مه‌ترسی‌‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌سیستمی‌‌نوێی‌‌خوێندن‌ده‌كرێت

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌ژماره‌‌)29(‌،‌‌2010/4/28،‌چوارشه‌ممه‌سه‌رپه‌رشتیار:‌ئه‌یوب‌که‌ریم،‌زانیار‌محه‌مه‌دپاشکۆیه‌کی‌په‌روه‌رده‌ییه‌،‌رۆژنامه‌ی‌ده‌ستوور‌تایبه‌ت‌به‌‌سیسته‌می‌نوێی‌خوێندن‌له‌کوردستان‌ده‌ریده‌کات

www.destur.net

نمره‌‌سه‌ری‌سیستمی‌نوێی‌خوێندن‌ده‌خوات

فۆتۆگراف:‌ده‌شتی‌ئه‌نوه‌ر

فایه‌ق‌سه‌عید:نمره‌‌دوژمنی‌پرۆسه‌ی‌په‌روه‌رده‌یه‌

هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی‌:بڕیاره‌كه‌‌شپرزه‌یی‌و‌نه‌زانی‌و‌پێوه‌دیاره‌

بۆ‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌سیستمی‌‌نـوێ،‌له‌پشووی‌‌هاویندا‌كۆبوونـه‌وه‌‌ئه‌نجامده‌ده‌ین‌

گۆڕینی‌‌سیستمی‌‌په‌روه‌رده‌‌راستترین‌بڕیاربوو‌كه‌‌دامان

دڵشاد‌عه‌بدولڕه‌حمان‌وه‌زیری‌‌پێشووی‌‌په‌روه‌رده‌:‌سه‌فین‌دزه‌یی‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌:

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌www.destur.net

3چوارشه ممه ، 2010/4/28

مـه تـرسـی هـه ڵـوه شـانـدنـه وه ی سـیـسـتـمـی نـوێــی خـوێـنـدن ده كـرێــت

هه ڵپه ساردنی بڕیارێكی وه زاره تی په روه رده ئه گه ری هه ڵوه شاندنه وه ی بڕیاره كانی تری به هێزكردووه مه عاز فه رحان له سلێمانی

هه رێمی حكومه تی پ����ه روه رده ی وه زی���ری راگرتنی هه ڵپه ساردن و دوای كوردستان رایگه یاند په روه رده یی كۆنگره ی بڕیارێكی تری بڕیاره كانی سه رجه م بۆ پێداچوونه وه سیستمی نوێی خوێندن ده كرێت، شاره زایانی بواری په روه رده ش مه ترسی هه ڵوه شاندنه وه ی

سیستمی نوێی خوێندن ده كه ن.شاره زایانی خوێندكاران و مامۆستایان و جیاوازیان راوبۆچوونی پ���ه روه رده ب��واری له سه ر بڕیاری هه ڵپه ساردن و جێبه جێنه كردنی له پۆلی نمره ل��ه %75 ئه ژماركردنی بڕیاری 11 10و له پۆله كانی نمره ل���ه 25%ی 12 و له به رژه وه ندی پێیانوایه هه ندێكیان هه یه ، بۆ به زیان هه ندێكیتریان خوێندكاردایه و

قوتابیانی داده نێن. وه زاره ت��ی له كۆنگره ی 2007دا له ساڵی په روه رده دا بڕیاردرا كه سیستمی نوێی خوێندن له بری سیستمه كۆنه كه په یڕه وبكرێت و زۆربه ی په یڕه و پڕۆگرامی خوێندن گۆڕانكاری تێداكرا.

بڕیاری گۆڕانكاریانه ی ل��ه و یه كێك له سه ردرا، ئه ژماركردنی نمره ی پۆلی 10 و 11 قۆناغی ئاماده یی بوو له نمره كانی پۆلی 12دا، به پێی بڕیاره كه له پۆلی 10 دا له 10%ی نمره و له پۆلی 11 دا له 15%ی نمره بۆ خوێندكاران دیكه نمره كه ی ل��ه 75%ی ئه ژمارده كرێت و له سیستمی ئه ژمارده كرێت، 12دا له پۆلی ئاماده یی شه شی له پۆلی خوێندندا كۆنی ئ��ه ژم��ارده ك��ران. نمره كان ك��ۆی ل���ه 100%ی 2007ه وه له ساڵی ب��ڕی��اره ك��ه ه��ه رچ��ه ن��ده كابینه ی پێكهێنانی دوای ب��ه اڵم دراب���وو، شه شه می حكومه تی هه رێم له 2010/4/12ه وه به وهۆیه وه په ره یانسه ندو ناڕه زایه تییه كان خوێندكاران له ناوچه جیاجیاكانی كوردستان خۆپیشاندانه كان ئه نجامدا، خۆپیشاندانیان له شاری سلێمانیه وه ده ستیانپێكرد، نزیكه ی زۆری توندوتیژییه كی خایاندو هه فته ی یه ك لێكه وته وه ، قوتابیان په روه رده ی سلێمانییان به رد باران كردو ئاسایش نزیكه ی 50 قوتابی خۆپیشاندان و ه��ه روه ه��ا ده ستگیركرد، ناره زایه تییه كانی قوتابیان، كه الرو هه ولێرو

رانیه شی گرته وه .خوێندكاران ده ڵێن بڕیاره كه له به رژه وه ندی خوێندكاراندا نییه ، چونكه جیاوازییه كی زۆر هه یه له نێوان ئاستی خوێندنگاكانی ناوشارو ده ره وه ی شاره كاندا له ڕووی ئاستی زانستی و

ته واوكردنی پرۆگرامه كانه وه . 11 پۆلی خوێندكاری عومه ر رێكه وت »ئه گه ر وتی كوڕان هه ڵكه وتی له ئاماده یی

به ده ستووری وت »وه ستانی بڕیاره كه له جێی نمره كۆ ئه ژماركردنی چونكه خۆیدایه ، نایه كسانی پێوه دیاربوو له به رئه وه ی جیاوازی خوێندگاكاندا«. ئاستی له نێوان هه یه زۆر ئه و مامۆستایه پێیوایه كه ناكرێت سیستمی كه بكرێت جێبه جێ له پۆلێكدا ئ��ه وروپ��ی شه ست خوێندكاری تێدایه ئه و وتی »پۆلی واهه یه شه ست خوێندكاری تێدایه كه به پێی خوێندكاری 24 ده بوایه تازه كه سیستمه

تێدابووایه «.ده ستووردا تایبه تی له چاوپێكه وتنێكی سه فین دزه یی وه زیری په روه رده ی حكومه تی هه رێم رایگه یاند »پێداچوونه وه بۆ سیستمی ده بێت حه تمیه و كارێكی خوێندن نوێی بكرێت«. وه زیری په روه رده وتی »ئێمه پێش بڕیاری تاوتوێی خوێندكاران، خۆپیشاندانی

25 نمره ی قۆناغی ئاماده ییمان كرد«.له ڕووی به وه دا ئاماژه ی دزه یی سه فین بینی ، هه ڵه مان هه ندێك جێبه جێكردنه وه جێبه جێكردندا له ئالییه تی مومكینه چونكه هه ندێك كه موكورتیمان هه بێت، وه ك كه می

مامۆستا له هه ندێك قوتابخانه دا.د. دڵشاد عه بدولره حمان وه زیری پێشووی »وه ستانی وت ب��ه ده س��ت��ووری پ���ه روه رده ده بێت یه كێك بڕیاره ، ئه و راگرتنی یان به ره و كوردستان پ��ه روه رده ی كه له وانه ی ئه وه شی دڵشاد د. ده گه ڕێنێ�ته وه «. دواوه گه یاندنی له روونكردنه وه و كه ن��ه ش��ارده وه

هۆشیاری به قوتابیان و مامۆستایان سه باره ت به سیستمی نوێی خوێندن كه موكوڕی هه بووه .شاره زایانی بواری په روه رده زیاتر درك جێبه جێ هه ڵپه ساردن و به مه ترسیه كانی به زه نگێكی ده ك��ه ن و بڕیاره ئه و نه كردنی مه ترسیدار بۆ جێبه جێ نه كردنی بڕیاره كانی

تریشی داده نێن.فایه ق سه عید شاره زا له بواری په روه رده و نوێی سیستمی داڕێژه رانی له بووه یه كێك بانگهێشت سویده وه له واڵتی كه خوێندن كرابووه و ده رباره ی هه ڵپه ساردنی ئه و بڕیاره ئاماژه بۆ ئه وه ده كات به م بڕیاره ی وه زیری په روه رده ی ئێستا ئێمه به ره و دواوه هه نگاو ده نێین، ده ڵێت هه ڵپه ساردن و كارپێنه كردنی ئ��ه و ب��ڕی��اره ل��ه روان��گ��ه ی پ��ه روه رده ی��ی��ه وه »گه وره ترین هه ڵه یه « كه وه زاره تی په روه رده

ده یكات. هۆمه ر قه ره داغی به ڕێوه به ری قوتابخانه یه له داڕێژه رانی بووه یه كێك سوید، له واڵتی ب��ه ده س��ت��ووری خوێندن نوێی سیستمی وه زاره ت��ی تازه یه ی بڕیاره »ئ��ه و راگه یاند هه نگاوێكه خراپه و زۆر بڕیارێكی په روه رده ، بۆ دواوه ، بڕیاره كه زۆر به په له درا به بێ هیچ لێكۆڵینه وه یه كی زانستی، شپرزه یی، نه زانی و

كورتبینی پێوه دیاره «.»مه ترسییه كی وت��ی سه عید فایه ق گه وره م هه یه له ئه نجامدانی ئه و پێداچوونه وه یه

كه زۆر به خراپی بكه وێته وه «.

تاوه كو ئێستا زۆربه ی هه ره زۆری مامۆستاو به ڕێوه به ره كانی ئێمه

شاره زای هیچ بنه مایه كی مه عریفی نین بۆ نمره و رۆڵی نمره و

كاریگه ری نمره له تێكشكاندنی به هاكانی خوێندكاراندا

خوێندکاران و مامۆستایان بۆچوونی جیاوازیان هه یه له سه ر سیستمی نوێی خوێندن

فۆتۆگراف: ده ستوور

به رێوه به ر من دواتر نه دایه وه . قسانه ی گشتیه كان ده ناسم و ده زانم كێ شاره زایه و كێ پێشكه توو یا كۆنخوازه و حه ز له گۆڕان ده كات یا نایكات. به هه ڵبژاردنی وه زیرێكی دیكه ئه وه نده ی پ���ه روه رده بۆ ت��ازه ش ئه وه م ئێستاش زیادیكردو مه ترسیه كانم له جێگه ی مه ترسیه كانم كه روون��ه له ال

خۆیدا بووه .ده س���ت���وور: وه زی�����ری پ�����ه روه رده سه رجه م بۆ پێداچوونه وه رایگه یاند، له كۆنگره ی كه ده ك��رێ��ت بڕیارانه ئ��ه و چی له وباره یه وه ده رك��راون په روه رده یدا

ده ڵێن؟فایه ق سه عید: ئه مه ده كرێ كارێكی زۆر باش بێت ئه گه ر كه سانی شاره زا ئه و كاره بكه ن، به اڵم من مه ترسییه كی گه وره م زۆر كه پێداچوونه وه یه ئه و له ئه نجامدانی هه ستی ته نها ئه مه بكه وێته وه ، به خراپی منه ئه گه رنا نامه وێ غه در له كه س بكه م و به ر له ئه نجامدانی كارێك حوكمی به سه ردا

بده م.ده س���ت���وور: س���ه ب���اره ت ب��ه ب��ڕی��اری هه ڵپه ساردنی بڕگه یه كی سیستمه نوێیه كه له الیه ن ئه نجومه نی وه زاره تی په روه رده وه ،

رات چۆنه ؟پ��ه روه رده وه زاره ت��ی سه عید: فایه ق ل��ه ك��اب��ی��ن��ه ی پ��ێ��ن��ج��ه م��دا ب��ه ه��ه م��وو زۆر كارێكی كه موكورتیه كانیشه وه هه نگاوی ك���ردو ب����واره دا ل��ه م ب��اش��ی یه كه می نا، به اڵم به م بڕیاره ی وه زیری دواوه ب��ه ره و ئێمه ئێستا پ���ه روه رده ی په رله مان و بڕیاری وه زیر ده نێین، هه نگاو ئه نجومه نی وه زیران راده گرێ به بێ ئه وه ی قسه یه ك په رله مان وه زی��ران و س��ه ره ك له روانگه ی نایاساییه ، ئه مه ش بكه ن، كه هه ڵه یه گه وره ترین په روه رده ییشه وه پێموایه من ده یكات، په روه رده وه زاره تی ئه و چاره سه ری ده توانرا به ئاسانی زۆر وه زیری هه ڵوێستی به اڵم بكرایه ، گرفته په روه رده بۆ من دوو شتی گه یاند: یا ئه وه تا نه یتوانی به رگه ی یه كه مین خۆپیشاندانی كۆمه ڵێ هه رزه كار بگرێت و یه كسه ر ته سلیم به وان بوو، یا ئه وه تا خۆشی دژی به الیه نی كه مه وه ئه و بڕگه یه ی سیستمی په روه ده یه ، ئه مه ش تواناو لیاقه تی وه زیر ده خاته ژێر ئه ركی ئه وه یه په یامیشم دوا پرسیاره وه ، بكه ین سه فین كاك هاوكاری هه موومانه بۆئه وه ی هه نگاوی دووه می گۆرانكارییه كان

ده ستپێبكات.

له و دوو قۆناغه دا تاقیكردنه وه كان پرسیاری ئه وه بن یه ك وه كو كوردستان هه موو بۆ باشه ، به اڵم وانییه «. ئه و خوێندكاره پێیوایه خۆی ناچارده كات خوێندكار بڕیاره كه كه له و دوو قۆناغه دا زۆر ماندوو بكات، ده ڵێت »له چوارو پێنجدا ماندوو ده بین دواتر ناتوانین

له پۆلی شه شدا نمره ی باش بهێنین«.مامۆستایان له خوێندكاران و هه ندێ جیاوازییه كی ئ��ه وه ی به هۆی كه پێیانوایه زۆر هه یه له نێوان ئاستی خوێندنگاكاندا ئه وه خوێندكار هه ندێك كه ئه وه ی هۆی ده بێته به ده ستبهێنن، نمره كه 25 بتوانن به ئاسانی نه خوێندووه پرۆگرامه كه یان ته واوی چونكه نمره خوێندنگادا له هه ندێ له به رامبه ریشدا هێنان له و دوو قۆناغه دا زۆر ئه سته م ده بێت. شیرینی له ئاماده یی ع��وم��ه ر ئه ڤین كچان وتی ئه م بڕیاره »زوڵمه له خوێندكاری

زیره ك«.به ڕێوه به ری حسێن ئ��اراس مامۆستا ئاماده یی هه ڵكه وتی كوڕان له سلێمانی ئاماژه بۆ ئه وه ده كات بڕیاره كه الیه نی باش و خراپی دروستده كات كێشه ئه مڕۆ بۆ به اڵم تێدایه ،

پێویسته چاك بكرێت و ده ستكاری بكرێت.وتی هه ڵكه وت، ئاماده ی به ڕێوه به ری به اڵم هه ڵه یه ، بڕیاره ئه و »ره تكردنه وه ی

له گه ڵ چاككردنی بڕیاره كه دام«. سه اڵحه دینی له ئاماده ی مامۆستایه ك ئاشكرابكات ن��اوی نه یویست ك��ه ك���وڕان

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌www.destur.net

چوارشه ممه ، 2010/4/28 2

تاكی كورد ئه مڕۆ جوانترین مۆبایل و ئۆتۆمبێل و سه ماكه رو قومار له ده ره وه ده هێنن و به كاری دێنن و

له گه ڵیاندا ده ژین و ده خه ون، به اڵم ناتوانن له گه ڵ سیستمێكی

په روه رده یی هاوچه رخدا بژین

فایه‌ق‌سه‌عید

״نمره‌‌دوژمنی‌پرۆسه‌ی‌په‌روه‌رده‌یه‌״فایه‌ق‌سه‌عید‌پسپۆڕی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌بۆ‌ده‌ستوور

ده‌س������ت������وور:‌خ���وێ���ن���دك���اران‌بڕگه‌یه‌كی‌‌ دژی‌ خۆپیشاندانێكیان‌ئه‌نجامدا،‌ ‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌ نوێی‌‌ سیستمی‌‌سیستمه‌كه‌‌ ده‌گ��وت��رێ��ت‌ ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌‌به‌اڵم‌ خوێندكاراندایه‌،‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌ده‌وه‌ستنه‌وه‌،‌ دژی‌ به‌توندی‌ خوێندكاران‌بێت‌ ئ��ه‌وه‌‌ نیشانه‌ی‌ ئ��ه‌وه‌‌ پێتانوانییه‌‌سیستمی‌ له‌باره‌ی‌ بڕیاردان‌ له‌كاتی‌ كه‌‌سه‌رنجی‌ بۆچوون‌و‌ پ���ه‌روه‌رده‌وه‌،‌ نوێی‌

خوێندكاران‌وه‌رنه‌گیراوه‌؟پێموانیه‌‌ م��ن‌ س��ه‌ع��ی��د:‌ ف��ای��ه‌ق‌شێوه‌یه‌ك‌ به‌هیچ‌ خۆپیشاندانانه‌‌ ئ��ه‌و‌كه‌‌ هه‌بێت‌ هۆكاره‌وه‌‌ به‌و‌ په‌یوه‌ندییان‌به‌ڵكو‌ پێده‌كه‌یت،‌ ئ��ام��اژه‌ی‌ ب��ه‌ڕێ��زت‌هه‌یه‌:‌ دیكه‌وه‌‌ هۆكاری‌ به‌سێ‌ په‌یوه‌ندی‌پیاده‌كردنی‌ له‌كاتی‌ هه‌اڵنه‌ی‌ ئه‌و‌ یه‌كه‌م‌دووه‌م‌ ك��ای��ه‌وه‌،‌ هاتنه‌‌ ‌ ب��ڕی��اران��ه‌دا‌ ئ��ه‌و‌كرد‌ خۆپیشاندانیان‌ گ��روپ��ان��ه‌ی‌ ئ��ه‌و‌باشیان‌ نمره‌ی‌ نه‌كردووه‌و‌ ماندوو‌ خۆیان‌ج��ی��اوازی‌ سێیه‌م‌ ك��ۆن��ه‌ك��ردووه‌ت��ه‌وه‌،‌له‌قوتابخانه‌‌ ن��م��ره‌دان��ان‌ پ��ێ��وه‌ره‌ك��ان��ی‌ئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر‌ سورم‌ من‌ جیاوازه‌كاندا،‌سیستمه‌‌نوێیه‌كه‌ی‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌خوێندكاران،‌ ته‌نها‌ نه‌ك‌ واڵتدایه‌،‌ هه‌موو‌ئێمه‌‌قسه‌ی‌بازاڕی‌ناكه‌ین‌و‌ئه‌م‌مه‌سه‌له‌یه‌‌پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌ب��ه‌زان��س��ت��ه‌وه‌‌ه��ه‌ی��ه‌،‌م��رۆڤ‌ده‌توانێت‌به‌ئاسانی‌رونیبكاته‌وه‌‌كه‌‌چۆن‌ئه‌و‌بڕیاره‌‌له‌به‌ژه‌وه‌ندی‌خوێندكاراندایه‌.‌

