Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
isxy,
NdIdj yd idys;Hh
10 fYa%‚h
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
iiiii
m<uqjk uqøKh 2014
fojk uqøKh 2015
f;jk uqøKh 2016
isõjk uqøKh 2017
miajk uqøKh 2018
ihjk uqøKh 2019
y;ajk uqøKh 2020
ish¨ ysñlï weúß‚
ISBN 978 - 955 - 25 - 0380 - 1
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j úiska
fo,af.dv" l`ÿfndv" lEr., mdr" wxl 35$3 ork ia:dkfhys msysá
iekaúka mqoa.,sl iud.fuys
uqøKh lrjd m%ldYhg m;a lrk ,È'
Published by : Educational Publications Department Printed by : Sanvin (Pvt) Ltd.
35/3, Keragala Road, Kanduboda, Delgoda.
iii
Y%S ,xld cd;sl .Sh
Y%S ,xld ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
iqkaor isßnßkS" iq/¢ w;s fidanudk ,xld
OdkH Okh fkl u,a m,;=re msß ch N+ñh ruHd
wmyg iem isß fi; iokd Ôjkfha ud;d
ms<s.kq uek wm Nla;s mQcd
kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
Tn fõ wm úoHd -
Tn u h wm i;Hd
Tn fõ wm Yla;s -
wm yo ;=< Nla;s
Tn wm wdf,dafla -
wmf.a wkqm%dfKa
Tn wm Ôjk fõ -
wm uqla;sh Tn fõ
kj Ôjk foñfka ks;sk wm mqnqÿ lrka ud;d
{dk ù¾h jvjñk /f.k hkq uek ch N+ñ lrd
tl ujlf. ore le, neúkd
huq huq ù fkdmud
fm%au jvd ieu fNao ÿ/r Þ kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
ii
iv v
wms fjuq tl ujlf. orefjda
tl ksjfiys fjfikd
tl mdge;s tl reêrh fõ
wm lh ;=< ÿjkd
tneúks wms fjuq fidhqre fidhqßfhda
tl f,i tys jefvkd
Ôj;a jk wm fuu ksjfia
fid¢k isáh hq;= fõ
ieug u fu;a lreKd .=fKkS
fj<S iu.s oñkS
rka ñKs uq;= fkd j th u h iem;d
lsis l, fkdu Èrkd
wdkkao iurfldaka
iv v
fmrjok
ÈhqKqfõ ysKsfm; lrd .uka lrkd j;auka f,djg" ks;e;skau wjeis jkqfha
jvd;a kjH jQ wOHdmk l%uhls' tu`.ska ks¾udKh l< hq;af;a ukq.=Koï imsreKq
yd l=i,;dj,ska hqla; ore mrmqrls' tlS W;a;=x. fufyjrg cj n,h imhñka"
úYaùh wNsfhda. i`oyd Èßfhka uqyqK Èh yels isiq mrmqrla ks¾udKh lsÍu i`oyd
iydh ùu wmf.a mru j.lSu jkafka h' bf.kqï wdOdrl iïmdok ld¾hh
fjkqfjka il%Sh f,i ueÈy;a fjñka wm fomd¾;fïka;=j ta fjkqfjka odhl;ajh
,nd fokafka cd;sfha oreoeßhkaf.a keK myka o,ajd,Sfï W;=ï wÈgfkks'
fm<fmd; úfgl oekqï fldaIaGd.drhls' th ;j;a úfgl wm úkaokd;aul
f,djlg o le`ojdf.k hhs' tfiau fï fm<fmd;a wmf.a ;¾l nqoaêh jvjd,kafka
wfkalúO l=i,;d mqnqÿ lrjd.kakg o iqúi,a t<s oyrla fjñks' úÿìfuka iuq.;a
Èkl jqj wmßñ; wdorfhka iaurKh l< yels u;l" fm<fmd;a msgq w;r oejà Tn
iu`.ska w;aje,a ne`o tkq fkdwkqudk h' fï fm<fmd; iu`.u ;j ;j;a oekqï
wjldY msß biõ fj; ks;s mshuksñka mßmQ¾K;ajh w;a lr.ekqug Tn ieu
ksr;=rej wem lem úh hq;= h'
ksoyia wOHdmkfha uydk¾> ;Hd.hla fia fï mqia;lh Tn foda;g msßkefï'
fm<fmd;a fjkqfjka rch jeh lr we;s iqúi,a OkialkaOhg w¾:iïmkak w.hla
,nd Èh yelafla Tng muKs' fuu mdGH .%ka:h ukdj mßYS,kh lrñka keK .=K
msß mqrjeishka ù wkd.; f,dj taldf,dal lrkakg oefha ish¨ ¥ orejka fj; Èßh
iúh ,efíjdhs yoj;ska iqn m;ñ'
fm<fmd;a iïmdok ld¾hh fjkqfjka wm%udK jQ iïm;Aodhl;ajhla iemhQ
f,aLl" ixialdrl yd we.hqï uKav, idudðl msßjrg;a wOHdmk m%ldYk
fomd¾;fïka;=fõ ld¾h uKav,fha ieug;a udf.a yomsß m%Kduh mqolrñ'
mS' tka' whs,mafmreu
wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
biqremdh
n;a;ruq,a,
2020'06'26
vi vii
kshdukh yd wëlaIKh -mS' tka' whs,mafmreu
wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
fufyhùu ví,sõ' tA' ks¾u,d mshiS,S
wOHdmk m%ldYk flduidßia ^ixj¾Ok&
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
iïnkaëlrKh m%.S;sld chfialr
ksfhdacH flduidßiaa
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
iydh iïnkaëlrKh ta'ù' Èf,ald y¾IKS wurfiak
ixj¾Ok ks,OdÍ
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
ixialdrl uKav,h
1' r;akisß wrx., uydpd¾h" YS% chj¾Okmqr úYajúoHd,h
2' B'wd¾' ksu,a fma%ul=udr lÓldpd¾h" cd;sl wOHdmk wdh;kh
3' Ys%hdks wfíúl%u ksfhdacH wOHlaI" NdId yd udkj Ydia;% wxYh
wOHdmk wud;HdxYh
4' tÉ'mS' iqis,a isßfiak fcHaIaG lÓldpd¾h" wOHdmk úoHd mSGh" ydmsá.u
5' m%.S;sld chfialr iyldr flduidßia" wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
NdId ixialrKh uydpd¾h mS'î' talkdhl
f,aLl uKav,h1' .hd jehsfyak -----.=re WmfoaYl" fldÜGdi wOHdmk ld¾hd,h" mdÿlal
2' î'ã' iqks,a ìhkaú, .=re fiajh" .sß$ úl%uYS,d cd;sl mdi," .sßW,a,
3' iqñ;a wfíkdhl .=re uOHia:dk l<ukdlre" .=re uOHia:dkh" nKavdrfj,
4' ví'ã' ikaOHd ms%hdks ùriQßh .=re fiajh" nm$ch$uydud;H úoHd,h" w;=re.sßh
5' fla'ta' iOHd whsrdx.kS .=re fiajh" mdkÿr nd,sld úoHd,h
fidaÿm;a lshùu
iñ;d úoHdfialr Wm l¾;D" isxy, YíofldaI ld¾hd,h
msgljr ks¾udKh
refïIa o is,ajd
mß.Kl wlaIr ixfhdackh
tia'ù'Ô' trx.d È,arelaIs wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
fk,ald m%idÈks wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
vi vii
ixialdrl igyk
2015 j¾Ifha isg ls%hd;aul flfrk kj úIh ks¾foaYhg wkql+,j fuu 10 fYa%‚h
isxy, NdIdj yd idys;Hh fm<fmd; iïmdokh lr we;' úúO f,aLlhkaf.a
lD;sj,ska Wmqgd f.k isiqkag .e<fmk wldrhg ixialrKh lrk ,o fldgia
iy úIh ks¾foaYhg wod<j w¨f;ka u rpkd lrk ,o f,aLkj,ska iukaú;
fuu fm<fmd;" NdId l=i,;d yd NdId {dkh j¾Okhg;a idys;H mßYS,kfhka
Ôú;djfndaOh mq¿,a lr .ekSug;a Tng wdOdrl jkq we;'
iajdëkj lshjd ri ú¢h yels ks¾udK o oekqu" wjfndaOh j¾Okh lrk f,aLk
fldgia o fuys we;=<;a jk w;r tajdfha uq,a lD;s fidhd f.k lshùug lghq;=
lrk f,i Tng fhdackd lruq' fuu fm<fmd; wOHhkfha § wjYH jQ úg .=re
iydh ,nd .ekSu iqÿiq nj o isysm;a lruq'
fuu fm<fmdf;ys mdvï wkqms<sfj< ilia lr we;af;a cd;sl wOHdmk wdh;kh
u.ska ks¾foaYs; b.ekaùï wkql%uhg wkql+, jk wdldrhg h' ta i|yd cd;sl
wOHdmk wdh;kfha iydh ,nd .kakd ,È'
fuys we;=<;a f,aLkj, uq,a l¾;Djrekag lD;{;d mQ¾jl m%Kduh msßkuk w;r
úúO wdldrfhka iydh oela jQ ish¨ fokdg o wmf.a lD;{;dj m< lr isáuq'
PdhdrEm ,nd §u ms<sn|j tka'tï'whs'fla' lreKdr;ak uy;dg iy uydpd¾h rdÊ
fidaufoaj uy;dg wmf.a úfYaI ia;=;sh ysñ fõ'
Ôú;fha fndfyda ld¾hhka i|yd w;HjYH NdId l=i,;dj j¾Okh lr .ksñka
ukd ikaksfõok yelshdjkaf.ka iukaú; Ôú;djfndaOfhka msßmqka mqrjeishl=
f,i wkd.; f,dalhg tlajkakg Tng werhqï lruq' ta i|yd fuu fm<fmd; o
msgqn,hla jkq we;ehs Wola u wfmalaId lruq'
úoHudk mer‚ u isxy, .S ldjH .%ka:h jk ishnia,lfrys oelafjkafka NdIdj"
ukdj mßyrKh lrk whg iqrNsfèkqjla fia is;+ me;+ iïm;a ,nd fok njhs'
—.jÕk fõ miiak od - nia lr iqilia
mshiqj yg '''˜
NdIdj uekúka bf.k f.k thska uyÕ= M, ,nkakg Tng yels fõjd hs m;uq'
ixialdrl uKav,h
viii ix
viii ix
mgqk msgq wxl
8 fï wfma Wodr jQ ud;D N+ñhhs 52
9 l¾;D ldrl jdlH iy l¾u ldrl jdlH 60 ² úfYaI jdlH Í;s 68
10 mqj;am;a úfYaIdx. ,sms 73
\ 11 merKs Ôjfkdamdh l%u yd ne÷Kq isß;a úß;a 81
12 ldjH ks¾udKlrKh 89
13 wdpd¾h à' î' cdhd 97 ² rdcldß ,sms yd jHdmdßl ,sms 102
14 f;dfrdlafldaj 103 ² kdgH msgm;a rpkh 109
15 <f`oa ksire fkd lrka wm ish,d 132
16 tf;mq,a wud ye,af,ka 136 ² Wmud 142
² rEml 143 ² wlaIr úkHdih 143
² úrdu ,l=Kq 150
1 w;S;fhka l;djla 1
2 isxy, wlaIr ud,dj 6
3 m%dfoaYsl jHjydr 16
² kdu m%lD;s yd ls%hd m%lD;s 21
4 wdrdufha ks¾udKh 23 ² rEÎ fyj;a bÕs jels 28 ² m%ia;dj msre¿ 29 ² hq., mo 30
5 wdpd¾h iS' ví,sõ' ví,sõ' lkakka.r 32
6 ux ;kkafkda 38
7 niska ri ujk idys;Hh 44
x
17 uydpd¾h fiakl ììf,a 152 ² jd¾;dlrKh 158 ² kHdh m;% 159
18 wdmod l<ukdlrKh 160 ² YíofldaI mßyrKh 166
17 19 ikaê 169
20 YS% ,xldfõ merKs ksjdi 183 ² wjHh mo 187
21 ñKs .K if|ia jekqñka 190
22 §mdj,s W;aijh 198 ² w;am;s%ld 204 ² ±kaùï 206 ² igyka ^Memo& 208
23 idys;H ks¾udK úpdrh 210
PB 1
wmg úúO iudc wjia:djkag iyNd.s fjñka woyia m< lsÍug isÿ fjhs'
túg wod< wjia:dj yd Bg iïnkaO jk mqoa.,hka fuka u Y%djlhd wkqj o
fhda.H mßÈ o woyia bÈßm;a l< hq;= h'
l%sia;= mQ¾j f;jk ishjfia isÿ jQ uyskaod.ukh Èjhsfka wd.ñl b;sydifha
fuka u iudc - wd¾Ól yd ixialD;sl lafIa;%hkays o ikaêia:dkhla nj
wújdofhka ms<s.efka' ñys÷ udysñfhda mKia jirl muK ld,hla fï
Èjhsfkys jev fjfiñka O¾u Ydia;%Sh yd Ydiksl fiajdjla bgq l<y' Wka
jykafia wmj;a jk úg furg md,lhd jQfha uyskaod.ukh isÿ jk úg ,la
rch l< foajdkïmsh ;siai rcqf.a lksgq fidfydjqrd jQ W;a;sh rc;=ud h'
ñys÷ udysñmdKkaf.a wdodyk mQfcda;aijfha § W;a;sh rc;=ud úiska lrk
,o .=K l:khla fia ,shjqKq l,ams; rpkhla fï mdvfuys we;=<;a fjhs'
th Èjhsfka iudc-ixialD;sl fuka u wd¾Ól m%.ukfhys o mqfrda.dñhl=
iïnkaOfhka rdcH md,lhl= lrk we.hSuls' fï l,ams; foaYkh Y%S ,xld
mßmd,k fiajfha fcHaIaG ks,Odßhl= jk wdpd¾h wdkkao .=ref.a úiska
rÑ; Voices from Ancient Sri Lanka kï .%ka:fha isxy, mßj¾;kh jk
fy<Èj w;S; m%;srdj lD;sfhka ^mßj¾;kh wNh fyajdjiï& Wmqgd .kakd
,È'
^l%s'mQ' 199 § muK wkqrdOmqrfha §&
—tA ñysm,a f;fï i;shla mqrd kd kd mQcd i;aldr lrjd" f;rekaf.a
noaOud,l kï ;ek iqj| or iEhla lrjd" ukrï l=¿ f.h tys muqKqjd'''
or iEfhys ;ínjd wjika .re nqyquka flf<a h'˜
^uydjxih - XX" 29-44&
wo wm fuys /iaj isákqfha rdc¥; fufyjfrys fhfoñka nqÿoyu fuys /f.k
meñ‚ uyskao ud ysñmdKkayg wjika nqyquka oelaùu ms‚i h' Wka jykafia b;d
<`.ska weiqre l< ud jekakjqka muKla fkd j" wv ishjila ;siafia Wka jykafiaf.a
is,aj;a fuka u nqoaêu;a uÕ fmkaùu hgf;a fufyhjqKq rgjeishkaf.a fidanr
uqyqKq olsk úg wo Èk fYdal Èkhla yeáhg m%ldYhg m;a l< hq;=j ;sìK' tfy;a
Wka jykafia úiska fuka u" fiiq keKj;a ysñjreka úiska o h<s h<s;a jodrkq ,enQ
mßÈ" urKh jQl,s fidúka je,mSug wjia:djla fkd j" meje;afï wks;Hh fufkys
lr ixfõ. Wmojd .ekSug wjia:djla nj wjfndaO lr .;a ksid tfia wo Èk
1 w;S;fhka l;djla
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
2 3
fYdal Èkhla yeáhg m%ldYhg m;a lsÍfuka je<lS isáfhñ' tfy;a ñys÷ uy
ry;ka jykafia ms<sn| iekiSug lreKlaa jkafka Wka jykafia fï fõokdldÍ
ixidr pl%fhka ñ§ iod;ksl iqjh f.k fok wud uy ksjkg iem;a ùu hs'
uyskao uy f;reka jykafia iy Wka jykafiaf.a Y%djl msßi wkqrdOmqr k.rhg
imeñ‚ Èkh ud ukfiys b;d meyeÈ,sj igyka ù ;sfí' uu tjlg fld¨
.egfhlañ' rc ue÷f¾ isá wms ish¨ fokd u uy;a fia l=;+y,hg m;a ù isáfhuq'
thg fmr Èk Wka jykafia ñiail mjqfõ mE fm<yr ms<sn| fndfyda oE wm wid
;sìK'
udf.a jeäuy,a fidajqre ;siai uy rc;=ud ta ovhï pdßldfjka fmr<d meñ‚ miq"
ta isoaêh yer wka lsis fohla ms<sn| l:d fkd flf<a h' t;=udf.a msßjr fiakdfõ
isá whg o fï iïnkaOj yer wka lreKla ms<sn| l:d lsÍug isyshla fkd ;snqKdla
fuks' ta iEu wfhla u tla lreKla ms<sn|j talu;sl ;SrKhlg t<U isáhy'
tkï" Tjqka o jvd;a mq¿,a f,i .; fyd;a uq¿ Èjhsk o ffu;%sh uq,a fldg mek
ke`.=Kq wdOHd;añl O¾u;djl .%yKhg yiq ù we;s fyhska thska úYd, fjkialula
ñka miq isÿ jk nj hs'
rdc iNdfjka wvlg;a jeä m%udKhla fokd oekgu;a ;u lS¾;sh iy n,h iys;
;k;=re w;ayer oud ;jqiaoï msÍfï wNs,dIh m< fldg we;' m%Odk weu;s uyd;s;a:
;u kekao‚hka jk wkq,d ìijqkag fufia lSfõ h: —kekao‚hks" uu uy
jkdka;rfha w,s we,a,Sfï fh§ isákafkla kï" idudkH we;=kaf.a wä i,l=Kq
w;r" iqúfYaI úi,a wä i,l=Kq ÿgqj fyd;a ud wksjd¾hfhka u yUd hkafka ta
úi,a wä iys; yia;s rdchd h' kekao‚hks" uu ta yia;s rdchd w,a,d .ekSfï
ud¾.h wjfndaO lr f.k isáñ' ta i;d yUd hEfï § udyg w;aú¢kakg isÿ jk
ieu ÿIalr;djlg u ug wjidkfha § jkaÈ ,efnkq we;'˜
wm fndfyda fokl= is;=fõ Tyqf.a fï wNs,dIh" ;ud óg fmr O¾udfYdal rc;=udf.a
rdciNdjg .sh ¥; .ufka §" nqÿ rcdKka jykafiaf.a ldre‚l b.ekaùï ms<sn|j
wid oek .ekSfuka we;s jQ fohla f,i h'
flfia jqj o" ta l=vd ld,fha isf;ys Wka jykafia flfrys we;s jQfha w;s.ïNSr" mQckSh
uyd mqreIhl= ms<sn| ye`.Suls' fï Èjhsfka uyd rdfcda;a;uhdKka fï ;rï .re
ie,ls,s oelajQ wka wh ljqre o@ ta ksid tÈk uyd f;rKqjka k.r oajdrh wi, §
ms<s.kq ,noa§ t;=uka wi, isàug uu j. n,d .;af;ñ'
wm tfia Wka jykafiaf.a iïm%dma;sh wfmalaIdfjka k.r oajdrfha isák úg ;siai
uy rc;=ud fmr Èk iekaoEfõ jQ isÿùu ms<sn|j o ;ukaf.a nqoaê uysuh Wr.d
ne,Sug wikq ,enQ m%Yak ms<sn|j o mqk mqkd lshoa§ Wka jykafia flfrys ud
is;ays jQ l=;+y,h wyi Wig ke`.=fKa h'
tÈk ud ysñhkaa rc jdif,a § meje;ajQ O¾u foaYkh úfYaIfhka u ldka;djka iy
orejka wrNhd lrk ,oaols' hym;a oE lsÍfuka hym;a m%;sM, ,eîu;a whym;a foa
lsÍfuka whym;a m%;sM, ,eîu;a wruqKq lr .ksñka Wka jykafia oyï foiQy' iEu
2 3
mqoa.,hl= u ;ukaf.a brKfï ks¾ud;Djrhd nj mjiñka l¾uh ms<sn| b;d ir,j
mejiQ lreKq l=vd orejl= yeáhg ug o lsis wdhdihlska f;drj jegys‚'
Wka jykafiaf.a Ydka; bßhjq ud is;a .;a w;r" ;uka foiQ oyu tys isáhjqkg
jegys‚ o hkak ms<sn|j Wka jykafia ksrka;rfhka ie,ls,su;a jQy' Èk .Kkdjla
;siafia" lsisjla fkd f;afrk .S iaf;da;% .dhkdj,g o tfuka u bula fldkla ke;s
mQcd úêj,g o yqre mqreÿ j isá l=vd wmg" tu w¨;a oE ;=< b;d ;=gq mygq njla yd
kj;djla úh' ;uka jykafia foiQ oE wm úiska jgyd .ekSu Wka jykafiaf.a
me;=u úh' tfia ke;sj hd. fydau fyda bkaøcd, n,hlska lrk oE fuys ke;s'
Wka jykafia b;d fjfyi ù jev mf<ys fhÿKdy' úúO Y%djlhka i|yd Wka
jykafia iEu Èkfhl u O¾u foaYkd lsysmhla meje;ajQy' ta w;r u Wka jykafia
;u msßjr iu. f.ka f.g ms`vq is`.d jeä fial' fï w;r ;siai uy rc;=ud iu`.
tlaj wkqrdOmqr bÈ jk m<uq fndÿ wimqj muKla fkd j" bÈß ishjia lsysmh
i|yd fn!oaO o¾Ykh lshd mEfï uQ,ia:dkh o w. k.rfhys msysgqùug ie,iqï l<y'
tod uyskao uy f;rKqjka" ta úÑ;%j;a W;aijfha § uyd úydrh i|yd u`.=,e;=
úiska wÈk ,o rka k`.=,lska iSud i,l=Kq l< wjia:dfõ fuys isák lS fokl= tys
isáhd oehs uu fkd oksñ' fuhg jir y;<sia wglg fmr" tod" ta úi,a N+ñ Nd.h
msÍ hk f,i f.dvke`.s,s lsis odl fyda bÈ fõ oehs idOdrK ielhla ud ;=< úh'
tfy;a wo" Wka jykafiaf.a ks¾udKYS,s;ajh iy iQlaIau ie,eiqï l%u i|yd foia
foñka ta úYd, N+ñ Nd.h jid me;sÍ we;af;a uyd úydrh hs'
f.dvke`.s,s ixlS¾Kh bÈ lssÍu i|yd ìu fjka lsÍfï § Wka jykafia úiska
fmkajkq ,enQfha mqÿu l=i,;djls' fufia ìï fjka lroa§ fuhg ishjilg miq
rcjdi, iE§ug ;SrKh lrkq ,nk ia:dkh olajd u meñ‚fhda h' mshjfrka
mshjr f.dvke`.s,s bÈ fjoa§ Wka jykafiaf.a ukfiys fï f.dvke`.s,s ixlS¾Kh
ms<sn| ksrjq,a woyila ;snQ nj udyg iy uf.a ifydaor rc;=udg fmks‚' tmuKla
fkd j" fndaëka jykafia i|yd o uyd ia;+mh i|yd o fufy‚hkaf.a wdY%u
i|yd o odk Yd,d i|yd o Wka jykafiaf.a ie,iqfï bvlv fjka ù ;sì‚'
mQcd N+ñh fjka lsÍfï lghq;= i;shlska ksu lsÍug Wka jykafia iu;a jQy' wm
is;+fha ìu ta ta f.dvke`.s,s i|yd fjka l< miq Wka jykafia ;uka jykafia iy
msßjr ix>hd i|yd iem myiq ix>djdihla fkd mudj bÈ lrkq we; lshd hs' tla
w;lska Wka jykafia rc mjq,l iqfLdamfNda.s Ôú;hla .; l< whl= ksid;a wfkla
w;g O¾udfYdal rc;=ud oUÈj jev jik i`.=ka i|yd fndfyda iem iïm;a ,nd
fok ksid;a wm tfia is;Su idOdrK úh' tfy;a uyd úydr N+ñh i,l=Kq l<
jyd u isÿ jQfha l=ula o@
Wka jykafia kej;" l=vd .,a .=yd lsysmhla ;sfnk ñiail mõj n,d jevu l<
fial' jeis iufha fï .,a .=ydj, jdih lsÍug Wka jykafiag wejeis úh' fï jk
úg uy rcq" ud ysñhka flfrys iSud rys; Nla;shlska fj<S isáfha h' úhou iy
uykaish fkdn,d iqfLdamfNda.s m%didohla jqj o idod §ug t;=ud bÈßm;a úh'
tfy;a ud ysñhka b,a,d isáfha ;uka jykafia ifokdg muKla fkd j" furg
4 5
meúÈ ìug tl;= jk m%:u mkia ifokdg;a m%udKj;a jk mßÈ ;j .,a .=yd t<s
fmfy<s fldg msßisÿ fldg fok f,i mu‚' jiaidk iuh t<eöu;a iu. u
ry;ka jykafia,d ieg fokula" fï f,ka úydr ;=<g ù" t;eka isg Èjhsfka
idudkH isoaêhla jQ jia jeiSu wdrïN l< w;r" ta ld,h ;=< § O¾uh b.ekaùu"
w¾: újrKh lsÍu iy idys;H ls%hdjkaf.ka iukaú; jQ ixlS¾K l%shdj,shla
wdrïN úh' WÑ; mßoafoka u fï l÷lrh" wdrdu l÷lrh yeáhg y÷kajk ,È'
ud jvd;a Nd.H iïmkak jQfha ud ysñhkaf.a u uQ,sl;ajh hgf;a udf.a wOHdmk
lghq;= o ta jljdkqfõ u wdrïN jQ fyhsks' wOHdmkh ,nd §u i|yd uyd ix>hd
jykafia Wmfhda.s lr .;a úfYaI l%ufõoh udf.a;a fiiq iu jhia whf.a;a is;a
;Èka weo .;s' uyd ix>r;akh iu. ksrka;rfhka .efgñka Ôj;a jQ ksid yqfola
wd.ñl iy wOHdmksl wruqKqj,ska Tíng .sh uyd f;reka jykafiaf.a ie,iqï
ms<sn| fm!oa.,slj u oekqï f;areï we;s lr .ekSug yels úh'
;u mshdKka jQ wfYdal wêrdcHhd ,jd Y%S uyd fndaëka jykafiaf.a wxl=rhla
furgg jevu lrùug lghq;= iïmdokh lsÍu;a iu. u úYsIag nqoaêhla iy
l=i,;d olaI;d we;s fndfyda fokl= furgg wd.ukh ùu i|yd moku ìys jQ
w;r" ta ksid wm rg ;=< isÿ jQ ixialD;sl" iudÔh iy ;dlaIK ÈhqKqj b;d úYsIag
úh' fï isÿùug uq,a jQfha uy f;reka jykafiaf.a keÕ‚hka jQ ix>ñ;a;d uy
f;r‚hka ùu úfYAI ixisoaêhls'
ix>ñ;a;d fufy‚ka jykafia iu`. imsßjßka meñ‚ W.;a;=" mßmd,lfhda"
jHdmdr m%Odksfhda" fjf<kafoda" l,dlrefjda iy ;dlaI‚l Ys,amSyq wm rg ixj¾Ok
flakaøia:dkhla njg m;a l<y' oekg oYl myla f.ù hEug wdikakj we;s
w;r" tla w;lska wmf.a wd¾Ólhg o wfkla w;ska iudc ia;rhg o Tjqkaf.a
meñŒu flfia n,mEfõ oehs úu¾Ykh lsÍug iqÿiq wjia:djl wms isáuq' wo wm
;dlaI‚l jYfhka ukd mokul isák w;r" ck.ykh úúOdx.SlrKh ù ;sfí'
fufia ñys÷ ysñhkaf.a §¾>ld,Sk lem ùfï m%;sM,hla jYfhka wm rgg isÿ jQ
hym; úYsIag iïm;lehs újdofhka f;drj ms<s.; hq;= h' fuys wo /iaj isák
ish,af,da u ta rdclSh ¥; fufyjr ksid isÿ jQ úma,jfha úmq, M, N=la;s ú¢k
wh hs' uy f;rKqjkaf.a fiajdfõ m%;ssM, ishjia .Kka" ke;¦ wjqreÿ oyia .Kka
ck;djg ,efnk w;r ta fiajdj fjk;a rgj,a lrd o me;sr hkq we;'
idudkHfhka fujka wjia:djl lrkq ,nkakdla fuka ñys÷ uy ysñ÷kag ksjka
iqj m%d¾:kd lsÍug ug fkdyels h' ukao@ Wka jykafia ;ukaf.a W;aidyh u`.ska
ksjkg f.dia isák neúks'
4 5
wjfndaOh
1' mdvfï oelafjk wdldrhg O¾udfYdal rc;=udf.a rdciNdjg ¥; .uka .sh
wud;Hjrhd ljfrla o@
2' uÕ=,e;= úiska wÈk ,o rka k`.=, Ndú;fhka isÿ l< ld¾hh l=ula o@
3' ñys÷ ysñhkaf.a uyd úydr ie,eiafï we;=<;a jQ wx. fudkjd o@
4' wdrdu l÷lrh hkq l=ula o@
5' mdvfï oelafjk wdldrhg tjlg wm rfÜ ixialD;sl" iudÔh yd ;dlaIK
ÈhqKqjg n, mE isÿùu l=ula o@
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka mo fhdod jdlH ks¾udKh lrkak'
¸' úYsIag -
¸¸' iQlaIau -
¸¸¸' flakaøia:dkh -
¸¹' úúOdx.SlrKh -
¹' úu¾Ykh -
2' my; i|yka moj,g iudk mo mdvfuka fidhd ,shkak'
¸' úYd, -
¸¸' ue÷r -
¸¸¸' m%h;akh -
¸¹' wdrduh -
¹' meñŒu -
3' ñY% l%shd mo myla mdvfuka fidhd ,shkak'
4' Wmi¾. iys; mo myla mdvfuka fidhd jdlH ks¾udKh lrkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' .=re Wmfoia wkqj mka;sfha isiqka lKavdhï lSmhlg fnfokak'
2' l:khg iqÿiq mßÈ ld,Sk ud;Dldj ne.ska ilid lreKq /ia lrkak'
3' tlS f;audjla hgf;a úkdä ;=kl l;djla lrkak'
4' tla tla lÓlhdf.a lÓl;ajfha ,laIK biau;= lrñka iudf,dapkhl
fhfokak'
5' Tfí mdif,a meje;afjk isxy, NdId Èk jevigyfkys § bÈßm;a lsÍug
fhda.H ud;Dldkql+, l;djla ms<sfh, lrkak'
6' fun÷ fjk;a pß;hla ms<sn| l;djla f.dv kÕkak'
6
l:d lsÍfï § uqúka ksl=;a jk Yío ,shd olajk oDIaáf.dapr ixfla; wlaIr fyj;a
wl=re kñka ye¢kafõ' tu ixfla; NdIdfjka NdIdjg fjkia fõ'
2 isxy, wlaIr ud,dj
ñksid NdIKh fyj;a l:d lsÍu wrUd mE úis y;rla f.ù we;akï
f,aLkh fyj;a wl=re uÕska woyia ,shd oelaùu wrUd ;j u;a f.ù
we;af;a úkdä myla ;rï iq¿ ld,hlehs wEYa,s fudkafÜ.= kue;s udkj
úoHd{hd WmyerKhla olajd we;' thska meyeÈ,s jkafka f,aLkh udkj
YsIagdpdrfha uE; hq.fha ch.%yKhla nj hs' f,dal b;sydifha fuf;la
yuq ù we;s mer‚ u f,aLk idOl wh;a jkafka l%sia;= mQ¾j 3500-3000
muK ld,fha § iqfïßhdkq YsIagdpdrhg h hkak oekg mj;akd idOl
wkqj ms<s.efka'
miqj neìf,dakshdkq" ñir" ysghsÜ" bkaÿ-ksïk" Ök yd uOH wfußldkq
hk YsIagdpdrhkays f,aLkh jHdma; jQ njg idOl yuq fjhs' fï
Èjhsfka kj iNH;ajhla wdrïN l< W;=re bkaÈhdkq idxl%u‚lhka
wlaIr Ndú;h ms<sn| wjfndaOhla iys; msßila jkakg we;ehs ie,fla'
tfy;a Èjhsfka f,aLk ld¾hhkays jHdma;sh ms<sn| idOl yuq jkafka
uyskaod.ukfhka miqj isÿ flreKq NslaIQka Wfoid wdrdu mQcd lsÍï
iïnkaOfhks' fujeks mer‚ u f,aLk ñyska;,h" fjiai.sßh" oUq,a,"
is;=,amõj wdÈ Èjhsfka fm!rd‚l ia:dkj,ska yuq fjhs' ta wdÈ u f,aLk
,shù we;af;a j¾;udkfha wm Ndú; lrk isxy, wl=ßka fkdfõ' tajd
n%dyaó wl=re kñka y÷kajk" tl, bkaÈhdkq Wmuydoaùmh mqrd;a wjg
rdcHhkays;a Ndú; wlaIr ud,dj hs' ta f,aLkj, NdIdj o isxy, NdIdj
fkd fõ' isxy,hg fuka u kQ;k bkaÈhdkq NdIdjkag o uq,a jQ bkaÈhdkq
ck jHjydr NdIdjlska ilia jQ nils' t;eka mgka ishjiska ishjig
isxy, wl=re ilia fjñka wd wdldrh;a isxy, NdIdj wdrïN ù úldikh
jQ wdldrh;a lshd mdk f,aLkdj,shla wm i;= h'
Y%jHf.dapr Yío
^jdÑl&
oDIaáf.dapr ixfla; ^,sÅ;&
isxy, fou< bx.%Sis
zwZ Yíoh w m AzWZ Yíoh W c Uz,Z Yíoh ,a" <a y;> o;> s; LzuZ Yíoh ï k; MzjZ Yíoh õ t; V, W
7
we;eï NdIdj, tl u Yíoh i|yd ixfla; lSmhla o Ndú; jk nj by; igyfkka
meyeÈ,s fõ'
ksoiqka(-
wlaIr i|yd zj¾KZ hk ku o Ndú; fõ' ta wkqj isxy, fydaäh" isxy, wlaIr
ud,dj" isxy, j¾K ud,dj hk kïj,ska ye¢kafjkafka isxy, NdIdfõ Yío ,shd
olajk ixfla; iuQyhhs'
isxy, NdIdfõ wlaIr ud,dj wlaIr 60lska iukaú; fõ'
isxy, wlaIr ud,dj m%Odk jYfhka fldgia 2lg fjka l< yels h'
1' iajr
2' jH[ack
fjk;a Yíohl Wmldrhlska f;drj ;ksj WÉpdrKh l< yels wl=re ziajrZ
kñka ye¢kafõ' isxy, wlaIr ud,dfõ iajr 18ls'
iajr o ;j;a wkqfldgia follg fjka l< yels h' ta flá iajr ^y%iaj iajr& Èla
iajr ^§¾> iajr& jYfhks'
y;
o; <a
,a
z,Z
s;
V
WzjZz,aZ
w wd we wE b B
W W! R RD Ì Ì!
t ta ft T ´ T!
^w&x ^w&#
l L . > X Õ
p P c ® [ `c
g G v V K ~
; : o O k |
m M n N u U
h r , j
Y I i y < *
iajr
w wd we wE b B
W W! R RD Ì Ì!
t ta ft T ´ T!
8
hk iajr WÉpdrKhg .; jk ld,h wvq h' tksid tajd zflá iajrZ kï fõ' ta
w¾:fhka u z¨yq iajrZ" zy%iaj iajrZ hk kï o fhfoa'
iajr WÉpdrKhg .; jk ld,h flá iajrj,g jvd idfmalaIj jeä h' tneúka
fï iajr z§¾> iajrZ kï fõ' .=re iajr" Èla iajr hk kï o fhfoa'
iajr .Khg wh;a fkdjQ wl=re" zjH[ack wlaIrZ fõ' jH[ack wlaIr ;ksj
WÉpdrKh l< fkd yels h' tu Yío myiqfjka WÉpdrKh lsÍug kï iajrhla
tl;= lr WÉpdrKh l< hq;= h'
^w&x ix.uh ^ia¬wx.uh&
^w&# uk#l,ams; ^uka¬ w#l,ams;&
la ¬ w lu; ^la¬w u;&
ï¬b ñÿ, ^ï¬b ÿ,&
isxy, wlaIr ud,dfõ jH[ack wlaIr 42ls'
jH[ack wlaIr o ;j;a wkqfldgia .Kkdjlg fjka l< yels h'
flá iajr" yq iajr y%iaj iajr&
w we b W R Ì t T
Èla iajr ^§¾> iajr&" .=re iajr
wd wE B W! RD Ì! ta ´
jH[Ack" .;l=re ^.d;%dlaIr&
l L . > X Õ
p P c ® [ `c
g G v V K ~
; : o O k |
m M n N u U
h r , j
Y I i y < *
^w&x ^w&#
9
wlaIr ud,dfõ we;s my; i|yka wlaIr 25 zj¾.dlaIrZ hs'
j¾.dlaIrj, m<uq jk yd ;=ka jk ;Srej, we;s wlaIr oyh w,amm%dK wlaIr hs'
ta Yío WÉpdrKh flfrkafka wvq m%dKhlsks'
j¾.dlaIrj, fojk iy y;r jk ;Srej, we;s wlaIr oyh uydm%dK wlaIr hs' ta
Yío jeä m%dKhlska WÉpdrKh l< hq;= fjhs'
w,amm%dK" uydm%dK wlaIrj, fjki my; oelafjk jpk weiqfrka wOHhkh
lrkak'
j¾.dlaIrj, wjidk ;Srefõ ;sfnk wlaIr my j¾.dka; wlaIr f,i ye¢kafõ'
tu wlaIr WÉpdrKfha § kdifhka Woõjla ,eîu ksid zkdislH wlaIrZ kñka o
kdihg wkqj WÉpdrKh lrk ksid zwkqkdisl wlaIrZ kñka o y÷kajkq ,efí'
X [ K k u
j¾. wlaIr
l j¾.h l L . > X
p j¾.h p P c CO [
g j¾.h g G v V K
; j¾.h ; : o O k
m j¾.h m M n N u
w,amm%dK" uydm%dK wlaIr
w,amm%dK l . p c g
uydm%dK L > P CO G
v ; o m n
V : O M N
w,amm%dK uydm%dK
l - f,alï . - ixfhda.
p - pkaøhd c - úch
g - YsIag v - ovh
; - iuia; o - u¾okh
m - mjr n - w¾nqoh
L - f,aLk > - wk¾>
P - Pkaoh CO - fndÊCOx.
G - l=IaG V - oDV
: - ud¾.ia: O - j¾Okh
M - ksIaM, N - m%fNao
j¾.dka; wlaIr
10
idïm%odhslj zXZ" z[Z wlaIr iys; j ,shejqKq we;eï jpk j¾;udkfha zxZ ^ìkaÿj&
iys;j o ,shkq ,efí'
isxy, wlaIr ud,dfõ we;s Õ" `c" `v" |" U hk wlaIr i[a[l wlaIr fõ' ta wlaIr
;j;a wlaIrhla iu. tl;= ùfuka ^ixfhda. ùfuka& ilia ù we;s ksid i[a[l
wlaIr fyj;a zw¾OdkqkdislH wlaIrZ kñka ye¢kafõ'
i[a[l wlaIr w;=frka z`cZ wl=r fhfok wjia:d b;d úr, h'
h" r" ," j hk wl=re iajr iy jH[ack w;r msysàu ksid zwka;#ia:dlaIrZ hkqfjka
ye¢kafõ' ms<sfj<ska b" R" Ì yd W hk iajrj,g wkqrEm jk fyhska fï wl=re
zw¾OiajrZ kñka o y÷kajkq ,efí' ikaê ùfuys § fï iajr y;r Bg wkqrEm
jH[ackh njg m;a fjhs'
kS;s¬wkql+, - kS;a¬b¬wkql+, - kS;a¬ha ¬ wkql+, -kS;Hkql+,
hk kso¾Ykfhys ‘b’ iajrh fjkqjg ‘ha’ jH[ackh wdfoaY jkafka ta wkqj h'
nyq¬w¾: - nya¬W¬w¾:- nya¬õ¬w¾:-nyaj¾:
hk ksoiqfkys ‘W’ iajrh fjkqjg ‘õ’ jH[ackh wdfoaY fjhs'
X
[
K
k
u
uÙ., - ux.,
j[apdj - jxpdj
wdKavqj
ika;dmh
iïudkh
i[a[l wlaIr
Õ
`c
~
|
U
iq<Õ
b`cq#
o`vqju
i|lsrK
ks,Ur
wka;#ia:dlaIr ^w¾Oiajr&
h ^ha& b
r ^¾& R
, ^,a& Ì
j ^õ& W
11
WÉpdrKfha § uqLfhka jdhq Odrdj WKqiqïj ksl=;a jk Yío ixfla;j;a lrk
wlaIr zW!IaudlaIrZ hs' W!IaudlaIr z>¾IZ kñka o y`ÿkajkq ,efí'
iajrhlg miqj fhfok neúka zxZ ^ìkaÿj& zwkqiajdrhZ kñka o" WÉpdrKfha §
yqiau fõ.fhka msg jk ksid z#Z hk Yíoh zúi¾.hZ kñka o y÷kajkq ,efí'
ixLHd uk#l,ams;
ixjdoh ÿ#Lodhl
³ isxy, wlaIr ud,dfõ wjidk wl=r f,i we;s z*Z ixfla;fhka bx.%Sis yd wrdì
NdIdjkays yuq jk z*aZ Yíoh ksrEmKh fjhs' bx.sßis" wrdì NdIdj,ska isxy,
NdIdjg meñK we;s ;;aiu jpkj, fï wlaIrh fhfoa'
*duis" *s,agrh" *ekagis" *d;sud" *jqis" b¾*dka
NdIdfjys Yío WÉpdrKh iïnkaO tla m%fNaohla f>daI -wf>daI fNaoh hkafkka
ye|skafõ' fuh m%Odk jYfhka u w,amm%dK yd uydm%dK WÉpdrKh yd iïnkaO h'
j¾.dlaIrj, m<uq jk yd f;jk Yío w,amm%dK o fojk yd isjq jk Yío
uydm%dK o jk nj wms oksuq'
l" p" g" ;" m hk uq,a w,amm%dK Yío my yd Bg iudka;r L" P" G" :" M hk
uydm%dK Yío my;a wf>daI Yío hs'
." c" v" o" n hk w,amm%dK Yío my yd Bg iudka;r >" CO" V" O" N hk uydm%dK
Yío my f>daI hs'
zY-I-iZ hk W!Iauka Yío yd úi¾.h;a ^^w&#&" isxy, wlaIr ud,djg w¨;ska tla
fldg we;s * Yíoh;a wf>daI fõ' by; olajk ,o ." c" v" o" n hk f>daI
w,amm%dK Yío my yd >" CO" V" O" N f>daI uydm%dK Yío myg wu;rj ish¨ u
iajr Yío o ish¨ j¾.dka; Yío yd w¾Odkqkdisl Yío o h" r" ," <" j" ya hk Yío
o f>daI .Khg wh;a h'
W!IaudlaIr
^w&# Y I i y *
wkqiajdrh iy úi¾.h
x #
f>daI" wf>daI wlaIr
12
Yío WÉpdrKfha § uqfjys we;s Èj" há o;a fydaa há f;d, hk bkaøshhka W.=r"
;,a," uqÿk" Wvqo;a" Wvqf;d,a wdÈ p,kh fkd jk bkaøshhka fj; iam¾Y ùu isÿ
fõ' tajd wlaIr WmÈk ia:dk hs' wlaIr WmÈk ia:dk wkqj isxy, wlaIr j¾. l<
yels h'
wlaIr W;am;a;s ia:dk
² - lKaGc
² - ;d¨c
² - uQ¾Oc
² - oka;c
² - ´IaGc
lKaGc Èfõ uq, fldgi W.=r ^lKaGh& foig
<x ùfuka WmÈk Yío
w wd l L . > X
Õ y ^w&#
;d¨c Èfõ ueo fldgi ;,a, ^;d¨j& fj;
ióm ùu ksid WmÈk Yío
b B p P c CO [
`c h Y
uQ¾Oc Èfõ w. fldgi uQ¾Oh fyj;a uqÿk
fj; ióm ùu ksid WmÈk Yío
R RD g G v V
K `v r I <
oka;c Èfõ w. fldgi Wvq o;a jeáfha iam¾Y
ùfuka WmÈk Yío
; : o O k | , i
´IaGc háf;d, yd Wvqf;d, wdOdrfhka WmÈk
Yío
W W! m M n N u
U j *
ikaê yd iudi hk jHdlrKdx. iïnkaOfhka f>daI- wf>daI fNaoh jeo.;a fjhs'
ksoiqka( i;a" ;;a jeks mohla fjk;a mohla iuÕ tla ùfï § mr mofha uq,a Yíofha
f>daI-wf>daI Ndjh u; uq,a mofhys jk z;aZ Yíoh fjkia fjhs'
i;a ¬ ld¾hh - i;ald¾hh i;a ¬ wdY%h - iodY%h
i;a ¬ .=K - ioa.=K i;a ¬ Ndjh - ioaNdjh
;;a ¬ ld,Sk - ;;ald,Sk ;;a ¬ iu - ;;aiu
;;a ¬ wkqnoaO - ;okqnoaO ;;a ¬ Nj - ;oaNj
by; kso¾Ykhkays wf>daI Yíohg fmrgqj fhfok z;;aZ" zi;aZ hk rEm fjkilg ,la
fkd ù mj;sk nj;A f>daI Yíohlska fmrgqj fhfok úg z;aZ hkak wkqrEm f>daI Yíoh
jk zoaZ njg fmrf<k nj;a meyeÈ,s h'
13
by; olajd we;af;a isxy, wlaaIr ud,dj j¾.SlrKhg ,la l< yels úúO wdldrhka h'
tu j¾.SlrK my; oelafjk wdldrfha igyklska bÈßm;a l< yels h'
wjfndaOh
1' my; oelafjk tla tla m%Yakh i|yd jvd;a ksjerÈ W;a;rh § we;s jrK
w;=frka f;darkak'
¸' wlaIr ud,djla hkq"
w& isxy, NdIdfõ ish¨ u Yío ,shd olajk ixfla; iuQyh hs'
^wd& uqúka ksl=;a jk NdId;aul Yío i|yd jk oDIaáf.dapr ixfla;
iuQyh hs'
^we& wlaIr f,aLk.; lsÍu i|yd Ndú; jk l%uhls'
^wE& ixfla; iuQyhlska ieÿï ,;a úfYaI igykls'
¸¸' zwlaIr ud,djZ ye¢kaùu i|yd fhfok kula fkdjkafka"
^w& fydaäh
^wd& wldrdÈh
^we& j¾K ud,dj
^wE& Yío ud,dj
jH[ack
j¾.dlaIr
wf>daI Yío f>daI Yío wf>daI
Yío
w,amm%dK
uydm
%dK
w,amm%dK
uydm
%dK
kdi
slH$w
kqk
disl
j¾.dk
a;
i[
a[l
wl
aIr$
^w¾Ok
qkdi
sl w
laIr&
wk
qiajdr
h
wk
a;#i
a:dl
aIr
W!Iaudl
aIr
W!Iaudl
aIr
lKaGc l L . > X `. ^w&x y ^w&#
;d¨c p P c CO [ `c h Y
uQ¾Oc g G v V K `v r < I
oka;c ; : o O k `o , i
´IaGc m M n N u U j *
14
¸¸¸' wka;#ia:dlaIrhla fkd fhÿK jpkhla iys; jrKh f;darkak"
^w& rej," ffjrh" i;=g" j,õj
^wd& jrdh" rdjh" jyr" yjßh
^we& fõ,dj" ùrhd" újrh" úr,
^wE& úß;" jdrej" ù¾hh" jr,
¸¹' uq,ska oelafjk wlaIr j¾.hg wh;a wl=rla fkd fhÿK jpkh iys; jrKh
f;darkak'
^w& uydm%dK - M,odhs" O¾ñIaG" ikao¾Nh" n,Yla;sh
^wd& kdislH - ú[a[dKh" iïNdjH" oKavkh" j¾Kkdj
^we& w,amm%dK - .%ka:h" jia;=j" o¾Ykh" w¾nqoh
^wE& i[a[l - <Õmd;" fodUlrh" i|t<sh" .S y~
¹' W!IaudlaIr tlla muKla fhÿK jpkhla iys; jpk fma<sh f;darkak'
^w& úfYaI" iqmqIams;" iskyj" ifya;=l
^wd& ydiHh" ixydrh" m%y¾Ih" isyskh
^we& kIagdjfYaI" ifydaor" nyqY%e;" fyaIdrjh
^wE& ika;=Iaáh" iajNdIdj" iy;slh" oaúNdId
,sÅ; wNHdi
1' isxy, wlaIr ud,dj wdY%fhka my; i|yka j.=j iïmQ¾K lrkak'
iajr y%iaj
§¾>
kdislH wlaIr
i[a[l wlaIr
lKaGc wlaIr
;d¨c wlaIr
uQ¾Oc wlaIr
oka;c wlaIr
´IaGc wlaIr
wka;#ia:dlaIr
W!IaudlaIr
f>daI wlaIr
wf>daI wlaIr
15
2' my; i|yka uydm%dK wl=re fhfok jpk 2 ne.ska ,shkak'
L ''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
> ''''''''''''''''''''' '''''''''''''''''''''''''''
P ''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
® '''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
G '''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
V '''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
: '''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
O '''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
M '''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
N '''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''
3' my; i|yka fldgqfõ we;s jpkj,ska i[a[l wl=re fh§ we;s jpk muKla
f;dard ,shkak'
w., oÕrh lkao l|
lUh w`vkjd wvh weo
we| i| wn ,Uh
.Õ oEÕ=,a wx.dr .,
;rx. i. fyd~ lo
4' flá ms<s;=re imhkak'
¸' wkqiajdrh iys; jpk folla ,shkak'
¸¸' úi¾.h iys; jpk folla ,shkak'
¸¸¸' z*Z wlaIrh fhfok jpk folla ,shkak'
¸¹' isxy, wlaIr ud,dfõ f>daIdlaIr i;rla ,shkak'
¹' W!IaudlaIr i;rla ,shkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' mdvfï we;=<;a isxy, wlaIr ud,djg fmr Ndú;fha mej;s wlaIr ud,djla
we;=<;a lr igykla ilia lrkak' mdvfï we;=<;a wlaIr ud,djg jvd tu
wlaIr ud,dfõ mj;sk fjkialï fidhkak'
2' mer‚ fi,a,smshla ms<sn| ì;a;s mqj;am;g ,smshla ilia lrkak'
16 17
isxy, NdIdfõ l;d jHjydrh ,xldj mqrd Ndú; jkafka tl u wdldrhg
fkd fõ¦ m%foaYfhka m%foaYhg iq¿ iq¿ fjkialï iys;j Ndú; jk
nj fmfkkakg we;' fufia m%foaYhlg úfYaI jQ NdId jHjydr
‘m%dfoaYsl jHjydr’ hk kñka ye¢kafõ' ìka;ekak" fudkrd.," È.du`vq,a,"
inr.uqj" i;a fldar<h" jkaksh" kqjr l,dúh" reyqK jeks m%foaYj, l,lg
fmr m%dfoaYsl jHjydr ,laIK fnfyúka oel .; yels úh' wOHdmkh"
ckudOHh wdÈh m%p,s; ùu ksid isxy, NdIdfõ we;s m%dfoaYsl úúO;d oeka
l%ufhka uelS hkakg mgka f.k we;' tfy;a m%dfoaYsl jHjydr weiqre lr
.;a;d jQ idys;H ks¾udK wm w;r wog o oel .; yels h'
ikaksfõokh myiq lr .ekSu i|yd m%dfoaYsl jHjydr y÷kd .ekSu
wruqKq lr .;a fuu mdvu uydpd¾h fÊ'î' Èidkdhlf.a isxy, ck jyr lD;sfhka Wmqgd .kakd ,oaols'
» fldgi
fudkrd.," fyaka f.dú;ekska ireidr jQ fmfoils' tfy;a tys bÈ flfrk fyaka
jgd olakg ,efnkafka jegj,a fkd fõ' ‘jegx’ h' fmdÿ isxy,fhys nyq w¾:h
fokq jia fhdokq ,nk ‘j,a’ hkak fjkqjg fuys Ndú; jkafka ‘x’ mu‚' fï
rgdj wkqj" fudkrd., § yuq jkafka fodrj,a fkd j zfodrxZ h f.dvj,a fkd j
‘f.dvx’ h' we<j,a fkdj ‘we,x’ h <s|j,a fyda <sx fkd j ‘<s|x’ h'
;udf.a u orejka ye¢kaùfuys § ‘ud’ fyda ‘uha’ hkakla fh§u o fudkrd.,g
yqre jHjydrhls' ;udf.a u mq;d ‘ud mq;d’h' ;udf.a u ÿj ‘ud ¥’ fyj;a ‘uha ¥’h'
;u mq;df.a ìß|g ‘mq;d ¥’ lshd;a ;u ÿjf.a mqreIhdg ‘¥ mq;d’ lshd;a wdorfhka
jyrkq ,efí'
‘uha ¥’ hkafkys ‘uha’ hkak ‘uf.a’ hkak u fï m<df;a Ndú; jk ieá hs' ‘uf.’ hk jpkh ‘u.’ lshd;a fuys § weish yels h' fmdÿ isxy,fhys iïnkaO w¾:h
oekùu ms‚i fhfok ‘f.’ fjkqjg ‘.’ muKla fh§u fï m<df;a iq,N isoaêhls'
fï wkqj" f;df.a hkq ‘f;d.’ fjhs' uy;a;hf. hkq ‘uy;a;h.’ fjhs' ydñfkaf.
hkq zydñfk.Z fjhs'
l,ska isÿ jqKq hula .ek lSfuys § ne¨jd" levqjd" jemqrejd jeks jpkhla fh§u
fmdÿ isxy,fhys rgdj hs' tfy;a fuys Ndú; jk rgdj Bg fnfyúka fjkia h' fuys
3
m%dfoaYsl jHjydr
16 17
fhfokafka ne¨jd hkak fkd j ‘n,õjd’ hkak h' levqjd hkak fkd j ‘lvõjd’ hkak h' jemqrejd hkak fkd j ‘jmqrõjd’ hkak h' fudkrd., jeishka ‘l=oyõjd’ lshkafka ksod .;a;dg h' ‘.yuõjd’ hhs lshkafka úis l<dg h' ‘mqkakõjd’ hhs
lshkafka ksÈ flrejdg h'
br mdhk úg fyda wõj mdhk úg fjk;a m<d;aj, lshkq wefikafka ‘br mEõjd’ fyda ‘wõj mEõjd’ jeks jyrls' tfy;a tu jyr fuys fhfokafka ‘br mEhahd’ fyda
zwõj mEhahd’ hkqfjks' ‘oelald’ hk jpkh fjkqjg ‘ÿgd’ hkakla o fuys jyrkq
,efí' ‘wïud ÿgd mq;a;=’ hk jelsfhka lshfjkafka wïud mq;=ka ÿgq nj hs' fj,d
hkak i|yd ‘ú,d’ hhs fh§u o fudkrd., jyf¾ ,laIKhls' ‘? ú,d’" ‘uqjd ú,d’ hkq úisks'
lsisfjl=g úOdkhla lsÍfuys § ‘lrmx’" ‘n,mx’" ‘îmx’ hkq úiska jHjydr
lsÍu idudkH ck jyf¾ Í;sh fjhs' fuys tk ‘mx’ fjkqjg ‘m’ muKla fh§u
fudkrd., ck jyr hs' ‘lrm’ ‘n,m’ ‘îm’ hkqfjks' ‘.yum’ hhs lshkafka ‘úis
lrmx’ hk wre;sks' ‘l=oym’ hhs lshkafka ‘nqÈh.ksx’ hk wre;sks'
fujeks úOdkhla ;rula wdorfhka hq;=j m< lrk úg ‘fldha’ hkakla tl;=
lsÍu fuys isß; h' ‘jfrx’ hhs fkd lshd ‘jfrxfldha’ lshd;a ‘n,mx’ hhs fkd lshd
‘n,mxfldha’ lshd;a ‘ÿjmx’ hhs fkd lshd ‘ÿjmxfldha’ lshd;a fhfokakdla fia h'
fudkrd., jeisfhl= zux toaÈx ‘hdfldha’ hkqfjka lsj fyd;a fjk;a m<d;l
jeisfhl=g th tla jr u f;areï .ekSu ;rula wmyiq jkq we;' fuys zhdfldhaZ
hk jpkfhka lshfjkafka ‘m,hx’ fyj;a ‘hkagflda’ hk wre; hs' ‘toaÈx’ hkq
fhfokafka tk ;=re fyj;a tk f;la hk f;arefuks' fï wkqj zux toaÈx hdfldhaZ
hkq ;ud tk ;=re hk f,i fudkrd., jeishd ;j tfll=g lS whqre hs' fufia u
hk ;=re hhs lSug ‘hoaÈx’ hkq;a lmk f;la hhs lSug ‘lmoaÈx’ hkq;a fhfoa'
‘jeiai jyskag;a jmqrõjd’ hkq;a fudkrd., fmfoig u iSud jqKq ck jyrla fia
fmfkhs' fuys zjyskag;aZ hkq jysoaÈ;a hk wre;a fohs' hg lS jelsfhka lshfjkafka
jeiai jysoaÈ;a jemsrE njls' fï wkqj ‘lshkav;a’ hkq lshoaÈ;a hk wre; o" ‘n,kag;a’ hkq n,oaÈ;a hk wre; o fohs'
ke;=j hkak ‘ke;=x’ fia o legqj hkak ‘legqx’ fia o fudkrd., fmfofiys
fhfohs' ‘l=oykake;=x jfr,a,d’ hhs lshkafka mud fkd ù fyj;a ksod .kafka
ke;s j wd hq;= nj lSug h' ‘fudlal= legqx mkx Wfka@’ hk m%Yakfhka wefikafka
ljqreka legqj .shd o hk j. hs' fï m%Yakhg ms<s;=rla fkd okakd l, ‘ljqoaox’ hhs lshkq wefia' tys wre; ‘ljqo okafk’ fyda ‘wfka ukaokakE’ jekakls' ‘ke;a;x’ hk jpkh ‘keÜgx’ hkqfjka o fuys § wikakg ,efí'
m%Yakhla weiSfuys § ‘o’ hk jpkh fhdod ‘.shd o’ ‘fudl o@’ jeks jyr Ndú;
lsÍu fmdÿ isxy,fhys Í;sh jqj;a fudkrd., Í;sh Bg u|la fjkia fjhs' tjeks
‘o’ hkakla fhdokq fjkqjg lg y`v Wia my;a lsÍfuka u tu jelsh m%Yakhl
ú,difhka weiSug fudkrd., jeisfhda iu;a;= h' ‘wmamÉÑ fyakg .shd o@’ hhs
wikq fjkqjg ‘wmamÉÑ fyakg .shd@’ hkqfjka WÉpdrK èjksh Wia fldg l;d
18 19
lsÍu fuys fndfyda úg isÿ fjhs' ‘fldfya o’ hkq fuys § ‘fldyd@’ jkakdla fia u
‘fudkj o@’ hkq ‘fudkd@’ fjhs'
fmdÿ isxy,fhys fhfok iuyr jpk fudkrd., m<df;a fhfokafka fjkia
fjkia wre;a okjñks' fudkrd., jeishka ‘bÕ=re’ hhs lshkafka ‘bßÕ=’ i|yd h'
tneúka tys ‘brex .ia’ muKla fkd j ‘bÕ=re lr,a’ o yuq fjhs' fuys ‘wU’ hkqfjka
ye¢kafjkafka ‘mefmd,a’ fyj;a ‘.ia ,nq’ h' ‘mqyq,a’ hkafkka ‘jÜglald’ o ‘fldlsia’ hkafkka ‘lsß w,’ o woyia flf¾'
fjk;a m<d;aj, jeishka Wfoa yji fhdok iuyr jpk fuys jeishka i,lkafka
wiNH w¾:hla o cks; lrjk jyr yeáhg h' tneúka ‘l=re,a,d’ hk jpkh
fjkqjg fuys fhfokafka ‘il,hd’ hkq hs' fyakaj,g tk l=re,a,ka mekakSu
fuys ye¢kafjkafka ‘il,fhd wUkjd’ hkqfjks' fmdä orejka ,jd ‘il,hkag
´.dkag’ fyda lS.dkag ie,eiaùfuka Wka t<ùu isÿ flf¾' ‘f,,a,’ hk jpkh o
fuys § Ndú; l< hq;af;a mßiaiñks' fuys jeishka ‘fmd,a f,,a,’ hhs fkdlshd
‘fmd,a lgqj’ fyda ‘fmd,a fmd;a;’ hhs lshkafka f,,a, .ek i|yka lsÍug wlue;s
fyhsks' ‘f,,s .ykjd’ hkak i|yd ‘Thkjd’ hkq fhfokafka o fï fya;=fjks'
»» fldgi
wm ldg ldg;a kEoEfhda isá;s' tfy;a Tjqka ye¢kaùu i|yd ,xldj
mqrd u fhfokafka tl u mo fkd fõ' tla m<d;l ‘;d;a;d’ hkqfjka wefik
moh Wvrg m<d;g .sh úg wefikafka ‘wmamÉÑ’ fyda ‘wmqÉpd’ hkqfjks' wïudg
‘wïuKaä’ lshd .re ire we;sj l;d lrk isxy,fhda ol=Kq m<df;a isá;s'
foudmshkaf.a foudmshka ye¢kaùug fhfok mo fnfyúka fjkia h' fï fofmd<
y÷kajkq ms‚i fld<U m<df;a wikakg ,efnkafka ‘iShd’ yd ‘wdÉÑ’ hk
mo fol hs' tfy;a fld<ôka wE;g .sh l,g ‘lsß w;a;d’ ‘lsß wmamd’ ‘wd;a;d’ ‘w;a;mamd’ ‘f,dl= w;a;d’ jeks moj,ska iShd;a ‘lsß wïud’ ‘w;a;ïud’ ‘ySka w;a;d’ jeks moj,ska wdÉÑ;a ye¢kafj;s'
‘uq;a;d’ hk moh jeämqr fhfokafka iShdf.a;a iShd ye¢kaùug jqj;a ol=Kq m<df;a
fuh fhfokafka iShd i|yd nj o wikakg ,eì‚'
mshdf.a ifydaorhka ye¢kaùug fhfok kï o m<df;ka m<d;g fjkia fõ'
mshdf.a jeäuy,a ifydaorhd i|yd ‘f,dl= ;d;a;d’ ‘f,dl= wmamÉÑ’ ‘nlalmamÉÑ’ ‘uymamd’ hk mo fhfok w;r Tyqf.a nd, ifydaorhd ye¢kaùug ‘ndmamd’ ‘l=vmamd’ ‘l=vmamÉÑ’ hk mo fhfoa' ndmamdg ‘ndmafmdÉÑ’ hk ku o fhfoa'
ujf.a ifydaoßhka ye¢kaùug fhfok kï o m<d;ska m<d;g fjkia h' ujf.a
jeäuy,a ifydaoßh i|yd ‘f,dl= wïud’ ‘nlalïud’ ‘uyïud’ hk mo fhfok
w;r wef.a nd, ifydaoßh ye¢kaùug ‘mqxÑ wïud’ ‘l=vïud’ hk mo fhfoa' iuyr
m<d;l ‘l=vïud’ hehs fhfokafka mshdf.a fofjks újdyh ksid mjq,g tla jk
ldka;dj y÷kajkq ms‚i h'
18 19
újdyfhka miq ‘uduKaä’ yd ‘kekaoïud’ hkqfjka fofofkla mjq,g tl;= fj;s'
udud i|yd ‘uduKaä’ hkak;a iuyr m<d;l fhfoa' tfia u uduKaä ye¢kaùug
‘wïuKaä’ hk moh y;r fldar<fhys;a we;eï Wvrg m<d;aj,;a fhfoa' W!j
m<df;a ‘wïuKaä’ hk mofhka ye¢kafjkafka kekaod h'
»»» fldgi
kdu mo fuka u ls%hd mo o m<df;ka m<d;g fjkia fjhs' ‘îjd’ hk moh
Wv/áhka w;r jHjydr jkafka ‘nqkakd’ hkqfjks' ‘ysáhd’ hk moh Wv/áhka
w;r jHjydr jkafka ‘ysÜgd’ hkqfjks' ‘oeïud’ hk moh ol=Kq m<df;a isxy,hka
w;r jHjydr jkafka ‘oEjd’ hkqfjks' ‘ux Tfyag ,shqula oEjd’ hehs lshkq ud;r
§ wikakg ,eìh yels h'
‘n,kjd’ ‘ys;kjd’ ‘jmqrkjd’ jeks moj,ska w;S; ls%hd mo iod .kakd rgdj
o m<d;ska m<d;g fjkia fõ' fmdÿ isxy,fhys ta moj,ska iefokafka ‘ne¨jd’ ‘ys;=jd’ ‘jemsrejd’ hk ls%hd mo hs' tfy;a Wvrg m<d;l § ‘n,õjd’ ‘ys;õjd’ ‘jmqrõjd’ hk ls%hd mo o wefia'
fmdÿ isxy,fhys ‘tkak’ ‘jdä fjkak’ ‘fndkak’hkqfjka flfrk wdrdOkd
Wvrg isxy,hka w;ska flfrkafka ‘tkag’ ‘jdä fjkag’ ‘lkag’ hkqfjks' ‘lrmx’ ‘n,mx’ ‘lshmx’ jeks ls%hd mo ol=Kq m<df;ys § ‘lryx’ ‘n,yx’ ‘lshyx’ hkqfjka
fjkia fjhs' tfia u ‘lrm,a,d’ ‘n,m,a,d’ ‘lshm,a,d’ jeks ls%hd mo ‘lry,a,d’ ‘n,y,a,d’ ‘lshy,a,d’ hkqfjka fjkia fjhs'
wjfndaOh
1' m%dfoaYsl jHjydr hkqfjka woyia lrkafka l=ula o@
2' fudkrd., m%foaYfha hul=g úOdkhla fok ck jyr flfia o@
3' tys úOdkhla wdorfhka mejiSfï § oelsh yels úfYaI ,laIKh l=ula o@
4' fudkrd., jeishka hul=f.ka m%Yakhla wik whqre fmdÿ isxy, Í;shg jvd
fjkia he hs mjikafka l=ula ksid o@
5' my; i|yka fmdÿ isxy, jpk i|yd fhfok m%dfoaYsl jHjydr mdvfuka
Wmqgd ,shkak'
fodrj,a ''''''''''''''''''''''''''''''
îjd ''''''''''''''''''''''''''''''
br mEõjd ''''''''''''''''''''''''''''''
wU ''''''''''''''''''''''''''''''
mqyq,a ''''''''''''''''''''''''''''''
l=re,a,d ''''''''''''''''''''''''''''''
20 21
,sÅ; wNHdi
1' úúO m<d;aj, {d;Ska ye¢kaùug Ndú; flfrk m%dfoaYsl jHjydr j.=
igyklska olajkak'
2' mdvfuys i|yka ls%hd mo weiqfrka j.=j iïmQ¾K lrkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn m%foaYhg wdfõ‚l tÈfkod l;dnfya § Ndú; fhÿï oyhla fidhd
,shkak'
{d;s;ajh m<d; m%dfoaYsl jHjydrh
;d;a;d Wvrg wmamÉÑ$ wmqÉpd
fmdÿ jyr úfYaI jyr Ndú; lrk m%foaYh
ne¨jd n,õjd Wvrg
20 21
kdu mohla hkq lsishï flfklaa" fohla" ia:dkhla " iajNdjhla y÷kajk mo nj;a
ls%hd mohla hkq ùula" ú£ula" lsÍula yÕjk mo nj;a tajdfha úúO m%fNao we;s
nj;a Tn fï jk úg;a Wf.k we;'
kdu mohl fyda ls%hd mohl uq,a iajrEmh m%lD;sh fyj;a uQ,h f,i ye¢kafjhs'
kdu mohl uq,a rEmh kdu m%lD;sh kñka o ls%hd mohl uq,a rEmh Od;= m%lD;sh
kñka o ye¢kafjhs'
1' l=ur ¬ wd - l=urd l=ur ¬ B - l=uÍ
2' n, ¬ hs - n,hs n, ¬ ;s - n,;s
fuys m<uq fmf<a zl=urdZ iy zl=uÍZ hk kdu mo fol u ks¾udKh ù we;af;a
zl=urZ hk m%lD;shg kdu m%;Hhla tla ùfuks' ta wkqj zl=urZ hkq kdu m%lD;shls'
fojk fmf<a zn,hsZ iy zn,;sZ hk ls%hd mo ks¾udKh ù we;af;a zn,Z hk
m%lD;shg ls%hd m%;Hhla tla ùfuks' ta wkqj zn,Z hkq Od;= m%lD;shls'
fndfyda úg kdu m%lD;shla fyda Od;= m%lD;shla fhfokafka m%;Hh .kajk ,o
mohla f,isks' tfy;a m%lD;sh iajdëkj mj;sk wjia:d o fjhs'
l=ur ^.S&" ñksia ^wei&
we;eï kdu m%lD;s úfYaIK mo jYfhka fhfok wdldrh by; oelafõ' isxy,
NdIdfõ úfYaI;ajhla jkafka kdu m%lD;sh fyj;a jr fkd ke.=Kq rEmh úfYaIKh
jYfhka Ndú; ùu hs'
.ia" mqgq
hk kso¾Yk ie,l+ úg wm%dKjdÖ kdu moj, fndfyda úg nyq jpk rEmh jkafka
m%lD;sh u nj fmfkhs'
.h .hd" n, n,d
fuys ;o meyefhka olajd we;s fhÿï Od;= m%lD;s fõ' tkï fun÷ ñY% ls%hdj,
fhfok mo foflka m<uq jekak m%lD;sh jYfhka u mj;S'
ñY% ls%hd idod .kakd wfkla l%uh jkafka Od;= m%lD;shg zñkaZ m%;Hh tla lsÍuhs'
tys o Od;= m%lD;sh fjka fldg y÷kd .ekSu myiq fõ'
.hñka" n,ñka
m%fhdacH ls%hdfõ § o Od;= m%lD;sh y÷kd .ekSu myiq h' m%fhdacH ls%hd m%;Hh jk
zjZ hkakg fmr Od;= m%lD;sh meyeÈ,sj oelsh yels h'
.hjhs" n,jhs
óg by; § Tn ls%hd moj, úúO m%fNao ms<sn|j bf.k f.k we;' my; igyfka
oelafjkafka ls%hd mo j¾.SlrKhls'
kdu m%lD;s yd Od;= m%lD;s
22 PB
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk kdu moj, m%lD;s fjka fldg olajkak'
¸' myk ¹¸' lkao
¸¸' oeßh ¹¸¸' uy,af,da
¸¸¸' w;af;ka ¹¸¸¸' h;=r
¸¹' isxyhd ¸º' .srjq
¹' .%ka:h º' hym;
2' my; oelafjk Od;= m%lD;s weiqfrka by; igyfka oelafjk ls%hd mo j¾.
