INFORMATIVNI BILTEN CSOa/Bilten/bilten-09-MNE.pdf · pojmom biznis ideje, tehnikama za njihovo pro-nalaženje, strukturom biznis plana, ... zadatak da plan detaljno razrade u skladu

I N F O R M A T I V N I B I L T E NC E N T R A Z A S T R U Č N O O B R A Z O V A N J E

B i l t e n o r a d u C S O - a * G o d i n a I I I * B r o j 9 * O k t o b a r - d e c e m b a r 2 0 1 2 . g o d i n e

Uvodna riječUvaženi/e čitaoci/čitateljke,

Centar za stručno obrazovanje (CSO) je uspješno priveo kra-ju još jednu radnu godinu. U novom (devetom) izdanju In-formativnog biltena bićete u prilici da se informišete o novim inicijativama i projektima koji su pokrenuti od strane CSO-a i njegovih brojnih partnera.U okviru Projekta MNE/011 uspješno su završeni radovi na adaptaciji i opremanju šest srednjih stručnih i mješovitih škola na sjeveroistoku Crne Gore, za potrebu realizacije praktične nastave. CSO je potpisao sporazum o saradnji sa Obrazovnom grupom „Zrinski“ iz Zagreba sa ciljem učestvovanja u kreiranju, pri-premi različitih projekata, akcija i programa, a sve u svrhu ra-zvoja i podizanja kvaliteta cjeloživotnog preduzetničkog učenja. Ove školske godine u Crnoj Gori osnovano je i registrovano 72 školska preduzeća za vježbu u 15 srednjih stručnih i mješovitih škola. U cilju boljeg rada i funkcionisanja preduzeća za vježbu Servis Centar PZV-a je uz materijalnu podršku austrijske or-ganizacije KulturKontakt inovirao postojeći sajt i od ove škol-ske godine uveo onlajn registraciju školskih preduzeća.Interna evaluacija je tokom 2012. godine bila jedna od značaj-nih aktivnosti CSO-a u okviru procesa obezbjeđivanja i una-pređivanja kvaliteta u srednjim stručnim školama.CSO je u saradnji sa austrijskom organizacijom KulturKon-takt uspješno završio prvi ciklus obuke nastavnika/ca za im-plementaciju inkluzije u srednjim stručnim i mješovitim ško-lama. Predstavnici Unije poslodavaca (UPCG), Centra za struč-no obrazovanje (CSO) i Crnogorskog turističkog udruženja (CTU) potpisali su Sporazum o realizaciji profesionalne prak-se za turističko-ugostiteljska zanimanja u srednjem stručnom obrazovanju, što bi trebalo da doprinese poboljšanju kvaliteta obrazovanja.CSO je uz podršku Ministarstva prosvjete i sporta i uz finan-sijsku podršku dvv international-a iz Njemačke uspješno rea-lizovao projekat „Lobiranje u obrazovanju odraslih“ sa ciljem podizanja svijesti o značaju obrazovanja odraslih za ekonom-ski i društveni razvoj.U nadi da ćete i dalje doprinositi kvalitetu našeg lista, želimo vam srećne novogodišnje praznike!

S poštovanjem,

Redakcija

U ovom broju:• SAJMOVI,SEMINARII

RADIONICE

• KONFERENCIJE,SASTANCIIOKRUGLISTOLOVI

• AKTUELNOSTI

• PREDSTAVLJAMO

Sporazum o saradnji između CSO-a i Obrazovne grupe Zrinski

Opremljen kabinet praktične nastave u SSŠ u Bijelom Polju

Sajmovi, seminari i radionice

Oktobar - decembar 2012. Bilten br. 92

Međunarodni sajam preduzeća za vježbu u Zagrebu

� U organizaciji Obrazovne grupe Zrinski, u Za-grebu je, 15. novembra 2012. godine, organizovan Međunarodni sajam učeničkih preduzeća. Na saj-mu, koji je bio održan u prostorijama Obrazovne grupe Zrinski, učestvovala su preduzeća za vjež-bu iz Hrvatske, Finske, Italije, Mađarske, Sloveni-je, Austrije i Crne Gore. Svoje usluge i proizvode je predstavilo pet preduzeća za vježbu iz Crne Gore i to iz: Podgorice, Nikšića, Budve i Herceg Novog.

� Učenici/e iz PZV „Royal Cosmetics“ iz SMŠ „Ivan Goran Kovačić“ osvojili/e su prvo mjesto u kate-goriji najboljeg poslovanja na sajmu, a učenici/e iz PZV „Honey Bee“ iz Srednje ekonomske ško-le „Mirko Vešović“ prvo mjesto za najljepši štand i prezentaciju preduzeća. Učešće predstavnika iz Crne Gore organizovano je uz podršku Servis Centra preduzeća za vježbu Crne Gore i uz finan-sijsku podršku austrijske organizacije KulturKon-takt. Osim učenika/ca i nastavnika/ca koji/e vode preduzeća, u crnogorskoj delegaciji su bili Srđan Obradović, koordinator crnogorskog servis cen-tra PZV, M. Dragićević, direktor Srednje mješovi-te škole „Ivan Goran Kovačić“ iz Herceg Novog i B. Đukić, direktor Srednje ekonomske škole „Mir-ko Vešović“ iz Podgorice.

Obuka nastavnika/ca iz Preduzetništva

� U oviru programa „Mladi preduzetnici“, CSO je organizovao prvi modul obuke nastavnika/ca iz

Preduzetništva, od 04. do 05. oktobra u prosto-rijama CSO-a. Obuku su pohađali/e nastavnici/e iz srednjih stručnih i mješovitih škola iz central-nog i južnog dijela Crne Gore, a predavači su bili R. Drobnjak asistent sa Ekonomskog fakulteta iz Podgorice i V. Bošković direktor Biznis inkubato-ra iz Podgorice. Nastavnici/e su se upoznali/e sa pojmom biznis ideje, tehnikama za njihovo pro-nalaženje, strukturom biznis plana, kao i metoda-ma za realizaciju nastavnog programa iz Predu-zetništva. Obuku su organizovali S. Obradović i S.Brkanović, savjetnici u Centru za stručno obra-zovanje.

Drugi i treći modul obuke nastavnika/ca stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave iz područja rada Poljoprivreda, prehrana i veterina

� Centar za stručno obrazovanje u saradnji sa Pro-jektom MNE/011, organizuje pet modula za obu-ku nastavnika/ca stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave iz područja rada Poljoprivreda, prehrana i veterina. U oktobru su realizovani dru-gi i treći modul obuke. Drugi modul je realizovan od 04. do 06. oktobra u Bijelom Polju. Tema semi-nara je bila „Planiranje nastave orijentisane ka ak-tivnostima“, a realizovali su je treneri D.Kostović iz SSŠ „Danilo Kiš“ iz Budve i I.Marković iz SSŠ „Sergije Stanić“ iz Podgorice.

� Treći modul je realizovan od 15. do 19. oktobra u vidu studijske posjete Školskom centru „Ptuj“


3Bilten br. 9 Oktobar - decembar 2012.

u Sloveniji. Osim Ptuja, učesnici/e ovog modu-la su posjetili/e Centar za stručno obrazovanje i jednu stručnu školu u Ljubljani, prilikom čega su se upoznali/e sa promotivnim strategijama koje su napravljene u cilju povećanja broja učenika/ca koji/e se upisuju na obrazovne programe iz poljo-privrede, sa načinom implementacije kurikuluma zasnovanog na ishodima učenja u Sloveniji, kao i sa načinima primjene aktivne nastave u Sloveni-ji i dr.

