Ekonomi

ve nsan likileriUstalk Eitimi Genel Kltr Dersleri1. NSAN LKLERnsan likilerini; nsanlarn birbirleriyle bireysel ve grup olarak her trl al veri ve etkileimi olarak tanmlayabiriz.

2. nsanlar birlikte yaamak zorundadrlar. Her oyunun bir kural olduu gibi birlikte yaamann da belirli kurallar vardr. Bu kurallara uyan insanlarn, ihtiyalarn daha kolay temin edecekleri ve daha ok mutlu olacaklar aktr. Bu nedenle insanlarn, toplum hayatn dzenleyen belirli kurallar renmeleri ve bunlar davran haline getirmeleri hayatn bir gereidir.3. nsan ilikilerinin toplum yaamndaki fonksiyonlarn u ekilde sralayabiliriz:Kiilere yaad toplumun temel kurallarna uymay retir.Birey kendine zg bir kiilik kazanr. Toplum iinde ayr bir yer edinir.Toplumda ideal davranlarn olumasn salar.Toplumun kltrn zenginletirir. Toplumun tm yelerinin birlikte yaama arzusunu glendirir.Olumlu insan ilikileri toplum varlnn ve gelimesinin temelidir.

4. nsan likilerinin Toplum Yaantsndaki neminsan, toplumun bir parasdr ve toplum iinde kurulan ilikiler yoluyla kltrlenir.Toplum hayatnda insan ilikileri nemli bir yer tutar. Bu ilikiler, belli kurallara dayanr. Bu kurallarn bir ksm hukuka, bir ksm rf ve adetlere bir ksm da inanlara dayaldr.Birlik ve beraberlik iinde, insanlar aras ilikileri salam, kurumlar birbiri ile uyumlu olarak alan toplumlar, dnya zerindeki karlarn kolayca koruyabilirler. nsan ilikilerinin toplumun retim-tketim ilikilerinde ve al veri biimlerinde de nemli bir yeri vardr.5. 5 nsanlarn birbirleriyle ilikilerinde; nce kendilerine, sonra da karsndakilere saygl olmas ilerini kolaylatrr. Bu karlkl etkileim insan ilikilerinin bir gereidir.6. Sosyal StatStaty, bir hak ve grevler toplam olarak ifade edebileceimiz gibi; i blm ihtiyacndan kaynaklanan bir mevki olarak da tanmlayabiliriz.7. Her mevki, kendini dierlerinden ayran bir takm inan ve beklentilerden oluur. rnek, babalk bir statdr. nk, ailedeki kiiler baba olan kiiden bir takm beklentiler ierisindedirler.8. Bir insann belirli bir karakteri olabilir, ama ayn insann belirli bir anda birden fazla stats olabilir. rnein bir insan hem aile reisi hem de retmen olabilir, bu durumda da iki statye birden sahip demektir. Bu kimsenin retmenlik stats okulda ve zellikle gndz, babalk stats ise evde ve zellikle akamlar ar basar. nsanlarn statleri eitlilik gsterebildii gibi ok da hzl deiir.9. Sosyal Stat, bireyin sosyal yapda igal ettii yerdir.

Herkes sosyal statye sahiptir. Sosyal stat, kiinin evresindekilerinin, toplum iinde ona nesnel olarak uygun grdkleri mevki veya pozisyondur. Sosyal stat, davran dzlemi ierisinde bireylerin bulunduklar sosyal ilikiler alan olarak tanmlanabilmektedir.

10. Sosyal Stat Faktrleri ve Stat SembolleriBireysel yetenek,Eitim dzeyi,Grevin gl,Sahip olunan i ve nemi,Ya,Cinsiyet,Medeni durum,Gelir seviyesi ve tketim kalplar,Oturulan yer ve semt.

11. Stat sembolleri, davran dzlemleri ierisinde bir yandan statler arasndaki fark, dier yandan statler arasndaki nem srasn gstermede etkili olan grnr sembollerdir. Stat sembollerine u ekilde rnek gsterilebilir.

12. Farkl grnml fiziki alma yerleri veya makam odalar (geni, dekorasyonu lks, ayr bir sekretaryas olan teknik olanaklarla donatlm yerler.)Makam arabalar (kaliteli ve lks, zel ofr olan aralar)Giyilen i elbisesinin renk ve kalitesi (mavi veya beyaz yakal, ii- ynetici veya bro personelini gstermesi gibi)Tahsis edilen lojmanlar ( ehir merkezindeki lks, mstakil veya geni olan dairelerin daha ok st yneticilere braklmas gibi)

13. TerbiyeEitim, grg, belli bir eitimle yetimek, iyi ahlak, nezaket ve grg kurallarna ballk anlamna gelir. Grg ve yaam kurallarnn, kanunlardan daha etkili bir yaptrm gc vardr; o g insanlardaki beenilme isteidir.14. Nezaketnsanlarn birbirlerine zariflik, incelik ve lllk erevesinde davranmalar veya birbirlerini incitmemek iin gerekli zeni gstermeleri anlamna gelir. Toplumda bireylerin birbirleriyle olan gndelik ilikilerinde uymalar gereken ll davran kurallardr.15. Zarafetncelik, gzellik, estetik anlaya uygunluk anlamna gelir. Gzellik duygusu ile ilgili olan ve gzellik duygusuna uygun olan anlamna gelen zarafet, insanlar arasndaki ilikilere bir seviye kazandrr.16. GrgToplumlarn tarihi sre ierisinde gelitirdikleri sayg, ve incelik kurallardr.Yaamn iyi ynlendirme sanatNezaket kurallar zerinde bilgi sahibi olan ve onlar uygulamasn bilen bir insann vasfGrg nezaketin temelidir.Grg kurallar; insanlarn birbirleriyle karlatklarnda taknmalar gereken tavrlar; karlama, konuma, giyinme, yeme, ime, dinleme yntemlerini, zel gnlerde, ksaca tm yaantlarnda nasl davranacaklarn gsterir. Grg kurallar; hukuk, din ve ahlak kurallarndan tamamen ayr deildir. Her toplumun hukuk, din, ahlak kurallaryla grg kurallar arasnda yakn bir iliki vardr.

