Hvernig skapar skólabragur skilyrði fyrir

nýsköpunarmennt?Svanborg R Jónsdóttir

Doktorsnemi og stundakennarivið Menntavísindasvið HÍ

Málstofa Sambands íslenskra sveitarfélaga

1.11.2010

Hvernig skapar skólabragur skilyrði fyrir nýsköpunarmennt?

• Upphaf nýsköpunarmenntar - hvað er nýsköpunarmennt?

• Hvers vegna – hvaða árangurs má vænta?

• Nýsköpunar- og frumkvöðlamennt á Íslandi

• Hvað gera nemendur - kröfur til kennarans

• Styðjandi skólabragur

3

Upphaf nýsköpunarkennslu Foldaskóli í Reykjavík

• Skólinn loksins í tengslum við umhverfið, raunveruleikann, atvinnulífið.

4

Hvað er nýsköpunarmennt?

• Námssvið, námsgrein – afmarkað viðfangsefni í skólastarfi• Þjálfa og kenna ákveðnar

aðferðir og færni til að finna lausnir og þróa hugmyndir

• Tæki til að nota almennt í skólastarfi t.d.:• til að þjálfa umhverfis- og

tæknilæsi• til að þjálfa og fjalla um

samskipti við umhverfi, nýtingu og samspil

• Byggir á ákveðinni uppeldis- og kennslufræði

5

Nýsköpunar- og frumkvöðlamennt

Námsgrein eða skólastefna sem eflir nýsköpunar- og frumkvöðlahugsun á öllum sviðum

Nýsköpunarmennt á öllum skólastigum

• Nýsköpunarmennt er þjálfun í aðferðum sem notaðar eru í verkfræði, viðskiptafræði, hönnun og listum á háskólastigi.

• Nýsköpunarmennt eða frumkvöðlamennt er í námskrá framhaldsskóla en mjög lítill hluti framhaldsskólanemenda nýtur slíkrar menntunar á Íslandi (rannsókn 2007).

• Nýsköpunarmennt hefur verið í námskrá grunnskóla frá 1999 en hefur einungis verið boðin sem formleg kennsla í innan við 10% íslenskra skóla (rannsókn 2005).

6

Ungt fólk er yfirleitt stútfullt af hugmyndum en stundum veit viðkomandi ekki af því.

Þjálfun í aðferðum nýsköpunarmenntar getur leyst hugmyndaauðgi úr læðingi.

Nýsköpunar- og frumkvöðlamennt

Hvers vegna nýsköpunar- og frumkvöðlamennt?

Árangur Wales

Nemendur í nýsköpunarmennt

Læra vinnulag sem felur í sér að:- Skoða og skilgreina umhverfi

sitt, efnislegt og félagslegt með það fyrir augum að breyta því og bæta.

- Finna upp nýja hluti/ferli, eða endurhanna hluti/ferli.

Stundum nýtt hlutverk – stundum hluti skólamenningarinnar

• Hrinda hugmyndum sínum í framkvæmd.

• Þjálfast í gagnrýninni hugsun og verklegri færni í hönnun, tækni, viðskiptum.

Nemendur í nýsköpunarmennt

• Tjá sig munnlega, myndrænt, skriflega og í leik.

• Ræða og kynna hugmyndir sínar og hlusta á hugmyndir annarra.

• Prófa , taka áhættu í hugsun og vinnu, fikta og kanna möguleika.

• Vinna sjálfstætt í mörgum verkefnum og taka ábyrgð á því frelsi.

Já það gæti alveg verið gagnlegt því ef það væri eitthvert vandamál hjá mér sem mig myndi langa til að leysa þá gæti ég leyst það. (Nemandi í viðtali)

10

Séstakar kröfur til nýsköpunarkennarans

• Skipuleggur starfið á þann hátt sem gefur nemendum tækifæri til að vinna á eigin forsendum

• Kennarinn býr til umhverfi, skapar aðstæður

• Nemendur eru frjálsir að vissu marki, vinna sjálfstætt

• Leggur dómarann til hliðar – er leiðbeinandi og styðjandi• Nemandinn er álitinn sérfræðingurinn í sínum eigin

hugmyndum • Kennari og nemandi jafnfætis (að hluta)

• Engin rétt og röng svör – má bulla.

