Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
isxy,
NdIdj yd idys;Hh
09 fYa%‚h
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
ii
m<uqjk uqøKh 2017
fojk uqøKh 2018
;=kajk uqøKh 2019
isõjk uqøKh 2020
ish¨ ysñlï weúßKs
ISBN 978-955-25-0362-7
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j úiska
fo,af.dv" l`ÿfndv" lEr., mdr" wxl 35$3 ork ia:dkfhys msysá
iekaúka mqoa.,sl iud.fuys
uqøKh lrjd m%ldYhg m;a lrk ,È'
Published by : Educational Publications Department Printed by : Sanvin (Pvt) Ltd.
35/3, Keragala Road, Kanduboda, Delgoda.
iii
Y%S ,xld cd;sl .Sh
Y%S ,xld ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
iqkaor isßnßkS" iq/¢ w;sfidanudk ,xld
OdkH Okh fkl u,a m,;=re msß ch N+ñh ruHd
wmyg iem isß fi; iokd Ôjkfha ud;d
ms<s.kq uek wm Nla;s mQcd
kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
Tn fõ wm úoHd -
Tn u h wm i;Hd
Tn fõ wm Yla;s -
wm yo ;=< Nla;s
Tn wm wdf,dafla -
wmf.a wkqm%dfKa
Tn wm Ôjk fõ -
wm uqla;sh Tn fõ
kj Ôjk foñfka ks;sk wm mqnqÿ lrka ud;d
{dk ù¾h jvjñk /f.k hkq uek ch N+ñ lrd
tl ujlf. ore le, neúkd
huq huq ù fkdmud
fm%au jvd ieu fNao ÿ/r od kfuda kfuda ud;d
wm YS% ,xld" kfuda kfuda kfuda kfuda ud;d
iv
wms fjuq tl ujlf. orefjda
tl ksjfiys fjfikd
tl mdge;s tl reêrh fõ
wm lh ;=< ÿjkd
tneúks wms fjuq fidhqre fidhqßfhda
tl f,i tys jefvkd
Ôj;a jk wm fuu ksjfia
fid¢k isáh hq;= fõ
ieug u fu;a lreKd .=fKkS
fj<S iu.s oñkS
rka ñKs uq;= fkd j th u h iem;d
lsis l, fkdu Èrkd
wdkkao iurfldaka
v
fmrjok
ÈhqKqfõ ysKsfm; lrd .uka lrkd j;auka f,djg" ks;e;skau wjeis jkqfha jvd;a
kjH jQ wOHdmk l%uhls' tu`.ska ks¾udKh l< hq;af;a ukq.=Koï imsreKq yd
l=i,;dj,ska hqla; ore mrmqrls' tlS W;a;=x. fufyjrg cj n,h imhñka" úYaùh
wNsfhda. i`oyd Èßfhka uqyqK Èh yels isiq mrmqrla ks¾udKh lsÍu i`oyd iydh ùu
wmf.a mru j.lSu jkafka h' bf.kqï wdOdrl iïmdok ld¾hh fjkqfjka il%Sh
f,i ueÈy;a fjñka wm fomd¾;fïka;=j ta fjkqfjka odhl;ajh ,nd fokafka
cd;sfha oreoeßhkaf.a keK myka o,ajd,Sfï W;=ï wÈgfkks'
fm<fmd; úfgl oekqï fldaIaGd.drhls' th ;j;a úfgl wm úkaokd;aul
f,djlg o le`ojdf.k hhs' tfiau fï fm<fmd;a wmf.a ;¾l nqoaêh jvjd,kafka
wfkalúO l=i,;d mqnqÿ lrjd.kakg o iqúi,a t<s oyrla fjñks' úÿìfuka iuq.;a
Èkl jqj wmßñ; wdorfhka iaurKh l< yels u;l" fm<fmd;a msgq w;r oejà Tn
iu`.ska w;aje,a ne`o tkq fkdwkqudk h' fï fm<fmd; iu`.u ;j ;j;a oekqï
wjldY msß biõ fj; ks;s mshuksñka mßmQ¾K;ajh w;a lr.ekqug Tn ieu
ksr;=rej wem lem úh hq;= h'
ksoyia wOHdmkfha uydk¾> ;Hd.hla fia fï mqia;lh Tn foda;g msßkefï'
fm<fmd;a fjkqfjka rch jeh lr we;s iqúi,a OkialkaOhg w¾:iïmkak w.hla
,nd Èh yelafla Tng muKs' fuu mdGH .%ka:h ukdj mßYS,kh lrñka keK .=K
msß mqrjeishka ù wkd.; f,dj taldf,dal lrkakg oefha ish¨ ¥ orejka fj; Èßh
iúh ,efíjdhs yoj;ska iqn m;ñ'
fm<fmd;a iïmdok ld¾hh fjkqfjka wm%udK jQ iïm;Aodhl;ajhla iemhQ
f,aLl" ixialdrl yd we.hqï uKav, idudðl msßjrg;a wOHdmk m%ldYk
fomd¾;fïka;=fõ ld¾h uKav,fha ieug;a udf.a yomsß m%Kduh mqolrñ'
mS' tka' whs,mafmreu
wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
biqremdh
n;a;ruq,a,
2020'06'26
vi
kshdukh yd wëlaIKh - mS' tka' whs,mafmreu
wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
fufyhùu - -ví,sõ' ta' ks¾u,d mshiS,s
wOHdmk m%ldYk flduidßia ^ixj¾Ok&
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
iïnkaëlrKh - m%.S;sld chfialr
ksfhdacH flduidßia
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
ixialdrl uKav,h
1' r;akisß wrx., - uydpd¾h
YS% chj¾Okmqr úYajúoHd,h
2' i|f.dañ fldamrfyajd - uydpd¾h
fld<U úYajúoHd,h
3' tï' wd¾' ví,sõ' uoaÿu - wOHlaI
isxy, NdId fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh
4' mQcH l=l=rïfmd, [dKúu, ysñ - fcHaIaG lÓldpd¾h
isxy, NdId fomd¾;fïka;=j
cd;sl wOHdmk wdh;kh
5' mS' ta' ùrlafldä - iyldr wOHdmk wOHlaI
NdId yd udkj Ydia;% wxYh
wOHdmk wud;HdxYh
6' m%.S;sld chfialr - iyldr flduidßia
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
NdId ixialrKh
mQcH wdpd¾h fudrlkafoaf.dv wßhjxi ysñ - fcHaIaG lÓldpd¾h
reyqK úYajúoHd,h
vii
f,aLl uKav,h
1' mS' Ô' Ô' .hd jehsfyak - .=re WmfoaYl
l,dm wOHdmk ld¾hd,h
fydaud.u
2' mqIamd fckÜ l¿wdrÉÑ - .=re WmfoaYsld
l,dm wOHdmk ld¾hd,h" r;akmqr'
3' ;rx.d rKisxy - .=re fiajh
fudrgqj uyd úoHd,h"
fudrgqj
4' m%idÈkS okaj;a; ,shkf.a - ksfhdacH úÿy,am;s
nm$ch$O¾udfYdal l'ú'
uyr.u
5' tÉ' ta' Ȩï r;akud,d
fidaÿm;a lshùu
ch;a mshoiqka - ksfhdacH m%Odk Wml¾;D" is¿ñK"
,xldfõ iSudiys; tlai;a m%jD;a;s m;% iud.u
Ñ;% ks¾udKh
iuka l¿fndaú, - .=re fiajh"
wkqr uOH uyd úoHd,h" hlal,'
msgljr ks¾udKh
bkaÈl .=Kj¾Ok
mß.Kl wlaIr ixfhdackh
tia' ù' Ô' trx.d È,arelaIs - mß.Kl ;dlaI‚l iydhl"
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j
viii
ix
YS% mdoh jekaojQ yeá 1 isxy, NdIdfõ rij;a fhÿï 5
,m fia i| ú,fia 9 iudkd¾: mo iy úreoaOd¾: mo 12
foaYSh k¾;kfha rka i,l=K 15 hq., mo 21 f;dr;=re bÈßm;a lsÍu i|yd nyqúO udOH weiqre lruq 24
iaàjka fydalska 27 isxy, wlaIr ud,dj 31
ksjerÈ YífodaÉpdrKh 36 úrdu ,laIK 40 wlaIr úkHdi Í;s 42
uf.a rg ug wf.hs 49 rpkdjla ,shuq 55
oEfia ks,a meyeh 59 úfYaIK mo 61 lúhl ri ú`o kj lõ mn`Èuq 63
uyOk isgqmq;ayqf.a jia;=j 67 iajNdfjdala;s yd w;sYfhdala;s 70 wldrdÈ ms<sfj< yd YíofldaI Ndú;h 73
1
2
3
4
5
6
mgqk msgq wxl
7
8
x
m%dfhda.sl f,aLk 76 jHdmdßl ,sms 77 wdrdOkd m;% 80 wdlD;s m;% 82 kjï ufya kj j<,a, 87 Wla; wkqla; fNaoh 91
W.kake ishni - u;a jkake tys rifhka 94 jdlH Í;s 100
wdkkao l=udriajdñ 103 ud;Dldkql+, l:d 109 l¾;D ldrl yd l¾u ldrl jdlH 110
fyd| <uhd kqjKskS - fyd| foa f;dard .kS 115 ;ks mo 123 nyq w¾: mo 124 ijka § W.ksuq 125
lÀk mQfcda;aijh 128 m%fhdacH ls%hd" wiïNdjH ls%hd 134
9
10
11
12
13
isrïì wäh 139 idrdxYlrKh 142 ÈÜy odk 145 ks¾udKd;aul m%nkaOlrKh 153
wNHjldY ;dlaIKh 156 ì;a;s mqj;am;l jHQyh 162
fmd;mf;ka ire oyï 165 ksmd; mo 173 ksjerÈj jpk fjka lruq 176
ri ú¢kd ±kqu ukd 179
uydidr m,`okdj 194 wms;a kdgHhla rpkd lruq 208
14
15
16
17
18
19
20
1
Y%S mdoh jekaojQ yeá lsishï ck fldÜGdihla w;r l,dka;rhla ;siafia láka
lg mej; tk l;dkaor" lú" msre¿" rEÎ wdÈh ckY%e;sh
f,i ye¢kafjhs' ckY%e;sfhka wod< ck fldÜGdifha
f,dalh ms<sn| úYajdi iy oelau ksrEmKh fõ' tfuka u
ck fldÜGdihl f,aLk .; fkdjQ b;sydih ckY%e;shl
we;=<;a úh yels h' b;sydi .%ka:j, we;=<;a fkdjk jeo.;a
f;dr;=re o we;eï úg ckY%e;sfhys .eí úh yels h' ck l;dj
ckY%e;shg wh;a idys;Hdx.hls' .eñ ckhdf.a Ôú;fha m%lg
jk i;=g" fYdalh fuka u Ôú;fha úúO isoaê yd wjia:d
fj; Tjqka úiska fy<k ,o WfmalaId iy.; oDIaáh o ck
l;dj, ishqï f,i ksrEmKh ù we;' fuys tk ck l;dj
úY%dñl úÿy,am;sjrhl= jQ ã' mS' úl%uisxy uy;df.a ‘u. È.g
ck l;d’ lD;sfhka Wmqgd .kakd ,oaols'
1
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'
2
u,a,eyej .ug ol=Kq foiska msysáfha fldg.u kue;s .uhs' th o b;d mqrdK
ld,fha isg jeo.;a mrïmrdjkag jdiN+ñ jQ ireidr .uls' fï .ï folg ueÈka
.,aTh .,d niS' foys., l÷jeáfha ueo Nd.fha W,am;aj,ska mgka .kakd fï
.,aTh yrialr fiakdkdhl iuqøh kue;s w;súYd, uyd jdmsh n¢k ,oafoa uE;l §
h' .,aTfha W;am;a;s m%foaYh wi,ska fï .x.dj jeo.kakd YdLd Thj,aj, c,fhka
fmdaIs; fldg.u fj,ahdh b;d úYd, h' tfuka u b;d idrj;a h' fj,a,iafia
msysá .ïj,ska uOHia: foaY.=Kfhka yd o¾YkSh;ajfhka o m%Odk;ajh fof;d;a
ksrdhdifhka u th fldg.ug ,efnkjd we;'
fmr isxy, rcqka oji ^wyj,a rcqf.a ld,fha hehs iaÒrj lsh fkdyels h& fï
.fuys b;d Okj;a jQ o jxYj;a jQ o ro, mjq,la úh' Okj;alu wkqj fldg.u
isgdfKda hk ku fï ro,jrhdg jHjydr úh' ta isgdKkag yd isgq foaúhg;a
isáfha tl u Èh‚hls' jeäúhg m;a Èh‚h b;d .=Kj;a keKj;a rEmfYdaNskshla
jQjd h' iqÿiq l,ays weh iqÿiq l=, mq;%fhl=g újdy lr ÿkafkka" ta hqj< ujqmshka
iu. ta isgq ue÷frys u jdih lf<da h' l,ahdfuka miq uy¨ ujqmsh fofok
ld,ls%hd lf<ka Tjqkag whs;s uq¿ Ok iïm;a;sfhys u md,kh Tjqka fj; mejß‚'
b;d iu.s iïmkak mS%;su;a újdy Ôú;hla .; l< Tjqkg mq;=ka ;sfokl= ,eì‚'
jeäuy,a mq;d wgf<diaúhg m;a l,ays" ta mshd o Ôj;=ka w;frka ;=rka úh' isgql=ußh
wffO¾h fkdù ish úYd, OkialkaOh o ke;s ù hd fkd § wdrlaId lrñka mq;=ka
;sfokd o yod jvd .;a;d h'
iqÿiq l,ays ish mq;=kg o iqÿiq wkaoñka l=,l=ußhka fidhd wdjdy lrÿka isgq
l=ußh" mrf,dj i|yd fkdfhla mskalïys fhÿKd h' ks;s mkais,a /lSu;a fmdah
wgis,a /lSu;a wi, jQ úydria:dkhg oka meka §u;a ÿ.shkag wdOdr lsÍu;A ´
fkd lvjd isÿ l<d h' wkqrdOmqr" l;r.u wdÈ ÿr neyer ia:dkj,g jkaokdj
ms‚i .shd h' fufia mska lrñka isáh § iajNdj O¾uh mßÈ uy¨ njg m;aj ish
W;aidyfhka wE; .uka hdug neß ;;a;ajhg m;a jQjd h' ‘uu ,laÈj fndfyda
úydria:dk jkaokd lf<ñ' ug jkaokd lr .kag neß jQfha YS% mdo moauh muK hs'
wfydaæ ;reK ld,fha th lr .kag neß úh' flfia fyda uefrkag m<uqj YS% mdo
moauh o je| .;af;d;a" mS%;su;a is;ska wjika yqiau fy<sh yels h' th flfia fyda
l< hq;= u h' uu th uf.a mq;=kag lshd n,ñ' hï mqf;la uf.a ta woyi bIag l<
fyd;a Tyqg uf.a uq¿ jia;=j u mjrkafkñ’hs ´ is;=jd h'
fufia is;+ isgq ÿj ;u mq;=ka ;sfokd le|jd “orefjks" uu ,xldfõ fndfyda fjfyr
úydr jkaokd lf<ñ' ug jkaokd lrkag neß jQfha YS% mdo moauh muK hs' ta ksid Tn
;sfokdf.ka hful= ud YS% mdoia:dkhg f.k f.dia jkaokd lrjqj fyd;a uf.a uq¿
3
jia;=j Tyqg mjrkafkñ”hs lSjd h' tnia weiQ jeäuy,a mq;a;= fokakd u “wfka
wïfï" Tfí oeka ;;a;ajh yeáhg flfia YS% mdo .uk l< yels o@ th msysáfha
fld;rï ÿr o@ fld;rï Wi m¾j;hla uqÿfka o@ oeka wïudf.a ;;a;ajfhA yeáhg
lsis fia;a th l< fkdyels hs' tneúka th is;ska wia lr .; uekj”hs lSfjda
h' ta wid isá nd, mq;%hd ‘wïudg YS% mdoh jkaokd lr.kag neß jqfjd;a ta .ek
l,lsreKq is;ska u f,v ù blaukska ñh hdug o mq¿jks' tfy;a tjeks ÿIalr
.ukla wïud iu. hdug o kqmq¿jk' .sfhd;a wdmiq tkag ,efí hhs is;sh fkdyels
h' ta ksid uu ojia lSmhlska hd yels YS% mdoh jeks lkaola fidhd ta u; YS% mdo
,dxPkhla fldgjd wïud le|jdf.k f.dia jkaojd wef.a isf;a wdidj mis|,ñ”hs
is;=fõ h' “uE‚hks" uu Tn YS% mdohg le|jdf.k hñ' kuq;a Bg fmr" tys hdug
iqÿiq .uka ud¾.h wdÈh oek.; hq;= h' ud th oekf.k tk ;=re i;=áka isákq
uekj”hs mjid úYd, Ok iïNdrhl=;a /f.k b;d úYajdi lSm fofkl=;a jqjukd
WmlrK;a /f.k tjeks lkaola fidhñka weúoafoa h'
Wia l÷ m%foaYh msysáfha ;u .fuka ol=Kq foi neúka ta foig .uka l< Tjqyq
nÿ¨ mqrhg meñ‚fhda h' bkq;a ol=Kq foig Èlaje,a, kdjq,a, wdÈ .ï miq lr
mqrdKfha § ta l÷lr m%foaYfhka .=;ay,a uvq,a,g jeà ;snQ ÿ¾. ud¾.h mgka.kakd
jQ o" ud.ï m;a;=fjka iuqøh je,|.kakd lsߢTfha W;am;a;s m%foaYh jk nUr.u
miq fldg weo yef<k rdjKd we,a, hhs m%isoaO ia:dkh wi, jQ o rdjKd rcq
úiqfõ hhs lgl;d wkqj mj;skd .sß.=ydj mfilska jQ o Wia jQ m¾j; YsLrhla oel
iqÿiq ia:dkhla ,oafoa hhs i;=gqj ta wi, ;djld,sl me,la idod tys k;r jQfjda h'
isgq l=udrhd .,a jvqjka ,jd ta .sß YsLrhg ke.Sug mä fm<la o" YsLrh uqÿfka .,
u; YS% mdo ,dxPkhla o flgjQfõ h' tfia u YS% mdo ia:dkfha we;s iuka fofjd,
fuka foajd,hla o" fodf<dia ufya mykla o >Kagdrhla o jg lr m%dldrhla o
b;d blaukska f.dvk.d ish,a, iïmQ¾K lr msßjr iu. wdmiq .ug meñ‚fha h'
blaì;s isgq l=urd “uE‚hks" uu YS% mdo ia:dkhg hk .uka ud¾.h yd hd hq;= úêh
o oekf.k wdfjñ' ta ksid YS% mdo jkaokdjg hdu ms‚i iQodkï jkq uekje”hs
okajd isáfha h' isgq ud;dj b;du;a mS%;shg m;aj" mQcdjg wjYH ish¨ WmlrK jyd
u ilia lrjdf.k ;udg Wmia:dkh i|yd ys;j;a oeiaika lSmfokl= o .ukg
ks, lrjdf.k ;ud .ukg iQodkï nj mq;%hdg oekajQjd h' isgq l=urd o" .ukg
iqÿiq fõ,djla iQodkï lr f.k" f.k hdu i|yd wjYH foda,d f.k" m%udK jk
msßi o /ia lr f.k f.k hdu i|yd wjYH wdydr" fnfy;a wdÈ WmlrK tajd
f.k hdug msßi o tla/ia lr f.k iqn kel;ska uE‚hka fmroeß lr f.k
jkaokd .ukg msg;a úh' Tjqyq ;eks;,d m%foaYh miq lr l÷lr m¾j; N+ñldjg
ke. ta ta ia:dkhkays ,e.=ï .ksñka l%ufhka f.dia i;s foll § muK nÿ¨
4
mqrjrhg meñ‚fhda h' “uE‚hks" wm fï meñ‚fha iuka;l+g m¾j;h wi, msysá
r;akmqr k.rhg h' .ufka ÿIalr fldgi we;af;a bÈßhg h' iuka foúhkaf.a
lreKdfjka wmg ;j ojia lSmhlska YS% mdo moauh oel je| mqod .kakg yels fõ
hhs isgq l=udrhd lSfõ h'
nÿ¨ mqrfhka msg;a jQ Tjqyq w;ru. fkdfhla ia:dkj, kej;S .suka yßñka
f.dia rdjKd we,a, iómfhys jQ l÷ lfmd,a,g meñ‚fhda h' “uE‚hks" fï iS;
.Õ=,he”hs lshd rdjKd we,a, iómfhka c,iakdkh lrjd msrejg w|jd foda,dfjka
u uE‚hka l÷ YsLrhg le|jdf.k .sfha h' “uE‚hks" fï YS% mdo moauh hs' fï
iuka foajd,h hs' fï fmfkkafka fodf<diauy mdk hs' wr ;sfnkafka >Kagdrh hs” wdÈ jYfhka fmkajd §" “is;a fia je| mqod .kq uekje”hs lS l=udrhd rd;S% jdih
ms‚i ia:dkhla jevlrejka ,jd ms<sfh, lrù h' Y%oaOdfjka bms, .sh isgq ud;dj
f.k .sh mQcd NdKav mqo lr is;a fia je| mqod .;a;d h' tÈk l÷ YsLrfhys u .;
l< Tjqyq mdkaor iQ¾fhdaoh iu. jk br fiajh o n,d hy;ska lkafoka my< nei
l%ufhka u. f.jd ish .ug meñ‚fhda h'
YS% mdo jkaokdfjka miq mS%;shg m;a jQ isgq ud;dj ;ud ika;lj mej;s ish¨ jia;=j
fmdfrdkaÿ m%ldr nd, mq;dg mejrejd h' ujlf.a ika;dkfhys mj;sk odrl
fm%aufhys n,uysuh fu;ek § wehf.a is;ays n,mj;ajkakg úh' ´ nd, mq;dg
l;d lr" “mq;Kqjks" ud isf;ys n, meje;ajQ ta jkaokd .uk Tn bgq l< ksid;a"
ud ta .ek fmdfrdkaÿjla jQ ksid;a uf.a uq¿ jia;=j u Tng mejerefhñ' tfy;a"
b;sß orejka fofokd flfia Ôj;a fõ o@ Tjqkag hk l,oidj lsu@ uf.a ta wdYdj
bgq l<d fia u Tn oeka uf.a isf;a fYdalh o ÿre lf<d;a ug b;d ikaf;daIfhka
wka;su .uk hd yels h' th o l< yels jkafka Tng muK hs” hehs lSjd h'
hq;=lï okakd jQ o" WKq jk yDohla we;a;d jQ o ta isgq mq;%hd “uE‚hks" Tnf.a
fYdalh ÿre lrjd .; uekj' uu uf.a jeäuy,a ifydaorhka fofokd u.g neiaiSug
i;=gq fkd fjñ' Tn fkd lSj;a ud n,dfmdfrd;a;= jQfha uf.a ifydaorhkag ud
,;a jia;=j fnod §ug h' tneúka is; myod .; uekj' wo u uf.a ifydaorhka
fofokdg ud ,;a jia;=j fnod foñ”hs lshd ifydaorhka fofokd le|jd uE‚hka
bÈßmsg § u ;ud ,;a jia;= iïNdrh ;=kg fnod fofldgila ;u ifydaorhka
fofokdg mejrefõ h' thska mS%;shg m;a uy¨ isgq foaúh “mq;" Tn fndai;ajrfhls'
Tng nqÿnj ,efíjdæ hs m%d¾:kd lrñ' oeka b;ska ug mS%;sfhka uf.a wjika .uk
hd yels h”hs lSjd h' bka ál l,lg miq ´ lï jQ mßoafoka ñh mrf,dj .shd h'
ifydaorfhda ;sfok iu.sfhka Ôj;aj b|" uy¨ úh m;aj mrf,dal m%dma; jQfjda h'
5
wjfndaOh
1' ;u ujg Y%S mdoh jekaoùug nd, mq;d fhdod .;a Wml%uh úia;r lrkak'
2' fï isgq mq;%hd .=K hym;alñka mßmQ¾K whl= nj m%lg jkafka ljr
lreKq ksid o@
3' ck l;d ms<sn| Tfí woyi jdlH ;=klska muK ,shkak'
4' fuu ck l;dfõ Tn is;a .;a wjia:d 2la ,shkak'
issxy, NdIdfõ rij;a fhÿï
,sùfï § woyia jvd rij;a wdldrfhka m%ldY lsÍug úfYaI fhÿï Wmldß fõ'
isxy, NdIdfõ m%ldYk Yla;sh m%lg lrk idïm%odhsl fhÿï NdIdj w,xldr
lsÍu i|yd fhdod f.k we;' fï fhÿï weiqfrka jdlHj, w¾:h jvd;a ;Sj% f,i
meyeÈ,s fldg m%ldY l< yels h'
isxy, jdla iïm%odfha m%Odk wx. lSmhla f,i m%ia;dj msre¿" wdmaf;damfoaY yd
rEÎ y÷kajd Èh yels h'
6
m%ia;dj msre`M
wjia:djg WÑ; lshuk" ke;s kï ;ekg iqÿiq lshuk n÷ woyila fï fhÿï
úfYaIfhka u;= lr olajhs' fndfyda úg fïjd mne£ we;af;a" lsishï l;djla
fyda isÿùula uq,a fldg f.k h' tfia u lsishï i;H;djla fyda iudk njla
fyda uq,a lr .;a msre¿ o we;' ¨" fia" fuka" jeks" jf.a ksmd;j,ska fndfyda
úg fïjd fl<jr ù ;sfnkq oelsh yels h' uqL mrïmrd.;j bÈßhg f.k wd
fmdÿ ck;djf.a jHjydr NdIdfõ fmdfydi;alu fmkajd §ug m%ia;dj msre¿
lÈu ksoiqkls'
WodyrK(- lK leianEjd úh isÿfrka wyi n,kakd fia
WK mqrefla oeïu;a n¨ j,s.fha weo kEf¾
lK fldldf.a iqo fmfkkafka b.sf<k úg ¨
., fyd`o kï wUrk ly ula fõ o@
mh nrjdhg msá lr fnfy;a nekaod jf.hs
wdmaf;damfoaY
‘wdma;’ hkqfjka woyia flfrkqfha oekque;s" weiQ msrE ;eka we;s" úh;a
hkak hs' ta ksid nyqY%e;hka úiska fokq ,nk Wmfoia fyda wjjdo
‘wdmaf;damfoaY’ ^wdma; + WmfoaY& jYfhka y÷kajd Èh yels h' ie`.jqKq
wre;ska fyda jHx.Hd¾:fhka f;drj Rcqj u lsishï Wmfoila ,nd §u
wdmaf;damfoaYj, iajNdjh hs'
WodyrK (- Tjd fokq mr yg - ;ud iïu;fhys msysgd isg
-f,dafldamldrh-
7
f.dve,af,a ;ru oekf.k <s| lmkq
fnd/,af,a ;ru oekf.k Wv mkskq
lvq,af,a ;ru oekf.k jeg n¢kq
;ukaf.a ;ru oekf.k l,a wßkq
-cklú-
w`.=re lsfrka fiaÿj;a iqÿ fkd fõ
W.; ukd Ys,amhuhs u;= /flkd
yefok .y fofm;af;ka oefka
wú .;af;da wúfhka u kis;s
msreKq lf<a Èh fkd ief,a
rEÎ
Ndú; flfrk jpkj, m%lgj fmfkk w¾:j,g b÷rd u fjkia w¾:hla
èjks; jk f,i fhdok NdId;aul fhÿï rEÎ kï fõ' mq¿,a woyila jpk
lSmhlska yl=<d ;Sj%j w¾:j;aj m%ldY lsÍu rEÎj, úfYaI ,laIKh hs' b`.s
jels f,i o y÷kajkafka rEÎ u h' jpkj,g wdrEV w¾:hla fh§u f,iska o
fuh y÷kajd Èh yels h' jdlHhl w¾:h ;Sj% lsÍug fuka u rij;a lsÍug o
rEÎ WmldÍ fjhs' rEÎ yd m%ia;dj msre¿ w;r ;rul iudklula oelsh yels
jqj;a" ixlaIsma; nj yd jHx.Hd¾:j;a nj fya;=fjka rEÎ fjka fldg y÷kd
.ekSu myiq fjhs'
WodyrK(- W.=rg fydrd fí;a lEjd
uQfKa oe,s .Ejd
f.d¿fn,s .uk
wef`.a f,a j;=r jqKd
lcq lkakd jf.a
8
,sÅ; wNHdi
1' .e<fmk rEÎ jryka ;=<ska f;dard ysia;eka mqrjkak'
¸' ue‚lla ,enqKq miq Tyqf.a '''''''''''' jf.hs'
¸¸' f.oßka ,smshla ,efnk ;=re '''''''''''' udOjkaf.a isß; hs'
¸¸¸' Tyq uf.a ÈhqKqjg ''''''''''' fia ug yef`.a'
¸¹' iqu;smd, ''''''''''' nj udud lSfõ h'
¹' '''''''''''' isáh;a" ÿfla § yerhkafkda ñ;=frdaa fkd fj;s'
^Èfjka Èj .df.k" we`.s,s .ekSu" lr, meys,d" Èj fofla ñksil=" wl=,a fy<kjd&
2' » fldgfia wre;aj,g .e<fmk rEÐ »» fldgiska f;darkak'
» fldgi »» fldgi
lror msg lror je,ajgdrï
wdodhu my; jeàu fldf¾ msgg uf¾
f.!rjh ke;sj hEu nysk l,dj
iqok fjia .;a ÿokd Wmdil n<,d
wkjYH úia;r lSu idhu hkjd
m%dfhda.sl wNHdi
1' fï ck l;dj Tn leue;s fjk;a wdldrhlska f.dv k.d bÈßm;a lrkak'
2' my; olajd we;s msre`M we;s ùug mdol jQ l;d mqj;a úuikak'
¸' .urd,f.a jxf.äh jf.a
¸¸' n<¨kaa ,jd fldia weg nEõjd jf.a
¸¸¸' ,eÊcd ke;slu uyuqo,slug;a jvd f,dl= hs
¸¹' lels,af,a rÊcqrejkaf.a kvq ;Skaÿj jf.a
¹' n,a,f.a jefâ nQrejd ndr.;a;d jf.a
9
,m fia i| ú,fia idys;Hh hkq NdIdj udOH fldg f.k yeÕSï m%n,dldrfhka
oekùu i|yd udkjhd f.dvk.d .;a ud¾.hls' .µ" mµ
yd pïmq hkqfjka idys;Hfha m%Odk m%fNao ;=kls' mµh hkq
;d,dkql+,Ndjfhka hqla; jk fia lrk ,o mo ixfhdackhls'
isxy, mµhg" isxy, NdIdfõ b;sydih ;rug u È.= b;sydihla
mj;S' isxy, mµ ks¾udKhg fndfyda úg jia;= jQfha nqÿ isß;
fyda fndai;a isß; h' fuh merKs lùka w;r iïuq;shla n÷
úh' iïNdjH isxy, idys;Hh" md,s yd ixialD; fuka u
fou< idys;Hh o weiqfrka ilia jQjls' iyc lú;ajh;a mD:q,
ixialD;sl ú{dkh;a iys;j iïNdjH idys;Hfhka neyer jQ
idys;H Odrdjla o me;sr wdfõ h' ‘fjiaika;r cd;l ldjHh’ ta Odrdfõ uq,a fmf<a lD;shls' fï mdvug we;=<;a jkafka
thska Wmqgd .;a lú lsysmhls'
2
10
ish msßjr rgf;dg yeu jia;=j ke;ss ks ïud
to f,dn yer Tn iu.ska ;mig wdfj ïud
;=re msßjr mqkai| fuka jk ueo Wkafk ïud
fji;=re msh rcqks Tng ndr hs wfm w ïud
wdod isg ysufha wms iu.sj b| ks ;sfka
? od j,a j;a ms<sfj;a l<oehs iu is ;sfka
wd od frla Tn ñi ke; wïud yg b ;sfka
nd od fkd j Tn nqÿ jka wm oka ÿka ms ksfka
,m fia i| ú,fia ojila fjkakQfj ïud
tm fia nqÿ flfkl=ka fuka /lsoehs ks;sfh ïud
iem fia wm oka ÿkafk;a jeÿfjka jo w ïud
wm fia msh rcqks okg fkd fokafk wfm w ïud
jod jvd ri lsß § we;s l<oehs fmñ fka
w~d úvd yer m,je, f.k ÿkaoehs ks;s fka
jvd fuwm jx..sßh wd wïud i¢ fka
jvd ifoõ f,dj iem ú| ksjka olska fid¢ fka
fmïud iqr;,a lshñka fo;fka lsß fnd ïud
jïud l÷<e,s bi bi weúÈkaoehs w ïud
wïud wm fkdoel b;ska flf,il jEfj ïud
iïud iïnqÿ fjkod ksjka olska w ïud
ieg oyila rcqka uefoa bmso fidf|a w ïud
rg oyila j, ne¨j;a kqU fia kqÿá ïud
lg oyila we;=j lsj;a kqfU .=K ke; ks ïud
jg oyila .õ ysufha .sh foda wfm w ïud
11
ÿla ú| oiui Wiq,d jeÿoehs wfm wïud
w÷ka f;,ska ks;s irid we;s l< oehs wïud
ri m,je, fk,d ȧ riaid l< wïud
i;r wmdj, fkd bmo ksjka olska wïud
.il fodvï ufohs lshd lE oehs wfm wïud
wyi ;re;a ufohs is;d ú,s Æ oehs wïud
uqyqÿ Èh;a ufohs is;d rilsß ÿka wïud
i;r wmdfha fkd jeà ksjka olska wïud
wjfndaOh
1' fï lúj, f;areu Tfí jpkfhka ,shkak'
2' lúj, w,xldrh jeä lsÍu i|yd fhdod f.k we;s Wmud folla
,shkak'
3' uj orejka fmdaIKh lsÍug .;a fjfyi oelafjk lú mo Wmqgd olajkak'
4' wïud fjkqfjka fï orejka fofokd úiska l< m%d¾:kdjka we;=<;a
lú mo f;dard ,shkak'
5' fuu mµ mka;sh ms<sn| Tfí woyi fláfhka ,shkak'
6' fï mµ mka;sfha we;=<;a .eñ jyßka Wmqgd .;a fhÿï myla ,shkak'
12
iudkd¾: mo iy úreoaOd¾: mo
iudkd¾: mo
´kE u NdIdjl tla mohlg iudk f;areï we;s fjk;a mo rdYshla ;sìh yels h'
tajd iudkd¾: mo fyj;a m¾hdh mo f,i ye¢kaúh yels h' isxy, NdIdj o fun÷
iudkd¾: moj,ska fkdwvqj fmdaIKh ù we;'
i| pkaø" ;rem;s" ;drm;s" ksYdlr" isis" fidñ" ysulr"
;ß÷
m%isoaO mqj;r" mis÷" m;<" m%lg" mris÷
msms úlis;" mqnqÿ" msìÈ" mq,a" mqma" ñ‚oeÈß" ñKsuq;=
i;=g fidïki" if;di" m%fudaoh" ;=g" f;di" ika;=Iaáh"
wdkkaoh" wukaodkkaoh" m%y¾Ih
úYd, úi,a" uy;a" ;=uq," uyd" mD:q," f,dl=
c,h meka" Wol" wU" Èh" j;=r" kS
jkh jkdka;rh" le,Ej" j," wrK" wgú" uQl,dk" neoao
.i jDlaIh" ;=r" rel" mdom" øeu
rka iaj¾K" lkl" ldxpk" liqka" r;a;rka
uqyqo iuqÿr" ihqr" iuqøh" rejkdr" is÷" id.rh" c,ksê" iskaOq
13
úreoaOd¾: mo
hï lsis mohlg úreoaO w¾:hla fok moh úreoaOd¾: mo f,i ye¢kafjhs'
úreoaOd¾: mo iEfok m%Odk wdldr 03la y÷kd .; yels h'
1' kdu mohlg fyda l%shd mohlg bÈßfhka “fkd” ksmd; moh fh§fuka
WodyrK(- yels - fkdyels
lshk - fkdlshk
f;ud - fkdf;ud
i`.jd - fkdi`.jd
ÿgq - fkdÿgq
2' kdu mohlg fyda l%shd mohlg bÈßfhka Wmi¾. mo fh§fuka
^w" wj" ks" kq" ks¾" ksYa$ksIa" ÿ" ÿ¾" ÿYa$ÿIa" ú" l= wdÈ Wmi¾.&
WodyrK(-
f>daI - wf>daI
msßisÿ - wmsßisÿ
jxl - wjxl
w
jerÈ - ksjerÈ
ire - ksire
fodia - ksfodia
ks
f,daN - ks¾f,daN
fodaI - ks¾fodaI
jia;% - ks¾jia;%
ks¾
n, - ÿn,
isß;a - ÿisß;a
.| - ÿ.|
ÿ
u`.=,a - wju`.=,a
kïnqj - wjkïnqj
,iaik - wj,iaik
wj
iqÿiq - kqiqÿiq
yqre - kqyqre
mqreÿ - kqmqreÿ
kq
Yío - ksYaYío
p, - ksYap,
M, - ksIaM,
ksYa$
ksIa
n, - ÿ¾n,
.=K - ÿ¾.=K
ck - ÿ¾ck
ÿ¾
14
YS, - ÿYaYS,
m%;sm;a;s - ÿIam%;sm;a;s
lr - ÿIalr
ÿYa$
ÿIa
lú - l=lú
Ègq - l=Ègq
mqßia - l=mqßia
l=
3' wkH mohla ta i|yd Ndú; lsÍfuka
WodyrK(- t<sh - w÷r l¿ - iqÿ
w¨;a - mer‚
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka moj,g iudkd¾: mo 03 ne.ska fidhd ,shkak'
¸' isxyhd - ¸¹' uj - ¹¸¸' fk¨u -
¸¸' ldka;dj - ¹' rxpqj - ¹¸¸¸' ÿl -
¸¸¸' f.h - ¹¸' olaI - ¸º' l=re¨ - º' rc -
2' .e<fmk úreoaOd¾: mo fhdod my; j.=j iïmQ¾K lrkAk'
fkd-ksmd;h w-Wmi¾.h wj-Wmi¾.h ks-Wmi¾.h ÿ-Wmi¾.h wkH mo
hk - fkdhk
m%dfhda.sl wNHdi
1' ukaøs foaúhg ;u orejka flfrys we;s fifkyi biau;= lrjk lú
mkA;shla f.dv k.kak'
2' mka;s /iaùfï § ujq.=K .S ri úkaok jevigykla mj;ajkak'
foaYSh - úfoaYSh
mlaI - úmlaI
fhda. - úfhda.
ú
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 15
foaYSh k¾;kfha rka i,l=KfoaYkhlg idjOdkj ijka §u foaYlhdg f.!rj lsÍuls'
ukdj ijka §u foaYkhl we;=<;a lreKq wjfndaO lr .ekSfï
u. hs' wjOdkh r|jd f.k Y%jKh lsÍu u.ska iaurK Yla;sh
ÈhqKq fjhs' ijka fkd § tA ms<sn| l;d lsÍu fyda woyia
m%ldY lsÍu fyda l< fkdyels h' NdId YlH;djka j¾Okh
lr .ekSug kï uq,ska u l< hq;af;a fyd¢ka ijka §u hs'
bka miq l:kh i|yd u. mEfohs' wdpd¾h tia' mŒNdr; kï
jQ fY%aIaG l,dlrejd .ek fuu mdvfuys we;=<;a f;dr;=re
wikakg ie,eiaùu yd t;=ud .ek f;dr;=re bÈßm;a lsÍug
Tn fm,Uùu fï mdvfï wruqK hs'
3
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'16
Èkh ( 2017 fmnrjdß 24
ia:dkh ( lE.,a," w,a.u ‘kD;H’ l,dh;kh
wjia:dj ( cd;sl k¾;k Èkh fjkqfjka meje;afjk iïudk m%odfkda;aijh
foaYkh ( iïudkkSh k¾;k Ys,amS" l,diQÍ c.;a úu,iqf¾kaø uy;d
f.!rjd¾y iajdóka jykai" .re mQcljreks" iïNdjkSh wuq;a;ks" ‘kD;H’ l,dh;kfha wêm;s;=ud we;=¿ wdpd¾h uKav,fha uy;au uy;añhks" foujqmshks"
¥ orejks" Tn ish¨ fokdf.ka u wjir hs'
wo wmg úfYaI ojila' tA fuu l,dh;kfha olaI orejkag iïudk ,eîu;a" fï
m%foaYfhka f,dalhg odhdo l< mq;% r;akhl ckau Èkh wog fh§ ;sîu;a hk
lreKq fol u ksi hs' t;=udf.a fijfKys .=reyrelï ,eîug jdikdj ug;a Wod
jqKq ksid uu;a k¾;k l,djg hï fiajhla lsÍug Yla;sh ,enqjd' t;=udf.a .=K
.hkakg" t;=ud .ek Tng lshkakg wjia:dj Wod lr §u ms<sn|j fuys W;aij
lñgqjg udf.a m%Kduh msßkukak leu;s hs'
tA fY%aIaG ñksid ljqre o@ tA fjk;a lsisfjla fkdfjhs¦ wdpd¾h tia' mŒNdr;
ue;s;=ud hs' fï t;=udf.a mh .egqKq m%foaYh hs¦ t;=ud Wmka .u hs' wog fh§ ;sfnk
t;=udf.a ckau Èkh cd;sl k¾;k Èkh f,i kï lsÍfuka u tA fY%aIaG;ajh jgyd
.kak Tng yels fõú'
;u w;a;d jk w,a.u isßhd iy ndmamd jk lsß.‚;hd hk .=rekakdkafia,df.ka
uq,ska u kegqï bf.k .;a mŒNdr;" mqxÑlsrd fldakamf,a .=re;=ud" uqoaokdfõ
.=re;=ud hk whf.ka fnr jdokh;a" ;síngqjdfõ mkslals .=rekaf.ka ojq,a jdokh;a"
ux.,;sßfha ishfodaßia .=rekaf.ka ;ïueÜgï jdokh;a bf.k .;a;d' Tyq thska
kej;=fKa keye' r;akd., isud .=rekaf.ka n,shd. o fj,a.u my;rg .skaf;aßia
.=rekaf.ka my;rg kegqï yd fnr jdokh o mqxÑ uy;auhd .=rekaf.ka inr.uq
kegqï o bf.k .;a;d' mŒNdr; olaI .dhk" jdok" k¾;k Ys,amsfhl= jqfKa tA
.=rejrekaf.a fijfKys Ys,am yeoEÍfukaa'
oeka Tng yefÕkjd o t;=udf.a YsIH Ôú;fhka Tng fld;rï mdvï W.; yels
o hk j.@ tla wxYhl wOHdmkh ,nkakg;a ue<slï olajk orejkag ;u Ôú;
ch.%yK <Õd lr.kakg ffO¾hh imhk Tyq Tng fyd| wdo¾Yj;a pß;hla' Tyq
wOHdmkh ,enqfõ b;d ÿIalr udj;l hs' jfrl Tyq ;u YsIHhka Èßu;a lf<a"
“mqf;a" uu fnf¾ lf¾ odf.k ye;emau .Kka mhska .sh flfkla” lshñka'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 17
k¾;k Ys,amshl= ;=< ;sìh hq;= oekqu yd olaI;dj u|la j;a wvq ke;sj t;=ud ;=<
;snqKd' Tyq b;d ks¾udKYS,s ñksfila' fï ks¾udKYS,s;ajhg fÊ'ã'ta' fmf¾rd
uy;df.ka bf.k .;a Ñ;% l,dj;a fldgfyafka id¾Èia .=re;=udf.ka bf.k .;a
ix.S; l,dj;a Tyq ;=< jQ bx.S%is" isxy, yd ixialD; NdId;%h ms<sn| oekqu;a Wmldß
jqKd'
.=jka úÿ,s ixia:dj újD; lsÍfï wjia:djg uÕ=,a fnrh jehqfõ Tyq hs' lsß.‚;
.=rekakdkafiaf.a u. fmkaùug wkqj tjlg fld<U ,,s;l,dh;kfha wêm;s
l,d.=re fÊ'ã'ta' fmf¾rd uy;df.a ìß| jk pkaøf,aLd fmf¾rd uy;añhf.a
k¾;khlg fnr jdokh lrkafkl= f,i Ndr;hg hdug fu;=udg wjia:dj
,enqKd' fï ;uhs t;=udf.a Ôú;fha Nd.Hjka; u wjia:dj' tys § yuq jQ f.damskd;a
uy;d m%odkh l< YsIH;ajhla ksidhs t;=udg Ndr;hg f.dia k¾;kh ;j ÿrg;a
yeoeÍfï Nd.Hh ,enqfKa'
fï oekqï iïNdrh Ndú; lrñka t;=ud k¾;k l,dfõ .=Kd;aulNdjh j¾Okh
lsÍug l< fiajh jpkfhka lshkak neß ;rï Wodr hs' tA nj fcHaIaG uydpd¾h
uqÈhkafia Èidkdhl uy;d" Y%S ,dxflah kj k¾;k l,dfõ mqfrda.dñfhda kï
lD;sfhys i|yka lrkafka fufyu hs(
“Y%S ,xlsl kj k¾;k l,dj jv jvd;a foaYSh k¾;k" .dhk" jdok wxY ;=<ska
m%;sfmdaIKh lsÍug lem jQ uyd mqreIhd f,i ye¢kaúh yels wdpd¾h tia'
mŒNdr;hka fkdisákakg j¾;udk Y%S ,xldfõ isxy, k¾;k l,dj u;= fkdj
úYajúoHd, wOHdmkh f;la meñ‚ foaYSh k¾;k l,dfõ wd.ukh óg jvd
fjkia uqyqKqjrla .kq we;'”
fï m%ldYfhka u mŒNdr;hka k¾;k l,djg l< fufyh jegfykjd we;s' 1948
Ndr;fha isg YS% ,xldjg meñ‚ mŒNdr;hka fld<U rdclSh úoHd,fha .=rejrhl=
f,i fiajh lrñka isiqkaf.a olaI;d lr<shg .kakg fjfyiqKd' óß.u fcHaIaG
mdGYd,dfõ kegqï .=rejrhd f,i t;=ud l< fiajh ;j;a mq¿,a jkakg" óß.u
.=re wNHdi úoHd,fha lÓldpd¾h ;k;=r fya;= jqKd' k¾;kh Wfoid t;=ud l<
fiajfha ikaêia:dkh jQfha rcfha ,,s;l,dh;kfha úÿy,am;s Oqrh ysñ ùu hs'
fuu l,dh;kh 1959 § Wvrg kdgH l,d úoHd,h f,i kï flrefKa t;=udf.a
oeä lem ùu u; hs' 1962 § tlS úoHd,hg my;rg kegqï iïm%odh y÷kajd §" ta i|yd
mdGud,d ilia lr" lÓldpd¾hjreka m;a lr f.k kdgH úoHd,hg .=Kd;aul
jQ kj fmr<shla ks¾udKh l<d' t;ekska t;=udf.a ld¾hNdrh kej;=fKa keye'
1974 uehs 01 Èk fï úoHdh;kh YS% ,xld úYajúoHd,hg wkqnoaO l<d' tys k¾;k
wOHhkdxYfha m%:u wxYdêm;s jQfha;a t;=ud hs' ta ksid u Tyqg k¾;kfha ÈhqKqjg
úúO jevms<sfj< fh§ug Yla;sh ,enqKd'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'18
k¾;kh yodrkakka ;=< inr.uq k¾;k iïm%odh ms<sn|j o mQ¾K oekqula ;sìh
hq;= njg t;=ud ;=< ;snqKq úYajdih ksid 1978 § inr.uq k¾;k iïm%odh o
fi!kao¾h wOHhk wdh;kfha mdGud,djg tl;= l<d' inr.uq k¾;kh b.ekaùu
i|yd isßfndaydñ kï ndysr wdpd¾hjrhl= fhdod f.k úYsIag ;SrKhla ls%hd;aul
lrñka k¾;kfha foaYSh iïm%odhka ;=k u tys isiqkag bf.k .kak wjia:dj
i,id ÿkakd' k¾;kfha wiaila uq,a,la kEr yodrkak isiqkag wjia:dj i,id §u
rgg cd;shg l< uyÕ= fiajhla' ‘fyajqâ’ kñka ye¢kajqKq k¾;k úoHd wdh;kh
2005 § fi!kao¾h l,d úYajúoHd,h njg m;a jQfha t;=udf.a mqfrda.dñ;ajh
ksi hs' fï jk úg il, l,dx.hka yodrk úoHd¾Òkaf.a f;da;ekak ù we;af;a
fï úYajúoHd,h hs'
t;=udf.a uqúka u mjik mßÈ bkaÈhdfõ § ;ud W.;a Nr;" l;l,s" u‚mqß
jeks k¾;k iïm%odhkaf.a wdNdih foaYSh k¾;kfha ,diH .=Kh jeä lrkakg
t;=ud fhdod .;a;d' ta ksid k¾;k l,dfõ m%dix.sl nj j¾Okh jqKd' Wvrg"
my;rg yd inr.uq k¾;k iïm%odhkaf.a .=K iqj| y÷kd .;a t;=ud ;u oekqu
yd ks¾udKYS,S m%;sNdj fufyhjd foaYSh k¾;k l,dj f,dalhg f.k .shd'
ngysr c¾uksh" reishdj" tx.,ka;h" mdlsia;dkh" lekvdj" cmdkh" bkaÈhdj"
fpfldiaf,dajelshdj wdÈ úúO rgj,g foaYSh k¾;kfha yev jev fmkajd
msg/áhka uú;hg m;a lrñka ,xld ud;djg lS¾;shla f.k ÿka t;=ud uyd hq.
mqreIfhla'
t;=ud i;= jdok yelshdj m%fhdackhg .ksñka jßka jr y÷kajd ÿka fnr jdok"
k¾;khg w;HjYH jQ jdokfha ÈhqKqjg;a t;=udf.a .dhk yelshdj" k¾;kfha
m%Odk wx.hla jQ .dhkfha ÈhqKqjg;a ufydamldß jqKd' rfÜ úúO m%foaYj,
l,dh;k ìys lrkakg;a tajdg wjYH Wmfoia yd fidhd ne,Sï lrkakg;a t;=ud
mqreÿj isáhd' fm!oa.,sl .ukla ìukla hoa§ mjd f;dú,hla" .ïuvqjla" fldfydUd
lxldßhla ÿgq úg u|la kej;S tajdfha ri ú¢kakg t;=ud miqng jqfKa keye'
‘k¾;kfha mshd’ f,i y÷kajk t;=ud k¾;k l,djg l< fufyh fuf;lehs
úia;r lsÍu wmyiq hs' foaYSh k¾;kfha rka i,l=K t;=ud hs'
^oeka wms t;=udf.a ks¾udK lSmhla ri ú¢uq' ta ks¾udKj, fldgia lSmhl tl;=jla
oeka Tng kerôh yels hs'&
1954 § ì%;dkH uy /ðk bÈßfha rÕ oelajQ f.dhï lemSfï kegqu wo idïm%odhsl
kegqula njg m;a fj,d' kdß,;d kegqu" fudkr kegqu" ovhlalref.a rx.kh
wdÈh;a t;=ud bÈßm;a l< fnr ixèjks;a úfYaIs; hs' ld<f.da<" uyoekuq;a;d"
fldaÉÑh" mka fk<Su" fmdrfmd,a msáh" .%y wm,h" .%y n,h" iqrka úialï wdÈh
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 19
foaYSh uqyqKqjrla .;a ks¾udK hs' fmd,a.fia jreK" .ïudfka u,a msms,d" iS.sß
wiak jeks ks¾udK uqød kdgH ffY,sfhka ksuejqKq kdgH hs' yia;s ldka; uka;f¾"
fjiaika;r" isßiÕfnda" yßYapkaø hk kdgHj, rx. úkHdih ks¾udKd;aul f,i
ilid foñka fõÈld kdgHhg;a" isl=re ;rej" l=re¨ neoao" wfYdald jeks ú;%mgj,
k¾;k ks¾udKh lrñka Ñ;%mghg;a iyNd.s jqKd' fï iEu lafIa;%hl u ;u
yelshdj m%o¾Ykh l<d'
foia úfoia lS¾;shg m;a jQ t;=ud fjkqfjka msÿKq iïudk fndfyda hs' Ôj;aj isáoa§
o t;=ud fjkqfjka wkqiaurK Wf,<la meje;ajQjd' t;=ud thska fndfyda i;=gg m;a
jqKd' Ôú;fha ,enQ by< u iïudkh f,i t;=ud th w.h l<d' 1991 § le,‚h
úYajúµd,fha fi!kao¾h wOHhk wdh;kh u.ska msßkuk ,o wdpd¾h Wmdêh;a
1999 inr.uq úYajúµd,h u.ska msßkuk ,o idys;HiQÍ Wmdêh;a 2002 § YS% ,xld
l,d uKav,h u.ska msßkuk ,o úfYaI iïudkh;a" 2003 § msßkuk ,o úfYaI
iïudkh;a t;=udf.a Wodr;u fiajh w.h lsÍu i|yd mqokq ,enQ Wmdê iïudk hs'
ta;a t;=udf.a kduhg l< úYsIag u Wmydrh jkafka tjlg cd;sl k¾;k yd uqød
kdgH wkquKav,h úiska 2006 § t;=udf.a ckau Èkh jk fmnrjdß 24 cd;sl
k¾;k Èkh f,i kï lsÍu hs'
f,dalh u ch .ksñka" t;=udf.a ku oi foi m;=rjñka" t;=udf.a fijfKys
yeÿKq jevqKq isiq ore oeßhkaf.a YS¾I m%Kduh t;=ud ,o W;=ï u iïudkh hs'
fï fYa%IaG .=rejrhdf.a udkj ohdj ;u f.da,nd,hska Èßu;a lrkakg iu;a
jqKd' Tjqkag f,dalhg msúfikakg mdr fmkakqjd' fï ioaNdjh t;=udg ,enqfKa
t;=udf.a .=rejrekaf.ka yd ióm;uhkaf.ka' uyd;aud .dkaê" rîkaøkd;a ;df.da¾"
cjy¾,d,a fkare" flar< uyd lú kdrdhka" rdfÊkaø m%idoa" ifrdaðkS kdhsÿ jeks
fYa%IaGhskaf.a yd yßodia kdrdhka" rdï f.damd,a iy Woh Yxl¾ jeks m%ùKhkaf.a
weiqr t;=udg ,enqKd' ví' î' ul=f,d¨j" tâúka iurÈjdlr" Ñ;%fiak vhia" fYaId
m<sylaldr jeks úoaj;=kaf.a weiqr t;=udg ,enqKd' fï weiqr yd .=reyrelï Tyqf.a
Ôú;fha wdf,dalh hs' flfkl=f.a id¾:l;ajhg Tyq yd weiqf¾ miqjk W;=ï
ñksiqka o n,mdk nj fuhska Tng meyeÈ,s jkq we;s'
fï fYa%IaG ñksid wm w;ßka fjka ù .sfha 2006 fmnrjdß 20 od hs' th rfÜ u
wjdikdjla' 1920 fmnrjdß 24 jeks Èk fuf,dj t<sh ÿgq t;=ud uq¿ Ôú;h u lem
lf<a k¾;kh fjkqfjka' k¾;kh f,dj mj;sk ;=re mj;sk l,djla' ta f,iska
u f,dj mj;sk ;=re k¾;kh yd nef|k kduhls wdpd¾h tia' mŒNdr; hkak'
k¾;k odhdoh mrmqfrka mrmqrg f.k hkakg ;ud jeks u olaI jQ f.da,hka ,laI
.Kkla t;=ud w;ska ks¾udKh jqKd' k¾;kfhka f,djla ikikakg" f,djla
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'20
k<jkakg ta isiqka iu;a fj,d ;sfhkjd' kej; fï ud;D N+ñfhys u bmso fï
k¾;k l,dj ;j ;j;a bÈßhg f.k hkakg Wr fokakg t;=udg yels fõjdæ hs
wms ish¨ fokd u m%d¾:kd lruq'
tA jf.a u fï .=KdkqiaurK foaYkh ud wjika lrkafka t;=udf.a Ôú;fhka Tng
,nd .; yels wdo¾Y f.k Tfí Ôú;h rgg oehg jevodhS f,i .; lrkak wÈgka
lr .kakd f,i b,a,d isáñka' oeka Tng t;=udf.a rej" y~ yd oialï oelafjk
ùäfhda mghla keröug ud wjia:dj i,ikjd' thska t;=ud ljqrekaoeZhs Tng
mila fõú''' ish¨ fokdg u iqn ojila fõjdæ
wjfndaOh
1' mdvfï we;=<;a foaYkh mka;shg bÈßm;a lrkak' thg ijka § wdpd¾h tia'
mŒNdr;hkag wod< f;dr;=re weiqfrka my; i|yka wdlD;sh iïmQ¾K
lrkak'
uq,l=re iu. ku (
Wmka Èkh (
Wmka ia:dkh (
wOHdmkh ,nd ÿka .=rejre (
odhl jQ ks¾udK (
,nd .;a iïudk yd Wmdê (
oerE ;k;=re (
cd;sl k¾;k Èkh yd mj;sk iïnkaOh (
ióm;ufhda (
yelshdjka fmkajQ lafIa;% (
ñh .sh Èkh (
2' mKSNdr; pß;fha Tn is;a .;a .=Kdx. folla ,shkak'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 21
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka m%ldY ,sÅ; NdIdjg yrjd ,shkak'
¸' “uu fnf¾ lf¾ odf.k ye;emau .Kka mhska .sh flfkla” lshñka
fu;=ud ;u f.da,nd,hska Èßu;a l<d'
¸¸' fï w;r;=f¾ § fmf¾rd uy;df.ka Ñ;% l,dj;a fldgfyafka id¾Èia
.=re;=udf.ka ix.S;h;a bf.k .;a;d'
¸¸¸' yßodia kdrdhka" rdï f.damd,a" Woh Yxl¾ jeks Ndr;Sh k¾;k
m%ùKhka weiqre l<d'
¸¹' wo wms fï mj;ajkafka tA W;=ï ld¾hh hs'
¹' .=jka úÿ,s ixia:dj újD; lrk wjia:djg uÕ=,a fnr jdokh
lrkakg wjia:djla ,enqKd'
hq., mo
m%d:ñl fY%a‚j, § yd yh" y;" wg fY%a‚j, § Tn W.;a hq., mo u;lhg k.d
.kak' isxy, NdIdfõ idïm%odhsl fhÿï f,i .efkk fï mo úfYaIh NdIdj
rij;aj Ndú; lsÍug wjYH jkakls'
f,aLkfha §g;a jvd jeä jYfhka hq., mo Ndú; jkafka NdIKfha § hs' tÈfkod
jHjydrfha § th jvd;a fyd¢ka wjOdrKh fjhs' .eñ lgjyr jvd;a fmdaIKh
jkakg hq., mo fya;= fjhs' mo hq.,h u ñi tla mohla fh§fuka w¾:h ukdj
.uH fkd fõ' tneúka fï mo úfYaIh hq., mo f,iska u ye¢kafõ'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'22
isxy,fha hq., mo ieliS ;sfnk wdldr lSmhls'
¸' tlsfklg úreoaOd¾:j;a mo tl;= ùfuka iEfok hq., mo
WodyrK(- tfy fufy hdï Bï
by< my< Wvla ìula
ÿlg iemg
¸¸' tlsfklg iudk w¾: we;s mo tl;= ùfuka iEfok hq., mo
WodyrK(- ñ, uqo,a iñ;s iud.ï
kvq yn wreu mqÿu
ÿla fodïkia
`
¸¸¸' mo foflys u w¾:hla fkdue;s jqj;a fhfok wjia:dj wkqj uekúka
w¾:h u;= jk hq., mo
WodyrK(- ,Üg f,dÜg ,jla fojla
,g mg jx yqx
wn,a nn,a
¸¹' tla mohl Yíoh wkqlrKh lrñka wfkla moh ieliqKq hq., mo
WodyrK(- wÕr oÕr wn, ÿn,
weo,d meo,d Wiq¿ úiq¿
wy, my,
¹' m<uq moh w¾:j;a jQ;a fojeks moh w¾: úrys; jQ;a mo tl;= ùfuka
ieliqKq hq., mo
WodyrK(- frdvq fndvq Tmamq ;srmamq
<uhs nuhs .id nid
uqo,a yo,a
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 23
¹¸' tlsfklg ióm w¾: fhÿKq hq., mo
WodyrK(- f.a fodr
hka;% uka;%
lhs l;kaor
f,v ÿla
¹¸¸' mQ¾j l%shd mo folla tl;= ùfuka ieliqKq hq., mo
WodyrK(- ljd fmdjd
ld î
lr lshd
ÿj,d mek,d
ys;,d n,,d
¹¸¸¸' l%shd rEm folla tl;= lsÍfuka ieliqKq hq., mo
WodyrK(-
y~k fodvk
,shk lshk
lk fndk
ÿjk mksk
ys;k m;k
is;=ï me;=ï
lshqï flreï
/jqï f.rjqï
kegqï .ehqï
,shqï lshqï
lemQ flgQ
is;+ me;+
ye~Q fovQ
lshQ flrE
kegQ .ehQ
Èú,s meks,s
keá,s .ehs,s
lems,s flá,s
yeç,s foä,s
fiú,s ne,s,s
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'24
f;dr;=re bÈßm;a lsÍu i|yd nyqúO udOH weiqre lruq
mß.Klh kQ;k f,dalfha nyq,j Ndú; flfrk NdKAvhla njg m;aj ;sfí'
mß.Klh u.ska f;dr;=re ikaksfõokh wfma ld¾hhkays ld¾hlaIu;djg m%n,
f,i n,mdhs' fï fya;=fjka we;eï mer‚ ikaksfõok l%u iudcfhka wE;a fjñka
mj;S' mß.Klh weiqfrka Y%jH oDYH udOH lsysmhla tljr Ndú; fldg b;d
wdl¾IŒh f,i f;dr;=re bÈßm;a l< yels h' tu.ska .%dylhdg ish weiska iy
lkska tljr f;dr;=re ,nd .ekSug yels jk w;r b;d meyeÈ,sj iy ksrjq,aj
f;dr;=re úêu;a f,i bÈßm;a lsÍug o bv ie,fihs' fuh nyq úO udOH bÈßm;a
lsÍula f,i ie,flhs'
lsishï foaYkhla fyda bÈßm;a lsÍula mß.Klh wdOdrfhka isÿ lsÍfï § nyq,j
fhdod .efkkafka mj¾ fmdhskaÜ Power point& keue;s b;d u ckms%h uDÿldx.h hs'
th 1992 j¾Ifha ks, jYfhka ksl=;a ù we;s w;r úkafvdaia iy wem,a fufyhqï
moaO;s iu. Ndú; l< yels h' fï jk úg tu uDÿldx.h wem,a iy wekafv%dhsâ
ÿrl:k fufyhqï moaO;s iu. o ls%hd;aul l< yels h'
mj¾ fmdhskaÜ uDÿldx.h Ndú;fhka wod< bÈßm;a lsÍfï ie,eiau uq, isg w.