f.dv kÕkak'
¸' wi ¸¸' lm ¸¸¸' ,sh ¸¹' ;n ¹' rls
3' by; wNHdifha § f.dv ke.+ ls%hd mo Ndú; lr jdlH ks¾udKh lrkak'
m%fhdacH ls%hd fjk;a whl= ,jd lrjk ls%hd lrjhs" n,jhs"
.hjhs" kgjhs"
ÿjjhs
úê l%shd fjk;a whl=g lrk lsishï úOdkhla"
b,a,Sula yeÕfjk ls%hd
lkak" fndkq"
y¢jq" niskak"
n,kak
wdYS¾jdo ls%hd lsishï m%d¾:kdjla yeÕfjk ls%hd Èfkajd" ,efíjd"
iekfiajd"
jekfiajd" n,djd
wiïNdjH ls%hd
ld,d¾:fha hï lsis ls%hdjla isÿ jk
wiïNdjH wjia:dfõ isÿ jk fjk;a
ls%hd ls%hd ^ld,h ms<sn| yeÕfõ&
loa§" fndoa§" hoa§"
nisoa§ " n,oa§
wkshud¾:fha hï lsis ls%hdjla isÿ ùug
wiïNdjH n,mdk wfkla ls%hd
ls%hd ^wúksYaÑ; njla yeÕfõ&
lEfjd;a" îfjd;a"
neiafid;a"
ne¨fjd;a"
msrefKd;a
mQ¾j ls%shd wjidk ls%hdjg fmr isÿ lrk ls%hd ld" î" ye|" nei"
n,d
ñY% ls%hd wjidk ls%hdjg iu.dój isÿ lrk ls%hd lld" lñka" ì î
fndñka" ye| ye|"
y¢ñka" nei nei"
nisñka" n, n,d"
n,ñka
PB 23
wfma rfÜ ixialD;sh" idrO¾u yev.eiaùfuys ,d nqÿoyu úiska lrk ,o
ld¾hNdrh iqúYd, h' uyskaod.ukh;a iu. ,o oyu;a" NdIdj;a" l,d Ys,am
wdÈh;a isxy, ck Ôú;h mqnqÿjd ,S h' jej hs" od.en hs hk f;audj u;
yev.eiqKq foaYSh ixialD;shg moku jQfha fn!oaO úydria:dkh hs' fï
mdvu nqÿoyu meñŒfuka miq wdrduh jeks wx. ks¾udKh ù úldYkh ùu
ms<sn|j uq,a wjia:dj yd iïnkaO fõ' uydpd¾h j,afmd< rdyq, ysñhkaf.a
,laÈj nqÿiufha b;sydih lD;sfhys mßÉfþohlaa fï mdvug we;=<;a fõ'
nqÿoyu rcfha yd jeishkaf.a wd.u njg
m;a jQ miq NslaIQkag ckdjdifhka ÿr neyer
.sßuqÿkaj, yd jkdka;rj, msysá md¿
.,a.=ydj, yd mkai,aj, jev jikag bv
fokag fkd yels úh' ula ksid o h;a" túg
isjqmih imhñka Wka jykafia,d kv;a;=
l< jeishdg NslaIQkaf.ka bgq úh hq;= wjjdo
wkqYdikdÈ lghq;= w;miq jk neúks' tfyhska
.sys meúÈ wdY%h myiqfjka fkdlvjd mj;ajd
.; yels jk mßÈ" iY%Sl k.r yd ireidr .ï
wi, wdrdu my< jkakg úh'
,xldfjys m<uqfjka u my< jqKq wdrduh
wkqrdOmqr uyfujqkd Whfkys fojkmE;sia
rcq lrjQ ;siaidrduh hs' miq lf,l
uydúydrh njg fmr¿fKa fï wdrduh hs'
uq, § fuys jQfha NslaIq wdjdih i|yd lrjk
,o ld,mdido msßfjK kï ueá f.hla
muK h' miq úfgl" rcq yd weu;shka úiska
NslaIQkaf.a m%fhdackh i|yd uyfujqkd
Whfkys ;j;a f.j,a lsysmhla idojk
,È' ffp;Hh ,xldfõ wdrduhl wx.hla
njg m;a jqfKa :Qmdrduh lrùfuka miq h'
fndaêh o tys u wx.hla jQfha nqoaO.hdfjka
:Qmdrduh
rejkaje,suyd iEfha we;=¿ u¿j
4 wdrdufha ks¾udKh
24 25
jevu lrjQ Y%S uyd fndaê YdLdj uyfujqkd Whfkys frdamKh lsÍfuka miq h'
isoaëka fol u jQfha foajdkïmsh;siai iufhys § h' fï ld,fha § u reyqKq rfgys o
Èjhsfka fiiq m<d;aj, o úYd, wdrdu my< fjkag mgka .;s' l%s' mQ' fojk Y;
j¾Ih jk úg" ÿgq.euqKq ld,fha § m%dido .Kkdjlska ieÿKq wkqrdOmqr uyd
úydrh NslaIQka rdYshlg jdiia:dkh úh' wNh.sßh yd fÊ;jkh wkqrdOmqrfhys
msysá ;j;a m%Odk wdrdu folls' fï folska wNh.sßh l%s' mQ' m<uq jk Y;j¾Ifha
§ o fÊ;jkh l%s' j' isjq jk Y;j¾Ifha § lrjk ,oafoa úh'
ix>djdihlg idudkHfhka jHjydr jqfKa zwdrduZ ke; fyd;a zúydrZ hk fï
ku h' l%s' j' mia jk Y;j¾Ifhys ms<s.;a u;h mßÈ hg;a msßfihska i;r ßhkl
mkai,la mjd" tys ffp;Hhla wef;d;a" tys nK weiSu fjf;d;a" isjq È.ska meñfKk
uyKqkag" wjirhla ke;sj o tys md fidaod" h;=frka fodr wer" fikiqka ms<sfh,
fldg" ,e.=ï f.k" is;=ukdmhg msg ù hkag ,efnf;d;a" we;af;ka u —isjq È.ska
meñfKk NslaIQka i|yd˜ lrjk ,o úydrhls'
úydrhlg wjYH u wx. kï ffp;Hh;a ,e.=ïf.h yd O¾u foaYkd lsÍu;a nj
fï j.ka;sfhka fmfka' tkuq;a iïmQ¾K wdrduhl fodrgqfjys fodrgq meka uäh
kï f.dvke.s,a,la ;snqfKa h' fï jkdys meka l< ;nd ;snQ ;ek hs' fufia meka
l< ;nd ;snqfKa isoaOia:dkhg msúfikakg fmr jkaokdlrejkag w;a fodajk
lsÍug" u,a jÜáhg meka biSug yd îug nj is;sh yels h' fÊ;jkdrdufhys
fodrgq meka uäh ;rula úYd, fouy,a f.dvke.s,a,la úh' lsis u wd.ka;=lhl=g
f.dvke.s,af,ys Wvquyf,ys j;a háuyf,ys j;a meka l< i|yd fjka jqKq ;ek
j;a kej;S isàug bv fkd Èh hq;= he hs kshuhla lr ;snqfKa h' fï uKavmh ÿr
neyeßka meñ‚ jkaokd kvj,g uqyqK" lg yd md fidaod .ekSug;a msßisÿ we÷ï
we| .ekSug;a yels jk mßÈ ;rula bvlv we;s ;ekla jQ nj fmfka'
wkqrdOmqrfha we;eï od.eíj, u¿jg we;=¿
jk fodrgqfjys msh.egfm< wi, fldryl
yevhg j<.eiqKq .,a l=Üá ;snqfKa h'
wkqrdOmqrh wi, mkal=,sh wdrdufhys fun÷
.,a fldryl fldgd ;sî yuq jqKq ,smshl
fï n÷fkys ku i|yka jkafka zmdfoda‚Z
hkqfjks' fï kñka u th l=ula i|yd
oe hs jegfya' l,HdKj;S ìijf.a rejkaje,s
iE ,smsfhys fï .,a fldry i|yka jkafka
zmdfo‚Z hk kñks' zmdfo‚Z hhs lsh; yels"
;ks .f,ka flgQ fun÷ zfoda‚Z :Qmdrdu wdÈ
we;eï od.eí wi, olakg ,efí' fïjdhska
fmfkkafka isoaOia:dkhg we;=¿ jkakg
fmr jkaokdlrejkag md fidaod .ekSug Èh
msreKq .,afo‚ ;snqKq njhs'
:Qmdrdufha leã f.dia we;s mdfoda‚
mkal=,sh .,a fldry
24 25
wdrdu N+ñh we;=<; m%Odk mQcH jia;=j jQfha nqÿka jykafiaf.a Od;= ksoka l<
ffp;Hh fyj;a od.en hs' l=vd ffp;Hhla .ek flfia jqj;a hg;a msßfihska
rejkaje,s iEh jeks m%Odk od.eí jgd u¿jla ;sì‚' msg u¿j" jd¨ldx.K fyj;a
je,s u¿j kï úh' iqÿ je,s w;=< fï u¿j jgd mjqrla úh' Bg by<ska we;=¿ u¿j
wo ojfia mjd wmg wkqrdOmqrfhys olakg ,efnk mßÈ .,a ,E,s w;=rd lrk
,oaols' fï u¿j jgd lhsfhdarejla yeáhg we;a mjqrla ^y;aÓmdldr&" tA lshkafka
we;a rEmj,ska hq;a mjqrla úh' uy fodrgq i;frys f;drK i;rla ;snqfKa h'
ffp;Hfhys nqínq,dldrh kexjqfKa zfõÈld N+ñZ fyj;a zmqmaMdOdkZ hk kñka
ye|skajqKq" flfuka msysá ;=kaud,a fmaidj Wv h' fuh iEfha m;=, hs' fï
;=kaud, fmaidfjka by< u fmaidj u,a ms§ug u,a wiqka yeáhg mdúÉÑ lrk
,oafoa h' ueo fmaidj mjd nd.od fï i|yd u mdúÉÑ lrkakg we;' by< u
fmaidj zl=ÉP fõÈld N+ñhZhs kï úh' my< u fmaidfjys iEh jfÜ u kshñ;
mr;rhlg wkqj fldgk ,o mdo mSÀld kï wä i,l=Kq oyihla úh' fï
i,l=Kqj,ska oelajqfKa by< fmaidfjys u,a mQcd lsÍfuka miq iEh meol=Kq lrk
.uka jkaokdlrejka miÕ msysgqjd jekao hq;= ;eka h' fï ud,a fmaidjg k.skag
mä fm<j,a ;snqfKa h'
iEh jgd iEf.hla ^fÉ;sh>r& úh' .,a lKq u; kexjqKq f.dvkeÕs,a, iEhg
wdjrKhla yeáhg jy,lska o hqla; úh' we;eï úg fodrj,a o iú fldg we;=f<ys
,iaik m,ia o w;=rd ;snqfKa h' fï w;ska n,k úg iEf.h iEh jgd ;ekQ f.hla
jf.a h' f.a we;=f<ys u,a ms§ug u,a wiqka úh'
iEf.hla lrjk ,oafoa :Qmdrduh yd wïnia:,h jeks l=vd od.eíj,g muKla
nj kgnqqkaj,ska fmfka' rejkaje,s iEh fyda wNh.sßh fyda fÊ;jkh jeks úYd,
od.eíj,g iEf.hla ;snqKq nj fld;ekl j;a i|yka ù ke;' tjeks od.eíj,g
f.hla lrùu fkd l< yels fohla nj ldg;a jegfykq we;' iEf.h iEhg u
muKla fkd j" jkaokdlrejkag o wõjg" jeiaig wdjrKhla úh' iEf.h iEhg
/ljrKhla jqj o ir,lu u ,laIK fldg .;a wdkqNdj iïmkak fYdaNdjg
kï thska" úfYaIfhka i| t<sfhka nen¿Kq rd;%shl §" jqfKa ndOdjls' we;eï úg
iEh is;a;ïj,ska w,xldr lrk ,oafoa úh' fojk w.afnda rcq ^l%s'j' 601-611& úiska
m%lD;s lrùfuka miq :Qmdrdufhys lrjk ,o is;a;ï óg ksoiqkls' ioaOd;siai
rcq ^l%s'mQ' 77-59& úiska wïnia:, od.en ufkdais,d fyj;a r;aysßh,a iqKq .d rka
meyefhka w,xldr lrjk ,oafoa h'
ffp;Hh yereKq úg B<Õg m%Odk fldg ie,l=fKa fndaêh hs' we;eï fndaëka
zjâVudk fndaêZ wdÈ úfYaI kïj,ska ye¢kaùfuka u" fï mQcH jDlaIhg fn!oaOhka
oelajQ wdorh" f.!rjh fld;rï oe hss Tmamq fõ' wdrduhl §" fndaêhg ,efnkafka
nqÿka jykafiaf.a YdÍßl Od;+kag ,efnk f.!rjia:dkhg muKla fojeks jk
;ekls' fnda .il w;a;la lemSug wjirh ,enqfKa thska iïnqoaO Od;+ka ksoka
fldg we;s ffp;Hhlg fyda m%;sudjlg fyda wdik>rhlg fyda ndOdjla jQ úg
mu‚¦ ke; fyd;a Èrk fyda ÿïu,ldß wdÈh jEiafik fyda w;a;la lemSu" ñksia
lhg ie;alñka iqjhla jkakd fia" .i iqj fia jeãug ms<shula jkafka kï
26 27
mu‚' w;a;l jik l=re,a,ka iEh u;
jiqre fy<f;d;a túg o w;a;la lemSug
wjirh ;sì‚' tfy;a fjk fudk u
lreKla ksid j;a fnda w;a;la lemSu
;ykï úh'
fnda u¿jl i;r Èidfjys f;drK
i;rla o fndaêh jgd fõÈhla fyj;a Wia
.,a u¿jla o úh' jkaokdlrejka fndaêh
j¢kag oK .eiqfõ fï .,a u¿fjys h'
fndaêhg Bg jvd lsÜgqfjka fndaê>rh
fyj;a fndaf.hla úh' fï f.h idok
,oafoa" iEf.h fuka Wäka fkdj"
w;=j,g my;ska .i jfÜ h' we;eï úg
fndaf.h ;=< nqÿ ms<suhla o úh' iEf.h
fuka u fï f.h o fndaêh meol=Kq l<
Y%oaOdjka;hkag wdrlaIdj §fï woyiska
;ekqjd úh yels h'
jeo.;alñka B<Õg ie,flkafka
nqÿ ms<suh ;ekam;a lr ;snQ máud>r
fyj;a ms<suf.h hs' ms<suf.h
,xldfõ wdrduhl wx.hla jQfha ljr
l,l § o hkq fuys § úuish hq;=
lreKls' uyd úydrh i|yd ñys÷ ud
ysñhka iemhQ ie,eiafuys uyd:Qmh yd
uydfndaêh msysgqùug iqÿiq ;eka kshu
lrk ,oafoa uq;a ms<suf.hlg ;ekla
kshu fkd ù h' l%s' mQ' f;jk Y;j¾Ifha
wfidal ld,fha § nqÿ ms<su ;snqKq njla
oek .kag ke;s nj fuys § isys lg
hq;= h' idxÑfhys iy Ndre;ays mer‚
leghïj, nqÿ ms<suhla olakg ke;'
fuys § nqÿka jykafia fmfkkag isáh
hq;= u hhs ksielfhka u ie,lsh yels
o¾Ykj, § mjd" Wka jykafia ksrEmKh
jkafka isßmd igykla fyda pl%hla fyda
u,aud,d m,ka fiai;lska hg fijK
jqKq wdikhla jeks ixfla;hlsks'
Ndre;ays leghïj, tla o¾Ykhl §
wcdi;a rcq isßmd igyk bÈßfha oK
ñyska;f,a wïnia;, ffp;Hh
iS.sßfha fndaê>rh
,xld;s,l ms<suf.h
26 27
.id isákq oelafõ' tfy;a tys i|yka ,smsfhka —wcd;Y;%e nqÿkag kuialdr lrhs˜
hkqfjka ksYaÑ; f,i u lshefõ' oUÈõ jeishka nqqÿ ms<su iE§ug yd je£ug mgka
.;af;a wfidal iufhka uE; ld,hl nj Tmamq jk ksoiqka /ila u we;'
wjfndaOh
1' iY%Sl k.r yd ireidr .ï wi, wdrdu bÈ ùug ;=vq ÿka fya;=j l=ula o@
2' —isoaëka fol u jQfha foajdkïmsh;siai iufha § h˜ fï m%ldYfha oelafjk
isÿùï fol i|yka lrkak'
3' isjq È.ska meñfKk NslaIQka i|yd lrjk ,o úydrhlg w;HjYH wx. ;=k kï
lrkak'
4' meka uäh" mdfo‚h hk kïj,ska y÷kajkq ,nk wdrdu wx. foflys ld¾hNdrh
olajkak'
5' fnda .il w;a;la lemSug wjir ,enqfKa ljr wjia:djkays o@
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk jpk i|yd fhfok isxy, jpk mdvfuka Wmqgd ,shkak'
i' jd¨ldx.K v' mqmaMdOdk
¸¸' fndaê>r ¹¸' fÉ;sh>r
¸¸¸' y;aÓmdldr ¹¸¸' wcd;Y;%e
iv' máud>r ¹¸¸¸' Yafõ; P;%h
2' uq,ska § we;s mohg iudkd¾:hla fkdfok jpkh f;darkak'
i' ñÿ, - u¿j" ud,lh" wx.Kh" t<suyk
ii' .Dyh - ud<s.dj" f.h" >rh" ksjdih
iii' ia;+mh - ffp;Hh" wdrduh" od.en" iEh
iv' m%dldrh - mjqr" mßlafIamh" fldgqj" ;dmamh
v' lkao - .sr" WÉph" mõj" m¾j;h
3' my; oelafjk mo i|yd úreoaOd¾:j;a moh ne.ska ,shkak'
i' úfõlS ii' idudkHfhka
iii' wd.ka;=l iv' iY%Sl
v' wdY%h vi' we;=<;
vii' mE<È. viii' ckY+kH
28 29
NdIdj ixialD;sl fuj,uls' iudchl jik ckhdf.a Ôjfkdamdh" isß;a úß;a"
is;=ï me;=ï" weoys,s yd wdl,am u; NdIdj f.dvkef.a' NdIdfõ we;eï jpk yd
fhÿï ld,hla ;siafia jHjydr ùu ksid jdpHd¾:h blaujk wuq;= w¾: tAjdg
wdfrdamKh fjhs' tAjd idïm%odhsl fhÿï f,i ie,fla' isxy, NdIdfõ jHjydr
jk hq., mo" rEÎ fyj;a bÕs jels yd m%ia;dj msre¿ fun÷ jHjydr h'
my; oelafjk jdlH hq., foi n,kak'
wjqreÿ Wf,f<a mej;s lU we§fï ;r.fhka wms ch.%yKh lf<uq'
fomsßi w;r jQ lU we§fï m%;sM,hla jYfhka ud¾.fha w¨;ajeähdj weKysg we;'
uq,a jelsfhys zlU we§fïZ hkak fh§ we;af;a zlU we§uZ kï l%Svdj oelaùu
i|yd h' th jdpHd¾:h hs'
fojeks jelsfhka tfia fkd fõ' tys we;af;a tlÕ;djla ke;slu hk wdfrdams;
wre;ls'
fï wkqj rEÎ fyj;a bÕs jels u.ska m< jkqfha jdpHd¾:h u; wdfrdamKh jQ wuq;=
wre;ls' l;d lsÍfï § fuka u ,sùfï § woyia rij;aj yd is;a .kakd fia bÈßm;a
lsÍug fï fhÿï Wojq fõ' fï tn÷ fhÿï lsysmhls'
foys lemqjd - neKjeÿKd
w;aje,a ne| f.k - tlg tla ù
lKfldld y~,d - úkdYh <x fj,d
l=vïudf.a ie,ls,a, - fjkialu
yh y;r fkdokakd - oekqï f;areï fkdue;s
lrnd f.k - ksYaYíoj
lcq lkakd fia - b;d myiqfjka
yuia fmÜáhg hEu - l%shd;aul fkdù ;sîu
le,E kSs;sh - n,j;d ÿn,hd fm<Su
yqUia ìh - wia:dk ìh
ur wef|a - wka;su wjia:dfõ
wÕska lsß foùu - ksIaM, ld¾hhla lsÍu
má levqKd - f.!rjh flf,iqKd
idïm%odhsl fhÿï
rEÎ fyj;a bÕs jels
28 29
w;= lvd fudr lkakd fia
mrx.shd fldaÜfÜ .shd fia
§lsrg n<,a¨;a idlals ¨
NdIdjl iÔj nj" ´fcda .=Kh m< flfrk fujeks idïm%odhsl fhÿï zm%ia;dj
msre¿Z kï fjhs' m%ia;dj msre¿ hkafkys zKhg b,a,d .;a foaZ hk wre;a .eí
fjhs' tA wkqj w;S;fha úiQ wfma me/kakkaf.ka Khg .;a fï NdId;aul jHjydr
iudcfha úúO wjia:dj, § Ndú;hg .efka' l;dfõ § yd f,aLkfha § woyila
jvd;a rij;aj w¾:j;aj m< lsÍu i|yd m%ia;dj msre¿ Wojq fõ'
m%ia;dj msre¿ fndfyda úg ft;sydisl isÿùula" ckl;djla" mqrdjD;a;hla" mqoa.,
pß;hla fyda iudc ixisoaêhla" i;=kaf.a p¾hdjla fyda mßirh ksÍlaIKfhka
oelafjk fohla weiqfrka Wmka lshukls' fï tn÷ msre¿ lsysmhla yd tAjd fhdod
.; yels wjia:d h'
m%ia;dj msre¿
msre< wjia:dj
j¢kak .sh foajdf,a ysi u; lvd
jegqKd jf.a
msysgla m;d .sh ;ekska úm;la isÿ ùu
Wmka f.hs isß; n,s weßh;a hkafk
ke;s ¨
ckaufhka wd ÿ¾.=K bj;,sh fkd yels
nj
§lsrg n<,a¨;a idlals ¨ jdis me;a;g ljqre;a ys;j;aj l;d lsÍu
lef,ag mdhmq y| jf.a w.hla fkdue;s ùu
tmd jdfyg fydÈ fnokakd jf.a ms<sl=f,ka fyda fkd ie,ls,af,ka ie,lSu
Wäka ñ;=re háka y;=re fndrejg ñ;=relï fmkajñka ryiska
y;=relï lsÍu
w;= lvd fudr lkakd fia wh ud¾. uq¿ukska u úkdY lr ±óu
W!frda ljo o ly lEfõ@ wOuhkag W;=ï fohla m,la ke;slu
l¿jd udrmka .shd jf.a wruqKlska f;drj jev lsÍu
mqxÑ wïud;a weú;a lejqï mqxÑ l<d
jf.a
úYd, n,dfmdfrd;a;=jla we;sj isáh o
m%;sM,h w,am ùu'
l,l È jy¨ l,l È ri fjkjd ¨ l,la i;=rej isá wh mjd miqj ñ;=rka
jk nj
w,s uÈjg yrla tla lrorhla msg ;j;a lrorhla tAu
30 31
mo folla tl <Õ fh§ ;ks wre;la m%ldY lrk bv lv" wh jeh" fl<s fi,a,ï"
jeks fhÿï" hq., mo f,i ye¢kafõ'
we;eï hq., moj, mo hq., w¾:fhka iudk fõ'
jdo fNao
.re kïnq
yqre mqreÿ
we;eï hq., moj, mo hq., w¾:fhka iudk fkdfõ'
hk tk
lk lr
nd, uy¨
we;eï hq., moj, tla mohl w¾:h meyeÈ,s ke;' kuq;a th wfkla mofha w¾:h
;Sj% lsÍug bjy,a fõ'
bvï lvï
wia mia
w. ysÕ
;j;a úúO ks¾Kdhl mokï lrf.k hq., mo j¾.SlrKh l< yels h' fïjd
f,aLkhl idrj;a Ndjh j¾Okhg bjy,a jk idïm%odhsl fhÿï úfYaIhls'
,sÅ; wNHdi 1' my; oelafjk rEÎj,ska m< jk w¾:h bÈßfhka ,shkak'
i' wefÕa f,a j;=r jqKd - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
ii' bnd.df; hkjd - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
iii' wn u,a f¾Kqjla j;a - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
iv' wfÕa b|ka lk lkjd - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
v' tl mf;a lE - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
vi' by kslg n,d - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
vii' uq¿ fiai; u - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
viii' Èfjka Èj .d f.k - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
ix' wx weú,a,d - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
x' ovóud lr .;a - '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
hq., mo
30 31
2' my; oelafjk m%ia;dj msre¿j,ska m< jk w¾:h ,shkak'
i' kßhdg l=l=,a fldgqj ndr ÿkakd jf.a
ii' lnf,ka <smg jegqKd jf.a
iii' WKymq¿jg Wf.a meáhd ue‚l¨
iv' Èhldjf. msfÜ ¨Kq yex.=jd jf.a
v' .fyka jegqKq ñksyg f.dkd wekakd jf.a
3' my; § we;s m%ia;dj msre¿ fhdod jdlH ;kkak'
i' wdç y;a fokdf. le| ye<sh jf.a
ii' ysirfoag fldÜfg udre lrkakd fia
iii' je, hk w;g ueiai .ykakd fia
iv' t< yrlhs ó yrlhs tlg wE÷jd jf.a
v' ne|.;a; fnf¾ .ykak ´kE
4' my; oelafjk hq., mo iïmQ¾K lrkak'
i' ;E.s '''''''''''''''''''''''''''''' ¹¸' ;=gq ''''''''''''''''''''''''''''''
ii' wú '''''''''''''''''''''''''''''' ¹¸¸' wreu ''''''''''''''''''''''''''''''
iii' Wojq '''''''''''''''''''''''''''''' ¹¸¸¸' .kq ''''''''''''''''''''''''''''''
iv' b÷ï '''''''''''''''''''''''''''''' ¸º' byska ''''''''''''''''''''''''''''''
v' f,ais '''''''''''''''''''''''''''''' º' .fï ''''''''''''''''''''''''''''''
m%dfhda.sl wNHdi
1' rEÎ fyj;a bÕs jels" m%ia;dj msre¿" hq., mo we;=<;a fmd;a ;=kla ms<sfh,
lrkak'
32 33
ukqIHhd i;a;aj f,dalfha fiiq
idudðlhkaf.ka fjka lrk lreKq
w;=frka jeo.;a lreKla jkafka ;u
w;aoelSïj,ska fuka u wkHhkaf.a
w;aoelSïj,ska o M, ,eîfï yelshdj hs'
tla mrmqrla ,nk fï w;aoelSï OdrKh
fldg ukdj ixúOdkh lsÍfuka
wk;=rej B<Õ mrïmdrdjg Ndr fokq
,efí' Tjqka ish f,dalh ilia lr
.kafka tfia Wreu jQ oekqu ud¾.fhks'
idïm%odhsl iudchkays kj oekqu ,nd .ekSu i|yd úúO ndOl mej;s‚' 19
jk ishjfia mgka furg kQ;k wOHdmk wdh;k ìysùu werô‚' tajdys o
hï hï iSud mej;s w;r nd,dxYfha mgka úYajúoHd,h f;la fkdñ,fha
,nd fok wOHdmk l%uhla furg ia:dmkh lsÍfï mqfrda.dñhd jQfha
wdpd¾h iS' ví,sõ' ví,sõ' lkakka.r ue;s;=ud h' ,xldfõ m%:u wOHdmk
wud;Hjrhd jQ t;=ud zksoyia wOHdmkfha mshdZ f,i f.!rjdorhg ,la úh'
.re iNdm;s;=uks"
.fvd<ska ;kd ;snQ frdau mqrjrhla ;udg ysñ jqj o ;ud ta frdau mqrjrh
lsß.re~j,ska ksu l< nj uyd T.iagia wêrdcHhd iajlSh úch.%yKh
.ek wdvïnrfhka hq;=j mejiS h' ñ, wêlj ;snQ wOHdmkfha ñ, wvq
l< nj;a jid ;snQ fmd;la mßÈ wmg Èia jQ wOHdmkh újD; ,shú,a,la
njg m;a l< nj;a Okj;=kaf.a m%fõ‚ Wreuhlaj mej;s wOHdmkh ÿ.S
ÿmam;=kaf.a iodld,sl Wreuh njg meñKjQ nj;a idvïnrfhka mejiSug
rdcH uka;%K iNdjg yels jQ úg ta wd;au j¾Kkdj T.iagia wêrdcHhdf.a
wd;au j¾Kkdjg jvd fl;rï fY%aIaG o@˜
rdcH uka;%K iNdfõ § fï woyia m< flf<a cd;sl wOHdmkhl Wreuh ,dxflah
orejkag w;a lr ÿka iS' ví,sõ' ví,sõ' lkakka.r ue;s;=ud h'
l%siafgdam¾ ú,shï úfÊfldaka lkakka.r Wmkafka 1884 Tlaf;dan¾ 13 jeks od
wïn,kaf.dv rkafodfò .fuys h' Tyqf.a mshd fodka veksfh,a úfÊfldaka
5 wdpd¾h iS'ví,sõ'ví,sõ' lkakka.r
—
32 33
lkakka.r" l¿;r Èia;%slalfha miaÿka fldar<hg wh;a Æ,anoaodfjys jeisfhls' uj
tu,s úfÊisxy yslalvqfõ jEj, ùnÿ j,õfõ Wm; ,enqjd h' ifydaor ifydaoßhka
mia fokl=f.ka hq;a mjqf,a fojekshd jQ ls%iafgdam¾ ú,shï úfÊfldaka orejd uQ,sl
wOHdmkh ,enqfõ wïn,kaf.dv rkafodfò fjia,shka Wiia mdif,ks'
;udf.a fodf<dia yeúßÈ úfhys oS muK mshdf.a /lshdj wysñ ùu ksid mjqf,a
Ôúldj f.k hEug fï orejdg n,j;a wr.,hla lsÍug isÿ úh' *jqkafâIka
YsIH;ajh Èkd .ksñka .d,af,a ßÉukaâ úÿy,g we;=¿ ùug jrï ,eîu Tyqg 19 jk
ishji wjidk Nd.fha mßmQ¾K yd úêu;a wOHdmkhla ,eîug ux mdok isÿùula úh'
fuf;la Okj;a mjq,aj, whg iSud ù ;snQ Wiia wOHdmkh ,eîfï wjia:dj
ls%iafgdam¾ ú,shï orejdg ysñ ùu Tyqf.a Ôú;fha fuka u ,xld b;sydifha o
ft;sydisl isÿùula úh' §ma;su;a YsIHhl= njg m;a jQ Tyq ßÉukaâ úµd,fha
;Hd. m%odfkda;aijfha § jeä u ;Hd. .Kkla Èkd .ksñka ish iyc nqoaê uysuh
m%o¾Ykh lsÍug iu;a úh'
flaïì%Ê iSksh¾ úNd.hg fmkS isá t;=udg fyd| u YsIHhdg ,efnk ;Hd.h ysñ
jQjd muKla fkd j" 1902 § wxl .‚;h úIhfhka ì%;dkH wêrdcHfhka u m%:u
ia:dkh o ysñ úh' flaïì%Ê fcHaIaG mdGYd,d iy;sl m;% ^iSksh¾& úNd.h iu;a
jQfha oejeka;hka w;r nqoaê igkg fkd ìhj uqyqK foñks' t;=udf.a Ydia;%Or;ajh
úIh úIhdka;r jYfhka lemS fmkqfKa ndysr l%shdldrlïys olajk ,o úYsIag;ajh
u; hs' YsIH wjêfha § l%Svd" kdgH" lÓl wdÈ wxYj,ska olajk ,o l=i,;dj Tyqf.a
jeäysá Ôú;h úoyd olajkakla úh'
lkakka.r uy;d ;u ujq mdi, jQ ßÉukaâ úµd,fhys u .‚;h ms<sn|
.=rejrhl= f,i jD;a;Sh Ôú;hg m%úIag úh' fudrgqfõ fõ,aia l=ur úµd,h"
fuf;daÈia; úµd,h" fjia,s úoHd,h jeks m%isoaO mdi,aj, fiajh l< ls%iafgdam¾
ú,shï úfÊfldaka ;reKhd" 1910 § fY%AIaGdêlrKfha kS;s{ fiajhg msúisfha h'
kS;s{hl= jYfhka t;=ud wdrïNfha mgka u id¾:l f,i lghq;= l< nj ms<s.efka'
Tyq isxy," md,s yd ixialD; hk NdId;a nqÿ oyu;a yeoeÍfuys ksr; úh' fï
ld¾hdj,sh t;=udf.a cd;s udul;ajh yd foaYfma%uh ms<sìUq lrk wjia:d fia ie,fla'
fï jk úg Èjhsk mqrd me;sfrñka mej;s cd;sl ksoyia jHdmdrfha ls%hdldÍka jk
we*a' wd¾' fiakdkdhl" i¾ ã' î' ch;s,l" wd;¾ ù' Èfhia iy mshodi isßfiak
wd§ka iu`. tla fjñka wuµm jHdmdrfha l%shdldÍ idudðlhl= f,i t;=ud
cd;sl ksoyia jHdmdrhg iïnkaO úh' ì%;dkH wêrdcHh we;=<; j.lSï iys;
wdKavq l%uhla ,nd .ekSfï wruq‚ka 1919 § msysgqjk ,o ,xld cd;sl ix.uhg
iïnkaO jQ lkakka.r uy;d wdrïNfha § ix.ufha .d¨ YdLdfjys ksfhdað;hd
f,i tys úOdhl ldrl iNdjg f;dard .kakd ,È' 1923 uyd ue;sjrKfhka
jHjia:dodhl uka;%K iNdfõ .d,a, wdikfhys uka;%S Oqrh ,nd .ekSug yels
ùu t;=udf.a foaYmd,k Ôú;fha ikaêia:dkhls' kej; 1924 § o .d,a, wdikfha
uka;S% Oqrh Èkd .ekSug fyf;u iu;a úh' t;eka isg 1931 § rdcH uka;%K iNdj
úiqrejd yeÍu f;la t;=ud jHjia:dodhl iNdfõ idudðlfhla úh' 1930 § t;=ud
34 35
,xld cd;sl ix.ufha iNdm;s moúhg f;dard .ekqKq w;r 1947 f;la tu moúfhys
lghq;= lf<a h'
jHjia:dodhl uka;%K iNdfõ hg;aúð; md,kh ;shqKq úfõpkhlg ,la l<
wh w;r t;=ud m%uqLfhls' woyia w¾:j;aj yd ;d¾lslj bÈßm;a lsÍu fya;= fldg
wdKavqldrhd mjd tajdg .re l< nj i|yka fõ'
lkakka.r ue;s;=udf.ka furgg bgq jQ úYsIag;u fiajh ksoyia wOHdmk l%uh
nj wújdod;aul h' tys uQ,sl wruqK jQfha rcfha mßmd,khg hg;a fmdÿ wOHdmk
l%uhla msysgqjd .ekSu h' tu.ska wOHdmkfha fodrgq ish¨ fokdg újD; lr Èh
yels úh' 1944 uehs 30 Èk rdcH uka;%K iNdjg bÈßm;a l< wOHdmk ixfYdaOk
mk; 1945 Tlaf;dan¾ ui 01 Èk h:d¾:hla njg m;a úh' tÈk t;=ud l< l;dj
t;=udf.a iudc Ôú;h ;=< lrk ,o fY%AIaG;u l;dj f,i ms<s.efka' tu l;djg
ijka § isá bka§h rcfha ksfhdað;hd jQ weï' weia' wkS uy;d t;=ud oE;ska w,a,d
f.k mejiqfõ Tn bkaÈhdfõ isáfha kï foúhl= fia i,ld jkaokd lrkq we;˜
hkqfjks' wfma isxy,hl= ms<sn| úfoaYslhl=f.a uqúka .s,syqKq tu m%ldYfhka fy<s
jkafka lkakka.r pß;h fl;rï fY%AIAG o hkak fkd fõ o@
mj;akd l%ufha we;s wvq yq~qlï" wiudk;d yd whqla;s bj;a lrñka iudc" wd¾Ól"
wd.ñl yd jd¾.sl wdÈ lsisÿ fNaohlska f;drj iEu <uhl=g u iu wjia:d iemhSu
i|yd Wmfhda.s lr .; yels wOHdmk l%uhla mq¿,a o¾Ykhla mdol fldg ilia
lsÍfï wjYH;dj u;= ù ;snq‚'
hg;aúð; md,lhka úiska Tjqkaf.a mdi,a u.ska wmf.a wd.ug" ixialD;shg yd
isß;aúß;aj,g w;sYhska ydkslr jQ o fï rgg iïmQ¾Kfhka u mßndysr jQ o
wmf.a foaYSh nqoaêhg yd oDIaáhg fkd .e<fmk jevms<sfj<la tu ck;dj w;r
n,y;aldrfhka mgjkq ,en we;'˜
t;=udf.a fuu m%ldYh tjlg mej;s wOHdmk l%uh u.ska foaYSh;ajh flf¾ lrk
,o n,mEu yd mSvkh fl;rï o hkakg idOl imhhs' fuys § t;=udf.a o¾Ykh
cd;sl wjYH;dj iy foaYSh m%;sm;a;s iïmdokh flf¾ fl;rï lem ùulg fhduq
lr ;snqKd o hkak meyeÈ,s h'
t;=udf.a wOHdmk m%;sixialrK fhdackd w;r"
³ ish¨ u orejkag fyd| wOHdmkhla fkdñ,fha §u
³ .%dóh mdi,a rdYshla ìys lsÍu
³ wOHdmkh ish¨ .dia;=j,ska ksoyia lsÍu
³ bx.%Sis mdi,aj, ujqni Ndú;hg wkqn, §u
³ Ydia;%Sh yd jD;a;Sh úIh Odrdj,ska hq;a uOH úoHd, /ila msysgqùu
³ wOHdmk Ñka;dj,sh ;=< wdydr ksIamdokhg Wmßu wjOdkhla fh§u
hk wx. úfYaI jeo.;alula Wiq,hs' úúO n,fõ.hkaf.ka ksoyia wOHdmk l%uhg
t,a, jQ oeä úreoaOjd§lïj,g uqyqK §ug wdpd¾h lkakka.r uy;dg isÿ úh'
ksoyia wOHdmkh lvdlmam,a lsÍu i|yd úúO md¾Yaj bÈßm;a jQfha h' tfy;a
—
—
34 35
t;=ud ks¾NS;j ish,a,g uqyqK ÿkafka h' ksoyia wOHdmkh fjkqfjka m%n, jQ;a"
ixfõ§ jQ;a jHdmdrhla rg mqrd f.k hEug t;=udg isÿ úh'
1931 isg 1947 olajd rdcH uka;%K iNdfõ mQ¾K ld,h ;=< u wOHdmk weu;sjrhd
f,i t;=ud fiajh lf<a h' wOHdmk weu;sjrhd f,i wOHdmk lafIA;%h ;=<
b;d jákd fjkialï /ila we;s lsÍug lghq;= flf<a h' iajNdId mdif,a bx.%Sis
b.ekaùu yd bx.%Sis udOH mdi,ays isxy, fyda fou< b.ekaùu wksjd¾h lsÍu bka
tla mshjrls' fyd| mdi,a .ug f.k tafï wruq‚ka tla Pkaoodhl Èia;%slalhl tl
ne.ska uOH uyd úµd, msysgqùu ksoyia wOHdmk l%ufha m%;sM,hls' tu.ska jvd;a
m%;s,dN ie,iqfKa .%dóh isiqkag hs' uOH úoHd,j,g msúi bf.kqu ,enQ orefjda
úYajúoHd,h f;la ksoyia wOHdmkh ,eîfï whs;sfha Wmßu M, N=la;s úkafoda
h' .%dóh m%foaYhkays olaI orejkag iudcfha by< ia;rj,g iïm%dma; ùfï ys‚
m; jQfha uOH uyd úµd, hs' ÿmam;a YsIHhka i|yd úYajúoHd,h f;la wOHdmkh
,nd .ekSug wdOdr fok YsIH;aj l%uhla o wdrïN flß‚' uQ,sl wOHdmkfha isg
úYajúµd, wOHdmkh olajd u fkdñ,fha ,eîu;a iu. tf;la Okh yd jrm%ido
ysñ fldgiaj,g iSud ù ;snQ Wiia wOHdmkfha fodrgq fmdÿ ckhdg o újD; úh'
wOHdmk m%;sixialrK l%shd;aul lsÍfï uq,a idOlh .=rejreka nj ms<s.;a
t;=ud hym;a" lem jQ olaI .=re mrmqrla we;s lsÍfï ,d mqfrda.dó úh' WmlD;
mdi,aj, .=rejrekag Rcqj u jegqma f.ùu wdrïN lsÍu fuka u úúO jQ wOHdmk
mámdáj,g wkq.;j b;d ld¾hlaIu f,i .=rejreka úYd, m%udKhlska mqyqKq
lsÍu ksoyia wOHdmk l%ufha id¾:l;ajh ;yjqre lsÍuls' fï i|yd kj udÈ,sfha
.=re wOHdmk úoHd, msysgq jk ,È' .=rejrekag mqyqKqjla fkd j wOHdmkhla u ,nd
§u tys mrud¾:h úh' mdi,a orejka i|yd Èjd wdydrh iemhSu o YsIHhkaf.a ldhsl
yd udkisl j¾Okh;a fi!LH ;;a;ajh;a kÕd isgqùug .kakd ,o ls%hd ud¾.hls'
mdi,a wOHdmkh fuka u msßfjka wOHdmkh ÈhqKq lsÍu ms<sn| f.!rjh o t;=udg
ysñ úh hq;= h'
mdi,a wOHdmkhg .Dy l¾udka; yd .%dóh jD;a;Sh wOHdmk l%u we;=<;a lsÍu /lshd
wxYhg ms<shula f,i n,mEfõ h' fuh yqÿ w;alï b.ekaùula fkd j YsIHhdf.a
ks¾udKYS,s Ndjh wjÈ lsÍula o úh' jD;a;Sh úIhkag wu;rj .=rejrekag ix.S;h"
kdgHh yd kegqï l,dj b.ekaùu flfrys o wjOdkh fhduq lrk ,È' tajd o yqÿ
úfkdaodiajdoh fkdj wOHdmksl jákdlula we;s úIh njg fuu.ska ms<s.ekSula
we;s úh'
wjqreÿ y;<syla l%shdldÍ foaYmd,kfhys o wjqreÿ úis wgla jHjia:dodhlfhys
uka;%Sjrhl=j o wjqreÿ úiailg jeä l,la wud;Hjrhl= f,i o lkakka.r
uy;d l< fiajh ,xld b;sydifha úfYaI jeo.;alula iys; mßÉfþohls' 1923 §
foaYmd,khg msúisfha ie,lsh hq;= Okhla we;s mqoa.,hl= f,i jqj o foaYmd,kfhka
iuq .kakd úg lkakka.r uy;dg lsisÿ wdodhï ud¾.hla fkd ;snq‚' fuh t;=ud
wjxl foaYmd,k{hl= nj lshd mdk idOlhls' t;=udf.a Ôú;fha wjika ld,h .;
lf<a rcfhka ,enqK wdOdr uqo,lsks' wjqreÿ 85la Èú f.jQ t;=ud 1969 iema;eïn¾
23 Èk Èjx.; úh'
36 37
ksoyia wOHdmk l%uh y÷kajd §fuka miqj;a Èjhsfka wOHdmk m%;sixialrK
.Kkdjla isÿ úh' ish¨ u mdi,a rcfha md,khg .ekSu ta w;ßka m%Odk;u
jQjls' wOHdmkh ÈhqKq lsÍug fmd;a m;a iy wksl=;a myiqlï iq,n lsÍu;a rfÜ
iudc ixialD;sl moku fuka u fjkia jk f,dal wjYH;d o wkqj úIh ks¾foaY
ilia lsÍu yd kj b.ekaùï l%u y÷kajd §u;a u.ska th bÈßhg .uka lrhs' fï
wOHdmk m%.;sh miqìfuys isák oejeka; fyjKe,a, lkakka.r uy;d h' ksoyia
wOHdmkfha m%;sM, N=la;s ú¢k iEu mqrjeisfhla u t;=udg Kh.e;s fjhs'
wjfndaOh
1' iS'ví,sõ'ví,sõ' lkakka.r ue;s;=ud ck;dj w;r ckm%sh jQfha ljr
f.!rjdkaú; kduhlska o@
2' t;=u ,xld ck;djg ,nd ÿka odhdoh f,i ie,flkafka l=ula o@
3' t;=udf.a pß;h weiqfrka Tng .; yels wdo¾Y folla kï lrkak'
4' t;=ud wOHdmk lafIa;%h ;=< we;s l< fjkialï ;=kla kï lrkak'
5' ksoyia wOHdmk mk; ls%hd;aul ùfuka miqj wOHdmk m%;sixialrKj, oS
isÿ jQ úfYaI fjkialï fudkjd o@
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka moj, w¾: ,shkak'
i' cd;s ysff;Is -
ii' mßj¾;kh -
iii' fl!Y,Hh -
iv' Ydia;%Or;ajh -
v' iajdëk;ajh -
2' my; § we;s jpk i|yd iudk jpk mdvfuka fidhd ,shkak'
i' W;aidyjka; -
ii' W;=ï -
iii' ms<sfj;a -
iv' pß;hla -
v' oajdr -
vi' ms<sfj< -
vii' È<s÷ -
36 37
m%dfhda.sl wNHdi
1' fuu mdvu ksYaYíoj lshjkak'
2' zñ, l< fkd yels uq;= weghZ hk kñka ye¢kafjk ksoyia wOHdmk l%uh
ms<sn|j mdif,a Woh /iaùfï § l:djla lrkak'
3' zksoyia wOHdmkfha jeo.;aluZ hk uefhka rpkhla ,shkak'
4' ,xldfõ ;j;a fujeks fYa%IaG pß; ms<sn| lreKq tla/ia lrkak'
wdYs%; .%ka:
³ wOHdmk m%;sixialrKj, fkdksñ l¾;jHh ^2011&
cd;sl wOHdmk wdh;kh
³ ,xldfõ wOHdmkh - ishji m%ldYkh" 2 ldKavh ^1969&
³ YS% ,xldfõ wOHdmk b;sydih ^1796 - 1965&
fla' tÉ' tï' iqu;smd, ^m<uq uqøKh 1993&
38 39
19 jk Y; j¾Ifha ueo Nd.fha §
muK wdrïN jQ zflál;djZ kue;s
idys;Hdx.h wo jk úg fmrZmr foÈ. u
w;= b;s ,d jevqKq m%n, l,d udOHhla
njg m;aj ;sfí'
flál;dj kue;s idys;Hdx.hg
wkkH jQ ,laIK lsysmhla y÷kd
.ekSug;a" flál;djla hkq l=ula o
hkak ir,j meyeÈ,s lr .ekSug;a
Tng uÕ fmkaùu fï mdvfï wruqK hs'
fuys m< jk zux ;kkafkdaZ flál;dj uy.u fialr ^1924-1976& úiska rÑ;
h' lúhl=" Ñ;% Ys,amshl=" kjl;dlrejl= yd idys;H úpdrlhl= jk uy.u
fialrf.a fï flál;dj ir, isoaêhla yd tla m%Odk pß;hla wkdjrKh lrk
ks¾udKhla fia ye¢kaúh yels h'
k.r iNdfõ lïlrefjda weú;a mdr iqoao lr;s' mdr fomi ldkq f.dv ù j,a
me<Eá jeù we;' tla lïlrefjla tA j,a me<Eá o mdrg keuqKq .ia w;= o lmd
ouhs' ;fjflla tfia lmd ouk w;= ßls,s wi, kj;ajd we;s lr;a;hg f.k f.dia
ouhs' ;j;a fofofkla ldkq ydrñka tA mia oud mdr fomi f.dv lr;s' tfia mia
oud we;s fldgfia mdr fndfyda fihska m<,a ù we;a;dla fuka fmfka' Tjqyq Wia
yçka l;dny lrñka läir f,i jefvys fh§ isá;s' lr;a;fha ne| isák f.dkd
muKla fifuka fifuka ;¨urñka Tfya lrnd f.k isà'
ufyakaø biaf;damamqfõ ydkais mqgqfjys jdä ù fndfyda fõ,djla Tjqka foi n,d
isáfha h' Tyq fmd;l=;a /f.k biaf;damamqjg wdfõ th lshùug is;d f.k h' fyg
mka;sfha § meje;aúh hq;= foaYkhg iQodkï ùu i|yd wo wjYHfhka u fï fmd;
lshúh hq;= h' fmd; u|la lshjk úg mdf¾ jev lrk ñksiqka flfrka iskd y~la
weiqfKka Tyq fmd; jid oud tfoi ne,S h' iskdjg fya;=j ufyakaøg jgyd .;
fkd yels úh' th Tjqkaf.ka lsisjl= l< úys¿jla ùug mq¿jk'
—yßhg j;=r ;snyhs' huq o f;a tlla î,d tkav@˜ mdr lmkakkaf.ka tflla
fhdackd lf<a h'
—fï ál;a lm, u huq˜ túg wfkld lS h'
6 ux ;kkafkda
38 39
.sks wõfõ msÉÑ msÉÖ jev lrk fï ñksiqka flfrys Nla;shla ufyakaøg we;s úh'
udihlska muK jeiaila fkd jg fyhska mi fyd|g u ;o fj,d h' mfia ;olu
Wo¨ myr fmdf<dfõ jÈk yçka u oefka' iq¿ jegqmla ,nd .ekSu i|yd fï
ñksiqka fld;rï fjfyi úh hq;= o@ Tjqkag ,efn;ehs is;sh yels jegqm .ek
ufyakaø is;d ne¨fõ h' lsis fia;a lh fkd fjfyik ;udg Tjqkaf.a fuka y;awg
.=Khl jegqmla ,efn;ehs Tyqg is;=fKa h'
ñksiqka jev lrk ;ekg hdug wdidjla ufyakaøg Wmkafka h' Tyq fmd; yl=<d
ydkais mqgq w; u; ;nd ñÿ,g neiafia h'
—;d;af;a ud;a'''˜ id,fha hfidaud wi, isá úu,a" ufyakaø ñÿ,g niskq oel Tyq
foig tkakg úh'
—mq;;a tkj o'''@ yd tkav tfykx˜ ufykaø u|la kej;=‚'
—Thd fldfy o hkafk wE@˜ hfidaud biaf;damamqjg lr fmdjd n,d weiqjd h'
—fldfyj;a kE''' fu;k mdrg'˜
—mq;;a tlal hkj kï bkav" im;a;= fol odkl,a'''˜ hfidaud lSjd h'
—úu,a''' tkav mqf;a im;a;= odkav'˜
ufyakaø úu,af.a w;ska w,a,df.k Tyq;a iu. ñksiqka jev lrk ;ekg .sfha h'
lïlrejkaf.a msfÜ;a" oEf;a frdaUq .iaj,;a /÷Kq oyÈh ìkaÿ ysre /ia jeà È,sfyhs'
Tjqkaf.a w;aj, yd <ueo uia ms~q ukd fia lemS fmfkhs' ufyakaø ;udf.a;a
Tjqkaf.a;a oE;a ii|d ne,S h' ;u iql=udrlu .ek ,eÊcdjla ufyakaøg we;s úh'
—fï ñksiaiq ;uhs uy fmdf<dfj kshu mq;a;='''˜ ufyakaø ;udg u lshd .;af;a h'
—wms fkfuhs'˜
ufyakaøf.a meñŒfuka miq lïlrefjda l;dj kj;ajd lrnd f.k jev lsÍug
mgka .;ay' Tjqka ksy~j isàu ufyakaøf.a is;g lrorhla úh'
—fmdf<dj yß ;ohs jf.a˜ tA ksYaYío;dj ì| oud Tjqka iu. l;djg jefgk
wáfhka ufyakaø lS h'
—;ohs lsõjg ;ohs fkfuhs i¾˜ tla ñksfyla ufyakaø foi n,d Woe,a, mfil
;nñka lS h'
—fndr¨ fmdf<djfk''' jysk ldf,g fyd|g u nqre,a' mdhk ldf,g fyd|g u
;ohs'˜
—i¾,d <ÕÈ fka o fï f.foÜg wdfõ@˜ Tyq weiS h'
—.sh udfi˜ ufyakaø W;a;r ÿkafka h' —wms biair ysáfh l=reKE.,'˜
—nnd''' fldfydu o nnd@˜ B <Õg Tyqf.a wjOdkh úu,a flf¾ fhduq úh' —nndg
u,la lv,d fokav o@˜ Tyq wi, msysá jo m÷rlska r;a meye;s u,la lvd f.k
úu,a foig È.= lf<a h'
40 41
úu,a mshd foi ne¨fõ h' —.kav mq;d˜ ufyakaø lS h' úu,a u, w;g .;af;a h' mdf¾
jev lrk lïlrejka iu. ;ud wdOHd;añl jYfhka tl;= jQjdla fuka ufyakaøg
yeÕ=fKa h' lh fjfyid jev lrk fudjqyq o rgg úYd, fiajhla lr;s' fudjqka
lmk mdr ufyakaøg ixfla;hla o úh' th fi!Nd.Hh yd ifydaor;ajh lrd hk
udjf;a ixfla;h hs' ;ud fifrmamq l=Ügula mh ,d isàu .ek ,eÊcdjla ufyakaøg
we;s úh' fudjqyq ;ud fuka uy fmdf<dj wmú;% fohla fldg fkd i,l;s'
oyÈh j.=rejd f.k ¥,s" mia .; jld f.k fudjqka iu. tla ù fmdf<dj
fldgkakg n,j;a wdidjla ufyakaøg we;s úh' tfy;a Tyqf.a iudc ;;a;ajh Bg
ndOdjla úh' tfia l< fyd;a wjg f.j, mÈxÑlrejka ;ud msiail= fldg i,lkq
we;e hs ufyakaøg is;=fKa h' —wr uy;a;hd fldfy o f,dl= riaidjla lrk
flfkla lsõj fka o@ wr ñksiaiq;a tlal tlalyq fj,d mdr yokafk' fudf<a fyd|
ke;=j we;s˜ wjg f.j, whg muKla fkd j" fï lïlrejkag o th mqÿuhla jkq
we;' tneúka ufyakaø tA wdidj hgm;a lr .;af;a h'
wkqkaf.a iuÉp,hg Ndck fkd ù fï jevg o yjq,a úh yels l%uhla .ek ufyakaø
is;d ne¨fõ h' Tyq msyshla w;g f.k mdrg keó ;snqKq l=vd w;= ßls,s lmkakg úh'
Tyq th lf<a ;ud úfkdaohg fi,a,ula lrk ú,dihla wjg isáhjqkag yefÕk
mßÈ h' tfy;a ufyakaøg th úfkdao l%Svdjla muKla fkd j" kshu jevla fkdfyd;a
kshu jevl ixfla;hla o úh' mdrg keuqKq w;= lmd oeófuka ;ud o iq¿ jYfhka
fyda fï ñksiqkaf.a jevg yjq,a fj;ehs ufyakaøg is;=fKa h'
tla w;a;l uÿ je,a .d,la meg,S ;sfnkq ÿgq ufyakaøg ;j;a woyila my< úh' Tyq
uÿ je,a f.dkak lvd w;g f.k wks;a w;ska úu,a o jvd f.k lr;a;fha ne| isá
f.dkdg ióm úh'
—fï f.dkd wkskj o@˜ Tyq lïlrejkaf.ka weiqfõ h'
—kE'˜
ufyakaø orejd jvd .;a jk u uÿje,a f.dkak f.dkdf.a uqjg <x lf<a h'
—wms fï ;e;a;g lkak fouq mqf;a''' wE'''@˜
f.dkd wdidfjka uÿ je,a lkakg úh' mdf¾ jev lrk whg ;ud ix.%yhla l<dla
fuka ufyakaøg yeÕ=fKa h'
f.dkd uÿje,a lk yeá úu,a Wkkaÿfjka n,d isáfha h' ufyakaø f.dkdf.a ysi
w; .dkakg úh'
hfidaud biaf;damamqjg meñK ufyakaøg w~ .eiqjd h' —fï''' fufy weú;a hkavfld'''˜
—f;a ,Eia;shs˜ wE ;ud fj; meñ‚ ufyakaøg my;a yçka lSjd h'
ufyakaø ;,.=,s;a flfi,a f.ä;a ld f;a îfõ h' mdf¾ jev lrk lïlrejka
Tyqg u;la úh'
—wr ñksiaiqkag;a j;=r ;sny we;s' f;a álla ÿkafkd;a krl o@˜ ufyakaø hfidaud
foi n,d lSfõ h'
40 41
—tA ñksiaiq lfâg .sysx fndkake;E˜ hfidaud iskdfiñka lSjd h' —fï wy, my,
f.j,aj, ljqrej;a tfyu fok isß;la kE'˜
ufyakaø f;a î biaf;damamqjg wdfõ h'
mdf¾ jev l< lïlrefjda Wo¨" le;s wdÈ WmlrK f.kjq;a ufyakaøf.a ñÿf,a
mfil ;enQy' —wms lfâg .syska tkakx i¾˜ Tjqkaf.ka tflla lSfõ h'
—fyd|hs˜ ufyakaø Tjqka foi n,d iskd uqiq uqyq‚ka lS h' lïlrejka Wia yçka
l;d lrñka jx.=j yeÍ fkdfmkS hk ;=re ufyakaø Tjqka foi n,d isáfha h'
^kj hq.h - 1972$11$12&
flál;dj kjl;dfjka fjkia h' tfy;a fï l;d j¾. fol u m%nkaO lrk ,o
l;d h'
flál;djla hkq tla m%n, isoaêhla jgd f.f;k l;d h' zux ;kkafkdaZ flál;dj
rpkd ù we;af;a lïlrejka msßila mdrla ilia lsÍu ms<sn| isoaêhls' ta isÿùu
úldikh lsÍfuka rij;a flál;djla ks¾udKh lr f.k ;sfnkq oelsh yels h'
fuu flál;dj tu flakaøSh isoaêh jgd ukd úhukla fia ishqïj f.;S we;'
flál;djl pß; lsysmhla ;sìh yels h' tfy;a m%Odk pß; lsysmhla ;sìh
fkd yels h' fyd| flál;djl m%Odk pß; ;sìh yels jkafka tlla mu‚'
ux ;kkafkda flál;dfõ m%Odk pß;h ufyakaø hs' Tyqf.a ìß|" l=vd mq;d" iy
lïlrefjda wjfYaI pß; hs' kuq;a wfkl=;a pß; m%Odk fkd ù m%Odk pß;h
nen<ùug tu pß; Woõ fjhs'
flál;djla hkq i;H l;djla fkd fõ' th l,ams; fyj;a is;ska ujd f.k f.dv
k.k ,o l:djls' tfy;aa tu l;djg mdol jkafka ks¾udKlrejd ,;a ienE
w;aoelSula úh yels h' w;aoelSula tf,i u ,shQ l, th ks¾udKhla jkafka ke;'
rplhd ;u mßl,amkh fufyhjd ;ud ,;a w;aoelSu m%;sks¾udKh lrhs'
l;kaorhla kï uq," ueo" w. ukd fia .e<msh hq;= h' Tn okakd ck l;djla
fyda iqrx.kd l;djla isyshg k.d .kak' —Tkak tfldau;a tl ldf,l'''˜ wdÈ
jYfhka werö isoaê yd wjia:d isÿ jQ wkqms<sfj<ska lshd" l;dj yudr lrkq
olakg ,efí' tfy;a flál;djl ;sìh hq;af;a ukd fya;=M, iïnkaO;djla u;
f.dv keÕ=Kq l;d úkHdihls' th l;djla fkd fõ' —jeoaod ìij yer .sfha h'
bka miq ìij u<d h˜ hkq l;djls' —jeoaod ìij yer .sfha h' tA fYdalh ord .;
fkd yels j ìij u<d h˜ hkq l:d úkHdihls' tys ìij ñh hEug fya;=j mdGlhdg
meyeÈ,s h' flál;djla o fumßoafoka ukdj ieliqKq l;d úkHdihlska hqla;
úh hq;= h' túg flál;dj flfrys mdGl úYAjdih fkd ì£ mj;shs'
zux ;kkafkdaZ flál;dfõ tk ufyakaø biaf;damamqfõ ydkais mqgqjg wdfõ fmd;la
lshùug hs' tfy;a mdf¾ jev lrk lïlrejkaf.a iskd yçka wjOdkh ì£u ksid
Tyq fmd; jid oud tfoi n,hs' ufyakaøg Tjqkaf.a l;dny wefikafka túg h'
fï wdÈ jYfhka ux ;kkafkda flál;dfõ isoaê ukdj tlsfkld .<md we;af;a
mdGl úYajdih fkd ìf|k mßoafoks'
42 43
flál;djla lshùfuka mdGlhdg wdiajdohla" úfkdaohla ,efí' tfy;aa fyd|
flál;djlska mdGlhdg i;=gg wu;rj .eUqre m%{djla ,efí' th Ôú;h ms<sn|
,nk wjfndaOhls' zux ;kkafkdaZ flál;dfõ u;=msáka Èfjk wdiajdohg háka
ukqIH;ajh ms<sn|j udkj ohdj ms<sn|j mka;s mr;rh ms<sn|j .eUqre wre;a
iïmdokh fjhs'
l;dj rij;a j lSug ixfla; fhdod .ekSug flál;dlrejdg mq¿jk' flál;dj
ixlaIsma; udOHhla neúka ixlaIsma;;dj /lSu Wfoid o ixfla;j,ska uyÕ=
msájy,la ,efí' jpk oyia .Kklska lsj hq;= fohla tla m%n, ixfla;hlska lsj
yels h'
—lr;a;fha ne| isák f.dkd muKla fifuka fifuka ;¨ urñka Tfya lrnd f.k
isà˜ hkqfjka zux ;kkafkdaZ flál;dfõ i|yka m%ldYfhys zlr;a;fha ne¢
f.dkdZ ixfla;hls' ks¾Ok mka;sl ÿla ú¢k ñksid lr;a;hl ne¢ f.dfkl=
fia h' Tyqg .e,ùula ke;' lrnd f.k nr weÈh hq;= h' fumßoafoka tu ixfla;h
wjeis ;rï È.a.iaid jpk fndfyda .Kklska w¾: .ekaúh yels h'
fun÷ ,laIK wka;¾.; l;djla id¾:l flál;djla f,i ye¢kaúh yels h'
id¾:l flál;djla ks¾udKh lsÍu wdliañlj l< yels fohla fkd fõ' tA
i|yd ksrka;rfhka mqyqKq ùu fyj;a i;;dNHdih wjYH h¦ úYsIag .Kfha
flál;dlrejkaf.a ks¾udK lshjd ri ú¢h hq;= h¦ flál;dj iïnkaOfhka
,shejqKq fmd; m;" úpdr .%ka: mßYS,kh l< hq;= h' fï ish¨ ldrKd tla;eka jQ l,
wjik W;a;u .Kfha ks¾udKhl ysñlrejl= ùug Tng o yels jkq we;'
wre;a meyeÈ,s lsÍu
m%;sNdj - wmQ¾j jia;=jla ks¾udKh lsÍfï yelshdj
m%nkaO l:d - w¨;ska ks¾udKh lrk ,o l;dj
mßl,amkh - wkqudk is;sú,a,
m%;sks¾udKh - kej; ilia fldg oelaùu" h<s f.dv kexùu
fya;=M, iïnkaO;dj - isoaê tlsfkl w;r mj;sk úYajikSh .e<mSu
l:d úkHdih - l:dj bÈßm;a lsÍug wkq.ukh lrk ffY,sh
wdliañlj - fya;=jla ke;sj
i;;dNHdih - ksrka;rfhka wNHdifha fh§u
mßYS,kh - weiqre lsÍu" yeoEÍu
42 43
wjfndaOh
1' fmd; n,ñka isá ufyakaøf.a wjOdkh fmd;ska .s,syqfKa l=uk fya;=jla
ksid o@
2' ;udf.a;a lïlrejkaf.a;a oE;a ii|d neÆ ufyakaø ,eÊcdjg m;a jQfha wehs@
3' lïlrejka iu. tlaj fmdf<dj fldgkakg is;=Kq is;sú,a, l%shdjg kexùug
fkd yels f,i l:lhdg ;snQ ndOdj l=ula o@
4' mdvfï úia;r jk ixfla;hg wu;rj fuu flál;dfõ wka;¾.; ;j;a m%n,
ixfla;hla ,shkak'
5' lïlrejka jev lrk ia:dkhg ufyakaø meñ‚ miq Tjqka lrnd f.k jefvys
fhfokakg we;af;a l=uk lreKla ksid úh yels o@
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka wkqla; moj, Wla; rEm ,shd olajkak'
¸' fialrhka -
¸¸' Ys,amshl= -
¸¸¸' Tjqka -
¸¹' ñksiqka -
2' mdvfï i|yka my; mo l=uk mo j¾.hlg wh;a oehs ,shd olajkak'
¸' úiska -
¸¸' jevqKq -
¸¸¸' isák -
¸¹' ydrñka -
¹' iql=udr -
3' id¾:l flál;djl ;sìh hq;= ,laIK y;rla ,shkak'
4' my; i|yka jpk fhdod w¾:j;a jdlH ;kkak'
mßl,amkh
wdiajdoh
m%;sNdj
i;;dNHdih
m%{dj
m%dfhda.sl wNHdi
1' ;uka ,o ljr fyda w;aoelSula weiqßka flál;djla ks¾udKh lrkak'
2' Tfí;a Tfí mka;sfha ñ;=re ñ;=ßhkaf.a flál;d ks¾udK we;=<;a flál;d
ix.%yhla ilia lrkak'
44 45
NdIdj udOH fldg .ksñka iïmdokh jk ,sÅ; fuka u w,sÅ; o ish¨ oE
idys;Hh hkqfjka ye¢kaúh yels h' ta wkqj uqL mrïmdrdfjka mj;ajd
f.k tk ck lú yd ck l;d wdÈfha mgka wd.ñl" od¾Yksl yd úoHd;aul
f,aLk o idys;H .Kfhys ,d ie,flhs' tafia jqj;a j¾;udkfha idys;Hh
f,i ie,flkafka lsishï úkaokhla wdiajdohla" rihla ,eìh yels
ks¾udKd;aul lD;s fõ' Ñrka;k fuka u kQ;k .µ yd mµ" kjl;d"
flá l;d" kdgH wdÈ ks¾udKd;aul lD;s ish,a, i|yd fmdÿfõ idys;Hh
hk kduh fhdokq ,efí' NdIdj ud¾.fhka wikakdf.a fyda lshjkakdf.a
isf;ys rihla yd pu;aldrhla we;s lrk ks¾udK" idys;Hh hkqfjka
ye¢kafjk nj ta wkqj Tng meyeÈ,s jkq we;'
my; oelafjkafka mrdl%u fldä;=jlal= lúhdf.a wlSlre mq;%hl=f.a f,dalh ldjH
ix.%yfhka Wmqgd .kakd ,o ks¾udKhls'
7 niska ri ujk idys;Hh
iQßh u,
iQßh u, wyia ;f,a iskd ujk
ysñÈßfha
w. k.f¾
uy ùÈfh
ux ikaÈfh
ld¾- jEka- nia fmryer
.,a .eyqKd
tl mdrgæ
fï me;af;ka
ta me;a;g
------------ly br Wv
udre fjkak
Tn'fmd;a ñáhla ;=re¿ lrka
fofkda oyla fikÕ f.dfâ
fkd fmkS hk Tfí ÈyE
ld¾- jEka ßh fmryer
44 45
fuu ks¾udKhg mdol ù we;af;a mdi,a hk orefjls' wo mdi,a hk orejd wkd.;
iudcfha wdf,dalh" wfmalaIdj nj lúhd fmkajd fohs' lgql Ôjk w;aoelSï nyq,
mßirhl ÿIalr;d uOHfha foudmsfhda fï orejdg wOHdmkh ,nd fo;s¦ tmuKla
fkd j wkd.;fha f,dj f.dv ke.Sug Y%uh fhdoj;s'
l:k jHjydrh yd f,aLk jHjydrh ñY% NdId jHjydrhla fuys § lúhd Wmfhda.s
lr f.k we;' ziQßh u, wyia ;f,a iskd ujkZ zfï fmdf<dfõ .sks ksõfõ kqUf.a
wïud ksid h'Z jeks f,aLk jHjydrfha fhÿï fuka u z.,a .eyqKd tlmdrg ta
me;af;ka fï me;a;gZ jeks l;d jHjydr.; fhÿï o ukdj ixfhda. lrñka zld¾"
jEka" niA" wdÈ iudkH ldjH jHjydrfha § Ndú; fkd jk fhÿï o iu. .<md
.ekSug lúhd olajd we;s olaI;dj meyeÈ,s fõ'
uy.u fialrf.a ilajd,sys‚ kï lD;sfhka Wmqgd .kakd ,o my; oelafjk ldjH
ks¾udKh mer‚ lú nia jyr yd ck lú jyr weiqfrka ilia jQ nia jyrlska
w,xlD; h'
weia o,ajd
lg o,ajd
ksYaYíoj n,d isáfh¦
hlv l|ka Wiaid,d
fï k.rh f.dv keÕ=fõ
kqfò ;d;a;d ksid h"
l÷¿ l|la ìu bi,d
fï fmdf<dfõ .sks ksõfõ
kqUf.a wïud ksid h"
u;= ojfia
ta fmdf<dfõ iQßh u,
kqU ksid hæ
wlSlre mq;%hl=f.a f,dalh" mrdl%u fldä;=jlal=
flláh u,a
by< fjf,a biau;af;a
Èhynr, u,a f.d,af,a
kS, jr, <ueo fy,d,d
ìug keó Th ljqfoda
m,d fk<kafka
kS, kqjka oE, jßka
jeiai jyskafka
46 47
fm%auh yd ne÷Kq w;aoelSula fuu ks¾udKhg mdol ù ;sfí' .eñ mßirfha olakg
,efnk oE weiqßka lúhd tu ks¾udKh f.dv k.d we;' Èh ynr, u,a" flláh
u,a jeks ta mßirfhka u Wlyd .;a oE ks¾udKh w,xldr lsÍug fya;= ù we;s
nj fmfka' fuu ks¾udKfha l:lhd jk ;reKhd" ;re‚h ms<sn| Tyq isf;a
my< jk fma%uh weiqßka ish lgql Èúfha <;ejq,a ord .ksñka kj Èúhla ms<sn|
wfmalaIdfjka miqfjhs' zkS, f.dhu lsß jeÈ,d'''Z hk fldgiska ta wfmalaIdj
ukdj ms<sìUq fjhs'
by; oelajqKq ldjH ks¾udK ie,lSfï § NdIdfõ úúO iajrEm iqixfhdackh lr
.ksñka ldfjHdala;s ks¾udKh lr .ekSug lùka ord we;s W;aidyh m%lg fõ' lúh
hkq NdIdj Wmfhda.s lr f.k ri ujk udOHhls' fjk;a iudkH f,aLkhlg jvd
lúhl § fyda fjk;a idys;H ks¾udKhl § NdIdj Ndú; lrk wdldrh fjkia h'
jdpHd¾: blaujd jHx.Hd¾: ckkh flfrk wdldrhg lúhd ni yiqrejhs'
idys;Hh hkq NdIdj wkqidrfhka mqÿu iy.; foa lrkakls' —idys;Hh hkq
NdId;aul úl%uhle˜ hs uydpd¾h úu,a Èidkdhl mjihs' ^ks¾udKh yd úpdrh&'
t;=ud tu lD;sfhys fufia i|yka lrhs(
my< fjf,a mqrx fj,d
j,a ìys ù .sh l=Uqf¾
uu ;kshu ldkaisfhka
l=Uqr fldgkjd
wE; bkak Wfò uQK
ysf;a wef|kjd
kj jeiaig jej msß,d
flláh u,a Wv weÈ,d
ta w;ghs fï w;ghs
keó jefkkjd
ta j;=frka fj, ire ù
f.dhï mefykjd
kS, f.dhu lsß jeÈ,d
rka wiajkq fk<k odg
kf.da wmg weUq, wrx
fj,g jfrkafka
flláh u,a iqo ;jrd
Wfò iskd lsß W;=rd
kf.da wmg weUq, wrx
fj,g jfrkafka
ilajd ,sys‚" uy.u fialr
46 47
—Y+r wirefjl= wiqka fu,a, lrñka úiauhdjy olaI;djka úoyd olajkakdla
fuka ksmqK idys;Hlrejd o mdGlhdf.a is; úiaufhka mqrjd ouñka ni
md,kh lrhs'˜ fuhska lshefjkafka ;u wruqK bgq lr .ekSu Wfoid
f,aLlhd NdIdj fhdod .kakd wdldrfhka Tyqf.a ksmqK;dj m%lg jk nj hs'
lúhdf.a jdlafldaIh Ndúl .=Khg uq,a ;ek fok w;r" úoHd f,aLlhdf.a jdla
fldaIh Ndj ySk h' lúhd jHx.Hd¾:j,ska mßfmdaIs; jdx ud,djla fhdod .kakd
w;r" úoHd f,aLlhd ksYaÑ;d¾: okjk jpk ud,djla Ndú; lrhs'
Ndúl .=Kh hkq rislhdf.a Ndjhka m%fndaOj;a fldg" Tyq uekúka w;aoelSug
iyNd.s lrjd .ekSfï yelshdj hs' kjl;djlska Wmqgd .;a my; fþoh úuid
n,kak(
iqfka;%df.a yçka fiakdërf.a isf;ys we;s jk m%y¾Ih wjg mßirfha úÑ;%;ajh
j¾Kkd lsÍfuka l=¿ .kajhs' fï ksid mdGlhd b;d Wkkaÿfjka hq;=j w;aoelSug
iyNd.s fjhs' tn÷ u ;j;a ksoiqkla úuid n,uq(
n,d f.k isg" wi, lsisjl= fkdoel th w;g .;a;d h' —Wojq ms‚i Tn
—miq Èk rd;%sh o i| t<sfhka b;d u m%ikak úh' iEu ;ekays me;sr
b;sr .sh" i| le¨ï ksid iS;djl i| f,dúka f.kd i| lvla fuka
ߧ meyefhka nn<kakg úh' fufia nn<k i| t<sfhka meyem;a jQ
ùÈhla Tiafia ;kshu .uka hk ;reKfhla w.ue;s ue÷r f.damqr uÕska
yefrkafka" msh.egfm< Èf.a kefÕkakg úh' fï ;reKhd fiakdër h'
tfia keÕ=Kq Tyqg ukaÈrh fj; t<fUkakg m<uq" msh.eg fm< milska
w;=re mdrl msysá mqIam uKavmhl isg iqfka;%d l:d l<d h' iqfka;%djf.a
ñysß lgy~ ijk; jka flfKys" wuq;= mKlska wjÈ jQ is;a i;ka we;s
fiakdër ;e;s .;af;l= fia k;r úh'˜iqfka;%d" ví,shq'ta' is,ajd
—fouõmshkaf.a wjjdofhka o wix.hkaf.a ueoy;alfuka o mßmSä; is;a
we;s kS,u‚ l=uß Èkla iji Whfka ilauka l<d h' fmr lsis lf,l kqÿgq
;rï uy;a .Kkla l=re,a,kaf.ka fuÈk Whk w,xldrj;a úh' fkdfhla
j¾.j, l=re,a,ka fkdfhla .ia fijK fldg f.k leo,s ;kkakg lrk
fhdackdÈh úfõlh leu;s wehg uy;a lkafodialsßhdjls' ne¨ - neÆ w;ska
yeu .ila u wehg fmfkkafka .S; NdKavhla fuks' ishqreik ;eklska o
zl=l+Z y~ ;eklska o kslau f.k tlg /õ ms<s/õ fok l, wehg Whka
ilauk tmd úh' fï l,y ueoafoa ;uka bÈßmsg ìu ld jeÿKq Bhla oel wE
;s.eiaiqKd h' yS fldfka n¢k ,o ;,am;la jQ fyhska ;ukg wk;=re lrk
udrhl= fuka fkd j ikafoaYhla f.fkk ¥;hl= fuka meñ‚ tA ySh foi
úiaufhda;aMq,a, khkfhka .ksï foda fkd .ksï foda hk is;a fo.sähdfjka
n,d isg" wi, lsisjl= fkd oel th w;g .;a;d h' —Wojq ms‚i olskq
leue;af;ï tod fuka wo" ta fj,djg t;ek isáh uekú˜ hkak tys fmks‚'
48 49
hg i|yka fldgfiys NdIdj iïNdjH isxy, .oH NdIdj yd ñY% jQjls' tfy;a
kS,u‚h wh;a jk hq.h yd iudc ;;a;ajh wkqj;a zúchnd fld,a,hZ ft;sydisl
kjl;djla ùu;a fya;= fldg f.k NdIdfõ mj;akd fuu .dïNS¾hh WÑ; nj
iyDohd wjfndaOh lr .kshs' Ñrka;k idys;ahsl Wla;Ska Ndú;hg .kakd kQ;k
idys;Hlrejd W;aidy lrkafka èjksmQ¾K fhÿï u.ska pu;aldrhla oekùug hs'
wjiaf:daÑ; mßÈ úh;a jyr yd lg jyr iïñY%Kh lrñka ks¾udKlrKfha
fh§ug o ks¾udKlrejd iu;a jkafka h' fï Bg ksoiqkls(
fï kso¾Yk u.ska fmkS hkafka hï ks¾udKhl NdIdj Ndúl .=Kfhka hq;= ùu
wksjd¾h nj;a" idys;ahsl NdIdj èjksmQ¾K úh hq;= nj;a h' idys;Hlrejdf.a
úl%uhka m%lg jkafka nfiys yi<;ajh u; neúka f;audjg" wod< hq.hg"
pß;j,g" tu pß; wh;a iudc ;;a;ajhg" iudc mka;shg" tu pß;fha wOHdmk
uÜgug iß,k" WÑ; niajyrla Ndú; lsÍug idys;Hlrejd iu;a úh hq;= h'
ks¾udKlrejdf.a woyia mdGlhd fj;g f.k hk jdylh NdIdj neúka NdIdfjys
uekúka yi< ùu ks¾udKfhys w.h jeä lsÍug fya;= fjhs'
idys;Hlrejd ish ks¾udKhg mdol lr .kakd w;aoelSfuys úYajikShNdjh ;yjqre
lsÍug Tyqf.a NdId Ndú;h bjy,a fõ'
;udf.a is; ii, l< w;aoelSula wkHhkag m%ldY lsÍu ks¾udKlrejl=f.a
wNs,dIh hs' Tyq ;u w;aoelSu rislhdg bÈßm;a lrkafka NdIdj udOHh fldg
f.k hs' ;udf.a ukig oekqKq" f,aLlhd ;u is; jvd;a lïmkhg m;a l<
w;aoelSu mdGlhd fj; f.k hEug Ndú; lrk udOHh NdIdj hs'
;ukaf.ka tA wdrlaIdj ,;a pr mqreIhd oeka udhdjla fkd fõ¦ ñßÕ=jla
fkd fõ' Tyq i;Hhls' tfyhska fï l=vd ;,am;ska wehf.a fudf<dla is;
fmr lsis l,l lsisjlskq;a fkd flreKq ;rug ls;s lejqfKa h' thska
ls,sfmd<d .sh i¾jdx.h we;a;S mfilska msysá nxl=jla Wv ys| .;a;d h'
úchnd fld,a,h" ví,shq'ta' is,ajd
—Wfoa jrefõ fkdlvjd mej;s Ñß Ñß jeiailska miq iqj myiq f.k fok
isis,a iq<`. yuk tla ijil Y%shd;a uhqß;a ;sid jeõ neïfï rka uiq
Whk wNshi ilauka lrñka isáfhda h' fl<s ljg nia fodvñka .sh Y%shd
u| fj,djla kej;S lkao mduq, ;K ks,a, foi n,d.;a jk u .,a .eiS
isáhd h'
—wr bkafka thd fkao@ wr Èhg fudkjfoda úis lrkjd'˜
—ta jdf.a ;ud fmfkkafk' wms wdmiq yefruq'˜ uhqß kej;=Kd h'
—wehs kj;skafka@ wms fydfrka u msgqmiska huq'˜
iod fuf,i mqr forfKa" ta' ù' iqrùr
48 49
fmdÿfõ idys;H ks¾udKj, wka;¾.;h jkafka udkj Ôú;h hs' udkj Ôú;fha
úúO wjia:d" isÿùï" pß; mokï lrf.k idys;H ks¾udK f.dv kef.hs' idys;H
lD;sfha wka;¾.;h ks¾udKlrejdf.a w;aoelSï u; mokï fjhs' Tyq wid" oel
lshjd ú| we;s foa weiqfrka mßl,amkh u.ska f.dv keÕ+ h:d¾:h ks¾udKfha
wka;¾.;h fjhs' ks¾udKlrejd th bÈßm;a lsÍu i|yd úúO pß;" Wmud" rEml"
wdÈh Ndú; lrhs' by; oelajqqKq mµ ldjH ks¾udK iy .µ ks¾udKj,ska Wmqgd
.;a mdGj,ska wmg th ;yjqre lr .; yels h'
wre;a meyeÈ,s lsÍu
iqixfhdackh - uekúka ixfhdackh jQ
ldfjHdala;s - ldjHuh$ldjHh i|yd fhdod .kakd lshuka
jdpHd¾: - u;= msg w¾:h
úiauhdjy - mqÿu Wmojk
jdlafldaIh - jpk iuQyh" jpk ix.%yh
mßfmdaIs; - ukdj fmdaIKh jQ
m%y¾Ih - wêl ikaf;daIh
úiaufhda;aMq,a, - mqÿufhka msÍ .sh weiska
khkfhka
i¾jdx.h - ish¨ YÍrh
.dïNSr;ajh - .eUqre nj
Ñrka;k - mqrdK ld,hg wh;a" fm!rd‚l
Wla;Ska - lshuka
èjksmQ¾K - u;=msg w¾:h blaujd hk ieÕjqKq w¾:hlska
fmdaIKh jQ
wjiaf:daÑ; - wjia:djg iqÿiq" ;ekg;a ld,hg;a .e<fmk
yi<;ajh - uekúka mqreÿ mqyqKq nj$ksmqK;ajh
mßl,amkh - idys;H l,d ks¾udKh i|yd wjYH oE is;ska
ujd .ekSu
50 51
wjfndaOh
1' lúhdf.a jdlafldaIh;a úoHd f,aLlhdf.a jdlafldaIh;a w;r we;s fjki
l=ula o@
2' idys;H ks¾udKhl § jpkj, Ndúl .=Kh hkqfjka woyia jkafka l=ula oehs
meyeÈ,s lrkak'
3' idys;Hlrejdf.a m%;sNdj m%lg l< yels m%Odk udOHh f,i fuys i|yka
jkafka l=ula o@
4' —idys;H ks¾udKhl § jdpHd¾:h blaujd jHx.Hd¾:h ckkh lrk wdldrhg
lúhd ni yiqrejhs'˜ hk m%ldYfhys w¾:h úuikak'
,sÅ; wNHdi
1' mdvfuys wka;¾.; lreKq ie,ls,a,g f.k my; oelafjk mµ mka;sfhys
NdIdfõ iqúfYaI;ajh y÷kd f.k úpdrh lrkak'
meKs flduvq
me‚ flduvq je,
hk tk iEu ;ekl u
;shd hkjduhs f.ähla
fyak u;
;yjqre lrkakg ;u whs;sh
ta ú;rla u fkd j
lelsß je,a yd tla j
yskd fjkjd weo lr lr
n;, je,aj,g
ysia w;ska bkakjg
fld< ú;rla u jk jk
fldau yß fï <Õ È
w,s .eyeõjg miafi Th fyakg
lelsß je,a oro~q j
flduvq f.ä wd.sh w;la ke;
n;, je,a ál;a iS iS lv
md¿jg .sh fyakla kï ;uhs oeka th
ta;a ;du;a fyak .dúka hk wh
wefyk neõ lshkjd
n;, w, j.hla yqiau.kakd y~
fyñysg
ó<Õ óú;" rejka nkaÿÔj
50 51
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn wNsu; f;audjla hgf;a lúhla .S;hla fyda flál;djla ks¾udKh lrkak'
2' my; kï i|yka ks¾udKlrejkaf.a ldjH yd flál;d ks¾udK fol ne.ska
fidhd ,sms f.dkq folla ilid mka;s mqia;ld,fha ;nkak'
ldjH ks¾udK flál;d ks¾udK
Ô' î' fiakdkdhl
isß .=kisxy
.=Kodi wurfialr
uy.u fialr
fudksld rejkam;srK
ohdfiak .=Kisxy
mrdl%u fldä;=jlal=
n¾á î' l=vdfyÜá
O¾uisß rdcmlaI
r;ak YS% úfÊisxy
kkaok ùrisxy
ví,sõ' ta' is,ajd
ud¾áka úl%uisxy
Ô' î' fiakdkdhl
.=Kodi wurfialr
fla' ch;s,l
tÈßùr irÉpkaø
ihsuka kj.;af;a.u
mshiS,S úfÊudkak
ohdfiak .=Kisxy
rkað;a O¾ulS¾;s
ch;s,l lïue,a,ùr
52 53
iEu ukqIHhl=g u iajlSh ckau N+ñh ms<sn|j we;af;a wNsudkhls' foaYfha
b;sydih" iajNdj fi!kao¾hh" ixialD;sl Wreuhka yd ksoyia ksjy,a
mqrjeishkaf.a ls%hdldrlï u; foaYdNsudkh ckkh fõ' f,dalfha yeu
ck fldÜGdihlg u ;u rgg wdorh" mlaImd;Ndjh" foaYdkqrd.h okjk
ks¾udK we;' foaYSh fuka u úfoaYSh f,aLlhka YS% ,xldj .ek lrk ,o
tn÷ ks¾udK weiqfrka fï mdvu ieliS we;'
foaYdkqrd.h hkq ;u ud;D N+ñh flfrys we;s we,au hs¦ foaYfma%ó;ajh hs¦ wdorh hs'
tu ud;D N+ñfhys fYa%IaG;ajh ms<sn| yeÕSu wm is;a i;kays iod /£ mej;sh hq;= h'
fomhska ke.S isáñka ksoyiaj ksjy,aj Ôj;a ùug wjldY ie,fikafka cd;s" wd.ï"
l=, fNaoj,ska f;drj tl u cd;shla tkï" YS% ,dxlsl hk yeÕSfuka hq;=j lghq;=
lf<d;a mu‚' fï mqKH N+ñfhka fuf,djg cks; jQ wm yeu fokdg u Ôj;a ùug
m%dKjdhqj ,nd ÿkafka fï W;=ï N+ñfhks' ñksil=g ;ud Wmka ìug jvd jákd
fjk;a ìula ke;' wNsudkfhka hq;=j Ôj;a ùug wjYH mßirh ta ;=< mej;Su
Bg fya;=jls' foaYdkqrd.S yeÕSï Tiafia ;u cd; N+ñh ms<sn| we;s jk wdvïnrh"
wNsudkh foaYdNsudkh hs'
;u ckau N+ñfha iajNdj fi!kao¾hh" ft;sydisl Wreuh" iajdNdúl iïm;a"
iYS%l;ajh" ixialD;sl Wreuh" cd;sl ksoyi .ek lshefjk foaYdkqrd.h oekfjk
ks¾udK l< f,aLlfhda fndfyda h' tu ks¾udKhkaf.a uqLHd¾:h jQfha rg jeishd
;=< foaYdNsudkh ckkh lsÍu hs'
uy.u fialr hkq foaYdkqrd.fhka To jeä iajdëk lúfhls' Tyqf.a m%;sNdj
biau;= flfrk “r;ak§m ckau N+ñ'''” kï ldjH ks¾udKh isxyf,ka ,shjqKq
foaYdNsudkS ks¾udK w;r m%uqL ;ekla ysñ lr .;a;ls' fï ldjH ks¾udKh Tn
.S;hla f,iska o ri ú| we;'
fï wfma Wodr jQ ud;D N+ñhhs
—r;ak §m ckauN+ñ
,xl§m úchN+ñ
fï wfma Wodr jQ ud;D N=ñhhs
wdÈ isxyf,a ùr ó uq;=ka f,hska
idr jQ Wodr jQ ud;D N=ñhhs
8
52 53
,la forK wdl%u‚lhkaf.a .%yKfhka uqojd .ekSug ;u vyÈh muKla fkdj
reêrh o fy¿fjda fndfyda fj;s' ue‚la njg m;a ù fï fmdf<da ;,fhka ,efnkafka
ta vyÈh yd reêrh hs' uyd id.rh mrok jeõ ;,d u;ska we§ tk iq<Õ Tjqkaf.a
m%dK jdhqj hs' oi; .,d hk .x.d ;rÕ kÕñka .hkafka ta ùrhkaf.a hfYda
.S;h hs' fujka W;a;Í;r yeÕSï okjk fï ks¾udKh <ud" ;reK" uy¨ yeu
flkl= ;=< u ;u foaYh ms<sn| wNsudkhla cks; lsÍfuys iu;a fjhs'
we;eï úg ;ud Wmka N+ñh muKla fkd j" yefok jefvk foaYh ms<sn|j o
flkl= ;=< foaYdkqrd.hla ckkh úh yels h' áfnÜ cd;sl tia' uyskao ysñ
tjeks lúfhls' YS% ,dxlslhd mrdëk;ajfhka uqojd .ekSfï mrudNs,dIfhka"
Tjqka fm,Uùu i|yd Wka jykafia l< ks¾udK fndfyda h' úfoaYslhl= jqj o
iajfoaYslhl=g o jvd isß,la ìu ms<sn|j we,aula" wNsudkhla mej;s nj Wka jykafia
úiska lrk ,o ks¾udKj,ska ms<sìUq fõ' ksoyfia uka;%h" yd ksoyfia oeyek hk
.%ka: YS% ,dxlslhd ;=< ksoyia igk i|yd foaYdNsudkh yd cd;sldNsudkh we;s
l< ks¾udK fia ms<s.efka' cd;sl f;dá,a," wfma bÈß .uk" wo ,laujf.a mq;a;="
úfoaYslfhl=f.ka ,laujg kuialdrhla" ,xldj bÈßhg" YS% ,xld Woh .S; wdÈ
mµ ks¾udK ta w;r fõ' “fmr rc oji ,xldj” mµ rpkfhys isß,l ckhd .ek
uyskao ysñfhda fufia i|yka lr;s'
ud‚lH fia fmdf<da .efí ksOdk ù
we;af; ta wNS; ¥ mq;=ka
cd;sfha kdufhka
ix.%du N+ñfha
Ôúf;a mqod ye¿E f,a l|hs
iskaOQmudk jeõ ;,d u;ska we§
moau f¾Kqfhka iq.kaO ù
rka lr,a kud yud
is;a m%fndaOfhka mqrd
tkafk Wka fy¿E m%dK jdhqjhs
.x.d ;rx. rdj § ߧ j‚ka
u,a msmS l=<ska l=f<a yemS
.dhkd lrkafka
wdldYfha ke.S
ùrhkaf. ta hfYda .S;hhs'
uy.u fialr
54 55
fmr wm isß,l foõf,djl isßh .;af;a i;r ix.%y jia;=j,ska yd oirdc O¾ufhka
rclï l<" foújreka jeks rcjreka ksid h' iYS%l;ajfhka wkQk" ksis l,g jeis
,efnk fï ,la ìu uq¿ f,dalfha u w. ;eka f.k isà' i;Hh" lreKdj" ffu;s%h
uqÈ;dj wdÈ ioyï rlsk ck;dj furg Ôj;a úh' tksid u fï mska ìu tl u oyï
Èjhskla jQ nj uyskao ysñfhda mji;s'
YS% ,xldj ms<sn| weiQ mu‚ka" tys f;dr;=re oek.;a mu‚ka foaYdkqrd.hla
ckkh jQ úfoaYSh l;=jreka o fï N+ñh ms<sn| úúO woyia m< l< wjia:d we;'
kj jk ishjfia Ndr;fha úiQ m%lg mçjrhl= jk YS% rdcfialrhka ,shQ lD;sfhys
wm rg .ek fufia i|yka fjhs'
isõ iÕrdj;ska oi rc oñka ne£
iõ f,da i;g l=¨‚ka iõ biqre ȧ
foõ rcjreka jeks uy rcjreka /£
foõ f,da isßh fmr wm isß ,flys ,§
iqisß; ñil ÿisß; lsis ;efkl ke;
ßis jk ish¨ hisiqre ßis f,i u we;
ksis l, jeis o iia m, keÕs keÕS .;
fuish,a iefmka isß ,l f,da uqÿka m;
inji l=¨Kq fu;a uqÈ;d oyï ieu
ienúka rls;s uy ok Èú f,iska ;u
fudn ;j l=ug fidhñ o kj Wjï uu
fuu ,l ;ud tjlg tl oyï ìu
áfnÜ cd;sl weia uyskao ysñ
ckYa p jdlaiqOd iq;S¾
u‚ iq;SYap frdayK#
kdkH;% isxy,oaùmdka
uqla;d iQ;SYap id.r#
^wud jeks joka we;s ckhd o ue‚la ,nd fok frdayK ckmoh o uq;= WmÈk
id.rh o hk fï ish,a, isxy,oaùmfha yereKq úg wka ;efkl oelsh fkd yels h&'
nd,rdudhKh" YS% rdcfialr
54 55
f,dalfha lsis ÿ ;ekl oelsh fkd yels ck fldÜGdihla fuys jdih lrk nj
lshk rdcfialrfhda rij;a jpk l;d lrk" jákd ue‚la we;s" uq;=j,ska hq;=
id.rhla ysñ W;=ï rgla f,i YS% ,xldj y÷kajd fo;s' fuh lshjk YS% ,dxlslhd
;=< ckkh jkafka uyd;audNsudkhls'
úúO wjêj, úúO cd;Ska fuys meñ‚fha wm rg ms<sn| jákdlu jgyd.;a neúks'
tf,i fuys meñ‚ úfoaYSh f,aLlhka fï mqKH N+ñh ms<sn| l< ks¾udK wm is;a
ys foaYdkqrd.h oekùug iu;a fõ'
m¾ishdkq cd;sl zú,shï khsfgdakaZ úiska 1854 § rpkd l< Forest Life in Ceylon lD;sh ufkda m%kdkaÿ úiska ,laìu jk ießh kñka isxy, nig mßj¾;kh
flß‚' tys ,xldj ms<sn|j fufia igyka fjhs(
,xldfõ jkdka;r" uqyqÿnv mßirh" jd;h yd ckhd ms<sn|j Tyq ;=< mej;s
wdl¾IKYS,S nj fuu újrKfhka ukdj ms<sìUq fõ' wm w.h fkd lrk
fndfyda foa Tjqkaf.a we.hSug Ndckh jQ whqre lÈu h'
ls¾.Sia cd;sl Ñka.Sia whs;audf;daõ ,shQ zrdkakfha Iqrõ,sZ flá kjl;dj miqj
zThe Early CranesZ kñka bx.sßis nig mßj¾;kh úh' tu lD;sh ví,shq' ta'
wfíisxy úiska isxy, nig mßj¾;kh flß‚' tu lD;sh wdrïN jkafka YS%
,xldj ms<sn|j flfrk w;sYh ruŒh újrKhlsks'
—,xldj wdl¾IŒh iqkaor Èjhskls' tla fi!kao¾hd;aul f,aLlhl=
igyka l< mßÈ ziq<Õska msúfikafka iqñysß iqj|lsZ' fuys we;af;a b;d u
ÿ¾,N jákd jDlaIhkaf.ka hq;a jkdka;rhls' fuu Èjhsfka wk¾>;u
ue‚l jYfhka i,lkafka Èhuka;sh hs'
—fjr< Èf.a ieris,a,la fuka yß; j¾K Ydlfhda fmfkkakg jQ y'
tajd m, nßka msÍ we;s fldflda .ia h' Èh/<s .,amrj, fõ.fhka
yemS iqfodaiqÿ fmK úisfrhs' tys meyeh fjr< ;Srfha Èia jk Ydl iu.
