Historia 4 - albas.alalbas.al/.../librat_shkollore/kl-4/word/Libri_Mesuesit_Historia_4.docx · Web viewLojë me role. Pyetje përgjigje, Punë me tekstin. Mbajtje shënimesh, prezan-

DRITA KOLNDREU

Libër mësuesipër tekstin shkollor

HISTORIA 4

Botues:Latif AJRULLAI Rita PETRO

Redaktore:Sevi LAMI

Arti grafik:Eldion NEVRUZI

Kopertina:Semela MERO

© Albas, 2018

ISBN 978-9928-258-27-4

Shtëpia botuese AlbasNë Tiranë: rr. “Donika Kastrioti”, pallati 14, ap. 4D.Tel: 00355 45800160e-mail: [email protected]

Në Tetovë: rr. “Ilinden”, nr. 105 Tel.: 00389 44 344 047e-mail: [email protected]

Në Prishtinë: rr. “Muharrem Fejza”, p.n.Tel.: 00377 45 999 770e-mail: [email protected]

Në Preshevë: rr. “Selami Hallaqi”Tel.: 00381 17 669 677e-mail: [email protected]

Shtypur në shtypshkronjën

Të nderuar mësues/e dhe përdorues të këtij libri!

HYRJE

Shtëpia botuese “Albas” vë në dispozicion për ju librin e mësuesit për lëndën e Historisëpër klasën IV, i cili do t’ju shërbejë si udhëzues për mësimdhënien e kësaj lënde.Në këtë libër përfshihen:

- plani sintetik dhe analitik me një orë në javë;- plani sintetik dhe analitik me dy orë në javë, sipas nismës “Tri lëndë në gjashtë

orë”;- mësime model për çdo temë mësimore.

Duke qenë se lënda e Historisë 4 është e shtrirë 35 orë, ajo zhvillohet një orë në javë, por duke zbatuar nismën “Tri lëndë në gjashtë orë”, në disa shkolla zhvillohet një herë në dy javë dhe për këtë është hartuar edhe një plan vjetor dhe planet tremujore sipas këtij modeli.

Në konceptimin e çdo mësimi është mbajtur parasysh program i MASR-së për lëndën Historia 4, si dhe udhëzuesi për zhvillimin e kurrikulës së re në arsimin fillor të hartuar IZHA, në të cilin jepen formatet e planeve vjetore dhe tremujore, si dhe formati i planifi- kimit të një ore mësimi duke përmbushur çdo pikë të kërkuar në format apo duke ruajtur një raport të mirë mes njohurive të reja dhe mësimeve zbatuese dhe praktike.

Për hartimin e mësimeve model është mbajtur parasysh përdorimi i një numri të larmi- shëm rrugësh dhe metodash në mësimdhënien e historisë, si një përbërës një përbërës thelbësor në procesin e zbatimit të kurrikulës së historisë, në arritjen e rezultateve të parashikuara të të nxënit, në aftësimin e nxënësve për ndërtimin dhe demonstrimin e kompetencave kyç dhe kompetencave e koncepteve historike, në lidhjen e historisë me lëndët dhe fushat e tjera të të nxënit, në integrimin e temave ndërkurikulare, si dhe në zotërimin e cilësive historike për përmbushjen me sukses të qëllimeve arsimore.

Çdo mësim është menduar të fillojë me një situatë nga jeta e përditshme dhe një pyetje, e cila nxit nxënësit për një pjesëmarrje aktive, si dhe për të ndërtuar njohuri dhe aftësi të reja për të ndërvepruar me njëri-tjetrin dhe mjedisin ku jetojnë.Në modelet e mësimit janë hartuar rezultatet e të nxënit, fjalët kyç, burimet dhe mjetet didaktike, metodologjia që do të ndiqet, si dhe vlerësimi.Këto modele mësimesh japin mundësi për një pjesëmarrje aktive të nxënësve. Në to ofrohen teknika aktive të mësimdhënies. Disa nga metodologjitë e ofruara për zbatimin e orës së mësimit në përputhje me programin mësimor janë:

• lojërat;• loja me role;• diskutimet dhe shpjegimi;• përdorimi i burimeve;• përdorimi i medieve të ndryshme, si: video, filma, dokumentarë, internet;• kërkimi;

• intervistat;• studim rasti;• vëzhgim;• ekskursionet;• vizitat në muze ose vende historike;• konkurset;• projektet kurrikulare dhe ndërkurrikulare.

Mësimet e tekstit dhe modelet e mësimdhënies bëjnë të munduar lidhjen ndërlëndore me shkencat shoqërore, si qytetarinë, dhe ato natyrore, si matematikën, diturinë etj.

Të gjitha këto metoda e teknika të përdorura vënë theksin në ndërtimin e kompetencave të lëndës dhe kompetencave kyç për të nxënit gjatë gjithë jetës, si dhe në demonstrimin e aftësive dhe shkathtësive, kryesisht aftësisë së punës me dokumentet historike, punës kërkimore, aftësisë për të punuar në grup, aftësisë për të zgjidhur problemin etj.,Sipas programit, është bërë kujdes që mësimet të kenë një trajtim ndërkombëtar dhe ndërkufitar, duke përfituar nga mundësitë e reja që japin teknologjitë e informacionit dhe vendosja e lidhjeve dhe këmbimeve shkollore.Një rëndësi e veçantë i është kushtuar ndërtimit të njohurive se si nxënësit do të mësojnë, do të veprojnë dhe do të analizojnë, gjë që do t’i ndihmojë në zotërimin e kompetencave dhe në arritjen e rezultateve të të nxënit të parashikuara në program, si dhe për të krijuar baza për të ardhmen.Të gjitha modelet e orëve të mësimit janë të shoqëruara me udhëzime për mjetet didaktike që do përdoren, të cilat janë lehtësisht të realizueshme.

Përparësi e këtij teksti është se ai shoqërohet me tekstin digjital, në të cilin ofrohen infor- macione shtesë, si: ilustrime, ushtrime, video për situata nga jeta e përditshme, teste dhe çdo gjë që bën të mundur një mësim bashkëkohor.Teksti i nxënësit dhe teksti i mësuesit ju japin mundësi edhe për përmbushjen me sukses të portofolit të të nxënit, vizitave dhe ekskursioneve, si dhe ju japin mundësi për fleksibilitet në varësi të shkollës apo mjedisit ku jetohet.Shpresojmë që me këtë botim t’ju kemi ardhur sadopak në ndihmë, për të zbatuar me le- htësi kërkesat e programeve të reja.

Ju urojmë një vit të mbarë shkollor dhe suksese! Shtëpia botuese “Albas”

PËRMBAJTJA1. Plani sintetik 2 orë në javë 62. Plani analitik 2 orë në javë 83. Plani sintetik 1 orë në javë 224. Plani analitik 1 orë në javë 24

TEMATIKA 1. Historia ime dhe e familjes sime1. Historia dhe unë 242. Burimet historike 253. Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike) 274. Vija e kohës 285. Llogaritja e kohës 306. Data dhe ngjarje të rëndësishme vetjake dhe familjare 317. Pema e familjes 338. Ndërtojmë pemën e familjes (Veprimtari praktike) 359. Familja në të shkruarën dhe sot 3610. Intervistë me paraardhësit e mi (Veprimtari praktike) 3711. Përforcim njohurish 38

TEMATIKA 2. Lojërat, argëtimet, festat dhe festimet1. Lojërat dhe argëtimet në lashtësi 402. Lojërat popullore në vendin tonë 413. Lojërat popullore sot (Veprimtari praktike) 424. Festat popullore tradicionale 435. Festat kombëtare dhe zyrtare 446. Festat e krahinës sime (Veprimtari praktike) 45

TEMATIKA 3. Mite dhe legjenda1. Mitet dhe legjendat 462. Historia gojore dhe miti e legjenda 473. Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike) 494. Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike) 50

TEMATIKA 4. Zona dhe vendi im1. Objekte historike dhe kulturore 512. Ngjarje të rëndësishme historike 523. Figura të rëndësishme historike 534. Ekskursion në vende dhe objekte historike (Veprimtari praktike) 545. Simbolet kombëtare 556. Institucione të rëndësishme të shtetit shqiptar 567. Institucione të tjera 588. Trashëgimia kulturore 599. Vizitë në muze (Veprimtari praktike) 6010. Ekspozitë me objekte historiko-kulturore (Veprimtari praktike) 6011. Shqiptarë të famshëm 6112. Heroi im (Veprimtari praktike) 6213. Studioj një histori të zonës sime (Veprimtari praktike) 6314. Studioj një histori të zonës sime (Vlerësim portofoli) 64

LIBËR MËSUESI

6

PLANI MËSIMOR SINTETIKKLASA IV(2 orë në javë)

SHKALLA IIFUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISI

LËNDA: HISTORI

Kompetencat/ Tematikat

SHPËRNDARJA E PËRMBAJTJES LËNDORE SIPAS KOMPETENCAVE/TEMATIKAVE

Tremujori i parë Tremujori i dytë Tremujori i tretë

1. Historia ime dhe e familjes sime

(11 orë)

1. Historia dhe unë2. Burimet historike

3. Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike)4. Vija e kohës

5. Llogaritja e kohës6. Data dhe ngjarje të rëndë- sishme vetjake dhe familjare

7. Pema e familjes8. Ndërtojmë pemën e familjes (Veprimtari praktike)9. Familja në të shkruarën dhe sot10. Intervistë me paraardhësit e mi(Veprimtari praktike)

11. Përforcim njohurish12. Lojërat dhe argëtimet në lashtësi

2. Lojërat, argëtimet, festat dhe festimet

(6 orë)

13. Lojërat popullore në vendin tonë14. Lojërat popullore sot. (Veprimtari praktike)

15. Festat popullore tradicionale16. Festat kombëtare dhe zyrtare

Festat e krahinës sime. (Veprimtari praktike) Mitet dhe legjendat

3. Mite dhe legjenda (4 orë)

Historia gojore dhe miti e legjendaMite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike)

HISTORIA 4

4. Zona dhe vendi im (14 orë)

Mite dhe legjenda të zonës sime. (Veprimtari praktike)21. Objekte historike dhe kulturore

22. Ngjarje të rëndësishme historike23. Figura të rëndësishme historike

24. Simbolet kombëtare25. Institucione të rëndë- sishme të shtetit shqiptar

26. Institucione të tjera27.Trashëgimia kulturore

28. Ekskursion në vende dhe objekte historike29. Vizitë ne muze. (Veprimtari praktike)

30. Shqiptarë të famshëm31. Heroi im. (Veprimtari praktike)

32. Ekspozitë me objekte historike-kulturore. (Veprimtari praktike)33. Studioj një histori të zonës sime. (Veprimtari praktike)

35. Studioj një histori të zonës sime. (Veprimtari praktike. Vlerësim portofoli)

7

LIBËR MËSUESI

8

Plani mësimor analitik për 3-mujorin e parë (2 orë në javë)

KLASA IV SHKALLA II

FUSHA: SHOQËRIA DHE MJEDISILËNDA: HISTORI

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç

Kompetenca e komunikimit dhe të shprehuritZhvillon kompetencën e komunikimit për të ndërtuar njohuritë historike për të shqyrtuar, për të analizuar, për të parashtruar pyetje, për të argumentuar, për të diskutuar dhe për të komunikuar informacionin historik, konceptet dhe idetë.Përdor funksionet gjuhësore të teksteve historike,duke përfshirë fjalorin historik,fjali të ndërtuara saktë për përshkrimin e ngjarjeve, fjali komplekse për shpjegimin e marrëdhënieve shkak-pasojë, përdorimin e gjerë të emrave, ndajfoljeve dhe mbiemrave për të përshkruar vendet, njerëzit dhe ngjarjet.

Kompetenca e të menduaritZhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të diskutueshme.Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë, vazhdimësinë dhe ndryshimin.Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike

Kompetenca e të nxënitZhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit sipas një radhitje logjike.Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinZhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për interpretimin e ngjarjes historike.

9

HISTORIA 4

Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë. Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e të ardhmes.Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin e një veprimtarie të përbashkët.

Kompetenca personaleZhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj. për të prezantuar idetë e tij.

Kompetenca qytetareZhvillon kompetencën qytetare për të shqyrtuar në mënyrë kritike sjelljet, motivet dhe veprimet e njerëzve në të shkuarën që mund të jenë rezultat i ndryshimit të qëndrimeve shoqërore dhe standardeve të ndryshme.Shqyrton burimet historike për të kuptuar ngjarjet dhe zhvillimet që kanë ndikuar në shoqëri dhe grupe të ndryshme kulturore.Kupton se si qytetërimet dhe shoqëritë janë formuar nga grupe njerëzish me kultura të ndryshme, identifikon dallimet dhe ngjashmëritë ndërmjet kulturave të ndryshme dhe kultivon respekt ndaj kulturave të ndryshme nga e tija.Shqyrton burimet historike për të kuptuar çështjet shoqërore dhe si parime të ndryshme kanë ndikuar në çështjet njerëzore.Zhvillon mirëkuptimin ndërkulturor duke vlerësuar kulturat, gjuhët dhe besimet e ndryshme.Kupton perspektivat, besimet dhe qëndrimet e njerëzve në të shkruarën në të tashmen dhe rëndësinë e njohjes së historisë së tyre dhe të tjerëve.Shpjegon origjinën dhe zhvillimin e identitetit kombëtar duke vlerësuar trashëgiminë materiale dhe shpirtërore. Shqyrton një sërë burimesh që paraqesin perspektiva të ndryshme kulturore në mënyrë që të zhvillojë kuptimin historik.

Kompetenca digjitaleZhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik. Hulumton një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike. Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

Nr.

Kompe- tencat/ Temati-

kat

Temat mësimore

Situatat e të nxënit

Metodologjitë dhe veprimtaritë e

nxënësve

Për çfarëdo të vlerësohen nxënësit

Burimet/ materialet dhe mjetet didaktike

Java tek ose çift

1

Historia ime dhe e familjes sime

1. Historia dhe unë

Dialogu mes Jonës dhe mamit për kalimin brez pas brezi të varëses.

Diskutim, shpjegim, përmbledhje e strukturuar, punë në grupe, punë individuale.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, për shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, objekte të trashëguara brez pas brezi, skedë e paraqitjes së brezave në familje.

Java

2. Burimet historike

Kutia e kujtimeve Lojë me role, disku-

tim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup

Teksti i nxënësit, tekstidigjital, objekte të ruajtura nga fëmijëria

2

3. Kutia ime e kujtimeve. Veprimtari praktike

Krijimi i kutisë së kujtimeve.

Kërkimi, përdorim i burimeve, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për shfrytëzimi e të dhënave, për punën kërkimore, për realizimin e një produkti siç është kutia e kujtimeve, për punën individuale. për mënyrën se si shprehen kur prezantojnë produktin e tyre

Kuti kartoni, sende vetjake, foto të ngjarjeve të veçanta, dëftesa , letër zbukuruese, ngjitës, gërshërë etj

Java

4. Vija e kohës

Dialogu i Jonës me babanënë lidhje me ngjarjet në kohë.