olajd rEm rduq fm<lg ke.sh yels h' foaYkh meje;aùug iu.dój tu rEm rduq
fm< ;srh u; Èiaùug i,iajñka lsisÿ lreKla u. fkdyer wjYH f;dr;=re
.%dylhd fj; bÈßm;a l< yels h'
myiqfjka .%yKh lr .; yels wdldrhg mj¾ fmdhskaÜ rEm rduq ilia lr .;
hq;= h' weig myiq j¾K Ndú; l< hq;= w;r wkjYH mßÈ rEm rduqj wl=rej,ska
msrùu WÑ; fkd fõ' ñksia fud<hg jrlg .%yKh lr .; yels jpk ixLHdj
iSud iys; neúka jpkj,ska msreKq rEm rduq ksid .%dylhd fjfyig m;a úh yels
h' tneúka wju jpk Ndú;h fuys § jeo.;a fõ' iuia; mj¾ fmdhskaÜ rEm rduq
fm< mqrd u tlaa ir, wl=re j¾.hla Ndú; lsÍu WÑ; h' iNdfõ miqmi isg jqj
o lshúh yels f,i wl=rl wju m%udKh fmdhskaÜ 18 f,i Ndú; lsÍu fhda.H h'
Wmßu wl=re j¾. folla Ndú; lsÍug iSud úh hq;= h'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 25
iuia; bÈßm;a lsÍu mqrd talñ;shla mj;ajd .ekSu jeo.;a jk w;r ixLHd f,aLk
bÈßm;a lsÍfï § yels ;dla ir, j.= iy Ñ;%l rEm ^Graphic& Ndú; l< hq;= h'
WÑ; j¾K Ndú;h .%dyl wdl¾IKhg fya;= jkq we;'
.%dyl wjOdkh ;Sj% lsÍug iy lreKq ikd: lsÍug Y%jH oDYH m%fhda. Ndú;h
iqÿiq h' wjYH mßÈ iÔùlrKh" rEm fhdod .ekSu jeo.;a jk w;r rEm rduqfjka
rEm rduqjg iÔùlrK rEm ^Animation& fh§u .%dylhd fjfyig m;a lrkakls'
tneúka fhdod .kakd ish¨ m%fhda. wjYH mßÈ yd wjia:djg WÑ; f,i Ndú;h
ms<sn|j ie,ls,su;a úh hq;= h' ljr Y%jH oDYH m%fhda. fhdod .kq ,enqj o mj¾
fmdhskaÜ iu¾mKh w¾:j;a jkafka bÈßm;a lrkakdf.a l:kh;a iu. hs' mj¾
fmdhskaÜ iu¾mKh hkq Tfí bÈßm;a lsÍug wdOdrlhla úkd iuia; bÈßm;a
lsÍu fkdjk nj isys ;nd .; hq;= h'
nyqúO udOH m%lafIAmlh ^Multimedia Projector&" msgq fmr<kh" fmdaiagrh" ldgqka"
ixhqla; ;eá wdÈ úúO udOH o lsishï bÈßm;a lsÍula i|yd wdOdrl jYfhka
Ndú; l< yels h' fï ish,a, M,odhl jkafka Tfí bÈßm;a lsÍfï l=i,;d ÈhqKq
lr .; fyd;a muKls' ukao by; ish,a, Tfí bÈßm;a lsÍfï miqìu ñi iuia;h
fkdjk neúks'
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka mdGfha ysia;ekaj,g .e<fmk mo fhdod hq., mo iïmQ¾K
lrkak'
fï lduf¾ ;sfhk ''''''''''''''''''''' f,dÜg wia ''''''''''''''''''''' lr, Th fiaru
frdvq ''''''''''''''''''''' mqÉp, odkak' ug j;a; ''''''''''''''''''''' iqoao '''''''''''''''''''''
lrkak ;sfhkjd' whshd ,jla ''''''''''''''''''''' ke;sj tfy ''''''''''''''''''''' ÿjkjd
ñila f.hla ''''''''''''''''''''' t<s ''''''''''''''''''''' lr,d §,d wmg Wojq '''''''''''''''''''''
lrkjdhe' oeka orejkag fj,djla ''''''''''''''''''''' kE ´jg'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h'26
m%dfhda.sl wNHdi
1' yels ;rï hq., mo fhdoñka my; i|yka pß; w;r ixjdo f.dv k.kak'
¸' .fï lfâ uqo,d,s iy mdßfNda.slhl= w;r ixjdohla
¸¸' iShd iy w;a;ïud w;r ixjdohla
2' hq., mo we;=<;a lrñka lúhla ks¾udKh lrkak'
3' jeo.;a pß;hla ms<sn|j ,shejqKq ,smshla lshjd" foaYkhla ilia lr
mka;shg bÈßm;a lrkak'
4' my; lKavdhï ls%hdldrlïj, ksr; jkak'
»»
lKavdhu
»»»
lKavdhu
¸¹
lKavdhu
¹
lKavdhu
»
lKavdhu
wka;¾cd,h Ndú; lrñka t;=udf.a k¾;khla" iyNd.s jQ iïuqL
idlÉPdjla" iïudk m%odkhla hkdÈ f;dr;=re ,nd f.k ñks;a;=
oyhl mß.Kl bÈßm;a lsÍula lrkak'
‘mŒNdr; kï jQ fY%aIaG l,dlrejd’ hk uefhka ì;a;s mqj;am;la
ks¾udKh lrkak'
‘uu mŒNdr; fjñ'’ wdpd¾h tia' mŒNdr; pß;hg wdfrdamKh
fjñka N+ñld rx.khl fhfokak' fuys § tla wxYhl f;dr;=re
tla whl= u.ska bÈßm;a lrkak'
1' uf.a mjqf,a f;dr;=re 2' ug Wojq l< wh
3' ud kegqu;a wrka f,dafl jfÜ .sh yeá 4' ug ,enqKq iïudk
5' ud bkaÈhdfõ § .; l< Ôú;h 6' k¾;kh fjkqfjka ud l< fufyh
cd;sl k¾;k Èkh ksñ;af;ka wdpd¾h tia' mŒNdr;hkaf.a
YsIHhl= le|jd f.k" idlÉPdjl fh§" Tyqf.a fyda wehf.a fyda
woaoelSï fnod yod .kak'
iqÿiq l%ufõohla Ndú; lrñka wdpd¾h mŒNdr;hka .ek
f;dr;=re bÈßm;a lrkak' my; i|yka f;aud Ndú;hg .kak'
Ôj
o;a;
ióm;u
wh
mjqf,a
f;dr;=re
fiajholaI;d
oelajQ
lafIa;%
.=re
Nj;=ka
iïudk
27
iaàjka fydalska kSfrda.s orejl= f,i fuf,dj t<sh oel" kj fhdjqka úfha
§ oreKq f,i frda.d;=r ù weú§fï iy l:d lsÍfï yelshdj
wysñ jQ Tyq fï lsisjla ish Ôú;hg ndOd lr .;af;a ke;'
ieneúka u Tyqf.a Ôú; l:dj úiauhckl h¦ wdo¾Yj;a h'
l=vd l, mgka f,dalfha mj;sk ish,a, meyeÈ,s lsÍu i|yd
tla kHdhla fiùu i|yd fjfyi jQ iy m¾fhaIK l< Tyq"
idOdrK idfmalaI;djdoh hgf;a kHdhd;aul ixisoaê lsysmhla
iïnkaOfhka f,dj ms<s.;a kj u; bÈßm;a lsÍug iu;a
úh' iaàjka fydalska l¿ l=yrj,ska msg jk úlsrKh fyj;a
fydalska úlsrKh ms<sn| kHdhd;aul idOl /ila bÈßm;a
l< úoajf;ls' Tyq ms<sn| fï ,smsh iïmdokh lrk ,oafoa
YS%% chj¾Okmqr úYajúoHd,fha fN!;sl úoHd wOHhkdxYfha
wdpd¾h uOqrx. m%kdkaÿ úisks'
4
28
Tyq f,dal m%lg" by< fmf<a fN!;sl úoHd{fhls¦ kHdhd;aul fN!;sl úoHd{fhls'
^Theoretical physicist&¦ úYaj kHdhfõÈfhls ^Cosmologist&' fï ish,a,g;a jvd
úfYaIfhka wjOdkh fhduq l< hq;= lreK jkafka Tyqg Ôú; ld,h mqrd u wdndê;
mqoa.,hl= f,i .; lsÍug isÿ ùu hs' tkï" Tyq pd,l kshqfrdak wdndOh Motor Neuron Disease& fyj;a ALS (Amyotrophic Lateral Sclerosis) kï frda.fhka
wêl f,i mSvd ú¢kafkls' YÍrh wm%d‚l" tl w;l tla weÕs,a,la muKla ls%hd
lrk fuka u l:d lsÍfï yelshdj wysñ fï wiydh ñksid wka lsisjl= fkdj
Tn fyd¢ka okakd iaàjka fydalska h' fï wdndO lsisjla ish Ôjk .ukg ndOd
fkd lr f.k fkdie,S Ôú;hg uqyqK §ug Tyq i;= jQ Èßu;alu ieneúka u w.h
l< hq;= h' flaïì%Ê úYajúoHd,h hgf;a mj;sk kHdhd;aul úYajkHdh ms<sn|
m¾fhaIK wdh;kfha ^Centre for Theoretical Cosmology& wOHlaI Oqrh fydnjk
w;r f,dj m%uqL fmf<a .%ka: l;=jrhl= f,i lS¾;shla Èkd .ekSug fydalskag
yels jQfha Tyq i;= úiauhckl ffO¾hh ksid u h'
1942 ckjdß ui 08 jeks Èk tx.,ka;fha Tlaia*¾â k.rfha Wm; ,o kSfrda.s
orejd iaàjka ú,shï fydalska f,i kï flßKs' Tyqf.a mshd jk *a?kala fydalska
iy uj jk bifn,a fydalska hk fofokd u Tlaia*¾â úYajúoHd,fha WmdêOdÍka
muKla fkd j" iudcfha ms<s.;a W.;a;= o jQy' fï fom<g fydalskag wu;rj ms,s*d
yd fïß kï ¥jre fofofkla o l=vd l, isg yod jvd .;a tâjâ kï mqf;la o jQy'
fydalska ish wOHdmk lghq;= wdrïN lf<a ,kavkfha yhsf.aÜ k.rfha nhsfrdka
mdif,ks' wk;=rej mdi,a lsysmhlska u wOHdmkh ,enQ Tyq 1959 § tkï" jhi
wjqreÿ odyf;a § Wiia wOHdmk lghq;= i|yd Tlaia*¾â úYajúoHd,hg we;=<;a úh'
Tlaia*¾â úYajúoHd,fha .; l< uq,a wjêfha § fydalska yqfol,dj ms%h lrk
YsIHhl= f,i m%isoaêhg m;aj isá w;r miqj fm!rd‚l fN!;sl úoHdjg yd úoHd
m%nkaOj,g oeäj we¨ï lrk YsIHhl= f,i m%isoaêhg m;a úh' tu úIhh fuka u
kHdhd;aul fN!;sl úoHdj o Tyqg ms%hckl úIhhla úh' Tlaia*¾â úYajúoHd,fha
bf.kqu ,enQ wjika jir fydalskaf.a Ôú;fha ;SrKd;aul j¾Ih hs' fï ld,fha
§ Tyq ks;r isysuQ¾Pd ù jefgkakg úh' ta Tyqf.a pd,l kshqfrdak wdndOfha
m%:u frda. ksodkh hs' fï ;;a;ajh hgf;a jqj o fydalska 1962 § m%:u mka;s
idu¾:Hhla iys;j iajdNdúl úoHdj ms<sn| f.!rj Wmdêh Èkd .ekSu jQ l,s
Tyqf.a úYsIag;ajh úoyd fmkaùuls'
ish wdpd¾h Wmdêh i|yd Tyq úiska f;dard .kq ,enqfõ idOdrK idfmalaI;djdoh
yd úYajkHdh hk úIh lafIa;% hs' fï wjêh jk úg fydalska ish frda.h ksid
ks;r mSvd ú¢ w;r" weú§fï § mjd Tyqg oekqfKa úYd, wmyiq;djls' fï wNsfhda.
29
uOHfha jqj o 1966 § Tyq ish wdpd¾h Wmdêh Èkd .;af;a h' ta jHjydßl .‚;h
yd kHdhd;aul fN!;sl úoHdj hk úIh lafIa;% hgf;a ‘idOdrK idfmalaI;djdoh
yd úYajkHdh’ ms<sn| úfYaI{ oekqula iys; úoaj;l= f,i h' ‘ld, wjldYfha
wmQ¾j;d yd cHdñ;sh’ ^Singularities and the Geometry of Space - Time& kï jQ
fydalskaf.a tu m¾fhaIK lD;shg tu j¾Ifha wevïia ;Hd.h o ysñ úh' b;d m%n,
frda.hlska oreKq f,i mSvd ú¢ñka fï id uy;a wOHhk lghq;a;l kshe,S th
w;sid¾:l f,i wjika lsÍug ;rï fydalska i;= jQ Ñ;a; Yla;sh;a wiuiu {dk
uysuh;a m%Yxidjg n÷ka jkafka u h'
Tyq 1970 § le,sf*dakshd ;dlaI‚l wdh;kfha ^Caltech& ndysr uydpd¾hjrhl=
f,i o lghq;= flf<a h' 1977 § fyj;a Tyqf.a jhi wjqreÿ 35 § Tyq Tlaia*¾â
úYajúoHd,fha .=re;ajdl¾IK fN!;sl úoHdj ms<sn| uQ,dikdrEV uydpd¾h
;k;=frka msÿï ,enqfõ h' th Tyqf.a jhig idfmalaIj Tyqf.a olaI;dj i|yd ,o
b;d by< ;k;=rls' tfuka u fï jk úg fydalska f,dal mQð; f.!rj kdu" ;Hd."
molalï yd iïudk úYd, ixLHdjla Èkd f.k we;' ta w;ßka wevïia iïudkh
^1966&" t*a'wd¾'tia' ^1974&" täkagka molalu ^1975&" uelaiafj,a molalu iy ;Hd.h
^1976&" fyhskaudka ;Hd.h ^1976&" y.aia molalu ^1976&" we,anÜ whskaiaghska
iïudkh ^1978&" vhs/la molalu ^1987&" jq,a*a iïudkh ^1988&" ksoyi i|yd jQ
ckdêm;s iïudkh ^2009& jeks b;d by< .Kfha ;Hd." molalï yd iïudk
rdYshlg Tyq ysñlï lshhs'
1970 §" fydalska “úYajh idOdrK idfmalaI;djdoh wkqj yeisf¾ kï wef,laiekav¾
*arhsoaudka úiska bÈßm;a fldg we;s fN!;sl úYajkHdfha tk ish¨ u kHdhhkag
tlÕ úh hq;= h"” hk m¾fhaIK m;%sldj m%ldYhg m;a flf<a h' tu jif¾
§ u Tyq ‘l¿ l=yr .;súoHdj ms<sn| fojk kshuh’ fuka u ‘l¿ l=yr hdka;%
úoHdj iïnkaO kshu y;r’ jeks by< kHdhhka m%ldYhg m;a lf<a h' 1973 §
Tyqf.a m¾fhaIK úIh lafIa;% lajkagï fN!;sl úoHdj yd lajkagï .=re;ajh
hk úIh Odrdj,g fhduq jQ w;r" Tyqf.a m¾fhaIK m;s%ld tu lafIa;%j,g f.dkq
úh' tfuka u wo jk úg b;d by< m¾fhaIK ix.%yj, fydalskaf.a m%uqL fmf<a
m¾fhaIK m;s%ld 200lg jeä ixLHdjla m%ldYhg m;a ù we;' th m¾fhaIlhl=
f,i Tyq ,nd we;s by< ms<s.ekSu úoyd olajhs'
1971 jif¾ § fcda¾Ê t,sia iu. tlaj Tyqf.a m<uq .%ka:h jk ld,h yd wjldYh
ms<sn| uyd mßudKfha jHQyh iïmdokh lf<a h' th 1973 § m%ldYhg m;a lrk
,È' bka wk;=rej" 1988 § ld,h ms<sn| flá ye¢kaùula" 1993 § l¿ l=yr" <ore
úYajhka iy wfkl=;a m;s%ld" 1996 § frdc¾ fmkafrdaia iu. ld,h iy wjldYfha
30
iajNdjh" 1997 § ;j;a lsysmfokl= iu. tlaj f,dl= - l=vd iy ñksia uki" 2001
§ lgqjla ;=< we;s úYajh" 2002 § fhdaOhkaf.a Wr u;ska iy tu jif¾ § u ;j;a
lsysm fokl= iu. tlaj ld, wjldYfha wkd.;h" 2005 § foúhka uejQ mQ¾K
ixLHd" 2010 § f,kdâ ñf.daäfkda iu. uyd rgdj" 2011 § j,am,aj,ska ieÿKq
isysk( lajkagï fN!;sl úoHd m;s%ld iy 2013 § uf.a flá ye¢kaùu kue;s f,dal
m%isoaO fuka u b;d by< wf,ú jd¾;d ;enQ fmd;a rdYshl l;=jrhd úh' fï fmd;a
f.dkafkys úYsIag l;=jrhd f,i fydalska b;d by< oekqï iïNdrhla f,djg
;s<sK lr we;'
óg wu;rj Tyq f,dal iduh mj;ajd .ekSu Wfoid f,dal hqoaOj,g tfrysj" mßir
úkdYhg yd mßir WKqiqï ùu kj;d ,Sug fuka u mß.Kl ffjrij,g úreoaOj
mjd ;u u;h fkdìhj bÈßm;a lrñka tajdg úreoaOj wr., l< ienE ñksil=
nj o mejish hq;= h' ;j o Tyq fN!;sl úoHd kHdhhka úiska fï f,dj md,kh
flfrk nj ms<s.;a úoajf;ls'
úYsIag .=Kdx. /ilska yd ukd fm!reIhlska iukaú; fï úfYaI pß;h ms<sn|
.%ka: rdYshla ,shd oelaúh yels h' Ôú;fha wkfmalaIs; ì| jeàï iuQyhla yuqfõ
wlïms;j Bg uqyqK § f,dj oi Èf.ys ch oo kexjQ úoaj;l= f,i lS¾;shla w;a
lr .ekSug iu;a jQ fï wiydh ñksidf.a Ôú;h ish¨ fokdg u uy;a wdo¾Yhls'
fu;rï iqúi,a Ôjk wNsfhda. yuqfõ mjd fkdie,S iaàjka fydalska isÿ l<
fufyh ms<sn| úuid n,k l," b|ysg wmg uqyqK §ug isÿ jk iq¿ iq¿ wNsfhda.
uevmj;ajd .; fyd;a wmg fkd l< yels fohla ke;s nj Tng jegfykq we;'
wjfndaOh
1' fydalska ms%h l< úIh fudkjd o@
2' ;u wdpd¾h Wmdêh i|yd fï úoaj;d f;dard .;a úIh lafIa;%h l=ula o@
3' fydalskaf.a wdpd¾h Wmdê ksnkaOh i|yd ysñ jQ ;Hd.h kï lrkak'
4' iaàjka fydalskag ysñ jQ ;k;=re iy iïudk fjka fjkaj olajkak'
5' fï pß;h ms<sn| Tng we;s jk yeÕSu úia;r lrkak'
31
isxy, wlaIr ud,dj
^w&x ^w&#
l L . > X Õ
p P c ® [ `c
g G v V K ~
; : o O k |
j¾;udkfha Ndú; jk isxy, wlaIr ud,dj wlaIr yeglska hqla; fjhs' my;
i|yka jkafka tu wlaIr ud,dj hs'
isxy, wlaIr ud,dj iajr ^m%dKdlaIr& yd jH`Coack ^.d;%dlaIr& jYfhka fldgia
follg fnfoa'
iajr
fjk;a wlaIrhl Yíohl& Wmldrhlska f;drj" ;ksj WÉpdrKh l< yels wlaIr
iajr kï fõ' iajr Yío ksrEmKh lsÍug fhfok wlaIr m%dKdlaIr ^mKl=re& kï
fõ' iajr 18ls'
w wd we wE b B
W W! R RD Ì Ï
t tA ft T ´ T!
w wd we wE b B
W W! R RD Ì Ï
t tA ft T ´ T!
^w&x ^w&#
l L . > X Õ
p P c ® [ `c
g G v V K ~
; : o O k |
m M n N u U
h r , j
Y I i y < *
32
jH`Coack
;ksj WÉpdrKh l< fkdyels" iajr iu. tl;= lsÍfuka myiqfjka
WÉpdrKh l< yels wl=re jH`Coack wlaIr hs' jH[ack Yío ksrEmKh lsÍug
fhdok wlaIr .d;%dlaIr ^.;l=re& kï fõ'
la ¬ w } l ia ¬ w } i
;a ¬ b } ;s ia ¬ W } iq
isxy, wlaIr ud,dfõ jH`Coack wlaIr 42ls'
^w&x ^w&#
l L . > X Õ
p P c ® [ `c
g G v V K ~
; : o O k |
m M n N u U
h r , j
Y I i y < *
fï wlaIr ;j;a wkqfldgia rdYshlg fnod ±laúh yels h'
j¾.dlaIr
isxy, wlaIr ud,dfõ ‘l’ wl=f¾ isg ‘u’ wl=r olajd we;s wlaIr j¾.dlaIr f,i
ye¢kafjhs' Yío WmÈk ia:dkh" w,amm%dK - uydm%dK fNaoh yd f>daI - wf>daI
fNAoh hk idOl u; wlaIr fufia j¾. jYfhka fm< .iajkq ,efí'
‘l’ wlaIrfhka werfUk fma<shg wh;a wlaIr ‘l’ j¾.dlaIr hs'
‘p’ wlaIrfhka werfUk fma<shg wh;a wlaIr ‘p’ j¾.dlaIr hs'
‘g’ wlaIrfhka werfUk fma<shg wh;a wlaIr ‘g’ j¾.dlaIr hs'
‘;’ wlaIrfhka werfUk fma<shg wh;a wlaIr ‘;’ j¾.dlaIr hs'
‘m’ wlaIrfhka werfUk fma<shg wh;a wlaIr ‘m’ j¾.dlaIr hs'
33
l - j¾.h l L . > X
p - j¾.h p P c ® [
g - j¾.h g G v V K
; - j¾.h ; : o O k
m - j¾.h m M n N u
fï mdvfï § úfYaI wjOdkh fhduq jkafka by; j¾.dlaIr W;am;a;s ia:dk wkqj
j¾. flfrk wdldrh ms<sn|j hs'
Yío WÉpdrKfha § uqLfhys we;s Èj" há o;a fm< fyda há f;d, hk uqL Wmdx.
W.=r" ;,a," uqÿk" Wvq o;a" Wvq f;d, wdÈ p,kh fkd jk uqL Wmdx. lrd meñK
iam¾Y fjhs' tfia Yío WÉpdrKfha § p,kh fkdjk uqL Wmdx. wlaIr W;am;a;s
ia:dk f,i y÷kd.kq ,efí' fï wdldrhg wlaIr W;am;a;s ia:dk wkqj isxy,
wl=re j¾. flf¾'
² lKaGc ² ;d¨c ² uQ¾Oc ² oka;c ² ´IaGc
lKaGc
lKaG hkq W.=r hs' lKaGc hkq zW.=ßka WmÈkZ hk wre; hs' Yío WÉpdrKfha
§ Èfõ miq fldgi W.=r foig <x ùfuka WmÈk Yío lKaGc kñka ye¢kafjhs'
;d¨c
z;,a, wdY%fhka WmÈkZ hk woyi ;d¨c hkafkys we;' Èfõ ueo fldgi ;,af,ys
.eàfuka WmÈk Yío ;d¨c f,i ye¢kafjhs'
l L . > X
p P c ® [
34
uQ¾Oc
Èfõ w. fldgi Wvg keó" ;,af,ys uqÿfka .eàfuka WmÈk Yío uQ¾Oc Yío hs'
oka;c
Èfõ ;=v o;a wekafoys .eàfuka WmÈk Yío oka;c Yío kï fõ'
´IaGc
´IaGc hkafkys woyi f;d,aj,ska WmÈk hkak hs' há f;d, iy Wvqf;d,
.eàfuka WmÈk Yío ´IaGc Yío hs'
j¾.dlaIr W;am;a;s ia:dk wkqj j¾. flfrk wdldrh my; i|yka j.=fjys
oelafõ'
W;am;a;s ia:dk j¾.h jH[ack wlaIr
lKaGc ^W.=frka WmÈk& ‘l’ j¾.h l L . > X
;d¨c j¾.h ^;,af,ka WmÈk& ‘p’ j¾.h p P c CO [
uQ¾Oc ^;¨ uqÿfkka WmÈk& ‘g’ j¾.h g G v V K
oka;c ^o;a weiqfrka WmÈk& ‘;’ j¾.h ; : o O k
´IaGc ^f;d,a weiqfrka
WmÈk& ‘m’ j¾.h m M n N u
g G v V K
; : o O k
m M n N u
35
,sÅ; wNHdi
1' ‘l’ j¾.hg wh;a wlaIr muKla we;=<;a jk mßÈ jpk ;=kla ,shkak'
2' G" v" K hk wl=re we;=<;a jkafka l=uk j¾.hg o@
3' my; i|yka j¾.dlaIr W;am;a;s ia:dkh wkqj kï lrkak'
p - . - [ - O - L - K -
m - c - : - v - N -
4' ksjerÈ jrKh f;darkak'
¸' ´IaGc wlaIr we;=<;a fkdjk jpkh f;darkak'
^w& ;d,ïmg ^wd& .eg fnrh ^b& uoao,h ^B& ylaf.äh
¸¸' ; j¾.hg wh;a wl=re muKla we;=<;a jpkh jkafka
^w& ;oaê; ^wd& lDoka; ^b& ;oaNj ^B& ;;aiu hkak hs'
¸¸¸' uQ¾Oc wlaIrhla we;=<;a fkdjk jpkh jkafka
^w& mSGh ^wd& m‚úvh ^b& wdrEV ^B& ixLHdj hkak hs'
m%dfhda.sl wNHdi
1' úúO udOH mßYS,kh lr" iaàjka fydalskaf.a pß;h ms<sn| ;j;a úfYaI
f;dr;=re fidhd l=vd fmd;la ks¾udKh lrkak'
2' ‘fydalskaf.a pß;fhka .; yels wdo¾Y’ hk ud;Dldj hgf;a jpk foiShl
muK rpkdjla ,shkak'
3' Tn okakd ;j;a fun÷ pß;hla ms<sn| mka;sh bÈßfha l:djla bÈßm;a
lrkak'
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 36
mer‚ wOHdmkfha § m%uqL;djla ysñ jQfha Y%jKhg h' fmd;
m; nyq, fkdjQ iudcfha lshjQ foa Y%jKh lsÍfuka fndfyda
fokd oekqu ,enQy' Tjqyq ‘nyqY%e;fhda’ jQy'
wo mdi,a wOHdmkh ;=< lshùu yd ,sùu uQ,sl fjhs' lshùu
m%.=K lsÍfuka oekqu j¾Okh lr .ekSfï bv lv újr fõ'
th oekqu uQ,sl jQ f,dalh ;=< ;udg ysñ ;ek w;a m;a lr
.ekSug o m%n, rel=,la fjhs'
Ñrka;k idys;H .%ka: rpkd fldg we;af;a wid ri ú£u
wruqKq lr .;a nK l:d Í;sfhks' tajd lshùfï § w¾: rih
fuka u Yío rih flfrys o ie,ls,su;a ùu wjYH h'
ksjerÈ YífodaÉpdrKh 5
37
is,dfidíNlKavl fÉ;sh
jÜg.duŒ wNh úiska lrjk ,o is,dfidíNlKavl fÉ;shg lksÜG;siai
úiska :Qm>rhla lrù h' Tyq tys úYd, msßfjKla o lrù h' f.daGdNh
^ls%' j' 253-266& th m%;sixialrKh lrù h' j¾;udk ,xldrdu ia;+mh
uq, § :Qm>rhla iys;j mej;s njg idOl ;sfí' fuh uyd úydrfha :Qmdrdu
:Qm>rhg fnfyúka iudk jQjls' ,xldrdu :Qm>rh ;=< nqÿms<su ;ekam;a
lr ;snqK njg idOl ;sfí' :Qmdrdu :Qm>rfha o nqÿms<su ;ekam;a lr
;snqK njg idOl ;sfí'
r;akm%didoh
wNh.sß úydrfha ia;+mhg ngysßka we;s úYd, f.dvke.s,af,a wjfYaI
r;akm%didoh f,i ye¢kf.k ;sfí' wNh.sß úydrfha NslaIQkag fmdfydh
lsÍu i|yd Wfmdai:d.drhla f,i ;kd we;s th ls%' j' 2 ishjfia §
lksÜG;siai rcq úiska lrjk ,oaols' 2 jeks uyskao ^ls%' j' 777-779& th
b;d w,xldr f,i kej; lrù h' túg th uy,a .Kkdjlska hq;a foõ
úukla jeks úh' Tyq tys rka nqÿms<suhla o ;ekam;a lrù h' 1 jeks fiak
oji ^ls%' j' 833-853& ta ms<suh yd jákd jia;= mdKavHhka úiska meyerf.k
.sh w;r" 2 jeks fiak ^ls%' j' 853-887& tajd kej; ,ndf.k tys ;ekam;a
flf<a h'
ixialD;sl yd wd.ñl lghq;= wud;HdxYfha uOHu ixialD;sl wruqof,a wfma
ixialD;sl Wreuh kï m%ldYkh YS% ,xldfõ b;sydifha wNsudkh ksrEmKh jk
mßÈ md,s" ixialD; jpk iys; ñY% isxy, NdId jHjydrfhka rpkd ù we;' by;
WoaOD; thska Wmqgd f.k we;'
uq,a ld,Sk .=jka úÿ,s m%jD;a;s ksjerÈ WÉpdrKfhka yd y~ md,kfhka hq;= j
f,aLk jHjydrfhka bÈßm;a lsÍfï iïm%odhla mej;sK' wo jk úg o tu iïm%odh
rlsñka m%jD;a;s bÈßm;a lrk .=jka úÿ,s kd,sld lSmhla fjhs'
my; oelafjkafka 2017 fmnrjdß 5 jeks Èk oyj,a 12'45g YS% ,xld .=jka úÿ,s
ixia:dfjka m%pdrh flreKq m%jD;a;s m%ldYfhys we;=<;a jQ isria;, lSmhls'
fõ,dj oyj,a fod<yhs y;<sia my hs'
fï YS% ,xld .=jka úÿ,s ixia:dj hs'
fukak m%jD;a;s" ixialrKh - bfkdald fn%daysh¾" m%ldYh - {dkskao fmf¾rd
38
² yDohdndOhl § Ôú;h fírd .; yels T!IOhla wdkhkh lsÍug
rcfha wjOdkh fhduq fõ'
² rg ixj¾Okh lsÍu i|yd foaYmd,k{hka yd mßmd,k fiajlhka
tlg tla j lghq;= l< hq;= nj YS% ,xld mßmd,k fiajd ix.uh
mjihs'
² 2016" 2017 úYajúoHd, wOHhk j¾Ih i|yd whÿïm;a Ndr .ekSu
20 jeks odhska wjika fõ'
² úNd. fomd¾;fïka;=fõ ish¨ ld¾hhka äðg,alrKh flf¾'
² l¿;r isg mhd., olajd ÿïßh ud¾.h oaú;aj ud¾.hla f,i
bÈlsÍï werfò'
m%jD;a;s we;=¿ f,aLk lshùfï § tys w¾:h wjfndaO lr .ksñka" úrdu ,laIKj,g
wkq.; fjñka lshùu Y%djlhdg tys wka;¾.;h ukdj .%yKh lr .ekSu ms‚i
fya;= fõ'
mer‚ isxy, wOHdmk l%ufha § Yío ksjerÈj WÉpdrKhg YsIHhd mqyqKq lrùu
flfrys jeä wjOdkhla fhduq úh' ta i|yd u úfYaI jQ mer‚ fmd;a .Kkdjla
úh' YífodaÉpdrKh m%.=K lrjQfha tu lD;sj, we;=<;a lú" .d:d yd Yaf,dal
wdY%fhks' ilialv yd ysf;damfoaYh hk fmd;aj,ska Wmqgd .;a mdG iy Yaf,dal
Tn óg by; fYa%‚j, § bf.k f.k ;sfí' my; oelafjkafka m%;Hh Y;lh
kï .%ka:fhys we;=<;a Yaf,dalhls' tu Yaf,dalh ksjerÈj WÉpdrKh lsÍug mqyqKq
jkak' ixialD; NdIdfjka ,sheù we;s Yaf,dal WÉpdrKh lsÍu u|la ÿIalr f,i
yeÕ=K o kej; kej; wNHdifhys ksr; ùfuka WÉpdrKh myiq lrjkq we;'
yxfid úNd;s iriSrey jdß ufOH
isxfyd úNd;s .sßl=xcr ks¾COcfr p
cdf;Hd úNd;s ;=rf.d rK ùr ufOH
úoajdka úNd;s mqrefIIq úpCIfKIq
^m%;Hh Y;lh 100&
yxihd nn<kafka c,dYhkays § h'
isxyhdf.a úl%udkaú; nj we;=ka ueo h'
ffikaOj wYajhdf.a n,h hqoaO N+ñfha § h'
úoHdjka; mKaä;hdf.a nen<Su tn÷ u mKaä;hka ueo h'
ixialD; yd md,s NdIdjkays uydm%dK wlaIr iq,N h' tu wlaIr uekúka WÉpdrKh
l< hq;= h' md,s .d:d WÉpdrKh myiq jk w;r tajd o lú yd Yaf,dal fuka u
39
;d,dkqrEmj .dhkd l< yels h' my; § we;s md,s .d:dj o Tn okakd fujeks
fjk;a .d:d o .dhkSh ú,difhka WÉpdrKh lrkak'
k Nfc mdmfl ñf;;
k Nfc mqßidOfu
Nfc: ñf;; l,HdfK
Nfc: mqßiq;; fu
mdm ñ;%hka yd wi;amqreIhka weiqre fkdl< hq;= h' l,HdK ñ;%hka yd
i;amqreIhka u weiqre l< hq;= h'
^Ouu moh - mKä ; j..&
,sÅ; wNHdi
1' ijka fokakdf.a wjOdkh Èkd .ekSu i|yd m%jD;a;s lshùfï § ie,ls,su;a
úh hq;= lreKq ,shkak'
2' mdvfuys wka;¾.; Yaf,dalfhka yd .d:dfjka ,nd fok WmfoaY ,shkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' mdvfï we;=<;a úúO f,aLk" Bg ysñ ffY,sfhka y~ k.d WÉpdrKh jk
fia mka;sfha § bÈßm;a lrkak'
2' mdi,a mdol we.hSï ls%hdj,sfha § yd isxy, NdId ;r.j, § lshùfï l=i,;d
oelaùu i|yd mdvfï we;=<;a f,aLk uekúka mßYS,kh lrkak'
3' .=re Wmfoia we;sj uÕ=,a ,l=K" .Kfoú yE,a," joka lúfmd; jeks fmd;la
imhd f.k mka;sfha lKavdhï w;r lshùfï ;r.hla mj;ajkak'
40
úrdu ,laIK
l:kfha §;a f,aLkfha §;a úrduh fyj;a kej;Su fhfoa' l:kfha § fhfok
úrduh fyj;a kej;Su f,aLkfha § ksrEmKh flfrkafka úrdu ,laIK u.sks'
úrdu ,laIK Ndú;h woyia meyeÈ,sj yd ksrjq,aj bÈßm;a lsÍug Wmldß fjhs'
óg by; fYa%‚j, § Tn my; i|yka úrdu ,laIK ms<sn| oekqj;a ù we;'
úrdu ,laIKh ksoiqk
;s; ^'& wyi l¿ úh'
jeiaila weo ye,s‚'
fldudj ^"& ks,a" r;=" ly uQ,sl j¾K fõ'
fo;s; ^(& ix.S;{hd( ix.S;h lshkafka úYaj NdIdjla'
1(50000 is;shula weiqfrka ms<s;=re imhkak'
úiauhdÈ ,l=K ^æ& wfydaæ foõo;a fkdÿá fudlamqr'
flá br ^-& wlaIr úkHdifha § K-k"
,-< fNaoh b.ekafõ'
whÿïm;a Ndr .kakd wjidk Èkh 2017-10-05 h'
we, br ^$& fï fm;s$lr,a Wfoa$iji fndkak'
;ks Wvq fldudj ^Z& fmrZUr ysre kefÕhs'
;ks Wvq fldud ^‘’& wlaIr" ‘j¾K’ hkqfjka o ye¢kafõ'
hq., Wvq fldud ^“ ”& “fuys tj” rc ksfhda. lf<a h'
jryk ^ & y%iaj ^flá& iajr wgls'
41
,sÅ; wNHdi
óg fmr fYa%‚j, § Tn W.;a úrdu ,laIK wdY%fhka my; i|yka wNHdij,
ksr; jkak'
1' my; i|yka jdlH úrdu ,laIK fhdod kej; ,shkak'
¸' ta ù iqrùr uy;d iNdj wu;d yrj;a foaYkhla meje;ajQfha h
¸¸' i f;d i g f.dia meñ‚ ldka;dj wïfuda nvqj, .Kka hehs
ñ;=ßhg lSjd h
¸¸¸' orej Tng hym;la u fõjd
¸¹' isxy, .eñ Ôú;h úoyd oelafjk kjl;djls fla ch;s,lhkaf.a
pß; ;=kla
¹' tia uyskao ysñhkaf.a foaYdNsudkS lú fuka u <ud .S o rij;a mµ
ks¾udK f,i w.h l< yels he hs foaYkfha § mejis‚
¹¸' fm j 10'30 11'00 olajd úfõl ld,h hs
¹¸¸' l=rlalkaj,ska úúO wdydr j¾. idokq ,efí
ksoiqka ye,m ;,m msÜgq frdà
¹¸¸¸' pdßldj hk iEu YsIHhl= u wjYH wdydr md¾i,a fol Wfoa oj,a
f.k wd hq;= hehs .=re;=ud oekaùï m;s%ldfõ i|yka lr ;sì‚
¸º' wfka túm; isÿjqKs
º' f;f¾id ujq;=ñh uqvqlal=j, idka;=jßh 1910 1997 f,i ye¢kajqfKa
weh wirKhka Wfoid isÿ l< fufyh ksid h
42
wlaIr úkHdi Í;s
jeis iuh meñ‚ l, YS; l< îu
ñ, § .ekSu wvq fjhs'
kx.S legh ì| uqo,a t<shg .ksñka tys ;snQ ldis .‚ñka isáhd h'
jeis iuh meñ‚ l, YS; l< îu ñ, § .ekSu wvq fjhs'
fï jdlH foflys ;o l¿ wl=frka uqøs; jpk foi n,kak' k" K" ," < wl=re
fh§u ksid tu jpk hq.,hkays w¾: fjkia ù we;'
.ksñka - hula wr .ksñka
.‚ñka - .Kka lrñka
l, - ld,h
l< - lrk ,o
fufia jpkj, ksis mßÈ wl=re fhfok ms<sfj< ye¢kafjkafka ‘wlaIr úkHdih’ kñks' NdIdj ksrjq,aj Ndú;hg;a w¾:djfndaOhg;a wlaIr úkHdi Í;s y÷kd .ekSu
fnfyúka m%fhdackj;a fjhs' thska f,aLlhdf.a NdId l=i,;dj o Tma kexfjhs'
isxy, NdIdj ilia ù we;af;a md,s" ixialD; hk ud;D NdId weiqfrks' tu NdIdj,ska
isxy, NdIdjg meñ‚ jpk fndfyda h' óg wu;rj fou< yd bx.S%is wdÈ NdIdj,ska
meñ‚ jpk o wo olajd u Ndú;fha mj;S' isxy, NdIdfõ K" k" ," <" Y" I" i wdÈ
wl=re fh§fï § by; lreK .ek ie,ls,su;a úh hq;= fjhs'
6" 7" 8 fYa%‚j, § Tn wlaIr úkHdihg wod< Í;s .Kkdjla Wf.k we;' tajd o
h<s u;lhg kxjd .ksñka w¨;a Í;s lsysmhla y÷kd .ksuq'
43
K" k wlaIr fh§u
md,s yd ixialD; NdIdj, fhfok uQ¾Oc ‘K’ yd oka;c ‘k’ wl=re isxy,fhys
o ta wdldrfhka u fhfoa'
wdfõ‚l f,aLk
.=KO¾u mqk¾Nj
jd‚cHh ck.ykh
ksrEmKh lksIaG
m%ùK wkQk
wreKdf,dalh Lksc
fldaKh u¾okh
ks¾jdKh ixj¾Okh
mßKduh ;Hd. m%odkh
ks¾udK >kdkaOldrh
mßudKh uk#l,ams;
mß.Klh j¾;udk
ch.%yKh iïNdjkSh
iudkrEmS jpkj, w¾:hg wkqj uQ¾Oc ‘K’ fyda oka;c ‘k’ fhfoa'
kqjK ^{dkh& kqjk ^wei&
oK ^oK ysi& ok ^ckhd&
jKh ^;=jd,h& jkh ^le,h&
lK ^weila fkdfmfkk& lk ^wkqNj lrk$Y%jfKakaøsh&
.eK ^.Kka fldg& .ek ^ms<sn|&
l=¨Kq ^lreKdj& l=¨kq ^lKq&
44
md,s" ixialD; NdIdj,ska ì£ tk jpkj, o Bg wkqrEmj uQ¾Oc ‘K’ fyda
oka;c ‘k’ fhfoa'
m%dK - mK wêIaGdk - wÈgk
;DK - ;K m%Yak - mek
OrŒ - forK ÿ¾ck - ÿok
l,Hd‚ - le,‚ kso¾Yk - ksoiqka
wdNrK - wnrK Ydik - iiqka
olaIsK - ol=K lksIaG - lksgq
WIaK - WKqiqï ,Y=k - Ækq
;SlaIaK - ;shqKq ia:dk - ;eka
,jK - ¨Kq wdik - wiqka
ix,laIK - i,l=Kq m%ikak - myka
;reK - ;=reKq fNdack - fndcqka
we;eï jpk" isxy,hg wkqj ilia jk úg uQ¾Oc ‘K’ wl=r oka;c ‘k’ njg
m;a fjhs'
l¾K - lka
iaj¾K - rka
j¾Kkd - jekqï
Y%jK - ijka
fldaK - fldk
ks¾jdK - ksjka
45
," < wlaIr fh§u
ud;D NdIdj, yd bx.S%isfha oka;c ‘,’ Yíoh iys; mo isxy,hg ì| .ekSfï §
oka;c ‘,’ jYfhka u isà'
l,dj isxy,
úoHd,h l,,
l,dmh fld,ksh
nd,sldj fld,rdj
ux., /,sh
iudk rEmS jpkj, w¾:hg wkqj uQ¾Oc ‘<’ fyda oka;c ‘,’ fhfoa'
we< - Èh mdr we, - me;a;
me< - me<Eá me, - l=vd f.h
ms<s - frÈ ms,s - ms,a,ï
uq¿ - ish¨ uq¨ - fldka
w¿ - <sfma w¿ w¨ - wdf,dalh
;=< - we;=f<ys ;=, - iudk
l=< - l+gh l=, - f.da;%h
o< - oeä o, - m;%
md,s" ixialD; jpkj, we;s ‘g" G" v" V’ hk wl=re isxy, jpkj, § uQ¾Oc
‘<’ njg m;afõ'
máud - ms<su l=lal=g - l=l=¿
mámdá - ms<sfj< mGú - fmdf<dj
fÄg - fl< lS%vd - fl<s
kdgl - k¿ oDV - oeä
46
ud;D NdIdj, ‘m%;s" má’ Wmi¾. isxy,hg ì£fï § ‘ms<s’ njg m;a fjhs'
ms<s;=re m%;sW;a;r$m%;Hq;a;r& ms<sirK ^máirK&
ms<sn| ^m%;snoaO& ms<si|r ^máika:dr&
ms<sfj;a ^m%;sm;a;s& ms<sfj< ^mámdá&
Y" I" i wlaIr fh§u
ud;D NdId jpkj, we;s ‘Y" I" i’ wl=re ta whqßka u isxy,fha o fhfoa'
úYajh fodaI
m%Yajdi fldÜGdih
Y+r;dj m%ix.h
wdYajdi úiauh
úI wdNdih
‘l" m" M" g" G’ wl=rlg fmr uQ¾Oc ‘I’ wl=r fhfoa'
ÿIalr kHIaál
úIalïNh úYsIag
ksIamdokh oDIaáh
ksIaM, mdmsIaG
YsIagdpdrh fYa%IaG
‘p’ wl=rg fmr ;d¨c ‘Y’ fhfoa'
ksYap, wdYap¾h
;srYaÖk úksYaph
ksYaÑ;
47
‘;" :’ wl=rlg fmr oka;c ‘i’ fhfoa'
úia;rh ia;+mh
m%ia;dj msre¿ m%ia;dr
m%Yia;s Ydia;%
iuia; ia:Q,
ia:djr úydria:dkh
.Dyia: uOHia:
foajia:dk ud¾.ia:
,sÅ; wNHdi
1' Tn W.;a wlaIr úkHdi Í;s wdOdr lr .ksñka ysia;eka mqrjkak'
¸' ,nk mqka fmdfyda Èkfhys mQ¾ pkaø.%y hla isÿ fõ hehs ú jdi
flf¾'
¸¸' l .=K ie,lSu fY%a G ud j .= x.hls'
¸¸¸' oeä W Kdêl foa .= h ord .; fkd yelsj úúO rgj, ckhd
ÿ lr;djkag uqyqK fo;s'
¸¹' m% k ish,a,g u id¾:lj ms ;=re iemhSug isiqkag yels úh'
¹' wfma mqrd rcjre j¾ c,fhka jeõ mqrjd" we fõ,s Èf.a l=Uqrej,g
f.k f.dia ù f.dú;ekska rg YS%l l y'
48
2' my; oelafjk oekaùï mqjrej, we;s jerÈ jpk ksjerÈ lr ,shkak'
3' my; § we;s jpk w;=ßka wlaIr úkHdi fodaI iys; jpk ksjerÈ lr
,shkak'
¸' wdYS¾jdoh ¸¸' ;dlaIKh
¸¸¸' m%udkh ¸¹' ùfrdaOdr
¹' iq<Õ ¹¸' iqúfYaI
¹¸¸' W;alDYag ¹¸¸¸' úYajdi
¸º' úYajfldaIh º' Y%jkd.drh
º¸' fmdaiKh º¸¸' o¾YKh
º¸¸¸' merks º¸¹' mqIaMh
º¹' Khlre º¹¸' wkqYdikh
º¹¸¸' wNHjldih º¹¸¸¸' fodf,diajeksod
º¸º' fjr<dikak ºº' fT!IO
4' ‘wfma ixialD;sl Wreuh’ kï m%ldYkfhka Wmqgd.;a fldgiaj, we;s
uydm%dK wlaIr iys; jpk Wmqgd olajkak'
¸' mqia;ld,h ;=, ksiaYíoj yeisfrkak'
¸¸' l=kq li< oeóu iïmQ¾kfhka ;ykï'
¸¸¸' úydria;dk N+ñfha fl, .eiSfuka j,lskak'
¸¹' mdßfNda.sl ñ, o¾Ikh
¹' uyd fmd;a m%o¾YKh nKavdrkdhl
iïuka;%k Yd,dfõ § meje;afõ'
49
uf.a rg ug wf.hs Wmka ìu ms<sn|j ;u yoj; ;=< kef.k idvïnr ye`.Su
yd wdorh" ‘foaYdNsudkh’" ‘foaYdkqrd.h’" ‘foaYjd;ai,Hh’ hkqfjka ye¢kafõ' rg" cd;sh úkdYhg m;a fjoa§ tys Ôj;a
jkakka WodiSkj isák úg idys;Hlrefjda ta ta cd;Skaf.a
is;a ;=< rg" cd;sh .ek ye`.Sï mK .kajd" Tjqka fmd,Ujd"
bÈßhg hjkakg iu;a ks¾udK ìys lr;s¦ tlS cd;Ska w;r
ta ks¾udK m;=rejd yß;s' tajdfhys .eí ù we;s ixl,amkd
Tjqka ;=< cd;s jd;ai,Hh yd foaYdNsudkh we;s lrjhs' hg;a
úð;jd§kaf.ka rg cd;sh ksoyia lr .ekSfï wjYH;dj u;=
jQ wjêhl isxy, idys;H ks¾udKlrejka w;ska o foaYdNsudkS
idys;H ks¾udK ìys ú‚' ld,Sk wjYH;dj bgq lsÍu i|yd
ks¾udKlrefjda fm< .eiqKdy' cd;sldNsudkS ye`.Sï okjk
ks¾udK y÷kd f.k ri ú£ug u. fmkaùu fï mdvfuka
wfmalaId flfrhs'
6
50
wkqrdOmqr hq.fha mgka uykqjr hq.h olajd úúO jQ wdl%uKj,g uqyqK § ujqìu
fírd .kakg rK ìfuys reysre fy<d Èú § lem jqKq rKY+rhka" id.r n`ÿ
jeõ ks¾udKh lrñka rg iy,ska iajhxfmdaIs; lrkakg Wr ÿka rcjreka" keK
kqjK jvjkakg mkays| fufyhjQ uy mçjreka" ,laujf.a YS% úN+;ssh f,dj
m;< lrkakg ;u oialï mE uyd l,dlrejka fuka u iajNdj O¾ufhka wm ,o
Wreuhka foaYdkqrd.fha yd foaYdNsudkfha W,am;a n÷ h' ujqìu .ek wm iss;ays
kefÕk idvïnrhg fya;= jQfjda tlS ckfhda h; tlS jia;+yq h'
foaYdNsudkS idyss;H ks¾udK jeä jYfhka u rpkd jQfha fld<U wjêfha uq,a
jljdkqfõ § h' hg;a úð; md,kfha fkdfhl=;a uÈmqxÑlïj,g uqyqKfoñka isá
,lajeisfhda ksoyi ,nd .ekSfï wjYH;dfjka fmf<kakg jQy' weia' uyskao ysñ"
wdkkao rdclreKd" l=udr;=x. uqkssodi" wÍfika wyqnqÿ jeks lùka ;u ks¾udK
u.ska cd;sh mqnqÿ lrjkakg is;=fõ fï ksid h' ksoyfika miqj o" foaYdNsudkS
idys;H kss¾udK /ila ìys úh' j¾;udk lùka w;ska o rg cd;sh .ek wdorhla"
f.!rjhla cks; jk wdldrfha ks¾udK ìys fjñka mj;S'
cd;shl wkkH;dj NdIdj hs' NdIdjg wdorh lrkakd cd;shg;a ud;D N+ñhg;a