ii|k l,ays mriamrj lÈug Èia fõ' jrdfhka Tíng fmfkk ffjj¾K
jia;%hkaf.ka ieriqKq ckhd taldldÍ f,i tyd fuyd ießirk whqre
wmQre h' ieneúka u th k.rhl isßhla .efka' fï ish,a,gu;a jvd by<g
tiejqKq l÷jeá wE;ska wE;g úys§ we;af;a wjêu;a f,i h' tlsfklg uqjd
fjñka ie,lsh hq;= ;rï nEjqïj ke.S isák l÷fy,a w;ßka ,dxlslhkaf.a
f.!rjhg ,la jk iufkd< .sß isri Èia fõ'˜
,laìu jk ießh" ufkda m%kdkaÿ
³ fmd,a .ia úh yels h'
³
56 57
.=rejßhl jk bkalud,a wmdhs orejkg YS% ,xldj .ek mdvula lshd foñka f,dj
we;s fyd| u rgla f,i th y÷kajd fohs' f,dj ´kE u foaYhl whl=g fï N+ñh
;=< Ôj;a úh yels h' ta furg mj;sk iuYSf;daIaK foaY.=Kh ksihs' meh lsysmhla
;=< ´kE u foaY.=‚l rgdjla ,laìu ;=< oel.; yels h' tjka Wodr N+ñhls wfma
ud;D N+ñh'
wyUq f,i ,xldjg meñK jir 20la muK ,xldfõ Ôj;a j keõ ke.S wdmiq hk
w;r furg f;dr;=re weiqfrka z,xldfõ b;sydi l;dkaorhZ Historical Relations of Ceylon kñka frdnÜ fkdlaia ,shQ lD;sh fâúâ lreKdr;ak úiska tod fy< Èj
kñka isxy,hg k.k ,È' bx.S%is cd;sl keúhl= jQ fkdlaia YS% ,xldfõ iudÔh"
wd¾Ól" ixialD;sl" foaYmd,k f;dr;=re weiqre lr f.k fuu lD;sh ,shd we;'
YS% ,dxlslhkaf.a hy.=K" wd.u" NdIdj" /lshd wdÈh .ek fkdlaia fufia i|yka
lrhs'
³ “isxy,hd b;d úkS; h' wd.ka;=l i;aldrfhys ;;amr h' iajfoaYSkayg fuka u
lreKdfjka úfoaYSkayg;a i,lkafka h'” ³ “Tjqkaf.a nqoaOd.u b;d i;H jQ ks¾u, jQ m%{djg f.dapr jQ ;¾lhg wkql+, jQ
fYa%IaG wd.uls' ta nj uu o tfia u ms<s.ksñ'”
—YS% ,xldj" bka§h fjr<dikakfhys msysgd we;s ta mru ruŒh iqkaor
Èjhsk zbkalud,a wmdhsZ ish mka;sfha <uhskag W.kajñka isáfha YS% ,xldj
.ek h' f.or § f.d;k ,o o< f,dï i¿jla fmdrjdf.k isáh o .=rejßh
iS;f,a .efykakg jQjd h' uydoaùmh kue;s lsß nqre,af,ka jefgk lsß
ì÷jla f,iska YS% ,xldj is;shu u; is;a;ï j we;' <uhs ish .=rejßhg
ijka § .;a jk u isáhy' YS% ,xldfõ fkdfhla wmQre foa we;' j÷rka" w,s
we;a;=" flfi,a uq¿ f,dfjys u we;s fyd| u f;a t;kska .shd u" kkaúO
m,;=re .iaje,a tys we;s foaj,a ksula ke;af;a h' tfy;a jeo.;a u foh
kï YS% ,xldj WKqiqï rgla ùu h' fl;rï WKqiqï o lsj fyd;a uq¿
jir mqrd u lsisu Èkl iS;f,a .efykafka ke;sj Ôj;a úh yelafla h'
ysu im;a;=" ysu jeiqï" WKqiqï mdjyka" ysu lnd fï lsisjla wjYH ke;'
WKqiqu ,nkq i|yd or o wjYH jkafka ke;'
—fudk;rï mS%;su;a wmQre Ôú;hla o@ ´kEu ;ekl leu;s úÈhg weúÈkak
ilauka lrkak' ysre /iska keyefjkak' WKqiqu jeä kï fyjKlg f.dia
odyh ksjkak' YS% ,xldfõ ojd,;a /h;a tl fia WKqiqï h' uq¿ jir mqrd u
we;af;a ta w;siqkaor .sïydkh hs' YS% ,xldfõ ke;af;a fudkjd o@ Tng
is;ska is;d .; yels yeu wdYap¾hhla u tys we;af;a h' Tng tys i;=áka
úfkdaofhka Ôj;a úh yelafla h'˜
fõ,dik fldlal= weú;a" ví,shq'ta' wfíisxy
56 57
³ zisxy,hkaf.a NdIdj jQl,s jd.a Yla;sfhka wkQk jQ" th l;d lrk ck;dj
fuka u fYa%IaG jQ" iq,,s; iqLkuH" iquOqr NdIdjls' ta NdIdj l;d lsÍug
bñysß h' rij;a weu;=fuka yd ckldka; Ndjfhka mßmQ¾K h'Z
³ zf,dalfha uq,a u rlaIdj;a b;d W;=ï u rlaIdj;a f.dú;ek h' isxy,hkaf.aa
m%Odk rlaIdj o fï uq,a u W;=ï u rlaIdj hs' ;ukaf.a fl;a j;=j, jev lsÍu
fld;rï Wiia flfkl=g kuq;a kskaodjg ldrKhla fkd fõ'Z
úfoaYslhka fuf,i YS% ,dxlsl foaYh we.hSug Ndckh lrk úg YS%
,dxlslhdf.a isf;ys ckkh jkafka foaYdkqrd.hls¦ foaYdNsudkhls' fujka ks¾udK
weiqfrka ;u ud;D N+ñh ms<sn| wkqrd.hla" wNsudkhla we;s lr .ekSu muKla
m%udKj;a fkd fõ' wm hd hq;= u. o y÷kd.; hq;= h' uvj, tia' r;akdhlf.a fï
mµ ks¾udKfhka ta ms<sn|j lshefõ(
wNsudkfhka hq;=j fï ujqìu wkd.; oehg /l §u wmf.a mru hq;=luls'
fjr ùßh we;;a ysf;a
mshlre nj we;;a jf;a
oyÈh fkdu ief,k .f;a
Tn fmd<jg nrls mqf;a
fmr úrejka Tnf. mqf;a
bÈ l< jeõ n,ka mqf;a
oEf;a iúfhkqhs mqf;a
ta uy jeõ ne÷fK mqf;a
tjka f,hska Wmka mqf;a
iqre úrelï Tng wef;a
oE Wreuh we;sj isf;a
ujqìu foi n,ka mqf;a
uvj, tia' r;akdhl
58 59
wre;a meyeÈ,s lsÍu
wjfndaOh
1' my; § we;s m%Yakj,g flá ms<s;=re imhkak'
¸' foaYdkqrd.h yd foaYdNsudkh y÷kajkak'
¸¸' foaYdNsudkh ckkh lsÍug n,mdk idOl fudkjd o@
¸¸¸' uy.u fialrf.a ks¾udKfhaa YS% ,xldj ye¢kaùug fh¥ m¾hdh mo ,shkak'
¸¹' fuu N+ñh idrj;a jQfha l=ulska o@
¹' w;S; uq;=ka ñ;a;kaf.a m%dKjdhqj f,i Tyq olajkafka l=ula o@
¹¸' .,k .x.djkaf.ka kef.k y`äka mejfikafka l=ula o@
¹¸¸' YS% ,xldj foõ f,djl isßh .;a nj lshefjkafka l=uk lreKq ksid o@
¹¸¸¸' ,xldj f,dj w.;eka .ekSug n,mE lreKq fudkjd o@
¸º' fjk;a ia:dkhl oelsh fkd yels foa isxy,oaùmfhys we;' nd,
rdudhKhg wkqj ta fudkjd o@
º' úfoaYSh f,aLlhkaf.a ks¾udK lSmhlska Wmqgd .;a fldgia mdvfï
wka;¾.; h' ta f,aLlhka kï lrkak'
iskaOQmudk - id.rh yd iudk
ߧ j‚ka - ߧ mdáka
isõ iÕrdj; - i;r ix.%y jia;=
^odkh" ms%h jpkh" w¾: p¾hdj" iudkd;au;dj&
oi rc oñka - oi rdc O¾ufhka ^odkh" YS,h" mß;Hd.h" Rcq nj"
uDÿ nj" ;mi" wfl%daOh" wúysxidj" laIdka;sh" ffu;s%h&
l=¨‚ka - lreKdfjka
iõ biqre - ish¨ iïm;a
inji - i;H jpk
Wjï - Wmud
yß; j¾K - fld< meyeh
wkQk - wvq ke;s
iq,,s; - ,d,s;H núka hq;=
ckldka; Ndjh - ckhd weo .kakd nj
58 59
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka YS¾I hgf;a mdvfï wka;¾.; lreKq f.dkq lrkak'
¸' iajNdj fi!kao¾h
¸¸' foaY.=‚l ,laIK
¸¸¸' ckhd i;= .=Kdx.
2' my; § we;s jpk i|yd .e<fmk jpk mdvfuka Wmqgd ,shkak'
¸' fk¨ï -
¸¸' reysre -
¸¸¸' W;=ï wruqK -
¸¹' ujqìu -
¹' rejka -
3' úreoaOd¾: mo ,shkak'
¸' iqisß; -
¸¸' iajdëk -
¸¸¸' ßis -
¸¹' ÿ¾,N -
¹' W;=ï -
4' my; i|yka mo fhdod w¾:j;a jdlHh ne.ska ,shkak'
¸' jd.a Yla;sh
¸¸' mßmQ¾K
¸¸¸' wdl¾IŒh
¸¹' ffjj¾K
¹' ruŒh
m%dfhda.sl wNHdi
1' “fï wfma Wodr jQ ud;D N+ñhhs” hk ud;Dldj hgf;a jpk 250l muK
rpkhla ,shkak'
2' foaYdNsudks yeÕSï okjk mµ mka;shla ks¾udKh lrkak'
3' foaYdNsudks yeÕSï okjk idys;H ks¾udK tl;= lr ks¾udK ix.%yhla ilia
lrkak' ^mka;sfha ish¨ isiqkaf.a odhl;ajh ,nd .kak&
60 61
woyia m%ldYkh i|yd fhdod .kakd wre;a iys; NdIduh tall zmoZ kñka
ye|skafõ' mo lSmhla iïmQ¾K woyila m%ldY jk mßÈ ms<s.;a rgdjlg
wkqj .e<mSfuka zjdlHZ ks¾udKh fjhs' NdIdfõ yuq jk mo j¾. i;rls'
zkdu moZ" zl%shd moZ" zWmi¾.Z yd zksmd;Z hkqfjks' fï w;=frka jdlHhla
;ekSug bjy,a jkafka kdu mo" l%shd mo yd ksmd; hs' tla wjidk l%shdjlg
iïnkaO jQ mo rgdjla jdlHhla fjhs' iEu jdlHhl u zWla;hZ yd zwdLHd;hZ
hkqfjka fldgia folls' fï m%Odk fldgia fol w;r wLKav wfkHdakH
.e<mSula fyj;a iïnkaOhla mj;S' fï iïnkaOh fyj;a zWla;-wdLHd;
mo iïnkaOhZ ksjerÈ jdlHhlg wod< m<uq jk kS;sh hs' ksjerÈ jdlHhla
ks¾udKh i|yd Wla;-wdLHd; mo iïnkaOh isÿ lrk wdldr folla fï
mdvfuka Tng W.; yels h'
Wla;-wdLHd; mo iïnkaOh hkq jdlHhl Wla;h fyj;a l%shdj isÿ lrkakd
wÕjk kdu moh;a wdLHd;h fyj;a tu kdu mofhka oelafjk l¾;D úiska isÿ
lrkq ,nk l%shdj;a w;r mej;sh hq;= jHdlrKuh .e<mSu hs' jdlHhla ksjerÈj
ixúOdkh ù we;ehs ms<s.efkkafka fï .e<mSu u; h'
Wla;-wdLHd; mo iïnkaOh ì÷Kq úg jdlHfhka mejiSug wfmalaIs; w¾:h
ksrjq,aj yd meyeÈ,sj m%ldY fkd fõ' tu;= o fkdj NdIdfõ iïu; kS;sh fyj;a
jHdlrKh o ì| jefÜ' NdIdjla jHjydr l< hq;af;a ta NdIdfõ iïu; kS;sj,g
fyj;a jHdlrKhg wkql+,j h'
jdlHhl Wla;h yd wdLHd;h mqreI jYfhka o jpk jYfhka o wdLHd;h fjkqjg
lDoka; l%shdjla fhfoa kï ,sx. jYfhka o tlsfkl .e<msh hq;= h'
Wla;-wdLHd; mo .e<mSu wkqj jdlHhla ilia jk l%u folls'
1' <uhd fmd; lshjhs' 5' n<,d óhka urhs'
2' <uhs fmd;a lshj;s' 6' n<,a¨ óhka ur;s'
3' ñksid .i lmhs' 7' ffjoHjrhd frda.Ska iqjm;a lrhs'
4' ñksiaiq .i lm;s' 8' ffjoHjre frda.Ska iqjm;a lr;s'
fuys 1" 3" 5" 7 hk wxl hgf;a oelafjk jdlHhkays <uhd" ñksid" n<,d yd
l¾;D ldrl jdlH iy l¾u ldrl jdlH 9
jdlHhl Wla; l¾;D yd wdLHd;h ^ke; fyd;a lDoka; l%shdj& tlsfkl mqreI" jpk yd ,sx. jYfhka .e<mSfuka ks¾udKh flfrk jdlH l¾;D ldrl jdlH kñka ye|skafjhs'
60 61
ffjoHjrhd hk kdu mo ta jdlHhkays l¾;D mo hs' tkï lshjhs" lmhs" urhs"
^iqjm;a& lrhs hk l%shd moj,ska mejfik l%shdj isÿ lrkakd wÕjk mo hs' ta mo
m%:u mqreI tal jpk kdu mo neúka ta yd .e<fmk mßÈ W.kS" lmhs" urhs"
^iqjm;a& lrhs hk l%shd mo m%:u mqreI tal jpkfhka fhdod we;' fï ieu
jdlHhl u l¾;D moh l%shd mofhka Wla; ùu isÿ fjhs'
2" 4" 6" 8 hk wxlj,ska oelafjk jdlHhkays Wla; l¾;D nyq jpk w¾: .kS' ta
wkqj wod< jdlHhkays l%shd mo nyq jpkfhka fhdod we;s nj meyeÈ,s jkq we;'
fï ieu jdlHhl u l¾;D mohg wu;rj ;j;a kdu mohla ne.ska fjhs' tajd fï
jdlHhkays l¾u moh jifhka isà' l¾u moh wkqla;j ;eìh hq;= h'
by;ska olajk ,o ish¨ u jdlH" Wla;hg fyj;a l%shdj isÿ lrkakd wÕjk kdu
mohg wkql+,j l%shd moh fhdod we;s jdlH fõ'
fujeks jdlH l¾;D ldrl jdlH hkqfjka ye|skafjhs'
mqreI fNaoh" jpk fNaoh yd ld, fNaoh flfrys wjOdkh fhduq lrñka ;j;a
kso¾Yk lsysmhlska fuh úuid n,uq(
by; jels foi n,k úg" l¾;D ldrl jdlHj, my; i|yka ,laIK y÷kd .;
yels h'
ld,h mqreIh tal jpk nyq jpk
j¾;udk
w;S;
wkd.;
m%:u
uOHu
W;a;u
m%:u
uOHu
W;a;u
m%:u
uOHu
W;a;u
ñksid f.hla idohs'
kqU f.hla idoys'
uu f.hla idoñ'
ñksid f.hla iEo Sh'
kqU f.hla iE§ys'
uu f.hla iE§ñ'
ñksid f.hla idohs'
kqU f.hla idoys'
uu f.hla idoñ'
ñksiaiq f.hla ido;s'
kqU,d f.hla idoyq'
wms f.hla idouq'
ñksiaiq f.hla iE¥y'
kqU,d f.hlaa iE¥yq'
wms f.hla iE¥uq'
ñksiaiq f.hla ido;s'
kqU,d f.hla idoyq'
wms f.hla idouq'
³
³ wkd.; ld,h i`oyd j¾;udk ld, l%shd rEmh u Y=oaO wdLHd;h f,i fhfoa'
62 63
³ l¾;D ldrl jdlHh l¾;D Wla; jk ksid tu Wla; l¾;Dg wkqj wdLHd;h
fhfoa'
WodyrK(-
³ l¾;D ldrl jdlHhl l¾uh wkqla; fõ'
WodyrK(-
³ Wla; l¾;D wh;a jk mqreIhg wkqj wdLHd;h o ;eìh hq;= fõ'
WodyrK(-
1' <uhd úiska fmd; lshfõ$lshfjhs$ lshjkq ,efí$lshjkq ,nhs'
2' <uhska úiska fmd;a lshfõ$lshfjhs$lshjkq ,efí$lshjkq ,nhs''
3' ñksid úiska .i lefma$lmkq ,efí$lmkq ,nhs'
4' ñksiqka úiska .i lefma$lmkq ,efí$lmkq ,nhs'
5' n<,d úiska ófhda uefr;s$urkq ,efn;s$urkq ,n;s'
6' n<¨ka úiska ófhda uefr;s$urkq ,efn;s$urkq ,n;s'
7' ffjoHjrhd úiska frda.Syq iqjm;a flfr;s$iqjm;a lrkq ,efn;s$
lrkq ,n;ss'
8' ffjoHjreka úiska frda.Syq iqjm;a flfr;s$iqjm;a lrkq ,efn;s$
lrkq ,n;s'
fï jdlHj, § isÿ ù we;af;a lsfula o@ l¾;D ldrl jdlHhlg jvd fuys §
fjkialï lsysmhla oelsh yels h'
fï jdlHj, § l¾;D wkqla; fldg ;sfí' zúiskaZ hk ksmd;h wkqla; l¾;D
rEmhg wE|d we;'
ujqmsfhda orejka hyu`. hj;s'
Wla;h wdLHd;h
f.dúfhda .jhka n¢;s'
l¾uh
uu foaYlhdf.a woyia wjOdkhg .;af;ñ'
W;a;u mqreI tal jpk W;a;u mqreI tal jpk
ls%hd mohg wod< l¾;D
wms foaYlhdf.a woyia wjOdkhg .;af;uqq'
W;a;u mqreI nyq jpk W;a;u mqreI nyq jpk
ls%hd mohg wod< l¾;D
mo .e<mSu wkqj jdlHhla ilia lr .; yels fojk l%uhla o fjhs' fuys § jdlHfha wjidk l%shdfjka lshfjkafka" tkï Wla; jkafka jdlHfha l¾u moh hs' l¾;D moh wkqla; fjhs'
62 63
l¾;D ldrl jdlHfha wkqla;j ;nk ,o l¾uh fuys Wla; fldg we;'
l%shd moh Wla; l¾uhg wkqrEmj fhfoa' th l¾u ldrl l%shd rEmhla fyda
lDoka; mohlg √ ,n Od;=j fhdod ilia lr .;a;la fyda úh yels h'
mqreI fNaoh" jpk fNaoh yd ld, fNaoh flfrys wjOdkh fhduq lrñka ;j;a
kso¾Yk lsysmhlska fuh úuid n,uq(
z
ld,h mqreIh taljpk nyqjpk
j¾;udk
w;S;
m%:u
uOHu
W;a;u
m%:u
uOHu
W;a;u
uj úiska mq;d /flhs$
rlskq ,efí'
ud úiska kqU /flys$rlskq
,efnys'
Tyq úiska uu /flñ$rlskq
,efnñ'
uj úiska mq;d /ls‚$rlskq
,eì‚$rlsk ,È'
ud úiska kqU /ls‚ys$rlskq
,enqfKys$rlsk ,oys'
Tyq úiska uu /l=fKñ$
rlskq ,enqfKñ$rlsk ,Èñ'
uj úiska mq;a;= /fl;s$
rlskq ,efn;s'
ud úiska kqU,d /flyq$rlskq
,efnyq'
Tyq úiska wms /fluq$
rlskq ,efnuq'
uj úiska mq;a;= /l=Kq$rlsk
,oy$rlskq ,enqKq'
ud úiska kqU,d /l=fKyq$rlskq
,enqfKyq$rlsk ,oyq'
Tyq úiska wms /l=fKuq$rlskq
,enqfKuq$ rlsk ,Èuq'
wkd.; m%:u
uOHu
W;a;u
uj úiska mq;d /fla$
/flkafka$rlskq ,efnkafka
h'
ud úiska kqU /flys$
/flkafkys$
rlskq ,efnkafkys'
Tyq úiska uu /flñ$
/flkafkñ$
rlskq ,efnñ$
rlskq ,efnkafkñ'
uj úiska mq;a;=
/fl;s$/flkafkda$
/flkakdyq$rlskq ,efn;s$
rlskq ,efnkafkda h'
ud úiska kqU,d /flyq$
/flkakyq$
rlskq ,efnyq$,efnkakyq'
Tyq úiska wms /fluq$
/flkafkuq$rlskq ,efnuq
$rlskq ,efnkafkuq'
64 65
l¾u ldrl jdlHhl úfYaI ,laIK lsysmhls'
³ l¾u ldrl jdlHhl l¾uh Wla; jk ksid tu Wla; l¾uhg wkqj wdLHd;h
fhÈh hq;= h'
WodyrK(-
³ l¾;D wkqla; fõ' wkqla; l¾;D rEmhg mrj —úiska˜ ksmd;h
fhfoa'
WodyrK(-
³ Wla; jk l¾u mohg wod< wdLHd;h mqreIh yd jpkh wkqj .<md ;eìh
hq;= fõ'
³ Wla; jk l¾ufha ,sx. fNaoh m%ldY úh hq;= ;ekl § lDoka; wdLHd; Ndú; fõ
^fuh n,mdkafka m%:u mqreI taljpk Wla; l¾u mo i|yd mu‚&'
WodyrK(- úÿy,am;s;=ud úiska m%Odk YsIH kdhsldj ld¾hd,hg le|fjhs$
le|jkq ,efnkakS h'
³ Y=oaO wdLHd;hla fyda lDoka; ls%hdjla fyda l¾u ldrl jdlHhl wdLHd;h
jYfhka ;eìh yels h'
³ l¾u ldrl jdlHj, Y=oaO l¾u ldrl wdLHd; fjkqjg —,n˜ Od;=fjka idod.;a
ls%hd mo o ;eìh yels h'
³ il¾ul jdlH muKla l¾u ldrl jdlH rgdfjka ,súh yels h' wl¾ul
jdlH l¾u ldrl iajrEmfhka ,súh fkd yels h'
WodyrK(- f.dúhd l=Uqr fldghs' - il¾ul jdlH
<uhd fmd;a mdvï lrhs'
<uhd ksohs'
<uhd ìh fõ' - wl¾ul jdlH
l¾;D ldrl yd l¾u ldrl jdlH ,laIK ixikaokd;aul idrdxYhla my;
igyfkys oelafõ'
f.dúhka úiska .jfhda nef|;s'
Wla; l¾uh wdLHd;h
64 65
l¾;D ldrl jdlH l¾u ldrl jdlH
l¾;D Wla; fjhs'
l¾uh wkqla; fjhs'
Wla; l¾;Dg wkqj wdLHd;h msysghs'
l¾uh Wla; fjhs'
l¾;D wkqla; fjhs'
^wkqla; l¾;D yeÕùug ‘úiska’ ksmd;h fhfoa'&
Wla; l¾uhg wkqj wdLHd;h fhfoa'
l¾;D ldrl jdlHhla l¾u ldrl jdlHhla njg m;a lsÍfï § wkq.ukh l< hq;=
mshjr yd ta i|yd WodyrK my; oelafõ'
zf.dúfhda .jhka n¢;aZ hk l¾;D ldrl jdlHh l¾u ldrlhg yerùu'
¸' Wla; l¾;D wkqla; lrkak(- f.dúfhda - f.dúhka
¸¸' wkqla; l¾;Dg miqj zúiskaZ ksmd;h tl;= lrkak(- f.dúhka úiska
¸¸¸' wkqla; l¾uh Wla; lrkak(- .jhka - .jfhda
¸¹' Wla; jQ l¾uhg .e<fmk mßÈ yd § we;s jdlHfha ld,hg ^w;S;-wk;S;&
.e<fmk ls%hd mohla fhdokak(- nef|;s$n¢kq ,efn;s
fï wkqj l¾u ldrl jdlHh
‘f.dúhka úiska .jfhda nef|;s$n¢kq ,efn;s’ jYfhka fõ'
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk jdlH" l¾u ldrlhg yrjd ,shkak'
¸' uu ksr;=rej u fmd; m; ñ, § .ksñ'
¸¸' úksiqre;=ud iellrejka ksoyia flf<a h'
¸¸¸' WfoHda.fhka lghq;= l< f.dùyq fï lkakfha ire wiajekakla ,enQy'
¸¹' udOù ógr ishh Odjk ;r.fhka m%:u ia:dkh Èkd .;a;S h'
¹' Tjqyq kslrefKa wm fjfyiQy'
2' my; oelafjk l¾u ldrl jdlH" l¾;D ldrlhg yrjd ,shkak'
¸' i;=rka úiska wms mSvdjg m;a lrkq ,enqfKuqq'
¸¸' lïlrejd úiska ;u fiajd lghq;= iajdñhdg myod fok ,È'
¸¸¸' wOHlaI;=ud úiska úµd,hSh kj f.dvke.s,a, újD; flfrhs'
¸¹' wm úiska kqU olskq ,enqfKys'
¹' <uhska úiska Ñ;% w¢kq ,efí'
66 67
3' my; oelafjk fþo ,sÅ; jHjydrhg kÕkak'
¸' jkdka;r ñksiqkag iïm;la' tajdhska wmg ,efnk m%fhdack w;suy;a' ta
nj y÷kd.;a ¥ro¾YS ñksiaiq" jk iïm; wdrlaId lr .kak lghq;= lrkjd'
w¥ro¾YS ñksiaiq jk iïm; úkdY lrkjd'
¸¸' uqo,a weu;s;=ud wh-jeh l;dj bÈßm;a l<d' miq.sh wjqreoafoa wd¾Ól ixj¾Ofka
isÿ fjÉÑ wdldrh n,mq t;=ud w¨;a wd¾Ól ixj¾Ok jev ms<sfj<la y÷kak,d
ÿkakd' uka;S%jreka w¨;a fhdackd bÈßm;a l<d' úreoaO mlaI uka;S%jreka o
i;=g m< l<d' ál fofkla Tyqf.a fhdackd úfõpkh l<d'
¸¸¸' iriúhg kjl isiqka meñfKa' fcHaIaG isiqka kjlhska wdorfhka ms<s.kshs'
iriú weÿrka foaYk lghq;= wdrïN lrhs' kjl isiqka i;=áka bf.k .kshs'
l¾;D ldrl fyda l¾u ldrl jdlH rgd ksjerÈj wkq.ukh fkd lr ,shjqKq
jdlH j¾;udk jHjydrfhys iq,n h' l¾;D ldrl jdlHhl l¾;D Wla; jk w;r
m%:ud úNla;s .kS' l%shdj$wdLHd;h fhÈh hq;af;a Wla; l¾;D wh;a jk mqreI
fNaoh" ixLHd fNaoh yd ,sx. fNaoh hk ,laIKj,g wkqrEm jk mßoafoks' l¾;D
ldrl jdlHhl Wla; l¾;D fuka u l¾u ldrl jdlHhl Wla; l¾uh o wkqla;
rEm .kajd ,shk ,o jHdlrK úfrdaë jdlH fndfyda úg oel .; yels fjhs' Bg
fya;= jkafka kdu moj, Wla; wkqla; rEm fNaoh ms<sn| ksrjoH wjfndaOh fkd
;sîu hs'
kdu moj, Wla; rEmh yd wkqla; rEm w;r w¾: jifhka fjkialï we;s nj tajd
jdlHhkays fhfok wdldrh wkqj meyeÈ,s lr .; yels h' fï w¾:uh fjkialï
we;eï úg rEmuh jifhka o oel .; yels h' tkï kdu moj, Wla; rEmh yd
wkqla; rEm jifhka rEm fNaohla m%lg jk wjia:d fjhs' —uu˜ hk Wla; rEmh
ie,l+ l, Bg wkqrEm wkqla; rEmh —ud˜ hkak hs' fiiq wkqla; úNla;s rEm jk
ug ^ud¬wg& udf.a ^ud¬f.a&" udf.ka ^ud¬f.ka& hk rEm ie§ we;af;a ud hk
wkqla; rEmh uq,a fldg f.k nj meyeÈ,s h' ta wkqj W;a;u mqreI tal jpk
mofhys uu yd ud hkqfjka uQ,sl rEm folla we;s nj fmkajd Èh yels h'
tfy;a we;eï kdu moj, Wla; yd wkqla; jifhka rEm fNaohla ye¢k .; fkd
yels fjhs' ksoiqka jifhka n,a,d hk moh i,luq' tys Wla; rEmh fuka u
wkqla; rEmh o n,a,d hkak u h'
wdOqksl f,aLlhka fuka u m%lg hehs iïu; f,aLlhka o ish f,aLkj, § ls%hd
Wla; wkqla; rEm
66 67
ldrl mo iïnkaOh wjq,a lr .ekSug tla fya;=jla jkafka kdu moj, Wla;
wkqla; rEm fNaoh ksjerÈj jgyd fkd .ekSu nj fmfka' my; oelafjkafka
isxy,fha kdu moj, Wla; wkqla; rEm fNaoh meyeÈ,s flfrk igykls'
Wla; rEm wkqla; rEm
tal jpk nyq jpk tal jpk nyq jpk
W;a;u mqreI uu wms ud wm
uOHu mqreI Tn
kqU
[f;da] Thd
Tn
kqU
[f;ms]
Tn
kqU
[;d$;S]
Tn
[kqU$ f;dm]
m%:u mqreI
mqreI ,sx.
fya
Tyq
W!
Tjqyq [Tyq] Tyq
W!
Tjqka
thd,d
Wka
m%:u mqreI ia;S%
,sx.
´
wE
Tjqyq
thd,d
ta f.d,a,
wE
weh
Tjqka
thd,d
ta f.d,a,
m%:u mqreI
kmqxil ,sx.
th
tal
tajd th tajd
wkshud¾:
mqreI ,sx.
^-tla& <ufhla
ñksfila
^-tl=$-wl=&
<ufhl=
ñksfil=
<uhl= $ñksil=
wkshud¾: ia;S%
,sx.
^-wla&
.eyekshla
^-wl&
.eyekshl
wkshud¾:
kmqxil ,sx.
^-wla& .ila ^-wla&
.ila
• [ ] jryka ;=< oelafjkafka merKs jHjydrh hs'
• NdIKfhys muKla fhfok rEm we< wl=rska oelafõ'
68 69
jdlHhl wjidk l%shdfjka kdu mo folla Wla; jk wjia:d isxy, jdlH
úkHdifhys ,d yuq fjhs'
ùï w¾:j;a zjZ Od;=fjka iEÿKq wjidk l%shd mo iys; jdlHhla i,lkak'
‘Tjqyq lS%vlfhda fj;s’ ‘ud¾áka úl%uisxy úYsIag f,aLlfhla fjhs'’ ‘wfidal rc;=ud oeyeñ md,lfhla úh'’fï jdlH ;=fkys Wla; l¾;D ms<sfj<ska ‘Tjqyq’" ‘ud¾áka úl%uisxy’ yd ‘wfidal
rc;=ud’ hk mo hs'
ta iuÕ u ms<sfj<ska ‘l%Svlfhda’" ‘f,aLlfhla’ yd ‘md,lfhla’ hkqfjka ;j;a
kdu mo ;=kla Wla;d¾:fhka tu jdlH ;=fkys fh§ ;sfnkq oel .; yels h'
fï kdu mo ta jdlHhkays l¾uh fkd fõ' l¾uh kï wkqla; úh hq;= h'
tfia kï fï fojk Wla;hg jdlHfhys ysñ jk ia:dkh l=ula o@
‘Tjqyq fj;s’ hkq w¾: úrys; jdlHhls' ‘Tjqyq’ tkï fï jdlHfha l¾;D ‘jkafka’ l=ula o hkak thska m%ldY fkd jk neúks' fuh w¾: iys; jdlHhla ùug kï
wdLHd;h iïmQ¾K l< hq;= h' wjidk l%shdjg fmr fjk;a kdu mohla fh§fuka
wdLHd;h iïmQ¾K fõ' fufia wdLHd; mQrKh i|yd fhdok kdu moh Wla;h yd
;=,HdêlrK fjhs' tkï jpkfhka" ,sx.fhka yd úNla;sfhka Wla;h yd wkqrEm
úh hq;= h' túg tjeks jdlHhl Wla; folla we;s fõ'
fujeks jdlHhl m%Odk Wla;h jkafka;a wm%Odk Wla;h jkafka;a tl u
;eke;af;ls' ta fofok u jdlHfha ‘l¾;D’ fj;s' wjidk l%shdfjka lshfjkafka
ta fofokd u ms<sn|j jk neúka fujeks jdlHhl wdLHd;hg Wla; folla fjhs'
tfia fyhska fujeks jdlH ‘oaú;aj Wla; jdlH’ fyj;a ‘oaú;aj l¾;D jdlH’ kñka
o wdLHd;fha wvqj mqrjd iïmQ¾K lrk fyhska ‘wdLHd; mQrK’ kñka o ye|skafõ'
by; olajk ,o jdlH ;=fkys ‘l%Svlfhda’" ‘f,aLlfhla’ yd ‘md,lfhla’ hkqfjka
;j;a kdu mo ;=kla Wla;d¾:fhka fh§ we;af;a wjidk l%shdfjka m%ldY jk
w¾:h iïmQ¾K lsÍu i|yd nj fï wkqj meyeÈ,s jkq we;'
úfYaI jdlH Í;s
1' wdLHd;h iïmQ¾K lsÍu i|yd l¾;D mohg wu;rj ;j;a kdu mohla Wla; lsÍu
68 69
WodyrK(- wms kS;s.rel mqrjeisfhda fjuq'
´$wE ks<shla jQjd h$fjhs'
kqU,d wkd.; kdhlfhda fjyq'
fcda¾Ê lSÜ úo.aO Ñ;% Ys,amsfhla fjhs'
fujeks jdlHhkays fojk Wla;h wkqlA; rEmfhka ;eîu jHdlrK úfrdAë fjhs'
Tjqyq lS%vlhka fj;s' × ud¾áka úl%uisxy úYsIag f,aLlhl= fjhs' × wfidal rc;=ud oeyeñ md,lhl= úh' ×
wms kS;s.rel mqrjeishka fjuq' × ´$wE ks<shl jQjd h$fjhs' × kqU,d wkd.; kdhlhka fjyq' × fcda¾Ê lSÜ úo.aO Ñ;% Ys,amshl= fjhs' ×
³ we;eï úg ‘j’ Od;=fjka iEÿKq wdLHd;h fjkqjg jdlH wjidkh weÕùu
i|yd ‘h’ fyda ‘hss’ ksmd; fhdokq ,efí' túg o wdLHd; mQrKh fmr fia u
Wla;h yd iuj isà'
WodyrK(- wms kS;s.rel mqrjeisfhda h$hs'
Tyq f,aLlfhla h$f,aLlfhls'
kqU,d wkd.; kdhlfhda h$hs'
³ m%YakjdÖ ‘o’ ksmd;h fhda.fhys o fuu Í;sh u wkq.ukh flf¾'
WodyrK(- Tyq f,aLlfhla o@
kqU,d wkd.; kdhlfhda o@
wfYdal rc;=ud oeyeñ md,lfhla o@
³ by; jdlHj,g ‘¨’ ksmd;h fh§fuka weiQ nj oelafjk w¾:hla ^Y%e;s
iQpkd¾:& tla fjhs' tys § o by; Í;sh wkq.ukh flf¾'
WodyrK(- Tyq f,aLlfhla ¨'
kqU,d wkd.; kdhlfhda ¨'
wfYdal rc;=ud oeyeñ md,lfhla ¨'
³ we;eï úg by; jdlH wdLHd;hla rys;j o fhfoa'
WodyrK(- Tyq f,aLlfhla'
kqU,d wkd.; kdhlfhda'
wms YS% ,dxlsl mqrjeisfhda'
70 71
Wla;h jifhka fhfok m%dKjdÖ kdu mohlg miqj ixLHd¾:j;a fyda iuQyd¾:j;a
mohla fhfok l, ixLHdj yÕjk moh yd tla jk msßia jdÖ fok$fokd hk mo
nyq jpkh .kS'
wms ish,af,da u YS% ,dxlslfhda fjuq'
isiqyq ;sfofkla úYsIag iïudk ysñ lr .;ay'
lïlrefjda mia fofkla i;shlska md,u ;kd ksu l<y'
fidre fofofkla w;awvx.=jg m;a jQy'
f.dkakq fofofkla .e, weoafoda h'
iellrefjda ish¨ fokd ksoyia lrkq ,enQy'
fujeks jdlHhkays wdLHd;fhka lshfjk l¾;D mo fol ne.ska fjhs'
‘wms ish,af,da’ ‘isiqyq ;sfofkla’ ‘lïlrefjda mia fofkla’ ‘fidre fofofkla’ ‘f.dkakq fofofkla’ ‘iellrefjda ish¨ fokd’ hkqfjks'
fï l¾;D mo fol u jdlHfha Wla;h fia l%shd lrhs' m<uq moh Wla;h o fojekak
Wla; mQrK moh o jifhks' fï mo fol u Wla; rEmfhka ;eìh hq;= fjhs'
fï Í;sh Wla; mQrK fhda.h hkqfjka o ye|skafõ'
wehs@ flfia o@ ljod o@ fudkjd o@ jeks m%Yak jdÖ fhÿï yd nef|k kdu mo
wkqla; rEmfhka isà'
WodyrK(- ñksiqka wjxl fkdjkafka wehs@
olaI lS%äldjl jkafka flfia o@
wm iduh <`.d lr .kafka ljod o@
ix.ufha idudðlhka n,dfmdfrd;a;= jkafka fudkjd o@
2' Wla;h iïmQ¾K lsÍu i|yd l¾;D mohg wu;rj ;j;a kdu mohla Wla; lsÍu'
3' m%Yak jdÖ fhÿulska wjika jk jdlHhl fhfok l¾;D jdpl kdu moh wkqla; iajrEmh .kS'
70 71
WodyrK(- .=rejreka l,a we;sj mdi,g meñfKkq we;'
isiqka mka;shg meñK ke;'
wm iu.soï /lsh hq;= h'
mhska hkakka mdf¾ ol=Kq miska hd hq;= h'
ish¨ ñksiqka i;H.rel úh hq;= h'
ud uyKoï msßh hq;= h'
mhska hkakka mdf¾ ol=Kq miska hEu uekú'
ish¨ ñksiqka i;H.rel ùu uekú'
wm fï .eg¨j ksrdlrKh lr .ekSu i|yd wêlrKh yuqjg hEu
uekú'
wm .s,kqkag Wjgeka lrkq jà'
Tjqka th jgyd .ekSu fhfyls'
WodyrK(- uu th lshjd we;af;ñ'
wms iu.soï /lsh hq;af;uq'
mhska hkafkda mdf¾ ol=Kq miska hd hq;a;dy'
ish¨ ñksiaiq i;H.rel úh hq;af;da h'
uu uyKoï msßh hq;af;ñ'
f;ms i;H.rel úh hq;a;yq'
f;fï" f;dfuda" ;=uQ m%dKjdÖ i¾j kdu Wla; rEm fõ'
‘f;fï’ hkak mqreI ,sx. tal jpk hs'
‘f;dfuda’ hkak ia;S% ,sx. taljpk hs'
f;fï" f;dfuda hk foflys nyq jpkh ‘;=uQ’ fõ' ‘f;fï’ hkak ‘f;u’ f,i o
Ndú; fõ'
fï mo Wla;h jifhka fhfok l, jdlH .e<mSu fufia isÿ fõ'
WodyrK (- ta f;u$f;fï .ug .sfha h'
´ f;dfuda .ug .shd h'
Tjqyq ;=uQ .ug .shy'
4' we;" ke;" yels" hq;=" uekú" fhfyls" jà hk mohlska wjika jk jdlHhkays l¾;D jdpl kdu moh wkqla; iajrEmh .kS'
5' we;" ke;" yels" hq;= hk rEm jrkeÕS jdlHhl fhfok l, Bg iïnkaO jk l¾;D Wla; iajrEmh .kS'
6' f;fï" f;dfuda" ;=uQq mo Ndú;h
72 PB
f;fï$f;dfuda hk mo" md,s yd ixialD; NdIdj,ska .kakd ,o wm%dKjdÖ w¾:
we;;a md,s yd ixialD; NdIdjkays ia;%S jdÖ fyda mqreI jdÖ fia ie,flk kdu yd
ixfhda.j Wla; jk wjia:d o oel .; yels fõ' tys § m%dKjdÖ w¾:hla m< l<;a
ls%hd moh tal jpkfhka u ;eîu iïu; Í;sh fõ'
WodyrK(- iQ¾h f;u$f;fï pKav rYañh m;=rejkakg úh'
iNd f;dfuda i;=áka úisr .shd h'
k§ f;dfuda fifuka .,d niskakS h'
fï mo iNdj" kÈh wE úiska isxy, Í;sh wkqj wm%dKjdÖ fia jrkÕd fh§fï § o
we;euqka fï mo ia;%S ,sx. fia i,ld ‘iNdj ;SrKh l<d h’" ‘kÈh .,d niakS h’ wdÈ jYfhka wdLHd;h ia;%S jdÖ f,i ;nkq olakg ,efí' tys § wm%dKjdÖ mohla
Wla;h jYfhka fhfok l, wkq.ukh lrk isxy, Í;sh wkqj jdlH ks¾udKh
uekú'
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka jdlH ifodia kï Bg fya;= olajd ksfodia lr ,shkak'
¸' foi ni /l .ekSug wms ksn|j ;e;a l< hq;= h'
¸¸' ish¨ foaYmd,k{fhda wd;aud¾:ldó mqoa.,hka fkd fõ'
¸¸¸' orefjda foudmshkag lSlre ùu uekú'
¸¹' .=rejre óg mlaIj oelajQ woyia ljf¾ o@
¹' ´ f;dfuda wdorfhka ujqmshka /l n,d .;af;a h'
¹¸' Tjqka ksoyi m;d igka l< hq;af;da h'
2' ksjerÈ jdlHhla ùu i|yd iqÿiq moh jryka ;=<ska f;dard ,shkak'
¸' ish¨ ch.%dylfhda merl=ï úµd,fha ^YsIHhka$YsIHfhda& jQy'
¸¸' ksjerÈ úhrK Í;s ^wms$wm& wkq.ukh l< hq;= h'
¸¸¸' fkd miqng W;aidyfhka lghq;= l< ´ f;dfuda fujr úNd.fhka iu;a
^jQjd h$úh&'
¸¹' ish¨ ^ßheÿrka$ßheÿfrda& ud¾. kS;s wkq.ukh l< hq;af;da h'
¹' fmdÿ m%Yak úi£u i|yd ^k.rjdiSyq$k.rjdiSka& bÈßm;a ùu uekú'
PB 73
mqj;am;l m< jk úúO ,sms w;ßka úfYaIdx. ,smsj,g jeo.;a ;ekla ysñ
fjhs' tÈfkod isÿùï iïnkaO jd¾;d o fjk;a jd¾;d o ksfõok iy
oekaùï o l;=jelsh" ldgQka Ñ;% yd iïuqL idlÉPd o úfYaI Ydia;%Sh ,sms o
yereKq úg fmdÿ mdGlhdf.a Wkkaÿj o,ajk w.hlska hq;= mqj;am;a ,sms"
úfYaIdx. ,sms .Kfhys ,d ie,flhs' úfYaIdx. ,smshla ks¾udKd;aul
.=Kfhka o hqla; ùu wfmalaId flf¾' fï mdvu tjeks úfYaIdx. ,smshla
ks¾udKh lsÍfï l=i,;dj j¾Okh lsÍfï wruq‚ka iïmdokh jQjls'
úfYaIdx. ,smshla m%jD;a;shla fyda jd¾;djla fuka u iudc jeo.;alulska hqla;
fjk;a uQ,dY%hhla o mokï fldg .ksñka iïmdokh l< yels h' tys m%Odk
,laIKh úh hq;af;a mdGlhd lshùug m%sh lrk ud;Dldjla fkd j mdGlhdg
jeo.;a jk ud;Dldjla w<,d iïmdokh úh hq;= ùu hs'
uyck iqnisoaêh i|yd jk udOH wdpdrO¾u wdrlaId lrñka uQ,dY%hhg wod< ieu
me;slvla u wdjrKh jk mßÈ isÿ flfrk ks¾udKd;aul ú.%yhlska hqla; ùu
fuka u wka;¾.;h iunr ùu o tys ,d w;HjYH fõ' ta ish,a, iuÕska jeo.;a
jkafka rpkfha ks¾udKd;aul .=Kh hs' tkï bÈßm;a lrk lreKq wmQ¾j;ajhlska
hq;=j f.k yer mEfï l=i,;dj hs'
úfYaIdx. ,smshla tys wka;¾.; lreKq iïnkaO ieu md¾Yajhla u wdjrKh
lrñka iïmdokh lrk ,oaola úh hq;= h' f;dr;=re" lreKq yd o;a; wdÈh mokï
lr .ksñka mdGlhdg kj oekqu ,nd fok wdldrfhka iïmdokh úh hq;= h' ta
i|yd rplhd wod< lreK .fõIKfhys ksr; úh hq;= h'
úfYaIdx. ,smshla rplhdf.a fm!oa.,sl woyia yd u;jdo m%ldY fkd flfrkakla
fuka u f,aLlhd ish is;eÕs wkqj iïmdokh lrk rpkhla úh hq;= h'
m%ia;=;h iïnkaO iudc ixjdohlg ;=`vq fokakla ùu fuka u mdGlhdf.a oekqu
wjÈ lsÍula o tuÕska isÿ úh hq;= h' úfYaIdx. ,smshla hkq rij;a l;dka;rhla
fkd fõ' uq,a m%jD;a;sh okakd mdGlhdg ta iïnkaO m%ldY" ixLHd" o;a; wdÈh
ud¾.fhka yd úúO fldaK Tiafia .eUqre wjfndaOhla tuÕska ,nd .; yels ùu
wfmalaId flf¾'
my; § we;s m%jD;a;s jd¾;dj lshjkak'
10 mqj;am;a úfYaIdx. ,sms
7474 75
my;ska m< jkafka tu m%jD;a;sh mokï fldg .;a ks¾udKd;aul újrKhls(
nrjdl=Uqfla ishfodaßia jHdmdrh
.sks ldIagl wõjæ
oEig uyd .skshula oeksK'
.sks ln,la u; fomd r|jd isák wdldrhla Tyqg oeksK' Tyq .uk blauka
lf<a h' Tyqf.a lrg ke`. ie;mqï .Kka .uka lrk Woe,a, Tyqg wo nrls'
flKavd o ßfoa' l=,S jevla fidhd f.k hk fï .uk Èkm;d l< fkdyels
h' Tyqf.a is;g flaka;shla o fYdalhla o ke.sK' yeä oeä isrerla ;snqK o"
iú Yla;sh fkd wvq jqj o ;du;a Tyq ÿmam;alug mrdo h'
Tyqf.a ku ishfodaßia h' Wmka .u ylauk" fõm;br h' .fï bvïj,ska
y;frka ;=kla u Wreu jQfha .fï mkai,g iy ;j;a mjq,a follg h' b;sß
y;frka mx.=fõ y;a wg iShla mjq,a Ôj;a jQy' ishfodaßiaf.a mshdg wh;a jQfha
wlalr ld,lg;a jvd wvq bvï lene,a,ls' mjqf,a wg fofkls' Tjqka w;r
fn§ hEug ;rï ta bvu f,dl= fkd ù h'
ishfodaßia ud;r mej;s bvï lÉfÉßhlg .sfha ta ksid h' Tyqg pkaøsld jej
fhdackd l%uh hgf;a nrjdl=Uql wfífialr .fuka wlalr ;=kl l=Uqre o"
wlalr foll f.dv bvï o ,eìK'
ishfodaßia bvï ,enqKq mqj; .ug lSfõ byjyd .sh i;=áks'
—wlalr ldf,ka ld,la j;a ke;s ñksfyl=g wlalr myla'æ˜ fuh bjiqï
fkd fok i;=gls' Tyqf.a lsis u kEoEhl=g fï ;rï úYd, bvula ke;'
bxðfkarejkag wmyiq jevla f.dúhl=f.ka bgqq fõ
uyje,s wêldßh úiska c,h iemhsh fkdyels he hs w;ayer oud ;snqKq wlalr 100l
muK ìula tla;rd f.dú uy;l=f.a jEhu ksid idrj;a l=Uqre hdhla njg m;a ù we;s
ieá nrjdl=Uqfla wfífialr .fuka jd¾;d fõ'
fï bvu f.dú ck;dj w;r fnod § wjqreÿ 20la muK .; jqj o" we< msysáfha
bvïj,g my<ska ksid j;=r ,nd .ekSug wmyiq úh' ta bvïj,g c,h iemhSu l<
fkdyels fohla nj jdßud¾. bxðfkarefjda mejiQy' fï ksid l=Uqre i|yd rch ,nd ÿka
bvï fyaka hdhla njg m;a úh'
fï w;r ví,shq' ishfodaßia kue;s 50 yeúßÈ f.dú uyf;la ;udf.a jqjukdfjka ;ksj
u l=vd jejlska we<la lmd fï bvïj,g j;=r iemhQfõ h' fyaka hdh idrj;a l=Uqre
hdhla njg m;a úh'
miq.sh lkakfha yïnkaf;dg Èia;%slalfha jd¾;d.; ù wiajekakla fï l=Uqre hdfhka
,eî ;sfí'
74 75
yÜá uqÜá" meÿre fldÜg wdÈ ,Üg f,dÜg f,dßhl mgjd f.k Tyq
wfífialr .u mÈxÑhg wdfõ h'
w¨;a bvïj, jQfha lgq wl=,a h' ,÷ le,E h' ta bvïj, weúÈk úg
Tyqf.a mhg .skshula oekqfKa ke;' uy fmdf<dj uy;a i;=áka m;=,a
isôkjd fuka oeksK'
—r;a;rka fmdf<dj'æ˜
Tyq mia álla w;g f.k ish ìßhg fmkajñka lS h'
tfy;a miqj Tyq ta fmdf<dj ye¢kajQfha zhlv fmdf<djZ lshd h' lmd
we;s we<j,a ta fmdf<djg j;=r fkd §u Bg fya;=j úh'
ishfodaßia iu`. w¨;a bvïj,g wd mjq,a ;sia myg u j;=r ,efnk u`.la
fkd ù h' fï ksid Tjqkag ish bvïj, j.d lsÍu wmyiq úh'
ishfodaßia we;=¿ msßi j;=r b,a,d rcfha ld¾hd,j,g hejQ fm;aiïj,ska
m,la fkd úK' we< .sfha bvïj,g my<sks'
—lrkak fohla keye' uq,ska u fjÉp je/oaola fïl"˜ ks,OdÍyq lSy'
ishfodaßia iu`. wfkla f.dùyq jeis ld,hg ish bvïj, uqx weg jmq<y¦
rg lcq isgjQy' tmu‚'
j;=r ,efnk bvïj, l=,Sldrhka njg ishfodaßia,d m;a jQy'
—wms b;ska .fï .; lrmq Ôúf;a ;uhs ;du;a f.jkafk"˜ ìßh Tyqg
ks;r lSjd h' wef.a lkmskaou Tyqg jOhla úh'
—wms fïj w;yer, fldfya yß huq"˜ wE fhdackd l<d h' u| fõ,djla
ksy`v j isàfuka miq"
—fïjd r;a;rka bvï"˜ hs ishfodaßia lSfõ h'
—r;a;rka yex.s,d' .,a fndr¨ u;= fj,d''' wmg ´jdhska jevla keye"˜
wE ms<s;=re ÿkakd h'
—bvïj,g j;=r wdfjd;a yex.sÉp r;a;rka u;= fõú"˜ ishfodaßia lS h'
Tyqf.a mq;a;= ;sfokd iy ÿj .sfha wfífialr .u mdi,g h' wïud;a"
;d;a;d;a l=,S jevg .sh Èkj, ÿjg f.or k;r ùug isÿ fõ' mq;=ka
bf.kSug olaI jqj o Tjqkaf.a mdi,a .uk läka lv leäK'
j;=r b,a,d rcfha f,dl= ;ekaj,g ,shQ fm;aiï ;emE,g oeóug .sh
úhoïj, jákdlu ishfodaßia udihla u l=,S jev fldg ,nd .;a uqo,g
iudk úh'
—ux ;j;a kï fm;aiï ,shkafka keye"˜ hs Tyq lS h'
ta mqr mif<diajl fmdah ojils'
ishfodaßia wfífialr.u mdi, wi,ska jegqKq mdr Èf.a f.dia frdg
jefõ bjqrg ke`.=fKa h'
Tyqg Tyqf.a bvu msysá biõj t;ekg fmksK' Tyq ta foi n,ñka
iqiqula fy¿fõ h' ta iu. u Tyqg fmkqfKa frdg jefõ msgjdk h'
7676 77
yeuod u frdg jefõ msgjdfkka úYd, j;=r m%udKhla msg;g .,d f.dia
uy we<g jefÜ'
frdg jej hgf;a we;s l=Uqrej, f.dùkag folkak mqrd u n;a lkakg
,efí'
zf,dl= j;=r l|la msg ù hkj' ta;a wfma bvïj,g j;=r ìxÿjla keye"Z hs
is;+ Tyq bjqr Èf.a my<g nei ish bvï lÜá we;s Èidjg h<s oEi heù h'
zfmdah ksid wo l=,S jev;a keye'Z
Tyq Woe,a, w;g .;af;a h' Woe,a, Tyqf.a wf;a u h' th YÍrfha u
fldgila fuks'
isf;a flgQ úÿ,shla fuka Tyqg laI‚l woyila my< úh' Tyq jej
foi;a" ish bvu foi;a ne,S h'
zye;emau ndf.lg jeäh ÿr keye'Z
Woe,af,ka fmdf<dfõ zu`.Z ,l=Kq lrñka Tyq ish bvu foig .uka
lf<a h¦ ;ek ;ek lemqfõ h¦ ,l=Kq lf<a h' bvïj,g <x jk úg meh
folla muK f.ú‚' Tyq wdmiq jej foi ne,S h'
—ug jrÈkak neye' ug ´k úÈhg ;uhs fmdf<dj msysg, ;sfhkafk'
wdmq mdr fyd|hs"˜ Tyq ish ìßhg lSfõ h'
—fudlla@ T¿j krla fõf.k tkj jf.a'˜ wehg lsheú‚'
—T¿j krla fõú ;j álla l,la fufyu ysáfhd;a'˜
—Th úêhg j;=r .kak mq¿jka kï fuÉpr l,a fuydg wdmq bxðfkare
uy;ajrekag wehs ´l fmkqfK ke;af;@˜ ishfodaßia iskd iqfKa h'
—wfma bvï uy we<g Wäka ksid f,dlaflda ´l w; wer, oeïu' j;=r
,efnk u`.la yod fokak Wkakefya,g ´k keye' ´klu ;sfhkafk
wmg' wms tal lrkak ´k'˜
—b;sx oeka fudlla o lrkak hkafk@˜
—we<la lmkjd'˜
—;kshu@˜
—keye' fufya bkak ldg;a l;d lrkjd'˜
—taú o@˜
—taú'˜
tod rd;S%s i|mdfka Tyq ish wi,ajeishka iu`. fï .ek l;d lf<a h'
—m,hka ishfodaßia msiaiq l;d fkd lr' WU u fka fm;aiï .y, j;=r
.kak yeÿfj' oeka WU we<la lmkak hkj"˜ Tjqyq lSy'
—fm;aiï .y, neß ;ek ;uhs uu fufyu fohla .ek ys;=fj' ux we<
mdr ,l=Kq l<d' WU,;a ug tl;= fjh,a,'˜
76 77
—´lg .; lrkak wmg fj,djla keye' fyg wmg jeáh hdfh jev
;sfhkj'˜
—l=,S jevj,skaa ksoyia fj,d wfma u l=Uqrl jev lrkakhs ug ´k'˜
—j;=r ,enqKq ldf,l wms;a tfyu lrkjd'˜
ishfodaßia miq od WoEik Woe,a, f.k wr ,l=Kq l< ud¾.fha fldgila
.eUqrg lemqfõ h' ijia jk úg Tyq hdr ;=kaiShla muK ÿrg w`.,a yhla
muK .eUqrg we< lemqfõ h'
l=,S jev fldg iji f.or tk ñksiqkag ;kshu we< lmk ishfodaßia
fmksK'
—f.dka n¢k lKqjlaæ˜ hs lshñka Tjqyq iskd iqKy'
ishfodaßiaf.a ìßh i¾m úI ffjoH wfífialr uy;df.a ksfjfia jev
lsÍug .shd h' wehg yd,a iy ;=kmy álla ta ksfjiska ,eìK'
miq od o ishfodaßia we< lemSug .sfha h' ìßhg fjo ksjfia jev ;=nqKq
fyhska ta i;sfha u Tyqqg we< lemSug yels úh'
i;shlg miq we< ne,Sug wd wi,ajeisfhla"
—Th we< Èf.a j;=r taú h@˜ weiS h'
ishfodaßia ms<s;=re ÿkafka ke;'
—wfma bvïj,g kï Th j;=r f.kshkak neye' wr yßfhka Wihs"˜ ;j;a
wi,ajeisfhla lS h'
ishfodaßia we< u`. ,l=Kq flf<a Wia ;eka u`.yßñks' fojk i;sfha ta
bvïj,g wr l=vd we< iïnkaO úh' frdg jej ish bvïj,g iïnkaO ù
we;s ieá tod iji l=,S jevg f.dia meñ‚ wi,ajeishkg fmkssK'
—fyg Wfoa jej <`. b;sß ál;a lmkjd' t;fldg we<g j;=r tkjd'
WU,d tal n,kak jfr,a,d'˜
ishfodaßia lSfõ wdvïnrfhks'
Tyq f.a isrer wvlska muK flÜgq ù we;s ieá Tjqkag fmksK'
miq od WoEik Tjqyq jej <`.g meñ‚hy' we<;a" jej;a w;r mi bj;a
lsÍu;a iu`. we<g jeõ j;=r wdfõ h' u`. k;r fjñka" fyñka fyñka
ta bvïj,g j;=r .e¨fõ h'
ñksiaiq m%S;sfhka lE.eiQy'
—ishfodaßia whshd Èkqjdæ˜ tla l=,Sldrfhla lS h'
—keye' wms Tlafldu Èkqjd"˜ ishfodaßia whshd lS h'
ñksiaiq lE.eiQy'
tod mjq,a ;sia mfya u wh Wo¨ f.k we< .eUqrg m<,g lemSu we/UQy'
;j;a foi;shlg miq bvï j.d lsÍug iEfyk ;rug j;=r m%udKhla
,nd .; yels úh'
7878 79
fï wdrxÑh weiQ ckmo ks,Odß .dñŒ Ô' mqxÑfyajd uy;d wfífialr
.ug meñ‚fha h'
rcfha bvïj, wkjirfhka we<la lemSu ksid ishfodaßiag ysr f.org
hkakg isÿ jkq we;shs iuyre lSy'
tfy;a mqxÑfyajd uy;d ishfodaßiaf.a w; isU Tyqg ish m%Yxidj m<
lf<a h'
—rka mjqï fokak ják jevla fïlæ˜ Tyq lSfõ h'
B<`. lkafka uq¿ m<df;ka u jeä wiajekakla ,enqfKa ta bvïj,sks'
fuh zishfodaßia jHdmdrhZ kñka m%lg úh' wo mjq,a ye;a;Ejlg jeä
m%udKhla fï we< ksid Ôj;a fj;s'
ishfodaßia oeka uy¨ h' Tyqg Woe,a, we,a,sh fkdyels h' tfy;a Tyqg
w. ys`.hla ke;' Tyqf.a l=Uqfrka ,efnk wiajekakg wu;r .fï f.dú
;reKfhda o Tyqg ù iy,a imh;s'
—f,dalfha Tng we;s ñysß u y`v l=ula oe@˜hs weiQ úg Tyq fufia ms<s;=re
fohs(
—wr wef<a j;=r nisk y`v'˜
mqj;am;a úfYaIdx. rpkh" fok.u isßj¾Ok
mqj;am;aj, úúOdldr jQ úfYaIdx. ,sms olakg ,efí'
WodyrK(- zwm%sldkq isxyhd f,dfjka iuq.kSZ
fk,aika uekafv,df.a <ud ld,h" ;u cd;Skaf.a ksoyi m;d igka lsÍu" isr.;j
f.jQ Ôú;h" ysfrka ksoyiaj meñK ol=Kq wm%sldj ksoyia foaYhla lsÍu" Tyqf.a
pß;fhka .; yels wdo¾Y wdÈ f;dr;=re tys wka;¾.; fõ'
WodyrK(- zfk;a is;a weo ne| .kakd fmardfo‚h rdclSh WoHdkhZ
fmardfo‚h WoaNso WoHdkfha wdrïNh" msysàu" tys we;s Ydl j¾." tys jákdlu
yd tys iqkaor;ajh'
WodyrK(- z<ud f,dfõ iodld,sl ñ;=rd - wU hy¿fjdaZ
à'î' b,x.r;ak uy;df.a zwU hy¿fjdaZ <ud kjl;dj yd tys wka;¾.;fhka <ud
f,djg fok m‚úvh'
mqoa., pß; jgd f.;=Kq úfYaIdx. ,sms
pdßld weiqfrka ,shefjk úfYaIdx. ,sms
hï ks¾udK weiqfrka ,shejqKq úfYaIdx. ,sms
78 79
WodyrK(- zfvx.= uÿre ì;a;r md,khg biaf.ähkaf.a odhl;ajhZ
fvx.= uÿre jix.;h ÿre lsÍfï wiSre;dj yd ta i|yd uÿre ì;a;r md,khg
biaf.ähka fhdod .ekSfuka l< wOHhkhla weiqfrka ,shejqKq úfYaIdx. ,smshla'
WodyrK (- zyeu w;aoelSula u ks¾udK rplhl=g jeo.;aZ
ks¾udKd;aul lD;shla ms<sn|j úpdrd;aulj ,shefjk úfYaIdx.'