Lojë me role. diskutim, shpjegim, diskutim, punë në grupe.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune

3 5. Llogaritja e kohës

A mund të gjesh sa kohë kanë kaluar nga...?

Lojë me role, bisedë. punë në grupe, shpjegim, grafik organizues, përlloga- ritje matematikore. pyetje-përgjigje

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për llogaritjet e sakta, për punën individuale dhe bashkëpunimin në çift apo në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, kalendar, foto të nxënësve në etapa të ndryshme të fëmijërisë etj.

Java

LIBËR MËSU

ESI

10

3

Historia ime dhe e familjes sime

6. Data dhe ngjarje të rëndësishme vetjake dhe familjare

Datat e rëndë- sishme në një familje

Lojë në role. shpjegim, diskutim, grafik organizues. punë individuale

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale

Teksti i nxënësit, teksti digjital, kalendar, fletore pune.

4

7. Pema e familjes

Pjesa e leximit “Të dhënat për paraardhësit”.

Lojë me role, pyetje përgjigje. Di-dua të di-mësova, punë në çifte.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive,për mënyrën etë shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, përpunën individuale dhe në çift.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, letër tabak, lapustila etj.

Java8. ndërtojmë pemën e familjes. Veprimtari praktike

Foto me pemën e familjes Punë praktike

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale, për prezantimin etj.

Teksti i nxënësit, fotografi, letër tabak, lapsa të ndryshme, ngjitës etj.

5

9. Familja në të shkruarën dhe sot

Pjesa e leximit mes Jonësdhe mamit: Familja grup i rëndësishëm ishoqërisë

Diskutim, Di-duatë di-mësoj, pyetje- përgjigje.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale etj.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të ndryshme.

Java10. Interv- istë me paraardhësit e mi Veprimtari praktike

Fotot në tekst. Bisedat me gjy- shërit ( mund të përdoret teksti digjital me më shumë foto dhe video të ngjashme

shpjegim, intervistim, prezantim.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore, aparat fotografik, mjet incizimi, laptop etj.

6

11. Për- forcim njohurish

- Konkurs ose punë individuale

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për arsyetimin shkak-pasojë etj

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore punë.

JavaLojërat, argë- timet, festat dhe festimet

12Lojërat dhe argë- timet në lashtësi

Lojërat olimpike. Foto

Lojë me role. Pyetje përgjigje, Punë me tekstin. Mbajtje shënimesh, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyçe dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, analizën, për punën individuale dhe në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, letër tabak, lapustila.

HISTO

RI

1

LIBËR MËSUESI

12

Plani mësimor analitik për 3-mujorin e dytë (2 orë në javë)

KLASA IV SHKALLA II





Kompetenca e të nxënitZhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit sipas një radhitje logjike.Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij/saj.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinZhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për interpretimin e ngjarjes historike.Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë. Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e të ardhmes.

13

HISTORIA 4

Bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.) për realizimin e një veprimtarie të përbashkët.



Kompetenca digjitaleZhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik. Kërkon dhe gjen një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të lëndës së historisë

Kërkimi historikKërkimi historik përfshin strukturimin e kërkesave në lloje të ndryshme pyetjesh dhe çështjesh historike.Nxënësit duhet të fillojnë të hartojnë dhe të përmirësojnë pyetjet e tyre për të strukturuar një shqyrtim për zhvillimin e hipotezave, për përzgjedhjen dhe dhënien e fakteve për të nxjerrë dhe për të justifikuar konkluzionet e tyre. Nxënësit mund të përdorin njohuritë e tyre të fituara për të sugjeruar hipoteza, ose mund të sugjerojnë hipoteza në fillim të temës, bazuar në supozimet dhe vlerat e tyre, të cilat ata pastaj i testojnë kundrejt provave.

Përdorimi i burimeveNjohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jonga supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo përfshin vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e burimeve.

LIBËR MËSUESI

14

Analiza shkak-pasojëAnaliza shkak-pasojë përfshin identifikimin dhe vlerësimin e rëndësisë relative të faktorëve të ndryshëm, si dhe bërjen e lidhjeve shpjeguese ndërmjet shkakut dhe pasojës, duke pasur parasysh marrëdhënien ndërmjet dëshmive dhe interpretimeve.

Interpretimi historikInterpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe film krijues).

Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarënNxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave të tyre.

Kuptimi kronologjikKuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, ç`ka përfshin përdorimin e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.

Ndryshimi dhe vazhdimësiaKuptimi i ndryshimit dhe i vazhdimësisë është i lidhur ngushtë me identifikimin dhe shpjegimin e ndryshimit, e vazhdimësisë brenda dhe përgjatë periudhave historike, si dhe me kuptimin e temave dhe çështjeve gjithëpërfshirëse të periudhave historike.

Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetareShumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare ka të bëjë me të kuptuarin e përvojave, ideve, besimit dhe vlerave të ndryshme të njerëzve dhe të shoqërive në të shkuarën dhe se si të gjitha këto kanë formësuar botën. Nxënësit duhet të njihen me shumëllojshmërinë kulturore, etnike dhe fetare të shoqërive të ndryshme. Shumëllojshmëria ekziston brenda dhe ndërmjet grupeve për shkak të dallimeve kulturore, etnike, rajonale, gjuhësore, sociale, ekonomike, teknologjike, politike dhe fetare. Njohja e kulturave duhet të arrihet nëpërmjet studimit të individëve dhe të grupeve të ndryshme shoqërore, si p.sh.: njohjes të pakicave kombëtare, të shoqërive europiane dhe atyre joeuropiane.

RëndësiaRëndësia ka të bëjë me konsiderimin dhe me vlerësimin e një ngjarjeje historike. Ajo vlerëson pse gjykimet në lidhje me rëndësinë e ngjarjeve historike, çështjeve dhe njerëzve kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Gjithashtu, ajo merr parasysh identifikimin e kritereve të përdorura për vlerësimin e rëndësisë së një çështje, ngjarje apo personazhi historik, si dhe vlerëson se si këto kritere dhe vlera janë përdorur në përshkrimet e së shkuarës dhe shpjegimin e së tashmes. Deklaratat rreth rëndësisë janë interpretime që mund të bazohen në vendime të kontestueshme rreth ngjarjeve, çështjeve dhe figurave historike, ato shpesh janë të lidhura me sistemet e vlerave të periudhës, në të cilën është shkruar interpretimi.

Nr.Kompe-

tencat/ Tematikat

Temat mësimore



nxënësve



Java tek ose çift

1

Lojërat, argë- timet, festat dhe festimet

13. Lojërat popullore në vendin tonë

Një lojë popullore, mjete sipas lojës

Bisedë, Lexim, diskutim, ndërtim skeme,

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital

Java

2

14. Lojërat popullore sot. Ve- primtari praktike

Lojëra LojëNxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për zbatimin në praktikë të lojërave, për bashkëpunimin me njëri tjetrin.

Sipas lojërave

315. Festat popullore tradicionale

Situata e leximitJona-gjyshi

Lojë me role, stuhi mendimi. shpjegim, diskutim.Punë individuale.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto nga festat të ndryshme popullore.

Java

416. Festat kombëtare dhe zyrtare

Situata në tekst mes Jonës dhe mamit.

Lojë me role, diskutim. INSERT. Punë në çift.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.


5

17. Festat e krahinës sime. Veprimtari praktike

Festojmë së bashku.

Shkrim, interpretim, fotografim, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, fotografi, veshje festive, receta gatimi, aparat fotografik etj

Java HISTO

RI

1

6

Mite dhe legjenda

18. Mitet dhe legjendat

Situata në tekst Jona dhe babi: historia e krijimit të botës.

Lojë në role, diskutim idesh, shpjegim, lojë.


Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra jashtë shkollor.

7

19. Historia gojoredhe miti e legjenda

Situata në tekst për shpatën e Skënderbeut.

Lojë me role, :lexim, diskutim, Punë individuale


Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me mite dhe legjenda

Java

8

20. Mite dhe legjenda të zonës sime Veprimtari praktike

Film vizatimor (për një mit)

Analizë, hartim rregullash të një pune kërkimore

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me tematikë mite apo legjenda, mjete të TIK-ut për prezantim etj

9

21. Mite dhe legjenda të zonës sime Veprimtari praktike

Lista me hapat e punës

Prezantim, përdorim të TIK

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me temë mite apo legjenda, mjete të TIK për prezantim etj.

Java

10 Zona dhe vendi im

22. Objekte historike dhe kulturore

Situate në tekst Jo- na-mami.

Lojë me role, diskutim, diskutim, punë në grupe, Diagrami i Venit

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Për interpretimin e njohurive,për punën kërkimore, Për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto dhe kartolina të objekteve historike dhe social kulturore, letër tabak, lapustila

LIBËR MËSU

ESI

16

HISTORI

1

Plani mësimor analitik për 3-mujorin e tretë (2 orë në javë)

KLASA IV SHKALLA II




Kompetenca e të menduaritZhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të diskutueshme.Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë, vazhdimësinë dhe ndryshimin.Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike.

Kompetenca e të nxënitZhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit sipas një radhitje logjike.Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij/saj.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinZhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për interpretimin e ngjarjes historike.Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë. Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e së tashmes dhe perspektivat e së ardhmes.

LIBËR MËSUESI




Kompetenca digjitaleZhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik. Kërkon burime digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike.Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.




18

HISTORI

1


Interpretimi historikInterpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe regjisorë).


Kuptimi kronologjikKuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, çka përfshin përdorimin e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.




Nr.Kompe-

tencat/ Tematikat

Temat mësi- more



nxënësve



Java Tek ose Çift

1

Zona dhe vendi im

23. Ngjarje të rëndësishme historike

Situata e leximit në tekst.

Vëzhgim/diskutim, INSERT, punë individuale

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore,për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore shënimesh ose letër A4, lapsa etj.

java

224. Figura të rëndësishme historike

Situata në tekst: Biseda Jona-babi

Diskutim, shpjegim, shkrim i lirë

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të figurave historike

3 25. Simbolet kombëtare

Kënga e Himnit Kombëtar

Këndim, diskutim, të nxënit në bashkëpunim, vizatim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bash- këpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, flamur shqiptar, magnetofon, regjistrim i himnit kombëtar në CD, stemë e Republikës së Shqipërisë, teksti digjital

Java

4

26. Institucione të rëndësishme të shtetit shqiptar

Situata në tekstJona dhe babi. Shëtitje mes ndërtesave të rëndësishme nëTiranë.

Lojë me role. INSERT, pyetje përgjigje

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bash- këpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto me institucionet e rëndësishme shtetërore.

5 27. Institucione të tjera

Situata në tekst për nevojën e institucioneve të ndryshme.

Lojë me role, Di- dua të di- mësova, argumentim në dyshe shkak-pa- sojë.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bash- këpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të këtyre institucioneve

java

6 28. Trashëgimia kulturore

Situata në tekst. Biseda mes Jonës dhe gjyshit për këngët popullore.

Diskutim, lexim, shpjegim, ilustrim me foto, shkrim i lirë.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit me gojë dhe me shkrim, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto me përmbajtje të trashëgimisë kulturore.

LIBËR MËSU

ESI

20

7

29. Ekskursion në vendedhe objekte historike

-

Ekskursion, vëzh- gim, fotografim, diskutim, mbajtje shënimesh

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimine kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punënindividuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, objektet historike.

830. Vizitë ne muze. Vep- rimtari praktike

- Vëzhgim, shpjegim, vizatim etj.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimine kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, për zbatim rregullash, për bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, objektet në muze.

9 31. Shqiptarë të famshëm

Situata nëtekst. Biseda mes Jonës dhe mamit përtë shkuar në koncert të një këngëtareje të famshmeshqiptare

Diskutim, punë në grupe,lojë enigmë.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bash- këpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të shqiptarëve të famshëm.

1032. Heroi im. Veprimtari praktike

Si të kërkojmë të dhënapër figura të rëndësishme të vendbanimit

Punë kërkimore, fotografim, përsh- krim, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin,punë kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, burimetë shkruara, burime gojore, bllok shënimesh, fletore punë, foto, mjete të TIK-ut për prezantim etj.

11

33. Ekspozitëme objekte historike-kulturore. Veprimtaripraktike

Kërkim, fotografim, përshkrim, prezantim

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin ekompetencave kyç dhe të lëndës,për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, prezantimin, vlerësimin dhe vetëvlerësimin, për punën individu-ale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, fletore pune, objekte të ndryshme të trashëgimisë kulturore të familjes

12

34. Studioj njëhistori të zonës sime. Veprimtari praktike

-Shpjegim, organizim Gjatë orës së parë vlerësohen vetëm për pjesëmar-

rjen aktive.

Teksti i nxënësit, fletore,aparat fotografik, letër A4, letër tabak, lapustila, laptop etj.

13

35. Studiojnjë histori të zonës sime. Veprimtari praktike (vlerësimportofoli)

Shpjegim, organizim, prezantim.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit,punë kërkimore, shfrytëzim të dhënash, prezantim, për punën individuale dhe bash- këpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, fletore, aparat fotografik, letër A4, letër tabak, lapustila, laptop etj.

HISTO

RI

2

LIBËR MËSUESI

22

Plani mësimor vjetor

PLANI MËSIMOR sintetik (1 orë në javë) KLASA IV


LËNDA: HISTORI

Kompetencat/ Tematikat

SHPËRNDARJA E PËRMBAJTJES LËNDORE SIPAS KOMPETENCAVE/TEMATIKAVE

Tremujori i parë Tremujori i dytë Tremujori i tretë

I. Historia ime dhe e familjes sime

(11 orë)


2. Burimet historike3. Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike)

4. Vija e kohës

5. Llogaritja e kohës6. Data dhe ngjarje të rëndë- sishme vetjake dhe familjare

7. Pema e familjes8. Ndërtojmë pemën e familjes (Veprimtari praktike)9. Familja në të shkruarën dhe sot10. Intervistë me paraardhësit e mi(Veprimtari praktike)

11. Përforcim njohurish

II. Lojërat, argëtimet, festatdhe

festimet (6 orë)

12. Lojërat dhe argëtimet në lashtësi


14. Lojërat popullore sot (Veprimtari praktike)

15. Festat popullore tradicionale


17. Festat e krahinës sime (Veprimtari praktike)

HISTORIA 4

III. Mite dhe

legjenda (4 orë)


19. Historia gojore dhe miti e legjenda

20. Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike)


IV. Zona dhe

vendi im (14 orë)




25. Ekskursion në vende dhe objekte historike (Veprimtari praktike)

26. Simbolet kombëtare

27. Institucione të rëndë- sishme të shtetit shqiptar

28. Institucione të tjera

29. Trashëgimia kulturore

30. Vizitë në muze (Veprimtari praktike)

31. Ekspozitë me objekte historiko-kulturore (Veprimtari praktike)

32. Shqiptarë të famshëm

33. Heroi im (Veprimtari praktike)

34. Studioj një histori të zonës sime (Veprimtari praktike)

35. Studioj një histori të zonës sime (Vlerësim portofoli)

23

LIBËR MËSUESI

24

PLANI MËSIMOR ANALITIK PËR 3-MUJORIN E PARË(1 orë në javë)


LËNDA: HISTORI



Kompetenca e të menduaritZhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të diskutueshme.Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë, vazhdimësinë dhe ndryshimin.Ndërton dhe interpreton grafikë, diagram, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike

Kompetenca e të nxënitZhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike dhe shoqërore, duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit sipas një radhitje logjike.Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocione dhe ndjenjat e tij.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinZhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për interpretimin e ngjarjes historike.Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë. Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e të ardhmes.

