8
sabavSvo gazeTi, III-IV klasi, N4 marti, 2015 kiTxvis dro gagrZeleba me-2 gv. simaRle – 9 metri, sxeulis sigrZe – 26 metri, wona – cxra spiloze meti... Seni azriT, ra SeiZleba iyos es? ra Tqma unda, uzarmazari dinozavri. is argentinaSi aR- moaCines da saxelad drednoTi Searqves, rac `uSiSars~ niSnavs. es giganturi dinozavri 75 milioni wlis win binadrobda dedamiwaze. fiqroben, rom is xmeleTis erT-erTi udidesi cxovelia, ro- melsac odesme ucxovria Cvens planetaze. `drednoTi uzarmazari iyo da mis gare- moSi albaT araferi iqneboda iseTi, rac Tavs daesxmoda. masze Tavdasxma praqti- kulad SeuZlebeli iyo,~ – wers dinoza- vris aRmomCeni keneT lakovara. swored amitom daarqva man dinozavrs `uSiSari~. kidev imitom, rom me-20 saukunis dasawyis- Si swored es saxeli erqva erT-erT uZli- eres samxedro xomalds. drednoTi titanozavrTa ojaxs mie- kuTvneba. am ojaxis warmomadgenlebs hqondaT grZeli kiseri, Zlieri kudi, pa- tara Tavi da maRali, msxvili fexebi. ti- tanozavrebis ojaxis erT-erTi wevria braqiozavric, romelic 34000 kilograms iwonida. Tumca, axalaRmoCenil drednoT- Tan SedarebiT, es gigantic ki cerodenad moCans. drednoTi balaxismWameli dino- zavri iyo. balaxismWamelebi mtacebleb- Tan SedarebiT zantad moZraobdnen. magram isini bevrad ufro didi zomis iyvnen, vidre xorcismWameli dinozavrebi. balaxismWa- melebs ar hqondaT didi da basri kbilebi. maTi mTavari TavdacviTi saSualeba sxeu- lis zoma da Zlieri kudi iyo. dreqselis universitetis paleonto- logma, doqtorma keneT lakovaram dino- zavris axali saxeoba jer kidev 2005 wels aRmoaCina. is cxra weli muSaobda sakuTar aRmoCenaze. 2014 wlis seqtemberSi ki ga- moaqveyna kvleva drednoTis Sesaxeb. Tavdapirvelad dinozavris ConCxi mcire nawilebis saxiT aRmoaCines niada- gis qveS. am droisaTvis napovnia 200-ze meti Zvali. es Zvlebis mTeli raodenobis daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma nawilebi aawyves da Seqmnes ConCxis miaxloebiTi modeli. Segrovili masalis gamoyenebiT da kompiuteris dax- marebiT maT aRadgines suraTi, Tu rogor gamoiyureboda da moZraobda es giganti. dRes xmeleTis yvelaze didi cxoveli afrikuli spiloa. is daaxloebiT 7 tonas iwonis. zogadad, dedamiwis cxovelebidan ki yvelaze didi lurji veSapia. misi sxeu- lis masa daaxloebiT 150 tonas udris, sxeulis sigrZe 33 metria. dedamiwis uzarmazari dinozavri axali aRmoCena argentinaSi paleontologi – mecnieri, romelic ik- vlevs namarxebs.

kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

  • Upload
    lyque

  • View
    252

  • Download
    3

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

sabavSvo gazeTi, III-IV klasi, N4 marti, 2015

k i T x v i s d r o

gagrZeleba me-2 gv.

simaRle – 9 metri, sxeulis sigrZe – 26 metri, wona – cxra spiloze meti... Seni azriT, ra SeiZleba iyos es? ra Tqma unda, uzarmazari dinozavri. is argentinaSi aR-moaCines da saxelad drednoTi Searqves, rac `uSiSars~ niSnavs.

es giganturi dinozavri 75 milioni wlis win binadrobda dedamiwaze. fiqroben, rom is xmeleTis erT-erTi udidesi cxovelia, ro-melsac odesme ucxovria Cvens planetaze.