WodyrK(- zl=yqUq f,dfõ ri f;dr;=reZ
l=yqUqjka" Tjqkaf.a p¾hdjka yd Ôjk rgdj wdÈ f;dr;=re wka;¾.; jk
úfYaIdx.hla'
fujeks úúO úfYaIdx. ,sms fldf;l=;a mqj;am;aj, olakg ,efí'
úfYAIdx. ,sms rpkfha § wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq'
² úfYaIdx. ,smshla ,sùfï § yeug th tl fia f;areï .ekSug yels jk mßÈ
NdIdj b;d ir,j fhdod .; hq;= h'
² ´kE u lgql mqj;la rij;a f,i bÈßm;a úh hq;= h'
² wdrïNh wdl¾IKYS,S úh hq;=jdla fuka u uq¿ wre; leá lr olajk
wjidkhla o ;sìh hq;= h'
² f,aLkh jvd;a yDohx.u j bÈßm;a l< hq;= w;r isoaêfha yeu me;a;la u
újrKh ù ;sìh hq;= h'
² wkjYH je,a jgdrï we;=<;a fkd lr ixlaIsma; j wod< lreKq muKla
f;dard f.k mdGlhd .%yKh jk f,i;a l=;+y,h okjk f,i;a ,súh hq;= h'
² m%ia;dr" wfOda ,sms" ixLHd f,aLk wdÈh Bg we;=<;a fkd l< hq;= w;r fm!oa.,sl
pß;hlg fyda wd.ulg fyda cd;shlg fyda wmydihla isÿ fkd jk f,i ,súh
hq;= h' iodpdrd;aul nj iq/lsh hq;= h'
² yeu úg u i;H lreKq muKla u Bg we;=<;a úh hq;= h'
² wêlrKfha kvq úNd.hla meje;afjk lreKla ms<sn|j ,sùfï § Bg hï
n,mEula isÿ fkd jk f,i ,súh hq;= h'
² YS¾I mdGh is;a .kakdiq¨ f,i fhdod .; hq;= h'
úoHd;aul f;dr;=re weiqßka ,shefjk úfYaIdx. ,sms
úpdr úfYaIdx. ,sms
orejkaf.a l=;+y,h okjk úfYaIdx. ,sms
8080 PB
,sÅ; wNHdi
1' my; § we;s m%jD;a;s weiqßka úfYaIdx. ,sms ilikak'
¸'
¸¸'
2. jvd;a Tn is;a .;a isÿùula weiqre lrf.k úfYaIdx. ,smshla ilikak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' ñysr" úch" úÿir jeks <ud mqj;am;a yd i;s wka; mqj;am;aj,ska úúO úfYaIdx.
,sms tl;= lrkak' f.dkqjla ilikak' fuh mka;sfha ls%hdldrlula f,i
ls%hd;aul lrkak'
f;,a ldkaÿfjka ihqrg ydks
miq.shod mdkÿr wjg uqyqfoa kex.=rï ,d ;snQ fk!ldjla uqyqÿn;a ùu;a iu.
tys ;snQ f;,a úYd, m%udKhla wjg id.rhg uqiq úh' yeu jirlg u fuf,i
f;,a .e¨ï ñ,shk 706la muK id.rhg tl;= fõ'
idudkH fm< Wiia f,i iu;a jkakg
oE;a wysñ YsIHdjla iu;a fjhs'
oE;a wysñ jqj o" ol=Kq mdofhka w'fmd'i' idudkH fm< úNd.hg
ms<s;=re ,shd úYsIag iïudk 6la iys;j iu;a jkakg úÿch
úoHd,fha chks nKavdr YsIHdj iu;a jQjd h'
Wm;ska u oE;a wysñ weh ;u ish¨ lghq;= ;ud úiska u lr
.ekSug mqxÑ wjêfha isg u mqreÿj isáhd h' weh wOHdmk
lghq;= fuka u úIh ndysr lghq;= o uekúka bgq l< nj weh
W.;a mdif,a úÿy,am;s;=ud mjihs'
PB 81
isß;a úß;a weoys,s úYajdi hkq" rgl ixialD;sh ms<sìUq flfrk tla
me;slvls' ñksiqkaf.a Ôjfkdamdh ud¾. uq,a lr .ksñka o úúO isß;a úß;a"
weoys,s wdÈh ks¾udKh ù we;' tajd wOHhkh lsÍfuka tlS ixialD;sh
ms<sn|j oek .ekSug;a iyÔjkh iy cd;sldNsudkh f.dvk.d .ekSug;a
yels fjhs'
ù f.dú;ek
foaYhl iNH;ajh flfrys n,mdk idOl w;ßka tlla kï w¾: l%uh hs' YS%
,xldfõ iNH;ajh f.dv keÕ=fKa lDIsl¾udka;h m%Odk jYfhka ù f.dú;ek
uq,a fldg .ksñks' ,xldfõ lDIsl¾udka;h §¾> b;sydihlg ysñlï lshkakls'
ukqIHhdg fhda.H Ôjk l%uhla .ek" i|yka jk fn!oaO b.ekaùïj, ziïud
lïuka;Z hkqfjka oelafjkqfha ukqIHhdg fuka u i;a;aj m%cdjg;a ydkslr
fkdjq j o Ñria:dhS fuka u Od¾ñl o jQ jD;a;s ms<sn|j h' f.dú;ek o fn!oaO
b.ekaùu wkqj iïud lïuka;hla fyj;a hym;a Ôjfkdamdhls' ù f.dú;ek
Èjhsfka m%Odk lDIsld¾ñl j.dj úh' lafIa;%fha j.dj werô Èk isg wiajkq fk<d
.kakd f;la wkq.ukh flfrk iEu mshjrla u buy;a j.lSulska iy Nla;shlska
hq;=j bgq lsÍu isxy, f.dú;efka ie,lsh hq;= wx.hls' ù f.dú;ek yd ne÷Kq mqo
mQcd iy isß;a úß;a rdYshls'
f.dú;ek iu. w;Hka;fhka u ne÷Kq wfkla uyd¾> ks¾udKh kï jej hs' fï
Èjhsfka iajdëk iNH;ajhl uq,a ìcqjg issgqjk ,oafoa Èjhsfka ckdjdi lsÍug uq,a
jQ fia ie,flk úch rcq úiska fkd j m<uq jej lrjQ mKavqldNh rcq úiska h
hkqfjka ud¾áka úl%uisxy mjid we;' Èjhsfka YsIagdpdrfha wkkH;d ,laIK
jkafka jdms ixialD;shlska msgqn, ,enqKla ùu hs' jejlska f.dú;ek i|yd m<uq
jrg c,h ksl=;a lsÍu zÈhjr ux.,HhZ f,i ye¢kaú‚' Èhjr ux.,Hh hkq jElkao
u; lsß W;=rjd jeõ c,hg je| iqn kel;ska f.dúìï fj; c,h ksl=;a lsÍu hs'
f.dú ìu isxy,fhys zfl;Z hkqfjka nyq, j ye¢kafjhs' zl=UqrZ" zfj,Z" z,shoaoZ"
zWnrZ" zfldUrZ" zbiairZ" zj.d biairZ" zj.d mx.=jZ hkqfjka o úúO m<d;aj, §
fl; y÷kajkq ,efí'
lDIsld¾ñl lghq;= m%Odk jYfhka u mjqf,a idudðlhkaf.aa iyNd.s;ajfhka isÿ
flß‚' m%Odk mjq,a i;= jQ odi kñka y÷kajk ,o .Dy fiajl fiaúldfjda o ta
11 merKs Ôjfkdamdh l%u yd
ne÷Kq isß;a úß;aaa
82 83
i|yd fhdod .kakd ,oy' wdrdu i;= fl;aj, lghq;= i|yd zfjfy¾ oiqkaZ hkqfjka
y÷kajk ,o úydr ika;l odihka fhdojk ,o nj fmfka' we;eï úg idudkH
mjq,l f.dú;eka lghq;= i|yd jqj l=,S Y%ñlhka o fhdojd .;a njg idOl
yuq fjhs' uE;la jk ;=reu .%dóh m%foaYhkays lDIsld¾ñl lghq;= Y%u yqjudrej
u.ska" tkï( zw;a;ï l%uhZ u.ska lghq;= imqrd .ekSu isÿ úh' th isxy,hdf.a
wfkHdakH iyfhda.s;dj fmkakqï lrkakls' ù f.dú;eka ixialD;sh u f.dv ke.S
we;af;a" mrd¾:ldñ;ajh mokï lr .ksñks' fï nj fmkakqï lrk ;j;a Y%u
yqjudre wjia:djla f,i zlhshZ hkqfjka ye¢kafjk wjia:dj ie,lsh yels h'
fuh zf.dhï fk<SuZ fyj;a f.dhï lmk wjia:dfõ § isÿ fõ' fï i|yd msßig
wdrdOkd lrkafka nq,;a w;la /f.k yjia hdufha .fï f.j,aj,g f.dvfjk
f.dúhd úiska zfyg uf.a l=Uqfr f.dhï lefmkjdZ hkqfjka mjid nq,;a w;
msßkeófuks' nq,;a fld< .;a wh lhshg iyNd.s fj;s' meñfKk msßig wdydr"
tkï zweUq,Z ms<sfh, lsÍu f.ú,sh i;= ld¾hhla úh' zlhsn;" uq;af;Ügqj" jEouZ
hkqfjka o lhsh od msßkuk wdydrh y÷kajkq ,efnhs'
zlu;Z ke; fyd;a zl,úgZ .eñhka
wiSñ; Nla;shlska ie,l+ ia:dkhls' Tjqka
luf;a § Ndú; lf<a tÈfkod Ndú; lrk
nia jyr fkd fõ' tys § WmlrK iy
i;=ka fj; mjd f.!rjiïmkak njla
wdfrdamKh lr we;s nj oelsh yels h'
Woe,a, zWo¨ f.dhshdZ f,i ye¢kafjk
w;r ó yrlaa zwïnrejkaZ f,i ye¢kafj;s'
lmd oeuQ l=vd f.dhï leá zWmamsäZ h'
f.dhï leá tl;= jQ úg zf.dhï ñáhZls'
zudma msvlsZ f.dhï" ñá f.dv .eiQ úg
zf.dhï fld<hlaZ f,i ye¢kafjhs'
m<sfndaOlhkaf.ka j.dj wdrlaId lr
.ekSu i|yd mßir ys;ldó yd i;=kag
úkdYh f.k fkd fok Wml%u yd
ms<sfj;a wkq.ukh lrk ,È' zfidlv
ne£uZ fï tla l%uhls' .,a msrjQ áka
wdÈh thg fhdod .efka' ud;r iy
yïnkaf;dg jeks fmfoiaj, zglrx
ne£uZ f,i o È.du`vq,af,a § zw;=je,Z
f,i o th ye|skafõ' ;eka ;ekaj,
zfiarx.djZ iú lsÍu o i;=ka m<jd yßk
;j;a tla l%uhls' zfiarx.djZ hkq yq<x
fm;s h' iuyre WKmqrela m%fhdackhg
f.k jlalv wi, zÈh fyd,aukZ
f.dhï fk<Su
lu;
82 83
wegùu lr;s' l=re,a,kaf.ka uq¿ fl;g
u jk ydksh j<lajd .ekSug" Wka i|yd
fjk u ,shoaola fjka flß‚' zl=re¨
md¿jZ f,i ye¢kafjkafka th hs' l=Uqrg
ydks lrk w,shd jeks i;=ka t<ùu i|yd
f.dúfhda rd;%sfha mef,a isg lú .dhkd
l<y' bka i;a;aj >d;kfhka ñfokakg o
Tjqkag yels úh' wjg mßirfha we;s uvq"
lemafmáhd jeks Ydl w;= l=Uqf¾ isgqjd
tu.ska lDñ Wjÿr md,kh lr .kakd ,È'
fuys § m%lg jk m%Odk u lreK kï"
f.dú;ek Od¾ñl f,i lr f.k hEug
Tjqka jvd;a W;aiql jQ nj h'
ish¨ u lDIsld¾ñl lghq;= iqn Èk iy kel;a ie,ls,a,g .ksñka n%yiam;skaod"
fikiqrdod" i÷od hk Èk iqn ojia f,i;a w`.yrejdod" isl=rdod" bßod wiqn
ojia f,i;a i,lk ,È' wiqn hehs ie,l=Kq Èkj, fuka u tfia i,lk ,o
fydardjkays §;a f.dú;eka lghq;=j,ska fjka ù isàug f.dúhd j. n,d .;af;a h'
iqn fõ,dj fyj;a zkel;Z .ek ck lúhl fufia lshefjhs'
kel;a n,d jmqrk Èk kshu h
iem;a fyd|d iqn m, f.k §u h
msg;a l<d wgqjg ù .ekqu h
f.k;a fk<d uek ù Èh oeuqu h
lDIsld¾ñl fkd jk Ôjk jD;a;Skays ksr; jQ ck fldgia o iudchl fjfi;s'
ksoiqkla jYfhka hlv yd j<x l¾udka;j, ksr; Ys,amS fldgia oelaúh yels h'
fudjqkag lDIsld¾ñl N+ñ fkd;snqKq w;r Tjqka ksr; jD;a;sfha ld¾h nyq,;ajh
fya;=fjka f.dú;ek i|yd .; lsÍug ld,hla o fkd ù h' fï ck fldgiaj,
ksIamdok ,nd .kakd f.dúhd ta fjkqfjka uqo,a fjkqjg lDIsld¾ñl ksIamdok
fldgia ta ta Ys,amshdg ,nd ÿkafka h'
úydria:dkhg wh;a l=Uqr mska ;ld fkd ñ,fha jev lr §u .%dóh m%dfoaYj, mej;s
isß;ls' tfuka u .ug fiajh ,nd fok fjo uy;d" .=re;=ud jeks whf.a l=Uqrej,
lghq;= uq¿ .u u tl;= ù bgq lr §fuka Tjqka i;= lD;.=K ie,lSfï .=Kh fy<s
fjhs'
ù wiajekak f.g .ekSfuka miq uq,ska isÿ flfrk zw¨;a iy,a mQcdjZ fyj;a
zw¨;a iy,a ux.,HhZ f.dúhd fl; weiqfrka ,enQ YslaIKh ukdj lshd mEuls' Y%S
o<od ud,s.dj" wkqrmqr ch Y%S uyd fndaêh" l;r.u lsßfjfyr jeks fn!oaOhdf.a
w;smQckSh ia:dkj, f;rejka Wfoid mqo §fuka fy<s jkafka w.iia fldgi
nqÿrÿkag;a foúhkag;a mQcd lsÍfuka mqKH fÉ;kd j¾Okh lr .ekSu yd lD;fõ§
nj hs' kqjr l,dúfha f.dúhd mq,af,hd¾ ^.K foúhka& Wfoid lsß b;srùu o
Èh fyd,auk
84 85
mj;akd pdß;%hla úh' w¨;a iyf,ka úydrhg odkh msßkeóu" foudmshka we;=¿
jeäysáhkag w¨;a n;ska ix.%y lsÍu pdß;% fuka u tlsfkld w;r iyÔjkh
f.dv ke.Sug o fya;= jkakls'
fyaka f.dú;ek
c,dYs%; N+ñfhys isÿ flreKq
ù f.dú;ek <Õg idïm%odhsl
lDIsl¾udka;fhys jeo.;a jkafka
zfyaka f.dú;ek hsZ' fuh W;=re
bkaÈhdkq ckhd fï Èjhskg
ixl%uKh ùug fmr isg u furg
mej;s f.dú;eka l%uh fia ie,lsh
yels h' fjfyrfyak" fldgfyak"
;,dfyak" udfyak" .sks.;afyak wdÈ
ia:dk kdu .Kkdjl yuq jk zfyakZ
hk mofhka fmkakqï flfrkqfha ta
m%foaYj, idïm%odhsl fyaka f.dú;ek
§¾> ld,hla mj;ajd f.k wd nj úh yels h' fyak hkak fou< yqrejg zfÉkZ hkq ù
we;' je,sfyak hkak zjd,ÉfÉkZ f,i fou< jyrg tl;= úh'
le,Ej fldgd" t<sfmfy<s lr .sks ,d j.dj i|yd ilia l< ìï m%foaYhla zfyakZ
hkqfjka ye¢kafõ' ia:dkh f;dard .ekSfï § N+ úIu;dj" mi ixrlaIKh iy
mfiys idrj;a nj ms<sn| wjOdkh fhduq lr we;' >k f,i jevqKq m;% nyq,
jDlaI iys; ;eks;,d N+ñhla fuka u
jDlaI wdydr nyq, idrj;a mila ;sîu
hk ,laIK fuys § ie,ls,a,g .kq
,eìK' Èh uxlvla wdikakfha ;sîu" o<
nEjqula fkd ùu" jk i;=ka .uka .kakd
uxlvj,ska wE;aj msysàu iy lKavdhug
m%udKj;a o hkak jeks lreKq flfrys
fjfiiska fidhd ne,s‚'
f.dúhd iqn Èkhl f;dard .;a le,hg
msúi" iqÿiq kele;a fj,dj wkqj le;a;
isrerg fya;a;= lr .ksñka" le;a;g o
m<uqj lemSug f;dard .;a m÷rg o f;jrla kuialdr lrhs' bka miq lef,a
nKavdr foúhka isys fldg ;=ka h,la ^;=ka j;djla& m÷r jgd meol=Kq fldg m<uq
le;s myr fy<Su zfyaka we,a,SuZ fyj;a zfyaka f.jãuZ f,i ye¢kafjhs' zj,a
we,a,SuZ hkq o fuh u h' tys woyi lkakhl jev wdrïN lsÍu hs' fï wdY%fhka
ks¾udKh jQ ck lúhls fï"
84 85
m<uqfjka lemSug f;dard .; hq;= .ia ms<sn|j iïu;hla mej;s nj kqjr l,dúfha
fï ck lúfhka lshefõ'
rela w;a;k fm;ka m¨ fnda ó lyg
nla ó Èjq,a fld< fnda odUq ó ng
ysla oU f,da¨ fldínE l+rá foug
w;aj, w; w,a,kq ure uqjd fldg
le,Ej lmd oeófuka wk;=rej fyaka .sks ,Eu o kel;lg wkqj u isÿ flfrhs'
fldamfhka mqmqrñka fyak .sks ,Eu i|yd ksjfika msg;a fjkakg yels kï .sks
;eîfï lghq;a; jvd fyd¢ka iy blaukska isÿ jk nj f.dúfhda úYajdi lr;s' .sks
;eîug fmr ;=ka jrejla zyQZ hdÈkak lSu kqjr l,dúh iy ;ukalvqj m%foaYhkays
oelsh yels h' fyaka lemQ miq .sks ;eîug fmr i;a jrla i;=ka m<jd yeÍfï
isß;la mej;s nj ol=Kq m<d;g wh;a ysksÿïm;a;=fjka oek .kakg ,efnhs' .sks
;nkakg fmr mj;ajkq ,nk z.sks hdÈkakZ fun÷ h'
—Wäka tk i;=ka" ìñka tk i;=ka" l=r.dkd i;=ka" lkal=Kafvda" f.dïfn,af,da"
yl/,af,da" yskafkda" l+ôfhda" fulS fkdlS m%dKhg we;=<;a ish¨ u i;ajfhda
wo mgka foudihla$udi tlyudrla$udihla$i;shla$ ;=ka jrejla$ fojrejla$
meh Nd.hla hkakg m<uqfjka wyi uyd fï m¾j;fha Wig .sks cd,djla
tjkafkñ' talg wiq fkdù wm w; jro fkd lshd" we<lska fod<lska tf;r
ù uyd ks,ajka le,hla n,d mf,da'''˜
fyaka f.dú;efka § w;a;ï l%uh flfrys f.dùyq ie,ls,a,la oelajQy' lDIsld¾ñl
fuj,ï yd ;dlaI‚l jYfhka j¾Okh jQ hka;% iQ;% fkd mej;s ta hq.fha w;a;ï
l%uh ksid ckhd w;r wjfndaOh" iqyo;dj" iyÔjkh iy iu.sh wkdhdifhka
f.dv keÕs‚'
fyak .sks ,Efuka miq ,efnk m%:u j¾Idj zwlajeiaiZ h' wlajeiafika miqj
foúhka nqÿka isys lr m%d¾:kd msreKq yoe;sj fyaka fldkl îc frdamKh lsÍu
isÿ fjhs' tfia frdamKh lrkafka nv bß`.=" jÜglald" uE" ,nq" jegfld¿ wdÈ
îc h' jeiafika i;s folla muK blau .sh miq l=ryka jemsfrhs'
we;a; ;uhs mjikafka kshu fldg
i;a; we;s kele;a iqn fydard túg
ks;a; ksrka;r foúhka uqÿka fldg
le;a; f.ke;a f.jäka uq,am÷r jg
86 87
j.djg jvd;a u ;¾ckhla jkafka f.dúhka zuy tldZ hkqfjka jyrk w,shd h'
f.dùyq w,shd ìh .ekaùug úúO W.=,a wgj;s' w,ska fyakg msúfik uxlvj,a
yryd je,la weo tys l=vd je,a j<¨ lsysmhla t,a,d ;efnhs' fïjdg w,s ìh fj;s'
tfia u w,shdg .re lrñka fyj;a kïnq § l:d l< úg W! wjk; jk njg
úYajdihla o mj;S' hdhg w,shd meñ‚ úg zuy tldZ hhs Wia y`äka mjik úg W!
wdmiq hkafka fï ksid nj fyaka f.dúhkaf.a úYajdih hs'
ueá l¾udka;h
wdÈ ñksid ksr; jqKq l¾udka; w;r ueá
l¾udka;h fyj;a l=U,a l¾udka;hg ysñ
jkafka m%Odk ia:dkhls' .,a hq.fha ovhï
Èúfhka .Dyia: f.dú Ôú;hlg ixl%uKh
ùu;a iu. ueá l¾udka;hg wjYH moku
ks¾udKh ú‚' fï i|yd wjYH wuqøjH ,nd
.ekSu .x.d ksïk wdY%s;j Èú f.jQ tlS
ckhdg b;d myiq úh' ft;sydisl f;dr;=re
mqrdúoHd;aul j fidhd hEfï § j<x len,s" ueá mqjre fj;ska ,efnk msán,h
buy;s' f¾äfhda ldnka Èk ks¾Kh wkqj oekg Y%S ,xldfõ yuq jQ mer‚;u ueá
n÷ka wjfYaI ,eî we;af;a lE.,a, Èia;%slalfha msysgd we;s jrldfmd< fodrjl
lkao .,a f,fkks' tajd ls%' mQ' 530g wh;a hehs ks¾Kh lr we;'
ueá l¾udka;h iïnkaO isß;a úß;a ms<sn| yeoEÍul § uydjxih" :Qmjxih"
mQcdj,sh wdÈ ,sÅ; .%ka: yd ckm%jdo o WmldÍ fjhs' ueá ld¾ñlhd zl=ïNldrZ
hkqfjka o y÷kajkq ,eìK' zl=ïNhZ hkq l<f.äh hs' zldrZ hkq lrjkakd h'
tla ckm%jdohl tk mßÈ n÷kl ks¾udKfha werUqu w,sfhl= ueá fmdf<djl
;enQ mdo igyklska isÿ ù we;' ueá fmdf<djl ;enQ w,sfhl=f.a md igykla ÿgq
ñksfil= th ishqï f,i fmdf<dfjka fjka lr .;a;d h hehs tlS m%jdofha ths'
wuq ueá .skafka ms,siaiSfuka b;d ;o njg m;a jk ksid jeä l,la mdúÉÑ l<
yels úh' fï n÷ka iy fjk;a ks¾udK úúO w;ayod ne,Sïj,g Ndck jkafka bka
miqj h' úúO yev iy m%udKhka Wmfhda.s lr .ksñka ueá n÷ka ks¾udKfhys ,d
udkjhd úiska lrk ,o w;ayod ne,Sï úiauh okjkiq¨ h' fuys § Tyqf.a nqoaêh
fuka u l,d l=i,;dj yd Ñka;k Yla;sh o m%fndaOj;a úh' b;d ishqï ks¾udKhla
jk zueá fldajZ kï WmlrKh rka l¾udka;fha § rka WKq lsÍu i|yd fhdod
.ekSu thg idOlhls'
.f`.ka ueá ydrd .ekSug .sh l=U,a ld¾ñlhd .`.g neiSug fmr Èh foda;la f.k
ism .;af;a h' ueá ydrd f.dvg f.kú;a f.dv .id th wdjrKh lr ;enqfõ
u,a iys; fld< w;=j,sks' tu.ska wkjYH f,i ueá úh<S hdu je<l=Kq w;r u,a
ms§ula jeks f.!rjdkaú; ye`.Sula o ta yryd we;s ú‚'
86 87
md¨j" ldkaish" uykaish u.yrjd .ekaug l=U,alrejd o ck lú .dhkd lf<a h'
ud;r l=U,a.u fmfoiska yuq jQ ck lúhls fï"
ueá f.dv wkd ilfmdarefj ;shkafka
w;lska lrljd f.k bÈ lrkafka
le,fhka or fidhdf.k .sks msôkafka
ljqreo uy;=fka uf. ÿl olskafka
ueá ydrkak nei .;af;a j< ;=<g
ueá f.dv .kak ljqre;a ke; Woõjg
;ksj u f.dv .;sñ nr wrf.k lrg
iqß÷ks lÈrmqr ,en fokq uek msysg
ueá ld¾ñlhdf.a újdyfha § ueáfhka ;ekQ fõÈldjla ks¾udKh flß‚'
j¾;udkfha Ndú; jk zu.=,a fmdarejZ fuks' ksjfia ueo wähla muK Wig
fmdarej ;kd fõf<kakg yef¾' ta u; iqÿ u,a o OdkH j¾. o w;=rd ukd,
hqj< ta u; kxjkq ,efn;s' ueáfhka ;ekQ weg ud,hla ukd,hd ukd,shf.a lr
m,|jhs' ukd,shf.a foudmshka úiska ukd,hdg fok odhdo w;r m%Odk jkafka
zil fmdarej hsZ'
w¨f;ka orejl= bmso ál Èklska br mdhdf.k t;a u ;u we`.s,a,g ueá iaj,amhla
f.k orejdf.a k<,; ;s,lhla ;eîu o orejd ilfmdarefõ ;nd fyñka jghla
lrljd orejdf.a lfÜ ó me‚ iaj,amhla .Eu o l=U,a l¾udka;fha fhfok
ckhdf.a isß;ls'
ueá ld¾ñlhd fidndoyu iu. b;d iómj Èú f.ù h' Tyqf.a l¾udka;hg wjYH
ish¨ wuqøjH ,nd .;af;a uy fmdf<dj weiqfrks' Tyq lD;fõ§j ;ud Ôj;a lrjk
N+ñhg jkaokd lf<a h'
;udg we;s jk f,v ÿla" jHik wdÈfha § fudjqka msysg me;=fõ le,E foúhkaf.ks'
le,E foúhka ms§u uq¿ .fï u wh tla ù isÿ l< lghq;a;ls' tÈkg m%§mdf,dal
mQcdjla meje;afjhs' ta .ï kdhlhdf.a ksjfia § h' tfuka u iEu ksjilska u
kejqï j<|la f.kú;a kdhlhdf.a ksjfia ;eîu o pdß;%hls' jkdka;rfha rEiai
.ila hg iu;,d ìula f;dard f.k Y=oaO mú;% lrjd kshñ; Èk Wfoa mdkaor ish¨
fokd tu ia:dkhg /ia ù br mdhd f.k t;a u kef.kysr foi n,d .sf;,a myka
oe,aùu isÿ flf¾' ish¨ mSvdÈ jHikj,ska ;uka iqrlsk f,i le,E foúhkag
wdhdpkd lrkq ,efí' wk;=rej l=re¨ fldfnhshka Wfoid OdkH j¾.j,ska hq;=j
odkuh mqKHl¾uh meje;afjhs'
88 PB
wjfndaOh
1' fuu mdvug f;audj ù we;af;a l=ula o@
2' isxy,hdf.a mqrdK u Ôjfkdamdhhka f,i fuu mdvfï oelafjk jD;a;s
fudkjd o@
3' ta ta jD;a;Skays Tn y÷kd .;a mdrïmßl weoys,s úYajdi fol ne.ska ,shkak'
4' tu hq.fha ñksid ;u mßirh yd ne÷Kq idrO¾uj,g .re l< njg idOl
olajkak'
5' fuys i|yka jD;a;Skays § Tjqka i;=ka flfrys olajk ,o ohdj biau;= jkafka
ljr wjia:dj, § o@
6' kQ;k ;dlaI‚l yd úoHd;aul m%jK;djg yiqj isxy, ck Ôú;fha mdrïmßl
Wreuhka hgm;a jk úg wm l< hq;= f,i Tng yefÕkafka fudkjd o@
m%dfhda.sl wNHdi
1' mdvu wjidkfha my; i|yka ud;Dld ms<sn| laI‚l l;d jdrhla mj;ajkak'
² ù f.dú;ek yd iïnkaO isß;a úß;a
² idïm%odhsl Ôjfkdamdhhkays mßir ys;ldó nj
² mer‚ Ôjfkdamdhka fndfyda úg wd.ñl b.ekaùï wkqj ilia ù we;'
2' zisxy, ixialD;sh jvd;a biau;= ù fmfkkafka wfma mer‚ jD;a;Ska u.sks'Z
iy ztfia fkdfõZ hk uefhka fhdacl yd m%;sfhdacl f,i lKavdhï follg
fn§ újdohla mj;ajkak'
3' f.dú;ek" ueá l¾udka;h wdÈ jD;a;shla iïnkaO lr f.k Tfí is;a .;a
wjia:djla olajñka mdif,a Woh /iaùfï § fyda idys;H iñ;sfha § N+ñld
rx.khl fhfokak'
wdYs%; .%ka:
Trelaudkal=,fï pkaok ysñ - fyak ^1990&
mshfiak ly|.uf.a - fyafka ú;a;s ^1999&
fÊ' î' Èidkdhl - uyje,s jxYh
^uyje,s lDIsld¾ñl ixialD;sh
fojk fldgi 1985&
frdayK mS' m%kdkaÿ - l=U,a m%cdj iy ueá l¾udka;h
2010
PB 89
w;aoelSï weiqre lrf.k is; ;=< Wmka ye`.Sï lúhlg ke.Su ldjH
ks¾udKlrKh hs' f,dj ku /ka¥ fndfyda lúhka ;ukaf.a lúlu
werUqfõ mdif,a mka;s ldurfhks' fï mdvu isiqka ;=< ldjH kss¾udKh
lsÍfï ksmqK;dj j¾Okh lsÍfï wruq‚ka ieliqKls'
idys;H ks¾udK w;ßka lúh fyj;a ldjHhg úfYaI ia:dkhla ysñ fõ' ruŒh
woyia yd wre;a oekfjk mßÈ lrk NdIduh ks¾udKh lúh hs' lú ks¾udKh
lrkafka lúhd h' lúhl= ìys ùug fya;= ;=kla n,mdk nj fmrÈ. úpdrlfhda
woyia lr;s' tkï m%;sNdj" jHq;am;a;sh yd i;;dNHdih hs' m%;sNdj hkq ;ud ú¢k
w;aoelSï weiqfrka wmQ¾j is;sú,s my< lr .ekSfï yelshdj hs' jHq;am;a;sh hkq
ldjH ks¾udKlrKh fuka u úúO Ydia;% yd úIh iïnkaO mßK; wjfndaOh hs'
i;;dNHdih hkq ks¾udKlrKfhys ksrka;rj fhfoñka ,nd .kakd m%d.=KHh hs'
mqrdK Ndr;fha úiQ wNskj.=ma; kï mçjrhd m%;sNdj ú.%y fldg we;af;a wmQ¾j
jia;= ks¾udKh lsÍfï olaI;dj f,i h' lúhdf.a m%;sNdj jQ l,s w;aoelSï h<s
h<s;a isys lsÍfuka ke; fyd;a mßl,amkfhka fmdaIKh ,nkakls' mßl,amkh
uQ,sl l%shd ;=kl M,hla fia úia;r flf¾' tu l%shd kï úúO isÿùï is;g ld
je§u" tu isÿùï iauD;sfhys m%;sks¾udKh ùu yd tu iauD;s igyka u.ska kj
ixl,am ìys ùu h' fï wkqj mis÷rkag f.dÿre jk l=ÿ uy;a yeu fohla fuka u
ukfiys my< jk woyi lúhd w;ska úÑ;%;ajhg yd wmQ¾j;ajhg m;a fjhs'
fï wjg mßirfha iq,n isÿùï folla lùka fofokl= w;ska úÑ;%;ajhg m;a jQ
ieá h'
12 ldjH ks¾udKlrKh
z<ud úfha § wm olsk f,dj mßK; úfha § wm olsk f,djg jvd fndfyda
fjkia h' ysre uy;a lsr‚ka nn<kafka o ;K msá w;suy;a yß; j¾K weÕ¨ï ,d
.kafka o ks,a wUr kSf,daolh fia ks,a jkafka o iEu ish¨ Ôúhl= u b;d
wdYap¾hckl Ôúhl= f,i fmfkkafka o wmf.a <ud úfha § ñi wka ljr l,l o@Z
rka frdai - wdßhjxY rKùr
.i j;=iqÿ
ù msßiqÿ
fmdfydh ke;=ÿ
is,a .;a n÷l=udr;=x. uqksodi
90 91
weiq ÿgq fohla fyda isf;ys my< jQ woyila fyda NdIdj lrñka fmr fkd weiQ
fkd lS wdldrfhka mejiSug yelshdj ,nkafka lúhd i;= mßl,amk Yla;sh
fya;=fjks' ldjHhl jákdlu r|d mj;skafka ldjH jia;=j u; fkd j" lúhdf.a
mßl,amkh u; nj bx.%Sis lúhl= jk j¾âiaj¾;a mjid we;af;a tneúkss'
ldjH ks¾udKhl úYsIag;ajh i|yd fya;= jk fojk ,laIKh jkafka lúhd i;=
jHq;am;a;sh hs' jHq;am;a;sh hkafkka woyia flfrkafka Ôjk ;lai,dfjka ,nk
mßK; nqoaêh;a" .%ka: mßYS,kfhka ,nk nyqY%e;Ndjh ke; fyd;a nyq
mÀ;;dj;a h' jHq;am;a;sfhka ySk jQjl=f.ka mdGlhdf.a l,amkd Yla;sh mqnqÿjd
,k wkaofï Wiia ks¾udKhla wfmalaId l< fkd yels h'
by; ,laIK folg wu;r j ldjH ks¾udKfhys § ;sìh hq;= B<`. ,laIKh
jkqfha i;;dNHdih hs' lú;ajh ksrdhdifhka my< jkakla fkfõ' ksr;=rej
mqreÿ mqyqKq lsÍfuka ilid .; hq;a;ls' i;;dNHdih hkafkys wre; o th hs'
ix.S;{hd ish ;+¾h NdKav ks;r ks;r jdokh lrñka ish l,dj m%.=K lrkakdla
fuka lúhd o kej; kej; ks¾udKlrKfha fhÈh hq;= h'
tl u f;audj hgf;a ks¾ñ; lú isxy, idys;Hfhys olakg ,efí' ‘jeiai’ tn÷
úIhhls' fï lùka lSm fokl= jeiai .ek ,shQ lú mka;sj,ska Wmqgd .;a lú
lSmhls'
?k ?ka b.s,a,s,d
fldhsn o hkafka
rxpq rxpq iuk,hsks
fï fldhs hkafka
?ka ?ka b.s,a,s,d
wm fï hkafka
iuk, .sr uqks isßmd
j¢kag hkafka
ví,shq'ta' wfíisxy
“b;d w.kd ks¾udKhka f,djg ÿka lùka ish lú ,sõfõ
flfia o@ Tjqka f,dj bÈßfha ;enqfõ ;ud m<uq jrg ,shQ lgq
igyka o@ Tjqka jpkhla lmd ta fjkqjg ;j jpkhla fh¥ ieá o
ta;a krl hehs is;=fKd;a ;j;a tlla t;ekg fhdod neÆ ieá o
;u m%h;akh wid¾:l hehs is;+ fkdfhla úg uq¿ lúh u yuia
fmÜáhg oeuQ ieá o idys;H b;sydifhys fy<s ù ;sfí'”uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø
^1& j,dl=f<a rka mdgg úÿ,s fldgkjd
wdldfia y`v ;<ñka wl=Kq y`vkjd
ìxÿ ìxÿ uy fmdf<djg j;=r jefgkjd
fyda .dñka wfma .ug jeiaila tkjd
^2& jyskjd jyskjd jyskjd jyskjd
.,a .ykakd jf.a j;=r leg jefgkjd
l¿ j,d le,fUñka uqÿka ù kef`.kjd
wl=Kq f.ä .s.==ï § úÿ,s bß ÿjkjd
^3& fmdf<djg jefgk yeu jeys ì÷jl u mfya
.eí jqK isis, ths B ;, mßÈ fufya
<d w;= ßls,s" relaf.duq" ,sh u`vq¨ bfya
oeä fõokdfjka ñßlS y`vkq wefya
^4& ÑÑß Ñß ÑÑß Ñß Wfoa isg weo yef<k
fmdo fkdleä f;; nß j ysßlsf;ka ls,sfmd<k
mdr f;dg .y fld< o jid f.k yeu w;sk
jysk jeys jysk jeys fkdmdhk uq¿ oji
5& i| u`v, jid f.k l¿ j,dl=¿ weÈK
uq¿ f,dj u .k÷ßka mg,jd .kq ,eìK
uu uf.a l=áh ;=< .k w÷r ueo je;sr
w;rux ù yqksñ isysk is;sú,s w;r
ví,shq' ta' wfíisxy
mS'î' w,aúia fmf¾rd
tÉ' tï' l=v,s.u
.=Kodi wurfialr
90 91
weiq ÿgq fohla fyda isf;ys my< jQ woyila fyda NdIdj lrñka fmr fkd weiQ
fkd lS wdldrfhka mejiSug yelshdj ,nkafka lúhd i;= mßl,amk Yla;sh
fya;=fjks' ldjHhl jákdlu r|d mj;skafka ldjH jia;=j u; fkd j" lúhdf.a
mßl,amkh u; nj bx.%Sis lúhl= jk j¾âiaj¾;a mjid we;af;a tneúkss'
ldjH ks¾udKhl úYsIag;ajh i|yd fya;= jk fojk ,laIKh jkafka lúhd i;=
jHq;am;a;sh hs' jHq;am;a;sh hkafkka woyia flfrkafka Ôjk ;lai,dfjka ,nk
mßK; nqoaêh;a" .%ka: mßYS,kfhka ,nk nyqY%e;Ndjh ke; fyd;a nyq
mÀ;;dj;a h' jHq;am;a;sfhka ySk jQjl=f.ka mdGlhdf.a l,amkd Yla;sh mqnqÿjd
,k wkaofï Wiia ks¾udKhla wfmalaId l< fkd yels h'
by; ,laIK folg wu;r j ldjH ks¾udKfhys § ;sìh hq;= B<`. ,laIKh
jkqfha i;;dNHdih hs' lú;ajh ksrdhdifhka my< jkakla fkfõ' ksr;=rej
mqreÿ mqyqKq lsÍfuka ilid .; hq;a;ls' i;;dNHdih hkafkys wre; o th hs'
ix.S;{hd ish ;+¾h NdKav ks;r ks;r jdokh lrñka ish l,dj m%.=K lrkakdla
fuka lúhd o kej; kej; ks¾udKlrKfha fhÈh hq;= h'
tl u f;audj hgf;a ks¾ñ; lú isxy, idys;Hfhys olakg ,efí' ‘jeiai’ tn÷
úIhhls' fï lùka lSm fokl= jeiai .ek ,shQ lú mka;sj,ska Wmqgd .;a lú
lSmhls'
?k ?ka b.s,a,s,d
fldhsn o hkafka
rxpq rxpq iuk,hsks
fï fldhs hkafka
?ka ?ka b.s,a,s,d
wm fï hkafka
iuk, .sr uqks isßmd
j¢kag hkafka
ví,shq'ta' wfíisxy
“b;d w.kd ks¾udKhka f,djg ÿka lùka ish lú ,sõfõ
flfia o@ Tjqka f,dj bÈßfha ;enqfõ ;ud m<uq jrg ,shQ lgq
igyka o@ Tjqka jpkhla lmd ta fjkqjg ;j jpkhla fh¥ ieá o
ta;a krl hehs is;=fKd;a ;j;a tlla t;ekg fhdod neÆ ieá o
;u m%h;akh wid¾:l hehs is;+ fkdfhla úg uq¿ lúh u yuia
fmÜáhg oeuQ ieá o idys;H b;sydifhys fy<s ù ;sfí'”uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø
^1& j,dl=f<a rka mdgg úÿ,s fldgkjd
wdldfia y`v ;<ñka wl=Kq y`vkjd
ìxÿ ìxÿ uy fmdf<djg j;=r jefgkjd
fyda .dñka wfma .ug jeiaila tkjd
^2& jyskjd jyskjd jyskjd jyskjd
.,a .ykakd jf.a j;=r leg jefgkjd
l¿ j,d le,fUñka uqÿka ù kef`.kjd
wl=Kq f.ä .s.==ï § úÿ,s bß ÿjkjd
^3& fmdf<djg jefgk yeu jeys ì÷jl u mfya
.eí jqK isis, ths B ;, mßÈ fufya
<d w;= ßls,s" relaf.duq" ,sh u`vq¨ bfya
oeä fõokdfjka ñßlS y`vkq wefya
^4& ÑÑß Ñß ÑÑß Ñß Wfoa isg weo yef<k
fmdo fkdleä f;; nß j ysßlsf;ka ls,sfmd<k
mdr f;dg .y fld< o jid f.k yeu w;sk
jysk jeys jysk jeys fkdmdhk uq¿ oji
5& i| u`v, jid f.k l¿ j,dl=¿ weÈK
uq¿ f,dj u .k÷ßka mg,jd .kq ,eìK
uu uf.a l=áh ;=< .k w÷r ueo je;sr
w;rux ù yqksñ isysk is;sú,s w;r
ví,shq' ta' wfíisxy
mS'î' w,aúia fmf¾rd
tÉ' tï' l=v,s.u
.=Kodi wurfialr
92 93
lú ,shkakg uQ,sl jkafka w;aoelSï h' Tn wjg mßirfhys" f,dalfhys fidnd
oyu yd ne¢ wmQ¾j foa isÿ fjhs' Tn tajd ishqï j ksÍlaIKh l< hq;= fjhs¦ ú¢h
hq;= fjhs' fï lúhl= tjka w;aoelSula ,o whqre hs'
uy.u fialr lúhd ldjH ks¾udK i|yd ish w;aoelSï ,nd .kakd wdldrh olajk
;ekls fï(
iev iq<x je,a yud
wl=Kq úÿ,sh fldgd
uyd jeys j,djla yÈisfhka weo ye<sK
uy.u fialr
‘fyd¢ka wyka bkak' tl r< fma<shla keÕ f.k weú;a neye,
.shdg miafi B <Õ r< fma<sh kef.kak mgka .kak l,a flá úrduhla
;sfhkjd' ta úrduh wmQre ksYaYío;djla' wfma ñ;=frla wmQre fhdackdjla
flf<a h' wms ijka § isáfhuq' ieneúka u jpk b;d u wvq lúhl fuka
ÿ¾,N ksYaYío;dfjka msß uqyqfoa;a úrduh uOqr úh'
wms fjrf<a ys| isáfhuq' isys,a je,af,ka ieÈ È.= mq,sk;,h weiska oelshels
ÿr o blaujd me;sr ;sìK' wm ys| isáhd u fkd fõ' je,af,ka u ;ekQ
fldÜg Wv ysi ;ndf.k je;sr isáfhuq' oE; fomh fuka u is; o ksoyia
úh' ¥rl:k /yekska fyda wm ne| ,kakg ljrl=g j;a fkd yels j. oek
isàu wmg i;=gla úh'
ksy`v;djg o f.dvìu kï jQ lrnd f.k isák ksYap,;djg o tfrysj uqyqo
ler,s .ikakg wr w¢ñka isáhs' uqyqfoa w.la uq,la fidhkakg fkd fjfyiS
uqyqo ú¢kakg wmg werhqula ,eî ;sìK'
,iaik u wyi yd u;l is;sú,s" r;ak YS% úfÊisxy
“iuyr odg uu ?g ld,d ñÿ,g .sys,a,d Wv n,d f.k bkakjd'
fkdfhla t<s fmfkkak mq¿jks' wdldfia j,dl=¿ Èyd n,d bkak fldg
wdldfia ;drld msß,d ;sfhk ?l fkdfhla pu;aldr yeÕSï u;= fjkjd'
l=Kdgqjla jf.a j,dl=¿ tydg fuydg md fjk fldg is;g fkdfhla
le,ô,s yeÕSï we;s fjkjd' fï yeÕSï le,ô,s wdY%fhka wuq;= woyia jia;=
îc isf;a my< fjkjd'” ks¾udK miqìu" ta'ù' iqrùr
92 93
;kslu md¿j yd ldkaish lú ks¾udKh ùug miqìula imhhs' ;uka wdorh lrk
whf.ka fjka ù isák flkl= ;=< yg.;a md¿j m%ldY flfrk ck lúhls fï(
bkafka ÿïnrhs uy l¿ .,la hg
lkafka lrj,hs rg ydf,a n;g
fndkafka fndr Èhhs mQrefj l< mjg
hkafka ljod o ujqmsfhd olskakg
;ud Wmka rfgka neyerj wE; rgl uyd k.rhl yqfol,d jQ mqoa.,hl=f.a
m%ldYhla f,iska tk ‘y| iy ksõfhda¾la kqjr’ lú fm< tys rplhd jk uy.u
fialr ;ud úiska u ,o w;aoelSula wmQ¾jdldrfhka m< lsÍuls' fï tu lú fmf<ka
.;a fldgils'
Ñ;%hla - mska;+rhla jqj o ldjH ks¾udKh i|yd w;aoelSula jk nj .=Kodi
wurfialrf.a ‘Èk fmdf;a ,shQ lúh’ kï jQ lú fm< u.ska m%ldY fõ' ish mq;= tjd
we;s Tyq i;= wka;su jia;=j jQ uqoao" Trf,daiqj" mEk iy we÷ï fmdÈh ;=re¨ lr
f.k je,fmk ujlf.a Pdhd rEmhla lúhd ,kavka kqjr mqj;am;l m< ù ;sfnkq
olshs' my; oelafjk lúhg ksñ;a; th fjhs'
isf;a ;ekam;a jQ w;aoelSula lúhla f,i ìys ùug ie,lsh hq;= ld,hla .; úh
yels h' úu,a Èidkdhlf.a ‘ñh .sh Wjeish’ ks¾udKh i|yd w;aoelSu ,o yeá
lúhd úia;r lrkafka fufia h(
“l¿ .eyS ;r.hg by< .sh
isfuka;s ì;a;s ñil
weig ks,g
wyila .yla fld<la
wjgla ke;
ksõfhda¾la kï mqrjr
ishla uy,a tla geï f.h uqÿfka
fodr cfk,a jid isr l< ldurhl
we|la - mqgqjla - fïihla
uu”
fndaäu" uy.u fialr
Wfò uqoao w;a Trf,daiqj mEk
wehs r;a;rka mq;=fka tõfõ fudg o
u;la fjkakj o ke;s kï úl=Kf.k
yd,a ;=kmfya wrf.k lkakg owdj¾ckd" .=Kodi wurfialr
94 95
wïud wmg we;s uyd¾> jia;=jls' l=vd orejd o wïud .ek lú ,shhs' ta Tyqg
oefkk .=K olajñks' my; i|yka lúfhka ksrEmKh jkafka wfma u wïud h'
“fï lú fm< ,sùfï § uf.a wruqK jqfKa lsishï uy¨ ldka;djla
ñh hEu;a" ta ñh hdu ksid ud ;=< we;s jQ woyila" yeÕSula bÈßm;a lsÍuhs'
fuh rpkd lsÍug hï w;aoelSula ;sfhkakg ´kE' ud l=vd ld,fha § ud
ys;kafk jhi wjqreÿ wg" kjh ú;r ld,fha § ,enQ w;aoelSula mokï lr
f.khs fuh ,shqfõ'” ks¾udK miqìu - ta' ù' iqrùr
msrejdkd fmd;a jykafi
lkmamqfõ fmr<S we;
ñÿ, mqrd úh¿K fld<
ta fï w; úisr ;sfí
ñÿf, myka mef,a ks;r
ie¨Kq oe,a, ksù f.dia h
b|ysg f.a ms<slkafka
n,a,l= Wvq nqrkq wefia úu,a Èidkdhl
uek,d ù folla fkd,eî u,a,lg
orefjd;a tlal uu jeá,d bkak fldg
wïud weú,a,d ySfkka fodrlvg
weyqjd uf. mqf;a lsß ´ke o WUg
ksjd ;drld mshjd f.k oEi
ksod bkak k.f¾ l¿jr ?l
msmS u,la ù f.a <Õ iqÿ frdai
fufia wehs k.kq wïfï u|ydi@
lgmqrd mqf;a lshkd y~ wkakæ
orejfka Wfoa fjkl,a kd~kak
ug uf.a l÷¿ iS;, ú|.kak
Tn tmd ujqks weye msiod,kak
kkakd÷kk fukqjr ;ks jqK wmg
bkafka ljqo /ljrfKg ne,aulg
pkafoda ì,skafoda kd~d ke<fjkak
hïfoda fyg Wfoa wms wdmiq .ug
jiaidfka" r;ak YS% úfÊisxy
94 95
w;aoelSula rij;a ks¾udKhla njg m;a lsÍfï § lúhka úúO Ys,amSh Wml%u Ndú;
lrk nj o ldjH u.ska Tng jvd;a meyeÈ,s jkq we;' jHx.Hd¾:j;a jpk" ldjH
wdlD;sh" ßoauh" ixl,am rEm" ixlaIsma;;dj" jpk fh§u wdÈ tu Wml%u Tng
iycfhka u ,efnk fohla fkd j" lú ,sùfuka u m%.=K lr.;a foa h'
wïud" ;d;a;d" mdi," Woh" rd;%sh" uqyqÿ fjr<" .u wdÈ Tfí Ôú;h yd mßirh
iu. ne¢ úúO f;aud Tiafia isf;ys WmÈk yeÕSï úß;lg wkqj fyda úß;lska
f;drj fyda ldjHd;aul j bÈßm;a lsÍug Tng o yelshdj we;' tu.ska Tfí
w;aoelSï fiiaika iu. fnod yod .ekSug fuka u Tfí yeÕSï mqnqÿjd ,Sug o
wjia:dj ,efí'
isiq ore oeßhka jk Tn we;eï úg úúO ÿla .eyegj,ska o md¿j" yqfol,dj wdÈ
is;ays Wmka yeÕSïj,ska o mSvd ú¢kjd úh yels h' tjka wjia:dj, isf;ys we;s jQ
yeÕSï yd w;aoelSï lúhla njg m;a fldg iudch iu. fnod yod .ekSug Tng
yelshdj ;sfí' f,dj ku .;a fndfyda lùka tA ;;a;ajhg m;a jQfha ;u ÿla fodïkia
;ud muKla fkdú| wkHhkaf.a o w;aoelSula njg fmr<d bÈßm;a lsÍfuks'
wjfndaOh
1' ldjH ks¾udKlrejd i;= úh hq;= uQ,sl ,laIK ;=k l=ula o@
2' wNskj.=ma; zm%;sNdjZ y÷kajd we;af;a flfia o@
3' l=udr;=x. uqksodi lúhd j;=iqÿ .i is,a .;a fihska oelaùug fya;=j l=ula o@
4' jeiai .ek ,shd we;s ldjH ks¾udK rij;a ùug fya;= ù we;s ldfjHdaml%u
fudkjd o@
m%dfhda.sl wNHdi
1' ysre Wodj" l=re¨ f,dj" .Õ .,hs hk f;aud w;ßka tlla Tiafia lú folla
ks¾udKh lrkak'
2' wE; ihqr foi n,d bkakd Tn ;=< we;s jk yeÕSï lúhlg k.kak'
3' B<Õ msgqfõ oelafjk fiahdrej foi ne,Sfï § Tn is;g kef.k is;sú,s
weiqfrka lúhla ks¾udKh lrkak'
96 PB
u;lhg nfia ls,sálu keK is,sf,ka fodjkd
/fia ish,a,ka yg kj mK fmdjkd
fofia wuq;= ñysrla i;=gla jjkd
flfia lsh yels o lsú÷f. w.h jkd
luf;a flf;a fyafka ;kshg bkafka
;=isf;a wef;a hk fidïki f.k fokafka
fofkf;a isf;a wuq;= ue foa wkaokafka
úmf;a fif;a iu lúhd nj okafka
Èks|df.a rejka ria fl`È úys§u
;ß|d lrk fidñ le¨uka me;sÍu
ì,s|d ;=<e;s fl<s iskyd b`.s mEu
lúhd ksid rij;a fjhs yeu odu
wd¾' irKfialr
PB 97
wdpd¾h à' î' cdhd uy;d YS% ,dxlsl
uqia,sï ck;dj fjkqfjka fmkS
isá nqoaêu;a kdhlfhls' Tyq uqia,sï
ck;djf.a wOHdmk whs;Ska fjkqfjka
fmkS isá w;r" bia,dï wd.ñlhkaf.a
wjYH;d fjkqfjka o iajlSh Ôú;h
lem l< fY%aIAG kdhlhl= jYfhka
b;sydi.; ù we;' t;=udf.a Ôjk
pß;h w<,d mQð; Ôú; kï lD;shg
isßksu,a ,laÿisxy uy;d úiska iïmdÈ;
,smsh wdY%fhka fï mdvu ielis‚'
;=jdka nqyd¾kqoa§ka cdhd" 1890 ckjdß ui m<uq jk Èk uykqjr Èia;%slalfha
.,f.or kï .fuys mÈxÑ j isá uqia,sï cd;sl mjq,l Wm; ,enqfõ h' Tyqf.a
mshd ldisï cdhd kï jQ w;r" uj fkdakd cdhd fi!cd kï jQjd h' orejka y;r
fokl=f.ka hq;a mjq,l fojeks orejd jQ Tyqf.a <ud úh f.ù .sfha Wvrg .eñ
iqkaor;ajfhka wkQk .,f.or .ï mshfiys yd l=reKE., m%foaYfha h' <ud úfha §
Tyqg wd,sïjrfhl= fj;ska ksjfia § u wd.ñl wOHdmkhla ,nd §ug Tyqf.a
foudmsfhda lghq;= l<y' ldisï cdhd ish ore mjq, o /f.k w.kqjrg meñfKk
úg l=vd ;=jdka cdhdf.a jhi wjqreÿ tfld<yls' w.kqjrg meñŒfuka miq Tyqf.a
m%d:ñl wOHdmkh werUqKq w;r oaú;aj iy ;%s;aj idu¾:Hhka ,nñka olaI;d
fmkajQ Tyq oy;=ka jk úfha § .,alsiai Ydka; f;dauia úoHd,hg we;=¿ jQfha
YsIH;ajhla o Èkd .ksñks' tys § Tyq flaïì%Ê lksIaG úNd.h iu;a jQfha lksIaG
mka;sj, .‚;h i|yd jQ fÊ' ta' ã' uekaäia ;Hd.h o Èkd .ksñks' Bg jirlg
miq flaïì%Ê fcHaIAG úNd.h iu;a jQfha ,;ska NdIdj i|yd jQ wdpd¾h tñ,aia
;Hd.h o ysñ lr .ksñks' Tyq 1908 § ,kavka ueÜßlshqf,aIka úNd.fhka iu;a
ùug ;rï úYsIagfhla jQfha h'
mdif,ka wia jQ miq cdhd uy;d uykqjr O¾urdc úoHd,fha .=rejrhl= f,i m;aj
udi y;la muK tys fiajh lsÍfuka wk;=rej fudrgqfõ fõ,aia l=ur úoHd,fha
.=re uKav,hg we;=<;a jQfha h' fuys § Tyqf.ka wOHdmkh ,;a wh w;r miq
lf,l Y%S ,xldfõ foaYmd,k N+ñfhys jeo.;a ;ekla .;a kdhlhl= jQ ms,sma
.=Kj¾Ok yd frdnÜ .=Kj¾Ok fidfydhqfrda o jQy' .=rejrhl= jYfhka fiajh
13 wdpd¾h à' î' cdhd
98 99
lrk w;r ;udf.a wOHdmk lghq;= o fkd kj;ajd u lrf.k .ssh Tyq 1911 § ndysr
wfmalaIlhl= f,i úNd.hg fmkS isáñka ,kavka úYajúoHd,fhka î'ta' Wmdêh
,nd .ekSug ;rï W;aidyjka; jQfha h' fuu Wmdê mÍlaIKh i`oyd Tyq fmkS isá
úIhhka jQfha .%Sl NdIdj" ,;ska NdIdj" b;sydih yd wd¾Ól úoHdj hs' fõ,aia l=ur
úoHd,fha fiajfhka miq Tyq fld<U wdkkao úoHd,fha wdpd¾h uKav,hg tla úh'
fõ,aia l=ur úoHd,fha § Tyqf.a YsIHhka jQ ms,sma .=Kj¾Ok yd frdnÜ .=Kj¾Ok
fuys § o Tyqf.a YsIHhka w;r jQy' ta yereKq fldg wdpd¾h weka' weï' fmf¾rd o
fï jljdkqfõ wdkkao úoHd,fha YsIHfhl=j isáfha h'
.=re jD;a;sh fjkqfjka cdhd uy;df.ka jQ fiajh o buy;a meiiqug ,la jQjls'
jHjia:dodhl iNdj" rdcH uka;%K iNdj yd ksfhdað; uka;%S uKav,h jeks
wdh;khkays § o tajdhska msg; § o t;=ud .=rejrekaf.a whs;Ska fjkqfjka igka
flf<a h' iuia; ,xld .=re ix.ufha iNdm;s jYfhka talÉPkaofhka m;a jQ
t;=ud Y%S ,xldfõ m%:u .=re iuq¿fõ § tys iNdm;sjrhd jYfhka o f;aÍ m;a úh'
.=re jD;a;sh ms<sn| b;d iq¿ foh o Tyqf.a ie,ls,a,g fhduq úh'
furg uqia,sï ck;djf.a wOHdmk ;;a;ajh kxjd ,Sug Tyq úiska bgq lrk ,o fiajh
uqia,sï ck;djf.a buy;a f.!rjhg md;%j mj;S' .=re jD;a;shg we;=<;a jQ wjêfha
isg u Tyq uqia,sï ckhdf.a wOHdmk ;;a;ajh kxjd,Sfï wjYH;dj wjfndaO lr
.;af;a h' ta woyia yqfola ;u is;ays ;nd f.k isákq fjkqjg foaYk yd ,sms
f,aLk u`.ska fiiq uqia,sï ck;dj w;rg tu woyia jHdma; lsÍug Tyq lghq;=
flf<a h' ;udf.a yd ldisï biaudhs,a uy;df.a iu ixialdrl;ajfhka m< lrk
,o zisf,daka uqia,sï ßùõZ kï i`.rdj fï i|yd wúhla lr .ekSug cdhd uy;d
iu;a úh' 1914 § tu i`.rdjg Tyq ,shQ ,smshl o fuu woyia meyeÈ,sj olajd
;sì‚' zwOHdmkh yd cd;sl ÈhqKqjZ uefhka ,xld uqia,sï ix.uh bÈßfha meje;ajQ
foaYkhl o fï iïnkaOfhka úfYAIfhka i|yka ù we;' Tyq tys fufia i|yka
lf<a h(
—wms ^uqia,sï cd;slfhda& l=ula lr we;af;uq o@ Tjqyq ^fiiq ck fldgiaj, wh&
iudcfha úúO wxYj, úYsIag .Kfha mqoa.,hka ìys fldg we;a;dy' Tjqyq olaI
kS;sfõ§ka" uka;%K iNslhka yd fjk;a wxYj, úYsIag mqoa.,hka o ìys fldg
we;a;dy' rcfha Wiia ks,OdÍyq lsisjl=;a wmg isá;a o@ Wiia jD;a;Skays fhfok
úYsIag mqoa.,fhda lsisjl=;a wmg issá;a o@ olaI kd.ßl uka;%Sjrfhl=
fyda jHjia:dodhl uka;%Sjrfhl= ìys lsÍug wmg yels ù ;sfí o@ fjfklla
;nd wfma u mdi,a yd úoHd, w;f<diaila j;a wmg ;sfí o@ wms wfma
orejkaf.ka fndfyda fokl= uqia,sï fkd jk mdi,aj,g hjd we;af;uq o@
wvmK jQ wdldrfhka l%shd;aul jk m%d:ñl mdGYd,d folla fyda ;=kla kï wm
i;= jk nj we;a;ls' tfy;a wmg tl u úoHd,hla j;a we;e hs wjxlj m%ldY
l< yels o@ ms<s;=r meyeÈ,s f,i u ke;ehs lSu h' id¾:l jHdmdßlhka yd
bvï ysñ jeú,slrejka úYd, msßilska hq;a ck fldÜGdihlg fujekakla
ms<s.ekSug isÿ ùu wjudkhg lreKla fkd jkafka o@ ;j ÿrg;a fufia isàu
wmg ;rï fkd jkafka h' wms jyd u fuh fjkia l< hq;= fjuq'˜
98 99
à' î' cdhd uy;d uqia,sï ckhdf.a wOHdmkh úIhfhys lrk ,o fiajh
wurŒh;ajhg m;a lrjk Ôjudk iaudrlh urodfka iysrd úoHd,h hs' b;d ÿ¾j,
;;a;ajhl mej;s iysrdj Èjhsfka m%:u fmf<a úoHd,hla njg m;a lsÍfï f.!rjh
Tyqg ysñ fjhs' Tyq tys úÿy,am;s yeáhg m;a jQfha 1921 § h'
tjlg kS;s{ úNd.h wjika lsÍug iQodkï fjñka isá Tyq kS;s{ jD;a;sh Tiafia
iajlSh fm!oa.,sl hym; myiqfjka <`.d lr .; yelsj ;snQ udj; fjkqjg
iysrd úoHd,h kj Ôjkhg m;a lsÍfï wjodkï iy.; wNsfhda.d;aul ld¾hh
tä;rj Ndr .;af;a h' Tyq úÿy,am;s jk úg tu úoHd,fha wdpd¾h uKav,h
yh fofkls¦ isiqyq mkia kjhls¦ .Dy NdKav hehs lsj yels lsisjla fkd ;snqKq
;rï h' f.dvke.s,a, m%d:ñl mdGYd,djlg jqj o hka;ï msßuefik ;rï h'
tu f.dvke.s,a,g hdr úiailg ;sylg muK wE;ska jQfha md;d,fha fidrekaf.a
;smafmd< f,i uyckhd úiska i,lk ,o jk <eyenls' tfy;a fï lsisjlska
wffO¾hhg m;a fkd jQ cdhd uy;d wêIaGdk mQ¾jlj jev wdrïN flf<a h'
Tyqf.a lemùu wmf;a fkd .sh w;r b;d flá l,lska u úoHd,fha udkj yd
fN!;sl iïm;a ixj¾Okh lr .ekSug Tyqg yelshdj ,eì‚'
fojk f,dal hqoaOh wjêfha § w.kqjr úoHd,j, lghq;= iSud úh' uyckhdg
buy;a ÿIalr;djkag uqyqK §ug isÿ jQ w;r" fndfyda fokd mÈxÑh i`oyd wE;
m<d;aj,g .shy' iysrd úoHd,h ;djld,slj jid ouk ,o w;r tys f.dvke.s,s
yuqodfõ m%fhdackhg .eks‚' fï wjia:dfõ ÿr olakd kqj‚ka hqla; j lghq;=