په‌یڕه‌و‌ هێشتا‌ پێتانوانیه‌‌ ده‌ستوور:‌بۆ‌ په‌روه‌رده‌‌ نوێی‌ ناوه‌ڕۆكی‌سیستمی‌ و‌ته‌نانه‌ت‌ رووننه‌كراوه‌ته‌وه‌،‌ خوێندكاران‌له‌سیستمی‌ به‌باشی‌ خوێندكاران‌ زۆرینه‌ی‌

نوێ‌تێنه‌گه‌یشتوون؟فایه‌ق‌سه‌عید:‌زۆر‌راسته‌،‌نه‌ك‌هه‌ر‌

پێده‌گه‌یه‌نن،‌تا‌مامۆستاكانی‌ئێمه‌‌بڕوایان‌به‌ناوه‌ندبوونی‌خوێندكار‌نه‌بێت،‌ئه‌سته‌مه‌‌بببێت،‌ به‌رجه‌سته‌‌ له‌قوتابخانه‌كاندا‌ ئه‌مه‌‌ئه‌مه‌ش‌پێویستی‌به‌كادیری‌ده‌ره‌كی‌هه‌یه‌.خوێندكاران‌ خۆپیشاندانی‌ ده‌ستوور:‌لێكه‌وته‌وه‌،‌ ت��ون��دوت��ی��ژی‌ له‌سلێمانی‌چییه‌؟‌ ه��ۆك��اره‌ك��ه‌ی‌ ئێوه‌‌ به‌بۆچوونی‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‌ خوێندكاران‌ له‌كاتێكدا‌به‌رد،‌ به‌ر‌ دایه‌‌ سلێمانییان‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی‌ئایا‌ئه‌مه‌‌ئه‌وه‌‌ناگه‌یه‌نێ‌خوێندكاران‌ئه‌و‌نوێنه‌ری‌ ره‌م��زو‌ وه‌ك‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌‌رێگه‌یه‌وه‌‌ ل��ه‌و‌ ‌ ده‌ب��ی��ن��ن‌و‌ سیستمێك‌ئه‌وه‌یه‌‌ هۆیه‌كی‌ ی��ان‌ ره‌ت��ی��ده‌ك��ه‌ن��ه‌وه‌؟‌خوێندكار‌ پ��ه‌روه‌رده‌‌ سیستمی‌ تائێستا‌پ���ه‌روه‌رده‌‌ توندوتیژی‌ بنه‌مای‌ له‌سه‌ر‌

ده‌كات؟له‌سێ‌‌ پرسیاره‌‌ ئه‌م‌ سه‌عید:‌ فایه‌ق‌پرسیاری‌ بۆ‌ پێكهاتووه‌،‌ پرسیار‌ ورده‌‌یه‌كێكه‌‌ توندوتیژی‌ پێموایه‌‌ من‌ یه‌كه‌م‌له‌خه‌سڵه‌ته‌‌دیاره‌كانی‌كۆمه‌ڵگای‌كوردی‌و‌ده‌رفه‌تدا‌ له‌یه‌كه‌مین‌ له‌ئێمه‌‌ یه‌كێك‌ هه‌ر‌هیچ‌ كوردیش‌ ده‌سه‌اڵتی‌ دێنێت،‌ به‌كاری‌توندوتیژی‌ له‌به‌كارهێنانی‌ سڵی‌ كاتێك‌نه‌كردووه‌ته‌وه‌.‌هێزه‌كانی‌پۆلیس‌له‌هه‌ولێر‌ته‌قه‌یه‌یان‌له‌خوێندكاران‌كردو‌له‌سلێمانیش‌به‌بێ‌هۆكار‌خه‌ڵكیان‌گرت‌و‌توندوتیژییان‌ب��ه‌رام��ب��ه‌ری��ان‌ب��ه‌ك��اره��ێ��ن��او‌ئ��ه‌م��ه‌ش‌به‌هیچ‌ من‌ ت��وڕه‌ك��رد.‌ خوێندكاره‌كانی‌شێوه‌یه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌به‌كارهێنانی‌توندوتیژی‌و‌به‌اڵم‌ نیم،‌ گشتیدا‌ به‌ماڵی‌ گه‌یاندن‌ زیان‌له‌هه‌مان‌كاتدا‌ئه‌و‌كاره‌ی‌ده‌سه‌اڵت‌بووه‌‌هۆكارێك‌بۆئه‌وه‌ی‌خوێندكاران‌په‌نجه‌ره‌كان‌بشكێنن،‌چونكه‌‌سروشتی‌هه‌رزه‌كار‌وایه‌و‌بۆ‌ تێناگات،‌ سروشته‌‌ له‌و‌ ده‌سه‌اڵتیش‌له‌گه‌ڵ‌ من‌ سێیه‌میش‌ دووه‌م‌و‌ پرسیاری‌به‌رێزتاندام،‌توندوتیژی‌یه‌كێكه‌‌له‌فاكته‌رو‌سیستمی‌ ناو‌ ئه‌كتیڤه‌كانی‌ چ��اره‌س��ه‌ره‌‌به‌مه‌به‌ستی‌ ئێمه‌.‌ په‌روه‌رده‌یی‌ سیاسی‌و‌من‌ مه‌سه‌له‌یه‌‌ ئ��ه‌م‌ ل��ه‌س��ه‌ر‌ قسه‌كردن‌پێشكه‌ش‌ ب��ه‌رف��راوان��م‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌به‌كۆنگره‌‌كرد،‌دواتر‌‌كتێبێكی‌مه‌نهه‌جیم‌مه‌ڵبه‌ندو‌ ئ��ه‌و‌ ب��ۆ‌ توندوتیژی‌ ل��ه‌س��ه‌ر‌ئاماده‌‌ مامۆستا‌ كه‌‌ نووسی‌ كۆلیژانه‌‌وه‌اڵمیان‌ ئێستاش‌ تاوه‌كو‌ به‌اڵم‌ ده‌كه‌ن،‌نه‌داومه‌ته‌وه‌‌به‌مه‌رجێك‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌زۆر‌باشیشم‌له‌گه‌ڵ‌وه‌زیری‌په‌روه‌رده‌دا‌هه‌بوو،‌ئێستاش‌ تاوه‌كو‌ ده‌گه‌یه‌نێت‌ ئه‌وه‌‌ ئه‌مه‌‌ده‌سه‌اڵت‌یا‌نایه‌وێت‌ئه‌م‌گرفته‌‌چاره‌سه‌ر‌

بكات‌یا‌نازانێت‌چۆن‌هه‌نگاوی‌بۆ‌بنێت،‌باسی‌ له‌كۆلیژه‌كاندا‌ مامۆستایان‌ ئه‌گه‌ر‌ئه‌وان‌ ئیدی‌ نه‌كه‌ن،‌ تاوتوێ‌ توندوتیژی‌چۆن‌بتوانن‌مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ئاشتیخواز‌له‌گه‌ڵ‌

خوێندكاراندا‌بكه‌ن.ئێمه‌دا‌ له‌په‌روه‌رده‌ی‌ نمره‌‌ ده‌ستوور:‌رۆڵێكی‌گرنگی‌هه‌یه‌،‌ته‌نانه‌ت‌هه‌ستده‌كرێت‌نمره‌‌چه‌قی‌په‌روه‌رده‌یه‌،‌له‌كاتێكدا‌ده‌بێت‌ئه‌و‌ بێت،‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌ چه‌قی‌ خوێندكار‌دێت،‌ به‌سه‌ردا‌ گۆڕانكاریی‌ چۆن‌ په‌یڕه‌وه‌‌دیده‌‌ ئه‌و‌ له‌سه‌ر‌ نه‌وه‌‌ چه‌ندان‌ له‌كاتێكدا‌

په‌روه‌رده‌‌كراون؟‌راس��ت‌ زۆر‌ ت��ۆ‌ س��ه‌ع��ی��د:‌ ف��ای��ه‌ق‌واڵته‌‌ به‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌ كه‌‌ من‌ ده‌كه‌یت،‌ل��ه‌وه‌‌ ‌ ده‌چ���م���ه‌وه‌،‌ ئه‌وروپیه‌كانیشدا‌به‌های‌ گۆڕینی‌ بۆ‌ م��رۆڤ‌ كه‌‌ تێده‌گه‌م‌پێویستی‌ خوێندندا‌ له‌ناوه‌نده‌كانی‌ نمره‌‌ئه‌وه‌ی‌ هه‌بووه‌.‌ وشیار‌ ستافێكی‌ به‌كات‌و‌ئه‌و‌واڵتانه‌‌كاریان‌له‌سه‌ر‌كرد‌پێگه‌یاندنی‌ئێمه‌‌ به‌اڵم‌ بوو،‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كه‌‌ ستافه‌‌تاوه‌كو‌ ل��ه‌دواوه‌ی��ن‌و‌ زۆر‌ ب���واره‌دا‌ ل��ه‌م‌مامۆستاو‌ زۆری‌ ه��ه‌ره‌‌ زورب���ه‌ی‌ ئێستا‌هیچ‌ ش���اره‌زای‌ ئێمه‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ره‌ك��ان��ی‌رۆڵی‌ نمره‌و‌ بۆ‌ نین‌ مه‌عریفی‌ بنه‌مایه‌كی‌له‌تێكشكاندنی‌ نمره‌‌ كاریگه‌ری‌ نمره‌و‌گله‌یی‌ من‌ لێره‌دا‌ به‌هاكانی‌خوێندكاراندا،‌له‌كۆلیژه‌كاندا‌ چونكه‌‌ ن��اك��ه‌م،‌ ل���ه‌وان‌كار‌ ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌ راهێنراون‌ واڕاه��ێ��ن��راون،‌سیستمه‌‌ نه‌ك‌ بكه‌ن‌ كۆنه‌كه‌‌ به‌سیستمه‌‌تازه‌كه‌،‌ئێمه‌‌له‌ئه‌وروپا‌ئه‌م‌مه‌سه‌له‌یه‌مان‌پۆلی‌ مندااڵنی‌ ناخی‌ بۆ‌ گواستووه‌ته‌وه‌‌سه‌ركه‌وتوو‌ له‌وه‌شدا‌ بنه‌ڕه‌تیش‌و‌ یه‌كه‌می‌مه‌عریفی‌ گ��ه‌ش��ه‌س��ه‌ن��دن��ی‌ ك��ه‌‌ ب��ووی��ن‌زۆر‌ زانسته‌كان‌ وه‌رگرتنی‌ خوێندكارو‌نوێیه‌و‌ سیستمه‌‌ ئه‌م‌ گه‌وره‌ترن،‌ له‌نمره‌‌په‌روه‌رده‌‌ وه‌زیری‌ بڕیاره‌ی‌ ئه‌و‌ به‌تایبه‌ت‌نمره‌‌ بۆئه‌وه‌ی‌ سه‌ره‌تایه‌كن‌ هه‌ڵیپه‌سارد‌ئه‌گه‌ر‌ نه‌بێت،‌ جارانی‌ هه‌یبه‌ته‌ی‌ ئ��ه‌و‌له‌منیش‌ده‌پرسیت،‌چۆن‌ئه‌وه‌‌من‌پالنی‌خۆمم‌هه‌یه‌،‌چونكه‌‌نمره‌‌دوژمنی‌پرۆسه‌ی‌

په‌روه‌رده‌یه‌.‌‌له‌سیستمی‌ گۆڕانكاری‌ ده‌س��ت��وور:‌نوێی‌په‌روه‌رده‌دا‌ده‌بێت‌سیستمی‌واڵتانی‌ئه‌وروپا‌ده‌قاوده‌ق‌بهێنرێت‌بۆ‌كوردستان‌و‌كاری‌پێبكرێت؟‌یان‌ده‌بێت‌كلتورو‌واقیعی‌كوردستان‌له‌به‌رچاو‌بگیرێت‌بۆ‌گۆڕانكاری‌

له‌په‌روه‌رده‌دا؟نییه‌‌ خۆش‌ پێم‌ من‌ سه‌عید:‌ فایه‌ق‌گه‌نجێكی‌خوێن‌گه‌رمی‌وه‌كو‌تۆ‌بڕوا‌به‌مه‌‌وروژاندن‌ به‌مه‌به‌ستی‌ هیوادارم‌ ‌ بكه‌یت،‌ئه‌م‌پرسیاره‌‌بكه‌یت،‌له‌الیه‌ك‌كه‌س‌ئه‌مڕۆ‌له‌الیه‌كی‌ ناكات‌و‌ كۆپی‌ خۆی‌ وه‌كو‌ شت‌واقیعی‌كورستانه‌‌ ئه‌م‌رسته‌ی‌ دیكه‌شه‌وه‌‌

له‌ناو‌ دواكه‌وتووه‌یه‌‌ گروپه‌‌ ئه‌و‌ بیدعه‌ی‌په‌روه‌رده‌ی‌كوردستاندا‌كه‌‌شاره‌زایی‌نییه‌و‌له‌ناوه‌راستی‌ ناگرێت.‌ نوێ‌ شتی‌ به‌رگه‌ی‌وتووه‌‌ به‌وه‌زیره‌كانم‌ من‌ نه‌وه‌ده‌كانه‌وه‌‌بگۆڕن‌ په‌روه‌رده‌‌ ناتوانن‌سیستمی‌ ئه‌گه‌ر‌بچن‌سیستمی‌واڵتێك‌كۆپی‌بكه‌ن،‌چونكه‌‌ناتوانین‌هه‌تاهه‌تایه‌‌ئاوهابین،‌با‌نمونه‌یه‌كت‌ل��ه‌س��ه‌ره‌ت��ادا‌ كۆرییه‌كان‌ بێنمه‌وه‌:‌ ب��ۆ‌له‌هه‌مان‌ هه‌بوو‌ به‌تراكتۆر‌ پێویستیان‌له‌ده‌ره‌وه‌‌هاورده‌ی‌ نه‌یانده‌ویست‌ كاتیشدا‌بكه‌ن‌یا‌قه‌رز‌له‌بانكی‌نێوده‌وڵه‌تی‌بكه‌ن،‌كۆپیكردو‌ ده‌ق��اوده‌ق‌ نمونه‌یه‌كیان‌ به‌اڵم‌تراكتۆره‌كه‌‌ سه‌رئه‌نجام‌ دروستیانكرد،‌بگه‌ڕێته‌وه‌‌ نه‌یده‌توانی‌ به‌اڵم‌ باشبوو،‌ زۆر‌دواوه‌،‌كه‌‌هه‌ڵه‌كه‌یان‌ده‌ستنیشانكرد‌دواتر‌چاره‌سه‌ریشیان‌بۆ‌دانا.‌تاكی‌كورد‌ئه‌مڕۆ‌سه‌ماكه‌رو‌ ئۆتۆمبێل‌و‌ مۆبایل‌و‌ جوانترین‌دێنن‌و‌ به‌كاری‌ ده‌هێنن‌و‌ له‌ده‌ره‌وه‌‌ قومار‌

سازدانی‌:‌ئه‌یوب‌كه‌ریم

مامۆستا‌فایه‌ق‌سه‌عید‌پسپۆڕی‌‌بواری‌‌په‌روه‌رده‌یی‌له‌واڵتی‌‌سوید،‌یه‌كێك‌بوو‌

له‌به‌شداربووانی‌‌كۆنگره‌ی‌‌په‌روه‌رده‌یی،‌ده‌ڵێت‌راگرتنی‌‌بڕگه‌یه‌كی‌‌سیستمی‌‌نوێی‌‌په‌روه‌رده‌‌هه‌ڵه‌یه‌،‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌ش‌به‌كه‌مته‌رخه‌م‌ده‌زانێت‌به‌هۆی‌‌رووننه‌كردنه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌سیستمه‌‌نوێیه‌‌بۆ‌كادیره‌‌په‌روه‌رده‌ییه‌كان‌و‌قوتابیان.