`drednoTi uzarmazari iyo da mis gare-moSi albaT araferi iqneboda iseTi, rac Tavs daesxmoda. masze Tavdasxma praqti-kulad SeuZlebeli iyo,~ – wers dinoza-vris aRmomCeni keneT lakovara. swored amitom daarqva man dinozavrs `uSiSari~. kidev imitom, rom me-20 saukunis dasawyis-Si swored es saxeli erqva erT-erT uZli-eres samxedro xomalds.

drednoTi titanozavrTa ojaxs mie-kuTvneba. am ojaxis warmomadgenlebs hqondaT grZeli kiseri, Zlieri kudi, pa-tara Tavi da maRali, msxvili fexebi. ti-tanozavrebis ojaxis erT-erTi wevria braqiozavric, romelic 34000 kilograms iwonida. Tumca, axalaRmoCenil drednoT-Tan SedarebiT, es gigantic ki cerodenad moCans. drednoTi balaxismWameli dino-zavri iyo. balaxismWamelebi mtacebleb-

Tan SedarebiT zantad moZraobdnen. magram isini bevrad ufro didi zomis iyvnen, vidre xorcismWameli dinozavrebi. balaxismWa-melebs ar hqondaT didi da basri kbilebi. maTi mTavari TavdacviTi saSualeba sxeu-lis zoma da Zlieri kudi iyo.

dreqselis universitetis paleonto-logma, doqtorma keneT lakovaram dino-zavris axali saxeoba jer kidev 2005 wels aRmoaCina. is cxra weli muSaobda sakuTar aRmoCenaze. 2014 wlis seqtemberSi ki ga-moaqveyna kvleva drednoTis Sesaxeb.

Tavdapirvelad dinozavris ConCxi mcire nawilebis saxiT aRmoaCines niada-gis qveS. am droisaTvis napovnia 200-ze meti Zvali. es Zvlebis mTeli raodenobis daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma nawilebi aawyves da Seqmnes ConCxis miaxloebiTi modeli. Segrovili masalis gamoyenebiT da kompiuteris dax-marebiT maT aRadgines suraTi, Tu rogor gamoiyureboda da moZraobda es giganti.

dRes xmeleTis yvelaze didi cxoveli afrikuli spiloa. is daaxloebiT 7 tonas iwonis. zogadad, dedamiwis cxovelebidan ki yvelaze didi lurji veSapia. misi sxeu-lis masa daaxloebiT 150 tonas udris, sxeulis sigrZe 33 metria.

dedamiwis uzarmazari dinozavriaxali aRmoCena argentinaSi

paleontologi – mecnieri, romelic ik-vlevs namarxebs.

Page 2: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

2 marti, 2015

k i T x v i s d r o

Seqmnes Zvlebis ufro zusti aslebic. sa-bolood daadgines, rom drednoTs Zalian grZeli kiseri da mZlavri, 9-metriani kudi hqonda. is daaxloebiT 65 tonas iwo-nida. es aRmoCenebi momavalSi daexmareba mecnierebs didi preistoriuli cxovele-bis SeswavlaSi.

mecnierTa azriT, aRmoCenili gigantu-ri dinozavri sikvdilis momentSi mozar-

di iyo. misi Zvlebi zrdas kidev ganagr-Zobda. drednoTi raRac didi katastro-fis Sedegad daiRupa. aravin icis, ramxela iqneboda is, roca gaizrdeboda. Tumca, mozardic ki dedamiwaze aRmoCenil cxo-velebs Soris jerjerobiT udidesia.

pirveli gverdidan

mecnierTa jgufi drednoTis naxev-rad aRdgenil namarx ZvlebTan

saxaliso davaleba

daakvirdi sqemas da ujrian rveulSi Sead-gine diagrama masze gamosaxuli sxeulebis masis mixedviT.

saxaliso davaleba: gaxdi mecnier-paleontologi

yuradRebiT daakvirdi qvemoT mocemul dinozavrebis ConCxebs. SearCie maTgan erT-erTi. warmoidgine, rom cnobili paleontologi xar da ConCxis mixedviT unda aRadgino, rogor gamoiyureboda dinozavri sicocxleSi. daxate (an gamoZerwe) Sen mier aRdgenili modeli da miuwere:

• rogor garemoSi cxovrobs?• rogoria misi sxeulis zomebi (simaRle, sigrZe, masa...)?• riT ikvebeba?