17. Toplumda Dikkat Edilmesi Gereken Genel Grg KurallarHogrl ve iyimser olmak,Olgun bir kiilie Sahip olmak iin aba gstermek,Eletiriyi yerinde ve zamannda yapmak,Giyime nem vermek. Giysinin, mevki, yer ve zamana uygun olmasna zen gstermek.Bakalarn rahatsz edici davranlardan saknmak.Verilen sz tutmak,Ziyaretin ksa ve zamanl olmasna zen gstermek,Oturu ve kalklarda hareketlere zen gstermekGerektiinde zr dilemesini bilmek,zel konuma yapanlarn yanna gitmemek,Uygun olmayan el ve szl akalardan kanmak,letiim kolayl salayan aralar kurallarna uygun kullanmak,Genel kullanma ak ara ve mekanlar kullanrken bakalarn rahatsz etmemek ve aralar kullanmada zen gstermekTrafik kurallarna uymada titizlik gstermek vb.18. Giyinme Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenlernsanlar bakalar hakkndaki ilk izlenimlerini d grnmlerine gre edinirler. Hatta bu konuda insanlar giyimlerine gre karlanr, kiiliklerine gre uurlanrlar eklinde iyi bilinen bir sz vardr. nsanlarn birbirleriyle ne tr iletiim kuracaklarn belirleyen faktrlerin banda fiziksel grnmleri gelir. D grnmle mesaj iletme, resmi ortamlarda daha fazla sz konusudur.19. Gzel giyinmek fazla masrafl, lks kyafetler giymek demek olmayp, zarif, mtevaz ve kendinize yaktrmay bildiiniz kyafettir. Gzel giyinmek demek, temiz, sade, nerede, ne zaman, ne giyileceini bilmek demektir. Nerede, ne zaman ne giyilmelidir? Bu soru, sosyal yaamda en ok sorulan sorularn banda gelir ve peinen cevap vermek olduka zordur.20. Nerede, ne zaman ne giyilmelidir?Bulunulan yereAdetlereMevsimeklimeModayaZevketirak edilecek sosyal faaliyet trne

21. Genel olarak resmi olarak i yaamnda giyim konusunda u hususlara dikkat edilmelidir:Bay ve bayan kendisine uygun kyafetler semelidir,Kyafet seerken kiinin ya, fiziki yaps, cinsiyeti, meslei gibi hususlar dikkate alnmaldr.Giydii elbiseler arasnda uyum salanmaldr.Yrtk, tsz, skk elbise ve boyasz ayakkab giyilmemelidir.alma hayatnda sade ve rahat elbiseler tercih edilmelidir.Elbiseler uygun taklar ve sade eyalar ile tamamlanmaldr.Frapan renkler(gz alc) tercih edilmemelidir.Nerede, ne zaman ve neyi giymesi gerektiini bilmelidir.

22. NSANLKLERN DZENLEYEN KURALLAR23. ToplumdaDikkatEdilmesi Gereken Genel Kurallar:Bir toplumun olumasnda ve gelimesinde, o toplumu meydana getireninsanlararasnda uygulanan Grg kurallarnn nemli bir yeri vardr.

Genel grg kurallarna uyma zorunluluu yoktur. Yani hukuken su saylmaz. Ancak, toplum genel grg kurallarna uymayanlara cahil, bencil , kaba, saygsz ve saire sfatlarla tanmlar ve knar.

Toplum hayatnn dzenlenmesinde etkili olan genel grg kurallarna uyan kiileri; terbiyeli, saygl, nazik ve saire eklinde nitelemek mmkndr.

24. Bu kurallar toplumdaki uygarlk dzeyinin de gstergesi olabilir. nsann bencil, kaba dncelerden syrlarak, bakalarna kar davranlarn bir dzene koymas , onun duyarl ve nazik olmasn salar. Bu da insanlarn birbirleriyle olan ilikilerini salkl ve tutarl olmasna neden olur.

Grg kurallarn renmenin bir okulu yoktur. Grg kurallar, bir toplumun ayr ayr blgelerinde farkl olduu gibi deiik uluslarda da farkllklar gsterir.

25. Selam; ya, cinsiyet ve makam durumuna gre sayg ve incelik ifade eden bir davrantr. Kn by, ayn yata olanlarn birbirlerini selamlamalar sevgi ve saygnn bir ifadesi olarak deerlendirilir.Selamlama srasnda abartlm konuma ve davranlardan kanmak gerekir.apka ile selamlamada, apka sa elle tutularak yana doru karlr, selamlanan kii geinceye kadar havada tutulur.Toplant veya davetlerde nce evin hanm, sonra dier kiiler selamlanr.Devlet byklerine (cumhurbakan, babakan, bakan, vali gibi) kar bir sayg ifadesi olarak yolda geerken veya karlalan herhangi bir yerde ba eilerek selam verilir. Ayn ekilde trenlerde bayramz, byk bir gururla ayakta selamlanr.

Karlama, Selamlama ve El Skma Konularnda Uyulmas Gereken Genel Grg Kurallar26. Selamlama davranla olduu gibi szle de olmaktadr. Birisiyle sabah karlaldnda gn aydn, akam karlaldnda iyi akamlar diyerek selamlalr.Gerek ilk tanma ve gerekse selamlama srasnda, zellikle erkeklerin dikkatli olmas gerekir. Bayan elini uzatmadka, erkein elini uzatmas ho karlanmaz. El skmada, st makamda bulunanlarn veya yallarn nce el uzatmalar, bunu gren alt makamlarda olan bayan veya baylarn ellerini uzatarak tokalamalar genel grg kurallarndandr.Erkein bayan, gencin yaly, kdemsizin kdemliyi, gelenin orada bulunanlar, ayrlann ayrld yerde kalanlar selamlamas gerekir.

27. Tantrma ve Tanmada Dikkat Edilmesi Gereken Kurallarnsan ilikileri tanma ve tantrma ile balar. nsanlarn tanmalar ve tantrlmalar sonunda birbirlerini daha abuk anlayacaklar, bylece insan ilikilerinin normal bir ekilde devam etmesinin salanaca bilinmektedir. Tantrma ve tanma konularnda da uyulmas gereken baz kurallar vardr. Kii veya gruplar birbirlerine takdim edilerek tantrlrlar. Takdim srasnda baz tercihler vardr. Bunlar; Erkek bayana, kk bye, ast ste, memur amire, gen kzlar yal bayan ve baylara, tek kii gruba takdim edilir.