HISTORIA 4

25





Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të lëndës së historisëKërkimi historik

Kërkimi historik përfshin strukturimin e kërkesave në lloje të ndryshme pyetjesh dhe çështjesh historike.Nxënësit duhet të fillojnë të hartojnë dhe të përmirësojnë pyetjet e tyre për të strukturuar një shqyrtim për zhvillimin e hipotezave, për përzgjedhjen dhe dhënien e fakteve për të nxjerrë dhe për të justifikuar konkluzionet e tyre. Nxënësit mund të përdorin njohuritë e tyre të fituara për të sugjeruar hipoteza, ose mund të sugjerojnë hipoteza në fillim të temës, bazuar në supozimet dhe vlerat e tyre, të cilat ata pastaj i testojnë kundrejt provave.


LIBËR MËSUESI

26



Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarënNxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave të tyre





Nr. Kompetencat/ Tematikat

Temat mësimore

Situatate të nxënit

Metodologjitë dhe veprimtaritë e nxënësve


Burimet/materialet dhe mjetet didaktike Datat

1

Historia ime dhe efamiljes sime


Dialogu mes Jonës dhe mamit për kalimin brez pas brezi të varëses.

Diskutim, shpjegim, përmbledhje e strukturuar,punë në grupe, punë individuale.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, për shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital,objekte të trashëguara brez pas brezi,skedë e paraqitjes së brezave në familje.

2 2. Burimet historike

Kutia e kujtimeve

Lojë me role, diskutim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital,objekte të ruajtura nga

fëmijëria.

3

3. Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike)

Krijimi i kutisë së kujtimeve.

Kërkimi, përdorim i burimeve, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për shfrytëzimi e të dhënave, për punën kërkimore, për realizimin e një produkti siç është kutia e kujtimeve,për punën individuale. për mënyrën se si shprehen kur prezantojnë produktin e tyre

Kuti kartoni, sende vetjake,foto të ngjarjeve të veçanta, dëftesa,letër zbukuruese, ngjitës,gërshërë etj.

4 4. Vija e kohës

Dialogu i Jonës me babanë në lidhje me ngjarjet në kohë.

Lojë me role, diskutim, shpjegim, diskutim, punë në grupe.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup


5 5. Llogaritja e kohës

A mund të gjesh sa kohë kanë kaluar nga...?

Lojë me role, bisedë. punë në grupe, shpjegim, grafik organizues, përllogaritje matematikore. pyetje-përgjigje

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për llogaritjet e sakta, për punën individuale dhe bashkëpunimin në çift apo në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, kalendar, foto të nxënësve në etapa të ndryshme të fëmijërisë etj.

HISTO

RI

2

6

Historia ime dhe efamiljes sime

6. Data dhe ngjarjetë rëndë- sishme vetjake dhe familjare

Datat e rëndë- sishme në një familje

Lojë në role. shpjegim, diskutim, grafik organizues. punë individuale

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale

Teksti i nxënësit, teksti digjital, kalendar, fletore pune.

7 7. Pema e familjes

Pjesa e leximit “Të dhënat për paraardhësit”.

Lojë me role, pyetje përgjigje. Di-dua të di-mësova, punë në çifte.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive,për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe në çift.

Teksti i nxënësit, teksti digjital,letër tabak, lapustila etj.

8

8. ndërto- jmë pemën e familjes. (Veprimtari praktike)

Foto me pemën e familjes

Veprimtari praktike

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale, për prezantimin etj.

Teksti i nxënësit, fotografi, letër tabak, lapsa të ndrys- hëm, ngjitës etj.

9

9. Familja në të shkru- arën dhe sot

Pjesa e leximit mes Jonësdhe mamit: Familja grup i rëndësishëm i shoqërisë

Diskutim, Di-duatë di-mësoj, pyetje- përgjigje.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale etj.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të ndryshme.

10

10. Interv- istë me paraard- hësit e mi (Veprimtari praktike)

Fotot në tekst, bisedat me gjyshërit mund të përdoret teksti digjital me më shumë foto dhe video të ngjashme

shpjegim, intervistë prezantim.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore, aparat fotografik, mjet incizimi, laptop etj.

1111. Për- forcim njohurish

- Konkurs ose punë individuale

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për arsyetimin shkak-pasojë etj.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore punë.

LIBËR MËSU

ESI

28

HISTORI

2

PLANI MËSIMOR ANALITIK PËR 3-MUJORIN E DYTË(1 orë në javë)


LËNDA: HISTORI



Kompetenca e të menduaritZhvillon kompetencën e të menduarit për realizimin e kërkimit historik.Zhvillon mendimin kritik për të përzgjedhur burimet, për të interpretuar të shkruarën nëpërmjet informacionit për të dhënë argumente bazuar në burime dhe për të saktësuar saktësinë e burimeve.Zhvillon mendimin krijues për të ndërtuar interpretime të reja të cilat shpjegojnë aspekte të së shkruarës, që janë të diskutueshme.Analizon të dhënat numerike për të kuptuar të shkruarën, për shembull për të kuptuar shkakun dhe pasojnë, vazhdimësinë dhe ndryshimin.Ndërton dhe interpreton grafikë, diagrame, tabela statistikore për paraqitjen e të dhënëve historike.

Kompetenca e të nxënitZhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit sipas një radhitje logjike.Vlerëson pikëpamjet e ndryshme, si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinZhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për interpretimin e ngjarjes historike.Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë. Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e së tashmes dhe perspektivat e të ardhmes.

LIBËR MËSUESI




Kompetenca digjitaleZhvillon kompetencën digjitale për të gjetur, për të analizuar, për të komunikuar informacion historik.Kërkon dhe gjen një sërë burimesh digjitale të informacionit dhe analizon në mënyrë kritike këto burime historike. Komunikon, prezanton dhe parashtron njohuritë.Bashkëpunon, diskuton dhe debaton me të tjerët për të ndërtuar njohuritë historike.



Përdorimi i burimeve

Njohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jonga supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo përfshin vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e burimeve.

HISTORI

3

30

HISTORI

3


Interpretimi historikInterpretimi ka të bëjë me të kuptuarit se si historianët dhe të tjerët formojnë interpretime. Njerëzit përfaqësojnë dhe interpretojnë të kaluarën në mënyra të ndryshme, duke përfshirë fotografi, shfaqe, filma, tregime, muze etj.Interpretimet reflektojnë rrethanat, në të cilat ato bëhen, dëshmitë në dispozicion, si dhe synimet e atyre që i bëjnë këto interpretime (p.sh.: shkrimtarë, arkeologë, historianë dhe film krijues).

Shpjegimi dhe komunikimi për të shkuarënNxënësit zhvillojnë dëgjimin, leximin dhe shkrimin si aftësi për të kujtuar, për të përzgjedhur, për të klasifikuar dhe për të organizuar informacionin historik, duke përdorur me saktësi terminologjinë historike për përshkrimin dhe për shpjegimin e ngjarjeve në të shkuarën. Nxënësit duhet të përdorin edhe teknologjitë e reja ekzistuese sipas nevojave të tyre

Kuptimi kronologjikKuptimi kronologjik është thelbësor në ndërtimin dhe në shpjegimin e ngjarjeve historike, çka përfshin përdorimin e saktë të datave për të krijuar vijimësinë e ngjarjeve në një shqyrtim, duke përdorur termat dhe fjalorin e saktë kronologjik, si dhe duke ditur emrat dhe karakteristikat kryesore të periudhave të studiuara.Nxënësit duhet të identifikojnë ndryshimet brenda dhe gjatë periudhave, duke bërë lidhjet midis tyre.




Nr.Kompeten- cat/ Tema- tikat

Temat mësi- more

Situatate të nxënit

Metodologjitë dhe veprimtaritë e nxënësve


Burimet/ materialet dhe mjetet didaktike

Datat

1

Lojërat, argëtimet, festat dhe festimet

12. Lojërat dhe argëtimet në lashtësi

Lojërat olimpike. Foto

Lojë me role. Pyetje përgjigje, Punë me tekstin. Mbajtje shënimesh, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, analizën, për punën individuale dhe në grup

Teksti i nxënësit, teksti digjital, letër tabak, lapustila.


Një lojë popullore, mjete sipas lojës

Bisedë, Lexim, diskutim, ndërtim skeme,

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital

3

14. Lojërat popullore sot. (Veprimtari praktike)

Lojëra Lojë

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për zbatimin në praktikë të lojërave, për bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Sipas lojërave

415. Festat popullore tradicionale

Situata e leximitJona-gjyshi

Lojë me role, stuhi mendimi. shpjegim, diskutim. Punë individuale.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto nga festat të ndryshme popullore.


Situata në tekst mes Jonës dhe mamit.

Lojë me role, diskutim. INSERT. Punë në çift.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.


6

17. Festat e krahinës sime. (Veprimtari praktike)

Festojmë së bashku.

Shkrim, interpretim, fotografim, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, fotografi, veshje festive, receta gatimi, aparat fotografik, etj

LIBËR MËSU

ESI

32

7

Mite dhe legjenda


Situata në tekst Jona dhe babi: historia e krijimit të botës.

Lojë në role, diskutim idesh, shpjegim, lojë.


Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra jashtë shkollor.

8

19. Historia gojore dhe miti e legjenda

Situata në tekst për shpatën e Skënderbeut.

Lojë me role, : lexim, diskutim, Punë individuale


Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me mite dhe legjenda

9


Film vizatimor (për një mit)

Analizë, hartim rregullash të një pune kërki- more

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me tematikë mite apo legjenda, mjete të TIK-un për prezantim etj.

10


Lista me hapat e punës

Prezantim, përdorim të TIK-ut

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, libra me temë mite apo legjenda, mjete të TIK-ut për prezantim etj.

HISTO

RI

3

LIBËR MËSUESI

34

PLANI MËSIMOR ANALITIK PËR 3-MUJORIN E TRETË(1 orë në javë)


LËNDA: HISTORI




Kompetenca e të nxënitZhvillon kompetencën e të nxënit për të shfrytëzuar të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve historike dhe shoqërore duke i prezantuar nëpërmjet formave të ndryshme të të shprehurit.Përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme, i klasifikon ato burime sipas rëndësisë që kanë për temën. Parashtron pyetje kërkimore dhe përgjigjet duke u bazuar në argumente dhe burime.Zbaron në mënyrë të pavarur udhëzimet për një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet.Ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat vetjake, duke i paraqitur në forma të ndryshme të të shprehurit sipas një radhitje logjike.Vlerëson pikëpamjet e ndryshme si dhe menaxhon emocionet dhe ndjenjat e tij.

Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisinZhvillon kompetencën për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin për të identifikuar dhe vlerësuar burimet e nevojshme për interpretimin e ngjarjes historike.Harton hapat që duhet të ndjekë për realizimin e një kërkimi historik për një ngjarje të dhënë. Zhvillon një kërkim individual ose në grup për kryerjen e një veprimtarie në histori.Diskuton individualisht ose në grup për rëndësinë që ka e shkuara në kuptimin e të tashmes dhe perspektivat e së ardhmes.

35

HISTORIA 4


Kompetenca personaleZhvillon kompetencën personale për ta kuptuar veten dhe të tjerët, ndryshimet dhe ngjashmëritë, për të menaxhuar marrëdhëniet ndërmjet njëri-tjetrit, vlerësuar pikëpamjet e të tjerëve qofshin këto dhe të ndryshme nga të tijat.Kupton nëpërmjet kërkimit historik përvojën e njeriut, marrëdhëniet shkak-pasojë, rëndësinë historike, ndryshimet dhe vazhdimësinë që ka pësuar shoqëria përgjatë kohërave.Përdor aftësitë e komunikimit, punës në grup etj., për të prezantuar idetë e tij.





Përdorimi i burimeveNjohja e së kaluarës bazohet në fakte historike, në prova, të cilat rrjedhin nga burime të sakta historike dhe jo nga supozime paraprake në lidhje me vlefshmërinë dhe me besueshmërinë e burimeve historike të përdorura. Kjo përfshin vlerësimin e vlerës dhe besueshmërinë e dëshmive, duke studiuar prejardhjen e qëllimeve dhe gjuhën e burimeve.

LIBËR MËSUESI

36






Shumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetareShumëllojshmëria kulturore, etnike dhe fetare ka të bëjë me të kuptuarin e përvojave, ideve, besimit dhe vlerave të ndryshme të njerëzve dhe të shoqërive në të shkuarën dhe se si të gjitha këto kanë formësuar botën. Nxënësit duhet të njihen me shumëllojshmërinë kulturore, etnike dhe fetare të shoqërive të ndryshme. Shumëllojshmëria ekziston brenda dhe ndërmjet grupeve për shkak të dallimeve kulturore, etnike, rajonale, gjuhësore, sociale, ekonomike, teknologjike, politike dhe fetare. Njohja e kulturave duhet të arrihet nëpërmjet studimit të individëve dhe të grupeve të ndryshme shoqërore, si p.sh.: njohjes të pakicave kombëtare, të shoqërive europiane dhe atyre jo uropiane.


Nr.

Kompe- tencat/ Temati-

kat

Temat mësimore


Metodologjitë dhe veprimtaritë

e nxënësve


Burimet/ materialet dhe mjetet didaktike Datat

1

Zona dhe vendi im


Situata në tekst Jo- na-mami.

Lojë me role, diskutim, diskutim, punë në grupe, Diagrami i Venit

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës: Për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, Për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto dhe kartolina të objekteve historike dhe social kulturore, letër tabak, lapustila


Situata e leximit në tekst.

Vëzhgim/diskutim, INSERT, punë individuale

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për punën kërki- more,për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore shëni- mesh ose letër A4, lapsa etj.


Situata në tekst: Biseda Jona-babi

Diskutim, shpjegim, shkrim i lirë

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të figurave historike

4

25. Ekskur- sion në vende dhe objekte historike

-

Ekskursion, vëzh- gim, fotografim, diskutim, mbajtje shënimesh

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, objektet historike.