l< cdhd uy;d Wod ù we;s whym;a ;;a;ajh uqia,sï YsIHhkaf.a wkd.; hym;g
fya;= jkakla njg m;a lsÍug W;aiql úh' Tyq tfia lf<a fld<ôka neyer .sh
uqia,sï YsIHhka i|yd ta ta m<d;aj, mdGYd,d újD; lsÍfuks' ta wkqj .ïfmd<"
w¨;a.u" ud;f,a iy mq;a;,u k.rj, iysrd úoHd,fha YdLd ìys úh' fldf;la
ÿIalr;d meñ‚h o ta úoHd, ta ta m<d;aj, uqia,sï YsIHhka i|yd mj;ajdf.k hkq
,nk wOHdmk wdh;k jYfhka jefvkakg úh' 1947 § tu úoHd,j,g iajdëkj
l%shd lsÍfï n,h o mjrk ,È'
à' î' cdhd uy;d uqia,sï ck;djf.a iudÔh yd foaYmd,ksl lghq;=j,
fufyhqïlrejl= yd ud¾f.damfoaYlhl= f,i jeo.;a fiajhla bgq flf<a h' fuu
ishjfia fojk yd f;jk oYlj, § uqia,sï ck;dj iudÔh jYfhka wfkl=;a
ck fldÜGdihkag jvd miq miska isáhy' úfYaIfhka Tjqkg m%udKj;a nqoaêu;a
kdhl;ajhla ;snqfKa ke;' 1924 § cdhd uy;d jHjia:dodhl iNdjg m;a jQfha
fun÷ wjêhl § h' W.;l= yd wOHdmk{hl= jQ cdhd uy;d lemS fmfkk
uqia,sï ck kdhlhd njg blaukska m;a úh' uqia,sï cd;sl rcfha fiajlhkag
cqïud ksjdvq ,nd §fï wjYH;dj ms<sn|j lreKq olajñka 1925 ckjdß 19 jk
Èk uka;%K iNdfõ § Tyq l;djla o flf<a h' rdcH uka;%K iNdjg kï lrk
,o uka;%Sjrhl= f,i m;a jQ Tyq 1936 isg 1947 olajd úYd, fiajhla lf<a h'
1947 § we;s jQ uyd .xj;=rlska .ïfmd< my;a ìï m%foaYj, Ôj;a jQ uqia,sï mjq,a
ish .Kklf.a f.j,a fodrj,a úkdY ù wkd: jQ wjia:dfõ cdhd uy;d ysia j;a;la
rchg w;am;a lrf.k f.j,a wysñ jQ ish¨ u whg ksjdi bÈ lr foñka udßhdj;a;
100 101
ksjdi fhdackd l%uh wdrïN flf<a h' t;=ud lïlre yd iudc fiajd weu;s jYfhka
/lshd úrys; whg iykhla ie,iSfï wruq‚ka zúrlaId iyk fiajhZ kï jHdmD;sh
we;s flf<a h' fuh úreoaO u; ork foaYmd,lhkaf.a mjd meiiqug ,la úh'
mdlsia:dkh iu`. ;dkdm;s iïnkaO;d we;s ùu;a iu`. tys m%:u ,xld uyd
flduidßia jYfhka 1950 § m;a lrkq ,eîu à' î' cdhd uy;dg lrk ,o f.!rjhla fia
ie,lsh yels h' mdlsia:dkfha mxcdí úYajúoHd,h úiska 1952 § t;=udg idys;HiQÍ
f.!rj Wmdêh msßkeófuka meyeÈ,s jkafka nqoaêu;a iïNdjkSh rdcH ;dka;%slhl=
f,i Tyqg ;snQ ms<s.ekSu hs'
ulalu Y=oaO k.r jkaokdjg hk Y%S ,dxlsl bia,dï ne;su;=ka Wfoid ,e.==ï
ksjdihla msysgqùu i|yd fi!È wrdìfha rcqf.ka wjir .ekSug tu rg n,d .sh
ksfhdað; msßig kdhl;ajh §u t;=udf.ka isÿ jQ wjidk fmdÿ ld¾hh úh' tu
¥; .uk id¾:l úh' ulalu Y=oaO k.rh jkaokd fldg u§kd k.rhg hñka
isáh § frda.d;=rj rcfha frday,lg we;=<;a lrkq ,enQ t;=ud 1960 uehs 31 jk Èk
fuf,dj yer .sfha h'
wjfndaOh
1' my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
¸' à' î' cdhd uy;df.a ck;d fiajh lemS fmfkkafka l=uk lafIa;%hla
iïnkaOfhka o@
¸¸' miq lf,l foaYmd,k lafIa;%fha lemS fmfkk fiajhla l< kdhlhkag
Tyq .=rejrfhla jQfha h' tu kdhlhka kï lrkak'
¸¸¸' ,dxflah wOHdmkhg Tyqf.ka isÿ jQ fiajh ljrdldr o@
¸¹' kS;s{jrhl= ùfï wjia:dj Tyq úiska w;a yßkq ,enqfõ l=uk mrud¾:hla
ksid o@
¹' t;=udg idys;HiQÍ Wmdêh msßkeuqfKa l=uk wdh;khlska o@
,sÅ; wNHdi
1' mdvfï tk my; i|yka ;oaê; moj, m%lD;s yd m%;Hh fjka lrkak' tla tla
jpkh fhdod w¾:j;a jdlHh ne.ska ,shkak'
¸' §ma;su;a ¹' fm!oa.,sl
¸¸' kd.ßl ¹¸¸' foaYmd,ksl
¸¸¸' olaI;d ¹¸¸¸' m%d:ñl
¸¹' nqoaêu;a
100 101
2' mdvfuka Wmqgd .kakd ,o my; i|yka moj, Wmi¾. fjka fldg ,shkak' ta
tla tla jpkh fhdod w¾:j;a jdlHh ne.ska ;kkak'
¸' úrlaId ¹' wjxl
¸¸' whym;a ¹¸¸' ixj¾Okh
¸¸¸' m%fhdack ¹¸¸¸' wjfndaO
3' my; i|yka wjia:djkaf.ka tlla f;dard f.k rdcldß ,smshla fyda jHdmdßl
,smshla fyda ,shkak'
¸' rkafmdl=K.u úoHd,fha l,d ix.ufha f,alï Tn hehs is;d l,d Wf,<
i|yd Yío úldYk hka;% yd fõÈld wdf,dal myiqlï b,a,ñka m%foaYfha tn÷
myiqlï imhk jHdmdßl wdh;khlg hjk ,smsh ,shkak'
¸¸' <`. tk w'fmd'i' ^id'fm<& úNd.hg fmkS isàu i|yd úoHd,fha wfkl=;a
isiqkag m%fõY m;% ,eî we;;a Tfí m%fõY m;%h fï jk f;la ,eî ke;' ta nj
oekqï foñka úNd. m%fõY m;%h yels blaukska ,nd §ug lghq;= lrk fuka
b,a,ñka úNd. flduidßia ckrd,a;=udg ,smshla ,shkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' mka;sh lKavdhï y;rlg fn§ à' î' cdhd uy;df.a Ôjk pß;hg wod<
lreKq my; i|yka ud;Dld Tiafia fm<.iajkak'
¸' wOHdmkh yd úfYaI l=i,;d
¸¸' jD;a;Sh Ôú;h
¸¸¸' .=rejreka Wfoid l< fufyh
¸¹' foaYmd,k lafIa;%hg oelajQ odhl;ajh
102 PB
m%dfhda.sl Ôú;fha úúO wjia:djkays § rdcldß ,sms yd jHdmdßl ,sms ,sùug wmg
isÿ fõ'
rdcldß ,sms ,sùu m%dfhda.sl f,aLk w;r jeo.;a f,aLk lghq;a;ls' rcfha wud;HdxY"
fomd¾;fïka;= iy fjk;a rdcH wdh;k iu. fuka u fm!oa.,sl wdh;k iu. o
rdcldß lghq;= lsÍfï § fujeks ,sms ,sùug isÿ fjhs' rdcldß$jHdmdßl ,smshl
we;=<;a úh hq;= m%Odk wx. lsysmhls'
rdcldß yd jHdmdßl ,sms ,sùfï kj;u wdlD;sh
rdcldß ,sms yd jHdmdßl ,sms
;k;=r
hjkakdf.a ,smskh
Èkh
,nkakdf.a ,smskh
wduka;%Kh
ud;Dldj
^ud;Dldjg wod< úia;rh&
m<uq fþoh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
fojk fþoh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
f;jk fþoh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
hjkakdf.a w;aik
ku
ia;=;sh
PB 103
Todjdrd iy w;ñ w;r l=vd ÿïßh ud¾.fha jev mgka .kakd úg ¾fhdafyhsf.a jhi
wjqreÿ wgls' ¾fhdafyhs yeu Èfkl u lïlrejka jev lrkq ne,Sug k.rdka;hg
.sfha h' f;dfrdlafldaj,ska l=Kq li< wÈkjdg jeä jefvla tys fkd ù h' Tyq tys
.sfha ta ld¾hh keröug wdYd l< fyhsks'
f;dfrdlafldafõ msámi li< f.dvla wi, lïlrefjda fofofkla isgf.k isá;s'
f;dfrdlafldaj lkaol isg my<g tk neúka th fõ.fhka niS' tys nlalsh"
fõ.h ksid fjjq,hs' lïlrejkaf.a lnd fl<jr mg mg .d iq<Õg jefohs'
tys ;=kS .rdÈ .eàï ksid keó hhs' ta foi mÍlaIdfjka n,d isák ¾fhdafyhsg
;udg;a lïlrejl= jkakg we;akï hs isf;a' úfgl fya tla jrla j;a lïlrejka
iu. f;dfrdlafldafõ hkakg ,efíjd hs m;hs' f;dfrdlafldaj k.rh wi,g
meñfK;a u fmdf<dj ;eks;,d ksid fõ.h wvq ù bfí u kj;S' túg lïlrefjda
läir f,i bka bj;g mek li< y,;s¦ bka miq th lkao by<g ;,a¨ lsÍug
mgka .ks;s' f;dfrdlafldafõ ke. hEug fkd yels jQj;a ;,a¨ lsÍug j;a bv
,efí hehs ¾fhdafyhs n,dfmdfrd;a;= jQfha fujeks wjia:djl § h'
¾fhdafyhs fmnrjdß udifha uq,a yßfha tla ikaOHdjl k.rdka;fhys f;dfrdlaflda
kj;d ;snqKq ;ekg .sfha h' Tyq ;udg wjqreoaolska nd, ;u ifydaorhd o
ifydaorhdf.a jhfia u isá wi,ajeis <uhl= o legqj .sfha h' nlalsj, uv leá
.eiS ;snqKq f;dfrdlaflda lSmhla fma<shg kj;d ;sfnkq olakg ,eìK' fya jgmsg
ne,S h' lïlrejkaf.ka lsisfjla tys fkd ù h' Tjqyq ;sfokd fo.sähdfjka
wka;sug kj;d ;snqKq f;dfrdlafldaj ;,a¨ lsÍug mgka .;ay' ;,a¨fjka frdao
14 f;dfrdlafldaj
¾hqfkdiqfl wl=;.djd - hkq f,dal m%lg cmka
flál;dlrefjls' fgdalsfhda w.kqjr lsfhdanIs
Èia;s%lalfha Wmka Tyqf.a m<uq jk flál;dj
zrfIdafudkaZ h' iajlSh m%:u flál;dfjka u
f,da m;< jQ Tyq f,dal flál;d b;sydifha
fkdueflk kula i,l=Kq l< f,aLlfhls'
chka; úu,fiakhka úiska mßj¾;s;
yoj; md¿hs kï flál;d tl;=fjys
tk zf;dfrdlafldajZ wl=;.djdf.a úYsIag
ks¾udKhls'
104 105
lrlefjkakg úh' frdaoj,ska ksl=;a jQ Yíoh uq,ska ¾fhdafyhs ;e;s .ekajQ kuq;a ta
Yíoh fojkq j weiqKq úg Tyqf.a ìh my j .sfha h' w;afmdä yfha n,fhka th
f¾,a mS,s Èf.a by<g fyñka ;,a¨ ù .sfha h'
f;dfrdlafldaj hdr úiaila muK ;,a¨ ù .sh miq Tjqka fl;rï uykais .;a; o
lkao ksid bka Tíng r:h fi,úh fkd yels úh' we;eï úfgl r:h wdmiq ;,a¨
jQfha Tjqka ;sfokd iu. h' ;u mrud¾:h bgq lr .ekSu i|yd meñ‚ ÿr m%udKh
fyd|g u iEfya hehs is;+ ¾fhdafyhs —jfr,a,d" f.dvfjh,a,d˜ hs nd, <uhska
fofokdg ika lf<a h'
Tjqyq ;sfokd f;dfrdlafldafõ t,a,S .;ay' th fyñka fyñka wefokakg jk'
l%ufhka fõ.h jeä úh' wka;sfï § f;dfrdlafldaj mS,s u; b.sf<kakg mgka
.;af;a h' bÈß mi o¾Ykh ¾fhdafyhsf.a weia bÈßfhys È. yeÍ YS>%fhka fomig
weÈ‚' ikaOHd udre;h Tyqf.a folïuq,ays .eà .sfha h' fjjq,k f;dfrdlafldaj
Tyqf.a fomd hg keà h' ¾fhdafyhsf.a i;=g W;=rd hk ;rï úh'
ñks;a;= lSmhla we;=<; § f;dfrdlafldafõ .uka fõ.h l%ufhka wvq ù kej;=fKa h'
“jfr,a,d" wdfh;a ;,a¨ lruq'” ¾fhdafyhs nd, <uhs fofokd iu. kej;;a f;dfrdlafldaj ;,a¨ lsÍug iQodkï
úh' frdao hka;ï fi,jqKd mu‚' Tjqka msgq miska wä Yíohla weis‚' blaì;sj
uy;a y`vla /õ ÿkafka h'
“WU,d T;k fudl o@ ljqo WU,dg Th f;dfrdlaflda w,a,kak lsjqfõ@” jevg
w¢k ln,a celÜgqjl=;a h,a mekmq msÿre f;dmamshl=;a we|.;a Wi lïlrefjla
Tjqka wi,ska isg .;af;a h' zfï wuq;a;d ljqoeZhs y÷kd .kakd úg Tjqka isáfha hdr
úiailg;a jvd wE; h' túg Tjqyq ÿjkakg jQy' ¾fhdafyhs wdmiq f.or ÿjk úg
jevfmd< wi, f;dfrdlaflda rdYshla olakg ,enqK o Tyqg kej;;a tajd me§ug
fkd is;s‚' iq<Õg fjjq,ñka ;snqK msÿre f;dmamsh" Tyq rjd neÆ yeá" ¾fhdafyhsg
ks;r u isyshg ke.=fKa h' tfy;a ld,hdf.a wejEfuka ta yeÕSu o w;=reoykaj
.sfha h'
oi Èklg muK miq tla iekaoEjl ¾fhdafyhs" jev lrk fmfofiys ;ud iómhg
tk f;dfrdlaflda krUñka isáfha h' tla f;dfrdlafldafjl b;d Wi li< f.dvla
úh' fojeks f;dfrdlafldafõ is,anr l|ka mgjd ;snqfKa h' ;reKfhda fofofkla
fï úfYaI f;dfrdlafldaj ;,a¨ lrñka isáhy' Tjqka ÿgq iefKlska u zTjqka yd
ñ;% ùug ,enqfKd;aZ hs ¾fhdafyhsg is;s‚' zTjqka ug lE.ik tlla keyeZ hs fya
is;S h¦ tfia is;d Tjqka foig Èjqfõ h'
“hd¿jd" ud;a ;,a¨ lrkak Wojq fjkak o@” “fyd|hs" fyd|hs" tkjd'”¾fhdafyhs n,dfmdfrd;a;= jQ mßÈ" Tjqkaf.ka tflla - bß jegqK lñihla we| isá
ñksid - ysi kud f.k f;dfrdlafldaj ;,a¨ lrk .uka úkS; f,i ms<s;=re
104 105
ÿkafka h' ¾fhdafyhs ñksiqka fofokd w;rg ù mq¿jka ;rï Yla;sh fhdod
f;dfrdlafldaj ;,a¨ lsÍug mgka .;af;a h'
“WUg yqÕla yhsh ;sfhkjd fka" <ufhda” lk woaor is./Ügqjla r|jd f.k isá
wfkla ñksid o ¾fhdafyhsg m%Yxid lf<a h'
jeä ld,hla .; fkd ù u m,a,u <Õd úh' z;j;a ;,a¨ lrkak Wjukd keyeZhs
ljr fudfyd;l Tjqka lshdú foda hs ¾fhdafyhs fkd ikaiqkalñka miq úh' tfy;a
lïlrefjda fofokd fmrg jvd ;rula YÍrh Rcqj ;nd f.k jpkhl=ÿ fkd lshd
È.g u ;,a¨ lr f.k .shy' ¾fhdafyhsg ;u woyi ;j ÿrg;a iÕjd f.k isáh
fkd yels úh' fya nfhka nfhka —;j ;,a¨ lrkak oe@˜ hs weiqfõ h'
“fyd|hs" fyd|hs” Tjqyq fofokd u ms<s;=re ÿkay'
Tjqka b;d úkS; hehs ¾fhdafyhs is;=fõ h' hdr mkaishhla yhishhla muK blaujQ
úg kej;;a lkao <Õd úh' ud¾.h fomi u cukdrx j;= olakg úh' b§ rka
jka jQ cukdrx f.ä u; ysre /ia jeà ;sì‚'
Tjqyq cukdrx j;= w;ßka l÷ uqÿkg f;dfrdlafldaj ;,a¨ l<y' t;eka isg jQfha
;o neiauls' bß lñih ye| isá ñksid “jfrka" jfrka" mekmka”hs y`v kÕd
lSfha h' ¾fhdafyhs weis,a,lska u r:hg mekafka h' Tjqka ish¨ fokd u r:hg
keÕ=Kq miq f;dfrdlafldaj mS,s Èf.a fõ.fhka my<g niskakg úh' cukdrx iqj|
Tjqkag wd>%dKh úh' ¾fhdafyhsf.a lndh mjfkys f,< ÿkafka h'
‘;,a¨ lrkjdg jvd ke.s,d hk tl yß fIdala' wdmiq tk fldg;a ljqre yß ;,a¨
lrkjd kï yqÕla ;eka keÕS,d hkak mq¿jka'’ fujeks fkdfhla woyia Tyqf.a
is; ;=<g jeÿfKa h'
f;dfrdlafldaj fomi jQ WK m÷re fj; <x fj;a u l%ufhka tys fõ.h wvq
jkakg úh' ;sfokd kej;;a th ;,a¨ lsÍug mgka .;ay' WK m÷re jk <eyenlg
mßj¾;kh úh' uÕ È.g u jeà ;snqK úh<s fld<j,ska mS,s iïmQ¾Kfhka u jeiS
;snqfKa h' Tjqka l÷ uqÿkg meñ‚ úg l÷ .eg w;ßka uqyqo Èia úh' fndfyda ÿr
f.dia we;s nj ¾fhdafyhsg jegyqfKa tfõf,ys h'
;sfokd kej; o f;dfrdlafldajg keÕ .;ay' th uqyqog jï miska jk <eyefí
w;= m;r háka Èfjkakg úh' flfia jqj o ¾fhdafyhsg fmr § fuka f;dfrdlaflda
me§fï úfkdaoh fujr fkd ,eì‚' Tyqg th wdmiq yrjd .ekSug ;rï is;a úh'
tfy;a tys .uk wjika jk ;=re wdmiq fkd yefrk nj fya úYajdi lf<a h'
f;dfrdlafldaj kej;=fKa h' Tjqka isáfha msÿre fifj‚ l< f;a meka y,lg
uqyqK ,d f.k h' th wi, u mia lKaä lvd jegqKq lkaola úh' f;a meka y,
;=<g msúis lïlrejka ì,s|l= msfgys t,a,d .;a .eyekshlf.ka f;a b,a,d f.k
ksjdvq mdvqj tys ri n,kq olakg ,eì‚'
¾fhdafyhs fkd ikaiqka .;shlska f;dfrdlafldaj jgd ilauka lf<a h' f;dfrdlaflda
peisfha uqÿfkys fomi ,S mqjrej, ;ejreKq uv ;Ügq fõ<S leá .eiS ;snqfKa h'
106 107
ñks;a;= lSmhlg miq lfka is./Ügqjla .id f.k isá ñksid f;a lvfha isg wjq;a
lvodishl T;k ,o iQlsß j.hla Tyqg ÿkafka h' ¾fhdafyhs lsisÿ yeÕSula ke;sj
wdjdg .shdg fuka zia;=;shsZ lSfõ h' tfy;a ;ud fld;rï oro`vq ù oehs miqj Tyqg
jegyqfKa h' tys jro yß.iaikakg fuka fya iQlsß álla lgg ùis lr .;af;a h'
nQñf;,a .|la Tyqg oekqfKa ksielfhka u ta lvodish ksid úh hq;= h'
;sfokd u f;dfrdlafldaj h<s;a ;,a¨ lrkakg jQy' ¾fhdafyhsf.a w;a f;dfrdlafldaj
u; ;snqKq kuq;a is; fhduq ù ;snqfKa fjk;a foaj,a flfryss h'
Tjqyq wfkla md¾Yajfhys l÷ mduq,g <Õd jQy' t;ek o uq,ska lS f;a meka y,
jeks lvhla ;snqfKa h' lïlrejka th ;=<g .sh miq ¾fhdafyhs f;dfrdlafldafjys
jdäf.k ‘wdmiq f.or hkafka flfia oe’hs is;kakg úh' ñÈ je,a u; jegqKq nisk
ysref.a wdf,dalh l%ufhka wvq jkakg úh'
‘oeka fyd|g u yjia fj,d’ fï woyi my< jQ úg Tyq fkdbjis,su;a úh' fya
;u lrorj,ska is; fjk w;lg fhduq lsÍug uykais .;af;a h' f;dfrdlafldafõ
frdaoj,g mhska .eiqfõ h' ;udg neß nj oek oek u uq¿ flaka;sh u fhdod th
;kshu ;,a¨ lsÍug ieriqfKa h'
lïlrefjda wdmiq meñK “<ufhda blaukg f.or ÿjmka' wms wo ? fuys k;r
fjkjd”hs lSy' “WU ;j;a f.or hkak mrlal= jqfKd;a wïu,d ;d;a;,d l,n,
fjkjd'” ¾fhdafyhs fudfyd;la mqÿuhg m;aj n,d isáfha h' ta jk úg we¢ß jeà wjidk h'
.sh wjqreoafoa Tyq bjduqrd olajd meñ‚fha h' wo meñ‚ ÿr Bg jvd i;r .=Khlska
muK jeä h' Tyqg fï ÿr m%udKh ;kshu mhska hEug isÿ jkafka h' fï yeu
lreKla u Tyqf.a is; úksúo .sfha h' ¾fhdafyhsf.a weiaj, l÷¿ msrefKa h' ye`ãfuka
m,la ke;s nj;a fuh Bg wjia:dj fkd jk nj;a Tyqg l,amkd jQfha h' Tyq ;reK
lïlrejka fofokdg hï;ï wdpdr fldg f¾,a mS,s Èf.a ÿjkakg mgka .;af;a h'
úfgl Tyq f¾,a mS,s u; Èjqfõ f;daka;= jQjdla fuks' iQlsß uq, bÍ úisfrk nj
Tyqg oekqfKa h' fya b;sß ál o bj;g ùis lf<a h' mdjyka hqj< o .e, ù ùis
jkakg bv yeßfha h' fïia muKla we;sj ÿjk Tyqf.a fom;=,aj, fndr¨ wekS
;rul fõokd we;s jqj o fomdj,g b;d ieye,a¨ njla oekqfKa h' fya l÷ uqÿkg
Èjqfõ h' jï miska uqyqo Èia úh' l÷¿ Odrd folïuq,a Èf.a je.sfr;a u ysi fomig
.eiaiS h' fya ks¾NS; ùug uykais .;af;a h' tfy;a Tyqf.ka bfí u iqiqï msg úh'
Tyq WK jkh ueÈka fõ.fhka ÿjk úg nei hk ysref.a /ia ÿ¾j¾K fjñka
;sfnkq l÷ u;ska o¾Ykh jQfha h' ¾fhdafyhsf.a is; oeka fyd|g u wjq,a ù
f.dia h' iuyr úg tfia jQfha .uka ud¾.h fjkia jQ ksid úh hq;= h' o¾Yk
m:fha fjkia ùu Tyqf.a is; fkdikaiqka njg m;a lf<a h' Tyqf.a we÷ï vyÈfhka
f;;aj ;sì‚' Tyq we| isá lndh ta wjia:dfjys uy;a lrorhla jQfhka ta .,jd
fõ.fhka úis flf<a h' n,dfmdfrd;a;= iqka jQ fya È.g u ÿjkakg jkafka h'
cukdrï j;a;g <x jk úg fyd|g u we¢ß jeà ;sìK' we;eï úg ,siaiñka we;eï
úg .,auq,aj, yefmñka ÿjk w;r “uf.a mK fkdkeiS b;sß jqfKd;a we;s˜ hs
106 107
¾fhdafyhs ;udg lshd .;af;a h'
k.rdka;fhys jevfmd< w÷f¾ u ¾fhdafyhsg Èia jQfha h' túg Tyqg lE.eiSug
is;a úh' tfy;a fya È.g u Èjqfõ h'
k.rhg msúis úg myka oe,afjñka ;sì‚' j;=r wÈk .eyekq o f.dúfmdf<a isg
jev ksu fldg ;u ksfjiaj,g hk ñksiaiq o ¾fhdafyhs y;s ou oud ÿjkq ÿgy'
“fudl o ldrfKa@”hs Tjqyq weiQy' Tyq lsisjla fkd lshd nvq .nvdj o ndn¾ idmamqj o
wdf,dalfhka nn<k ;j;a fkdfhla f.j,a o miq lf<a h'
f.or biairy fodr <Õg meñ‚ úg ¾fhdafyhsg ye`ãu j<lajd .; fkd yels úh'
Tyq y`vkq weiQ uj;a mshd;a Tyq fj; ÿj wdy' uj Tyq <x lr f.k hï lsisjla
lSjd h' tfy;a ¾fhdafyhs w;mh ùis lrñka" bls ì¢ñka È.g u y`vkakg úh' Tyq
fnßyka fokq wid wy, my< .eyekq lSm fofkla l¿jf¾ u t;ekg frdla jQy'
Tyqf.a foudmshka fuka Tjqyq o ye`ãug ldrKh l=ula oehs úuiQy' Tjqka l=ula
weiqj;a Tyq ta .Kklg fkd .;af;a h' Tyq È.g u we`vqfõ h'
ta id úYd, ÿrl;rl isg ÿj toa§ oekqKq ;kslu fldf;la ye`vqj o is;ska neyer
fkd hk nj miq j ¾fhdafyhsg jegyqfKa h'
108 109
wjfndaOh
1' f;dfrdlafldafjka li< wÈk lïlrejka ÿgq ¾fhdafyhsf.a me;=u jQfha l=ula o@
2' ¾fhdafyhs fkd bjis,af,ka n,d isáfha fln÷ wruqKla bgq lr .ekSfï
wNs,dIfhka o@
3' f;dfrdlafldaj ;,a¨ lrñka isá ;reKhka fofokd iu. ñ;% úh hq;= he hs
¾fhdafyhs is;=fõ l=ula ksid o@
4' ;reKhka fofokd b;d úkS; hehs ¾fhdafyhs is;=fõ l=uk fya;= ksid úh
yels o@
5' ¾fhdafyhs ;reKhka iu. fndfyda ÿrla meñK we;s nj yeÕfjk fldgi
flál;dfjka Wmqgd ,shkak'
6' l%ufhka ¾fhdafyhsf.a isf;ys jQ i;=g myj hkakg n,mE fya;= f,i Tn
olskafka fudkjd o@
,sÅ; wNHdi
1' zñÈ je,a u; jegqKq nisk ysref.a wdf,dalh l%ufhka wvq jkakg úhZ hk
mßir j¾Kkdfjka ¾fhdafyhsf.a is; úksúo oelsh yels h' fï ms<sn|j Tfí
woyi ,shkak'
2' fuu ks¾udKh Tiafia l;=jrhd <ud uki úksúo oelSug iu;aj ;sfí' by;
m%ldYh úuikak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' wl=;.dj ¾hqfkdiqfl yd chka; úu,fiak fom<f.a idys;H fiajh ms<sn|
f;dr;=re ix.%y lrkak'
108 109
my; oelafjkafka úisjk ishjfia c¾uksfha úiQ iqm%isoaO kdgHlrejl= jk
n¾fgda,aÜ ífrIaÜ úiska rÑ; o fldflaishka fpdala i¾l,a kï kdgHfha
mßj¾;khla f,i fykaß chfiak úiska ksIamdokh lrk ,o yqKqjgfha
l;dj kï kdgHfha wjidk wxlh hs' úis jk ishjfia f,dal kdgH lafIa;%fha
fYa%IaG;uhd ífrIaÜ nj fndfyda úpdrlhkaf.a ms<s.ekSu hs'
kdgH msgm;a rpkh ms<sn| wjfndaOhla Tng ,nd §u fuys wruqK hs' ta i|yd
m%:ufhka fuys oelafjk kdgH fldgi lshjd n,kak'
yqKq jgfha l;dj2 jk wxlh
fmdf;a .=re ( wikq uek oeka whqre úi÷j
úNd.h kvq <orejd .ek
ljqo hk j. kshu uE‚h
Wmldrfhka yqKq j<,af,a
^kQld kqjr úksYaph Yd,dj' miqmiska fyajdhka úiska <ore uhsl,a fõÈldj yryd
f.k hkq ,nhs' orejd fkdfmkS hk ;=re fy,s wfudard .;a fyajdfhda fodrgqj
wi, .DDId kj;d f.k isá;s' fmr ud,s.fha wrlaleñ ia;%sh o .DDId iu. fjhs'
wE;ska fkdfhla Yío' wyi r;a meye f.k we;&
.DDId ( ^f.k hkq ,nk orejd foi weis msh fkd fy<d
n,d isg& oeka ysg u ks¾NS; hs uf.a ore meáhd' oeka
mq¿jka ;kshu w;mh fidao .kav;aæ
wrlaleñ ia;%sh ( WU jdikdjka;sæ fuhd kshu kvqldrfhla fkfuhs'
flfy,au,laj;a fkdokak fínoafola" wivla lsh,d'
uyd m,a fydre ysgka fuhdf.ka fíß,d .syska
;sfhkj' i,a,sldrfhd WK;a w; mqrd m.d fkdfok
yskao o fldfyo idlals mg,jd f.k ÿmam;a wEfhd
fndfyda u f,fyisfhka fír, hjdmq fj,dj,a
;sfhkj'
.DDId ( wo kï ug yeu msysgla u ´kE fõú'
wrlaleñ ia;%sh ( ug f;afrkafk kE WU fudkjg fï .ek fï yeá
jo fjkj o lsh," WfU orefjl=;a fkfuhs fldgæ
Bg;a ymka fï jf. ldf,læ
.DDId ( uuhs yeÿfjæ tA yskao uf.hs orejæ
kdgH msgm;a rpkh
110 111
wrlaleñ ia;%sh ( WU l,amkd lf<a keoao äx.la fï .Eks wdmyq
wdfjd;a fudkj fõú o lsh,@
.DDId ( uq,ska uu ys;=fj wdmyq wdfjd;a orej wdmyq fokjd
lsh,' Bg miafi ux ys;=j wdmyq tk tlla kE lsh,'
wrlaleñ ia;%sh ( WU uyd fudav fl,af,la' tA;a lula kE' WfU ys;
fyd| yskao uu ´kE tfylg Èjqrkakï' ^ihsuka
iIdjd wE; tkq oel& tA;a WU ihsukag lf<a nrm;<
je/oaola' uu l;d l<d thd tlal' thdg f;afrkafk
kE fï mg,eú,a,'
.DDId ( ^Tyq tkq oel& thdg f;afrkafk ke;akï ug oeka
fj,d kE ´j lshd ȧ bkak'
wrlaleñ ia;%sh ( orej Wfò fkfuhs lsh, thdg f;afrkjd' tA;a WU
lido ne| f.k bkak ksid uefrk ;=re wdfh thdg
WUj ,nd .kak nE lshk tl f;afrkafk kE thdgæ
^.DDId" ihsuka tkq oel Tyq yd iskdfihs'&
ihsuka ( ^wi,g ú;a nl=iq f,i& uu fï we;a;sg lshka wdfj
orej uf.a h lsh, uu Èjqrkak iQodkï njhs'
.DDId ( msx whs;s fjhs ihsukaæ
ihsuka ( tA tlal u uu lshkak wdfj" tA ksid uu lsis fohla
n,dfmdfrd;a;= fkdjk nj'
wrlaleñ ia;%sh ( fudkj n,dfmdfrd;a;= fjkak o@ okafk keoao thd
lido ne|, nj@
ihsuka ( wms okakj' Th yeá u;la lr fokak ´ke kE tA
.ekæ
^fyajdfhla meñfKhs&
fyajdhd ( flda@ fldfy o kvqldrh@ ljqre;a tfyu ±lal o
kvqldrhdj@
fyajdfhla ( ^we;=<;ska ú;a& kvqldrh kE' mqgq ln,l=hs ysia jhska
fcda.a.=jl=hs wer fjk fudlj;a kE f.a yßfhj;aæ
^kgd,shd iy msßi meñfK;s'&
kgd,shd ( tl fyd|lg ;sfhkafk" idudkH hlal= kE fu;k'
ug bjikak nE Wkaf. odäh .|' tAl keyehg
oeksÉp yeáfh ug ysfia weïu w,a,kjæ
1 jk kS;s{hd ( lshk lrk foa .ek lreKdlr álla m%fõiï fjkak
´ke" wmg fjk kvqldrfhla ,efnk ;=re'
110 111
kgd,shd ( uu fudl=;a lsõfj kE bf,da iqfnd,dâfiaæ uu yß
wdofrhs ñksiaiqkagæ wysxil ÿmam;a ñksiaiqkagæ tA
f.d,a,kaf. odäh .| ;uhs ug reiaikafk ke;af;æ
2 jk kS;s{hd ( jeä fik.la bkak tlla kE' wy, my< ;j u
ler,s flda,dy, ksid ñksiaiq ;j u f.j,a we;=f<'
kgd,shd ( ^.DDId fj;& wr bkafk tAls o@
1 jk kS;s{hd ( msx isoao fjhs ue;sksh" wdÈmdo;=ud w¨;a kvqldrfhla
m;a lrk ;=re wms álla lg m%fõiï lr f.k bkak
´kE' fï kvqldrhg tfyu weyqfKd;a Tfydu foaj,a
lshkj" wmg fyd|g ysákafk kE tAl' wms yeu
fohla u fhdod ;sfhkafk w¨;a kvqldrfhla m;a
lrkak'
^;j;a fyajdfhda meñfK;s'&
wrlaleñ ia;%sh ( kvqldrhd wivla fkdfjhs kï wr .Eks
fu,ylg;a Wfò fliai .,j, wr f.kæ
^fyajdhka nd,alhla u; f;dKavqjla .eg .ikq fmfka' hoïj,ska n¢kq ,enQ
wivla yd Ijqjd f.k tkq ,n;s' f.dúfhda ;sfok miqmiska t;s'&
fyajdfhla ( .,jm,a, uqf. f,da.=j uQ t,a,kak biairæ
^Tyq wivlag w;ska wkS' f.dúfhda yd fyajdfhda
wivlaf.a f,da.=j bj;a lr;s' Tyqf.a ls,sá hg we÷ï
fmfka' ;j tflla Tyqg mhska .ihs'&
;j;a fyajdfhla ( ^wivla ;,a¨ lrñka& ka w,a,m,a, kvqldr mSmamhlaæ
^—w,a,mshõ˜ —§mshõ˜ wdÈh lshñka Tjqyq wivla tydg;a fuydg;a ;,a¨ lr;s'
wivla fjfyiska ìu jefÜ' túg Tyq Wiaid f;dKavqj wi,g f.k hkq ,efí'&
kgd,shd ( ^w;afmd<ika foñka fï ish,a, foi n,d isg& fyd|
jefâæ ug fmakak nerej ysáfh Th uQi,hjæ
wivla ( ^uqyqfKka f,a fmrñka& ug fudl=;a fmakafk kEæ ug
§m,a, frÈ lE,a,laæ
fyajdfhla ( fudkj o ;uqfig n,kak ´kE@
wivla ( f;dmsj" n,a,fka" f;dmsjæ ^Tyq w;ska f,a msi oud
.kS& n,a,fka" f;dmsg iqn WoEikla fõjdæ n,dm,a,d
f;dms <Õ ;j nQÜ im;a;=jla tfyu ;sfhkj o lsh,
ug mhska tlla wkskakæ
^fldamar,a flfkl=;a iu. ¥ú,s ;ejreK wirefjla ths' Tyq yï nE.hlska
,shú,a,la t<shg .kS' th f.k wjg n,d&
112 113
wirejd ( kj;a;m,a,dæ uy wdÈmdo;=udf.ka ikafoaYhla
wrf.khs fï weú;a bkafk w¨;a u m;a lsÍï .ekæ
fldamar,a ( ^.=.=rñka& ksYaYío fjkqæ
wirejd ( kQld kqjr kvqldr moúh iïnkaO j uyd wdÈmdo;=ud
fï úêhg m;aùula lr ;sfhkj( —fï rgg b;d u
ohdnr jQ Ôú;hla .e,ùu fya;= fldg f.k tla;rd
mqoa.,fhla" kQld kqjr wivla kue;s mqoa.,hdj wms
úksYaphldr moúhg m;a lrkj'˜ flda tA mqoa.,hd@
Ijqjd ( ^wivla olajñka& wr bkafk Wkakefya ;uhsæ
fldamar,a ( ^.=.=rñka& f;dmsg T,audo yeÈ, o@ fudlla o fï
lrkafk@
fyajdfhla ( iud jkakæ wivla;=ud úksYaphldr moúfha ;uhs
ysáfhæ kuq;a fukak fï bvï ysñhkaf. meñ‚,a,la
ksid uyd wdÈmdo;=udg úreoaO flfkla yeáhg
ys;df.k fufyu lrkak isoaO jqfKa'
fldamar,a ( ^f.dùka fmkajd& weoka m,h,a, uqxj ysr f.g'
^Tjqyq f.k hkq ,n;s' hk w;r Tjqyq keñ keó
wdpdr lr;s& n,d .ks,a, óg miafi tfyu wivla
úksYaphldr;=udg ysßyerhla lr ;snqfKd;aæ
^fldamar,a iy wirejd msg fj;s'&
wrlaleñ ia;%sh ( ^Ijqjdg& wrh wmamqä .eyeõjd' kvqldrh oelal kï
tfyu" n,d.kak mq¿jka fi,a,uæ
1 jk kS;s{hd ( fïl yß u úm;a;shlaæ
^wivla isys uQ¾Pd ù isà' Tyqg h<s;a kvqldr f,da.=j m,|jkq ,efí' Tyq jeks jekS
fyajdhka fj; hhs'&
fyajdfhla ( Tn;=udg wjYH fohla tfyu ;sfhkj o@
wivla ( ;sfhkjæ b|, ysg, f;dms tfll=f. fydïng
mhska mdrla fokakæ ^Ijqjd olajd& uu fudyqj ksoyia
lrkjd' ^Ijqjdf.a hoï uqokq ,efí& .syska f.fkõ
ug r;= jhska fcda.=jla" fyd| ier cd;sfhka' ^Ijqjd
msg fjhs' fyajdhkag& m,hõ hkak fu;kskaæ ug
kvqjla úi|kak ;sfhkjd' ^Ijqjd jhska /f.k ths'
wivla th tl yqiaug fndhs& uf. mmqj llshkjæ
^Ijqjd kS;s fmd; wdikh u; ;nhs' wivla tys jdä
fjhs' ^jg msg n,d rjñka" w; È.= lr& uu .kakjdæ
^l,n, j liql=iqjla meje;ajQ meñ‚,sldrfhda iekis,s iqiqï fy<ñka isky my<
112 113
lr;s' Tjqyq ryia lshkq fmfka'&
wrlaleñ ia;%sh ( wfmdhs fohshfkaæ
ihsuka ( msks Èfhka <s|la mqrjkak neye lshkjæ
kS;s{fhla ( ^wivla wi,g tñka - ke.S isák wivla
ikaf;daIfhka w; md Tyqf.ka uqo,a ,nhs'&
uy úldr kvqjla uyd wêlrK;=uksæ ú;a;sldßh
orefjla fydrlï lr f.k .syska oeka wdmyq fokak
nE lshkj'
wivla ( ^.DDId fj; w; È.= lrñka& yaïæ fyd| lvjiï
;eke;a;shla' ^Tyq ikaf;daIfhka uqo,a w;.d
idlal=jg oud .ksñka jdä fjhs'& uu kvqj wdrïN
lrkj' yeu flfkl=f.ka u i;Hh n,dfmdfrd;a;=
fjkjæ ^.DDIdg& úfYaIfhka u fï ;eke;a;shf.kaæ
1 jk kS;s{hd ( uyd wêlrK;=uks" mer‚ lshukla ;sfhkj reêrh
c,hg jvd oeäh lsh,' fï uyÕ= lshuk'''
wivla ( Bg l,ska uydêlrKh oek .ekSug i;=gqhs
uqkakefyf. .dia;=j lSho lsh,'
^1 jk kS;s{hd mqÿu ù n,d isà' wivla weÕs,s w;=,a,d h<s;a bÕsfhka wihs'&
1 jk kS;s{hd ( fï m%Yakh álla widudkH m%Yakhla uydêlrK;=uks"
tA;a oek .kak wjYH u kï" uf.a .dia;=j ߧ
mkaiShhs'
114 115
wivla ( oek .ekSug w;HjYH u ldrKhlaæ yaï" oeka lshuq
wr reêrh .ek l;dj'
1 jk kS;s{hd ( ^keó wdpdr lrñka& tfyuhs" uydêlrK;=uks"
uydêlrK;=uks" iEu neïulg u jeäh ;o
neïula ;uhs reêr neïu' ujl=;a orejl=;a w;r we;s
reêr neïuæ Bg jvd W;a;Í;r neïula uq¿ f,dal
Od;=fõ u ke;s nj uydêlrK;=ud ms<s.kakjd
we;s' uydêlrK;=uks" ujlf.a welfhka orefjla
Wÿrd .kak mq¿jks o@ ord isáh yels l%shdjla o th@
fm%aufha fõokdfjka ms<sis| .;a orejd ujla úiska
ish .¾Nfha Wiq,d isákq ,nkj' wef.a f,hska orejd
fmdaIKh lrkq ,nkjd' fõokdfjka orejd ìys lrkq
,nkjd' uydêlrK;=uks" jkfha ießirk l%Er;r
jHd>% fèkqj mjd ish orejd ke;s jQ úg fYdal .skak
ord .kq neß j le,Ej fojk;a lrkj¨æ uq¿ iajNdj
O¾uhd u''''
wivla ( ^l;dj kj;ñka .DDIdg& fudkj o fï je,ajgdrï
.ek hqIau;shg lshkak ;sfhkafk@
.DDId ( orej uf.aæ
wivla ( yaï" tÉpr o lshkak ;sfhkafk@ hqIau;shg tAl Tmamq
lrka mq¿jka fõú lsh, ux n,dfmdfrd;a;= fjkjd'
t;fldg hqIau;sh ys;kafk Th jpk fol wy, fï
orejf. whs;sh hqIau;shg uu mjrd foa h lsh," tA@
.DDId ( uu ug mq¿jka yeáhg orejj yod .;a;d' ux
nv.skafk ;sífn kE orejj' mq¿jka fohla lkak
fndkak ÿkak' yeu ;siafi u jf.a fldfya yß jy,la
hg bkak ie,eiaiqj' uu WK ngj,ska fi,a,ï nvq
yod ÿkak orejg' uf.a wf;a ;snqKq ;=Ügq fol úhoï
lr, lsß ál wrka ÿkak' wy, my< <uhska tlal
iKavq irej,a fkdlr fyd¢ka bkak b.ekakqj' fmdä
ldf, b|, u jev m< lrk yeá lshd ÿkakd' tA;a ;j
u weì;a;ka meáhdæ
1 jk kS;s{hd ( uydêlrK;=uks" Tn;=udg fmakj we;s fï ;eke;a;sh
fï orejd iïnkaO j lsis u f,a kElulg ysñlï
fkdlshk nj'
wivla ( Tõ Tõ" ug fmakj'
114 115
1 jk kS;s{hd ( tfyuhs uydêlrK;=uks" uydêlrK;=uks" uu
;uqkakdkafiaf.ka ne.Em;a j b,a,d isákjd fï
orejdf. ujg - fï ishque,s ldka;djg jpkhla l;d
lrkak bv fokak lshd' iajdñhd;a ke;s j" orejd;a
wysñ j" fYdalfhka mSä; jQ wjdikdjka; ia;%shla fï
kgd,shd wnIaú,a,s ue;skshæ
kgd,shd ( ^fiñka& ug w;a ù we;s oreKq brKñka ñ§ug fï
orejd kej; ,nd fok f,i Tn;=udf.ka hgy;a j
b,a,d isákj" kvqldr;=uks" ujla jYfhka uu úkao
fõokd" ysßyeræ ksÈ ke;sj .; l<'''
2 jk kS;s{hd ( ^lvd mksñka& fï ia;%shg i,lk yeá b;d u
kskaÈ; hs' ñh .sh wef.a iajdñmqreIhf. ud,s.djg;a
we;=¿ fjkak bvla kE fï ia;%shgæ j;=msáj, wdodhï
weysß,dæ lsis u ys;la mmqjla ke;sj wEg lshkj
Tgqkak ysñ l=udrh ke;sj tA lsis fohla wEg fokak
nE lsh,' lsis u fohla lr .kak nE fï ukqiaihg
fld¨ meáh ke;s yskaoæ kS;s{hkag j;a f.jd .kak
úÈhla kEæ
^fï jpkj,ska l,n, jQ 1 jk kS;s{hd Tyq je<lSug w;ska ix{d lrk úg&
uf.a ñ;% bf,da iqfnd,dâfia" fudl o wms fï
ldrKdj t<s l<d u we;s je/oao@ wnIaú,a,s
j;=msáj,g whs;shla keoao Th fld¨ meáhg jf.a u
fï ukqiaihg@
1 jk kS;s{hd ( lreKdlr b|.kak ikafod Tfnd,dâfiaæ fï .ek
i|yka fkd lrkak wms tlÕ jqKd' ^wivlag&
uydêlrK;=uks" wnIaú,a,s j;=msá iïnkaO j
m%Yakhl=;a ;sfhkjd ;uhs fï kvqfj ;Skaÿj Wv'
tA;a Bg jvd fmruqfKa ;sfhkafk wr uu l,ska lsõj
jf.a fï ujla ms<sn|j we;s udkqIsl fÄojdplh hs'
oeka äx.lg biair fj,d fï ;eke;a;sh yo lïmd
jk úÈhg Tn;=udg fmkajd §mq mßÈ fï uhsl,a
wnIaú,a,s kue;s orejd fuu j;=msá Ok iïNdrhg
Wreuldrhd jqK;a fkdjqK;a tAl fkfuhs
uydêlrK;=uks m%Yakh' fï ujlf. yoj; we;=<;
nqr nqrd k.sk ÿla .skaorhsæ
116 117
wivla ( lreKdlr fmdâvlg kj;skak' j;=msá ms<sn|j
fÄojdplh .ek l:d lrk fldg uydêlrK;=udf.
mmqj m;a;= fjkj" msßisÿ ukqIH yeÕSï ms<sn|
ixfla;hlaæ
2 jk kS;s{hd ( tfyuhs uydêlrK;=uks" orejd /f.k .sh fï ia;%sh
orejdf. uj fkd jk nj Tmamq lsÍug wms iQodkï'
uydêlrKh bÈßfha wms tA lreKq oeka bÈßm;a
lrkjd' wêlrK;=uks" lsishï wjdikdjka; isÿùï
je,la ksid uhsl,a wnIaú,a,s lshk fï orejd ud,s.d
ìfï oud hkak isoao jqKd Tyqf. ujg - fï uyÕ=
ldka;djg - le/,a,g nfha wE mek hk wjia:dfõ §æ
.DDId kue;s wr bkak fufyldr ia;%sh tod tA mdial=
bßod ojfi fï orejd wi, .ejiqK nj'''
wrlaleñ ia;%sh ( iajdñ¥ l,amkd lf<a f.kshk we÷ï .ek ú;rhs'
2 jk kS;s{hd ( ^th fkd ;ld& Bg wjqreoaolg muK miq fï .DDId
lshk ia;%sh l÷ m%dka;hg msúiqKd fï orej;a iu.'
tys § wE wdjdyhla lr .;a;'
wivla ( fldfydu o hqIau;S l÷ m%dka;hg .sfha@
.DDId ( ux .sfha mhska' orej uf.aæ
ihsuka ( orejf. mshd uuhs úksYaphldr;=uks"
wrlaleñ ia;%sh ( orejd n,d .;af; uuhs yduqÿrejfka ߧ mylgæ
2 jk kS;s{hd ( fï ñksid fï ;eke;a;sh iu. újdy .súi .;a
;eke;af;la' tu ksid Tyqf. idlaIs jeo.;a kE
uydêlrK;=uksæ
wivla ( l÷ m%dka;fha § wdjdy lr .;af; WUj o@
ihsuka ( kE úksYaphldr;=uks" wE wdjdy lr .;af; ÿmam;a
f.dúfhlaæ
wivla ( ^.DDIdg& wehs hqIau;sh tfyu lf<a@ fï ñksyd fyd|
uÈ o@
.DDId ( ux lido nekafo fï orejd ksid' orejg fkd f;ó
bkak f.orla Wjukd ksid' ^ihsuka olajd& fuhd
hqoafog .syska ysáfh'
wivla ( ±ka Tyqg hqIau;sh jqjukd lrkj" tA@
ihsuka ( uu idlaIs jYfhka lshkak i;=gqhs'''''
.DDId ( ^fldamfhka& uu oeka ksoyia .Eksfhla fkfuhs
yduqÿrejfkaæ
116 117
wivla ( t;fldg fï orej@ ovdjf;a .syska ,nd .;a; orefjla
fkao@ ^.DDId ksYaYío h& uu tl m%Yakhla wykj
hqIau;shf.ka' fldhs úêfh orefjla o fï orejd@
ld,lKa‚fhl=f. ld,lKa‚ meáfhla o@ tfyu
ke;akï jeo.;a mjq,l tfll=f. meáfhla o@
.DDId ( ^fldamfhka& orejd idudkH meáfhla'
wivla ( ux wykafk kïnqldr fmkqula tfyu ;snqK o uq,
b|,@
.DDId ( uu okafk kE uQK ueo kyhla ;snqKdæ
wivla ( yaï" tAl fndfydu jeo.;a W;a;rhla' yaï" uu jeäÿr
hkafk kE' ^ú;a;shg& WU,f. fndre ;j fldf;l=;a
wykafk kE uuæ ^.DDIdg& úfYaIfhka u Wfò
fndrej,g lka fokafk kE uuæ WU, Tlafldu
fydreæ uu okakj WU,f. fimamv úÊcdæ
.DDId ( ^fldamfhka ysá yeáfha& wms;a okakj Tfyaf. fimamv
úÊcd' wms oelal wr me;af;ka yïn jqK fmdÈhæ
wivla ( ksYaYío fjkqæ WfUka fudl=;a .;af; kEfk uuæ
.DDId ( ^wrlaleñ ia;%sh wE je<elaùug W;aidy lrk w;r&
ug fokak fohla kE'
wivla ( yßæ yßhg yßæ ysÕkakkaf.ka lsis fohla kE ug'
tA;a kS;sh ´kE WU, yefudag u' WU, uia rd;a;,la
.kak hk fldg i,a,s f.kshkjd' ud <Õg tkj
hqla;sh ,nd .kak w;a fol jk jkd" u<jqkaf.
odfkg tkj jf.æ
ihsuka ( ^Wiayçka& wYajhg ,dvï .yk fldg ll=f, bkak
ueiai wKav biaiqj¨æ
wivla ( ^wNsfhda.h ikaf;daIfhka ms<s.ksñka& uQÿ m,af,
;sfhk uq;= wefÜg jeä jákj¨ f.du f.dfâ
;sfhk fodU wefÜæ
ihsuka ( —fyd| wmQre ojila - huq ì<S ndkak˜ lsõj¨ ìï
mKqjæ
wivla ( —uf.a iajdñhd uu hs˜ lsõj ¨ fufyldrhd' lsh,
;ukaf. u fn,a, lmd .;a; ¨æ
ihsuka ( —WU, uf.a orefjd˜ lsõj¨ id¾;=ud' ñksiqkag lsh,"
Wkaf. ysi .id oeïu ¨æ
wivlaa ( fudavhf. krl u i;=r ;udu ¨æ
118 119
ihsuka ( jd;hg kyhla ke;s ¨æ
wivla ( Widúfha wiNH jpk mdúÉÑ l<dg ߧ oyhla ov
.ykj' kS;sh fudlla o f;af¾ú t;fldgæ
.DDId ( ñkS urk kS;shla fïlæ wmg fufyu i,lkafk
wms ÿmam;a yskao" wms <Õ odäh .| .yk ksid" wr
wín.d;a Wkakefy, bkak whg jf.a wmg i¿ ms<s
ke;s ksidæ
wivla ( Tõ' tA l;dj yßæ
.DDId ( orej wr Wkaoeg fokak Tfyag ´kE lr, ;sfhkjd'
tA;a Wkoe okafk kE orej f;ud .;a;u froao udre
lrkak j;a' tÉprg iqfldu,hs Wkao,æ
wivla ( tAfl;a lsishï i;Hhla ;sfhkj' tA jqK;a ߧ úiaila
ov .ykj wiNH foa u;la l<dg Widúfhaæ
.DDId ( úiai ;sy WK;a ug lula kE' uu lsh,
fokakï Tfyaf. kS;sh .ek' Tfya okak bá f.ähla
kE kS;sh .ek' Tfya kslï fnß fjÉp ÆKq ìllaæ
^jlalv levqjdla fia& fudloao Tfyag ;sfhk
hq;=lu wmg fï úêhg kskaod lrkak@ yßhg Tfya
kvqldrlu úkakUq wïuf.ka wrf.k wdj jf.aæ
Tfya kvqldrfhla jqfKa mrK mskla m, §,æ Tfya
m.dldrfhlaæ l=Kq f.dvj,a wjqiaik lerfmd;af;laæ
^wivlaf.a uqyqK m%S;sfhka msïî ;sfnkq fmfka' Tyq ke.S isg hIaáh f.k fïihg
.ihs' tfy;a tfia lrkqfha .DDIdf.a l:dfõ fõ.hg wkq;d,h ;nkakdla fuks'&
uf.a W.=r llshkj" ke;akï ug mq¿jka ;j;a foaj,a
lshkak Tfya .ek' Tfyag mq¿jka uf.a orej wrf.k
Wkao,g Ndr fokak uu ÿmam;a wysxil .Eksfhla
ksid' tA;a Tfya kvqldrfhla fkfuhs" ;laläfhlaæ
uf.daäfhlaæ yq<x fnda,hlaæ jd; mSmamhlaæ
^weh fjfyiska y;s ,kq fmfka&
wivla ( ^jdä fjñka& yaï" tA l:djg ߧ ;syla ovhs' fu;k
;enEreula lsh, ys;=j o Th úÈhg l:d lrkak@ tA
fldfydu jqK;a hqIau;shf. kvqj uu állg l,a
oukj' flda wr Èlalidohla ´keh lshmq fcdavqj@
^Ijqjdg& f.fkuq tA fokakj' fï kvqj úkdä
myf<djlg l,a oukj uu'
1 jk kS;s{hd ( ^kgd,shdg& oeka nh fjkak fohla kE' kvqj wfma
wf;a' wdfh fjk idlalshla ´ke kEæ
118 119
wrlaleñ ia;%sh ( ^.DDIdg& fudav fl,a,æ Tkak WU jefâ j,a lr .;a;æ
oeka b;ska orej ,efnkafk kE WUg'
kgd,shd ( I,ajd" flda uf. ´äfldf,dx l=mamsh@
^b;d uy¨ hqj<la t;s'&
wivla ( uu .kakjæ ^uy¨ whg th fkdf;af¾'& ug wdrxÑhs
uqkaoe,g Èlalidohla ´keh lsh,' fldÉpr l,a o
uqkaoe, ne|, oeka@
uy¨ ia;%sh ( wjqreÿ y;<syhs yduqÿrejfka'
wivla ( fudl o Èlalido fjkak fya;=j@
uy¨ ñksyd ( ug fïlsj reiaikafk kE yduqÿrejfkaæ
uy¨ ia;%sh ( ug;a tfyuhs yduqÿrejfkaæ
wivla ( ljo b|, o@
uy¨ ia;%sh ( uq, b|, u yduqÿrejfkaæ
wivla ( fyd|hs" uu tA .ek l,amkd lr, ;Skaÿj fokj ;j
állska fï wksla kvqj bjr jqKd u'
^Ijqjd Tjqka wdmiq f.k hhs'&
yaï ug orej n,kak ´kE' ^.DDId wi,g le|jd"
ldre‚l j fuka weh fj; keó& WU fndfydu
wmQre l:djla l<d' tA;a fï orej Wfò fkfuhs nj
ug fmakjd' b;ska Wfò WKd h lsh, fhdaÈfh WU
leu;s keoao orej fmdai;a fjkjg@ WU fï orej
Wfò fkfuhs lsh, lshdmq yeáfh orejg ud,s.djla
yïn fjkjd' wiaj.df, wiamfhd ,efnkjæ fodrlv
ysÕkafkd ,efnkjæ hqoafog fyajdfhd ,efnkjæ
ñÿf, fm;aiïldrfhd ,efnkjæ fudl o lshkafk@
WU leu;s keoao orej fmdai;a fjkjg@
^.DDId ksYaYíoh'&
fmdf;a .=re ( fldam jQ oeßh láka msg fkdlr is;ska is;+ foa
fufia h(
we;s uq;a ñ‚ uq;= wnrK
Èkq uq;a iïm;a wmuK
jqj fyd;a rc kmqre fjf;a
reÿ j. j,iqka ú,fia
WU ñksfyla fjhka mqf;a
l=i .sks fjhs tl u i;=re
w÷rg ìh fjhka mqf;a
ysre t<shg ìh fkdu ùæ
120 121
wivla ( ia;%sh" Wfò woyia ug jegfykjæ
.DDId ( ^ysáyeáfha u Wia yçka& uu fokafk kE uf.a ore
meáhjæ uuhs W! yeÿfjæ W! udj w÷kkjdæ
^Ijqjd orejd /f.k ths'&
kgd,shd ( orej we|f.k bkafk lvud¨æ
.DDId ( tAl we;a; fkfuhs' ug fj,djla ;snqfK kE w¨;a
cx.sh wkaokakæ
kgd,shd ( W!re uvqjl o fldfy o fïls b|, ;sfhkafkæ
.DDId ( ^ksï ysï ke;s fldamfhka& uu Bßfhla fkfuhs'
fu;k bkakj tfyu wh;aæ fldfya o Tfya orej
od, .sfha mek, hk fldg@
kgd,shd ( ysgmsh ux f;dg fmkakkak jkpr fmf¾;sæ
^weh .DDId fj; lvd mekSug ;e;a lrhs' kS;s{jre
weh k;r lr w,a,d f.k isá;s& fïls mÜg fyrla'
fïlsg li mdr fokak ´k fu;k uæ
2 jk kS;s{hd ( ^wef.a uqj w;lska jiñka& iqfldu, kgd,shd
ue;sksh Tn fmdfrdkaÿ jqKd''' uydêlrK;=uks"
meñ‚,sldßhf. ys; mmqj WKq fj,dæ
wivla ( ú;a;sfhkq;a meñ‚,af,kq;a bÈßm;a l< ldrKdj,g
fuu wêlrKh fndfydu m%fõifuka
lkaÿkakd' tA;a ;SrKhlg t<fUkak neß jqKd'
wêlrKfha úksYaphlre jYfhka fuu orejdg
ujla f;dard §u wfma hq;=lula' tA ksid wms tA .ek
mÍlaIKhla mj;ajkjd' Ijqjd" yqKq lE,a,la wrf.k
úksYaph Yd,dj ueo jghla w¢kak ´kE' ^Tyq tfia
lrhs& oeka orejj yqKq jgh ueoafoka ;shuq' ^Ijqjd
tfia lrhs' jgh ueo isg uhsl,a .DDId yd iskd fihs'&
oeka fï fokak u jgh <Õ ysg .ksuq' ^ia;%Syq fofok
tfia lr;s'& orejd yqKqjgfhka t<shg weo .kak
mq¿jka ;eke;a;sh kshu uj yeáhg wms úksYaph
lrkj'
2 jk kS;s{hd ( ^blaukska& uydêlrK;=uks" uu fï mÍlaIKhg
úreoaO;ajh m%ldY lrkj' Tgqkak ysñ l=udrh
jYfhka wnIaú,a,s j;= msá" ud,s.d" Ok OdkH wdÈ
ish,a,la u fï orejd iu. ne£ ;sfhkj' tu Ok
iïNdrh fujeks wúksYaÑ; fmdrhla u; úi£u
whqla;s iy.; nj uu wjOdrKfhka lshd isákj' tA
wereKq fldg" w; mfha jevm< lr mqreÿ ú;a;sldßhg
120 121
;rï iú Yla;shla fï ishque,s meñ‚,sldßhg we;ehs
lshd ys;kak wudrehsæ
wivla ( tfyu fidaudßlula fmakafk kE ugæ yaï" wÈuq'
^kgd,shd ;u me;a;g orejd weo .kS' orejd w;yßk
.DDId ìhm;a j n,d isáhs& fudl o fj,d ;sfhkafk@
uu oelafl kE wÈkjæ
.DDId ( ug yßhg w,a, .kak neß jqKd'
1 jk kS;s{hd ( ^kgd,shdg w;g w; foñka& fudl o uu lsõfj@
f,aj, neïuæ
.DDId ( ^wivla fj; ÿjñka& kvqldr yduqÿrejfka"
;uqkakdkafi .ek uu lshdmq yeu fohla u
jerÈ hsæ uu ;uqkakdkafif.ka iudj b,a,kjæ yßhg
l;d lrkak bf.k .kak ;=re j;a orejd ug ,nd
fokak yduqÿrejfkaæ orej ;j u jpk fol ;=khs
okafkæ
wivla ( weúá,sj,ska Widúhg n,mdkak W;aidy fkdlrk
f,i uu hqIau;shg wjjdo lrkj' Th yeá
W.kajkak jpk fol ;==klg jvd hqIau;sh j;a
okakj we;ehs lshd uu ys;kafk kE' fyd|hs' uu ;j
tl ierhla fuu mÍlaIKh mj;ajkj" yßhg oek
.kak'
^ia;%Syq fofok fomiska isg .ks;s'& yaï wÈuqæ
122 123
^h<ss;a .DDId orejd w;yßhs&
.DDId ( ^wirKj& uuhs yeÿfjæ orej folg brkak o ug
lshkafk@ ug nE tfyu lrkakæ
wivla ( ^ke.S isáñka& fï wdldrhg orejf. i;H uj ljqo
lsh, Widúh úksYaph lrkjd' ^.DDIdg& hqIau;shf.