ده‌كه‌م‌ واهه‌ست‌ من‌ به‌ڵكو‌ خوێندكاران،‌به‌شێكی‌گه‌وره‌ی‌مامۆستاو‌به‌رێوبه‌ره‌كانیش‌لێره‌دا‌ تێنه‌گه‌یشتوون،‌ ل��ه‌وه‌‌ به‌باشی‌بكه‌ین،‌ یاداشت‌ خاڵێك‌ چه‌ند‌ ده‌توانین‌كادیره‌‌ له‌ئاشناكردنی‌ وه‌زاره‌ت‌ یه‌كه‌م‌نوێیه‌‌ سیستمه‌‌ ب��ه‌و‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی��ی��ه‌ك��ان‌بوو‌ پێویست‌ ك���ردووه‌و‌ كه‌می‌ كارێكی‌كاری‌به‌رده‌وام‌بكات،‌چونكه‌‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌وان‌ئاشناكردنی‌ گرفتی‌ ئه‌وه‌‌ بوونایه‌‌ ئاشنا‌خوێندكاره‌كانمان‌نه‌ده‌بوو،‌دووه‌م‌من‌پێم‌وانیه‌‌كاریان‌له‌گه‌ڵ‌خوێندكاراندا‌كردبێت.‌وه‌زاره‌ت���ی‌ كه‌مته‌رخه‌می‌ ئێره‌‌ ت��اوه‌ك��و‌دیكه‌وه‌‌ له‌الیه‌كی‌ تێدایه‌،‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌كادیره‌‌ دواكه‌وتووین‌و‌ زۆر‌ واڵتێكی‌ ئێمه‌‌هه‌وڵی‌ جۆرێك‌ به‌هیچ‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كان‌ئه‌وه‌‌ناده‌ن‌خۆیان‌ئه‌م‌كاره‌‌بكه‌ن،‌لێره‌دا‌به‌رێوه‌به‌ره‌‌ به‌رێوه‌به‌ره‌كان‌و‌ بێتوانایی‌ده‌بینێت،‌ گ��ه‌وره‌‌ رۆلێكی‌ گشتیه‌كانیش‌ده‌ڵێن‌ ك��ردووه‌‌ له‌گه‌ڵیاندا‌ قسه‌م‌ كه‌‌ من‌ئینته‌رنێته‌و‌ وتاری‌ كامه‌‌ فێرببین،‌ له‌كوێ‌بۆمان‌چاپكردووه‌،‌ وه‌زاره‌ت‌چه‌ند‌كتێبی‌بۆ‌ سیستمه‌مان‌ ئه‌م‌ به‌ئاسانی‌ بۆئه‌وه‌ی‌خه‌ڵك‌ زۆرینه‌ی‌ به‌كورتی‌ بكاته‌وه‌.‌ شی‌له‌واڵته‌‌دواكه‌وتووه‌كاندا‌وه‌كو‌ره‌جه‌ب‌وان‌و‌

به‌ته‌مای‌هێلكه‌ی‌پاككراون.‌ده‌ستوور:‌له‌كاتێكدا‌له‌سیستمی‌نوێی‌ده‌كرایه‌وه‌‌ ل��ه‌وه‌‌ جه‌خت‌ زۆر‌ خوێندندا‌چه‌قی‌په‌روه‌رده‌‌خوێندكاره‌،‌هه‌ستده‌كرێت‌نمونه‌‌ بۆ‌ ب��ووه‌،‌ به‌نووسین‌ ته‌نها‌ ئه‌مه‌‌په‌روه‌رده‌دا‌ بڕیاردانێكی‌ له‌هه‌موو‌ ده‌بێت‌ئه‌و‌ به‌اڵم‌ بگیرێت،‌ له‌به‌رچاو‌ خاڵه‌‌ ئه‌و‌هۆكاره‌كه‌ی‌ نه‌گیراوه‌؟‌ له‌به‌رچاو‌ خاڵه‌‌

چییه‌؟واڵته‌‌ له‌سیستمی‌ سه‌عید:‌ فایه‌ق‌سه‌نته‌ربوونی‌ چه‌مكی‌ پێشكه‌وتووه‌كاندا‌خوێندكار‌وه‌كو‌تیۆری‌و‌وه‌كو‌پراكتیكیش‌تازه‌كانی‌ له‌ده‌قه‌‌ هه‌یه‌،‌ ره‌ن��گ��دان��ه‌وه‌ی‌چه‌مكه‌‌ ئه‌م‌ شوێندا‌ له‌هه‌ندێك‌ ئێمه‌دا‌زۆر‌ له‌پراكتیكدا‌ ب��ه‌اڵم‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌ ب��وون��ی‌ك��ه‌م��ت��ر‌ره‌ن��گ��ی‌داوه‌ت������ه‌وه‌،‌ه��ۆك��اری‌له‌الیه‌ك‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ ئ��ه‌وه‌‌ بۆ‌ ئه‌مه‌ش‌په‌روه‌رده‌یی‌ كادیرێكی‌ ستافێك‌و‌ ئێمه‌‌بۆ‌ دیكه‌شه‌وه‌‌ له‌الیه‌كی‌ نییه‌،‌ باشمان‌ئه‌م‌ پراكتیزه‌كردنی‌ كه‌‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ ئه‌وه‌‌چه‌مكه‌‌له‌ناوه‌نده‌كانی‌خوێندندا‌پێویستی‌به‌كه‌مێك‌كات‌هه‌یه‌.‌هۆكاری‌نه‌شاره‌زایی‌ئه‌و‌ستافه‌ش‌بۆ‌ستۆكبوونی‌ئه‌و‌مه‌ڵبه‌ندو‌‌مامۆستایان‌ كه‌‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ كۆلیژانه‌‌

وه زیر بڕیاری په رله مان و ئه نجومه نی وه زیران راده گرێ به بێ ئه وه ی سه ره ك وه زیران و په رله مان یه ك قسه بكه ن، ئه مه ش نایاساییه

له‌گه‌ڵیاندا‌ده‌ژین‌و‌ده‌خه‌ون،‌به‌اڵم‌ناتوانن‌له‌گه‌ڵ‌سیستمێكی‌په‌روه‌رده‌یی‌هاوچه‌رخدا‌نوێیه‌‌ سیستمه‌‌ ئه‌م‌ پێموایه‌‌ من‌ ‌ بژین،‌كوردستاندا‌ له‌گه‌ڵ‌ گشتی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ده‌گونجێت‌و‌ساڵه‌كانی‌دیكه‌ش‌ئه‌مه‌‌روون‌بده‌رێ‌‌ ئ��ه‌وه‌م‌ ده‌سه‌اڵتی‌ تۆ‌ ده‌كاته‌وه‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتیه‌كان‌و‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ره‌‌ق��وت��اب��خ��ان��ه‌ك��ان‌ب��گ��ۆڕم،‌ك��ه‌‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌دام��ه‌زراون،‌ حیزبه‌كانه‌وه‌‌ سه‌ركردایه‌تی‌باشتریش‌ زۆر‌ سیستمێكی‌ چ��ۆن‌ بزانه‌‌رێككه‌وتنه‌‌ ئه‌و‌ له‌وه‌ته‌ی‌ ده‌كه‌ین.‌ پیاده‌‌س��ت��رات��ی��ژی��ه‌‌ه��ه‌ی��ه‌‌ت��ه‌ن��ان��ه‌ت‌وه‌زی���ری‌وه‌زیره‌كانیش‌ سه‌ره‌ك‌ هه‌موو‌ په‌روه‌رده‌و‌ناو‌ نه‌شاره‌زاكانی‌ كه‌سه‌‌ ناتوانن‌ كه‌سیان‌په‌روه‌رده‌‌بگۆڕن،‌دواتر‌من‌پێم‌وانییه‌‌ئه‌م‌واش‌ ئه‌گه‌ر‌ به‌اڵم‌ بێت،‌ كۆپی‌ سیستمه‌‌بێت‌با‌عه‌یبه‌كانی‌له‌به‌ر‌رۆشنایی‌زانسته‌‌

په‌روه‌رده‌ییه‌كان‌چاره‌سه‌ر‌بكه‌ین.‌وتاره‌كانتدا‌ ل��ه‌زۆرب��ه‌ی‌ ده‌س��ت��وور:‌ئه‌و‌ له‌پاشه‌كشه‌كردنی‌ هه‌یه‌‌ مه‌ترسیت‌خوێندندا‌ سیستمی‌ له‌ناو‌ گۆرانكارییانه‌ی‌مه‌ترسیانه‌‌ ئه‌و‌ بزانین‌ ده‌كرێت‌ ك��راوه‌،‌

له‌كوێوه‌‌سه‌رچاوه‌یان‌گرتووه‌؟ف���ای���ه‌ق‌س��ه‌ع��ی��د:‌ل���ه‌س���ه‌روب���ه‌ری‌‌كوردستانه‌وه‌‌ په‌رله‌مانی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ئه‌وه‌یان‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌گشتیه‌كان‌ هه‌ندێك‌به‌م‌ سیستمه‌‌ ئه‌م‌ نییه‌‌ كه‌مه‌رج‌ راگه‌یاند‌گۆڕانكاری‌ هه‌روه‌ها‌ بمێنێته‌وه‌،‌ شێوه‌یه‌‌به‌سه‌ر‌سیستمه‌كه‌دا‌دێت‌...‌هتد.‌هاوكات‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌‌كه‌‌ته‌نها‌چه‌ند‌رۆژێكی‌ئه‌و‌ به‌رپه‌رچی‌ شێوه‌یه‌ك‌ به‌هیچ‌ مابوو‌

برای كه ه��ه وای��ه ی ك��ه ش و ئ��ه و نازانم من به ڕێزم كاك سه فین ئه و بڕیاره ی تێدا داوه ، ره نگه كه ئه و كه شه ی ئه و به ڕه چاوكردنی له ژێر ده نگی ناڕه زایی خوێندكاران و بارودۆخی سلێمانی و كۆمه ڵێ فاكته ری تر كه من ئاگاداری نیم، به اڵم خودی وه ستانی یان راگرتنی ئه و بڕیاره ، یه كێك ده بێت له وانه ی كه په روه رده ی كوردستان به ره و دواوه ده گه ڕێننه وه ، هه روه ها به ره و كوردستاندا له چاكسازیش ئیراده ی خه ڵك له ڕاستیدا ده ك��ات وا ده ب��ات، دواوه بڕوای به گۆرانكاریه كان نه مێنێت، له به ر چی ؟ هه ر گۆڕانكاریه ك ده بێت ره چاوی ئه وه بكه ین كه به رهه ڵستكاری هه یه ، هیچ كه سێك نییه هه موو شتێكی به دڵ بێت، فۆكۆ یاما له دواترین چاكسازی ، »پڕكێشه ترین ده ڵێت كتێبیدا به تایبه تی پ��ه روه رده دا، له بواری چاكسازییه په روه رده له قۆناغه كانی بنه ڕه تی و ئاماده یی«.

له هه موو خوێندكاران س��ه ر بێینه با بڕیار خۆیان خوێندكاران دنیادا شوێنێكی له سه ر سیستمی خوێندن ناده ن، له به رئه وه ی پێده دا رێگه یان ئ��ه و زانستیان نه ئاستی رێگه یه یان ئه و هۆشیاریان بیر و نه ئاستی پێده دا، خۆیان سیستمی خوێندنی واڵته كه یان

دیاری بكه ن. ده ستوور: نابێت له كاتی گۆڕیندا پرسیان

پێ بكرێت؟له كاتی ع��ه ب��دول��ڕه ح��م��ان: دڵ��ش��اد له كاتی نه خێر، سیستمه كه دا دیاریكردنی هه رچه نده به ڵێ، پ���ه روه رده ی���دا ژینگه ی هه ر خوێندكاران قوتابیان و فیدراسیۆنی په روه رده یی كۆنگره ی ئه ندامی هه موویان بوون، پشتگیریان له گۆڕانه كان كردووه هه موو ساڵێكیش به یاننامه یان ده ركردووه و پشتگیری سیستمه كیان كردووه ، به اڵم به هیچ شێوه یه ك بێت ئاماده یی له چواری خوێندكارێك نابێت بڵێ من سیستم بۆ خۆم دیاری ده كه م، له هیچ

شوێنێكی دنیادا شتی وا نه بووه و نابێت.ده س���ت���وور: ئ��ه گ��ه ر ب��ه دی��وێ��ك��ی ت��ردا بكه ین كێشه یه ئه م له سه ر قسه كۆمه ڵێك هه ست ناكه یت كه موكوڕی هه بووه له گه یاندنی وه زاره ت��ی بڕیارانه ی ئه م له سه ر هۆشیاری په روه رده له ناوه نده كانی په روه رده به مامۆستا و

خوێندكارانه وه ؟له گه ڵتدام من عه بدولڕه حمان: دڵشاد له 100%، هه رچه نده ئێمه زۆر جار داوامان كردووه سه رپه رشتیاران گشتیه كان و له به ڕێوه به ره روون سیستمه ئ��ه و تكایه ، تكایه تكایه ده یزانن ئێوه ئ��ه وه ی نییه مه رج بكه نه وه ، بكه نه وه و روون بۆیان بیزانێ ، كه س هه موو نێگه تیڤه كانیان خاڵه بزانه بكه نه وه شی خوێندكارانه ی ئه و ده ڵێم بۆیه من چییه ؟ با كرد، خۆپیشاندانیان راب��ردوودا له ماوه ی بڕۆنه قوناغی 12 بزانه زۆربه ی زۆریان له ناخی وه كو كورده واری نابنه وه ، خۆیاندا په شیمان

ده ڵێت كاڵه ك به ئه ژنۆی خۆیان ده شكێنن. پ���ه روه رده وه زی���ری ئه گه ر ده س��ت��وور:

بویتایه هه مان بڕیارت نه ده دا؟دڵشاد عه بدولڕه حمان: له ڕاستیدا ناكرێت ئه گه ر بكه ین، به فه ره زی پرسیاره كان ئێمه

برای نازانم وتی من پێم وه كو ئه وه ، ئه وه و به ڕێزم كاك سه فین چۆنه ئه و بڕیاره ی تێدا داوه ، به اڵم سوربوون و پێداگرتن له سه ر گۆڕین و جێبه جێكردنی هه موو گۆڕانكاریه كان خاڵێكی

سه ركه وتنی هه ر حكومه ت و كابینه یه كه .دیسانه وه ده ڵێمه وه ناكرێت چاره نووسی كه توێژه ئه و ده ستی بده ینه ئاینده یه ك رێ��زی ل��ه گ��ه ڵ نین، ئاسته دا ل��ه و خ��ۆی��ان رۆژه ئه و بژارده یه ئیشی ئه وه بۆیان زۆرم له ڕۆژنامه ی هاواڵتی برایه كی به ڕێزم نووسیبوی هاتنه قوتابی س��ه د ت���وڕه ن، ن��وێ ن��ه وه ی به رده م په روه رده ی سلێمانی گوێیان لێنه گیرا بزانه چیان كرد، ئه وه مانای ئه وه نییه هه ر كه سێك شتێكی به دڵ نه بوو ناڕه زایی بكات و به ڕێزانه ی ئه م ت��وڕه ن، نوێ ن��ه وه ی بڵێت ئێمه كه زۆربه یان ده نووسن پرسیار له خۆیان كوێیه ؟ له واڵت ئابووری سیستمی ناكه ن عێراق له كوردستان و ئ��اب��ووری سیستمی حكومه ت ده ڕوات، لیبراڵی حكومڕانی به ره و له مه وال په یوه ندی به تاكه وه نییه چۆن ده ژی؟ داممه زرێنه ، ده ڵێ كه س به هه زاران فه رموو داینامه زرێنێت، چونكه سیستمی ئابووریه كه ی بڕوانامه ی كه سێك ه��ه ر نه ما ئ��ه وه وای��ه ، بێ، ژیانی مسۆگه ر بێ و له گیرفانیا وه رگرت وایه ئابووریه كه ت سیستمی كه تۆ باشه وه زاره ت و پ��ه روه رده ن��اس��ان و ئێمه و له سه ر حكومه ت و پێویست نییه په روه ده یه كی باش ده رچ��ووی��ت كه ئ��ه وه ی بۆ ئاماده بكه ین؟ بتوانیت بژیت؟ خۆت كه بڕوانامه كه ت هه ڵگرت بتوانی بێت به شێوه یه ك زانستیه كه ت پله

بچیت له كه رتی تایبه ت ئیش بكه یت.سیستمه ئه م بڕیارێكی كه ده ستوور: هه ڵده په سێردرێت پێتوانیه ئه مه ترسی ئه وه ی پاشه كشه ی سیستمه كه ك��ۆی كه هه بێت

پێبكرێت؟له ڕاستیدا ع��ه ب��دول��ڕه ح��م��ان: دڵ��ش��اد خۆم من نه بێت، به وه شێوه یه ه��ی��وادارم گه شبینم ئه وه نده ی ده نگی كۆنزه رڤاتیڤ هه یه دژی ئه و سیستمه ، ئه وه نده زیاتریش ده نگی

تر پشتگیری بڕیاره كه بكات. ن��ه ك��راوه كه به ئێوه پ��رس ده س��ت��وور:

ئه وبڕیاره هه ڵپه سێدراوه ؟پرسم له ڕاستیدا عه بدولڕه حمان: دڵشاد بڕیاره كه بارودۆخێكدا له چ نازانم پێنه كراوه و

دراوه ، به اڵم هه رگه شبینم.گه شبین كه واده ك��ات ده س��ت��وور: چی

بیت؟له ڕاستی و عه بدولڕه حمان: دڵ��ش��اد ئه و ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی سیستمه كه ، دروستی سیستمه ده مانگه یه نێته وه ئه و كۆمه ڵگایه ی كه ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی ده م��ان��ه وێ��ت، ئێمه كه كوردستاندا حكومڕانی بیری كۆی له گه ڵ ده گونجێت، له به رئه وه ی عێراق داوایكردووه تری پارچه كانی بچێته سیستمه ئ��ه و یونسێف و یونسكۆ و رێكخراوی واڵت��ه وه ، ده ستخۆشیان جیهان تری رێكخراوه كانی لێكردوین، له ڕاستیدا ئه وه كۆمه ڵه كه سانێك كه بزانن ب��اش با سیستمه ن، ئ��ه م دژی پ��ه روه رده و وه زی��ری ئه ركی سیستمه ئه م

ب��ه ڕێ��وه ب��ه ره گ��ش��ت��ی��ه ك��ان و ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری قوتابخانه كان و مامۆستایانی قورستركردووه ، له به رامبه ر ئه مانه شدا ئه ركی خوێندكاریشی ئه مه ك��ردووه ، ق��ورس چ��واردا له قۆناغی خۆی خوێندكار خوێندكاره ، بۆ هه مووی سه نته ره ئێمه وتومانه خوێندكار سه نته ره ، هه یه واڵتیان گه وره ی خه می كه ئه وانه ی خۆیان، ئه ستۆی ده گرنه ق��ورس ئه ركی پشتگیری هه یه ئاینده یان خه می ئه وانه ی له بڕیاره كه ده كه ن، ئه وانه شی كه ده یانه وێت دژی سیستمه كه ن و دژی به ڕێكه ین رۆژ

هه موو گۆڕانكارییه كن.

عێراق داوایكردووه ئه و سیستمه بچێته

پارچه كانی تری واڵته وه ، رێكخراوی

یونسكۆ و یونسێف و رێكخراوه كانی تری جیهان ده ستخۆشیان

لێكردوین

سیستمی نوێی خوێندن به ره وکوێ؟

فۆتۆگراف: ئاکۆ محه مه د

له به ر رۆشنایی به ها بنه ماییه كانی قوتابخانه ، ئامانج و هۆكاره كانی گۆڕینی سیستمی

په روه رده و فێركردن، به شداربووان له كۆنگره ی په روه رده یی له رۆژانی 22 � 24 مانگی پێنجی

ساڵی 2007 له سه ر ئه م گۆڕانكارییه )ریفۆرمه ( بنه ڕه تییانه رێككه وتن.