5 26. Simbolet kombëtare

Kënga e Himnit Kombëtar

Këndim, diskutim, të nxënit në bashkëpunim, vizatim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, flamur shqiptar, magnetofon, regjistrim i himnit kom- bëtar në CD, stemë e Re- publikës së Shqipërisë, teksti digjital.

HISTO

RI

3

6

27. In- stitucione të rëndësishme të shtetit shqiptar

Situata në tekst Jona dhe babi. Shëtitje mes ndërtesave të rëndësishme në Tiranë.

Lojë me role. INSERT, pyetje përgjigje

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto me institucionet e rëndë- sishme shtetërore.

728. In- stitucione të tjera

Situata në tekst për nevojën e institucioneve të ndryshme.

Lojë me role, Di-dua të di- mësova, argu-mentim në dyshe shkak-pasojë.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bash- këpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto të këtyre institucioneve

829.Trashëgimia kulturore

Situata në tekst. Biseda mes Jonës dhe gjyshit për këngët popullore.

Diskutim,lexim, shpjegim, ilustrim me foto, shkrim i lirë.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit me gojë dhe me shkrim, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto me përm- bajtje të trashëgimisë kulturore.

9

30. Vizitë ne muze. Veprimtari praktike

- Vëzhgim, shpjegim, vizatim etj.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, për zbatim rregullash, për bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, objektet në muze.

10

31. Ekspozitë me objekte historike-kulturore. Veprimtari praktike

Kërkim, fotografim, përshkrim, prezantim

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, prezantimin, vlerësimin dhe vetëvlerësimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin

Teksti i nxënësit, fletore pune, objekte të ndryshme të trashëgimisë kulturore të familjes

LIBËR MËSU

ESI

38

11 32. Shqiptarë të famshëm

Situata në tekst. Biseda mes Jonës dhe mamit përtë shkuar në koncert të një këngëtareje të famshme shqiptare

Diskutim, punë në grupe,lojë enigmë.

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Teksti i nxënësit, teksti digjital, foto tëshqiptarëve të famshëm.

1233. Heroi im. Veprimtari praktike

Si të kërkojmë të dhënapër figura të rëndësishme të vendbanimit

Punë kërkimore, fotografim, përshkrim, prezantim

Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin,punë kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin.

Teksti i nxënësit, burime të shkruara, burime gojore, bllok shënimesh, fletore punë, foto, mjete të TIK për prezantim etj.

13

34. Studioj një histori të zonës sime. Veprimtari praktike

- Shpjegim, organizim

Gjatë orës së parë vlerësohen vetëm për pjesëmarrjen aktive.


14

35. Studioj një histori të zonës sime. Veprimtari praktike (vlerësim portofoli)

Shpjegim, organizim., prezantim.

Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit,punë kërkimore, shfrytëzim të dhënash, prezantim, për punën individuale dhe bash- këpunimin me njëri-tjetrin


HISTO

RI

3

LIBËR MËSUESI

40

TEMATIKA I. HISTORIA IME DHE E FAMILJES SIME

MËSIMI 1

Tema: Historia dhe unë

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Historia dhe unë

Situata e të nxënit:Dialogu mes Jonës dhe mamit për varësen e trashëguar brez pas brezi dhe që një ditë atë do ta mbajë vetë Jona. Varësja do të kalojë nëpër 4 breza dhe më shumë...

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• dallon historinë si shkencë që tregon për të

shkuarën;• argumenton pse duhet të njohim historinë

e familjes;• shtron pyetje për të shkuarën.

Konceptet/ Fjalët kyç:• histori• histori e familjes• brez• ngjarje

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, objekte të familjes të trashëguara brez pas brezi, skedë e paraqitjes së brezave në familje.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:Gjuhë dhe komunikim.

Ecuria e zhvillimit të mësimit(Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve)

a) Parashikimi: DiskutimDiskutohet situata e dhënë në tekst për varësen e mamit të Jonës. Mësuesi/ja pyet:- Si e kuptoni thënien: “Ka kaluar brez pas brezi”?- A keni ju në familje ndonjë objekt që u përkiste gjyshërve apo të afërmve tuaj?- A ruan mami, babi, gjyshja, gjyshi apo ju vetë një send që jua kanë dhuruar prindërit apo gjyshërit tuaj?Nxënësit japin shembuj nga familja e tyre me objekte e kujtime që kanë trashëguar nga familjarë të tyre.

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, përmbledhje e strukturuar, punë në grupeNxënësit hapin tekstin. Mësuesi/ja paraqet dhe shpjegon para klasës skema e brezave në një familje. Ai/ajo sqaron se numërimi i brezave mund të fillojë që te paraardhësi më i vjetër që mund të njohim. P.sh., nëse ne arrijmë të kemi të dhëna për katragjyshin tonë, mund t’i referohemi atij si brezi I. Pra, marrin si pikë reference paraardhësin më të vjetër për të cilin kemi të dhëna. Por, gjithashtu, nuk është gabim që si brez të parë të marrim veten dhe pastaj të kalojmë te paraardhësit tanë.

Unë Brezi V

Prindërit Brezi IV

Gjyshërit Brezi III

Stërgjyshërit Brezi II

Katragjyshërit Brezi I

Udhëzohen nxënësit të lexojnë në heshtje tekstin dhe të plotësojnë në grup skemën e përmbledhjes së strukturuar.

Se si ndryshojmë dhe zhvillohemi me kalimin e kohësNa tregon Historia Na mëson Të njohim rrënjët tona

identitetin tonëTë krijojmëNa ndihmon Është Shkencë

HISTORIA

41

c) Përforcimi: Punë individuale/diskutimPunohet në mënyrë individuale rubrika “Provo veten” dhe “Rretho pohimet e sakta”. Nxënësit diskutojnë me njëri- tjetrin dhe vlerësojnë përgjigjet për dy rubrikat.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, për shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup.

Detyra: Rubrika “Bëhu historian”. Nxënësit do të plotësojnë skedën për paraardhësit te tyre, duke marrë informacioni e duhur në familje.- Të sjellin në klasë për orën e ardhshme një objekt kujtim nga fëmijëria.

MËSIMI 2

Tema: Burimet historike

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Burimet historike

Situata e të nxënit:Kutia e kujtimeve të babit. Jona gjen kutinë e kujtimeve të babit dhe babi i shpjegon se çfarë tregon çdo objekt që gjendet në të.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• tregon se pse shërbejnë burimet historike;• dallon disa burime të thjeshta historike nga jeta

vetjake;• liston disa detyra të historianit;• klasifikon llojet e burimeve historike.

Konceptet/ Fjalët kyç:• burim historik• burime material• burime të shkruara• burime figurative• burime gojore.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, objekte të ruajtura nga fëmijëria.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:Gjuhë dhe komunikim


LIBËR MËSUESI

42

a) Parashikimi: Lojë me role, diskutimLexohet në role situate “Kutia e kujtimeve”.Diskutohet rreth pyetjes: Po ti, a ke një kuti kujtimesh? Nëse po, çfarë ruan në të?

b) Ndërtimi i njohurive: Bashkëbisedim, shpjegim, punë në grupe.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që të paraqesin objektet që kanë sjellë në klasë (porosi nga ora e mëparshme). U kërkon nxënësve të tregojnë objektin dhe të thonë ndonjë histori që u kujton ky objekt i ruajtur.Nxënësit emërtojnë objektet e tyre, mësuesi/ja i shkruan në dërrasën e zezë, duke pasur kujdes t’i grupojë sipas llojeve:

Burime materiale Burime të shkruara Burime figurative

Një kukull Një fyell

Një dëftesë Një certifikatë

Një vizatim Një foto

etj.

Mësuesi/ja pyet për secilin grup objektesh:-Çfarë kanë të përbashkët këto objekte. P.sh.: Çfarë ka të përbashkët kukulla, topi, fyelli etj?

Pas përgjigjeve të ndryshme që japin nxënësit, mësuesi/ja do të shpjegojë se çfarë përfaqësojnë këto objekte duke bërë dhe klasifikimin e tyre në:

Burime material Burime të shkruara Burime figurative

Mësuesi/ja shpjegon se objekte të ngjashme u shërbejnë historianëve për të shkruar historinë. P.sh.: një pllakë e lashtë argjile me shkrime historianët e analizojnë për të mbledhur të dhëna, për të përcaktuar kohën, për të shkruar ngjarjen. Kurse ne e shkruajmë historinë tonë duke u bazuar në burime të thjeshta, si: objekte, shkrime, foto apo histori gojore që rrëfejnë për jetën tonë.Nxënësit analizojnë fotot në tekst duke vepruar si historianë. P.sh.:- Pse shërben pllaka e shkruar?- Pse shërben ena e baltës?- Pse shërbenin armët?- Pse shërben libri? Etj.

c) Përforcimi: Plotëso dhe përgjigjuNxënësit do të diskutojnë rubrikën “Provo veten” dhe “Bëhu historian”, ku do të klasifikojnë kujtimet e Jonës sipas llojeve të burimeve.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup.

Detyra:Të mbledhin objektet që do t’u shërbejnë për krijimin e kutisë së kujtimeve për orën e ardhshme.

HISTORIA

43

MËSIMI 3

Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore. Kutia ime e kujtimeve (Veprimtari praktike)

Situata e të nxënitKrijimi i kutisë së kujtimeve.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• kërkon të dhëna të thjeshta historike nga jeta e tij;• mbledh disa burime historike nga jeta e tij;• krijon historinë e tij duke u bazuar në kutinë e

kujtimeve;• prezanton historinë e tij me anë të burimeve

të thjeshta historike.

Konceptet/ Fjalët kyç• histori vetjake• kujtime• burime historike• kuti kujtimesh

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike/ mjete pune: kuti kartoni, sende vetjake, foto të ngjarjeve të veçanta, dëftesa , letër zbukuruese, ngjitës, gërshërë etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, art pamor


a) Parashikimi: Kërkim, përdorim i burimeve, prezantim

Veprimtaritë e mësuesit/es Veprimtaritë e nxënësit

Mësuesi/ja ka udhëzuar në orën e kaluar për mjetet e punës që do duhen për realizimin e mësimit.I orienton nxënësit që t’i grupojnë objektet të cilat shërbejnë si burime historike sipas llojeve.Ndjek nga afër nxënësit që ndërtojnë kutinë e kujtimeve.Kërkon nga nxënësit që të prezantojnë para klasës kutinë e kujtimeve me burimet e thjeshta historike.Për të ndihmuar nxënësit që kanë vështirësi në prezantim mund të pyesë:Kur ke lindur?Ku ke lindur?Ku janë të shënuara këto të dhëna?Cila ka qenë lodra jote e preferuar kur ishe i vogël? Cilët kanë qenë librat e tu të preferuar? Etj.Përcakton kriteret e vlerësimit.

Nxënësit nxjerrin në tavolinën e punës objektet që kanë grumbulluar për të krijuar kutinë e kujtimeve. Nxënësit fillojnë punën për ndërtimin e kutisë së kujtimeve duke përdorur mjetet e punës duke e zbuku- ruar sipas dëshirës. Pastaj shkruajnë emrin e tyre ose shkronjat e para të emrit dhe mbiemrit. Në fund futin me kujdes objektet e mbledhura nga fëmijëria e tyre. Bëjnë prezantimin e kutisë së kujtimeve para klasës duke folur për çdo objekt që kanë në kuti. Për secilin objekt do të përcaktojnë se çfarë lloj burimi historik është. P.sh.: Kjo është certifikata ime e lindjes. Kjo është një burim historik i shkruar. Aty tregohet data dhe vendi im i lindjes. Aty tregohet se kush janë prindërit e mi. Ose ky është një vizatim që unë kam bërë kur isha në kopsht. Ky është një burim i thjeshtë i historisë sime që tregon se unë pëlqeja të vizatoja kur isha i/e vogël. Nxënësit mund të bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim

LIBËR MËSUESI

44

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për shfrytëzimi e të dhënave, për punën kërkimore, për realizimin e një produkti siç është kutia e kujtimeve, për punën individuale, për mënyrën se si shprehen kur prezantojnë produktin e tyre.

MËSIMI 4

Tema: Vija e kohës

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore. Vija e kohës

Situata e të nxënitDialogu i Jonës me babanë në lidhje me ngjarjet në kohë, si kalon koha dhe pse disa ngjarje duket sikur kalojnë më shpejt dhe disa më ngadalë.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• kupton se çfarë është koha dhe se si kalon ajo;• kupton se çfarë është vija e kohës;• vendos data të ngjarjeve të ndryshme në vijën

e kohë;• vendos në vijën e kohës disa ngjarje të familjes së tij.

Konceptet/ Fjalët kyç• kohë e ngjarjeve• vijë e kohës• linjë e kohës.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike/ mjete pune:teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë, matematikë, art pamor.


a) Parashikimi i njohurive: Lojë me role. DiskutimLexohet dialogu i Jonës me babin.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të thonë disa veprimtari që ata bëjnë gjatë ditës.Në cilat prej tyre të duket se koha kalon shpejt?Nxënësit lihen të flasin lirshëm rreth këtyre pyetjeve.

45

HISTORIA 4

VIJA E KOHËS

b) Ndërtimi i njohurive:Shpjegim, diskutim, punë me tekstinMësuesi/ja rikujton me nxënësit, nga matematika, ndërtimin e boshtit numerik dhe ndërton një të tillë në tabelën e zezë (ose mund të shfrytëzojë tekstin digjital). Më pas mësuesi/ja shpjegon:“Në histori ky bosht numerik quhet linjë ose vijë e kohës. Secila ndarje e boshtit përfaqëson një periudhë kohore që mund të jetë vit, dekadë (dhjetëvjeçar), shekull etj. Datat e ngjarjeve radhiten në vijën e kohës ose linjën e kohës nga më e largëta te më e afërta.

Ilustrohet me figurën e tekstit, vitet në linjën e kohës f. 12. Diskutohen figurat e tekstit në f. 13.Mësuesi/ja pyet:

- Cila është ngjarja me ë largët në vijën e kohës? (datëlindja e gjyshit).- Cila është ngjarja që ka ndodhur pas lindje sate?Kërkon nga nxënësit që nxënësit të përdorin shprehjet: “Ngjarja para lindjes sime. Ngjarja pas lindjes sime etj”.

c) Përforcimi. Punë në grupeI ndan nxënësit në grupe.Do të punohet rubrika provo veten: 1. Do të përcaktohet radha e ngjarjeve nga më e largëta tek më e afërta. 2. Do të ndërtohet një bosht numerik dhe do të vendosen ngjarjet në vijën e kohës. Mësuesi/ja i kontrollon nga afër si po veprojnë.Një nga grupet lexon përgjigjet, grupet e tjera bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale dhe bashkëpunimin në grup.

Detyra:- Rubrika “Bëhu historian”- Porositen nxënësit të sjellin në orën e ardhshme foto nga fëmijëria e tyre.