28. Takdim srasnda; Bir astn bir ste takdiminden nce stten izin alnmasBir erkein bir bayanla tantrlmasndan nce bayann uygun grnn alnmas,Bir kimsenin, eini veya bir genci soysa stats yksek olan birisiyle tantrrken sadece ismini sylemesi,Bir bayanla tantrlan erkein, bayann eiyle de tantrlmasTopluluklarda takdim iinin uygun kiilerce yaplmas,Takdim ve tantrma iinin ayakta yaplmas,Greve yeni atanan kiinin, amirine kendisini takdim ederek ie balamas, insan ilikilerinin bir gereidir.

29. Hitap Etmede Uyulmas Gereken Kurallarok yaknlar dnda kimseye sen diye hitap edilmez.Yeni tantnz kiilere kar resmi olun.Uzun ve anlamsz cmleler kurmaynYksek sesle ve ok hzl konumaynYabanc kelimeler, argo szckler kullanmayn.Fikirleri ispatlamaya almayn.Jest ve mimikler doal olmal ve szleri desteklemelidir.Konumalar genel olmaldr.Toplumca yanl anlalabilecek konumalardan kanlmas,Muhatabn kltr seviyesine uygun bir dil kullanlmas,Muhatabn fikirlerine nem verilmesi ve bunun davranlarla da gsterilmesi.

30. Telefon Konumalar ve Uyulmas Gereken Kurallara)Telefona mmkn olduunca abuk cevap vermek gerekir.b) Konumaya bir selamlama szc ile balanmaldr.c) Ahizeyi ele alnca, alo yerine efendim veya alma hayatnda ise buyrun efendim denilmesi daha uygundur. d) Daha sonra telefonu aan kii kendini tantmaldr.e) Ahize sol elle tutulmal ve az ksmndan 1,5 -2 cm uzakta tutulmaldr.f) Telefon grmelerinde cevaplar ne mesaj iletmeyecek kadar ksa ne de konunun dalmasna yol aacak kadar uzun olmaldr.g) Telefon baka departmanlarda ise o departmann numarasn vermek yerine, mmknse aktarma yolunu semek, nezaket kurallarna daha uygundur.h) Telefonu bekletmek durumunda olursanz zaman zaman kardakine dnerek onunla ilgilendiinizi hissettirmelisiniz.

31. Telefon Konumalar ve Uyulmas Gereken Kurallari) Telefonu bekletme durumuna alacaksanz zamannn olup olmayaca kar tarafa sorulmal yoksa kendilerinin daha sonra arayabilecei belirtilmelidir. Bunun iin kar tarafn numarasnn alnmas unutulmamaldr.j) Aranan ahsn orada olmamas durumunda, kar tarafn adn bu durumu ona iletmeden renmek, bir perdelemenin olduu anlamna gelir ki, bundan kanmak gerekir. Bunun yerine sayn mdrmz u anda burada yok; geldiklerinde kim arad diyeyim veya ben yardmc olabilir miyim? denmelidir.k) Konumalarn bitirilmesinde kar taraf beklenmelidir. Bu nezaket kuraldr

32. KLK VE DAVRANIRuhbilimcilere gre kiilik, bireyin kendine zg ve ayrc davranlarnn btn olarak tanmlanmaktadr.

33. Kiiliin ksaca tanmlamas; bir insan bakalarndan ayran bedensel, zihinsel ve ruhsal zelliklerin btn olarak deerlendirilmektedir.34. Kiilik, insann kendinde olup bitenleri deerlemesi ve kendisine tatmin ve kar salayacak bir duruma gemeyi istemesidir. nsann bakalar asndan kiilii, onun toplum iinde belirli zelliklere ve rollere sahip olmasdr. 35. Karakter, Kiiye zg davranlarn btn olup,insann bedensel,duygusal ve zihinsel etkinliine evrenin verdii deerdir.

Bireyin karakteri,kiisel zelliklerle,iinde yaanlan evrenin deer yarglarndan oluur.

Bu deer yarglarn benimseyip benimsememe, karakteri oluturur.

Karakterde; kiilikle,iinde yaanlan evrenin deer yarglar birlikte yorumlanr.36. Karakter Nedir?Snf, rencilerin grlt ve patrtsyla sallanrken sert grnml hoca kapda beliriyor. Snfa bir bak atp krsye geiyor. Tebeirle tahtaya kocaman bir 1 rakam iziyor.

"Bakn" diyor, "Bu, karakterdir. Hayatta sahip olabileceiniz en deerli ey..."

Sonra 1'in yanna 0 (sfr ) koyuyor:

"Bu, baardr. Baarl bir karakter 1'i 10 yapar."

Sonra bir 0 (sfr ) daha...:

"Bu, tecrbedir. 10 iken 100 olursunuz."

Sfrlar byle uzayp gidiyor:

Yetenek... Disiplin... Sevgi...

Eklenen her yeni 0 (sfr )'n kiilii 10 kat zenginletirdiini anlatyor hoca...

Sonra eline silgiyi alp en bataki 1'i siliyor. Geriye bir sr sfr kalyor. Ve hoca yorumu patlatyor:

"Karakteriniz yoksa brleri hitir."37. Miza; Gnlk yaant iinde kiiye zg, olduka snrl, belirli duygusal tepkilerin nitelik ve nicelik bakmndan deimesidir. Otonom sinir sisteminin zellii veya i salg bezlerinin az ya da ok almas gibi soyaekimle gelmi olan fizyolojik zelliklerin nedenledii psikolojik tutumlarmzdr. abuk kzmak, sklmak, neelenmek, fkelenmek, hareketli ya da hareketsiz olmak vs., bireylere gre deien miza zellikleridir.38. YetenekBir kiiyi tanmlamak ve kiiliini belirtmek isterken ona deiik alardan bakar ve deiik ynlerini deerlendiririz. Zeka, yetenek, heyecanllk, ie dnklk, kavgaclk, canllk, sosyal girginlik, sosyal uyum, basknlk bu tr zelliklerdendir.39. KL OLUTURAN FAKTRLERGensel ve bedensel yap faktrleriSosyo kltrel faktrler,Sosyal yap ve sosyal snf zellikleri,Aile deikeni,Corafi ve fiziki faktrler,Kitle yayn aralar,Sosyal gruplar iindeki yetikinler ve yallar grubu,Doum sras.40. KLN TEMEL ZELLKLERKiilik baz davranlarn toplamdr.Kiilik ayn zamanda zel evrenin ortaya kard bir olgudur.Kiilik bireysel dengenin rndr.Kiilik davranlara yn verir ve idare eder.Kiilik belirli zaman dilimleri iindeki davranlarn btnlemesinden oluur.41. 41NSAN LKLERNDE KLTR VE EVREKltr, en basit biimde belirli bir toplumda yaayan insanlarn btn rendikleri ve paylatklarn kapsayan bir kavramdr. Bu renilen ve paylalan eyler, insann doumundan balayarak dilini, dinini, yiyip imesini, sosyal yaantsn, bilgi, grg kurallarn, manevi deerlerini, hatta lmnden sonraki yaantsn kapsayacak lde genilik gsterir.42. Kltr, nsanlarn doutan lnceye kadar renmi olduklar, kayna insan ve toplum olan ve toplumda ortaklaa paylalan btn davran kalp ve alkanlklarn kapsayan bir olgudur.43. Kltr, bir toplumda ilerlemenin, retimin, eitimin, bilimin, gzel sanatlarn, insan ve toplum anlaynn geliim dzeyini gsterir.44. Kltr Oluturan elerTeknolojiMimari eserler ve tabiatla mcadele yaptlarrgtsel yaplanmalar, sosyal rgtler ve kurumlar,HukukGzel sanatlar ve estetik,DilEitimAhlakDin, inan ve tutumlarrf ve adetler, gelenek ve grenekler,Politik hayat ve siyasi yaplanma,Yerleim yeri ve ekolojik evre.

45. KLTRN ZELLKLER Kltrn zellikleri aadaki gibi sralanabilir:Kltr, bir toplumun hayat biimidir.Kltr, renilmi davranlar topluluudur.Kltr, toplumca benimsenmitir.Kltr, toplumun yelerince paylalmtr.Kltr, durgun olduu kadar devamldr. Kltr, deiebilir.Kltr, insann biyolojik ve psikolojik ihtiyalarn giderici bir yapdadr.Kltr, btnletirici bir eilime sahiptir.

46. ETNOCENTRZM (Etnocentrik Gr)Kiinin kendi kltrn temel olarak almas ve dier kltrleri kendi kltr asndan deerlendirmesi demektir. rnein boks ve grei spor olarak deerlendiren ama boa greini ise vahet olarak nitelendiren gr etnocentrik bir grtr. Toplumbilim bu gr reddeder. Ar bir merkeziyeti gr, karlkl anlay ve hogry reddeder. Irklkda bugn ar etnocentrik bir grtr.47. RGT KLTR yapma ve yrtme biimi olarak tanmlanan rgt kltr; rgtn alma biimi, cretleme sistemi ve igrenlere kar davran kalplar gibi birok olgu ile yakndan ilikilendirilmektedir.

rgt Kltr; letmenin amalar, stratejileri ve politikalarnn olumasnda nemli bir etkiye sahip olduu gibi, yneticiler asndan seilen stratejinin yrtlmesini kolaylatran ya da zorlatran bir aratr.48. rgt Kltrnn FonksiyonlarKltrn bir rgt dier bir rgtten ayran snrlayc bir rol vardr. Kltr, rgt yeleri iin bir kimlik oluturur. alanlar rgt lie btnleirler ve onlar ayrcalkl bir benlik salar.alan bireyler rgte daha fazla balanarak rgtn yararna zveride bulunabilirler.rgt yeleri arasndaki dayanmay artrabilir.rgt yeleri iin bir kontrol mekanizmasdr.49. rgt Kltrnn Yararlarrgt kltr; alanlarn belirli standartlar, normlar ve deerleri anlamalarna ve bylece kendilerinden beklenen baarya ulamalar konusunda daha kararl ve tutarl olmalarna, yneticileri ile daha uyumlu almalarna yardmc olur.

rgt, i yapma, teknik, yntem ve srelerinde bir standart oluturarak rgtsel verimliliin artmasn salayabilir.

rgt kltr gelecekte rgtte grev stlenebilecek yeni yneticilerin yetime ve gelimelerine olumlu katkda bulunur.

rgt ii iletiim ve bireyler aras ilikilerde rgt kltrnn olduka nemli bir yeri vardr.

50. rgt Kltrnn Yararlarrgtlerde eitli nedenlerle ortaya kan atmalar rgt kltrnn gelitirdii baz standart uygulamalar ve sreler yardm ile azaltlarak yumuatlabilir veya ilevsel klnabilir.

rgt kltr sembollere, seramonilerle, kahramanlarla, sloganlarla, hikayelerle nesilden nesile aktarlarak bir rgt efsanesi oluturulabilir. Bu da rgtsel yaam srekli klabilir.

Kltr, tantc bir kimlik gibidir. Bir rgt hakknda deerlendirmeler o rgtn kltr ile yaplr.

51. YZ YZE LKLER (KONUMA)Gereksiz konumalardan kanmak ve gereksiz yere uzatmamak,Gerekmedike kendimizden ska sz etmemek,Konuurken ses tonunun iyi ayarlamak,Jest ve mimik hareketlerinde arya kamamak,Dinleyiciye sk sk anlyor musun? Tamam m? Bilmem anlatabildim mi? Gibi sorular sormamak,Toplulukta konuurken bu, u o kii gibi szckler kullanmamak,Dinleyiciye soru sorma ve konuma frsat vermek,Dinleyicinin anlayaca bir dil kullanmak52. Konuma konusu ile ilgili gerekirse hazrlk yapmakKonuan kiilerin szlerini kesmemekKonumalar dinleyicinin yzne bakarak yapmakKonuulan szckleri doru telaffuz etmekZamana riayet etmek,Konumalarda hitap ekillerine nem vermek,Konuurken sk sk saate bakmamakKonuma srasnda sert ve ask suratl olmamak.