� Učesnici/e oba modula su bili/e: 13 profesora/ica iz šest škola sa sjeveroistoka Crne Gore u ko-jima se realizuju obrazovni programi iz poljopri-vrede, predstavnici Projekta MNE/011 A.Čekić i A.Luković, kao i predstavnik CSO-a, D.Pejović.

IV Andragoški seminar za nastavni kadar iz sjeveroistočne i sjeverozapadne regije

� IV Andragoški seminar „Evaluacija i samoevalua-cija u obrazovanju odraslih“ realizovan je tokom oktobra za nastavni kadar iz sjeveroistočne i sje-verozapadne regije. Za 20 polaznika/ca iz sjevero-istočne regije seminar je održan 09. i 10. oktobra, a za 18 polaznika/ca iz sjeverozapadne regije 12. i 13. oktobra 2012. godine u hotelu „Residence“ u Miločeru. U okviru seminara obrađene su sljedeće teme: „Evaluacija i ocjenjivanje u procesu obrazo-vanja odraslih, vrste i faze evaluacije, načini ocje-njivanja i instrumenti koji se mogu koristiti prili-kom ocjenjivanja“, „Samoevaluacija u obrazovanju odraslih, njen značaj, smisao, instrumenti, osnov-ni mehanizmi samoevaluacije i njena povezanost

sa drugim oblicima procjenjivanja“. Drugog dana seminara, polaznici/e su prezentovali/e svoje za-vršne radove, u kojima su predstavili/e plan obu-ke koju su sami/e osmislili/e, pri čemu su imali/e zadatak da plan detaljno razrade u skladu sa svim elementima obuke koje su usvojili/e tokom pret-hodnih seminara.

Informatička obuka nastavnika/ca koji izvode nastavu iz Preduzeća za vježbu

� U periodu od 11. do 13. oktobra, u prostorijama Srednje elektrotehničke škole „Vaso Aligrudić“ u Podgorici, održan je prvi modul informatičke obuke nastavnika/ca koji/e izvode nastavu iz Pre-duzeća za vježbu. Obuku je pohađalo 16 nastavni-ka/ca iz šest srednjih stručnih škola. Drugi modul informatičke obuke istih nastavnika/ca, održan je od 29. novembra do 01. decembra. 2012. godine, u prostorijama Trening centra SSŠ „Ivan Uskoko-vić“ u Podgorici. Obuke su organizovane od stra-ne KulturKontakta i Servis Centra PZV-a, a pre-davač je bio Dejan Stanić, savjetnik za IT u Centru za stručno obrazovanje.

Inkluzivno obrazovanje u stručnim školama – četvrti modul

� Od 25. do 27. oktobra 2012. godine, u organiza-ciji KulturKontakta i CSO-a, u sali Ministarstva prosvjete i sporta u Podgorici, održan je četvrti-posljednji modul u okviru prvog kruga obuke na-stavnika/ca za implementaciju inkluzije u sred-njim stručnim i mješovitim školama. Učesnici/e



su imali/e priliku da čuju austrijska iskustva na temu „Nastava i provjera orijentisana na kompe-tencijama i ishodima učenja“. V. Mitrović-Rado-šević iz CSO-a predstavila je stručne kvalifikaci-je u okviru poljoprivrednog tehničara čija izrada i usvajanje su u toku i koje će biti osnov za pre-poznavanje parcijalnih kvalifikacija. Sprovedena je i dodatna obuka za pisanje Individualnih obra-zovnih programa prema zahtjevu učesnika/ca. U daljim aktivnostima Projekta započeće se sa izra-dom priručnika za nastavnike/ce, obukom trenera i obukom nove grupe nastavnika/ca.

Seminar „Formalna korespondencija na engleskom jeziku“

�Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integra-cija Crne Gore u saradnji sa Britanskim savjetom otpočeo je realizaciju projekta „Preaccession“ koji podrazumijeva organizaciju šest seminara za služ-benike/ce državnih organa Crne Gore koji/e su angažovani/e na poslovima evropskih integraci-ja i koji/e dobro vladaju engleskim jezikom. Cilj projekta je izgradnja tehnika i vještina formalnog komuniciranja sa institucijama Evropske unije u domenu pisane komunikacije, usmenog izlaganja, učestvovanja na sastancima radnih grupa EU, for-malnog pregovaranja, učestvovanja na konferen-cijama i debatama i PR vještina. S tim u vezi je, 12-15. novembra 2012. godine, održan prvi semi-nar na temu „Formalna korespondencija na en-gleskom jeziku“. Seminaru su ispred CSO-a prisu-stvovali R.Kosović i I.Mihailović.

Podrška implementaciji PRNŠ modela u stručnom obrazovanju

� 14. novembra 2012. godine u organizaciji ZZŠ-a, realizovan je program stručnog usavršavanja na-stavnika/ca „Mentorstvo nastavniku pripravniku“ za PRNŠ koordinatore srednjih stručnih škola i resursnih centara. S obzirom da su koordinatori u prethodnom periodu pokazali veliko interesova-nje za ovom obukom, dobar odziv bio je očekivan, a predstavnik CSO-a bila je J.Radunović. Realiza-cija ovog programa bila je dalja podrška imple-mentaciji PRNŠ modela u stručnom obrazovanju, s obzirom da je mentorstvo jedan od oblika pro-fesionalnog razvoja.

Seminar „Pristup Evropskoj uniji zemalja Zapadnog Balkana: Novi izazovi za obrazovanje odraslih“

� U organizaciji dvv international instituta za me-đunarodnu saradnju, u periodu 04-11. novembra 2012. godine u Bad Urachu u Njemačkoj, održan je seminar na temu „Pristup Evropskoj Uniji ze-malja Zapadnog Balkana: Novi izazovi za obrazo-vanje odraslih“. Na seminaru je učestvovala crno-gorska delegacija u sastavu: M. Vukašinović i M. Mitrović iz Ministarstva prosvjete i sporta; N. Še-karić, D. Stanić i Ž. Raičević iz Centra za stručno obrazovanje; D. Miranović direktor Srednje gra-đevinsko-geodetske škole „Ing. Marko Radević“ iz Podgorice i V. Pićurić direktor Srednje elektro-tehničke škole „Vaso Aligrudić“ iz Podgorice.

� Izazovi koji očekuju Crnu Goru u toku pristupnih



pregovora uslovljavaju jačanje resursa za član-stvo. Značajan napor je potreban u svim obla-stima obrazovanja kako bi se prenijelo znanje o Evropskoj Uniji i mogućnostima koje ona pruža. Na seminaru je ponuđen puni pregled perspektiva i konkretna znanja o funkcionisanju EU i njenom političkom sistemu i podršci. Delegacija je posje-tila i upoznala se sa radom Savjeta Evrope i Evrop-skog parlamenta u Strazburu. Osim toga realizo-vana je posjeta Univerzitetu u Tubingenu i Školi za obrazovanje odraslih u istom gradu.