Kennarinn og nýsköpunarmennt

• Stuðlar að ákveðnu vinnuferli – ferli sköpunar.

• Fræðir.• Hefur vald á nánum

samskiptum við nemendur – frelsi og skipulag í jafnvægi.

• Skapar tækifæri til tengsla milli skóla og foreldra og samfélags.

Það gekk mjög vel þegar þau voru búin að finna upp hlutinn og voru að fara að teikna hann á blað og skrifa hvað hann mundi gera. Og notagildið og hver væri markhópurinn. Og ákveða hvaða efni ætti að vera í hlutnum og allt þetta. Það er í rauninni veggspjalda-vinnan. Plús líkönin. (Kennari)

Skólabragur sem styður nýsköpunarmennt

- Nýsköpunarmennt viðurkennd í markmiðum skólans – áhersla í námskrá – dæmi GAV

- Margskonar sveigjanleiki - menning• Skipulag sem leyfir sveigjanleika í

tíma• Samþætting eðlilegur hluti af

skipulagi skólastarfsins – dæmi Ingunnarskóli

• Sveigjanleiki í námsaðstæðum (utan og innan skólans)

• Tengsl við umhverfi, áþreifanlegt og félagslegt

• Gert ráð fyrir sjálfstæðri vinnu nemenda og ábyrgð þeirra á verkefnum

Ég væri ekki að vinna hér ef það væri ekki góður starfsandi. Ég myndi færa mig eitthvað annað. Í þessum skóla erum við að gera tilraunir með nýja hluti og nýja nálgun og prófa eitthvað nýtt. Allir eru svo tilbúnir að prófa eitthvað nýtt. (Kennari )

Skólabragur og nýsköpunarmennt

• Aðstæður til sköpunar, nægjanlegt rými, tól og tæki

• Stjórnendur og samstarfsmenn taka virkan þátt

• Utanaðkomandi stuðningur og samstarf

• Virk kynning á nýsköpunarmennt sem mikilvægur hluti skólastarfsins

Ég mundi vilja hafa stærra pláss til að geyma alls konar efnivið, gætu bara tapað sér þar inni. Gætu gengið í allt og fengið efnivið, ef ég er að hugsa um þenna sköpunarkraft, að þau geti framkvæmt það sem þau vilja gera. (Kennari)

Kennari þarf að vera tilbúinn en einnig aðrir í skólanum, skólinn sem samfélag, stjórnendur og skipulag skólans

Styðjandi skólabragur

Skólastjórnendur og samstarfsfólk

• Viðurkenna mikilvægi nýsköpunarmenntar.

Nýsköpunarmennt í námskrá

Styðja með stundaskrárgerð.

• Styðja fjárhagslega við þarfir vegna nýsköpunarmenntar.

• Sjá fyrir virkri þátttöku samstarfsmanna.

• Styðja við sjálfstæða vinnu nemenda og að þeir axli ábyrgð.

• Taka þátt í að kynna nýsköpunarmennt fyrir samfélaginu.

Skólabragur með góð tengsl við nærsamfélag eflir nýsköpunarmennt

Skólinn vinni með viðhorf og væntingar samfélagsins til nýsköpunarmenntar

• Samfélagið ætlast til og styður við nýsköpunarmennt.

• Foreldrar áhugasamir og styðja við nýsköpunarmennt.

• Mikilvægi nýsköpunarmenntar viðurkennt sem ómissandi hluti

af skólastarfi.

• Sköpun og nýsköpun talin nauðsynlegur hluti af námi.

• Fjölbreytilegar matsaðferðir á gæði skólastarfs

• Matsaðferðir sem meta ferli og sköpun viðurkenndar

Samfélag mótar skólabragFljótsdalshérað með frumkvæði að

nýsköpunaráherslu í skólum í héraðinu