wdorh lrhs' fï nj l=udr;=x. uqksodifhda fufia mji;s'
uf. rg uf. oeh ksid
hqo jeo i;=rka kid
uÈú .sh;aa ug tid
hi fjo ishjia jid
ld l=ula lSj;a
ish ni flf,id wmg
ksoyila fkd u ,efí
mgka .kake ish niska
l=udr;=x. uqksodi
rg cd;sh /l .kakg kï uq,ska u NdIdj /l .; hq;= nj lúhdf.a woyi hs'
51
nkaod úch oo wlksg mo ysïfï
iskaod y< tf;la ßmq isß,la wïfï
wkaod Tnf. is;shu yo ñ‚ neïfï
jekaod fukak uqÿk;a k.ñka oeïfï
lreKd uysu fldhs ;ru o lsfjd;a Tfí
uejqKd uyd .x.dj,a f,iska bfí
bkqKd nisk Èhrla ;ejrefKd;a fudfí
urKdikak yqiaug uq;a wdis ,efí
tia' uyskao ysñ
i;=rkaf.a täh mroñka úch oo kexjQ ùrhka .ek lshefjk fï lúj," is;a f;o
.ekaùfï ydialula we;ehs yef`.a' yoj; kue;s ñ‚ neïfuys we£ we;s is;shula
f,i j¾Kkd lrñka ud;D N+ñhg kuialdr lrk nj o lúhd mjihs' ‘yo ñ‚
neïu’ jeks ldjHuh fhÿï u.ska fï ks¾udKh rij;a ù we;' ,laujf.a lreKdj
kue;s Èh oyr uyd .x.djka ù .,d nisk nj i|yka lrk lúhd ta Èh ì|lska
urKdikak jQjl=g jqj o Ôú;h ,efnk nj lshhs' lúhd wm rfgys c, iïm;
j¾Kkd lrkafka tfia h'
jfÜ uy uqyqohs
iS;, iq<x úysohs
olsk wh mqnqohs
Èúh f,dalh óg mrohs
ñysßhs yefudag u
isß ,xld lshk ku
fï uf.a ujq ìu
j¢ñ ie,ls,s lrñ ks;r u
u,a msfmk fmdl=Kq o
l÷ .x le,E l=Uqre o
j;= msá ñ‚ uq;= o
;sfí uf. rg ldg fofjks o
tia' uyskao ysñ
52
b;d ir, NdIdjla fhdod f.k rpkd lr we;s fï foaYdNsudkS moH ldjHfhka <ud
isf;ys o cd;Hkqrd.h we;s flfrhs' ‘uf. rg ldg fofjks o@’ hk fhÿfuka u
rg .ek wdvïnrhla we;s fjhs'
u,a u,a jdrï yß ue Wodrï .hjd .hjd .=jfka ,xld ku fjkqfhka mqridrï lshjd lshjd fuÈfka
fy< u,a rÕ § msmS kgkjd ;sid jefõ bjqf¾ r;U, ro,sh rc,sh fjkjd iS.sß .sß ue÷f¾ iufkd< lkafoa Wvjeähd u, iS;,fhka msmsf¾ ñyska;,d ., u,ska msÍ,d
fiafoa is,a ñysf¾
u,a u,a jdrï'''
nUrd nUÍ kqrd kqrd.h bfí ì£ hkjd ó ó me‚ me‚ jo jo frdo frdo bfí ne£ hkjd uq¿ f,da i;akf. úvd lvd yer l=iqñka keyefjkjd lúfhka .Sfhka úß;ska ;kqfhka
w¨;a je mK tkjd
u,a u,a jdrï'''
ysre /ia kdñka fk¨ï msmS,d fmdl=Kq yskd fjkjd uehs .i kkaisß mqkaisß reisßka ukud,sh fjkjd n÷ jo ls‚ysß boao iuka u,a ;rf.g msìfokjd u,a u,a u,a u,a fof.dv ;,d u,a .Õla .,d hkjd
u,a u,a jdrï'''
rpkh - le,siagia chisxy
.dhkh - iqks,a idka;
53
u,a msmS iqj`o foñka kghs" iS.sß .sß ue÷r r;U," ro,sh u,aj,sska yev fjhs' túg
ta u,a rc,shka fia h' iufkd<" ñyska;,d l÷ u,aj,ska w,xldr ù fid÷re oiqka
uefjhs' ta l÷uqÿkaj, mQckSh;ajh j¾Kkd flfrhs' ‘fiafoa is,a ñysf¾’ hkqfjka
jHx.Hd¾:j;a jkafka ta mQckSh;ajh hs'
‘lúfhka’ ‘.Sfhka’ ‘úß;ska’ ‘;kqfhka’ jeks wkqm%dij;a fhÿï fï .Sfhyss iÔj
yd m%dKj;aNdjh u;= lrhss'
fk¨ï msmqKq fmdl=Kq" ukd,shka fia Èia jk uehs .ia" ;rf.g msfmk úúO u,a
j¾." mßirh iqj|j;a lrñka uq¿ f,dj u ikyk nj j¾Kkd lrhs' rplhd fï
ks¾udKfhka lrkafka YS% ,xldfõ iqkaor;ajh;a mQckSh;ajh;a f.k yer mdñka
iyDo is;ai;ka ;=< cd;Hkqrd.h we;s lsÍug W;aidy lsÍu hs'
úfoaYhkays ieß irñka f,dalh isidrd .sh o uf.a foaYh ;rï W;=ï foaYhla yuq
fkdjqKq j. lshñka foaYh j¾Kkd lrk fï .S;h ri ú¢uq'
mshdir lr wdñ - foaYfhka foaYhg
uf.a rg ug wf.hs - ;õ;sidjg jeäh
iquqÿ iqÿ j,dfjka - ñfo; o<od ue÷r
weig tl ri÷khs - oiqk rkafld; Wÿ,
wefihs w¨hï ÿf¾
f;ajdfj fyaúish
msfrhs is; nqÿ ne;ska
myka fjhs is;a i;ka'''
,shÈ jg fl;a hdh
Èfihs wreK¨ rÕk
.,d hhs Èh l÷re
ks,a ks,aj .sß isri'''
o< Wÿ, we;a .uk - isysj ths jk wrK
wefihs lú ;=kairK - iquk iufkd< k.sk
rpkh - iqks,a ir;a fmf¾rd
.dhkh - ví,sõ ã' wurfoaj
fun÷ ks¾udK weiqre lsÍfuka ,efnk úkaokh rislhd ;=< foaYh ms<sn|
wNsudkj;a yeÕSï ckkh lsÍug fya;= jkq we;'
54
wjfndaOh
1' foaYdkqrd.h hkak y÷kajkak'
2' Wmka foaYh ms<sn| wdvïnrhla we;s lsÍug fya;= jk lreKq fudkjd o@
3' mdvfuys we;=<;a idys;H ks¾udKj,ska foaYdNsudkS yeÕSï u;= jk wjia:d
Wmqgd olajkak'
4' foaYdNsudkS idys;H ks¾udKlrejka ;sfokl= kï lrkak'
5' mdvfuys we;=<;a ks¾udK u.ska bÈßm;a flfrk m%d¾:kd fláfhka
meyeÈ,s lrkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' foaYdNsudkS .S; ks¾udK tl;=jla ilia lrkak' tA .S; .hñka wiñka ri
ú¢kak'
55
rpkdjla ,shuq
ud;Dldkql+, rpkd hkqfjka woyia jkafka ud;Dldjlg wkqj lreKq ,sùu
hkak hs' bÈßm;a lr we;s u. fmkaùu m%fhdackhg f.k lsishï rpkdjla lsÍu
fuys § wfmalaId flf¾' Tng imhkq ,nk ud;Dldj jHQyhlg wkqj fm<.eiajQ
jdlH lSmhla kï" thska meyeÈ,s flfrkafka tu rpkdfjys we;=<;a l< hq;=
lreKq fudkjd o hkak hs' tA úia;rhg wkqj .e<fma hehs isf;k iqÿiq ud;Dldjla
fhÈh yels h' ud;Dldjla muKla ,nd fokafka kï Tn ks¾udKd;aulj tu
rpkdj fm<.iajd .; hq;= hs' lreKq ixYaf,aIKh lr bÈßm;a lsÍfï yelshdj
uefkk f,aLkhls rpkdj' Tn okakd lreKq w;=ßka ud;Dldjg wod< jQ o b;d
jeo.;a jQ o lreKq fm<.eiaùu Tfí olaI;dj hs'
jdlH lSmhlska" rpkdfjys we;=<;a l< hq;= lreKq oelaùu rplhdg myiqjls' túg
rpkh ixúOdkh fjhs¦ wkjYH je,ajgdrï yd tl u foa kej; kej; ,sùfuka
je<flhs'
rpkdjla we.hSfï § lreKq lSmhla .ek i,ld nef,hs'
1' idrj;aNdjh
2' ixúOdkh" ks¾udKd;aulNdjh yd iaùh;ajh
3' Ys,amSh olaI;d yd fþo ks¾udKh
4' NdId Í;sh yd ffY,sh
fï lreKq ms<sn|j ie,ls,su;a fjñka rpkh ,súh hq;= hs' idrj;aNdjh hkqfjka
woyia lrkafka f;audjg wod<j" idrj;aj lreKq bÈßm;a lsÍu hs' tfia u
rpkdjl § lreKq ixúOdkh" ks¾udKd;aulNdjh yd iaùh;ajh o jeo.;a h' Wiia
m%ldYk Yla;sfhka hq;=" jHla; f,aLk jHjydrh ks¾udKd;aulNdjfha § m%uqL fõ'
iaùh;ajh hkafkka ;udf.a u ffY,shla" rgdjla wkq.ukh lsÍu woyia flf¾'
56
Ys,amSh olaI;d ms<sn| úfYaI ie,ls,a,la oelaúh hq;= fjhs' meyeÈ,s w;awl=re" úrdu
,laIK Ndú;h" mo fn§u yd fþo fnod oelaùu jeo.;a h' Wla; - wdLHd; mo
iïnkaO Í;s wkq.ukh lsÍu" ksjerÈ rpkhl we;=<;a m%Odk wx.hla fjhs' fhdod
.kakd NdId rgdj .ek o ie,ls,su;a úh hq;= h'
fï lreKq .ek wjfndaOfhka ,shk rpkdj .=Kd;aul rpkhls' Tn l=vd
ld,fha isg bf.k .kakd rEÎ" m%ia;dj msre¿" hq., mo jeks idïm%odhsl fhÿï
ks¾udKd;aul rpkhla i|yd uyÕ= msájy,ls' ksjerÈ yd ks¾udKd;aul rpkdjla
,shkakg wms yqre fjuq'
§ we;s úia;rhlg wkqj jHQy.; rpkdjla ,shkakg W.ksuq'
ud;Dldj
rEmjdysksh wmg fndfyda f;dr;=re oek .; yels udOHhls' tfy;a jeo.;a f;dr;=re
oek .ekSug jvd" úúO kd,sldj, tl È.g fm<.efik fg,s kdgH keröug
fndfyda fokd rEmjdysksh Ndú; lrk wdldrhla wmg oelsh yels h' fï ;;a;ajh
mdi,a orejdg wys;lr f,i n,mdhs' rEmjdysksh ksis f,i mßyrKh lsÍu wm
ldf.a;a hym;g fya;= fjhs'
fï ud;Dldjg wkqj wm uq,ska u i|yka l< hq;= jkafka rEmjdysksh f;dr;=re
,nd fok udOHhla f,i wmg jeo.;a jk wdldrh hs' m<uq jk jdlHfhka lshd
we;af;a o th hs' úldYkh jQ jevigykla u.ska wmg keröug fkdyels jQ wmQre
ia:dkhla" wmg w;aú¢h fkdyels jQ wmQre isÿùula ms<sn|j wm oek.;a f;dr;=rla
fláfhka úia;r lrñka fyda tfia;a ke;s kï rEmjdysksh hk fuj,u wmg oel
.; yels jQ uq,a u Èkh .ek b;d u fláfhka úia;rhla lrñka fyda rpkh wdrïN
l< yels hs' flfia jqj o ks¾udKYS,S wdrïNh b;d jeo.;a fjhs' rEmjdysksh u.ska
idys;Hh" l,dj" úoHdj" ;dlaIKh" ixj¾Okh" úfkdaoh" wreu mqÿu ksmehqï" úúO
cd;Ska yd úúO ixialD;Ska .ek f;dr;=re ,efnk nj meyeÈ,s l< hq;= hs' wk;=rej
i|yka l< hq;= jkafka jeo.;a f;dr;=re úldYkh jk kd,sldj l%shd úrys; fldg
fjk;a kd,sldjl fg,s kdgH keröug mjqf,a ish¨ idudðlhka fm,ö we;s
nj hs' fï ksid mdi,a orejdf.a ld,h ksIaM, f,i úhelS hk nj;a" fg,s kdgH
woaoelSï w;ayod ne,Sug hEfuka isÿ jk wk¾:h;a" isÿ úh yels wk;=re;a fjk;a
57
weíneys ùï yd thska jk whym;;a .ek B<Õ fþofha § idlÉPd l< hq;= hs'
wjidk fþofha § fï ;;a;ajh uÕyrjd .ekSug l< hq;= ms<shï fhdackd lsÍu
w;HjYH hs' ud;Dldfõ i|yka tA tA jdlHfhka lshfjk lreKq tA tA fþofha §
úia;r l< hq;= hs' fhdackd bÈßm;a lsÍfuka yd fhdackd l%shd;aul lsÍu u.ska Wod
lr .; yels hym; .ek lshñka rpkdj wjika l< yels hs'
ud;Dldjla muKla ,nd § we;s wjia:djl § rpkh ie,iqula wkqj ms<sfh, lr
f.k ,súh hq;= hs' tys §
1' ud;Dldj ye¢kaùu
2' ud;Dldjg wod<j mj;sk ;;a;ajh
3' bÈßm;a l< yels wod< fhdackd
4' wjidkh
hkqfjka ud;Dldj fldgia lr .; yels h' wms WodyrKhla f.k n,uq'
ud;Dldj
fï ud;Dldj wkqj rpkh ,sùfï § le,sli< u.ska ksmojd .;a ldnksl fmdfydr
fhdod ireidr f.j;a;la ks¾udKh lr .;a wdldrh fyda fjk;a hym;la .ek
b;d fláfhka úia;r lrñka rpkh wdrïN l< yels hs' ke; fyd;a le,sli<
wdydrhg f.k ñh .sh if;l= fyda isÿ jQ whym;a ;;a;ajhla .ek fyda b;d u
fláfhka meyeÈ,s lsÍu fhda.H hs' le,sli< ksis f,i neyer lsÍug fm!oa.,slj
;u ;uka .; hq;= mshjr yd rch u.ska f.k we;s mshjr meyeÈ,s lsÍu o ukd
h' le,sli< fya;= fldg f.k ñksid o i;d isjqmdjd o" m;a ù we;s fYdapkSh
;;a;ajh;a fï ;;a;ajh u.yrjd .ekSu i|yd mdi,a orejdf.a isg jeäysáhd olajd
lem úh hq;= wdldrh;a meyeÈ,s l< hq;= h' li< u.ska frda. fnda jk wdldrh"
mßirh wiqkaor jk wdldrh yd thska rgg isÿ jk wjdish .ek o ,súh yels h'
fï wk¾:ldÍ ;;a;ajfhka ñ§ le,sli< ieug hym; f.fkk iïm;la njg
mßj¾;kh lr .; yels wdldrh meyeÈ,s lrñka rpkh wjika l< yels h'
;ukaf.a ks¾udKYS,S Ñka;kh;a ;ud i;= jdlafldaIh;a fmd; m; lshjd
,nd .kakd oekqu;a ksrka;rj f,aLk ld¾hfhka ,nk wNHdih;a
id¾:l rpkhla ,sùfuys ,d w;sYh jeo.;a h'
le,sli< ksis f,i neyer lsÍu ieug fi;ls
58
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka ud;Dldj,g wkqj rpkd ,shkak'
¸' Èfkka Èk wikakg ,efnk wmrdO ms<sn| f;dr;=re wmg lshdmdkafka
iudcfha mj;sk fkdÈhqKq nj hs' wd¾Ól m%Yak fuka u udkj
iïnkaO;dj, mj;sk wvq¨yq~qlï o fï wmrdOj,g fya;= ù we;' fï
wmrdO u¾okh lsÍu i|yd uq¿ uy;a ck;dj u fm<.eish hq;= h' tA
i|yd wm l< hq;= jkafka l=ula oehs meyeÈ,s lrñka rpkhla ,shkak'
¸¸' idys;Hh jQ l,s Ôú;hg woa±lSï iïNdrhla ,nd fok udOHhls' ñksiqka
is;k" m;k yd l%shd lrk wdldrh ms<sn|j b;d ishqï f,i idlÉPd
flfrkafka idys;Hh u.sks' wmf.a Ôú; yev .iajd .ekSug idys;H
ks¾udKj,ska ,efnk msájy, fldf;la oehs idlÉPd lrñka rpkhla
,shkak'
¸¸¸' ;=re,;dj, iqjh" isis,i ú| .ksñka" l=re¨ .S yçka wukaodkkaohg
m;a fjñka jkdka;rh mqrd weúo .sfhñ' yÈisfha mh ,siaid ud weo
jegqfKa ug ;ks j f.dvg tAug fkdyels ;rfï .eUqre j<lg h' isÿ
jQ wlr;eínfhka ñfokakg l%uhla is;ñka ;e;s .;a is;ska isá ug
fld< fi,fjk y~la weis‚' ud jqjukdfjka lka § f.k isáfha
lsishï msysgla ,nd .; yels fõ hehs wfmalaIdfjks''' fï rpkfhys
b;sß fldgi ks¾udKh lrkak'
2' wfma wdydr m%Yakhg úi÷ï fidhuq'
3' úoHdj ÈhqKq j;a u ñksid msßfyhs o@
59
oEfia ks,a meyeh lúh hkq ñksidf.a Ôú;djfndaOh mq¿,a lrk idys;Hdx.hls'
lú ri ú£u yd ks¾udKh lsÍu i|yd iycfhka ,o yelshdj"
fmd;a m;a mßYS,kfhka ,o wjfndaOh" ksrka;r wNHdih
wjYH nj mqrdK ldjH úpdrfha § fmkajd § we;' úúO ldjH
ks¾udK ri ú£fuka wmf.a Ôú;djfndaOh mq¿,a jk w;r"
ldjH ks¾udKh i|yd u. fmkaùula o tu.ska ,nd .;
yels h'
fï mdvfï we;=<;a jkafka ohdfiak .=Kisxy lúhdf.a
ks¾udKhls' th 1974 rdcH idys;H iïudkfhka msÿï ,o
‘rka ;eáhl l÷¿’ ldjH ix.%yfhka Wmqgd f.k we;' lúhl="
flál;dlrejl=" mqj;am;a l,dfõÈhl= f,i m%lg ohdfiak
.=Kisxy mßj¾;lfhla o fjhs'
7
60
Tn fjkqfjka bfok nf;a
isskd y~g lka §f.k
msU fud<jk úg <sm .sks
foõ fndcqkl ri uefjkak
oEfia ks,a meyeh oeù
fifuka ;=rka úh fkdoeksu'
kej;;a tk nj fkdlshd
ysre wjßka keõ ke`.s miq
;ksj y~k f,dj;a iu.
/hg uqyqK ,d b|f.k
Tn tk ;=re u. n,ñka
Èú .Kkla f.jkd úg
oEfia ks,a meyeh fifuka
w÷rg Èh úh fkdoeksu'
n;a folgla Wmhkakg
wgq fldgq mqrjd ojfiu
u`o iekis,a,la ,nñka
ksÈ meÿf¾ je;sfrk Tn
k`.k iqiqï fl¢ß,s y`v
yo ñßld y< l÷<g
oEfia ks,a meye fia§
.,d ksud úh fkdoeksu'
ks,a b÷jr ksf,a wreu
wE; ÈhU ksf,a jreK
fhdjqka úfha ks,a oEig
Wjï ke;ehs lS ysñhks
w;S;hla .ek is;ñka
uf.a oEi foi fkdn,d
wkd.;h foi fhduq jQ
ÿjf. oEi foi n,kak'
61
wjfndaOh
lú fm< weiqfrka ms<s;=re ,shkak'
1' oEfia ks,a meyeh ke;s ùug lúhd olajd we;s fya;= ;=kla fláfhka
,shkak'
2' oEfia ks,a meyeh lúhd Wmud lr we;af;a fudkjdg o@
3' fndfyda fjfyi ù b;d wvq uqo,la Wmhk nj oelaùug lúhd fhdod f.k
we;s lú mo fol Wmqgd olajkak'
4' lú fmf<ys jHx.Hd¾: biau;= lr olajkak'
5' lú fm< ms<sn| flá ridiajdohl fhfokak'
úfYaIK mo
úfYaIK mo" kdu úfYaIK mo yd l%shd úfYaIK mo f,i fldgia follg fnfoa'
kdu mohl lsishï úfYaI .=Khla oelaùu i|yd fhdok mo" kdu úfYaIK mo fõ'
l%shd mohl lsishï úfYaI .=Khla oelaùu i|yd fhdok mo" l%shd úfYaIK mo fõ'
by; lúfha “oEfia ks,a meyeh oeù fifuka ;=rka úh'''” hk fhÿu úuid n,kak'
tys meyeh hk kdu mofha úfYaI .=Khla oelaùu i|yd ‘ks,a’ hk moh fh§ we;'
ta wkqj ‘ks,a’ hkq fuys § kdu úfYaIK mohls' tfuka u tys ‘;=rka úh’ hk
ls%hd mofha úfYaI .=Khla oelaùu i|yd ‘fifuka’ hk moh fh§ we;' ta wkqj
‘fifuka’ hkak fuys § ls%hd úfYaIKhla f,i y÷kd .; yels h'
62
,sÅ; wNHdi
1' my; fhÿïj, we;=<;a kdu úfYaIK mo Wmqgd olajkak'
¸' iskd y~ -
¸¸' foõ fndcqka -
¸¸¸' ksÈ meÿr -
¸¹' wE; ÈhU -
¹' fhdjqka úh -
2' by; 1 m%Yakfha ±lajQ kdu moj,g fjk;a úfYaIK moh ne.ska fhdod
kej; ,shkak'
WodyrK( ks,a meyeh
r;= meyeh
3' my; jdlHj, we;=<;a ls%hd úfYaIK mo Wmqgd olajkak'
¸' orejd ìfhka w~hs'
¸¸' iq<Õ fõ.fhka yuhs'
¸¸¸' Tyq mfriaifuka ßh mojhs'
¸¹' <uhd i;=áka fi,a,ï lrhs'
¹' weh fyd¢ka bf.k .kshs'
4' by; ls%hdldrlfuka Wmqgd .;a ls%hd úfYaIK mo Ndú; lrñka jdlHh
ne.ska ks¾udKh lrkak'
5' my; oelafjk kdu yd l%shd moj,g úfYaIK mo fhdod w¾:j;a jdlH
f.dv k.kak'
¸' Odjlhd - ÿjhs
¸¸' isiqjd - iu;a fjhs
¸¸¸' ksfõÈldj - m%ldY lrhs
¸¹' .i - fi,fjhs
¹' keÜgqjd - kghs
63
6' my; fþofha i`oyka kdu úfYaIK mo f;dard ,shkak'
fi,a,ï msáhl idok ,o uvqjla fia le,E frdo wmg fnfyúka
m%fhdack úh' jysk úg wm" wmf.a ysia fijK lr .ekSug ÿjkafka fï
le,E frdo ;=<g h' ueiaila fuka ieÿKq m÷re uqÿka ksid" le,E frdo
we;=<; ìu jy,a ;,hlska fijK jqKq uvqjla jekak' >kj jevqKq w;=
b;s iys; m÷re uqÿka lsysmhlska fijK jqKq we;eï ;ekla" uy jeiail
§ jqj o wm wdrlaId lrhs' fikiqrdod;a" bßod;a wm Wfoa isg ijia jk
f;la fi,a,ï lrkafka fï le,E frdo bÈßfhys jk je,s ;,dfjys h'
^ufvd,a ¥j - ud¾áka úl%uisxy&
lúhl ri ú`o kj lõ mn`Èuq
lúh i|yd mdol úh hq;= woaoelSï ms<sn|j lùka úúO woyia olajd we;' my;
lúh tjekakls'
keK keúka i;a ihqre ;rKh lrk lúhks" uf.a ±h i;=
mK fmdjd woyig mohg f,djla fmr<k ;rfu n,.;=
rK úl=ï olajñka hqo fmruqKg cd;sh heúh yels u;=
ck is;=ï" ck me;=ï" ck fõokd Tiafia lú ,súh hq;=
Wmkaa lrefug fodf<dia udih f.jk id .skaorg fmï ne`o
fodfrka jyf,ka ysref. iroï iskd f.g tk me,l mska u`o
wysxil ore mjq,lg ysñ l=fjr md,k Wreufhka ,o
olskakg ÿla kef;d;a lú wei" w;g fkd.ksõ ,shk mkays`o
lsú oiqk - mS' u,,af.dv
64
tla;rd uy¨ RIsjrfhla .x bjqrla Èf.a .uka lrñka isáfha h' w;af;ka w;a;g
mksñka i;=áka .S .hñka isá l=re¨ hqj<la Tyqf.a wei .eá‚' RIsjrhd fï
o¾Ykfhka i;=gg m;a úh' ta foi u u|la n,d isáfha h' fï w;r;=r jeoaol=
úiska úÈk ,o yShlska l=re,a,d ueÍ jeá‚' lsß,a,sh fYdalfhka ú,dm fokakg
jQjd h' fï isÿùfuka RIsjrhdf.a yoj; lïmd úh' t;=udf.a uqúka tie‚ka
fYdal .S;hla msg úh' fï isÿùu uyd n%yauhdf.a fk; .eá‚' t;=ud isáfha rdu
iS;d l;dj .S;fhka ,súh yels whl= ms<sn| úuis,af,ks' RIsjrhdf.a uqúka msg
jQ fYdal .S;h wi;a u t;=udg is;=fKaa ;ud fidhñka isá lúhd yuq jQ nj hs'
uyd n%yauhd RIsjrhdg rdu l=uref.a Ôú; l;dj lshd" th .Sfhka ,shk f,i
b,a,d isáfha h' th l,amdka;rhla f,dj nenf<kq we;s nj o lSfõ h' ta ldjHh
kï rdudhKh hs' RIsjrhd jd,aólS h' fï rdudhKh ks¾udKh ùu ms<sn| ckhd
w;r uqL mrïmrd.;j mejf;k l;dkaorhls' uq,ska lS lúh jd,aólSf.a uqúka msg
jQfha ;u is; ii, l< isÿùu fya;=fjks' th Tyq ,o woaoelSuls' jd,aólS úiska
rdudhKh rpkd lrk ,oafoa uyd n%yauhd mejiQ rdu l=uref.a Ôú; l;dj mokï
lr f.k h' lú ks¾udKh i|yd tn÷ úúO woaoelSï mdol lr .; yels h' ;ud
ienúka u w;aú¢ isÿùula" fmd;a m;aa" mqj;am;a wdÈh lshùfuka ,;a woa±lSula fyda
fjk;a whl= lshkq weiQ isÿùula mokï lr f.k ldjH lD;s ks¾udKh l< yels
h'
lúhd ;ud ,nk woaoelSï w;=frka ;u yo ii, l< woaoelSï mdol lr f.k
ldjH ks¾udKh lrhs' tfy;a wm ixfõ§ lrk ish¨ woaoelSï weiqfrka ldjH
ks¾udK ìys jkafka ke;' woaoelSula m%;sks¾udKh lsÍfuka" rij;a yd fmr kqÿgq
úrE wdldrhlska th kej; f.dvke.Sfuka lú ìys fjhs' 6" 7" 8 fYa%‚j, § lú
mne£u ms<sn|j idlÉPd lr we;' ta lreKq o isysm;a lr .ekSu jeo.;a h'
lúh hkq NdIdj Ndú;fhka lrk ks¾udKhls' NdIdj fyd¢ka yeisrùug yels ùu
ldjH ks¾udKhl § jeo.;a fõ' l:lhdg fyda wjia:djg .e<fmk nila fh§u"
Wmud rEml iys; jHx.Hd¾:j;a NdId Ndú;h wdÈ úúO Wml%u u.ska lúh rij;a
yd w¾:j;a lr .; yels h'
uy.u fialr lúhd úiska wjqlk nqÿrej ksñ;s lr f.k rpkd lrk ,o my;
ks¾udKh úuid n,kak'
65
wefia u;= jk l÷¿ ì÷ f.k
Tfí isßmd fodjkakï
yfoa ue,fjk le,E u,a f.k
Tfí isßmd mqokakï
fkd woyd nqÿ flkl= foúhl=
udkfhka j,au;aj isá uu
.,la hehs Tn is;d isáfhñ
f;;la fyda lsis ohdjla ke;s
.,ska l< Tn yÈka jEfyk
uyd lreKd .=Kh fkd fmksK
flf,ia u, msß kqjr w;yer
njqka jvkg jfka jeä Tn
fidhd wdfhñ fmdf<da ;,fha
wfkla msysgla fkdue;s jQ úg
by< ks,ajka wyi úksúo
kef.k Tnf.a fhdao nqÿ n|
uf.a fk; is; fudaykh lr
uf.a l=ÿ nj mila lr we;
Tfí md uq, ne.Em;a f,i
jeà whÈñ wfyda idñks
Ôúf;a hï m,la we;a kï
lsuehs ta ug lshd ÿk uek
ld,dka;rhla ;siafia .k jkfha ieÕj ;snQ wjqlk nqÿ rej ±lSfuka úiauhg m;a
jQ wd¾' t,a' fn%daysh¾ ;udg we;s jQ yeÕSu fufia úia;r lrhs'
“fï W;a;=x. uyd rEmh ug m<uq fldg wei .eiqfKa ñkskafodare ;s%fldaKñ;sl
ia:dkhla msysgqùu i|yd l÷ uqÿkla fidhñka isá fõf,ys h' wm uy jkh ueÈka
mdr lmd f.k hk l,ays wmg fï Ys,d ia:dkh;a udkj rEmfha fï W;a;=x.
Ys,duh ksrEmKh;a laIKfhys Èia úh' uyd >k jkdka;rfhys muKla ks¾udKh
úh yels ta mqÿu oeä ksyeçhdj uOHfhys uu ud ÿgq fohska jYSlD;j uf.ka myj
.sh l;d lr .ekSfï Yla;sfhka hq;=j ;laîßj ysg f.k isáfhñ' tu;= fkdj" ta
wìhi ud kslï u kslï ms.añfhlehs yeÕS .sfhka udf.a uka ì£ .sfha h' tfy;a
uf.a mshú isysh ud lrd hka;ñka fmr<d meñfK;a u wkql%ufhka ug m%;sudfõ
my; i|yka ,laIK úYo jkag úh( uqyqfKa ksy~ ksixi, ,laIK yd bßhjq" bka
m%ldY jkakd jQ m;< uyd lreKdj" m%;sud Ys,amshd thg f.k ÿka Ñ;a; oukh yd
iql=udr fi!kao¾hh''' ” - iqnia ñKs wdr" uydpd¾h iqpß; .ï,;a
66
tl u woaoelSula wdYs%; by; rpkd foi ne,Sfï § fn%daysh¾f.a f,aLkh Tyqf.a
woaoelSï Rcq f,i j¾Kkd lrkakla nj fmfka' uy.u fialrf.a ks¾udKh
wjqlk nqÿrej ms<sn| Rcq j¾Kkhlg jvd Nla;s mQ¾jl yeÕSï imsreKq ldjH
ks¾udKhla nj fmfka' th Rcq woaoelSfuka Tíng f.dia wmf.a yeÕSï ii,
lrkakls' tys NdIdj rEmld¾:j;a h' “yfoa ue,fjk le,E u,a" .,ska l< Tn
yÈka jEfyk uyd lreKd .=Kh" flf,ia u, msß kqjr" by< ks,ajka wyi úksúo
kef.k Tnf.a fhdao nqÿ n|'''” wdÈh Bg ksoiqka h' fn%daysh¾f.a jd¾;dj yd uy.u
fialrf.a lúh tl u yeÕSu ksfhdackh l< o" lúh biau;= ù fmfkkafka
jd¾;dfõ oelsh fkdyels iqkaor;ajhla" úÑ;% njla tys úoHudk jk neúks' fun÷
ks¾udK ri ú£u o woaoelSïj,ska fmdaaIKh ùu Wfoid fmd;m; mßYS,kh o Tng
ldjH ks¾udKh i|yd jeo.;a jkq we;'
m%dfhda.sl wNHdi
1' tl u f;audjla mokï lr f.k mka;sfha ish¨ fok u lú mka;sh ne.ska
ks¾udKh lrkak'
2' tajd tl;= lr fmd;la ilikak' tys ish¨ ks¾udK lshjñka ri ú¢kak'
ta ta whf.a m%;sNdjka w.hkak' wvq mdvq idlÉPd lrkak'
3' úúO f;aud" iudc me;slv Tiafia úúO lú ks¾udKh lrkak'
67
wudj;=r" nq;airK" mQcdj,sh" ioaO¾ur;akdj,sh" mkaish
mkia cd;l fmd;" Od;= jxih" ioaO¾ud,xldrh" o<od
isß; wdÈ Ñrka;k idys;H .%ka:hkaf.ka isxy, idys;Hh
fmdfydi;a h' fï .%ka: rpkd jQfha foijkska wid ri ú¢h
yels f,isks' oUfo‚ wjêfhys jev úiQ O¾ufiak ysñhka ,shQ
ioaO¾ur;akdj,sfhys we;=<;a fï uyOk isgqmq;ayqf.a jia;=j
we;=¿ l:dj,ska ms<sìUq jkafka .eñ jyr o .eñ Ôú;h o
weiqfrka ilia lr .;a Y%e;sf.dapr ffY,shls'
mer‚ idys;H .%ka: Bg ysñ ffY,sfhka u lsheùfuka o
lshkq weiSfuka o uy;a úkaokhla ;dlaI‚l Ys,am l%u ÈhqKq
jQ j¾;udkfha § o ,eìh yels h'
uyOk isgqmq;ayqf.a jia;=j 8
68
;j o l<ukd iqpß; úIh ;nd ,d fkdl<ukd foh lrkakjqkg jk úm;a;s
yÕjkag uyOk isgqmq;ayqf.a jia;=j olajuq'
flfia o h;a-
ta isgqmq;a f;fï nrKei wiQ fl<la jia;= we;s isgq l=,fhl Wmk' Wkaf.a
foujqmsfhda ‘wmf.a iïm; uy;" wmf.a mq;Kqjka leu;s muKlg we;' fiiai
yehs oeZhs úoao;a l=,fhl Wmkakd fia .S kegqï muKla b.ekajQy' tu kqjr wiQ
fl<la jia;= we;s l=,fhl ÿj‚ flkl=;a Wmkay' Wkaf.a foujqmsfhda;a wr
uqkaf.a foujqmshka is;+ f,ig u is;d Wkq;a .S kegqï muKla b.ekajQy' jeä úh
meñ‚hjqka Tjqfkdjqkag u ks, l<y'
l,a hEul § fomlaIfha u foujqmsfhda u<y' tla,laI ieg fl<la muK jia;=j
tl f.g u úh' isgq mq;%hdfKda o oji ;=ka úgla rdc fiajhg fh;s' blaì;af;ka
t kqjr rd fid~yq ‘bÈka fï isgq mq;%hdfKda;a rd fid~yq kï wmg uyd iem h'
Wkq;a rd fid~ lrïyZ hs is;+y' tfia is;d,d rd;a yerf.k neÈ ov ui yd ¨Kq;a
tl=re;af;a ne|f.k uq, m,d uq¨;a yerf.k Wka rcf.ka tk f;la u. n, n,d
ys|,d isgq mq;%hdKka tkakjqka oel rd î mshd ¨Kq lg ,d f.k uq, m,d uq,a ve vE
‘iajdóks" isgq mq;%hdKka jykai" fndfyda l,la Ôj;a jqk uekj' wms kqU jykafiag
mskg lkag fndkag iu¾: jQïyZhs lsjq h' isgq mq;%hdfKda o Wkaf.a nia wid
miafia tk nq,;a ljkakjqka w;ska ‘;=¨ka fndkafka l=ula oe’ hs úpdrd ‘tla mdk
j¾.fhleZhs lS l,ays ‘hym;a fohla oeZhs úpdf<da h' ‘iajdóks" fuf,dj fuhg
jvd mshhq;af;la ke;eZhs lSh' ‘tfia ù kï ud;a ta fndkag jqjuekjeZhs u|la u|la
f.kajd f.k fnd;s' OQ¾;fhda o isgq mq;%hdKkq;a rd fndkag mgka .;a kshdj oek
f.k Wka u msßjrd .;ay' l,a h;a h;a msßjr uy;a úh'
isgq mq;%hdfKda;a ishhla hjd,d;a" foishla hjd,d;a rd f.kajd f.k fndkafkda
l,a h;a h;a yqka ;ek isá ;ek rka f.dvj,a ;ínjdf.k rd fndk l, m<¢kd
f,ig ‘fu f;la rka §,d u,a f.fkj' fuf;la rka §,d iqj| idkaÿ f.fkj'
uQ ¥ fl<shg iqre jQ h' uQ kgkag iqre jQ h' uQ .S lshkag iqre jQ h' uQ uoao,
.ikag iqre jQ h' uqkag oyila foj' uqkag fooyila fojZhs fuf,iska úhoï lrk
isgqmq;a fkdfnda l,lska u ;uka ika;l wiQ fl<la jia;=j wi;am:fha § ksujd
blaì;af;ka isgq ÿj‚hka ika;l wiQ fl<la jia;=j;a Wka lsj fkd lsj f.kajd
f.k ths;a tf,iska u § ksujd Ôj;a jk Wmfoia ke;s fyhska fl;a j;a wrï wdÈh
o" n;a lk ߧ j<ka wdÈh o" hg;a msßfihska ye|-l<d,a-fldÜg-udjq,d wdÈh oeZhs
;uka fomlaIh ika;l ish,a,la u úfldg lEjq h' ta yeu úfldg ld ksujd,d
ud¨ wjia:dfjys § ys¢kd f.h;a úlaly' f.h úlsŒj yer.;a;jqka f.hs;a yskao
69
fkd § fkß fyhska wefò‚hka le|jd f.k wkqkaf.a ì;lalklg m,d f.diska
r|d ys¢kdyq ln,a flá yer f.k isÕd weúo fndfyda fokd ld wka;fha Æ n;a
lkag mgka .;ay' ;uka fldg mQ mß;Hd. f,ig u kslDIag Ôúld ú h'
tla ojila jykaoE j<|k ;ekg f.diska j<|d wka;fhys nd, jykaoE md;%j,ska
f.kjq;a ,k n;a fkdue<sj ,jd .kakjqka oel mqrd § Æ kshdjg ,nk ieáh b;d
,>q fyhska my< lrk iskdjla fuka nqÿyq iskd my< l< fial' wk| uyf;reka
jykafia iskd my< lsÍug ldrK úpd< fial' nqÿyq;a iskd my< lsÍug ldrK
jodrk fiala wk|fhks" uyOk isgdKkaf.a mq;Kqjka ÿgqjd o@ ;=Æ fuu kqjr §
;uka ika;l wiQ fl<la yd isgq ÿj‚hka ika;l wiQ fl<la yd fuf,da mrf,da
folska u lsis;a u m%fhdackhla ke;s wldßh ksid úhoï fldg kid mshd oeka isÕd
ld weúÈ;s' bÈka uQ ;=uQ m<uq jhi § jia;=j fkd kid lDIs j‚la wdÈ lghq;af;l
fh¥ kï fuu kqjr kdhl isgq ;k;=re ,efn;s' bÈka m<uq jhi § f,dù iem;a
yer uyK jQ kï ry;aj f,djq;=rd iem;a mqrd ,oafoda h' isgq ÿj‚fhda;a kdhl isgq
¥ ;rug;a wkd.dñ M,hg;a meñfK;s'
bÈka fï isgq mq;a uOHu jhi § iïm; m%fhdack jk f,i fh¥ kï fuu kqjr
fojk isgq ;k;=re ,efn;s' uOHu jhi § uyK jQ kï wkd.dñ fj;s' isgq ÿj‚fhda
o fojk isgq ;k;=rg yd fioe.eñ M,hg meñfK;s' bÈka fl<jr jhi § jia;=j
m%fhdackj;a f,i fh¥ kï ;=ka jk isgq ;k;=r ,efn;s' .sys f.ka ksla u uyK
jQ kï fioe.eñ fj;s' isgq ÿj‚fhda;a ;=kajk isgq ¥ ;rug;a fidajdka M,hg;a
meñfK;s' ;=ka wjia:dj u jrojd mS fyhska .sys iïm;skq;a msßyqKdyq h' Y%duKH
M,fhkq;a msßyqKdyq hZhs jodrd nK jodrk fiala ‘kQmka fNda. Wmojd .kag;a
Wmka fNda. /l .kag;a iu¾: wjia:dfjys ;udf.a u fkdoekau ksid jia;+ka
fkd ,Èka ksIam%fhdack jk jia;=j yer f.diska Ydikslj YS, ixrlaIKh;a fkd
fldg meka is£fuka l=v uiaika ke;s ú,aj, mshdm;a j.=< fldiajd ,sys‚hka fuka
is;sú,s .ks;s' ú, meka ke;a;d fia u ys¢kd ;ekq;a ke;' l=v uiaika ke;a;d fuka
iïm;=;a ke;s fjhs' mshd m;a j.=< fldiajd ,sys‚hkaf.a wyi .ukla ke;a;d
fuka lDIs j‚la wdÈ iïNj jk jia;=;a ke;s fjhs'
;j o hï flfkla .sysj iïm;ska m%fhdack ú¢kg ksisj isg iïm;a ,nkag ksrjµ
jQ W;aidy fkd flfr;a kï ,o iem;a yer iiqka jeo uyK oï fldg uyK oñka
,eín hq;a; fkd ,efn;a kï ‘fmr iqj fia lEïy' mQïy' iïm;a jqkqïy’ hkdÈh
is; is;d ys¢;a kï úo mQ yS o~q wjq<kakka ke;sj Èrkakd fia ;=ka jhi u l< ukd
foh fkd fldg blaujd mQ kï ur‚ka uefl;s' Wka ,o w;a neõ ksIaM, hZhs jod<
fial' foaYkd fl<jr fndfyda fok fidajdka - fio.eñ - wk.eñ - ry;a jQy'
70
t fyhska kqjKe;a;jqka úiska m<uq jhi jrojd mS j;a uOHu jhi § fyda uOHu
jhi;a je/oafoa kï fl<jr jhi § fyda msysgk ;udg lg hq;= h' .sysj msysgla lg
fkd yels ù kï Ydikslj;a ,o ukd .=K úfYaI ,nkag W;aidy lghq;='
iajNdfjdala;s yd w;sYfhdala;s
iajNdfjdala;s
hula we;s ieáfhka oelaùu iajNdfjdala;sh hs'
myka jQ l,ays uøs foaú u¿j yeu|e oeyeá meka ;nd mkai,a yeu|e u,a
mqod orejka fofokd le|jd uqyqK ;nd isUe mshd ‘orefjks" ud ? ÿgq
iajmakh kmq/' ;, ìcqjla id hymf;la ke;' f;dm mshdKka we,fhka
neyerj fkd hj' fl<kd ;ek ìhm;a jjZhs orejkag Tjd §'''”
nq;airK ^fjiaika;r cd;lh&
jk ú,a jeoe fnd,a fij,e’Õe ;jrd
.k j,a le, wer f.k w;s kqÿrd
È.= W,a isÕ= fhduq le/ lr wUrd
ms<su,a jk ójqka ol= kqÿrd
.srd ikafoaYh
ish ore fofokdg lrorhla fj;ehs ìh m;a jk ujlf.a iajNdjh;a jk.; ó
.jhkaf.a pKav iajNdjh;a mj;akd wdldrfhka u by; WoaOD; u.ska oelafjhs'
71
w;sYfhdala;s
we;s ;;= blaujd oelaùu w;sYfhdala;sh hs'
“tflfKys uqyqÿ Èh l| ojd f.k jvjd uqLfhka msg;a je .sh wùÑfhys
.sks l|la fia r¿ u;e;a f;u fid~ yl=¿jd uy fmdf<dj hof~lska
.eiQ >Kagdjla fia wkqrdj fojñka .s.=re yçka uq¿ kqjr wiksmd;hla
fia ;;=Kqjñka'''”
nq;airK ^kd,d.sß oukh&
fuksß÷ úl=fuka is;=fjd;a jerier
uyfur ;==Ufils ls|f,ls iuqÿr
ishfodr je,s u¿fjls oUÈj ;r
fiiqrc kr mKqjka lsu ne| fjr
merl=ïnd isß;
we;ay,ska uqod y< kd,d.sß we;= úhrefjka Èj tk wdldrh;a merl=ïnd rcqf.a
úl%uj;a iajNdjh;a by; WoaOD; u.ska mj;akd ;;a;ajh blaujd j¾Kkd fldg
we;'
wre;a meyeÈ,s lsÍu
fiiai yehs oehs - wksla foa l=ulg oehs
ks, l<y - kshu l<y
fl<la - fldaáhla
rd fid~yq - rd îfuys f,d,a jQfjda$fínoafoda
tl=re;af;a - Tfvdlal=fõ
uq, m,d - rdnq
ve vE - w,a,d .ksñka
msh hq;af;la - îug iqÿiq fohla
OQ¾;fhda - ^u;a meka& f,da,Syq
72
iqj| idkaÿ - iqj| i÷ka
wi;am:fha - whym;a$jerÈ ud¾.fhys
ye| l<d,a - we| we;sß,s
fldÜg udjq,d - fldÜg fuÜg
úfldg - úl=Kd
ln,a flá - ^ysÕuka hEfï § f.k hk& j<ka len,s
ì;lalklg - ms<slkakg$w.=jg
kslDIag Ôúld - my;a Ôúldjka
,>q - l=vd
wldßh ksid - wlghq;a; fya;=fjka
fNda. - iïm;a
lDIs j‚la - f.dú;eka yd fj<|dï
fnd,a - frdvq
isÕ= - wx
hof~lska - hlv oKavlska
wiksmd;hla - fyK .eiSula
ls|f,ls - l=vd Èh j<ls
wjfndaOh
1' isgq mq;%hdg yd isgq Èh‚hkag .S kegqï muKla b.ekaùug foudmshka
is;=fõ l=ula ksid o@
2' isgq mq;%hd iqrdjg weíneys lsÍug iqrd fid~qka fh¥ Wml%uh l=ula o@
3' isgq mq;%hd ika;l ish¨ Okh úhoï jQ whqre olajkak'
4' m<uq" fojk yd fl<jr jhfia § nqoaêu;aj ls%hd lf<a kï Tjqka ,nk .sys
yd meúÈ iqjh ms<sfj<ska olajkak'
5' my; i|yka jpk i|yd iudkd¾:j;a mo mdvfuka Wmqgd olajkak'
¸' úYd, - ¸¸' yqre jQy -
¸¸¸' jerÈ ud¾.fha- ¸¹' wjika fldg -
¹' whs;s- ¹¸' myka -
¹¸¸' l=vd - ¹¸¸¸' fkdlghq;a; -
¸º' ilDod.dñ - º' wkd.dñ -
73
wldrdÈ ms<sfj< yd YíofldaI Ndú;h
´kE u NdIdjl moku wlaIr ud,dj hs' tys uq, isg w. olajd wkqms<sfj<la we;'
isxy, wlaIr ud,dfõ uq,a wl=r w& fõ' wjidk wlaIrh *& fõ' tA wkqj w& hkafka
isg ^*& hkak olajd wlaIr ia:dk .; ù we;s wkqms<sfj< ye¢kafjkafka wldrdÈ
ms<sfj< kñks' wldrdÈ ms<sfj< m%dfhda.slj Ndú; jk wjia:d fndfyda h'
² YíofldaIj, yd úYajfldaIj, jpk fm< .eiaùu
² mqia;ld,hj, .%ka: kdudj,s ieliSu
² ¥rl:k kdudj,s ilia lsÍu
² Pkao ,ehsia;= kdudj,s ilia lsÍu
² m%Yak m;%j, wkqfldgia oelaùu
² úúO f,aLkj, ixLHd ksfhdackh jk fia wl=re fh§u
jpk iuQyhl wldrdÈ ms<sfj< f;aÍfï § fyda jpk fm< .eiaùfï § l< hq;af;a
tu jpk iuQyh isxy, fydaäfha wkqms<sfj<g f.dkq fldg oelaùu hs'
my; oelafjk kï lsysmh foi n,kak'
liqka" WfmalaId" wókd" .hdka" iór" bf¾Id" wEka" rfïIa" puqÈ" uÿir
fï kï we;af;a wms<sfj<g h' wldrdÈ ms<sfj< wkqj ilia l< úg ksjerÈ
wkqms<sfj< fufia h'
1' wókd 6' .hdka
2' wEka 7' puqÈ
3' bf¾Id 8' uÿir
4' WfmalaId 9' rfïIa
5' liqka 10' iór
jpkj, uq,Zl=r iudk kï tajdfhys fh§ we;s ms,s wkqms<sfj< o" fh§ we;s ms,s o
iudk kï B<Õ wl=r o jYfhka ie,lsh hq;= h'
74
kQ;k isxy, mdßNdIsl YíofldaIh - yßYapkaø úch;=x.
