KAN KOMUNA - zels.org.mk˜зданија/AL/Publikacii... · financiare dhe aspektet organizative të aktiviteteve të tyre. Sigurimi i të punuarit etik dhe transparent të autoriteteve

�

BNJVL shpreh falenderim të veçantë për përkrahjen gjatë realizimit të programit “Etikën publike në nivel lokal” deri te Unioni Europian nëpërmjet Agjencionit Europian për rekonstruim, Këshilli i Europës dhe Ministria për vetëqeverisje lokale

KANKOMUNA TRANSPARENTE

�

H Y R J E

Thelbi i ekzistimit të vetëqeverisjes lokale – komunës është që të jetë në shërbim të qytetarëve. Gjatë kësaj, ajo duhet detyrimisht të jetë demokratike, efikase dhe transparente, gjegjësisht secilën ditë të punojë sipas kritereve, standardeve dhe parimeve të caktuara etike. Me qëllim që të plotësojë këtë kusht, gjegjësisht që të dallojë punën e mirë prej të keqes, nevojitet Etika.

Demokracia është e bazuar në besimin e popullatës. Nëse popullata nuk ka besim në integritetin e përfaqësuesve të cilat i ka zgjedhur që ti përfaqësojnë edhe në ata të cilët sigurojnë shërbimet, strukturat demokratike do të ngecin. Nuk ka ekonomi tregu të zhvilluar nëse qeverisja nuk mundëson konkurrencë korrekte. Demokracia nuk do të ketë sukses në shoqëritë të cilat nuk mirëmbajnë standarde të pranueshme të sjelljes etike në të gjithë nivelet e jetës publike. Rezultati do të jetë tërësisht i kundërt: njerëzit do të kenë gjithnjë e më pak fuqi dhe do të jenë gjithnjë e më të varfër.

Shtete demokratike në Evropë sot janë shumë më të vetëdijshëm se standardet e sjelljes etike duhet pandërprerë të kultivohen, me qëllim që të ruhet besimi në institucionet publike.

Në rrugën kah realizimi i qëllimit të tillë dhe funksionit të komunës, Bashkësia e Njësive të Vetëqeverisjes Lokale (BNJVL), po e zbaton Programin për etikën publike, si pjesë e projektit “Standardet e lidershipit dhe praktikat më të mira”. Qëllimi i këtij programi është që të ngritë nivelin e përgjegjësisë së përfaqësuesve të vetëqeverisjes lokale që të munden t’ju përgjigjen nevojave dhe kërkesave të qytetarëve sipas standardeve të komunitetit ndërkombëtar.

Programi përpiqet që të:- Promovojë shkallën e lartë të etikës publike në punë në nivel lokal;- Ngritjen e besimit në autoritetet lokale;- Harmonizimin me programin nacional kundër korrupsionit;- Prezantimi i mënyrave më të reja të sjelljes etike në punën e autoriteteve

lokale;

Programi për etikën publike do t’ju mundësojë njësive të vetëqeverisjeslokale:- Si më mirë ti aplikojnë standardet etike të udhëheqjes së mirë;- Ku ata mundet të bëjnë përmirësime lidhur me çështjet dhe problemet e parashtruara;

� ��

- Si të aplikojnë etikën publike të nevojshme për punë demokratike, efikase dhe transparente; dhe

- Si standardet e tilla të bëhen praktikë e përditshme.

Doracaku i cili gjendet para Jush duhet që t’ju ndihmojë në realizimin e qëllimeve të programit: mënyra e punës e cila do të sjellë deri te komuna demokratike, efikase dhe transparente. Për këtë qëllim, ky doracak së pari i tregon aktivitetet dhe rezultatet të cilat duhet të arrihen nëpërmjet të vlerësimit real të punës tuaj në bazë të aplikimit të gjashtë standardeve etik kryesor – transparenca, zero tolerancë për korrupsionin, pjesëmarrja e qytetarëve, profesionalizimi, llogaridhënia dhe udhëheq (menaxhimi) e mirë. Përfitimet prej saj janë puna e vetëqeverisjes lokale – komuna nëpërmjet të aplikimit të standardeve të larta etike. Rezultati përfundimtar është KOMUNË TRANSPARENTE, PËR TË GJITHË DHE PËR VETE!

Pasi që standardet e vërteta etike janë gur themeli për punë të mirë demokrati-ke, efikase dhe transparente, theksi në të njëjtët ësht drejtuar kah ajo që t’ju ndihmojnë në realizimin e ndryshimeve organizative. Me këtë do të avanconi efikasitetin në komunën e juaj.

1. ÇKA JANË DHE PËRSE NA NEVOJITEN STANDARDET ETIKE?

Çka është standardi etik?

Standardi etik është ai i cili përcaktohet si kriter minimal i cili duhet të kënaqë në plotësimin e kërkesave etike, gjegjësisht cilësi e vërtetuar etike në punë që shërben si krahasues (bençmark) për të gjithë.

Pse na nevojiten standardet etike?

- Aplikimi i suksesshëm i standardeve etike ndihmon në ndërtimin e trans-parencës në punën në komunë që si kundërvlerë zmadhon kuptimin e qytetarëve për nevojshmërinë e demokracisë në nivel lokal, rrit pjesëmarrjen e tyre në jetën në nivel lokal dhe përforcon përgjegjësinë e tyre për të mirën e shoqërisë.

- Aplikimi i standardeve etike e zvogëlon shkallën e korrupsionit dhe e shton transparencën në punë që rezulton me efektivitet dhe efikasitet më të madh gjatë dhënies së shërbimeve nga ana e autoriteteve lokale.

� ��

- Standardet etike korrespondojnë me praktikat e mira të cilat aplikohen nëpër Evropë – aplikimi i tyre ndihmon në plotësimin e kushteve për anëtarësim të parashtruara nga ana e Bashkimit Evropian.

Pse duhet ti aplikojmë standardet etike?

- Ndihmojnë që të fitohet mbështetje më e fortë publike, besim dhe kuptim për punën e funksionarëve dhe të punësuarve lokal;

- Ndihmojnë në tërheqjen e investitorëve të huaj dhe e mbështesin zhvillimin ekonomik lokal;

- Mbështesin shpenzimin e dedikuar të mjeteve publike financiare; - fondet evropiane janë në dispozicion vetëm për ata të cilët demonstrojnë moral. Respektimi i standardeve etike është kusht për demokraci të vërtetë dhe barazi

të të gjithëve dhe mundësi të barabarta për realizimin e jetës së përbashkët.

2. CILAT JANË STANDARDET ETIKE TW PROGRAMIT “ETIKA PUBLIKE NW NIVEL LOKAL”?

Gjashtë standardet kryesore etike të përpunuara në Doracakun:

- transparenca;- zero tolerancë për korrupsionin;- pjesëmarrja e qytetarëve;- profesionalizmi;- llogaridhënia;- udhëheqja e mirë;

kanë për qëllim përcaktimin e kritereve për përmirësimin etik në punën e vetëqeverisjes lokale – komunës në punën e mirë demokratike, efikase dhe transparente të të njëjtës.

Sipas standardit transparenca, secili aktivitet që është i financuar me para publike duhet detyrimisht të jetë publik, ndërsa informatat për të duhet detyrimisht të jenë të barabarta dhe me qasje të lehtë për të gjithë qytetarët. Popullata vendore duhet që të informohet për të gjitha parimet e shërbimeve lokale. Transparenca domethënë gatishmëri që të përgjigjet në secilën pyetje e cila ju intereson qytetarëve dhe të jepen përgjigje të qarta.

Dokumentet kryesore të cilat e rregullojnë punën e vetëqeverisjes lokale (ligjet, statuti, rregullat, buxhet) duhet të kenë qasje të lehtë, ndërsa qytetarët duhet të jenë të informuar për atë se si ti shfrytëzojnë ata.

� ��

Gjithashtu, standardi transparenca nënkupton se komuna ka përgatitur dhe në mënyrë aktive aplikon procedurat me të cilat përforcohet besimi tek popullata dhe zvogëlohen mundësitë për keqpërdorim. Këta procedura dhe politika të punës janë subjekt i kontrollimeve të vazhdueshme, si edhe përmirësimit të mëtutjeshëm aktiv. Procedurat gjithmonë prezantohen në popullatë dhe jepet llogari për rezultatet e arritura. Të gjitha të dhënat, vendimet, udhëzimet, informatat lidhur me punën e komunës duhet të jenë ashtu të vendosura (shtruara) që të mundet secili qytetar, pa marrë parasysh arsimimin e tij, të kuptojë se për çka bëhet fjalë. Me këtë do të mundësohet edhe qasje deri te informatat e kërkuara, mundësi për të kontaktuar me personin përgjegjës për problemin konkret, të kërkohet efikasitet, ndërsa problemet e qytetarëve të jenë gjithmonë dhe në kohë të duhur të zgjidhur.

standardi zero toleranë për korrupsionin nënkupton se komuna duhet të funksionojë në mënyrë etike dhe se duhet të jetë imune ndaj sjel-ljes korruptuese. Nëpunësit shtetëror (publik) duhet qartë të tregojnë dhe aplikojnë qëndrimin e tyre negativ ndaj korrupsionit. Nëpunësit publik lokal dhe të punësuarit duhet të jenë të hapur për vendimet dhe aktivitetet e tyre. Informatat për shërbimet publike, përfshirë këtu edhe shpenzimet dhe mënyrat e dorëzimit të ankesës, duhet të jenë në dispozicion për popullatën (përjashtime mund të bëhen vetëm nëse është e qartë se ajo është në interes të popullatës më gjerësisht).

standardi pjesëmarrja e qytetarëve ka të bëjë me besimin themelore se rruga deri te vetëqeverisja e vërtetë dërgon vetëm nëpërmjet të aktiviteteve të drejtuara kah rritja dhe avancimi i pjesëmarrjes së qytetarëve në aktivitetet lokale. Kjo nënkupton se njerëzit do të kenë qasje deri te autoritetet lokale, se njerëzit do të munden të marrin pjesë në vendimmarrjen dhe se do të kenë qasje deri te të gjitha informatat relevante. Nëse qytetarët janë të informuar për të gjitha vendimet janë nën kontrollin e popullatës dhe nëse mendojnë se ata kanë mundësi reale për pjesëmarrja në procesin e vendimmarrjes, atëherë më së shpeshti nuk kanë arsye të dyshojnë se funksionarët ndërmarrin aktivitete ilegale të nxitura prej interesit personal dhe të cilat nuk janë për të mirë të të gjithëve.