Obuka nastavnika/ca iz komunikacionih vještina i marketinga

� U organizaciji Servis Centra preduzeća za vježbu i austrijske organizacije KulturKontakt, 08. i 09. novembra 2012. godine, u sali Centra za struč-no obrazovanje u Podgorici, održan je seminar za 16 nastavnika/ca iz srednjih stručnih škola, koji/e izvode nastavu iz Preduzeća za vježbu. Seminar je bio organizovan na teme: komunikacione i pre-zentacione vještine i marketing, a predavači su bili asistenti sa Univerziteta Donja Gorica.

Potpisan Sporazum o saradnji Centra za stručno obrazovanje i Obrazovne grupe Zrinski

� U organizaciji Obrazovne grupe Zrinski, u Zagre-bu je u periodu 12-15. novembra 2012. godine, organizovana Međunarodna nedjelja vaspitanja i obrazovanja u okviru koje je potpisan Sporazum

o saradnji iz oblasti preduzetničkog učenja izme-đu Obrazovne grupe Zrinski i Centra za struč-no obrazovanje. U ime Obrazovne grupe Zrinski, Sporazum je potpisao direktor škole gospodin Vi-tomir Tafra, a u ime Centra za stručno obrazova-nje direktor CSO-a gospodin Duško Rajković.

� Predmet Sporazuma je vaspitno-obrazovna, na-učno-istraživačka, stručna i tehnička saradnja iz-među dvije institucije sa ciljem učestvovanja u kreiranju, pripremi različitih projekata, akcija i programa, a sve u svrhu razvoja i podizanja kvali-teta cjeloživotnog obrazovanja za preduzetništvo. Sporazumne strane će posebno podsticati nepo-srednu saradnju obrazovnih ustanova, učeničkih preduzeća za vježbu, mobilnost učenika/ca i na-stavnika/ca, te razmjenu iskustava o preduzetnič-kom učenju u srednjem stručnom obrazovanju i organizovanju sajmova učeničkih preduzeća za vježbu.

� Potpisivanju Sporazuma je prisustvovala i gospo-đa Ana Zeković, prvi sekretar ambasadora Crne Gore u Hrvatskoj. 26. novembra 2012. godine, Sporazum o saradnji sa Obrazovnom grupom Zrinski, potpisala je i Srednja ekonomska škola „Mirko Vešović“ iz Podgorice.

II modul za nastavnike/ce iz Preduzetništva

� U oviru programa „Mladi preduzetnici“, CSO je u saradnji sa Projektom MNE/011, organizovao drugi modul obuke nastavnika/ca iz preduzet-ništva, od 15. do 18. novembra u hotelu „Bian-ca“ u Kolašinu. Obuku su pohađali/e nastavnici/e iz srednjih stručnih i mješovitih škola sa sjevera



Crne Gore, a predavači su bili treneri Obrazov-ne grupe „Zrinski “ iz Zagreba, M.Ferk, V.Tafra i Z.Tkalec. Nastavnici/e su predstavili/e biznis planove koje su imali/e da urade kao zadatak, a upoznali/e su se sa načinom ocjenjivanja učenika/ca iz ovog predmeta, vrstama i osnivanjem pre-duzeća, kreiranjem vizuelnog identiteta i načini-ma promovisanja preduzeća. Obuku su organi-zovali S. Obradović i S.Brkanović ispred CSO-a i Lj.Pejović ispred Projekta MNE/011.

Seminar o predstavljanju rezultata Torinskog procesa u Crnoj Gori za 2012. godinu

� Evropska fondacija za obuku (ETF) je, u saradnji sa Centrom za stručno obrazovanje, 21. novem-bra 2012. godine u Hotelu „Ramada“, organizovala Seminar o predstavljanju rezultata Torinskog pro-cesa u Crnoj Gori za 2012. godinu. Nadležni or-gani u Crnoj Gori su 2012. godine uz pomoć ETF-a izvršili pregled i analizu unutrašnje i spoljašnje efikasnosti nacionalnog sistema stručnog obrazo-vanja i osposobljavanja, prikupivši i analizirajući dokaze o ključnim ciljevima politike, kretanjima, ograničenjima i izazovima.

� Rezultat tog pregleda je participatorni proces koji vodi do analize politike stručnog obrazovanja i osposobljavanja koja je zasnovana na činjenica-ma. Seminar je imao za cilj: da predstavi nalaze Iz-vještaja koji se radi u okviru Torinskog procesa za 2012. godinu – informacije i dokaze, uključujući i nedostatke; da pomogne raspravu među različi-tim subjektima da bi se istražili ti nalazi i ukazalo

na moguća dešavanja u budućem periodu kao i na naredne korake; kao i da pokrene diskusiju o tome kako ovi dokazi mogu da utiču na kreiranje ključ-nih politika u sektoru stručnog obrazovanja i os-posobljavanja. Ovom seminaru su prisustvovali/e predstavnici/e: Ministarstva prosvjete i sporta, Centra za stručno obrazovanje, Ministarstva rada i socijalnog staranja, Unije poslodavaca, Privred-ne komore, Zanatske komore, Insitituta za strateš-ke studije i prognoze, međunarodnih organizacija, Evropske komisije, Foruma MNE i srednjih struč-nih škola.

Obuka za pisanje EU projekata

� U okviru Andragoške jeseni 2012. godine Druš-tvo za obrazovanje odraslih Srbije je, u Beogradu, u periodu 27. novembar – 01. decembar 2012. or-ganizovalo obuku za pripremu projekata koji se finansiraju iz sredstava Evropske unije. Obuka je najvećim dijelom bila fokusirana na Grundtvig programu cjeloživotnog učenja, a predavač je bio dr Karlheinz Duerr, evaluator projekata Grun-dtvig programa. CSO je na ovoj obuci predstavlja-la I.Mihailović.

Konferencije, sastanci i okrugli stolovi


Okrugli sto „Novi koncept pismenosti – pismenost kao osnov cjeloživotnog učenja“

� U okviru projekta Obilježavanje svjetskog Dana pismenosti, u Podgorici je 10. 09. 2012. godi-ne organizovan okrugli sto na temu „Novi kon-cept pismenosti-Pismenost kao osnov cjeloživot-nog učenja“. Okrugli sto je organizovao Centar za stručno obrazovanje uz podršku dvv internationa-la iz Njemačke. Učesnici/e okruglog stola su bili/e predstavnici/e: Ministarstva prosvjete i sporta, Ministarstva rada i socijalnog staranja, Ispitnog centra Crne Gore, Zavoda za školstvo, Centra za stručno obrazovanje, Privredne komore Crne Gore, Zavoda za statistiku, Univerziteta „Medite-ran“, Uprave za kadrove, Škole za osnovno obrazo-vanje odraslih iz Podgorice. Okrugli sto je vodila profesorica Šefika Alibabić sa Filozofskog fakulte-ta iz Beograda. Cilj okruglog stola je bio da se uka-že na novo shvatanje pismenosti – funkcionalnu pismenost i prepozna značaj pismenosti u kontek-stu cjeloživotnog obrazovanja i učenja.