یه كه م: قۆتاغی سه ره تایی 1. نۆ ساڵی خوێندنی ئیلزامی .

واته قۆناغی ناوه ندی نامێنێت و قۆناغی سه ره تایی ده گۆرێت بۆ قۆناغی 9ساڵی

بنه ڕه تی و پابه ندبوون )ئیلزامی (.2. دیارده ی مانه وه له پۆله كانی 1 �3ی بنه ڕه تی

نامێنێت.3. تاقیكردنه وه ی نیوه ی ساڵ له قۆناغی

بنه ڕه تیدا نامێنێت.4. تاقیكردنه وه ی به كالۆری پۆلی شه شی

بنه ڕه تی نامێنێت.5. له بری تاقیكردنه وه ی به كالۆری پۆلی

شه ش تاقیكردنه وه ی میللی له پۆلی پێنجدا ئه نجامده درێت.

6. ئه زموونه كانی پۆله كانی حه وته م و هه شته م و نۆیه م به مشێوه یه ده بێت:

• رێژه ی نمره ی پۆلی حه وت له %15 وه رده گرێت.

• رێژه ی نمره ی پۆلی هه شت له %15 وه رده گرێت.

• رێژه ی نمره ی پۆلی نۆ له 70% وه رده گرێت.هه ر قوتابییه ك رێژه ی له 60% به ده ست

نه هێنێت مافی وه رگرتنی نابێت له قۆناغی ئاماده یی به شی زانستی و وێژه یی ، به اڵم

ده توانێت درێژه به خوێندن بدات له ئاماده ییه پیشه ییه كاندا.

له پۆله كانی )چوار، پێنج، شه ش، حه وت، هه شت، نۆ( ده رنه چوون له خولی یه كه مدا

نامێنێت.دووه م: قۆناغی ئاماده یی

1. تاقیكردنه وه ی نیوه ی ساڵ له قۆناغی ئاماده ییدا نامێنێت.

2. له قۆناغی ئاماده ییدا ده رنه چوون له خولی یه كه مدا نامێنێت.

3. پۆلی 10 به سه ر ئه م لقانه ی خواره وه دا دابه ش ده بێت:

أ . زانستی گشتی .ب . وێژه یی گشتی .

ت . پیشه یی .ئه زمونه كانی پۆله كانی )10، 11، 12(

به مشێوه یه ده بێت:• رێژه ی نمره ی پۆلی ده له 10% وه رده گرێت.

• رێژه ی نمره ی پۆلی یانزه له %15 وه رده گرێت.

• رێژه ی نمره ی پۆلی دوانزه له %75 وه رده گرێت.

ئه گه ر قوتابی رێژه ی له 60% كه متر بهێنێت مافی وه رگرتنی له زانكۆو په یمانگاكان نابێت.

تێبینی : ئه مه كورتكراوه ی سه رجه م بڕیاره كانی كۆنگره ی په روه رده ییه بۆ سیستمی نوێی خوێندن.

سیستمی نوێی خوێندن

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌www.destur.net

5چوارشه ممه ، 2010/4/28

״گۆڕینی سیستمی په روه رده راستترین بڕیاربوو كه دامان״دڵشاد‌عه‌بدولڕه‌حمان‌وه‌زیری‌‌پێشووی‌‌په‌روه‌رده‌‌بۆ‌ده‌ستوور

چه‌ندێك‌ تا‌ به‌ڕێزت‌ به‌بڕوای‌‌ ده‌ستوور:‌سیستمی‌‌نوێی‌‌په‌روه‌رده‌‌جێبه‌جێكراوه‌،‌چی‌‌

ماوه‌‌لێی‌‌جێبه‌جێ‌بكرێ؟ئه‌و‌ له‌ڕاستیدا‌ عه‌بدولڕه‌حمان:‌ دڵشاد‌پێنج‌ له‌كابینه‌ی‌‌ ك��ران‌ كه‌‌ گۆڕانكاریانه‌ی‌‌گۆڕانكاری‌‌ریشه‌یی‌‌سیستمی‌‌په‌روه‌رده‌‌بوون،‌كۆی‌‌ كه‌‌ له‌پێكهاته‌ی‌‌سیستمه‌كه‌‌خۆی‌‌ هه‌ر‌قۆناغ‌ چۆنییه‌تی‌‌ داڕشتنی‌‌ پڕۆگرامه‌كان،‌به‌ندی‌‌و‌پله‌‌به‌ندی‌‌خوێندنی‌‌باخچه‌ی‌‌ساوایانه‌وه‌‌هه‌ڵسه‌نگاندن‌و‌ ش��ێ��وازی‌‌ ‌،12 قۆناغی‌‌ تا‌ئاماده‌كردنی‌‌ شێوازی‌‌ ‌ تاقیكردنه‌وه‌كان،‌گۆڕانكارییان‌ هه‌موو‌ ئه‌وانه‌‌ مامۆستایان،‌خاڵێكی‌‌ به‌چه‌ند‌ ده‌توانین‌ هاتووه‌،‌ به‌سه‌ردا‌له‌گۆڕانكارییه‌كان‌ باس‌ ئه‌وه‌ی‌‌ پێش‌ كورت‌گۆڕانكارییه‌كان‌ له‌وه‌بكه‌ین‌ باس‌ ‌ بكه‌ین،‌بوو،‌ چی‌‌ له‌گۆڕانكارییه‌كان‌ ئامانج‌ كران‌ بۆ‌بێگومان‌وه‌كو‌هه‌موو‌دیارده‌یه‌كی‌‌تر‌چاكسازی‌‌له‌هه‌ربوارێكدا‌له‌سه‌ر‌پێویستی‌‌و‌داخوازی‌‌واته‌‌خستنه‌ڕوو‌ خواست‌و‌ له‌ئابووریدا‌ چۆن‌ وه‌كو‌)عرض‌وط‌لب(‌هه‌یه‌،‌له‌په‌روه‌رده‌شدا‌به‌هه‌مان‌به‌دواداچونێك‌ هه‌ركه‌سێك‌ ئه‌گه‌ر‌ شێوه‌یه‌،‌كه‌‌ كاته‌ی‌‌ ئه‌و‌ تا‌ ڕاپه‌ڕینه‌وه‌‌ له‌دوای‌‌ بكات‌هه‌موو‌ ده‌بینین‌ ك��رد‌ گۆڕانكاریمان‌ ئێمه‌‌كۆمه‌ڵگای‌‌كوردستان‌به‌مامۆستاو‌خوێندكارو‌به‌كه‌سوكاری‌‌خوێندكاریشه‌وه‌‌ته‌نانه‌ت‌ئه‌وانه‌ی‌‌هه‌موویان‌ ده‌كه‌ن‌ كاسپی‌‌ كارو‌ له‌بازاڕدا‌ كه‌‌گله‌یی‌‌و‌گازنده‌یه‌كی‌‌زۆریان‌له‌سه‌ر‌سیستمی‌‌ده‌رچووه‌كانی‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ هه‌بوو،‌ په‌روه‌رده‌‌كۆمه‌ڵگای‌‌ پێویستیه‌كانی‌‌ سیستمه‌،‌ ئ��ه‌و‌كوردی‌‌و‌پێویستی‌‌بازاڕ‌و‌پێویستی‌‌پێشكه‌وتنی‌‌پ��ڕن��ه‌ده‌ك��رای��ه‌وه‌،‌ پ��ێ‌ هیچیان‌ كۆمه‌ڵگا،‌بكرانایه‌،‌ گۆڕانكاریانه‌‌ ئه‌و‌ ده‌بوایه‌‌ بۆیه‌‌

بوون‌ ئاستێك‌ چه‌ند‌ له‌سه‌ر‌ گۆڕانكارییه‌كان‌خۆی‌‌ بوو‌ په‌روه‌رده‌یی‌ سه‌رخانی‌‌ یه‌كێكیان‌تریان‌ یه‌كێكی‌‌ ده‌بینێته‌وه‌،‌ له‌سیستمه‌كه‌دا‌له‌دابینكردنی‌‌ په‌روه‌رده‌یه‌‌كه‌‌خۆی‌‌ ژێرخانی‌‌ده‌بینێته‌وه‌‌ پ����ه‌روه‌رده‌دا‌ پێویستیه‌كانی‌‌تاقیگه‌‌و‌ پێداویستی‌‌ قوتابخانه‌و‌ بینای‌‌ كه‌‌هه‌موو‌ئه‌و‌شتانه‌ی‌‌كه‌پێویستن‌له‌وباره‌یه‌وه‌،‌ده‌ستمانكرد‌ په‌روه‌رده‌یه‌كه‌یی‌‌ له‌سه‌رخانه‌‌به‌وه‌ی‌‌كه‌‌یه‌كه‌م‌شت‌هه‌وڵبده‌ین‌كۆمه‌ڵگای‌‌نه‌مێنێت،‌ تێدا‌ ن��ه‌خ��وێ��ن��ده‌واری‌‌ ك���وردی‌‌سیستمی‌‌جارانی‌‌خوێندن‌وادڕێژرابوو‌منداڵێك‌ساڵ‌ دوو‌ ساڵێك‌ ئه‌گه‌ر‌ شه‌ش‌ له‌ته‌مه‌نی‌‌ده‌رنه‌چوو‌ده‌ریان‌ده‌كرد،‌كه‌واته‌‌كۆمه‌ڵێكی‌‌زۆر‌سیستمه‌كه‌‌پاڵی‌‌پێوه‌ده‌نان‌بۆ‌ده‌ره‌وه‌‌كه‌‌له‌ئاینده‌دا‌نه‌خوێنده‌وار‌ده‌رده‌چوون،‌كه‌‌گه‌وره‌‌ده‌بوون‌بۆنمونه‌‌له‌ته‌مه‌نی‌‌‌25ساڵیدا‌بانگیان‌ده‌كردن‌بۆ‌هۆبه‌ی‌‌نه‌هێشتنی‌‌نه‌خوێنده‌واری‌‌ده‌یانوت‌وه‌رن‌بافێری‌‌خوێنده‌واریتان‌بكه‌ین،‌بیرێكی‌‌ هه‌موو‌ پێچه‌وانه‌ی‌‌ ئه‌مه‌‌ له‌ڕاستیدا‌نه‌مانی‌‌ بۆ‌ ئێمه‌‌ بۆیه‌‌ په‌روه‌رده‌ییه‌،‌ نوێی‌‌نه‌خوێنده‌واری‌‌وامان‌كرد‌كه‌‌كه‌وتن‌له‌یه‌ك‌و‌دوو‌‌و‌سێی‌‌بنه‌ڕه‌تی‌‌نه‌مێنێت،‌ئه‌مه‌‌واده‌كات‌مندااڵن‌ئاسوده‌بن‌كه‌‌دێنه‌‌قوتابخانه‌‌واده‌كات‌كه‌‌دایك‌و‌باوكیان‌ئاسوده‌بن،‌كه‌‌هه‌ستده‌كات‌ساڵێك‌ هه‌موو‌ چ��وار‌ قۆناغی‌‌ ده‌گ��ات��ه‌‌ تا‌له‌دوای‌‌ نابێت،‌ نیگه‌ران‌ سه‌ركه‌وتووده‌بێت‌و‌قۆناغی‌‌چواریشه‌وه‌‌كه‌‌هه‌ڵسه‌نگاندن‌ده‌كرێت‌خولی‌‌یه‌كه‌م‌ئه‌گه‌ر‌وانه‌یه‌ك‌مایه‌وه‌‌ده‌توانێت‌هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كانیش‌ ببڕێت،‌ یه‌كه‌م‌ خولی‌‌وه‌كو‌جاران‌نه‌مان‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌نیوه‌ی‌ساڵ‌و‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌سه‌ری‌‌ساڵ،‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌رۆژانه‌‌په‌یدابوو،‌ده‌توانین‌بڵێین‌به‌هۆی‌‌ئه‌م‌

مندااڵنی‌‌ په‌یوه‌ندیكردنی‌‌ رێژه‌ی‌‌ سیستمه‌وه‌‌كوردستان‌به‌قوتابخانه‌كانه‌وه‌‌نزیك‌ده‌بێته‌وه‌‌ل��ه‌س��ه‌داس��ه‌د،‌‌رێ��ژه‌ی‌‌وازهێنان‌ ل��ه‌ڕێ��ژه‌ی‌‌گه‌وره‌ترین‌ ئه‌مه‌‌ له‌سفر،‌ نزیكده‌بێته‌وه‌‌له‌ئاینده‌دا‌ ده‌بێت‌ ئه‌م‌سیستمه‌‌ سه‌ركه‌وتنی‌‌به‌رهه‌م‌ ب��ۆ‌ خ��وێ��ن��ده‌وارت‌ كۆمه‌ڵگایه‌كی‌‌

ده‌هێنێت.‌ل��ه‌و‌ ئێمه‌‌ گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ه‌ك��ان��ی‌‌ ك���ۆی‌‌تاكێكی‌‌ هه‌موو‌ كه‌‌ ئه‌وه‌بوو‌ بۆ‌ سیستمه‌دا‌ئه‌م‌واڵته‌‌نۆ‌ساڵ‌بخوێنێت‌ئاسانكاری‌‌بكرێت‌له‌تاقیكردنه‌وه‌كاندا‌له‌ده‌رچوون‌و‌ده‌رنه‌چووندا.‌گۆڕانكارییانه‌‌ ئه‌و‌ تاچه‌ند‌ ‌ ده‌ستوور:

جێبه‌جێكراون؟دڵشاد‌عه‌بدولڕه‌حمان:‌ئه‌مانه‌ی‌‌كه‌‌باسم‌كردن‌هه‌موویان‌جێبه‌جێكراون،‌هیچ‌شتێكی‌‌م��اوه‌ی‌‌ بۆ‌ ئ��ه‌وه‌‌ نه‌كرابن،‌ جێبه‌جێ‌‌ نییه‌‌له‌یه‌ك‌و‌ كه‌سێك‌ هه‌موو‌ زیاتره‌‌ ساڵه‌‌ دوو‌هه‌روه‌ها‌ نه‌كه‌وتووه‌،‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌ سێی‌‌ و‌ دوو‌جگه‌له‌مانه‌ش‌ ن��ه‌م��اوه‌،‌ به‌كالۆری‌‌ قۆناغی‌‌ئه‌مانه‌،‌ زانستی‌‌ ئاستی‌‌ به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌گ��ۆڕی‌‌ ه��ه‌م��وو‌ خوێندمان‌ پڕۆگرامه‌كانی‌‌ئینگلیزیمان‌هێنایه‌‌قۆناغی‌‌ فێربوونی‌‌زمانی‌‌قوتابی‌‌ ساڵه‌دا‌ نۆ‌ ئه‌و‌ له‌ماوه‌ی‌‌ كه‌‌ یه‌ك‌ده‌ت��وان��ێ��ت‌ف��ێ��ری‌‌ن��ووس��ی��ن‌و‌ق��س��ه‌ك��ردن‌و‌هه‌روه‌ها‌ ببێت،‌ ئینگلیزی‌‌ خوێندنه‌وه‌ی‌‌كه‌‌ گۆڕیووه‌‌ به‌شێوه‌یه‌ك‌ پڕۆگرامه‌كانمان‌

قوتابیان‌فێری‌‌بیركردنه‌وه‌‌ده‌كه‌ن.‌قوتابیانی‌‌ مانگرتنی‌‌ له‌دوای‌‌ ده‌ستوور:‌نمره‌‌ له‌75%ی‌‌ ئه‌ژمارنه‌كردنی‌‌ بۆ‌ ‌12 پۆلی‌‌له‌پۆلی‌‌12و‌له‌25%‌له‌پۆله‌كانی‌‌10و‌‌11تۆ‌رات‌له‌باره‌ی‌‌ئه‌و‌خۆپیشاندانانه‌و‌ناڕه‌زایه‌تیه‌كانی‌‌