LIBËR MËSUESI

46

Matja e kohës

muaji viti ora dita java kalendarishekullimijëvjeçaridekada

28-31ditë 12 muaj 60

minuta24 orë 7 ditë 12 muaj 100 vjet1000 vjet 10 vjet

MËSIMI 5

Tema: Llogaritja e kohës

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore. Llogaritja e kohës

Situata e të nxënitJona po sheh një emision për vizitën e parë të Nënë Terezës në Shqipëri dhe kërkon të dijë para sa kohës ka ndodhur kjo ngjarje. A mund ta gjesh sa kohë....

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• kupton se koha kalon;• tregon që koha shprehet me periudha kohore

të ndryshme;• flet për matjen e kohës në lashtësi dhe në ditët e

sotme.

Konceptet/ Fjalët kyç• kohë• vijë kohe• llogaritje e kohës

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, kalendar, foto të nxënësve në etapa të ndryshme të fëmijërisë etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë, matematikë.


a) Parashikimi: Lojë me role, bisedëLexohet pjesa e leximit e Jonës me mamin. Nxënësit llogarisin sa kohë ka kaluar që nga viti 1989, ngjarje e shënuar për vendin tonë: ardhja e Nënë Terezës për herë të parë në Shqipëri.

a) Ndërtimi i njohurive: Punë në grupe, shpjegim, grafik organizues, përllogaritje matematikoreNxënësit, të ndarë në grupe, nxjerrin fotot e tyre mbi bankë. Ata do të grupojnë fotografitë e tyre sipas moshës nga mosha më e vogël në moshë më të madhe.Mësuesi/ja i nxit të tregojnë se ku bazohen në llogaritjen e moshës së tyre në këto foto. Mësuesi/ja shtron pyetjen:- Kujtoni çfarë kemi mësuar më parë: Si e bëjmë matjen e kohës?Mësuesi/ja i hedh përgjigjet e nxënësve në tabelë në një grafik organizues:

HISTORIA

47

Mësuesi/ja shpjegon rreth historisë së kalendarëve duke i ilustruar me foto nga teksti digjital ose thjesht nga fotot në tekst.

Egjiptianët ishin të parët që zyrtarisht filluan të llogaritnin vitet, rreth 3100 vite p.e.s. Ata shpikën një kalendar që bazohet në veprimtarinë e hënës. Mirëpo kalendari i tyre shfaqi mangësi, sepse nuk arriti t’u tregonte dhe të parashikonte kohën kur do të ndodhnin përmbytjet e Nilit. Për të zgjidhur këtë problem, egjiptianët krijuan ndarjen e kohës në një vit, bazuar në kalendarin hënor të mëparshëm. Ky kalendar u përmbush në 365 ditë dhe u nda në tri sezone secili, duke pasur katër muaj 30-ditor.

c) Përforcimi. Pyetje-përgjigje, Përllogaritje matematikorePunohet rubrika “Provo veten” në mënyrë individuale duke plotësuar në tekst. Përgjigjet i lexojnë duke vlerësuar dhe vetëvlerësuar veten.Nxënësit punojnë në dyshe rubrikën “Bëhu historian”, ku do të përllogaritin data të ndryshme historike.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për llogaritjet e sakta, për punën individuale dhe bashkëpunimin në çift apo në grup.

Detyra:Ushtrimet e rubrikës “Bëhu historian”.

MËSIMI 6

Tema: Data dhe ngjarje të rëndësishme vetjake dhe familjare

Data

Lënda: HistoriTema mësimore. Data dhe ngjarje të rëndësishme vetjake dhe familjare

Situata e të nxënitDatat e rëndësishme në një familje.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja• liston data të ngjarjeve të rëndësishme vetjake

dhe të familjes;• flet për rëndësinë e këtyre ngjarjeve në familjen e

tij;• kryen llogaritje të thjeshta për të gjetur sa kohë

kanë kaluar nga një ngjarje vetjake apo familjare etj.

Konceptet/ Fjalët kyç

• ngjarje e rëndësishme• ditë festive• ngjarje vetjake• ngjarje familjare.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, kalendar, fletore pune.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë, matematikë.


a) Parashikimi: Lojë në roleLexohet në role situata e Jonës me prindërit. Temë për diskutim:

LIBËR MËSUESI

48

- Cilat janë disa nga datat më rëndësishme në jetën tuaj?

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutim, grafik organizuesMësuesi/ja punon një tabelë si më poshtë dhe e plotëson atë duke pyetur nxënësit:- Çfarë datash festive kemi në vendin tonë?- Çfarë ngjarje shënojnë këto data?- Çfarë ngjarjesh festoni ju në familjet tuaja?

Ngjarje të rëndësishme

Kush ? Atdheu Familja

Kur? 28 Nëntori29 Nëntori

Pse? Martesa e prindërve Ditëlindjet e pjesëtarëve të familjes.

Mësuesi/ja shpjegon që në historinë e familjes, ashtu si në historinë e një shteti ka data të shënuara, ku përkujtohen ngjarje të rëndësishme. Ngjarjet mund të jenë të gëzuara, si p.sh., festimi i një ditëlindjeje, por mund të jetë dhe një datë përkujtimi e humbjes së një njeriu të afërt, të cilin e kujtojmë me dashuri. Kështu ne ruajmë trashëgiminë tonë kulturore e mbajmë gjallë kujtime për brezat e ardhshëm.

c) Përforcimi: Punë individualeNdërtimi i kalendarit të datave më të rëndësishme të familjes.Nxënësit do të përcaktojnë në një kalendar datat më të rëndësishme të familjes.Ata mund t’i zbukurojnë sipas dëshirës. Nxënësit i prezantojnë para klasës.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale .Detyra:Pika 1 te rubrika “Provo veten”.

HISTORIA

49

MËSIMI 7

Tema: Pema e familjes

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Pema e familjes Situata e të nxënitPjesa e leximit “Të dhënat për paraardhësit”

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• kupton çfarë është pema e familjes;• flet për rëndësinë e pemës së një familjeje;• vlerëson pemën e familjes si pjesë e trashëgimisë

kulturore.

Konceptet/ Fjalët kyç• pemë gjenealogjike• prejardhje.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, letër tabak, lapustila etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, art pamor, qytetari


50

LIBËR MËSUESI

a) Parashikimi: Lojë me role, pyetje përgjigjeLexohet me role situata e Jonës me mamin.

Mësuesi/ja pyet:- A keni të dhëna për paraardhësit tuaj?- Çfarë të dhënash na duhen?

Nxënësit japin mendime të orientuar dhe nga situata e lexuar në lidhje me emrat e paraardhësve, lidhjen që kanë etj.

b) Ndërtimi i njohurive: Di-dua të di-mësovaMeqë kjo temë është prekur dhe në orën e edukatës shoqërore, nxënësit kanë disa njohuri, prandaj punojnë me teknikën e lartpërmendur.

Nxënësit lihen të punojnë në mënyrë individuale për gjërat që dinë. Mësuesi/ja shpjegon sipas paqartësive që kanë dhe njohurive që duan të dinë. Këto shkruhen nga nxënësit në shtyllën e tretë “Mësova”.

Di Dua të di Mësova

Pema e familjesNë kemi paraardhës prindërit, gjyshërit.Në pemën e familjes shënohen emrat tanë dhe të paraardhësve tanë

çfarë është pema gjenealogjike? Pse shërben pema e familjes?Si ndërtohet?A futen të gjithë pjesëtarët e fisit tek pema e familjes? Etj.

Pema gjenealogjike - pema e familjes, skemë që tregon paraardhësit e dikujt. Pema e familjes na tregon se nga e kemi prejardhjen ne.Pema e familjes është e rëndësishme sepse njohim më mirë paraardhësit tanë, forcon lidhjet mes të afërmve, është pjesë kulturës së një populli etj.

Me anë të tekstit digjital, nxënësit njihen me skema të ndryshme të pemës së familjes. Në mungesë të tij, punohet një skemë në dërrasën e zezë duke përcaktuar hapat se si ndërtohet (parapërgatitje për veprimtarinë praktike që do të bëjnë për këtë temë) (shikoni skemën në faqen 19 te teksti i nxënësit)

c) Përforcimi: Pyetje përgjigje. Punë në çifteNxënësit diskutojnë në çifte pyetjet e aparatit pedagogjik rubrikat: “Provo veten” dhe “Rretho pohimet e sakta”. Disa nxënës thonë përgjigjet e sakta, të cilat vlerësohen po nga nxënësit.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe në çift.

Detyra:Të dhëna për paraardhësit e tu. ( Përgatitje për veprimtarinë praktike)

HISTORIA

51

MËSIMI 8

Tema: Ndërtojmë pemën e familjes (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Ndërtojmë pemën e familjes (Vep- rimtari praktike)

Situata e të nxënitFoto me pemën e familjes

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• mbledh burime materiale për prejardhjen e

familjes;• përdor burime të ndryshme për historinë e familjes;• ndërton pemën e familjes.

Konceptet/ Fjalët kyç• pema e familjes• burime historike.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, fotografi të të afërmve, tabak kartoni ose letre, lapsa të ndryshëm, ngjitës etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, qytetari, art pamor.


Punë praktike

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësit

Mësuesja kontrollon mjetet e nxënësve Rikujton me nxënësit hapat e punës.Vëzhgon dhe kontrollon Jep kriteret e vlerësimit vlerëson

Nxjerrin mjetet e punës në tavolinë.Rikujtojnë hapat e punës: (shiko në tekstin e nxënësit f. 22)Punojnë për ndërtimin e pemësBëjnë prezantimin duke treguar se me sa breza e kanë pemën e tyre.Bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimi e të dhënave, për punën individuale, për prezantimin etj.

LIBËR MËSUESI

52

MËSIMI 9

Tema: Familja në të shkruarën dhe sot

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Familja në të shkruarën dhe sotSituata e të nxënitPjesa e leximit mes Jonës dhe mamit: Familja, grup i rëndësishëm i shoqërisë.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• tregon për organizimin e familjes në të kaluarën;• liston disa veçori të familjes patriarkale;• bën dallimin mes familjes patriarkale dhe familjes

moderne.

Konceptet/ Fjalët kyç:• familje• gjini• mënyrë jetese• familje patriarkale• familje e vogël.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, foto të ndryshme

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, qytetari


a) Parashikimi: DiskutimDiskutim rreth pjesës së leximit mes Jonës dhe mamit. Mësuesi/ja nxit që të flasin për rëndësinë e familjes.

b) Ndërtimi i njohurive. Di-dua të di-mësojNxënësi do të punojnë në fletore sipas kësaj skeme me që është një temë e kaluar dhe në lëndën e edukatës shoqërore. Nxënësit plotësojnë me shënime në tri shtylla.Pasi plotësohen dy shtyllat e para. Nxënësit ngrenë pyetje për të mësuar rreth tyre. Mësuesi/ja u kërkon nxënësve që të japin përgjigje pastaj i ristrukturon përgjigjet ashtu siç duhet, në mënyrë që të kuptohet çdo koncept për familjen patriarkale dhe për familjen e vogël, ndryshimet në mënyrën e jetesës, banesa, ushqimi etj. Për këtë mund të përdorë tekstin digjital ku jepen foto të shumta në ndryshimet e banesës dje dhe sot. Numri i pjesëtarëve të familjes, ushqimi dhe gatimet etj.

Di Dua të di Mësova

Shkruhen në formën e pikave të planit ato njohuri që i dinë si p.sh.:-Familjet në të kaluarën kanë qenë në numër të madh.-Gratë merreshin me punët e shtëpisë. Familja drejtohej nga burrat etj.

-Çfarë është familja patriarkale?-Dallimet mes familjes në të kaluarën dhe sot. etj

c) Përforcimi: Pyetje-përgjigjePunohet aparati pedagogjik. Disa nxënës lexojnë përgjigjet.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,

HISTORIA

53

për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale etj.

Detyra:Klasa ndahet në tri grupe për detyrën te rubrika “Bëhu historian”.

MËSIMI 10

Tema: Intervistë me paraardhësit e mi (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Intervistë me paraardhësit e mi(Veprimtari praktike)

Situata e të nxënit”Fotoja në tekst. Bisedat me gjyshërit (mund të përdoret teksti digjital me më shumë foto dhe video të ngjashme).

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• gjen burime të thjeshta historike për historinë e

familjes;• bën një intervistë të shkurtër për të mësuar

më shumë mbi historinë e familjes,• kërkon dhe gjen burime të thjeshta historike

të familjes;• mëson të bëjë një intervistë, me qëllim gjetjen

e burimeve të thjeshta historike.

Konceptet/ Fjalët kyç:• intervistë• burim historik• histori• familje.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore, aparat fotografik, mjet incizimi, laptop etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: gjuhë dhe komunikim, art pamor, TIK.

Ecuria e zhvillimit të mësimit (Metodologjia dhe veprimtaritë e

nxënësve) Kjo orë mund të zhvillohet në disa forma:

Mund të zhvillohet në dy orë, ku në orën e parë mësohet se si mund të intervistojmë dikë, qëllimin pse intervisto- jmë, përgatitjen e pyetjeve etj. Në orën e dytë nxënësit bëjnë prezantimin e punës dhe materiali mund

të përdoret si detyrë për portofolin e nxënësit.Mund të zhvillohet në një orë duke ftuar një të moshuar dhe zhvillohet intervista në klasë.

LIBËR MËSUESI

54

Metodologjia: shpjegim, intervistë, prezantim.


Mësuesi/ja shtron pyetjet:-Çfarë po ndodh?-Si quhet kjo lloj bisede?-Pse po pyetet? Etj.Mësuesi/ja shpjegon: Intervista na shërben që të marrim sa më shumë informacion që na nevojitet. Me anë të intervistës tek gjyshërit apo prindërit ne kemi burime të thjeshta historike ( gojore).

Mësuesi/ja mund t’i orientojë në lidhje me mësimin e kaluar p.sh.: Si mund të ndërtojmë disa pyetje për të marrë informacion se si ka ndryshuar familja nga e shkuara në ditët e sotme.

Rishkruan gjithë pyetjet e mira në tabelë ose në një letër tabak.

Japin përgjigje për pyetjet.

Me anë të tekstit digjital nxënësit do të shohin një intervistë.

Në tekst nxënësit njihen me mënyrën se si mund të realizojmë një intervistë të mirë.”Mëso sit ë bësh një intervistë” Lexohen të gjithë hapat .

Përgatitja e pyetësorëve. Punë në grupe. Duke u mbështetur në tekstin e nxënësit ku jepen një grup pyetjesh, nxënësit do të hartojnë në grup pyetje për paraardhësit e tyre.Lexojnë pyetjet duke vlerësuar pyetjet që janë të mira

si pyetje që na japin informacionin që na duhet.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për punën individuale dhe në grup.

Detyra:Zhvillimi i intervistës.

MËSIMI 11

Tema: Historia ime dhe e familjes sime (Përforcim njohurish)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Historia ime dhe e familjes sime(Përforcim njohurish)

Situata e të nxënit”Testim njohurish

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• provon veten se sa i ka kuptuar dhe përvetësuar

njohuritë e marra për historinë e familjes dhe atë vetjake.