Regionalna konferencija „Cjeloživotno učenje i neformalno obrazovanje odraslih u Jugoistočnoj Evropi“

� U Sarajevu je 03-06. oktobra 2012. organizova-na Regionalna konferencija „Cjeloživotno učenje i neformalno obrazovanje odraslih u jugoistoč-noj Evropi“. Učesnici/e Regionalne konferencije iz Crne Gore su bili/e: Ć. Fetahović iz Ministarstva prosvjete i sporta, T. Vujošević iz Ispitnog cen-

tra, Lj. Garić i Ž. Raičević iz Centra za stručno obrazovanje, O. Pavićević iz Policijske akademije, I. Martinović iz organizacije obrazovanja odraslih „Don Bosko“. Na početku konferencije obratili su se organizatori skupa, predstavnici/e dvv in-ternationala i Savjeta za regionalnu saradnju. Za-tim je organizovana „gallery walk“ i „word cafe“ u okviru kojeg su zemlje prezentovale cjeloživot-no učenje i sistem obrazovanja odraslih. Organi-zovane su sesije radnih grupa koje su razmatrale sljedeće teme: „Standardi kvaliteta za provajdere obrazovanja odraslih u regionu“, „Kvalitet nastav-nog kadra-trening za trenere na regionalnom ni-vou, licenciranje, profesionalni razvoj“, „Inkluzija i učešće marginalnih grupa u obrazovanju odra-slih“, „Evropski i međunarodni standardi i njiho-va primjena u regionu“, „Uloga socijalnih partne-ra i regionalna saradnja u obrazovanju odraslih“. U zaključnim razmatranjima ukazano je na zna-čaj razvoja regionalne saradnje i korišćenja dobrih praksi u oblasti obrazovanja odraslih.

Regionalni samit preduzetničkog obrazovanja

� 23. oktobra 2012. godine, u hotelu „Westin“ u Za-grebu, održan je „Regionalni samit o preduzetnič-kom obrazovanju“ na kojem je ministrima, odno-sno, njihovim izaslanicima iz područja ekonomije i obrazovanja iz osam zemalja Jugoistočne Evrope, uključujući i Tursku, predstavljena povelja o pre-duzetničkom učenju koju će predstavnici zemalja potpisati u narednom periodu. Potpisivanjem Po-velje, zemlje učesnice samita potvrdiće svoju punu podršku razvoju cjeloživotnog učenja za predu-zetništvo kao ključne kompetencije i jačanju pre-



duzetničkog duha kao prioriteta svojih razvojnih politika, kao i spremnost za nastavak međusobne saradnje. Cilj samita je bio dalji razvoj strukturi-rane regionalne saradnje u području jačanja ljud-skih potencijala, kao ključnog činioca održivog rasta i razvoja s konkurentnim malim i srednjim preduzetništvom i povećanom zapošljivošću. Re-gionalni samit je održan u organizaciji Ministar-stva poduzetništva i obrta i Regionalnog centra za razvoj poduzetničkih kompetencija za zemlje Jugoistočne Evrope (SEECEL) uz podršku Mini-starstva znanosti, obrazovanja i sporta i Evrop-ske komisije. Uz ministre i njihove izaslanike, Re-gionalni samit je okupio i predsjednike poslovnih zajednica (komora, unija poslodavaca, i sl.) i to iz sljedećih zemalja: Albanije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Kosova, Crne Gore, Srbije, Makedonije i Turske. Predstavnici crnogorske delegacije su bili S.Brkanović, S.Obradović, kao predstavnici MPS-a i M.Iličković iz Direkcije za razvoj malih i sred-njih preduzeća Crne Gore.

Dani cjeloživotnog učenja u Makedoniji

� U okviru manifestacije „Dani cjeloživotnog uče-nja“ u Makedoniji, 31. oktobra organizovana je konferencija posvećena obrazovanju odraslih na kojoj su učestvovali predstavnici Centra za struč-no obrazovanje Lj. Garić i V. Koprivica. Lj. Garić je na konferenciji imala izlaganje na temu „Prizna-vanje neformalnog obrazovanja odraslih“ u okviru kojeg je predstavila zakonska dokumenta kojim se uređuje neformalno obrazovanje odraslih u Crnoj Gori i aktivnosti koje se pokreću u cilju stvaranja uslova za priznavanje neformalno i informalno

stečenih znanja polaznika/ca. Predstavnici Cen-tra su uzeli aktivno učešće u radionicama koje su organizovane na teme: „Finansiranje obrazovanja odraslih“ i „Priznavanje neformalnog obrazovanja odraslih“.

Godišnja konferencija EfVET-a

� Godišnja konferencija Evropskog foruma za struč-no obrazovanje i osposobljavanje (EfVET) odr-žana je u periodu 24-27. oktobra na Balearima u Španiji. Ova konferencija je okupila predstavnike/ce institucija i organizacija stručnog obrazovanja iz mnogih evropskih država i pružila im priliku da razgovaraju o ključnim izazovima sa kojima se su-sreću u oblasti stručnog obrazovanja u Evropi, kao i da razmijene iskustva i uspostave nova transna-cionalna partnerstva koja imaju za cilj unošenje inovacija u sistem stručnog obrazovanja u okvi-ru programa EU o cjeloživotnom učenju. U julu ove godine, Centar za stručno obrazovanje je po-stao punopravan član EfVET-a što će mu pružiti brojne šanse za pronalaženje budućih partnera za osmišljavanje i realizaciju projekata koji će se fi-nansirati iz sredstava novog programa „Erasmus for All 2014-2020“. Konferenciji su u ime CSO-a prisustvovali: D.Rajković-direktor, R.Kosović i I. Mihailović.

Stručno osposobljavanje lica sa stečenim visokim obrazovanjem

� 14. septembra 2012. godine, u Privrednoj komori Crne Gore, održan je okrugli sto na temu „Struč-no osposobljavanje lica sa stečenim visokim obra-zovanjem“, na kome su prisustvovali poslodavci



zainteresovani za implementaciju ovog programa. Nakon kratke prezentacije Zakona o stručnom os-posobljavanju lica sa stečenim visokim obrazova-njem, učesnicima/ama je prezentovan način pri-jave i poslodavaca i kandidata/kinja. Poslodavci, zainteresovani za ovu vrstu obuke, obavezni su da se u periodu 15.09 – 15.10.2012. godine, prijave na Vladin portal www.euprava.me na kome će na-značiti koji studijski program i koji stepen (beche-lor ili specijalista) im je potreban. Na osnovu tih zahtjeva lica sa zavrsenim osnovnim i specijali-stičkim studijama, koji se nalaze na evidenciji Za-voda za zapošljavanje, imaju pravo prijave od 15. oktobra 2012. godine. Planirano je da se svi ugo-vori moraju sklopiti do 15. januara 2013. godine. Obuka će trajati devet mjeseci, što će se svim kan-didatima/kinjama računati kao radno iskustvo u trajanju od 12 mjeseci, i kao uslov za polaganje stručnog ispita sa stečenim visokim obrazova-njem. Za ovu vrstu obuke, država je obezbijedi-la budžet iz koga će polaznici/e biti isplaćivani/e mjesečno u visini 50% od prosječne neto zarade u Crnoj Gori. Međutim, obuka ne podrazumijeva zaključivanje ugovora o radu i prava na penzijsko osiguranje, već će se sa polazinicima/ama obuke zaključivati ugovori o stručnom osposobljavanju. Nakon završene obuke, lica koja su prošla ovu vr-stu obuke dobijaju potvrdu ili uvjerenje o zavr-šenoj obuci koja će im dalje koristiti kao dokaz o priznavanju završenog pripravničkog staža. Na okruglom stolu su učestvovale i predstavnice Cen-tra za stručno obrazovanje N. Šekarić i Lj. Garić.