75
,sÅ; wNHdi
1' mdvfï oelafjk YíofldaI msgqfõ tk my; oelafjk jpk wkqms<sfj<g
ilia lrkak'
l,n" l,;%hd" l¾Kh" l¾udka;h" l,kh" l¾;DNd.h" l,mqj"
l¾Ksldj
2' my; oelafjk .%ka: kdu wldrdÈ ms<sfj<g ilikak'
nq;airK" mQcdj,sh" wudj;=r" ioaO¾ur;akdj,sh
m%dfhda.sl wNHdi
1' wudj;=r" nq;airK" ioaO¾ur;akdj,sh wdÈ úúO ffY,sfhka rÑ;
fmd;aj,ska fldgia lsysmhla f;dard f.k lshùfï ;r.hla mj;ajkak'
2' w;sYfhdala;shg yd iajNdfjdala;shg ksoiqka l< yels idys;H ks¾udK
WoaOD; fol ne.ska f;dard f.k ì;a;s mqj;amf;a m< lrkak'
3' Tnf.a mka;sfha isiq$isiqúhkaf.a kï ,ehsia;=j wldrdÈ wkqms<sfj<g ,shQ
miq uq,g yd w.g fhfok kï fudkjd oehs n,kak'
m%dfhda.sl f,aLk Ôú;fha úúO wjYH;d i|yd m%fhdackj;a
fõ' tajd w;rg wdrdOkd m;%" iqn me;=ï" m‚úv" ,sms" oekaùï"
jd¾;d" w;am;%sld" kHdh m;% wdÈh we;=<;a fõ'
kj ;dlaI‚l l%ufõohkays ÈhqKqj;a iu. wm Ndú; lrk
m%dfhda.sl f,aLk úIhfhys o hï hï fjkialï olakd ,efí'
tla tla f,aLkhg wod< jk iïu; wdlD;s wkq.ukh lsÍu;a
wlaIr úkHdih ksjerÈ ùu;a úrdu ,laIK ksjerÈj Ndú;
lsÍu;a ksjerÈ f,aLk jHjydrh wkq.ukh lsÍu;a m%dfhda.sl
f,aLkj, woyi ksrjq,aj m%ldY ùug fya;= fõ' jHdmdßl
,sms" wdrdOkd m;% yd wdlD;s m;% iïmQ¾K lsÍu flfrys Tfí
wjOdkh fï mdvfï § fhduq flfrhs'
m%dfhda.sl f,aLk
9
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 76
77
jHdmdßl ,sms
mdi,a Ôú;fha § ,sms fyj;a ,shqï ,sùug ,nk yqrej mdi,ska neyer iudcfha § o
fnfyúka wjYH jk m%dfhda.sl ls%hdldrluls' hï f;dr;=rla oek .ekSu fyda hï
f;dr;=rla oekaùu ,sms ,sùfï wruqK h' ,sms l%udkql+,j yd meyeÈ,sj bÈßm;a l<
hq;= w;r" ,efnk ,smsj,g blaukska ms<s;=re ,sùu o Wiia .=Kdx.hla fjhs'
úúO jHdmdßl wjYH;d fjkqfjka yqjudre jk ,sms jHdmdßl ,sms h' jHdmdßl
,smshl wdlD;sh rdcldß ,sms wdlD;shg fnfyúka iudk h' j¾;udkh jk úg
uyck;djg NdKav yd fiajd imhk wdh;k /ila we;' tu wdh;k iu. ,sms
.kqfokq lsÍfï § ;u wruqKq ld¾hlaIuj bgq lr .ekSu i|yd my; oelafjk
lreKq ms<sn| ie,ls,su;a ùu wjYH fõ'
jHdmdßl ,sms ,sùfï § ie,ls,su;a úh hq;= lreKq'
1' ,shqfï wka;¾.;h ksrEmKh jk fia ud;Dldj fhdokak'
2' lsj hq;= foa l%udkql+,j fm< .iajkak'
3' lreKq oelaùfï § tla lreKla i|yd tla fþohla ne.ska fhdod .kak'
4' wdrïNl fþohg miqj lreKq lsysmhla ;sfí kï 1" 2 wdÈ jYfhka
wxlkh fldg olajkak
5' flá yd ir, jdlH fhdod .kak'
6' ixlaIsma;j woyia olajkak'
7' ,smsfha fomi ;Sre bv ;efnk fia lvodish Ndú; lrkak'
78
8' ,smsh ,sùfï § wdpdrYS,SNdjh ms<sn| ie,ls,su;a jkak'
9' ,smsfha úrdu ,laIK Ndú;h" wlaIr úkHdih" mo fn§u wdÈ
Ys,amSh l%u ms<sn| wjOdkh fhduq lrkak'
10' Wla; wkqla; fNaoh wdÈ úhrK Í;s ms<smÈkak'
jHdmdßl ,smshl wdlD;sh" rdcldß ,sms wdlD;shg fnfyúka ióm h' tu wdlD;sl
,laIK fufia fm< .eiaúh yels h(
1' hjkakdf.a ,smskh
2' Èkh
3' ,nkakdf.a ,smskh
4' wduka;%Kh
5' ud;Dldj
6' wka;¾.;h
7' ia;=;sh
8' hjkakdf.a w;aik
ku
jHdmdßl ,sms ,sùfï kùk;u wdlD;shg wkqj by; olajd we;s tla tla
wdlD;sldx.hg wod< lreKq ,smsfha jï mi ;Srefõ ms<sfj<ska tlla hg tlla
jYfhka olajkq ,fí'
my; oelafjk jHdmdßl ,smsh weiqfrka tu wdlD;sl ,laIK y÷kd .kak'
79
úÿy,am;s"
iqß÷.u uyd úoHd,h"
iqß÷.u'
2020'02'10
l<ukdlre"
iyk nexl=j"
iqß÷.u YdLdj'
uy;auhdfKks"
mdi, ;=< nexl= YdLdjla msysgqjd .ekSu
wm mdif,a orejkaf.a b;sß lsÍfï mqreoao j¾Okh lsÍu
i|yd iyk nexl= YdLdjla úÿy,a N+ñfha msysgqúh hq;= njg
úoHd,hSh jd‚c úoHd ix.ufha o mdi,a ixj¾Ok iñ;sfha o
tlÕ;dj m< úh'
tu ksid nexl= YdLdj mj;ajd f.k hdu i|yd wjYH bv
myiqlï yd th ls%hd;aul flfrk wdldrh wm fj; okajd
tjk fuka ldre‚lj b,a,d isáñ'
ia;=;shs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''
ví' mS' .=Kfialr
úÿy,am;s
80
wdrdOkd m;%
hï hï lreKq wrnhd wkHhka fj; werhqï lsÍu i|yd wdrdOkd m;% Ndú; fõ'
mjqf,a lghq;=" wdh;ksl lghq;=" iudÔh lghq;=" mqoa., yd ixúOdk lghq;= i|yd
iudcfha yqjudre jk wdrdOkd m;% fldf;l=;a we;'
lS%vd W;aij" ;Hd. yd iy;sl m%odfkda;aij" ux., W;aij" wd.ñl W;aij"
f.je§fï W;aij" újD; lsÍfï W;aij" fmd;a fodrg jeãfï W;aij" iure W;aij"
wjux.f,Hda;aij wdÈh tn÷ .Dyuh yd iudÔh W;aij wjia:d h'
wdrdOkd m;%hla ilia lsÍfï §
1' tys wruqK
2' meje;afjk Èkh yd fõ,dj
3' meje;afjk ia:dkh
meyeÈ,sj we;=<;a úh hq;= fjhs' tfuka u werhqu lrkakdf.a ku yd ,sms fhduqj
iu. wdrdOkh lrk Èkh o wdrdOkd m;%hl i|yka lsÍu wjYH fõ' wdrdOkh
i|yd jk wjia:djg wdrdê; wuq;a;l= fyda wuq;a;ka iïnkaO fõ kï Tjqkaf.a
kï o ux.,H W;aijhla kï kele;a isß;a ms<sn| fõ,djka o oelaúh hq;= h'
we;eï iure W;aij" fmd;a fodrg jeãfï W;aij wdÈh i|yd jk wdrdOkd m;%j,
W;aijfha jevigyk wka;¾.; kHdh m;%h o we;=<;aj ;sfnkq oelsh yels h'
Èfkka Èk fõ.fhka ÈhqKq jk uqøK yd mß.Kl Ys,amSh l%u Ndú;fhka is;a
.kakd f,i ieliqKq úúOdldr wdrdOkd m;% iudcfha oelsh yels h' úúO yev;,
Wmfhda.s lr .;a; o wkjYH lreKq neyer fldg wjYH lreKq biau;= jk fia
wdrdOkd m;%hla ksjerÈj" meyeÈ,sj yd ixlaIsma;j ilia úh hq;= h'
81
wdrdOkd YS% ,dxflah ix.S; lafIa;%hg
uyÕ= fufyhla bgq l<"
fy<fha uyd .dkaO¾jhd kñka
wìfiia ,o
mKaä;a ví,sõ' ã' wurfoajhkaf.a
.=K iure Wf,<
ixialD;sl wud;H;=udf.a
m%Odk;ajfhka yd
l,dlrejkaf.a iyNd.s;ajfhka
2021 foieïn¾ ui 06 Èk
m'j' 2'00g
nKavdrkdhl cd;Hka;r iïuka;%K
Yd,dfõ § meje;afõ'
ta wjia:djg iyNd.s jk f,i Tng
f.!rjfhka wdrdOkd lruq'
wurfoaj iyDo l,d ixioh
fld<U
2021'11'20
wurfoaj .=K iurej
úfYaI foaYkh
uydpd¾h iqks,a wdßhr;ak
iure .dhkd
úYdro tâjâ chfldä we;=¿ msßi
ixúOdkh
wurfoaj iyDo l,d ixioh
82
wdlD;s m;%
Ôú;fha úúO wjia:dj, fkdfhla wjYH;d i|yd wdlD;s m;% msrùug isÿ fjhs'
wdlD;s m;% ksjerÈj iïmQ¾K fkdlsÍu tajd m%;slafIam ùug fya;= fjhs' thska
b,a¨ï lrkakdg ;u wruqKq bgq fkdùfuka úúO wmyiq;djkag uqyqK §ug isÿ
fjhs' wdlD;s m;%hla iïmQ¾K lsÍfï § my; oelafjk lreKq flfrys wjOdkh
fhduq l< hq;= h'
wdlD;s m;%h iïmQ¾K lsÍu i|yd § we;s Wmfoia yd wdlD;s m;%fhys i|yka lreKq
fyd¢ka lshjd f;areï .kak'
wdlD;s m;%fha olajd we;s Wmfoia mßÈ ku ,shkak'
² iïmQ¾K ku(- ^Wmamekak iy;slfha i|yka iïmQ¾K ku&
² uq,l=re iu. ku(- ^uq,a wl=re iys;j ku&
² uq,l=rej,ska lshefjk ku(- ^uq,a wl=rej,ska yeÕfjk fldgia&
wod< ;ekays ,smskh i|yka lrkak'
i|yka l< hq;= lreKq ixlaIsma;j olajkak'
i;H yd ksjerÈ f;dr;=re muKla we;=<;a lrkak'
yqremqreÿ w;aik o Èkh o wod< ;ek fhdokak'
ld¾hd,hSh m%fhdackh i|yd we;s ;eka iïmQ¾K lsÍfuka j<lskak'
83
fndfyda wdlD;s m;% ilia ù we;af;a tla tla lreKg wod< f;dr;=re ,shd oelaùug
ysia ;Sre fh§fuks'
kQ;k mß.Kl ;dlaIKh ksid b,a¨ïm;a f;dard .ekSu" f;dr;=re tl,ia lsÍu
yd úYaf,aIKh lsÍu ld¾hlaIu ù ;sfí' ta ksid mß.Kl ld¾hhkag wod< jk
mßÈ b,a¨ïm;%j, wdlD;sfhys o hï hï fjkialï isÿ ù we;' tn÷ wdlD;s m;%hl
fldgila my; oelafõ'
1'iïmQ¾K ku
2' fm!oa.,sl ,smskh(-
3' cd;sl ye÷kqïm;a wxlh(-
4' jhi(- Wmka Èkh(-
1' iïmQ¾K ku (-''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
2' fm!oa.,sl ,smskh(- ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' cd;sl ye÷kqïm;a wxlh(- ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
4' jhi(-'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' Wmka Èkh(- ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
84
fun÷ wdlD;s iïmQ¾K lsÍfï § tl fldgqjl tl wl=rla fyda wxlhla fyda
muKla fhÈh hq;= h'
we;eï úg fok ,o Wmfoia wkqj wdlD;s m;%hla ;udg u ms<sfh, lr .ekSug
isÿ fõ' i|yka l< hq;= lreKq l%udkql+,j bÈßm;a l< yels jk fia wdlD;s m;%h
ilia fldg b,a¨ïlre ish Ôjo;a; weiqfrka th iïmQ¾K l< hq;= h'
úúO mdGud,d" /lshd" úNd. yd ;r. wdÈh i|yd iïmQ¾K l< hq;= úia;rd;aul
wdlD;s m;% fuka u tÈfkod iudc Ôú;fha § wjYH jk wdlD;s m;% o /ils'
my; oelafjkafka nexl= lghq;=j, § .kqfokqlrejka úiska iïmQ¾K l< hq;=
wdlD;shls'
85
ld,hla uq¿,af,a wfma rfÜ meje;s úÿ,s m‚úv fiajdj j¾;udkh jk úg wNdjhg
f.disks' ta fjkqjg fg,sfï,a m‚úv fiajdj meñK ;sfí' my; oelafjkafka ta
yd iïnkaO wdlD;shls'
86
m%dfhda.sl wNHdi
1' tÈfkod Ôú;fha § Ndú; flfrk m%dfhda.sl f,aLk oyhla we;=<;a
,ehsia;=jla ms<sfh, lrkak'
2' jHdmdßl wjYH;djla u; ,smshla ,shkak'
3' mdif,a ;E.s fnod §fï W;aijh i|yd wdrdOkd m;%hla ilia lrkak'
4' wdlD;s m;% iïmQ¾K lsÍfï § wjOdkh fhduq l< hq;= lreKq 5la ,shkak'
5' my; i|yka wdlD;s m;%h msgm;a lr f.k Tfí f;dr;=re we;=<;a lr
iïmQ¾K lrkak'
87
´kE u Ôj NdIdjl jHjydrfha úúO;ajhla oelsh yels h'
f,aLkh yd NdIKh bka m%Odk fõ' ,sùu i|yd f,aLk
jHjydrh;a l:d lsÍu i|yd NdIK jHjydrh;a fhdod
.efkhs'
tla NdIdjla l;d lrk ish,a,kaf.a u jHjydrh tl iudk
ke;' Ôj;a jk mßirfha N+f.da,Sh idOl wkqj o Ôjfkdamdh
ud¾. wkqj o NdId jHjydrfha fjkialï oelsh yels h' tfia
jD;a;sh yd ne÷Kq NdId jHjydr wod< wjia:djg iSud fjhs'
tneúka tajd mßñ; jHjydr f,i ye¢kafõ' ëjr NdIdj"
lu;a NdIdj" m;,a NdIdj wdÈh tn÷ mßñ; jHjydr fõ' fï
mdvfï oelafjkafka ëjr NdIdfõ yuq jk fhÿï lsysmhls'
Trelaudkal=<fï pkaok ysñhkaf.a ‘fjr<’ lD;sh weiqfrka
fï mdvu rpkd ù we;'
kjï ufya kj j<,a,10
88
jdrej wïndj
´ä fy,hs fy,hshd
´ä fy,hs fy,hshd
Trej Èh;a lr .kafka
oe,a ukao;a wr .kafka
´ä fy,hs fy,hshd
´ä fy,hs fy,hshd
Tfy weomx hd¿
f.dv weomx hd¿
´ä fy,hs fy,hshd
´ä fy,hs fy,hshd
uäh ;ohs hd¿
nrgu we;s ud¿
´ä fy,hs fy,hshd
´ä fy,hs fy,hshd
oe, ueo ke; md¿
f.dv weomka hd¿
´ä fy,hs fy,hshd''' lshñka ëjrfhda fjrf<a isg oe,a wÈ;s' Tjqka" oe,a wÈk
úg .dhkd lrk lú ‘wïndjka’ fõ' ëjrhdg oe, ‘cd,h’ fjhs' oe,a wÈkafkda"
cd,sfhda fyj;a wïndfjda fj;s'
ëjrhdg uqyqÿ f.dia cd,h t<Sug Wmldr jkafka Trej hs' ëjrhd uqyqÿ hEug
Wmldr lr .kakd uqyqÿ hd;%dj ‘Trej’ f,i y÷kajhs' Trefõ bÈßmi fldgi
‘we‚h’ hs' miqmi fldgi ‘wjr’ hs' Trefõ miqmi yn,a fol ‘wj,’ fõ' Trefõ
ueo fomfia yn,a ‘lia wj,’ hehs ëjrfhda lsh;s' mdrïmßl ëjr hd;%d w;r
cjdêl hd;%dj rej,a Trej hs' wE; Èhfò uiqka mkak lsÍug rej,a Trej Wmfhda.S
fldg .kq ,nhs'
iq<Õ kue;s wlSlre n,fõ.h fu,a, fldg .ekSfï w.kd ;dlaIKhla uiqka
urkakd i;= jk nj fy<s jkafka rej,a Trej,sks' rej,a Tre iq<x n,fhka .uka
lrhs' Èhfò § iq<x u.ska hEug Wmldr jkafka rej, hs' rej,a tiùu “rej,
Wvq §u” fõ' f;rla fkd fmfkk .eUqre uqyqfoys Trej k;r lrkafka kex.=rï
,Efuks' kex.=rï ,Eug w;S;fha Ndú; fldg we;af;a úYd, .,ls' .," ,Kqj,ska
.eg .id .eUqre Èhg oukq ,nhs' ëjrhd thg “.,a ndkjd” fyda “.,a lvkjd” hhs lshhs'
Èk .Kkla wE; Èhfò .; lrk ëjr jD;a;slhdg n,mEula we;s lrkafka
ld,.=Kh hs' j¾Idj" iq<Õ Tyqf.a Ôú;hg wk;=rla f.k fokakg fya;= fõ'
89
tneúka ëjr .eñhd uqyqÿ hEfï § ‘bh;a;=j’ flfrys ie,ls,su;a fjhs' bh;a;=j
hkq ld,.=Kh hs' uqyqÿ r< ‘udßhdj’ hs' id.rfha pKav iajrEmfhka ‘jdrlka’ ld,h t<fUhs' jdrlka ld,hg udßhdj r¿ fjhs' uqyqÿ hkafkda jdrlka ld,hg
uqyqÿ .uka w;ayß;s' tneúka ëjr idudðlhdg tu ld,h wd¾Ól jYfhka wjdis
ld,hls' ëjrhdf.a iqn ld,h ‘yrdj’ hs' uqyqfoa udßhdj pKav fkdjk ld,h
‘yrdj’ ld,h hs' ‘yrdj’ ld,hg u ‘j<d,’ ld,h hehs ëjrhd jyrhs'
uqyqo kue;s flf;ys wiajekak fk<k ëjrhd jeiai jyskjd fkd lshhs' “.Õ=,dj
lreKd lrkjd” hkqfjka jyrhs' tfuka u j¾Idjg ‘fldavh’ hehs lshkq ,nhs'
j¾Idj iu. wyi f.rùu ‘yhsh’ fõ' f.dvìu lrd we§ hk uqyqÿ r<j, ievnj
‘Brejd ier ùu’ hs'
i;a iuqÿr ms<sn| Ôjk woaoelSï nyq,j we;af;a uqyqÿ hkakdg h' ÈhU irkakd
id.rfha uqyqÿ y;la olshs' fjrf<a isg ie;mqï nd.hla muK úys§ hk uqyqo
‘ly uqyqo’ hs' ‘fld< uqyqo’ f,i ëjrhd olskafka ly uqyqfoa isg ie;mqula muK
ÿrg úys§ hk fkd.eUqre uqyqo hs' fld< uqyqog tmsáka we;s uqyqo ‘ks,a uqyqo’ hs' iq<x
m%Njh jk fyhska fuh ‘k,ud,s’ uqyqo hkqfjka o ye¢kafõ' ‘r;= uqyqo’ ‘r;a fnd,a
Èhd;’ f,i fjr<dikak lg jyf¾ lshefjhs' uqyqÿ c,;,h u;=msg uqyqÿ me<Eá
jefjkafka fï uqyqÿ iSudj ;=< neúka rd;%sfha § r;= mdáka È,sfihs' meyefhka
ld, j¾K jQ n,hka nyq,j .ejfik ÈhU l¿ mdg fyhska ta uqyqo ‘l¿ uqyqo’ fõ' tys ma,jdx. nyq, h' lsß uqyqfoa fyj;a iqÿ uqyqfoa mkak lsÍug hkafka olaI
ëjrhka h' f;dare" fudare wdÈ Oj, meye jákd u;aiHhka jikafka lsß uqyqfoys
fyj;a iqÿ uqyqfoys h' i| t<sh jegqK úg lsß mdáka nn<kafka ‘lsß uqyqo hs’' wE;
msáir .eñhka ‘fyda.dk fmdl=K’ f,i y÷kajkafka r< ì£" yefmk woaor uqyqÿ
m%foaYh hs' wêl ksi,;djlska hq;= .eUqre uqyqo ‘f.d¿ uqyqo’ fõ' ysu ñfokafka
f.d¿ uqyqfoys h'
id.rh l,Ukafka wka lsisjl= fkd j ëjrhd h' uqyqfoa iq<x fõ.h wvq jk ld,h
kjï udih nj ëjrhd okshs' kjï udfia § uqyqÿ r< kjhla uqyqÈka u;= fjhs'
ëjrhd “kjï ufya kj j<,a,” oel i;=gg m;a fjhs'
wjfndaOh
1' ëjr m%cdj ‘oe,a wÈk wjia:dfõ’ Ndú; lrk lú j¾.h l=ula o@
2' oe,a wÈkakka ye¢kaùug fhfok fjk;a kï fudkjd o@
3' ‘i;a iuqÿr’g wh;a uqyqÿ y; kï lrkak'
4' ‘jdrlka ld,h’ ëjrhdg wjdis ld,hla jkafka wehs@
90
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka ëjr ck lúfha we;=<;a ëjr nfiys fhfok jpk f;dard
,shkak'
jdrhd jdrlkauhs nyskafka
yryhd y;=relka uhs lrkafka
udßhd f.äh miafika yUkafka
,sys‚hd lvq,af,ka ;x.¨ hkafka
2' my; i|yka mdGj, wka;¾.; ëjr jHjydrfha fhfok jpk f;dard tu
jpkj, fmdÿ jHjydrh ,shkak'
¸' oK .id .;a uy,a,d Trefõ wjrhg hg isá ud¿jd" rej,a oKafvka
wek <Õg .;af;a Tre m,af,a wl=<d oud ;snqKq fhd;a iu. mg,jd
fkd.ekSug mßiaiï fjñks'
¸¸' ysá yeáfha u bh;a;=j krl w;g yefrk udij, jf<a uqyqog
hdug ìh ùfuys we;a;la ;sfhk nj uy,a,d ms<s.;af;a h'
¸¸¸' Trefõ we‚hg .sh uy,a,d ;sñx.,hd iu. mshdueiaika fofokd
,E,a, Wv ;nd lrg f.k isá fhd; lf¾ fjk;a ;eklg udre
fldg Tre ;,a,g fya;a;= ù jï w;ska fhd; w,a,d .;af;a h'
^uy,a,d iy uqyqo - mßj¾;kh - isß,a iS' fmf¾rd&
m%dfhda.sl wNHdi
¸' mdif,a b;sß lsÍfï isiq .sKqula wdrïN lsÍug nexl= ks,Odß uy;l=
iu. mdi,a isiqjl= isÿ lrk ixjdohla f.dvk.kak'
¸¸' mdif,a mj;ajk ,o oka; idhk lojqf¾ § mdi,a isiqjl= ffjµ ld¾h
uKav, ks,Odßhl= iu. isÿ lrk ixjdohla f.dvk.kak'
91
Wla; wkqla; fNaoh
foudmsfhda orejka iu. mdi,g h;s'
by; jdlHfha ‘foudmsfhda’ hkak l¾;D fjhs' th “h;s” kue;s wdLHd;h yd
nef|k Wla; moh hs' ‘orejka’ hk moh ls%hdjg hg;a jk l¾u moh hs' th
wkqla; moh fõ' fï wkqj"
“jdlHhl wjidk ls%hd mofhka lshefjk moh Wla; moh hs' tfia fkd jkafka
wkqla; moh hs'”
Wla; mo" wkqla; mo njg yerfjk wdldrhg ksoiqka lsysmhla my; oelafõ'
ifÉ;k kdu mo
Wla; mo wkqla; mo
ñksid
ñksiaiq
.=rejrhd
.=rejre
n,a,d
n,af,da
ldka;dj
ldka;dfjda
l=udr;=x.fhda
.=re¿f.daóyq
ñksid
ñksiqka
.=rejrhd
.=rejreka
n,a,d
n,a,ka
ldka;dj
ldka;djka
l=udr;=x.hka
.=re¿f.daóka
92
ifÉ;k wkshud¾: kdu mo
ifÉ;k i¾j kdu moj, mqreI fNaoh wkqj Wla;dkqla; mo
rEmh Wla; mo wkqla; mo
W;a;u mqreI uu
wms
ud
wm
uOHu mqreI f;da
Tn
kqU$kqU,d
;d
Tn
kqU$kqU,d
m%:u mqreI Tyq
Tjqyq
fya$fyf;u
´$wE$weh
Tyq
Tjqka
Tyq
weh
wfÉ;k kdu mo
Wla; mo wkqla; mo
ñksfila
<ufhla
ldka;djla
±ßhla
n,af,la
ñksil=$ñksfil=
<uhl=$<ufhl=
ldka;djl
±ßhl
n,a,l=$n,af,l=
Wla; mo wkqla; mo
.x.dj
.x.d
Í;sh
Í;s
.x.dj
.x.d
Í;sh
Í;s
93
wfÉ;k wkshud¾: kdu mo
ifÉ;k rEm .ekajQ kdu mo
,sÅ; wNHdi
1' my; ±lafjk jdlHj, ysia;eka msrùug fhÈh yels ksjerÈ moh jryka
;=<ska f;darkak'
¸' uu fyd¢ka bf.k '''''''''''''''''''''''''''' ^.ksñ$.;af;da h&'
¸¸' ^isiqyq$isiqka& ''''''''''''' .=re;=udg wdpdr l<y'
¸¸¸' ^ldka;djla$ldka;djl& ''''''''''''''''''''' ßh wk;=rlg Ndckh jQjd h'
¸¹' ^oeßhla$oeßhl& '''''''''''''''''' u,a lvkakS h'
¹' .x.dj fõ.fhka .,d ''''''''''''' ^nishs$nis;s&'
¹¸' .=rejre ''''''''''''''''''''''' ^wmg$wmsg& wjjdo fo;s'
¹¸¸' ta f;fï olaI f,i ''''''''''''''''''''' ^kghs$kg;s&'
¹¸¸¸' Tjqyq rgg fiajh ''''''''''''''' ^l<y$lrhs&'
¸º' <ufhla WoEik mdi,g '''''''''''''''''''''''''' ^ths$t;s&'
º' ñksiaiq '''''''''''''''''' ^.jhka$.jfhda& l=Uqrg olal;s'
Wla; mo wkqla; mo
.x.djla
Í;shla
.x.djla
Í;shla
Wla; mo wkqla; mo
.x.dfjda
Í;Syq
jdlHfhda
.x.djka
Í;Ska
jdlHhka
wm rg ì%;dkH hg;a úð;hlaj mej;s iufha" 1887 cQ,s 25 Èk
Wm; ,o l=udr;=x. uqksodi" isxy, NdIdjg" idys;Hhg uyÕ=
fufyjrla bgq l< úoajf;ls' foi ni /i Wfoid lem ù
lghq;= lsÍu ms<sn| yeÕSu Tyq ;=< frdamKh jQfha ish mshdf.a
n,mEfuks' Tyqf.a mshd reyqfKa m%lg ffjµjrhl= jQ fodka
wìfhia l=udrK;=x. hs' hg;aúð; isß;a úß;a ms<sflõ l<
fï fjoeÿre;=ud ish orejka o Bg fm,Uù h'
l=udr;=x. uqksodi .=rejrhl=" úÿy,am;sjrhl= yd mdGYd,d
mÍlaIljrhl= f,i lghq;= l< w;r miq l, ta jD;a;Sh
Ôú;fhka neyerj NdId idys;H fiajdjg keUqre úh' t;=udf.a
pß;fhka wmg Wlyd .; yels .=Kdx. fndfyda h' bka
lsysmhla fï mdvu mßYS,kfhka y÷kd .; yels jkq we;'
W.kake ishniu;a jkake tys rifhka
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 94
11
95
l=udr;=x. uqksodi uQ,sl wOHdmkh ,enqfõ Èlaje,af,a fn!oaO mdGYd,dfjys h'
mshd ñh hk úg l=udr;=x. orejd mia jk mka;sfha W.ksñka isáfha h' bka miq
jeäuy,a fidfydhqrdf.a u.fmkaùfuka jeä ÿr wOHdmkh i|yd ud;r Ydka;
f;dauia úÿy,g we;=<;a flß‚' thsksÿ bj;a jQ Tyq jejqrelkak, msßfjfka lyfõ
wdkkao ysñhkaf.ka ixialD; NdIdj yodf<a h' fï ld,fha § meúÈ ùfï wfmalaIdjla
l=udr;=x. ;=< mej;s‚' jeäu,a fidfydhqrdf.ka Bg wjirhla fkd ,eì‚'
l=udr;=x. uqksodi fld<U rcfha .=re wNHdi úÿy,g we;=<;a flß‚' tA jk úg;a
Tyq isxy," ixialD;" bx.sßis NdId ms<sn| yi< oekqula ,nd isáfha h'
.=re úÿy,a mqyqKqj wjika l< l=udr;=x. f;uila muK fndañßh oaúNdId
mdGYd,dfõ wdpd¾hjrhl= f,i fiajh lf<a h' bka miq lvq.kakdfõ oaúNdId
mdGYd,dfõ m%Odkdpd¾hjrhd f,i m;a flß‚' mqrd jir 11la muK tys fiajfha
ksr; jQ Tyq 1917 mdGYd,d mÍlaIl ;k;=rg Wiia lrkq ,eì‚' tu ;k;=f¾ jir
myl fiajd ld,hlska wk;=rej bka bj;a jQ l=udr;=x." uq¿ Ôú; ld,h u NdId
idys;Hfha Wkak;shg fhoù h'
l=udr;=x. fy< nfiys kj fmr<shla we;s lrkakg uq, msrefõ lvq.kakdfõ
oaúNdId mdGYd,dfjys m%Odkdpd¾h Oqrh ork wjêfhys h' Bg ux ie,iqfKa tla
isiqjl= úiska wik ,o m%Yakhlsks' l=udr;=x.f.a u niska olajf;d;a tA mqj;
fufia h'
“lvq.kakdfhys mdGYd,dfõ YsIH mxla;shlg iso;a iÕrdj W.kajñka isá
wmg Èkla m%Yakfhla Wmkafka he' ‘tA b B W o whqZ hk ;kays oelajqKq
wdLHd; úNla;s i;r fjka fjka jYfhka ljr ljr Od;= j¾.j, fhfoa
o@ hkq tA m%Yakh hs' m%Yakh weiQ YsIHhdg ms<s;=re fokakg fkdfmdfydi;a
jQïy' tA fudfydf;ys isge ue thg fmdfydi;a jkakg W;aidy l<ïy'”
jHdlrK újrKh iy l%shd újrKh hk .%ka: ,shejqfKa ta W;aidyfha m%;sM,
jYfhks' wog;a isxy, jHdlrKh iïnkaOfhka fï .%ka: w;afmd;a fia mßyrKh
flf¾'
mer‚ isxy, fmd; m; ixialrKh lrñka tajdg újrK iemhSu l=udr;=x.f.a
idys;H fiajdfjys m%n, wx.hls' tys ,d uq,ska u újrKh flrefKa ksldh ix.%yh hs'
bka miqj t¿ w;a;k.¨ jxYh" iqNdIs;h" mQcdj,sh" wudj;=r" ioaO¾ur;akdj,sh"
iiod j;" uqjfoõod j;" lõis¿ñK wdÈ mer‚ iïNdjH fmd;a ixialrKh flß‚'
l=udr;=x. w;ska ieliS" újrKh jQ mer‚ .%ka: 26ls'
96
fï újrK .%ka: iïmdokfha § jvd;a ;¾ldkql+, f,i w¾:l:k iemhSug
l=udr;=x. oerE W;aidyh my; ksoiqfkka jgyd .; yels h'
iqNdIs;fha tk"
reÿre .sks l|la .;a if|ys jk ;=re
ñ;=re fõ h È.;ska yuk u| ure
ñ;=re keiSug tla fjhs mi ñ;=re
ñ;=re kE flfkla ksj;=ka yg ljqre
hk mµfhys w¾:h ksrjq,a lr .ekSu ms‚i Tyq tla hkafkys ‘la’ wlaIrh fjkqjg
‘u’ wlaIrh fh§ h'
ñ;=re keiSug tu fjhs mi ñ;=re
ta wkqj “jkdka;rhla ojk uyd .skaorg Wmldr jk iq<Õ u myfka is¨jg i;=re
ù th keiSug WmldÍ fõ h” hk wre; ksrjq,aj biau;= flß‚'
ishnfia jeo.;a ,l=Kla jk ‘we’ ldrh t<sh ,enqfõ l=ur;=Õ=jka w;sks'
“we ldrh ixialD;fhys;a ke;s¦ md,sfhys;a ke;s¦ fou<fhys;a ke;s¦ jx.dÈ
NdIdjkays ÿ ke;a ue he' t fyhska fï wlaIrhdf.a jHjydrh mrNdIdkqidrfhka
o; yelafla fkdfõ'” hkqfjka isxy, NdIdfõ mßKdufhys m%;sM,hla jYfhka
cks; jQ ‘we’ ldrfhys ksjerÈ fhÿï y÷kd .ksñka th iïm%odhdkq.;j Ndú;hg
kQ;k f,aLlhka fhduq lf<a l=udr;=x. h'
l=udr;=x. mçjrhd wisßu;a lú Yla;shla we;af;la o úh' NdId {dkh" f,aLk
jHjydrh yd idys;H ri hk ;s%úO wxYhkaf.ka mßmQ¾Kj isá Tyq fy< lúhg
kj mKla ÿkafka h' lúh kï lsfula o@ tys rih kï lsfula o@ w,xldrh kï
lsfula o@ hkak uekúka myod §ug Tyq úß;a jelsh" lú YslaIdj hk .%ka: rpkd
lf<a h'
“is; ksoyia lrk fyd|u
.=re lu lõ uÕg jegqu
tfyhskef;d;a ish oE fmu
< fokake lõ f,djg mqÿu”
97
úß;a jelsfha § tfia lS l=udr;=x.f.a lú;ajh iïnkaO w.kd kso¾Ykh fia
ie,flkafka mshiur hs' ish Ôú;h yev .eiaùug mshdf.a odhl;ajh uekúka
fy<s lrñka rÑ; mshiur" l;=jrhdf.a fm!oa.,sl wkqN+;sh weiqfrka iïmdokh
ù we;s kuq;a mdGlhd thska ú¢kafka mshl= yd orejl= w;r mj;akd iafkayfha
fmdÿ O¾u;dj hs'
zzfmdf<dj wdi j,d i| ;drld
fijK .ia ,sh wdÈh olajñka
kqjK fokakg lS t l;d fifuka
yev .eiS he uf.a Èú fï ú,iaZZ
kQ;k lúhg WÑ; nia jyrla mshiur u.ska y÷kajd §ug o l=udr;=x.fhda lghq;=
l<y'
<ud mrmqf¾ {dkh yd ri{;dj j¾Okh Wfoid YslaId ud¾.h" lshjk kqjK
hk fm< fmd;a iy y;a mK" uÕ=,a lEu" ySkaierh hk m%nkaO rpkd lsÍfuka
l=udr;=x. <ud idys;Hh o fmdaIKh lf<a h' m%nkaO ix.%yh yd m%nkafOdamfoaYh
rpkd lrñka m%nkaOlrKhg uÕ fmkaùu o Tyqf.a idys;H fiajdfjys w.h l<
hq;= ld¾hhls' l=ur .S <uhskaf.a ridiajdoh Wfoid rÑ; meÈ ud,djls'
isxy, mqj;am;a l,djg l=udr;=x. uqksodihkaf.ka isÿ jQ fiajdj wurŒh fõ'
,lañ‚ myk u.ska Tyq j¾;udk mqj;am;a l,djg mq¿,a n,mEula we;s lf<a h'
Ôjfhka f;dr lfGdar mqj;am;a isria;, fjkqjg iq.u Ôjudk ffY,shlska hq;a
isria;, Ndú;h tys ,d lemS fmfkhs' mqj;am;a isria;, j¾;udk ld, wdLHd;fhka
;eîu wdrïN flrefKa ,lañ‚ myfkks'
t;=ud 1939 § iqni kñka iÕrdjla m%ldYhg m;a lsÍu wdrïN lf<a fy< nfia
iaùh;ajh iq/lSu Wfoid h' iqni iÕrdj lshejQ rg mqrd úisÍ isá nig <eÈ
msßi tlrdYs jkakg jQy' tys m%;sM,h jQfha 1941 § fy< yjq, kñka ixúOdkhla
msysgqjd .ekSu h' tu.ska foi ni /i ixl,amh Tiafia cd;shg" wd.ug yd NdIdjg
wNsudkhla ,nd §ug W;aidy oeÍ h'
fuf;la bx.sßis udOHfhka b.ekajqKq úIhhka isxy,fhka b.ekaùfï cd;sl jev
ms<sfj<la fï jk úg werö ;sì‚' bx.sßisfhka mejiqKq ixl,am isxy,fhka lshd
mEug fhda.H jpk ud,djl wjYH;dj o ta iu. mek ke.s‚' fuys § ish NdId
{dkh mokï lr f.k mr nia fhÿïj,g fhda.H isxy, jpk ksmojñka isxy,
jdla fldaIh mq¿,a lsÍug l=udr;=x. odhl úh' isxy, NdIdfõ mdßNdIsl jpk
fyj;a ‘jvq joka’ ksmoùug l=ur;=Õ=ka wkqo;a l%u ;=kls(
98
1' Yíofhka o rEmfhka o iudk jk fia uq,a jok isxy, yqrejg yerùu
WodyrK( fg,iafldamh" nih" f,dßh" cQßh" jh¾,ia" iíueÍkh"
veial=j" nhsisl,h" ,kavkh
2' Yío iduHh fkd;ld wejeis wre; fok w¨;a jokla ksmoùu
WodyrK( mdmeÈh" iriúh" mdi," ÿrnkqj" úÿyqre" l=uqÿj" ÿrolakh"
yiqkahy¿" miqìu
3' w¾:fhka yd Yíofhka iurEmS jk fia w¨;a jokla ksmoùu
WodyrK( ;,slaiqj" lñgqj" frfojqj" lsru" fj¿u" f.djqkre" udÈ,sh"
;kqj" óheish
fuys § t;=ud i;= jQ ixialD;" md,s yd bx.sßis fuka u .S%l yd ,;ska wdÈ NdId
{dkh o fnfyúka bjy,a ù we;' ‘f¾äfhda’ hk jok ieliS we;af;a ‘rdähia’ hk ,;ska jpkfhks' tys wre; ‘ueo isg wrh Èf.a fofjk’ hkak hs' l=udr;=x.
‘frfojqj’ hk jpkh ks¾udKh lr we;af;a th ie,ls,a,g .ksñks'
wrh Èf.a fofjkqfha > wr ¬ od ¬ fojq > wrfojq > rfojq > frfojq
;kqj" óheish" iriúh" mdmeÈh" h;=re meÈh" mdi," fyÈh" iliq wdÈ joka t;=udf.a
ksmehqï nj oek fyda fkd oek j¾;udkfha nyq,j Ndú; flfrhs'
fjk nil jpkhlg wre;ska yd Yíofhka iudk jpk iE§fï mqfrda.dñhd
l=udr;=x. nj o lsj yels h'
jrola ÿgq ;ek th ksjerÈ lrkakg fkdmud jQ l=udr;=x."
“.;a lre i;a lre muK
Tn yg lrefKla fkdfõ
foúhl= lS oehla j;a
lreKq ke;s je fkd woykq”
hkqfjka hula ;¾ldkql+,j úuid ;yjqre lr .ekSu ksn|j w.h lf<a h' ;udf.a
u u;h mjd lreKq wef;d;a fjkia lr .ekSug Tyq miqng fkdù h'
99
“wm .ek u|la lsh hq;=' ;j ue wms úuiSfuys fh§ isgqïy' Èfkka Èk
u;= jk oE ksid u;h fjkia lrkakg isÿ jk jdr fndfyda hs' fndfyda
fok jrla nod .;a u;h fjkia lrkakg ue<s fj;s' wiaÓrNdjh msg
fodia kÕ;sZhs hk ìfhks''' wkqka lshk fodig ìfhka t<shg tkakg
oÕ,k we;a; jikafka fkdñksfils' lshk fodila wms úuiïy''' ta
fyhska ;=ka jekak uq,a ieleiqï folg ue jvd fjkia jqj mqÿufhla
fkd fõ'” uqjfoõ od újrKh ^f;jk ixialrKh&
iqni iÕrdfjka Wmqgd .;a my; m%ldYh o t;=udf.a wk;sudkS .=Kh m%lg
lrjkakls' ;u jrola fmkajd ÿka whl=g olajk fï m%;spdrh l=udr;=x. pß;fha
m%n,;ajh Tma kxjhs(
“Tnf.a újrKh yß njg neyeßka foia kqjqjukd he' ljr fyfhlska jqj
o wmf.a jro ms<s.ksuq' fuh fy<s lsÍu .ek wms Tng Kh jïy'”
isxy, NdIdjg yd idys;Hhg uyÕ= fufyjrla bgq l< úh;l= f,i o NdId
{dkfhka mßmQ¾K mçjrhl= f,i o iudcfha by<ska jecUqKq fu;=ud 1944 ud¾;=
02 Èk wNdjm%dma; úh' iEu jirl u ud¾;= 02 isxy, NdId Èkh f,i kï
lr we;af;a isxy, NdIdfõ m%.ukhg l=udr;=x. odhl;ajh wkqiaurKh lsÍfï
mrud¾:fhks'
wjfndaOh
1' l=udr;=x. uqksodihka isxy, NdIdfõ wNsjDoaêhg l< fiajdjka fudkjd
o@
2' l=ur;=Õ= uqksoiqka rpkd l< <ud idys;H lD;s myla kï lrkak'
3' l=udr;=x. uqksodihka újrK iemhQ fmd;a myl kï ,shkak'
4' l=ur;=Õ=jkaf.a kdhl;ajfhka ìys jQ NdId ixúOdkfha ld¾hNdrh jQfha
l=ula o@
5' l=udr;=x. uqksodi ismahqre joka ksmoùug wkqo;a l%u fudkjd o@
100
jdlH Í;s
f,aLkfha § úúO jdlH Í;s Ndú; flf¾' 6" 7" 8 fYa%‚j, § o wms úúO jdlH Í;s
y÷kd .;suq' fï mdvfuka jdlH ks¾udKfha § wjYH jk" ‘ks;H nyq jpk mo’ wdYs%; Í;s lsysmhla y÷kd .ksuq'
ks;H nyq jpk mo
wfhla" we;efula" ljryq" ljqre" flfkla" fok" iuyre" iuyfrla" fofkla" wh
hk mo ks;H nyq jpk fõ' Wla;h ks;H nyq jpk jQ úg wdLHd;h o nyq jpk fõ'
WodyrK (- 1' wfhla keàug olaI jQy'
2' we;efula lreKdjka; jQy'
3' ljryq mdvï lf<da o@
4' ljqre tys h;a o@
5' flfkla Wkkaÿfjka bf.k .ks;s'
6' fndfyda fok úNd.hg iQodkï jQy'
7' iuyre úYajúoHd,hg h;s'
8' iuyfrla ld,fhka ksis m%fhdack .ks;s'
9' ta wh .ug h;s'
10' ál fofkla ;r.hg bÈßm;a fj;s'
we;eï ks;H nyq jpk mo meyeÈ,sj u tald¾:hla m%ldY
lsÍu i|yd o fhfoa' tjeks wjia:djkays § wdLHd;h tal
jpk fõ'
tla flfkla l%Svd lrhs'
l%Svd lKavdhfuka tla wfhla bj;a fjhs'
101
wdLHd;h nyq jpkfhka fhfok wjia:d
‘wdK" wKq" w‚’ hk f.!rjd¾: m%;Hh iu. z´Z m%;Hh fhfok úg wdLHd;h
nyq jpk fõ'
WodyrK( ‘wdK - wKq’ mqreI ,sx. kdu yd fhfoa'
msh ¬ wdK ¬ ´ - mshdfKda
mshdfKda /iaùug iyNd.S jQy'
mq;a ¬ wKq ¬ ´ - mq;Kqfjda
mq;Kqfjda fo.=reka md jekaoy'
‘wKs’ ia;%S ,sx. kdu yd fhfoa'
ud ¬ w‚ ¬ ´ - uE‚fhda
uE‚fhda orejka fmdaIKh lr;s'
‘jykafia" oE’ hk mo fhÿKq l,ays wdLHd;h nyq jpkfhka ;efí'
f;reka jykafia oyï foiQ fial$foi;s'
uE‚hka oE orejka fjkqfjka fjfyfik oE h$fjfyfi;s'
/<" fm<" le," uq<" .K" msßi" rxpqj" fmdl=r" lKavdhu hkdÈ mo iuQyd¾:jdÖ
mo fõ' m%dKjdÖ mohla iuQyd¾:jdÖ mohla iu. tlaù Wla;hla fia fhÿKq
úg tys wdLHd;h nyq jpk fõ'
WodyrK (- fldá /< jkh fojk;a lr;s'
<ud fm< mka;s ldurhg msúfi;s'
isfhd;a le, wyfia mshdU;s'
fidr uq< .ï myr;s'
102
wm%dKjdÖ mohla iuQyd¾:jdÖ mohla iu. Wla; jQ úg wdLHd;h tal jpk
fõ'
WodyrK (- .ia fm< iq<Õg fi,fjhs'
u,a fmdl=re iqj| úysÿjhs'
;re le, wyfia nn<hs'
,sÅ; wNHdi
1' jryka ;=<ska ksjerÈ jpkh f;dard ysia;eka mqrjkak'
¸' wfma .fï we;efula k.rfha /lshd ''''''''''''' ^lr;s$lrhs'&
¸¸' iuyfrla ñysß yçka .S '''''''''''''''' ^.h;s$.hhs'&
¸¸¸' iuyre úNd.hg fmkS '''''''' ^isáhy$isáfha h'&
¸¹' mka;sfha tla wfhla kegqï ;r.hg bÈßm;a '''''''''''''''''' ^fjhs$fj;s'&
¹' tla flfkla fõ.fhka ''''''''''' ^ÿjhs$ÿj;s'&
2' my; i|yka jdlH ksjerÈ lr ,shkak'
¸' w,s rxpqj .ug myr fohs'
¸¸' ;re fm< wyfiys nn<;s'
¸¸¸' iÕ .K okg jähs'
¸¹' f;rKqfjda nK foihs'
¹' isgdfKda ud,s.djg hhs'
¹¸' ÿjKsfhda ujg Wjgeka lrkakS h'
¹¸¸' f;rKshka oE fjfyr j¢kakS h'
¹¸¸¸' f;reka jykafia .s,kqkag Wjgeka lrhs'
m%dfhda.sl wNHdi
1' l=udr;=x. uqksodi iïnkaOfhka my; oelafjk wkqud;Dld Tiafia lreKq
fm< .iajkak'
¸' NdIdjg l< fufyjr
¸¸' ks¾udKlrKfha kshe,Su
2' ‘foi ni /i /l .ksuq’ uefhka rpkdjla ,shkak'
3' l=udr;=x. uqksodi j¾;udk NdIdjg tl;= l< jpk f.dkqjla
idokak'
103
YS% ,dxlslhl= jQ wdkkao flkaáYa l=udriajdñ ^1877-1947&
oykj jeks ishjfia my< jQ fYa%IaG;u wdishd;slhd f,i
ms<s.efka' Tyq YS% ,xldj yd bkaÈhdj o we;=¿ fmrÈ. rgj,
w§k Ñka;kfha" l,dfõ" YslaIKfha fYa%IaG;ajh ngysr
f,dalhdg jegfyk NdIdfjka Tjqkaf.a wjOdkhg ,la lrjQ
,la ujf.a wNsudkj;a mq;%fhls'
wdkkao l=udriajdñ 12
104
hg;aúð; iufhys ngysr wOHdmkh ,o fndfyda wdishd;slfhda ;u wdfõ‚l
ixialD;sl Wreuhka yer oud ngysr Ñka;kh Wiia f,i i,lkakg mqreÿ jQy'
tn÷ jljdkqjl fmrÈ. ixialD;sfhys úYsIag;ajh f,dajeiaikag y÷kajd §ug
m%h;ak oerEjka w;r wdkkao fla' l=udriajdñ m%uqL h' fmrÈ. yd wmrÈ. o¾Ykh
uy;a wNsreÑfhka mßYS,kh l< fudyq fmrZmr foÈ. ixialD;sh yd l,dj ms<sn|
úY%e; oekqula ,;a mçjrfhls¦ risl;ajfhka msßmqka l,d úYdrofhls¦ úoHd" l,d
m¾fhaIKfha iajdëk woyia m< l< od¾Ykslfhls' m%isoaêhg lsis úfgl;a reÑhla
fkdoelajQ fudyq" fmrÈ. ixialD;sh f,dajeiaika w;r m;=rejd,Su ;u m%uqL ld¾hh
fia i,ld lghq;= lf<a h'
wdkkao l=udriajdñ 1877 wf.daia;= ui 22 jeks Èk fld,a¨msáfha § Wm; ,eî h'
Tyqf.a mshd jQfha YS%u;a uq;= l=udriajdñ uy;d h' fyf;u khsÜ kduhla ,enQ m%:u
wdishd;slhd jYfhkq;a bx.S%is kS;s{ uKav,hg we;=¿ ùfï Nd.Hh ,;a m%:u
,dxlslhd jYfhkq;a ie,flhs'
l=udriajdñ mrmqf¾ uq;=ka ñ;af;da hdmkfha uksmdhsys Wiia mrmqrlg wh;a" m%n,
cd;sl fufyjrl kshe¿fKda jQy'
wdkkao l=udriajdñ l=vd úfha § u mshd ñh .sfha h' tneúka Tyqf.a <ud ld,h
ì%;dkH cd;sl ish ujf.a weiqfrys tx.,ka;fha .; úh' wdkkao l=udriajdñ 1889
§ tx.,ka;fha jhsla,s*a úoHd,hg we;=<;a flßK' úÿyf,a §ma;su;a YsIHhl= jQ Tyq
olaI lS%vlfhla o úh' Wi mekSfï biõfjka yd úoHd,hSh mdmkaÿ lKavdhfï
lS%vlhl= f,i o fyf;u oialï oelaù h' tfuka u úÿyf,a idys;H ix.ufha
foaYlhl= f,i o Tyq lghq;= lf<a h' jhsla,s*a úoHd,fha § kùk úoHd úIhhka
yeoErE wdkkao l=udriajdñ ;udf.a jvd;a is;a .;a úIhh jQ N+.¾N úoHdj w,<d
úoHd,hSh yd fjk;a iÕrdj,g ,sms ,sù h'
mdi,a wOHdmkfhka miq ,kavka úYajúoHd,hg we;=<;a jQ Tyq 1900 § N+.¾N
úoHdj yd WoaNso úoHdj ms<sn| m%:u mka;sfha úoHdfõ§ f.!rj Wmdêh ^B.Sc& Èkd
.;af;a h'
1903 j¾Ifha § ,kavka úYajúoHd,fha m¾fhaIlhl= f,i m;a jQ l=udriajdñ tu
j¾Ifha § u ,xldjg meñK" Lksc úoHd fomd¾;fïka;=fõ wOHlaI f,i jev Ndr
.;af;a h'
fï jljdkqj furg cd;sl úuqla;s jHdmdrh jHdma; ùfuka isxy," fou<" uqia,sï
nyqck ixúOdk ksoyi yd úuqla;sh m;d iQodkï fjñka meje;s wjêh hs' ud¾.
105
yd m%jdyk myiqlï fkdjQ ta wjêfhys l=udriajdñ iEu m<d;l u mhska yd
lr;a;fhka .uka lr" uy;a ÿIalr;d ú¢ñka m¾fhaIKj, ksr; úh' fï .ukaj,
§ mqrd úoHd;aul f;dr;=re" iudc úia;r yd l,d Ys,am ms<sn| úia;r o fiùug
Tyq fm,UqfKa h' Tyqf.a muKla fkd j" l,d rislhka ieuf.a;a Nd.Hhg th
fya;= úh'
wdkkao l=udriajdñ úiska ,xldfõ Lksc yd mdIdK ms<sn|j lrk ,o m¾fhaIK
we;=<;a ,sms rdYshla úúO m%ldYkj, m< úh' ,kavka úYajúoHd,h úiska 1906
j¾Ifha ,xldfõ isÿ l< Lksc yd mdIdK ms<sn| fidhd .ekSï i|yd Tyq fj;
Wmydrh mqo lrk ,oafoa úoHdj ms<sn| wdpd¾h Wmdêh ^Ph.D& m%odkh lsÍfuks'
foaYSh l,dj" isß;a úß;a yd mqrd úoHdj wrnhd Tyq úiska lrk ,o m¾fhaIKj,
m%;sM, Tyqf.a u ixialdrl;ajfhka ksl=;a jQ Ceylon National Review iÕrdfõ
m< úh' tfia m< jQ f,aLk ksoyia igfkys ,d buy;a Ôjhla iemhS h' ngysr
ixialD;sh ksid uq,a is£ .sh ,dxlslhkaf.a fYdapkSh ;;a;ajh tu.ska fmkajd fokq
,eî h' thska ñ§u i|yd .; hq;= ls%hd ud¾. folla flfrys Tyqf.a wjOdkh fhduq
ù ;sìK' tkï wOHdmkh ish niska u ls%hd;aul lsÍu;a" ,xldfõ úYajúoHd,hla
msysgqùu;a h'
wdpd¾h wdkkao l=udriajdñ ,xldfõ l,dj we;=¿ ixialD;sldx. w,<d 1908 §
Medieval Sinhalese Art kñka ,shQ .%ka:h uOHld,Sk isxy, l,d kñka isxy,hg
mßj¾;kh ù ;sfí' ,dxflah l,dfõ .ïNSr;ajh yd w§k;ajh ngysrg y÷kajd
foñka ,dxlsl l,dj f,dal l,d is;shu ;=< m%:u jrg /|jQ ft;sydisl lD;sh
fuh fjhs'
uOHld,Sk isxy, l,d lD;sfha m%ia;djkdfjys Tyq ish wruqK olajd we;af;a
fufia h(
“fuh ,shk ,oafoa isxy, ck;dj ful, wjfndaO lr .ekSug wleue;s ld,
mßÉfþohl isysjgkhla jYfhka Tjqka Wfoid u h' tla w;lska Y; j¾Ihla
úfoaYSh wdêm;Hhg hg;aj úiSfuka yd cd;sl ixialD;sh iïmQ¾Kfhka fkd i,ld
yßk ,o wOHdmkhla ,eîfuka o wksla w;ska tmuK ld,hla ksjg kshd¨
f,i mr isß;a wkqlrKh lsÍfuka o ;uka Èkd .;a Ôjk l,dj iïnkaOfhka
j¾;udk W.;a isxy,hdg wdvïnr ùug lsisÿ fya;=jla ke;' w;S;hg .ryd
tu.ska j¾;udkh wyig j¾Kkd lrk fkd.eUqre is;sú,s yeu ;ek u olakg
,efí' tfia jqj o isxy, ck;djf.a cd;sl Ôjk l%ufha kshu mqkre;a:dkh yd
kj Ôjkh ,nd .; yelafla fï w;S;h yd Ndr;fha w;S;h ms<sn| úYsIagd¾:hka
uqÿka muqKqjd .ekSug ork m%h;akfhka mu‚' tfia fyhska fï w;S;h jgyd
.ekqï jia iydh ùu fï fmd; ,sùfï mrud¾:h hs'”
106
uOHld,Sk isxy, l,d .%ka:fhys ;;ald,Sk úúO l,d lafIa;% yd ld¾ñlhka ms<sn|
f;dr;=re we;=<;a fjhs' isxy, fudaia;r" .Dy ks¾udK Ys,amh" odreuh l¾udka;h"
ffY,uh l¾udka;h" m%;sud Ys,amh" Ñ;% Ys,amh" we;ao;a jev" f,day l¾udka;h"
,dlaId l¾udka;h" ueá l¾udka;h" frÈ úùu" weïfn%daäka jev ^,shje,a ueyqï&
meÿre úùu hkq tajd h' fï tla tla mßÉfþohg wod< Wm.%ka:hkays l,d Ys,am
ms<sn| iúia;r f;dr;=re o .%ka:h wjidkfha PdhdrEm yd Ñ;% igyka o we;=<;a
h' tys ,d YS% ,dxlsl l,dx. flfrys Tyqf.a wjOdkh .eUqßka fhduq jQ whqre ±l.;
yels h'
iS.sß Ñ;% ms<sn|j Tyq olajk újrKh fun÷ h(
fïjd w¢k ,oafoa iS.sß .f,a nodu fh¥ mDIaGh u; h' b;sß Ñ;% msysáfha
w;sYhska ÿ¾. iys; .,a .=ydjl h' we;=¿ u.g by<ska msysá uq¿ ., u nodu
.d is;a;ï lr ;sìKehs is;sh yels h' oyhshd iy we;eï úg fmd,a fldyq
tla lsÍfuka Yla;su;a lrk ,o ueá yd lsßueá ñY%Khla m<uq fldg wÕ,a
nd.hla .klug fhdod iqÿ yqkqj,ska jid yekaolska msßue§fuka nodu wdf,am
flre‚' ly" r;=" mÉp hk uQ,sl j¾K ;=k muKla Ndú; lrk ,o kuqÿ
w÷r t<sh fh§fuka o j¾K ñY% lsÍfuka o fï j¾K úúO úh' fuh" fï
j¾K kQ;k jev i|yd Ndú; lsÍfï l%uhg fjkia h' kS, j¾Kh olakg
fkd ,efí' fï Ñ;% jkdys u,a w;e;sj úydrh lrd hk rc jdi, ia;S%kaf.a
ms<srE hehs fn,a uy;d lshhs' ms<srEj, my; fldgi iïu; j,dl=¿j,ska
lemS ;sfnk fyhska wmairdjka ksrEms; nj uf.a woyi hs' wmairdfjda kQ;k
Ñ;%hkays yeu úg u fufia ksrEmKh flfr;a'
wdkkao l=udriajdñ ish .%ka:fha Wvrg ld¾ñl Ys,amSka ms<sn|j lreKq olajd we;s
;ekls fï'
“Tjqkg ojia l=,sh lsis lf,l fkdf.jk ,oafoa h' jev l< hq;= kshñ;
meh .Kkla o fkd ù h' rdclSh jevfmdf<ys fiajh l< ld¾ñlfhdaa lsysm
fofkla uykqjr uf.a ksfjfia leghï ks¾udKh lsÍu i|yd meñ‚hy'
Tjqkag uqo,a bmhSu fyda ;u Ôjk ;;a;ajh jeä ÈhqKq lr .ekSu ms<sn|
woyila fyda fkd ù h' Tjqkag wjYH jQfha ;ukag yd ;u mjq,g wjYH wdydr
ñ, § .ekSug iEfyk uqo,la mu‚' uqo,a b;sß lsÍfï wfmalaIdjla o Tjqka
fj; fkd ù h' lsishï jeo.;a ld¾hhla wjika l< úg fyd| we÷ula jeks
úfYaI ;E.a.la Tjqyq n,dfmdfrd;a;= fj;s'”
jd‚clrKhg hg fkdjQ uOHld,Sk l,d Ys,amshdf.a iajNdjh tu.ska oelafjhs'
107
uykqjr wjêfha meje;s l,d Ys,am iïm%odhhka o ta yd ne¢ miqìu yd ;dlaI‚l
l%ufõohka o Tyqf.a úpdrdlaIshg n÷ka ù we;' we;eï Ys,am Ydia;% iïnkaO ck
.S o uOHld,Sk isxy, l,d lD;sfha oelafõ' l=ïNldr .S;h" lskakr .S;h" meÿre
úhuka wdYs%; mkakka l;=r jeks ck .S Tyq ;=< ckY%e;shg meje;s we,au fy<s
lrjhs'
mdrïmßl ckY%e;s wOHhkfha § l=U,a l¾udka;h yd iïnkaO m%ia;dj msre¿
ix.%y fldg we;s wdldrh wmQre h'
hk hld fldry ì|f.k .shd jf.a'
l=U,d yuila ;e¿E j<x" fmd,a, we;s ñksydg tl mdr h'
msreKq lf<a Èh fkd ief,a'
wvq lf<a Èh fi,fjhs'
we;d jeyereK;a fldrfya kdjkag neye'
yÈiaishg fldrfy;a w; odkak neye'
jd‚clrKh ksid mßydkshg m;a foaYSh l,d iïm%odh /l .ekSfï w.h l=udriajdñ
ksrka;rfhka jgyd ÿkafka h'
fmrÈ. iNH;ajfha yrh fidhd hk .ufka § 1906 wjidk Nd.fha § Tyq bkaÈhdjg
meñK bka§h l,dfõ úúO wxY ms<sn|j lrk ,o m¾fhaIK f,dalfha W.;=kaf.a
uy;a wjOdkhg ,la úh' YS% ,xldfõ" bkaÈhdfõ muKla fkdj mdlsia;dkh"
fkamd,h" áfngh" ñhkaudrh" ;dhs,ka;h" ldïfndach" cdjd" iqud;%d yd úhÜkduh
wdÈ rgj, l,d Ys,am o Tyqf.a wOHhkhg n÷ka úh' Tyqf.a bka§h yd bkaÿkSishdkq
l,d b;sydih kï udyeÕs .%ka:h Bg idlaIs imhhs'
Ydia;%Sh fiajhg lem jQ úoaj;l= jk l=udriajdñ bx.sßis" m%xi" c¾udkq" ,;ska" .S%l"
ixialD;" md,s" isxy," fou<" yskaÿ" b;d,s" iamd[a[" ´,kao" m¾ishka wdÈ NdId
.Kkdjla oek isáfha h' Tyq we;eï .%ka: ,shqfõ m%xi" c¾udkq yd b;d,s nisks'
l=udriajdñ fmrZmr foÈ. NdId yeoErefõ NdId úYdrohl= ùug fkd j" fmrÈ.
ixialD;sh wOHhkh lsÍu Wfoid h'
l=udriajdñf.a Ydia;S%h wOHhk tla úIh lafIa;%hlg iSud fkdùu ksid fiiq
úoaj;=ka w;r Tyq iqúfYaI fjhs' fmrÈ. o¾Ykh" wdOHd;añl úoHdj" wd.u" m%;sud
l,dj" idys;Hh" ix.S;h" N+.¾N úoHdj" jdia;= úoHdj" idïm%odhsl oekqu yd ckY%e;s
Tyqf.a wOHhkhg ,la jQ úúO lafIa;%fhda h' fï úIhhka i|yd Tyq ,shQ .%ka:
108
mkylg wdikak h' fïjd f,dj úúO rgj, § uqøKh fldg m%ldYhg m;aj we;'
bka§h l,djkaf.a mrud¾: 1908&" fmrÈ. m‚úvh 1908& l,dj iy iajfoaYsl;ajh
^1914&" bka§h Ñ;% ^1912&" úYajl¾u ^1914&" bka§h ix.S;h ^1924& fn!oaO m%;sud
l,dfõ uQ,O¾u ^1935&" wdishd;sl l,dj ^1938& fõoh yeoEÍug kj u.la ^1933&
hkq thska lSmhla mu‚'
fï yer" ,xldfõ fuka u f,dalfha fjk;a rgj, mqj;am;a yd iÕrd i|yd Tyq ,shQ
,sms ixLHdj 400lg wdikak h'
úúO rgj, l,d .fõIKfhys fhÿK o Tyqf.a ks;H jdiia:dkh jQfha tx.,ka;h
hs' tfy;a 1914ka we/ô m<uq jeks f,dal ix.%dufha .sksoe,a weúf<ñka ;snqKq
jljdkqfõ Tyqg tx.,ka;h yer oud hEug isÿ úh' ta tx.,ka;h ñ;% ikaOdkhg
ish Wmßu odhl;ajh ,nd §fï wruqfKka ks¾udKh lrñka isá úYd, iafõÉPd
yuqodjg ne£u ta jk úg 39 jk úfha miq jQ l=udriajdñ m%;slafIam lsÍu fya;=fjks'
l,d.drhla n÷ Tyqf.a ksfji we;=¿ ish¨ foam< fï ksid rdcika;l flß‚'
t;eka mgka Tyqf.a Ôú;h .; jQfha wefußldfõ h' W;=re bkaÈhdfõ l< ixpdrfha
§ /ia lr .;a mqrdjia;= yd is;=jï iqrlaIs;j ;ekam;a lsÍug wefußldfõ fndiagka
kqjr ,,s; l,d fl!;=ld.drfha Tyqg bv ,eìK' 1917 isg tys fmrÈ. wxYfha
Ndrldr;ajh o l=udriajdñg mejß‚'
Tyqf.a wjika jir oyh ffjÈl idys;Hh i|yd fjka úh' ta ms<sn| fidhd .;a
w¨;a lreKq we;=<;a .%ka: /ila Tyq ,sù h'
ish Ôú;fha wjidk ld,h bkaÈhdjg f.dia ysud,fha fyda áfngfha Ôj;a ùug
wfmalaIdfjka isáh;a tu woyi uqÿka m;a ùug fmr u 1947 iema;eïn¾ 19 jeks
Èk wdkkao l=udriajdñ wNdjm%dma; úh'
wfma rfÜ muKla fkdj" wdishdfõ u ixialD;sl rgdfõ w.h Tyq f,djg jgyd
ÿkafka h' fï W;=ï ld¾hh fjkqfjka Tyqf.a uq¿ Ôú; ld,h u lem flß‚'
wdkkao l=udriajdñf.a iqúi,a fufyjr w.hkq jia bkaÈhdj o YS% ,xldj o iure
uqoaor folla ksl=;a lf<a h' fld<U .S%kamd;aays m%Odk udj;la wdkkao l=udriajdñ
udj; f,i kï fldg we;af;a Tyqg Wmydrhla f,isks'
1952 § ,kavkfha mj;ajkq ,enQ l=udriajdñ wkqiaurK foaYkfha § lshejqfKa uq¿
f,dalfha u wdpd¾h wdkkao l=udriajdñ ;rï úúO úIhhka .ek lD;Ska m%ldYhg
meñKjQ úoaj;ayq fj;a kï ta b;d iaj,am fokl= nj hs'
109
wjfndaOh
1' mdi,a Ôú;fha § wdkkao l=udriajdñ YsIHhd bf.kSug wu;rj oialï mE
lafIa;% fudkjd o@
2' wdkkao l=udriajdñ mdi,a wjêfha iÕrdj,g ,sms iemhQ úIh lafIa;%h
l=ula o@
3' ngysr ixialD;sfha n,mEug ,la jQ ,dxlslhkag bka ñ§u i|yd wdkkao
l=udriajdñ uy;d úiska fhdackd lrk ,o ls%hd ud¾. fol i|yka lrkak'
4' ,xldfõ ixialD;sh w,<d l=udriajdñ uy;d ,shQ w.kd .%ka:h l=ula o@
5' “,dxlslhl= jQ wdkkao l=udriajdñ fmrÈ. fuka u wmrÈ. f,dalfha o
f.!rjdorhg ,la jQ úoajf;ls"” hkak ikd: lrñka Tfí woyia olajkak'
ud;Dldkql+, l:d
wdkkao l=udriajdñ uy;d mdi,a ld,fhys § mgka l;dfjys olaIfhla úh' tu ksid
Tyq mdif,a idys;H ix.ufha fuka u újdo lKavdhfï o idudðlfhla úh' miq
ld,fha úúO úIhhka Tiafia Tyq úiska lrk ,o foaYk foia úfoiays fndfyda
fokdf.a is;a .;af;a h'
l:d lsÍu fyj;a l:k yelshdj wOHdmkfha u fldgils' mdi,a Ôú;fha § tu
yelshdj jeäÈhqKq lr .ekSfï wjia:d Tng ,efí'
ud;Dldjla Tiafia l,a we;sj iQodkï ù fyda laI‚lj fyda l;djla meje;aùfï §
my; i|yka lreKq flfrys Tfí wjOdkh fhduq úh hq;=h'
110
³ ud;Dldjg wod<j lreKq bÈßm;a lsÍu
³ jpk meyeÈ,sj yd ksjerÈj WÉpdrKh lsÍu
³ lreKq ;yjqre lsÍu i|yd WÑ; fia wx.