Semdeg SegiZlia wignSi an internetSi moiZio informacia Sen mier arCeul ConCxze an moZebno misi aRdgenili varianti da Seadaro sakuTar namuSevars.warmatebas gisurveb!

Page 3: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

3marti, 2015

k i T x v i s d r o

saxaliso maTematika

gamravlebas, rogorc maTematikur moq-medebas, erTi saocari Tviseba aqvs: Tu raime ricxvs ramdenjerme zedized erTsa da ima-ve ricxvze gaamravleb, miRebuli Sedegebi warmoudgeneli siswrafiT gaizrdeba. maga-liTad: 2x2=4, 4x2=8, 8x2=16, 16x2=32, 32x2=64, 64x2=128, 128x2=256 da a. S. gamravlebis es Tviseba kargad ician maTematikis moyvaru-lebma. rogorc Zveli induri legenda mog-viTxrobs, gamravlebis es saidumlo scod-nia Wadrakis gamomgonebelsac jer kidev IV saukuneSi. am wesis arcodnam ki Turme kina-Ram gaaRariba erTi indoeli xelmwife...

indoeTSi cxovrobda erTi Zalian Wkvia-ni kaci, saxelad sini. didi fiqrisa da Sro-mis Semdeg man gamoigona Wadrakis winapari saintereso TamaSi – Caturanga. is Zalian hgavda Wadraks, Tumca gansxvavdeboda ki-dec misgan. mas oris nacvlad oTxi moTama-Se TamaSobda, svlebs ki kamaTlis gagorebis mixedviT akeTebdnen.

sinma Tavisi gamogoneba xelmwifes miar-Tva. xelmwifes Zalian moewona axali TamaSi, gansakuTrebiT ki masSi Caqsovili brZolis sibrZne.

– riT dagasaCuqro aseTi kargi TamaSis gamogonebisaTvis? – hkiTxa man sins.

sini cota xans Cafiqrda.– minda, imdeni xorblis

marcvali momceT, ramde-nic momiwevs, Tu Wadra-kis dafis pirvel ujraze erT marcvals dadeben, meoreze – ors, mesameze – oTxs, me oTxeze – rvas, mexuTeze – Teqvsmets, meeqvseze – ocdaTormets da a. S. yovel momdevno ujraze gaaormageben wina ujris marcvlebis raode-nobas. – Tqva bolos Tama-Sis gamomgonebelma.

xelmwifes gaecina. – ki, magram, es Zalian

mcire jildo ar aris ase-Ti TamaSis Semqmnelis-Tvis? – ikiTxa man.

– me meti araferi min-

da, – mSvidad miugo sinma. xelmwifem brZana, daeTvalaT da miecaT si-

nisTvis kuTvnili xorbali. albaT verc war-moidgen, sabolood ramdeni gamovida! msaxu-rebi didxans iTvlidnen da bolos Tqves, rom

sins ekuTvnoda 18.446.744.073.709.551.615 cali marcvali (es uzarmazari ricxvi ase ikiTxeba: Tvrameti kvadrilion oTxas ormocdaeqvsi trilion Svidas ormocdaoTxi bilion samoc-dacameti miliard Svidas cxra milion xuTas ormocdaTerTmeti aTas eqvsas TxuTmeti).

msaxurebma moaxsenes xelmwifes, rom am-den marcvals gadasazidad aTi aTasi uReli xar-kameCic ar eyofoda...