Okvir za kontinuirani profesionalni razvoj nastavnika/ca

� 14. novembra 2012. godine na inicijativu Britan-skog savjeta i ZZŠ-a, realizovan je prvi sastanak radne grupe za prilagođavanje Okvira za konti-nuirani profesionalni razvoj nastavnika/ca en-gelskog jezika Britanskog savjeta svim nastavni-cima/ama u Crnoj Gori. Okvir predstavlja faze kroz koje nastavnik/ca može napredovati od po-četnika/ce, pa sve do nivoa na kojem postaje ek-spert/kinja. Okvir će biti prilagođen postojećem modelu profesionalnog razvoja na nivou škole, pri čemu će važiti prethodno uvedene procedure. Ak-tivnosti radne grupe koju čine predstavnice ZZŠ-a, predškolskog i osnovnog obrazovanja i CSO-a

(J.Radunović), podržala je izvršna direktorica Bri-tanskog savjeta V. Madžgalj.

Sastanak klastera znanja: Unapređenje učinka, kvaliteta i privlačnosti stručnog obrazovanja u zemljama Jugoistočne Evrope

� KulturKontakt Austrija u saradnji sa Inicijativom za reformu obrazovanja u jugoistočnoj Evropi (ERI SEE), 05-07. novembra 2012. godine, organi-zovao je sastanak Klastera znanja u oblasti struč-nog obrazovanja i regionalnu radionicu na temu „Razvoj kvaliteta u stručnom obrazovanju“.

� Ovom događaju prisustvovali/e su predstavnici/e relevantnih obrazovnih institucija iz oblasti struč-nog obrazovanja iz Austrije, Albanije, Bosne i Hercegovine, Bugarske, Hrvatske, Kosova, Make-donije, Moldavije, Srbije i Crne Gore, kao i pred-stavnici ETF-a. Na sastanku je razmatran Zbornik primjera dobre prakse iz zemalja učesnica Kla-stera, a predstavnik ETF-a je upoznao prisutne sa glavnim karakteristikama Torinskog procesa. Po-red Klastera u oblasti stručnog obrazovanja, sa-stanku su prisustvovali/e i predstavnici/e Klastera za politike zasnovane na činjenicama (Evidence-Based Policy Making Cluster) čiji je predvodnik Srbija. Razmatrane su mogućnosti spajanja aktiv-nosti ova dva klastera, a identifikovana su i polja djelovanja od zajedničkog interesa za sve zemlje, čiji/e su predstavnici/e prisustvovali/e ovom sa-stanku. CSO su predstavljali D. Rajković, direktor i I. Mihailović, savjetnica za međunarodnu sarad-nju i odnose sa javnostima.

Aktuelnosti


Studijska posjeta Briselu � Studijska posjeta Briselu organizovana je od 03. do 07. septembra 2012. godine. Posjeta je imala za cilj upoznavanje učesnika/ca sa načinom uključi-vanja poslodavaca u razvijanje kvalifikacija i od-govarajućih nivoa, postupkom sticanja akredita-cije, eksternim provjerama kod poslodavaca za sticanje kvalifikacije i sa procedurama obezbjeđi-vanja kvaliteta. U toku studijske posjete učesnici/e su posjetili/e relevantne institucije u Aksbridžu, Birmingemu, Konventriju, Volverhemptonu, Glo-steru i Londonu. Studijska posjeta je bila od zna-čaja za učesnike/ce, jer su se upoznali/e sa proce-durama za provjeru neformalno stečenih znanja i vještina, kako bi počeo da se implementira Za-kon o nacionalnim stručnim kvalifikacijama, kao i sa aktivnostima na uspostavljanju i razvoju naci-onalnog okvira kvalifikacija i ulogom koju imaju nadležne institucije, institucije socijalnog partner-stva i poslodavci u tom procesu. Predstavnici cr-nogorske delegacije su bili/e: Ć. Fetahović iz Mi-nistarstva prosvjete i sporta, Lj. Garić iz Centra za stručno obrazovanje i S. Šćekić iz Škole za učenje stranih jezika „Double L“.

IPA program prekogranične saradnje između Albanije i Crne Gore

� Treći poziv za projekte IPA programa preko-granične saradnje između Albanije i Crne Gore objavljen je u septembru i biće otvoren do počet-ka decembra. Tim povodom Zajednički tehnički sekretarijat Skadar, uz podršku Ministarstva vanj-skih poslova i evropskih integracija i Ministarstva integracija Republike Albanije, organizovao je 02. oktobra 2012. godine u Podgorici, informativni sastanak za Treći poziv za projekte. Na informativ-nom sastanku prezentovani su: uputstvo za apli-kante, aplikaciona forma, logička matrica i budžet, kao i uputstva za popunjavanje potrebnih doku-menata. U cilju prikupljanja potrebnih informaci-ja, a kao jedna od učesnica Obuke za pisanje pro-jekata u okviru projekta MNE/011, ispred CSO-a sastanku je prisustvovala J.Radunović.

Projekat „Lobiranje u obrazovanju odraslih“

� Centar za stručno obrazovanje je uz podršku Mi-nistarstva prosvjete i sporta realizovao projekat „Lobiranje u obrazovanju odraslih“. Projekat je re-alizovan u toku oktobra i novembra 2012. godine, a finansirao ga je dvv international iz Njemačke. Cilj Projekta je bio da se kroz organizaciju okru-glih stolova sa ključnim institucijama i organiza-cijama za oblast obrazovanja odraslih, i kroz pro-motivnu kampanju utiče na podizanje svijesti o značaju obrazovanja odraslih za ekonomski i druš-tveni razvoj. Osnovna poruka kampanje lobiranja je „Iskoristimo potencijal obrazovanja odraslih za lični, društveni i ekonomski razvoj“. Organizova-ni su okrugli stolovi sa institucijama socijalnog partnerstva i poslodavcima, predstavnicima/ama nadležnih ministarstava po oblastima rada, pred-stavnicima/ama lokalnih samouprava, članovima Socijalnog savjeta Crne Gore i članovima Nacio-nalnog savjeta za održivi razvoj Crne Gore.

Novi sajt Servis Centra PZV-a

� Servis Centar PZV-a je uz finansijsku podršku KulturKontakta uradio i objavio novi vebsajt na istoj adresi www.serviscentarpzv.me koji je vi-zuelno i organizaciono osavremenjen, a progra-merski urađen na veoma visokom nivou čime je omogućena onlajn registracija svih preduzeća za vježbu i automatsko slanje potvrda o registraci-ji, kao i postojanje kompletne baze podataka, što umnogome omogućava olakšan rad. Sajt su radili programeri M.Drašković iz SSŠ Nikšić i G.Gošović iz Ministarstva vanjskih poslova, prema uput-

Aktuelnosti


stvima koordinatora Servis Centra S.Brkanović i S.Obradovića. Registracija preduzeća za vježbu je trajala od 08. do 31. oktobra 2012. godine, a regi-strovano je ukupno 72 preduzeća. Uz pomoć Kul-turKontakta engleska verzija sajta je u fazi izrade i biće u funkciji krajem decembra.