خوێندكارانه‌وه‌‌چۆنه‌؟

له‌ڕاستیدا‌ ع��ه‌ب��دول��ڕه‌ح��م��ان:‌ دڵ��ش��اد‌ل��ه‌ق��ۆن��اغ��ی‌‌ئ��ام��اده‌ی��ی��دا‌ك��ه‌‌ن���اوی‌‌خۆی‌‌به‌خۆیه‌وه‌یه‌تی‌‌‌واته‌‌ئاماده‌كردنی‌‌خوێندكاران‌بۆ‌چوونه‌‌ناو‌ژیانی‌‌خوێندنی‌‌بااڵ،‌واته‌‌چوونه‌‌ناو‌زانكۆ‌و‌په‌یمانگاكان،‌واته‌‌لێره‌دا‌مه‌رج‌نییه‌‌ئه‌و‌خوێندكارانه‌ی‌‌كه‌‌قۆناغی‌‌ئاماده‌یی‌‌ده‌بڕن‌بچنه‌‌زانكۆكان،‌ئه‌وانه‌ی‌‌كه‌‌به‌په‌رۆشن‌بچنه‌‌زانكۆ‌ده‌بێت‌ئێمه‌‌له‌ڕووی‌‌زانسیته‌وه‌‌ئاماده‌یان‌كۆندا‌ له‌سیستمی‌‌ ئاماده‌كردنه‌‌ ئه‌و‌ ‌ بكه‌ین،‌ئه‌وه‌بوو‌ته‌نها‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌به‌كالۆریا‌هه‌بوو‌له‌قۆناغی‌‌شه‌ش،‌كه‌‌چاره‌نووسی‌‌خوێندكاری‌‌نا،‌ یان‌ زانكۆ‌ بچێته‌‌ بۆئه‌وه‌ی‌‌ دیاری‌‌ده‌كرد‌كرد‌ كوردستانمان‌ واقیعی‌‌ سه‌یری‌‌ ئێمه‌‌قوتابخانه‌‌و‌ زۆری‌‌ له‌زۆربه‌ی‌‌ كرد‌ سه‌یرمان‌پ��ه‌روه‌رده‌ك��ان‌ كوردستان،‌ خوێندنگه‌كانی‌‌قۆناغه‌كانی‌‌چوار‌وپێنجی‌‌ئاماده‌ی‌‌فه‌رامۆش‌ده‌كه‌ن،‌زۆربه‌ی‌‌زۆری‌‌قوتابخانه‌كان‌مامۆستای‌‌زۆربه‌ی‌‌ قۆناغانه‌دا،‌ له‌و‌ نه‌بوو‌ پێویستیان‌زۆری‌‌وانه‌كان‌نه‌ده‌خوێنران‌زۆربه‌ی‌‌كتێبه‌كان‌به‌نیوه‌جڵیش‌ته‌واو‌نه‌ده‌كران،‌هه‌موو‌چڕی‌‌و‌كۆی‌‌هه‌وڵی‌‌مامۆستاو‌سه‌رپه‌رشتیار‌ئه‌وه‌بوو‌بتوانێت‌ مامۆستا‌ ش��ه‌ش‌ له‌قۆناغی‌‌ ك��ه‌‌پێ‌ پڕۆگرامه‌كه‌ی‌‌ ئاماده‌بكات‌و‌ قوتابیه‌كه‌‌ته‌واوبكات،‌كه‌وابوو‌ئه‌و‌بڕوانامه‌یه‌ی‌‌كه‌‌جاران‌ده‌درا‌له‌قۆناغی‌‌شه‌شه‌م‌له‌ڕاستیدا‌بڕوانامه‌ی‌‌یه‌ك‌ چڕكراوه‌ی‌‌ نه‌بوو،‌ خوێندن‌ ساڵی‌‌ ‌12ساڵ‌واته‌‌ته‌ركیزی‌‌یه‌ك‌ساڵه‌،‌به‌اڵم‌بینیمان‌ئه‌م‌ساڵه‌‌دوو‌دیارده‌ی‌‌دڵخۆشكه‌ر‌هه‌بوون،‌ده‌بوایه‌‌راگه‌یاندنه‌كان‌زۆر‌له‌سه‌ری‌‌بڕۆیشتنایه‌،‌كرد‌ خۆپیشاندانیان‌ كه‌‌ خوێندكاران‌ ئه‌ویش‌له‌سه‌ره‌تای‌‌خوێندنی‌‌‌ئه‌مساڵ‌هاتنه‌‌به‌رده‌م‌بۆ‌ مامۆستامان‌ وتیان‌ گه‌رمیان‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی‌‌ئه‌مه‌‌ یانزه‌،‌ ده‌‌و‌ له‌قۆناغه‌كانی‌‌ بكه‌ن‌ دابین‌دیارده‌یه‌كی‌‌دڵخۆشكه‌ره‌‌مانگێك‌به‌ر‌له‌ئێستا‌ئاماده‌یی‌‌ شه‌مامكی‌‌ قوتابخانه‌ی‌‌ قوتابیانی‌‌هه‌ولێر‌و‌ گشتی‌‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی‌‌ به‌رده‌می‌‌ هاتنه‌‌داوای‌‌مامۆستای‌‌بیركارییان‌كرد،‌ئه‌مه‌‌به‌هۆی‌‌یانزه‌‌ ده‌‌و‌ قوناغی‌‌ كه‌‌ بوو‌ سیسته‌مه‌وه‌‌ ئه‌و‌بۆیان‌ سه‌به‌به‌‌ به‌كالۆری‌‌ بۆ‌ نمره‌‌ ‌10 زانیان‌فشاریان‌ خۆیان‌ زانكۆ،‌ له‌‌ وه‌رگرتنیان‌ بۆ‌خسته‌‌سه‌ر‌په‌روه‌رده‌‌بۆئه‌وه‌ی‌مامۆستایان‌بۆ‌دابینبكات،‌ئه‌مه‌‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌پرۆسه‌ی‌‌ب��ه‌دواوه‌‌ توندوتۆڵی‌‌ گه‌رموگوڕ‌و‌ خوێندن‌ئه‌وخوێندكارانه‌ی‌ زانستی‌‌ ئاستی‌‌ ‌ بێت،‌به‌رزتره‌‌ زۆر‌ زانكۆ‌ ده‌چنه‌‌ سیسته‌مه‌‌ به‌م‌خوێندكارانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ زانستی‌‌ له‌ئاستی‌‌ ده‌بێ‌له‌سیسته‌مه‌‌كۆنه‌كه‌وه‌‌ده‌چن،‌بۆیه‌‌له‌راستیدا‌پ��ه‌روه‌رده‌‌ سیستمی‌‌ گۆڕینی‌‌ بڕیاره‌ی‌‌ ئه‌م‌

راستترین‌بڕیارێكه‌‌كه‌‌دابێتمان.‌رات‌چیه‌‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌و‌بڕیاره‌ی‌‌ ده‌ستور:وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌،‌كه‌‌ئێستا‌ئه‌و‌بڕگه‌یه‌ی‌‌

هه‌ڵپه‌ساردووه‌؟دڵشاد‌عه‌بدولڕه‌حمان:‌زۆر‌به‌داخه‌وه‌،‌من‌

دلشاد‌عه‌بدولڕه‌حمان،‌وه‌زیری‌پێشووی‌په‌روه‌رده‌

سازدانی‌:‌ده‌ستوور

دڵشاد‌عه‌بدولڕه‌حمان‌وه‌زیری‌‌پێشووی‌‌په‌روه‌رده‌‌ره‌خنه‌‌له‌بڕیاره‌كه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌

په‌روه‌رده‌‌ده‌گرێت،‌ده‌ڵێت‌به‌و‌بڕیاره‌‌سه‌فین‌دزه‌یی‌ده‌بێته‌‌یه‌كێك‌له‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌كه‌‌دژایه‌تی‌‌ریفۆرمخوازی‌‌و‌نوێگه‌ری‌‌ده‌كه‌ن.وه‌زیری‌‌پێشووی‌‌په‌روه‌رده‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌

ده‌دات‌كه‌‌سااڵنی‌‌ئاینده‌‌سوده‌كانی‌‌سیستمه‌‌نوێیه‌كه‌‌به‌ته‌واوی‌‌روونده‌بنه‌وه‌.‌

وه ستانی یان راگرتنی ئه و بڕیاره ، یه كێك ده بێت له وانه ی كه په روه رده ی كوردستان به ره و دواوه ده گه ڕێننه وه ، هه روه ها ئیراده ی چاكسازیش له كوردستاندا به ره و دواوه ده بات

ئه و خوێندكارانه ی له ماوه ی رابردوودا خۆپیشاندانیان كرد، با بڕۆنه قوناغی دوانزه بزانه زۆربه ی زۆریان له ناخی خۆیاندا په شیمان نابنه وه

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌www.destur.net

چوارشه ممه ، 2010/4/28 4

به رده ممان، رێگای ته نیا كه له وه ی نییه رێگای پێشكه وتن و ئاوه دانیه بۆ بنیاتنانی ده زگ��ای��ی دی��م��وك��رات��ی سیستمێكی م��رۆڤ��دۆس��ت ل��ه ك��وردس��ت��ان��دا. وه س��ت��ان ره وڕه وه ی دژایه تیكردنی له نوێخوازی، كاتی به شێوه یه كی ئه وه ش كه مێژووه ، له وانه یه روبدات، به اڵم له كۆتایی رێگادا

مه حاڵه به رده وام بێت.سیستمی گۆڕانكارییه كانی ده ستوور: بنه ڕه تی قۆناغی زیاتر پ��ه روه رده نوێی كه متر ئاماده یی قۆناغی گرتووه ته وه و ئه مه هۆكاری ك��راوه ، تێدا گۆڕانكاری بۆچی ده گه ڕێته وه ؟ زیانه كانی ئه م حاڵه ته چییه ؟ به رنامه هه یه بۆئه وه ی گۆڕانكاری

له قۆتاغی ئاماده ییشدا بكرێت؟ه��ۆم��ه ر ق���ه ره داغ���ی : راس��ت��ه ، زۆر نه كه وته به ر ئاماده یی قۆناغی به داخه وه هه وای سازگاری نوێخوازی، ئه مه ش یه كێكه له و بوارانه ی كه ده بێت كابینه ی شه شه می له سه ر هه ڵوێسته ی كوردستان حكومه تی نه دات. پیشان تێدا خه مساردی بكات و قۆناغی ئاماده یی ئێستامان زۆر زیانبه خشه یه كێكیان روویه كه وه ، له چه ند به قوتابیان تێدا وانه ی هه ڵبژاردنی مافی كه ئه وه یه نییه له الیه ن قوتابیان خۆیانه وه ، یه كێكی ئاماده ییه ، خوێندنی به شه كانی كه می تر یه كێكی تر شێوه ی ئه ژماركردنی نمره كانی ئاماده یی قۆناغی له ڕاستیدا كۆتاییه ، كه سی به بێ هێشتا گه وره یه و ده ریایه كی یه كه میش زیانلێكه وتووی به جێهێڵراوه ، قوتابیانن ، كاتێكی زۆریان به فیرۆ ده ده ین هیچ سوودی كه وانانه ی ئه و به خوێندنی نییه بۆیان، خوێندنیان له به ر چاو ده خه ین، تیدا ده ستپێشخه ریان داهێنان و هه ستی كارمه ندێكی له پاشه ڕۆژیشدا ده مرێنین، هیالكیان لێدروستده كه ین له بری مرۆڤێكی خاوه ن تواناو هێزی دروستكه ر بۆ خۆی و

بۆ كوردستانه كه ی.له گوتاره كانتدا له یه كێك ده ستوور: له سیستمی ك��ه ب�����ه وه داوه ئ���ام���اژه ت سیستمی ئه وروپادا واڵتانی په روه رده یی قوتابخانه كان یاسای به پێی خوێندن تائێستا یاسایانه ئه و به اڵم رێكده خرێت، چییه ؟ هۆكاره كه ی نییه ؟ له كوردستاندا داده ڕێژرێت و قوتابخانه كان یاسای چۆن ئه و بوونی گرنگیی پێده كرێت؟ ك��اری

یاسایه چییه ؟

ه��ۆم��ه ر ق����ه ره داغ����ی : ب���ه داخ���ه وه قوتابخانه كان ی��اس��ای له كوردستاندا به هۆی واڵته كه مان له به رئه وه ی نییه ، داگ���ی���رك���ردن���ه وه رێ��گ��ای پ��ێ��ن��ه دراوه ی��اس��ا، سیستمی ب��ه ب��ێ ب��ك��ات، گ��ه ش��ه قوتابخانه كان براوه به ڕێوه ، ئێمه سیستمی گۆڕی، 2007دا له ساڵی قوتابخانه كانمان هه یه ، قوتابخانه مان ده س��ت��ووری وات��ه به یاسا ده ستووره كه مان ئێستا تا به اڵم كه س هه ندێك به داخه وه رێكنه خستووه . یاسایان ده ستوورو سیستم و ئێستاش تا یاسای ده س���ت���وورو ك����ردووه ، تێكه ڵ ئه مه ده زانن، شت به یه ك قوتابخانه كان له نه زانینه وه یه و هه ڵه یه ش ئه م هه ڵه یه ، زۆر زیانێكی نه كرێته وه راس��ت ئه گه ر ف��ێ��رك��اری و ل��ه پ��الن��ی ل��ه الی��ه ك ده دات له الیه ك له یاسای قوتابخانه كان، وه زاره تی په روه رده و لیژنه ی په روه رده یی په رله مانی كوردستان ده بێت وردبین بن له م كاره دا، ئێمه شتن، ی��ه ك ده س��ت��وور سیستم و سیستم و ده ستوورمان هه یه ، به اڵم یاسامان

ئه و سیستمه به كالۆرییه ی كه ئێستا هه یه بۆ قۆناغی 12، سیستمێكی كۆنه و هه ر ده بێت

خانه نشین بكرێت

رێكده خرێت، به یاسا ده ستووریش نییه . په نا بۆیه ه��ه ر نییه یاساكه مان ئێمه ئه مه ش رێنماییه كان، ب��ه ر ده ب��ه ی��ن��ه مه زاجی به رده م خستووه ته سیستمه كه ی یاساو س��ه روه ری له بری تاكه كه سه وه ئێستا سیستمێكمان ده زگایی، كۆمه ڵگای له ڕێنماییه كان(، )ب��ه ده ر به ناوی هه یه ئازادیخوازی واڵتێكی شایسته ی ئه مه ش یاسای ده كرێت نییه ، كوردستان وه ك له ڕێگای داب��ڕێ��ژرێ��ت ق��وت��اب��خ��ان��ه ك��ان پسپۆرییه وه لیژنه یه كی دروستكردنی له پسپۆرانی په روه رده یی ده ره وه و ناوه وه ی ره شنووسی ئاماده كردنی بۆ كوردستان یه كه می یاساكه ، خه مساردی له م بواره دا، له به ده زگاییكردنی دوورم��ان��ده خ��ات��ه وه دیموكراتی، به ره و هه نگاونان كوردستان و پسپۆرو به كه سانی قوتابخانه كان یاسای

خاوه ن ئه زمونی په روه رده یی داده نرێت.

مه ریوان سه اڵح حیلمی به ڕێوه به ری ئاماده یی هه زارمێرد

كاتێك سیستمی نوێی په روه رده له دوای كۆنگره ی په روه رده ییه وه چووه قۆناغی جێبه جێكردنه وه ، ئه و بڕیارو مادانه جه ختی له سه ر ده كرایه وه كه ته كلیفی

مادی ناكات و ته نها وه كو بڕیاری نوێ ده چێته قۆناغی جێبه جێكردنه وه ، له الیه كی تریشه وه وه زاره تی په روه رده زیاتر چاوی له سه ر ئه و خوێندنگه یانه یه كه پێیان ده وترێت نمونه یی ، بۆیه ده بینین كه فێركردن له خوێندنگه نمونه ییه كاندا مسۆگه ره و تواناو هه وڵی

بۆ ده خرێته كار.وه زاره تی په روه رده له كابینه كه ی پینجه مدا

كۆنگره ی په روه رده یی له 5/22/ 2007دا ئه نجامداو دواجار ئه نجامه كانی كۆنگره خرایه كتێبێكه وه

به ناوی سیستمی نوێی قوتابخانه و خوێندنگه كان بۆ قۆناغه كانی بنه ڕه تی و ئاماده یی ، به ڕای

من ئه وه ی له كۆنگره كه دا ئاماده نه بوو خودی مامۆستایان و خوێندكاران بوون، به پێچه وانه وه ئه وه ی گرنگی پێدرابوو بریتی بوو له كۆمه ڵێك

به رپرس و هه ندێك سه رپه رشتیارو كۆمه ڵێكی تر له و كادیره په روه رده ییانه ی كه له ده ره وه ی واڵت

بانگهێشتكرابوون، له گه ڵ كۆمه ڵێك مامۆستای خانه نشین و به ئه زموون، واته زیاتر گرنگی به م جۆره

كه سانه درابوون، كه نه ده بوو وه زاره تی په روه رده ته نها پشت به و به ڕێزانه ببه ستێت، له به ر یه ك

هۆی ئاسان ئه ویش ئه وه یه كه مامۆستا بۆ خۆی له ناو واقیعه كه دایه و ئه و به شێكی زۆر له كونج و

كه له به رو كێشه كان ده زانێت، رۆژانه موماره سه ی ئیشه كه ی خۆی ده كات، زۆرتر له كه سی تر

ده توانێت قسه و بۆچوونی هه بێت، هه روه كو چۆن په یامنێرێك ده نێردرێت بۆ ناوجه رگه ی رووداوێك و

ئه و كه سه له خه ڵكی تر باشترو زیاتر ده توانێت هه واڵ ئاماده بكات، ره نگه ئێستا هه بن ئه و پرسیاره بكه ن و بڵێن ئه ی ئه وه نییه شاره زایان و مامۆستایانی

دێرین و به ئه زموون ئاماده بوون؟ به اڵم ئه مه به س نییه ، بۆ نمونه ئه گه ر مامۆستایه ك بیه وێت یان

راسپێردرابێت كه پرسیاری به كه لۆری دابنێت، یان بچێت بۆ كۆنترۆڵ بۆ پشكنینی ده فته ره كان یه كێك له مه رجه كانی به شداربوونی دانانی پرسیارو پشكنین

ئه وه یه كه ده بێت مامۆستا له و ساڵه دا كه داوای لێده كرێت بۆ ئه و ئه ركه گرنگه ، ده بێت ئه و ده رسه ی

وتبێته وه ، واته ئه و ساڵه له و واقیعه دا ژیابێت و موماره سه ی پسپۆڕی خۆی كردبێت، مه به سته كه ی

من ئاشكرایه و ئه وه ده گه یه نێت كه ئه وه ی له واقعیدا بێت باشتر ده توانێت جه مسه ره كان دیاری بكات، بۆ نمونه بڕیاری ئه ژماركردنی 25 نمره بۆ قۆناغی 12ی

ئاماده یی كه له قۆناغه كانی 10 و 11 كۆیده كاته وه ، ناواقیعی ئه و بڕیاره له گه وره ترین كێشه دا خۆی

ده بینێته وه كه بریتیه له نایه كسانی ، هه ر خوێندكارێك هه ستیكرد مامۆستای وه كو پێویست نییه یان مامۆستاكانی وه كو خوێندنگه یه كی تر توانای

یاسای قوتابخانه كان

به كه سانی پسپۆرو خاوه ن ئه زمونی

په روه رده یی داده نرێت.