53. HAYATINDA NSAN LKLER, ALIANLARIN BRBRLERYLE VE AST-ST LKLERYnetim srecinde alan kiilerin baarl olmas iin rgt ierisindeki iletiim nemlidir. Kiilerin rgtteki rolleri ne olursa olsun iletiim becerilerini iyi bilmeli ve bunlar uygulamalar gerekir. zellikle ast st ilikilerinde dikkat edilmesi gereken nemli hususlar vardr. Astlar nce insan olarak kabul edilmelidir.

54. znde insan sevgisi olan her iletiim srecinin olumlu bir balang salad, sevginin ve iyi niyetin zemedii hibir problemin olmad, makamlarn ve unvanlarn geici olduu ve her yneticinin bir st olduu unutulmamaldr. Astlara snrsz ve yetersiz bilgi vermek tehlikelidir. nk gvensizlik yaratr, informal liderler dourur ve dedikodular oaltr.

55. rgt ierisinde iletiim kanallar oaltlarak astlarn liderlik yetenekleri gelitirilmelidir. letiim kanallar astlarn kararlara katlmasn salar, egdm kolaylatrr ve iyi bir rgt iklimi yaratr. Brokratik otorite sk sk kullanlmamal ve srekli ast olduklar hatrlatlmamaldr. Bu davran ballk ve sadakati azaltr ve direnmeyi artrr.

56. DAVET PROTOKOL Davetler sosyal hayatn nemli bir unsurudur. Davetlerde uyulmas gereken kurallar takip etmek, grg ve nezaketin bir gereidir. Davetlerde davetlileri arlamak, gsterili ve atafatl yemeklerle insanlar etkilemeye almak deildir.57. Yemek davetleri, le veya akam yemekleri iin yaplabilir. Evlerde veya ev dnda dzenlenebilir. Oturmal veya ayakta yaplabilir. Yemekler bfede veya masada verilebilir. Yemek davetlerinin dzenleme nedeni, yemein asli unsuru deildir. zel veya resmi nedenlerle olabilecei gibi herhangi bir neden olmakszn da dzenlenebilir.58. Davetlere szl veya yazl olarak cevap verilir. Szl cevap, yz yze veya telefonla olur; artlar karlamaya olanak veriyorsa, bu husus doruca davet edene teyit edilebilir. Bunun iin ayr bir ziyaret gerekmez.59. Resmi DavetlerResmi Kabul (Resepsiyon) : Resmi vesilelerle, milli gn ve bayramlarda kutlamalarda, dzenlenen toplantlardr. Gnn herhangi bir saatinde olabilir. Koyu renk elbise arttr.Kokteyl : Kalabalk olan konuklar sosyal, kltrel, resmi ve zel vesilelerle bir araya getirmek ve ayakst ksa grmelerini salamak ve bu esnada alkoll ve alkolsz ikiler ve hafif erezler (ordvr) ikram etmek iin, saat 18:00-20:30 arasnda ve akam yemeinden nce, evde, iyerinde veya darda dzenlenir. Konuklar oturtma zarureti yoktur. Genellikle koyu renk elbise giyilir.Yemek Davetleri: le veya akam iin yaplabilir. Oturarak veya ak bfe eklinde dzenlenir. Oturarak yemekte servis masaya/masalara yaplr; ak bfe yemeklerinde, yemek servis masalarndan alnr; hazrlanm olan masalara oturulur.60. Resmi ve zel Yemeklerde Protokol ve Grg KurallarResmi ve zel yemeklerde tabakta yemek braklmamaya allr,Yemek koklanarak test edilmez,Masada sa taranmaz ve makyaj tazelenmez,Eller masann altnda tutulmaz,Krdansz ve krdanla da olsa aleni bir ekilde di kartrlmaz.Davet sahibinden nce yemee balanlmaz,Masaya kl tablas konmamsa srarla sigara imee allmaz.Yemek devam ederken izinsiz olarak sofra terk edilmez,Abartl glnmez, uzun, skc ve yksek sesle konuulmaz,

61. iek Verme Gnderme ProtokolSalonlarda yaplan evlenme, nian ve dn trenlerine,Resmi davetlere,Davetli olunan kokteyllere,Al trenlerine,Resmi bayramlarda,Atamalar tebrik amacyla,

62. MOTVASYONMotivasyon, insanlarn organizasyon iindeki faaliyetlerini etkileyen, olumlu ya da olumsuz ynde hareketi devam ettiren insan yapsndaki mekanizmadr.

Motivasyon u konulardan olumaktadr;*htiya ya da beklentiler,*Davran*Amalar,*Geri bildirim

63. Motivasyon sistemi, alanlar ve rgtler bakmndan u yararlar salamaktadralanlarn temel ekonomik ihtayalarn karlamaya olanak hazrlar,- alanlarn toplumsal ihtiyalarn (kltrel, alma saatleri, sosyal gvenlik, aile yardmlar vb.) karlamaya olanak hazrlar,- alanlarn ego larn tatmine (toplantlara katlma olanaklar, kararlara katlma olanaklar vb.) yneltir.- alanlarn yeteneklerini gelitirecek nlemlerin aratrlmasna olanak hazrlar,64. - letmelerin, alanlarn verimliliine, toplumsal ve ekonomik refah koullarnn gelitirilmesine ynelik bir rekabet ortam iine girmelerine olanak hazrlar,- Bireylerin yaratclk ve nderlik niteliklerinin ortaya kmasna zemin hazrlar,- alanlar, salanan motivasyon olanaklarndan daha ok yararlanmaya ynelterek, kiileraras olumlu rekabeti gelitirir,- Deien ekonomik, teknolojik ve toplumsal koullara gre rgtleri esnek motivasyon sistemlerini kabule zorlar,- Motivasyon, alanlarn amalar ile organizasyonun amalarn uyumlatrmak iin uygulanan tm yntemleri ierir.