p,kh fhdod .ekSu
³ tlu lreK kej; kej; bÈßm;a fkdlsÍu
³ l;dfõ ikao¾Nh ^wka;¾.;h& is;a .kakdiq¨ ùu
³ wdfõ.fhka f;drj ixhufhka lreKq oelaùu
³ kshñ; ld,hg l;dj iSud lsÍu
l¾;D ldrl yd l¾u ldrl jdlH
lsishï woyila f,aLkfha § bÈßm;a flfrkafka zjdlHZ u.sks' my; i|yka
jdlH foi n,kak'
wdkkao l=udriajdñ uy;d .%ka: /ila ,sù h'
wdkkao l=udriajdñ uy;d úiska .%ka: /ila ,shkq ,eî h'
fï jdlH foflys u bÈßm;a jkafka tla woyils' tfy;a tu woyi bÈßm;a ù we;s
wdldrh fjkia h' Bg fya;=j jdlHhkays l¾;D ldrl yd l¾u ldrl fNaoh hs'
111
l¾;D ldrl jdlH
l¾;D ldrl jdlHj, l%shdj lrkakdg fyj;a l¾;Dg wkqj wdLHd;h fyj;a
wjidk l%shdj ;efnhs'
uu fmd;la lshjñ'
fjf<kaod nvq úl=Khs'
f.dùyq l=Uqr jmqr;s'
.=re;=ñh mdvu b.ekajQjd h'
úÿy,am;s;=ud YsIH kdhlhka weu;S h'
foudmsfhda orejkag Tjd ÿkay'
fï jdlHj, lshjñ" úl=Khs" jmqr;s" b.ekajQjd h" weu;S h" ÿkay hk wjidk l%shd
mo u.ska tu l%shdjka lrkakd fyda lrkafkda lshefj;s' tA wkqj uu" fjf<kaod"
f.dùyq" .=re;=ñh" úÿy,am;s;=ud yd foudmsfhda hk mo ms<sfj<ska fï jdlHj,
Wla; mo fõ' by; jdlHj, we;=<;a fmd;la" nvq" l=Uqr" mdvu" YsIH kdhlhka yd
Tjd hk mo l¾u mo fyj;a wkqla; mo fjhs'
l¾u ldrl jdlH
l¾u ldrl jdlHj, § Wla; jkafka wkqla; mo fyj;a l¾u mo hs' wdLHd;h
fyj;a wjidk l%shdj ;eìh hq;af;a o Wla; jQ l¾u mohg wkql+,j h' tA wkqj
by; l¾;D ldrl jdlH" l¾u ldrl jdlH njg m;a jkafka fufia h'
ud úiska fmd;la lshjkq ,efí'
fjf<kaod úiska nvq úlsfKhs'
f.dùka úiska l=Uqr jemsfrhs'
.=re;=ñh úiska mdvu W.kajkq ,eî h'
úÿy,am;s;=ud úiska YsIH kdhlfhda wu;kq ,enQy'
foujqmshka úiska orejkag Tjd fokq ,eî h'
112
l¾;D ldrl jdlHhla l¾u ldrl jdlHhla njg m;a lsÍfï § tys fjkialï
lSmhla u isÿ fjhs' by; oelajQ tla jdlHhla weiqfrka tu fjki jgyd .ksuq'
l¾;D ldrl - úÿy,am;s;=ud YsIH kdhlhka weu;S h'
l¾u ldrl - úÿy,am;s;=ud úiska YsIH kdhlfhda wu;kq ,enQy'
l¾;D ldrl jdlH l¾u ldrl jdlH
l¾u moh wkqla; fjhs'
WodyrK - YsIH kdhlhka
l¾u moh Wla; fjhs'
WodyrK - YsIH kdhlfhda
Wla;hg wkqj wdLHd;h ;efnhs'
WodyrK - úÿy,am;s;=ud - weu;S h'
Wla;hg wkqj wdLHd;h ;efnhs'
WodyrK - YsIH kdhlfhda wu;kq
,enQy'
l¾;D moh Wla; fjhs'
WodyrK - úÿy,am;s;=ud
l¾;D wkqla;j zúiskaZ hk ksmd;h
iu. fhfoa'
WodyrK - úÿy,am;s;=ud úiska
isxy,fha l¾u ldrl l%shd mo rEm" l%u follska ilia fõ' zn,hsZ hk l%shd mofha
j¾;udk yd w;S; l¾u ldrl l%shd mo ilia ù we;af;a fufia h'
j¾;udk ld,h
mqreIhtal jpk nyq jpk
l¾;D ldrl l¾u ldrl l¾;D ldrl l¾u ldrl
m%:u mqreI
uOHu mqreI
W;a;u mqreI
n,hs
n,ys
n,ñ
nef,a
nef,hs
n,kq ,nhs
n,kq ,efnhs
nef,ys
n,kq ,nys
n,kq ,efnys
nef,ñ
n,kq ,nñ
n,kq ,efnñ
n,;s
n,yq
n,uq
nef,;s
n,kq ,n;s
n,kq ,efn;s
n,kq ,n;a
n,kq ,efn;a
nef,yq
n,kq ,nyqn,kq ,efnyq
nef,uq
n,kq ,nuq
n,kq ,efnuq
113
w;S; ld,h
mqreIhtal jpk nyq jpk
l¾;D ldrl l¾u ldrl l¾;D ldrl l¾u ldrl
m%:u mqreI ne,S h
ne¨fõ h
ne¨jd h
ne,s‚
ne¨fKa h
n,k ,È
n,kq ,enqfõ h
n,kq ,enqjd h
n,k ,oafoa h
n,k ,oa§ h
neÆy
ne¨fjda h
ne¨jdy
ne¨jdyq h
ne¨Kq
ne¨fKda h
ne¨Kdy
n,kq ,enQy
n,kq ,enqjdy
n,kq ,enqfjda h
n,kq ,enqfKda h
n,k ,oy
n,k ,oaody
n,k ,oafoda h
uOHu mqreI ne,Sys ne,s‚ys
n,kq ,enqfjys
n,k ,oys
n,k ,oafoys
neÆyq
ne¨fjyq
ne¨Kqyq
ne¨fKyq
n,kq ,enqfjyq
n,k ,oyq
n,k ,oafoyq
W;a;u mqreI ne,Sñ ne,s‚ñ
n,kq ,enqfjñ
n,k ,Èñ
n,k ,oafoñ
ne,Suq
ne¨fjuq
ne¨Kquq
ne¨fKuq
n,kq ,enqfjuq
n,k ,ÿuq
n,k ,oafouq
fiiq l%shd moj, rEm o fï wdldrfhka ilia lr .; yels fõ'
l¾;D ldrl jdlHhla l¾u ldrl njg m;a lsÍfï § mqreI fNaoh" ld, fNaoh yd
jpk fNaohg wkqj iqÿiq l%shd mohla f;dard .; hq;= fjhs' tfia u m%:u mqreI" w;S;
ld," tal jpk ls%hd moj, § ,sx. fNaoh .ek o ie,ls,a, oelaúh hq;= h'
114
,sÅ; wNHdi
1' my; § we;s jdlH l¾u ldrlhg yrjkak'
¸' iuk,hd u,a me‚ fndhs'
¸¸' f.dùyq t<j¿ j.d lr;s'
¸¸¸' wms fmryr kerUqfjuq'
¸¹' uj orejd ke<jQjd h'
¹' lïlrefjda md,u bÈ l<y'
¹¸' YsIH kdhsldjla Wfoa /iaùu fufyhjhs'
¹¸¸' Tjqyq wm iqyoj ms<s.;ay'
¹¸¸¸' fmd,sia Ngfhla fidrl= ¨yqn¢hs'
2' my; oelafjk jdlH l¾;D ldrlhg yrjkak'
1' ßheÿrd úiska r:h mK .kajk ,È'
2' ud úiska l:djla mj;ajk ,oafoa h'
3' ujqmshka úiska orefjda wdrCId flfr;s'
4' mçjreka úiska Ydia;%Sh .%ka: ,sheú‚'
5' Tjqka úiska uu y÷kd .kq ,eîñ'
6' ixúOdhlhka úiska wms ms<s.kq ,enQuq'
7' ckdêm;s;=ud úiska ;%súO yuqod m%OdkSyq m;a lrkq ,n;s'
m%dfhda.sl wNHdi
1' wdkkao l=udriajdñf.ka Ydia;S%h yd l,d lafIa;%j,g isÿ jQ fiajdj ms<sn|
flá we.hSula lrkak'
2' my; i|yka ud;Dld w;=ßka Tn leue;s ud;Dldjla Tiafia mka;s ldurh
fyda idys;H iñ;sh bÈßfha l;djla mj;ajkak ^.=re;=ud fyda .=re;=ñhf.a
wkque;sfhka ld,h ;SrKh lr .kak&'
wfma l,d Ys,am c, iïmf;ys w.h
mßirh /l .ksuq .=re Tjoka ms<smÈuq
uf.ka rgg bgq úh hq;= foa bf.kSfï jákdlu
isxy, ck lúh wmg Wreu idrO¾u
115
<uhskaf.a lshùu i|yd iïmdokh flfrk .oH" moH" kdgH
wdÈ ks¾udK <ud idys;H ks¾udK f,i ye¢kafõ' wl=re yqre
jk wjêfha isg wjqreÿ fod<y muK olajd orejka Wfoid
rpkd flfrk lD;s fï .Khg wh;a fõ' wod< jhia uÜgfï
orejkag WÑ; NdId Ndú;h yd woaoelSï Ndú;h fuys § w;sYh
jeo.;a fõ' orejkaf.a NdId {dkh yd jdlafldaIh mq¿,a
lsÍu o <ud idys;Hfhka wfmalaIs; h' isxy, <ud idys;H
ks¾udK ms<sn|j Tng fï mdvfuka hï lsis wjfndaOhla ,nd
.; yels h'
fyd| <uhd kqjKskSfyd| foa f;dard .kS13
116
orejka yg uy;a - ;e;la ke;s je ue jegefyk
Wkaf.a is;a mqnqÿjk - weÕm; kslï kgjk
hy¿jka iu.ska - ii|kag fmd,Ujk
Wka lshjkq weiQ - jeäysáhjqka myojk
úis;=re mne÷fuls - t jhig lsúfhla kï
hkqfjka l=udr;=x. uqksodihka lr we;s újrKh <ud idys;Hfha ,laIK ukdj
m%lg lrhs' ir," rij;a" <ud Ôú; yev .eiaùug u. fmkajk" <uhska fjkqfjka
rpkd lr we;s ks¾udK" Wiia <ud idys;H ks¾udK .Kfhys ,d ie,lsh yels h'
mer‚ idys;Hfhys <ud lõ .S fia wmg yuq jkqfha fl<s fi,a,ï ms‚i fhdod
.;a" fmdÿ ckhd úiska uqL mrïmrd.;j mj;ajd f.k wd ks¾udK hs' ksoiqka f,i
“kqfU wïud lsrg .shd lsß trjd tkag .shd”" “álsß álsß álsß ,shd - lf<;a wrka
<s|g .shd”" “w;=re ñ;=re oUÈj ;=re rdc lmqre fiÜáhd”" “fldmamr fldmamr
msms[a[d” jeks l=vd l, wm ljqre;a ri ú|s lú oelaúh yels h' uyoekuq;a;df.a
l;d" wkaof¾f.a l;d o fufia ck jyr Tiafia <uhska w;r m%lg úh'
<uhl= .ek ,shejqKq" isxy,fha tk mer‚ u moH ks¾udKh f,i ie,flkafka
f;dg.uqfõ Y%S rdyq, ysñhkaf.a ldjHfYaLrfhys tk fiakl m`ä;=udf.a <ore úh
úia;r lsÍug fhdod .;a my; lúh hs' Y%S rdyq, ysñhka fï lúfhka jHx.Hd¾:fhka
ksrEmKh lr we;af;a Wka jykafia rdc ud,s.fhys f.jQ l=vd ld,h hhs u;hla
o we;'
o;a lel=¿ md,d
iqr;,a iskd iS,d
fnd<| nia È,d
fl<S isfhd,Õ ¥,s .d,d
fï l=vd lúh oK.dñka weúÈk iqr;,a orejl=f.a Ñ;%hla ujd mEug iu;a fjhs'
tys joka ir, h¦ iq.u h' we;euqka lú ;ekSfï § úß; /l .ekSug fhdok
wkjYH joka lsisjla fuys ke;' joka .<md we;af;a meyeÈ,sj ksrjq,aj woyi
m%ldY jk mßÈ h' fujeks u lúhla rdyq, ysñhka l=vd l, lshQ nj ckY%e;sfhys o
ths' l=vd l=ureka isß merl=ïnd rc;=ud fj; meñKjQ wjia:dfõ rcq Tyqf.a iqjÿla
úpdrd lúhla lshkakehs lS úg fï lúh ysájk u lS nj i|yka fõ'
117
ud jeks ì,skaod
jr jr <Õg lekaod
ÿla iem l=ukaod
wik ksßf|da fjk fldhskaod
isxy, <ud idys;Hhla ms<sn| meyeÈ,s idOl wmg yuq jkafka úis jk ishjfia isg
h' hg;a úð; iufha wOHdmkh ms<sn|j j¾Okh jQ m%fndaOh <ud idys;H ks¾udK
ìys ùug uQ,slj n, mE nj úh;=kaf.a u;h hs' <uhska i|yd m%:u isxy, uqøs;
lD;sh f,i ie,flkafka ví' ù' wkaÈßia wmamqydñ ,shQ fydaä fmd; hs' <uhskaf.a
m%d:ñl wOHdmkh i|yd ,shejqKq nd,djfndaOkh" kkaok fydaä fmd;" fkdokakd
fydaä fmd; wdÈ fydaä fmd;a weiqfrka kQ;k isxy, <ud idys;Hh werUqKq nj
úYajdi flf¾' mka;s ldurfha lshjk fmd;aj,g wu;rj w;sf¾l lshùï i|yd
fmd;a ìys ùu Tiafia isxy, <ud idys;Hh j¾Okh úh'
1915 § ta' frðfkda,aâ úiska wNskj wrdì ksfid,a,dih kñka o 1916 § ã' fÊ' l=,;s,l
úiska w,snnd iy fydre y;<sy kñka o <ud mßj¾;k lD;s t<solajd ;sfí' tu.ska
<uhskag woaN+; rifhka msß l;d ióm lrùug Tjqka W;aidy f.k ;sì‚' 1927
§ pd¾,sia lreKd;s,l uf.a isß; o ví' YS% ërd,xldr <ud lú u,aou o 1929 §
wdkkao rdclreKd <ore .S o ù' ví' iurkdhl <ud myk kñka o <ud moH lD;s
t<solajd ;sfí' <ud .oH idys;H iïm%odh wrïN ùug fmrd;=j <ud moH iïm%odh
l%ñlj j¾Okh úh' kQ;k <ud .oH idys;Hfha mqfrda.dñhd f,i ie,lsh yelafla
ù' ã' o ,ekfrda,a h' wkaof¾ fyj;a rcjdi, ljghd" uyoekuq;a;d iy f.da,
msßi" we,äkaf.a mqÿu myk" w,snnd yd fydre y;<sy" moaudj;S jeks <ud idys;H
lD;s .Kkdjla Tyq rpkd lr we;af;a w;sf¾l lshùï fmd;a jYfhks' we;eï lD;s
i|yd úfoaYSh idys;Hfha wdNdih o ,eî we;'
<ud ldjHfhka yd <ud l;dfjka wdrïN jQ kQ;k isxy, <ud m%nkaO idys;Hh
wk;=rej idys;Hfha tla m%j¾.hla f,i j¾Okh jQfha <ud .S;" <ud kdgH wdÈ
wkqm%fNao .Kkdjla o tla lr .ksñks' wdrïNfha isg kQ;kh olajd ,shejqKq <ud
idys;H lD;s ixLHdj fndfyda h'
isxy, <ud idys;Hfha wdrïNl wjêfha odhl;ajh iemhQ ks¾udKlrejka f,i
ù' ã' o ,ekfrda,a" ;shfvda¾ Ô' fmf¾rd" wdkkao rdclreKd" udß ñhqishia"
l=udr;=x. uqksodi" à' tia' O¾unkaOq" yshqn;a Èidkdhl" wef,laiekav¾ je,súg"
ud¾áka úl%uisxy" mS' ã' weia' ùriQßh" w,jq bis ieìfy<" pkaør;ak udkjisxy"
lreKdr;ak wfífialr wd§ka y÷kd .; yels h'
118
wdkkao rdclreKd kQ;k <ud lúfha fuka u .Sfha o mqfrda.dó rplhd h' <ore .S"
<ud Whk" <ore lú" <ore lú u. yd <ore lõ ó jeks ldjH .%ka: rpkd
l< wdkkao rdclreKd <ud f,dalh yd <ud uki ukdj y÷kd .;a rplfhls'
frdai uf,a kgqfj lgQ" È,sys È,sys wdldfia jeks m%lg <ud lú u.ska Tyqf.a
l=i,;dj ms<sìUq fõ' my; oelafjkafka o Tyqf.a ks¾udKhls'
frdka me‚ - fndkakg ó
ueiais wd ,iaik
f,dalfha - u,a kef;d;a
fldhs o fï ,iaik
fï ysre - /ia jeà
,d Wfoa ,iaik
u,a msmS - ,d wfyda
fï .fya ,iaik
lõñK" lõuq;=" <ud lõ l<U" Tjd uq;=ou" kkaok .S;" ore ke<ú,a, fyj;a cd;sl
f;dá,a, jeks <ud moH ix.%y rdYshla rpkd l< weia' uyskao ysñ <ud idys;Hfha
wOHdmksl mrud¾: o ukdj y÷kd .;a rplfhls' uqks isßmd isôñkafka" iukamsÉp
u,a bysreKq wdÈ <ud lú kQ;k <ud mrmqr w;r o tl fia ckm%sh ùfuka meyeÈ,s
jkafka Wka jykafiaf.a wiydh lú;ajh hs' <ud ldjHhg lú l;d wdlD;sh o
y÷kajd ÿka uyskao ysñ" <ud is;=ú,s foaYjd;ai,Hfhka Tmakexùug <ud lúh
Wmfhda.s lr .;af;a h'
cd;sh rka úukla fõ
wd.u ñ‚ mykla fõ
th /l .kakg fuf,dfõ
iu;a fjf;d;a mq; kqU fõ
ir, nia jyrla Ndú;fhka <ud is;g .eUqre woyila ,nd §ug Wka jykafia ord
we;s W;aidyh my; ks¾udKfhka m%lg flf¾(
fudkj o uq;af;a fudl o lrkafka
fudlgo WU Th ìu ydrkafka
WUg;a <ufhda fkdfmfkhs fkdis;ñ
wU weghla isgqjkakg ydrñ
ÿl fia isgqjd wU weghla wo
tl wUhla j;a lkak ,efíú o
uu <ufhda ñka wUhla fkdm;ñ
hq;=lu muKla bgq fldg ;nfkñ
119
hym;a <uhl= i;= úh hq;= .;s.=K <ud ukig .e<fmk mßÈ m%;sks¾udKhg
uyskao ysñ lghq;= lf<a h' my; lúh Bg ksoiqkls'
u,aj, iqñysß meŒ
weo fndk nurd fukS
fyd| <uhd kqjKskS
fyd| foa f;dard .kS
ySkaierh" u`.=,a lEu" y;amK kï jQ m%lg <ud .oH idys;H lD;ss rpkd l<
l=udr;=x. uqksodi uy;d <ud moH idys;Hhg o m%dud‚l fufyjrla bgq l<
rplfhls' ydjdf.a j." ke<ú,a," isßu;a" u,a nia" fjf<ka§ jeks <ud moH
ks¾udK lsysmfhka jqj Tyqf.a m%;sNdj úYo fõ' l=udr;=x. yqÿ WmfoaYd;aul <ud
l;d rpkfhka neyer jQ" iaj;ka;% <ud idys;H l,djl w.h y÷kd .;a" <ud
ufkdaúoHd ixl,am o úYsIag f,i wjfndaO lr .ekSfï yelshdfjka hq;a whl= nj
Tyqf.a ks¾udKdj,sh úuid ne,Sfuka mila fjhs'
ojila rd álla
,en îu;aj ófhla
n<,d ù u;la
fufia lSfha WvÕ= jokla
.i j;= iqÿ
ù msßisÿ
fmdfydh ke;sÿ
is,a.;a n÷
Ô' î fiakdkdhl" uy.u fialr" chr;ak iurfialr" iqks,a chùr" fla' ch;s,l"
ví,shq' ta' wfíisxy" .=Kfiak ú;dk wd§ka o <ud idys;Hhg odhl;ajh imhd
we;' isxy, <ud idys;H ks¾udK úfoaYSh NdIdj,g mßj¾;kh ùu fuka u tu
ks¾udK úfoaYSh iïudkj,g md;% ùu o isxy, <ud idys;HfhA iqúfYaI lv
bula f,i y÷kd .; yels h' fï jk úg o <ud idys;HlrKfha ksr;j isák
isì,a fj;a;isxyf.a lD;s .Kkdjla Ökh" cmdkh" fldßhdj" ms,smSkh" fkda¾fõ"
iaùvkh" fvkaud¾lh" wefußldj we;=¿ rgj,a rdYshl NdId .Kkdjlg
mßj¾;kh ù ;sfí' wehf.a l=vfydrd" fjila myk" ÿjk /jq< hk <ud idys;H
lD;s wka;¾cd;sl iïudk /ilska msÿï ,eî h'
<ud l;d" <ud ldjH" <ud .S; ix.%y" <ud lú l;d" <ud kdgH jYfhka
wkqm%fNaoj,g j¾. l< yels <ud idys;H lD;sj,ska kQ;k isxy, <ud idys;Hh
fmdaIKh ù ;sfí'
120
<ud idys;Hfha jia;= úIh .yfld<" i;=ka wdÈ wjg mßirh" iajNdúl jia;="
tÈfkod Ôjk woaoelSï" úúO mqoa.,hka" iqrx.kdjka" rdlaIihka wdÈ mq¿,a lafIa;%hl
me;sr mj;S' uk#l,ams; jia;= <ud idys;Hfha § m%n, f,i Ndú; flfrhs'
orejdf.a f,dalfha j,dl=¿ l;d lrhs' .ia.,aj,g o fõokdj oefkhs' l=re¨
isjqmdjqkag o wmg f;afrk nila we;' wfma ni Wkag o jegfyhs' .x.dj,g
o Èh we,sj,g o is;a ms;a we;' ysre i÷ fuka u iqjyila ;drldfjda o
orejkaf.a ñ;=frda fj;s' úIh f,dalh yd orejdf.a we;s fï ne£u wksjd¾h jQ
o iajdNdúl jQ o ne£uls'
ví,shq' ta' wfíisxy
<ud f,dfjys § i;=ka l;d lrk w;r" wfÉ;ksl jia;+yq im%d‚l;ajh ,n;s'
r;ak YS% úfÊisxyf.a iskaÿ lshk WK m÷r lD;sfha WK m÷r iÔj pß;hla njg
m;a fjhs'
' ;u Èú fírd §u .ek i;=áka bms, WK m`ÿr Woaodufhka o¨fld< i,ñka
isáhd' iq<`.;a tlal fi,a,ï l<d' WKm`ÿr foiska .S;hla jeks isyska y`vla
wefikakg jqKd'
Tyqf.a u .Õ <Õ § mµ mka;sfhys tk fuh o tn÷ ;j;a ksoiqkls'
l=Uqla w;a; .Õg jeà
j;=r w; ..d
oelal o me‚ l=re,af,l=g
j;=r byskjd
- ie,<sys‚fhda
iajNdj O¾ufha úúO ixisoaê o <ud idys;H ks¾udKfha § m%n, jia;= úIh njg
m;a fjhs' ví,shq' ta wfíisxyf.a ks¾udKj,ska Wmqgd .kakd ,o my; kso¾Yk
n,kak'
j,dl=f<a rka mdgg
úÿ,s fldgkjd
wdldfia y~ ;<ñka
wl=Kq y~kjd
ysre u~,g mdr o fï
i| u~,g mdr o fï
lsß uqyqog mdr o fï
lshkak foaÿkafka'''
121
<uhskag jvd;a ióm pß;hla jk ‘wïud’ o <ud idys;Hfhaa ksrka;rfhka wmg
yuq fjhs'
f.hska f.hg f.or nqÿka
wïud hehs lshkjd
nqÿ iñ÷g j¢k f,iska
oE; kÕd j¢kjd
isf;a Wmka lreKdjg
rka lsß ì÷ tfrkjd
trka lsf¾ iqj| ,nd
wms f,dalh Èkkjd
- ,laIauka lygmsáh
uqyqol lsß ÿka wïud
ñysl; ÿla oere wïud
rka iufkd< .sr uqÿfka
isßmd moauh wïud
u;= od fndai;a fjïud
lr msg ys÷jñ wïud
reÿ i;a iuqÿr mSkd
tf;r lrkafkñ wïud
- ví,shq' ta' wfíisxy
mßirh yd <uhd w;r in|;dj f.dv kexùfï ,d <ud idys;Hfha ld¾hNdrh
iqúfYaI fõ' mßirfha wkH jia;+ka ;ud yd iudkj ie,lSug <uhd fmd,Ujk
idys;H ks¾udK <uhd mßirhg wdorh lrk ñksil= njg m;a lrhs' mßirhg
muKla fkdj ;ud Wmka ìug ys;e;s mqrjeishl= fia <uhdf.a fm!reIh j¾Okh
lsÍug <ud idys;Hfha odhl;ajh jeo.;a fõ' tia' uyskao ysñhkaf.a foaYdNsudkS
ks¾udK fuhg ksoiqka l< yels h' uy.u fialrf.a ire fmdf<djla wmg wef;a
lD;sh o <ud is;aj, wm rfÜ mßirh" Ôjk rgdj" úYajdi wdÈh ms<sn|j yeÕSula
ckkh lrhs'
mdg mdg ue‚la cd;s
mig háka leá fõ
r;ak §m fmdf<dj ;=<ska
Ok ksOdk u;= fõ
m,d meyeh yeu l,ays u
/£ Èf,k fmdf<dfõ
bj; ouk o~qj jqj o
o¨ ,d h<s me< fõ
iufkd< ysu l÷ uqÿfka
isßmd i,l=K we£
cd;sh tluq;= lrjhs
iu lreKdfjka ne£
bre foú uqyqÈka we§
iufkd< lkaog j£
t;fldg uq¿ ,xldj u
È,sfyhs ,iaik fjù
- uy.u fialr
122
<ud ukfiys risl;ajh ÈhqKq lsÍu muKla fkd j" msßmqka fm!reIhla f.dv
ke.Su Wfoid o <ud idys;Hfha ld¾hNdrh wkNsNjkSh fõ' flfia jqj o yqÿ
ridiajdohg iSud ùu fuka u kSri f,i WmfoaYd;aul ùu o <ud idys;H
ks¾udKhl .=Kd;aulNdjh ySk lrjhs' <ud f,dalh rifhka mqrjñka jvd yrj;a
Ôú;hlg u.fmkajk <ud idys;H ks¾udK ri ú¢uq'
ú,a c,fha f.dfydre ufâ
iqÿ r;= ishm;a msfma
wj,iaik fldjq¨ ;=fâ
mkais¿ fjK ko kefÕa
le; fn,a,l= l=i we;=f<a
iqÿ uq;= weghla jefâ
fyd| <uhska uq;= jf.a h
fyd| .=K oï uq;= wf.a h
- ví,shq' ta' wfíisxy
wjfndaOh
1' <uhska i|yd lshejqKq mer‚ u mµ ks¾udKh yuq jkafka lskï .%ka:hl
o@ th rpkd lf<a ljqo@
2' <ud ks¾udK i|yd mdol lrf.k we;s jia;+ka lSmhla mdvfuka fidhd
,shkak'
3' <ud idys;H ks¾udK i|yd fhdod .kakd nia jyr fln÷ úh hq;= o@
4' my; jpkj, f;areu Tfí jpkfhka ,shkak'
¸' foaYjd;ai,Hh ¸¸' mßj¾;kh
¸¸¸' wfÉ;ksl ¸¹' mqfrda.dñhd
¹' ckY%e;sh
123
;ks mo
úúO w¾: iys; mo lsysmhlska hqla; fhÿula fyda jdlHdxYhla i|yd ta fjkqjg
fhÈh yels" ta w¾: ish,a, leá fldg .;a m%ldYhlska hqla; mo" ;ks mo f,i
ye|skafõ' tu.ska woyia rdYshla blaukska yqjudre lr .ekSug yels jk w;r
NdIdfõ ixlaIsma;Ndjh o wdrlaId fõ'
WodyrK(
wkqka úiska fmdaIKh l< mrmqgq
wjqreoaola mdid meje;afjk idxj;aißl
Wig .e<fmk uy;ska hq;a wdfrdaymßKdy
le,Efõ bfí yg.kakd .skak <eõ.skak
lsisjl=g fojeks fkdjk woaú;Sh
lsis u m%fhdackhlg ke;s ksIam%fhdack
flf<ys .=K fkdi,lk wlD;{
.,ska ksujk ,o ffY,uh
Èfhys Wmkakd jQ c,c
ÿrÈ. n,d lghq;= lrk ¥ro¾Ys
124
nyq w¾: mo
isxy, NdIdfõ we;eï jpkj, w¾:hla" folla fyda Bg jeä m%udKhla ;sìh
yels h' tla mohlska fndfyda w¾: ksrEmKh l< yels úg th nyq w¾:j;a mohla
f,i oelaúh yels h' fuys úfYaI;ajh jkafka tl u moh" tl u jdlHh ;=< jqj;a
fjk;a fjk;a w¾: m%ldY lsÍu i|yd fhdod .ekSu hs' ta wkqj fun÷ moj,ska
m%ldY jk ksYaÑ; w¾:h ksjerÈj wjfndaO lr .ekSug kï tu jpkh fh§ we;s
jdlH mßirh o wjfndaO lr .; hq;= h'
WodyrK(-
j;
l:dj
jia;%huqyqK
W;=re
W;=ï
W;=re
^ÈYdj&W;a;r
okfo
am<
Okh
ckhd
iïm;
kd we;
d
kdhl
kd.
i
kd.hd
oo
wkqjK
l=IaGfldä
lr
w;
fyd~fn,a,
125
ijka § W.ksuq
NdIdjl we;s p;=¾úO l=i,;d f,i ijka §u" l;d lsÍu" lshùu yd ,sùu
y÷kajd Èh yels h' ta w;ßka f;dr;=re ,nd .ekSfï uQ,sl l%uh jkafka ijka §u
fyj;a Y%jKh hs' idjOdkj ijka §u u.ska hym;a ridiajdohla fuka u ksjerÈ
wjfndaOhla o ,nd .; yels h'
,sÅ; wNHdi
1' <ud idys;H ks¾udKhla lsÍfï § ie,ls,su;a úh hq;= lreKq fudkjd o@
2' my; oelafjk tla tla lúhg .e<fmk ;j;a lúh ne.ska ks¾udKh
lrkak'
¸' wyi mqrd ks,a ly oï
mdg y;hs foaÿkakg
yß mqÿuhs ljqo wekafo
,iaik foaÿkak
¸¸' Wfoa msfmk u,a wmS
/fha msfmk u,a wmS
Wfoa /fha msmS kgk
mdg iqj| u,a wmS
¸¸¸' fyda fydfyda y`v k.hs
ksÈhkafk kE jf.hs
/<s kef.hs fmK bfyhs
uqyqo kï yß o`.hs
126
3' my; oelafjk mo i|yd fhfok nyq w¾: mo" § we;s moj,ska f;dard
,shkak'
msh" uqj" f;r" jia" iuh
uqLh ;d;a;d hq.h
j¾Ih wd.u ms%h
uqjd i|yd ;Srh
mshjr jhi fjr<
ia:úr uqyqK
4' fkd.e<fmk jpkh f;darkak'
¸' i|" ld,h" pkaøhd" W;=ï" odk
¸¸' oo" ls,sá" nuqKq" fldä" l=IaG
¸¸¸' fmdf<dj" óhd" óme‚" uÿú;" ñksid
¸¹' iur" wkx.hd" ch" isyslsÍu" mdg j¾.hla
¹' u," ls,sá" oeùu" u,a,S" mqIAmh
5' my; moj,g nyq w¾: mo fidhd ,shkak'
¸' ;sr ¸¸' ila
¸¸¸' mr ¸¹' m;a
6' my; i|yka jdlHdxYj,g ;ks mo ,shkak'
¸' ld,hg WÑ; -
¸¸' fndfyda weiQ msrE ;eka we;s -
¸¸¸' Èfhys yeisfrk -
¸¹' wvla id.rfhka o b;sßh f.dvìñka o jg jQ m%foaYh -
¹' wyi;a fmdf<dj;a tlg .Efjk fia fmfkk ia:dkh -
¹¸' mdo fndfyda .Kkla we;s -
¹¸¸' wkqkaf.ka fmdaIKh jk -
¹¸¸¸' Èh f.dv foflys u jik -
127
m%dfhda.sl wNHdi
1' <ud .S; we;=<;a Y%jH ixhqla; ;eá wid ri ú|skak'
2' Tn is;a .;a <ud .S tl;= lrkak'
3' tajdfha ks¾udKlrejka ms<sn| f;dr;=re úuikak'
4' úúO f;aud hgf;a úldYkh jk .=jkaúÿ,s jevigyka lSmhlg fyd¢ka
ijka §" ta ta jevigyka ms<sn| f;dr;=re fjk fjk u my; j.=jg wkqj
f.dkq lrkak' ijka ÿka ish¨ jevigyka ms<sn| f.dkqjla ilid mka;s
ldurfha § ñ;=rka iu. yqjudre lr .ksñka wjfndaO lr .kak'
.=jkaúÿ,s kd,sldj
jevigyfka ku
m%pdrh jQ fõ,dj
W.;a lreKq
fn!oaO mQfcda;aij w;r lÀk mskalug ysñ jkafka úfYaI
ia:dkhls' lÀk hk moh ‘;o’" ‘n,.;=’" ‘n,j;a’ hk
w¾:h fok mohls' lÀk mskalfuka ,efnk wdksYxi
wfkl=;a mskalïj,ska ,efnk wdksYxij,g jvd n,j;a f,i
ie,lSu fï mskalug ‘lÀk’ hk kduh ,eîug fya;=j f,i
ie,fla' ixialD;sh yd idrO¾u y÷kd .ksñka iyÔjkh yd
cd;sldNsudkh f.dvk.d .ekSu Wfoid wjia:dj i,id fok
fï mdvu" j,afmd< rdyq, ysñhkaf.a ‘,xldfõ nqÿ iufhys
b;sydih’" ‘if;Hdaoh ,sms tl;=j’ iy uydpd¾h fÊ' î'
Èidkdhlf.a ‘isxy, isß;a úß;a’ hk lD;s wdOdr lr .ksñka
rpkd jQjls'
lÀk mQfcda;aijh 14
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 128
129
lÀk mskalu isÿ flfrkafka jia ld,h flakaø lrf.k hs' jia hkqfjka woyia
jkafka j¾Idj hs' jia ld,h hkq j¾Id ld,h f,i .efka' jia ld,fha § jia úiSfï
pdß;%h uq,ska u we;s jqfKa isoaOd¾: f.!;uhka jykafiaf.a nqoaO;ajfhka jir
úiailg miqj h' ;Èka jeis weoyef,k jia ld,fha § NslaIQka jykafia pdßldfõ
fhfok úg w¨;ska o¨ ,d jefvk ;Kfld< wdÈh;a fmdf<dfjka Wvg u;= jk
i;=kq;a mEf.k njg wkHd.ñlhka fj;ska ke.=Kq fpdaokd NslaIQka jykafiaf.ka
oek.;a nqÿ rcdKka jykafia
“wkqcdkdñ NslaLfõ jiaidfka jiaix Wm.ka;=x” ^uyfKks" jiaidk ld,fha jia úiSug wjir foñ'&
hkqfjka úkh kS;shla mekjQ fial' fuhska meyeÈ,s jk jeo.;a lreKla jkafka
nqÿrcdKka jykafia wkHd.ñlhkaf.a woyia o i,ld n,ñka wd.ï w;r iyÔjkh
mj;ajdf.k hEug lghq;= l< nj hs'
jia úiSu wkqoek jodrkakg n,mE ;j;a fya;=jla fjhs' hka;% iQ;%j,ska frÈ úhk
j¾;udkfha fuka fkd j w;S;fha § frÈ ms<s b;d ÿ¾,N úh' ta ksid u NslaIQka
jykafiag isjqre iq,N fkd ù h' we;eï NslaIQka jykafia oeä j¾Idfjka f;ó"
Èh fífrk isjqre we;sj" úydrhg meñK" udre lsÍug fjk;a isjqrla ke;s ksid
ta f;;nß; isjqr msáka u oji f.j;s' th YÍr fi!LHhg ys;lr fkd fõ' jia
ld,fha § NslaIQka jykafiag tla ;ekl jev úiSug kshu lsÍug fï ;;a;ajh o
ie,ls,a,g .ekqKq nj lshfõ'
fufia wdrïN jQ jia úiSu foúêhlska isÿ fõ' ta ‘fmr jia’ yd ‘miq jia’ hkqfjks'
‘fmr jia’ jik NslaIQka jykafia wei< mqr mif<diajl fmdfydh Èk jia iudoka
fj;s' tÈk isg ;=ka uila f.jqKq miq jia ld,h wjika fjhs' fï ;=ka udihg
miqj t<fUkafka Öjr udih hs' fï udih tkñka ye¢kaùug fya;=j ‘fmr jia’ úiQ NslaIQka jykafiag lÀk Öjrh ms<s.ekafjkafka fï udifha § jk neúks'
miq jia jik NslaIQka jykafia jia iudoka jkafka wei< uig miq t<fUk ksls‚
ui mqr mif<diajl fmda Èk isg h' idudkHfhka jia wdrdOkdj isÿ flfrkafka
.fï y;r fmarej ksfhdackh lrñka tla odhlhl= úisks' Tyq wei< fmda Èkg
fmr Èkl mkai,g f.dia mkaif,a yduqÿrejkag fï wdrdOkh lrhs' ta .ufka §
jeis i¿j kï jQ iqÿ frÈ lvla o /f.k hkq ,efí' wod< odhlhd nq,;a fld<
;=klska f.dgqjla idod th jeis i¿j u; ;nd kdhl yduqÿrejkag ms<s.kajd ‘wm
flfrys wkqlïmdfjka fï wdrdufha jia jik’ fuka Wka jykafiag werhqï lrhs'
130
jia wdrdOkdfõ § jeis i¿ mQcd lsÍu w;S;fha isg u isÿ flfrk pdß;%hls' jeis
i¿ mQcd lsÍu iEu m%foaYhl u mdfya isÿ flreK o jia wdrdOkd lsÍu m%foaYfhka
m%foaYhg fjkia wdldrj,ska isÿ lrkq oelsh yels h' jia ld,h we;=<; fkdfhla
jia mskalï mkaif,a § meje;afjhs' u,a mQcd" .s,kami mQcd" fndaê mQcd" O¾u foaYkd
wdÈh fï w;r fjhs' lÀk mskalu fï ish¨ mskalï w;=ßka m%Odk mskalu fjhs'
fï mskalfï § úfYaIfhka isÿ jkafka fmr jia úiQ NslaIQka jykafiag lÀk
Öjrhla mQcd lsÍu hs'
lÀk Öjr mQcd l¾uh wfkl=;a Öjr mQcd l¾uj,g jvd n,j;a mqKH l¾uhla
jk nj fn!oaO ms<s.ekSu hs' Bg fya;=j fï mskalu tla úydria:dkhl isÿ l<
yels jkafka jirlg tla jrla muKla ùu hs' ta ksid u lÀk Öjrh ms<sfh,
lsÍug .fï ish¨ fokd u iïudoka fj;s' lÀk mskalu Ndr .;a odhlhdf.a
ksfjig f.dia tu Öjrh ilia lsÍu fjkqfjka mqKHdOdr lsÍu j¾;udkfha mjd
olakg ,efí'
lÀk Öjrh ilia lsÍug fhdod .efkk jia;%h wod< odhlhdf.a ksfjfia isg
mkai,g f.k hkq ,nkafka úfYaI fmryerlsks' fuh lÀk fmryer kñka
ye¢kafõ' lÀk fmryer wod< úydria:dkhg wh;a i;r fmarefõ u uxudj;aj,
.uka lsÍu idudkH isß; hs' ta ksid fmryer .uka lrk tu udj;a .ïjeishka
úiska msßisÿ lrkq ,efí' ud¾.h wjysr lrk .ia je,a lmd t<s fmfy<s fldg
;Kfld< W.=,ajd mú;% lsÍu ish¨ fokd w;ska u isÿ jkafka wd.ï fNaohla
fkd;ld h' ùÓ fomi we;s ish¨ ksfjiaj, fn!oaO fldähla Tijkq ,efí' wd.ï
fNaohlska f;drj u. fomi we;s ish¨ ksfjia úÿ,s nqnq¿j,ska ieriSu jQ l,s
j¾;udk wd.ñl iyÔjkfha m%;sM,hla jeks h'
lÀk fmryer wdrïN jkafka Wfoa mdkaor h' lÀkh Ndr .;a odhlhdf.a ksfjfia
isg werfUk fï fmryef¾ § lÀk jia;%h ysi u; ;nd .;a odhlhd Wvq úhkla
háka .uka lrhs' fmryr hk w;ru. § ;u leue;a; mßÈ tla tla mqoa.,fhda fï
jia;%h ysi u;ska f.k h;s' lÀk jia;%h mkai, lrd f.k hEug ;ukq;a iïudoï
ùu uyÕ= mqKHl¾uhla f,i Tjqyq i,l;s'
w;S;fha § WK ngj,ska ieliQ mkaoï t<sfhka fyda ,ka;Ereï t<sfhka .uka l<
ir, fmryerla jQ fuh j¾;udkh jk úg úÑ;%j;a fmryerla njg m;aj we;' fmr
§ ieoeye;s Wmdil Wmdisldjkaf.a idOq kdoh" u,a jÜá /.;a <uhskaf.a Ydka;
.uka ú,dih wdÈfhka muKla iukaú; jQ lÀk fmryerg j¾;udkh jk úg
lilrejka" .sksfnda,lrejka" k¾;k Ys,amSka" fnr jdolhka" u,a nhsisl,alrejka
muKla fkd j we;eï úg yia;Ska mjd tla ù we;s whqre oel .; yels h'
131
lÀk fmryef¾ .uka lsÍfuka fjfyig m;a jQjkaf.a fjfyi ksùu ms‚i we;eïyq
isis,a meka" f;a" fldams wdÈ fkdfhla okai,a mj;aj;s' fmryef¾ .uka lrkakkaf.a
úvd ksjd .ekSug fujeks okai,a uyÕ= msgqn,hla fjhs'
fmryr ;u ksfji wi,ska .uka lrk úg mkai,g wjYH hï fohla mQcd lsÍu
fyda tajd /f.k fmryerg tla ùu .ïjeishkaf.a isß; hs' lÀk fmryer mkai,g
<Õd jk úg mkai,a ìu ieoeye;shkaf.ka msÍ hhs' we;eï úydria:dkj, Bg fmr
Èkfhys i¾j rd;s%l mß;%dK O¾u foaYkdjla o meje;aùu pdß;%hls' fï msßf;a
wjidkh yd fmryer mkai,g we;=¿ ùu tl u úgl isÿ fjhs' ta fudfyd; ‘fldia
keá fmak fj,dj’ fyda ‘oyila nqÿka nqÿ jk mdkaor’ f,i .eñ jHjydrfha i|yka
fjhs' lÀk fmryer ,xldfõ úúO m%foaYj, fkdfhla wdldrfhka meje;afõ'
we;eï m<d;l fï fmryer rd;s%h uq¿,af,a u .u mqrd .uka lrkq olakg ,efí'
lÀk jia;%h f.k hEfuys o fjkialï mj;S' we;eï m%foaYj, isÿ flfrkafka
mkai,g wjYH nvq o fmr Èk mkai,g f.dia" tys we;s lmarel kñka ilik ,o
úfYaIs; jQ lD;s%u .il t,a,Su hs'
mkai,g Ndr ÿka lÀk jia;%h tu oji we;=<; lmd" uid" m~q .id" fõ<d .efkk
úydria:dk o fjhs' we;eï úydria:dkhl fï ish¨ lghq;= flfrkafka NslaIQka
jykafia w;sks' Öjrh uid ksu l< miq Bg m~q fmùu isÿ flf¾' ;o lygla iys;
kq." jrld jeks .iaj, mÜgd fhdod f.k m~q .ikq ,efí' m~q .eiQ lÀk Öjrh
NslaIQka jykafia uOHfhys ;nd mqoa., kduhlska f;drj" idx>slj mQcd lsÍu isÿ
fõ' fï mQcdj ms<s.;a NslaIQka jykafia fmr jia úiQ" jia wdrlaId lr .;a" iqÿiqlï
iïmQ¾K l< tla NslaIq kulg fï Öjrh mjr;s'
132
lÀk Öjrh mQcd lsÍug fmr" tu úydria:dkfha jia úiQ iEu iajdóka jykafia
kulg u isjqre mQcd lsÍula isÿ fõ' tfia mQcd flfrk isjqre ‘jiaidjdisl Öjr’ kñka y÷kajkq ,efí'
lÀk mskalu isÿ flfrk Èk oyj,a wod< úydria:dkfha § NslaIQka jykafia
úIhfhys msßkefuk odkh lÀk odkh hs' tu úydria:dkfhys jia úiQ NslaIQka
jykafia fuka u úydrdêm;s iajdóka jykafiaf.a wdrdOkh mßÈ" wjg fiiq
úydria:dkj,ska jäk NslaIQka jykafia o fï odkh i|yd iyNd.s fj;s' .fï i;r
fmarefõ odhl odhsldfjda l,ska Ndr.;a mßÈ úúO wdydr j¾. ilid f.keú;a
fï odkh Wfoid mQcd lr;s' wjidkfha iEu NslaIQka jykafia kulg u msßlr o
mQcd lrkq ,efí' b;d iyfhda.fhka lÀk odkfha lghq;= ksu lsÍug .ïjeisfhda
j. n,d .ks;s' .ïjeishka ish¨ fokd u b;d Wkkaÿfjka yd Woafhda.fhka lÀk
fmryerg;a lÀk odkhg;a iyNd.S ùu jQ l,s Tjqk;r mj;sk iyÔjkh m%o¾Ykh
jk wjia:djls'
odhl odhsldfjda kej; ijia Nd.fha § úydria:dkhg tla/ia fj;s' ta ‘lÀkdksYxi
O¾u foaYkdj’ Y%jKh lsÍug hs' lÀk Öjrh ysñ jQ iajdóka jykafia tu Öjrh
ye| fmrjd O¾u Yd,djg jevu lr" tu O¾u foaYkdj isÿ lr;s' fï O¾u
foaYkdfjka lshfjkafka lÀk mskalulska isÿ jk wkqiia ms<sn|j hs' lÀkdksYxi
O¾u foaYkdfjka lÀk mQfcda;aijh wjidk fjhs'
jia ld,h ie,flkafka l=vd i;l=g j;a ysxidjla fkdjk" wysxidjdÈ iuhla
f,i hs' fï ld,h ;=< úydria:dkhl jia jik NslaIQka jykafia o úYd, lem
lsÍula lr;s' mkaif,ka neyerg fkdf.dia" tys u jev fjfiñka" ;u fm!oa.,sl
wjYH;d mfil ,d odhl odhsldjka fjkqfjka úúO mskalï isÿ lsÍug Wka jykafia
lghq;= lr;s' fï ld,h ;=< hï wjYH;djlg mkaif,ka neyerg jeäh o kej;
meñfKk Èkh fyda fõ,dj ;SrKh lr hEug NslaIQka jykafia ls%hd lr;s'
lÀk mskalu w;S;fha mgka ,xldfõ m%Odk mskalula f,i isÿ flreKq njg
idOl fi,a,sms wdY%fhka imhd .; yels h' úydf¾., fi,a,smsfhys ‘jeis jisl
ydál’ hkqfjka jia wdrdOkdfõ § mQcd flfrk jeis i¿ ms<sn| i|yka fjhs'
óg wu;rj jia ld,fha § NslaIQka jykafia wßhjxi kï iQ;% foaYkdjla isÿ l<
nj f;daks., iy ,nqwegne¢., fi,a,smsj, i|yka fjhs' fufia w;S;fha isg u
mskalula f,i jeo.;a ia:dkhla ysñ lr f.k we;s lÀk mQfcda;aijh fn!oaOhdg
jevodhs mqKHl¾uhla f,i w.h l< yels h'
133
wjfndaOh
1' nqÿ rcdKka jykafia wkHhkaf.a u;j,g ijka ÿka nj m%lg jk
wjia:djla i|yka lrkak'
2' jeis i¿j mQcd lrkafka l=ula i|yd o@
3' lÀk mskalfï § wkHd.ñlhka w;r iqyo;dj m%o¾Ykh flfrk wjia:djla
olajkak'
4' ‘lÀk Öjrh’ yd ‘jiaidjdisl Öjr’ w;r we;s fjki meyeÈ,s lrkak'
5' “lÀk mskalfï § .ïjeishkaf.a tluq;=lu j¾Okh fjhs” fï ms<sn| Tfí
woyia olajkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' Tn iyNd.s jQ lÀk mQfcda;aijhl § ,enQ woaoelSu ms<sn| mka;sh bÈßfha
flá úia;rhla lrkak'
2' Tfí jeäysáhl=f.ka w;S;fha lÀk mskalï meje;ajQ wdldrh ms<sn| wid
oek .kak' j¾;udkfha iy w;S;fha fï mskalfuys y÷kd .; yels fjkia
,laIK j.=jl igyka lrkak'
3' wkH wd.ñl ia:dkhl meje;afjk W;aijhla ksÍlaIKh fldg" ta ms<sn|
l=vd ,smshla ilia lrkak'
134
m%fhdacH ls%hd" wiïNdjH ls%hd
lsÍula" isÿùula fyda ú£ula ms<sn| lshfjk mo ls%hd mo nj;a" tu mo w;=ßka
jdlHhl wdLHd;h f,i fhfok ls%hd wjidk ls%hd nj;a" tfia fkdfhfok ls%hd
wkjidk ls%hd nj;a óg by; fYa%‚j, § úia;rd;aulj bf.k f.k we;'
m%fhdacH ls%hd
ls%hd mo
mQ¾j ls%hd ñY% ls%hd wiïNdjH ls%hd wdYS¾jdo ls%hd úê ls%hd
wkjidk ls%hd wjidk ls%hd
fï ls%hdmo w;=ßka wjidk ls%hd .Khg wh;a úê ls%hd iy wdYS¾jdo ls%hd o
wkjidk ls%hd .Khg wh;a mQ¾j ls%hd iy ñY% ls%hd o ms<sn|j Tn 7" 8 fYa%‚j,
§ oekqj;a ù ;sfí' fï mdvfuka wjidk ls%hdj,g wh;a jk m%fhdacH ls%hd iy
wkjidk ls%hdj,g wh;a jk wiïNdjH ls%hd ms<sn| úuid n,kq ,efí'
m%fhdacH ls%hd
1' .=rejrhd wl=re ,shhs'
2' .=rejrhd YsIHhd ,jd wl=re ,shjhs'
;uka úiska isÿ lrkq ,nk ls%hd fuka u wkqka ,jd lrjkq ,nk ls%hd úfYaIhla
o isxy, NdIdfjys olakg ,efí' by; m<uq jdlHfhkaa ;uka úiska lrkq ,nk
ls%hdjla ms<sn|j lshefjk w;r fojeks jdlHfhka fjk;a whl= ,jd lrjkq ,nk
135
ls%hdjla ms<sn|j lshefjhs' tfia wka whl= fufyhùfuka lrjkq ,nk ls%hd"
m%fhdacH ls%hd f,i ye¢kafõ'
ls%hd uQ,h;a úNla;s m%;Hh;a w;rg ‘j’ m%;Hh fh§fuka m%fhdacH ls%hd ks¾udKh
fjhs'
ls%hd uQ,h m%fhdacH ls%hd m%;Hh ls%hdjidk m%;Hh
,sh
lr
n,
kg
;k
j
j
j
j
j
hs
;s
ñ
uq
yq
m%fhdacH ls%hdj mqreI;%fhys" ld,;%fhys yd tal jpk - nyq jpk foflys o l¾;D
ldrl yd l¾u ldrlfhys o fhfohs'
wk;S; w;S;
tal jpk nyq jpk tal jpk nyq jpk
m%:u mqreI
uOHu mqreI
W;a;u mqreI
lrjhs
lrjys
lrjñ
lrj;s
lrjyq
lrjuq
lrùh
lrùys
lrùñ
lrjQy
lrjQyq
lrjQuq
iuyr wjia:dj, § tl u ls%hdj i|yd m%fhdacH ls%hd rEm lsysmhla olakg ,efnk
whqre o y÷kd .; yels h'
WodyrK(- rlshs - rlajhs" rlalhs" rlaljhs
nishs - niajhs" niaihs" niaijhs
m%fhdacH ls%hdj, § wl¾ul Od;= il¾ul njg m;a fõ'
^w& ^wd&
WodyrK(- u,a,S w~hs - whshd u,a,S w~jhs
orejd kdhs - wïud orejd kdjhs
^w& hgf;a we;s jdlH fol u l¾u mo fkd fhÿKq wl¾ul jdlH fõ' ‘w~hs’ ‘kdhs’ hk wl¾ul ls%hd ‘w~jhss’ yd ‘kdjhs’ hkqfjka m%fhdacH ls%hd njg m;a l<
úg ‘u,a,S’ iy ‘orejd’ hk mo l¾u mo njg m;a fjhs'
136
il¾ul ls%hd m%fhdacH ls%hd njg m;a lsÍfï § nyq l¾ul fjhs'
^w& ^wd&
WodyrK(- kx.S .S; .hhs - .=re;=ñh kx.S ,jd .S; .hjhs
jvqjd mqgqj idohs - ;d;a;d jvqjd ,jd mqgqj idojhs'
^wd& ldKavhg wh;a jdlHj, § ‘kx.S’ iy ‘.S;’ hk mo;a ‘jvqjd’ iy ‘mqgqj’ hk
mo;a l¾u mo njg m;a j we;' tneúka tu m%fhdacH ls%hd iys; jdlH nyq l¾ul
mo njg m;aj ;sfnk nj y÷kd .; yels h'
wiïNdjH ls%hd
wkjidk ls%hd m%fNaohla jk wiïNdjH ls%hdj, iajrEm folla olakg ,efí'
1' ld,d¾:fha wiïNdjH ls%hd
2' wkshud¾:fha wiïNdjH ls%hd
ld,d¾:fha wiïNdjH ls%hd
ksYaÑ; ld,iSudjla yeÕfjk ls%hd rEm ld,d¾:fha wiïNdjH ls%hd f,i
ye¢kafjhs'
WodyrK(- ks<shl kgoa§ fma%laIlfhda n,d isáhy'
fï jdlHfhys ‘n,d isàu’ isÿ ù we;af;a ks<shl keàu isÿ jk úg h' ta wkqj
n,d isàfï ld¾hh isÿ jQ ksYaÑ; ld,h l=ula o hkak ‘kgoa§’ hk ls%hd rEmfhka
lshfõ'
fï ls%hd rEm ks¾udKh lr .ekSu i|yd my; oelafjk m%;Hh fhfoa'
lsh;
lsh; Wka fuf;m, wdfhh weÿre .=;a;s,;
137
kef.;a
ysre kef.;a u,a msfma' ;a
isáh §