Konceptet/ Fjalët kyç:• histori• burime historike• vijë kohe• histori familjare.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Gjuhë dhe komunikim, matematikë, qytetari.

HISTORIA

55

Fletore pune1. Kërkoni në tekst dhe shpjegoni kuptimin e fjalëve të mëposhtme:

• Histori → .• Mit → .

• Legjendë → .• Histori gojore → .

• Familje patriarkale →

Vendos në linjën e kohës këto datëlindje:datëlindjen tënde, të vëllezërve dhe motrave nëse ke, të gjyshërve dhe prindërve.Trego nëse ngjarjet e mëposhtme kanë ndodhur para apo pas lindjes sate, duke qarkuar fjalët me të zeza “para” ose“pas”.

• Lindja e mamit ka ndodhur para/pas lindjes sime.• Martesa e prindërve ka ndodhur para/pas lindjes sime.• Kam shkuar në kopsht para/pas lindjes sime.• Babai ka filluar punë para/pas lindjes sime.

Lidh me shigjetë:burim material certifikata jote e lindjesburim figurativ biberoni ytburim i shkruar fotografia jote kur mbushe1 vjeç

Plotëso tabelën sipas burimeve:Burim material Burim gojor Burim i shkruar

Shënoni me V pohimin e vërtetë dhe me G atë të gabuar.Burimet e shkruara janë: shkrimet, letërkëmbimet, testamentet, gazetat etj. V GHistorianët e matin kohën me javë dhe muaj. V GHistoria e familjes është e rëndësishme për çdo njeri. V GNë pemën e familjes përfshihet vetëm familjarët më të gushtë. V G


nxënësve) Mësimi mund të zhvillohet në disa mënyra:

a) Mund të zhvillohet në formën e konkursit, ku përforcohen njohuritë e marra në këtë tematikë. Për këtë ndihmo- jnë pyetjet e mëposhtme ose pyetjet e aparatit pedagogjik të secilit mësim.

b) Mund të zhvillohet si vlerësim portofoli, ku mësuesi/ja vlerëson detyrat e portofolit, si dhe nxënësit vlerësojnë veten për detyrat që kanë bërë si p.sh.: Pema e familjes, intervista etj.

Familja në të kaluarën Familja sot

LIBËR MËSUESI

56

Plotëso fjalitë

Burimet historike shërbejnë për të zbuluar se…….....……..…………………… dhe ……………....... janë burime historike. Familja është një grup i përbërë nga ………….......……. Rolin kryesor në familjen patriarkale e kishte……………..

Krahaso. Gjej çfarë kanë të përbashkët dhe çfarë kanë ndryshe familja në të kaluarën dhe familja sot.

Të përbashkëtat

Çfarë do të ndodhte nëse nuk do të kishte burime historike?..........................................................................................................................……………………………………………………………………….

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lendës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, shfrytëzimin e të dhënave, për arsyetimin shkak-pasojë etj.

TEMATIKA 2. LOJËRAT, ARGËTIMET, FESTAT DHE FESTIMET

MËSIMI 1

Tema: Lojërat dhe argëtimet në lashtësi

Data

Lënda: HistoriTema mësimore:Lojërat dhe argëtimet në lashtësi

Situata e të nxënitLojërat olimpike.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• tregon si lindën lojërat dhe argëtimet në lashtësi;• liston disa lojëra që luheshin në lashtësi nga të

rriturit dhe fëmijët.

Konceptet/ Fjalët kyç:• lojë• argëtim• lashtësi

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, tabak letre ose karton, lapustila.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë, komunikim dhe edukimi fizik


HISTORIA

57

a) Parashikimi: Lojë me role. Pyetje përgjigje Lexohet me role situata e dhënë në tekst. Diskutohet rreth saj:-Çfarë janë lojërat olimpike?-Ku zhvillohen ato?-Çfarë simbolizonte pishtari? Etj.

b) Ndërtimi i njohurive: Punë me tekstin. Mbajtje shënimesh, prezantimNdahen nxënësit në 3 grupe.Secili grup do të lexojë një pjesë mësimi dhe do të prezantojë para klasës me anë të përfaqësuesve të tyre. Grupi 1 do të punojë për çështjen “Si lindën lojërat e para”Grupi 2 do të punojë për çështjen “Lojërat në Egjiptin e lashtë” Grupi 3 do të punojë për çështjen “Lojërat në Greqinë e lashtë”

Nxënësit do të mbajnë shënime duke nxjerrë karakteristikat kryesore për secilën çështje në një tabak letre. Mësuesi/ja i ndjek nga afër punën e tyre.Secili grup bën prezantimin e punës duke i ngjitur fletët në dërrasën e zezë sipas radhës që janë në tekst.

c) Përforcimi: Analizë e ilustrimeveMe anë të figurave në tekst (mund të përdoret teksti digjital), nxënësit analizojnë lojërat që luheshin në të kaluarën. Në figurën 1, imitimet e gjuetisë.Në figurën 2, loja me zare e egjiptianëve të lashtë. Në figurën 3, loja e shahut.Në figurën 2, loja e mundjes.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, analizën, për punën individuale dhe në grup.

MËSIMI 2

Tema: Lojërat popullore në vendin tonë

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Lojërat popullore në vendin tonë Situata e të nxënitNjë lojë popullore

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• liston disa lojëra të hershme popullore të vendit tonë;• klasifikon lojërat popullore sipas llojit;• argumenton për rëndësinë e lojërave popullore.

Konceptet/ Fjalët kyç:• lojëra popullore• argëtim

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, mjete sipas lojës.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, edukim fizik.


LIBËR MËSUESI

58

Lidhja me fushat e tjera ose temat ndërkurrikulare:Gjuhë dhe komunikim, edukim fizik.

Ecuria e zhvillimit të mësimit (Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve:a) Parashikimi: Bisedë- Çfarë lojërash popullore dini ju?Përgjigjet e nxënësve shkruhen në dërrasën e zezë.

b) Ndërtimi i njohurive. Lexim, diskutim, ndërtim skemeNxënësit lexojnë në heshtje me qëllim për të plotësuar skemën që ka ndërtuar mësuesi/ja në dërrasën e zezë.

Emri i lojës Lloji i saj Çfarë rëndësie ka

mundje lojë force argëton, forcon trupin

topa luftash lojë shkathtësie argëton, të shkathtëson

gjëegjëza lojë mençurie dhe logjike argëton, stërvit trurin

….

Kjo tabelë plotësohet së bashku me nxënësit.

c) Përforcim: AnalizëAnalizohen fotot e tekstit dhe fotot të tjera të tekstit digjital ku emërtohen llojet e lojërave, tregohet lloji i tyre dhe çfarë rëndësie kanë.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.Detyra:Pyetja 3, f. 27. (Përgatitje për orën e ardhshme)

MËSIMI 3

Tema: Lojërat popullore sot (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Lojërat popullore sot (Veprimtari praktike)

Situata e të nxënitLojëra që luhen sot.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• luajnë lojëra popullore sipas rregullave;• shpjegojnë rregullat e lojës.

Konceptet/ Fjalët kyç:• lojë popullore• rregulla

HISTORIA

59

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, mjete sipas llojit të lojërave.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareEdukim fizik, gjuhë dhe komunikim

Mjetet e punës: Sipas lojërave Vendi: Oborri i shkollës ose sheshi në lagje.


Lojë

Veprimtaritë e mësuesit Veprimtaritë e nxënësve

Cakton jurinë së bashku me nxënësit që mund të jenë mësues, nxënës apo dhe prindër.

U kërkon nxënësve që para se të fillojë loja të emërto- jnë emrin e lojës, rregullat e saj dhe qëllimin.Ndjek që lojërat të zhvillohen sipas rregullave.

Nxënësit ndahen në grupe sipas lojës.

Zhvillojnë lojërat sipas rregullave.

Bëjnë vlerësim të lojës së shokëve.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lendës, për zbatimin në praktikë të lojërave, për bashkëpunimin me njëri tjetrin.

MËSIMI 4

Tema: Festat popullore tradicionale

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Festat popullore tradicionale Situata e të nxënitSituata e leximit Jona-gjyshi

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:tregon se si kanë lindur festat popullore tradicionale;

liston disa festa popullore tradicionale;tregon si festohen disa festa tradicionale.

Konceptet/ Fjalët kyç:festë festoj traditë

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, foto nga festat të

ndryshme popullore.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim dhe qytetari.


60

Festa popullore

LIBËR MËSUESI

a) Parashikimi: Lojë me role, stuhi mendimiLexohet me role situata në tekst mes Jonës dhe gjyshit.Mësuesi/ja u kërkon nxënësve të thonë disa festa popullore që ata dinë dhe i shkruan në

tabelë. Njerëzit u faleshin perëndive Njerëzit i gëzoheshin ardhjes së pranverës

Argëtime në kohën e lirë Shprehnin gëzimet e jetës së përditshme

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutimFestat popullore tradicionale të popullit tonë janë disa. Njëra prej tyre që festohet nga të gjithë shqiptarë është dhe Dita e Verës, e cila është shpallur edhe festë zyrtare.Festohen nga të gjithë shqiptarët.Në lashtësi festat bëheshin për t’iu falur perëndive për t’i mbrojtur nga e keqja. Festat shoqëroheshin me ushqime, gëzim e hare, këngë e valle.Ilirët e lashtë festonin festa në të gjitha stinët.Shumë festa janë trashëguar e kanë ardhur deri në ditët e sotme.Diskutohet rreth festave në tekst dhe bëhet lidhja me festat e sotme, si p.sh., Dita e Verës, e Baba Tomorit, e Shën Gjergjit etj.

c) Përforcim: Punë individualePunohet në tekst ose në fletoren e punës linja e kohës e festat e dhëna.Nxënësit shkëmbejnë me njëri-tjetrin dhe vlerësojnë si është plotësuar linja e kohës së festave.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:Ushtrimi 2 në faqe 29, festat e zonës.

MËSIMI 5

Tema: Festat kombëtare dhe zyrtare

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Festat kombëtare dhe zyrtare Situata e të nxënitSituata në tekst mes Jonës dhe mamit.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• liston festat kombëtare zyrtare;• tregon datat e festave kombëtare zyrtare;• dallon festat kombëtare nga festat e tjera.

Konceptet/ Fjalët kyç:• festë kombëtare• festë zyrtare• festë fetare.

HISTORIA

61

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike: teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim dhe qytetari.


a) Parashikimi: Lojë me role, diskutimLexohet me role situate e tekstit Jona-mami. Ditëlindjet e njerëzve, ditëlindjet e shteteve. Shtrohet pyetja: Si quhet ndryshe ditëlindja e vendit tone. Nxënësit japin mendimet e tyre.

b) Ndërtimi i njohurive: INSERT. Punë individuale me tekstin

E dija E dija ndryshe Nuk e dija Nuk e kuptoj

Ѵ - + ?

Diskutohet me nxënësit rreth koncepteve që nuk kuptojnë apo kanë pyetje.

c) Përforcimi: Punë në çiftPlotësohet rubrika “Bëhu historian”. Skema ku bëhet klasifikimi i festave dhe tabela ku përcaktohen festat, llojet e tyre dhe datat kur festohen.


Detyra:Përgatitjet për mësimin e ardhshëm për festat e krahinës ( shiko mësimin e ardhshëm)

MËSIMI 6

Tema: Festat e krahinës sime (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Festat e krahinës sime (Veprimtari praktike)

Situata e të nxënitFestojmë së bashku.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• liston festat e krahinës;• flet për mënyrën se si festohen këto festa.

Konceptet/ Fjalët kyç:• festë• festim• krahinë.

LIBËR MËSUESI

62

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, fletore pune, fotografi, veshje festive, receta gatimi, aparat fotografik etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurri- kulareGjuhë dhe komunikim, art pamor dhe qytetari.


Shkrim, interpretim, fotografim, prezantim.Mësuesi/ja ka ndarë grupet dhe detyrat që orën e kaluar. Grupi I ka bërë një shkrim për historinë e festës së krahinës.Grupi II ka mbledhur të dhëna për këngë dha valle që shoqërojnë festën e krahinës. Grupi III ka mbledhur të dhëna për lojëra që luheshin gjatë festave të krahinës.Grupi IV Veshje ose foto të veshjeve karakteristike që përdoreshin në këto festa. Grupi V Receta apo gatime tradicionale të kësaj festave të krahinësGrupi VI Foto të marra ndër vite nga festime të krahinësSecili grup do të bëjë prezantimin e detyrës që ka, duke shpjeguar, imituar këto festa.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin.

TEMATIKA 3: MITE DHE LEGJENDA

MËSIMI 1

Tema: Mitet dhe legjendat

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Mitet dhe legjendat Situata e të nxënitSituata në tekst Jona dhe babi: historia e krijimit të botës.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• tregon se çfarë janë mitet;• tregon se çfarë janë legjendat;• tregon një mit apo legjendë që di.

Konceptet/ Fjalët kyç:• mit• legjendë• krijim fantastik

Burimet, materialet dhe mjetet didaktike:teksti i nxënësit, teksti digjital, libra jashtëshkollorë me

legjenda dhe mite.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim


HISTORIA

63

a) Parashikimi: Lojë në role, diskutim ideshLexohet me role situata në tekst. Nxënësit diskutojnë rreth ndryshimit të historisë së krijimit të tokës te libri që i ka blerë babi Jonës për ditëlindje dhe historisë së gjyshes.Nxënësit diskutojnë rreth këtij ndryshimi dhe mund të thonë dhe ndonjë variant tjetër që ata kanë dëgjuar.

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutimMitet - histori gojore Mitet - histori fantastikeMitet lindën si shpjegim për dukuritë natyrore që nuk i shpjegoni dot.

Legjendat - rrëfime fantastike.Legjendat histori gojore.Legjendat mbështeten një ngjarje, vend apo personazh real.Nxënësit diskutojnë rreth këtyre pikave dhe ilustrojnë me shembuj ndonjë histori miti apo legjende p.sh.: me Skënderbeun, Rozafën Librat “Legjenda dhe vende shqiptare” dhe “Legjenda dhe balada shqiptare” nga shtëpia botuese “Albas” përmbajnë mite dhe legjenda për vende dhe heronj shqiptarë.

c) Përforcimi: LojëLuhet loja telefoni i prishur me qëllim për të kuptuar më mirë kalimin e një historie gojë më gojë dhe ndryshimet që pëson ajo gjatë rrugës.


Detyra:Shkrimi i një legjende apo miti.

MËSIMI 2

Tema: Historia gojore dhe miti e legjenda

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Historia gojore dhe miti e legjenda Situata e të nxënitSituata në tekst për shpatën e Skënderbeut.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• dallon një ngjarje reale nga ngjarja imagjinare.• dallon historinë nga legjenda dhe nga miti.

Konceptet/ Fjalët kyç:• ngjarje reale• ngjarje imagjinare• histori gojore• mit legjendë.