فۆتۆگراف: ده ستوور

پێداچوونه وه یه كی كورت به سیستمی نوێی په روه رده

گه یاندنی نییه یان ئاستی په روه رده له شارو قه زاو گوند جیاوازی هه یه ، ئه مه ده بێته گه وره ترین كێشه

كه دواجار نایه كسانی گه وره ی لێده كه وێته وه ، له الیه كی تریشه وه خوێندنگه هه یه له كوردستاندا

سێ ده وامه ، هه یه دوو ده وامه ، هه یه یه ك ده وامه ، لێره دا ده رده كه وێت كه سه عاتی ده وام له شوێنێكه وه

بۆ شوێنێكی تر جیاوازی هه یه ، دیاره تا كاتی ده وام زیاتر بێت مه رجی فێربوون مسۆگه رتر ده بێت و تاكاتی ده وامیش كه متر بوو ئه وا بێگومان ئه و ئه رك و په یامه په روه رده ییه ی كه پێویسته بگاته شوێنی خۆی ئه وا

بێگومان ناگات، من تاقیكردنه وه ی به كالۆریام زۆر پێناخۆشه و الم وایه چاره نووسی خوێندكار له سه ر یه ك تاقیكردنه وه ئه مه ش بۆ خۆی غه درێكه ، به اڵم مادام نزیكه له یه كسانییه وه ، مادام ناوی خوێندكار له كۆنترۆڵدا شاراوه یه و ده پێچرێته وه وه كو چۆن

پرۆسه ی خوێندن له كوردستاندا مه ركه زییه ، ئه میش هه ر مه ركه زییه و باشتر ده توانرێت یه كسانی تیادا

پیاده بكرێت، ئه گه ر پرۆسه ی په روه رده وه كو ئه مریكا بوو به المه ركه زی ئه وا ئه و كاته ئێمه ش قسه ی ترمان

ده بێت، كه واته خه له له كه له وه دایه كه 25 نمره كه نامه ركه زییه و 75 نمره كه مه ركه زییه ، ئه ڵبه ته ئه مه

بۆ خۆی دوو سسیستمی جیاوازه و پێویسته یه كێكیان بچێته پاڵ ئه وی تریانه وه ، كه من له م قۆناغه دا

پێم باشه به كالۆریا به رده وام بێت باشتره ، چونكه ئه گه ر هه ر 100 نمره كه بۆ ده سه اڵتی خوێندنگه

بگه ڕێته وه به بێ به كالۆریا ئیتر ئایا 33 به 33 به 34 یش بێت وه كو جارێكیان به ڕێزێك له سویده وه

نوسیبووی ، ئه مه ش گه وره ترین نایه كسانیه ، چونكه كوردستان سوید نییه تاوه كو ده سه اڵت بدات

به به ڕێوه به ر مامۆستا به مه رج دابمه زرێنێت، واته دیسانه وه گه ڕاینه وه بۆ مه ركه زییه كه ، جارێكیان

له دیدارێكی كورتدا له گه ڵ د. به رهه م ساڵح دا پرسیم: كه ی ئه م حكومه ته ده گۆڕن؟ وتی مه به ستت

چیه ؟ وتم خه ڵكێك نادۆزیته وه له كوردستاندا به ده زگای حكومه ت رازی بێت و دڵی خۆش بێت،

خه ڵك بۆیه لێتان ناڕازییه ، له به رئه وه ی ئیش و كار له فه رمانگه كاندا ناڕوات. له وه اڵمدا وتی : پێت باشه من ده رمان بكڕم یان به ڕێوه به رێك یان كه سێكی

تر؟ وتم: بێگومان تۆ، وتی : له كوردستاندا شته كان مه ركه زییه بۆیه بۆ ئه م قۆناغه ئاوا ده مێنێته وه .

بڕیاری ئه ژماركردنی 25 نمره بۆ قۆناغی 12ی

ئاماده یی كه له قۆناغه كانی 10 و 11 كۆیده كاته وه ، ناواقیعی ئه و بڕیاره

له گه وره ترین كێشه دا خۆی ده بینێته وه كه بریتیه

له نایه كسانی

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌www.destur.net

7چوارشه ممه ، 2010/4/28

״بڕیاره كه ی وه زاره تی په روه رده به په له درا، شپرزه یی، نـه زانی و كورتبینی پێوه دیاره ״

هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی‌‌پسپۆڕی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌،‌بۆ‌ده‌ستوورپه‌روه‌رده‌ییدا‌ له‌كۆنگره‌ی‌‌ ده‌ستوور:‌كه‌‌له‌ساڵی‌‌2007دا‌به‌سترا‌كۆمه‌ڵێك‌بڕیار‌به‌شداربوویه‌ك‌ وه‌ك‌ به‌ڕێزت‌ په‌سه‌ندكرا،‌نوێی‌‌ له‌سیستمی‌‌ گۆڕانكارییانه‌ی‌‌ ل��ه‌و‌خوێندندا‌كرا‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌گشتی‌‌رات‌چیه‌‌

له‌سه‌ر‌ئه‌و‌گۆڕانكارییانه‌؟ه��ۆم��ه‌ر‌ق���ه‌ره‌داغ���ی‌:‌ل��ه‌س��ه‌ره‌ت��ای‌دروس��ت��ب��وون��ی‌ده‌وڵ���ه‌ت���ی‌ع��ێ��راق��ه‌وه‌،‌هیچ‌ پێوه‌لكێنراویشه‌وه‌،‌ به‌كوردستانی‌ریفۆرم‌و‌نوێخوازییه‌ك‌له‌سیستمی‌فێركاری‌ئه‌و‌واڵته‌دا‌نه‌كرابوو،‌سه‌ره‌تا‌سیستمه‌كه‌ی‌عێراق‌له‌سه‌ر‌سیستمی‌ئینگلیزی‌داڕێژرابوو،‌ریفۆرم‌و‌ ب��ه‌رده‌وام��ی‌ به‌‌ خ��ۆی‌ ئینگلیز‌فێركاریه‌كه‌یدا‌ له‌سیستمی‌ نوێخوازی‌ده‌كرد‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌سیستمی‌به‌ڕێوه‌بردنی‌به‌اڵم‌ دیموكراتییه‌،‌ واڵته‌كه‌ی‌سیستمێكی‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ سیستمه‌كانی‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ع��ێ��راق‌ه��ه‌م��ووی��ان‌ی��ه‌ك‌ل���ه‌دوای‌یه‌ك‌هیچ‌ ب���وون‌ تۆتالیتێر‌ دی��ك��ت��ات��ۆری‌و‌ریفۆرمێك‌له‌سیستمه‌كه‌‌نه‌كراوه‌و‌‌هه‌روه‌ك‌نوێخوازی‌و‌ ئه‌و‌ بۆیه‌‌ هه‌ر‌ مایه‌وه‌،‌ خۆی‌فێركاری‌ له‌سیستمی‌ كه‌‌ ریفۆرمانه‌ی‌پ��ه‌روه‌رده‌ی��ی‌ له‌كۆنگره‌ی‌ ‌ كوردستاندا‌ب��وون‌و‌ گرنگ‌ زۆر‌ ك��را‌ 2007دا‌ ساڵی‌بوون.‌ مێژوویی‌ فێركاریی‌ وه‌رچه‌رخانێكی‌بۆئه‌وه‌ی‌ بوون‌ هه‌نوكه‌یش‌ پێویستییه‌كی‌په‌روه‌رده‌یی‌ سه‌رگه‌ردانی‌ له‌خه‌مساردی‌و‌زۆر‌ ریفۆرم‌ هێشتا‌ به‌اڵم‌ بێت،‌ رزگارمان‌ماوه‌‌كه‌‌بكرێن‌و‌چه‌ند‌ریفۆرمه‌كان‌گرنگن،‌تر‌ ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ی‌ له‌سه‌ریان‌ ب��ه‌رده‌وام��ی��ش‌

گرنگه‌.كه‌‌ ش���اره‌زای���ه‌ك‌ وه‌ك‌ ده‌س��ت��وور:‌به‌ڕای‌‌ ده‌كه‌یت‌ كار‌ پ��ه‌روه‌رده‌دا‌ له‌بواری‌‌به‌ڕێزت‌خاڵه‌‌ئه‌رێنییه‌كانی‌سیستمی‌‌نوێی‌‌

خوێندن‌چین؟‌خاڵه‌‌ به‌كورتی‌ ق��ه‌ره‌داغ��ی‌:‌ هۆمه‌ر‌بریتین‌ ن��وێ‌ سیستمی‌ پۆزه‌تیڤه‌كانی‌نه‌مانی‌ ساڵی،‌ نۆ‌ ئیلزامی‌ له‌خوێندنی‌شه‌ش‌و‌ پۆلی‌ به‌كالۆری‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ساڵ،‌ نیوه‌ی‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ نه‌مانی‌ نۆ،‌تاقیكردنه‌وه‌،‌ كۆرساتی‌ سیستمی‌ دانانی‌و‌ دوو‌ یه‌ك‌و‌ له‌پۆله‌كانی‌ مانه‌وه‌‌ نه‌مانی‌جێگیركردنی‌ بنه‌ڕه‌تی،‌ قۆناغی‌ سێی‌له‌سیستمی‌ مرۆڤدۆسته‌كان‌ بنه‌ماییه‌‌ به‌ها‌قوتابخانه‌كانی‌قۆناغی‌بنه‌ڕه‌تی‌و‌ئاماده‌یی،‌به‌هه‌ندوه‌رگرتنی‌رێژه‌ی‌ئه‌نجامی‌پۆله‌كانی‌10و‌‌‌11له‌گه‌ڵ‌ئه‌نجامی‌كۆتایی‌پۆلی‌‌12و‌به‌ناوه‌ندیكردنی‌قوتابی‌له‌سیستمه‌كه‌دا.

یاخود‌ نه‌رێنییه‌كان‌ خاڵه‌‌ ده‌ستوور:‌

الوازه‌كانی‌‌ئه‌و‌گۆڕانكاریانه‌ی‌‌كران‌چین؟هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی‌:‌هیچ‌خاڵێكی‌الواز‌له‌ریفۆرمه‌كاندا،‌من‌ نابینیم‌ نێگه‌تیڤ‌ یان‌زۆر‌هه‌وڵمدا‌كه‌‌ریفۆرمه‌كان‌به‌رفراوان‌تر‌بن‌بۆ‌نمونه‌‌مانه‌وه‌و‌نه‌مانه‌وه‌‌له‌پۆله‌كانی‌نه‌مێنێت.‌ شه‌شیشدا‌ پێنج‌و‌ چ���وارو‌ئاماده‌یی،‌ قۆناغی‌ بۆ‌ هه‌بوو‌ پێشنیارم‌ده‌ك��را،‌ ئه‌وه‌نده‌‌ هه‌ر‌ كاته‌دا‌ له‌و‌ ب��ه‌اڵم‌هه‌بێت‌ به‌رده‌وامی‌ ئێستا‌ ئه‌وه‌یه‌‌ گرنگ‌

له‌نوێخوازییه‌كاندا.چه‌ند‌ تێپه‌ڕاندنی‌‌ له‌دوای‌‌ ده‌ستوور:‌ساڵێك‌له‌و‌گۆڕانكارییانه‌‌بۆچوونت‌چییه‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ندیی‌‌ پێتوایه‌‌ بڕیاره‌كان‌ له‌سه‌ر‌

قوتابیان‌و‌سیستمی‌‌په‌روه‌رده‌دایه‌؟بێگومان‌ به‌ڵێ،‌ ق��ه‌ره‌داغ��ی‌:‌ هۆمه‌ر‌قوتابیان‌و‌ ل��ه‌‌ب��ه‌رژه‌وه‌ن��دی‌ ریفۆرمه‌كان‌ب��ووه‌.‌ ك��وردس��ت��ان‌ فێركاری‌ سیستمی‌گ���ه‌وره‌ت���ری���ن‌ری���ف���ۆرم‌ب��ه‌ن��اوه‌ن��دی��ی‌له‌گه‌ڵ‌ له‌قوتابخانه‌دا‌ قوتابیه‌‌ كردنی‌له‌سه‌ربه‌ستی‌ باس‌ كه‌‌ به‌هابنه‌ماییه‌كان‌ده‌كه‌ن.‌ كوڕ‌ كچ‌و‌ یه‌كسانی‌ تاكه‌كه‌س‌و‌فه‌لسه‌فیمان‌ دی��دی‌ له‌گۆڕینی‌ كه‌باس‌ده‌كه‌ن‌به‌رامبه‌ر‌مرۆڤ،‌كوردستان‌ده‌بێت‌رۆژهه‌اڵتییه‌ی‌ ته‌سكه‌‌ چوارچێوه‌‌ ل��ه‌و‌له‌واڵتانی‌دیموكراتی‌ بێته‌‌ده‌ره‌وه‌،‌چاوی‌رۆژئاوایی‌بێت،‌به‌‌بۆچوونی‌من‌ئه‌وه‌‌ته‌نیا‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ تاكه‌كانی‌ سه‌رفرازی‌ رێگای‌ده‌ناڵێنین‌ ئێستاش‌ ئێمه‌‌ كوردستانه‌،‌له‌ژێر‌نایه‌كسانی‌ژن‌و‌پیاودا،‌كچ‌و‌كوڕدا.‌سه‌ده‌ی‌گلوبالیزم‌په‌سه‌ندی‌سه‌ركوتكردن‌و‌

چه‌وساندنه‌وه‌‌ناكات.ده‌س����ت����وور:‌ل������ه‌دوای‌‌ك���ارك���ردن‌ن��اڕه‌زای��ی‌‌ خوێندن،‌ نوێی‌‌ به‌سیستمی‌‌قوتابیاندا‌ مامۆستایان‌و‌ له‌ناو‌ جۆراوجۆ‌ناڕه‌زایه‌تییانه‌‌ له‌و‌ یه‌كێك‌ دروستبوو،‌ئه‌وه‌بوو‌ده‌گوترا‌ئه‌م‌سیستمه‌‌ئه‌وروپیه‌و‌یه‌كناگرێته‌وه‌،‌ كوردستاندا‌ واقعی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ده‌رباره‌ی‌‌ئه‌و‌بۆچوونه‌‌چی‌‌ده‌ڵێیت؟‌ئایا‌ئه‌و‌ بۆ‌ نییه‌‌ گونجاو‌ كوردستان‌ واقیعی‌‌

گۆڕانكارییانه‌؟كوردستان‌ واقیعی‌ قه‌ره‌داغی‌:‌ هۆمه‌ر‌مرۆڤی‌ گۆڕانكارییانه‌،‌ ئه‌و‌ بۆ‌ گونجاوه‌‌كوردستانی‌هیچی‌كه‌متر‌نییه‌‌له‌مرۆڤێكی‌زه‌مینه‌یه‌كی‌ ئه‌گه‌ر‌ رۆژئاوایی‌ ئه‌وروپی‌هه‌ستكردن‌ بخوڵقێنی،‌ ب��ۆ‌ گ��ون��ج��اوی‌سیاسه‌تی‌ ل��ه‌ئ��ه‌ن��ج��ام��ی‌ ب��ه‌ب��چ��وك��ی،‌كورد‌ هاتووه‌،‌ كوردستانه‌وه‌‌ داگیركه‌رانی‌كه‌مینه‌و‌به‌برا‌بچوك‌سه‌یركراوه‌.‌سیاسه‌تی‌زۆرینه‌‌به‌رامبه‌ر‌كه‌مینه‌‌مێژوویه‌كی‌قووڵ‌و‌

پڕ‌شه‌رمه‌زاری‌هه‌یه‌‌له‌مێژووی‌مرۆڤایه‌تیدا،‌دنیادا‌ كونجێكی‌ له‌هه‌موو‌ سیاسه‌ته‌‌ ئه‌و‌بۆ‌ ئ��ام��ڕازێ��ك‌ وه‌ك‌ ه��ه‌ی��ه‌و‌ ه��ه‌ب��ووه‌و‌وه‌ك‌ كوردیش‌ به‌كاردێت.‌ سه‌ركوتكردن‌له‌هه‌ندێك‌ زانیوه‌‌و‌ به‌بچوك‌ خۆی‌ كه‌مینه‌‌له‌شوناسنامه‌ی‌ به‌شێك‌ بووه‌ته‌‌ حاڵه‌تدا‌ك��ۆم��ه‌اڵی��ه‌ت��ی،‌ك��وردس��ت��ان‌ده‌ت��وان��ێ��ت‌گه‌وره‌‌ زۆر‌ هه‌نگاوی‌ كه‌م‌ به‌ماوه‌یه‌كی‌بنێت‌بۆ‌پێشه‌وه‌‌له‌‌هه‌موو‌بواره‌كانی‌ژیاندا‌مرۆیی‌و‌ سامانێكی‌ خ��اوه‌ن‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌كردن‌و‌ مه‌سه‌له‌ی‌ گه‌وره‌یه‌.‌ زۆر‌ مادیی‌گومانی‌ نییه‌‌ شتێك‌ نوێخوازی‌ نه‌كردنی‌كوردستان‌ بمانه‌وێت‌ ئه‌گه‌ر‌ بێت،‌ له‌سه‌ر‌پێشكه‌وتوو‌بێت،‌ده‌بێت‌ریفۆرم‌و‌نوێخوزی‌بكه‌ین،‌ته‌نیا‌كاته‌كه‌یه‌‌كه‌‌كه‌ی‌ئه‌و‌كاره‌‌ده‌كه‌ین،‌تا‌زووش‌بكرێت‌كوردستانه‌كه‌مان‌پێشكه‌وتووتر‌ده‌بێت‌و‌له‌و‌گرێ‌ده‌رونییه‌ی‌برا‌بچوكی‌و‌كه‌مایه‌تییه‌‌رزگارمان‌ده‌بێت.بڕیارانه‌ی‌‌ ل��ه‌و‌ یه‌كێك‌ ده‌س��ت��وور:‌له‌ژێر‌ داب���ووی‌‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی��ی‌‌ كۆنگره‌ی‌‌فشاری‌‌خۆپیشاندانی‌‌قوتابیانداو‌به‌بڕیاری‌‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌‌بڕیاره‌كه‌‌كه‌‌بریتی‌‌بوو‌له‌ئه‌ژماركردنی‌‌له‌75%ی‌‌نمره‌‌له‌پۆلی‌‌12و‌له‌25%‌له‌پۆله‌كانی‌‌10و‌‌11هه‌ڵپه‌سێردراو‌