;d;a;d t;ek isáh § uu f.or wdfjñ'
meñfKoa§
ud ksjig meñfKoa§ wïud Whñka isáhd h'
§
oa§
,enqKd u
wlaldf.ka ,smshla ,enqKd u ug;a okajkak'u
lDoka; kduhlg miqj ld,jdÖ mo fh§fuka o ld,d¾:fha wiïNdjH ls%hd
ks¾udKh fõ'
úg iSkq y~ wefik úg <uhs /iaùï Yd,djg meñKshy'
fldg udud f.or tk fldg l=vd mq;d bÈßhg ÿjhs'
l,ays f,aLlhka fmd;a ,shk l,ays mdGlfhda i;=gq fj;s'
i| È.= l,lska Tjqfkdjqka uqK.eiqKq i| ñ;=frda i;=gg
m;a jQy'
l, orejd Ys,am W.;a l, foujqmsfhda i;=gq fj;s'
wkshud¾:fha wiïNdjH ls%hd
lsishï ls%hd rEmhla u.ska wúksYaÑ; njla yeÕfjkafka kï tjeks ls%hd
wkshud¾:fha wiïNdjH ls%hd kï fõ'
WodyrK(- YsIHhka mdi,a .sfhd;a .=rejre W.kaj;s'
wuq;a;l= ksfjig meñ‚fhd;a jeäysáhl=g okajkak'
Tyq ,smshla heõj;a f,alï;=ud thg ms<s;=rla fkdtù h'
wkshud¾:fha wiïNdjH ls%hd ks¾udKh jk wdldr lsysmhls' ta i|yd my; i|yka
m%;Hh fhfoa'
138
;= Tn th lr;=ÿ uu fkd lrñ'
; h; neß fkd fõ'
fyd;a u,a,S tys .sh fyd;a uu o tys hñ'
f;d;a Tjqka tfia lshf;d;a uu o th ms<s.ksñ'
T;a Tjqka tfia lf<d;a wms o th wkq.ukh lruq'
T;ska orejka mdi,a .sfhd;ska foudmsfhda i;=gq fj;s'
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka ls%hd mo m%fhdacH ls%hd mo njg yrjd w¾:j;a jdlHh
ne.ska ks¾udKh lrkak'
¸' Whhs ¸¸' lruq ¸¸¸' lvhs
¸¹' nis;s ¹' lshñ
2' ld,d¾:fha wiïNdjH ls%hd mo fhdod jdlH folla jYfhka § we;s
my; i|yka jdlH ;ks jdlHhla njg m;a lrkak'
¸' mdif,a wdrïNl iSkqj kdo úh' isiqyq /iaùï N+ñh lrd msg;a jQy'
¸¸' frda.shd fõokdfjka lE.ihs' fyÈh Tyqg fnfy;a ,nd fohs'
¸¸¸' .s,ka r:fha y~ wE;ska weis‚' ßheÿfrda tu r:hg hEug bv
i,id ÿkay'
¸¹' l%ufhka w÷r me;sß‚' l=re,af,da leo,s lrd mshUd .shy'
¹' cd;sl .Sh jdokh flß‚' ish,af,da iSrefjka isg.;ay'
3' my; i|yka ls%hd mo wkshud¾:fha wiïNdjH ls%hd mo njg yrjd
jdlHh ne.ska ks¾udKh lrkak'
¸' jishss ¸¸' hhs ¸¸¸' lshjhs
¸¹' w~hs ¹' k<jhs
4' fm<fmdf;ys mdvï lsysmhla lshjd tu mdvïj, we;=<;a m%fhdacH
ls%hd iy wiïNdjH ls%hd j¾. folg wh;a mo f;dard j.=jl igyka
lrkak'
139
úúO wjYH;d i|yd jßka jr wm rgg úúO ck fldgia
iuQy jYfhka f.kajd .ekqKq wjia:d fjhs' tfia meñ‚ ck
fldgia w;=frka iuyfrla fï Èjhsfkys iaÓr mÈxÑlrejka
njg m;a jQy' Tjqkaf.ka iuyrl= ish uq,a ni w; yer isxy,h
ujq ni fldg .;a w;r" we;eï msßia È.ska È.g u ish uq,a
ni furg § o jHjydr lrkakg jQy' l,a h;a u ta uq,a nig
isxy, jpk tl;= ùu isÿ jQ w;r" uE;l § uq,a ni w;a yer
isxy, fyda fou< NdId Ndú;h oelsh yels h'
mq;a;,u k.rhg kqÿßka msysgd we;s ‘isrïì wäh’, úfoaY ck
ixl%uK yd NdId mßKduh ms<sn| w.kd f;dr;=re iuqodhla
wmg ,nd fok ck fldgila fjfik .ïudkhls'
isrïì wäh 15
140
furgg meñ‚ mD;=.Sis cd;sl f,dfrkafida o w,afïod m%uqL yuqodj úiska 1505 §
uqyqÿnv m%foaY w,a,d .kq ,eî h' jk ÿ¾." .ssß ÿ¾. yd c, ÿ¾. ;rKh fldg rg
wNHka;rhg hEug mD;=.Siskag ÿIalr úh' le,Eno lgql Èúhla f.jQ wm%sldkqjkaf.a
iydh ,nd .ekSug mD;=.Sis yuqodj fm,ô‚' fï fya;=fjka “isf,daka le*¾” ckhdf.a wdÈ;uhka furgg meñfKkafka jy,a isrlrejka f,i h' mD;=.SiSka
muKla fkd j bx.S%is cd;slhkaf.a md,k iufha ‘le*¾jre’ nyq, jYfhka jy,a
fiajhg fhdod .ekqKy' fudieïìla iïNjhla iys; Tjqyq fojeks f,dal hqoaO
iufha hqo fin¿ka yd l|jqrej, wdjf;ajlrejka f,i fï rgg meñ‚hy'
fï ckhdf.a m<uq ckdjdih ilia jQfha fldïm[a[ ùÈh wdY%s;j h' miq lf,l
Tjqyq úúO jD;a;Skag fn§ f.dia úúO m<d;aj, mÈxÑ jQy' j¾;udkfha ‘isf,daka
le*¾jreka’ nyq, f,i Ôj;a jkafka mq;a;,u k.rfha isg wkqrdOmqr ud¾.fha
ls'ó' 3la .sh ;ek yuq jk ‘isrïì wäh’ m%foaYfhys h'
bx.%Sis md,k iufhys le*¾jreka wkqhqla; lrkq ,enQ jD;a;s lsysmhla úh' ;eme,a
fiajh" mq;a;,u ¨Kq f,ajdfhys lghq;=" .ïuq,doEks rdcldß ta w;r m%Odk fõ'
,xldfõ ;eme,a fiajh wdrïN l< jljdkqfjys uq,ska u fld<U isg mq;a;,ug"
;%sl=Kdu,hg" nÿ,a,g ;eme,a f.k hk ,oafoa bx.S%is wdKavqjg fiajh l< le*¾
fiajlhka úisks' m%Odk uxudj;a fkd;snQ hq.fha jk.; ux Tiafia wod< ia:dkj,g
,sms u¨ /f.k Èùug fï Yla;s iïmkak ñksiqkag mejß‚' miq lf,l iSkqjla
kdo lrñka hk ;eme,a lr;a;j, wdrlaIdjg Tjqyq fhdojd .ekqfKdah'
mq;a;,fï ¨Kq f,ajdfhys lghq;= wdrïN lsÍu;a iu. f,ajdh msßisÿ lsÍu yd
wdrlaIl lghq;= hk ld¾hhka i|yd fhdojd .kq ,enqfõ le*¾ cd;slhka h' fuu
ck fldgig wdfõ‚l isß;a úß;a" kegqï .ehqï /ila we;' tajd w;=frka ‘ldmsß
ud[ac’ kï úfYaIs; .S; j¾.hla ;sfí'
“wrdì pdhd lfvdard
wrdìhd fndf,df¾ $$
bial Wmx ,lámxp kd.r fia ufkdaf¾ $$
whsfpdgdls fío ,.shd $$
ud fpdgdls k.r ,.shd $$
kslr ;sßh ,d, ñrd $$
kdä ;sßh ,d, ñrd $$
wrdì pdhd lfvdard wrdìhd fndf,df¾ $$
141
fï .S;fha f;areu" wrdìfha .eyekq ,iaik hs" wehs Thd,d uqyqKq ksrdjrKh fkd
lrkafka@ Thd,f.a ,iaik uqyqKq fmkajkak fyd| keoao@ hkak hs' isrïì wäfha
le*¾ ckhd i;=j fujeks idïm%odhsl .S; ish .Kkla mj;S' ta ish,a, rpkd ù
we;af;a mD;=.Sis nisks' fï ‘ldmsß ud[ac’ .S;j,g keàfï § w;afmdf<dika §u"
wä fmdf<dfõ .eiSu" T,ajrika §u wdÈh isÿ flfrkq oelsh yels h' fïjdfha
wm%sldkq ck .Sfha wdNdih /£ we;ehs lshefõ' fvd,alsh" rndk" fmd,algq fol"
ye¢ fol" fnda;,h yd ldish hk fïjd ud[ac .dhkfha § jdµ NdKav f,i
Ndú; flfrhs' ud[ac .dhkfha § .eyekq wh úfYaI olaI;d olaj;s'
hg;aúð; iufhys furg jeishka njg m;ajQ fï ckhdf.a mer‚ isß;a úß;a
j¾;udkh jk úg fndfyda ÿrg uelS f.dia we;' újdy W;aijhl § Èk y;la
muK W;aij mj;ajk Tjqyq j¾;udkfha th Èk ;=klg iSud fldg we;af;a
wd¾Ól ÿIalr;d fya;=fjks' újdy .súi .;a ;re‚hg újdyhg i;s ;=klg fmr
m,a,sfha § újdy Èúh .ek wjfndaOhla ,nd fohs' újdyhg fmr Èk ukd,shf.a
ksfjfia § mdkaor jk ;=re ukd,shg wdYS¾jdo .S; .dhkd lsÍu ;ju;a fkdlvjd
isÿ flfrk pdß;%hls' mdkaor l=l=<d ye~,Sfuka miq W;aijh mgka .kshs' tÈkg
ukd,sh ‘leka leka’ kñka Tjqka úiska jHjydr lrkq ,nk fndiaf;dfrdlal .jqu
w¢hs' ukd,hd ierfikafka hqfrdamSh we÷fuks' ux., Èkfha § kj hqj< ukd,shf.a
ksfjfia u k;r ùu pdß;%hls' Èk follska miq ukd, hqj< ukd,hdf.a ksfji
fj; h;s' Bg miq ;j;a Èk fol ;=kla fkdkj;sk idohlska miq ux., W;aijh
ksudjg m;a fjhs' fuh le*¾ ckhdf.a wdjdy újdy isÿ lrk idïm%odhsl l%uh hs'
ndr ydr m,a,sfha ùu le*¾ ckhd w;r mj;sk ;j;a iïm%odhls' lsisjl=g flakaor
ke;s ùu o úfYaI ,laIKhls' msá lsß Ndú;h ms%h fkd lrk fï ckhd orejl=
Wmkaod isg jir y;rla .; jk ;=re ujq lsß muKla ,nd §ug W;aiql fj;ss'
;u ck j¾.fha lsisjl=g irïm fyda lïuq,a.dh fkdje,f|k nj Tjqkaf.a
úYajdih hs'
Tjqyq wo ;u w;S; wkkH;dj fkd fidh;s' idïm%odhsl kegqu" .S;h" úfkdaoh
i|yd fmdrne§u wdÈh ms<sn|j kj mrmqr ixfõÈ;djla fkd olaj;s' Tjqka i;=
wdfõ‚l .;s isß;a l%ufhka wNdjhg hñka ;sfí'
142
wjfndaOh
1' ‘isf,daka le*¾jreka’ furg meñfKkafka l=uk fya;=jla ksid o@
2' fï ckhd kshe,s /lshd lafIa;% ;=kla kï lrkak'
3' ‘isf,daka le*¾jreka’ i;= .S; úfYaIh l=ula o@ tajd .dhkd lsÍfï § Ndú;
lrkq ,nk jdµ NdKavj, kï ,shkak'
4' le*¾ ckhdf.a újdy W;aijj, olakg ,efnk wdfõ‚l ,laIK ;=kla
,shkak'
5' fï ckhd i;= wdfõ‚l .;s isß;a meyeÈ,s lrkak'
idrdxYlrKh
lsishï jdlHhl" fþohl" ,smshl" m%ldYhl" foaYkhl" wkaa;¾.; jeo.;a u
woyia ms~q fldg oelaùu ‘idrdxYlrKh’ hs' foaYkhlg" idlÉPdjlg ijka §fï
§ mqj;am;lg jd¾;djla iemhSfï § idrdxYlrKh fnfyúka jeo.;a fõ' hula
wjfndaO lr .ekSfï yelshdj;a tys idrh jgyd f.k ixlaIsma;j kej; m%ldY
lsÍfï yelshdj;a ‘idrdxYlrKfhka’ n,dfmdfrd;a;= fõ'
“jeÈ ckhd ndysr iudchg ksrdjrKh ùug mgka .ekSu;a iu. Ñrd.;
p¾hdO¾u moaO;sh iEu wxYhlska u mdfya úm¾hdihg m;a ùfï ,l=Kq
my< jkakg úh' uq,a hq.fha § Tjqka jk ueo wdv;d,hg hdka;ñka
fldgd .;a fyafkys l=rlalka" nv bßÕ=" jeks fNda. j.d lrkakg jQfha
ovhï ysÕ jk iufha § mek kÕsk wdydr wfyakshg ms<shula jYfhks'
tfy;a miq ld,fha § wkql%ufhka fyaka f.dú;ekg keUqre jkakg
jQ Tjqyq wi,ajdiS isxy,hkaf.a weiqrg m;a ùfuka wk;=rej tlhdhg
iduQyslj lrk fyaka f.dú;ekg wkq.; jQy'
143
fï mdGh idrdxY l< úg fufia oelaúh yels h(
“jeÈ ckhd ndysr iudchg ksrdjrKh ùfuka Ñrd.; p¾hdO¾uhka
úm¾hdihg ,la úh' uq,a hq.fha Tjqka hdka;ug fyaka f.dú;eka lf<a
wdydr wfyakshg ms<shula f,isks' miq lf,l fyaka f.dú;ekg keUqre
jQfha wi,ajdiS isxy,hkaf.a weiqrg m;a ùfuks'” ^jpk 34&
hï mdGhla idrdxY lsÍfï § wjOdkhg ,la l< hq;= lreKq /ils'
• m<uqj fþofha yrh jegfyk f;la lSm jrla lshjkak'
• fojkqj tys jeo.;a woyiaj,g háka bß w¢kak' ke;s kï fjk u
fld<hl ,shd .kak'
• tys § kso¾Yk" Wmud" úfYaIK" w,xldr" mqkrela;s" wkjYH ksmd; wdÈ
ish,a, neyer lrkak'
• bÈßm;a lr we;s lreKqj, jeo.;alu wkqj tajd ms<sfj<g f.dkq
lrkak'
• idrdxYh ,súh hq;= jpk .Kk .ek ie,ls,su;a jkak' ^idudkHfhka
idrdxYh" § we;s fldgfika ;=fkka tlla úh hq;= h&'
• m%Odk fþofha woyi uekúka m%ldY jk mßÈ ,shkak'
• fþo lSmhla ;snqK;a th tla fþohla f,i ,súh hq;= h'
• idrdxY .; fþofha we;=<;a jpk .Kk fþoh wjidkfha wksjd¾hfhka
u ,shkak'
144
,sÅ; wNHdi
1' ‘Y%S ,xldfõ Ôj;a jk úúO ck j¾.’ hk ud;Dldj hgf;a rpkhla
,shkak'
2' jeÈ ckhd" wys.=KaÀl ckhd wdÈ úúO ck fldÜGdij,g wdfõ‚l isß;a
úß;a fidhd ì;a;s mqj;am;lg ,smshla ,shkak'
3' my; i|yka fþoh jpk ^30-40& jk fia idrdxY lrkak'
tl;= lr .kakd li< f.dvj,a YS,dpdr ÈhqKq f,dalfha iqkL jiqre fuka wjg
mßirh .| .iajñka tla ;ekl isg ;j;a ;eklg f.kú;a oukafka ke;' fkdÈhqKq
hehs iïu; ;=kajeks f,dalfha iuyr rgj,a mjd fï m%Yakhg kùk úoHd;aul
úi÷ï fidhd f.k we;' wmg ;rï YsIagdpdrhla fyda w;S;hla fkdue;s rgj,a
o fujka m%Yak id¾:lj úi|df.k ;sfí' ‘li< m%;spl%SlrKh’ kQ;k f,dalfha
Ndú;hg .efkkafka tA i|yd h' tod mKavqldNh hq.fha ukd m<d;a md,khla
yd li< mßmd,khla mej;s nj wikakg ,efí' iaùvkh jeks rgj,a m%jdyk
lghq;= Wfoid wjeis bkaOk ksmojd .ekSug li< Ndú; lrhs' ol=Kq fldßhdj
tu ;dlaIKh Y%S ,xldjg ,nd §ug iQodkñka isà' le,s li< l<ukdlrKfha §
wmsßisÿ hehs iïu; wi,ajeis bkaÈhdj o isákafka wmg jvd bÈßfhks'
145
kQ;k idys;Hdx.hla jk flál;dj mqrdK l;dkaorhg
kElï lshkakla fia ie,fla' l;dkaorj,g ukqIH f,dalfha
mqj;a fuka u i;a;aj yd foaj f,dalj, mqj;a o jia;= ù we;;a
flál;dj i;H fyda l,ams; mqj;la mokï fldg .ksñka
udkj Ôú;h ksrEmKh yd újrKh flfrk idys;Hdx.hls'
wo flál;dj jia;= úIh w;ska fuka u ld¾h isoaêh yd
rpkd ud¾.h w;ska o kj lafIa;% mqrd me;sr mj;skakls'
flál;d ks¾udKfha § f,aLlhdg woa±lSï b;d jeo.;a fõ'
fÊ' iS' mS' tia' isßj¾Ok úiska rÑ; ‘ÈÜy odk’ flál;dj
udkqIsl woa±lSï fuka u wdl,am m%ldYhg m;a lsÍu Wfoid
flál;d udOHh Ndú; l< wdldrh ms<sn| kso¾Ykhls' th
2013 fmnrjdß ‘ixialD;s’ iÕrdfjka Wmqgd .kakd ,oaols'
ÈÜy odk16
146
;sia jirl fiajd ld,h ;=<" isßfidau ñka fmr fun÷ wlr;eínhlg uqyqK md
ke;' kj fiajd m%foaYfhys ksr; jQ m<uq rdcldßfha § u fujeks ndOlhla t<öu
widudkH isoaêhls' tfy;a uyck fi!LH mÍlaIljrhl= jYfhka ukd mßphlska
fyì fyf;u bka u|l=ÿ fkd ie¨fKa h'
k.rfhka iEfyk ÿr neyerl msysá .ïno mdi,la jk fuys" bf.kqu ,nk
oreoeßfhda" foiShhlg wvq ixLHdjla fj;s' fyg Èk mdif,a ish¨ <uhska kshñ;
jd¾Isl ffjµ mÍlaIKhg Ndckh lrkq ms‚i" fldÜGdifha fi!LH ffjµ
ks,Odß uy;d meñfKkafka h' ta ta orejkag wod< ffjµ mÍlaIK wdlD;s m;%j,"
Tjqfkdjqkaf.a jhi" Wi" nr" oDIaá Yla;sh yd Y%jK yelshdj hkdÈ uQ,sl o;a; uek
n,d fjk fjk u igyka ;eîu isßfidaug wo Èk mejreKq w;HjYH fufyh fõ'
“weia fmkSfï wvqlu" lka weiSfï ndOd" l;d lsÍfï ÿ¾j,;d" yDohdndO hkdÈ
fya;=" <uhskaf.a bf.kSug yqÕla n,mdkjd' ta jf.a wvqmdvq fidhd n,,d blaukska
ms<shï fhdokak ´kE' fï fi!LH jevigyfka wruqK talhs'”
mdi,a ffjµ mÍlaIKfha wjYH;dj meyeÈ,s lsÍug isßfidau tfia jEhï l<
o" mdi,a m%Odkshd ta ms<sn|j lsis ie,ls,a,la fkd oelaù h' .=rejre uq¿ .Kkska
wvlg wdikak ixLHdjla fuÈk fiajhg meñK fkd isáhy' Bg;a jvd miqnEfï
fya;=j" <ud ffjµ mÍlaIKfha M,odhl;ajh ms<sn| w.h" Tyqg ixLHd;aul
jYfhka ìkaÿjla fia yeÕS hEu h'
;j o wo fyg u" fldÜGdi wOHlaI mdi,g meñŒug kshñ; h' ta wd úg Tyq
ksÍlaIKh lrkqfha" <uhskaf.a fi!LH uÜgï .ek fkd fõ' jirg kshñ; úIh
ud,d b,lal imqrd we;s m%udKh ms<sn|j h' todg fï yS,a fijfKa lrf.k hk
úÿy,am;slu;a iqx' wdfh;a" kslïu kslx Wm .=rejrfhla yeáhg" óg;a jvd le,E
uKaähg nv.dm,a,fld'
tjeks Ñ;a;fõ.hlg m;a úÿy,am;sjrhd Woafõ.lr f,i" isßfidauf.a uqyqKg
lvd mekafka h'
“mS' tÉ' whs' uy;a;hd kx nK lshhs' biafldaf, <uhskaf. bf.kSu lvdlmam,a
jqKd u" fomd¾;fïka;=j fodia lshkafka wmg' ;uqkakdkafi,f. Th uyf,dl=
rdcldßhg" wo fyg kï" fï .=re uKavf,a fidÉpfuka lsis Woõjla fokak nE'”
fiajd iydh §u tfia ;rfha m%;slafIam l< uq,a.=rejrhd" isßfidau úiska fmr Èkl
imhk ,o wdlD;s m;% ñáh" zovdiaZ hk y`äka fïih u; ;enqfõ h' th isßfidaug
ÿka w;=,a myrla jekak'
147
“;ry .kak tmd" i¾æ wms fï lrkafk;a wirK orejkaf.a bf.kSug Wojq §ula
;ud” hs" isßfidau iskduqiqj ms<s;=re f,i mejiqfõ" ksjg kshd¨ iajrfhks'
“´l fudk Woõjla o" uy;a;fhda@ óg l,skq;a wjqreoaola mdid" ldKavhla Tfydu
weúÈx" ojila mqrd fuf;k fkhshdv.ula kegqj" wmg;a u;lhs' ta;a taflx" fï
biafldaf, tl fld¨ fl,a,l=g yß fjÉÑ iqnisoaêhla .ek kx" ux lshkav okafk
kE'” mdi,a m%Odkshd .;a lgg u tfia lS h'
tfy;a bka miqng jQfha isßfidau fkd fõ' “fyd|hs" Tn;=uka,d ljqrej;a ug Woõ
fjkak tmd' uf.a ldßh ;kshu lr.kag ug mq¿jks' biafldaf, <uhs mka;sfhka
mka;sh" ñÿf, wkak wr fldia .fya fijKg f.kajd .kak Tn;=ud wjir
ÿkafkd;a" ug ta fyd|fgdau we;s” hs fyf;u ne.Em;aj b,a,d isáfha h'
tu wdhdpkh flf¾ úÿy,am;sjrhd u| wkqlïmdjla oelajQjd úh yels h'
“fyd|hs" ;uqkakdkafia kE flxf.ähla lr.;a;g ldß kE' yenehs wfma b.ekaùï
lghq;=j,g lsis ndOdjla lrkj fyu fkfuhs'” ;¾ckdx.=,sh mdñka mdi,a
m%Odkshd l< ;rjgqj" isßfidau ueoy;a is;ska bjiS h'
tys tl u mdi,a f.dvke.s,a,g ióm fldia .fia fijK" Tyqf.a ldßhg lÈug
.e<fmhs' f.dvke.s,a, fl<jr w.=fjys ;snqKq wn,ka fvial=j iy mqgq ln, ;=re
fijKg f.k taug mjd" isßfidaug lsisjl=f.a iydhla fkd ,eìK'
.=reNj;=ka isma i;r W.kajk y~ mka;s ldurj,ska ksr;=rej wefia' Wod ysre /ia
m;s; mdi,a mßirh msßisÿ h¦ mshlre h' ñÿ, fl<jr ms<sfj<lg jjk ,o ngq"
ñßia" nKavlald iy uE wdÈ t<j¿ j.dj" ÿgqjka fk;a is;a ikik ruŒh oiqkls'
wirK .eñ orejka hym;a wkd.; mqrjeishka lsÍfuys jer ork .=re ujqmshka
flf¾ isßfidauf.a is; lsis lygla fkd bmfohs'
m<uqj uq;= mn¿ je,la fia úkS;j fm< .eiqKq nd,dxY mka;sfhys <ud megjq ;=re
fijK lrd meñ‚hy' Tjqyq .Kkska myf<djla fj;s' tfy;a ore megjqka legqj
mka;s Ndr .=re Nj;l= fkdmeñŒu" isßfidau ;rul wmyiqjg m;a lrù h'
tla kula ne.ska igyka lrk ,o wdlD;s m;%h wkqj" tla tla orejd ms<sfj<ska ;ud
iómhg le|jñka Tjqfkdjqkaf.a Wi iy nr uek wdlD;s m;%fhys igyka lsÍu"
isßfidaug jeä fjfyila f.k kqÿkafka h' tlsfkldf.a uqLh újD; lrjñka
oka;dndO we;a oehs msßlaiSu o jeä wmyiqjlska f;drj l< yels úh'
148
blaì;s oDIaá mÍlaIK igyfka by< isg my<g l%udkql+,j l=vd jk mßÈ fm<ska
fm<g uqøs; wl=re" wyUq f,i w;ßka m;r lshùfï yelshdj wkqj oDIaá Yla;sh
uekSu ms<s.;a kHdh fjhs' jï wefiys iy ol=Kq wefiys fmkSu fjk fjk u
ksÍlaIKh;a w;HjYH o;a;hls' wefia fmkSu orejl=f.a wOHdmkh i|yd fldf;la
ÿrg bjy,a fõ o hkak" isßfidau m%;HlaIfhka okS' tu wjYH;dj ksis mßÈ imqrd
.ekSug Tyq jvd;a Wkkaÿ jQfha tfyhsks'
tfy;a fldia .fia lf|ys .eiQ weKhl weia uÜgug t,a,k ,o oDIaá mÍlaIK
igyka m; bÈßfha iïu; ÿrlska msysgjkq ,enQ orejl= ,jd" igyka mf;a uqøs;
wl=re fm<ska fm< lshùu" ;rula wiSre lghq;a;la fia oeks‚'
mka;sfha wfkla orejl=f.a iydh ,nd" m<uq orejdf.a tla weila ldâm;lska
wdjrKh lrjd" wyUq f,i f;dard olajk wl=ßka wl=r Tyq ,jd lshùug .;a
W;aidyh iM, fkdù h' ldls ks, we÷ñka ieriqKq wd.ka;=l ks,Odßhl= bÈßfha
.eñ orejka fndfyda úg f.d¿ ùu isßfidau w;aoelSfuka y÷kkakls'
mka;s ldurj, b.ekaùfuys ksr; .=rejre mjd" úáka úg ;=re fijK foi úmrñka
n,;s' fi!LH ks,Odßhd ork ÿIalr jEhu Tjqka lsisjl=g úys¿jla fia yeÕS hEu
idOdrK h' we;eul=f.a lg fldkg keÕ=fKa iroï fkdfyd;a idj{ iskdjls'
tfy;a fkdfnda fõ,djlska f.dvke.s,af,a wE; fl<jr mka;s ldurhl
b.ekaùfuys ksr;j isá .=re Nj;l=" läkñka ;=re fijK lrd meñfKkq olakd
,È' fnda;,a wä jeks wj;, ldp iys; Wmfk;a iÕ<la me,| yqka Tyq" fhdjqka úh
fkd blaujQfjls' iqfodaiqÿ cd;sl we÷u" Tyqf.a Wi uy; l¿jka foayhg meyem;a
fmkqula f.k ÿks'
“i¾''' ug Th ldßhg Wojq fjkag wjir fokagæ ‘iafka,ka’ mÍlaIK igyk <Õ
b|ka fï orejkag wl=re tlska tl fmkajd fokag ug mq¿jks' tal i¾g f,dl=
myiqjla fõú'”
;reK .=rejrhdf.a .; yd j; fuka u l;d ny o m%ikak h' tfy;a fi!LH
mÍlaIlf.a is; keÕ=fKa ;rul fkdikaiqkaluls' mdi,a m%Odkshd ÿgqj fyd;a"
Wm.=rejrhd fkdjrojd u fodaI o¾Ykhg ,la jkq ksiel h'
“kE''' uy;auhd" Tn;=ud kshñ; mka;shg hkak' uu ;ksju fï lghq;a;
lr .kakï” hs isßfidau Tyq j<lajkakg W;aidy lf<a tfyhsks'
149
tfy;a bka miqng fkd jQ ;reK .=reNj;d isßfidauf.a iydh ms‚i ish leue;af;ka
tys /÷fKa h' isßfidau úiska ldâ m;lska tla weila wdjrKh flreKq orejd"
.=rejrhd mÍlaIK igyka m; wi, ys| wyUq f,i f;darñka fmkajd fok wl=re"
tlsfkl y÷kdf.k mels<Sfuka f;drj Wia yçka lshù h' .=reNj;d úiska fok
,o iydfhka isßfidaug ,enqKq myiqj iq¿mgq fkd fõ'
tfia jqj o" nd,dxYfha ish¨ orejkaf.a mQ¾j ksÍlaIK wjika lsÍug wjldY fkd
,eìK' mdi,a m%Odkshd jy jyd ;=re fijK lrd Èj tkq olakd ,È'
fyf;u wjg isá l=vd orejka o ìhm;a lrjk ;rï Wia yçka Wm.=rejrhdf.a
uqyqKg lvd mekafka h'
“iq.=Kmd, uy;a;hd" Tfya fï fkhshdvug w;a Wojq fokag wdfõ" fldhs äfrlav¾
Wkakdkafif. wjirhla msg o ´hs@”
.=reNj;d muKla fkd j isßfidau o wkaoukao úh' l=vd <uhs fm< ìfhka
wirKj Tnfudn neÆy' tfy;a Wm.=rejrhd ikaiqka f,i úkS;j fkd mudj
ms<s;=re ÿkafka h'
“iud fjkak i¾" uu fi!LH mÍlaIl uy;auhdg Wojq fjkag wdfõ" t;=ud fu;k
;kshu ú¢k jfoa oel,hs' ta ñi ldf. j;a wjirhlska fkd fjhs'”
“ñiag iq.=Kmd," uqkakefya fu;k ´kE johla ú|.;a;dfõ' Tfyag fï ld,
mßÉfþofha kshñ;j ;sfhkafka mfya mka;sfh jdlH rpkh mdvu' ta <uhs wo
fyg YsIH;afjg;a ,shkav bkak wh' tfyõ tfla Tfya fu;k weú;a wyj,a
fkhshdvula kgkj o@ ”
“uu fu;kg wdfõ" ta <uhskag wod< mdvug jqjukd lreKq lshd §,hs i¾' ta <uhs
;ju rpkh ,shkj we;s' ljqre yß kshñ; ldßh fkd lr" l,ne.Ekshla lf<d;a"
ug weú;a lshkag lshd," uu mka;s kdhlhg;a Wmfoia ÿkakd'”
Wm.=rejrhd l< m%ldYfhys i;H;dj úuikakd fia" mdi,a m%Odkshd mdif,a wE;
fl<jr mka;s ldurh fj; fy¿fõ Wl=iq ne,auls' .=reNj;d i|yka l<d fia u"
mka;s ldurh óhg msïndla fia ksy~ h' th orejka ;ukaf.a mdvqfõ kshñ;
wNHdifha fh§ isák njg lÈu idlaIshls'
tfy;a .=rejreka fom< w;r isÿ jk ixjdoh isßfidauf.a is; ìys lf<a" idkqlïms;
150
yeÕSuls' fyf;u ;jÿrg;a ksy~j fkd isg Tjqka wiajikakg is;S h'
“iq.=Kmd, uy;auhd" úÿy,am;s;=udf.a l;dj yß' Tn;=ud lreKdlr,d kshñ;
mka;sfha mdvug hkakæ ug wmyiqfjka jqK;a mq¿jka yeáhlg uf. lghq;a;
lrf.k hkakï'”
tfy;a Wm.=rejrhd Tyq l< b,a,Sug wjk; fkd ù h'
“kE''' i¾" i¾g fï rdcldßh ;kshu lr .kak wudrehs' uu iEfyk fõ,djla fï
me;a; n,df.k ysáhd' Tn;=ud ú¢k jfoa ug fyd|yeá f;areKd' uu leue;af;ka
u fu;kg ÿj,d wdfõ talhs'”
“iq.=Kmd," Tfyg j;a ug j;a jegqma f.jkafk fi!LH fomd¾;fïka;=j fkd
fjhs' Tfyf. ;lalälu .ek" uu wo u l,dm wOHlaI;=udg rfmda¾;= lrkjd” hs
jvd;a m%pKav jQ mdi,a m%Odkshd fldamfhka .=.=f<a h'
“iud fjkak i¾æ lula kE i¾g leue;a;la lrkagæ mdi,a ffjµ mÍlaIKhl
jákdlu i¾g fkdf;areKdg ug wf.ag f;afrkjd' wo f.or hkag isoaO jqK;a"
fi!LH mÍlaIl uy;auhdg fï ldßh fyd¢ka lr.kag Wojq fj,d ;uhs uu f.or
hkafk” iq.=Kmd, ms<s;=re f,i tfia mejiqfõ;a fmr mßÈ u ikaiqka yd úkS;
bßhõfjks'
“flfy,au,a ffjµ mÍiaifka'''æ u<b,jq jákdlu'''@ fï Bfha fmf¾od
fmardfo‚fhx t<sneiai Tfya okafk fudk báf.äh o iq.=Kmd,@ úiai úÊcd,j,
oex Tfy,g W.kakkafk Th jf.a ;lalälï lrk yeá o@”
úÿy,am;sjrhdf.a joka fnfyúka l¾lY h¦ iajrh o Wmydifhka yd iroñka
wkQk h'
tfy;a Wm.=rejrhd iqmqreÿ ixhuh iq/lS h'
“ug iud fjkak i¾" Tn;=ud fkdokakd kuq;a" fï ffjµ mÍlaIKfh w.h ug
w;eUq,la jf. jegfykjd' ta ú;rla fkd fjhs' Tn;=udg lshkag" wirK ug
fmardfo‚ hkag mdr lmd, ÿkafk;a" fïkak fï W;a;uhd ;uhs i¾'”
“fudkjd''' ´hs@” mdi,a m%Odkshd is; Wmka úiauh m< lf<a ta whqßks'
Tyq muKla fkd j" isßfidau o uú; j .,a.eiqfKa h'
151
“tfyuhs i¾æ óg mdf<dia wjqreoaolg by;" oeÿre Thfndv yoaod msáir jkaks
y;am;a;=fõ" wfma .fï lgf.duqfj fmd,a w;= biafldaf," mdi,a ffjµ
mÍlaIfKag;a fu;=ud fjfyi uykais jqfKa fuhdldrfhka u hs' ug ;ju;a wo
jf.a u;l hs'”
“tfykï Tfya uqkakeyej ta ldf, b|, okakj@”
uq,a .=rejrhd úiañ; iajrfhka úuiS h'
“tfyuhs' ux t;fldg y;fr mka;sfh' myqjod biafldaf,g wd fodia;r uy;a;fhla
mÍlaId lr," uf.a weia fofla u fmkSu ÿ¾j,hs lSjd'”
“fodia;r tfyu lsjqjuhs lshuqfld' b;sx uqkakeyef.x Tfyg jqKq fif;a fudlla
o@”
mdi,a m%Odkshd tfia m%Yak lroa§" w;S;h isysj Wm.=rejrhdf.a fokqjka l÷<ska
fnd| úh'
ta ysñÈß WoEik lka ìysß lrjk h;=remeÈ yçka wjÈj" ksÈ meÿßka keÕS t<sm;a;g
tk úg ks,Odßhd wmamÉÑ yd ms<si|f¾ fh§ yqka whqre" Ñ;a;dl¾IŒh iskud
mghla fia" iq.=Kmd,f.a ukeig keÕsK'
“fld¨f. oEye Th fmak ;ru fyd|fgdau we;s wdhqfndjxæ W! b;sx ñka u;a;g;a"
fï fyaxfldfÜ j,aWo¨ .d, tl,dihla lr.kag ug Wojq fjkj ñil" ãwdfrda
Wkakdkafi .dj l=regq .dkag hkag oE@” Woe,a,g ñgla .iñka yqka wmamÉÑ ÿka
ms<s;=re" wo fuka u idkqlïms;j bjiQ uy;aud .=Kh iq.=Kmd,g oekq;a wu;l
fkdl< yels h'
“fï W;a;uhf. rdcldßh t;ksx bjr jqfKa kE''' i¾æ miqjod Wfoa u wfma
me<g weú;a" nE lshoaÈ u" wmamÉÑ;a ud;a fokakd ta fudfgdaihslf,a u kxjf.k"
jdßhfmd< biamsß;df, f,dl=uy;a;hd .djg .shd'”
“ãweï´;a b;sx wrl u lshkav we;s' l;dj TÉprhs fka@” uq,a .=rejrhd tfia
weiqfõ" Wm.=rejrhd ksy~ lrjk woyisks'
“tfy u lSjd ú;rla fkfuhs" ãweï´ uy;auhd ;j;a fyd¢ka mÍlaId lr,
;=Kavqjl=;a ,shd ÿkakd" i¾æ”
152
“tfykx" tal;a n,,d uqkakeye weiaf.ä fol .f,da, Tfyag mQcd l<d j;a o@”
“yskefykag tmd i¾æ fu;=ud ta .ux u wmsj;a lekaodk ãwdfrda lkaf;darejg
.shd'”
“fohshkag u Tmamq fjÉpdfõ''' tfykx ãwdfrda Wkakeye;a Tfyf. weia mÍlaId
l<d@”
“weia mÍlaId l<d fkfuhs i¾æ biamsß;df, jd¾;dj n,,d" tod ta fudfydf;
u" iudc fiajd wdOdfr ,sh, ÿkak' ta wdOdfrx .;a;= lKaKdä l=Ügug msx isoaO
fjkag ux wo fu;k'”
Wm.=rejrhdf.a w;S; l;dj iroñka jqj o wid yqka mdi,a m%Odkshd" l÷rlska weo
yef,k Èhje,la fia meyeÈ,s i;Hh yuqfõ" lkajEhl= mßÈ yels¿fKa h'
blaì;s Tyq" mfil isá isßfidau fj; fy¿fõ" l;r.u uy fofjdf,a" To f;Èka
nn<k ialkaOl=udr foajrdchdKkaf.a fm%!V m%;sudrEmh fj; fhduq lrkakdla
jeks" Nla;s mQ¾jl ne,auls'
“fï bkafk kslï u kslï ysia ukqiaifhla fkd fjhs i¾æ u;= nqÿ fjkag fmreï
mqrk fndaêi;a;aj W;a;ufhla u hs lshd," ug wog;a ysf;kjdæ”
tfia f;m< .=reNj;d tf;lska fkdkej;=fKa iefKlska uq,skqÿrd Æ ioaoka; kq.
rella fia" isßfidauf.a fomd wìhi je,s fmdf<dfõ je| jegqfKa h'
“fï je÷ï msÿï lsis fohla ug ysñ kE iq.=Kmd, uy;auhd''' uu to;a wo;a lf<a"
ug ,efnk jegqmg kshñ; rdcldßh ú;rhs'”
fokqjka ke.= l÷¿ w;ßka fld÷< fi!LH ks,Odßhd" jyd Tyq fojqßka w,a,d kÕd
isgqjoa§" l=vd <uhska fm< mjd whd.;a uqúka yd ixfõ§ yeÕSfuka hq;=j n,d ys¢kq
mdi,a m%Odkshd úiskqÿ olakd ,È'
153
wjfndaOh
1' my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re imhkak'
¸' isßfidau ljr jD;a;shl kshef,kafkla o@
¸¸' úÿy,am;s;=ud ffjµ idhkhg wlue;s jkafka ljr fya;= ksid o@
¸¸¸' ffjµ idhkhla meje;aùfï wruqK l=ula o@
¸¹' ;reK .=rejrhd ffjµ mÍlaIKhg iydh jkafka wehs@
¹' ;reK .=rejrhdf.a Ôú;h fjkia ùug n, mE isÿùu l=ula oehs
úia;r lrkak'
2' flál;dfõ Ndú; lgjyf¾ fhÿï myla Wmqgd olajkak'
3' flál;dfõ wka;¾.; m%n, wjia:djla úia;r lrkak'
ks¾udKd;aul m%nkaOlrKh
ixlaIsma; .µ ldjH úfYaIhla f,i flál;dj ye¢kaúh yels fõ' ixlS¾K
udkqIsl woa±lSï yd ufkdaNdjhka ms<sn| yeÕSï m%n, f,i ksrEmKh lsÍug
flál;d l,dj Ndú; l< yels h'
ks¾udKd;aul m%nkaOlrKfhka wfmAlaId lrkqfha ks¾udKd;aul flál;djla
,shkafka flfia o hkak ms<sn| Tng woaoelSula ,nd §ug h' flál;d udOHh
ms<sn|j wjfndaOhla we;s lr .ekSu i|yd flál;djla rpkd lsÍfï § fyda ri
ú£fï § wmf.a ie,ls,a,g fhduq úh hq;= lreKq lsysmhla ;sfí(
l:d jia;=j
pß; ksrEmKh
miqìu
oDIaáfldaKh
NdIdj
154
fulS ,laIKj,g wu;rj ixfla; Ndú;h wdÈ ;j;a ,laIK /ils'
iEu flál;djlg u l:d m%jD;a;shla uq,a fõ' l:d m%jD;a;shla hkq ld,hg
wkqj taldnoaO lrk ,o isÿùï iuqodhls' fndfyda flál;dj, id¾:l;ajh r|d
mj;skafka fï l:d m%jD;a;sfhys wmQ¾j;ajh Wv h' fï l;d mqj; mdGlhd úYajdi
l< yels tlla ùu jeo.;a h' woaoelSï mdGlhdg ióm jkafka;a" fmdÿ njg m;a
jkafka;a túg h' ksoiqkla f,i ‘óg¾ ishh’ flál;dj .ksuq'
“w¨;a uy;a;hd wdjg miafia biafldaf, l,ska ;snqK md¿ .;sh kE¦
<uhskq;a fjkodg jeäfh wdYdfjka biafldaf, tkjd' miq.sh jdfr
wfma biafldaf, W;aijhla ;snqKd' talg uq,a fj,d jev flrefj;a
w¨;a uy;a;hd' taflka oy;=fkka my< óg¾ ishh Èùfï ;r.fhka
m<uq jekshd jqfKa uu hs'”
‘ógr ishh’ flál;dfõ woaoelSu njg m;aj we;af;a .fï biaflda,hg w¨;ska
m;aj tk biafldaf,a uy;df.a fufyhùfuka ‘uqo,sydñ’ kï orejd iuia; ,xld
óg¾ ishh ;r.fhka ch.%yKh lsÍu hs'
‘pß; ksrEmKh’ flál;d rpkfha § jeo.;a fõ' úYd, ld, mßÉfþohla
we;=<; úldYkh jk woaoelSï úYd, ixLHdjla we;=<;a kjl;djl fuka fkdj"
flál;djl mßmQ¾K pß; ksrEmKhla lsÍu ÿIalr h' flál;djl ksrEmKh
jkafka pß;hlska wxY=jla mu‚' tfuka u flál;dj ;=< biau;= jkafka tla
m%n, pß;hla fyda folls' ksoiqka f,i ‘óg¾ ishh’ flál;dj .ksuq'
óg¾ ishh flál;dj flakaø.; jkafka uqo,sydñf.a pß;h jgd h' tkï Tyq óg¾
ishh Odjk ;r.hg bÈßm;a ùfï isÿùu miqìï lr f.k h' fï l;dj úldYkh
ùug biafldaf,a uy;df.a pß;h o fya;= ù ;sfí'
flál;d ks¾udKfha § jeo.;a jk ;j;a ,laIKhla kï miqìu hs' tkï(
flál;dfõ wka;¾.; l%shdjg msgqmiska we;s mßirh hs' flál;dfõ woaoelSï
lsishï ksYaÑ; ia:dkhl ksYaÑ; wjia:djl isÿ jkakla yeáhg oelaùu ksid
mdGlhdf.a úYajdih Èkd .ekSug miqìu WmldÍ fõ'
fld<U k.rfha lS%vd msáhlg lelsrdj .fï <uhl= meñŒu yd Tyq woaolsk
fjki flál;dfõ uQ,sl miqìu hs'
155
oDIaá fldaKh fyj;a l:k l%uh flál;djla rpkd lsÍfï § jeo.;a jk
,laIKhls' oDIaáfldaKh hkqfjka woyia lrkqfha ish woaoelSï ksrEmKh lsÍu
ms‚i rplhd úiska f;dard .kq ,en we;s ud¾.h hs' flál;d rpkfha § nyq,
f,i m%:u mqreI oDIaáfldaKh yd W;a;u mqreI oDIaáfldaKh fhdod .efka'
‘ÈÜy odk’ m%:u mqreI oDIaá fldaKh wkq.ukh lr we;s flál;djls' tys § ish¨
pß; ndysr mqoa.,hka f,i úia;r flf¾'
W;a;u mqreIfhka fyj;a ‘u’ Yío ldrlfhka flál;djla rpkd lsÍfï § isÿ
jkafka ‘uu’ keue;s mqoa.,hdg ú£ug isÿ jQ woaoelSul ú,difhka flál;dj
ksrEmKh ùu hs' ‘óg¾ ishh’ tf,i W;a;u mqreI oDIaáfldaKfhka rÑ;
flál;djls'
flál;d rpkfha § jeo.;a jk ,laIKhla f,i NdIdj ye¢kaúh yels h'
flál;dfjka ksrEmKh lsÍug n,dfmdfrd;a;= jk woaoelSug mdGlhd yels ;dla
ÿrg ióm lrjd .ekSug bjy,a jk mßoafoka flál;dlrejd jpk Ndú; lrhs'
óg¾ ishh flál;dfõ § uqo,sydñf.a pß;hg .e<fmk wdldrhg NdIdj fhdod
f.k ;sfí'
“Tlafldu im;a;=ldrfhda' fm<la <uhskaf.a im;a;=j, W,a yhs lr,d'
ux biair fj,d ÿjk fldg ta f.d,a, ll=, mE.=fjd;a m;=re hhs' ug
neß fjhs o fï <uhs tlal,d ÿj,d Èkkak@”
‘ÈÜy odk’ flál;dfõ o úÿy,am;sjrhdf.a pß;h biau;= ù fmfkk wdldrhg
Tyqf.a NdId Ndú;h ksrEmKhg l;=jrhd W;aiql ù ;sfí'
m%dfhda.sl wNHdi
1' mdi,a Ôú;fha § fyda fjk;a wjia:djl Tn ,enQ wu;l fkdjk woaoelSula
uq,a fldg f.k flál;djla rpkd lrkak' th mka;s ì;a;s mqj;amf;a
m%o¾Ykh lrkak'
2' mqj;am;aj, m< jk flál;d tl;= fldg" f.dkqjla ilia lrkak'
ysre" i÷" ;drld wdÈ wdldY jia;= flfrys w;S;fha isg u
ñksidf.a wjOdkh fhduq úh' uq, § l=;+y,h mokï fldg
f.k werUqKq wdldY jia;= ksÍlaIKh ukqIH Ñka;kh yd
úpdr nqoaêh m%fndaO lrùfuys fya;= úh' ta weiqfrka kj
oekqï bijq lrd ukqIHhd wj;S¾K úh' klaI;%h ke; fyd;a
;drld Ydia;%h jQ l,s tfiaa ks¾ñ; oekquls' f.dùka fnda.
j.dj i|yd;a kdúlhka uqyqÿ .uka i|yd;a bxðfkarejka
ish ks¾udK ÈYdNsuqL lsÍug;a m¾fhaIlhka mDÓú
wkafõlaIKhg;a ;drld yd .%y msysàï fhdod .;a nj fmfka'
wNHjldY .fõIKfha me;slvla wkdjrKh flfrk fï
mdvu ilid we;af;a kùk ;dlaIK ms<sn| wd;¾ iS' la,dla
wdh;kfha wNHjldY fhojqqï wxYfha m¾fhaIK úoHd{
úodkf.a ufyaIa bkaÈl p;=rx. uy;d úiska iïmdÈ; ,smshla
weiqfrks'
wNHjldY ;dlaIKh17
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 156
157
oy kj jk ishjfia § úoHd yd ;dlaIK lafIa;%hkays m%n, fjkilg fya;= jQfha
hqfrdamfha isÿ jQ ld¾ñl úma,jh hs' ñksid kj úoHd oekqu ks¾udKh lrñka
úoHd;aul fidhd .ekSï" ;dlaI‚l w;ayod ne,Sï i|yd W;aiql úh' Bg iu.dój
mDÓúfhka Tíng jQ" tkï wNHjldY jia;+ka ms<sn| ;snQ Wkkaÿj by< .sh w;r"
wNHjldY .fõIK uQ,sl fldg .;a wNHjldY ;dlaIK úIhh ìys úh' fojk
f,dal hqoaOfhka miq wNHjldY ;dlaIKh wefußld tlai;a ckmoh" c¾uksh yd
fidaúhÜ iuQydKavqj uQ,sl fldg f.k ÈhqKq jQ w;r" wNHjldY .fõIK ms<sn|
Tjqfkdjqka w;r ;r.hla mej;s‚'
wNHjldY ;dlaIKfha jeo.;a u w;ayodne,Sï
w;r frdlÜgqj uQ,sl ;ekla .kS' th mokï
lrf.k wNHjldY ;dlaIK lafIa;%fha
iqúfYAI ch.%yK /ila w;am;a lr f.k we;'
iudcjd§ fidaúhÜ iuQydKavq ix.uh úiska
1957 § ‘iamqÜksla 1’ kï pkaøsldjla id¾:lj
llaI.; lrk ,È' th ñksid úiska llaI.;
lrk ,o m%:u pkaøsldj hs' Bg isjq jirlg
miqj" tkï 1961 § ‘fjdiafgdla 1’ hkqfjka kï
flreKq hdkhla ukqIHhl= iu. wNHjldYhg
hjñka fidaúhÜ ix.uh ñksil= m<uqj
wNHjldYhg heùfï f.!rjh ysñ lr .;af;a h' wNHjldYhg .sh m<uq ñksid f,i
b;sydi .; jkafka hQß ..dßka h' 1969 § i| u;g m<uq ñksid hjñka wefußldj
ysñ lr .;af;a reishdjg fkdfofjks f.!rjhls' fï wNHjldY .fõIK lafIa;%fha
úfYaI ikaêia:dk ;s%;ajhls'
iamqÜksla 1
fjdiafgdla 1 hQß ..dßka
158
pkaøsldjla hkq wjldYh ;=< jia;=jla jgd llaI.; ù we;s ^iajdNdúl fyda
lD;%su& ;j;a jia;=jls' iQ¾hhd jgd llaIhl .uka lrk mDÓúh o mDÓúh jgd
llaIhl .uka lrk pkaøhd o iajdNdúl pkaøsld fõ' j¾;udkfha fndfyda rgj,a
úúO wruqKq i|yd lD;s%u pkaøsld llaI.; lr ;sfí' fndfyda wNHjldY fhojqï
pkaøsld moaO;s uQ,sl fldg f.k we;'
;dlaI‚l oDIaáfldaKfhka n,k l, wNHjldY ;dlaIK kshe¨ï" m%Odk úIh
m: ;=kla Tiafia Èfõ'
1' ikaksfõok pkaøsld moaO;s ^Communication Satellite Systems&2' jdhqf.da,Sh yd mDÓú iólaIK pkaøsld moaO;s Atmospheric and Earth Observation Satellite Systems&3' f.da,Sh hd;%K pkaøsld moaO;s ^Global Navigation Satellite Systems&
ikaksfõok pkaøsld moaO;s
ikaksfõok pkaøsld ms<sn| uQ,sl woyi
YS%u;a wd;¾ iS' la,dla uy;d úiska 1945 §
Wireless World iÕrdfõ m< lrk ,o
,smshla u.ska bÈßm;a lrk ,È' mDÓúfha
iul ;,h u; uOHhk uqyqÿ uÜgug
lsf,daógr 35786la ÿßka msysá ljdldr
llaIhl tlsfklg wxYl 120l
mr;rhla iys;j ia:dk.; fldg we;s N+
ia:djr pkaøsld ^Geostationary Satellite& ;=kla u.ska uq¿ mDÓúh u wdjrKh
l< yels nj Tyqf.a ms<s.ekSu úh'
mDÓúfha tla ia:dkhl isg ;j;a ia:dkhlg f;dr;=re ikaksfõokhg w;rueÈhka
f,i ls%hd lsÍug fuu pkaøsldj,g yels h' j¾;udkfha by< wlaIdxY m%foaY
wdjrKh lsÍu i|yd" wdk; b,smaidldr llaIj, ia:dk.; lr we;s N+iuuqyq¾;
^Geosynchronice& pkaøsld Ndú; flf¾' wka;¾ uydoaùm" wka;¾ foaY iSud iy
iajfoaYsl ¥rl:k" .=jkaúÿ,s" rEmjdyskS yd wka;¾cd, ikaksfõok lghq;=j,g
wu;rj f.da,Sh iuqøSh ikaksfõok lghq;= i|yd o fï pkaøsld moaO;s fhdod
.kq ,efí'
YS%u;a wd;¾ iS' la,dla uy;d
159
jdhqf.da,Sh yd mDÓú iólaIK pkaøsld moaO;s
fï pkaøsld moaO;Skaf.a wruqK jkqfha mDÓúh u; fyda Bg wdikakj mj;sk
jia;+kaf.a yd ixisoaëkaf.a f;dr;=re wNHjldYfha isg wkafõlaIKh Investigation& lsÍu hs' fuys § fï pkaøsld úiska ;u ixfõol ^Sensors& ud¾.fhka .%yKh lr
.kq ,nk mDÓú mrdj¾;s; fyda úfudaÑ; úµq;a pqïnl ;rx." ms<sìUq ^Images& jYfhka .nvd lr .kq ,efí' fuf,i .nvd lr .kq ,nk ms<sìUq" uQ,sl fmr
ieliqulg miqj úúO jQ f;dr;=re Wlyd .ekSfï l%ufõoj,g hg;a flf¾' fufia
jia;=j fyda ixisoAêh fN!;slj iam¾Y fkdlr f;dr;=re ,nd .ekSu ¥ria: .%yK
f.dapr ^Remote Sensing& f,i ye¢kafõ' tys wdldr folls'
1' ils%h ¥ria: .%yK f.dapr ^Active Remote Sensing&
fuys § ixfõolh iys; pkaøsldjg iú fldg we;s
úfudaplhlska ksl=;a flfrk úµq;a pqïnl ;rx.