orej wrf.k Widúfhka msg fjkak mq¿jka' fï
k.rfh jeä l,a fkdhs| msg fj,d hk tl fyd|hs
lsh, uu wjjdo lrkj' ^kgd,shdg& jxpd l<dg
ov .ykak biair fu;kska msg fjkjd fyd|hs'
hqIau;shf. j;= msá k.r iNdjg whs;s fjkjd'
<ud <mákag fi,a,ï lrkak msÜgkshla jYfhka
fhdojkj hqIau;shf. j;= msá' Ijqjd" uu ;SrKh
l<d tAlg uf.a ku fhdokak - —wivla WoHdkh˜
lsh,æ
^kgd,shd isys ke;s j jefghs' wef.a msßi úiska wE j;a;ï lr f.k hkq ,nhs'
wkaoukao jQ .DDId yqka ;ek u isákq fmfka' Ijqjd orejd weh wi,g f.k hhs'&
oeka b;ska uu kvqldr f,da.=j .,jd oukjd' fïl
fndfydu ier jeähs ux jf.a ñksfyl=g' ùrfhla
fjkak Wmka ñksfyla fkfuhs uuæ
122 123
^uy¨ fcdavqj t;s&
Tkak ug u;l ke;s jqKd' Ijqjd" flda wr lido
fmd; f.fkka fï f.d,a,kaf. lidfo lgq .dkak'
^mqgqj u; fmd; ;nd tyss hula lgq .d oud h<s Ijqjd
w;g § hkakg yefrhs&
Ijqjd ( ^th n,d& tA;a fïl jerÈhs' jerÈ fcdavqjfk Èlalido
lr ;sfhkafk' kdls fcdavqj fkfuhs fï Èlalido
lr ;sfhkafk" .DDIdæ
wivla ( yenEgæ I# ug jerÈ,dæ yaï oeka kï b;ska lrkak
fohla kE' l< foa fjkia lrk ñksfyla fkfjhs
uuæ tfyu lf<d;a fï rfÜ kS;sh mj;ajkafk
fldfydu o@ uy¨ hqj<g& lula kE iSfha" tA fjkqjg
huq uu;a tlalæ .syska fcdavqj u .yuq fmdä wähla
uu;a tlalæ ^.DDIdg yd ihsukag& yaï" ߧ y;<syhs
lido ldisæ
ihsuka ( ^miqïìh wÈñka& tA .dkg fndfydu ,dnhs kvqldr
yduqÿrejfkaæ fohshkaf. msysghsæ mksk ß<jqkag b‚
ux n¢kj¨ iuyreæ
wivla ( fok fohsfhd fgdl= wek wek fokj¨æ uqo,a idlal=fõ
oud .kS'& i,a,s w; .Efjk fldg;a wdfh u f,da.=j
oud .kak ysf;kj' ^uy¨ fcdavqj yd Ijqjd iu. msg
fjhs'&
.DDId ( ^wrlaleñ ia;%sh ikaf;daIfhka n,d isák w;r
uhsl,ag uoehs" tfykï wms kqjßka hkak ´k wo
?u" tA uhsl,a@
ihsuka ( lido ldis;a f.jmq ksid b,kaodß .Ekq <uhf.ka
hula wykak ;sfhkj ug'''
.DDId ( ihsukaæ ihsukaæ b,kaodß .Ekq <uh leu;shs ´kE
flfy,au,lgæ ^uhsl,a iu. kgñka&
wmam Wfò fydr fogqjd
wïu yßu l=klgqjd
tA yskaod mqf;a WUg
uq¿ f,dafl u oK kudú
lkao Wäka wms hkafka
lfrka WUj f.kshkafka
w;ska w;g .ksñkafka
lrmskakd f.k hkafkaæ
124 125
^Tjqyq ikaf;daIfhka kgñka msg fj;s'&
fmdf;a .=re ( úod w;a ;, fok fkd fok foa /f.k
fyda fkdu /f.k fmdÿfõ
ksodkhlska /f.k fok fuka
hqla;s O¾uh ieug fnÿfõ
tod msg jQ úksiqrE tA h<s;a ke;
lsis Èkl ÿgqfõ
fuod jk ;=re Tyqf. wK .=K
okka ;=v ;=v ;j o lshfõ
fn¥ tu kS;sh
È.= fkdjQ flá hq.h tA rg
iaj¾Kuh hq.hla u jQ nj
okka ;=v ;=v ;j;a mejfihs
yqKq jgh ms<sn|
weiQ fumqj; ifí úh;=ks
mejiQ f,i ok mqrdfKa
;nd .kq uek isf;ys fujok
fohla fõ kï hï
iqÿiaidg u whs;s úh hq;=
u lshk f,i fuf,o
,eìh hq;= wh u h ,eìh hq;=
ujq .=Kh we;s wh
orejka Èksh hq;= fjh
ßheÿre ukd jQ
,eìh hq;= jQ fia u wia ßh
uqÿ .=Kh we;s wh
orejka Èksh hq;= fjh
f.dú ok ukd jQ
Èksh hq;= jQ fiau .ï ìï'
kdgH l,dj iÔj l,djls'
124 125
fõÈld kdgH l,dj iÔj l,djla ùug fya;= jk lreKq lsysmhls'
² rx..; lrk fudfydf;a u kerôh yels ùu
² fma%laIl m%;spdr ta fudfydf;a u ,o yels ùu
² rx..; lrk fudfydf;a hï jrola isÿ jqj fyd;a ixialrKh l<
fkd yels ùu
ldjHh" .S;h" Ñ;%h" ix.S;h" k¾;kh wdÈ ish,a, tla;eka jk l,d udOHhls'
kdgHhla ìys lsÍu ;ks mqoa.,hl=f.a mßY%uhl m%;sM,hla fkd fõ' lsysm fokl=f.a
iydh ta i|yd wjYH fõ' kdgH rplhd" kdgH wOHlaIjrhd" k¿ ks<shka" miq;,
ks¾udK Ys,amSka" wx. rpkd Ys,amSka" rx.df,dal ks¾udK Ys,amSka" rx. jia;%dNrK
ks¾udKh lrkakka" ix.S; ks¾udK Ys,amSka" fma%laIlhka yd úpdrlhka wdÈh ta
i|yd kso¾Yk fia oelaúh yels h'
zkdgHh hkq l=ula o@ hkakg w¾: olajk Nr;uqks m`äjrhd fufia mjihs(
zñksia Ôú;fha § uqyqK mdkakg isÿ jk hï iem fyda ÿla iys; wjia:djla fõ o
th wdx.sl wdÈ wNskh i;ßka oelajQ úg kdgHh hs'"
- kdgH Ydia;%h
wNsk i;r fyj;a p;=¾úO wNskh hkq l=ula o hkak ms<sn|j;a kdgH Ydia;%h
kï .%ka:fha i|yka fjhs'
1' wdx.sl wNskh - wx. p,k ud¾.fhka woyia m%ldY lsÍu'
2' jdÑl wNskh - jpk ud¾.fhka woyia m%ldY lsÍu' fuys § .S;"
lú" .µuh ixjdo wdÈ l=uk fyda ud¾.hla f;dard
.; yels h'
3' id;aúl wNskh - uqyqfKa bßhjq u.ska woyia m%ldYkh' fldamh"
fYdalh" úiauh" ìh" wdorh" l%Er;ajh wdÈ ´kE u
Ndjhla uqyqfKa bßhjqj,ska m%ldYhg m;a l< yels h'
kdgH l,dj l,d udOHhka lsysmhl tl;=jls'
^Tjqyq ikaf;daIfhka kgñka msg fj;s'&
fmdf;a .=re ( úod w;a ;, fok fkd fok foa /f.k
fyda fkdu /f.k fmdÿfõ
ksodkhlska /f.k fok fuka
hqla;s O¾uh ieug fnÿfõ
tod msg jQ úksiqrE tA h<s;a ke;
lsis Èkl ÿgqfõ
fuod jk ;=re Tyqf. wK .=K
okka ;=v ;=v ;j o lshfõ
fn¥ tu kS;sh
È.= fkdjQ flá hq.h tA rg
iaj¾Kuh hq.hla u jQ nj
okka ;=v ;=v ;j;a mejfihs
yqKq jgh ms<sn|
weiQ fumqj; ifí úh;=ks
mejiQ f,i ok mqrdfKa
;nd .kq uek isf;ys fujok
fohla fõ kï hï
iqÿiaidg u whs;s úh hq;=
u lshk f,i fuf,o
,eìh hq;= wh u h ,eìh hq;=
ujq .=Kh we;s wh
orejka Èksh hq;= fjh
ßheÿre ukd jQ
,eìh hq;= jQ fia u wia ßh
uqÿ .=Kh we;s wh
orejka Èksh hq;= fjh
f.dú ok ukd jQ
Èksh hq;= jQ fiau .ï ìï'
kdgH l,dj iÔj l,djls'
kdgH l,dj iduQysl l,d udOHhls'
126 127
4' wdyd¾h wNskh - we÷ï me,÷ï" ix.S;h" fõÈld miq;, ks¾udKh"
rx.df,dalkh" fõY ksrEmKh wdÈ ish¨ oE u.ska
woyia m%ldYkh'
fï wkqj n,k l, kdgHhla iïmQ¾K jkafka lsishï rplhl= úiska ks¾udKh
lrk ,o kdgH msgm; fyj;a fm<" k¿ ks<s msßila úiska Bg wjYH ix.S;{hka"
fõY ksrEmK Ys,amSka" wf,dallrK Ys,amSka" rx.N+ñ w,xldßlhka wdÈ msßiaj,
iyfhda.h we;sj fma%laIl msßila bÈßfha rÕ md m%o¾Ykh lrkq ,enQ l,ays h'
kdgH msgm;la rpkd lsÍu wNsfhda.d;aul ld¾hhls' kdgHhl msgm; tys yoj;
n÷ fõ' kdgHhla Ôjh ,nkafka msgm; fya;=fjks' ,sÅ; msgm;la ke;s kdgH o
;sfí' ùÈ kdgH Bg ksoiqkls' tfy;a tu kdgHj, ksIamdokh ;=< fkd ,shQ msgm;la
we;'
kdgH msgm;l wka;¾.; úh hq;= ,laIK my; mßÈ fõ'
kdgH msgm;lg f;audjla wjYH fõ' hqoaOh" ú/lshdj" mj;akd wOHdmk l%uh"
i;=kag lreKdj oelaùu" jeäysáhkag .re lsÍu wdÈ ´kE u f;audjla kdgH
fm<la rpkd lsÍu i|yd f;dard .; yels h'
zyqKqjgfha l;djZ kï kdgHfha f;audj zfohla fõ kï hï iqÿiaidg u whs;s
úh hq;= hZ hkak hs'
f;dard .kq ,enQ f;audj bÈßm;a lsÍug iqÿiq l:d jia;=jla f;dard .ekSu B <Õ
jeo.;a ld¾hh hs' rplhdg l;d jia;=jla ks¾udKh lr .ekSfï § ;udf.a
w;aoelSï bjy,a lr .; yels h' tys § l:d jia;=j f.dvk.d .ekSug Wmfhda.s
lr .; yels l%u lsysmhla fjhs'
;udf.a w;aoelSula weiqfrka - ÿkak ÿkq.uqfõ - iq.;md, o is,ajd
ks¾udKh lr .;a l;d jia;=jla - .=re ;rej" ;,u, msms,d - ch,;a
ufkdar;ak
ckl;djla mdol lr .ekSu - tf,dj .syska fuf,dj wdjd - tÈßùr
irÉpkaø" kß nEkd - ohdkkao .=Kj¾Ok
1' f;audjla f;dard .ekSu
2' l;d jia;=j f;dard .ekSu
126 127
<ud l;djla mdol lr .ekSu - mqxÑ wmg oeka f;afrhs
f;dmams fjf<kaod - fidau,;d iqnisxy
cd;l l;djla mokï lr .ekSu - ukfï - ^pq,a,OkqoaOr cd;lh&"
fjiaika;r cd;lh"
mndj;S" ^l=i cd;lh& tÈßùr irÉpkaø
b;sydi l;djla mdol lr .ekSu - isxyndy q - tÈßùr irÉpkaø
iqn iy hi - ihsuka kj.;af;a.u
fodak l;sßkd - fla' î' fyar;a
Tng WoaOD;h f,i imhd we;s yqKqjgfha l;dj kdgHhg mdol ù we;af;a
wjqreÿ yhishhlg;a jvd mer‚ Ök ck l;djla nj lshkq ,efí'
hï l;d mqj;la fyda isÿùula weiqfrka kdgH fm<la ks¾udKh lsÍfï § tu l;d
mqjf;a fyda isÿùfuys we;s iEu wjia:djla u fyda isoaêhla u fhdod .ekSu iqÿiq
fkd fõ' kdgHhg WÑ; wjia:d muKla f;dard .; hq;= h'
kdfgHdaÑ; wjia:djla hkq fma%laIlhdf.a isf;a l=;+y,h yd wd;;sh Wmßufhka
l=¿.ekaúh yels wjia:d h'
Tng § we;s kdgH WoaOD;fha § zorejd ldg whs;s fõ o@Z hk l=;+y,h fm%alaIlhdf.a
isf;a we;s fjhs' wjidk fudfyd; olajd u fm%alaIlhd is;kafka orejd Tyqf.a
ienE ujg ysñ fõ h hkak hs' tfy;a fma%laIlhd ukdm jkafka orejd YDDIdg
ysñ jkq oelSug hs' fï fya;= fldg f.k kvqj wik wjia:dfõ § fma%laIl uki
wd;;sfhka fmf<hs'
tfuka u l;d mqjf;a isÿùfuys we;=<;a we;eï wjia:d bj;a lsÍug;a tys fkdue;s
foa w¨;ska tl;= lsÍug;a tys we;eï isÿùï fjkia lsÍug;a kdgH fm< rplhdg
ksoyi ;sfí'
tÈßùr irÉpkaøf.a ukfï kdgHh Bg lÈu ksoiqkls'
pq,a, OkqoaOr cd;lfha i|yka jk we;eï fldgia kdgH fm< rpkfha § bj;a
lr we;'
WodyrK(- lEug hula b,a,d f.k tk f,i ukfï l=ure fidre lKavdhu
fj;g l=ußh msg;a lr yeÍu'
we;eï isoaê w¨;ska tla fldg ;sfí'
3' kdgHuh wjia:d f;dard .ekSu
128 129
WodyrK(- wjidkfha jeoaod úiska yer oeuqKq l=ußh <h me<S ñh .sh nj oelaùu'
cd;l l:dfõ oelafjkafka isj,a fjiska meñ‚ Yl%hd wEg ñka
u;=jg m;sj; /lf.k Ôj;a jk f,ig Wmfoia ÿka nj hs'
uq,a l;d m%jD;a;sfha tk we;eï isoaê kdgHfha § fjkia lr .; yels h'
WodyrK(- cd;l l;dfõ oelafjkafka ukfï l=ußh l=urdg lvqfõ fldmqj §
lvqj jeoaod w;g ÿka nj hs' tfy;a irÉpkaø uy;d th fjkia fldg
l=ußh weiQ mekhlska jeoaodf.a .%yKh ,sys,a jQ w;r" ta wjia:dfjka
m%fhdack .;a jeoaod jyd l=ußhf.a w;ska lvqj f.k l=urd urd oeuQ
nj hs'
ñksid iy ñksid w;r .egqu
ñksid iy mßirh w;r .egqu
ñksid iy Tyqf.a uki w;r .egqu
ñksid iy woDYHudk n,fõ. w;r .egqu
by; WoaOD;fhys .DDId kue;s fiaúldj;a kgd,shd ìij;a w;r orejd
iïnkaOfhka we;s jk .egqu ñksid iy ñksid w;r .egqulg ksoiqkls'
ukfï kdgHfha ukfï l=ure;a l=ußh;a reÿre jkdka;rhla ueÈka nrKeia
kqjr n,d .uka wrU;s' jkdka;rh ;rKh lsÍfï wNsfhda.h Tjqka fofokd
yuqfõ we;' th ñksid iy mßirh w;r .egqug ksoiqkls'
yqKqjghla we| orejd ta ueo ;nd fomig wÈk f,i wivla .DDIdg iy kgd,shdg
wK lrhs' tfy;a .DDId orejd wÈkafka flf,i oehs is;hs' Tyqg bka we;s jk
fõokdj .ek is;hs' tu wjia:dfõ .DDId udkislj hï .egqulg ueÈj isáhs'
th ñksid iy Tyqf.a uki w;r isÿ jk .egqu meyeÈ,s lr .ekSug iqÿiq
wjia:djls'
ld,sodi úiska rÑ; wNs{dk Ydl=ka;,fha ÿ¾jdiia RIsjrhdf.a Ydmh ksid
ÿIHka; rcqg il=ka;,d ms<sn| wu;l fjhs' Ydmfhka ñ§ h<s tla ùfï wNsfhda.h
Tjqka yuqfõ we;' tys we;af;a ñksid iy woDYHudk n,fõ.hla w;r jk .egquls'
fun÷ .egqï wjia:d tlla fyda lsysmhla kdgH fm<l wka;¾.; úh hq;= h' ke;
fyd;a fma%laIl wjOdkh kdgHfhka .s,syS hEug th fya;=jla fjhs'
4' kdgH fm<la rpkd lsÍfï § .egqï wjia:d ks¾udKh l< hq;= h' kdgHhl .egqu lsysmdldrhlg ls%hd;aul fõ'
5' kdgH fmf<ys wdrïNhla" j¾Okhla" WÉp wjia:djla ;sìh hq;= h'
128 129
kdgHhl m%ldYk ú,dih fyj;a kdgHh bÈßm;a lrk wdldrh ffY,sh kï
fjhs' kdgH ffY,s m%Odk jYfhka m%j¾. folls'
1' f,dal O¾ó ^iajdNdúl ffY,sh&
2' kdgH O¾ó ^ffY,s.; iïm%odh&
fï tla tla ffY,shg wkkH ,laIK my; mßÈ oelaúh yels h'
6' kdgH fm< rpkfha § lsishï ffY,shlg wkqj rpkd l< hq;= fjhs'
WodyrK(- wjidkfha jeoaod úiska yer oeuqKq l=ußh <h me<S ñh .sh nj oelaùu'
cd;l l:dfõ oelafjkafka isj,a fjiska meñ‚ Yl%hd wEg ñka
u;=jg m;sj; /lf.k Ôj;a jk f,ig Wmfoia ÿka nj hs'
uq,a l;d m%jD;a;sfha tk we;eï isoaê kdgHfha § fjkia lr .; yels h'
WodyrK(- cd;l l;dfõ oelafjkafka ukfï l=ußh l=urdg lvqfõ fldmqj §
lvqj jeoaod w;g ÿka nj hs' tfy;a irÉpkaø uy;d th fjkia fldg
l=ußh weiQ mekhlska jeoaodf.a .%yKh ,sys,a jQ w;r" ta wjia:dfjka
m%fhdack .;a jeoaod jyd l=ußhf.a w;ska lvqj f.k l=urd urd oeuQ
nj hs'
ñksid iy ñksid w;r .egqu
ñksid iy mßirh w;r .egqu
ñksid iy Tyqf.a uki w;r .egqu
ñksid iy woDYHudk n,fõ. w;r .egqu
by; WoaOD;fhys .DDId kue;s fiaúldj;a kgd,shd ìij;a w;r orejd
iïnkaOfhka we;s jk .egqu ñksid iy ñksid w;r .egqulg ksoiqkls'
ukfï kdgHfha ukfï l=ure;a l=ußh;a reÿre jkdka;rhla ueÈka nrKeia
kqjr n,d .uka wrU;s' jkdka;rh ;rKh lsÍfï wNsfhda.h Tjqka fofokd
yuqfõ we;' th ñksid iy mßirh w;r .egqug ksoiqkls'
yqKqjghla we| orejd ta ueo ;nd fomig wÈk f,i wivla .DDIdg iy kgd,shdg
wK lrhs' tfy;a .DDId orejd wÈkafka flf,i oehs is;hs' Tyqg bka we;s jk
fõokdj .ek is;hs' tu wjia:dfõ .DDId udkislj hï .egqulg ueÈj isáhs'
th ñksid iy Tyqf.a uki w;r isÿ jk .egqu meyeÈ,s lr .ekSug iqÿiq
wjia:djls'
ld,sodi úiska rÑ; wNs{dk Ydl=ka;,fha ÿ¾jdiia RIsjrhdf.a Ydmh ksid
ÿIHka; rcqg il=ka;,d ms<sn| wu;l fjhs' Ydmfhka ñ§ h<s tla ùfï wNsfhda.h
Tjqka yuqfõ we;' tys we;af;a ñksid iy woDYHudk n,fõ.hla w;r jk .egquls'
fun÷ .egqï wjia:d tlla fyda lsysmhla kdgH fm<l wka;¾.; úh hq;= h' ke;
fyd;a fma%laIl wjOdkh kdgHfhka .s,syS hEug th fya;=jla fjhs'
4' kdgH fm<la rpkd lsÍfï § .egqï wjia:d ks¾udKh l< hq;= h' kdgHhl .egqu lsysmdldrhlg ls%hd;aul fõ'
5' kdgH fmf<ys wdrïNhla" j¾Okhla" WÉp wjia:djla ;sìh hq;= h'
130 131
iajdNdúl kdgH ffY,s.; kdgH
ffY,sh idudkH Ôú;hg ióm
ffY,shlska bÈßm;a flfrhs'
idudkH Ôú;fhka ¥ria:
ffY,shlska bÈßm;a flfrhs'
fonia l;d ny lrk wdldrh
idudkH Ôú;fha l;d ny
lrk wdldrhg iudk h'
iïmQ¾Kfhka u .dhkfhka fyda
ldjHuh ffY,shlska fonia
bÈßm;a fjhs'
fõÈldj u;
yeisÍu
.uk ìuk" fõÈldj u;
yeisÍu idudkH wdldrhg
isÿ fjhs'
k¾;kh fyda uqød iys;
ßoaudkql+, .uka ;d, Ndú;
flfrhs'
we֕ me,֕ yd
fõY ksrEmKh
we÷ï me,÷ï" fõY ksrEmKh
wdÈh idudkH Ôú;fha §
Ndú; flfrk wdldrhg
ilia lr .efkhs'
pß; i|yd úfYaIfhka
ks¾udKh l< we÷ï me,÷ï
Ndú; jk w;r ienE Ôú;fha
isÿ flfrk wdldrhg jvd
lemS fmfkk f,i fõY
ksrEmKh isÿ flfrhs'
ix.S;h
miq;, ks¾udK
jia;= úIh$
f;audj
ix.S;h wksjd¾h fkd fõ'
miq;, ks¾udK Ndú;
flfrhs'
iuld,Sk iudc m%Yak úIh
lr .efka'
ix.S;h wksjd¾h fjhs'
miq;, ks¾udK fhdod
fkd .efkhs'
fndfyda úg cd;l l;d" ck
l;d" iqrx.kd l;d wdÈh úIh
lr .efka' ^tfy;a iuld,Sk
iudc m%Yak o f;aud úh
yels h'&
kso¾Yk le,‚ md,u - wd¾ wd¾'
iurfldaka
fndaäxldrfhda" ;Ügq f.j,a -
iq.;md, o is,ajd
ukfï" isxyndyq" - tÈßùr
irÉpkaø
l=fõ‚ - fykaß
chfiak
7' ixjdo fh§fï § jpk WÉpdrKh lsÍfï rgdj" úrdu iys;j" úrdu
,l=Kq u.ska o fm< rpkh ;=< i|yka úh hq;= h'
WodyrK(- ihsuka (- zWU,d uf.a orefjdaZ lsõj¨ id¾;=ud' ñksiqkag lsh,d" Wkaf.a
ysi .id oeïu¨'
130 131
rx. úOdk hkq kdgH fm<l jryka ;=< we;s fldgia h' fïjd fma%laIlhdg yer
kdgHhg odhl jk k¿ks<shka" wOHlaIjrhd" ix.S;{hd" wdf,dal Ys,amshd wdÈ
ish¨ u fokdg w;HjYH fõ'
by; lreKq i,ld n,ñka rx.kh i|yd u WÑ; - tkï( rx.mru - kdgH
msgm;la rpkd lsÍug Tng o mq¿jk'
m%dfhda.sl wNHdi
1' hï isoaêhla ms<sn| l;djla lSu wrUkak'
tla isiqjl= jdlH fol ne.ska jk fia kdgHuh wjia:d wka;¾.; lrñka
mka;sfha isiqka ieu fokd u tlaj rij;a l;djla ks¾udKh lrkak' laI‚lj
is;g tk foa weiqfrka jdlH fol ks¾udKh lr .kak&'
miqj mka;sh lKavdhï y;rlg fn§ tu l;dj u mdol lr f.k kdgH fm<
y;rla rpkd lrkak' ^úkdä 15la i|yd&
2' .=rejrhdf.a wdOdrfhka fyd| u msgm; f;dard f.k" th rx.khla njg m;a
lrkak' 3' mka;sh lKavdhï mylg fn§ my; i|yka m%isoaO kdgH ks¾udK i|yd mdol
jQ l;d mqj;a fidhd mka;shg bÈßm;a lrkak'
¸' ukfï - uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø
¸¸' kßnEkd - ohdkkao .=Kj¾Ok
¸¸¸' r;a;rx - uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø
¸¹' tf,dj .syska fuf,dj wdjd - uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø
¹' isxyndyq - uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø
4' my; i|yka wjia:d w;=frka tlla f;dard f.k úkdä 15-25;a w;r ld,hla
;=< rx..; l< yels jk mßÈ flá kdgH msgm;la rpkd lrkak'
¸' ck l;djla
¸¸' cd;l l;djla
¸¸¸' mqj;a m;l m< jQ úfYaIdx.hla
¹' ;ud ,;a w;aoelSula
8' ixjdoj,g wu;rj rx. úOdk kdgH fm<l i|yka l< hq;= h'
132 133
fji;=re od lj fyj;a fjiaika;r cd;l ldjHh mkaish mkia cd;l fmdf;ys fuka u nq;airfKys tk fjiaika;r cd;lh lúhg kÕñka
,shjqKls' fuh uykqjr rdcOdks iufha rpkd jQ fia ms<s.efka' úo.aO
fyj;a iïNdjH idys;H Odrdfjka neyer lD;shla fia ie,flk fjiaika;r
cd;l ldjHh" pQ, iïm%odfha idys;H .Kfhys ,d ie,fla' fuys l;=jrhdf.a
kduh lsis ;ekl fkd oelafjhs' tfy;a Tyq isxy, NdId jHjydrfhys
mßphla fuka u úYsIag m%;sNdkhla o iys; ks¾udKlrejl= fia ie,lsh
yels h' ‘cQcl’ kï uy¨ nuqKl= isÕd f.dia ,o lyjKq ishh ys;j;a"
ÿmam;a nuqKq f.orl mfriaiug ;nkafka kej; .kakd wáfhks' nuqKdg
tu uqo,a úhoï fjhs' ta ksid ys,õjg ;u ÿj cQclg §ug Tyqg isÿ fjhs'
cQcl nuqKd o <d nd, ;re‚h újdy lr .kS' wñ;a;;dmd kï jQ wE
úhm;a nuqKdg l< hq;= fufyjr lrñka hym;a Èúhla f.jhs' fuh ie<
jQ ta nuqKq .u ;reK nuqfKda" ;reK neñ‚hl crm;a ÿ¾j, jQ úhm;a
nuqKl=g fuf,i fufyjr lroa§ ;u ;ukaf.a neñ‚hka ;ukag fufyjr
fkd lr;s’hs Tjqkag .eyeg lr;s' thska ñ§ug is;k ta .fuys neñ‚fhda
meka f;dfÜ § cQcl nuqKdf.a kq.=K lshñka fofokd fjka lsÍug ork
W;aidyh;a ta weiQ neñ‚h cQcl nuqKd flfrys olajk m%;spdr;a mdvfï
we;=<;a lú u.ska m< flf¾'
,S,a ke;sj ksirej f;m,kafka
uy,a, kqUf.a ysñ o wikafka
jd,a ;udj;a weoao b;skafka
jd,a ú¢k ÿl fukqU ú¢kafka
meiS bi;aa kslg;a fid~q welsf,a
.eiS l=o;a hk .uk;a nlf,a
ksiS fõ o fj; b¢kg fulf,a
.eiS o fnd, ;sf. oEig mgf,a
l=foa .eiS ke.sák l, fjjq,d
;foa leis;a lei lei mg wl,d
fidf|a ú¢k iem ú÷ug ful,d
<f|a ksire fkd lrka wm ish,d
<f|a ksire fkd lrka wm ish,d15
132 133
nv jl msg jl ika jerá,a,d
fomgg l=ÿ .eis jlg l=ÿ,a,d
bifla mqmq/á o;a lv f;d,a,d
;sf. ieñ nuqKd l=Kq fl< f;d,a,d
fmr l,a cd;sfh me;=jd jekafka
mr u,a msÿjdfoda m, ÿkafka
kr uq,a weÕ weg lsUq,l= jekafka
yeu l,a u< od foda iem jkafka
.eiS jlg l=ÿ bifla iqÿ r¿
meiS kslg o;a fnd,a,E fl< f;d¨
jeiS ;sfnk weia ìh lr,k iq¨
keiS l=ug b| Wf. f.hs tla fld¨
tl u. hk l, Tìkg weoafoda
wdkk l, Wf. lg .| keoafoda
;S ieá nuqKka fï rg keoafoda
.eg fldakul=g b| m, weoafoda
tnig ,Êcdfjka ,o neñŒ
wn ieg ,dila mqmqrk f,iskS
ú<s jeo bjid frdia fldg täkS
l< f.ä ì| f.dia ;u f.g jeÿŒ
fjjq,hs mqmqrhs o;a lhs frdia fldg
iQrhs lïuq,a fol weo ;r fldg
;ejq,hs .sh .sh ;ek rg jg ug
wjq,hs fjkafka fu;kska hkakg
uQK rjd f.k f.dia f.g jeÈ,d
mQk kQ, weo ouñka ì|,d
hdfka Wka nuqKd ìu fmr<d
ndk f,ig w,a,d f.k rjq<d
lkafig mdrla fouehs lshkakS
uka fnd, ;g or Èh o wÈkakS
lkakg mekakd fuka je,yskakS
lka lgqjg lror f;m,kakS
134 135
wre;a meyeÈ,s lsÍu
wjfndaOh
1' ‘,S,a ke;sj’ hk lúfha ‘kqU’ hkqfjka y÷kajd we;af;a ljfrla o@
2' my; oelafjk lú moj, woyi Tfí jpkfhka ,shkak'
i' wjq,hs fjkafka fu;kska hkakg
ii' .eiS o fnd, ;sf. oEig mgf,a
iii' <f|a ksire fkdlrka wm ish,d
iv' yeu l,a u< od foda iem jkafka
v' lkalgqjg lror f;m,kafka
3' ‘mru,a msÿjd foda m, ÿkafka’ fï m%ldYhg fya;=j l=ula o@
4' neñ‚hkaf.a niska ,Êcdjg m;a wñ;a;;dmd ms<sn| úia;r lsÍfï § lúhd
Ndú; lr we;s Wmudj l=ula o@
5' neñ‚hkaf.a niska ,Êcdjg m;a wñ;a;;dmdf.a yeisÍu fln÷ ù o@
,S,a ke;sj - fudf<dla nfjka f;dr j" nqre,la fkd olajd
jd,a - jy,d" odihd
fid~q - lïuq,
leimg - we¢jf;ys my< fldk
nv jl - nfvys jlh
msg jl - msfgys jlh
jerá,a,d - úh<s f.du len,s
mqmq/á - mqmqre jeks jQ
o;a lvf;d,a,d - o;a lvf;d¨
l=Kqfl<f;d,a,d - lg fofldkska l=Kqfl< jEfyk
kruq,a - meiqKq flia
wdkk l, - wEkqï wßk úg
fldakul=g - fldkao keuqKq ñksyl=g" l=ol=g
frdia fldg - fldam ù
mQk kQ, - n%dyauKhka Wmkhkfha § m,¢k kQ,la' fuh jï
Wrysfiys isg isref¾ yria w;g ol=Kq bÕáh
olajd jefgk fia oukakls'
lkafig mdrla - lïuq,g myrla" lkg myrla
lkalgqjg - l¾K lfGdar f,i" wñysß f,i
134 135
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk jpk i|yd iudkd¾: moh ne.ska mdvfuka Wmqgd ,shkak'
i' fofk;g vi. fï ld,fhys
ii. Njfha vi¸. ú<sfhka
¸¸¸' m%d¾:kd l<d v¸¸¸' fldmq,a
v¸' m%fhdack ¸º' ihkfhys
v' .¾jfhka º' ;Èka
2' my; § we;s Wmudjkays we;=<;a Wmudkh yd Wmfïh fjka lr olajkak'
i' kruq,a weÕ weg lsUq,l= jekafka
ii' lkakg mekakd fuka je,yskakS
3' t<siuh /lSug my; oelafjk fhÿï lú fmf<ys olajd we;s wdldrh i|yka
lrkak'
i' b;ska v' l=ÿ
ii' nl,a v¸' f,iska
iii' ish¨ v¸¸' rjq<
iv' jerá v¸¸¸' jeksh
m%dfhda.sl wNHdi
1' lú fmf<a we;=<;a wjia:djla N+ñld rx.khla f,i bÈßm;a lrkak'
136 137
isxy, NdIdj w;sYhska úÑ;%j;a h' tl u ixisoaêh m%;sNd iïmkak f,aLlhka
lsysm fokl= w; m;a jQ l,ays" wmQ¾j úúO;ajhla m< jk wdldrfha rpkd
ìys jkafka tfyhsks' nqÿrÿka úiska kd,d.sß we;= oukh lrk ,o wjia:dj
úúO f,aLk ffY,s Wmfhda.s lr .ksñka úúO l;=jreka úiska j¾Kkdjg
,la lrkq ,en we;s wkaou fuhg fyd| u ksoiqkls' kd,d.sß ouk mqjf;ys
wdkkao f;reka jykafia fifkyiska hq;=j" nqÿka jykafia /l .kakg
bÈßhg meñ‚ ;eka isg" we;d nqÿrcdKka jykafiaf.a YS% mdoh uq, jeà
oukh jk wjia:dj olajd fldgi wudj;=r" nq;airK yd mQcdj,sh hk
lD;Skays l;=jreka bÈßm;a l< whqre fï mdvfuys wka;¾.; h' th lshjd
f,aLk ffY,sfhys yd m%ldYk ú,difhys úúO;d y÷kd .kak'
tf;mq,a wud ye,af,ka 16
“tl,ays wk| uyf;ryq nqÿka flfr n,j;a fifkyfhka wêjdikd
fkd lgeyS" ‘fu we;a m<uq ud urdj’hs nqÿka i|yd Èú mshd nqÿka fmrg isáfhd'
ti| nqoayq" “wk| my je hd' ud fmrg fkd isg”hs jodf<d' “jykafi" fu we;a
pKav he" mreI he" ñkSure he" hq.;a .sks jekake" m<uq ud urd miq f;dm
jykafi lrd fhj”hs lSyq' nqÿka ;=ka h<la lsh;=ÿ" tfi ue isáhye' my fkd jQyq'
tl,ays nqoayq bÿy n,fhka Tjqka ms<snyd i`.=ka w;=frys isgqjQy' tflfKys tla
ud.ula k,.sßys oele urKNhNS; je m,d hkakS Wl=<ska .;a orejl= we;= yd
nqÿka yd w;=frys oud mshd m,d .shd' we;a weh ¨yqne|e mshd kej;S orejd lrd
.sfh' ore uy y`äka y`vhs' nqÿyq k,.sßys Wfoid fu;a m;=rejd b;d ñhqre
nUf.dia úysoe" “Nj;a kd,d.sßh" ;d fidf<dia l<la rd fmdjd u;a lrkakdyq"
wfkllayq .kakg l<dyq fkd fj;s" ud .kakg l<ye' wldrKfh ll=,a
l<l=rejd fkd weúoe fudn t”hs jod<ye'
fy nqÿkaf. nia wid" weia újr fldge nqÿkaf. rEisß n,d" ms<s,o ixfj. we;s
jQfh" nqÿka f;Èka is£ .sh iqrd uo we;af;" w; nyd lkam;a i,ñka f.dia" nqÿka
mdúg neie fyd;s'”
wudj;=r
136 137
“blaì;s" cd;scd;sfhys udf. iajdñorejdKkg Èú § wd udf.a l=, foaj;d jQ
wk| uy f;rekajykafia nqÿka flfrys .;a n,j;a iafkayfhka" ;uka ll=¿
l,ays i¾mhd w;e u< fndaêi;ajhkg Èú ÿka ikdfhka" yxi cd;sfhys iquqL
kï yxi fiakdêm;s je uf,ys ne÷Kq iajdókg bÈß je isge ;ukaf. Èú
msÿ ikdfhka" .,ska yqKq iajdñorejdKkg f.dhs je msg ÿka ikdfhka" .srd
je wd iajdókg oyila lsßh ye,a fl;ska msÿ ikdfhka" zfu we;a m<uq fldge
ud urdjZhs lshd ;uka Èú mqod wNsuqLfhys isáhy' i¾j{hka jykafi ;=ka
úfglays ‘wk|h" we, je hd’hs jod< fial' tfia jodr;=ÿ iafkyfhka we,
fkd je isá ysñhdKka uy fmdf<dj f;fu ue l=U,a illa fi fmr<d miafiys
,dmS he'
wE;e OQ,Ska jeiS.sh we;a rc he" uE;e ijKla >k nqÿ riska ie§ .sh nqÿrcdfKda
he¦ wE;e fldamfhka r;a je .sh hjg jeks weia we;s we;a rc he" uE; lreKdfhka
f;;a je .sh ks,a uyfk,a fm;s mrhk weia we;s nqÿrcdfKda he¦ wE;e tnq tnQ
mhska uy fmdf<dj m<dmshkakd fi Èjk we;a rc he" uE;e tnq tnQ mhska
ñys l; iky ikyd jvkd nqÿrcdfKda he¦ wE;e ne¨ neÆjka zwfkaæ wfkaæZhs
lshjk we;a rc he" uE;e ne¨ neÆjka zidOqæ idOqæZ hs lshjk nqÿrcdfKda he'
tfõf,ys t we;= <x j;a j;a ieoeye;af;d f<ys w;a .ikakg jkay" uqyqKe w;a
fokakg jkay" n,d isáhe fkd fyïyZhs uqyq‚ka fykakg jkay'
tflfKys mq;l= jvd.;a .eyekshla we;= flfrys l< Nhska jvd.;a mq;=
iajdñorejka yd we;= yd fo ueog oudmshd m,d .shd' t we;a f;fu l=udrhd lrd
kslañK' l=udr f;fu we;= flfrys l< Nhska uy y`äka y`vkakg jk' tflfKys
nqÿka jykafi ‘wo fu we;a f;fu ud isá fu ùÓfhys lsysôhlg o wka;rdhla
flf< ù kï" udf.a nqoaOdkqNdjhg kqiqÿiq he’hs is;d jodrd wkka;dmßudK
ilaj< i;a;ajhka flfrys lrkakd jQ ffu;%sh uy ìcqjlg uyfur fmr<kakd
fi tl we;ayq flfrys m;=rejd" weiQ weiQ i;a;ajhka ó î u;a jQjka fi ;uka
ÈYdjg kud.kakd jQ uOqr iajr úysÿjd ‘;d fu ùÓhg y¿fh wm ksid uq;a f;,
l=udrhd ksid fkd jkafk fj o" fu fi t’hs jod< fiale'
tñysß lg y`v lke fy;a ue ne¨ we;= weie tukyr nqÿ rE kue;s wud msÍ.sfh"
‘oeka oeka .sfh he’hs ish¨ kqjr jeishka lshñka isáhe § lk yqKq ñysß yçka"
weie yqKq nqÿ reúka flYr isxyhlayq ÿgq we;a fmdõjl= fi wfklla is;she
fkdyS" lk fydjdf.ke nqÿ rejg o,ajd Æ wei mshd,she fkdyS" t rE wud weiska
Wld fndñka" isge-mshe fkdyS" kefuñka yelsf<ñka Y%S mdoh we,hg f.diska
isáfh' isá-mshe fkdyS" hq.dka; jd;fhka keó hk w÷ka l=<la fi nqÿka mduq,ays
je|e je;s/-.sfh'
nq;airK
138 139
nqÿoyu ms<sn| yi< oekqula we;s m`äjrhl= jQ .=re¿f.dañ fmdf,dkakre hq.fha §
rpkd l< wudj;=r lD;sfhys ‘kd. oukh’ kï od y;r jk mßÉfþofhka Wmqgd
.;a fldgila fuys wka;¾.; h' tu lD;sh rpkd lf<a kj wrydÈ nqÿ.=Kj,ska
tlla jk ‘mqßioïu idrÓ’ nqÿ.=Kh uq,a lr f.k h'” lsj hq;= foh jd.a ndyq,Hfhka
tflfKys wk| uy f;reka jykafia §¾>ld,fhys ;uka jykafia nqÿka
flfrys wúkIag j l<d jQ uy fmï j;=re r|jd .; fkdyS oEia msreKq l÷f<ka
“fï we;a ud m<uqj urd uq;a udf.a nqÿka fkd urj” hs lsh lshd we;=g;a nqÿkag;a
uOHfhys f.diska isg.;a fial' nqÿyq “wdkkaohæ we, j hd" we, j hd" wef;la
ug l=ula flf¾ o" ;d fnd<| wehs o" ud n, kqÿgq úÍ oe˜hs jodrk fial' nqÿka
tfia jodr;=;a wk| uy f;reka jykafia we, fkd jk fiala u h' tflfKys
nqÿkaf.a wdkqNdjfhka fmdf<dj l=U,a illa fia fmr<S Wka jykafia miq fldg
nqÿka jykafia m<uq flf<a h' kej; wk| uy f;reka jykafia nqÿka m<uq jQ
fia oel we;= <x jk fia oel" bÈßhg Èj nqÿka miqfldg mshd we;= bÈßfhys
isg.;a fial' túg o fmdf<dj fmr<S Wka jykafia u miq flf<a h' fufia u
;=ka jdrfhlays u nqÿka miq fldg we;= fmrg jQ fial' ;=ka jdrfhys u fmdf<dj
u isiEÍ Wkajykafia miq fldg nqÿka jykafia m<uq flf<a h'
tflfKys m%sh mq;l= jvdf.k “we;a fl<s n,ñ” hs ùÓhg ng ia;%shla we;= Èj;a
Èj;a we;= flf¾ l< Nhska fjjq,d urK ix{dfjka mq;% ix{dj isys fldg .;
fkdyS" nqoaO mQcdjg u,a oula oeuqjd fia mq;= nqÿka yd we;= ueog oud f;dfuda
fldafõhlg jeo .shd h' tflfKys l=ure wksla YrKla fkd oel nqÿka Èidj
n, n,d uy y`äka y`vkakg mgka .;' we;a .sks l|la fia lsms lsmS nqÿka lrd
Èjkqfõ l=uryq oel Tyq lrd Èù h' tflfKys iajdñorefjda ñ‚rejklg ;=v
È.= lrk kd rcl= fia l=uryq lrd w; È.= lrk we;a rcq oel —ud meñ‚hd jQ
fï ùÓfhys fï uo keÕs we;a lsysôhl .ygd urdmS kuq;a udf.a ljr kï
nqoaOdkqNdjfhla oe”hs is;d jodrd ;uka jykafiaf.a lreKd kue;s wl=iafika
meyer we;= r|jd,d “kd,d.sßhæ ;d fï ùÒhg y¿fha f;, l=udrhd ksid
fkdfjhs" wm ksid h' W! lrd fkd f.dia wm lrd j/”hs jod< fial'
tflfKys udf.a iajdñorejkaf.a uOqr kdo kue;s yia;sldka; ùKd kdoh Tyq
lk jeà hdu yd iu. u Tyqf.a rd uo is£ .sh' tf;mq,a kue;s wudye,af,ka
flda .sksl| ksù .sh' t flfKys l=uryq yer nqÿka ÈYdjg lr kud nqÿka
n,kqfha fo;sia wiQ ,l=fKka yd isidrd isá neu u`vq,af,lska yd wdldYfhys
msmS jekS .sh ;re le,hla fia msßjrd isákd ry;a fm<lska yd mqka i÷ fia
È,sfhk iajdñorejkaf.a Y%S úN+;s oel" i|ria ÿgq l=uqÿ le,hla fia ish,Õ
ikaf;daIfhka mskjñka nqÿka lrd Èj tflfKys u ysß T;ma ,o kshdjg ldrK
mEjd fia jd,êh wuqvq yiafiys .kajd f.k jl .i .id fid`v yl=< yl=<d Y%S
mdoh fid`äka msßueo ueo nqÿka mduq,ays jeo fyd;af;a h'
mQcdj,sh
138 139
f;drj fláfhka" ir,j meyeÈ,sj lSu .=re¿f.daókaf.a ffY,sh jQ w;r th
nqoaêu;=ka o w.h l< ffY,shls'
fmdf,dkakre hq.fha u úoHdpl%j¾;s rpkd l< nq;airfKys oyih jk mßÉfþofha
‘kd,d.sß oukfhka’ Wmqgd .;a fldgila o fuu mdvfï wka;¾.; h' nq;airK
kj wrydÈ nqÿ.=K ish,a,la u wka;¾.; lD;shls'
nq;airK nqÿka jykafiaf.a .=K iuqodh fuka u w;sudkqIsl n,hka o úia;r
lrñka Wka jykafia flfrys Nla;sfhka hq;= .dhk iajrEmS mdGj,ska hqla; .µ
.%ka:hls' hula tljr jgyd.; fkd yels idudkH ckhdg fï rpkd ú,dih b;d
m%fhdackj;a úh' úoHdpl%j¾;Ska fmdÿ ckhdg iómj nq;airK rpkd l< nj
mejfia' Tyq w¨;a uÕla Tiafia hñka isxy, NdIdj fmdaIKh l< f,aLlfhls'
mQcdj,sfhka fuu mdvug Wmqgd f.k we;af;a ziufu;a wdÈ mQcd l;dZ kï úiskj
jeks mßÉfþofhka fldgils' oUfo‚ hq.fha § uhQrmdo mßfõKdêm;s nqoaOmq;%
ysñhka úiska rÑ; fï lD;sh wryx nqÿ.=Kh uq,a lrf.k ,shejqKls' tu lD;sh
isxy, fn!oaOhka w;r m%p,s; jQ" fmdÿ ckhdf.a wdorh yd f.!rjh ysñ lr .;a
isxy, nK fmd;ls' l;=jrhd úiska fuh ,shk ,oafoa fmdÿ ckhdg nqoaO pß;h
fyd¢ka jgyd .; yels jk mßÈ ksjerÈ yd ir, nilska ksid th rij;a lD;shla
ùug fya;= úh' th rdc rdc uydud;Hd§kaf.a W;=ï jQ mqomQcdjkag ,la jQ
lD;shla o úh'
wre;a meyeÈ,s lsÍu'
wl=iafika - fyKavqfjka
w÷ka l=<la - wxck m¾j;hla ^l¿ meye;s m¾j;hla&
wêjdikd - bjiSfï .=Kh
wkka;dmßudK - iSudjla fyda m%udKhla fkdue;s
wud - wuD;h ^by< u rih&
wud ye,af,ka - wuD;h kue;s Èh oyßka
wúkIag - úkdY fkdjQ
we;a fmdõjl= - we;a megjl=
we<j hd - bj;g jkak
bÿy n,fhka - Roaê n,fhka
tflfKys - ta fudfydf;ys
tnq tnQ mhska - ;nk ;nk mshjßka
ll=,a l<l=rejd fkd weúo - mdo mSvdjlg fjfyilg
m;a lrjd f.k weúÈkafka ke;sj
lsysôhlg - l=yqUq foklg$l=yqUqjl=g
l=U,a illa fia fmr<d - j<x idokakl=f.a il fmdarejla fuka lrljd
flda .sks l| - fldamh kue;s .sks cd,dj
140 141
flda fõhlg - l=vd ùÈhlg
f;Èka - f;aciska
;=ka h<la - ;=ka jrla
oyila lsßh ye,a fl;ska - ^lsßhla hkq wuqKq i;rls& wuqKq ydr
oyil l=Uqrla
Èú ÿka ikdfhka - Ôú;h ÿka fifkyiska
Èú mshd - Ôú;h mqoñka¦ Ôú;h w;yer
myje hd - bj;g hkak
mdmsg - mh wi,
ms<snyd - j<lajd
ms<s,o ixfõ. - wjfndaOfhka hqla; j ^m%;s,íO ixfõ.&
mq;% ix{dj - orejl= ms<sn| ye`.Su
urK ix{dj - urKh ms<sn| ye`.Su
ud.ula - ia;s%hla
udf.a l=, foaj;d jQ - wmf.a l=, foúhd jQ
ñ‚ rejklg - ud‚lH r;akhlg
ñhqre nU f.dia - ñysß n%yau f>daIdj
ñysl; - fmdf<dj$uyS ldka;dj
uqyqK w;a fokakg - uqyqK oE;ska jid .kakg
hq.;a .sks - l,amdka; .skak
hq.dka; jd;fhka - hq.h fl<jr yuk iq<Õska
r;a hjg jeks - r;a jQ hlv fnda,hla jeks
rEisß - YÍr fYdaNdj
f<ys - mmqfjys
jd,êh wuqv yiafiys .kajd f.k - j,a.h fol<jd w;f¾ i`.jd f.k
ijkla - j¾K yhla
^kS," mS;" f,days;" ´od;" udxðIaG" m%Ndiajr&
ish,`. - il, YÍrh$uq¿ we`. u
fidf<dia l<la - l< f.ä oyihla
y¿fha - uqod yeßfha
yia;sldka; ùKd kdoh - we;=ka ji`. lrk ùKd kdoh
ysß T;ma - mjg we;s ,Êcd Nh
fykakg jkay - bj;g .kakg úh
140 141
wjfndaOh
1' my; § we;s m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
¸' nqÿrcdKka jykafia flfrys fifkyiska wdkkao ysñhka l< l%shdj l=ula o@
¸¸' kd,d.sß we;d oel ìh m;a ia;%sh yeiqrefKa flfia o@
¸¸¸' kd,d.sß we;d nqÿrcdKka jykafiag ióm j;a u Y%oaOdjka;hkaf.a m%;spdrh
l=ula ù o@
¸¹' nqÿrcdKka jykafia we;d flfrys oelajQ ffu;%sh nq;airK l;=jrhd
Wmud lf<a l=ulg o@
¹' nqÿrcdKka jykafiaf.a lg y`v weiqKq úg we;d yeisreKq wdldrh úia;r
lr ,shkak'
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk fhÿïj, w¾: ,sys,a niska ,shkak'
¸' nqÿka ;=ka h<la lsh;=ÿ tf,i u isáhy'
¸¸' “wldrKfha ll=,a l<l=rejd fkd weúo fudn t'” ¸¸¸' ;ud Èú mqod wNsuqLfhys isáhy'
¸¹' n,d isáh fkdfyïyhs uqyqK fykakg jkay'
¹' fmdf<dj l=U,a illa fia fmr<S Wka jykafia miq fldg nqÿka jykafia
m<uq lf<da h'
¹¸' tf;mq,a kue;s wud ye,af,ka flda .sks l| ksù .sh'
2' my; oelafjk WoaOD;hkays wjia:d iïnkaOh olajkak'
¸' “m<uqj ud urd miq f;dm jykafia lrd hj” ¸¸' “wldrKfh ll=,a l<l=rejd fkd weúo fudn t” ¸¸¸' “wo fï we;a f;u ud isá fï ùÓfhys lsysôhlg o wka;rdhla lf<a ù
kï udf.a nqoaOdkqNdjhg kqiqÿiq h” ¸¹' “;d fï ùÓhg y¿fh wm ksid uq;a f;, l=udrhd ksid fkdjkafk fjo” ¹' “;d fnd<| wehs o ud n, kqÿgq úÍ oe” ¸¹' “W! lrd fkd f.dia wm lrd j/”
3' tl u wre; §u i|yd l;=jreka ;sfokd úúO jpk Ndú; lr we;' my; § we;s
jpkj,g l;=jreka tfia fhdod we;s fjk;a jpk fidhd ,shkak'
¸' .eyekshla - ¸¹' wuD;h -
¸¸' wef;ls - ¹' fu;a -
¸¸¸' ñysß y`v - ¹¸' mduq,ays -
142 143
m%dfhda.sl wNHdi
1' fuu mdvu Tn jvd;a wNsu; ffY,shlska lshjkak'
2' tla tla l;=jrhd tl u wjia:dj úúO whqßka j¾Kkd lr we;s wdldrh ms<sn|j
.=re;=ud$.=re;=ñh iuÕ idlÉPdjl fhfokak'
mer‚ iïNdjH lD;s rpkfha § o f,aLlhka Wmud Ndú;hg .;a nj fuu mdvu
lshjk úg meyeÈ,s fõ' Wmudjla hkq hï jia;=jla jvd fyd¢ka meyeÈ,s lsÍu
i|yd fyda f;areï lsÍu i|yd ;j;a jia;=jlg iudk lr oelaùu hs' Wmudjla
oelaùfï § wjYHfhka u fuka" fia" jeks" jf.a" n÷" f,i" tõ wdÈ Wmud jdpl
ksmd; mohla iu. fhfoa' hula w,xldrj;aj mejiSu i|yd Wmudj fhdod .efka'
Wmudjla wx. follska hqla; h" tkï( Wmudkh yd Wmfïh hs' Wmudkh hkq
lsishï fohla ;j;a hula yd iudk fldg olajk fhÿu hs' Wmfïh hkq iudk
lsÍug ,la jk fhÿu hs' Wmud jdpl moh u.ska Wmudk" Wmfïh fol iudk
fldg oelafjhs' tfia iudk lsÍfï § ie,ls,a,g .kafka Wmudk" Wmfïh foflys
hï fmdÿ fyj;a idOdrK ,laIKhls'
‘wef.a uqyqK i| jeks h’fuys ‘i|’ hkq Wmudkh hs' ‘uqyqK’ hkq Wmfïh hs' ta fol tlaj Wmudj iEfoa'
³ ‘kd,d.sß oukh’ l:dfõ yuq jk Wmud my; j.=fjys olajd Wmudkh yd
Wmfïh o fjka lr olajkak'
Wmud
Wmudj Wmudkh Wmfïh
r;a je .sh hjg jeks weia r;a je .sh hjg weia
142 143
ks¾udKd;aul f,aLkfha § yuq jk ;j;a w,xldr úfYAIhls rEml' fuh o Wmudj
fuka u hula w,xldrj;aj mejiSfï Wml%uhls' rEmlh o jia;= folla iudk
fldg olajhs' tys § isÿ jkqfha iudkd¾:jdÖ ksmd; Ndú; fkd fldg tla jia;=jla
i;= ,laIKh wfkla jia;=jg wdfrdamKh lsÍuhs'
—wef.a uqyqK i|ls˜
fuys uqyqK yd i| folla f,i fkd oelafõ' tla jia;=jla fia u oelafõ' tfy;a
uqyqK ms<sn| j¾Kkhg bka uy;a msájy,la ,efí'
³ my; oelafjk mdGfhka újrKh lr we;af;a l=ula oehs úuikak'
1' ;uka jykafia nqÿka flfrys wúksIagj l<d jQ uy fmï j;=re r|jd
.; fkdyS '''
2' tf;mq,a kue;s wudye,af,ka flda .sksl| ksù .sh
fm< fmd; weiqfrka rEml myla fidhd ,shkak'
³ mdvfï wka;¾.; WoaOD; fyd¢ka lshjd tu .µ fldgiaj, f,aLk ffY,Skays
oelsh yels úúO;d ljf¾ oehs olajkak'
NdIdjl f,aLk jHjydrfha § ksjerÈ wlaIr Ndú;h zwlaIr úkHdihZ hs' tys §
w,amm%dK" uydm%dK" oka;c" uQ¾Oc" ;d¨c" kdislH yd w¾Odkqkdisl ^i[a[l&
wdÈ m%fNao i,lñka ksjerÈ yd iïu; Í;s wkq.ukh l< hq;= fõ' ksjerÈ wlaIr
úkHdih wkq.ukh fkd lsÍfuka w¾:hg ndOd isÿ úh yels h' tfuka u ksjerÈ
wlaIr úkHdifhka f;dr ùfuka jpkj, wkkH;dj ì| jefÜ'
K" k wlaIr úkHdih yd iïnkaO Í;s lsysmhla my; oelafõ'
rEml
wudj;=r
nq;airK
mQcdj,sh
wlaIr úkHdih
144 145
w‚ m%;Hh - uEKs" Èh‚" ke.‚
wKq m%;Hh - mq;Kq" u,Kq" nEkKq
wdK m%;Hh - mshdK" isgdK" ue;s|dK
b‚$ bK - ne,s‚" ne,sK - jeá‚" jeáK
WKq$ WK - ne¨Kq" ne¨K - jegqKq" jegqK
w¾Kj" WIaK" RK" ;DK" j¾K" ;DIaKd" urK" kd. orK
Ñ;%K" ñY%K" ;l–K" om–K" m%dK" fYa%‚
wruqK" m%ùK" ruŒh" m%jK;d" ixl%uK" .%yKh
pKav" >Kagdr" oKavk
lrk" ork" urk" lsrkjd" urkjd
bks - bkak
ÿkq - ÿkak
.sks - .skak
f.dkq - f.dkak
f.!rjd¾: ;oaê; m%;Hhkays fhfokqfha uQ¾Oc ‘K’ ldrh hs'
R" ¾" Ia hk uQ¾Oc wl=rej,g mrj fhfokafka uQ¾Oc ‘K’ ldrh hs'
‘r’ ldrfha fjkia rEm jk rldrdxYhg yd f¾Mhg miqj fhfokafka uQ¾Oc ‘KZ ldrh hs'
¾ wl=rg yd tys fjkia wdldr jk f¾Mhg yd rldrdxYhg fuka u R" hk wlaIrj,g o mrj iajrhla fyda la" í" .a" >a" ma" Ma" Na" ï" ha" õ" ya hk wl=rla fyda lsysmhla fyda fh§ we;;a B <Õg fhfok zKZ uQ¾Oc fõ'
úNla;s m%;Hh .ekaùfï § oaú;aj jk jH[ackdlaIrhla iys; jpkj, fhfokafka oka;c ‘k’ ldrh hs'
w;S; ls%hd moj, yd lDoka; rEmj, fhfokqfha uQ¾Oc ‘K’ ldrh hs'
j¾;udk isxy, jHjydrfha jpkhl uq, ‘K’ fhfokafka ‘Kh’ hk jpkfhys muKs'
ixialD; ;;aiu kdu moj, g" G" v" V" K hk uQ¾Oc wlaIrhlg fmr y,aj fhfokqfha ‘K’ ldrhhs'
tfy;a isxy,fha j¾;udk lDoka; rEmj, § ‘r’ ldrfhka miqj fhfok ‘k’ ldrh uQ¾Oc fkd fõ'
144 145
Odrdksmd;" wurkd;a" mrks¾ñ;" iqrkr" nKavdrkdhl" msßkukjd
W;=uks" ñksiqks" <uhsks" orejks
we;sks" fllsks" ue;sks" hlsks" iemsks
wkak" pkaok" wdikak" oka;
m%Yak" o¾Yk" m%ldYk" úu¾Yk
,sÅ; wNHdi
1' ysia ;ekg .e<fmk f,i k" K fhdod jpk iïmQ¾K lrkak'
¸' ue;sjr iuh ¹¸' o¾Y m:h
¸¸' úldY whs;sh ¹¸¸' ießir l=re,af,da
¸¸¸' n,j;a l .dgqj ¹¸¸¸' wdkkao ysñmd ka
¸¹' fcHaIaG Èh fhda ¸º' rlaI ixia:dj
¹' .‚; m%Ya m;%h º' m%Ndixiaf,aI h
2' tla tla mofha fhfok k" K wl=re wkqj w¾:h fjkia fõ' tu wre; biau;=
jk fia jdlH ks¾udKh lrkak
¸' ork$orK ¸¹' irk$irK
¸¸' ;K$;k ¹' kqjk$kqjK
¸¸¸' lrk$lrK ¹¸¸¸' ok$oK
m%dfhda.sl wNHdi
fm< fmd; weiqre lrf.k k" K fhfok jpk ^w¾:h o iys;j& tl;=jla
ilikak'
wd,mk úNla;s m%;Hhkays oka;c ‘k’ fhfoa'
isxy,fha ia;S% ,sx. ;oaê; m%;Hhkays fhfokafka ‘k’ ldrh hs'
oka;c jH[ackdlaIrhg fmr y,aj fhfokqfha ‘k’ ldrh hs'
ixialD; jpkj, ;d¨c ‘Y’ ldrhg mrj fhfokafka ‘k’ ldrh hs'
ikaê yd iudi moj, § ‘r’ mrj zkZ fhfoa'
146 147
uQ¾Oc ‘<’ yd oka;c ‘,’ wl=re fh§u wkqj o jpkj, wre; fjkia fõ'
," < wlaIr úkHdih yd iïnkaO Í;s lsysmhla my; oelafõ'
<ore" <má" <ysre" <m¨
we;=<;" ;=<" we;=¿ ùu
m<," j<¨" n<,d" l<d,
me< - me<h ud¿ - ud¿jd
i¿ - i¿j y< - y¿
k¿ - k¿jd u¿ - u¿j
lr - l< u;=r - u;=<
ur - u< jodr - jod<
úpdr - úpd< jmqr - jmq<
isiqfm<" w,s/<" fin<uq¿
iq¿ lrkak" iq¿ mshd
ms<silr" ms<smÈk" ms<si|r
l=U,a" is,a" je,a" fmd,a" me,a" u,a
mdrj,a" f.j,a" rgj," .x.dj,
fkd fïrE hk wre; §ug ‘<’ fhfoa'
wNHka;r hk wre; §ug ‘<’ fhfoa'
‘,’ ldr folla tl ;ek fhfok úg m<uq ‘<’ uQ¾Oc fõ'
w. wl=r y,a fkdjk m%lD;sj, w. fhfok ‘<’ uQ¾Oc fõ'
w;S; ld, l%shd rEmj, ‘r’ ldrh ‘<’ njg m;a fõ'
iuQyd¾:jdÖ moj, fhfok ‘<’ we;eï úg uQ¾Oc fõ'
l=vd hk w¾:h fok ‘iq`M’ hkafkys ‘<’ uQ¾Oc fõ'
l=vd hk w¾:h fok ziq`MZ hkafkys z<Z uq¾Oc fõ' l=vd hk w¾:h fok ziq`MZ hkafkys z<Z uq¾Oc fõ' ms<s hk Wmi¾.fha ‘<’ uQ¾Oc fõ'
w. wl=r y,aj fhfok ;ekaj, ‘,’ oka;c fõ'
wm%dKjdÖ nyqjpk ‘j,a’ m%;Hfhys ‘,’ oka;c fõ'
146 147
;=,kh" ;=,s;" iu;=,kh" ;=,dj
ish¨ - ish,a, o¨ - o,a,
uy¨ - uy,a,d n¨ - n,a,d
l=re¨ - l=re,a,d uq¨ - uq,a,
ìf|kiq¨ h" .sks weúf<kiq¨ h'
,sÅ; wNHdi
1' ysia;ekg .e<fmk fia ,$< wl=re iqÿiq f,i fhdod jpk iïmQ¾K lrkak'
¸' ysre u`v, ¹¸' le ‚h
¸¸' ms i|r ¹¸¸' k.rj
¸¸¸' ish f;dr;=re ¹¸¸¸' k `.k
¸¹' fl ìu ¸º' jmq fl;
¹' j l=< º' k ,a;,h
2' fh§ we;s ,$< wkqj my; moj, w¾: fjkia fõ' tu w¾: ,shd olajkak'
¸' m;, - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' ¹' j, - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
m;< - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' j< - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
¸¸' w¨ - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' ¹¸' n, - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
w¿ - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' n< - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
¸¸¸' iq¨ - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' ¹¸¸' u, - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
iq¿ - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' u< - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
¸¹' u¨ - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' ¹¸¸¸' l, - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
u¿ - '''''''''''''''''''''''''''''''''''' l< - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''
kQ;k Ndú;h ;=< ;d¨c ‘Y’" uQ¾Oc ‘I’ oka;c ‘i’ hkqfjka wlaIr ;=kla
olakg ,efí' f,aLkfha § tajd ksjerÈj fh§u w;HjYH fõ'
Y" I" i wlaIr úkHdih yd iïnkaO Í;s lsysmhla my; oelafõ'
wdia ¬ p¾h - wdYap¾h ksia ¬ Yío - ksYaYío
;=,Hd¾:fha ^iudk nj y`.jk& fhfok ‘,’ oka;c fõ'
taljpk kdu moj, w. ‘,’ oaú;ajh fhfok ;ekaj, ‘,’ oka;c fõ'
iajNdjh hk w¾:h fok ‘iq¨’ hkafkys ‘ ,’ oka;c fõ'
‘p’ fyda ‘Y’ hk wl=rg fmr we;s oka;c ‘i’ fjkqjg ;d¨c ‘Y’ wdfoaY fõ'
148 149
ksi ¬ p, - ksYap,
Ydikh úfYAI
YsIag m%Yia;s
YsIH Ydia;S%h
m%Yak m%o¾Yk
ikao¾Yk úu¾Yk
úldYk m%ldYk
Ydia;D" Y,H" BYajr" Ys,am" wdYajdi" laf,aY" Ydka;s" ftYaj¾h" Ys,am
oDIAá ¥IK hIaá NdIK
fcHaIaG m¾fhaIK >¾IKh ;DIaKd
lksIaG kHIaá wdl¾IK úIaKq
rlaIK - rËK wOHlaI - wOHË
mlaI - mË mlaIs - mËs
olaI - oË ksrlaIh - ksrËh
jdIam mqIam ksIaM,
ksIamdok ÿIafmdaIK ksIam%N
Ydia;%h m%ia;djkd ,iaik
m%ia;dr iuia; idOkh
mqia;ld,h ioyï lia;=ß
YsIH - isiq Ydik - iiqk
Y%jK - ijka Ydia;% - i;r
Y" I" i wl=re ;=fkka folla tl <`. fhfok úg ;d¨c ‘Y’ uq,ska fhfoa'
oka;c ‘k’ ldrhg fmr fhfok ‘Y’ ;d¨c fõ'
my; i`oyka jpkj, ‘Y’ fhfoa'
g" G" v" V" K hk uQ¾Oc wlaIrhg fmr fhfok ‘I’ uQ¾Oc fõ'
‘la’ wlaIrh iu. tlg nefokafka ‘I’ ldrhhs'
m$M wlaIrhg fmr fndfyda úg ‘I’ fhfoa'
oka;c wl=rlg ^;" :" o" O" k& fmr fhfok ‘i’ oka;c fõ'
;;aiu ‘Y’ iys; mo isxy,hg ìf`ok úg ^;oaNj jk úg& tu ‘Y’ oka;c ‘i’ njg m;a fõ'
148 149
pß; - isß; Pú - iu
pkaok - i÷ka Pkak - i;a
Ñ;a; - is; fþokh- is£u
,sÅ; wNHdi
1' my; § we;s moj,g .e<fmk mßÈ Y - I - i wl=re iqÿiq f,i fhdod jpk
iïmQ¾K lrkak'
¸' w gdx. YS,h ¹¸' wj H m%udKh
¸¸' ola Ys Hhd ¹¸¸' m% k m;%h
¸¸¸' n, ;D Kdj ¹¸¸¸' Y= l m%foaYh
¸¹' wNsks l%uKh ¸º' ,H ffjµ
¹' m% ;dr fmd; º' ksYa ío m%foaYh
2' my; o S we;s jpk jerÈ kï ksjerÈ lr ,shkak'
¸' foaik Yd,dj ¹¸' wrdì Ysiagdpdrh
¸¸' iólaYk lKavdhu ¹¸¸' iïNdiKh
¸¸¸' fcHd;sia idia;%h ¹¸¸¸' fldÜGdIh
¸¹' BIajr úxY;sh ¸º' fl!i,Hh
¹' ksiamdok wdh;kh º' wOHlaYKh
3' my; imhd we;s mdGj, wlaIr úkHdi jerÈ ksjerÈ lr ,shkak'
¸' l=,SK mka;s yd mQcl l=<;a iudc úm¾hdY wfmalaYd fkdl,y' ;u
fftIaj¾hh yd ila;sh fmkaùug;a tu ;;a;ajh /l .eŒug;a mQclhkag
oDv iïm%Odhkaf.a msysg fiùug isÿ úh'
¸¸' kQ;k ,dxlsl iudc ú[a[dKh m%ldI lsÍug we;s úIsIaG;u ud¾.h
idïm%Odhsl ixialD;shg wkqj yev .eiqkq ksYamdok wkq.uKh lsÍu o tfia
ke;fyd;a ngysr YsIaGdpdrfha wdNdIfhka ilia jqkq ks¾udK wKqlrkh
lsÍu o hkq j¾:udK idys;Hlrejdg uqyqk §ug we;s tla w¾N=Ohls'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tfí fjk;a úIhhl igyka fmd;la f.k tys we;s wlaIr úkHdi jerÈ
fidhd ksjerÈ lrkak'
2' mqj;am;aj, yd i`.rdj, we;s jerÈ iys; fhÿï fidhd tajd ksjerÈ lr ,shkak'
p$P iys; ;;aiu Yío isxy,hg ìf|k úg tajd o ‘i’ njg m;a fõ'
150 151
wms l;d ny lrk úg wx. p,kh" y`v Wia my;a lsÍu" uqyqfKa bßhõ wdÈfhka
woyia m%ldY lruq' tfukau mo ms<sfj< fjkia lsÍu" jdlH rgd fjkia lsÍu
;=<ska o wod< woyia m%ldY lruq' ta wkqj wikakd th uekúka f;areï .kS' tfy;a
f,aLkfha § fï i|yd wmg Wmldr jkafka úrdu ,laIK h' tajd Ndú; l< hq;=
whqre y÷kd .ksuq'
² Wmqgd oelaùul § uq, fyda ueo fldgila w;a y< nj oelaùug fhfoa' “tflfKys mq;l= jvd .;a .eyekshla ''' m,d .shd”² m%ldYhl ysia ;ek oelaùfï § o fhfoa'
uyje,s .`. ''' lkafoka werfò'
² hï m%ldYhla jvd;a meyeÈ,s lsÍfuys § fhfoa'
fmdf,dkakre wjêfha iïNdjH .µ lD;s folla ^wudj;=r" nq;airK&
,sheú‚'
uyd mrdl%undyq rc;=ud ^l%s'j' 1153 - 1186& fmdf,dkakrefõ rdcHh
úpdf<a h'
² hï woyila ;j ÿrg;a úia;r lsÍfï § fhfoa'
jhi(- wjqreÿ 15 hs' udi 2 hs' Èk 10 hs'
² my;ska olajd we;s nj oelaùug fhfoa'
tf;mq,a kue;s wud ye,af,ka flda .sks l| ksù .sh)
)mQcdj,sh
² w;a yereKq wl=re" mo" jdlHh wdÈh kej; tla lsÍfuys fhfoa'
Y%oaOdjka;fhda l=ulska fõ foda fyda hs iel is;kakg mgka .;ay'
úrdu ,l=Kq
;s;a fm< '''
jryk ^&
úia;r lsÍfï ,l=K(-
;re ,l=K )
ldl mdoh
l=ula
150 151
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk mdGj,g iqÿiq úrdu ,laIK fhdod kej; ,shkak'
¸' jykafi fï we;a pKavhe mreI he ñkSure he hq.;a .sks jekake m<uq ud
urd miq f;dm jykafi lrd fhj
¸¸' wE; neÆ ne¨jka wfka wfka lshjk we;a rc he uE; neÆ ne¨jka idOq
idOq lshjk nqÿ rcdfKda he
¸¸¸' kd,d.sßh ;d fï ùÈhg y¿fha f;, l=udrhd ksid fkdfjhs wm ksid h
W! lrd fkdf.dia wm lrd j/hs jod< fial'
2' iqÿiq mßÈ úrdu ,l=Kq fhdod kej; ,shkak' fmr fY%A‚j, § bf.k .;a
úrdu ,l=Kq o fhdod .kak'
¸' fm j 10 00 g /iaùu meje;afõ
¸¸' orejka läir úh hq;af;a wehs
¸¸¸' l%s j 1815 1948 olajd ,xldj ì%;dkH md,kh hgf;a mej;s‚
¸¹' Tng §¾>dhq fõjd
¹' iajdñka jykai uy;auhdfKks uy;añhks Bg Tnjykafiaf.a Tn;=udf.a
Tn;=ñhf.a iydh ,nd fokak
¹¸' fmr wmr foÈ. u Tyqf.a kduh m;< úh
¹¸¸' weÿre;=uks uu fyg iji ;=kg tñ
¹¸¸¸' .sks ms§u w.aks mQcdj fmr isg mej; tk mQcd úêhls
¸º' Tkak uf,a Th kdu, fk,d jfrka hkq mdre lúhl tkakls
º' fu we;a m<uq ud urd j
wudj;=r
152
uydpd¾h fiakl ììf,a úúO ÿIalr;d uOHfha
wOHdmkh ,en" thska úmq, M, fk<d .;a
úoajf;ls' t;=ud ffjµjrhl=" úYajúµd,
lÓldpd¾hjrhl=" mSGdêm;sjrhl= iy rdcH
T!IO kS;s.; ixia:dfõ iudrïNl
iNdm;sjrhd o f,i wm%;sy; ffO¾hfhka
lghq;= l< wdldrh wfma ¥ orejkag uy`.=
wdo¾Yhls' ck;djd§ ffjµ fiajdjla yd
cd;sl T!IO m%;sm;a;shla l%shd;aul lsÍfuka
fi!LH iïmkak iudchla f.dv keÕSug
lghq;= l< t;=ud cd;Hka;r ms<s.ekSug ,la jQ
udkj ys;jdÈfhls' ir, Èú fmfj;la .; l<
t;=udf.ka wmg .; yels wdo¾Y fndfyda h'
fuys oelafjkqfha ‘mQð; Ôú;’ mia jk fj¿ug fok.u isßj¾Ok úiska
iïmdÈ; ,smsh weiqfrka ilia l< mdvuls'
“ñksia j¾.hd flf¾ Tyq wiSñ; wdorhla oelajQfha h' ñksidf.a ì| jegqKq ù¾hh
k`.d isgqùug lghq;= lf<a h' jpkfha mßiudma; w¾:fhka u i;HjdÈhl=" udkj
ys;jdÈhl= jQ Tyq jekakl= h<s wms ljod olsuq o@”1978 Tlaf;dan¾ 08 jeksod fld<U cdj;a; iqidk N+ñfha § uydpd¾h ldf,da
f*dkafialdf.a uqúka fï joka .s,syqfKa úfoaYhl § urKhg m;a jQ ienE udkj
fm%Añhl= jQ uydpd¾h fiakl ììf,af.a NiaudjfYaI ;ekam;a l< wjia:dfõ § h'
“úúO n,fõ. ksid idudkH ñksid ñßflkjd' Tjqka tajdhska uqod fkdf.k"
T!IOj,ska muKla iqjm;a lsÍug is;Su uyd uq<djla' b;ska ifydaorh" wmg ck;dj
fjkqfjka ta n,fõ. iu. .efgkakg isÿ fjkjd” foiSfuka muKla fkd iEyS ta
jokays wre;a ienE Ôú;fha § l%shd;aul lsÍug wjxl jEhul fhÿKq fiakl
ú,shï ììf,a" Wm; ,enqfõ 1920 fmnrjdß 13 Èk wyx.u l;¿fõ ish ujf.a
.fï § h' Tyqf.a uj is,aúhd chj¾Okhs' mshd ìì, j,õfõ pd,aia ú,shï ììf,a h'
“ro,lfuka ug jevla keye' f.dùka ú;r ug Th ro,hka jákafk keye' uf.a
fiakl mq;dg lsß fokak thdf.a wïuf.a ;fka lsß ke;s jqKd u .fï u ÿmam;a
.Ekq weú;a lsß ÿkakd' Th ÿmam;a f.dùkaf. .eyekq ishhlf.ka ú;r uf.a mq;d
lsß fndkak we;s' uf.a .Eksf.a lsßj, hs ta .eyekqkaf.a lsßj, hs lsis fjkila
uydpd¾h fiakl ììf,a17
153
keye' mq;d wf.ag yeÿKd” hehs ish mshd lshQ l;dj fiakl ììf,af.a Ôú;h ms<sn|
oelau yev .eiaùfuys fya;= úh'
“uq¿ oyj, fmdf<dj u;af;a yefmñka wkka; ÿla mSvdj,g f.dÿre fjñka imhd
.;a f,hska fmrd .;a lsß .fï f.dú ldka;djka ug fmõjd' uf.a isrer Tjqkag
whs;s hs' uq¿ Ôú;h u Tjqkag Kh.e;s hs” hkqfjka ;reK fiakl ììf,a fï mqj;
wkdjrKh flf<a h'
fiakl ììf,a bf.kqu ,enQfha uykqjr ;%s;aj úµd,fha h' tys § Tyq mka;s
ldurfha § fuka u l%Svd msáfha §;a fuka u kdgH yd ix.S; ikao¾Ykj, §;a o
by< u oialï mEfõ h'
fiakl bf.kqu ,nñka isák ld,fha § Tyqf.a mshd ñh .sfha h' mshdf.a wNdjh
ììf,a j,õjg md;a jqKq fyKhla n÷ úh'
ish bf.kqu yudr fldg kx.Sg iy u,a,Sg b.ekaùug fiakl ;SrKh lf<a h'
“wmf.a bf.kSu i|yd úhoï oeÍug wïudg ;ksj u wmyiq h' ;d;a;d wm Ôj;a
lf<a fldfydu o lsh,d ys;kak;a neye' Tyq ñksiaiq ;<d fm<d uqo,a /ia l<
wfhla fkdfjhs' Tyq f.dùkag ish bvï § iq¿ wdodhula ,enqjd' oeka wïudg tajd
lrkak neye' ud ,enQ wOHdmkfha ;rug ug oeka lDIsl¾u ks,Odßfhla fjkak
mq¿jks' ,efnk mäfhka kx.Sg iy u,a,Sg W.kajkak mq¿jks˜ Tyq ish mka;s Ndr
.=re;=udg lSfõ h'
.=re;=ud ryis.;j th úÿy,am;s;=udg lSfõ h' fï mqj; me;sßK' fiaklf.a
bf.kSfï lghq;= i|yd ish¨ úhoï oeÍug uykqjr jeisfhla bÈßm;a úh' Tyq
ljqreoe hs oek .ekSug fiaklg ,enqfKa fndfyda l,lg miqj h'
by< u ,l=Kq ,enQ fiakl issiqjd ffjµ úµd,hg we;=¿ úh' ffjµ úoHd,hg
hdu i|yd Tyq kjd;eka .;af;a fnd/,af,a fydag,hl l=vd ldurhl h' Ôú;h
b;d lgql úh'
ffjµ úµd,fha § Tyq YsIH;aj lSmhla Èkd .;af;a h' ta ksid Tyqg uqo,a heùug
wïud fjfyi úh hq;= jQfha ke;' wvqfjka wdydr f.k" wjYH úhoï muKla ord
b;sß lr .;a uqof,ka Tyq .;af;a fmd;a h' ffjµ úµdjg wod< fmd;a fuka u
wfkla úIhhka .ek ,shejqK fmd;a o Tyqf.a rdlalfha ;sì‚'
ffjµ úµd,fha ksjdvq ld,j, § Tyq .ug .sfha fí;a fmÜáhla o /f.k h'
“mqxÑ uy;a;hd .ug tkafka ljod oe@”hs .eñfhda fiaklf.a ujf.ka wid ±k
.ks;s' Tyq meñ‚ odg miqod ììf,a j,õfõ ñksiaiq msfr;s' .ila hg nxl=jla ;nd
.kakd fiakl Tyq bÈßhg tk msßñ o .eyekq o <uhska o mÍlaId lsÍug mgka .kS'
“weiajyla lgjyla jÈkak tmd' fodia;r uy;a;h fok fí;aj,ska f,fâ
ksÜgdjg u ikSm fjkjd'”m%;sldr ,en iqj jQ .eyekshla fiaklf.a ujg lshhs' fiaklg .fï § ksjdvqjla
,enqfKa ke;' .fï f,v frda.j,g uQ,sl fya;=j wka lsisjla fkd j" ukaofmdaIKh
154
nj Tyq ÿgqfõ h' kQ.;alu ;j;a fya;=jls' uq¿ Ôú; ld,h u jevg fhdojk fï
.eñ ck;djg jefvys m%;sM, jYfhka ,efnkafka f,v frda. iy wirK uy¨
jhi mu‚'
ffjµ úµd,fha wjidk mÍlaIKfha m%;sM, ,efnk ;=re fiakl ììf,a miair"
ufvd,aisu iy ¨Kq., frday,aj, fiajh flf<a h'
m%;sM, ,eìK' Tyqg m<uq fm< idu¾:Hhla ysñ úh' ffjµ wxYhg msfok rka
molalu iy Y,H ffjµ úµdjg msfok rka molalu o Èkqfha Tyq h'
fld<U uy frdayf,a fkajdisl ffjµjrhl= f,i fiajh l< fiaklg miqj
ìx.sßfha m%dfoaYSh fi!LH fiajd wêldß ;k;=r ,eì‚' ta ;k;=f¾ fiajh lrk
w;r Tyqg fyÜáfmd< iy ìx.sßh .%dóh frday,aj, fiajh lsÍug o isÿ úh'
rcfhka jegqmla ,eîu Tyqg i;=gla jQfha ujg thska ,enqKq iykh ksid h' Tyq
wïudg ,shQ ,smshl fufia i|yka lf<a h(
“u,a,s,d iy kx.s,d .ek is;ñka is;g lror we;s lr .kak ´ke keye" wïfï"
oeka wïudg i;=áka ld,h f.jkak mq¿jks' ug oeka udisl wdodhula ,efnkjd'
u,a,s,d iy kx.s,df.a ish¨ j.lSï ud ndr .kakjd'”ìx.sßfhka Tyqg h<s ffjµ úµd,hg hkakg isÿ úh' tys lÓldpd¾h ;k;=rla
,enqKq fyhsks' úfoaYslhl= jQ uydpd¾h yeÍ l,ïnhska Tyqg tys § weiqre lsÍug
,eì‚' fiaklf.a u;jdo iu. uydpd¾hjrhd ks;r tl`. úh'
‘,dxlslhkaf.a YdÍßl fi!LHh iy Tjqkaf.a wdydr mqreÿ’ ms<sn| lafIa;%
iólaIKhla lsÍug uydpd¾h l,ïnhskaf.a b,a,Su mßÈ fiaklg isÿ úh'
fiakl Èjhsk mqrd ixpdrh lrñka iólaIKfhys fh§ jd¾;djla bÈßm;a flf<a h'
ta j¾Ifha u fiakl Wiia wOHdmkh i|yd tx.,ka;fha täkanfrda úYajúµd,hg
we;=¿ úh'
tys § Tyq uydpd¾h jdkafyâ uy;añh iu. tlaj l< m¾fhaIKhla ksid ffjµ
lafIa;%fha lS¾;su;a mqoa.,hl= njg m;a úh' iafgfrdhsâ .Khg wh;a úfYaI
fydafudak ldKavhla ms<sn|j l< ta m¾fhaIKh w.h lrñka ì%;dkH úµd i`.rd
iy mqj;a m;aj, ,sms m< úh' fjµ fiakl ììf,a ta m¾fhaIKfhys ksr; jQfha
wdpd¾h Wmdêh i|yd wOHhkhla jYfhks' Tyqf.a m¾fhaIK ksnkaOh i|yd
täkanfrda úYajúoHd,h úiska wdpd¾h fyj;a mStÉ'ã' Wmdêh msßkuk ,È'
h<s fld<U ffjµ úµd,hg meñ‚ Tyq YsIHhka fm,UjQfha ks¾udKd;aul
wOHdmkhla i|yd h' “.srjqka fkdfjuq" iajdëkj is;uqæ”w¨;a w¨;a oE fkd ;kk cd;sh f,dj fkd k`.sk nj l=udr;=x. uqksodihka lSfõ
meÈ nisks' fiakl th u .eÈ niska lSfõ h'
“wfma uq;=ka ñ;a;ka fijQ fohska wms wo m%fhdack ,nuq' wmf.ka miq ìys jk
mrmqrg o wm hula Èh hq;= h' w¨;a oE ks¾udKhg wm fm,ôh hq;= h'”“fuh ffjµ úµdjg o fmdÿ úh hq;= h' wm ngysr úµdjg jy,a ùu jerÈ h' th
155
wfma u úµdjla lr .ekSug wms fjfyfiuq' cd;sl uÜgfuka th yev.id .;
yels h' m¾fhaIKd;aulj th yodruq' wdhq¾fõo m%;sldr l%u .ek o ud wOHhk
lrkjd” Tyq ;j ÿrg;a lS h'
1954 § ffjµ úµd,fha T!IOfõoh ms<sn| wOHhk wxYhla ìys úh' tys m%Odkshd
jQfha fiakl h'
cd;sl yd cd;Hka;r jYfhka fiakl ììf,a uyd mqreIhl= jQfha Tyqf.a
kdhl;ajfhka ìys jQ ck;djd§ T!IO m%;sm;a;sh ksid h'
T!IO ksIamdokh f,dj we;s fojeks l¾udka;h hs' m%Odk l¾udka;h m%Odk
ks¾hd;h wdhqO ksIamdokh hs' wfußldj" ngysr c¾uksh" ì%;dkHh" iaúÜi¾,ka;h"
cmdkh iy b;d,sh hk n,j;a rgj, m%n, iud.ï i;=j T!IO jHdmdrh r`od
mej;s‚' T!IO ksIamdokhg jvd ta ms<sn| m%pdrhg ta iud.ï úhoï oeÍ h' fï
iud.ï tl u T!IOh úúO kïj,ska ksmojd fjf<| fmd<g tù h' vhismEï
kue;s T!IO kduh oerE fí;a fm;a; i; folla ñ, jQ w;r" th u je,shï kue;s
fjf<| kdufhka T!IO iud.ï remsh,lg úlafla h' remshf,a fm;a; w.fhka
jeä nj lSug m%pdrl lghq;= i|yd úYd, uqo,la úhoï l< iud.ï" ffjµjreka ,jd
ñ, jeä fm;a; frda.Skag kshu lrù h'
w;súYd, ,dN ,enQ fï iud.ïj,g rdcH kdhlhka yeisrùug mjd yels úh'
Tjqkaf.a T!IO fjf<|dug n,mEï lrk fkd ÈhqKq rgj, md,lhkag ish rfgys
md,lhka ,jd n,mEï l< yels úh' ish rfgys ck;djg wys;lr hhs ;ykï l<
T!IO j¾. fjk;a kï fhdod fkd ÈhqKq rgj, wf,ú lsÍug ta iud.ïj,g yels
jQfha foaYmd,ksl jYfhka n,mEï lsÍug Tjqkag jQ Yla;sh ksid h' we;eï rgj,
md,lfhdaa ish ifydaor rgjeishkag jvd msgrg iud.ulska ,efnk ñ, uqo,g m%sh
l<y' rgg wkjYH fí;a j¾. o wf,ú lsÍug fï iud.ïj,g yels úh'
fiakl ììf,a fï ;;a;ajhka jgyd .ksñka YS% ,xldjg .e<fmk T!IO m%;sm;a;shla
ie,iqï lf<a h'
tys m%Odk fhdackd myla úh(
fuu fhdackd l%shd;aul lsÍu i|yd 1971 iema;eïn¾ 22 jeksod YS% ,xld rdcH
T!IO kS;s.; ixia:dj msysgqjkq ,eî h' fiakl tys iNdm;sjrhd úh' ta jk úg;a
1' ,xldjg wkjYH fnfy;a j¾. f.kaùu k;r lsÍu'
2' rdcH wdh;kj,;a fm!oa.,sl wxYfha;a T!IOj,g T!Iëh fyj;a ks, kduh
muKla fh§u'
3' furg T!IO f.kaùu iy furg T!IO fnod yeÍu iïmQ¾Kfhka u rcfha
wdh;khkag mejÍu'
4' ,xldfõ T!IO ksIamdokh" ;;a;aj md,k wxYh iy m¾fhaIK wxYh ÈhqKq
lsÍu'
5' T!IO .ek úµd;aul lreKq úYajdi lghq;= f,i ffjµjrekag iy fi!LH
fiajdjkays fh§ isák whg;a uyck;djg;a ,nd § Tjqka i;= oekqu mq¿,a
lsÍu'
156
Tyq fmardfo‚h úYajúµd,fha uq,a u ffjµ mSGdêm;s jYfhka lghq;= lrñka
isáfha h'
Y%S ,xld rdcH T!IO kS;s.; ixia:dfõ iNdm;s jYfhka úYd, jegqmla ,nd .ekSug
fiakl ììf,ag yelshdj ;snqK o Tyq th m%;slafIam lf<a h'
“ffjµ úµd,fhka ug jegqmla ,efnkjd' th ug m%udKj;a' cd;sl T!IO
m%;sm;a;sh ud is;k yd m;k wdldrhg l%shd;aul lssÍug ,enqfKd;a th i;=gla' ta
i;=g ug we;s' jegqm tmd” Tyq lS h'
1972 cq,s udih ;=< kj T!IO m%;sm;a;sh ksid remsh,a ,laI 60l úfoaY úksuhla
b;sß lsÍug ,xldjg yels jQ nj wekalageâ ixúOdkh jd¾;d lf<a h'
ixia:dj werfUk úg ,xldjg T!IO j¾. 4000la iud.ïj,ska f.kajkq ,eì‚'
f,dal fi!LH ixúOdkh rglg w;HjYH T!IO m%udKh 240la nj ks¾foaY fldg
;sìK' iud.ïj,ska jeämqr f.kajQfha wkjYH T!IO hs' ,xldjg f.kaúh hq;=
w;HjYH T!IO m%udKh 171la nj fiakl lS h' ta wkqj ta m%udKh muKla
f.kaùug Tyq mshjr .;af;a h'
,xldfjys u T!IO ksmoùu Tyqf.a B <`. wruqK úh' j¾Ihlg remsh,a ,laI 19la
wuqøjH msgráka f.kajk fnfy;a fm;s iy lr,a ksmojk lïy,a 15la iud.ï i;=
j ;sìK' rcfha fnfy;a .nvdj iy fm!oa.,sl wxYh remsh,a ,laI 71l fí;a
msgráka f.kaù h' wuqøjH iy fnfy;a f.kaùug remsh,a ,laI 90la msgrgg heùu
wmrdOhla fia ie,l+ fiakl fnfy;a iE§ug wuqøjH f.kaùu uq¿ukska u
ixia:djg mejÍug lghq;= flf<a h'
1976 § fkd ne¢ cd;Skaf.a iuq¿j fld<U meje;aú‚' fkd ne¢ rgj, kdhlhkaf.a
ksfhdað;fhda ,xldfõ l%shd;aul jk T!IO m%;sm;a;sh ms<sn| fidhd neÆy'
fiakl Tjqkag lreKq meyeÈ,s flf<a h' ;=ka jirla ;=< remsh,a fldaá 11l úfoaY
úksuh /l foñka wvq ñ,g jeä w.hla we;s T!IO ,nd §fuka" fm!oa.,sl T!IO
iud.ïj, úúO n,mEïj,g uqyqK foñka fï ixia:dj bgq l< ck;d fufyjr
ÿgq fkd ne¢ rgj, kdhlfhda “wfma rgj,;a fï T!IO m%;sm;a;sh l%shd;aul l<
hq;=hs' wmg u`. fmkajkak"”hs fiaklf.ka b,aÆy'
Bg wkqj ffjµ úµd,fhka iy T!IO ixia:dfjka bj;a ù wekalageâ ixúOdkfha
fcHaIAG T!IO m%;sm;a;s úfYAI{hd f,i Tyq ðkSjd k.rfha § jev ndr .;af;a h'
á%ksvEâ" cefuhsld" ndfífvdaia" fvdñksld" f.%kdâ" wekaá.d" mqjfgdaßflda" .hkd
hk leÍìhka ¥m;aj, ck;dj i|yd T!IO m%;sm;a;shla ilia lsÍu fiaklg
mejß‚'
ta ¥m;aj, weúo jd¾;djla ms<sfh, lsÍu m<uq lghq;a; úh' wk;=rej ieliQ
jd¾;dj wekalagEâ ixúOdkfha idlÉPdjg ,la úh' th jyd l%shd;aul l< hq;=
jevms<sfj<la nj ixúOdkh úiska ms<s.kakd ,È'
tys § ,o w;aoelSï ms<sn|j Tyq fufia mejiS h(
157
“wm ixpdrh l< iEu ;ekl È u wmg olskakg ,enqfKa wfma rfÜ ììf,a § ud
ÿgq mSvdjg ,la jQ ñksiqka u hs' ta wirK ck;djg T!IO u.ska fyda fiajh lsÍug
wmg ,enqKq fï wjia:dj w; yßkak neye' we;a;g u T!IO m%;sm;a;shlska muKla
fï ck;djf.a Ôú; iemj;a lrkak neye' Tjqka uqod .ekSug f,dj mqrd me;=reKq
uyd ck;d úma,jhla wjYH hs'''”fiaklg ;u woyi l%shd;aul l< fkd yels úh' yÈis yDohdndOhlska Tyq ñh
.sfha h'
tla fiakl ììf,a flkl= fufia ñh .sh o rgj,a lsysmhl u fiakl ììf,a
jekafkda ìys jqKy'
´iafÜ%,shdfõ cd;sl T!IO m%;sm;a;s uKav,fha kshuq fodia;r ydá 1993 § ,xldjg
meñK fufia lS h(
“,xldj l÷ uqÿkls' fiakl ììf,a tys nenf<k mykls' wms ta myfka t<sfhka
wfma rgj, T!IO m%;sm;a;s yod .kafkuq'”
wjfndaOh
1' uydpd¾h fiakl ììf,a úiska ork ,o ;k;=re fudkjd o@
2' Tyqf.a uq¿ Ôú;h u whs;s hehs mejfikafka ldyg o@ tfia lSug fya;=j
l=ula o@
3' YS% ,xldjg .e<fmk mßÈ ie,iqï l< cd;sl T!IO m%;sm;a;shg we;=<;a jQ
fhdackd fudkjd o@
4' úfoaYslhka mjd fudyq wdo¾Yhg .kakd nj oelafjk mdGh Wmqgd olajkak'
5' fu;=udf.a pß;fhka Tng ,nd .; yels wdo¾Y fudkjd o@
,sÅ; wNHdi
my; i|yka jpkj, w¾: meyeÈ,s lrkak'
1' T!IO -
2' m¾fhaIK -
3' ks¾hd; -
4' m%;sm;a;sh -
5' fm!oa.,sl -
6' úµd;aul -
m%dfhda.sl wNHdi
1' wm Ôú;hg wdo¾Y .; yels pß;hla wOHhkh lrkak'
2' Tyqf.a$wehf.a Ôú;fhka wmg ,nd .; yels wdo¾Y ms<sn|j mka;sh bÈßfha
l;djla meje;aùug iQodkï jkak'
158
jd¾;d hkq lsishï isÿùula ms<sn| f;dr;=re f,aLk.; lsÍfï l%uhls'
mqj;am;a jd¾;d" /iaùï jd¾;d wdÈ úúO jd¾;d j¾. we;' mqj;am;a jd¾;d hkq
tÈfkod wikakg olskakg ,efnk isÿùï weiqfrka mqj;am;a i|yd iïmdokh
flfrk jd¾;d h' mqj;am;a jd¾;djl § wod< isÿùug iïnkaO mqoa.,hka" th isÿ jQ
ia:dkh" Èkh" fõ,dj" isÿ jQ wdldrh" miqìï f;dr;=re wdÈh ksrjq,aj meyeÈ,sj
we;=<;a l< hq;= h' w;HjYH f;dr;=re muKla igyka lr wkjYH §¾> úia;r
neyer lsÍu jeo.;a fõ'
/iaùï jd¾;djl § o /iaùu meje;ajQ ldrKh" Èkh" fõ,dj" ia:dkh" iyNd.s jQ
wh igyka lsÍu w;sYh jeo.;a jk w;r /iaùfï § idlÉPd l< lreKq ixlaIsma;j
ksrjq,aj yd ksjerÈj bÈßm;a l< hq;=h'
fuys § wjOdkh fhduq flfrkafka mqj;am;a jd¾;d flfrys h'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn mdif,a jd¾Isl ;Hd. m%odfkda;aijh ms<sn|j mqj;am;lg fhduq lsÍu i|yd
jd¾;djla ilia lrkak'
2' úúO f;aud Tiafia iïmdokh ù we;s mqj;am;a jd¾;d tla /ia lr ,sms f.dkqjla
ilia lr mka;sfha hy¿jka iu. yqjudre lr f.k tajd mßYS,kh lrkak'
,xldfõ YsIHhl=f.a kñka ;rejla'''
• wl,xl ñoafo‚h
.f,kaì÷Kqjej m%foaYfha mdi,a YsIHhl= jk fla' Ô' ÈfkaIa wkqreoaO
Ñ;%dkkao lmqf.a úiska ks¾udKh lrk ,o hdka;s%l Ü/lagrh weußld
tlai;a ckmofha weßfidakd m%dka;fha *Skslaiays § mej;s bkafg,a cd;Hka;r
úoHd bxðfkare m%o¾Ykfha bf,laÜßla bxðfkare wxYfha m%:u ia:dkh Èkd
.ekSug iu;a ù we;' Tyq tu iïudkh Èkd .ekSfuka wk;=rej Tyqf.a kñka
;rejla kï lsÍug kdid wdh;kh lghq;= lr we;s nj mejfia' tu ;r.h
i|yd rgj,a 76la ksfhdackh lrñka 1500lg jeä msßila iyNd.s ù we;'
jd¾;dlrKh
159
W;aijhla" /iaùula" jevuq¿jla jeks lsishï úfYaIs; wjia:djl tu wjia:djg
wod< ld¾hhka ksYaÑ; ld, rduqjlg yd wkqms<sfj<lg fm< .iajd ilia lrk
,o ie,eiaula kHdh m;%hla f,i ye¢kafõ'
my; oelafjkafka rdcH idys;H iïudk m%odfkda;aijfha kHdh m;%hls' tys tla
tla ld¾hhka Bg kshñ; fõ,dj iy ls%hd;aul lrkafkda ljqre o wdÈ f;dr;=re
we;=<;a lr we;s wdldrh úuid n,kak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' mka;sfha idys;H iñ;sh fyda fjk;a iñ;shl fyda /iaùula i|yd kHdh m;%hla
ilia lrkak'
2' mdif,a jd¾Isl lS%vd W;aijh i|yd kHdh m;%hla ms<sfh, lrkak'
kHdh m;%
160
miq.sh oi wjqreÿ ld,fha § f,dalfha iy Y%S ,xldfõ .x j;=r" kdhhEï iy iqkdñ
jeks Nhdkl iajdNdúl wk;=re jeä fjñka mj;sk ;;a;aajhla oelsh yels h'
yÈis wjia:djlg wm uqyqK fok wdldrh iy thska wdrlaId ùfï l%shd ms<sfj<
ms<sn|j wm ish¨ fokd u oekqj;aj isàu w;HjYH h' wdmod l<ukdlrKh
hkq l=ula o hkak;a wdmodjla uekúka l<ukdlrKh lr .kafka flfia o
hkak;a ms<sn|j lreKq wka;¾.; lrñka fuu mdvu ilia lr ;sfí'
wm mkai,g <Õd jk úg .fï f,dl= l=vd" nd, uy¨ yeu fokd u mdfya tys
meñK isáhy' ‘wdmod l<ukdlrK wud;HdxYh’ hkqfjka ku i|yka iqÿ meye
jEka ßhla mkai,a ñÿf,a k;r lr ;sì‚' u| fõ,djlska ks,OdÍ uy;au uy;aóyq
lsysm fofkla O¾u Yd,dfõ isá msßi wìuqjg meñ‚ w;r" tla ks,OdÍ uyf;la
b;d m%shukdm whqßka wm wu;d l;d lrkakg úh(
“wfma flá oekqï §ug Tn ieu b;d fyd| m%;spdrhla olajd ;sfnkjd''' tA
iïnkaOfhka wm Tng ia;=;sjka; fjkjd' wm wo meñ‚fha wdmod l<ukdlrK
wud;HdxYh u.ska mj;ajkq ,nk m%cdj oekqj;a lsÍfï /iaùula i|yd hs'''”;j;a kï ug lg mshdf.k isákakg neß njla oeks‚'
“udfï" wdmodjla lshkafka úm;lafka''' úm;la fldfydu o l<ukdlrKh
lrkafka'''@
“wkak fyd| m%Yakhlaæ” Tyq jvd;a Woafhda.su;a jkq fmks‚' nyq udOH m%lafIamK
hka;%h l%shd;aul l< Tyq ‘wdmod’ hk jpkh i|yd we;s ks¾jpk lsysmhla wmg
m%o¾Ykh lf<A h' tAjdfhys fufia i|yka j ;sì‚(
18 wdmod l<ukdlrKh
—wdmod hkq yÈis fyda úYd, wjdikdjka; jHikhls'˜
- Tlaia*¾â YíofldaIh
161
fuu ks¾jpk fmkajd wjik tu ks,OdÍ uy;d ‘wdmod’ hk jpkh ;j ÿrg;a
wmg y÷kajd foñka l;d lf<a h(
“wdmodjla lshkafk laI‚lj fyda l%ñl j¾Okhla úÈhg isÿ jk fohla' tA u.sska
úYd, ydkshla isÿ fjkjd' tu ydksh foam< ydks" Ôú; ydks hk wxY foflka u
isÿ fjkak mq¿jka' tA;a mßirfha ks;r isÿ jk Wjÿre yeu tlla u wk;=rla
wdmodjla fjkak kï lreKq lsysmhla iïmQ¾K úh hq;=hs'”“wfka uy;a;fhda" fï fld¨-l=reÜgkag oek .kak;a tlal ´l álla úia;r
fldr,u lshkagflda” hs msßi bÈßfha u isá nqrïms iShd lE .eiqfõ h'
“Tõ iSfha" hï úm;la wdmodjla f,i ie,lSug cd;Hka;rj ms<s.;a ks¾Kdhl
;sfnkjd' ta wkqj hï úm;lska ñksiqka oi fofkl= Ôú;laIhg m;a jqj fyd;a" ish
fofkl=g jeä ixLHdjlg n,mEula we;s jqj fyd;a th wmodjla f,i ie,flkjd'
tjeks wjia:dj, § cd;Hka;r jYfhka Wojq b,a,d isáh yelshs' tfia;a ke;skï
yÈis wjYH;dj,ska fmf<k rdcHhla f,i m%ldYhg m;a lsÍug bv ;sfnkjd'
fï lreKqj,ska wvq u ;rñka tlla j;a fmkakqï lrk úm;la ;uhs wdmodjla
yeáhg y÷kajkak mq¿jka fjkafk'”“b;ska uy;a;fhda" ´jd wo Bfh fjk foaj,a he@' wdÈ ldf, ysgka u ´jd jqKd
fkj@' b;sx fudflda fï oeka ú;rla /iaùï mj;ajkak fya;=j@'” nqrïms iShd
flaka;sfhka úuiqfõ h'
“iShd yß' wdÈ ldf, b|ka u wdmod isÿ jqKd''' fn!oaO iQ;%j,;a" nhsn,fha;a fuu
wdmod .ek i|yka fjkjd' úfYaIfhka u w.a.[a[ iQ;%h" ,laLK iQ;%h" uyd
mßksíndk iQ;%h jf.a iQ;%j, wdmod .ek i|yka fjkjd'''”“wehs uy;a;fhda" wfma cd;l fmd;@ tAfl ;sfhk ixL cd;fla" t;fldg iuqøjd‚c
cd;fla" uyd ckl cd;fla Th úm;la .ek lshfjkj fkj fnd,x'''” nqrïms iShd
oeka idlÉPdjg yßu Wkkaÿ h'
“wehs wfma nhsnf,;a ;sfhkjd wdmod .ek' W;am;a;s l;d w;r ;sfhk fkdajdf.a
l;dj tfyu tlla' tfl;a ;sfhkjd úYd, c, .e,aula .ek'''” uf.a hy¿jd
tßla o l;djg iïnkaO úh'
“fndfydu fyd|hs' Tn yeu fokd u ug iydh fjkjd" tAl ug myiqjla'''” ks,OdÍ
uy;df.a uqyqK m%ikak iskdjlska msÍ f.dia h'
—ñksid úiska ks¾udKh lrk ,o fyda iajdNdúl j we;s jk" ;dlaI‚lj fyda l%udkql+,j j¾Okh jQ" thg f.dÿre jk ck;djg úúO iqúfYaI mshjr wkq.ukh lsÍug isÿ jk isÿùula wdmodjla fõ'˜
- wdmod l<ukdlrejkaf.a w;afmd;^wdishdkq ixj¾Ok nexl=j&
162
“wehs udfï" úydr uyd foaúf. l;dj''' tA
.ek uydjxfY ;sfhkjdfka uqyqo f.dv
.e¨jd lsh,d le,‚;siai rÊcqrejkaf.