65. Motivasyon AralarA) Ekonomik Aralar

1) Yksek Gelir Elde Etme 2) cret Art3) Primli cret Sisteminin Uygulanmas,4) Kr a Katlma5) dllendirme Sistemleri66. B) Psiko-Sosyal Aralar1) Bamsz alabilme,2) Kiisel G ve Yetki Sahibi Olma,3) Sosyal Statye Kavuma,4) Kiilie ve zel Yaama Sayg,5) lgin, yaplmay deer ve toplumsal yarar salayacak bir ite alma6) gvenlii ve psikolojik evre,7) grenlerin nerilerinin dikkate alnmas,8) Sosyal uralar, sosyal katlm ve evreye uyum

67. C) rgtsel ve Ynetsel Aralar

1) Ama Birlii2) gc Planlamas,3) Yetki ve Sorumluluk Denklii,4) e Ballk ve Kararlara Katlma,5) Etkin Bir letiim Sisteminin Kurulmas

68. dllendirme ve Cezalandrmann alanlar zerindeki Ne Tr Etkileri Olmaktadr?dllendirme ve cezalandrma her i yeri ortamnda mutlaka uygulanmaldr ve bunlarn ne ekilde olaca daha nceden yneticiler tarafndan alanlara bildirilmelidir. Adaletli bir sistem uygulanmaldr. alanlar hata yaptnda ve ilerini yerine getirmediklerinde cezalandrlmal, yaptklar iin kalitesi, miktar, arttnda ve grup ii almalara nem verildiinde dllendirilmelidir.69. dllendirme ve cezalandrma sistemi yerli yerinde kullanld zaman alanlar zerinde performans ve motivasyonu arttrc bir etken olmaktadr. Tam tersi olduunda ise alanlar zerinde olumsuz etkiler yaratmakta performans ve motivasyonu drmektedir.70. alanlarn istekleri;1) Fizyolojik ihtiyalarnn karlanmas,2) Gvence ihtiyac,3) Ait olma,4) Takdir edilme, sayg grme,5) Frsat bulabilme, kendini gelitirebilme

71. ZYARETLERZiyaret, bir kiinin izin alarak bir bakasn grmeye gitmesi demektir. Ziyaretler, toplumu oluturan birey ve gruplarn birbirlerini tanmalarn ve yaknlamalarn salayan davran rnekleridir. Yapl amacna uygun olarak usul ve kurallarnda farkllklar olmasna ramen, u ilkelere uymak, her zaman kolaylk salar ve ziyaretin baarl gemesine olanak tanr.72. Ziyaret vakti ok iyi seilmeli ve mutlaka bir iki gn nceden randevu alnmaldr. Ayn gn iin yaplan ziyaret talipleri huzursuzluk yaratabilir.Ziyaret taleplerinin yerine getirilmesinde kk bye tabidir. Byk istedii zaman iin randevu verebilir. Eit seviyede yaplan ziyaret talepleri iin, tarih olarak bir iki seenek sunulabilir, her iki tarafa uygun olan seenek zerinde mutabk kalnmaldr.ade edilmesi gereken ziyaretler mutlaka fazla gecikmeden, zamannda iade edilmelidir. Ziyaret tr ve amacna gre deiiklik gstermesine ramen, ziyaretlere gidilirken iek veya mtevaz hediyeler gtrlmesi, uygun der.

73. leden nceki en mnasip ziyaret saati, 10:00 11:00 arasdr. leden sonra ise 15:00-17:00 saatleri arasndadr. Yemek zamanna yakn saatlerde gidilerek, ziyaret edilen ahs yemee davet etme zorunda kalmamaldr.Resmi ziyaretler normal olarak 15-20 dakika, en fazla 30 dakika ile snrldr. Bu zamann sonunda ziyaretilerin kendiliklerinden msaade alarak ayrlmalar beklenir.Ziyaretlerde randevu saatlerine mutlaka uyulmaldr, aksi nezaketsizlik olarak kabul edilir. Bir ahsa randevu saati verilirken, herhangi bir nedenle bir nceki ve sonraki randevu saatleri ile akmamas iin zen gsterilmelidir.Ziyaret sresi tamamlandnda ev sahibi veya ziyaret edilen ahs, biraz daha kalmanz teklif etse bile, bunu nezaket gerei olduunu anlamal ayrlmak iin izin istenmelidir. Hebersiz ziyaretlerde kap ikiden fazla alnmaz.

74. LETMnsanlar doal olarak evresinde olup bitenleri renmek ve anlamak, duygu ve dncelerini birbirlerine iletmek isterler. letiim, insanlarn duygu ve dncelerini dier insanlarla paylama srecidir. letiim, bireyler gruplar ve rgtler arasnda iliki kurmay amalayan bir etkileim srecidir. Bir baka ifade ile iletiim, insanlarn davranlarnn aklanmasn ve anlalmasn salayan bir aratr.

75. LETMletiimi Oluturan eler genel olarak u ekilde snflandrlabilir.

Ama Kaynak Mesaj Kanal Alc Etki

76. nsanlarla etkili bir iletiim kurup kurmadmz anlayabilmek iin kendimizi o insanlara ne lde gsterdiimizi bilmemiz gerekir. Kendimizi ne lde darya gsterdiimizi ortaya koyabilmenin en iyi yolu kendimizi tanma ile olur.77. AIK ALAN; Bireyin hem kendisine hem de bakasna ak olan ksmna,KR ALAN; Bireyin kendisine kapal ancak bakasna ak olan ksmna,GZL ALAN; Bireyin kendine ak, bakasna kapal olan ksmna,KARANLIK ALAN; Bireyin hem kendine hem de bakasna kapal olan ksmna denir 78. Aratrma sonularna gre, insanlar duygularn karsndaki kiilere iletirken iletiim kanal olarak;

% 7 sz,% 38 ses % 55 orannda da beden dilini kullandklar ortaya kmtr.

79. Olumlu dnce; amaca ya da beklenilene uygun yararl ve yapc bir dncedir. Olumlu dnen bireyler; amalar, umutlar, ilkeleri ve beklentileri olan insanlardr.