Nëpunësit shtetëror (publik) të cilët e ndajnë këtë mënyrë të të menduarit realizojnë dialog social dhe institucionet lokale ju ndihmojnë njerëzve të organizohen me qëllim që të marrin pjesë në zgjidhjen e problemeve lokale. Ata përpiqen që të gjejnë mënyra që ti inkuadrojnë përfaqësuesit e zgjedhur, qytetarët, sektorin joqeveritar, sektorin afarist dhe faktorët e tjerë të procesit të vendimmarrjes në nivel lokal. Me plotësimin e këtij standardi etik, komuna jep kontribut konkret në ndërtimin e shoqërisë së vërtetë demokratike në të cilën të drejtat dhe liritë e njerëzve respektohen sipas standardeve etike të përcaktuara.

� ��

standardi profesionalizëm nënkupton se detyrat e vetëqeverisjes lokale realizohen prej nëpunësve kompetent dhe të kualifikuar të cilët munden në mënyrë efikase ti shfrytëzojnë resurset ekzistuese për arritjen e qëllimeve publike. Profesionalizmi domethënë kryerja me përgjegjësi, në kohë dhe me njohuri profesionale të detyrave të parashtruara. Ajo domethënë edhe punësim të kuadrit përkatës profesional, trajnim dhe edukim të të punësuarve ekzistues me qëllim të arritjes së shkallës së lartë të përgjegjësisë në realizimin e detyrave të punës. Me plotësimin e profesionalizmit si standard etik plotësohet edhe përgjegjësia dhe obligimi për sjellje etike të secilit të punësuar ndaj asaj që e punon.

Aktivitetet e autoriteteve lokale janë pandashëm të lidhura me shpen-zimin e parave publike. Prandaj ata duhet që të maten dhe të regjistrohen (do-kumentohen), ndërsa përgjegjësia e personave të caktuar duhet të jetë qartë e definuar. standardi llogaridhënie domethënë dorëzimin e vazhdueshëm të raporteve nga ana e komunës për mënyrën e punës dhe mënyrën e shpenzimit të mjeteve të cilat grumbullohen prej tatimeve dhe taksave të cilat i paguajnë qytetarët. Kjo domethënë se komuna rregullisht dhe në kohë të duhur dorëzon informatat deri te qytetarët lidhur me burimet e financimit she shpenzimet komunale. Gjithashtu, ky standard kërkon që nëpunësit shtetëror (publik) të jenë gjithmonë të përgatitur të informojnë komunitetin lokal për shpenzimet financiare dhe aspektet organizative të aktiviteteve të tyre.

Sigurimi i të punuarit etik dhe transparent të autoriteteve lokale kërkon pranimin e qasjes sistematike dhe strategjike nga ana e udhëheqësve të komunitetit. Përmirësimi i vazhdueshëm i transparencës së aktiviteteve të autoriteteve lokale dhe sjelljes etike të të punësuarve nuk do të mund të arrihet vetëm me aktivitete individuale. Nevojitet një qasje afatgjate për arritjen e efekteve afatgjate. Për shkak të kësaj, standardi udhëheqje e mirë e thekson nevojën për planifikimin strategjik në sferën e etikës publike dhe luftës kundër korrupsionit.

3. KORNIzA LOGJIKE E PROGRAMIT:

Implementimi praktik i programit “Kah komuna transparente” filloi me shpërndarjen e këtij doracaku. Më pas, vijonte fushatat mediale për promovimin e transparencës në punën e vetëqeverisjeve lokale.

Aktivitetet vijuese kryesore janë:

1. vetëvlerësimi dhe inkuadrimi në program (janar – shkurt 2008) Me këtë doracak të gjitha komunat janë të ftuara të vlerësojnë punën

e tyre sipas gjashtë standardeve etik. Procedura e vetëvlerësimit dhe të gjitha veglat e nevojshme janë të shpjeguara në pjesën “Formular dhe pyetësor për vetëvlerësim”.

� ��

Pas përfundimit të vetëvlerësimit, prej të gjitha komunave të cilat janë të interesuara për pjesëmarrje të mëtutjeshme në program do të kërkohet ti dërgojnë formularin dhe pyetësorin për vetëvlerësim deri te udhëheqësi i programit në BNJVL (deri në 20 shkurt të vitit 2008). Dorëzimi i formularëve të plotësuar për vetëvlerësim në fakt domethënë inkuadrim në programin.

2. Përmirësimi dhe zbatimi i detyrave (shkurt – qershor 2008) Komunat të cilat janë të inkuadruara do të kenë dy detyra kryesore

gjatë kohës së programit:1. Të arrijnë dhe të tregojnë ndonjë lloj përmirësimi lidhur me secilin prej standardeve.2. Të plotësohen 6 detyrat kryesore (kriteret minimale) – nga një për secilin standard. Këta detyra janë të përshkruara në pjesën vijuese. Të gjitha komunat e interesuara do të munden të marrin pjesë në

punëtoritë rajonale në të cilat do të shpjegohen të gjitha detajet rreth programit dhe në të cilat do të jepet mbështetja dhe këshilla për realizimin e detyrave. Deri në 1 qershor 2008 komunat të cilat marrin pjesë në program duhet

deri te organizatorët të dorëzojnë:1. Vetëvlerësimin e dytë në të cilin do të tregohet përparimi në për-mirësim lidhur me secilin prej standardeve. Ky vetëvlerësim duhet të bëhet në bazë të të njëjtit pyetësor me të cilin është realizuar edhe vetëvlerësimi i parë. Të gjitha dokumentet shtesë duhet të dorëzohen deri te komisioni për vlerësim. 2. efektet prej plotësimit të detyrave të detyrueshme (kriteret minimale) – shikoni kapitullin vijues.

3. Vlerësimi i aplikimeve (qershor 2008) Komisioni për vlerësim do ti vlerësojë të gjitha aplikimet e dorëzuara.

Do të merren në konsiderim vetëm ata komuna të cilat i kanë implementuar të gjashtë detyrat e domosdoshme dhe të cilat kanë treguar një lloj përmirësimi lidhur me secilin prej parimeve. Do të zgjidhen 6 finalistë (komuna).

4. Vizitë studimore dhe vlerësimi i pjesëmarrësve të tjerë ( korrik – shtator 2008)

Finalistët do të kenë mundësi:1. Të marrin pjesë në vizitën studimore në Poloni ku do të munden të njihen me eksperiencat e programit “Polonia transparente”

� ��

3

3

2. të vlerësohen prej pjesëmarrësve të tjerë me qëllim që të identifikohen praktikat më të mira për tu aplikuar në tërë vendin. Për më shumë informata rreth vlerësimit prej pjesëmarrësve të tjerë, shikoni më poshtë në “Vizitat prej pjesëmarrësve të tjerë”.

5. Promovimi i praktikave më të mira (tetor 2008) Në mesin e muajit tetor do të organizohet konferenca përfundimtare

për prezantimin e të arriturave të komunave – pjesëmarrëse dhe për prezantimin e praktikave më të mira prej finalistëve. BNJVL-ja do të botojë broshurë për praktikën më të mirë në etikën

publike.

4. DETYRAT E DOMOSDOSHME

Standardi transparencë:Besohet se qytetarët duhet paraprakisht të informohen për atë se si duhet

ballafaquar me problem të caktuar dhe çfarë lloj dokumentesh janë të nevojshme për një procedurë të caktuar administrative. Mendohet se të njohurit e procedurës administrative do ta eliminojë (ose së paku do ta kufizojë) arbitraritetin e vendimeve, zvarritjen e zgjidhjes të problemeve, kërkesën për dëmshpërblime jo përkatëse ose rritjen e shumëfishtë të problemeve në rastin e mosdisponimit të nëpunësit.

Detyra e domosdoshme për këtë parim është që të përgatitet përshkrim i përpiktë i më së paku 20 shërbimeve më të shpeshta për qytetarët të cilat i japin institucionet lokale (në formën e shpjegimeve të veçanta të shkruara për secilin shërbim) dhe të informohet komuniteti lokal se këta shpjegime janë në dispozicion falas (pa pagesë).

Standardi zero tolerancë për korrupsionin Shkathtësia e lidhur me këtë standard është transferimi i qëndrimeve. Me këtë

standard mendohet se komuna duhet të punojë në mënyrë etike dhe të jetë imune ndaj aktiviteteve korruptuese – nëpunësit shtetëror (publik) duhet qartë të tregojnë dhe të aplikojnë qëndrimin negativ ndaj korrupsionit.

Me qëllim që të plotësohet detyra e domosdoshme lidhur me këtë parim, të punësuarit në institucionet e vetëqeverisjes lokale duhet të përpilojnë dhe aplikojnë Kodeksin etik. Ky kodeks duhet të pranohet prej të gjithëve, prej përfaqësuesve të zgjedhur dhe prej të punësuarve.

10 1110 11

3

3

3

3Standardi pjesëmarrja e qytetarëveDialogu publik duhet të ndodhë në komunë. Komuna duhet të mbështesë

organizimin vetanak të qytetarëve që të marrin pjesë në zgjidhjen e problemeve të cilat e prekin komunitetin lokal. Prandaj, detyra minimale lidhur me këtë parim është që të krijohet “harta e aktiviteteve” të organizatave të ndryshme joqeveritare dhe iniciativave publike në komunë dhe më pas të organizohet takim me organizatat joqeveritare për tu diskutuar për krijimin e programit afatgjatë për bashkëpunim me organizatat joqeveritare. Plani i tillë në të ardhmen duhet të rritet në bazë për secilën organizatë publike joqeveritare dhe duhet të lehtësojë bashkëpunimin midis autoriteteve lokale dhe këtyre organizatave gjatë plotësimit të qëllimeve të kontraktuara të cilat i janë të njohura tërë popullatës.