ldf,'''” isßu,S wlald l;djg tla
jQjd h'
“fï Tlafldu we;a;' tA;a w;Sf; ñksiaiq
iajdNdúl úm;aj,g foaj;ajh wdrEV
l<d' tA ksid tAjd j<lajkakg W;aidy
lf<a kE' kuq;a wdmod ms<sn| oekqj;a
ùu;a" wdmodj,ska isÿ jk ydks wju lr
.ekSfï l%u Ys,am oek .ekSu;a ksid wo
fjkfldg wdmod wNsfhda.hg ukdj
uqyqK §fï yelshdjla ;sfnkjd'”“Th wdmod ldKav l< yelshs fka o@
iajdNdúl wdmod yd ñksia l%shdldrlï
weiqfrka ks¾udKh jk wdmod lsh,d@˜
ud msßi foi yeÍ ne¨fõ úiaufhks'
wdmod .ek fu;rï okakd flkl= wfma
.fï isá;s hs uu fkd oek isáfhñ' tA
p;=r whshd h' Tyq úYajúoHd,fha bf.k
.kshs' ;ud tys N+f.da, úoHdj yodrk
nj Èkla Tyq ug lshd ;sì‚'
“fndfydu yßæ” ks,Odß uy;d lSfõ
h' “iajdNdúl wdmod;a kej; fldgia
follg fnokak mq¿jka foaY.=‚l
wdmod N+ fN!;sl iy N+ úoHd;aul
wdmod lsh,'''”ud o p;=r whshd fuka úh hq;= hehsZ uf.a
is; lSfõ h' uu o woyia oelajQfhñ'
“udfï" foaY.=‚l wdmodj,g WodyrK
úÈhg kshÕ" c, .e,Sï tfyu lshkak
mq¿jka fkao@”“Tõ mq;d' tAjdg wu;rj fgdkdfvda;a"
wfma rgg wd.ka;=l jqK;a fjk;a rgj,
;sfhk je,s l=Kdgq" .a,eishr" ysu jeis"
wêl WIaK;ajh" wl=Kq .eiSï tfyu;a
.kak mq¿jka'”“fgdkdfvda@ tA fudlla o udfï@”
iqkdñ wjia:djla
wl=Kq iy l=Kdgq wjia:djla
fgdakdfvda wjia:djla
163
“fgdkdfvda lshkafk mqf;a iq<s iq<xj,g' iq<s iq<Õla lshkafk WKqiqï c, mDIaGh
u; we;s jk ksj¾;k l=Kdgqjla' iq<s iq<Õl ,laIK ;uhs wêl jeis" ;o iq<x"
.x.d fyda we< ud¾. Èf.a rg ;=<g wefok by< .sh uqyqÿ r< jf.a foaj,a' iq<s
iq<Õla ojia lSmhla mj;skak mq¿jka'”“b;sx udfï" tA jf.a fgdkdfvdajla tk nj oek .kak úÈhla keoao@” uu weiqfjñ'
“;sfhkjd" fgdkdfvdajla tk nj wyfia j,dl=¿j, yevfhka oek.kak mq¿jka'
yßhg u ìïu,la jdf.a j,dl=¿ leá .efykjd'''”“t;fldg uy;a;fhda" fudkj o Th lshmq wks;a iajdNdúl wdmod j¾.h'''” msßi
w;ßka ke.S isá uq,a .=re;=ud úuiqfõ h'
“wks;a j¾.h ;uhs N+ fN!;sl iy N+ úoHd;aul wdmod" kdh hEï" N+ lïmd"
iqkdñ" .sksl÷ msmsÍï wdÈh fïjg WodyrK úÈhg olajkak mq¿jka' fïjdhska
iuyr iajdNdúl wdmod laI‚l j isoaO fjkak mq¿jka' iuyr wdmod §¾> ld,hla
;siafia l%udkql+,j isoaO fjkak mq¿jka'”“wd''' ug f;areKd''' kdh hEï laI‚lj isoaO fjkjd' kshÕhla kï isoaO fjkafk
l%udkql+,j' yß fkao udfu@” ug lsheú‚'
“yßhg yß' mq;d fï .ek fndfydu Wkkaÿhs jf.a''''” Tyq lS h' uu m%S;sfhka
msïfnñka isáñ'
“Tn lsõ wfkla wdmod j¾.h ms<sn|j;a msßi oekqïj;a lf<d;a fyd|hs fkao@˜
p;=r whshd úuiqfõ h'
“Tõ uq,a ldf, kï ;snqfKa iajdNdúl wdmod muKhs' ta;a ñksiqka úoHd;aul yd
;dlaI‚l {dkfhka ÈhqKq fjoa§ wdmod ks¾udKhg ñksiqkq;a ueÈy;a jqKd' tA
wkqj udkj ueÈy;a ùfuka isÿ jk wdmod;a wo nyq,j ;sfnkjd'''”“tA wdmod;a ldKavj,g fnokak mq¿jka fka o@” p;=r whshd úuiqfõ h'
“Tõ' ld¾ñl wdmod" m%jdyk wdmod yd úúO wdmod lsh,d fnÈh yelshs' Th ridhksl
øjH mqmqrd hEï" ridhksl øjH msgdr .e,Sï" úlsrK ydks" .sks .ekSï jf.a foaj,a"
t;fldg úI jdhq ldkaÿ ùï" úI YÍr.; ùï''' fï Tlafldu ld¾ñl wdmod¦ ld¾ñl
ÈhqKqj ksid we;s jk wdmod'
“t;fldg ud¾. wk;=re" ÿïßh wk;=re" .=jka wk;=re jf.a foaj,a" m%jdyk wk;=re'''”“úúO wdmod lshkafk ksjdi lvd jeàï" ksjdi .sks .ekSï" Èfha .s,Sï jf.a foaj,a'”“udfï" ,xldjg f.dvla u n,mdkafk iqkdñ" iq<s iq<x" N+ñlïmd" kdh hEï" .x
j;=r" kshÕ" wl=Kq ier je§ï jf.a wdmod fkao@” uu weiSñ'
“mq;d yß' fï wdmodj,ska ñfokak;a m%cdj ;=< wdmodj,ska ñ§fï l%u Ys,amh .ek
oekqula ;sfhkak ´k'”“Th t;fldg uy;a;fhda" wdmod l<ukdlrKh ;shkafk fudlla o@” nqrïms
iShdf.a uqyqfKa mqÿuh msß,d h'
164
ks,OdÍ uy;d h<s;a m%lafIamK hka;%h l%shd;aul lr" wdmod l<ukdlrKh
iïnkaO ks¾jpk lsysmhla m%o¾Ykh lf<a h' idlÉPdj meje;afjk w;r;=r
ks,OdÍ uy;ajreka úiska fnod fok ,o fld<j, uu tAjd igyka lr .;sñ'
m%Odk jYfhka u wdmod wjia:djla fldgia ;=klg fnod olajkak mq¿jka' tA ;uhs
mQ¾j wdmod wjia:dj" wdmodj isÿ jk wjia:dj yd mYapd;a wdmod wjia:dj jYfhka'
oeka n,kak fooyia y;r j¾Ifh wfma rgg we;s jqKq iqkdñ jHikfhka miafi
wmg blaukg u h:d ;;a;ajhg m;a fjkak mq¿jka jqfKa mYapd;a wdmod wjia:d
iïnkaOfhka fyd¢ka wjOdkh fhduq lsÍu ksid'”“tA lshkafk uy;a;fhda" wdmod isoaO fjkak l,skq;a" wdmodj isÿ jk wjia:dfj;a"
wdmodj isÿ jqKdg miafi;a wdmod l<ukdlrKh lrkak mq¿jka lshk tl
fka o@” tjr m%Yakh uq,a .=re;=udf.ks'
“yßhg u yß' tA;a fï rfÜ wdmod je<elaùug;a mqkre;a:dmk lghq;= yd kej; bÈ
lsÍï iïnkaOfhkq;a l%uj;a kS;s moaO;shla ;snqfK kE' fï wvqj mqrjkak mk;a
folla iïu; lr, ;sfhkjd fooyia mfya cQks oy;=ka fjksod b|, l%shd;aul
fjk úÈhg'''”“tA mk;a fol fudkj o udfï@” uu weiSñ'
“tlla ;uhs mqf;a" 2005 wxl 13 ork Y%S ,xld wdmod l<ukdlrK mk;' wfkl
;uhs 2005 wxl 16 ork iqkdñ ^úfYaI úê úOdk& mk;'”“fu;k mdi,a hk jhfi orefjd;a yqÕla bkak nj ug fmfkk ksid mdi,a
wdmod wdrlaIK jevigyk .ek;a hula lsõfjd;a fyd|hs lshd ug ysf;kjd'”“wfka lshkak udfï" t;fldg tA .ek wms wfma hd¿jkag;a lshkakï” uf.a kx.S
iqud,s lSjd h'
“tAl fyd|hs' mdi,a wdmod wdrlaIK jevigykg wh;a ld¾hhka ;uhs( mdi,a
wdmod lñgq ia:dms; lsÍu" mdi,a mßirh ;=< wk;=reodhl ia:dk fidhd
.ekSu" tAjd wdrlaIs; ia:dk njg m;a lsÍu" .sks Wjÿfrka wdrlaId ùu i|yd
.=rejreka yd orejka oekqj;a lsÍu" m%:udOdr yd yÈis wjia:d ie,iqula ilia lsÍu
—wdmod l<ukdlrKh jHjydßl úoHdjls' tuÕska wdmod ms<sn|j l%uj;a iy úêu;a ksÍlaIKhka" .fõIKhka yd úYAf,aIKhka weiqfrka wdmodjka we;s ùug fmr yd miq we;s l%shdj,sh úêu;a ie,eiaula yd l%uj;a md,khla hgf;a fufyhjkq ,efí' wdmod l<ukdlrKh u.ska wdmod j<lajd .ekSu" wdmod wju lsÍu" wdmod i|yd iQodkï ùu" iykdOdr iemhSu" mqkre;a:dmkh yd m%;sixialrKh ms<sn| ;SrK .ekSfï l%shdj,sh .ek úuiSula o lrkq ,efí'
- cd;sl wdmod l<ukdlrK uOHia:dkh" 2005
165
wdÈ jevigyka l%shd;aul lsÍu' jevigykaj,g foujqmshkag" .=rejrekag jf.a u
orejkag;a iyNd.s fjkak mq¿jka' wm n,dfmdfrd;a;= fjkjd fï m%foaYfha mdi,a
lsysmhl u tA jevigyka ms<sn|j oekqj;a lsÍfï /iaùï mj;ajkak;a'''˜
“wfka yenEg uy;a;fhda" wms mqxÑ ikaÈfh kx kshfÕka" N+ñlïmdj,ska" c,
.e,Sï jf.a fldhs úme;a;sfhkq;a fífrkak foú foaj;djqkag mqo mQcd meje;a;=jd¦
ndrydr jqKd¦ f;dú,a-mú,a kegqjd' tA;a oeka rg fudk ;rï ÈhqKq o@ lsh, oekqhs
´x f;arefKa'''” nqrïms iShdf.a i;=g byjyd f.disks'
yÈis wdmod wjia:djla we;s jqj fyd;a oekqï Èh hq;= ¥rl:k wxl yd kdh hEï"
iq<s iq<x" wl=Kq wk;=re" iqkdñ wdÈ foa ms<sn|j ieliqKq l=vd fmd;a iy fmdaiag¾
f;d.hla o wmg fkdñf,a u ,nd ÿka Tjqyq wfma iyfhda.hg ia;=;s lrñka
msg;a j .shy'
wre;a meyeÈ,s lsÍu
wjfndaOh
1' mdvu lshjd" wid we;s m%Yakj,g ms<s;==re ,shkak'
¸' wdmodjla hkqfjka ye¢kafjkafka l=ula o@
¸¸' wdmod hk jpkhg Èh yels ks¾jpkhla ,shkak'
¸¸¸' hï úm;la wdmodjla ùug lreKq lsysmhlska tlla j;a iïmQ¾K úh hq;= h'
ta lreKq fudkjd o@
¸¹' wdmod ms<sn| b;sydih msßlaiSfï § wmg yuq jk uQ,dY%hka fudkjd o@
¹' wdmod l<ukdlrKh hkakg Èh yels ks¾jpkhla mdvfuka fidhd ,shkak'
m%cdj - ck;dj
jHikh - úm;" lrorh
c, mDIaGh - c, ;,h
jHjydßl úµd - úoHd;aul fidhd .ekSï iy oekqu ñksidf.a m%dfhda.sl
Ndú;h i|yd fhdod .ekSu wruqKq lr .;a úoHdj
ksj¾;k l=Kdgq - ksj¾;k l,dmfha wvq mSvk flakaøhla jgd i¾ms,dldrj
N%uKh jk ;o iq<x ;;a;ajhla
166
m%dfhda.sl wNHdi
1' mdvu fyd¢ka lshjd wdmod j¾.SlrKh ms<sn|j f;dr;=re oelafjk o< igykla
ms<sfh, lrkak'
2' mka;sfha isiqka lKavdhï mylg fnfokak'
lKavdhu 01
iqkdñ ;;a;ajhla hkq l=ula o hkak y÷kajd" iqkdñh hk wdmodj
l<ukdlrKh lr .; yels whqre mka;shg bÈßm;a lrkak'
lKavdhu 02
wl=Kq wk;=re y÷kajd" tu jHikh l<ukdlrKh lr .kakd wdldrh
mka;shg bÈßm;a lrkak'
lKavdhu 03'
kdh hEï y÷kajd" tu jHikh uekúka l<ukdlrKh lr .kakd whqre
olajkak'
lKavdhu 04'
iq<s iq<x hkak y÷kajd" th we;s jk wdldrh;a tu wdmodj l<ukdlrKh
lr .kakd wdldrh;a bÈßm;a lrkak'
lKavdhu 05'
N+ñ lïmd ;;a;ajhla hkq l=ula oehs y÷kajkak' tu wdmodj uekúka
l<ukdlrKh lr .kakd wdldrh mka;shg bÈßm;a lrkak'
fmd;m; mßYS,kfha § Tng wjfndaO lr .ekSug ÿIalr jk jpk yuq úh yels h'
tu jpkj, w¾:h b;d ksjerÈj Tng oek .; yels fyd| u l%uh jkafka
YíofldaIhla Ndú; lsÍu hs' isxy, YíofldaI ish,a,l u jpk olajd we;af;a
w" wd" we" wE wdÈ jYfhka wldrdÈ ms<sfj<g h'
fuys oelafjkafka YíofldaIhlska Wmqgd .kakd ,o msgqjls'
YíofldaI mßyrKh
167
YS% iqux., YíofldaIh
168
,sÅ; wNHdi
1' fuys oelafjk YíofldaI msgqj Wmldr lrf.k my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re
imhkak'
¸ my; oelafjk fhÿï i|yd WÑ; ;ks jpkh ,shkak'
w' hym;a ñ;%hd
wd' ñysß f>daIh we;a;d
we' ish¨ l,djkag wêm;s fojÕk
wE' fmdf<dj keue;s ldka;dj
b' r;= ;=vq yd md we;s yxihd
B' OdkH uçk ia:dkh
2' my; i|yka YíofldaI Tnf.a úoHd,hSh mqia;ld,fhka ,nd f.k tAjd ms<sn|j
wOHhkh lrkak'
isxy, YíofldaIh - ixialD;sl fomd¾;fïka;=j
Y%S iqux., YíofldaIh - je,súáfha fidar; kdysñ
m%dfhda.sl isxy, YíofldaIh - wdpd¾h yßiapkaø úfÊ;=x.
isxy, mdßNdIsl YíofldaIh - wdpd¾h yßiapkaø úfÊ;=x.
3' wdmod l<ukdlrKh iïnkaO my; i|yka jpkj, w¾: fhda.H YíofldaIhla
mßYS,kh lrñka fidhd ,shkak'
¸' úlrKh$i¾ck wdrlaIKh ¹' fjda,aàh;dj
¸¸' l%udxl$oyre ¹¸' wdfrdamKh
¸¸¸' N+ lïmk udkh ¹¸¸' Ldokh
¸¹' úi¾ckh ¹¸¸¸' jix.;$fmakqj
by; jpk fhdod jdlHh ne.ska ;kkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' kQ;k isxy, wlaIr ud,dj wkqms<sfj<ska ,shd olajkak'
2' mdvfï Tng fkd jegfyk jpk f,aLkhla ms<sfh, lr f.k Yío
fldaIhlska fidhd w¾: ,shkak'
3' mka;sfha isák Tfí fyd| u hy¿jka oy fokl=f.a kï wldrdÈ ms<sfj<g
ilid ,shkak'
4' ‘wdmod l<ukdlrKfha jeo.;alu’ hk uefhka rpkdjla ,shkak'
PB 169
lsishï ld¾hhla lsÍfï § jvd;a myiq ux fiùu ukqIH iajNdjh hs' NdId
Ndú;fha § o fï O¾u;dj n, mj;ajhs' Yío WÉpdrKfha § we;eï Yío
bj;a ù fjk;a Yío msúiSu;a we;eï Yíoj, iajrEmh fjkia ùu;a oel .;
yels h' fuh ksrdhdifhka isÿ jkakls' fuhska NdId Ndú;h myiq o
w,xldrj;a o iqug o fjhs' jHdlrKfha § ‘ikaê’ hkqfjka ye¢kafjkqfha
WÉpdrKfha myiqj i|yd isÿ jk Yío .e<mSfï l%uhls'
fuf,i Yío ixúOdkfha § o wms úúO l%uj,ska tajd tl;= lruq' tf,i tl;= lsÍu
ksid"
³ WÉpdrK myiqj we;s fõ'
³ Yío flá ùu isÿ fõ'
³ NdIdfõ jHla; Ndjhla we;s fõ'
Èh myrla .,d hk ud¾.fhys Bg ndOl jk .,a
mr" j<j,a" uq,a wdÈh fjhs tajd bj;a lsÍfuka Èh
myr myiqfjka .,d hhs' tfuka u Yío
WÉpdrKhg ndOd flfrk Yío neyer lsÍfuka"
w¨;a Yío tla lsÍfuka yd we;eï Yíoj, iajrEmh
fjkia lsÍfuka myiqfjka WÉpdrKh lsÍug wjldYh ie,fia'
NdId Ndú;fha § myiq Ndú;hg ndOl jk wx. bj;a lsÍu" wNskj wx. msúiSu yd
mj;akd Yíohl iajrEmh fjkia ùu ikaê lsÍu hkqfjka ye¢kafjhs' fujeks
ikaê úê lSmhls'
.=re ¬ W;=ud - .=re;=ud
ov ¬ lï - ovhï
ú ¬ wjq,a - úhjq,a
ikaê
Yíohla fyda Yío lSmhla bj;a lsÍu f,damh hs'
mj;sk Yíohla fjkqjg fjk;a Yíohla meñKùu wdfoaYh hs'
mj;sk Yío w;rg w¨;a Yíohla tla lsÍu wd.uh hs'
19
ikaê hkq NdId jHjydrfha §
iómj msysá wl=re$ Yío ukd
fia .e<mSfï l%uhls'
fuh mQ¾j - wmr j¾K .e<mSu
hkqfjka w¾: oelafjhs'
170 171
ikaê jkafka mo folla w;r nj fï wkqj meyeÈ,s fjhs' ikaê jQ mo fol fjka
fldg .ekSu úikaêh fõ' ikaê jQ mohl w¾:h jgyd .ekSug úikaêh WmldÍ fõ'
úikaêfhys úúO rgd y÷kd .; yels h'
w;ska ¬w; - w;sk;
u,aa ¬w;a; - u,a,;a;
ñksia ¬ wd - ñksid
.=K ¬w.=K - .=Kd.=K
hk ¬tk - hfkk
je,s ¬ wïmsáh - je,a,ïmsáh
f.;a ¬lï - f.;a;ï
ÿla ¬ m;a - ÿmam;a
mia ¬ ish - mkaish
o~q ¬lï - o~qjï
.Õ ¬ Èh - .xÈh
nqÿ ¬ irK - nq;airK
fuf,i úúO whqßka iefok ikaê j¾. lSmhls' ikaê ùï fojeoEreï fldg
oelafjhs'
m%lD;s - m%;Hh w;r fyda m%lD;shla we;=<; fyda isÿ jk ikaê
.ia ¬ ta > .fia
fmd;a ¬ ta > fmdf;a
m%lD;s folla fyda mo folla w;r isÿ jk ikaê ikaê jQ rEmfhka fuka u
úikaê l< rEmfhka o ,súh yels h'
jH[ackdlaIrhlska fl<jr ù iajrhlska wdrïN jk Yío
iajrhlska fl<jr ù iajrhlska wdrïN jk Yío
jH[ackdlaIrhlska fl<jr ù jH[ackdlaIrhlska wdrïN jk Yío
iajrhlska fl<jr ù jH[ackdlaIrhlska wdrïN jk Yío
1' wNHka;r ikaê
2' ndysr ikaê
WodyrK(- ikaê ùï iys; ikaê rys;
.=Kd.=K .=K w.=K
f.dlafld< f.dma fld<
yoaoji y;a oji
O¾udjfndaOh O¾u wjfndaOh
170 171
iajrhla uq,aj iEfok ikaê úê y;rls'
1' iajr ikaêh ^ir i|&
2' mQ¾j iajr f,dam ikaêh ^fmr ir f,dma i|&
3' mr iajr f,dam ikaêh ^mr ir f,dma i|&
4' iajrdfoaY ikaêh ^irfoia i|&
jH[ackdlaIrhla uq,aj iEfok ikaê úê yhls'
5' .d;%dfoaY ikaêh ^.;foia i|&
6' .d;%dlaIr f,dam ikaêh ^.;l=re f,dma i|&
7' wd.u ikaêh ^w.ï i|&
8' mQ¾j rEm ikaêh ^fmr rE i|&
9' mr rEm ikaêh ^mr rE i|&
10' oaú;aj rEm ikaêh ^forE i|&
tla tla ikaêh isÿ jk whqre fjka fjkaj y÷kd .ksuq'
Wmka ¬ Wmkaa - Wmkqmka ys;a ¬ we;s - ys;e;s
jhia ¬ we;s - jhie;s w;ska ¬ w; - w;sk;
ks,aa ¬ Wmq,a - ks¨mq,a mska ¬ we;s - mske;s
² m%lD;sh yd m%;Hh tla ùu o fï ikaê úêfhka isÿ fõ'
ñksiaa ¬ Wkaa - ñksiqka w;a ¬ bka - w;ska
iiqka ¬ wg - iiqkg .iaa ¬ tys - .fiys
n<,aaa ¬ Wkaf.a - n<¨kaf.a
jï¬w;
jï¬w;
u - y,a wl=rg iajrh tla ùu
ju; - ikaê moh
1' iajr ikaêh
mo foll uq,a mofha w. we;s jH[ack Yíoh ^y,a wl=r& miq mofha uq, we;s
iajrh iu. tla ùfuka fï ikaêh isÿ fõ'
172 173
1'1 my; § we;s mo ikaê lrkak'
¸' isyska ¬ bÕ ¸¹' Tjqka ¬ Tjqka
¸¸' mskaa ¬ we;af;da ¹' mjq,aa ¬ tys
¸¸¸' tlskaaa ¬ tl
1'2 my; § we;s mo úikaê lrkak
¸' mis÷rka ¸¹' u,iqk
¸¸' rejkdr ¹' <÷kg
¸¸¸' oyula
hkak ¬ ´ke - hkafkdake
f.k ¬ wdjd - f.kdjd ueo ¬ weÕs,a, - ueoeÕs,a,
Èk ¬ biqre - Èksiqre iqr ¬ b÷ - iqß÷
² m%lD;sh yd m%;Hh tla ùu o fï ikaê l%ufhka isÿ fõ'
i;=re ¬ wd - i;=rd ÿre ¬ bka - ÿßka
,l=Kq ¬ tkaa - ,l=fKka l< ¬ ´ - lf<da
ikaê jk mo foflka fmr mofha w. we;s iajrh ^mQ¾j iajrh& f,dma lr
b;sß jk y,a wl=rg mr mofha uq, we;s iajrh mr iajrh& tla lsÍfuka .e<fmk
ikaêh mQ¾j iajr f,dam ikaêh hs'
ol=Kq ¬w;
ol=Ka ¬W ¬w; - mQ¾j iajrh fjka lsÍu
ol=Ka ¬W ¬w; - mQ¾j iajrh f,dma lsÍu
ol=Ka ¬w; - mr iajrh tla lsÍu
K
ol=K; - ikaê moh
mQ¾j iajrh( ikaê jk mo foflka fmr
mofha w. we;s iajrh'
mr iajrh( miq mofha uq, we;s iajrh hs'
keK ¬ we;s
keKa ¬ w ¬ we;s
mQ¾j iajrh mr iajrh
2' mQ¾j iajr f,dam ikaêh
172 173
2'1 my; § we;s mo ikaê lrkak'
¸' fmdrK ¬ weÿrka ¸¹' k¿ ¬ wÕk
¸¸' iq¿ ¬weÕs,a, ¹' ysÕ=re ¬ w,
¸¸¸' iqre ¬ w;
2'2 my; § we;s mo úikaê lrkak'
¸' isheiska ¸¹' Èks÷
¸¸' .=Ke;s ¹' wreK¨
¸¸¸' È.d
ñ‚ ¬ wnrK - ñ‚nrK ms<s ¬ W;=re - ms<s;=re
wkq ¬ wre;a - wkqre;a nqÿ ¬ wl=re - nqÿl=re
Èh ¬ b;s - Èh;s
² m%lD;s m%;H ixfhda.h o fuu ikaê úêfhka we;eï úg isÿ fõ'
.=re ¬ Wka - .=reka
ne;s ¬ bka - ne;ska
3'1 my; § we;s mo ikaê lrkak
¸' meye ¬ we;s ¸¹' uqo,s ¬ b÷
¸¸' úh<s ¬ bÕ=re ¹' iqr ¬ wÕk
¸¸¸' Yd,d ¬ wêm;s
3' mr iajr f,dam ikaêh
ikaê jk mo foflka miq mofha uq, we;s iajrh f,dma lsÍfuka .<mk
ikaêh mriajr f,dam ikaêh hs'
uqks ¬ W;=ud
uqks ¬W ¬ ;=ud - mr iajrh f,dma lsÍu
uqks;=ud - ikaê moh
174 175
3'2 my; § we;s mo úikaê lrkak'
¸' h;s;=ud ¸¹' Wv,
¸¸' l;dkaorh ¹' isyiqk
¸¸¸' muKla
uy ¬ biqre - ufyiqre ^fufyiqre& jg ¬ Wr - jfgdr
ta ¬ w; - wE; fo ¬ wÕ=,a - oEÕ=,a
4'1 my; § we;s mo ikaê lrkak'
¸' uy ¬ bisld ¸¹' fo ¬ wjqreÿ
¸¸' fï ¬ w;ska ¹' m, ¬ wm,
¸¸¸' mru ¬ BYajr
4'2 my; § we;s mo úikaê lrkak'
¸' oEÕs,s ¸¹' oEjr
¸¸' ,fUdaor ¹' kEiQ
¸¸¸' fkdaìk
4' iajrdfoaY ikaêh
ikaê jk mo foflka fmr mofha w. iajrh;a miq mofha uq, iajrh;a
fjkqjg fjk;a iajrhla meñKùfuka iajrdfoaY ikaêh isÿ fõ'
fo¬ w;
oa ¬t ¬w; - mq¾j iajrh fjka lsÍu
oa ¬t¬w; - iajr fol fjkqjg fjk;a iajrhla meñKùu
wE
oa ¬wE ¬; - iajr jH[ack ixfhda.h
oE
oE; - ikaê moh
174 175
.d;%dfoaY ikaêfha § mr mofha uq, jQ zlaZ jH[ackdlaIrh fjkqjg zõZ" zyaZ" zhaZ hk
wlaIr foflka tlla o"
la > õ - is;a ¬ lre - is;ajre
la > ya - oj ¬ l,a - ojy,a
la > ha - .sks ¬ lï - .skshï
mQ¾j mofha w. jQ zíZ" zoaZ hk jH[ackdlaIr fjkqjg zmaZ" z;aZ hk jH[ackdlaIr o"
oaa > ;a - nqÿ ¬ irK - nq;airK
zia fjkqjg zkaZ yd zïZ fyda zkaZ fjkqjg zxZ ^wkqiajdrh& o wdfoaY flf¾'
ia > ka - mia ¬ is,a - mkais,a
ï > x - ÿï ¬ fld< - ÿxfld<
5'1 my; oelafjk mo ikaê lrkak'
¸' .ï ¬ f.dv ¸¹' mia ¬ id<sia
¸¸' ov ¬ lï ¹' f.dka ¬ ndk
¸¸¸' roa ¬ .u
5'2 my; oelafjk mo úikaê lrkak'
¸' msßhï ¸¹' iqKqjï
¸¸' mkaoyia ¹' ikaksfõok
¸¸¸' ì,shï
5' .d;%dfoaY ikaêh
ikaê jk mo foflys mj;akd .d;%dlaIrhla fyj;a jH[ackdlaIrhla
fjkqjg fjk;a .d;%dlaIrhla fyj;a jH[ackdlaIrhla meñKùfuka iEfok
ikaêh .d;%dfoaY ikaêh hs'
is;s ¬ lï
is;s ¬la ¬wï - .d;%dlaIrh fjka lsÍu
is;s ¬ ha ¬ wï - fjk;a .d;%dlaIrhla meñKùu
is;s ¬ ha ¬ wï
h - iajr jH[ack ixfhda.h
is;shï - ikaê moh
176 177
zïZ fjkqjg wkqiajdrh o fhÈh yels h' zfldf<dxf;dgZ hkqfjks'
.Õ ¬ f;r - .xf;r uÕ ¬ uq<d - uxuq<d
ñys÷ ¬ ;,d - ñyska;,d l<| ¬ fol - l<xfol
<s| ¬ mäh - <sxmäh
6'1 my; § we;s mo ikaê lrkak'
¸' .Õ ¬ fmd< ¸¹' uqÕ= ¬ weg
¸¸' jÕ= ¬ uq;= ¹' wU ¬ u,a
¸¸¸' iÕ ¬ ñ;a
6'2 my; § we;s mo úikaê lrkak'
¸' j<xfol ¸¸' fk,qïu,a
¸¸' ox.i ¸¹' .xÈh
¸¸¸' ;ïm,d
6' .d;%dlaIr f,dam ikaêh
zÕZ"zUZ hk i[a[l fyj;a w¾Odkqkdisl Yío ie§ we;af;a tla tla j¾.fha
f>daI w,amm%dK jH[ackhg fmrgqj ta ta j¾.fha j¾.dka; kdislH Yíofhka
w¾Ohla tla ùfuka fia ie,flhs' .d;%dlaIr f,dam ikaêfha § i[a[lhg wod<
modka; f>daI w,amm%dKh yd thg tla jQ iajrh o f,dma ùu;a tys jQ kdislH
w¾Oh mQ¾K kdislHh njg m;a ùu;a isÿ fõ'
fldf<dU ¬ f;dg
fldf<d ¬ ï¬ í ¬ w ¬ f;dg - w¾OdkqkdislH fjka lsÍu
fldf<d ¬ s ¬ n ¬ f;dg - kdislH Yíoh yd ne÷Kq f>daI w,amm%dK
Yíoh yd iajrh f,dma lsÍu
ï kdislHh b;sß fjhs fldf<dï ¬ f;dg - mo tla lsÍu
fldf<dïf;dg - ikaê moh
176 177
;=kq ¬ wÕ - ;=kqjÕ mqk ¬ W;am;a;s - mqkre;am;a;s
fo ¬ wdldr - fohdldr lgq ¬ w, - lgqj,
iQ ¬ wiQ - iqjdiQ
² m%lD;s - m%;Hh ixfhda. ùu o fï ikaê úêfhka isÿ fõ'
fy< ¬ ´ - fy<fhda lú ¬ wd - lúhd
yS ¬ wg - yShg ùr ¬ tla - ùrfhla
jE ¬ wla - jEhla
7'1 my; oelafjk mo ikaê lrkak'
¸' fo ¬ Wr ¸¹' lgq ¬ w;a;
¸¸' f. ¬ Whka ¹' keú ¬ wdg
¸¸¸' ore ¬ ´
7'2 my; § we;s mo úikaê lrkak'
¸' rislhdf.a ¸¹' ñhqÕ=Kq
¸¸' k¿fjda ¹' ÿgqfjla
¸¸¸' fkdfhk
7' wd.u ikaêh
ikaê jkakd jQ Yío folla w;rg wuq;=fjka u wl=rla meñK ikaê fõ kï
th wd.u ikaêh hs'
lsßueá ¬ wdk
lsßueá ¬ ha ¬ wdk - mo fol w;rg jH[ackhla
meñŒu
lsßueá ¬ ha ¬ wdk
hd - iajr jH[ack ixfhda.h
lsßueáhdk - ikaê moh
178 179
lï ¬ y, - lïu, we;a ¬ y, - we;a;,
úia ¬ lï - úiaiï
² m%lD;s - m%;Hh ixfhda.h o fuu ikaêfhkaa isÿ fõ'
f.dka ¬ yq - f.dkakq i;a ¬ yq - i;a;=
8'1 my; oelafjk mo ikaê lr ,shkak'
¸' ika ¬ yi ¸¹' f.;a ¬ lï
¸¸' u;a ¬ y, ¹' we;a ¬ yq
¸¸¸' is;a ¬ jre
8'2 my; oelafjk mo úikaê lrkak'
¸' hlal, ¸¹' wiai,
¸¸' úiaiï ¹' n<,a¨
¸¸¸' is;a;ï
8' mQ¾j rEm ikaêh
ikaê jk mo foflka fmr mofha w. we;s rEmh mr mofha uq, we;s rEmh
lrd meñKùfuka .<mk ikaêh mQ¾j rEm ikaêh hs'
j;a ¬ y,
j;a ¬ y, - fmr rEmh mr rEmhg meñKùu
j;a ¬ ;, - mo .e<mSu
j;a;, - ikaê moh
9' mr rEm ikaêh
ikaê jk mo foflka mr mofha uq, wl=r fmr mofha w. wl=r lrd
meñKùfuka isÿ jk ikaêh mr rEm ikaêh hs'
ÿla ¬ m;a
ÿlaa ¬ m;a - mr rEmh fmr rEmhg meñK ùu
ÿma ¬ m;a - mo .e<mSu
ÿmam;a - ikaê moh
178 179
fldla ¬ ., - fld.a., jma ¬ lv - jlalv
i;a ¬ Èkla - ioaÈkla w;a ¬ .,d - w.a.,d
we;a ¬ foug - weoafoug
9'1 my; i|yka mo ikaê lrkak'
¸' lka ¬ uq, ¸¹' <sma ¬ .,
¸¸' rela ¬ md ¹' i;a ¬ oyh
¸¸¸' w;a ¬ ik
9'2 my; i|yka mo úikaê lrkak'
¸' ,.a., ¸¹' f.dlafld<
¸¸' ÿ.a.kakd ¹' weoao<
¸¸¸' w,a,ia
j,a ¬ W!rd - j,aÆrd
u,a ¬ w;a; - u,a,;a;
i,a ¬ Whk - i,a¨hk
² m%lD;s - m%;Hh tla ùu o fï ikaê úêfhka isÿ fõ'
W.;a ¬ ´ - W.;af;da
ÿka ¬ tñ - ÿkafkñ
fmr mofha w. wl=r iajrhla kï ta iajrh f,dma lsrSfuka miq b;srs jk y,a wl=r
oaú;aj lsÍfuka o fï ikaêh isÿ fõ'
10' oaú;aj rEm ikaêh
fmr mofha w. we;s y,a wl=r folla njg m;a lsÍfuka miq mr mofha uq,
we;s iajrh iu. tla lsÍfuka .<mk ikaêh oaú;aj rEm ikaêh hs'
fmd;a ¬ w,audßh
fmd;a ¬ ;a ¬ w,aaudßh - y,a wl=r oaú;aj lsÍu
fmd;a ¬;a ¬ w,audßh
; - iajrh iu. tla lsÍu
fmd;a;,audßh - ikaê moh
180 181
² m%lD;s - m%;Hh .ekaùu fï l%ufhka o isÿ fõ'
jeÈ ¬ wd - jeoaod iqÿiq ¬ wka - iqÿiaika
10'1 my; § we;s mo ikaê lrkak'
¸' flls ¬ w ¹' is`.s;s ¬ tla
¸¸' rela ¬ w;a;k ¹¸' u,a ¬ Whk
¸¸¸' m;a ¬ bre ¹¸¸' weÕs,s ¬ tka
¸¹' u¨ ¬ w ¹¸¸¸' iqÿiq ¬ ´
10'2 my; § we;s mo úikaê lrkak'
¸' ;E.a. ¹' uq;a;d
¸¸' fllaflka ¹¸' y;a;äh
¸¸¸' f.dlal;a; ¹¸¸' wks;af;l
¸¹' je,a,ïmsáh ¹¸¸¸' w;a;g
fuu isxy, ikaêj,g wu;rj ixialD; NdIdfjka meñ‚ ikaê mo kQ;k Ndú;h
;=< olakg ,efí'
tu ikaê mo o iajr yd jH[ack wlaIr uq,aj isÿ jkq olakg ,efí'
³ mQ¾j iajr f,dma ùfuka
urK ¬ wdikak - urKdikak Wla; ¬ wdLHd; - Wla;dLHd;
m%:u ¬ wdOdr - m%:udOdr jk ¬ T!IO - jfk!IO
³ mr iajrh f,dma ùfuka
iod ¬ wkqiaurŒh - iodkqiaurŒh úµd ¬ wkql+, - úµdkql+,
l,d ¬ wxYh - l,dxYh
³ iajrdfoaY úêfhka
wud;H ¬ wxYh - wud;HdxYh iudk ¬ w¾: - iudkd¾:
bks ¬ w,
bka ¬ b ¬ w, - iajrh fjka lsÍu
bka ¬ b ¬ w, - iajrh f,dma lsÍu
bka ¬ ka ¬ w, - jH[ack oaú;ajh
bka ¬ ka ¬w,
k - iajrh iu. tla lsÍu
bka ¬ k, - mo .e<mSu
bkak, - ikaê moh
180 181
.=K ¬ w.=K - .=Kd.=K
nqoaê ¬ bkaøsh - nqoaëkaÈ%h
ls%ia;= ¬ W;am;a;sh - ls%ia;+;am;a;sh
mxp ¬ bkaøsh - mxfÉkaøsh
cd;sl ¬ W;aijh - cd;sflda;aijh
mQcd ¬ Wmydr - mQfcdamydr
³ mj;akd iajrhla fjkqjg jH[ackhla wdfoaY ùfuka"
zbZ fjkqjg zhaZ wdfoaYh
w;s ¬ wjYH - w;HjYH w;s ¬ w,xldr - w;H,xldr
mS%;s ¬ W;aijh - mS%;Hq;aijh cd;s ¬ wd,h - cd;Hd,h
zWZ fjkqjg zõZ wdfoaYh
nyq ¬ w¾: - nyaj¾: fya;= ¬ w¾: - fya;aj¾:
11'1 my; § we;s mo ikaê lrkak'
¸' ck ¬ wdorh ¹¸¸' mru ¬ wdhqI
¸¸' NdId ¬ wkqrd.h ¹¸¸¸' úfYaI ¬ wx.
¸¸¸' lú ¬ bkaø ¸º' .=re ¬ WmfoaY
¸¹' Y%jK ¬ bkaøsh º' ùr ¬ Wodr
¹' mQcd ¬ W;aij º¸' wkq ¬ BlaI
¹¸' ms;D ¬ w¾: º¸¸' w;s ¬ Wodr
11'2 my; § we;s mo úikaê lrkak'
¸' wNHjldY ¹¸¸' ikaOHlaIr
¸¸' cd;HkaO ¹¸¸¸' .=¾jlaIr
¸¸¸' m¾fhaIK ¸º' wOHlaI
¸¹' wrefKdaoh º' ilff,Yaj¾h
¹' ufy!IO º¸' w;Skaøsh
¹¸' ohdkqlïmdj º¸' h:d¾:h
wjfndaOh
1' my; § we;s ikaê mo ie§ we;s wkaou wkqj l=uk ikaê j¾.hlg wh;a oehs
,shd olajkak'
¸' kdfgHdaÑ; ¹¸' n;,
¸¸' m¾fhaIK ¹¸¸' remamd
¸¸¸' fmdäfhldf. ¹¸¸¸' h;s;=ud
¸¹' .skshï ¸º' .=re<s÷
¹' hkafkmd º' rislhd
182 PB
2' jerÈ f,i ikaê fldg we;s mohla we;=<;a mo fma<sh f;dard ,shkak'
¸' j;a;," Wkqka" r;=mq,a
¸¸' mxpdx.h" l%siaf;da;am;a;sh" lïuq,
¸¸¸' wrefKdaoh" uE;" fkdaìk
¸¹' mqkrdj¾ckh" f,daflda;a;r" ynr,
3' § we;s mo fol u ksjerÈj úikaê lr we;s mo fma<sh f;dard ,shkak'
¸' úoHdh;kh" iudka;r - úoHd¬h;kh" iu¬wka;r
¸¸' iSudikak" iaj¾KdNrK - iSud¬wdikak" iaj¾K¬wdNrK
¸¸¸' hfkk" w;sYfhdala;s - hk¬tk" w;sYh¬´la;s
¸¹' iq<eÕs,a," m%ia;dfjdaÑ; - iq¿¬weÕs,a," m%ia;dj¬ ´Ñ;
4' ikaê fkd jQ mohla we;s mo fma<sh f;dard ,shkak'
¸' Tjqfkdjqka" iqrÕk" mrud¾:" .%dfudaoh
¸¸' ifydaor" fmd;am;a" jlalv" bkak,
¸¸¸' O¾fudaoh" Yd,dêm;s" wks;af;l" ckdêm;s;=ud
¸¹' fld¿jd" u,iqk" lrkakE" .k÷r
5' uq,ska § we;s ikaê úêhg wh;a fkd jk mohla we;=<;a mo fma<sh f;darkak'
¸' wdfoaY ikaê - iudkd¾:" wud;HdxYh" ovhï" uqkSkaø
¸¸' f,dam ikaê - uqkqmqrd" ;ß÷" fk,qïu,a" k<Õk
¸¸¸' wd.u ikaê - uyshx.K" f;dáfhda" ksrjq,a" fya;=jla
¸¹' wdfrdayK ikaê - ojfika" bkslaì;s" we;euqka" oekque;s
6' iajrdfoaY ikaê úêfhka jk mo muKla we;s mo fma<sh f;dard ,shkak'
¸' .=rEmfoaY" cd;sldkqrd.h" tkakE" w¨oafohla
¸¸' Y%jKd.drh" ldf,daÑ;" jfk!IO" oE;
¸¸¸' fojqr" fidamydi" iafjda;aidy" yoaoji
¸¹' ùfrdaodr" uq,iqk" fkdfhla" wrefKdaoh
7' fm< fmdf;ys Tn fuf;la W.;a mdvï weiqfrka yuq jQ ikaê mo oyhla Wmqgd
my; j.=j iïmQ¾K lrkak'
ikaê moh úikaê l< miq ikaê j¾.h
PB 183
,xldfõ m%d.a fn!oaO hq.fha isg fï olajd úldikh jQ f.dvke.s,s
bÈ lsÍfï Ys,amhla y÷kd .; yels h' thska mer‚ ksjdi bÈlsÍï yd
iïnkaO f;dr;=re iuqodhla fï mdvfuka bÈßm;a flfrhs' fuh uydpd¾h
rdÊ fidaufoaj úiska ,shk ,o ,smshlska Wmqgd .kakd ,oaols'
ksjdi bÈ lsÍu iy tajdfha Ôj;a ùu YsIagdpdßl ,laIKhls' ovhï lsÍu iy
;ek ;ek weúo hñka wdydr tl;= lsÍu ish Ôjfkdamdh lr .;a m%d.a ft;sydisl
hq.fha ñksiaiq miq ld,hl ish ixpdrl Ôú;fhka ñ§ tla ;ekl §¾> ld,hla
Ôj;a ùfï mqreoaog keUqre jQy' th y÷kajkafka ‘iaÓrjdiS;dj’ hkqfjks' lsishï
ck fldgila iaÓrjdiS;djg m;a jQ nj fmkakqï lrk m%Odk;u o¾Ylh iaÓr ksjdi
;kd .ekSu hs'
ksjdi ;ekSu ms<sn| §¾> b;sydihla
YS% ,xldj i;= h' tu b;sydih ms<sìUq
lrk idlaIs fidhd f.k ;sfnkafka
mqrdúoHd;aul leŒï u.sks' oekg
wkdjrKh ù we;s f;dr;=rej,g wkqj
ls%ia;= mQ¾j 1750 jk úg YS% ,xldfõ
l÷lr m<d;aj, Ôj;a jQ ck;dj
ksjdi ;kd .ekSfï iu;alï oelajQ nj
;yjqre ù ;sfí' ta ld,hg wh;a mer‚
ksjdihl f.ìula fidhd .ekSug 2011
jif¾ § mqrdúoHd{fhda iu;a jQy' th
msysgd ;sfnkafka nÿ,a, Èia;s%lalhg
wh;a y,aÿïuq,af,a msysá ‘fldiaj;a;’kñka ye¢kafjk fm!oa.,sl f;a j;a;l h'
fuu ksjdih fidhd .ekSug jirlg fmr ;j;a mer‚ ksjdihl f.ìula
leŒulska wkdjrKh úh' th msysgd ;sfnkafka r;akmqr Èia;s%lalhg wh;a l=vd
.ïudkhla jQ Wvrxpduvfï h' mjq,a oyhla muK Ôj;a jk fuu .ïudkh
;sfnkafka l÷ .eghlg wh;a idkqjl h' tu ksjdih ls%ia;= j¾IdrïNhg ishjia
fod<ylg muK fmr bÈ lrk ,oehs ie,lsh yels h'
20 YS% ,xldfõ merKs ksjdi
y,aÿïuq,af,a ksjfiys w;a;sjdru'
184 185
Wvrxpduvu kï .ïudkfha ;sî leŒï fldg
u;= lr .;a mer‚ ksjdihl w;a;sjdrfuys
is;shï.; ie,eiau'
jvd mer‚ ld,hlg wh;a y,aÿïuq,af,a ksjdih jD;a;dldr yevfhka hq;a f.ìula
iys; jQjls' tys úIalïNh óg¾ 2'20ls' leŒïj,ska th u;= lrk wjia:dfõ f.ìu
ilia lsÍug fhdod .kakd ,o .,alen,s;s we;=reug wh;a fldgia tys b;sß ù
;sì‚' tfy;a tu ksjdifha b;sß fldgiaj,g wh;a lsisÿ fohla tys fkd ;sîfuka
meyeÈ,s jkafka tajd Èrdm;a j úkdY ù we;s nj h' ksielfhka u tys ì;a;s jßÉÑ
ueÜfgka ;kd ;sfnkakg we;'
wfma rfÜ .ïno m<d;aj, ;j u;a jßÉÑ ueáfhka iE¥ ì;a;s iys; f.j,a olskakg
;sfí' myiqfjka fidhd .; yels ùu;a iajNdjO¾uhg jvd;a .e<mSu;a hk lreKq
ksid wfma wdÈ uq;==kañ;af;da ish ksjdi ;ekSug jßÉÑ ueá Ndú; l<y' fuu
ksjdifha jy, lsis hï fld< w;= j¾.hla Ndú; lr oej o~qj,ska ;kd ;sfnkakg
we;ehs o tajd myiqfjka Èrd hk iq¨ øjH ksid w;=reokaj f.dia we;ehs o is;sh
yels h' b¨la" udkd" msÿre iy fmd,a w;= wdÈfhka jy, fiú,s lsÍu wfma rfÜ
uE;la jk ;=re m%p,s;j mej;s‚' .ïno m<d;aj, oekqÿ ta l%uh Ndú; fõ'
f.ìfï we;=<; ;sî mer‚ j<x lene,s;s" hlv WmlrKhlg wh;a fldgia iy
ueáfhka idod mq¨iaid .;a mn¿ lsysmhla o fidhd .; yels úh' fidhd .kakd
,o j<x lgq w;r iqÿ meye;s miqìul r;= meyefhka j¾K .ekajQ j<x len,s;s
lsysmhla o ;sì‚' mq¿,a f,i leŒï lghq;= isÿ lsÍfï § fm!oa.,sl f;a j;a;g
we;s úh yels ydksh ie,ls,a,g f.k ksjdifha iïmQ¾K f.ìu u;= lr .ekSfï
woyi miqj w;ayer oeñ‚'
Wvrxpduvfuka fidhd .kakd ,oafoa o
mer‚ ksjdihl f.ìuls' th wdh;
p;=ri%dldr yevhlska hqla;j ;kk
,oaols' tys f.ìug l¿.,a w;=rd ;sì‚'
ksjdih È.ska óg¾ 10'20lska o m<,ska
óg¾ 6'80lska o iukaú; h' tys we;=<;
wjldYh fldgia follg fnod we;'
Bg fhdod f.k ;sfnkafka ì;a;shls'
tu ì;a;shg wh;a w;a;sjdru leŒfï
§ u;= lr .ekSug yels úh' tu
w;a;sjdrfï ueo fldgfia lKq j<j,a
folla ;sì‚' ta tu ì;a;sh ueo jQ
oejuh W¿jiaig wh;a lKq j<,d ;snQ
;eka h' fuu W¿jiai Ndú; fldg ;sfnkafka ksjdifha bÈßmi fldgiska miqmi
fldgig m%fõY ùu i|yd h' bÈßmi fldgfia ;sî fidhd .kakd ,o mqrdjia;=
w;r ldka;djka weia w÷ka ;eîug Ndú; lrk f,day l+rla" YÍrh j¾K .ekaùug
fhdod .;a ly iy r;= meye;s .=re.,a len,s folla" ueáfhka idod mq¨iaid .;a
mn¿ lsysmhla iy ms,siaiQ ueáfhka ;ekQ uQ¾;shla o úh' fuu wjfYaIj, iajrEmh
ie,ls,a,g .;a úg fmfkkafka fuu ksjfia bÈßmi fldgfia ldka;djka úiQ
nj h'
wd,skaoh fjkalrk
ì;a;sfha w;a;sjdru
fodr W`Mjiafia lKq j<j,a
184 185
ksjfia msgqmi fldgi Ndú; lr
;sfnkafka uq¿;ekaf.hla f,i h'
leŒïj, § Bg wh;a <sm fidhd
.ekSug mqrdúoHd{fhda iu;a jQy'<sm
wjg ;sî hlv msys len,s lsysmhla
iy .,afuj,ï lsysmhla yuq úh'
uq¿;ekaf.hska msg;g c,h .,d hEug
ldkqjla ilia lr ;sì‚' fuu ksjdih
;=< ;sî r;= meyefhka j¾K .ekajQ
b;du;a úis;=re l=vd ueá n÷kla o
fidhd .eks‚' ìï ie,eiau mÍlaId
lrk úg b;d meyeÈ,sj fmfkkafka
fuu ksfji bÈ lr ;sfnkafka bÈßmi
fldgi ol=Kq ÈYdjg;a msgqmi fldgi W;=re ÈYdjg;a jk mßoafoka nj hs'
mdod .kakd ,o f.ìfï wjg leŒï lsÍfï § ms,siaiS .sh jßÉÑ len,s lsysmhla
yuq úh' ksielfhka u tajd ksjdifha ì;a;sj,g wh;aj ;snQ tajd hs' tu jßÉÑ
len,s oeù .sh njg idlaIs ;sfnk fyhska tu ksjdih .sks .ekSulg ,la ùfuka
úkdYhg m;a jQ nj fmfka'
yïnkaf;dg Èia;s%lalhg wh;a ;siaiuydrdufha msysá lsßkaof.dvdk iy
j,.ïm;a;=j kñka ye¢kafjk .ïudkj, ;sî ;j;a mer‚ ksjdi follg wh;a
idlaIs fidhd .ekSug mqrdúoHd{fhda iu;a jQy' ta 2000 jif¾ § h' fuu ia:dk
foflka u yuq jQ ksjdi jgl=re yevfha f.ìïj,ska iukaú; h' lsßkaof.dvdfka
ksjdih ls%ia;= mQ¾j 240§ bÈ lrk ,oaola nj wkqudk flf¾' tys f.ìu fndr¨
oud hyñka ;<d ilia lr ;sì‚' th o jßÉÑfhka ;ekQ ksfjils'
j,.ïm;a;=fõ ksji fuys úia;r l< wka ish¨ kso¾Ykj,g jvd fjkia h' tys
f.ìu ilia lr ;sfnkafka fikaaáóg¾ 35la muK .eUqrg fmdf<dj iEÍfuks'
tys § iEfok fkd .eUqre jf<a m;=f,a iy bjqrej, f.du-ueá wdf,am lr f.ìu
ksujd f.k ;sfí' fmdf<dj idrd f.ìu ilia lr .ekSfuka w;a jk jdish kï wod<
ksjdifha jy, kQia ùu h' fld< w;= fiú,s l< ksjdihl jy, Wig msysàfuka
th iq<Õg yiq ù .idf.k hEug ;sfnk wjldYh uy;a h' j,.ïm;a;=fõ ksjdih
bÈ lr ;sfnkafka ls%ia;= j¾Ifhka 240 § muK h'
fï iïm%odhg wh;a ksjdij, f.ìï lsysmhla ol=Kq bka§h w¾Ooaùmfha bkeï.Tka
kñka ye¢kafjk m%foaYfhka o fidhd f.k ;sfí' fujeks ksjdi ye¢kaùu i|yd
j< - jdiia:dk ^Pitdwellings& hk fhÿu Ndú; flf¾' j< - jdiia:dk bÈ lsÍug
ñksiqka fm,öug fya;=j wêl úh<s iq<x iys; ld,.=Ksl ;;a;ajh hs'
by;ska i|yka lrk ,o iEu bÈlsÍula u me,am;l iajrEmfhka tl, ms<sìUq
jkakg we;' tfy;a ta iEu wjia:djla u mYapd;a ld,Skj jvd iaÓridr f.dvke.s,s
bÈ lsÍug wjYH lrk uÕ fmkaù h'
Wvrxpduvu ksjfiys w;a;sjdru
186 187
wre;a meyeÈ,s lsÍu
wjfndaOh
1' ‘iaÓrjdiS;dj’ hkqfjka y÷kajkafka l=ula o@
2' je<,S .sh w;S; f;dr;=re fidhd .ekSu i|yd wkq.ukh lrkq ,nk l%ufõohla
,shkak'
3' wdÈ uq;=kañ;a;ka ksjdi ;ekSug jßÉÑ ueá Ndú; lsÍug fya;= jQ lreKq 2la
i|yka lrkak'
4' mer‚ ksfjil msgqmi fldgfiys uq¿;ekaf.hla ;snqKq njg idOl fudkjd o@
5' W¿jiai fhdod ;snqfKa wehs@ th iú lr ;snqfKa flfia o@
6' ‘j< jdiia:dk’ f,i ye¢kajQ ksjdij, iqúfYaI;ajh l=ula o@ tjeks ksjdi
iE§ug ñksiqka fm,öug fya;= fudkjd o@
7' leΕ lrk ,o ksfjfiys jy, ms<sn| f;dr;=re w;=reokaj we;af;a wehs@
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk mo fhda.H mßÈ úikaê lr ,shkak'
¸' Ôjfkdamdh ¸¸' jD;a;dldr ¸¸¸' p;=ri%dldr
2' fuys oelafjk mo wh;a jk ls%hd mo j¾. ,shkak'
¸' hñka '''''''''''''''''''''''''''''' ¸¹' jQy '''''''''''''''''''''''''''''''''''''
¸¸' ;kd '''''''''''''''''''''''''''''' ¹' l<y '''''''''''''''''''''''''''''''''''''
¸¸¸' ;sî ''''''''''''''''''''''''''''''''' ¹¸' yiq ù '''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' my; i|yka jpkj, wkqla; rEm ,shkak'
¸' mqrdúoHd{fhda ''''''''''''''''''''''''''''''
¸¸' ñksiaiq '''''''''''''''''''''''''''''''
¸¸¸' ldka;dfjda '''''''''''''''''''''''''''''''
wkdjrKh - fidhd oek .ekSu$ieÕù ;snqKq fohla oek .ekSu
m%d.a ft;sydisl - ,sÅ; b;sydi jd¾;dj, oelafjk wjêhg fmr ld,h
jßÉÑ - ì;a;s ne£fï § ueá ms~q r|d isàu ms‚i ì;a;sfha
muKg ,S lKq isgqjd yria w;g ßá ne| idok iels,a,'
wdh; p;=i%dldr - RcqfldaKdi%dldr$Èla y;/ia
.=re.,a - fmdf<dfõ iajNdúlj mj;sk b;d ishqï wxY=j,ska
iEÿKq j¾Kj;a .,a úfYaIhla
186 187
4' my; i|yka jdlH lshjkak' woyi yels ;dla fláfhka tla jdlHhlska
olajkak'
ksjdi ;ekSu ms<sn| §¾> b;sydihla YS% ,xldj i;= h' tu b;sydih ms<sìUq
lrk idlaIs fidhd f.k ;sfnkafka mqrdúµd;aul leŒï u.sks'
j,.ïm;a;=fõ ksji fuys úia;r l< wka ish¨ kso¾Ykj,g jvd fjkia h' tys
f.ìu ilia lr ;sfnkafka fikaáóg¾ 35la muK .eUqrg fmdf<dj iEÍfuks'
l=vd .ïudkhla jQ Wvrxpduvfuka o mer‚ ksfjil f.ìula fidhd
.kakd ,È' th wdh; p;=ri%dldr yevfhka hqla;j ;kk ,oaols'
f.ìu .,a w;=rd ;sì‚'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn m%foaYfha ksjdi ;ekSu i|yd Ndú; flfrk wuqøjH j¾. 10la
jeäysáhkaf.ka wid f,aLkhla ms<sfh, lrkak'
2' w;S;fha isg j¾;udkh olajd ksjdi ;ekSu i|yd Ndú; flreKq ;dlaIKh
ms<sn| ì;a;s mqj;am;g ,smshla ilia lrkak'
fjkia fkd jk tkï jr fkd kefÕk mo wjHh mo f,i ye¢kafjhs'
isxy, NdIdfõ wjHh mo foj¾.hls'
ksmd; hkq kdu mo yd ls%hd mo w;r iïnkaO;dj f.dv keÕSu i|yd bjy,a jk
mo úfYaIhls' ld,h yeÕùug" m%Yakd¾:h oekùug" ksfIaOd¾:h oekùug iudk
w¾:h yeÕùug" ld,d¾:h yeÕùug" isudj oelaùug wdÈ úúO wre;a oekùug
ksmd; Ndú; flf¾' tajd jdlHhl uq," ueo fyda w. fyda fhÈh yels h'
WodyrK(- blaì;s Tyq fuka u wïud o mdi,g .shd h'
Bfha úyÕs iy fhi¢ fi,a,ï l<d o@
wjHh mo
wjHh mo
ksmd; Wmi¾.