LIBËR MËSUESI

64

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, libra me mite dhe legjenda.



a) Parashikimi: Lojë me roleLexohet me role situate në tekst historia e shpatës së Skënderbeut. Nxënësit japin mendimin e tyre nëse është fakt i vërtetë apo fantazi

b) Ndërtimi i njohurive: Lexim, diskutim, analizë.

Historia Fakte

Flasim për jetën tonë Fakte reale

Ditari personal Fakte reale

Ëndërrime Ngjarje imagjinare

Përralla Ngjarje imagjinare

Kujtime Ngjarje reale

Miti Ngjarje imagjinare

Legjenda Ngjarje imagjinare

Lexohet legjenda për liqenin e Pogradecit. Bëhet analizë e elementëve fantastikë dhe atyre realë.

c) Përforcimi: Punë individuale në tekst, diskutimPunohet rubrika “Provo veten”.Nxënësit lexojnë historinë për Skënderbeun dhe do të përcaktojnë se çfarë është, mit apo legjendë. Nxënësit do të dallojnë dy elemente reale dhe dy të trilluara në këtë pjesë.


Detyra:Parapërgatitje për veprimtarinë praktike studimi i një miti apo legjende nga zona ku banojnë.

HISTORIA

65

MËSIMI 3

Tema: Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike)(Ora I)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Mite dhe legjenda të zonës sime(Veprimtari praktike)

Situata e të nxënit:Film vizatimor (për një mit)P.sh., mund të shihet filmi Herkuli, i cili është dhe në shqip, i cili flet për një figurë mitologjike etj. Mund ta gjeni edhe në linkun: https://www.youtube.com/watch?v=yuoAiqF3d-M

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• bën punë kërkimore për një mit apo

legjendë nga zona ku banon;• tregon se çfarë burimesh përdor për të

gjetur dhe studiuar legjendën apo mitin.• analizon një legjendë apo mit.

Konceptet/ Fjalët kyç:• legjendë• mit• gojëdhënë.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, libra me tematikë mite apo legjenda, mjete të TIK-ut për prezantim etj.



Analizë, hartim rregullash të një pune kërkimoreShihet një film vizatimor i përgatitur më parë, ose nga libri digjital.Orën e parë përqendrohet në punën me tekstin. Duke analizuar legjendën “Liqeni i luleve” dhe “Sofra e Skënderbeut” Për secilën pjesë do të përcaktohet se çfarë është mit apo legjendë dhe si ka ardhur deri në ditët tona. Studiohen elementet reale dhe imagjinare në të.Përgatiten për orën e ardhshme lista me hapat e punës që do të ndjekin për gjetjen dhe analizën e mitit dhe legjendës së vendbanimit të tyre.1. Përcaktohet tema që do të punojnë (janë të ndihmuar edhe nga detyra e orës së kaluar)2. Do të sigurohen për të marrë informacion ngamë shumë se një burim gojor. P.sh., do të intervistojnë dy persona

për të njëjtën histori.3. Do të kërkojnë informacion nga burime të shkruara në se ka.4. Do të rishkruajnë historinë që mësuan duke përshtatur një variant që mbështetet në burimet që morën

informacionin.5. Do të bëjnë prezantimin.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive,për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin.

LIBËR MËSUESI

66

MËSIMI 4

Tema: Mite dhe legjenda të zonës sime (Veprimtari praktike)(Ora 2)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Mite dhe legjenda të zonës sime(Veprimtari praktike)

Situata e të nxënit:Lista me hapat e punës

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• bën punë kërkimore për një mit apo legjendë nga

zona ku banon;• tregon se çfarë burimesh përdor për të gjetur

dhe studiuar legjendën apo mitin;• analizon një legjendë apo mit

Konceptet/ Fjalët kyç:• legjendë• mit• gojëdhënë

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, libra me temë mite apo

legjenda, mjete të TIK-ut për prezantim etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, TIK


a) Prezantim, përdorimi i TIK-ut

Ora e dytë: Prezantim, vlerësim dhe vetëvlerësimNxënësit bëjnë prezantimet e punës së tyre, si dhe vlerësojnë punët e shokëve e të shoqeve, si dhe japin vlerësim për veten.Shënim: Kjo detyrë mund të shërbejë dhe si detyrë për portofolin e nxënësit

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin.

Objekte social- kulturore Objekte historiko- kulturore

HISTORIA

67

TEMATIKA 4. Zona dhe vendi im

Mësimi 1

Tema: Objekte historike dhe kulturore

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Objekte historike dhe kulturore Situata e të nxënit:Situata në tekst e Jonës dhe mamit.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• tregon çfarë janë objektet historike dhe kulturore;• dallon disa objekte historike dhe kulturore;• flet për rëndësinë e objekteve historike dhe kulturore.

Konceptet/ Fjalët kyç:• objekt historik• objekt social• objekt kulturor.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, foto dhe kartolina të objekteve historike dhe social kulturore, tabak letre ose karton, lapustila.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurriku- lareGjuhë dhe komunikim, qytetari


a) Parashikimi: Lojë me role, diskutimLexohet me role situata e Jonës me mamin për broshurën që përmban objektet social-kulturore të vendit. Nxënësit sjellin shembuj të tjerë të objekteve social-kulturore zonës ku banojnë.

b) Ndërtimi i njohurive. Diskutim, punë në grupeMe anë të tekstit digjital ose me anë të kartolinave diskutohet rreth objekteve që shohin duke përcaktuar llojin e tyre. P.sh.: një foto kinemaje, një muze historik, një objekt arkeologjik etj.

Ndahen nxënësit në dy grupe.Grupi 1 studion pjesë të objekteve social-kulturore. Grupi 2 studion pjesën e objekteve historiko- kulturore.Të dy grupet punojnë duke treguar pse shërbejnë këto objekte dhe duke listuar disa objekte të tilla.

c) Përforcim: Diagrami i VenitPunohet Diagrami e Venit për dy grupet e objekteve.Nxënësit do të përcaktojnë veçoritë dhe të përbashkëtat e objekteve social kulturore dhe atyre historike.

Të përbashkëtat

LIBËR MËSUESI

68

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive,për punën kërkimore, Për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin.

Detyra:Shkrim i lirë. Përshkruaj një objekt social- kulturor apo historik të vendbanimit tuaj.

MËSIMI 2

Tema: Ngjarje të rëndësishme historike

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Ngjarje të rëndësishme historike Situata e të nxënit:Situata e leximit në tekst.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• liston disa ngjarje të rëndësishme për vendin tonë;• tregon datat kur kanë ndodhur këto ngjarje

të rëndësishme;• shpjegon pse janë të rëndësishme këto ngjarje

historike.

Konceptet/ Fjalët kyç:• datë historike• ngjarje historike.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, fletore shënimesh ose letër A4, lapsa etj.



a) Parashikimi: Vëzhgim/diskutimMe anë të tekstit digjital paraqitet një galeri fotosh nga muzeu, ku tregohen foto nga ngjarje e rëndësishme dhe diskutohen çfarë dinë për to.

b) Ndërtimi i njohurive: INSERT. Punë individuale me tekstin


Ѵ - + ?

Shpjegohen nga mësuesi/ja paqartësitë që kanë nxënësit për ngjarjet. Secila ngjarje shoqërohet me foto.

HISTORIA

69

c) Përforcimi: Punë individuale me tekstinDo të punohen rubrikat e aparatit pedagogjik “Provo veten”.Në tekst do të plotësohet linja e kohës me ngjarjet e rëndësishme historike.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore,për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin.

Detyra:Pika 2, f.aqe 43.

MËSIMI 3

Tema: Figura të rëndësishme historike

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Figura të rëndësishme historike Situata e të nxënit:Situata në tekst: Biseda e Jonës me babin

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• përmend disa emra të figurave të

rëndësishme historike;• argumenton se pse këta njerëz janë figura

historike më rëndësi;• përshkruan figurën historike që pëlqen më shumë.

Konceptet/ Fjalët kyç:• figurë historike• atdhetar.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, foto të figurave historike.



70

LIBËR MËSUESI

a) Parashikimi: DiskutimDiskutim rreth situatës tre vëllezërit Frashëri.- Çfarë kontributi kanë dhënë ata për atdheun?Nëse nxënësit nuk kanë përgjigje të sakta, ato shtjellohen gjatë orës. Gjatë kësaj ore mësuesi/ja sugjeron edhe libra nga seria “Mua më quajnë”, të shtëpisë botuese “Albas”, ku nxënësit mund të zgjedhin një figurë të rëndësishme historike të vendit tonë dhe të flasin për kontributin e tij për vendin. Këta libra janë mjaft të këndshëm dhe japin fakte interesante rreth jetës dhe veprimtarisë të secilës figurë historike.

b) Ndërtimi i njohurive: Shpjegim, diskutim, punë me tekstinNxënësit lexojnë në heshtje mësimin duke u përqendruar te pyetjet që shkruan mësuesi/ja në dërrasën e zezë:-Kush janë disa figura të rëndësishme historike?-Pse janë të rëndësishëm këta njerëz?-Çfarë aktiviteti kanë pasur gjatë jetës së tyre?

c) Përforcimi: Shkrim i lirëDo të përshkruajnë një nga figurat historike që mësuan.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

MËSIMI 4

Tema: Ekskursion në vende dhe objekte historike (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Ekskursion në vende dhe objekte historike (Veprimtari praktike) Situata e të nxënit:

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• liston disa objekte historike;• tregon për vlerat e objekteve historike;• argumenton pse kanë rëndësi këto objekte.

Konceptet/ Fjalët kyç:• ekskursion• objekt historik.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, objektet historike.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, edukim fizik, arte.


HISTORIA

71


I njeh me qëllimin e ekskursionit.

Udhëzon nxënësit që të mbajnë shënime për objektet që shohin për ta dalluar vlerat e tyre historike.

Kanë përgatitur mjetet e duhura për ekskursionin si fletore shënimesh, aparat fotografik etj.Mbajnë shënim dhe bëjnë fotot objekteve që vizitojnë duke u bazuar në modelet e tekstit të nxënësit.

Nëse nuk është e mundur për të bërë një ekskursion, ky mësim mund të zhvillohet si ekskursion virtual me anë të tekstit digjital.

Në mungesë të tekstit digjital dhe pamundësisë së ekskursioni,t mund të diskutohet rreth objekteve historike të vendit tonë që janë në tekstin e nxënësit.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për punën kërkimore, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri- tjetrin.

Detyra:Të ruhen shënimet për mësimet e ardhshme “Studioj një histori të zonës sime”.

MËSIMI 5

Tema: Simbolet kombëtare

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Simbolet kombëtare Situata e të nxënit:Kënga e Himnit Kombëtar

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• dallon simbolet kombëtare të shtetit shqiptar;• përshkruan ndryshimet që ka pësuar flamuri

i shqiptarëve gjatë kohërave;• përshkruan ndryshimet që ka pësuar stema

e Republikës gjatë kohërave.

Konceptet/ Fjalët kyç:• simbol kombëtar• flamur• himni i flamurit• stemë

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, flamur shqiptar, magnetofon, regjistrim i himnit kombëtar në CD, stemë e Republikës së Shqipërisë, teksti digjital.



a) Parashikimi: Këndim, diskutimVendoset në magnetofon kënga e Himnit Kombëtar. Këndohet dhe bisedohet çfarë dinë rreth saj.

LIBËR MËSUESI

72

Simbolet kombëtare

Stema e Republikës së Shqipërisë Flamuri i shqiptarëve Himni Kombëtar i Shqipërisë

Himni KombëtarRreth flamurit të përbashkuar Me një dëshir` e një qëllim, Të gjith` atij duk` ju betuarTë lidhim besën për shpëtim. Prej lufte veç ai largohetQë është lindur tradhëtor, Kush është burrë nuk friksohet,Po vdes, po vdes si një dëshmor!

Në dorë armët do t`i mbajmëTë mbrojmë atdhenë më çdo kënd, Të drejtat tona ne s`i ndajmë;Këtu armiqtë s`kanë vend.

Se Zoti vetë e tha me gojëQë kombet shuhen përmbi dhe, Po Shqipëria do të rrojë;Për të, për të luftojmë ne!

O flamur, flamur, shenj` e shenjtë, Te ty betohemi këtu,Për Shqipërin` atdhen` e shtrenjtë, Për nder` edhe lavdimn` e tu.Trim, burrë quhet dhe nderohet Atdheut kush iu bë theror;Për jet` ai do të kujtohetMbi dhe, nën dhe si një shenjtor!

b) Ndërtimi i njohurive: Të nxënit në bashkëpunimNdahet klasa në 3 grupe Grupi 1 Himni Kombëtar Grupi 2 Flamuri i shqiptarëveGrupi 3 Stema e Republikës së Shqipërisë.Secili grup prezanton se çfarë mësoi rreth çështjes. Mësuesi/ja plotëson skemën në tabelë me përgjigjet e nxënësve.

c) Përforcimi: VizatimVizatim sipas dëshirës i Flamurit apo Stemës së Republikës së Shqipërisë.


MËSIMI 6

Tema: Institucione të rëndësishme të shtetit shqiptar

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Institucione të rëndësishme të shtetit shqiptar

Situata e të nxënit:Situata në tekst e Jonës dhe babit. Shëtitje mes ndërtesave të rëndësishme në Tiranë.

HISTORIA

73

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• tregon disa nga institucionet më të rëndësishme të

shtetit shqiptar;• përcakton funksionet që ka secili prej tyre;• jep argument për rëndësinë e këtyre institucioneve.

Konceptet/ Fjalët kyç:• institucion i rëndësishëm• Kuvendi i Shqipërisë• Presidenca• Këshilli i Ministrave

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, foto me institucionet e rëndësishme shtetërore.



a) Parashikimi: Lojë me roleLexohet me role situate në tekst. Jona shëtit me babin pranë institucioneve të rëndësishme.

b) Ndërtimi i njohurive: INSERTPreferohet kjo teknikë pasi nxënësit janë të njohur me këto institucione nga jeta e përditshme, media etj.


Ѵ - + ?

Diskutohet me nxënësit çfarë dinin saktë dhe qartësohen me anë të shpjegimit për njohuritë që nuk i dinin, i dinin ndryshe apo nuk i kuptojnë.

c) Përforcimi: Pyetje-përgjigjeMe anë të tekstit digjital ose ne mungesë të tij tregohen foto të institucioneve të rëndësishme. Nxënësit do të përcaktojnë funksionin dhe të argumentojnë pse janë të rëndësishme.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:Kërkesa te rubrika “Bëhu historian”.

LIBËR MËSUESI

74

MËSIMI 7

Tema: Institucione të tjera

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Institucione të tjera Situata e të nxënit:Situata në tekst për nevojën e institucioneve të ndryshme.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• dallon disa institucione të rëndësishme në zonën e

tyre të banimit;• tregon për rolin e këtyre institucioneve;• argumenton për rëndësinë e këtyre institucioneve.