Standardi profesionalizëm Të punësuarit – profesionistë kanë dituri dhe eksperiencë më të madhe

në udhëheqjen më efikase të aktiviteteve të komunës. Procedura e punësimit, nga njëra anë, duhet të sigurojë zgjidhjen e kandidatëve më të mirë për vendet punëve publike, ndërsa nga ana tjetër, duhet të sigurojë që të gjithë profesionistët e interesuar në atë sferë të jenë të informuar për konkurset për vendet e reja të punës në komunë. Lidhur me këtë standard mendohet se detyrat në komunë duhet të kryhen prej njerëzve kompetent të cilët janë të aftë që në mënyrë efikase të shfrytëzojnë resurset. Prandaj detyra e domosdoshme për këtë standard është që të përgatiten dhe formalisht të miratohen procedurat për punësim në secilin vend të punës në komunë. Procedurat duhet të parashikojnë edhe shpalljen e konkursit për vendet udhëheqëse.

Standardi llogaridhënieKy standard ka të bëjë me besimin se të gjitha aktivitetet në komunë duhet

të janë të matshme dhe të regjistruara, në veçanti në sferën e financave, ndërsa përgjegjësia e personave të caktuar duhet të jetë qartë e definuar. Gjithashtu, popullata duhet të jetë e informuar për mënyrat e udhëheqjes me financat lokale. Prandaj, detyra e domosdoshme për këtë standard është përpilimi dhe botimi i buletinit me titull “Prej ku i marrim paratë dhe si i shpenzojmë?” me çka do të mundësohet që secili qytetar të dijë për gjendjen e financave lokale dhe të kuptojë vendimet e miratuara prej institucioneve lokale për punë të caktuar për vitin rrjedhës.

Standardi udhëheqja e mirëLufta kundër korrupsionit dhe mirëmbajtja e standardeve të lartë etik në

secilën komunë kërkon përbetim afatgjatë të pavarur prej ndikimeve politike ose ndryshimeve. Mënyra më e mirë që të arrihet qëndrueshmëri në këtë është që të

10 1110 11

përpilohet dhe aplikohet strategjia lokale kundër korrupsionit. Sepse detyra e tillë do të kërkonte kohë të dedikuar të rëndësishme, mundim dhe resurse, detyra e domosdoshme për këtë standard është vendosur në mënyrë shumë më reale. Pjesëmarrësit duhet të përpilojnë një plan për përmirësimin në sferën e etikës publike.

5. VIzITA PREJ PJESËMARRËSVE TË TJERË

Për secilin finalist, organizatorët do të kompozojnë një ekip prej 4 deri në 5 pjesëmarrës (ekipi për vlerësimin prej pjesëmarrësve të tjerë) i cili do të udhëhiqet prej një kryetari të komunës ose prej përfaqësuesit të lartë të ndonjë komune tjetër – finalist. Ky ekip me mbështetjen e udhëheqësit të projektit do të punojë me autoritetet lokale për realizimin e vlerësimit dhe përpilimin e raportit.

Plani për vlerësim prej pjesëmarrësve të tjerë përbëhet prej:

Katër javë para vizitës. Udhëheqësi i projektit kërkon prej autoriteteve lokale dokumentet e nevojshme për vlerësim prej pjesëmarrëse të tjerë (për shembull formularët për vetëvlerësim, kodeksin e sjelljes, rezultatet prej hulumtimeve ose anketave publike, statistikat për numrat dhe llojet e ankesave, sanksionet administrative dhe vendimet gjyqësore, strategjia për trajnim, vendosja organizativet etj.) dhe ata i shpërndan tek vlerësuesit. Secili anëtar i ekipit për vlerësim të përbërë prej pjesëmarrësve të tjerë duhet që të marrë një kopje. Kjo do ti mundësojë ekipit që të fitojë dëshmi të caktuara, si edhe para njohuri për autoritetin lokal para vizitës.

Dy javë para vizitës. Udhëheqësi i projektit në bashkëpunim me autoritetet lokale përpilojnë orarin për vizitën e ekipit. Orari duhet të përmbajë biseda individuale me përfaqësuesit e lartë kryesor dhe anëtarët e zgjedhur, punëtori me grupet reprezentative të të punësuarve në pozita më të larta, të mesme dhe të ulëta në departamentet e ndryshme, si edhe biseda me partnerët kryesor të jashtëm të autoriteteve lokale (sektorin privat dhe qytetar dhe organe të tjera të sektorit publik). Qëllimi i bisedave është që të fitohet një fotografi për transparencën e autoriteteve lokale në sytë e njerëzve të cilët janë të inkuadruar që të plotësohet fotografia e fituar prej dokumenteve relevante.

Vizita (3 - 4 ditë). Anëtarët e ekipit për vlerësim zakonisht punojnë në çifte, ndërsa secila bisedë ose punëtori mbahet sipas pyetjeve të përgatitura dhe në veçanti sipas elementeve të vlerësimit nacional. Gjithashtu, anëtarëve

1� 1�1� 1�

të ekipit ju nevojitet kohë që të takohen dhe këmbejnë informatat të cilat i kanë fituar.

Në fund të vizitës, ekipi duhet të bisedojë për rezultatet paraprake me udhëheqësinë e autoritetit lokal që të arrijnë konsensus.

Shkurt pas vizitës, ekipi duhet të dorëzojë komente dhe rekomandime me shkrim deri te udhëheqësi i projektit.

Dy javë pas vizitës. Udhëheqësi i projektit përpilon një propozim raport konfidencial me përfundimet dhe rekomandimet dhe i ndan ata me ekipin dhe me autoritetet lokale për të cilat bëhet fjalë.

Në bazë të komenteve të fituara prej autoriteteve lokale dhe prej anëtarëve të ekipit, udhëheqësi i ekipit përpilon raportin final dhe e dërgon deri te anëtarët e ekipit dhe te autoritetet lokale. Me kërkesën e autoriteteve lokale ky raport mund të jetë konfidencial. Raporti duhet të tregojë për eksperiencat interesante të cilat mund të ndahen me të tjerët (në formë të broshurës me praktikat më të mira) dhe dobësitë të cilat duhet të tejkalohen.

Në bazë të rekomandimeve prej raportit, autoritetet lokale, si pjesë e obligimit të tyre ndaj Veglës për matjen e etikës publike dhe përmirësimit përpilon Programin për përmirësimin dhe mbindërtimin e anëve të mira, hulumtimin e mundësive për eliminimin e dobësive. Kjo mund të përfshijë prezantimin e politikave, strukturave dhe procedurave të veçanta për komunikim, programe për trajnim, shfrytëzim më të mirë të të punësuarve, inicimin e projekteve, vendosjen e qëllimeve etj. Për zbatimin e Programit për avancim duhet të ekzistojë ndarje e qartë e përgjegjësive, ndërsa përgjegjësinë më të lartë ta ketë kryetari i komunës.

6. APLIKIM

Të gjitha komuna janë të ftuara të marrin pjesë në programin për etikën publike.Nëse dëshironi të aplikoni në programin “Kah një komunë transparente”,

bëni vetëvlerësimin e komunës Tuaj dhe dërgoni rezultatet deri te udhëheqësi i programit:

1� 1�1� 1�

Irena NikolovBNJVL (zELS)“Risto Ravanovski“ 31000 Shkup02/3099033 е-posta: [email protected] në 20 shkurt 2008.

Më tutje në këtë doracak do të gjeni pyetësorin për vetëvlerësim sipas të cilit do të mundeni të vlerësoni se në cilën shkallë jeni në aplikimin e standardeve të përcaktuar etik.

Që të mundeni realisht të vlerësoni se deri në cilën shkallë komuna e Juaj i plotëson standardet e theksuara etike, në doracak është dhënë shkalla prej nivelit të parë deri në nivelin e pestë sipas të cilave mund të vlerësoheni.

Për secilin prej standardeve etike duhet të tregoni indikatorët të cilët mund të jenë pozitiv ose negativ sipas shembujve të theksuar në tabelat. Indikatorët e tregojnë dëshminë për aktivitetin e realizuar ose shkallën e realizimit të obligimit/parimit.

1�

15

STANDARDET ETIKE

KAH VETËQEVERISJA LOKALE

EFEKTIVE DHE DEMOKRATIKE

16

17

SI TË SHFRYTËZOHEN STANDARDET

Këta standarde janë të përpiluar me qëllim që të ndihmojnë në aplikimin e Doracakut për vendosjen e krahasuesve (bençmark) për përmirësimet etike, të përpiluar nga Këshilli i Evropës. Ky doracak tregon aktivitetet dhe rezultatet të cilat duhet të arrihen me qëllim që të sigurojnë standarde të larta etike në vetëqeverisjen lokale. Theksi në këta standarde është drejtuar kah ajo që të mbështesin vetëqeverisjet lokale në realizimin e ndryshimeve organizative, me të cilat do të përforcohet veprimi efektiv i vetëqeverisjes lokale. Ajo do t’ju mundësojë autoriteteve lokale të vlerësojnë efektivitetin e tyre në gjashtë sfera thelbësore – transparenca, zero toleranca ndaj korrupsionit, pjesëmarrja e qytetarëve, profesionalizmi, llogaridhënia dhe udhëheqja e mirë.

Autoritetet do të munden të vlerësojnë veprimtarinë e tyre lidhur me kriteret e përcaktuara për një vetëqeverisje lokale “ideale”, të prezantuara në Standardet Etike. Rezultatet do të sjellin deri te të dhëna të reja të përgatitura në Planin për përmirësim, i cili do të mundet të shfrytëzohet nga autoritetet lokale gjatë zbatimit të standardeve të përmendura.

Standardet ishin përgatitur në veçanti kushteve lokale. Procesi i përpilimit përfshinte biseda me ekspertë prej vetëqeverisjes lokale dhe pushtetit qendror në shtet, ndërsa kontributin e tyre e dhanë edhe ekspertët e Këshillit të Evropës. Grupi punues për standardet etike i koordinuar nga ana e BNJVL-së, bart përgjegjësi për harmonizimin e standardeve, si edhe për avancimin e tyre të mëtutjeshëm, gjatë së cilës duhet të kemi kujdes që të gjitha praktikat e funksionimit të mirë të jenë konform standardeve të përcaktuara.