188 189
ksmd; f,aLkhla my; oelafõ'
flfrys
fld,
.dfka
.ek
;ld
;jd
;j
;j;a
;dla
;=re
f;la
o
o ^@&
olajd
§
ÿ
foda
kï
kuq;a
kuqÿ
ke;
kej;
kej;;a
keye$kE
ks;r
ks;s
ksid
fka$fk
fkd
fkdfyd;a
mgka
m;d
muK
muKla
mßÈ
miq
mjd
mdfya
mdid
meiq¿
ms‚i
ms<sn|
mqk
mqrd
fmr
n÷
ne.ska
neye$nE
u
ukao
uekú
ñi
uq;a
fuka
fukak
h
h;a
hk
hkq
hkqfjka
h<s
hs
,
¨
,jd
,d
f,i
jf.a$jdf.a
jvd
j;a
jka
jkdys
jYfhka
jia
jyd
jeks
je<s
úg
úkd
úrE
úiska
jQl,s
fj;
i|yd
iu.
iy
iyid
id
isg
fio
fia
fial
yksl
yß
yd
yqÿ
fyhska
fyj;a
fyd;a
fyda
w;r
wkak
wkqj
wfka
wfmdhs
wrnhd
wyd
wfyda
we;
we;s
we;=<;a
we;=¿
wehs
blaì;s
b;d
b;ska
b¢ka
b÷rd
by;
bys
Wfoid
tlaflda
tmd
tïn,
tïnd
tõ
tfy;a
Tkak
Tõ
Tiafia
lrd
legqj
le,u
flfrka
188 189
wjHh mo .Kfhys ,d ie,flk wfkl=;a mo j¾.h Wmi¾. hs' fïjd ksmd; mo
fuka ;ksj fkd fhfok w;r m%lD;shl uq,g fh§ w¾:h fjkia lrhs'
m%n, - b;d n,j;a wn, - n,h ke;s
iqok - hym;a ;eke;a;d ÿok - whym;a ;eke;a;d
we;eï wjia:dj, Wmi¾.hla fhÿK o mofha w¾:fha fjkila isÿ fkd jk
wjia:d o oelsh yels h'
úrys; úrÑ;
isxy,fha Ndú; flfrk Wmi¾. f,aLkhla my; oelafõ' ixialD; NdIdfjka
isxy,hg meñ‚ Wmi¾. o tys oelafjhs'
,sÅ; wNHdi
1' Wmi¾. iy ksmd; mo fjka fldg olajkak'
¸' jk ueo jevqKq iqúi,a .ia" .eñhkag ks¾f,daNSj u,a M, msßkuhs'
¸¸' Tyq jyd u ls%hd;aul jQ neúka m%;sjdÈhdf.a m%h;akh wid¾:l úh'
¸¸¸' fudfyd;l ksy~;djg miq f,fka wE; wka;fhka m%;spdrhla ,eì‚'
¸¹' hd;s%lhd Wmøjj,ska úks¾uqla;j f.dvìug <Õd úh'
¹' iqkaor hqj;sh úr, frda.fhka widOHj ñ,dk jQ l=iqula fuka Èia úh'
2' Tn leu;s fmd;la fyda mqj;am;la f;dard f.k thska Wmi¾. fhÿKq jpk 10la
iy ksmd; 10la fidhd ,shkak'
ixialD;
w;s ÿ¾
wê ks
wkq ks¾
wm m%
wNs m%;s
wj mrd
wd mß
W ú
W;a iï
ÿ iq
isxy,
w ks
w;s m
wÈ mr
wkq mia
wm ú
wì msß
wj ms<s
W i
Wm iq
ÿ fkd
ixialD;
w;s ÿ¾
wê ks
wkq ks¾
wm m%
wms m%;s
wNs mrd
wj mß
wd ú
W;a iï
Wm iq
isxy,
w ks
w;s m
wÈ mr
wkq ms
wm msß
wì ms<s
wj ú
W i
Wm iq
ÿ
190 191
hï lsis i;a;ajhl= fyda jia;=jla fyda ¥; ld¾hfhys fhdojd f.k
m‚úvhla hjk fia j¾Kkd;aulj rÑ; ldjH úfYaIh zikafoaY ldjHhZ
f,i ye¢kafõ' oekg yuq ù we;s mer‚ u isxy, ikafoaY ldjHh fia
ms<s.efkkafka .ïfmd< hq.fha rÑ; uhQr ikafoaYh hs' th zlùYajrZ kï
whl= úiska rpkd lrk ,oaols' ;sir ikafoaYh Bg miq rpkd fldg we;'
fldaÜfÜ hq.fha rÑ; ikafoaY ldjH myls' f;dg.uqfõ YS% rdyq, ysñhkaf.a
mfrú yd ie<,sys‚ ikafoaY" bre.,al=,;s,lhkaf.a fldals, ikafoaYh"
l;=jrhl= i|yka fkd jk .srd ikafoaYh" ùod.u ysñhkaf.a yxi ikafoaYh
tu hq.hg wh;a h' iS;djl hq.fha § w,.shjkak uqlfjá m`ä;=ud úiska
rpkd lrk ,o iejq,a ikafoaYh o iïNdjH isxy, ikafoaY ldjH w;r fõ'
ikafoaY ldjHj, úúO j¾Kkd we;=<;a fõ' tajd idudkHfhka ikafoaYh
/f.k ¥;hd .uka lrk ud¾.fhys weiQ ÿgq foa ms<sn|j isÿ flfrk
j¾Kkd h' tla tla lúhdf.a m%;sNd Yla;sh wkqj tu j¾Kkd úúO fõ' ta
ta j¾Kkd weiqfrka biau;= flfrk w;aoelSï o fndfyda h'
fuu mdvu i|yd uhQr" mfrú" yxi" ie<,sys‚ hk ikafoaY ldjHj, ie|E
jekqïj,ska f;dard.;a mµ lSmhla wka;¾.; h' tl u isÿùu úúO w;aoelSï
Tiafia j¾Kkd lr we;s whqre is;a .kakd iq¨ h'
uhQr ikafoaYh" .ïfmd< hq.fha § miajk nqjfklnd rcq iufha rpkd jQjls' tys
l;=jrhd .=re¿f.daó m`äjrhdf.a uqkqmqrl= jQ lùYajr kue;a;l= f,i ie,fla'
mµ 164lska iukaú; fï ikafoaYh .Õisßmqr ^.ïfmd<& isg foúkqjr Wmq,ajka
foajd,h olajd /f.k f.dia we;' mia jk nqjfklnd rcq yd rc mjq, o uyd
ix>hd jykafia o hqo fiakdj o ckkdhlhka o fjk;a kdhlhka o hk ish¨
fokdf.a wdrlaIdj yd iem; i,id È.disß ,nd fok f,i foúkqjr W;am,j¾K
ÈjHrdchdg wdhdpkh lsÍu fuys wruqK ù we;' l;r.u foúhka ish YÍrfhka
Wiq,ñka isák ksid fudkrd hym;a l=,hlg wh;a nj;a Wiia mqoa.,hkag Wmldr
lsÍug yqre mqreÿ whl= f,i;a mjik lúhd ;u ¥;hd f,i uhQrd fyj;a fudkrd
f;dard f.k we;' uhQr ikafoaYfha ikaOHd j¾Kkfha tk 97 yd 100 mµ fuys
we;=<;a h'
ñ‚ .K if|ia jekqfuka
uhQr ikafoaYfha ie|E jekqï
21
190 191
w¾:h-
“oji mqrd fjfyiqKq iQ¾hhd ngysr wyig msúiqK úg" iuqøh ;u ;rx. kue;s
w;ska Wiq,d f.k iQ¾hhdf.a fjfyi ÿre lr Èh kdjkq i|yd rYañh kue;s w;ska
;uka lrd weo .;a;d jeks h'
w.ia;s RIsjrhd id.rfha c,h ;u w;a,g f.k mdkh lrk úg m;af,ys ;snQ
fndfyda ue‚laj, Pdhdj wdldYh kue;s legmf;ys o¾Ykh jQjdla fuka o rd;s%h
kue;s ldka;dj ikaOHdfõ mdhd tk pkaøhdg ud¾.h iriñka §ma;su;a u,a
iuQyhla úiqrejd yeßhdla fuka o ;drld iuQyh nn<hs'˜
ikaOHdfõ br nei hk wdldrh;a i| yd ;re mdhd tau;a lúhd fuu mµj,ska
j¾Kkd lrhs' mer‚ yskaÿ foaj l;djkag wkqj iuqøh iQ¾hhdf.a {d;sfhls' tksid
iQ¾hhdf.a fjfyi ÿre lr Tyq kEùu i|yd Tyqf.a rYañh kue;s w;ska ;ud fj;
weo .kakdla f,i lúhd br nei hEu ;u lú weiska olS' ysre nei hEu;a iu. i|
mEhSu;a ;re mdhd tau;a iajdNdúl isÿùuls' lúhd th wmQ¾j ldjH ixl,amkhlg
kÕd we;' ixialD; foaj mqrdKfha tk mqrdjD;a;hla lúhd fuys § Wmldr lr
.kS" tkï( w.ia;s RIsjrhd Èkla fldamhg m;aj iuqøfha c,h ;u w;a,g f.k
mdkh lf<a h' túg id.r m;af,a ;snQ ue‚laj, Pdhdj wyi kï jQ legmf;ys
o¾Ykh úh' ta wyfia ;drld iuQyh hs' tu ;drld lúhd ;j;a whqrlska olS' tkï
rd;s%h kue;s ldka;dj pkaøhd tk ud¾.fhys iuka u,a we;=rejdla fuks' wyfia
;re o¾Ykh ùu fohdldrhlska oelSu fojk mµfha úfYaI;ajh hs'
mfrú ikafoaYh fldaÜfÜ hq.fha § IâNdIdmrfïYajr f;dg.uqfõ YS% rdyq, ysñhka
úiska rpkd lrk ,o ikafoaY ldjHhls' isxy, idys;Hfha iaj¾Kuh wjêh
f,i ie,flk fldaÜfÜ hq.h foaYmd,k" wd¾Ól yd ixialD;sl jYfhka o Wiia
;ekla .;a ld, mßÉfþohla f,i ie,fla' ful, rdyq, ysñhka rpkd l< isxy,
ldjHhka ksid fï hq.fha idys;Hh w;sYhska fmdfydi;a úh' ;=reKq úfha § u
oji mqrd Èj jyf<Zõ Woh jrd
wjr Urd m;a jr ;rÕZ;ska ord
ir; ÿrd le/ kyjkqj iuqÿrd
iyilrd lr weÈ jekake ;u lrd
l=Uqfhdka ihqre fnd; tys ñ‚ fia wk;
kqn leg f;f,ys Èis fuka ;=re myka j;
ie|E i÷g ioñka u. ksid l;
bis jeks ksu,a u,s.sh u,a ish Èuq;
mfrú ikafoaYfha ie|E jekqï
192 193
t;=ud úiska mfrú ikafoaYh ,shkq ,enqfõ ijeks merl=ïnd rc;=udf.a jeäuy,a
Èh‚hka jQ pkaøj;S l=udßhg iudk jxYsl ieñhl= o wkd.; rdcH md,khg iqÿiq
mq;a l=url= o ,nd fok f,i;a hqjrcq we;=¿ rg /l fok f,i;a b,a,d foúkqjr
Wmq,ajka foúhka hÈkq i|yd h' fuu ikafoaYfha .uka u. jQfha chj¾Ok mqrfha
isg foúkqjr Wmq,ajka foajd,h olajd .uka ud¾.h hs' th mµ 208lska iukaú; h'
‘l,/õ if|i’ f,i lúhd ye¢kajqj o th jvd ckm%sh jQfha ‘mfrú ikafoaY’ kñks'
l,/õ hkq" mfrúhdg isxy,fhys fhfok m¾hdh kduhls' fuu mdvug we;=<;a
jkafka tys ikaOHd j¾Kkfhys tk 137 yd 139 hk mµhka h'
w¾:h-
“wyi kue;s YdLd uKav, o m%Nd iïmkak ikaOHd j,dl=¿ kue;s <d o¨ o iys;
Woh m¾j; kue;s .fiys u,a lsks;a;l fYdaNdj .;a;d jQ pkaøhd" rYañ iuQyfhka
;o myr fok l,ays ie|E w÷r ìfhka ;e;s .ksñka oi wf;ys Èj .shdla fuks'
i| ish¨ >kdkaOldrh fndk l,ays isrer m%ikak ksid ii ,mfha wdldrfhka
msg;g meñfK;a u msmqKq ks,a udfk,a jeks YHdu j¾K <|lf.a uqyqK meyefhka
§ma;su;a ߧ o¾mK ;,hl fmkqKdla jeks h'”m<uq mµfhka lúhd Woh m¾j;h .ilg;a tys w;=m;r wyig;a" ikaOHd
j,dl=¿ <d o¨j,g;a i| tu .fiys u,a lsks;a;l fYdaNdjg;a Wmud lr olajhs'
tu if|ys rYañh me;sÍ hk úg Bg ìfhka ;e;s f.k ie|E w÷r oi w; .,d .shd
fia lúhd j¾Kkd lrhs'
fojk mµfhka ikaOHd j¾Kkh olajkafka kj w¾: l:khla iys;j h' pkaøhd
iajNdjfhka u meyem;a h' Tyq ish¨ .k w÷r Wrd fndk úg th ii ,mfha
wdldrfhka msg;g o¾Ykh fõ' th ks,ajka ldka;d uqyqKla ߧ legm;l o¾Ykh
jQjdla jeks h'
kqn id u~q¨ i| fj, <m¨ meyem;
WohZ. rel io u,a lekl isß .;
;r m;ßka i|Zor ;r myr fo;
Èj.; tõ ìfhkeZ,f<ñks oi w;
yeu .k÷re fndk jr ksihqrd .;
myka neúka msg;g ii f,iska j;
mq,a ks¨mq,a iï jka l;l jqjk;
l,foda leg f;f,l Èis jeks meye Èuq;
192 193
yxi ikafoaYh o fldaÜfÜ hq.hg u wh;a jQ ikafoaY ldjHhls' fuh ijeks
mrdl%undyq rc iufhys ls%'j' 1415 § muK rpkd jQjla f,i ie,fla' fuys l;=jrhd
ùod.u ffuf;a%h uyd kdysñhka f,i ie,fla' mµ 208lska iukaú; fuh rpkd
lsÍfï ksñ;a; jkqfha lEr., jkr;k ysñhka ,jd iuka" úNSIK" Wmq,ajka yd
ialkaO l=udr hk foújrekag msß;a lshd mska § merl=ïnd rc;=udg lreKdj olajd
fi; i,id fok f,i lrk b,a,Suls' YS% chj¾Ok mqrfha isg lEr., moaudj;S
msßfjk olajd .ukau. fuys j¾‚; h' ixialD; ldjH Í;sfhka ;rula wE;a
jQ fn!oaO ,laIK ms<sìUq lrk ksid fuh fn!oAO ¥; ldjHhla f,i o iuyre
i,l;s'
w¾:h-
“ñ;=r" jvnd .sks fm< iuqøh ;=< fkd isg ke.=Kdla fuka o fkdfyd;a
fi,fjkakd jQ Èh /<s u; mn¿ iuQyhla fuka o iekaoE j<dl=¿j,ska n¢k ,o
r;= .,la fuka o" m%Ndfjka nn<k iQ¾hhd Tfí fk;aj,g fmfkkq we;'
ñ;=r" uydfïrE m¾j;h ukA:h f,i f.k lsß ihqr l,Uk úg fjr< b;sÍ mek
ÿjk r< m;r fuka w;a fkd yer È,sfikakd jQ Woh m¾j;hdf.a uqÿkska tkakd jQ
i|/ia n,kak'”fndfyda ikafoaY lùka j¾Kkd l< wdldrhg u iQ¾hhd nei hk whqre yxi lúhd
m<uq mµfhka úia;r lrhs' fuys j<n .skak hkq uqyqo wNHka;rfhys we;ehs
ie,flk c,h weo .kakd .skakls' ‘ulr lg’ hkqfjka o th ye¢kaafõ' ngysr
iQ¾hhd wyig ke.=K j<n .sks iuQyh fuka o ikaOHdfõ ngysr wyfia j,dl=¿
w;r r;= meye;s .,la f,i o pxp, jk id.r c,h we;s wdf,dalh mn¿ iuQyhla
f,i o lúhd olS'
fojk mµfhys flfrkafka le,‚ mqrjrhg i|/ia m;s; jQ wdldrh hs' fuys §
lúhd yskaÿ foaj l;dj, tk mqrdjD;a;hla weiqre lr f.k we;' tla;rd wjia:djl
yxi ikafoaYfha ie|E jekqï
is÷ ;=< fkd isg ke`.s fuka j<n .sks jeg
Èis h< mn< l,fUõ f,< ;rÕ msg
ne| y< r;= .,la f,i i`o fjf,k jg
meyeÿ< ßú u`v, ils fmfkh ;-fk;g
iqfkr u;ska w,<k i`o lsß ihqr
b;sr fjr< Èj hk fuka r< m;r
me;sr Woh .sß isriska È,s fkd yer
ñ;=r n,d ,j tk i`o ria j;=r
194 195
uyfur oud lsßihqr l,Uk úg tys ke.=Kq fmK iys; iqÿ meye c, Odrdjg
i|/ia iudk lr olajhs' ikafoaYlrejkag ixialD; lú iuh wu;l lsÍug
fkd yels jQ nj fuhska meyeÈ,s fõ'
ie<,sys‚ ikafoaYh f;dg.uqfõ YS% rdyq, ysñhka fldaÜfÜ hq.fha § rpkd l<
ikafoaYhls' iuia; isxy, ikafoaY ldjHdj,sfha u uqÿka u,alv" ie<,sys‚ ikafoaYh
f,i ie,fla' fuys wka;¾.; mµ ixLHdj 108ls' ijeks merl=ïnd rcqf.a lksgq
Èh‚hka jQ W,l=vh foaúhg mskaj;a mq;a l=url= ,nd fok f,i b,a,d le,‚fha
úNSIK foúhka whÈñka ikafoaYh rÑ; h' chj¾Ok mqrfha isg le,‚ mqrjrh
olajd .uka u. j¾‚; h' wdisß .Sh yereKq úg ish¨ mµ tla mohl ody;lska
fyda ud;%d oywglska hqla; jk fia rpkd lr ;sîu úfYaI ,laIKhls' ud;%d ody;
fyda oywg we;=<; ld,h fjkia lsÍfuka wjia:djg fhda.H j¾Kkd;aul Ndjh
,nd .kS' ixlaIsma; u ikafoaY ldjHh fuh jk w;r" rdyq, ysñhkaf.a ks¾udK
fl!Y,Hh yd m%;sNdmQ¾K lú;ajh o fï ikafoaYfhka biau;= fõ' tys tk ie|E
jekqfuka Wmqgd .;a 47 yd 50 hk mµ fol fuys wka;¾.; h'
w¾:h-
iQ¾h uKav,h" fYdanudk jQ ;o ks,a mdg ue‚la fuka ks,a mdg jQ úYd, wyi
kue;s jDlaIfhys ÈYd kue;s w;=j, ixpdrh lrk yjia ld,fha yuk iq<`.
je§fuka wia; m¾j;h kue;s kgqfjka jeàug wdikak jQ bÿKq ;o r;= f.ählg
iudk fõ'
nn<k fi!uH ldka;sfhka hq;= Wiia pkaøhd kue;s iajdñhd ;ud lrd tk ksid
wêl wdYd we;s rd;s%h kue;s ldka;dj w,xldr wyia ;,h kue;s ks¾u, YS% hyfkys
w;=rk ,o u,a fuka ;drld mka;sh ie§ f.k ths'
ie<,sys‚ lúhd ikaOHd j¾Kkh ;=<ska wmQ¾j ldjH ixl,amkd ueùug iu;a fõ'
t;=ud wyi olskafka .ila f,ihs' tys ngysr Èidj kue;s w;af;ys bÿKq ;o r;=
ie<,sysKs ikafoaYfha ie|E jekqï
jÈñka iji k, yeisfrk È.;= j,
fidnuka iqks,a ñ‚ ks,a kqn ;=r úmq,
m;ika wjr.sß keáfhka jefgk l,
ú,sl=ka iqr;a m, jeks fõ ßú u`v,
Wÿ< fidñ le¨ï ksihqre ysñ mqj<
my< jk neúka ;u fj; ksiUq fod<
,l< .=jka ;, isß hyk ksli<
w;=< l=iqï ú,iska iefo; ;=reje<
194 195
mdg f.ähla we;' th ie|E iq<`. je§fuka jefgkakg <x j we;' ta fjfklla
fkd j iQ¾hhd h' th fld;rï w¾: mQ¾K j¾Kkhla o@
fujeks u úis;=re fidnd fid÷re jekqula wmQ¾j f,i B <Õ lúfhka o oelaùug
lúhd iu;a fõ' i| W;a;u iajdñfhls' Tyq ;ud fj; meñfKk ksid" rd;s%h
kue;s ldka;dj b;d ikaf;daIfhka hq;=j w,xldr wyia;,h kï jQ msú;=re jQ ;u
isßhyk u; u,a u,a we;sß,a,laa t<hs' ta u,a kï wyfia mdhd we;s ;re iuQyh hs'
wjfndaOh
1' mµ mka;sh weiqfrka wid we;s m%Yakj,g jvd;a ksjerÈ ms<s;=r § we;s jrK
w;ßka f;dard ,shkak'
^i& iuqøh iQ¾hhd ;ud fj; weo .kafka"
^w& oji mqrd fjfyiSu ksid
^wd& fjfyi ÿre lr kEùu i|yd
^we& wmrdldYhg hk ksid
^wE& iQ¾hhd ;udf.a {d;shl= ksid
^ii& u,s.sh u,a iuQyhla f,i lúhd j¾Kkd lf<a"
^w& ksYd ldka;dj ^wd& pkaøhd
^we& ;drld iuQyh ^wE& ue‚laj, Pdhdj
^iii& Woh m¾j;h kï .fiys u,a b;a;la f,i lúhd olskafka"
^w& j,dl=¿ ^wd& wkaOldrh
^we& wyi ^wE& pkaøhd
^iv& fuys j<n .sks jeg hkq"
^w& ;rx. iuQyhls' ^wd& iQ¾hhd h'
^we& iuqøh m;af,a we;s .skakls' wE& ikaOHd j,dl=¿ h'
^v& lúhd nei hk iQ¾hhd ye¢kaùug Ndú; fkd l< Wmudj jkafka"
^w& b§ jefgkakg wdikak M,hla fuka
^wd& ie|E j,dl=¿j,ska n¢k ,o r;= .,la fuka
^we& Woh m¾j;fha u,a lsks;a;la fuka
^wE& Èh /<s u; mn¿ iuQyhla fuka
^vi& úIaKq foúhka úiska l,Ukq ,enqfõ"
^w& pkaøhd ^wd& Woh m¾j;h
^we& uydfïre m¾j;h ^wE& lsß ihqr
196 197
^vii& ie<,sys‚ lúhd wyi oel we;af;a"
^w& ks,amdg ue‚lla f,i
^wd& jDlaIhla f,i
^we& wia; m¾j;h f,i
^wE& ;o r;= f.ähla f,i
^viii& rd;s%h kue;s ldka;dj ;u hyk irikafka"
^w& wêl wdYdj we;s ksid
^wd& ;drld mdhd tk ksid
^we& pkaøhd kue;s ;u iajdñhd meñfKk ksid
^wE& w,xldr lrkq i|yd
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka fhÿïj, w¾: ,shkak'
i' l=Uqfhdka ihqr fnd; tys wk; ñKs fia
ii' Woh. rel io u,a lekl isß .;
iii' l,foda leg f;f,l Èis jeks
iv' meyeÿ< ßú u`v, ils fmfkh ;fk;g
v' Woh .sß isriska me;sr tk i|/ia n,j
vi' ksli< isß hyk w;=< l=iqï ú,iska ;=reje, iefo;
2' my; i|yka fhÿï ms<sn| ú.%y lrkak'
i. l=Uqfhdka iv' u,s.sh u,a
ii' ksihqrd v' j<n .sks jeg
iii. iqfkr vi' wjr.sr
3' tla tla mµfhys we;=<;a Wmud weiqfrka my; j.=j iïmQ¾K lrkak'
ikafoaY ldjHh Wmudkh Wmfïh
4' mµ mka;sfhys we;s rEml 3la Wmqgd olajkak'
5' Tn leu;s tla mµhla f;dard f.k" th riúkaokh lrkak'
6' my; § we;s ls%hd mo l=uk j¾.hg wh;a oehs ,shkak'
i' fnd; iv' ioñka
ii' ne|y< v' w,<k i|
iii' b;sr vi' n,d,j
7' kqnid u~q¨ i| fj, <m¨ meyem;
WohZ. rel io u,a lekl isß .;
by; mµfhys bß we¢ mo iudk njla fmkqK o tys wre;a fjkia h'
i| - ikaOHdj io - ieÿKq
196 197
8' fuf,i i[a[l yd i[a[l fkdjk wl=re iys; mo hq., 10la ,shd" tajdfha
w¾: olajkak'
9' my; § we;s ikaê mo úikaê lr" ikaê j¾.h o ,shkak'
ikaê moh úikaêh ikaê j¾.h
Wod- jyf<õ jy< ¬ tõ mQ¾j iajr f,dam ikaêh
wjrZUrd
ìfhkeZ,f<ñks
.k÷re
ks¨mq,a
l,fUõ
meyeÿ<
ksiUq
;rÕZ;ska
m%dfhda.sl wNHdi
1' uhQr" mfrú" yxi" ie<,sys‚ ikafoaY ldjH ms<sn| my; YS¾I hgf;a lreKq
f.dkq lrkak'
¥;hd" l¾;D" hq.h" wruqK" .uka ud¾.h" mµ .Kk
2' zud ÿgq iqkaor ikaOHdjlaZ uefhka mµ mka;shla ks¾udKh lrkak'
i[a[l wl=re iys; i[a[l fkdjk
Wod - uqks|d
1'
2'
3'
4'
5'
6'
7'
8'
9'
10'
nqÿrcdKka
jykafia
uqksod i¾j{ Od;=
198 199
hï lsis rgl meje;afjk W;aij" pdß;%" j;a ms<sfj;a yd weoys,s tu
rfÜ jik ckhdf.a wkkH;dj ms<sìUq lrk legm;la n÷ h' fï ms<sn|
wjfndaOfhka lghq;= lsÍu iduldó iyÔjkhg fuka u cd;sl" wd.ñl
ixys¢hdjg o bjy,a fjhs' yskaÿ ckhdf.a cd;sl yd wd.ñl W;aijhla
jk §mdj,sh yd ne÷Kq pdß;% úê yd ixl,am bÈßm;a flfrk fï mdvu
wka;¾cd,fhka ,nd .;a f;dr;=re weiqfrka ilia lrk ,oaols'
yskaÿ W;aij w;=frka §jd,s fyj;a §mdj,sh b;d jeo.;a yd j¾Kj;a W;aijhls'
kj i| Wod ùug iu.dój Tlaf;dan¾ yd fkdjeïn¾ udij,g fhfok fuu Èkh
f,dj w÷r kid wdf,dalh Wod jQ o w{dkh ke;s fldg {dkh my< jQ o Èkh
f,i yskaÿ Nla;slfhda i,l;s' yska¥kag wu;r j ffckhkaf.a o W;al¾Ij;a
W;aijhla f,i §mdj,sh ie,flhs'
myka fyj;a wdf,dalh hk w¾: we;s z§mZ hk moh;a fma<sh fyj;a oduh hk
w¾: we;s ‘wdj,s’ hk moh;a tla ùfuka ieÿKq §mdj,s hkafkka ‘wdf,dal fma<sh’ hk wre; m%ldY fjhs' ksfjia ;=< muKla fkd j ùÒ yd k.r mqrd oyia .Kka
wdf,dal fma<sj,ska §ma;su;a jQ §mdj,sh ieneúka u wdf,dal mQcdjls'
§mdj,sfha W;aijYS%h ta yd ne÷Kq j;a ms<sfj;a ksid úÑ;%;ajhg m;a fjhs' tu
j;a ms<sfj;a yd pdß;% jdß;% m%foaYfhka m%foaYhg fjkia uqyqKqjrla .kS' §mdj,s
§mdj,s W;aijh22
198 199
iufhys meje;afjk mqo mQcd" uka;% cm lsÍï yd iaf;da;% .dhkd fjk;a Èkj, isÿ
flfrk wd.ñl j;a ms<sfj;aj,g jvd m%n, nj yska¥kaf.a úYajdih fõ'
yskaÿ Nla;slhkag wkqj §mdj,sh ieuÍu jir 3500lg fmr isg mej; tk isß;ls'
ta i|yd mdol jk mqrdjD;a; lSmhla u yskaÿ iudcfha m%p,s; h' Tjqkag wkqj YS%
iïm;a;sfha fojÕk jk YS% ,laIañh fyj;a Ys% ldka;dj ËSr id.rfhka m%dÿ¾N+;
jQfha §mdj,s Èkhl h' lDIaK foú÷ krldiqrhd mrdch lsÍfï mqj; o fuÈkg
fhfoa' rdjKd mrdch lsÍfuka wjqreÿ 14lg miq rdud" iS;d yd ,laIauka h<s
Tjqkaf.a kscìu jk wfhdaOHdjg meñfKkafka o §mdj,s Èkhl nj yska¥yq úYajdi
lr;s' fï yer §mdj,sfhys iqúfYaI;ajh úoyd mdk ;j;a isÿùï mj;S'
§mdj,sh Èk myla mqrd ieufrk W;aijhls' tla tla Èkhg wod< ms<sfj;a yd pdß;%
úê Bg we;=<;a fjhs' foújreka yd ÈjHdx.kdjka Wfoid flfrk mqo mQcd" iqúfYaI
wdydr mdk" wdf,dal mQcd yd .sks fl<s o¾Ykj,ska fï Wf,< w,xldr fjhs' yskaÿ
jHdmdßlfhda §mdj,sfhka werfUk wNskj j¾Ifha fi!Nd.Hh w;a lr .kq jia
kj .sKqï wdrïN lr;s'
t<fUk §mdj,s W;aijh fjkqfjka yskaÿ ckhdf.a m%Odk ld¾hh jkqfha ish
ksfjia iïmQ¾Kfhka u msßisÿ fldg w,xldr lr .ekSu hs'
§mdj,s W;aijfha m%:u Èkh lDIaK mlaIfha fyj;a wjmlaIfha 13 jk Èkh hs'
Odk;%fhdao¾Ys fyj;a Odka fgria hkqfjka y÷kajkq ,nk fï Èkfhys yskaÿ
Nla;slfhda w¨;a we÷ï ñ, § .ks;s' f,dayuh øjH Ôú;hg jdikdj f.k foa
hehs is;k Tjqyq isß;la jYfhka rka" ߧ NdKav ñ, § .ekSug mqreÿ ù isá;s'
ikaOHdfjys ‘Èhdia’ kï myka l+vq o,ajd" ish Nla;s mQcd mj;ajk Tjqyq ;uka
wfmalaId lrk foújreka ;uka fj; lekaod .ekSug tlg tla ù hÈ;s' mjq,
flakaø.; jQ fï ld¾hh §mdj,sfha i;HdfmalaIdj Tjqkag isys lr fohs'
§mdj,sfhys fojk Èkh lDIaK mlaIfha fyj;a wjmlaIfha 14 jk Èkh hs' fï
oji ‘krl p;=¾oYs’ hkqfjka kï ,nhs' úIaKqf.a wj;drhla jk lDIaK úiska
krldiqrhd mrdch lrkq ,eîu isys .kajk fï Èkh krl wìnjd hym; o w÷r
wìnjd wdf,dalh o ch.%yKh l< Èkh f,i ie,flhs'
wrefKdaohg fmr wjÈj wefÕys iqj| f;,a .,ajd w¨;a we÷fuka ierfik yska¥yq
ksfjia jgd l=vd myka o,aj;s' wk;=rej rxfyda,s fyj;a flda,ï is;a;ï ksfjia
jgd w¢;s' krldiqrhdf.ka f,dalh ksoyia lr §u fjkqfjka úIaKq foú÷kag
yd lDIaK foú÷g úfYaI mQcd mj;aj;s' ;re leg wyfiys Èÿ,k ysñÈßfha Y=oaO
.x.d c,fha iakdkh Y=N lghq;a;la f,i is;k yskaÿ ckhd ysre Wod ùug fmr
ta ld¾hfha fhfokafka mõ fidaod yeÍula o fõ h hk úYajdifhks' mQcdfjka
miq j yskaÿ orefjda r;s[a[d o,ajñka krldiqrhd mrdch lsÍu ixfla;j;a lr;s'
mjqf,a wh yd ys;ñ;=rka iu. tla j wdydr .ksñka fï Èkfhys mS%;s m%fudaoh Tjqyq
N=la;s ú¢;s' rxfyda,s is;a;ï ks¾udK u.ska ìu yd ì;a;s yev lsÍu i|yd yskaÿ
ldka;dfjda yd,a msá" iqÿ meye .,a l=vq fyda j¾Kj;a mdg yqKq Wmfhda.s lr .ks;s¦
200 201
bka miq OdkH mn¿" u,a fyda ;j;a øjH tu ieris,s i|yd tla lr;s' jrlg
u|la jefgk fia msá fyda l=vq bi rxfyda,s is;a;fuys ndysr f¾Ldj iod .;a miq
fudaia;rhla ksuefjk fia wfkla øjH fhdod tu ;s;a hd flf¾' iïmQ¾K is;a;u
fkdlevqKq bßj,ska hqla; ùu jeo.;a fldg ie,flkafka túg krl wd;auhkag
ysveia ;=<ska we;=¿ ùug fkdyels fõ hehs úYajdi flfrk neúks' fndfyda rxfyda,s
ieris,s wjqreÿ ish .Kka mer‚ mdrïmßl tajd h' le,fha wkka; iajNdjh
ixfla;j;a flfrk neúka rjqï yeve;s rxfyda,s is;a;ï jvd ckms%h jk w;r
rxfyda,s f;audjka i|yd br" y|" ;drld o we;=<;a fjhs' we;eï" m%foaYj, ud¿ka"
l=re,a,ka" w,swe;=ka" u,a yd ñÈje,aj, rEm o rxfyda,s is;a;ïj, olakd ,efí'
fk¨ï u, rxfyda,s ieris,sj, m%Odk f;audjls' th iqkaor;ajh" iuDoaêh yd
iYs%l;ajh lshdmdk ixfla;hla o fia ms<s.efka' yska¥kaf.a m%Odk fojÕkla jk
YS% ,laIañh fndfyda úg fmkS isákakS w;ska ord .;a fk¨ula iys;j fyda fk¨ï
u,la u; jev ys¢k iajrEmfhks' tneúka weh §mdj,s W;aijfhys b;d u jeo.;a
fojÕk jkakS h' YS% ,laIañh w;a y;rla iys;j ksrEms; h' tla tla yia;h u.ska
O¾u" ldu" w¾:" fudalaI hk .=Kdx. lshdmdk nj yskaÿ Nla;slhkaf.a úYajdih hs'
§mdj,s W;aijfhys ;=kajk Èkh fhfokafka wod< udifha wudjl fmdfyda
Èkfhys h' lDIaK mlaIfha fyj;a wj mlaIfha 15 jk oji jk fuÈk i| ke;s
wyila Èia fjhs' yska¥yq ;u ksfjiaj,g wdYS¾jdoh yd jdikdj f.k tk YS%
,laIañh ms<s.ekSu i|yd iQodkï jk fï Èkh ,laIaó mQcd Wfoid fjka fjhs' ta
i|yd yskaÿ ksfjiaj, úúO j¾.fha idïm%odhsl m%Œ; wdydr yd rileú,s ilia
flf¾' ,laIaó mQcdj u.ska ish ksfjiaj, Ôú;j,g iuDoaêh" hym; yd i;=g Wod
fõ he hs Tjqyq úYajdi lr;s'
fuÈk §mdj,s W;aijfha m%Odk Èkh hs' ‘Èhdia’ kñka ye¢kafjk myka l+vqj,ska
úysfok §ma;sfhka ksfjia .ï okjq" ùÓ" k.r taldf,dal ùfuka W;aij YS%h úoyd
oelafjhs' fï oyia .Kka jQ myka l+vq oe,aùfuka ;u ksfjiaj,g foújreka
meñfKk ud¾.h wdf,dalj;a fõ hehs o wNHka;r mdßY=oaêhg u. mEfokafka
hehs o yska¥kaf.a úYajdih fõ'
wyi .k w÷ßka jeiS we;s rd;s%fhys iEu ksfjil u ‘Èhdia’ kï myka l+vq oe,aùfuka
200 201
;u ;ukaf.a ksfjiaj,g tk u. fidhd .ekSug ,laIaó fojÕkg yels fj;ehs
yska¥yq úYajdi lr;s' wehg we;=¿ ùug yels jk fia we;eï ksjiaj, cfka, o
újD; j ;efnhs' YS% ,laIaóh fjkqfjka ksfji ;=< irik ,o mQcdikh u; m,;=re"
u,a" ú,| yd ߧ ldis iys; ߧ meye nkafoaishla ;nd wehg mQcd meje;aùu o isÿ
flf¾' weh le,UqKq laISr id.rfhka fk¨ï u,la w; ord Wmkak hs yska¥ka
úYajdi lrk neúka ,laIañhf.a rej iys; ldis" ms<srE oeä Nla;sfhka hq;= j lsß
Èfhka kyjd fk¨ï uf,a meyehg iudk jk fia r;= mdáka j¾K .ekafjhs'
fuÈk rd;s%fhys yskaÿ ksfjiays mshd rdudhKfha mdG lshjk w;r" uj mjqf,a
id¾:l;ajh yd iuDoaêh m;d hd;sld yd .S;sld lsheùug uQ,sl;ajh imhhs'
mQcdikh jgd isg flfrk Nla;su;a mQcd úêj,ska miq yskaÿ mjq,aj, idudðlfhda
fNdack ix.%y yd ix.S;uh wjia:djkag iyNd.s ùu i|yd ndysr iudch yd tl;=
fj;s'
kj i| Wod ùu;a iu. t<fUk Y=la, mlaIfhys fyj;a mqr mlaIfhys wdrïNl
Èkh §mdj,s W;aij iufhys isjq jk Èkh hs' yska¥kaf.a w¨;a wjqreoao f,i o
ie,flk fuu Èkh f.daj¾Ok mQcd meje;aùu i|yd fjka fjhs' ta yd ne¢ l;d
mqj;lg wkqj .jm,a,l=f.a mq;%hl= jk lDIaKdf.a kEfhda j¾Idjg yd l=Kdgqjg
wêm;s foúhd f,i ie,flk bkaø foúhdg mQcd meje;ajqj o Tyqf.ka ish
wiajkq yd .jhka /l .ekSug msysgla fkd ,n;s' jvd;a w¾:j;a jkqfha l=Uqre"
l÷ yd mQckSh jQ .jhka Wfoid mQcd meje;aùu nj lDIaK Tjqkag ta;a;= .kajhs'
tu.ska wiajkq ire fjhs' tfy;a fuu ls%hdj ;udg l< kskaodjla hehs is;k
bkaø Tjqkag o`vqjï lsÍu i|yd Nhdkl l=Kdgqjla yd wl=Kq iys; jeiaila ujhs'
ìhg m;a ckhd lDIaKf.ka msysg hÈ;s' Tyq f.daj¾Ok m¾j;h Èk y;la ;siafia
iq<eÕs,af,ka wyig Tijd f.k f.dùkag yd .jhkag wdrlaIdldÍ fijKla i,id
fohs' ienE f.!rjh ,eìh hq;a;d lDIaK nj jgyd .;a bkaø j¾Idj jyd kj;hs'
fï mqrdjD;a;h f.daj¾Ok mQcd meje;aùu i|yd fya;= fjhs'
§mdj,sfha wjidk Èkh f,i ie,flkafka Ndhs¥¾ fyj;a ifydaorhkaf.a Èkh hs'
mjq, ;=< in|;d f.dv kexùug wod< pdß;% fï Èkfhys úfYaI;ajhla Wiq,hs'
yskaÿ ksfjiaj, msßñ orejka ish ifydaoßhkag ;E.s fnda. ,nd §u ta wkqj isÿ
202 203
fjhs' fndfyda úg ;E.s f,i ,nd fokafka iaj¾KdNrK" ri leú,s fyda we÷ï h'
fuÈk mdi,a o jid ;efnhs'
YS% ,dxlsl fou< ckhd ff;fmdx.,a yereKq úg W;al¾Ifhka iurk W;aijh
§mdj,sh hs' Tjqkaf.a §mdj,s pdß;% fndfyda úg tla Èkla ;=< isÿ fjhs' §mdj,s
Èkfhys Wfoa mdkaoßka wjÈ jk Tjqyq ysi f;,a .,ajd iakdkh fldg bIag
foaj;djqka je| fldaú,aj,g f.dia foajdYS¾jdo ,nd .ks;s¦ ri leú,s lñka tÈk
mS%;sfhka .; lr;s' krldiqrhd mrdch lsÍu ixfla;j;a lrñka ikaOHd ld,fhys
myka fma<s o,ajd §mdj,sh iur;s'
§mdj,sh yskaÿ ckhd ;=< Nla;sh oe,afjk Èkhls' ñksia is;a i;ka B¾IHdj"
fl%daOh" udkh" ffjrh wdÈ ÿ¾.=Kj,ska msÍ mj;S' foúhka isys lrñka ne;su;aj
mqo mQcdjkays fhfok úg Nla;sh kue;s §mfhka fkdfyd;a wdf,dalfhka ñksia
yoj;a fj<d f.k we;s hg lS ÿ¾.=K iys; fudaydkaOldrh ¥ÍN+; ù hk nj
yska¥yq úYajdi lr;s'
ta wkqj f,djg biqr;a" {dkh;a" Ôú;hg wjeis ixys¢hdj;a ,nd fo;ehs ms<s.efkk
§mdj,sh w.kd ixialD;sl W;aijhls' jdo fNao ÿr ,d" ffjr .sks ksjd" iduh
i;=g yd fi!Nd.Hh m%d¾:kd lsÍug;a iudcfha jik tlsfkld w;r wfkHdakH
wjfndaOh yd iqyo;ajh j¾Okh lr .ekSug;a §mdj,sh w;sYh WmldÍ fõ'
wre;a meyeÈ,s lsÍu
wjfndaOh
1' §mdj,s hkafkys w¾:h l=ula o@
2' §mdj,sh ieuÍu i|yd mdol jk mqrdjD;a; ;=kla i|yka lrkak'
3' §mdj,sh ksñ;af;ka flfrk mQcd úê fudkjd o@
4' YS% ,laIañhf.a w;a y;ßka ixfla;j;a flfrk .=Kdx. olajkak'
5' yskaÿ ne;su;=ka YS% ,laIañh ms§fï wfmalaIdj i|yka lrkak'
lDIaK mlaIfha - pkaøhdf.a l,d msysàu isoaO jk mE<úh mgka wudjl
f;la jQ Èk myf<djlska hq;a l¿jr mlaIfhys
wjmlaIfhys - mqr mif<diajl yd wudjl w;r y| flfuka uelS hk
ld,fhys
Y=la, mlaIfhys - wudjl fyj;a udfia fmdah miq jQ mE<úh Èkfha mgka
mif<diajl fmdfyda od f;la we;s i| t<sh l%ufhka jeä
jk Èk myf<djl ld,fhys
mqr mlaIfhys - pkaø udifhys l%ufhka i| jefvk myf<dia ojfiys
202 203
,sÅ; wNHdi
1' my; oelafjk hq., mo fhdod jdlH ;kkak'
mqo mQcd pdß;% jdß;% ;E.s fnda.
wdydr mdk ñ, uqo,a Y=oaO mú;%
j;a ms<sfj;a we֕ me,֕ f.a fodr
iem iïm;a b÷ï ysgqï jkaokd udk
2' uq,ska § we;s kdu m%lD;s weiqfrka ‘;d’ yd ‘;aj’ hk m%;H iys; ;oaê; kdu
ilia lrkak'
3' my; i|yka mo w;=frka tla tla fma<sfha we;s ikaê fkd jk moh f;darkak'
1' oEjqreÿ" §mdj,sfha" mqrdjD;a;" foú÷
2' ÈjHdx.kdfjda" wNskj" krldiqrhd" jHdmdßlfhda
3' wyfiys" ys;ñ;=re" is;a;ï" .=Kdx.
4' fk,qïu," mQcdikh" W;aijYS%h" iq<eÕs,af,ka
5' ix.S;uh" iaj¾KdNrK" foajdYS¾jdo" fudaydkaOldrh
m%dfhda.sl wNHdi
1' my; i|yka W;aij w;ßka tlla ms<sn|j ye¢kaùula fldg" Tn Bg wod<
pdß;% bgq lrñka tÈk .; lrk wdldrh úia;r lrkak'
fjila W;aijh
ff;fmdx.,a W;aijh
wjqreÿ W;aijh
rduidka W;aijh
2' “ixialD;sl W;aij wd.ñl iyÔjkhg fya;= fõ'” fï woyig wod<j jpk
150lska muK hq;= rpkhla ,shkak' iqÿiq ud;Dldjla o fhdokak'
m%lD;sh ‘;d’ m%;Hh
iys;j
‘;aj’ m%;Hh
iys;j
ksmqK
úfYaI
úÑ;%
mú;%
m%ùK
m%n,
iqyo
Y+r
204 205
iudcfha oekqj;a lsÍug fhdod .efkk úúO ikaksfõok l%u w;r w;am;s%ld o
fjhs' w;am;s%ld hkq w;ska w; hk m;s%ld h' úúO úµq;a l%u we;;a m%n, ikaksfõok
udOHhla f,i w;am;s%ldfõ w.h fkd keiS mj;S'
wOHdmkh" foaYmd,kh" fi!LHh" fj<odu wd§ lreKq iïnkaOfhka m%cdj oekqj;a
lsÍu i|yd úúOdldrfha w;am;s%ld iudcfha yqjudre fjhs' ksjfia §" nifha §"
uyuÕ § fyda fjk;a ia:dkhl § fun÷ w;am;s%ld Tn w;g o m;a ù ;sìh yels h'
my; oelafjk w;am;s%ldj msßlaikak'
w;am;s%ld
ffjµ ks¾foaY rys;j ys;=u;fha T!IO ,nd .ekSu yd Ndú; lsÍu
kS;s úfrdaë ls%hdjls Tfí urejd <x lr .ekSuls
ffjµjrhl= ksl=;a lrk
jÜfgdarejla rys;j merisgfuda,a
fyda úgñka j¾. fkd jk T!IO
^m<uq ldKavfha T!IO& ,nd fok
f,ig T!IO Yd,dj,g n,mEï fkd
lrkak'''
jÜfgdarejla rys;j T!IO
wf,úh fuka u T!IO b,a,Su
o kS;s úfrdaë ls%hdjls' tf,i
kS;s úfrdaëj T!IO ,nd fok
T!IO Yd,d ms<sn|j my;
ÿrl:k wxlj,g okajkak'''
th Tfí;a rfÜ;a hym;
fjkqfjka lrk
hq;=luls'''fmdÿ ÿrl:k 011 2 698 896 011 2 698 897kS;s ls%hd;aul 011 2 676 498lsSßfï wxYh
jHjia:dmk wêldßh 120"
fkdßia lek,a mdr" fld<U 10
úoahq;a ,smskh : [email protected]
fjí wvúh : www.cdda.gov.lk
ffjo
H jÜ
fgdarejla rys;
j
T!IO
wf,
ú l<
fyd;
a
o~qju
remsh
,a 5000 i
sg 50"00
0 ol
ajd ov
fyda w
ju
udi
03 i
sr o~
qju f
yda ovh
yd i
sr o~
qju
hk f
ol u
204 205
1' ud;Dldj fyj;a f;aud mdGh
^wka;¾.;h biau;= jk fia ud;Dldj fyda f;aud mdGh fhÈh hq;= fjhs&
2' ksl=;a lrkakdf.a ;k;=r yd ia:dkh$wdh;kh fyda ixúOdkfha ku
yd ,smskh
f;dr;=re ud;Dldjg fyda f;audjg wkql+,j ksrjq,aj meyeÈ,sj
oelaúh hq;=h' w;am;s%ldj u.ska wu;kq ,nk msßig f;areï .; yels jk nia
jyrla fhdod .ekSu wjYH fõ'
j¾;udkfha iudch oekqj;a lsÍu i|yd fnod yefrk w;am;s%ld fnfyúka
wdl¾IŒh iajrEmhla .kS' mß.Kl yd uqøK Ys,amSh Wml%u fhdod .ksñka úúO
m%udKfha yd úúO yevfha wl=re" mska;+r" Ñ;% j¾K wd§ Wml%u u.ska Tma kexjQ tu
w;am;s%ld lshjd .ekSug fmd,Ujk whqßka ielfia' tfuka u iudcfha oekqj;a
lsÍu msgqjlska fyda follska fyda ilia lrk ,o w;am;s%ld o iudcfha yqjudre fõ'
by; olajd we;af;a tn÷ ld,Sk jeo.;alulska hq;a w;am;%sldjls'
m%dfhda.sl wNHdi
1' my; oelafjkafka ygkaneoao tlai;a iqNidOl iñ;sfha ldrl iNd /iaùfï §
we;s jQ l;dnfyka fldgils' bka wod< lreKq muKla f;dard f.k m%foaYjdiSka
w;r fnod yeÍu i|yd jpk 125lska muK hq;= w;am;s%ldjla ilia lrkak'
“wjqreÿ m;d lrk fï lghq;a; fï wjqreoafo;a fyd|g lrkafkdakE” “Tõ .sh wjqreoafo <ud ksjdfig odkhla ÿkakd'” “Bg biafi,a,d wjqqreoafo biamsß;df,a jdÜgqjla iqoao mú;% flrejd'” “fï ief¾ wms .fï mdr youq” “fï mdrj,a yok tl wmg whs;s jevla fkfjhs' tal m%foaYSh iNdfõ jevla” “ldg whs;s WK;a mdf¾ hkak ´k wmsfka'” “Tõ mdf¾ yeu ;eku j<j,a' fome;af; ldKq;a jeys,d hï;ï jeiaila wdfjd;a uv
fjkjd” “.fï Tlafldu tl;= jqfKd;a neß lula keye' fïlg wfma iñ;shhs fmruqK .kak k” “fyd|hs Y%uodkh fhdod .kakjd kï myiq ojila fjkak ´kE” “tfykï ,nk 12 fjksod od.uq' tod bßodjlafk” “wghs ;sy fjk fldgj;a jefâ mgka .uq'” “ljqre ljqre;a Woe,a,la" le;a;la" f¾lalhla" l+vd jf.a foaj,a wrf.k tkak ´kE” “t;fldg Y%uodkhg iyNd.s jk whg lEu îu˜
“iñ;sfha wruqo,ska fyda fouq' mdka f.ä mkyla yegla fílßfhka u .kak mq¿jks'” “fmd,a iïn,a tlal b¢wdmam fyd| keoao@”
w;am;s%ldfõ wdlD;sh
wka;¾.; lreKq
206 207
“krl o" m%foaYSh iNdjg lsh,d fudag¾ f.%vrhla f.kak .;af;d;a˜
“Tõ tal;a krl keye' iNdm;s;=ud wmg Woõ lrhs'˜
“t;=udg fï yßfhka ckao yïn WKd fka˜
“tfykï wms fï .ek .fï yefudagu lshuq˜
“fufyu tl;=jla ;sfhkjd kï iu.s udj; yokak meh ;=k y;rlska mq¿jka fõú'˜
“láka lshkjdg jeäh fyd|hs fï .ek m;s%ldjla ,sh,d fnod yßuq'˜
“tfykï f,alï úfÊ;=x. uy;a;hdg mq¿jka fï m;s%ldj yokak'”
2' Tfí mdif,a isxy, idys;H iñ;sh kj uqyqKqjrlska mj;ajd f.k hdu i|yd
isiqka oekqj;a lsÍfï wruq‚ka w;am;s%ldjla ilia lrkak'
3' Èfkka Èk by< hk fvx.= Wjÿfrka .e,ùu i|yd m%cdj oekqj;a lsÍfï
wruq‚ka w;am;s%ldjla ilia lrkak'
4' w;am;s%ld Ndú;hg .; yels wjia:d 5la i|yka lrkak'
ck;djg fkdfhla foa ms<sn|j oekqï §u i|yd oekaùï fhdod .efka' rcfha"
jHdmdßl yd fm!oa.,sl jYfhka oelaúh yels fuu oekaùï hg;g /lshd
wenE¾;=" nexl= lghq;=" ñ, .Kka le|ùï" W;aij yd /iaùï" wjuÕ=,a oekaùï yd
fjf<| oekaùï wdÈh we;=<;a fjhs' fï úúO j¾.fha oekaùï" wdh;ksl oekaùï
mqjrej, o mqj;am;a jeks uqøs; udOHj, o rEmjdysksh yd wka;¾cd,h jeks úµq;a
udOH Tiafia o oel .; yels h'
NdKav yd fiajd ms<sn|j mdßfNda.slhka oekqj;a lsÍfï wruqfKka fjf<| oekaùï
ks¾udKh flf¾' Èkm;d mqj;am;aj, fuka u iÕrd" ¥rl:k kdudj,s yd iure
l,U wdÈfhys o fjf<| oekaùï iq,nj oelsh yels h' fïjd úúO iajrEmfhka
bÈßm;a fjhs'
fjf<| oekaùï NdId Ndú;h;a ks¾udKYS,s .=Kh;a m%lg flfrk m%dfhda.sl
f,aLk úfYaIhls' tys ,d lreKq ;=kla m%Odk fjhs'
fjf<| oekaùu NdKavhla ms<sn|j kï NdKavfha ku o fiajdjla ms<sn|j kï
fiajdfõ ku o meyeÈ,sj i|yka úh hq;= h' ksIamdok wdh;kfha fyda fiajd
wdh;kfha ku o we;=<;a úh hq;= fjhs' tu NdKav yd fiajdjka ,nd .ekSfuka w;a
jk .=K" jdis yd m%;s,dN o wka;¾.;hg we;=<;a ùu wjYH fõ'
±kaùï
fjf<| oekaùï
wka;¾.;h
206 207
fjf<| oekaùula mdßfNda.slhdf.a wdl¾IKhg ,la jk mßÈ ilia l< hq;= fjhs'
tys § ir, f,i fuka u is;a .kakd mßÈ ni fhdod .ekSu" úúO yevrefjka hq;a
wl=re" rEm" Ñ;% fhdod .ekSu fuka u is;a .kakd wdlD;shla ms<sìUq ùu o wfmalaId
flf¾'
fjf<| oekaùul § o NdIdj ksjerÈj Ndú; lsÍu w;HjYH h' ks¾udKd;aul
fuka u ksrjµ NdId Ndú;h mdßfNda.sl wdl¾IKhg md;% ùug o fya;= fõ'
ksrjµ wlaIr úkHdih" mo idOkh yd jdlH fhdackh fjf<| oekaùul § o fkd
i,ld y< yels wx. fkd fõ'
mqj;am;aj, m< jk yd rEmjdysŒ" wka;¾cd, wdÈ udOHhkays olakg ,efnk
fjf<| oekaùï ksÍlaIKh lsÍfuka by; .=Kdx. tajdys we;=<;a ù we;aoehs Tng
ksÍlaIKh l< yels h'
ks¾udKYS,S;ajh
ksjerÈ NdId Ndú;h
Tfí jdyk isyskhienE lr .kak
iyk ,SiSx iu. wo u tlajkak
,shdmoxÑ jdyk i|yd myiqfjka ,siSx
m<uq rlaIK jdßlh iu. remsh,a ñ,shkhl Ôú; rlaIKhla
² ld, iSudj wjqreÿ 5
² wju ,shlshú,s
² meh 24 mqrd ls%hd;aul cx.u kv;a;= fiajh
² kv;a;= ì,am;a i|yd úfYaI jÜgï
² yÈis wdmdodjl § úfYaI iyk
² läkï fiajh
³ fldkafoais wod< fõ'
iyk *skEkaia ,sñgâ wxl 5" ch udj;" fld<U
0118885320
iEu
re'100000$-g u
jdßlh
remsh,a 2000$-
208 209
m%dfhda.sl wNHdi
1' kj ksIamdokhla y÷kajd §u i|yd fjf<| oekaùula ks¾udKh lrkak'
^fmd;a yd ,sms øjH" oka;df,am" inka j¾." wdydr øjH" .Dy WmlrK fyda
fjk;a wod< ksIamdokhla fï i|yd fhdod .kak&
2' hï wdh;khla ;u fiajdj m%pdrh fldg fiajd,dNSkaf.a wdl¾IKh Èkd
.eksug wfmalaId lrhs' ta i|yd iqÿiq fjf<| oekaùula ilia lrkak'
bx.S%is NdIdfjka Memorndom hkqfjka o ye¢kafjkafka lsishï wdh;khla ;=<
Ndú; flfrk wNHka;r ikaksfõok l%uhls' isxy, jHjydrfha § fuh fufuda
m;" isys m; wdÈ kïj,ska y÷kajkq ,efí' lsishï lKavdhulg f;dr;=rla oekqï
§u tys uQ,sl ld¾hNdrh hs' lsishï úfYaIs; .eg¨jla" m%;sm;a;shla" ;SrKhla" Èß
.ekaùula" w.h lsÍula tys wka;¾.;h hs'
f,dj mqrd Ndú; flfrk fufuda m;a úúO wdlD;sj,ska hqla; h' tA w;ßka tla
wdlD;shla my; oelafõ'
igyka (Memo)
fufuda m;
fhduqj ( ^,nkakdf.a ku iy ;k;=r&
fj;ska ( ^hjkakdf.a ku iy ;k;=r&
ldrKh ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
Èkh ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
msgm;a ( ^msgm;a ,nk whf.a kï$;k;=re&
m‚úvh
208 209
by; wdo¾Ykfha oelafjk mßÈ wod< f;dr;=re we;=<;a lsÍfuka fufuda m;
iïmQ¾K l< hq;= h' m‚úvh ir,j yd meyeÈ,sj o ksrjq,aj yd ixlaIsma;j o
oelaùu jeo.;a fõ'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn iudc fiajd wud;HdxYfha f,alïjrhd hehs is;d f,dal jeäysá Èkh i|yd
mdi,a isiqka w;r rpkd ;r.hla ixúOdkh l< hq;= nj Tn wud;HdxYfha
iyldr f,alï ^udkj iïnkaO;d& fj; oekqï §u i|yd fufuda m;la ilia
lrkak'
2' Tn wOHdmk wud;HdxYfha f,alïjrhd hehs Wml,amkh lr isxy, NdId
Èkh id¾:lj meje;aùu ms<sn|j wOHdmk wud;HdxYfha NdId yd udkj
Ydia;% wxYfha wOHlaI we;=¿ ld¾h uKav,h we.hSu i|yd fufuda m;la ilia
lrkak' ^ish¨ u w;sf¾l f,alïjrekag msgm;a fhduq lsÍu wjYH fõ'&
210 211
iyDo ukfia rij;a jQ yeÕSï we;s lsÍug iu;a .oH iy moH lD;s idys;H
ks¾udK .Kfhys ,d ie,fla' th ks¾udKd;aul jQ ld¾hhls' tu ks¾udK
úkaokh lsÍfuka biau;= jQ yeÕSï iuqodh yd thska u;= lr .kakd w¾:
iuqodh úpdrfha wka;¾.;h fõ' idys;H ks¾udKh yd idys;H úpdrh
tlsfklg ne÷Kq wx. folls' idys;H úpdrh ms<sn| fuu mdvu uydpd¾h
tÈßùr irÉpkaøf.a idys;H úoHdj yd Ô'î' fiakdkdhlf.a kjl;d l,dj
hk lD;s weiqfrka ilia lr we;'
“wjla;dms iajhx f,dl# ldux ldjHmÍlaIl#
rimdldkNsf{dms fNdla;d fj;a;s k lsx riï”
úpdrfha lafIa;%h yd tys iSudj fï Yaf,dlfhka uekúka m%ldY fõ' wyr bÈ
l< yelafla iaj,am fokdg h' tfy;a iEu fokd u wyr nqÈ;s" wyf¾ ri oks;s'
wyr msiskq ,nkafka nqÈkakka i|yd h' tneúka wyr msik wh h" wyr nqÈk
wh h hkqfjka fldgia folla we;' wyr nqÈk wh hï wyrla rij;a o keoao lshd
mji;a' tfy;a Tjqyq msiSfuys fkdfmdfydi;a fj;s' wij,a øjH f.k wij,a f,i
bÈ l<fyd;a rij;a fj;shs lshkag Tjqyq fkd oks;s'
idys;H lafIa;%fhys o óg iudk ;;ajhla mj;S' tys o rij;a fldg ldjH
ks¾udKh lrk wh h' ri ú¢k wh h hkq jYfhka fldgia folla we;' ri ú¢k
wh" ;uka ks¾udK ld¾hfhys wiu;a jqj o ri kSri fNaoh oks;s' tkï" wij,a
lD;sh rij;a h" wij,a lD;sh kSri h lshd mejiSug Tjqkag mq¿jk' ula ksid o
h;a idys;Hh ks¾udKh fldg ;sfnkafka Tjqkaf.a úkaokh i|yd neúks' lúhdg
Wmfoia §ug Tjqyq fkd oks;s' tfy;a ldjHh mÍlaId lsÍu Tjqka i;= ld¾h h
fkdfj;shs lsj fkd yels h'
úpdrh hs lshkafka ldjHfha rih iïnkaOfhka ta ú¢kakka úiska lrk
,o m%ldYkhg h' tfy;a ri ú¢k yeu fokdg u fï ld¾hh ukd f,i bgq
l< fkd yels h' ni okakd ish¨ fok u ldjHfha ri ú¢;s' tfy;a ;ud ú¢
rih flnkaola oehs m%ldY lsÍu jQl,s yeu fokdg u l< yelalla fkd fõ' Bg
wd;audkaùlaIKh wjYH h' úpdrlhd ;udf.a yoj; foi n,d tys yg.;a Ndjuh
w;aoelSu iqÿiq jpkfhka lshd mE hq;= h'
idys;H ks¾udK úpdrh 23
210 211
ni okakd ish¨ fokd u ri ú¢;a kï úpdrh l=ug oehs flfkl= wikag mq`Mjk'
ni okakd ish¨ fokdg ri úkaokfha YlH;dj ;sfnk kuq;a ks¾udK úIhfhys
fuka úkaok úIhfhys o mßph we;s kï uekú' ni oekSu jQl,s tla tla flkd
;=< tla tla m%udKhg msysgd ;sìh yelalls' hka;ï jpkd¾:h f;areï .ekSu o
ni oekSula fõ' tfy;a ni iïmQ¾Kfhka oek .ekSug kï nia jyf¾ úúOd¾:
jgyd .; ukd h' u;= msáka fmfkk jdpHd¾:h fkdj jHx.Hd¾:h o wjfndaO l<
hq;= h' nfia nqoaêf.dapr jk fldgi muKla fkd j yDohf.dapr jk fldgi o o;
hq;= h'
ri úkaokhg ni oek .ekSu wjYH jk w;r ldjH ri úkaokh fya;= fldgf.k
ni ms<sn| oekqu o j¾Okh fõ' ula ksid o h;a ni b;d iQlaIau f,i mßyrKh
lrkafka lùka jk neúks' lúhd NdIdfõ we;s uq¿ YlH;dfjka m%fhdack .kakd
flfkls' msiuka okakd wrlaleñhd fkdfhla øjH f.k fkdfhla whqßka ñY%
fldg" wmQre rifhka hq;a wyr msikakd fia u lúhd o fkdfhla joka f.k"
fkdfhla wre;a f.k" úúO f,i ñY% fldg" fmr kqjQ úrE jHx.Hd¾:" Yío èjks
we;s fldg wmQre rihla ks¾udKh lrhs'
tneúka" úpdrh hs lsj hq;af;a ldjH ri úkaokfha ukd mßph we;s whf.a
m%ldYkhg úh hq;= h' tu m%ldYkj,ska" úúO ri ú| m<mqreoao ke;s whg tn÷
úkaokhlg u. mEfoa' idudkH f,dalhdg úIh kqjQ úkaokhla hï ldjHhl we;ehs
úpdrlhd mjihs' Tyqf.a lSu Tiafia f.dia idudkH f,dalhd o úkaokhla ,nd .kS'
wij,a lD;sh rij;a h wij,a lD;sh kSri hhs lshkakdjQ úpdrlhd ;udf.a
m%ldYkh ikd: lsÍï jia hï hï fya;= olajhs' tfy;a Tyq ;¾ldkql+, kHdhhla
wkq.ukh fkd lrhs' rih jQl,s Ndjuh úkaokhls' th ;¾l nqoaêhg yiq jk
i;Hhla fkd fõ' úpdrlhd lshkafka wij,a lúfhka wij,a úkaokhla ,nd.;
yels h lshd h' we;a; jYfhka Tyq lshkafka “uu fï lúfhka ri úkaokhla
,enqfhñ' Tng o tn÷ úkaokhla ,eìh yels h” lshd hs' tmuKla fkd fõ' “uu
lúfhka ri úkaokhla ,enqfhñ' ud olajk lreKq i,lf;d;a ´kE u flfkl=g
tu rih ú¢h yels” hs o Tyq lshhs'
fln÷ ‘lreK’ o Tyq olajkafka@ “fï lúfha wij,a ,laIK ;sfí' fuys mo
ixfhdackh fufia h' fï mo ixfhdackfhka fun÷ jHx.Hd¾:hla oekfõ' fï
w,xldrfhys fï jHx.Hh we;' fï jpkfha Yío èjksh fufia h˜ hkdÈ lreKq h
Tyq olajkafka' “uf.a úkaokhg fya;= jQfha fï lreKq h' tu lreKq i,lf;d;a
Tng o tn÷ úkaokhla we;s úh hq;= h'˜hs Tyq lshhs'
úpdrfha m%fhdackh fï hs' idudkH mdGlhdg fkd fmfkk lreKq lú ni
yeoErE whg" ldjH ri úkaokfha m<mqreoao we;s whg" tkï( úpdrlhkag fmfka'
tjekakkaf.a úfõpk lshùfuka fmdÿ f,dalhd;a ldjH ri úkaokhg fm,fò'
ke;fyd;a úpdrfhka fmdÿ f,dalhdf.a úkaokh jvd;a ;Sj% fõ' jvd;a .eUqre fõ'
úpdrh id¾:l jkafka Bg wdY%h jQ ldjHh lsis hï m%udKhlg j;a rij;a jQ
úg h' hï ldjHhla kSri hhs fmkajd §ug lem jQ úpdrh kshu úprh fkd fõ'
212 213
kSri rpkdjka úfõpkh lrkag isÿ ùu úpdrlhdf.a wNd.Hh h' rifhys wdúIag
ù lrk úpdrh muK h id¾:l jkafka' mdGlhd ri úkaokhg fm,Uùfï Yla;sh
we;af;a o tn÷ úpdrfhys h'
idys;Hldrhkaf.a;a idys;H rislhkaf.a;a Wiialug fyda my;alug fyda wkql+,j
idys;Hh kef.hs¦ jefghs' mrïmrdjl Ôú;h ms<sn| wjfndaOh Tjqkaf.a nqoaê
uysuhg wkqj Wiia fyda my;a fyda fjhs' tfyhska idys;Hldrhka o idys;H
rislhka o nqoaê uysufhka ÈhqKq jQ l,l ksmojQ idys;Hh tfia ÈhqKq fkdjQ l,l
ksmojQ idys;Hhg jvd Ôú; oekqfuka fmdaIs; h'
tfy;a idys;Hldrhka Ôú;h úia;r lrkag fyda újrKh lrkag fyda fhdok
nqoaêfhys ;shqKq nj muKla i,ld idys;Hhl fY%aIaG;ajh uekSu iqÿiq fkd fõ'
idys;Hldrhkaf.a nqoaêhg úIhh jk Ôú; m%foaYfhys úYd,;ajh o idys;Hhl
fY%aIaG;ajh uekSfuys § i,ld ne,sh hq;= hq;= h' Ôú;fhys iq¿ fldgila újrKh
lrk lsishï idys;Hhla tA iq¿ fldgi b;d ;shqKq m%Ndjlska mÍlaId fldg újrKh
lrkakla úh yels h' Ôú;fhys úYd, fldgila újrKh lrk idys;Hhla tmuK
;shqKq m%Ndjlska hqla; fkd jkakla úh yels h' fujeks idys;H foll fY%aIaG;ajh
iu fldg n,d ksiel ;SrKhlg neiSu ÿIalr hhs is;ñ' kùk idys;Hhka o
mer‚ idys;Hhka o iu lrkakjqka úiska fndfyda úg fï ÿIalr;ajhg uqyqK mE
hq;= fjhs'
idys;Hldrhka Ôú;h újrKh lsÍug fh¥ m%;sNdfjys ;shqKq nj fuka u" újrKhg
Ndck jQ Ôú; m%foaYfhys úYd,;ajh o idys;Hhl fY%aIaG;ajh uekSfuys § tl
f,i jeo.;a fldg ie,lsh hq;= h'
idys;Hhl .eí jk m%;sNdfjka idys;Hldrhdf.a m%;sNdj fuka u" idys;H
rislhdf.a m%;sNdj o ueksh yels h' tfia u idys;Hhl újrKhg Ndck jQ Ôú;
m%foaYfha m%udKfhka oek .; yelafla idys;Hldrhd úiska jeo.;a fldg ie,l+
Ôú; m%foaYfhys m%udKh muKla fkd fõ' idys;Hldrhd úiQ iudch úiska jeo.;a
fldg ie,l+ Ôú; m%foaYfhys m%udKh o oek .; yels h'
fmd; m; lrkq ,nkafka ridiajdoh i|yd h' tfyhska idys;Hldrhd fmd;la
lsÍfï § ;u m%;sNdj yd reÑ wreÑlï fuka u iudcfhys reÑ wreÑlï yd
m%;sNdj o ie,lsh hq;= h' fï lreKq fkd i,ld l< .%ka:hla idys;Hldrhdf.a
mrïmrdjg fkd .e<fmhs' lsishï mrïmrdjla úiska fkd i,ld y< we;eï
.%ka:ldrhka miqj wd mrïmrdjla úiska fmr isáhjqka fkd ÿgq i;H o ri o tA
idys;Hldrhkaf.a .%ka:j, oelSu óg fya;=j h' tA .%ka:ldrhka ;ukaf.a iuld,Sk
rislhka úiska fkd i,ld yf<a m%;sNdfjka o reÑl;ajfhka o Tjqkaf.a .%ka:
Tjqkaf.a iudchg fkd .e<mqKq fyhsks' idys;Hldrhd ;shqKq nqoaêhlska jgyd
.;a fohla rislhd úiska o jgyd .kag kï Tyq Bg iEfyk muK nqoaêhlska
hqla; jQjl= úh hq;= h' idys;Hldrhd ;u reÑ wreÑlïj,g wkqj l< .%ka:hl
idys;H úoHdj" tÈßùr irÉpkaø
212 213
ri ú¢k rislhd o idys;Hldrhdf.a reÑl;ajhg iudk reÑl;ajhla we;a;l=
úh hq;= h' lsishï .%ka:hlska úia;r lrk Ôú; m%foaYh iudchg reÑ fkd fõ
kï tA .%ka:h o Tjqkag reÑ fkd fõ' tfyhska lsis idys;Hhlg úIhh jk Ôú;
m%foaYfhys m%udKh iudcfha reÑ wreÑlïj,g wkqj iSud fjhs'
wjfndaOh
1' ‘idys;Hh’ hkak fláfhka úia;r lrkak'
2' idys;Hlrejdf.a m%Odk udOHh jkafka l=ula o@
3' ks¾udKlrejl= ;=< ;sìh hq;= uQ,sl .=Kdx. fudkjd o@
4' ‘idys;H ks¾udK úpdrh’ hkak Tng yefÕkafka flfia o@
5' úpdrfha § wjOdkh fhduq úh hq;= wx. fudkjd o@
,sÅ; wNHdi
1' idys;H ks¾udKhl ‘rih’ we;s lsÍug fhdod .kq ,nk Wml%u ljf¾ oehs
idlÉPd lrkak'
2' ‘idys;H úpdrh’ ms<sn| ,sms fidhd f.dkqjla idokak'
3' f;dard .;a f,aLlhkaf.a ks¾udK lsysmhla ms<sn| úpdrh lrñka ì;a;s
mqj;amf;ys w;sf¾lhla ilikak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' my; oelafjkafka jx. f,aLl úN+;s N+IK nkafodmdOHdhf.a ‘fmdf:¾ mxpd,s’ kjl;dfõ isxy, mßj¾;kh jk ‘udjf;a .S;h’ lD;sfhka Wmqgd .kakd ,o
fldgils' tys oelafjk mßir j¾Kkh ms<sn| we.hSula lrkak'
‘.x bjqf¾ keuqKq uqÿka we;s .ia" kÈfha isys,a ld,j¾K c,h u; u,a úiqrejd
oud we;' fidakdvx.d ;eks;,dj ueo u.Skaf.a kq. .i msgqmiska úYd, rla;j¾K
iQ¾hhd uqjd fjhs'
th fmfkkafka lsishï foaj orefjla" r;= meyehska .skshï jQjdla fuka
fmfkk id.rfhka nqnq,la f.k fi,a,ug msU wyig hejQ fia h'’ ^mßj¾;kh ( Ñka;d ,laIaó isxywdrÉÑ&
2' Tn lshjQ fmd;l we;=<;a rij;a mßir j¾Kkhla ì;a;s mqj;am;g we;=<;a
lsÍu i|yd ilia lrkak'
kjl;d l,dj" Ô'î' fiakdkdhl
wOHdm
k w
ud;
HdxYh f
j;sk
a Y%S ,
dxfl
ah m
di,a ¥
mq;=k
a
fjk
qfjk
a fk
dñf,a ,
ndf
ok
rl
aIK
djrK
h
oek
a jeä
m%;s,dN
iu`.
ska b
Èßhg u
PÀ
 A
ø©
a]
ß ‰
»®
C»
[ø
P°
À £
õh
\õø
» ©
õn
Áº
PÐ
UPõP Á
Ç[
S®
C»
Á\U P
õ¨
¦Ö
vz v
mh
®
C¨
ö£
õÊ
x ÷
©¾
® A
vP ¤
µv
»õ£
[PÐ
hß
öuõh
ºQ
Óx
.
iod
iqr
lsu
q - ±
fh
a or
ejk
a
«îêˆF¡ H
œ¬÷è¬÷ - â
¡ªø
¡Á‹ è
£ˆF´«õ
£‹
∙ A
µ\ ©
¸zx
Á©
øÚ
Jß
ÔÀ
]Q
aø
\UPõP |
õö
Íõß
ÔØS
¹.
3,00
0 E
ÒÍ
h[
P»
õP, ©
¸zx
Á©
øÚ
°À
u[
Q ]
Qaø
\
ö£
Öª
hzx
J¸
©õn
Á¸
US
u»
õ ¹
.200
,000 Põ¨
¦Ö
v.
∙ ö
ÁÎ
÷|õ¯
õÍ
µõP ]
QUø
\ ö
£Ö
® J
¸ ©
õn
Á¸
UPõÚ
Põ¨
¦Ö
v ¹
.20,
000.
∙ ö
£Ø÷Óõº/£
õx
PõÁ
ȼ
©µn
zv
ß÷£
õx
¹
.200
,000
Põ¨
¦Ö
v.
©õn
Áµx
©
µn
zv
ß÷£
õx
¹
.150
,000
Põ¨
¦Ö
vz ö
uõø
P¯
õS
®.
∙ £
õµy
µ©
õÚ
A
À»
x
}s
hPõ»
÷|õ´
PÐ
UPõÚ
Põ¨
¦Ö
v
¹.2
00,00
0 A
À»
x
AuØS
֩
À
(•Ê
ø©
¯õÚ
÷uø
Áø
¯¨
ö£
õÖ
zux
.)
∙ rcfha f
rday
,l
m%;sl
dr i
`oyd Èk
lg r
e. 3,0
00l
a we;
=¿j
frday
,a.;ùul
§ i
siqfjl
=g r
e.200,000l
wdj
rK
hl
a.
∙ ndy
sr frda.
sfhl
= f,i m%;sl
dr ,nd
.ek
Sfï § isiqfjl
=
i`oyd re.
20,000l
a.
∙ foudm
shk
af.a$N
drl
ref
.a úfhdaj
l § rem
sh,a 200,000l
wdj
rK
hl
a iy i
siq ú
fhdaj
l §
re.
150,000l
a.
∙ widO
H fyda
È.=l
d,Sk
frda.
dndO
i`oyd
jk
wdj
rK
h
rem
sh,a 2
00,000l
a fyda Bg j
eä ^iuia; w
jYH;dj
u;&
jeä
úia;r i
`oyd
wOHdm
k w
ud;
HdxYh -
011
6415
55
֩
»v
¯ u
PÁ
ÀP
ÐU
S
PÀ
 A
ø©
a_ -
011
6415
55
PÀ
 A
ø©
a_
Min
istry
of E
duca
tion
wOHdm
k w
ud;
HdxYh