كاری‌‌پێنه‌كرا‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌چی‌‌ده‌ڵێن؟نوێیی‌ بڕیاره‌‌ ئه‌م‌ قه‌ره‌داغی‌:‌ هۆمه‌ر‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌،‌بڕیارێكی‌زۆر‌خراپه‌‌و‌هه‌نگاوێكه‌‌بۆ‌دواوه‌،‌بڕیاره‌كه‌‌زۆر‌به‌په‌له‌‌زانستی،‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی‌ هیچ‌ به‌بێ‌ درا‌شپرزه‌یی،‌نه‌زانی‌و‌كورتبینی‌پێوه‌‌‌دیاره‌،‌زۆر‌به‌داخه‌وه‌‌ئێمه‌‌له‌كوردستاندا‌پسپۆرو‌ئه‌گه‌ر‌ كه‌مه‌،‌ زۆر‌ په‌روه‌رده‌ییمان‌ كادری‌نا،‌كارێكی‌له‌و‌جۆره‌‌ئه‌سته‌مه‌‌له‌واڵتیكی‌دی��م��وك��رات��ی‌خ���اوه‌ن‌ت��وان��ادا‌روب���دات.‌‌له‌قوتابیانی‌ زۆر‌ ئێجگار‌ ژم��اره‌ی��ه‌ك��ی‌سیستمه‌‌ ئه‌م‌ به‌‌پێی‌ ئاماده‌یی‌ قۆناغی‌نوێیه‌‌‌هه‌وڵده‌ده‌ن‌و‌ده‌خوێنن،‌‌ئه‌م‌بڕیاره‌‌به‌‌بێده‌نگ‌ زۆرب��ه‌ن‌و‌‌‌‌‌ كه‌‌ ئه‌وانه‌ن‌ ل��ه‌دژی‌ناگرنه‌‌ ب��ه‌رد‌ ده‌ده‌ن‌و‌ خ��ۆی��ان‌ ه��ه‌وڵ��ی‌ده‌زگاكانی‌حكومه‌ت،‌‌من‌پێشنیارده‌كه‌م‌ئاماده‌‌‌بكرێت‌ لیژنه‌یه‌ك‌ كات‌ به‌‌‌زووترین‌له‌پسپۆڕانی‌په‌روه‌رده‌یی‌ناوه‌وه‌و‌ده‌ره‌وه‌ی‌بنه‌ڕه‌تی‌ گ��ۆڕان��ك��اری‌ ب��ۆ‌ ك��وردس��ت��ان‌نمره‌كانی‌ ئ��ه‌ژم��ارك��ردن��ی‌ له‌سیستمی‌به‌ده‌ستهینانی‌ بۆ‌ ئاماده‌یی،‌ قۆناغی‌كه‌قوتابیان‌ نمره‌یه‌ی‌ ئه‌و‌ كۆتایی‌ رێژه‌ی‌ئه‌و‌ پێده‌كه‌ن،‌ زانكۆی‌ خوێندنی‌ داوای‌سیستمه‌‌به‌كالۆرییه‌ی‌كه‌‌ئێستا‌هه‌یه‌‌بۆ‌قۆناغی‌‌12،‌سیستمێكی‌كۆنه‌و‌هه‌ر‌ده‌بێت‌

خانه‌نشین‌بكرێت،‌تا‌زووتر‌بكرێت‌سوودی‌زیاتره‌‌بۆ‌قوتابیان‌و‌نه‌وه‌كانمان‌رزگاریان‌جه‌نگی‌ ب��ه‌ره‌ی‌ بۆ‌ له‌ناردنیان‌ ده‌بێت‌‌1968 له‌ساڵی‌ به‌كالۆری،‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌خانووی‌ په‌الماری‌ خوێندكاران‌ له‌سوید،‌ستۆكهۆڵمدا‌ زانكۆی‌ له‌نێو‌ خوێندكارانیان‌سه‌رۆك‌ داگیریانكرد،‌ زۆر‌ ماوه‌یه‌كی‌ داو‌پالمێ‌ ئولوف‌ سوید‌ پێشووی‌ وه‌زیرانی‌هێمنانه‌ی‌ قسه‌كردنی‌ دی��ال��ۆگ‌و‌ رێگای‌له‌گه‌ڵ‌ خ��وێ��ن��دك��اران‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ گ��رت��ه‌ب��ه‌ر‌بوون،‌ هه‌ڵه‌ش‌ خوێندكاران‌ كه‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌خۆیان‌ خ��وێ��ن��دك��اران‌ م��اوه‌ی��ه‌ك‌ پ��اش‌ئێمه‌ش‌ هێنا.‌ به‌ناڕه‌زاییه‌كه‌یان‌ كۆتاییان‌له‌كوردستاندا‌پێویستمان‌به‌دیالۆگه‌‌له‌گه‌ڵ‌

قوتابیان‌نه‌ك‌وه‌ستان‌له‌نوێخوازی.‌بڕیارانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ پێتوانییه‌‌ ده‌ستوور:‌بڕیاره‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ شێوه‌ی‌‌ به‌هه‌مان‌ تریش‌به‌تایبه‌ت‌ هه‌ڵوه‌شێنرێنه‌وه‌،‌ پێشوو‌

ئه و نوێخوازی و ریفۆرمانه ی كه له سیستمی فێركاری كوردستاندا له كۆنگره ی په روه رده ی ساڵی 2007 دا كرا زۆر گرنگ بوون

رایگه‌یاندووه‌‌ په‌روه‌رده‌‌ وه‌زیری‌‌ له‌كاتێكدا‌بڕیاره‌كانی‌‌ سه‌رجه‌م‌ بۆ‌ پێداچوونه‌وه‌‌ كه‌‌

كۆنگره‌‌بكرێت؟پێموانییه‌‌ نه‌خێر‌ قه‌ره‌داغی‌:‌ هۆمه‌ر‌شێوه‌‌ به‌هه‌مان‌ تریش‌ بڕیاره‌كانی‌ كه‌‌كه‌‌ هه‌ڵه‌یه‌ی‌ ئ��ه‌م‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێنه‌وه‌،‌به‌ردهاویشتن‌و‌ ب��ه‌ه��ۆی‌ رووی���دا‌ ئێستا‌خۆپیشاندانی‌ئه‌و‌قوتابیانه‌‌بوو‌كه‌‌به‌هه‌ڵه‌‌گه‌یشتوون،‌ ‌ سیستمه‌‌كه‌‌ له‌ستراتیژیه‌تی‌ده‌بوایه‌‌له‌بری‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌بڕیاره‌كه‌‌رێزدار‌ له‌سه‌رخۆیی‌ هێمن‌و‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌كۆبوونه‌وه‌‌ زنجیره‌یه‌ك‌ قوتابیاندا‌ له‌گه‌ڵ‌ب��ك��رای��ه‌و‌ب��ه‌‌ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك��ی‌پ��ێ��داگ��ۆك��ی‌بڕیارێكی‌ نه‌ك‌ بكرایه‌،‌ له‌گه‌ڵدا‌ دیالۆگیان‌لێكۆڵینه‌وه‌‌ به‌بێ‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌ئه‌وه‌شدا‌ له‌گه‌ڵ‌ من‌ هه‌ڵوه‌شێنرێته‌وه‌،‌به‌حكومه‌ت‌و‌ زۆره‌‌ باوه‌ڕیم‌ هه‌ر‌گه‌شبینم،‌كوردستان،‌ هه‌ڵبژێردراوی‌ په‌رله‌مانی‌پارێزه‌رانی‌ هێزی‌ ب��اوه‌ڕن��اك��ه‌م‌ هه‌رگیز‌ل��ه‌ك��وردس��ت��ان��ه‌ك��ه‌م��دا‌ ك���ۆن‌ سیستمی‌دیموكراتی‌و‌ واڵت��ان��ی‌ ل���ه‌دوای‌ ئ��ه‌وه‌ن��ده‌‌گومانم‌ من‌ بێت،‌ دنیاوه‌‌ پێشكه‌وتووی‌به‌رده‌ممان،‌ رێگای‌ ته‌نیا‌ كه‌‌ له‌وه‌ی‌ نییه‌‌

سازدانی‌:‌زانیار‌محه‌مه‌د

هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی‌‌پسپۆڕی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌‌له‌واڵتی‌‌سوید‌كه‌‌به‌شداربووی‌‌ئه‌و‌كۆنگره‌ی‌‌په‌روه‌رده‌ییه‌‌بوو‌كه‌‌بڕیاری‌‌گۆڕینی‌‌سیستمی‌‌خوێندنی‌‌دا،‌ره‌خنه‌‌له‌بڕیاره‌كه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌

په‌روه‌رده‌‌ده‌گرێت‌سه‌باره‌ت‌به‌راگرتنی‌‌ئه‌ژماركردنی‌‌‌25نمره‌‌له‌پۆله‌كانی‌‌10و‌11ی‌‌

ئاماده‌یی‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌خوێندكار‌له‌زانكۆكاندا،‌ده‌ڵێت‌بڕیاره‌كه‌‌به‌بێ‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‌

زانستی‌‌دراوه‌و‌سیستمی‌‌خوێندن‌بۆ‌دواوه‌‌ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌.

به‌بڕوای‌‌قه‌ره‌داغی‌‌سیستمه‌‌نوێیه‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌بارودۆخی‌‌كوردستاندا‌گونجاوه‌،‌به‌اڵم‌

پێویستی‌‌به‌وه‌‌هه‌یه‌‌زه‌مینه‌ی‌بۆ‌سازبكرێت‌بۆئه‌وه‌ی‌‌بخرێته‌‌سه‌رپێی‌‌خۆی‌.

له كوردستاندا پێویستمان به دیالۆگ و دێباته له گه ڵ قوتابیاندا نه ك وه ستان له نوێخوازی

هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌www.destur.net

چوارشه ممه ، 2010/4/28 6

www.destur.netجيهانبينی‌په‌روه‌رده‌ نه‌خشه‌ساز:‌شێرکۆ‌خانزادیپاشکۆیه‌کی‌په‌روه‌رده‌ییه‌،‌رۆژنامه‌ی‌ده‌ستوور‌تایبه‌ت‌به‌‌سیستمی‌نوێی‌خوێندن‌له‌کوردستان‌ده‌ریده‌کات

‌سازدانی‌:‌ده‌ستوور

‌سه‌فین‌دزه‌یی‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم،‌ده‌ڵێت‌پێش‌خۆپیشاندانی‌‌خوێندكاران‌دژ‌به‌ئه‌ژماركردنی‌‌‌25نمره‌ی‌‌پۆله‌كانی‌‌10و‌‌11بۆ‌وه‌رگرتن‌له‌زانكۆ،

‌وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌‌تاوتوێی‌‌ئه‌و‌بڕگه‌یه‌ی‌‌سیستمی‌‌نوێی‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌كردووه‌،‌هه‌رچه‌نده‌‌خودی‌‌خۆی‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌دا‌نییه‌‌دوانزه‌‌ساڵ‌خوێندن.ته‌نها‌له‌سه‌ر‌یه‌ك‌ساڵ‌هه‌ڵبسه‌نگێندرێتدزه‌یی‌دانی‌‌به‌وه‌دا‌نه‌نا‌كه‌‌كۆنگره‌یه‌كی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌ببه‌ستن،‌به‌اڵم‌رایگه‌یاند‌

هاوینی‌‌ئه‌مساڵ‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‌به‌رفراوان‌بۆ‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌سیستمه‌‌نوێیه‌كه‌‌ده‌به‌ستن.

ده‌ستوور:‌له‌كۆنگره‌ی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌‌ساڵی‌‌له‌سیستمی‌‌ گۆڕانكاری‌‌ كۆمه‌ڵێك‌ 2007دا‌ئه‌و‌ له‌سه‌ر‌ ئێوه‌‌ رای‌‌ ئه‌نجامدرا،‌ په‌روه‌رده‌دا‌

گۆڕانكارییانه‌‌چییه‌؟شتێكی‌‌ گ��ۆڕان��ك��اری‌‌ دزه‌ی���ی:‌ سه‌فین‌ماوه‌ی‌‌ عێراق‌ خوێندنی‌‌ سیستمی‌‌ حه‌تمییه‌،‌چه‌ندان‌ساڵه‌‌گۆڕانكاریی‌‌به‌سه‌ردا‌نه‌هاتووه‌،‌هه‌رێمی‌‌ خوێندنی‌‌ سیستمی‌‌ ماوه‌یه‌شدا‌ له‌و‌كوردستانیش‌به‌پێی‌‌هه‌مان‌سیستمی‌‌خوێندنی‌‌خوێندن‌ بواری‌‌ هۆیه‌شه‌وه‌‌ به‌و‌ بووه‌،‌ عێراق‌له‌عێراق‌زۆر‌دواكه‌وتووه‌،‌ئه‌م‌سااڵنه‌ی‌‌دوایش‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌پێشكه‌وتووه‌،‌ته‌كنه‌لۆژیای‌‌نوێی‌‌بۆ‌هاتووه‌،‌ئه‌وه‌ش‌ده‌ریده‌خات‌خه‌ڵكی‌‌ئه‌گه‌ر‌ له‌پێشكه‌وتنه‌،‌ حه‌زیان‌ كوردستان‌ده‌بێت‌ دروستبكه‌ین،‌ رووداو‌ نه‌شتوانین‌ته‌وژمی‌‌ دژی‌‌ نابێت‌ ل��ه‌ڕووداو،‌ بین‌ به‌شێك‌نوێبوونه‌وه‌‌بین،‌به‌ڵكو‌ده‌بێت‌له‌گه‌ڵیدا‌بین،‌بۆ‌پێشكه‌وتنی‌‌هه‌ر‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك،‌په‌روه‌رده‌‌كۆنگره‌ی‌‌ بوو‌ بنه‌مایانه‌‌ ئه‌و‌ له‌سه‌ر‌ بنه‌مایه‌،‌په‌روه‌رده‌یی‌‌به‌‌به‌شداریی‌‌پسپۆڕان‌و‌شاره‌زایان‌له‌ئه‌زمونی‌‌ به‌سوودوه‌رگرتن‌ ئه‌وه‌ش‌ به‌سترا،‌خه‌ڵكانی‌‌تر،‌هه‌ندێك‌كه‌س‌ده‌ڵێن‌سیستمی‌‌سیستمی‌‌ ك��وردس��ت��ان،‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌‌ نوێی‌‌سیستمه‌‌ ئ��ه‌و‌ له‌ڕاستیدا‌ ب��ه‌اڵم‌ سویدییه‌،‌سویدی‌‌نییه‌،‌بگره‌‌سوود‌له‌ئه‌زمونی‌‌سوید‌و‌داڕشتن‌و‌ بۆ‌ وه‌رگیراوه‌‌ دیكه‌‌ واڵتی‌‌ چه‌ندان‌ئاماده‌كردنی‌‌ئه‌و‌سیستمه‌،‌كاتێكیش‌سیستم‌به‌شێكی‌‌ بگۆڕێت،‌ مه‌نهه‌جیش‌ ده‌بێت‌ گۆڕا،‌زۆری‌‌پسپۆڕانی‌‌په‌روه‌رده‌یش‌مه‌نهه‌جی‌‌نوێی‌‌‌1 1991دا‌ له‌ساڵی‌‌ پێباشه‌،‌ زۆر‌ خوێندنیان‌هه‌زار‌و‌‌300قوتابخانه‌مان‌هه‌بوو،‌به‌اڵم‌ئێستا‌

نزیكه‌ی‌‌‌5هه‌زار‌و‌‌540قوتابخانه‌مان‌هه‌یه‌.گۆڕانكارییانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ پێتوایه‌‌ ده‌ستوور:‌هه‌ل‌ ب��وو؟‌ گونجاو‌ كاته‌كه‌ی‌‌ ئه‌نجامدران،‌هه‌ندێك‌ ئێستا‌ گۆڕانكاری‌؟‌ بۆ‌ ره‌خسابوو‌كه‌‌ كه‌وتووه‌ته‌وه‌،‌ گۆڕانكارییانه‌‌ له‌و‌ ئه‌نجام‌

دیارترینیان‌خۆپیشاندانی‌‌خوێندكارانه‌؟ئه‌وه‌یه‌‌ گرنگ‌ پرسیاری‌‌ دزه‌یی:‌ سه‌فین‌

بـۆ هـه ڵسه نـگـاندنی سیستـمـی نـوێ، له پشـووی هاویـندا كـۆبوونـه وه ئـه نجامـده ده یـن سه‌فین‌دزه‌یی‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌‌بۆ‌ده‌ستوور

ئایا‌ئێمه‌‌ژێرخانی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌‌ئاماده‌ده‌كه‌ین‌و‌پاشان‌ ده‌كه‌ین،‌ ده‌سته‌به‌ر‌ پێویستییه‌كان‌مه‌نهه‌ج‌ سیستم‌و‌ ی��ان‌ ده‌گ��ۆڕی��ن،‌ سیستم‌پ��ه‌روه‌رده‌ی��ی‌‌ ژێرخانی‌‌ ئینجا‌ ده‌گ��ۆڕی��ن،‌هه‌ردووكیان‌ من‌ به‌بۆچوونی‌‌ ئاماده‌ده‌كه‌ین،‌ده‌توانین‌پێكه‌وه‌‌ئه‌نجامبده‌ین،‌له‌كوردستاندا‌ئه‌مڕۆ‌پێویستمان‌به‌‌3هه‌زار‌و‌‌500قوتابخانه‌‌هه‌یه‌،‌ئه‌وه‌ش‌به‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‌قوتابخانه‌كان‌و‌حكومه‌تی‌‌ سااڵنه‌‌ نوێ‌،‌ بینای‌‌ دروستكردنی‌‌شارۆچكه‌كان‌ له‌شار‌و‌ ن��وێ‌‌ بینای‌‌ هه‌رێم،‌دروس��ت��ده‌ك��ات،‌ده‌ب��ێ��ت‌ه���ه‌ردوو‌ب��واره‌ك��ه‌‌به‌هاوسه‌نگی‌‌بگۆڕێن،‌هه‌م‌ژێرخانی‌‌په‌روه‌رده‌،‌هه‌م‌سیستم،‌چونكه‌‌ئه‌گه‌ر‌پێویستمان‌به‌‌3نه‌‌ ئه‌وا‌ بێت،‌ هاوچه‌رخ‌ قوتابخانه‌ی‌‌ ه��ه‌زار‌حه‌وته‌م‌و‌ له‌كابینه‌ی‌‌ نه‌‌ شه‌ش‌و‌ له‌كابینه‌ی‌‌هه‌شته‌میشدا‌ته‌واو‌نابێت،‌ئه‌مساڵ‌حكومه‌تی‌‌بۆ‌ ته‌رخانكردووه‌‌ دیناری‌‌ ملیار‌ ‌150 هه‌رێم‌دروستكردنی‌‌بینا،‌خاڵی‌‌گرنگ‌ئه‌وه‌یه‌‌ئێستا‌فه‌لسه‌فه‌ی‌‌ چییه‌؟‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌ فه‌لسه‌فه‌ی‌‌به‌شداربێت،‌ خوێندكار‌ ئه‌وه‌یه‌‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌گ��روپ‌ ب��ه‌ش��ێ��وازی‌‌ قوتابیان‌ ده‌م��ان��ه‌وێ��ت‌له‌هه‌ندێك‌ تائێستا‌ به‌اڵم‌ بكه‌ن،‌ به‌شداریی‌‌

له‌قوتابخانه‌كاندا‌ئه‌و‌بواره‌‌نه‌ڕه‌خساوه‌.واده‌رده‌كه‌وێت‌ له‌قسه‌كانتدا‌ ده‌ستوور:‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ نه‌بێت‌ گونجاو‌ دۆخ��ه‌ك��ه‌‌ هێشتا‌