ud¾.fhka §ma;kh Illumination& flfrk jia;=j
u.ska mrdj¾;s; m%;sm%lsrKh ^Backscatter& kej;
ixfõolh úiska .%yKh lr .kq ,efí'
2' wls%h ¥ria: .%yK f.dapr ^Passive Remote Sensing&
fuys § jia;=j §ma;kh lrkq ,nk m%Njh
ixfõolh iú lr we;s pkaøsldfjka
mßndysr fõ' tkï iQ¾hhd fyda fjk;a
m%Njhla fõ' tu.ska m%;s§ma;kh jk
jia;=j u.ska mrdj¾;kh fyda úfudapkh
lrkq ,nk lsrK" ixfõol u.ska .%yKh
lr ms<sìUq f,i .nvd lrkq ,efí'
ils%h ¥ria: .%yK f.dapr
wl%sh ¥ria: .%yK f.dapr
160
jdhqf.da,Sh yd mDÓú iólaIK pkaøsld moaO;sfha fhojqï fndfyda h' lDIs j.djkays
.=Kd;aulNdjh ks¾Kh yd wiajekak wkqudk lsÍu" kshÕ" .xj;=r yd kdhhEï wdÈ
wdmod ;;a;aj y÷kd .ekSu" yuqoduh lghq;=" k.r ie,iqï lghq;=" jk ixrlaIKh
yd l<ukdlrKh" ld,.=K yd foaY.=K ;;a;aj wOHhkh" id.r wdYs%; lghq;=
md,kh yd N+ñfha úúO is;shï ks¾udKh bka lsysmhls'
f.da,Sh hd;%K pkaøsld moaO;s
hd;%Kh ^Navigation& hkq hï ia:dkhl isg ;j;a ia:dkhla fidhd hEfï
l%ufõohls' ta i|yd wkjr; ia:dk.; lsÍï o ^Continuous Positioning& ksjerÈj
ukskq ,nk m%fõ. yd ld,h o wjYH fõ' hd;%K ls%hdj,sh i|yd pkaøsld Ndú;fha
§" okakd ia:dk ^Known Station& jkqfha llaIj, .uka lrk pkaøsldj, msysàu hs'
fuys § Ndú; jk isoaOdka;h jkqfha ;%hxYkh ^Trilateration&hs' tkï pkaøsldj,
isg msysàu ks¾Kh lsÍug wjYH mDÓú ia:dkhg ÿr uefkk w;r" tu ÿrj,a
m%;sÉfþokfhka Resection& wjYH msysàu wlaIdxY" foaYdxY yd Wkak;dxY jYfhka
.Kkh lrkq ,efí' fï i|yd wju jYfhka ksjerÈ cHdñ;sl msysàfï ia:dk.;
pkaøsld y;rla j;a wod< ia:dkfha we;s m%;s.%dylhg Receiver& o¾Ykh úh hq;= h'
fï ixl,amh uq,ska u y÷kajd fok ,oafoa fidaúhÜ iuQydKavqj úiska jqj o m<uq
hd;%K pkaøsld moaO;sh ia:dms; lrkq ,enqfõ tlai;a ckmoh úisks' j¾;udkfha
f.da,Sh moaO;shla jYfhka ls%hd;aul jk ‘f.da,Sh ia:dk.; lsÍfï moaO;sh’ ^GPS - Global Positioning System& tys l%ñl ÈhqKqjls' th iul ;,h iu. wxYl
55l wdk;shlska hq;=j tlsfklg fjkia jQ ÈYdNsuqL iys; llaI yhl tll y;r
ne.ska wju pkaøs%ld 24lska msysgqjkq ,enQ moaO;shls' tfuka u th ´kE u ld,.=K
;;a;ajhla hgf;a ´kE u fõ,djl § ´kE u N+f.da,Sh msysàul § ukd cHdñ;sl
msysàulska hq;= wju pkaøsld 4la fyda Bg jeä .Kkla o¾Ykh jk ieliquls'
GLONASS hkq GPSg wkqrEm uE;l § ia:dms; reishdkq hd;%K moaO;shhs' oekg
f.da,Sh hd;%K pkaøsld moaO;shg ils%hj odhl ù we;af;a GPS iy GLONASS moaO;s mu‚' hqfrdamfha GALILEO, Ökfha BEIDOU, bkaÈhdfõ NAVIC iy
cmdkfha QZSS bÈßfha § fï f.da,Sh moaO;shg tl;= ùug n,dfmdfrd;a;= jk
l,dmSh ^Regional& hd;%K pkaøsld moaO;s fõ'
161
f.da,Sh hd;%K pkaøsld moaO;sfha fhojqï fndfyda h' llaI.; lrk ,o wfkl=;a
pkaøsld wëlaIKh" uqyqÿ" f.dvìï yd .=jka .uka kshdukh" wka;¾cd, .kqfokq
kshdukh" uekqï yd is;shï ks¾udKh bka lsysmhls'
fï wdldrfhka wNHjldY ;dlaIKh mq¿,a mrdihl me;sÍ ;sfí' óg wu;rj
fi!r.%y uKav,h yd bka Tíng me;sr hkakd jQ .fõIK o wNHjldY ;dlaIKfha
iqúfYaI ls%hdldrlï f,i ie,lsh yels h' fuf,i wNHjldY ;dlaIKh ñksidf.a
Ôú;h yd ne÷Kq jeo.;a lafIa;%hla njg m;a ù we;'
mdßNdIsl jpk
wNHjldYh - mDÓú jdhq f.da,fhka Tíng ^tmsg& msysá l,dmh fyda
m%foaYh
mDÓúh - ñksid Ôj;a jk .%yf,dalh" mia" Lksc wdÈh ;sfnk
N+ñh" iQ¾hhdf.a isg ÿßka ;=kajeks .%yf,dalh
úfudapkh - msg lsÍu" ksl=;a lsÍu
wkafõlaIKh - úu¾Ykh" j. úNd.h" fidaÈish
llaIh - wNHjldYh ;=< wfkl=;a jia;=jla jgd .uka lrk
pkaøhka" .%yf,dal fyda lD;s%u pkaøsld wkq.ukh lrkq
,nk .uka m:h
fi!r.%y uKav,h - iQ¾hhd o we;=¿j iQ¾hhd jgd mßN%uKh jk ish¨ u
.%yf,dal" pkaøhka" OQufla;= ^j,a.d;re& yd .%yl
pkaøsldj - .%yf,dalhla fyda jia;=jla jgd llaI .; ù we;s iajdNdúl
fyda lD;s%u jia;=j
úµq;a pqïnl ;rx. - tlsfklg ,ïnlj foda,kh jk úµq;a fCIa;%j,ska yd
pqïnl fCIa;%j,ska iukaú;" m%pdrKh i|yd udOHhla
wjYH fkdjk ;rx. úfYaIhls'
wjfndaOh
1' wNHjldY .fõIKfha iqúfYaI wjia:d ;=k kï lrkak'
2' ikaksfõok pkaøsld moaO;s ms<sn| wd;¾ iS' la,dlaf.a u;h l=ula o@
3' jdhqf.da,Sh iy mDÓú iólaIK pkaøsld moaO;sj, wruqK l=ula o@
4' hd;%Kh hkak meyeÈ,s lrkak'
5' m%Odk pkaøsld moaO;s ;=fkys fhojqï fjka fjka jYfhka j.=.; lrkak'
162
ì;a;s mqj;am;l jHQyh
• ì;a;s mqj;am; Èkm;d m;%hl uq,a msgqfõ wdlD;sh wkqj ilia lsÍu iqÿiq h'
• by<ska u igyka l< hq;af;a ì;a;s mqj;amf;a ku hs'
• bkslaì;sj th m< lrkq ,nkafka ljqreka úiska o" Èkh wdÈ f;dr;=re i|yka
l< yels h'
ì;a;s mqj;am;a yd iÕrd ,sms ,sùu
mdif,a m%isoaO ia:dkhl fyda mka;s ldurj, ì;a;sfha iú lrk ,o
mqjrejl fyda w,jk ,o lvodishl fm<.iajd we;s .oH yd moH ks¾udK" Ñ;%"
úúO f;dr;=re" WoaOD; wdÈh Tn lshjd we;' tA Tn lshjQ ,sms ì;a;s mqj;am;a
,smshs' tfuka u kqjK" iïNdId" ixialD;sl mqrdKh" kjhq.h" foi;sh" y~ wdÈ
iÕrdj, o úúO úIh iïnkaO Ydia;S%h ,sms fuka u ld,Sk jeo.;alula we;s
f;dr;=re" ks¾udKd;aul ,sms" iïuqL idlÉPd wdÈh we;=<;a fjhs' tjka iÕrd ,sms o
fldf;l=;a Tn lshjd ;sfí' ks¾udKd;aul f,aLk jk ì;a;s mqj;am;a ,sms yd iÕrd
,sms ms<sn| óg by; fY%a‚j, § Tn W.;a lreKq kej;;a u;lhg k.d .kak'
ì;a;s mqj;am;a ,sms iÕrd ,sms
² iSñ; ld,mrdihl § muKla
m%o¾Ykh jk ksid flá ld,Sk h
² ì;a;s mqj;amf;a ,sms kej; kej;
w¨;a l< yels h'
² ì;a;s mqj;am;a ,sms ixCIsma; úh
hq;= h'
² uqøs; m%ldYkhla f,i È.=l,la
mj;S'
² iÕrdjl tla l,dmhl m< jQ ,sms
kej; fjkia l< fkdyels h'
² bvlv iSñ; fkdjk ksid iÕrd
,sms ixCIsma; ùu wksjd¾h fkd fõ'
163
² úúO udOHj, WodyrK( .µ" mµ"
flál;d" Ñ;%" bf.kqï wdOdrl&
tl;=jls'
² ì;a;s mqj;am;a ,sms lshùug
mdGlhdg we;af;a iSñ; ld,hls'
WodyrK - mdi, wdrïN jk ;=re"
mdi,a úfõl ld,h" mdi,a nia
r:h meñfKk ;=re
² fmdÿ fyda úfYaI wruqKla mdol
fldg.;a uqøs; udOHh muKla
Ndú; jQjls'
² <Õ ;nd .; yels ksid i`.rd ,sms
lshùug ld,h ndOdjla fkd fõ'
;udg bv ,o ´kE u fudfyd;l
lshúh yels h'
by; i|yka j.=fjys oelafjkafka ì;a;s mqj;am;a ,sms iy iÕrd ,sms w;r we;s
fjkialï h' fjkialï fuka u fïjd w;r iudklï o olakg ,efí'
• ì;a;s mqj;am;g;a iÕrdjg;a ixialdrljrfhla fyda ixialdrl uKav,hla
isà'
• ixialdrl igykla olakg ,efí'
• fï ,sms foj¾.fha u PdhdrEm yd Ñ;% ;sìh yels h'
• iÕrdj fuka u ì;a;s mqj;am; o úúO l,dm yd f;aud hgf;a m< l<
yels h'
l,dmh f;aud
w¨;a wjqreÿ l,dmh
fjila l,dmh
k;a;,a l,dmh
Y%S ,dxlsl rcjre
c, iïm;
<ud Èkh
• fï foj¾.fha u ,smsj,ska hïlsis u;hla" woyila" m‚úvhla bÈßm;a l<
yels h'
ì;a;s mqj;am;l jHQyh Èkm;d m%jD;a;s m;%hl uq,a msgqfõ wdlD;shg wkqj ilia
úh hq;= nj Tn 7 fY%a‚fha § o bf.k f.k we;' wOHdmksl iÕrd lsysmhla imhd
f.k iÕrdjl jHQyh ksÍlaIKh lrkak' tys msgq ilia ù we;s wkqms<sfj< oel
.; yels h'
1' uq,a msgqj 2' ixialdrl uKav,h
3' ixialdrl igyk 4' iÕrdfõ m< flfrk ,sms
ì;a;s mqj;am;lg fyda iÕrdjlg ,smshla ,sùfï § f,aLlhd ie,ls,su;a úh hq;=
lreKq lsysmhls'
164
rplhdf.a NdId ffY,sh
,smsh ,shkakd ksjerÈ yd ksrjq,a f,i NdIdj Ndú; l< hq;= h' ir, nia jyrlska
mdGlhdg meyeÈ,sj wjfndaO lr .; yels mßÈ ,sms ,sùu jeo.;a h'
w¾:j;aNdjh
,smsfhys we;=<;a lrk lreKq" f;dr;=re w¾:j;a yd ksjerÈ úh hq;= h' ld,Sk
jeo.;alula we;s" wre;anr f;dr;=re iEu úg u mdGl wjOdkh Èkd .kS'
ks¾udKd;aulNdjh
fld;rï ksjerÈ NdId ffY,shla wkq.ukh lrñka fl;rï jeo.;a f;dr;=re
bÈßm;a l<;a ,smsh ks¾udKYS,s fkd fõ kï th mdGlhdf.a wdl¾IKhg ,la fkd
fõ' tA ksid wdl¾IŒh ud;Dldjla fhdod rij;a f,i lreKq bÈßm;a l< hq;= h'
fï lreKq flfrys ie,ls,su;a fjñka Tn;a ì;a;s mqj;am;a ,sms yd iÕrd ,sms ,sùu
m%.=K lrkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' mdßNdIsl jpk fhfok fujeks mqj;am;a fyda iÕrd ,smshla fidhd f.k
tys we;s mdßNdIsl jpkj, w¾: YíofldaI mßyrKh lr fidhd ,shkak'
2' Tn leue;s úIh lafIa;%hla hgf;a mdßNdIsl jpk we;=<;a lrñka ilia
l< ,smshla mka;sfha fyda mdi,a ì;a;s mqj;am;g fhduq lrkak'
3' ‘isxy, idys;HOrfhda’ hkak m%Odk f;audj jYfhka f.k mka;sfha ish¨
fokdf.a u ks¾udK we;=<;a jk mßÈ ì;a;s mqj;am;la ks¾udKh lrkak'
4' .=re;=udf.a$;=ñhf.a Wmfoia wkqj fmdÿ f;audjla imhd f.k ish¨ fokdf.a
,sms we;=<;a lrñka mka;s iÕrdjla ilia lrkak'
165
lsishï p¾hdjla" yeisÍula hym;a hehs iudcfha ms<s.ekSula
we;s jQ úg th idrO¾uhla f,i ie,lsh yels h' iudcfha
iduQysl tl`.;dj idrO¾uhl moku hs'
idys;H ks¾udKhl wfmalaIdj jkafka Ôú;h ms<sn| wjfndaOh
mq¿,a lsÍu hs' idys;Hh ujl fuka Wmfoia fohs' idys;Hfha
tk Ôú; újrK" iDcq WmfoaY iajrEmhla fkdj hym; ms<sn|
woyia jYfhka ukd wjfndaOhlska hqla;j ukfia ;yjqre
fõ' Ôú;h yev.iajd .ekSu i|yd w;HjYH WmfoaY ,nd
fokakg u ,shejqKq fmd;m; o idys;Hfhys nyq, h' idys;H
ks¾udK mßYS,kfhka ,nk wjfndaOh Tiafia jvd hym;a
Ôú;hla f.dvk.d .; yels h' fï mdvu idys;Hfha ksrEms;
idrO¾u lsysmhla .ek wjOdkh fhduq lrkakls'
fmd;mf;ka ire oyï 18
166
hï iudchl Ôj;a jk ñksiqkaf.a Ôú; hym;a f,i yev.iajk" tu iudcfha
u jqjukd ;=<ska u we;s jqKq ms<s.ekSï" úYajdi iy isß;a úß;a ‘idrO¾u’ f,i
ye¢kaúh yels h' iudchl m%.ukhg fya;= jkafka tys fjfikakka ;=< mj;sk
hym;a .=Kdx. hs' iudchl Ôj;a jk wmg ta iudcfha meje;aug fya;= jk p¾hd
wkq.ukh lrkakg isÿ fjhs' fï p¾hd yd isß;a úß;a ñksid úiska u we;s lr
.kakd ,o yd mqreÿ mqyqKq lr .kakd ,o .;s mej;=ï h' fïjd wE; w;S;fha
mgka ilia fjñka mej; tkafka h' fndfyda isß;a úß;a yd ;yxÑ mrïmrdfjka
mrïmrdjg iïm%odhla jYfhka ñksiqka Wreu lr .;a yeisÍï h' ´kE u iudchl
ta ta whf.a cd;shg" wd.ug" úfYaIs; jQ p¾hd isß;a úß;a oelsh yels h'
nqÿka jykafia foaYkd lf<a flkl=f.a W;=ï nj /flkafka W;am;a;sfhka fkd j"
ls%hdfjka nj hs' fï woyi u ikd: lrñka ;srej,a¨j¾ kue;s fYa%IaG yskaÿ
Ñka;lhd ;srelal=r,a kue;s udkj O¾u Ydia;% .%ka:h rpkd lf<a h' fmßhmqrdKï
kue;s .%ka:fha we;=<;a pß; l;d u.ska o flfrkafka iudcfha hym;a nj /l
.kakg Wmfoia §u hs' Y=oaO jQ l=rdkfha i|ykaj we;af;a o bia,dï O¾uh u.ska
iudchg hym; i,ik wdldrh hs' ish¨ ukqIHhka foaj orejka jk fyhska ‘Tjqyq
ish,af,da u ifydaorfhda h’ hk woyi ls%ia;= O¾ufhys b.ekafõ' ls;= oyfuys
o iudch hym;a f,i mj;ajd f.k hEug wjYH Wmfoia wka;¾.; ù we;s nj
nhsn,h lsheùfuka wjfndaO lr .; yels h' fun÷ iEu .%ka:hl u mdfya .eí ù
we;af;a hym;a mqoa.,hl= ks¾udKh lrk idrO¾u nj meyeÈ,s h'
mjq, wm iudcfha l=vd u tallh hs' mjqf,a idudðlhka yeisßh hq;= wdldrh wms
f.or § u W.ksuq' bka miq iudchg msúfik wmg ta ta wdh;k hym;a .=KO¾u
W.kajhs' iudcfha hym;a meje;aug;a mqoa.,hdf.a pß; ixj¾Okhg;a mqoa.,hd yd
iudch w;r ksrjq,a wjfndaOh ;yjqre lr,Su;a fï idrO¾u ufydamldß jkafka
h' fïjdg mgyeks ùu mqoa.,hdf.a h:d meje;aug ydks muqKqjhs'
isxy, idys;Hfha WmfoaY .%ka: hkqfjka úfYaIfhka ye¢kafjk fYa%IaG lD;s
lSmhls' f,dajev iÕrdj" f,dafldamldrh" iqNdIs;h" isß;au,aou tn÷ fmd;a h'
cd;l fmd;a jykafia wmg W.kajk hym;a .=KO¾u fuf;leZhs m%udK l<
fkdyels h' fn!oaO idys;Hfha iEu .%ka:hl u wmg W.kajkafka idrO¾u hs'
ioaO¾ur;akdj,sfhys i|yka mQ;s.;a; ;siai f;reka jykafiaf.a l:dfjys §"
we,a,Sug fkdj ne,Sug mjd fkdyels f,i YÍrh l=Kq ù" we,a,Sug fkdj ne,Sug
mjd fkdyels f,i ierj .,ñka ;snQ wjia:dfõ ta f;rekaf.a ;=jd, fidaod msßisÿ
lrkafka o nqÿka jykafia u h'
167
“ta we;dfKda o nqÿka oel <Õg f.diska je|,d leá j wd wksla f;kla
ke;s kshdj oel jev isá remamfha u ;K mhska Wÿrd mshd w;a;la
lvd f.k wjq;a yeu| mshd nqÿka jia jei jevyqka l,ays jia ;=kaui
u l<h fidçka yerf.k f.diska fndk mekq;a f.kjq;a ;nd,;s'”
- ioaO¾ur;akdj,sh
mdßf,hH we;d nqÿka jykafiag Wjgeka l< whqre fuys lshefõ' tlsfkldg
Wojq Wmldr yd Wjgeka lsÍu u.ska mqoa.,hd hym;a whl= flfrk nj fndfyda
idys;H .%ka: u.ska meyeÈ,s flfrhs' pq,a,yxi cd;lfha yxi fiakdêm;shd yxi
rdchdKkag Wmldr lrkafka ;u Ôú;h o mrÿjg ;nñks'
“kqU jykafia urK mdifhka ne÷Kq fial' uu iafkay mdifhka ne£
.sfhñ' tfyhska ñfh;;a tlaj u h' .e,ù h;;a kqU jykafia yd
tlaj fhñZhs' bÈka wer mshd f.dia udf.a Ôj;a ùug jvd kqU jykafia
yd tlaj r|d ñh hdu W;=ï jkafka h'”
kQ;k idys;H ks¾udK u.ska o fï idrO¾uh Ôú;j,g iïnkaO lrkq ±l .;
yels h'
úfÊisxy wu;l o WUg
lïyf,a frdaohg
w; ì£ .sh oji
kdoka fkdfj o kqU
fír .;af;a tÈk
msÉpu,a yoj;ska
f,a foñka
jdÜgqj <Õ b|ka
u,uQ;% f.k hñka
- áhqv¾ wurfiak
fï ks¾udKfhka lshfjk Wmia:dkh cd;s" wd.ï fNaohlska f;drj flfrkakls'
kQ;k lúhd iu.sh" iduh we;s lrkakg lúh fhdod .;a wmQre wjia:djls fï'
Wjgeka lsÍfï § is;ays u;= lr .; hq;= W;=ï oyu fuh hs' ‘msÉpu,a yoj;ska
168
f,a foñka’ kdoka úfÊisxy fírd .kshs' fuhska iudchg fok m‚úvh fYa%IaG h'
fï idrO¾uh biau;= flfrk ks¾udK kQ;k idys;Hfhys o fndfyda fihska wmg
yuqfjhs' tfia u fun÷ Wjgeka ;u foujqmshkag l< hq;= nj idys;Hfha fndfyda
ks¾udKj, oelsh yels h'
‘ud;d ms;+ WmÜGdkx’ hkqfjka uyd ux., iQ;%fha i|yka fjhs' we;l= f,i bm§
;u w| ujqmshka /ls mq;l= .ek ud;=fmdail cd;l l;dfõ i|yka fjhs' fuf,i
wm idys;Hfha fï W;=ï .=Koyu .ek j¾Kkd ù we;'
wïudf.a yd ;d;a;df.a .=K lshefjk idys;H ks¾udK ri ú¢k úg ;u is;ays
WmÈk wdorŒh yeÕSu ksid u mqoa.,hd ;=< foujqmshka .ek f.!rjh yd wdorh
we;s fjhs'
ujqmshkg wdorh lrk orejka iudchg wjevla lrkafka ke;' idys;Hh ta i|yd
Tjqkag Wmfoia fohs'
mq, fy< l=iqu ,sh msh f;m, rka flç'''
n, iqn ksñ;s fmr u. kel;g;a jeä
ie,<sys‚ ixfoaYh
fmr u. iqn ksñ;s .ek mjik rdyq, ysñ" ms%h jpk l;d lrkaksh iqn ksñ;a;la
nj lshhs' ms%h jpk l;d lrkakg uq¿ iudch u W;aidy .kafka kï ffjrh"
fl%daOh" B¾IHdj jeks ñksid úkdY lrk yeÕSï my< fkdjkq we;s' kkaÈúid,
cd;lh ms%h jpk l;d lsÍfï jeo.;alu .ek wmg uyÕ= wdo¾Yhla imhhs' tys
lshfjk n%dyauKhd ;r.fhka mrdch ùu isÿ jkafka nr Wiq,k jDINhd fmr
mßÈ .e,a we§u fkdl< neúks' th tfia jQfha “wÿj l=<" Wiq,j l=<” hkqfjka
iermreI f,i wK §u ksid h' mrdchg m;a ù fYdalfhka miq jqKq n%dyauKhdg
jDINhd mjikafka fufia h'
“n%dyauKh" fumuK l,la f;dmf.a f.hs jikakd jQ ud úiska lsis Ndckhla
ì|mSula fyda lsisjla uev ñßlSula fyda kqiqÿiq ;efklays u,uQ;% neySula
fyda l< úÍ oE o@ tfia l,ays ug ljr fodaIhlska l=¿jdofhka lSfhys o@”
ier mreI jpkfhka l;d lsÍu ksid isÿ jQ mdvqj .ek yd th fld;rï whym;
idokafka o hkak meyeÈ,s l< nqÿka jykafia “wkHhka yd l:d lrkafka p;=¾fodaI
169
úrys; jQ ñysß jQ ugis¨gq jQ fudf<dla jQ ms%h jpkfhka u ì‚h hq;af;a h' lsis
lf,lays;a wufkda{ jpkh fkd ì‚h hq;af;a h"” hkqfjka YslaIdmo mekjQ fial'
idys;H ks¾udK u.ska" hym;a jpkh mqoa.,hdf.a hym; i,ik idrO¾uhla nj
meyeÈ,s flfrhs' iudcfha Ôj;a jk úg wfkHdakH ine¢hdj i|yd o ms%h jpk
n,mdk nj weia' uyskao ysñhkaf.a my; mµfhka o m%lg fjhs'
lvq oyfhlska jk ßÿug jvd r¿
tl f;m,lska jk ßÿug fjhs lel=¿
ukq f,dj ÿlska .,jkq ßis kï hy¿
msh joklska ikykq i;a j. ish¨
fï iudcfha fndfyda jHik yd wmrdOj,g fya;= jkafka jpk Ndú; lsÍfï
§ ta ms<sn|j fojrla fkdis;Su hs' fï ÿ¾.=Kh u. yrjd f.k hy.=Kh jvjd
f.k wkHhkag i;=g" iykh ,nd §ug idys;H ks¾udK u.ska ,efnk msájy,
fldf;la oehs jegfykq we;'
fohla fõ kï hï
iqÿiaidg u whs;s úh hq;=
u lshkd f,i fuf,o
,eìh hq;= whuhs ,eìh hq;=
- n¾fgda,aÜ fn%IaÜf.a
The Cocacian chalk circle kdgHfha isxy,dkqjdofhks'
iudcfha fndfyda .eg¨ u;= jkafka iqÿiaidg iqÿiq ;ek fkd ,efnk ksid h'
fuhska mqoa.,hd o iudch o msßfyhs' úkdYldÍ ;;a;ajhka u;= fjhs' fykaß
chfiakhka ksIamdokh l< yqKqjgfha l;dj kï fõÈld kdgHh wmg fï nj
mila lrhs'
fuh iudcfha fjfik ish¨ fokd u ms<s.; hq;=" ms<smeÈh hq;= oyuls' tu.ska
fndfyda .eg¨ úi|d .; yels h' j¾;udkfha fndfyda wdh;k mßydksh lrd
hkafka kqiqÿiaikag ;k;=re ,nd §fuks' wfma u idys;Hh wmg Wmfoia fokafka
tn÷ wufkda{ ls%hd fkd lrk f,i hs' iqÿiaid iqÿiq f,i lghq;= lroa§ ish,a,
hym;a jkq we;'
170
fidnd oyu wmg fndfyda foa ,nd fohs' ta;a wm fidnd oyug ,nd fokafka
fudkjd o@ iq<Õ" jeiai" wõj" ;=re,;d" fijK" je,s;,d" l=re¨ .S;" ìf|k rf<ys
isis,i" .x.d Èhwe,sj, iqkaor;ajh hkdÈ ish,a, wmg ,nd fok fï f,dalhg wm
,nd fokafka fudkjd o@
biair ldf,a br y| fijfKA
.y fld< keuª ñksiqkafka
Tn oek isáhd jkka;f¾ j.
talhs l< .=K fufkys lf<a '''
- úkS;d î' wfíúl%u
w;S;fha f.dúhd l=Uqre ,sheoaola b;sß lf<a o l=re,a,kag h' th ‘l=re¨ md¿j’ kñka ye¢kaú‚' wo th o iudcfhka l%ufhka bj;a jk ,l=Kq fmfka' fmdä
u,a,sfha kï mµ ks¾udKh" fï idrO¾u iudch ;=< fmdaIKh lrjkakg .;a
W;aidyhla f,i o ye¢kaúh yels hs'
fï fiaru ;E.s ,enqfK f,dúka - kqUg
fudkjo u,a,sfh fokafka kqfUka f,djg
tl mdrg
gfla .ikafkmd uf,a
l=re,a,xg
bvla Èhx
tl lr,la weox hkag
- mrdl%u fldä;=jlal=
wd.ka;=lhl=g lrk i;aldrh o iudcfha jeo.;a idrO¾uhls'
fmr oel fkdue;s uq;a iqkaorydñ úiska
uf. f;dr;=re weiQ ieá ys;j;l= f,iska
f.ähla lvdf.k f.ñÿ, ;eô,s .iska
ms<s.ekaù h ug fidïki msreKq weiska
- úu,r;ak l=udr.u
171
isxy, idys;Hfha muKla fkdj N.joa .S;dj" WmfoaY Y;lh" kS;s Y;lh"
ysf;damfoaYh" m[ap;ka;%h m%;Hh Y;lh jeks ixialD; .%ka: u.ska o idrO¾u
j¾Okh lr .ekSu i|yd imhk WmfoaY fndfyda h' kQ;k iudcfhys mj;sk
wmrdO" widOdrK yd jHik i|yd m%Odk jYfhka n,mdkafka idrO¾u msßySu hs'
Bg ms<shula f,i fmd; m; weiqfrka idrO¾u jgyd f.k" tajd wm ;=< j¾Okh
lr f.k wkHhka ;=<;a idrO¾u we;s lsÍug wem lem fjuq'
msÿre;,d., fia Wia m%d¾:kd
iufkd< ., tluq;=lu
ñyska;,dfõ keK .=K
iS.sßfha hisiqre
uyfmdf<dj fia mer‚ Èjhskl
uyje,sh fia mer‚ f,a kyr
O¾fï"
ldisï"
rdciqkaorï
jfr,a,
wms Tlafldu tl;= fj,d
fï f,dalh
hym;a ;ekla lruq óg jeäh '''
- uy.u fialr
wjfndaOh
1' idrO¾u hkq fudkjd oeZhs fláfhka meyeÈ,s lrkak'
2' isxy, idys;Hfhys tk WmfoaY ldjH ;=kla kï lrkak'
3' fï mdvfï úia;r flfrk idrO¾u myla fláfhka y÷kajkak'
4' úúO wd.ï woykakka ;=< idrO¾u j¾Okh lsÍu i|yd Ndú; lrk O¾u
.%ka: ;=kla kï lrkak'
5' j¾;udk iudch ;=< idrO¾u we;s lsÍu i|yd ks¾udK ìys l< f,aLlhka
;sfokl= kï lrkak'
172
,sÅ; wNHdi
1' mka;sfha isiqka lKavdhï mylg fn§" my; i|yka mejreïj, ksr; jkak'
iqNdIs;fhka f;dard .;a lú oyhl we;=<;a WmfoaY úia;r
lrkak'
»»
lKavdhu
f,dafldamldrh kï .%ka:fha oelafjk WmfoaY oyhla i|yd
WodyrK olajkak'
lKavdhug we;=<;a iEu flkl=u f,dajev iÕrdfjys we;=<;a
mµhla ne.ska f;dard f.k thska lshefjk WmfoaY u.ska
idrO¾u fmdaIKh jk wdldrh meyeÈ,s lrkak'
»
lKavdhuidrO¾u ms<sn|j lshefjk lú oyhla isß;au,aou .%ka:fhka
Wmqgd olajkak'
»»»
lKavdhu
¹
lKavdhu
¸¹
lKavdhu
WmfoaYhla we;=<;a .S; bÈßm;a lr" tu.ska idrO¾u j¾Okh
lr .; yels wdldrh meyeÈ,s lrkak'
173
ksmd; mo
wm W.;a kdu mo yd l%shd mo úúO wdldrfhka jr keÕsh yels h' jpk fNaofhys
yd ,sx. fNaofhys kdu mo jr kef.a' l%shd mo mqreI fNaofhys yd ld, fNaofhys
jr kef.a' tfy;a tf,i fjkia l< fkdyels mo úfYaIhla isxy,fhys we;' tAjd
‘wjHh mo’ f,i ye¢kafjhs' wjHh mo ksmd; yd Wmi¾. f,i j¾. folls' mohl
uq,ska fh§ tu mofha w¾:hg úreoaOd¾:hla fok" w¾:h ;Sj% lrk mo úfYaIh
Wmi¾. kï fõ' ksmd; moj,ska flfrkafka jdlHhl w¾:h meyeÈ,s jk fia tys
mo iïnkaO lsÍfï ld¾hh hs' my; i|yka jelsh lshjkak'
wïud orejd .ug hhs'
fuys w¾:h meyeÈ,s ke;' w¾:h meyeÈ,s lsÍu i|yd fï jdlHh fjkia lrkakg
ksmd; mo fhÈh hq;= hs'
wïud iu. orejd .ug hhs'
wïud o orejd o .ug h;s'
wïud;a orejd;a .ug h;s'
wïud fkdfyd;a orejd .ug hhs'
wïud tk ;=re orejd .ug hhs'
wïud fjkqfjka orejd .ug hhs'
wïud ksid orejd .ug hhs'
fï wdÈ jYfhka ksmd; mo fhdod" mo iïnkaO lr w¾:h meyeÈ,s jdlHhla
ks¾udKh l< yels h' ksmd; mo fjka fldg ,súh hq;= jqj;a úfgl iuyr ksmd;
mo wfkla mohla iuÕ tlaj o Ndú; fõ' ksmd; mo úúO w¾:j, fhfohs'
174
my; i|yka j.=j fyd¢ka wjfndaO lr .ksuq'
w¾:h wod< ksmd;
ld,d¾:h
^ld,h yeÕùu&
iuqÉphd¾:h
^mo iïnkaO lsÍu&
Ndjd¾:h
^yeÕSï ±kùu&
wduka;%Kd¾:h
^weu;Su&
m%udKd¾:h
^m%udKh ±laùu&
úl,amd¾:h
^hula fjkqjg hk woyi §u&
ms‚i w¾:h
^hula fjkqfjka hk w¾:h&
iSud¾:h
^iSudj ±laùu&
YS>%d¾:h
úkd¾:h
úNla;Hd¾:h
Wmud¾:h
fya;= w¾:h
m%Yakd¾:h
wo" fyg" Bfha" h<s ksr;=re" blaì;s"
ksf;dr" ±ka" ks;s" mqk" meiq¿
o" ;a" iy" yd" iu." legqj" hs
wfka" wfmdhs" whafhda" wyd" Tfyda" wdhs"
W!hs" Ñ#" W#
tïnd" tïn," fld," tAhs" fnd,
ú;r" ;rï" id" ;dla" ;=jla" ne.ska
fyda" fkdfyd;a" fyj;a
Wfoid" i|yd" ms‚i" ksid" jia" wrnhd"
fjkqfjka
isg" mgka" f;la" olajd" ;=re
fio" jyd" ie‚ka" yksl
úkd" yer" ñi" ñila" uq;a
úiska" f.ka" flfrka" yg" flfrys" ;=<"
u;" Wv
fuka" fia" jeks" jf.a" whqre" f,i" n÷"
tõ
ksid" neúka" fyhska" wrnhd
wehs" lsu" o" ukao"
175
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka ksmd; mo ljr w¾:hla m%ldY lrkafka ±Zhs bÈßfhka ,shd
olajkak'
i|yd - wo -
mqk mqkd - whsfhda -
iy - fuka -
fkdfyd;a - olajd -
úiska - ksid -
2' my; i|yka jdlHj, ysia;eka msrùu i|yd iqÿiq ksmd; fhdokak'
¸' foúhka '''''''''''''''''''''''''''' mqo mQcd meje;aùu úm;g m;a jQ fndfyda
fokdf.a ld¾hhls'
¸¸' YS>%.dó ÿïßh urodk ÿïßh ia:dkfha '''''''''''''''''''''''''''' wkqrdOmqr
'''''''''''''''''''''''''''' .uka lrhs'
¸¸¸' rEmY%Sh '''''''''''''''''''''''''''' wE fojÕkl '''''''''''''''''''''''''''' nn<hs'
¸¹' mßir Èkh ieuÍu '''''''''''''''''''''''''''' úÿy,am;s;=ud ''''''''''''''''''''''''''''
isiqyq '''''''''''''''''''''''' lghq;= iQodkï lr;s'
¹' '''''''''''''''''''''''''''' ÿIagh" ;d fï u. /l isáñka ;e;a lrkafka ud
'''''''''''''''''''''''''''' udf.a fiakdj wdl%uKh lrkakg o@
3' my; i|yka moH mdGj, fh§ we;s ksmd; Wmqgd olajkak'
¸' “<ufhla tA wid - yeé n<,l= ú,id” ¸¸' “lsï o uE‚hks Tn fï - mjik jokd” ¸¸¸' “<sm .sks fudf<djk f;la Èh ie<sfha
iemhla hehs ll=¿j Èh fl<sfha” ¸¹' “ks;s ksß÷f. /ljf,ys kshq;af;da
re;s f,i remqfkdo ì| ch .;af;da” ¹' “iqrka iy iyieia - fkdlr isáfha wyia l=ia ysia”
176
m%dfhda.sl wNHdi
1' úúOd¾:j;a ksmd; mo úúO yev;, iys; m;s%ldj, ,shd" mka;sfha m%o¾Ykh
lrkak'
2' ksmd; mo fhdod jdlH ks¾udKh lrkak'
3' fm<fmdf;ys Tn leue;s mdvul fh§ we;s ksmd; mo f;dard ,shkak'
4' my; i|yka ksmd; úúO yeÕSï we;s jk wdldrhg WÉpdrKh lrkak'
¸' wfka - ¸¸' whsfhda -
¸¸¸' tmd - ¸¹' wehs -
¹' b;ska -
ksjerÈj jpk fjka lruq
woyia m%ldY lsÍfï § th Y%djlhdg wjfndaO lrùfï Wmdh ud¾. f,i" wjYH
;ekaj, § y~ Wia my;a lsÍu yd tA tA wod< jpkj,g miqj úrduhla ;eîu Ndú;
flfrhs' tfy;a f,aLkfha § mdGhl woyi meyeÈ,s lsÍu i|yd Wml%u folla
Ndú; flf¾' ta úrdu ,laIK fh§u yd ksjerÈj jpk fjka lsÍu hs' isxy,fha
m%Odk jYfhka mo j¾. ;=kls' kdu mo" l%shd mo yd wjHh mo hkqfjka tu mo
j¾. ye¢kafõ' kdu mo yd l%shd mo fjka fldg ,shd olajk w;r wjHh mo .Khg
wh;a Wmi¾. fjka fldg ,shd olajkafka ke;' ksmd; mo fjka fldg ,súh hq;=
jqj;a iuyr ksmd; fjka fldg ,shkafka ke;'
mo fnod ,sùu yd iïnkaO Í;s yd iïu; rdYshla fjhs' tA w;=ßka Í;s yd iïu;
lSmhla wms W.ksuq'
177
iïnkaOjdÖ ‘;a’ ksmd;h fmr moh yd tla fldg ,sùu
WodyrK(- Tyq;a uu;a ;r.hg iyNd.s fjuq'
wïud;a whshd;a mdi,g hEug msg;a jQy'
úê l%shd moj, fhfok ‘j’ ‘jq’ m%;Hh tla fldg ,sùu
WodyrK (- lrj" lrjq" n,j" n,jq'
Tng mejrE ld¾hh fyd¢ka bgq lrjq'
fin¿ks" hqoaOh i|yd msg;a ù hEug ierfijq'
ksr;=rej l=i,a /ia lrjq'
Tjqka m,d .sfha oeZhs úuijq'
m%d¾:kd¾: ‘jd’ m%;Hh tla fldg ,sùu
WodyrK(- uu ksÿla fjïjdæ
kqU,dg Ys,am iEfoajdæ
orefjda hyu. h;ajdæ
kqU kS;s.rel fjysjdæ
m%fhdacH l%shd w¾:fha ‘j" ù" jQ" jk’ m%;Hh tla fldg ,sùu
WodyrK(- ;d;a;d fmof¾rejka ,jd f.dvke.s,a, ;kjhs'
ixúOdhlhd" ksfõolhd ,jd W;aijh wdrïN lrù h'
rcjreka lrjQ jeõ wmg iïm;ls'
w,ihka ,jd lrjk l=Uqrej,ska kshñ; wiajekak fkd ,efí'
by;ska oelajQfha mo fn§u iïnkaOfhka iïu; jQ Í;s lSmhls' f,aLkfha § fï Í;s
y÷kd f.k tAjd wkq.ukh lrñka ksjerÈ f,aLk jHjydrhl fhfokak'
178
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka mdG ksjerÈj mo fnod ,shkak'
¸' kjh fY%a‚fha mka;sNdr .=re;=ñh isiqka ,jd iQodkï lr jQ pdßldjg
.=rejre ;a úÿy,am;s;=ud ;a i;=áka iyNd.s jQy'
¸¸' ixúOdhl uKav,h úiska le| jk ,o foaYlhd ish¨ fokdg u iqn
ojila fõ jdæ hs m;ñka foaYkh wdrïN lf<a h'
¸¸¸' f;¨ ;a u¨ ;a /f.k mkai,g hk ieoeyej;=ka foajd,hg o f.dia
fjk;a wh ,jd hd;sld lr jk whqre wms n,d isáfhuq'
¸¹' n, j wkqrdmqr yd fmdf,dkakre jeõ ihqrej, wmQrejæ
¹' kEr f,d,h jv jk ÿgq okka yg
lEr.,h jecfUhs fï f,iska isg
2' my; i|yka mdGj, jpk ksjerÈj fjka lr kej; ,shkak'
¸' mdi,ksuùksfjighkúg jeiailaweoye¿Kqksid u,a,S;auu;a
wvlaksulrjQksfjilg f.dvjeÿfKuq'
¸¸' rdcmqreIhsksjyd l=urekale|jjq'
¸¸¸' Tnghym;laufõjdæ
¹' lrjmshdirilsfldka;.xf;dáka
¹' ñksiqka,jdfmd,alvjkwïud foiu,a,S;awhshd;an,disá;s'
m%dfhda.sl wNHdi
1' fm<fmdf;ys mdvï fyd¢ka lshjd" tAjdfhys jpk fjka lr we;s wdldrh
y÷kd .kak'
2' ksjerÈj jpk fjka fkdlsÍu ksid woyi fjkia jk wjia:dj,g WodyrK
imhkak'
WodyrK - Tyq n,shd .;a my ;rg fnr jdo kh;a W.;a f;a h'
179
idys;H lD;shla hkq NdIdj mokï fldg .;a ks¾udKhls'
tn÷ lD;shla lshjd tys w.h ye¢k .ekSug;a tys we;=<;a jk
ri ú| .ekSug yd thska ú| .; yels ri fufia hehs wkqkag
fya;= iys;j fmkajd §ug;a we;s yelshdj idys;H úpdrh
hs' fyd| idys;H lD;shla y÷kd .; fkdyels ;eke;a;dg
;uka lshjk yeu fohla u ‘fyd|’ úh yels h' tneúka ri
- fkdri y÷kkakl= - tkï úpdrlhl= - bÈßm;a ù ‘fyd|’ idys;H lD;shla y÷kd .ekSug u. fmkaúh hq;= h'
tn÷ u. fmkaùulska Wiia idys;H ks¾udK mßYS,khg
wdOqkslhka fhduq l< yels h'
ri ú¢kd oekqu ukd 19
180
‘ldjHh’ hkak mer‚ jHjydrfhys yuq jkafka ‘idys;H ks¾udKh’ hk wre;sks'
“ldjHh hkq rij;a lshukls” hkq ldjHh iïnkaOfhka olakg ,efnk tla
ye¢kaùuls' ldjHh hkak .µ" mµ yd oDYH jYfhka m%fNao ;=klg fnod oelafõ'
‘mµ’ hkq ;d,hlg lshúh yels fia jpk ixúOdkh fldg ,shkq ,enQjls' fï
;d,h ‘úß;’ hkqfjka o ye¢kafõ' idudkH jHjydrfha ‘lú’ hkqfjka ye¢kafjk
isjqmo rpkd fuka u .S" isf,da" ksoyia mµ wdÈ rgdj,ska ne÷Kq rpkd o ‘mµ’ .Kfhys jefÜ' ;d,hlska hqla; ùu ksid u;l ;nd .ekSfï myiqj fya;=fjka uq,a
wjêfha fndfyda úIh ,shjqfKa mµ iajrEmfhks'
‘.µ’ hkq Wla; - l¾u - wdLHd; hk wkqms<sfj<ska jpk fm< .eiajQ jdlH hs'
idudkHfhka nK oyï yd úúO úIhhka ,shfjkafka .µfhks' tys mµfhys
olakg ,efnk ‘úß;a’ jeks ;d, yuqjkafka l,d;=rlsks'
n,d ri ú¢k kdgHh ‘oDYH ldjHhls’'
fï ish,a, idys;Hdx. fjhs' ri iys; NdId;aul ks¾udK" ‘idys;H ks¾udK’ f,i
ye¢kafjhs'
Ñ;%hla ks¾udKh flfrkafka f¾Ld iy j¾K Ndú;fhys' ta wkqj f¾Ld yd j¾K
hkq Ñ;%fha udOHh fjhs' ix.S;fha udOHh ‘kdo’ hs' kdgHh ks¾udKh jkafka
i;r wNskh fyj;a fonia" rÕmEï" jia;% yd ;sr fuka u uqyqfKa bßhjq o udOHh
fldg f.k hs' idys;Hh ìys jkafka NdIdj udOHh fldg .ksñks'
“f,dalh woaoelSï yd idysf;HdaÑ; wuqøjHj,ska msÍ ;sfí' tfia jqj;a
fïjdhska muKla ks¾udKhla my< jkafka fkd fõ' woaoelSï" is;sú,s"
yeÕSï yd woyia rdYshla we;s ;eke;a;d fudag¾ r: fldgia .nvdjla
jekak' r:hlg wjYH yeu fldgila u Tyq <Õ we;;a tajd tfia
;sfnk ;dla l,a bÈßhg ÿjkafka ke;' bÈßhg ÿjk fudag¾ r:hla
ks¾udKh l< yelafla Bg wjYH oekqu yd mßph we;a;l= ta ta fldgia
WÑ; ;ekays tla /ia fldg iú lsÍfuka muKls'”
fla ch;s,l - idys;H ks¾udKfha uq,afmd;
ud¾áka úl%uisxy olajd we;af;a" udkj Ôú;fha iq,n woaoelSï w;=ßka fnd,a foa
oyhshd fuka fmd<d oud jeo.;a u foa f;dard f.k Wiia ks¾udKhla ìys lsÍug
fya;= jkafka ks¾udKlrejd i;= oekqu" jegfyk kqjK yd úpdr nqoaêh nj hs' tn÷
ks¾udKhla úpdrh lsÍug o tu lreKq ;=k jeo.;a jk nj úl%uisxy ;jÿrg;a
úia;r lr we;'
181
“ldjHhla lshjd tys w.h m%udK lsÍug" tys ri ú| .ekSug" ú|.;
yels ri fufia hhs wkqkag ifya;=lj meyeÈ,s lsÍug YlH;dj
we;af;a" fndfyda weiQ msrE ;eka we;s" úpdr l,dj m%.=K l< rislhl=g
muK h'”
“ldjHfha mrud¾:h ri fmdaIKh kï" thska .uHudk ri ljf¾
oeZhs y÷kd .ekSu úpdrlhdg Ndr fjhs' blaì;s ri fmdaIKh i|yd
lúhd úiska fhdod .kq ,nk Wml%u ljf¾ oeZhs fiúh hq;= fjhs' fï
úúfOdaml%u ud¾.fhka mdGlhd ;=< we;s flfrk úkaokh fyj;a
pu;aldrh ljr kï w.hlska hqla; o hkq úuiSu;a úpdrlhdg Ndr
lghq;a;ls'”
“lúhd bÈßm;a lrk woyi l=ula o" ta fldf;la ÿrg wmQ¾j ks¾udKhla
fia .s‚h yels o" ta ks¾udKfhys lsishï w.hla - jákdlula mj;S o
hkq wm úiska úuid .; hq;= jeo.;a m%Yak fjhs'”
ta' ù' iqrùr - idys;H úpdr ixys;d
fuhska meyeÈ,s jkafka idys;H úpdrfha §" lúhd ;u ks¾udKh i|yd ork W;aidyh
ms<sn|j úpdrlhd o ukdj wjfndaO lr .; hq;= nj hs' idys;H ks¾udKhla ri ú|"
ta ú|.;a rih .ek lshkakg ks¾udKhg mdol jQ woaoelSu yd tys wmQre nj y÷kd
.ekSu jeo.;a h' f,aLlhd ;u woaoelSu m%;sks¾udKh lrkafka idys;H ks¾udK
u.sks' fï i|yd fhdod .kafka mµh kï tys wdlD;sh fyj;a yevh - tkï" i|eia"
ksi|eia" fomo" isjqmo" .S wdÈ jYfhka woaaoelSï bÈßm;a lrkakg fhdod .kakd
ndysr fmkqu - wka;¾.;hg yd wruqKg .e<fmk f,i fhdod .kakg fYa%IaG
lúhd j. n,d .kS' ;u woaoelSï ‘.µfhka’ bÈßm;a lrkafka kï tys l:k l%uh
fyj;a l;dj bÈßm;a lrkafka ljqreka ,jd o hkak yd wjia:d ksrEmKh" pß;
ksrEmKh" fhdod .kakd NdIdj wdÈh .ek ie,ls,su;a úh hq;= h' ‘kdgHh’ u.ska
woaoelSu bÈßm;a lrkakd i;r wNskh ukdj ixúOdkh l< hq;= h' tkï" jdÑl"
wdx.sl" wdyd¾h yd id;aúl hk y;r hs' .µ" mµ fyda oDYH ldjH úpdrfha §
fulS lreKq ms<sn| ie,ls,su;a fjñka ;ud ú¢ rih .ek woyia m< l< hq;= fjhs'
• ‘oEfia ks,a meyeh’ yd ‘ÈÜy odk’ hkq fm<fmdf;ys we;=<;a idys;H ks¾udK
folls' ta ks¾udK ri ú¢kakg W;aidy lruq'
182
ohdfiak .=Kisxyf.a ks¾udKhla jk ‘oEfia ks,a meyeh’ kue;s ks¾udKh Tn
úiska óg fmr ri ú¢k ,oaols' È<s÷ mjq,l Ôjk wfmalaId jia;= úIh lr .;a th
rpkd lr we;af;a ksi|eia ldjH wdlD;sfhks'
fï ks¾udKfha l:lhd jkafka tu mjqf,a ìßh hs' l;=jrhd ish ks¾udKh i|yd
Ndú; lrk NdIdj lgjyr o uqiq jQ f,aLk jHjydrhls' tys § wod< ldka;djf.a
is;=ú,s wef.a yçka u fkd j" lúhdf.a y~ o uqiq ù wmg wefihs' ‘n;a folgla’" ‘wgq fldgq mqrjd’ jeks lg jyf¾ fhÿï iq¿ jYfhka Ndú; lrk lúhd nyq,j
Ndú; lr we;af;a f,aLk jHjydrh hs' my; WoaOD; Bg ksoiqka l< yels h'
Tn fjkqfjka bfok nf;a
iskd y~g lka §f.k'''
kej;;a tk nj fkd lshd
ysre wjßka keõ keÕs miq
;ksj y~k f,dj;a iu.