Për gjashtë standardet në doracakun janë theksuar tetë kompetenca kryesore. Në ta është përshkruar se çka duhet të ndërmarrin autoritetet lokale me qëllim që në mënyrë efektive të zbatojnë rolin e tyre.

Shikuar realisht, autoritetet lokale janë në nivel të ndryshme kur bëhet fjalë për zbatimin e kompetencave. Gjithsesi, të gjithë do të duhet të përpiqen që sa më mirë të përmirësohen duke arritur nivelin e më të mirëve. Prandaj në standardet është theksuar fusha e veprimit, duke filluar prej shkallës së parë deri te shkalla e pestë. Kjo ju mundëson autoriteteve lokale vlerësimin e shkallës së veprimit për secilën prej kompetencave.

18

Për secilin prej standardeve autoritetet lokale do të tregojnë indikatorë (tregues) të cilët mund të jenë pozitiv ose negativ; tanimë janë dhënë disa shembuj për llojet e tilla të treguesve. Indikatorët e theksojnë dëshminë për aktivitetin e kryer ose shkallën e kompetencave të realizuara. Gjithashtu janë theksuar edhe disa pyetje të cilat mund të shfrytëzohen gjatë procesit të intervistës ose në kornizat e punëtorive, me çka do të fitohej një pasqyrë e mëtutjeshme për efikasitetin e secilit prej standardeve.

Është e mundur gjithashtu që autoritetet lokale të aplikojnë Standardet nëpërmjet të vetëvlerësimit; ekzistojnë udhëzime dhe pyetësorë të cilat janë në dispozicion për atë qëllim.

Gjithsesi, proces më i fuqishëm është vlerësimi i kryer nga ana e vlerësuesve të jashtëm. Autoritetet lokale munden të ftojnë një grup të vlerësuesve të jashtëm nga vendi (ata mund të jenë 3 – 4 persona të trajnuar të cilët janë të njohur me punën e vetëqeverisjes lokale) që të ndihmojnë në vlerësimin për veprimin e vetëqeverisjes lokale. Ky ekip do të mund ti shfrytëzonte Standardet me qëllim që të zbatojë “vlerësimin publik të aktiviteteve etike dhe aktiviteteve kundër korrupsionit” të cilat i ndërmerr vetëqeverisja lokale. Kjo do të kishte bërë vlerësimin më të rëndësishëm, e me të do të rritje edhe shkalla e objektivitetit; ajo do të inkurajonte autoritetet lokale të bashkëpunojnë mes veti dhe të mësojnë njëri prej tjetrit.

Vlerësuesit e jashtëm do të mund të shfrytëzojnë dokumente prej administratës komunale (përveç atyre të cilat kanë karakter konfidencial), të organizojnë intervista me qëllim që të fitojnë një fotografi të qartë për veprimin e vetëqeverisjes lokale; të mësojnë më shumë për anën e forta dhe të dobëta ekzistuese edhe atë për një periudhë prej 3 ditëve. Grupi do të duhej ti diskutonte rezultatet fillestare me udhëheqësin e vetëqeverisjes lokale dhe me ta ti harmonizojë rekomandimet për aktivitetet e mëtutjeshme.

Vetëqeverisja lokale më tutje do të duhej të përpilojë Planin e përmirësimeve me qëllim të shfrytëzimit të mëtutjeshëm të anëve të forta, me qëllim që të hulumtojë të gjitha mundësitë dhe ta përmirësojë veprimtarinë e saj në sferat në të cilat ajo është e pamjaftueshme. Bashkësia e njësive të vetëqeverisjes lokale (BNJVL) do të jetë përgjegjëse për udhëheqjen me programin për “Etikën publike në nivel lokal”, duke i prezantuar ata njësi të vetëqeverisjes lokale të cilat dëshirojnë të marrin pjesë në programin e lartpërmendur.

Këshilli i Evropës mund të ofrojë ekspertizën dhe doracakun për trajnimin si mbështetje për secilin prej programeve.

19

STANDARDET DHE KOMPETENCAT KRYESORE ETIKE TË NJË VETËQEVERISJE LOKALE EFEKTIVE

Standardi numër 1: Transparenca

1. Informimi i shfrytëzuesit të shërbimeve

Përpilimi i informatave të nevojshme për shfrytëzuesit e shërbimeve lidhur me përmbajtjen e shërbimeve të komunës, taksat komunale, procesit të aplikimit, kornizat kohore, kriteret për sjelljen e vendimeve dhe procedurat për ankesa.

Shpallje publike e informatave për shfrytëzuesit e shërbimeve, mundësimin që të gjithë shfrytëzuesit e mundshëm të informohen dhe të kenë qasje të lehtë deri te informatat.

Arritja e qëllimit të shfrytëzuesve të kënaqur të shërbimeve nëpërmjet të hulumtimeve në detaje të eksperiencave dhe informatave kthyese.

2. Procedurat për përforcimin e transparencës

Përcaktimi i udhëzimeve të qarta dhe trajnimeve për të gjithë të punësuarit dhe funksionarët lokal të cilët janë të përfshirë në procesin e vendimmarrjes.

Përcaktimi i mekanizmave të qartë për revizion dhe mbikëqyrje në detaje të procedurave për aplikim.

Paraqitja e konfliktit të interesave, si edhe ndërmarrja e masave përkatëse që të njëjtat mos ndikojnë mbi procesin e vendimmarrjes.

Realizimi (zbatimi) i hetimit të pavarur për ankesën e dorëzuar dhe mbrojtjen e palës që ka dorëzuar ankesën.

20

Standardi numër 2: Zero tolerancë për korrupsionin

3. Komunikimi

Sigurimi i komunikimit efektiv të brendshëm me qëllim që funksionarët dhe të punësuarit lokal të jenë në rrjedha të ndodhive lidhur me zhvillimin e shërbimeve dhe procedurave.

Funksionarët dhe të punësuarit lokal në mënyrë të jenë rregullt të informojnë dhe konsultojnë qytetarët me politikën e punës dhe realizimin e detyrave.

Mundësimi i kontakteve me të gjithë funksionarët lokal, si edhe njohjen e tërësishme të interesave të komunitetit lokal.

4. Furnizimet publike

Zbatim efikas dhe efektiv i furnizimeve (prokurimeve) publike në mënyrë e cila ekonomikisht është më e leverdishme për komunën dhe për qytetarët.

Ndjekja e kritereve paraprakisht të përcaktuara për zgjidhjen dhe sjelljen e vendimeve për ndarjen e kontratave të cilat bazohen në aftësitë përkatëse.

Ekzistimi i procedurave për shpalljen e konfliktit të interesave, të definuarit e dhuratave dhe mikpritjes dhe sigurimit të asaj që e tërë ajo mos të ketë ndikim mbi procesin e sjelljes së vendimeve.

Hulumtimi i procedurave dhe rezultateve me qëllim të zvogëlimit të mundësisë për keqpërdorimin e funksioni zyrtar (postit) dhe harmonizimit me praktikat e veprimit të mirë.

Standardi numër 3: Pjesëmarrja e qytetarëve

5. Konsultimi dhe sjellja e vendimeve

Vetëqeverisje lokale demokratike e fortë (përfaqësimi i qytetarëve në aktivitetet e komunës).

Informimi i rregullt i qytetarëve, kërkesa që vetëqeverisja lokale të ndajë vështrimet/qëndrimet e saj, shqyrtimin aktivi dhe mundësimin e përgjigjes përkatëse për mendimet e theksuara, nxitjen e dhënies të informatave kthyese për eksperiencat e shfrytëzuesve të shërbimeve.

Krijimi i mundësive për pjesëmarrja lokale gjatë krijimit dhe planifikimit. Zhvillimi i bashkësive lokale me qëllim të sigurimit të pjesëmarrjes së qytetarëve në

nivel lokal.Ndërtimi i partneriteteve të forta (për shembull, për dhënien e shërbimeve) me

organizatat lokal dhe shkallë të tjera të pushtetit.Krijimi i kushteve për organizatat lokale që të kontribuojnë për vetëqeverisjen

lokale efektive.

21

Standardi numër 4: Profesionalizëm

6. Punësimi, trajnimi dhe avancimi (përparimi)

Përpilimi i procedurave për zgjedhjen dhe punësimin me qëllim të emërtimit dhe avancimit të bazuar në sistemin e meritave.

Përpilimi i Rregullores për përshkrimin e vendit të punës dhe specifikimit të të punësuarve për të gjitha vendet (pozitat) e punës.

Sigurimi i trajnimit hyrës efektiv për të gjithë funksionarët dhe të punësuarit lokal, gjatë së cilave janë përfshirë edhe standardet etike.

Mundësimi i trajnimit të pandërprerë për funksionarët dhe të punësuarit lokal me qëllim të sigurimit të njohjes përkatëse dhe kompetencës lidhur me shërbimet dhe përgjegjësitë e tyre.

Analiza e procesit të zbatimit dhe rezultateve të punësimit, trajnimit dhe procedurave për avancim, si edhe dhënien e rekomandimeve të bazuara në analizat e tilla.

Standardi numër 5: Llogaridhënia

7. Sjellja e vendimeve në sferën financave

Sigurimi i informatave prej sferës së financave dhe shpenzimeve të komunës, të dedikuara për qytetarët, OJQtë dhe kompanitë.

Sjellja e vendimeve të bazuara në rentabilitetin ekonomik dhe interesat më të mira për komunën, për qytetarët dhe të gjithë palët e angazhuara.

Shpallja e qasjes së lehtë deri te të gjitha procedurat për vërejtje dhe ankesa. Sjellja e vendimeve ju nënshtrohet procedurave në detaje të revizionit.

22

Standardi numër 6: Udhëheqja e mirë

8. Nxitja e sjelljes sipas standardeve etike

Përpilon plan për nxitjen e praktikës etike dhe kundër korrupsionit në punën e komunës.

Përcakton qëllimet për përmirësimin lidhur me standardet etike dhe pasqyrë e mëtutjeshme për atë se sa të njëjtat janë realizuar me sukses.