aravin icis, sabolood rogor daajil-does TamaSis Semqmneli. amaze legenda dums.

rogorc vTqviT, indoeTSi mogonil Ta-maSs Caturanga erqva. Semdeg is sparseTSic gavrcelda Catrangis saxelwodebiT. male sparseTi arabebma daipyres da axal TamaSs Satranji uwodes. arabebma maSin mTeli axlo aRmosavleTi, CrdiloeT afrika da espaneTic ki aiRes. arabebis mier Setanili Santranji yvelgan gavrcelda. XI saukuneSi TamaSi evro-pelebmac iswavles. XI-XII saukuneebSi Wadraki evropaSi iseTi popularuli iyo, rom mas ra-indebsac aswavlidnen. saqarTveloSi Wadraki, savaraudod, indoelma vaWrebma an sparseleb-ma Semoitanes. yovel SemTxvevaSi, igi CvenTan arabebis mosvlamde iyo cnobili.

Wadraki Zalian saintereso TamaSia. mas ori adamiani TamaSobs `TeTri~ da `Savi~ fi-gurebiT specialur dafaze. dafa kvadratis formisaa da muqi da Ria feris 64 ujra aqvs. TiToeul moTamaSes 16 figura hyavs: mefe, lazieri, 2 etli, 2 mxedari, 2 ku da 8 paiki. partia wagebulad maSin iTvleba, rodesac erT-erTi moTamaSis mefe svlas veRar gaake-Tebs da `tyved Cauvardeba~ mowinaaRmdeges.

legendaWadrakze

mefe

lazieri

etli

ku

mxedari

paiki

Page 4: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

4 marti, 2015

k i T x v i s d r o

leqsi

iyo da ara iyo ra,tyeSi cxovrobda biWi.tyeSi xarobda wifela,Tela, muxa da fiWvi.– kidev? – zRmartli da kuneli.– kidev? – cxovrobda Txunela.– kidev? – xoxobi, kakabi,tyes arsad aCnda nakafi.

is biWi nadirs mwyemsavda,daudioda jogi.erTi dac hyavda – tyis gogo,fxizeli, rogorc Woti.

– ra erqvaT? – das – oCodali,Zmas kidev – oCopintre!monadireebs afrTxobdnen,borotebsa da finTebs.

mariam wiklaurioCopintre da oCodali

magram Cvens pintre biWunasZili uyvarda Zlier, Tu erTs CaTvlemda xis Ziras,eZina mTeli kvira.im borot monadireebsam dros swyalobdaT bedi:xan cxovels klavdnen,xan – frinvels,raRa undodaT meti?!

gogo ki mudam fxizlobda,qarebs atanda isars,rom monadiris nasroliar moxvedroda mizans.

oCopintres da oCodals, nadirT jogebis mwyemsebs,arc gripi emarTebodaT,ar ukeTebdnen nemsebs.– arc zRaprebs ar uyvebodnen?– ar dadiodnen cirkSi?– geyoT, daxuWeT Tvali daTavadve hkiTxeT ZilSi.

Page 5: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

mR

vi

me

eb

id

a u

fs

kr

ul

eb

i

GAGAAam furcliT SegiZlia wigni gaakeTo, Tanac Zalian swrafad. amisaT-vis furceli gazeTidan unda amoxio da wyvetil xazze Suaze gakeco.

kiTxvis d

ro

oCopintre da oCodali

davs. mo

tyu

ebul

i mwerebi l

or

wovan qsel

s ewebebian, manaTo

-bel

i Wiayelebi ki maT

gemriel

ad Seeqc

evian.

msof

lio

Si yvel

aze l

amazi mR

vimemso

fl

ios yvel

aze l

amaz gamo

qvabu-

lad

leCu

gia iT

vleba. is amer

ikis Seer-

Tebu

l

Stat

ebSi md

ebareo

bs. l

eCugia

erT

-erT

i yvelaz

e did

i, Rr

ma da f

arT

o

mRvimea

ded

amiwaze.