Otvoren đački restoran u Mojkovcu

� U Srednjoj mješovitoj školi „Vuksan Đukić“ u Mojkovcu je 07. oktobra 2012. godine, na pri-godnoj svečanosti, otvoren đački restoran sa ku-hinjom, koji će prvenstveno služiti za obuku ku-vara i konobara, koji se školuju u toj obrazovnoj ustanovi. Adaptaciju prostorija i nabavku opreme finansirala je Vlada Luksemburga, u okviru pro-jekta MNE/011 „Jačanje stručnog osposobljavanja na sjeveroistoku Crne Gore“, koji se realizuje u sa-radnji sa Ministarstvom prosvjete i sporta i Cen-trom za stručno obrazovanje. Svečanom otvaranju prisustvovali su vođa Projekta MNE/011 gospo-đa Oana Vodita i direktor CSO-a gospodin Duš-ko Rajković.

Opremljen kabinet praktične nastave u SSŠ u Bijelom Polju

� Za potrebe izvođenja praktične nastave iz oblasti turizma i ugostiteljstva, adaptiran je prizemni dio Srednje stručne škole u Bijelom Polju, gdje je na-pravljen đački restoran i kuhinja sa najsavremeni-jim aparatima, a opremljen je i kabinet za recep-cijsko i agencijsko poslovanje. U okviru projekta „Jačanje stručnog osposobljavanja na sjeveroisto-ku Crne Gore“, za koje je opredijeljeno 4,28 mili-ona eura, renovirane su i škole u Mojkovcu, Be-

ranama, Plavu, Andrijevici i Rožajama. Svečanom otvaranju prisustvovali su vođa Projekta MNE/011 gospođa Oana Vodita i direktor CSO-a gospodin Duško Rajković.

IV Andragoška regionalna akademija (ARA)

� U Beogradu je 18-20. oktobra 2012. organizova-na IV Andragoška regionalna akademija. Tema akademije je bila „Obrazovanje starih“. Učesnici/e akdemije iz Crne Gore su bili/e: Ć. Fetahović iz Ministarstva prosvjete i sporta, Lj. Garić iz Cen-tra za stručno obrazovanje i K. Todorović iz Sred-nje stručne škole „Sergije Stanić“ u okviru koje funkcioniše Narodni univerzitet „Milun Božo-vić“. U okviru akademije obrađene su sljedeće teme: „Predrasude i činjenice o starenju i staro-sti“, „Obrazovanje starijih – stanje i perspektive“, „Ciljevi i funkcije obrazovanja starijih“, „Sociopsi-hološke karakteristike starijih i osobenosti didak-tičko-metodičkih pristupa u obrazovnom radu sa starijim“, „Obrazovne potrebe starijih i sadrža-ji obrazovanja“, „Vještine komunikacije, savjeto-vanja i pomaganja starijima u obrazovanju“, „Ra-zličite uloge u obrazovanju starijih“, „Planiranje obrazovnog rada sa starijim osobama“. Za učesni-ke/ce akademije organizovana je posjeta organiza-ciji koja nudi obrazovanje starijih osoba.

Mladi za zelenu Crnu Goru � Forum MNE (Forum mladi i neformalna edukaci-ja) realizuje projekat „Mladi za zelenu Crnu Goru“ uz podršku Rockefeller Brothers fonda, a u par-tnerstvu s Odjeljenjem za podršku Nacionalnom savjetu za održivi razvoj Ministarstva održivog ra-

Aktuelnosti


zvoja i turizma, javnim preduzećem Zelenilo Pod-gorica, kao i Centrom za stručno obrazovanje. Op-šti ciljevi projekta su: doprinos participativnom i inkluzivnom pristupu u dizajnu i implementaciji strategije za održivi razvoj i podrška reformi obra-zovanja za uključivanje koncepta i prakse održi-vog razvoja kao dio nastavnog plana i programa. Pojekat podrazumijeva doniranje sadnica od stra-ne građana i građanki, kao i od strane svih zainte-resovanih institucija i organizacija. Tokom 2013. godine planirano je još nekoliko akcija na terito-riji Crne Gore.

Aktivni mladi za aktivne zajednice � Forum MNE, u partnerstvu sa Centrom za omla-dinski rad (CZOR) iz Srbije, realizuje projekat „Aktivni mladi za aktivne zajednice“. Projekat je podržan od strane Evropske unije, posredstvom Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori i u Srbi-ji, u okviru Komponente 2 Instrumenta za pret-pristupnu podršku, a u sklopu „Programa pre-kogranične saradnje Srbija – Crna Gora“. Pored CZOR-a, partneri su i Centar za stručno obrazo-vanje iz Crne Gore i Udruženje Urban In iz Sr-bije. Projektne aktivnosti su vezane za područje Sandžaka – Berane, Plav, Rožaje, Prijepolje, Sjeni-ca i Novi Pazar i obuhvatiće period od 12 mjeseci. Cilj projekta je promocija i zaštita ljudskih prava u Sandžaku kroz građenje kapaciteta i umrežava-nje formalnih i neformalnih grupa mladih ljudi u poljima aktivizma mladih, zaštite ljudskih prava i unapređenja multikulturalizma i različitosti u za-jednicama. Realizacijom projektnih aktivnosti će se doprinijeti procesima demokratizacije u obje države kad je u pitanju aktivizam mladih. Projek-tom je planirana izgradnja kapaciteta mladih ljudi

iz Rožaja, Plava, Berana, Novog Pazara, Prijepolja i Sjenice kroz obuke o sljedećim temama: multi-kulturalizam i interkulturalizam, razvoj zajednice i aktivizam mladih. Kraj Projekta će obilježiti iz-davanje priručnika s praktičnim primjerima i ide-jama u polju aktivizma mladih.

Projekat „Okvirne vještine za budućnost“ (Frame Skills for Future)

� Evropska komisija je Evropskoj fondaciji za obuku (ETF) dodijelila regionalni projekat iz oblasti ra-zvoja ljudskih resursa „Okvirne vještine za buduć-nost“ (Frame Skills for Future), koji će se finansi-rati unutar IPA 2013. Ovaj Projekat je predstavljen Centru za stručno obrazovanje i Ministarstvu pro-svjete i sporta 22. novembra 2012. Cilj Projekta je pružanje metodoloških alatki koje će pomoći ra-zvoj politika u oblasti razvoja ljudskih resursa. Projektom će se pružiti pomoć zemljama kandida-tima za članstvo u EU da definišu svoje vizije u po-gledu vještina koje su im potrebne u širem kontek-stu razvoja ljudskih resursa za period 2014-2020, kao i da razviju sistem monitoringa za ocjenjiva-nje progresa u ovoj oblasti. Realizacija Projekta planirana je da se sprovede u dvije faze do juna 2014. godine.