Definon përgjegjësinë për këshillimin lidhur me standardet etike, trajnimin dhe monitorimin (mbikëqyrjen).

Përcaktimi i krahasuesve (bençmark) për procedurat për standardet etike dhe ndërmarrjen e aktiviteteve për bashkëpunim me organizatat e tjera.

Mishërimi i komponentës etike dhe kundër korrupsionit në aktivitetet, planet dhe gjatë procesit të sjelljes së vendimeve në komunë.

23

Standardi numër 1: Transparenca Kompetenca numër 1 – Informimi i shfrytëzuesve të shërbimeve

DEFINIMI I STANDARDIT

SHKALLA E REALIZIMIT (ARRITJA)

SHKALLA 1 SHKALLA 3 SHKALLA 5

Funksionarët dhe të punësuarit lokal janë të hapur lidhur me vendimet dhe aktivitetet.

Janë në dispozicion informatat për taksat komunale dhe procedurat për ankesat lidhur me shërbimet. Kufizime ekzistojnë vetëm atje ku ajo është e parashikuar me ligj, ose madje mbrohet pronësi e caktuar private.

Komuna posedon “përshkrimin e shërbimeve” në formë me shkrim për shërbimet të cilat i ofron, kontakt informatat, si edhe mënyra si të aplikohet, kriteret për sjelljen e vendimeve, çmimet, si edhe si të dorëzohet ankesa si edhe të gjitha afatet e nevojitur kohor.

Përshkrimet për të gjitha shërbimet dhe formularët për aplikim janë në dispozicion në formë elektronike dhe me shkrim për tërë popullatën.

Ekziston procesi i shqyrtimit dhe azhurnimit të informatave me qëllim të sigurimit të relevancës së shërbimeve si edhe shfrytëzimit të tyre nga ana e target grupeve/ personave individual.

Komuna ka “sportel” ose vend/ mënyrë tjetër për sigurimin e burimit të vetëm të informatave për shërbimet e ofruara.

Komuna grumbullon informata për zbatimin dhe shfrytëzimin shërbimeve, si dhe për atë sa dhe si janë të kënaqur shfrytëzuesit e procesit të përgjithshëm të aplikimit. Njëra prej mënyrave për këtë janë anketat dhe/ose pyetësorët për cilësinë e shërbimeve të ofruar.

Komuna mund të tregojë se në të gjitha kërkesat për informata lidhur me shërbimet e ofruara dhe vendimet e miratuara ka dhënë përgjigje pozitive, përveç se në rastet kur ekziston interes i qartë që të kufizohet dorëzimi i mëtutjeshëm i informatave.

24

Indikatorët pozitiv:- Format i definuar për përshkrimin e të gjitha shërbimeve të komunës - Përshkrimi i shërbimeve në dispozicion në vend publik dhe/ose në ueb faqe - Pasqyrë për taksat komunale- Procedura për hulumtimin e relevancës së shërbimeve të ofruara dhe për atë se si/sa janë të kënaqur shfrytëzuesit e shërbimeve - Të punësuarit janë të njohur me procedurat të cilat kanë të bëjnë me “kërkesat për qasje të lirë deri te informatat “ - Themelimi i “Qendrës informative” ose ndonjë lloj tjetër i vendit të rëndësishëm

Indikatorë negativ:- Burimi themelor i informatave është jozyrtar - Shfrytëzuesit e shërbimeve kanë vërejtje në procesin e aplikimit dhe/ose procesin e sjelljes së vendimeve - Vendimet nuk sillen në korniza të caktuara kohor

Pyetje thelbësore:Në cilën mënyrë shfrytëzuesit e mundshëm vijnë deri te informata?Sa kushton shërbimi?Si e din komuna se shfrytëzuesit e shërbimeve janë të kënaqur?Zakonisht, sa kohë zgjat sjellja e vendimeve? Sa shpesh vazhdohet korniza e caktuar kohore?Në cilën mënyrë komuna siguron që proceset e paraqitjes dhe sjelljes së vendimeve të përputhen me nevojat e shfrytëzuesve të shërbimeve?Sa ankesa janë dorëzuar në vitin e fundit? Sa shpesh përputhet eksperienca e atij që e ka dorëzuar ankesën me atë që është përshkruar në procedurën për dorëzimin e ankesës?Përshkruani se si zbatohen kërkesat për dorëzimin e informatave lidhur me shërbimet, vendimet dhe çështjet e tjera.

25

Standardi numër 1: Transparenca Kompetenca numër 2 – Procedurat




Komuna ka përgatitur, zbatuar dhe aplikuar procedura të forta kundër korrupsionit të cilat kontribuojnë për rritjen e besimit tek popullata, ndërsa zvogëlojnë mundësitë për keqpërdorim. Këta procedura dhe politika në punë janë subjekt i kontrolleve në detaje revizore dhe proces i përhershëm i përmirësimit.

Është e përgatitur procedura për dorëzimin e ankesave dhe ekziston dëshmi se aktivisht po aplikohet.

Ekzistojnë procedurat për përjashtimin prej funksionit të zgjedhur ose pozitës së punës për ata të cilët janë jo përkatës për vendin e dhënë.

Ekzistojnë rregulla për rolin e komunës në procesin e zbatimit të zgjedhjeve.

Ekzistojnë udhëzime dhe procedura të qarta për të gjitha sferat ku është e nevojshme që funksionarët dhe të punësuarit lokal të japin mendime dhe të sjellin vendime.

Për funksionarët dhe të punësuarit lokal ekzistojnë procedura për paraqitjen e pronësisë, konfliktin e interesave, dhuratat dhe mikpritjen.

Ekziston plan i definuar për komunikimin e brendshëm për çështjet siç janë standardet etike, kodeksi i praktikës në punë dhe procedurat. Plani i njëjtë ka qëllime të definuar dhe zbatohet dhe revidohet.

Të punësuarit dhe përfaqësuesit e zgjedhur kanë trajnime lidhur me procedurat për sjelljen e vendimeve.

Rregullisht zbatohen revizionet e brendshme.

Udhëheqësia e mbikëqyr ndikimin prej aktiviteteve të ndërmarra kundër korrupsionit.

Komuna mund të tregojë se masat kundër korrupsionit kanë sjellë deri te zbulimi ose reduktimi i rasteve të keqpërdorimit të funksionit (pozitës) zyrtare.

26

Indikatorët pozitiv:- rregullisht zbatohen vlerësimet për sjelljen etike- ekzistojnë procedurat publikisht të shpallura dhe të shkruara për dorëzimin e ankesave

Indikatorë negativ:- mungesa e pasqyrës në detaje gjatë përpilimit dhe realizimit të procedurave - nuk ekzistojnë udhëzime për të punësuarit lidhur me sjelljen e vendimeve

Pyetje thelbësore:Çfarë lloji të procedurave kundër korrupsionit ka përgatitur dhe zbatuar komuna? Në cilën mënyrë komuna e analizon efektivitetin e procedurave për parandalimin dhe zbulimin e rasteve të mashtrimit dhe korrupsionit?Cilat janë masat për kontrollin e të punësuarve?Cilat ndryshime në procedurën kundër korrupsionit janë prezantuar në analizë në detaje?Cilat informata dhe statistika për mashtrimet i ka grumbulluar komuna?A thua komuna tregon se paratë janë të shpenzuara për qëllimet e dedikuara?Në cilën mënyrë mundësoni shfrytëzimin korrekttë financave të komunës dhe hapësirave të saj?

27

Standardi numër 2: Zero tolerancë për korrupsionin

Kompetenca numër 3 – Komunikimi




Funksionarët dhe të punësuarit lokal janë të hapur lidhur me sjelljen e vendimeve dhe aktiviteteve të ndërmarra. Janë në dispozicion informatat lidhur me taksat komunale, si edhe procedura për ankesa.

Komuna ka kodeks etik të definuar dhe politika përkatëse për funksionim dhe të njëjtat janë në dispozicion për të gjithë të punësuarit, qytetarët dhe shfrytëzuesit e shërbimeve (Kodeksi etik i miratuar).

Rregullisht shpallen buletinet komunal dhe të njëjtët janë në dispozicion në vende publike nëpër komunë.

Koha, data, dhe vendi i mbajtjes së mbledhjeve të Këshillit të komunës publikisht shpallen me rendin e bashkëngjitur të ditës dhe procesverbal për mbledhjet e mbajtura të Këshillit.

Kodeksi etik është nënshkruar prej të gjithë funksionarëve dhe të punësuarve lokal.

Të punësuarit munden të vërtetojnë se kanë marrë informata relevante lidhur me standardet etike.

Përfaqësuesit e zgjedhur dhe të punësuarit kanë vizituar trajnime për çështjet etike dhe kundër korrupsionit.

Të punësuarit vërtetojnë se ekziston komunikimi i dyanshëm.

Kërkohen mendimet e shfrytëzuesve të shërbimeve dhe ata shqyrtohen në detaje.

Së paku një herë në vit udhëheqësia dorëzon raport dhe informata statistikore për çështjet etike dhe kundër korrupsionit.

Ekziston komisioni i themeluar komunal për monitorimin e çështjeve etike dhe kundër korrupsionit i cili punon në mënyrë aktive.

28

Indikatorë pozitiv:- procedurat dhe kodeksi etik janë në dispozicion në vende publike dhe/ose ueb faqe- funksionarët dhe udhëheqësit lokal munden të diskutojnë rreth përpilimit të planeve për dorëzimin e informatave lidhur me standardet etike- ekziston metoda se si të grumbullohen të dhënat për mendimet e shfrytëzuesve të shërbimeve - trajnimi lidhur me standardet etike

Indikatorët negativ:- mungesa e informatave statistikore lidhur me standardet etike - personat zyrtar nuk kanë kontroll të mjaftueshme në çështjet lidhur me standardet etike

Pyetje thelbësore:Në cilën mënyrë funksionarët dhe të punësuarit lokal informohen lidhur me çështjet etike dhe kundër korrupsionit?Kur është miratuar kodeksi etik? Si shpërndahen informatat për atë? Në cilën mënyrë komuna komunikon me shfrytëzuesit e shërbimeve? Në cilën mënyrë informohen qytetarët për mbledhjet e Këshillit?Në cilën mënyrë qytetari ka qasjederi te rendi i ditës ose procesverbalii mbledhjes së mbajtur të Këshillit?