Olumlu dncede; gelecee ynelik dnme, i iletiim ve kendine gvenme ok nemlidir.Pozitif Dncenin letiimdeki Rol80. Olumlu dnce mesajlarn kodlanmasnda ve kodlarnn zlmesinde oynad rolle insan ilikilerinin belirleyicisidir. Hz Mevlanann aadaki sylemi bu gerei kantlamaktadr.Kardeim sen dnceden ibaretsinGeriye kalan et ve kemiksinGl dnrsn glistan olursunDiken dnrsn dikenlik olursun.MEVLANA81. Pozitif dnn,nk dnceleriniz szleriniz olur.Szleriniz pozitif olsun,nk szleriniz davranlarnz olur,Davranlarnz pozitif olsun,nk davranlarnz alkanlklarnz olur,Alkanlklarnz pozitif olsun,nk Alkanlklarnz deerleriniz olur,Deerleriniz pozitif olsun,nk deerleriniz kaderiniz olur.Gandi82. letiimin Temel lkeleriSevgi ve saygDostluk ve gvenlgi ve hogrEmpatiSaydamlk (Aklk)Adalet

83. letiim EngelleriYkc eletiriler ve dedikodularatmaBask ve iddetDalkavuklukGenelleme yapmakAkl ve t vermeGemii getirmeki yokua srmekMant silah olarak kullanmakKendini hep hakl grmek

84. Sorumluluk almamakGereksiz soru sormak Seim hakk tanmamakyi dinlememekGereksiz el kol hareketleriSes tonunu ykseltmekOturma ve bak ekliYardm etme frsat vermemekvg ve onay vermemek

85. LETMDE MESAFEKiiler aras mesafe her toplumda insan ilikilerinde nemli bir yer tutar. letiim srecinde kiilerin aralarnda braktklar mesafe yaknlk derecelerini yanstr. Kiisel mekann snrlar bir mesaj niteliindedir. Kiisel mekan kltre ve kiiye gre deiir. Kiisel mekan holandmz kiilerde klr, holanmadmz kiilerde byr. zel, samimi, sosyal ve topluma ak mesafe olmak genel olarak drt eit mesafe kullanlr.86. 1. zel Mesafe (30-35cm.) : Anne, baba, e ve ocuklar gibi duygusal yakn kiilerin kulland mesafedir. Asansr ve toplu tama aralarnda bu mesafe ihlal edilir. Bu mesafenin ihlal edildii zorunlu alanlarda bireyler rahatsz olur. Bu ortamlarda bireyler rahatszln tavan veya yeri seyrederek belirtirler.87. 2. Samimi Mesafe (40-80 cm): Birbirlerini tanyan ve rahat konuan kiilerin kulland mesafedir. Samimiyeti ve yaknl ifade eder. Genellikle yakn dostlarn ve arkadalarn kulland alanlardr.88. 3. Sosyal Mesafe (80 cm-2m): Ast-st, satc mteri ve i arkadalarnn kulland mesafedir. Her eyin rahata konuulduu ve resmi ilerin yrtld alandr.89. 4. Topluma Ak Mesafe (Yabanclar ile mesafe /2m. -----): Topluma ak olan ve tanmadmz kiiler ile kullanlan mesafedir. Mesafe yaklak 10 m. gemesi halinde karlkl iletiim ve iliki gleir.90. BEDEN DLNN LETM ROLBedenin genel duruu, gvde ve ba hareketleri, bacak ve ayak hareketleri, yz ifadeleri, gz ilikisi, el ve kol hareketleri ile syleyi tarz bu kapsamda yer alr.91. BEDEN DLNN LETM ROLBedenin ne doru eilimi, ellerin nde birlemesi, omuzlarn drlmesi, masum bir yz genellikle gszl ve zayfl ifade eder. Elleri gste birletirilmesi gvensizlii ve iletiime kapall, ellerin arkada birlemesi zgveni, ellerin yanda birlemesi meydan okumay belirtir. Bacaklarn yn, st ste atlmas, ayaklarn birletirilmesi veya apraz hale getirilmesi de bir mesaj kaynadr. Ayaklarn birletirilmesi, gizlemeyi ve gerginlii ifade ederken, bacaklarn st ste atlmas rahatl ifade eder.92. BEDEN DLNN LETM ROLGz bal bana bir mesaj kaynadr. Gze bakma ilgiyi ifade eder. lgi duyulan kii ya da eyaya kar gz bebei byr. Gz bebeinin bykl fiziki olaylarla da ilgili olmakla birlikte ilgiyle ilikilidir. letiim srecinde bulunan kiiler birbirlerine doru ynelmeli, yzlerini birbirlerine dnmeli ve gz temas kurulmaldr. Ancak srekli kardaki kiinin gzne bakmak doru bir davran olmaz. nk kiiler rahatsz olabilir. Bu nedenle srekli gz temas kurulmamaldr.93. BEDEN DLNN LETM ROLEl kol (jestler) hareketleri ne hissettiklerimizi belirten duygularn en iyi belirtileridir. Baz davranlar, heyecan, gerginlii ve kzgnl belirtir. Grup ierisinde parmakla birini gstermek iaret etmek veya tehdit etmek gibi alglanabilir. Ellerin ak olmas ve el iinin yukar bakmas iletiime ak olmay, ellerin kenetli olmas sknt ve iletiime kapall, ellerin iinin yere bakmas basky ve hkmetmeyi, ellerin apraz hareket etmesi ise reddetmeyi ifade eder.94. BEDEN DLNN LETM ROLSesin tonu, vurgular ve susmalar konuan kiinin eitimini, sosyal durumunu, kibar ya da kaba oluunu, heyecann, zntsn veya mutluluunu, hayret ve srprizleri ifade eder. Beden dili, bireyden bireye, toplumdan topluma hatta kltrden kltre deiebilir. Bu nedenle, bireyin herhangi bir davranna bakarak yorum yapmak doru olmaz. Byle durumlarda yanl mesaj verebiliriz veya alabiliriz95. RENKLER VE PSKOLOJK ETKLERRenklerin tek banayken tad anlamlarn dnda tad mesajlar vardr. rnein siyah renk, yas ve matemlerde giyilen giysilerin rengiyken, beyaz evlenirken giyilen giysilerin rengidir.

MaviRahatlk, efkat, gvenTuruncuKeder, hzn, azametMorOlgunluk, vakar, azametKrmzMeydan okuma, uyarc, heyecan vericiYeilHuzur, sakinlik,SarSevin, nee, hogrSiyahKasavet, hzn, mutsuzlukKahverengiKeder, hzn.