Bolja praksa za srednjoškolce turističko-ugostiteljskog smjera

� Predstavnici Unije poslodavaca (UPCG), Centra za stručno obrazovanje (CSO) i Crnogorskog turi-stičkog udruženja (CTU) potpisali su Sporazum o realizaciji profesionalne prakse za turističko-ugo-

Aktuelnosti


stiteljska zanimanja u srednjem stručnom obra-zovanju, što bi trebalo da doprinese poboljšanju kvaliteta obrazovanja. Sporazum, koji su potpisa-li predsjednici UPCG i CTU-a, Predrag Mitrović i Žarko Radulović i direktor CSO-a, Duško Raj-ković, definiše obaveze u postizanju većeg stepe-na organizovanosti i kvaliteta profesionalne prak-se učenika/ca, kroz jačanje saradnje između škola i poslodavaca. Tim dokumentom je utvrđena i aktivnija uloga poslodavaca u procesu realizaci-je profesionalne prakse učenika/ca. Mitrović i Ra-dulović su na sastanku saopštili da su spremni da podrže dalje aktivnosti CSO-a, kako bi se popula-rizovala turistička zanimanja i već u narednoj se-zoni postigli zavidni rezultati u realizaciji profesi-onalne prakse učenika/ca.

Izvještaji internih evaluacija škola � Internom evaluacijom škole potrebno je promo-visati važnost sistematskog praćenja i analizira-nja kvaliteta za obezbjeđivanje uspješnosti njenog rada. Sistem kvaliteta treba da se bazira na vrijed-nostima: timskog rada; ravnopravnosti učesnika/ca u procesu; otvorenoj i korektnoj komunikaci-ji; dostupnosti informacija; fokusiranju na proce-se itd. Sistem kvaliteta treba bazirati na jasno defi-nisanoj svrsi, motivišućoj misiji i razvojnoj viziji.

� Do avgusta 2012. godine, u skladu sa zakonom, škole su bile u obavezi da dostave Izvještaj o in-ternoj evaluaciji. Izvještaje je uredno dostavilo 11 škola: Resursni centar za školovanje i rehabi-litaciju lica sa poremećajima sluha i govora-Ko-tor; JU SSŠ „Ivan Uskoković“-Podgorica; JU SMŠ „Bratstvo-jedinstvo“-Ulcinj; JU SMŠ „Ivan Goran Kovačić“-Herceg Novi; JU Obrazovni centar-Plu-žine; JU Gimnazija-Kotor; JU SMŠ „Mladost“-Ti-vat; JU SSŠ „Sergije Stanić“-Podgorica; JU Sred-nja poljoprivredna škola-Bar; JU SSŠ „Vukadin Vukadinović“-Berane i JU Srednja ekonomsko-ugostitelska škola-Bar. Svi izvještaji škola nalaze se na sajtu Centra za stručno obrazovanje www.cso.gov.me.

„Evaluacija reforme obrazovanja u Crnoj Gori“

� U Ministarstvu prosvjete i sporta, 30. oktobra 2012. godine, održana je Prezentacija projek-

ta „Evaluacija reforme obrazovnog sistema u Cr-noj Gori 2010-2011“. Prezentaciji je prisustvovao predstavnik CSO-a Ž. Raičević iz Odjeljenja za evaluaciju. U okviru Projekta urađena je publika-cija koja je objedinila rezultate istraživačkog pro-cesa. Projekat je realizovan u organizaciji: Fonda-cije Instituta za otvoreno društvo, Foruma MNE, NVO Udruženja roditelja, NVO Pedagoški centar uz podršku Mreže fondacije za otvoreno društvo i CG i uz kontinuiranu podršku Ministarstva pro-svjete i sporta, Zavoda za školstvo, Ispitnog centra i Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva. Istra-živački proces imao je za cilj da kreatorima obra-zovne politike i drugim zainteresovanim strana-ma pruži relevantne informacije u kojoj su mjeri i kako ostvareni ključni operativni ciljevi reforme, i da se pokrenu kritičke i konstruktivne debate o najvažnijim aspektima reforme, u cilju obezbjeđi-vanja visokog kvaliteta obrazovanja za svako di-jete i mladu osobu u Crnoj Gori. Istraživanje je obuhvatilo 25 osnovnih škola i 17 gimnazija. Iz-vršen je obilazak 152 nastavna časa, individualno su intervjuisani nastavnici/e, zaposleni/e u insti-tucijama sistema, organizovane fokus grupe sa na-stavnicima/ama, roditeljima, anketirani učenici/e, nastavnici/e, roditelji i građani/ke, analizirano 77 udžbenika, 33 radne sveske i 56 nastavnih progra-ma. Nalazi evaluacije ukazuju na to da su procje-ne kvaliteta obrazovanja u Crnoj Gori relativno vi-soke i da dominira pozitivan stav prema reformi obrazovanja. Kada je riječ o procjeni stepena reali-zacije pojedinih ciljeva reforme, one su nešto niže.

Prezentacija nacrta Pravilnika o unapređivanju eksterne provjere znanja učenika/ca sa posebnim obrazovnim potrebama

� U okviru III Komponente IPA projekta „Inclusive Education services“ 21. septembra. 2012. godine održan je sastanak u Ministarstvu prosvjete i spor-ta. Sastanku je prisustvovala i delegacija Evropske Unije u Crnoj Gori. Na sastanku je predstavljen koncept nacrta Pravilnika o unapređivanju ekster-ne provjere znanja učenika/ca sa posebnim obra-zovnim potrebama. Uputstvo sadrži glavne tipo-ve posebnih obrazovnih potreba i mehanizme za prilagođavanje ispita specifičnostima učenika/ca

Aktuelnosti


sa posebnim potrebama. Sastanku je prisustvovao predstavnik CSO-a Ž. Raičević.

Realizacija ispita programa obrazovanja za osposobljavanje za zanimanje Kozmetičar/ka za njegu lica i tijela i Wellness&SPA terapeut/kinja

� Na osnovu Programa obrazovanja za osposoblja-vanje za zanimanje Kozmetičar/ka za njegu lica i tijela i Programa obrazovanja za stručno usavr-

šavanje Kozmetičara/ke za Wellness&SPA tera-peute/kinje u prostorijama Instituta „ESTEBEL“ organizovan je, 24. septembra 2012. godine, is-pit za pet kandidatkinja koje su završile odgova-rajuće programe obuke. Ispitivač i realizator obu-ke bila je S. Bubanja, a ispit je pratila komisija u sastavu: Z. Ivanović, licencirani ispitivač Ispitnog centra, Z. Minić iz Ispitnog centra i Ž. Raičević iz Centra za stručno obrazovanje. U skladu sa Pro-gramom ispiti su realizovani u dva dijela: pisano – test (osnovni za njegu lica i tijela i dopunski za Wellness&SPA) i praktični rad sa obrazloženjem. Sve kandidatkinje su sa uspjehom položile ispit.

PredstavljamoJU Srednja ekonomsko-ugostiteljska škola Bar

� JU Srednja ekonomsko-ugostiteljska škola je osno-vana 15. 08. 2003. godine. Od školske 2003/04. go-dine Ekonomsko-ugostiteljska škola radi kao po-seban pravni subjekat, a svoju obrazovno-vaspitnu misiju vrši u školskoj zgradi koju je do sada kori-stila samo Gimnazija „Niko Rolović“.