29

Standardi numër 2: Zero tolerancë për korrupsionin Kompetenca numër 4 – Furnizimet publike




Komuna ka përpiluar dhe në mënyrë aktive i aplikon procedurat e forta kundër korrupsionit me të cilat përforcohet besimi tek popullata dhe zvogëlohen mundësitë për keqpërdorim. Këta procedura dhe politika të punës janë subjekt i kontrollit revizor në detaje, si edhe përmirësimit aktiv të mëtutjeshëm. Të njëjtat prezantohen para popullatës.

Komuna ka përcaktuar procedura për furnizimin që bazohen në praktikat e punës së mirë konform dispozitave të statutit.

Janë në dispozicion udhëzime dhe trajnime për të gjithë të punësuarit të cilët janë pjesë e procesit të furnizimeve publike.

Komuna mund të tregojë se aplikohen procedurat për furnizime, konform Ligjit për furnizimet publike.

Funksionaliteti dhe efektiviteti i procedurave për furnizim rregullisht kontrollohet dhe vlerësohet.

Komuna ka organizuar fushatë publike kundër korrupsionit.

Praktika e brendshme të punës së mirë ndahen me komunat e tjera.

Komuna përpilon planin vjetor për furnizimet publike të cilin e dorëzon deri te udhëheqësia dhe Këshilli i komunës.

Komuna mundet të tregojë se praktikon proces efektiv të furnizimeve publike që i ndjek parimet e rentabilitetit ekonomik dhe i zvogëlon mundësitë për mashtrime.

30

Indikatorët pozitiv:- procedurat për furnizime zbatohen dhe analizohen në detaje- ekzistojnë mënyra me të cilat funksionarët dhe të punë me të cilat funksionarët dhe të punësuarit lokal informojnë për konflikt të interesave - për përfaqësuesit e zgjedhur dhe personat zyrtar ekzistojnë procedura të paraqitjes së pronësisë, dhuratave dhe mikpritjes

Indikatorët negativ:- dominojnë furnizimet prej furnizuesve të njëjtë - mungesa e analizës së informatave për rrjedhat aktuale në procesin e furnizimeve publike - ata që përgjigjen për të sjellë vendimet e dinë identitetin e furnizuesve të mundur para.

Pyetje thelbësore:Cilat janë parimet kryesor në të cilat bazohet procesi i furnizimeve publike?Çfarë lloji të trajnimit kanë fituar anëtarët e Komisionit për furnizime publike?Çfarë liste të pronës së paraqitur të përfaqësuesve të zgjedhur dhe personat zyrtar mbahet? Sa shpesh azhurnohet ajo listë?Çfarë procedura ka komuna gjatë shpalljes së konfliktit të interesave, dhuratave dhe mikpritjes?Në cilën mënyrë komuna siguron azhurnimin e procedurave të saja?Cilat probleme janë identifikuar dhe cilat ndryshime janë zbatuar si rezultat i hulumtimit në detaje të procedurave të furnizimeve publike? Si e din komuna se procedurat për furnizime publike janë korrekte dhe se kanë të bëjnë me ofertën më të leverdishme ekonomike?

31

Standardi numër 3: Pjesëmarrja e qytetarëve

Kompetenca numër 5 – Konsultimet dhe sjellje e vendimeve




Përfaqësuesit e zgjedhur lokal, qytetarët, OJQ-të, kompanitë dhe palët e tjera të interesuara në suazat e komunës kanë të drejtë dhe mundësi ti shprehin pikëvështrimet e tyre lidhur me planet komunale. Nëpërmjet të medieve ose mjeteve të tjera kanë qasje deri te informatat që kanë të bëjnë m vendimet dhe aktivitetet komunale.

Komuna ka shpallur planet dhe i fton qytetarët, OJQ-të dhe grupet e tjera që të japin komentet e tyre për planet e shpallura.

Komuna ka identifikuar palët e interesuara (gjatë së cilës janë përfshirë edhe OJQ-të, kompanitë dhe grupet e tjera). Lista e tillë është subjekt i analizave në detaje dhe azhurnimeve.

Komuna ka definuar procesin e konsultimeve me palët e interesuara si pjesë e krijimit të planeve komunale.

Të gjitha planet komunale janë të shpallur publikisht dhe është dhënë hapësirë për konsultime para se të njëjtat të miratohen.

Ekziston proces gjatë së cilit qëndrimet e personave individual dhe grupeve munden të dorëzohen deri te ata të cilët sjellin vendimet.

Komuna në mënyrë strategjike është e lidhur e një numër të madh të palëve të interesuara dhe përfshin edhe ata persona dhe grupe gjatë përpilimit të politikave të punës, planifikimit dhe sjelljes së vendimeve.

OJQ-të, kompanitë dhe qytetarët mendojnë se qëndrimet e tyre janë marrë në konsiderim nga ana e komunës, si edhe atë se ata janë të angazhuar në proceset relevante të vendimmarrjes.

Ekziston program aktiv me të cilin përfaqësuesit e zgjedhur i inkuadrojnë qytetarët gjatë procesit të vendimmarrjes dhe nxisin individët që të pranojnë rolin e përfaqësuesve të një grupi/personave të caktuar.

32

Indikatorët pozitiv:- ekzistojnë procedura për shpalljen e planeve dhe grumbullimin e qëndrimeve dhe mendimeve - janë identifikuar palët kryesore dhe është themeluar mënyrë e zakonshme e komunikimit- lidhje strategjike me palët kryesore të interesuara

Indikatorët negativ:- mungesa e procesit për konsultime - qëndrimet mbi të cilat është e qartë se qytetarët dhe grupet e tjera nuk janë të interesuar ose nuk kanë mundësi që ti shprehin qëndrimet ose mendimet e tyre - nuk ekziston mënyra për dorëzimin e pikëvështrimeve që janë të ndryshme

Pyetje thelbësore:Në cilën mënyrë komuna e barazon përfaqësimin e parimeve demokratike lokale dhe përfshirjen e qytetarëve dhe grupeve të tjera në procesin e vendimmarrjen? Përshkruani procesin në të cilin përgatiten planet komunale? Cilat janë palët kryesore të interesuara në komunë?Në cilën mënyrë zbatohen konsultimet?Në cilin moment prej procesit të planifikimit zbatohen konsultimet e popullatën? Në cilën mënyrë dorëzohen mendimet e qytetarëve dhe palëve të përfshira deri te ata të cilët janë kompetent për vendimmarrjen? Në cilën mënyrë palët e jashtme të interesuara janë të angazhuara në procesin e vendimmarrjes? Në cilën mënyrë matet kënaqësia e palëve të interesuara prej procesit të konsultimeve?

33

Standardi numër 4: Profesionalizmi Kompetenca numër 6 – Punësimi, trajnimi dhe avancimi




Ekzistojnë udhëzime të qarta për funksionarët dhe të punësuarit lokal për atë se si ti plotësojnë rolet dhe përgjegjësitë e tyre. Punësimi, trajnimet dhe avancimi zbatohen në bazë të aftësive (cilësive), me qëllim të sigurimit të shkallës së lartë të kompetencës në realizimin e detyrave të punës.

Komuna ka procedura dhe politika të punës të cilat kanë të bëjnë me punësimin dhe zgjedhjen.

Kriteret për zgjedhjet janë të definuar për secilën pozitë dhe u janë të shpalosur të gjithë atyre peronave të cilët paraqiten.

Procedurat për standardet etike ju shpalosen të gjitha të punësuarve dhe atyre që sapo fillojnë me punë.

Ekzistojnë sisteme të punës nëpërmjet të cilëve sigurohet zbatimi i përpiktë dhe korrekt i procedurave.

Zbatohen procedurat e qarta për vlerësimin e punës.Është zbatuar trajnimi përkatës dhe janë dorëzuar udhëzimet gjegjëse për funksionarët dhe udhëheqësit lokal të cilat kanë të bëjnë me rolet dhe përgjegjësitë e tyre. Praktikohet hulumtimi i rregullt në detaje dhe vlerësimi i procedurave.

Udhëheqësit kanë njohje përkatëse dhe u janë dedikuar zbatimit të të gjitha procedurave relevante etike.

Ekziston revizioni i rregullt i punësimit (së paku në çdo dy vjet), avancimit dhe procedurave për trajnim.

Zbatohet proces i qartë dhe transparent i përpilimit të planeve për avancimin e karrierës të cilat bazohen në vlerësimin e detyrave të realizuara të punës.

Udhëheqësit dhe të punësuarit e tjerë verifikojnë se procedurat të cilat kanë të bëjnë me standardet etike janë përpiluar me konsultime dhe të njëjtat zbatohen në mënyrë efektive.

34

Indikatorët pozitiv:- ekzistojnë procedura për punësim dhe avancim, përshkrim i vendeve të punës dhe kritere paraprake të caktuar për zgjedhje- ekziston program prezantues për ata të cilët po fillojnë gjatë së cilës janë përfshirë edhe çështjet që kanë të bëjnë me standardet etike/kundër korrupsionit - praktikohen konsultimet lidhur me çështjet etike dhe kundër korrupsionit - ekzistojnë programe për trajnim lidhur me standardet etike dhe kundër korrupsionit

Indikatorët negativ:- nuk ekziston revizioni lidhur me zbatimin e politikës së punës - nuk ekziston sistem i avancimit sipas meritave

Pyetje thelbësore:Si punësohen/avancohen të punësuarit në komunë? Çfarë lloji të trajnimeve lidhur me standardet etike kanë të punësuarit kur fillojnë me punën?Çfarë lloji të udhëzimeve dhe trajnimeve ekzistojnë lidhur me standardet etike për të punësuarit dhe funksionarët lokal? Në cilën mënyrë komuna hulumton punësimin, avancimin dhe trajnimin me qëllim që të njëjtat të jenë efektive? Çfarë lloji të ndryshimeve/përmirësimeve janë bërë si rezultat i hulumtimeve/ shqyrtimeve të tilla?Çfarë është procesi i konsultimeve gjatë përpilimit të procedurave të reja për standardet etike ose gjatë përmirësimit të procedurave tanimë ekzistuese?Në cilën mënyrë përfaqësuesit e zgjedhur dhe udhëheqësia e tregojnë dedikimin e tyre ndaj standardeve etike?