/hg uqyqK ,d b|f.k'''
ks,a b÷jr ksf,a wreu
wE; ÈhU ksf,a jreK
fhdjqka úfha ks,a oEig
Wjï ke;ehs lS ysñhks'''
Tyq fuys § f,aLk jHjydrfha fhfok ‘ysre wjr’" ‘ks,a b÷jr’" ‘fhdjqka úfha’" ‘Wjï’" wdÈ fhÿï Ndú; lrk w;r u ‘oEfia ks,a meyeh oeù fifuka ;=rka úh"
‘oEfia ks,a meyeh fifuka w÷rg Èh úh’ ‘oEfia ks,a meye fia§ .,d ksud úh’ wdÈ f,aLk jHjydrfha jdlH rgd o nyq,j Ndú; lr we;' ‘bfok nf;a iskd y~"
Èú .Kkla" yo ñßld y< l÷<’ wdÈ rEmdld¾:j;a fhÿï nyq, ldjHuh NdIdjla
lúhd fuys § fhdod f.k ;sfí' fuys lshefjk ldka;djf.a ieñhd ish mjqf,a
wjYH;d iïmQ¾K lr .ekSu i|yd Y%uh lem lrkafkls' ldka;dj Tyq fjkqfjka
wdydr msisñka .Dyfha úúO lghq;=j,ska fjfyig m;aj isákakS h' msU fud<jk
<sm" n;a folg;a Wmhkakg oji uq¿,af,a fjfyfik ieñhd" ksÈ meÿf¾ iqiqï
fl¢ß,s y~" Tjqkaf.a È<s÷ nj" Ôú;fha ÿIalr;d ukdj ixfla;j;a lrhs' ks,a
uyfk,a u,l ldka;sh" wE; Èhfò j¾Kh merojQ ldka;djf.a oEfia ks,a meyeh
Ôú;fha lgql nj ;=< Èh ù f.disks' tfy;a weh wiqnjdÈ fkdfõ' lgql Èúh
183
kue;s f.dfydrefõ weh kejqï ks,a uyfk,a u,la olskakS h' ta Tjqkaf.a ÿj hs'
ta weiqfrka Ôú;hg kejqï n,dfmdfrd;a;=jla f.dv k.d .ekSug weh iu;a fjhs'
weh ta n,dfmdfrd;a;=j ish iajdñhd ;=< o o,ajhs' ta Tyqg w;S;fha iqkaor;ajh
ms<sn| ishqï iaurKhla o ,nd foñks' Tyq fhdjqka úfha wehg lS joka isysm;a lrk
w;r u ta w;S;h .ek is;ñka lk.dgq ùu w;yer ÿjf.a wkd.;h ms<sn| l,amkd
l< hq;= nj ieñhdg isysm;a lrùug weh W;aiql fjhs'
È<s÷ núka mSvd ú¢k kuq;a fï mjqf,a wfkHdakH in|;d" wfkHdakH .re;ajh
Yla;su;aj ksrEmKh lsÍug lúhd fhdod .kakd we;eï ldfjHdala;s fya;= ù we;'
Tn fjkqfjka bfok nf;a
iskd y~g lka § f.k'''
msU fud<jk úg <sm .sks
foõ fndcqkl ri uefjkak
ksÈ meÿf¾ je;sfrk Tn
k.k iqiqï fl¢ß,s y~
yo ñßld y< l÷<g
oEfia ks,a meye fia§'''
ieñhdg wdydr ms<sfh, lrk ldka;djg n; bfokd Yíoh iskd y~ls' ta n; wE
msiskafka foõ fndcqkl ri ujk wáfhks' wef.a ;dreKHh Èh lr yßk uq¿;eka
f.h ;=< mjd wE i;=áka ieñhdg wdydr ms<sfh, lrhs' ojfia fufyjßka úvdjg
m;a jk ieñhdf.a fl¢ß,s y~ ìßhf.a oEig l÷¿ kxjhs' weh ;=< Tyq ms<sn| jk
.eUqre fifkyi fuys ,d biau;= flfrhs'
• Tn lshjQ ‘ÈÜy odk’ flál;dj fÊ' iS' mS' tia' isßj¾Ok uy;d úiska rpkd
lrk ,oaols' thg jia;= úIhh ù we;af;a iajlSh rdcldßh foajldßhla fia bgq
lrk uyck fi!LH mÍlaIljrhl=f.a woa±lSuls' fï l;djg miqìï ù we;af;a
k.rfhka ÿr neyerl msysá .ïno mdi,ls'
uyck fi!LH mÍlaIljrhl=" úÿy,am;sjrhl= yd .=rejrhl= fuys uQ,sl pß; jk
w;r" .=rejre iy YsIHfhda wjfYaI pß; fj;s' fuys l;d f;audj úldYkh jkafka
uyck fi!LH mÍlaIljrhdf.a pß;h jgd h' tys § wjia:d" isoaê ukd f,i
ksrEmKh lrñka l;dj f.dv k.d we;s wdldrh l;=jrhdf.a ks¾udKYS,s;ajh
ms<sìUq lrhs'
184
l;dfõ m<uq fþoh m%Odk pß;fha jD;a;Sh jgmsgdj yd Tyq uqyqK § isák ;;a;ajh
ixlaIsma;j ú.%y lrkakls' tfy;a tys § Tyq uqyqK md isák ndOlh y÷kd .ekSug
l;dj bÈßhg lshjd f.k hEug mdGlhdg wjYH fjhs' mdGlhd fï ndOlh
uekúka y÷kd .kafka ;j;a fþo lsysmhla bÈßhg lshùfuka wk;=rej h' tfy;a
ta jk úg iydh §u m%;slafIam lrk úÿy,am;sjrhd ms<sn|j mdGlhd wukdmhla
we;s lr fkd.kafka Bg mdol jk fya;= y÷kd f.k isák neúks' Tyq o ;ud fj;
mejÍ we;s rdcldßh ms<sn| j.lSfuka ueé lghq;= lrkafkls'
“.=reNj;=ka isma i;r W.kajk y~ mka;s ldurj,ska ksr;=rej wefia'
Wod ysre /ia m;s; mdi,a mßirh msßisÿ h¦ mshlre h' ñÿ, fl<jr
ms<sfj<lg jjk ,o ngq" ñßia" nKavlald iy uE wdÈ t<j¿ j.dj"
ÿgqjka fk;a is;a ikik ruŒh oiqkls' wirK .eñ orejka hym;a
wkd.; mqrjeishka lsÍfuys jer ork .=re ujqmshka flf¾ isßfidauf.a
is; lsis lygla fkd bmfohs'”
fï WoaOD;h úÿy,am;sjrhd ish rdcldßh uekúka bgq lr we;s njg olajk
idlaIshla jeks h' l;=jrhd bÈßm;a ù Tyq ‘fyd| úÿy,am;sjrfhls’ hs hkqfjka
ish u;h bÈßm;a lsÍfuka je<lS" l;dfõ tk isoaê" wjia:d fuka u fun÷ mßir
j¾Kkd iy fiiq pß;j, is;=ú,s weiqfrka úÿy,am;sjrhdf.a pß;h ksrEmKh
lsÍu Tyqf.a ks¾udK mßph ms<sìUq lrhs' úÿy,am;sjrhdf.a NdId yeisrùu Tyqf.a
pß;fha tla md¾Yajhla biau;= l< o l;=jrhd fuys § th l¿ pß;hla ùu j<lajd
idudkH pß;hla njg m;a lrhs'
fuys § l;=jrhd uyck fi!LH mÍlaIljrhdf.a pß;h m<uqj wm yuqjg f.k
tkafka fkdmels<j fiajfhys kshef,k" tkuq;a nhdÿ ñksil= f,isks' Tyqf.a
pß;fha fYa%IaG;ajh l=¿ .ekaùug l;=jrhd ;reK .=rejrhdf.a pß;h fhdod .kshs'
;reK Wm.=rejrhd iajdëk fm!reIhlska hqla; pß;hla f,i úÿy,am;sjrhd iu.
flfrk ixjdoh Tiafia l;=jrhd úiska mdGlhdg y÷kajd fokq ,nhs' tfy;a Tyq
o ;u rdcldßh uekúka bgq lrkafkls' fi!LH mÍlaIljrhdg Wojq lsÍug Tyq
meñfKkafka ;u mka;sfha isiqka ls%hdldrlul ksr; lrùfuka wk;=rej h' miqj
úÿy,am;s;=udg Tyq m%ldY lrk l;dj Tiafia uyck fi!LH mÍlaIljrhdf.a
fYa%IaG;ajh mdGlhd yuqfõ È.yefrhs'
185
“Wm.=rejrhdf.a w;S; l;dj iroñka jqj o wid yqka mdi,a m%Odkshd"
l÷rlska weo yef,k Èhje,la fia meyeÈ,s i;Hh yuqfõ" lkajEhl=
mßÈ yels¿fKa h'
blaì;s Tyq" mfil isá isßfidau fj; fy¿fõ" l;r.u uy fofjdf,a"
To f;Èka nn<k ialkaOl=udr foajrdchdKkaf.a fm%!V m%;sudrEmh
fj; fhduq lrkakdla jeks" Nla;s mQ¾jl ne,auls'”
fkdfjkia u;OdÍ mdi,a m%Odkshd mjd ii, lrk l;d mqj;ska ii, ùug;a
jvd mdGlhd ii, jkafka ;udg j¢k ;reK .=rejrhd wu;d uyck fi!LH
mÍlaIljrhd mjik jokaj,sks'
“fï je÷ï msÿï lsis fohla ug ysñ kE iq.=Kmd, uy;auhd''' uu to;a
wo;a lf<a" ug ,efnk jegqmg kshñ; rdcldßh ú;rhs'”
l;dj wjika jkafka l=vd orejka mjd fï isÿùï foi ixfõÈ yeÕSfuka n,d ys¢k
nj mjiñks'
uyck fi!LH mÍlaIljrhdf.a uqjg kxjk by; joka fm<ska meyeÈ,s jkafka
l;=jrhdf.a rdcH fiajh ms<sn| oDIaáh hs' tys W;a;uNdjh o Tyq ‘ÈÜy odk’ flál;dj mqrd biau;= lsÍug W;aidy ord we;' m%:u mqreI oDIaáfldaKfhka rpkd
ù we;s fï flál;dfõ m%Odk pß; ;=kls' ta úÿy,am;sjrhd" uyck fi!LH
mÍCIljrhd iy Wm.=rejrhd h' Tjqyq ;sfokd u rdcH fiajlfhda fj;s'
fï l;dj rpkd lr we;af;a fonia" l:k jHjydrh yd NdIK jHjydrh ñY%
Í;shlsks' l:k jHjydrh Ndú; lr we;af;a fonia rpkfha § muKls' tla tla
pß;hkays iajNdjhg .e<fmk fia tu fonia bÈßm;a lsÍug l;=jrhd W;aiql ù
we;'
idys;H ks¾udKlrejd wm okakd isÿùula Tiafia ish ks¾udKh f.dvke.=j o
th lshùfuka wjidkfha wm msúfikafka w¨;a f,djlg h' ish j.lSï flfrys
lemùu ms<sn| yeÕSula wm ;=< cks; lrjk ‘ÈÜy odk’ l;=jrhd wm%lg úrejka
wm w;r isáh yels nj o wmg isysm;a lrhs'
186
wre;a meyeÈ,s lsÍu
i;r wNskh - jdÑl - jpk yd .dhkh u.ska
wdx.sl - YÍrdx. u.ska
id;aúl - uqyqfKa bßhjq u.ska
wdyd¾h - fjia .ekaùï" fõÈld ieris,s yd
wdf,dallrKh u.ska fma%laIlhd fj;
kdgHuh m‚úvh f.k hEu
mßph - m<mqreoao
YlH;dj - yelshdj
ldfjHdala;s - ldjHh ri .kajk fhÿï
jia;= úIh - ks¾udKhg mdol lr .kakd woa±lSï iuQyh$
ks¾udKfha jmißh
l¿ pß;hla - whym;a pß;hla
l=¿ .ekaùu - u;= lsÍu
wjfndaOh
1' idys;H úpdrh hkak fláfhka y÷kajkak'
2' lsishï idys;H ks¾udKhla ri ú¢kak ierfik mdGlhd" tu ks¾udKh
ms<sn|j oek isáh hq;= lreKq folla ,shkak'
3' .µ ldjHh" mµ ldjHh" oDYH ldjHh hk idys;Hdx. ;=k fláfhka
y÷kajkak'
4' fYa%IaG ks¾udKlrejl= i;= .=Kdx. ;=kla kï lrkak'
5' pß;hla ksrEmKh lrk úg § l;=jrhd fhdod .kakd Wml%u ;=kla ,shkak'
187
,sÅ; wNHdi
1' my; i|yka mµ yd .µ ks¾udK ri ú|" ta ms<sn| Tfí úpdrh ,shd
olajkak'
wïn,fï mskd
wïn,fï mskd
j<x lola f.kd
tal ì|ms f.dkd
-talg wehs yskd@
ysref.ka .sks werka
m;f,ka ueá werka
lef,ka mdg werka
yod jvk j<x
weia j, ÿï yefma
w;a j, fmd;= lefma
lUqrdf.a <sfma
j<x lel=¿ msfma
“yqrenqyqág ukd
f;davq folla ;ud” ysf;a ySk ;kd
wïn,fï mskd
mrdl%u fldä;=jlal= - w¨;a ñksfila weú;a
mh nqref,ka ;shd
lo wrf.k .shd
wïn,fï mskd
j<x lola f.kd
tal ì|ms f.dkd
ySk md¿ jqKd
lgq ál lo oud
mskd f.or .shd
ysia w;a jk jkd'''
ysia w;a jk jkd'''
mskdf.a fmdä <ud
ñÿ,g ÿj tkd
ì÷K ySk n,d
lo <Õ f.d¿ jqKdæ
188
ii' “uqo,sydñ" fyg iji f.or jevla fudl=;a ;sfhkjd o@”
“jevla kx kE uy;a;hd'''”
“fyg iji ud;a tlal lelsrdjg hkak ,Eia;s fj,d tkak mq¿jka o@”
“mq¿jka uy;a;hd'''”
“tfykï biafldaf, weß,d ud;a tlal lelsrdjg hkjhs lshd f.or
whg lsh, tkak ´kE'”
“fyd|hs uy;a;hd'''”
“oeka b;ska wksoaod fka fld<U hkafka' tfy .syska ÿjk fldg fufy §
jdf.a iru msgmg .yf.k ÿjkak nE' uqo,sydñg uf.a .Kfk l,siula
uiai,d fokjd' fyg .syska ñïu §,d tuq'”
“fyd|uhs uy;a;hd'''”
“oeka tfykï f.or hkak'”
uf.a bfya u,a f.dkakla u msmqKd jdf.a ug oekqKd' w¨;a uy;a;hd wdjg
miafi biafldaf, l,ska ;snqK md¿ .;sh oeka kE' <uhskq;a fjkodg
jeäfh wdYdfjka biafldaf, tkjd' miq .sh jdf¾ wfma biafldaf,
W;aijhla ;snqKd' talg uq,a fj,d jev flrefj;a w¨;a uy;a;hd' taflka
oy;=fkka my< ógr ishh Èùfï ;rf.ka m<uq jekshd jqfKa uuhs' ta
mdr w¨;a uy;a;hd ud lelsrdjg;a tlal f.k .shd' tfy§;a ux m<uq
jekshd jqKd' Bg miafi wkqrdOmqf¾g;a tlal .shd' tfy§;a ux m<uq
jekshd jqKd' tod ;uhs ux biairfj,d u wkqrdOmqf¾ .sfha' uf. wïfï
wkqrdOmqf¾ lv idmamq ;sfhk ;rï¦ ta jdf.auhs tajdfha ;sfhk foaj,a'
wfma .fï úodfkf. lfâ;a lvhla o lsh,d ug ys;=Kd' fld<U Bg;a
jvd f,dl= idmamq we;s' idmamq ú;r he@ fld<U uQo;a ;sfhkj ¨' uQo wfma
jdf. fkdfjhs' l,d jejg;a jeäh yqÕla f,dl= we;s' tafl keõ hkjd
¨' fld<U jrdhl=;a ;sfhkj ¨' ug ta Tlafldu n,kak mq¿jka fjhs'
tod ux biafldaf, b|,d f.or wdfj fldfydu o lsh,d ug u u;l kE'
fjk od mdfr ;sfhk jlalvj,a" ta o~q" jeg lvq¨ tod ;snqK o lsh,d
j;a ug u;l kE'
“wïfï" fyg w¨;a uy;a;hd;a tlal ux lelsrd hkjd'”
“ta fudlg o@”
“ug bka wksoaod fld<U hk fldg we| f.k hkak l,siula uiaikakæ
w¨;a uy;a;hd uiai,d fokjd lsõjd'”
189
“yenEg@ b;ska WUg tfyÈ;a Èkkak mq¿jka fjhs o@ fld<U rfÜ <uhs
fndfydu ymkakq ¨'”
“uy;a;hd lsõjd ;rf.g hkafk Èkkak u fkfjhs lsh,d' fï
biafldaf,ka ta ;rf.g bÈßm;a lrkak ,enqKq tl;a f,dl= Èkqula ¨'”
“yaï" tfykx flda Th iruhs nekshuhs .f,da, Èhx fydao,d odkak' hk
fldg ls¨gq we| f.k .syElE@ wkak l=iaisfha uhsfhdlald ;ïnmqjd
we;s' wr uvlal=fj ¨Kq ñßia we;s' wmafmdÉÑg;a ¨Kq ñßia álla b;=re
lr,d ldmx'”
ux wuqfv .yf.k iruhs nekshuhs .f,da,d wïug ÿkakdæ wïud taj;a
wrx jejg .shdæ ux l=iaishg jeÿKd'
w¨;a uy;a;hd ug l,siu ú;rla fkfjhs' ,iaik lñfil=;a wrx
ÿkakd¦ ux f.or § ;=ka y;r ierhla u tajd we|,d ne¨jd'
uy;a;hhs udhs biafÜIug wer,,d wfma wmafmdÉÑ hkak ,Eia;s fj,d
uf. T¿j w; .d,d ‘mq;d whshkdhl fohshxf. msysfgka .sysx jfrx’ lsh,d lsõj' t<sh jefgkak l,ska lsß ál foda.kak ;shk yskaod ñila
ke;a;x wms fldaÉÑhg f.dv fjk l,a u wmafmdÉÑ;a biafÜIfï b¢hs'
fldaÉÑh tkjd heæ w¨;a uy;a;hd biafÜIfï uy;a;hd tlal l;d lr
lr bkafk fldaÉÑh .ek fjkak we;s' w#" fï fldaÉÑh wo tkafk
ke;=j joao@ miq .sh iqudfk ojil;a by<.u yßfha § fldaÉÑ ms,S
mekakd ¨' wo;a tfyu tlla fj,djoao@ tfyu jqfKd;a wmg fld<U
hkak neß fjhs' t;fldg ;r. Èú,a,;a bjrhs' fld<U ne,s,a,;a bjrhs'
Ñ#" wmrdfo' kE" kE'" fldaÉÑh wdfõ ke;;a uy;a;hdg ´kE tlla
lrkak mq¿jka' yß W.;d' i,a,s;a ;sfhkjd' wfma biafldaf,a ;shd fï
fldarf<a j;a ke;=j we;s tÉpr fyd| uy;a;fhla'
“uqo,sydñ kskao .syska o@ oeka fldaÉÑh <Õhs' flda wr md¾if,a' tal
wu;l lrkak tmd'”
ux l,amkd lr lr Wkafka uf.a we÷ï fmdÈh;a ;=re¨ lr f.kuhs'
uy;a;hdg tal fmfkkak ke;=j we;s' ug kskao .sysx lsh,d uy;a;hdg
ys;=Kg fudl o" ug f.or § j;a fyd|g kskao .sfha kE' kskao hd
f.k tkfldg u fld<U fldaÉÑh tkjd jdf.a wefykjd' ux .eiais,d
weyefrkjd' wr fmfkkafka fldaÉÑfh t<sh' .ia wiafika tydg
fuydg yefrkjd' ?g fmd,a .iaj, weÜá lkak j÷frd weú;a o lsh,d
n,kak úodfk udud negßh w,a,kjd jdf.' fldaÉÑfh yqÕdla ysáfhd;a
ug f.dv fjkak neß fjhs joao@ fldfydu yß we;=<g ßx. .;af;d;a
190
b|.kak kx ke;s jqK;a lula kE' tal jeäfhka fyd|hs' ug cfka,h
whsfk isg f.k jg msg n, n,d hkak mq¿jka' oeka l¿jr jqKdg ;j
ál fõ,djlska br mdhhs fka'
fï fldaÉÑh fu;k kj;a;k tlla fkfjhs j;a o@ tkjd ;o jeähs'
kE" kE" Th ál ál ier nd, fjkafk'
“uqo,sydñ" yaï'”
w¨;a uy;a;hd uf.a w;ska w,a,df.k fldaÉÑ fmÜáj,g tìlï lr
lr hkafka tajd bv ke;s yskaod fjkak we;s' tl fmÜáhlj;a bv
ke;=j .sfhd;a@
“yd kÕskak uqo,sydñ" blaukg kÕskak'”
fldaÉÑ fmÜáfh fikÕ y;a wg fofkl=g jeäh kE' ta f.d,a,;a
nxl=j, È.EÈ,d' ta;a wmg b| .kak ´kE ;rï bv ;sfhkjd' fld<U
.syska wdmqydu wfma uy;a;hdg lsß uqÜáhla uqfoda,d .syska fokak
´kE' fï ief¾ f.dhï md.mqydu w¨;a n;a lkak yd,a áll=;a f.ksysx
fokjd' wjqreÿ ksjdvqjg .ug hk fldg fõ<dmq uia áll=hs ó me‚
fnda;,hl=hs fydh,d fokak;a mq¿jka jqfKd;a@ p#" ug ysf;k foaj,a
lshkak wïud yß u,a,S yß kE fka' .sysx weú;a j;a lshkakxfld'
fldaÉÑfhÈhs ux we÷ï udre flf<a' wms fld<Ug tk fldg Wfoa wgg
ú;r we;s' biafÜIfï fmryer jdf. fik.' wfm wmqÉfÉæ f¾,a mdrj,a
lShla ;sfhkjd o@ yeu mdrl u fldaÉÑ' wms f¾,a mdrj,aj,g Wäka
;rmamqjl keÕ,d .syska wdfh;a neye,d biafÜIfuka t<shg .shd' lsß
wmqÉfpæ fik. bkafk fufya fk' fik. ú;rhe@ ld¾" nia f,dß
f¾ia hkjd jdf.a' wmafmaæ fïjd fldfya b|,d weú;a o@ ;Ügq msg ;Ügq
f.j,a' lv idmamq fl<jrla kE' wfma .fï ljqrej;a fïjd oel,d kE'
ta we;af;da fld<U úia;r wykak wfma f.org ths' ux Tlafldu lsh,d
fokjd'
wms f;a fndkak fydagf,alg .sysx jdä jqKd' tafla t<sh fmd¨" jyf,
yhs lr,d¦ n,kak mqÿuhs' wms b|.;a; fïfia tl t,af,a u jyf, t,a,d
;snqKq rExfm;a; yß ;foka lerflkjd' ta jf.a rExfm;s ;=k y;rla
u ;sfhkafk fudl o@ rExfm;s lerflk fldg yq<x fyda .d,d weú;a
wefÕa j¢kjd'
wms f;a î,d nia tllska ;r.fmd<g .shd' tal yß úYd, msÜgkshla' w¨;a
uy;a;hd ug bkak ;ekla fmkak,d fldfya foda .shd' ux fu;kska
fy,af,kafk ke;=j bkak ´kE' wmafmaæ tk <uhs lkaordjæ iqÿ im;a;=
191
fïia od,d iqÿmdg we÷ï we|,d" n,kak ,iaikhs' fï Tlafldu fld<U
fjkak we;s' fld<U <uhs yß ymkakq ' ta <uhs <Õ bkafka ta we;a;kaf.a
biafldaf, kE" kE" fï fld<U ;sfhkafk fld,Sð fka - ta fld,Sðj,
uy;a;=re" fkdak,d fjkak we;s' tfykx wehs ta <uhs wÉpr ;foka yskd
fjù lE .ykafk@ wfma biafldaf, <uhs kx uy;a;=re <Õ § Tfydu lE
.ykafk kE' wd wkak ;r. mgka wrka fka o@ b|d¦ Tlafldu ÿjkafk
im;a;= odf.k' ug im;a;= ke;s yskaod ÿjkak fok tlal keoao@ wfma
uy;a;hd tal wykak .shd j;a o@ im;a;= ke;s j ÿjkak fokak nE lshhs
o@
“uqo,sydñ" Th ÿjkafk oyifhka my< ógr iSh' B<Õg ;uhs oy ;=fkka
my< ógr iSh' talg ;uhs uqo,sydñ bkafk' oeka fkdïnf¾ lshk fldg
uqo,sydñ wr ;r. mgka .kak ;ekg hkak ´kE' uqo,sydñ nh fjkak
tmd' Èkkak mq¿jks'”
wfm uy;a;hd uf. lñih .,j,d Bg háka ;snqKq nekshfï fo me;af;a
úis yf;a fkdïurh .ymq fld< ;sh,d lgq .yk .uka lsõjd' biairy
fkdïur fldf<a ;j weì;a;la m<,a WKd kï uf.a nekshfï biairy
;shk lcq mqyq,x lyg me,a,u jeys,d hhs' oeka taflka álla fmakjd'
tal oel,d fld<U <uhs TÉpx lrhs o@
“wkak fkdïurh lshkjd' uqo,sydñ hkak' fyd| mq;d jf.a lma tl
.ykak'”
uy;a;hd tfyu lshk fldg u ;r. mgka .kak ;ekg hkak msg;a
jqKd' ux fldfydu .sfhd;a o fyd|@ ye,afu ÿjf.k hkjd o" blaukg
wäh ;sh,d wä .ufkka hkjd o@ wr <uhs kï ÿjf.k tkjd' ud;a
ÿjkak ´kE' kE" wr ;j;a <ufhla wä .ufkka tkafka' ud;a tfyu
hkjd' ux hk yeáfhka ldg;a ysf;hs ux f.dfâ fld,af,la lsh,d'
uu ye,afu ÿjkak ´kE' wd" wr ÿjkak wdmq <uhs fudkjd lrkjd o@
ÿjkjd" ÿjkjd ta;a t;ku hs' ymkakq ÿjkak ,Eia;s fjkafk tfyu
fjkake' Tlafldu im;a;=ldrfhda' fm<la <uhskaf.a im;a;=j, W,a yhs
lr,d' ux biair fj,d ÿjk fldg ta f.d,a, ll=, mE.=fjd;a m;=re hhs'
ug neß fjhs o fï <uhs tlal,d ÿj,d Èkkak@ fï we;af;d fld<U
fld,Sðj, <uhs' Tlafldu ug jeäh f,dl= hs' ta we;a;kag fld,Sðfha §
ÿjkak;a W.kakkjd¨' ÿjkak bf.k .kak ;sfhkafk fudkjd o@ tod
uu álsß whshdf.a rínv kdïnd miafika wU,d .syska biairy /lafl
bf.k f.k he' ux yrla lS fofkla miafika wU,d w,a,,d ;sfhkjd
o@ ta;a fï jdf.a fyd|g iqoao lrmq msÜgksj, he' lgq.d, wiafika
192
.,auq,a Wäka jegj,a Wäka mek mek fka yrla miafi wUkafk' kE ug
Èkkak mq¿jks' ux Èkqfjd;a wfma wmafmdÉp,d wïu,d u,a,s,d fyu
yßhg i;=gq fjhs' wdæ fï ux .dj u <ufhla W,a yhs lrmq im;a;= od,hs
bkafk' thd uf.a ll=, md.hs o@
“lfudaka ifrdaÊ'''” “lfudaka ms%hdka'''” “lfudaka ckla'''” Th kï lsh lshd y;r me;af;ka u lE .ykafka ud;a tlal ;rf.g
ÿjkak bkak <uhskag fjkak we;s' ljqo b;ska lfudaka uqo,sydñ lshkak
bkafka@ tod biafldaf, § kx ‘lfudaka uqo,sydñ’ lsh,d wfma ksjdfi
<uhs lE .eyqjd' t;fldg uf.a ys;g f,dl= yhshla wdjd'
“oeka fï <uhs fm<g bkak' uu ierfiaka" t,a, fjka lsh,d fjä,a,
m;a;= lrk fldg u ÿjkak mgka .kak ´kE'
;ukag whs;s f,aka tfla u ta lsõfõ Th oeka bkak bß w;fru ÿjkak
´kE' f;areKd o@ fyd|hs oeka iQodkï fjkak'” “ierfiaka” “t,a, fjka” “fvdaxæ” wd" W,a im;a;=ldrhd ug biair jqKd fka o@ ta;a thdg álsß whshdf.a
rínv kdïnd ú;r yhsfhka ÿjkak mq¿jka o@ fïfl ÿjk tl uy
lÊcla o@ Th <x fjkafk" ug Èkkak mq¿jks' oeka yß lrg lr uf.a
ll=,a mK ke;sj hkak tkjd o@ u<;a lula kE ;j ;foka ÿjkak
´kE' oeka yß''' W,a im;a;=ldrhd myq jqKd' ñksydg uf. ll=, mEf.hs
o@ ll=,a leä,d .sh;a lula kE''' ;j;a yhsfhka ÿjkak ´kE' oekakx
W.=r lg fyd|g u fõ<s,d wdæ im;a;= ioafo <Õ u wefykjd' wdmiq
n,kak fyd| kE' oeka máh <Õhs' fldfydu yß tal ì| f.k u hkjd'
máh lvd f.k .shdg miafia ueß,d jegqK;a lula kE'
yaï" yß uu Èkqï'
fï fudl o@ uf.a w;ska w,a,d f.k fldfy o fï tlal hkafk@ W,a
im;a;=ldrh;a ljqfoda tla lr f.k tkjd'
kÕskak Wv u ;Ügqjg'
uf. w;ska w,a,df.k .sh uy;a;hd mä fm<la jf.a tllg ug kÕskak
lsõjd' ux kex.d'
fukak ;j;a ;r. m%;sM,hla'
oy ;=fkka my< ógr iSh Èùfï ;r.h' m<uq jeks ia:dkh wxl¦ úis y;
lelsrdj uKav,fha fonEj mdif,a l¿nKavdf.a uqo,sydñ'
hlv láka tfyu lshkjd ug ySfkka jdf.a weyqKd' t;fldg u fik.
193
lE .ykak wmamqä .ykak mgka .;a;d' yßhg nglef,a .sks .;a;d jf.a'
;j;a fudkjd foda hlv láka lsõjd' fik. wmamqä .yk ioafo yskaod
tajd ug weyqfKa kE'
uf.a ol=Kq w; me;af;a my<ska ;Ügqfj ysáfh W,a im;a;=ldrhd' ux
ìug neyemq yeáfha u W,a im;a;=ldrhd ux <Õg weú;a' “Thd yß
ymkd' ux Thdg iqn m;kjdæ” lsh,d ug w;g w; ÿkakd' wks;a me;af;a
ysgmq <uh;a tfyu l<d' ta we;af;d fyd| <uhs'
“uqo,sydñ Èkk nj uu iy;sflka u okakjd' fyd| fld,a,d'” w¨;a uy;a;hd uf.a lsys,s foflka Wiai,d udj ìñka ;sh,d uf.a T¿j
w; .Ejd' t;fldg uy;a;hdf. weiaj, l÷¿ msreKd' i;=fg nerej
uf.a weia fofl;a l÷¿ msreKd'
- óg¾ ishh
ta' tÉ' mshfiak
m%dfhda.sl wNHdi
1' j¾;udkfha Tng wefik .S;j, rih ms<sn| idlÉPdjla ixúOdkh
lrkak'
2' ‘idys;H ridiajdoh’ hk ud;Dldj hgf;a mka;sh bÈßfha § yd Woh /iaùfï
§ l:djla mj;ajkak'
uydpd¾h tÈßùr irÉpkaø ukfï" isxyndyq" fmauf;da cdh;S
fidaflda" lod j<¨" fj,a, jeyqï" tf,dj .syska fuf,dj
wdjd" mndj;S" uydidr wdÈ kdgH .Kkdjla u isxy, kdgH
l,djg odhdo lr we;' foaYSh kdgH l,djla i|yd moku
ilia lsÍu t;=ud bgq l< iqúfYaI ld¾hhls' ta i|yd foaYSh
.eñ kdgl fuka u fmrZmr foÈ. kdgH o úêu;aj yeoEÍu
fnfyúka bjy,a jQ nj fmfka' idys;H úpdr l,dj we;=¿
wxY .Kkdjl t;=udf.a odhl;ajh lemS fmfkhs'
mer‚ l;d mqj;la mokï fldg .;a; o tu.ska kj udkhlska
iudch foi ne,Sug fma%laIlhd fhduq lsÍu irÉpkaøhkaf.a
fndfyda kdgHj, m%Odk ,laIKhls' uydidr kdgHh" uydidr
cd;l l;dj weiqfrka l< ydfiHda;amdol ks¾udKhls' fuys
we;=<;a jkafka ta kdgHfhka Wmqgd .;a fldgils'
uydidr m,`okdj
20
20
fkdñf,a fnod yeÍu i|yd h' 194
195
1 jeks wxlh
^je¢ßhla msúi bÕs ìÕs fldg fkdfhla Wiq¿ úiq¿ mdñka ;ud me,¢ uq;= ud,hla
fm%alaIlhkag fmkajd ´fcda jvñka kghs'&
je¢ßh( ifí isák uy;=ks yeu
Tng wdhqfndajkaæ ug
ys;kak nE Tng udj
w÷k.kak neßh lsh,'
Tõ Tõ Tn ys;kj yß(
wehs ielhla my< fjkafk@
ux kï je¢ßhla ;ud"
wehs talg ,eÊc fjkafk@
fjk;a keoao je¢ßfhd f,dj@
fjk;a f,dafl je¢ßfhd jf.
uu;a leu;s fohla ;ud
fyd|g me,|f.k wnrK"
,d f.k mg ÿyq,a jia;%"
ú,jqka .,ajd iqj|e;s"
Wcdrejg ieriSf.k
fndfydu rejg fmkS bkag'
fldhs je¢ß o leu;s ke;af;
,d f.k mg ÿyq,a jia;%
ú,jqka .,ajd iqj|e;s
fndfydu rejg fmkS bkag@
fldhs je¢ßh jqK;a f,dafl
ye| .;a; u ÿyq,a jia;%"
,d .;a; u uqla;ydr"
fjk;a m,|kd wmuK"
ú,jqka .,ajd .;a; u"
fndfydu rejg yev .efykj"
fndfydu ,flag;a fmfkkj'
.dhl lKavdhu( fldhs je¢ßh jqK;a f,dafl
ye| .;a;u ÿyq,a jia;%"
,d .;a; u uqla;ydr"
fjk;a m,|kd wmuK"
196
ú,jqka .,ajd .;a; u"
fndfydu rejg yev .efykj
fndfydu ,flag;a fmfkkj'
je¢ßh( n,kak fï m,|kdj
^lf¾ me,¢ ud,h wekao u uf. ;shk t<sh(
fmkajñka& yß u rdc l=udßhlaæ
udj oelafld;ska lúfhda
iskaÿ yod rg mqrdu
hdú .dhkd lr lr'
rdc l=udrfhd;a taú
udf. j¾Kkdj wid
udj irK mdj .kak'
^levm;la f.k lkakdäfh uQK n,d
uQK n,d& ta .ek uu uú; fjkj"
y÷kkak;a neß ;ruhs
fïfl bkafk ux o lsh,'
.dhl lKavdhu( fldhs je¢ßh jqK;a f,dafl
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
^fkam:Hfhys wKfnr y~la wefia&
je¢ßh( rÊcqrejkaf. wKfnrldrhd fkao@ fudlla o fï yÈis
ksfõokh@ hqoaOhla j;a o@ ke;akï le/,a,la o@ Th úÈyg
wKfnr .ykafk kï fudlla o Nhdkl ;;a;ajhla mek
keÕs,hs' uu;a fï .ia uqÿfka b|ka ´j wy, ;sfhkj fk"
wjqreÿ myf<djla úiaila uq¿,af,' wfka ug kx ´k kE ´jg
megf,kak' uu hkj hkak" uf.a mqreÿ jdinjfkg'
^wKfnrlrefjla msúfia&
wKfnrlre( wfma uyrcdKka jykafiaf.a wK mßÈ okajk j. kï - i;=re
ìfhka fidr ìfhka §¾> ld,hla uq¿,af,a rg jeishka wdrlaId
lr f.k oeyeñka fifuka rdcH l<d jQ wm uyrcdKka
jykafiag fødaysj Woa.; ù isák lsishï i;=re mlaIhla úiska
lrk ,o uyd Nhdkl wmrdOhla ksid w.%ufyaisldjka jykafia
we;=¿ uq¿ wka;#mqrh;a rdc ud,s.dj;a w;sYhska le,öug m;a ù
isákjd h' ta l=ula fyhska o h;a( wm uyrcdKka jykafiaf.a w.%
197
ufyaisldjka jykafia ;uka jykafiaf.a m%dKh fuka wdrlaId
lrkakd jQ uydidr m,|kdj kï uq;= ue‚la Tínjd .krkska
idok ,o b;d w.kd wdNrKh" ks¾Nh jQ ks¾,ÊÔ jQ fp!rfhl=
úiska fidrlï lr ;sfnkjd h' ta ks¾,ÊÔ jQ fp!rhd w,ajd
;uka jykafia bÈßhg f.k tkakd jQ flfkl=g uyrcdKka
jykafia oyila ne¢ msh,a,la fok nj o ;j;a ;dkak udkak
j;=msá bvlvï .j uysIdÈ iïm;=;a m%odkh lrk nj o okajd
jodrk fial''' ^kslau hhs&
^fkam:Hfhys “fydrd w,a,mshõ” “fydrd w,a,mshõ” hk yçka
lSm fofkl= lE .ikq wefia' ;%ia; jQ ú,dihla mdñka .eñfhla
YS>%j msúfia&
.eñhd( ux kï wo msg;a fjÉp kel; fyd| kE' wo uq¿ k.fru uy
l,n,hla' ljodj;a ke;s úÈyg Tlafldu ñksiaiq lE.ykj"
w,a,mshõ fydrd" w,a,mshõ fydrd lsh lshd' rdcmqreIfhd
j.hla ud Èyd;a ne¨j wuq;= úÈylg' ug yßhg nh ys;=K' uu
mq¿jka blaukg wdmyq .ug .sfhd;a ;ud fyd|' uf. jevm<
ál kï lr, bjr lr.kak neß jqKd' ta jqK;a talg fjk
ojil tkak neßh@ wo kx uf.a ys; lshkj fufy ;j;a bkak
tmhs lsh,' wkak rdcmqreIfhd fokafkl=;a tkj fï me;a;g'
ux blauka lr, .sfhd;a fyd|hs'
^blaukska hkag mgka .kS' rdcmqreIfhda fofofkla msúi Tyq
ols;s&
1 rdcmqreIhd( wkak wr ÿjk ñksy fjkak ´k'
2 rdcmqreIhd( Tõ" Tõ" Wkaoe fjkak ´k' w,a,mshõæ kej;shkaæ kej;shkaæ
jyd kej;shkaæ
1 rdcmqreIhd( jyd kej;shka ^fofokd .eñhd ¨yqne| w,ajd .ks;s&
1 rdcmqreIhd( y#æ y#æ y#æ WU ÿj, fífrkak yokj fka o@ WU ys;kafk
WUg Tfydu .e,fjkak mq¿jka lsh, o@
2 rdcmqreIhd( fï ñksyj ;uhs ux oelafl tl mdrl=;a' ug ys;=Kd Wkaoe
fjkak ´fkhs lsh, fydrd'
^.eñhd msá;, yhd ne| ;<hs&
198
.eñhd( wfka rd,ydñ" ug ;<kafka ke;=j hkak fokak' ux fï fmdä
.kqfokqjlg k.frg weú,a, wdmyq hk .uka'
1 rdcmqreIhd( y#æ y#æ y#æ fmdä .kqfokqjla" wd@ w.ìijqka jykafif.
uydidr m,|kdj fydrlï lrf.k hk tl fmdä .kqfokqjla'
ta jpfkgu uQ W, ;shkak jákj fk'
2 rdcmqreIhd( flda Èh f;da .;a; uydidr m,|kdj' nvq;a tlal fydrd w,a,,
ÿkafkd;a ;ud jvd;au fyd|'
.eñhd( wfka rd,ydñ" ux kx okafk kE uydidr m,|kdj lshkafk
fldhs jf. tlla o lsh,j;a ux ta jpfk weyqfj;a wohs'
rd( mq( fofokd y#æ y#æ y#æ okafk ke;s ¨
^.hñka& uydidr m,|kdj
fldhs jf.a tlla o lsh,æ
wy, ke;s¨ ljodj;a
uydidr lshk jpfkæ
tfykx f;da fudg o .;af;@
.ug f.dyska oek .kak o
fydr wUqjf.a lf¾ od,d
fldhs jf.a tlla o lsh,@
uyrÊcqrejka bÈßfh
lshdmsh Th ìkak f.dyskaæ
wmg fudg o ´j lsh,@
wfma fkfõ m,|kdj"
whs;sldß w. ìijhs'
fydrlu f;df. yx..kak
lshmsh ;j ìkak yod'
1 rd' mq( lshmsh f;da m,|kdj
.;af; kef;hs lsh,d fndf,a"
.;af; fjk flfkla h lsh,d
ke;a;ka f;dg .e,fjkakg
úÈyla kE yïn fjkafk'
199
fofokd u( f;daj W, ;shd urdú
ke;a kï fm;s .y, odú"
l|ka folla ueÈka f;daj
ne|, br, odú folg'
oyila jo ú|, ;uhs
f;dg urfKg hkak fjkafk'
1 rd' mq( ke;a kï fnd, lshmsh f;da
ljqo fydfrka weú;a tal
fydfrka wrka hkj oel,
f;da f.dys,a, Wÿrdf.k
w.ìijg fokak lsh,
f.ak w;r m,|kdj
wyig b.s,s,d .syska
w;=reoyka jqKhs lsh,(
wkqyia we;s uydidr
m,|kdj w. ìijf."
tjeks ydialï lrkak
neß nvqjla fkfõ tal'
fofokd( lshmsh ;j ìkak yod
uyrÊcqrejkag f.dyska"
ke;akï f;dg úÈyla kE
fífrkakg fldfydu jqK;a"
oyila jo ú|, ;uhs
f;dg urfKg hkak fjkafk'
^.eñhd /f.k kslau h;s&
.dhl lKavdhu( f;daj W, ;shd urdú
ke;akï fm;s .y, odú
l|ka folla ueÈka f;daj
ne|, br, odú folg
oyila jo ú|, ;uhs
f;dg urfKg hkak fjkafk'
^rc iy ìij msúfi;s&
200
ìij( Tn jykafia;a <Õ u bkaoeoaÈ uf.a m,|kdj fydrlï lrf.k
.sh tl fk ldrKdj' Tn jykafig oeka lsis flfkla nh kE
fï rfÜ' ke;a kï weia bÈßfh" fï yoao oj,a Tfydu tlla
lrdú o@
rc( Wkaoej ux fm;s .ykj y;rux ykaÈfh ;sh,' yefudag u
fmakak' wksla whg;a mdvula bf.k .kak'
ìij( fldhs foa flrej;a m,la kE uf.a m,|kdj fidhd .;af;d;a
ñi prmqreIfhd bkakj lshkj yeu ;ek u' /lj,a¨ wmsj
jg lrf.k ¨' flda b;ska jevla WKd h@ wksla mdr wmsj;a
Wiaif.k hdú'
rc( Wkao,j uu W, ;shkj Tlafldu" m,|kdj fydh, ÿkafk
ke;a kï' Wkao, ys;kafk udj rjÜgkak mq¿jka lsh,' Wkao,
okafk kE uf.a ú;a;sh'
ìij( Tn jykafi álla j;a fidaÈisfhka ysáh kï Tfydu fohla
fjkafk kE' ljqo okafk uqrldrfhd u o lsh,@ Tn jykafi
lS%vdjg .shd u fjk lsis fohla .ek l,amkdjla ke;s nj Wka
okakj - jeäfhka u mqrdx.kdfjd bkakfldg' ^fiajlfhla
msúfia&
fiajlhd( ch fõjd rc;=uksæ w.ìijqka jykafif. uydidr m,|kdj
fidrlï lrmq ñksy rdc mqreIhskaf. w;g m;afj, ;sfhk
nj oekqï fokak leu;shs" foajhka jykai' Tn jykafif.
leue;a; okajkq fhfyls'
rc( ^i;=gq uqyq‚ka hq;=j ìijg& uu lsõjd fkao m,|kdj
fydh, fokjhs lsh, jeäl,a hkak biair@ uf.a rdÊcfh
Tfydu fydrlula lr, fldfydu o ñksfyla fífrkafk@
^fiajlhdg& fydrd jyd wêlrKhg f.k tj'
fiajlhd( fydrd wêlrK Yd,djg oeka f.k hkj we;s foajhka jykai'
Tn jykafia fufyka hym;a jkq uekú'
^mßl%uKh lrñka&
201
rc( uu wo fï kvqj wykafk ufyaisldjqka jykafi;a iu.hs' wm
fofokdg u wiqka mkjkj fyd|hs'
^fiajlhd kslau f.dia wiqka folla f.kú;a ;nhs&
ìij( uf. ys; kx lshkj Th m,|kdj wdfhu;a yïn fjkafk kE
lsh,'
rc( wehs tfyu lshkafka" fid÷r@
ìij( oeka wmg mlaI kE fï rfÜ lsis flfkla' ál l,la ysgka ug
tal f;areK'
^rcq iy ìij wiqka .;a miq m<uq lS rdc mqreIfhda fofok
.eñhd w,a,d f.k wêlrKhg msúfi;s&
rc( uydidr m,|kdj .;a; fydrd o fï@
1 rd( mq( tfyuhs foajhka jykai'
rc( uf.a rfÜ jeisfhla ;udf.a rfÜ rc lrk rÊcqrejkaf."
w.% ufyaisldjf. wdNrKhla fydrlï lrkj@ tfyu tlla
ljodj;a wy,d ;sfhkj o@ fjk flfkl=f. fohla fydrlï
flrej kï lula kE' kuq;a rÊcqrejkaf. foa@ ufyaisldjf.
foa@ ;ukaf. foa ;uka u fydrlï flrej jf.a fk' ^.eñhdg&
w.% ufyaisldjqka jykafif. uydidr m,|kdj nj oekf.k o
fï fydrlu flf<a@
ìij( oekf.k fkakakï fydrlï lrkafka@ uydidr m,|kdjla
fjk ldg j;a ;sfhkjh" ug wefrkak@
rc( tal ;uhs" fid÷r" uu weyqfj' ta nj okafk ke;a kï" talg;a
o~qjï lrkak ´k fjku u" fydrlug ú;rla fkfõ'
^.eñhdg& uf.a m%iafkg ms<s;=re foj'
.eñhd( tfyuhs foajhka jykai'
rc( fudkj o tfyuhs lshkafk@ w.% ufyaisldjqka jykafif.
m,|kdj nj oekf.k o keoao@
202
.eñhd( kE foajhka jykai'
rc( kE lshkafk" okafk ke;=j fydrlï flrejhs lshk tl o@
.eñhd( kE' foajhka jykai'
rc( tfykï oekf.khs fydrlï lr, ;sfhkafk'
.eñhd( tfyu;a fkfõ" foajhka jykai'
rc( fudkj o fï ñksyd fodvjkafk@ fl<ska W;a;r fokak neß
o wyk m%iafkg@
.eñhd( ^y~ñka& wÕyrejdo ojil y| oelafld;a fudkj yß úm;a;shla
ug fjkj fjkjuhs' uu tal lSm j;djla n,, ;sfhkj'
rc( wdfhu;a wkx ukx fodvkj' wyk tl f;afrkafk keoao@
;ud fldhs m<df; ñksfyla o@
.eñhd( uu fndfydu l,d;=rlska fï me;af; tkafk" foajhka jykai'
wo;a uu tkak fkfõ ysáfh' f.or Wkaoef.ka fífrkak
nerejuhs uu wdfj' Wkaoe ks;ru lshkj" k.frg .sys,a,
uiaudxi álla f.fkka" yeuodu wmg lrj, lld bkak
mq¿jka o lsh,'
ìij( ^iskdfiñka& fudlg o Th ´k ke;s m%iak wykafk@ rc;=ud
fï jefâ ug ndr §, ksiaiíoj bkakj kx ug mq¿jka óg jvd
fyd|g hqla;sh úi|kak'
rc( kE fid÷r" uu oek .kak yeÿfj" fï fydrlu ;ksfhka
lrmq tlla o ke;akï fydr uq,la úiska lrmq tlla o lsh,hs'
ñka u;a;g fufyu foaj,a fkdfjkak j. n,d .kak tmdh@
^.eñhdg& fyd|hs" k.frg wdju fufyaÈ ljqreyß yïn
fjkj o@
ìij( fydrdf.ka wykj o j@ ta ñksy ksoyia fjkak fndre lshkj
ñila" we;a; lshdú o@
203
rc( ;d fndre lsõfjd;a" ;g ljod j;a ksoyi ,efnkafk kE' ;f.a
lg mq¨iaikj r;a lrmq hlfvlska'
ìij( tfykï we;a; lsõfjd;a fydrdj ksoyia lrkj o@ fydrlug
o~qjula keoao@
rc( kE" fid÷r ^.hñka&
we;a; lsõj;a fokj o~qjï"
fndrej lsõj;a fokj o~qjï"
lshk úÈhg fokj o~qjï -
W, ;shd,d ur, ouuq o@
folg br,d ur, ouuq o@
.sks ;shd,d ur, ouuq o@
ke;a;x WKq f;,a ye<shl od,d
mK ;sfhoaÈ u ur, ouuq o@
.dhl lKavdhu( we;a; lsõj;a fndrej jdf.hs'
fndrej lsõj;a we;a; jdf.hs'
fldhs foa lsõj;a fldfydu o okafka
we;a; o fndrej o lsh, lshkafka@
W, ;shd,d ur, oeïu;a
.sks ;nd,d ur, oeïu;a
mK ;sfhoaÈ u ur, oeïu;a
fldfydu o we;a; o lsh, fydhkafka@
fldfydu o fndrej o lsh, fydhkafka@
rc( ^.eñhdg& uf.a m%iafkg fl<ska ms<s;=re foj'
.eñhd( wo ux msg;a fjk fldg" foajhka jykai" yQfkl=;a we~qj' ta;a
ux álla kej;s, b|,hs wdfj'
rc( fï ñksy uy fudavfhla fk' wy, lsis fohla oek.kak nE'
ìij( Th jáka msáka fodvkafk" fudavlug fkfõ' lmálug'
rc( rdc mqreIhsks" fï fydrdj wyq jqfK fldfydu o lsh, ug
úia;r lrjq'
204
2 rd( mq( wms uqr ;shdf.k bkak fldg weyqK foajhka jykai' w.
ìijqka jykafif. odish lE.ykj" fydrd w,a,mshjq" fydrd
w,a,mshjq lsh,' ta mdr wms ÿjf.k .sys,a, yeu ;ek u fyõj'
jeä fj,djla hkak biafi,a, wmg wyq jqKd fydrd yex.s,
mek, hkak yokjd'
ìij( odish oelald fk" isheiska u" isoao fjÉp foa' Tn;=udg ielhla
;sfhkj kï odishf.ka wy, n,kak" fydrdf.ka wykafk
ke;=j'
rc( rdc mqreIh" odish fuydg le|jdf.k tj'
^rdcmqreIfhla kslau hhs&
fid÷r ug lsõfj kE fk odishf.a ú;a;shla'
ìij( wehs ke;af;@ ux lS ierhla lsõj o@ Tn;=ud kEfk ux lshk
fohla yßhg wyf.k bkafk' Tn;=ukaf. ys; yeu ;siafi u
fjk Èydjl'
rc( fï wdrxÑh weyqju uu fldÉpr l,n, jqKd o lsõfjd;a
fid÷r lshmq foa;a f;arefKa kE'
^rdcmqreIhd odish iu. ths&
odish" ;sf.a w;ska fldfydu o uydidr m,|kdj ke;s jqfKa'
odish( m,|kdj ljqo fydfrla weú,a, Wÿr f.k .shd" foajhka
jykai'
rc( Wÿrf.k .shd@ b;ska fudl o Wÿrf.k hkak bv ÿkafk@
odish( fldfya yß yex.s, b|, tkak we;s" foajhka jykai' tl mdrg
u weú,a, ug .y, Wÿrf.k .shd'
rc( b;sx fudl o ;S flrefj@
odish( b;sx uu lE.eyqj' t;fldg rdcmqreIfhd weú,a,d ñksyj
fydhkak mgka .;a;'
rc( ta ñksyj ;sg w÷kkak mq¿jka o@
205
odish( mq¿jka" foajhka jykai' uu fyd|g oelal'
rc( ta ñksy oeka fu;k bkakj o@
odish( ^jgmsg n,d& bkakj foajhka jykai' wkak wr ñksy ;uhs'
rc( fyd|hs" oeka odishg hkak mq¿jka'
^ìijg& fid÷r" kshu lrkak o~qju' fidrdj fidhd .;a; fk'
ìij( biafi,a, uf.a m,|kdj ´k'
^ish¨ fokd u wkaÿka l=kaÿka ù Wv ìu n,;s&
2' rd( mq( m,|kdj wmg yïn jqfKa kE" foajhka jykai'
rc( fudkj@ m,|kdj yïn jqfK kE@ fudkj o fuÉpr fj,d
flrefj@
1 rd' mq( fydrd tal fldfy yß yx.,d fjkak we;s foajhka jykai' wms
b,a¨j u wmg ÿkafk kE'
rc( ^.eñhdg& f;da .;a; m,|kdj fldfya o@ ;shmq ;eklska jyd
f.kú;a Èh'
.dhl lKavdhu( fndrej ;uhs ch .kafka
wnqoaoiai ldf, wfma ljqo we;a; woykafka@
fndrej jeäh rij;a fka'
we;a; lsh, fï ldf,a
ldg o fnd, yßhkafka@
.eñhd( m,|kdj uu fjk flfkl=g ÿkak" foajhka jykai'
rc( ldg o@
ìij( ux lsõj fk m,|kdj wdmyq ug ,efnkafk kE lsh,' TÉpr
;uhs fï kvq úndf. mf,a'
206
rc( álla bjidf.k bkak fid÷r' fïl fndfydu jeo.;a lreKla'
ux oek.;a; fï fydrlug ;kslr fydfrla fkfjhs" fydr
uq¿jla u bkak mq¿jka lsh,' ldg o ÿkafk m,|kdj@
.eñhd( uu m,|kdj hijâVk isgq;=udg ÿkak" foajhka jykai'
rc( hijâVk isgq;=udg@ fï wfma hijâVkhg@
.eñhd( tfyuhs rc;=udfKks'
rc( ta fudlg o@
.eñhd( hijâVk isgq;=ud ;uhs ug lsõfj m,|kdj fydrlï lr,
fokafkhs lsh,'
rc( tal fjkak neß fohla'
ìij( uf.a ljodj;a jeä úiajdihla ;snqfK kE Th hijâVk
isgq;=ud .ek" rc;=ud f,dl=jg úiajdi flrejg fudl o@ oek
.;a; Th ñksy uy lmáfhla nj" ks;r u ud,s.dfõ oejá
oejá'
rc( ^rdcmqreIhskag& hijâVk isgq;=ud fuydg jyd lekaoka tj'
^rdcmqreIfhla kslau hhs'&
rc ^.hñka& l=ula o foaúh isÿ ù we;af;a@
weoysh yels o fu wreu mqÿu foa@
wm yd l=¨m. hijâVkhd
fu;rï kSp jq jevla lrdú o@
ìij( fï ldf,a nE lsis u flfkla .ek
úYajdih we;s lr f.k bkakg"
Èj w. ó me‚ ys; hg ji úi
wy, keoao mçjrekf. ta nia@
207
rc( jia;=j ke;=jg foda hijâVk
kskaÈ; f,i fidrlug niskafka@
wnrK ke;=j o Wkaoef. ìß|g
wkqkaf.a foag u f,dan lrkafka'
ìij( jia;=j jeä fjk fldg ;Kaydj;a
jeä fjk nj fkj lshd ;sfnkafka
wnrK fldmuK ;snqK;a flfkl=g
wkqkaf. foag u wdid fjkafka
wjfndaOh
1' rdcmqreIhka .eñhd fidrd f,i wkqudk lsÍug fya;= jQfha l=ula o@
2' Tn is;k whqßka rc ìijf.a uydidr m,|kdj fidrd .kakd ,oafoa ljqreka
úiska o@
3' by; kdgH fldgfiys we;s kdfgHdaÑ; wjia:d olajkak'
4' fï kdgH fldgfiys ydiHh biau;= jk ;eka úia;r lrkak'
m%dfhda.sl wNHdi
1' by; kdgH fldgi mka;s ldurh ;=< r`. olajkak'
2' fuys bÈßm;a lr we;af;a ‘uydidr’ kdgHfha wdrïNl cjksld lSmhla
mu‚' fï kdgH msgm; fmd;la fia uqøKh ù we;' th lshjd ri ú¢kak'
3' uydidr fyda fjk;a fõÈld kdgHhla fyda krUkak'
208
wms;a kdgHhla rpkd lruq fcHaIaG lÓldpd¾h m%ikakð;a wfíiQßh
fi!kao¾h úYajúoHd,h
kdgHhla hkq l=ula oehs hkakg Èh yels b;d ir, u ms<s;=r jkafka hula lr
fmkaùu hkak h' tfy;a th jvd .eUqßka ú.%y lsÍfï § my; i|yka f,i
w¾:l:kh l< yels h'
“kdgH rplhl= úiska ,shk ,o kdgH fm<la fyj;a msgm;la mdol lr
.ksñka kdgH wOHlaIjrhl= rx.k Ys,amSka m%uqL fiiq wdkqIx.sl Ys,amSka
odhl lr .ksñka ksYaÑ; rx. N=ñhla u; fma%laIl msßilf.a ri ksIam;a;sh
Wfoid bÈßm;a flfrk rx. ld¾hh kdgH kï fõ'”
fuu w¾:l:kfha jvd;a u jeo.;a ;ekla ysñ jkafka kdgH fm< fyj;a kdgH
rpkhg fyda kdgH msgm;g h' bka meyeÈ,s jkafka kdgHhl uQ,sl moku jkafka
kdgH msgm; nj hs'
kjl;djla" flál;djla fyda fjk;a idys;H ks¾udKhla fuka fkdj kdgH
rpkdjla hkq mdGlhl= i|yd ,shkakla fkdfõ' kdgH msgm;la lshjd flfkl=g
rihla ,eìh yels h' tfy;a th idys;H rihla muKla ñi kdgH rihla fkdfõ'
kdgH fm<lska kdgH rihla ,eìh yelafla by; ks¾jpkfha mßÈ th rx. N+ñhla
u; rÕ oelafjk fudfydf;a mu‚' tneúka kdgH msgm;la fyda fm<la hkq
rx. ld¾hh i|yd wOHlaIjrhdg" rx.k Ys,amSkag wjYH lrk lreKq we;=<;a
w;afmd;la f,i o ye¢kaúh yels h'
kjl;d fyda flál;d rplhd ish,a, úia;r lrkqfha jpk ud¾.fhks' Tyqf.a
m%ldYk udOHh jkafka jpkj,ska ieÿï,;a jdlH fõ' we;eï ;efkl ixjdo
fhdod .;a; o Tyq pß; f.dvk.kafka jpk Ndú;fhka lrk úia;r ud¾.fhks'
tfy;a kdgH rpkdjl ish¨ isÿùï th isÿ jQ wdldrfhka u thg uqyqK ÿka
mqoa.,hkaf.a uqjg kxjk ixjdo weiqßka f.dv kef.a' ixjdo Ndú; fkdflfrk
isÿùï kdgHhl bÈßm;a lsÍfï § tajd rpkd flfrkqfha kjl;dlrejd fuka
209
isÿùu úia;r lsÍfuka fkdj tu wjia:dj rx.kh lsÍu Wfoid rx.k Ys,amshdg
wjfndaOhla we;sjk mßoafoks' tajd rx. úOdk f,i kdgH rpkfha § ye¢kafõ' ta
wkqj kdgH msgm;l we;=<;a jkafka ixjdo yd rx. úOdk muKls'
kjl;djl flál;djl we;eï úg ldjH rpkdjl l;kaorhla lshefõ' thska isÿ
jQfha l=ula o hkak meyeÈ,s flf¾'
tfy;a kdgHhla krUkakg fma%laIlhd meñfKkafka isÿ jQfha l=ula o hkak oek
.eksug fkdj th isÿ jQfha flfia o hkak oel .ekSug h' idudkH Ôú;fha fuka
lgg tk ish,a, kdgH ixjdo u.ska mejish fkdyels h' ldjHuh .=Kh /flk
mßÈ th rpkd l< hq;= h' tfy;a kdgHh hkq Y%jH oDYH udOHhla jk neúka th
oDYH ldjH f,i o ye¢kafõ'
fï ish¨ lreKq ie,ls,a,g f.k kdgH rpkdjla lr .kakg wms oeka W;aidy
lruq' ´kE u l;djla fyda isÿùula kdgHhlg iqÿiq fkdfõ' kdgHhl m%Odk
,laIKh jkafka .egqu h' “kdglSh .=Kh hkq .egqu hs'”
ienE uqyqK o fjia uqyqK o .%ka:fha tÈßúr irÉpkaøhka kdgHuh wjia:djla
hkak ú.%y lrkafka Wia l÷ uqÿkl ;nd ;sfnk .,la fuka nj hs' th fldhs
fudfydf;a fldhs w;g fmrf<a oehs lsj fkdyels h' fma%laIlhd ;=< kdglSh
wd;;shla yd l=;+y,hla f.dv ke.sh yelafla túg muKls' tfia l=;+y,h f.dv
kef.k mßoafoka kdgHfha tk isÿùï fm< .eiaúh hq;= h' th l;d úkHdih kï
fõ' l;d úkHdih u.ska pß; yd pß; w;r .egqï ;=<ska kdgHhla f.dv kef.a'
fï wkqj kdgH rpkfha § jeo.;a jk m%Odk;u lreK jkafka .egqï iys; isÿùï
ud,djla wka;¾.; l;djla f;dard .ekSu yd th kdgH rih biau;= jk mßÈ
úkHdi .; lsÍu fõ'
kdgHhla rpkd lsÍfï § rx. ffY,sh b;d jeo.;a fõ' kdgHhla rpkh l<
hq;af;a l=uk fyda rx. ffY,shla mokï lr f.k hs' Nr;uqksf.a kdgH Ydia;%fhys
f,dal O¾ó yd kdgH O¾ó hkqfjka uQ,sl rx. ffY,Ska fyj;a rx. wdlD;Ska
folla y÷kajd § we;'
1' f,dal O¾ó
f,dalfha meje;au ta wdldrfhka u wkqlrKh lrk kdgH fõ'
210
2' kdgH O¾ó
k¾;kh" .dhkh jeks wx. Ndú;fhka m%dix.sl .=Kfhka jvd;a
fmdaIKh l< ffY,shlg wkqj ls%hd wkqlrKh lrñka bÈßm;a lrk
kdgH fõ' fuh ffY,s.; kdgH hkqfjka o ye¢kafõ'
j¾;udkfha fï uQ,sl m%fNaohkag wu;rj foaYSh idïm%odhsl" iajNdúl ixjdo"
wN+; rEmS wdÈ úúO rx. fY,Ska mokï lr f.k kdgH rpkd flfrhs'
kdgHhla fma%laIlhd fj; bÈßm;a flfrkqfha i;r wNskh ud¾.fhks'
jdÑl" wdx.sl" id;aúl" wdyd¾h hk fï isjq jeoerEï wNskhkaaf.ka kdgH rpkfha
§ jeo.;a jkafka jdÑl wNskh hs' fiiq wNskhka rx. ld¾hfha § fhdod .kS'
tfy;a tu wNskhka fhdod .ekSug yels jk mßÈ Wmfoia yd bÕs kdgH rpkfha §
rplhd olajd ;sìh hq;= h' fndfyda ÿrg tu Wmfoia we;=<;a jkafka rx. úOdkhka
;=< h'
iEu l,d lD;shl u m%Odk wruqK ri ksIam;a;sh hs' teúka kdgH rplhd o
wjidkfha § fma%laIlhd ;=< ri ckkh jk mßoafoka kdgHh rpkd l< hq;= h'
m%dfhda.sl wNHdi
1' ir, f;audjla f;dard f.k flá kdgHhla rpkd lrkak'
2' mka;sfha hy¿jka iu. iduQyslj kdgH fmf<ys wvx.= lreKq yd fonia
r`.mEug mqyqKq jkak'
3' mka;s /iaùfï § Tn rpkd l< kdgHh r`. olajd" úkaokhla ,nkak'