96. STRES VE STRES YNETMStres, iinde bulunulan ortama ve duruma, uyumun zorlat durumlarda ortaya kar. Uyumu zorlatran olaylardan, evreden sosyal ve psikolojik iklimden uzaklamak, stresle baa kma yntemlerinden bazlardr.97. Stres vcudumuzda oluan bir cevaptr. Stres gnmzde ok sk kullanlmakta ve genelde, sinirlilik, gerginlik, endie, fke veya altst olma, yklmlk anlamlarna gelmektedir.98. Stres, insann iinde bulunduu ortam ve i koullarnn, onu etkilemesi sonucunda, vcudunda zel biyo-kimyasal salglar oluarak, sz konusu koullara uyum iin dnsel ve bedensel olarak, harekete geme durumudur.99. Psikoloji anlamnda stres; kiiye zg ve onun bireysel btnln zorlayc ve bozucu etkenleridir.100. Stresi, fizyolojik veya psikolojik nedenlerden kaynaklanan ve sinir sistemini ar derecede ypratarak, organizmada sknt, gerginlik, yorgunluk, gvensizlik, dikkat dankl ve knt eklinde ortaya kan, psikolojik rahatszlk durumu olarak da tanmlayabiliriz.101. 1-Stres, kii ve evrenin etkileimi sonucunda oluur.2-Stres, motive edilmi durumdan daha ar bir biimde insan harekete geirir.3-Streste tehlike sz konusudur ve bu tehlikenin nemi alglanmaldr.4-Stres, organizmann tmn etkiler ve ou kez kontrol edilebilir bir tepki deildir.102. Stresin en yaygn belirtileri;Genel fke hali-Bunalm veya ar heyecan,-Yksek tansiyonun iareti olan arpnt,-Boazn ve azn kurumas,-Duygusal kararszlk,-Saklanmak-kamak-alamak,-Kendini ie verememek,-Dnce karmaas ve genel uyumsuzluk,103. Stresin en yaygn belirtileri;-Ba dnmesi, iradesizlik ve gerek d duygular,-Ar yorgunluk ve yaama sevincini yitirme,-Belirsizlik, huzursuzluk, korku ve korkunun kaynan bilmeme,-Duygusal gerginlik ve tetikte olma hali,-Titreme, sinirsel tikler, en kk bir ses karsnda irkilme eilimi-Tiz sesli sinirsel kahkahalar-Kekelemek ve dier konuma glkleri-Ar hareketlilik, terleme sk lavobaya kma ihtiyac-Mide bulants, boyun ve srt arlar-itahszlk veya ar itah104. STRESE NEDEN OLAN FAKTRLER KSEL FAKTRLER1-Drtler 2-Acelecilik3-Mkemmelliyetilik,4-nsanlar memnun etmek5-ok almak6-Her zaman Gl olmak istei7-Ulalmas imkansz standartlara yetimeye almak,8-Deiken artlarda almak9-ini kaybetme endiesi10-Gereinden fazla sorumluluk stlenmek,11-ok fazla i yklenmek,12-Yalanma

105. RGTSEL FAKTRLER Adaletsiz baar deerlemeleri, cret eitsizlii, rgtsel kurallarn katl, elikili yntemler, gruplarn deitirme, sk sk yer deitirmeler, Gereki olmayan i tanmlar, Merkeziyetilik ve ar formaliteler, Kararlardan dlanma Ykselme olanaklarnn azl, Yksek derecede uzmanlama, rgtsel blmlerin karlkl bamllklar, Yrtme ve danma birimleri arasndaki atma.

106. Kalabalk alma ortamlar ve zel yaam nemsememe,Ar grlt, scak ya da souk alma ortam,Zehirli maddeler ve radyasyon,Hava kirlilii, yetersiz aydnlatma ve i kazalar Yetersiz iletiim ve yetersiz bilgi, Baar dzeyi ile ilgili yetersiz geri bildirim, Belirsiz ve elikili amalar, adaletsiz denetim, Baar deerlemesinin yanl ve elikili olmas.

107. Her meslek grubunda stres vardr fakat her meslek grubundaki stres ls ayn deildir. Baz meslekler dierlerine gre daha ok strese neden olur. Bu meslekler;* Gnlk hayat problemleri ile etkili bir ekilde baa kmay zorlatran meslekler,* zerinde yeterli kontrol olana vermeyen ve bireyin yeteneklerini gstermesine izin vermeyen meslekler,* Fiziki artlar ar olan ve ergonomik koullara uygun olmayan meslekler,* Salk, gvenlik ve asayile ilgili meslekler,* Zaman basks, rekabet ve riskle oynamay gerektiren meslekler.

108. STRESN ETKLERKsa Sreli Etkileri : En fazla 1 gn boyunca srer. Trafik skklklarndan kaynaklanan, hava deiikliklerinden kaynaklanan stres gibi.Orta Sreli Etkileri: 1 gnden en fazla 15 gne kadar etkisi srer. Ksa sreli rahatszlklar, ebeveyn-ocuk uyumazl, snav stresi gibi Uzun Sreli Etkileri: mr boyu sren stres etkileridir. Sevilen birinin lm, ar bir hastaln srmesi, ok sevilen bir eyann kaybedilmesi ve hatrlanmas gibi stres etkileridir.

109. STRES KONTROL VE STRESLE BAA IKMA A. BREYSEL STRES KONTROL1) Gelitirici ve Rahatlatc Yntem (Kas Gevetici)2) Olumlu Hayal Kurma3) Egzersiz ve Beden Hareketleri 4) letiim5) Meditasyon -Masaj-Diyet6) Hobiler-Da Dnklk

110. B) RGTSEL STRES KONTROL1) Destekleyici Bir Organizasyonel Yap Gelitirilmeli 2) Zenginletirmesine ynelik rgtsel dzenlemeler 3) rgtsel atmay azaltmak ve rgtsel rolleri belirginletirmek 4) yi ve ak bir kariyer plan yapmak alanlara danmanlk yapmak. 5) yiletirme almalar (Kondisyon almalarn zendirmek, kt alkanlklardan vazgeirmek iin ynlendirme ve dllendirme sistemleri gelitirmek, alma kalitesinin ykseltilmesi almalarna nem vermek vb. )

111.