35

Standardi numër 5: Llogaridhënia Kompetenca numër 7 – Sjellja e vendimeve financiare




Komuna dorëzon informata deri te qytetarët lidhur me burimet e financimit dhe shpenzimet e komunës.

Vendimet e sjella lidhur me shpërndarjen e mjeteve janë çështje e revizionit të pavarur.

Komuna dorëzon informata deri te qytetarët, OJQ-të, kompanitë dhe palët e tjera të interesuara lidhur me financimin dhe shpenzimet në mënyrë që është e lehtë për tu kuptuar dhe me qasje të lehtë (për shembull nëpërmjet të shtypjes së broshurës).

Ekzistojnë procedura të hapura dhe publikisht të shpallura për dorëzimin e vërejtjeve dhe ankesave për të gjitha vendimet e komunës.

Sjellja e vendimeve për të gjitha llojet e shërbimeve është proces i hapur dhe arsyet për vendimet e miratuara verifikohen nga ana e qytetarëve dhe grupeve të tjera.

Aplikohen kriteret paraprakisht të caktuar gjatë procesit të vendimmarrjes dhe shpërndarjes së mjeteve.

Të gjithë përfaqësuesit e zgjedhur duhet detyrimisht të paraqesin pronën dhe nëse shpallin konflikt të interesave, të tërhiqen prej procesit të vendimmarrjeve.

Vendimet dhe aktivitetet e ndërmarra janë subjekt i revizionit të jashtëm dhe të pavarur.

Qytetarët, OJQ-të, kompanitë dhe palët e tjera të interesuara mendojnë se procesi i vendimmarrjes është korrekt dhe transparent.

Procedurat për dorëzimin e vërejtjeve dhe ankesave shfrytëzohen në mënyrë aktive.

Ata të cilët dorëzojnë vërejtje dhe ankesa janë të mbrojtur prej secilit lloj të shqetësimit të mëtutjeshëm.

Komuna e mat efikasitetin e projekteve dhe shpenzimeve të tjera kryesore.

36

Indikatorët pozitiv:- ekzistojnë procedura për vërejtje dhe ankesa dhe janë me qasje të lehtë - ekzistojnë procedura me të cilat ndahet vlerësimi prej sjelljes së vendimeve - ekzistojnë procedurat e revizionit të cilat janë të jashtme dhe të pavarura

Indikatorët negativ:- mungesa e trajnimit të atyre që sjellin vendimet lidhur me çështjet etike - lidhshmëria midis atyre që janë përgjegjës për sjelljen e vendimeve dhe atyre të cilat i paraqesin (aplikantët) - procedura për vërejtje dhe ankesa të cilat nuk aplikohen.

Pyetje thelbësore:Çfarë lloji të informatave jep komuna lidhur me burimet e financimit dhe shpenzimet?Në cilën mënyrë aplikantët munden të dorëzojnë ankesë ose vërejtje lidhur me vendimet e miratuara? Në cilën mënyrë shpallen këta procedura? Cilat kritere shfrytëzohen gjatë vendimmarrjes? Çfarë qasje ndaj atyre kritereve kanë qytetarët/palët e interesuara? Në cilën mënyrë komuna e hulumton rregullshmërinë e vendimeve të miratuara? Në cilën mënyrë komuna siguron shpenzimin korrekt të mjeteve sipas dedikimit të përcaktuar? Në cilën mënyrë komuna i mbron ata të cilët dorëzojnë ankesë ose vërejtje në vendimet e miratuara? Kush kryen revizionin e procesit të vendimmarrjes nga ana e komunës?

37

Standardi numër 6: Udhëheqja e mirë Kompetenca numër 8 – Nxitja (promovimi) i sjelljes etike




Funksionarët dhe të punësuarit lokal kanë përgjegjësi të qarta konform kodeksit etik.

Komuna ka plan që ka të bëjë me realizimin e standardeve etike. Përgjegjësitë etike definohen me kodeksin etik për funksionarët e të punësuarit lokal në komunë.

Përgjegjësia për standardet etike është qartë e definuar si për funksionarët lokal ashtu edhe për të punësuarit.

Informatat relevante lidhur me zbatimin e planit etik grumbullohen, komentohen, dorëzohen deri te udhëheqësia/funksionarët lokal dhe aplikohen në mënyrë të përpiktë.

Komuna ndërmerr aktivitete për vendosjen e krahasuesve (bençmark) lidhur me standardet etike.

Një person (për shembull, këshilltari për standardet etike) është përgjegjës për këshillim, revizion dhe trajnimin lidhur me standardet etike dhe kundër korrupsionit.

Problemet etike dhe kundër korrupsionit llogariten si pjesë e aktiviteteve komunale me rëndësi strategjike dhe janë pjesë e agjendës (rendit të ditës) të udhëheqësish (për shembull, nëpërmjet të standardeve për etikë/kundër korrupsionit).

Komuna merr në konsiderim rezultatet prej analizës së zbatuar nga ana e palëve të interesuara me aspekt në standardet etike. Më pas vijon zbatimi i ndryshimeve përkatëse.

Funksionarët dhe të punësuarit lokal munden të përshkruajnë dhe prezantojnë kontributin e tyre kah realizimi i vizionit të komunës, vlerave dhe qëllimeve në aspektin e standardeve etike.

38

Indikatorët pozitiv:- komuna ka vizion të definuar për sjelljen etike dhe kundër korrupsionit - është miratuar kodeksi etik për funksionarët lokal - janë përcaktuar përshkrimet e vendeve të punës të cilat përfshijnë dispozita për përgjegjësitë etike të udhëheqësve dhe të punësuarve në pozitat kryesore

Indikatorët negativ:- kuptimi i pamjaftueshëm standardeve etike nga ana e funksionarëve dhe të punësuarve lokal- nuk ekziston kompetencë/përgjegjësi e qartë për nxitjen e çështjeve etike dhe kundër korrupsionit.

Pyetje thelbësore:Cilat janë dokumentet etik të komunës?Cilat janë përgjegjësitë e funksionarëve dhe të punësuarve lokal për çështjet të cilat kanë të bëjnë me standardet etike?Si do të përcaktojë funksionari/rja dhe i punësuari lokal se cilat janë përgjegjësitë e tij lidhur me standardet etike?Çfarë lloji të informatave lidhur me zbatimin e aktiviteteve etike dhe kundër korrupsionit po grumbullohen? Çfarë lloji i informatave etike dhe kundër korrupsionit grumbullohen prej palëve të interesuara? Në cilën mënyrë prezantohen çështjet lidhur me standardet etike dhe kundër korrupsionit para Këshillit të komunës dhe udhëheqësisë? Çfarë lloji të aktiviteteve për përcaktimin e krahasuesve (bençmark) ka ndërmarrë komuna lidhur me standardet etike?

PB 39

STANDARDET ETIKE

FORMA DHE PYETËSORI

PËR VETËVLERËSIM

40 4140 41

STANDARDET ETIKE

FORMA DHE PYETËSORI PËR VETËVLERËSIM

Ky Pyetësor për vetëvlerësim duhet të shfrytëzohet së bashku me Standardet etike dhe kundër korrupsionit të Këshillit të Evropës. Pyetësori ishte përpiluar nëpërmjet të procesit të konsultimeve midis ekspertëve lokal dhe ekspertëve të Këshillit të Evropës, dhe i njëjti është paramenduar që do të ishte shfrytëzuar në mënyrë komplementare me Standardet etike për vetëqeverisje lokale efektive dhe demokratike të Këshillit të Evropës. Qëllimi i Standardeve dhe i procesit të vetëvlerësimit është që të sigurojë baza për avancimin e aktiviteteve të etikës dhe kundër korrupsionit në komunë. Në këtë mënyrë do të mundësohet përmirësimi i segmentit etik i cili do të kontribuojë në realizimin e qëllimit – komunat të jenë transparente.

Vetëvlerësimi ju mundëson anëtarëve ë zgjedhur dhe të punësuarve në komunë vetë të vlerësojnë të arriturat në pjesën e etikës dhe luftës kundër korrupsionit, gjegjësisht të mos varen prej ekspertëve të jashtëm. Vlerësimi do t’ju mundësojë anëtarëve të zgjedhur dhe udhëheqësve që të përcaktojnë aksionet me prioritet nëpërmjet të cilëve do të arrihen përmirësime.

Vetëvlerësimi duhet që të kryhet gjatë punëtorisë një ditore për vetëvlerësim të funksionarëve të lartë dhe përfaqësuesve të zgjedhur.

Pyetësori duhet të plotësohet gjatë punëtorisë një ditore të organizuar për anëtarët e zgjedhur dhe funksionarët e lartë. Përgjigjet prej pyetësorit duhet të jenë të harmonizuara me të gjithë pjesëmarrësit në punëtorinë.

Punëtoria duhet të përqendrohet në si vijon: (1) të arrihet dakordim për atë se si janë rezultatet në sferën e etikës dhe luftës kundër korrupsionit dhe arsyet për gjendjen e tillë duke marr për atë se si janë rezultatet në sferën e etikës dhe luftës kundër korrupsionit dhe arsyet për gjendjen e tillë duke marrë në konsiderim përgjigjet prej pyetësorit dhe indikatorët pozitiv/negativ; dhe (2) të identifikohen aksionet me prioritet të cilat duhet të sjellin përmirësime.

Do të ishte e leverdishme që udhëheqësi i përcaktuar i projektit të mundet që: paraprakisht ti identifikojë dokumentet e nevojshme të cilat i krijojnë indikatorët pozitiv dhe negativ; dhe të kryejnë përgatitet e nevojshme për punëtorinë. Gjithashtu, do të ishte mirë që një person i pavarur të jetë lehtësues i punëtorisë, sepse është shumë me rëndësi të sigurohen vlerësime sa më të mundshme objektive.