سیستمی‌‌نوێ‌‌به‌ته‌واوه‌تی‌‌جێبه‌جێبكرێت؟سه‌فین‌دزه‌یی:‌له‌كاتی‌‌په‌یڕه‌وكردنی‌‌هه‌موو‌گرنگ‌ ده‌بێت،‌ گیروگرفت‌ نوێدا،‌ سیستمێكی‌‌بكرێت‌و‌ ده‌ستنیشان‌ گیروگرفته‌كان‌ ئه‌وه‌یه‌‌له‌سیستمی‌‌ بدرێت،‌ چاره‌سه‌ركردنیان‌ هه‌وڵی‌‌كه‌مه‌وه‌‌ به‌الیه‌نی‌‌ هه‌وڵده‌درێت‌خوێندكار‌ نوێدا‌تا‌قۆناغی‌‌9ی‌‌بنه‌ڕه‌تی‌‌له‌خوێندن‌به‌رده‌وامبێت،‌خوێنده‌وارییه‌،‌ ئاستی‌‌ به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‌ ئه‌وه‌ش‌له‌باره‌ی‌‌بڕیاری‌‌‌25نمره‌كه‌ی‌‌قۆناغی‌‌ئاماده‌یش،‌

تا‌ تاقیكردنه‌وه‌‌ فلته‌رێكی‌‌ هیچ‌ ئه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆی‌‌قورساییه‌ك‌ هه‌موو‌ ئه‌وا‌ نه‌ماوه‌،‌ ‌12 قۆناغی‌‌به‌پێی‌‌ ب��ۆی��ه‌‌ ‌،12 ق��ۆن��اغ��ی‌‌ س��ه‌ر‌ ده‌چ��ێ��ت��ه‌‌له‌قۆناغی‌‌ قۆناغی‌‌‌12 نمره‌ی‌‌ ئه‌ژماركردنی‌‌‌25له‌سه‌ر‌ قورساییه‌‌ ئه‌و‌ هه‌وڵدراوه‌‌ 11دا،‌ ‌10و‌قۆناغی‌‌‌12نه‌مێنێت،‌ره‌وا‌نییه‌‌خوێندكار‌ماوه‌ی‌‌‌12ساڵ‌بخوێنێت،‌هه‌موو‌هه‌وڵدانه‌كه‌ی‌‌ته‌نیا‌

له‌سه‌ر‌قۆناغی‌‌‌12به‌ند‌بێت.‌بڕیاره‌تان‌ ئه‌و‌ بۆچی‌‌ ئه‌ی‌‌ ده‌س��ت��وور:‌

هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌؟س���ه‌ف���ی���ن‌دزه‌ی���������ی:‌ب���ڕی���اره‌ك���ه‌‌هه‌ڵپه‌سێراوه‌‌و‌ به‌ڵكو‌ هه‌ڵنه‌وه‌شێنراوه‌ته‌وه‌،‌

پێداچوونه‌وه‌ی‌‌بۆ‌ده‌كرێت.ده‌ستوور:‌له‌سیستمی‌‌نوێدا‌تاچه‌ند‌پرس‌چه‌قی‌‌ ئ��ه‌وان‌ له‌كاتێكدا‌ ك��راوه‌،‌ به‌خوێندكار‌ئه‌م‌مه‌سه‌له‌یه‌ن،‌بۆ‌نمونه‌‌كاتێك‌خوێندكاران‌خۆپیشاندان‌ئه‌نجامده‌ده‌ن‌نیشانه‌ی‌‌ئه‌وه‌‌نییه‌‌كه‌‌له‌گۆڕینی‌‌سیستمدا‌پرسیان‌پێ‌نه‌كراوه‌‌و‌رۆڵیان‌نییه‌‌و‌به‌ته‌واوه‌تی‌‌له‌سیستمه‌كه‌‌تێنه‌گه‌یشتوون؟سه‌فین‌دزه‌یی:‌نه‌خێر،‌خوێندكار‌له‌وانه‌یه‌‌ئه‌و‌هۆشیارییه‌ی‌‌نه‌بێت،‌به‌ته‌واوه‌تی‌‌تێبگات،‌خوێندكاران‌ نوێنه‌ری‌‌ سیستمدا‌ له‌گۆڕینی‌‌به‌شدارییان‌كردووه‌،‌ئێستا‌‌1ملیۆن‌و‌‌400هه‌زار‌خوێندكار‌هه‌یه‌،‌گونجاو‌نییه‌‌له‌بڕیارداندا‌یه‌ك‌پێویسته‌‌ هه‌رچه‌نده‌‌ پێبكرێت،‌ پرسیان‌ یه‌ك‌بكرێت،‌ نوێدا‌ به‌سیستمی‌‌ پێداچوونه‌وه‌‌ئه‌وه‌ش‌حه‌تمییه‌‌و‌ده‌بێت‌بكرێت،‌ئێمه‌‌پێش‌خۆپیشاندنی‌‌خوێندكاران،‌تاوتوێی‌‌بڕیاری‌‌‌25

نمره‌ی‌‌قۆناغی‌‌ئاماده‌ییمان‌كرد.هه‌ڵپه‌سێرا،‌ بڕیاره‌كه‌‌ به‌اڵم‌ ده‌ستوور:‌

له‌سه‌ر‌چ‌بنه‌مایه‌ك‌ئه‌و‌بڕیاره‌‌هه‌ڵپه‌سێرا؟سه‌فین‌دزه‌یی:‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌بنه‌مایه‌ی‌‌كه‌‌هه‌ڵه‌مان‌ هه‌ندێك‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‌ ل��ه‌ڕووی‌‌بینی‌،‌چونكه‌‌له‌وانه‌یه‌‌له‌ئالیه‌تی‌‌جێبه‌جێكردندا‌

كه‌می‌‌ وه‌ك‌ هه‌بێت،‌ كه‌موكورتیمان‌ هه‌ندێك‌مامۆستا‌له‌هه‌ندێك‌قوتابخانه‌دا.

ده‌ستوور:‌به‌بڕوای‌‌به‌ڕێزت‌گرنگترین‌خاڵه‌‌الوازه‌كانی‌‌سیستمی‌‌نوێی‌‌په‌روه‌رده‌‌چین؟

سه‌فین‌دزه‌یی:‌وه‌ك‌ناوه‌ڕۆك‌گرفتمان‌له‌گه‌ڵ‌سیستمدا‌نییه‌،‌چونكه‌‌سیستمێكی‌‌پێشكه‌وتووه‌‌و‌سه‌رده‌میانه‌یه‌،‌به‌اڵم‌له‌ڕووی‌‌ئالیه‌ته‌وه‌‌كێشه‌مان‌هه‌یه‌،‌ئه‌وه‌ش‌كه‌می‌‌مامۆستا‌و‌نه‌بوونی‌‌تاقیگه‌‌و‌هه‌روه‌ها‌تێنه‌گه‌یشتن‌له‌ناوه‌ڕۆكی‌‌سیستمی‌‌نوێ‌،‌به‌اڵم‌تائێستا‌به‌ته‌واوه‌تی‌‌جێگیر‌نه‌بووه‌،‌ئه‌وه‌ش‌

پێویستی‌‌به‌كاته‌.ناو‌سیستمه‌‌ بڕیارێكی‌‌ ده‌ستوور:‌ئێستا‌كه‌‌ به‌وه‌شدا‌ ئاماژه‌ت‌ هه‌ڵپه‌سێراوه‌،‌ نوێیه‌كه‌‌ده‌كه‌ن،‌ نوێیه‌كه‌دا‌ به‌سسیتمه‌‌ پێداچوونه‌وه‌‌كه‌‌ نییه‌‌ كه‌موكوڕیانه‌‌ ئه‌و‌ ئه‌نجامی‌‌ ئه‌مه‌‌

له‌سیستمی‌‌نوێدا‌هه‌یه‌؟به‌مانای‌‌ پێداچوونه‌وه‌‌ دزه‌ی��ی:‌ سه‌فین‌وایه‌‌ مانای‌‌ ئ��ه‌وه‌ش‌ دێ��ت،‌ هه‌ڵسه‌نگاندن‌گرفته‌كان‌چین،‌بۆئه‌وه‌ی‌‌چاره‌سه‌ریان‌بكه‌ین.ئاماژه‌‌ ب��ۆچ��وون‌ هه‌ندێك‌ ده‌س��ت��وور:‌یه‌كێك‌ ه��ه‌ڵ��پ��ه‌س��اردن��ی‌‌ ك��ه‌‌ ب�����ه‌وه‌ده‌ده‌ن‌له‌بڕیاره‌كانی‌‌سیستمی‌‌نوێ‌،‌نیشانه‌ی‌‌ئه‌وه‌یه‌‌بكرێت،‌ نوێیه‌كه‌‌ سیستمه‌‌ له‌كۆی‌‌ پاشه‌كشه‌‌جێبه‌جێكردنی‌‌ له‌سه‌ر‌ سوورده‌بن‌ ئێوه‌‌ ئایا‌ل��ه‌ب��اره‌ی‌‌ ده‌ڵ��ێ��ن‌ چ��ی‌‌ ن���وێ‌؟‌ سیستمی‌‌خۆپیشاندانی‌‌خوێندكاران‌و‌ئه‌و‌توندوتیژییه‌ی‌‌

له‌و‌خۆپیشاندانانه‌‌كه‌وته‌وه‌؟هه‌ڵپه‌ساردنی‌‌ ئه‌گه‌ر‌ دزه‌ی��ی:‌ سه‌فین‌ملكه‌چكردن‌ یان‌ بێت،‌ پاشه‌كشه‌‌ بڕیاره‌‌ ئه‌و‌حكومه‌تی‌‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌و‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‌ خۆ‌ بێت،‌به‌ڵكو‌ كه‌چنه‌كردووه‌،‌ دوژمن‌ بۆ‌ ملی‌ هه‌رێم‌واڵت��ه‌ك��ه‌ی‌‌ كچانی‌‌ ك���وڕان‌و‌ خ��ه‌ڵ��ك��ان‌و‌ ب��ۆ‌خۆیه‌تی‌،‌ئه‌وه‌ش‌جێگه‌ی‌‌شه‌رم‌نییه‌،‌ئه‌گه‌ر‌خه‌ڵك‌ داواك��اری��ی‌‌ له‌سه‌ر‌ بگۆڕێت‌ بڕیارێك‌بۆ‌ هه‌ڵسه‌نگاندن‌ پسپۆڕان‌ له‌گه‌ڵ‌ ب��ووه‌،‌هه‌روه‌ها‌ ئه‌نجامده‌ده‌ین،‌ رابردوو‌ ساڵی‌‌ چوار‌داده‌نێین،‌ داه��ات��ووش‌ سااڵنی‌‌ بۆ‌ به‌رنامه‌‌به‌اڵم‌ ئاساییه‌،‌ خوێندكارانیش‌ خۆپیشاندانی‌‌نه‌ده‌بوو‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌سلێمانی‌‌خوێندكارانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ دڵنیام‌ بكرێت،‌ به‌ردباران‌ئه‌وه‌بوو‌ به‌ڕێوه‌به‌راتییه‌كه‌‌ ب��ه‌رده‌م‌ چوونه‌‌په‌یامێك‌بگه‌یه‌نن،‌نه‌ك‌توندوتیژی‌‌بكه‌وێته‌وه‌.ده‌ستوور:‌ده‌گوترێت‌له‌هاوینی‌‌ئه‌مساڵدا‌كۆنگره‌ی‌په‌روه‌رده‌یی‌‌ده‌به‌ستن‌بۆ‌پێداچوونه‌وه‌‌

به‌سیستمی‌‌نوێدا،‌ئه‌وه‌‌تاچه‌ند‌راسته‌؟هاویندا‌ ل��ه‌پ��ش��ووی‌‌ دزه‌ی���ی:‌ سه‌فین‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌ بۆ‌ ئه‌نجامده‌ده‌ین‌ كۆبوونه‌وه‌‌

سیستمی‌‌نوێ.بۆ‌ چییه‌‌ ئێوه‌‌ ب��ه‌رن��ام��ه‌ی‌‌ ده‌س��ت��وور:‌نوێدا؟‌ له‌گه‌ڵ‌سیستمی‌‌ مامۆستایان‌ راهێنانی‌‌له‌كاتێكدا‌ئه‌و‌مامۆستایانه‌‌به‌پێی‌‌سیستمی‌‌نوێ‌په‌روه‌رده‌‌نه‌كراون؟‌ئایا‌ته‌نیا‌به‌كردنه‌وه‌ی‌‌خول‌مامۆستایان‌راده‌هێنرێن‌له‌سه‌ر‌سیستمی‌‌نوێ‌؟

سه‌فین‌دزه‌یی:‌ئێمه‌‌‌93هه‌زار‌مامۆستامان‌هه‌یه‌،‌ئایا‌ده‌كرێت‌له‌ماوه‌ی‌‌‌2ساڵدا‌‌93هه‌زار‌مامۆستایان‌ هیوادارین‌ رابهێنیت،‌ مامۆستا‌

خۆیان‌بگونجێنن‌له‌گه‌ڵ‌سیستمی‌‌نوێدا.چاودێریی‌‌ راپرسییه‌كی‌‌ به‌پێی‌‌ ده‌ستوور:‌خوێندكاران‌ له‌72%ی‌‌ له‌سلێمانی‌،‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌له‌قوتابخانه‌كاندا،‌ ده‌كه‌ن‌ به‌توندوتیژی‌ هه‌ست‌تائێستا‌ بۆچی‌‌ ب��اره‌ی��ه‌وه‌؟‌ ل��ه‌و‌ چییه‌‌ رات��ان‌توندوتیژی‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌خوێندكاران‌ئه‌نجامده‌درێت؟سه‌فین‌دزه‌یی:‌من‌نازانم‌ئه‌و‌راپرسییه‌‌به‌اڵم‌ ئ��ه‌ن��ج��ام��دراوه‌،‌ بنه‌مایه‌ك‌ چ‌ له‌سه‌ر‌رووداوی‌‌ناخۆش‌دێته‌‌پێش،‌یه‌كسه‌ر‌لیژنه‌ی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌‌پێكده‌هێنرێت‌و‌ئیجرائاتی‌‌پێویست‌ده‌گیرێته‌به‌ر،‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌بڕیاریداوه‌‌خوێندكاران‌ به‌رامبه‌ر‌ توندوتیژی‌‌ نابێت‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ ئێستا‌ ته‌نانه‌ت‌ ئه‌نجامبدرێت،‌هه‌ندێكجار‌توندوتیژی‌‌له‌الیه‌ن‌خوێندكارانه‌وه‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌مامۆستایان‌ده‌بینرێت،‌توندوتیژی‌‌دژی‌‌خوێندكاران‌به‌بڕیاری‌‌سیاسی‌‌و‌به‌بڕیاری‌‌

یاسایش‌قه‌ده‌غه‌كراوه‌.كێشه‌ی‌‌ به‌وه‌دا‌ ئاماژه‌تان‌ ئێوه‌‌ ده‌ستوور:‌

سه‌فین‌دزه‌یی‌

ئێمه 93 هه زار مامۆستامان هه یه ، ئایا ده كرێت له ماوه ی 2 ساڵدا 93 هه زار مامۆستا ڕابهێنیت، هیوادارین مامۆستایان خۆیان

بگونجێنن له گه ڵ سیستمی نوێدا

پێویستمان به 3 هه زار و 500 قوتابخانه هه یه ، ئه وه نه

له كابینه ی شه ش و نه له كابینه ی حه وته م و هه شته میشدا ته واونابێت

كه‌می‌‌بینای‌‌قوتابخانه‌تان‌هه‌یه‌،‌له‌كاتێكدا‌چه‌ندان‌بینای‌‌سه‌ر‌به‌په‌روه‌رده‌‌كراونه‌ته‌‌باره‌گای‌‌حیزبی‌‌و‌حكومه‌تی‌،‌بۆ‌هه‌وڵناده‌ن‌ئه‌و‌بینایانه‌‌وه‌ربگرنه‌وه‌؟سه‌فین‌دزه‌یی:‌ره‌نگه‌‌چه‌ند‌بینایه‌كی‌‌كه‌م‌هه‌بێت،‌له‌الیه‌ن‌باره‌گا‌حیزبی‌‌و‌حكومییه‌كانه‌وه‌‌كه‌‌ نییه‌‌ زۆر‌ هێنده‌‌ ب��ه‌اڵم‌ داگیركرابێت،‌به‌وه‌رگرتنه‌وه‌یان‌كێشه‌ی‌‌كه‌می‌‌بینا‌چاره‌سه‌ر‌بكه‌ن،‌ئه‌مساڵ‌بودجه‌ی‌‌تایبه‌ت‌له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانه‌وه‌‌ته‌رخانكراوه‌‌بۆ‌دروستكردنی‌‌بینا‌

كه‌‌‌150ملیار‌دیناره‌.ده‌ستوور:‌‌چه‌ند‌ساڵ‌پێویسته‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ئه‌م‌سیستمه‌‌نوێیه‌‌جێگیر‌و‌جێبه‌جێبكرێت؟

زه‌مه‌نیمان‌ م��اوه‌ی‌‌ ئێمه‌‌ دزه‌ی��ی:‌ سه‌فین‌هه‌یه‌‌بۆ‌پێداچوونه‌وه‌‌و‌هه‌ڵسه‌نگاندن،‌چه‌ندێك‌بكه‌ین،‌ چاره‌سه‌ر‌ بینا‌ كه‌می‌‌ كێشه‌ی‌‌ زووت��ر‌سه‌ركه‌وتنی‌‌زووتری‌‌سیستمه‌كه‌‌مسۆگه‌ر‌ده‌كات.په‌روه‌رده‌‌ بۆ‌ بودجه‌یه‌ی‌‌ ئه‌و‌ ده‌ستوور:‌په‌روه‌رده‌‌ كێشه‌كانی‌‌ پێتانوایه‌‌ ته‌رخانكراوه‌،‌

چاره‌سه‌ر‌بكات؟هه‌ر‌ بودجه‌ی‌‌ ئه‌گه‌ر‌ دزه‌ی���ی:‌ سه‌فین‌په‌روه‌رده‌‌ كه‌رتی‌‌ بۆ‌ ته‌نیا‌ حكومه‌ت‌ هه‌موو‌كێشه‌كانی‌‌ مومكینه‌‌ ئینجا‌ ته‌رخانبكرێت،‌كێشه‌ی‌‌ به‌تایبه‌ت‌ چاره‌سه‌ربكرێن،‌ په‌روه‌رده‌‌

كه‌می‌‌بینا.