfelijke syndromenerfelijke syndromendiabetesdiabetespetroleumverwante toxinespetroleumverwante toxinesdieetfactorendieetfactoren



SymptomatologieSymptomatologie

gewichtsverlies (steatorrhoe)gewichtsverlies (steatorrhoe)icterus (teken van Courvoisier)icterus (teken van Courvoisier)pijnpijnpassagestoornis bovenste tractus digestivuspassagestoornis bovenste tractus digestivusbloeding bovenste tractus digestivusbloeding bovenste tractus digestivusmalaise tgv anaemiemalaise tgv anaemienieuwe diabetesnieuwe diabetes



PrPré-operatief onderzoeké-operatief onderzoek

diagnostiekdiagnostiek

stagistagiëringëring

resectabiliteitresectabiliteit



DiagnostiekDiagnostiek

anamnese, lichamelijk onderzoekanamnese, lichamelijk onderzoeklaboratorium onderzoek laboratorium onderzoek (tumormarkers, ca 19.9)(tumormarkers, ca 19.9)echografieechografiecomputer-tomografiecomputer-tomografieercpercpendo-echografieendo-echografiecytologie, histologiecytologie, histologie



Differentiaal diagnoseDifferentiaal diagnose

pancreatitispancreatitislymfoomlymfoomneuro-endocriene tumorneuro-endocriene tumorpancreatico-cholangitispancreatico-cholangitisretro-peritoneale fibroseretro-peritoneale fibrose



StagiStagiëringëring

locaal probleem versus locaal probleem versus gemetastaseerde ziektegemetastaseerde ziekte



ResectabiliteitResectabiliteit

ingroei vena mesenterica superior ingroei vena mesenterica superior en/of vena portaeen/of vena portae



OperatieOperatie

stagistagiëringslaparoscopieëringslaparoscopie

exploratieve laparotomieexploratieve laparotomie



Voorbereiding Voorbereiding proeflaparotomieproeflaparotomie

voedingvoedingwel/geen drainage icteruswel/geen drainage icterusdarmvoorbereidingdarmvoorbereidingkruisbloed/packed cellskruisbloed/packed cellsthromboseprofylaxethromboseprofylaxeintensive-care post-operatiefintensive-care post-operatief



ProeflaparotomieProeflaparotomie

1 diagnose stellen: dd 1 diagnose stellen: dd pancreatitis, ulcuslijden, pancreatitis, ulcuslijden, cholecysto- en choledocholithiasischolecysto- en choledocholithiasis2 stagi2 stagiëren: inspectie buik en ëren: inspectie buik en samplen lymfklierstations (truncus samplen lymfklierstations (truncus coeliacus, ligamentum coeliacus, ligamentum hepatoduodenale, aorta-vena hepatoduodenale, aorta-vena cava inferiorcava inferior3 beoordelen resectabiliteit: vena 3 beoordelen resectabiliteit: vena mesenterica superior en vena mesenterica superior en vena portaeportae



Pancreatico-duodenectomiePancreatico-duodenectomie

WhippleWhipple





WhippleWhipple

distale maagresectie/antrectomiedistale maagresectie/antrectomieduodenectomieduodenectomiepancreaskopresectiepancreaskopresectiedistale choledochusresectiedistale choledochusresectiecholecystectomiecholecystectomie





ContinuContinuïteitsherstelïteitsherstel

pancreatico-jejunostomiepancreatico-jejunostomiecholedocho-jejunostomiecholedocho-jejunostomiegastro-jejunostomiegastro-jejunostomiejejuno-jejunostomiejejuno-jejunostomie



pppdpppd





Post-operatief beleidPost-operatief beleid

antibiotica (te starten als antibiotica (te starten als profylaxe)profylaxe)somatostatine gedurende 5 dagensomatostatine gedurende 5 dagenmaagsondemaagsondesnel enteraal voedensnel enteraal voedendrain: drainage operatiegebied en drain: drainage operatiegebied en diagnostische drain (amylase en diagnostische drain (amylase en bilirubine)bilirubine)



ComplicatiesComplicaties

chirurgische versus niet chirurgische versus niet chirurgische complicatieschirurgische complicaties

vroege versus late complicatiesvroege versus late complicaties



Chirurgische complicaties, Chirurgische complicaties, vroegvroeg

nabloedingnabloedingnaadlekkage: drainage en naadlekkage: drainage en voorkomen van sepsis met het voorkomen van sepsis met het ontwikkelen van een fistel of re-ontwikkelen van een fistel of re-interventieinterventiethrombose centrale vatenthrombose centrale vaten



complicaties, laatcomplicaties, laat

pancreas-insufficipancreas-insufficiëntieëntiediabetes mellitusdiabetes mellitusdumping syndroomdumping syndroombacteriële overgroeibacteriële overgroei





Histopathologie en OWGHistopathologie en OWG

radicaal geopereerd: follow-up of radicaal geopereerd: follow-up of adjuvante chemotherapieadjuvante chemotherapielocaal irradicaal geopereerd en niet locaal irradicaal geopereerd en niet gemetastaseerd: gemetastaseerd: chemo(radiatie)therapiechemo(radiatie)therapielocaal irresectabel en niet locaal irresectabel en niet gemetastaseerd: gemetastaseerd: chemo(radiatie)therapiechemo(radiatie)therapiegemetastaseerde ziekte: palliatieve gemetastaseerde ziekte: palliatieve behandelingbehandeling



5-jaars overleving van radicaal 5-jaars overleving van radicaal geopereerde patigeopereerde patiënten: 10-20%!ënten: 10-20%!



irresectabiliteit/metastasenirresectabiliteit/metastasen

is niet hetzelfde als ‘open-dicht’is niet hetzelfde als ‘open-dicht’



Metastasen of locale Metastasen of locale irresectabiliteitirresectabiliteit

dubbele derivatie: gastro-dubbele derivatie: gastro-enterostomie en bilio-digestieve enterostomie en bilio-digestieve anastomoseanastomose

palliatieve resectiepalliatieve resectie



Follow-upFollow-up

??????



““God put the pancreas in the back God put the pancreas in the back because he did not want surgeons because he did not want surgeons

messing with it”messing with it”



hoog risico/laag volume chirurgiehoog risico/laag volume chirurgie



Documents

Het pancreas