40 4140 41

STANDARDET ETIKEPYETËSORI PËR VETËVLERËSIM

Qëllimi i këtij pyetësori është që të mundësojë që qëndrimet e të gjithë faktorëve të cilët kanë ndonjë interes gjegjësisht pika të përbashkëta me komunën të kontribuojnë për vetëvlerësimin e etikës dhe drejtimin strategjik me komunën e tyre.

Pyetësori duhet të plotësohet gjatë kohës së punëtorisë një ditore, ndërsa përgjigjet të jenë të harmonizuara me të gjithë pjesëmarrësit në punëtori.

Ju lutemi që të vlerësoni etikën dhe drejtimin strategjik me komunën në shkallën pre 1 (dobët) deri në 5 (shkëlqyeshëm), shikuar nëpër prizmën e secilës prej kompetencave me poshtë të të shënuara. Mundeni, nëse dëshironi, të shtoni edhe komentin e juaj në të cilin do të shpjegoni vlerësimin të ciline keni bërë ose të propozoni përmirësime për secilin vlerësim.

Transparenca

1. Informata për shfrytëzuesit e shërbimeve Përpilon informata standarde për shfrytëzuesit e shërbimeve lidhur

me përmbajtjen e shërbimeve, çmimet, procesit të aplikimit, kornizat kohore, kriteret për sjelljen e vendimeve dhe procedurat për ankesat.

Shpall informatat për shfrytëzuesit e shërbimeve dhe kujdeset që të gjithë shfrytëzuesit e mundshëm të shërbimeve të kenë qasje të lehtë deri te informatat.

Siguron kënaqësinë për shfrytëzuesit e shërbimeve duke ju dhënë mundësi që të ndajnë eksperiencat e tyre dhe duke dëgjuar atë që ata kanë të thonë si informatë kthyese.

2. Procedurat Kanë udhëzimeve të qarta dhe trajnime për të gjithë të punësuarit

dhe funksionarët lokal të cilët janë të përfshirë në procesin e vendimmarrjes.

Demonstrojnë mekanizma të qartë për revizion dhe mbikëqyrje në detaje të procedurave për aplikim.

Sigurojnë konstatimin e konfliktit të interesave dhe ndërmarrin masa përkatëse që të njëjtat mos ndikojnë mbi procesin e vendimmarrjes.

Sigurojnë veprime mbi ankesat dhe mos vendosjen e palës që ka dorëzuar ankesën në pozitë të pavolitshme.

1 2 3 4 5

42 4342 43

Zero tolerancë për korrupsionin

3. Komunikimi

Sigurojnë komunikim efektiv të brendshëm me qëllim që funksionarët dhe të punësuarit lokal të jenë në rrjedha të ndodhive lidhur me zhvillimin e shërbimeve dhe procedurave.

Sigurojnë që anëtarët e zgjedhur, të punësuarit dhe banorët lokal të jenë mirë të informuar me politikën e punës dhe rezultatet dhe i konsultojnë qytetarët rreth planeve të tyre.

Të sigurojë që anëtarët e zgjedhur të jenë më kontaktues dhe ti kenë interesat e banorëve lokal në plan të parë.

4. Furnizimet publike Zbatim efikas dhe efektiv i furnizimeve (prokurimeve) publike në

mënyrë e cila mundëson vlerën për paratë e dhëna si për komunën ashtu edhe dhe për qytetarët e saj.

Shfrytëzon kriteret paraprakisht të përcaktuara për zgjidhjen dhe sjelljen e vendimeve për ndarjen e kontratave të cilat bazohen në aftësitë përkatëse.

Ekzistojnë procedura për konstatimin e konfliktit të interesave dhe procedura për dhuratat dhe mikpritjen dhe sigurimit të asaj që e tërë ajo mos të ketë ndikim mbi procesin e sjelljes së vendimeve.

Rishqyrton procedurat dhe rezultatet me qëllim të zvogëlimit të mundësisë për keqpërdorimin e funksioni zyrtar (postit) dhe harmonizimit me praktikat e veprimit të mirë.

1 2 3 4 5

Pjesëmarrja e qytetarëve

5. konsultimet dhe vendimmarrja E përforcon demokracinë lokale ashtu që rregullisht i informon

qytetarët; kërkon, dëgjon dhe reagon në mendimet/qëndrimet e banorëve lokal; përshëndet dhënien e informatave kthyese prej shfrytëzuesve për eksperiencat e tyre me shërbimet.

Krijimi i mundësive për pjesëmarrja të komunitetit lokal gjatë planifikimit dhe dezenimit dhe dhënies së shërbimeve.

Zhvillon bashkësitë lokale me qëllim të sigurimit të pjesëmarrjes së qytetarëve në nivel lokal.

Ndërtimi i partneriteteve të forta (për shembull, për dhënien e shërbimeve) me organizatat lokal, por edhe me shkallë të tjera të Qeverisë.

Krijon kushte nëpërmjet të cilave organizatat lokale të kontribuojnë për vetëqeverisjen lokale efektive.

1 2 3 4 5

42 4342 43

Profesionalizmi

6. Punësimi, trajnimi dhe avancimi në karrierë Përpilimi i procedurave për zgjedhjen dhe punësimin me qëllim të

emërtimit dhe avancimit të bazuar në sistemin e meritave. Përpilimi i përshkrimit të vendit të punës dhe specifikimit të të

punësuarve për të gjitha vendet (pozitat) e punës. Zbaton trajnim hyrës efektiv për të gjithë funksionarët dhe të

punësuarit lokal, gjatë së cilave janë përfshirë edhe standardet etike.

Zbaton trajnim të pandërprerë për funksionarët dhe të punësuarit lokal me qëllim të sigurimit të njohjes përkatëse dhe kompetencës lidhur me shërbimet dhe përgjegjësitë e tyre.

Analizon zbatimin dhe rezultatet e procedurave të punësimit, trajnimit dhe avancimit, si edhe bën përmirësime të bazuara në analizat e tilla.

1 2 3 4 5

Llogaridhënia

7. Sjellja e vendimeve në sferën e punës financiare Sigurimi i informatave prej sferës së financave dhe shpenzimeve

të komunës, të dedikuara për qytetarët, OJQ-të dhe kompanitë. Sjellja e vendimeve të bazuara në rentabilitetin ekonomik dhe

interesat më të mira për komunën, për qytetarët dhe të gjithë palët e angazhuara.

Shpallja e qasjes së lehtë deri te të gjitha procedurat për vërejtje dhe ankesa.

Sjellja e vendimeve ju nënshtrohet procedurave në detaje të revizionit.

1 2 3 4 5

44 4544 45

Udhëheqje e mirë

8. Promovimi i sjelljes etike Përpilon plan për nxitjen e praktikës etike dhe kundër korrupsionit

në punën e komunës. Përcakton qëllimet për përmirësimin lidhur me standardet etike

dhe pasqyrë e mëtutjeshme për atë se sa të njëjtat janë realizuar me sukses në praktikë.

Definon përgjegjësinë për këshillimin, trajnimin dhe monitorimin (mbikëqyrjen) në sferën e etikës.

Krahasohet me organizatat e tjera lidhur me etikën dhe procedurat dhe aktivitetet kundër korrupsionit.

Mishërimi i komponentës etike dhe kundër korrupsionit në aktivitetet, planet dhe gjatë procesit të sjelljes së vendimeve në komunë.

1 2 3 4 5

44 4544 45

STANDARDET ETIKE - VETËVLERËSIMI

Emri i komunës:

Standardi etik 1: TransparencaVlerësimi….. Rezultatet prej pyetësorit: - përfaqësuesit e zgjedhur:- përfaqësuesit e zgjedhur: - funksionarët e lartë: - organizatat e jashtme:

Indikatorë të realët pozitiv:

Indikatorë të realët negativ:

Arsye për vlerësimin:

Aksione me prioritet:

Standardi etik 2: Zero tolerancë për korrupsioninVlerësimi….. Rezultatet prej pyetësorit: - përfaqësuesit e zgjedhur:- përfaqësuesit e zgjedhur: - funksionarët e lartë: - organizatat e jashtme:





Standardi etik 3: Pjesëmarrja e qytetarëveVlerësimi….. Rezultatet prej pyetësorit: - përfaqësuesit e zgjedhur:- përfaqësuesit e zgjedhur: - funksionarët e lartë: - organizatat e jashtme:





46

Standardi etik 4: ProfesionalizmiVlerësimi….. Rezultatet prej pyetësorit: - përfaqësuesit e zgjedhur:- përfaqësuesit e zgjedhur: - funksionarët e lartë: - organizatat e jashtme:





Standardi etik 5: LlogaridhëniaVlerësimi….. Rezultatet prej pyetësorit: - përfaqësuesit e zgjedhur:- përfaqësuesit e zgjedhur: - funksionarët e lartë: - organizatat e jashtme:





Standardi etik 6: UdhëheqjaVlerësimi….. Rezultatet prej pyetësorit: - përfaqësuesit e zgjedhur:- përfaqësuesit e zgjedhur: - funksionarët e lartë: - organizatat e jashtme:





47

48

49

Botuesit:Bashkësia e njësive të vetëgeverisjes lokaletë Republikës së Maqedonisë - BNJVL

Adresa e botuesit:rr.: Risto Ravanovski br. 31000 Skopje

Për botuesit:Dushica Perishiq, Drejtor Ekzekutiv i BNJVL-së

Përgatiti:Dejan DonevIrena NikolovCezari Trutkovski

Shtypi: Ri-grafika

Tirazhi:300 mak.100 alb.50 ang.

CIP- Katalogizacija vo publikacijaNacionalna i univerzitetska biblioteka „Sv. Kliment Ohridski” Skopje

352:005.332.5(035)

DORACAK kah komune transparente-Skopje: BNJVL, 200848 str. tabeli; 24 sm.

ISBN 978-9989-186-24-0

a) Vetëqeverisje lokale-Transparencë-DoracakëCOBISS.MK-ID 71266570

50

Documents

KAN KOMUNA - zels.org.mk˜зданија/AL/Publikacii... · financiare dhe aspektet organizative të aktiviteteve të tyre. Sigurimi i të punuarit etik dhe transparent të autoriteteve