Konceptet/ Fjalët kyç:• institucion vendor• bashki• shkollë• polici• spital• postë.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, foto të këtyre institucioneve.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, edukim për shoqërinë.


a) Parashikimi i njohurive: Lojë me roleLexohet me role situate në tekst ku përmenden institucionet vendore dhe nevojat për to.

Ndërtimi i njohurive: Di-dua të di-mësova

DI Dua të di Mësova

Nxënësit do të shkruajnë ato kon- cepte apo njohuri që i kanë të qarta psh.: për shkollat, kinematë, postën, qendrat shëndetësore etj.

(Zakonisht nxënësit duan të dinë dhe nuk kanë të qartë njohuritë për bashkinë dhe këshillin bashkiak.)

Kjo plotësohet pasi mësuesi shpjegon dhe qartëson njohuritë që ata donin t’i dinin.

c) Përforcimi: Argumento në dyshe shkak-pasojëNjë nxënës do të përmendë një institucion vendor, kurse nxënësi tjetër do të argumentojë se çfarë do të ndodhte nëse nuk do të ishte ai institucion.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:Rubrika “Bëhu historian”.

HISTORIA

75

MËSIMI 8

Tema: Trashëgimia kulturore

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Trashëgimia kulturoreSituata e të nxënit:Situata në tekst. Biseda mes Jonës dhe gjyshit për këngët popullore.

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• kupton termin trashëgimi popullore;• dallon elemente të trashëgimisë popullore;• dallon trashëgiminë popullore material nga ajo

jomateriale.

Konceptet/ Fjalët kyç:• trashëgimi kulturore• trashëgimi materiale• trashëgimi jomateriale• UNESKO.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, foto me përmbajtje të trashëgimisë kulturore.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, qytetari, muzikë dhe art pamor.


a) Parashikimi: DiskutimLexohet dhe diskutohet situata në tekst, biseda mes Jonës dhe gjyshit për trashëgiminë e traditave kulturore në familje.

b) Ndërtimi i njohurive: Lexim, shpjegim, diskutimMësuesi/ja shpjegon konceptin trashëgimi kulturore si mënyrë jetese që përfshin traditat, objektet, shijet, vlerat morale etj. që trashëgohen nga të parët tanë brez pas brezi.Me anë të tekstit digjital apo fotove diskutohen objekte të ndryshme që i përkasin trashëgimisë kulturore, si p.sh.: ura, kala, vegla pune, veshje, ndërtesa dhe ato që nuk janë materiale si këngë, valle, zakone etj.Lexohet informacioni i dhënë rreth trashëgimisë kulturore që janë në mbrojtje nga UNESCO. (Shpjegohet çfarë është UNESCO, sigla e saj).

c) Përforcimi: Ilustrim me foto, shkrim i lirëParaqiten me anë të tekstit digjital foto dhe video nga trashëgimia kulturore. Nxënësit do të zgjedhin një element dhe do të bëjnë një shkrim për të. P.sh.: qyteti antik i Apolonisë, zakon dasme, gatim, veshje popullore etj.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit me gojë dhe me shkrim, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

Detyra:Pika 1 te rubrika “Bëhu historian”.

LIBËR MËSUESI

76

MËSIMI 9

Tema: Vizitë në muze (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Vizitë ne muze (Veprimtari praktike) Situata e të nxënit:Ekskursion

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• kupton çfarë është një muze;• liston objektet që ekspozohen në muze;• zbaton rregullat e sjelljes në një muze;

Konceptet/ Fjalët kyç:• muze• vizitë• objekte historike.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, teksti digjital, objektet në muze.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: Gjuhë dhe komunikim, art pamor, qytetari, edukim fizik.



Mësuesi/ja i njeh me qëllimin e vizitës në muze. I udhëzon se çfarë do të vëzhgojnë.U shpjegon në se nuk ka ciceron. Udhëzon të mbajnë shënime.U tregon rregullat e sjelljes në muze.

Nxënësit dëgjojnë shpjegimin e mësueses apo të cicero- nit. Mbajnë shënime për objektet që u interesojnë.Skicojnë ndonjë objekt që u pëlqen.Zbatojnë rregullat e sjelljes në muze duke mos prekur gjë me dorë. Nuk fotografojnë në se nuk lejohet. Nuk flasim me zë të lartë etj.

Nëse nuk është e mundur që ky mësim të zhvillohet në muze, mësuesi/ja prazanton me anë të tekstit digjital foto dhe video të muzeve të ndryshme të vendit tonë.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, për zbatim rregullash, për bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

MËSIMI 10

Tema: Ekspozitë me objekte historiko-kulturore (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Ekspozitë me objekte historiko-kulturore (Veprimtari praktike)

Situata e të nxënit:Ekspozitë

HISTORIA

77

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• liston disa objekte të trashëgimisë kulturore të

zonës;• përshkruan një objekt të trashëgimisë së familjes

apo zonës;• bën punë kërkimore për gjetjen e një objekti

të trashëgimisë kulturore.

Konceptet/ Fjalët kyç:• objekte historike• objekte kulturore• ekspozitë

Burimet, materialet dhe mjetet didaktiketeksti i nxënësit, fletore pune, objekte të ndryshme të trashëgimisë kulturore të familjes.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulareGjuhë dhe komunikim, qytetaria, art pamor.


nxënësve) Kërkim, fotografim, përshkrim, prezantim

Veprimtaria e mësuesit Veprimtaria e nxënësit

Ka udhëzuar më parë për këtë veprimtari.U ka treguar rregullat që do të ndjekin për realizimin e ekspozitës:Kërko ndihmën e të rriturve për gjetjen e objektit dhe funksionin e tyre. Mëso se si është historia e tij ( nga ka ardhur, kush e ka blerë, punuar etj). Plotëso skedën për objektin (shiko në tekst). Bëji një foto në se e ke të mundurKujdesu mos ta dëmtosh. Bëj prezantim të objektit.Fut në portofolin e të nxënit, skedën me foton e objektit etj

Kërkon tek të afërmit e tij për objektin që do të ekspozojnëMëson për historinë, funksionin, moshën, vlerën e tij. Plotëson skedën për objektin.Bën foto të objektitBën prezantimin para klasësKujdeset që ta mirëmbajnë gjatë ekspozitës Vlerëson dhe vetëvlerëson punën.Ruan materialet për portofolin e të nxënit.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, prezantimin, vlerësimin dhe vetëvlerësimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

MËSIMI 11

Tema: Shqiptarë të famshëm

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Shqiptarë të famshëmSituata e të nxënit:“Biseda mes Jonës dhe mamit për të shkuar në koncert të një këngëtareje të famshme shqiptare.”

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• - liston disa shqiptarë të famshëm;• - tregon se pse janë të famshëm;• - flet me argument për kontributin e këtyre

njerëzve të famshëm.

Konceptet/ Fjalët kyç:• shqiptar i famshëm,• kontribut• veprimtari.

LIBËR MËSUESI

78

Burimet, materialet dhe mjetet didaktikeTeksti i nxënësit, teksti digjital, foto të shqiptarëve të famshëm.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare Gjuhë dhe komunikim, edukim për shoqërinë muzikë dhe arte pamore


a) Parashikimi: DiskutimDiskutohet situata në tekst. Biseda e Jonës me mamin për koncertin e Rita Orës një këngëtare e famshme shqiptare.

b) Ndërtimi i njohurive: Punë në grupeNdahen nxënësit në grupe. Me tekstin përpara ose duke ndjekur tekstin digjital, ata do të studiojnë shqiptarët e famshëm sipas fushave që përcakton mësuesi/ja:Grupi 1. Shqiptarë të famshëm në muzikë.Grupi 2. Shqiptarë të famshëm në çështje kombëtare. Grupi 3. Shqiptarë të famshëm në shkencë.Grupi 4. Shqiptarë të famshëm në kinematografi. Grupi 5. Shqiptarë të famshëm në letërsi.

Emri i njeriut të famshëm Kontributi i tij

P.sh.: Aleksandër Moisiu Aktor i suksesshëm dhe i famshëm në botë

c) Përforcim: Lojë enigmëNjë nxënës do të mendojë një nga shqiptarët e famshëm që është në tekst. Nxënësit do ta gjejnë atë duke numëruar deri në 5 variante.Nxënësit orientohen të fillojnë me pyetje rreth fushës, pastaj gjinisë dhe pastaj me emra. P.sh/: 1. Është i fushës së artit? Po, Jo.2. ( Nëse po ) Është femër? ( Nëse Jo pyetet për një fushë tjetër) Është i fushës së shkencës?

3. Është Ilir Kerni? …Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.Detyra:Pika 2 e rubrikës “Bëhu historian”.

HISTORIA

79

MËSIMI 12

Tema: Heroi im (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Heroi im (Veprimtari praktike)Situata e të nxënit:Si të kërkojmë të dhëna për figura të rëndësishme të vendbanimit?

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• kërkon informacion rreth një njeriu të

rëndësishme të zonës ku banon;• tregon kush janë njerëz të rëndësishëm;• argumenton se çfarë e bën atë njeri të rëndësishëm.

Konceptet/ Fjalët kyç:• Figurë e rëndësishme• Hero• Frymëzim

Burimet, materialet dhe mjetet didaktikeTeksti i nxënësit, burime të shkruara, burime gojore, bllok shënimesh, fletore punë, foto, mjete të TIK-ut për prezantim etj.

Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare Gjuhë dhe komunikim, edukim për shoqërinë, arte pamore, TIK.


Punë kërkimore, fotografim, përshkrim, prezantim

Veprimtaria e mësuesit Veprimtaria e nxënësit

-U ka dhënë udhëzime ditë më parë për realizimin e kësaj teme.-Udhëzon si do të veprojnë konkretisht për realizimin e saj:-Udhëzon të zgjedhin një person që është frymëzim për ta në një fushë të caktuar si: sport, kulturë, arsim etj.-Shpjegon se çfarë të informacioni u duhet për këtë.- Udhëzon të mbështete në burime gojor, burime të shkruara, burime figurative.- Udhëzon si do organizojnë informacionin e mbledhur dhe si mund të bëjnë një prezantim të mirë duke përdorur mjete te TIK-u.-Vlerëson punën e nxënësve.

Përzgjedhin personin që ka një kontribut të shoqëri dhe që është frymëzim për ta.Kërkojnë informacion duke u mbështetur në burime të ndryshme: gojore, me shkrim, figurative.Mbajnë shënime për kërkimet e tyre. Koleksionojnë foto të personit.Rishkruajnë historinë e tij duke u mbështetur tek cilësitë, kontributi, etj.Bëjnë prezantimin duke u mbështetur në TIK apo me poster, album etj.Bëjnë vlerësim dhe vetëvlerësim.Mund ta përdorin si detyrë për portofolin e të nxënit.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohen për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit, argumentimin,punë kërkimore, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

80

LIBËR MËSUESI

MËSIMI 13

Tema: Studioj një histori të zonës sime (Veprimtari praktike)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Studioj një histori të zonës sime(Veprimtari praktike)

Situata e të nxënit:Studim i një historie të zonës

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• përzgjedh një tematikë të caktuar për ta studiuar;• bën punë kërkimore për të mbledhur

informacionin e duhur;• shfrytëzon burimet të ndryshme për gjetjen

e informacionit;• shkruan historinë e zonës në një fushë të caktuar;• prezanton punë e tij.

Konceptet/ Fjalët kyç:• histori• burim historik• kërkim.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktikeTeksti i nxënësit, libri digjital, fletore, aparat fotografik, letër A4, letër tabak, lapustila, laptop etj.



nxënësve) Shpjegim, organizim


Në këtë orë mësuesi udhëzon dhe shpjegon se çfarë do të bëjnë nxënësit.-Caktimi i temës për të cilën do të studiojnë.- Udhëzo si do ta përftojnë informacionin.- Ndan grupet e punës- Jep kriteret e vlerësimit të punës: zgjedhje teme, informacion bollshëm, prezantim.

Nxënësit zgjedhin një temë të caktuar që do të studiojnë p.sh.: historinë e emrit të vendbanimit, historinë e një heroi të zonës, historinë e një ngjarje të rëndësishme etj.Marrin shënim udhëzimet e mësuesit si do të zhvillojnë punën. Përgatisin listën e mjeteve që do u duhen për realizmin e punës. Diskutojnë në grup për ndarjen e detyrave nëse do të punojnë në grup.

Vlerësimi:Gjatë orës së parë vlerësohen vetëm për pjesëmarrjen aktive.

Detyra:Mbarimi i procesit të detyrës.

HISTORIA

81

MËSIMI 14

Tema: Studioj një histori të zonës sime (Vlerësim portofoli)

Data

Lënda: Histori

Tema mësimore: Studioj një histori të zonës sime(Vlerësim portofoli)

Situata e të nxënit:Studim i një historie të zonës

Rezultatet e të nxënit Nxënësi/ja:• përzgjedh një tematikë të caktuar për ta studiuar;• bën punë kërkimore për të mbledhur

informacioni e duhur;• shfrytëzon burimet të ndryshme për gjetjen

e informacionit;• shkruan historinë e zonës në një fushë të caktuar.

Konceptet/ Fjalët kyç:• histori• burim historik• kërkim.

Burimet, materialet dhe mjetet didaktikeTeksti i nxënësit, libri digjital, fletore, aparat fotografik, letër A4, letër tabak, lapustila, laptop etj.



nxënësve) Shpjegim, organizim, prezantim.


Nxënësit bëjnë prezantimin.Do të quhet një prezantim i mirë nëse nxënësit kanë:

Mësuesi/ja ndjek Zgjedhur një temë interesante.prezantimin e punës së Kanë mbledhur informacion të bollshëmnxënësve. Kanë shfrytëzuar burime të ndryshme për gjetjen e informacionit.Vlerëson punë e bërë Kanë shkruar variantin e tyre të historisë mbështetur tek burimet.

Bëjnë prezantim të mirë.Përdorin TIK-un në prezantim.

Vlerësimi:Nxënësi vlerësohet për shkathtësitë në realizimin e kompetencave kyç dhe të lëndës, për interpretimin e njohurive, për mënyrën e të shprehurit,punë kërkimore, shfrytëzim të dhënash, prezantim, për punën individuale dhe bashkëpunimin me njëri-tjetrin.

3.Tekste për shkollat 9-vjeçare 94(4/9) (072) (075.2)2.Tekste për mësuesit1.Historia

CIP Katalogimi në botim BK Tiranë

Kolndreu, DritaHistoria 4 : libër mësuesi për tekstin shkollor / Drita Kolndreu ; red. Sevi Lami. – Tiranë, etj. : Albas, 2018 82 f. ; 20.5x27.5 cm.

ISBN 978-9928-258-27-4

Documents

Historia 4 - albas.alalbas.al/.../librat_shkollore/kl-4/word/Libri_Mesuesit_Historia_4.docx · Web viewLojë me role. Pyetje përgjigje, Punë me tekstin. Mbajtje shënimesh, prezan-