� Škola je verifikovana za dva područja rada: Eko-nomija, pravo i administracija i Trgovina, ugosti-teljstvo i turizam. U Školi se obrazuju učenici/e za sljedeće obrazovne programe trećeg i četvrtog stepena: ekonomski tehničar, pravno-administra-tivni tehničar, turistički tehničar, tehničar usluži-vanja, tehničar kulinarstva, tehničar prodaje, ko-nobar i kuvar.

� Opremu za praktičnu nastavu iz restoraterstva,

kuvarstva i PZV-a Škola je dobila od KulturKon-takta iz Austrije, a značajna sredstva u rekonstruk-ciju je uložilo Ministarstvo prosvjete i sporta, kao i sama škola. Škola je svih ovih godina uključena u brojne međunarodne projekte: ECO NET, TOUR-REG, ACES, MARINANDO.

� Nastavnici/e su preko brojnih seminara i drugih vidova stručnog osposobljavanja stekli/e neop-hodno iskustvo za realizaciju teorijske i praktične nastave kao i korišćenje opreme za realizaciju iste.

� Kvalitetan rad i dobra upisna politika Škole dovela je do sve većeg interesovanja učenika/ca za upis u određene i atraktivne obrazovne programe, pa se broj učenika/ca iz godine u godinu stalno poveća-vao od 320 učenika/ca 2003. godine do 850 ove školske godine.

� Ove školske godine redovnih učenika/ca upisa-no je 850 raspoređenih u 27 odjeljenja, od čega 22 na četvrtom stepenu i 5 na trećem stepenu. Nasta-vu u Školi realizuje 52 nastavnika/ca, a ove škol-ske godine u Školi radi i 6 pripravnika/ca. Kolektiv ukupno ima 67 zaposlenih. Time je Ekonomsko-ugostiteljska škola u Baru postala najveća i naja-traktivnija po interesovanju učenika/ca, roditelja, poslodavaca i socijalnih partnera.

� Škola nastoji da konstantno prati promjene u okruženju, kako u sferi obrazovanja, tako i u tren-dovima u oblasti poslovne administracije, trgovi-ne i preduzetništva, poštujući pozitivne zakonske propise, opšte prihvaćene standarde u obrazova-nju i zahtjeve tržišta. Ove godine proces društveno odgovornog ponašanja postaje integralni dio stra-

Predstavljamo


teškog planiranja i svakodnevnih upravljačkih ak-tivnosti škole, jer je shvaćen kao značajan meha-nizam koji služi za podizanje ugleda naše škole. Škola sarađuje sa svim fakultetima u Crnoj Gori, a posebno je razvijena saradnja sa Ekonomskim fa-kultetom, UDG i Mediteranom.

� U Školi su osnovani volonterski i debatni klub, kroz koje su učenici/e učestvovali/e u raznim ma-nifestacijama i takmičenjima. Takođe, u okviru projekta ,,Maslinijada 2012“ Škola se predstavi-la sa svojim štandom, a u okviru projekta „Mari-nando 2012“ volonteri naše škole posjetili su dom „Mladost“ u Bijeloj.

� U okviru međunarodnog partnerskog projekta tip „Missing opportunities“, nagrađenog na ovo-godišnjem ACES konkursu, Škola je učestvovala na Međunarodnom festivalu pozorišta. Izveden je performans „Bilo jednom jedno more...“ i Škola je dobila nagradu žirija mladih. „ET dramski studio Entuzijasti“ učestvovao je sa predstavom „Dugo putovanje u Jevropu“ na Festivalu u Bijelom Po-lju i Barskom ljetopisu gdje su postigli izvanredne rezultate.

Srednja mješovita škola „Mladost“ Tivat

� Srednja mješovita škola „Mladost“ ima dugu tra-diciju obrazovanja mladih, a datira od 1921. go-dine. Tokom trajanja prilagođavala se potrebama vremena i trendovima, tako da je više puta mi-jenjala naziv i područja rada obrazujući kadrove za zanate i tadašnju industriju. Danas Škola obra-zuje učenike/ce za četiri područja rada: Mašin-stvo i obrada metala, Elektrotehnika, Ekonomija i Gimnazija. Gimnazija broji 8 odjeljenja, a struč-na škola 13 odjeljenja. U Školi se obrazuju sljede-ći profili: za područje rada Ekonomija: tehničar marketinga i trgovine; za područje rada Mašin-stva: automehatroničar i instalater sanitarnih ure-

đaja grijanja i klimatizacije, a za područje rada Elektrotehnike: elektrotehničar elektronike.

� Škola ukupno broji 620 učenika/ca i jedinstvena je tehnička škola u južnom regionu Crne Gore koja obrazuje učenike/ce za obrazovne profile elektro i mašinstvo. Zahvaljujući dobro opremljenim ka-binetima i savremenim radionicama, teorijska i praktična nastava se izvode kvalitetno o čemu naj-bolje govore dobri rezultati i uspjesi učenika/ca. U saradnji sa poslodavcima se realizuje dio prak-tične nastave, kao i profesionalna praksa, čime učenici/e unapređuju svoja znanja i vještine.

� Učenici/e su uključeni/e u razne aktivnosti gdje razvijaju svoj talenat i kreativnost kroz rad u sekci-jama i radionicama u saradnji sa nevladinim orga-nizacijama koje se bave problemima mladih, kroz učešće u projektima: „Mladi pronalazači“, Predu-zeće za vježbe, Eko reporteri i sl. Uređuju i vode svoju radio-emisiju Teen-Code, uređuju školski časopis „Mladost“, učestvuju u raznim javnim i školskim manifestacijama (maskenbal, karaoke, pjesničke večeri, kvadrila i dr.). Škola uspostavlja saradnju sa školama iz regiona i Evrope gdje pro-fesori/ce imaju mogućnost razmjene iskustava i metoda rada, kao i primjera dobre prakse.

U narednom broju: � Sajam PZV-a u Celju;

� Sajam mladih pronalazača Crne Gore;

� Regionalni sastanak koordinatora Servis Centara;

� Takmičenje za najbolji biznis plan.

Međunarodna saradnja


ETF(Evropska fondacija za stručnu obuku)

GIZ(Njemačko društvo za međunarodnu saradnju)

KulturKontakt

dvvinternational(Institut za međunarodnu saradnju Udruženja za obrazovanje odraslih Njemačke)

DelegacijaEvropskeunije

LuxDevelopment(Luksemburška agencija za razvojnu saradnju)

Britanskisavjet

BiBB(Federalni institut za stručno obrazovanje i obuku)

Glavni i odgovorni urednik: DuškoRajković Urednik: SrđanObradović Redakcija: IvanaMihailović,SandraBrkanović,LjiljanaGarić,JadrankaRadunović,JelenaKnežević,MilenaDragović Lektura: MagdalenaJovanović

Tehnički urednik: DejanStanić* * *

Izdavač: CentarzastručnoobrazovanjeAdresa: VakaĐurovićabb,81000PodgoricaTelefon: +38220664713Faks: +38220664714

e-mail: [email protected]: www.cso.gov.me,www.cso.edu.mePodgorica,decembar2012.

Documents

INFORMATIVNI BILTEN CSOa/Bilten/bilten-09-MNE.pdf · pojmom biznis ideje, tehnikama za njihovo pro-nalaženje, strukturom biznis plana, ... zadatak da plan detaljno razrade u skladu