magram

mTavar

i es

ar ar

is. mRvimis ked

lebi d

afar

ul

ia TabaSir

is umc

iresi

nawilakebisagan Semd

gari kr

istal

ebiT, r

ac u

lamaz

es or

-nament

ebs qmnis. isini kilo

metr

ebzea gad

aWimu

li. mso

f-

lio

s speleo

lo

gebma leCu

gia erT

xmad aR

iares pl

anetis

yvelaz

e lamaz

mRvimed

.

yvelaz

e yinul

ovani

isrisenvel

Tis

(Eisriesenwelt)

mRvime

msof

lio

Si yvelaz

e did

yinul

is mRvi-

med iT

vleba. misi gvir

abebi da d

arbaz

e-bi gad

aWimu

lia 42 km-z

e. gayinul

i Can-Cqer

ebi, nakad

ul

ebi, md

inareebi,

sta-

laqt

itebi d

a stal

agmitebi sao

car sanaxao

bas qmnis. yinu-

lo

vani mRvimis d

aTval

iereba mxo

lo

d j

anmrT

el d

a Zlier

adamianebs Seu

ZliaT

. bavSvebs da mo

xuc

ebs ki iq ar u

Sveben mo

yinul

i da sr

iala z

edapir

is gamo.

Tu

mRvimeebiT

daint

eresd

i da maT

i daT

valier

eba mogin-

da, SegiZl

ia pro

meTes mR

vimes estu

mro

. mas meor

enairad

yu

misTavis mR

vimes uwo

deben. md

ebareo

bs saqarT

velo

Si, wyal

tu

bos r

aionis so

fel

yumisT

avSi. dR

eisaTvis pr

ome-

Tes mR

vimeSi aRmo

Cenilia 17 d

arbaz

i. aq naxav lamaz

stal

aq-t

itebs,

stal

agmitebs,

stal

agnatebs,

gaqvavebul

CanCqe-

rebsa d

a dakid

ul

qvis far

debs, miwisqveSa md

inareebs, mi-

wisqveSa tbebs... SeZl

eb, gaiseirno

naviT, iar

o saf

exmavlo

bil

ikebiT, mo

usmino

sasiamovno

musikas, naxo

laz

er-So

u

da d

atkbe u

lamaz

esi xedebiT

.saint

ereso

mogz

aur

obas gisu

rveb!

patar

a yinul

is mRvime saqar

Tvel

oSic

aris, r

aWaSi. mas sa-

yinul

es eZaxian. sayinul

eSi haeris t

emperat

ur

a mTel

i wlis

ganmavlo

baSi 00C

-ze d

abalia.

Page 6: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

dad

ixar

. mo

gzau

ro

b. m

iwaz

e my

arad

abi

jeb

... a

m d

ro

s, s

wor

ed

Sen

qvem

oT

, d

edam

iwis

siR

rme

Si,

SeiZ

leb

a u

zar

maz

ari

mRvi

mea.

ma

sSi

ki m

iwis

qveS

a t

bebi

a d

a Ca

nCqe

reb

i. m

iwis

qveS

a md

inar

eebi

mi

edin

eba.

iq

bina

dr

obe

n is

eTi

uc

nau

ri

arse

bebi

, ro

mleb

sac

de-

dam

iwis

zed

apir

ze

ver

sad

Sex

vdeb

i.

aseT

mR

vime

ebSi

Cas

vla

miwi

s z

edap

irz

e ar

sebu

li

xvr

eleb

iT

SeiZ

leb

a. x

vrel

ebi

xSir

ad m

cir

e z

omi

saa.

zo

gjer

ki

Zal

ian

di-

dia

da

advi

lad

Ses

amCn

evi.

mR

vime

s xS

irad

mt

knar

i wy

ali

qmni

s. i

s d

edam

iwis

qer

qSi

arse

bul

nap

ral

ebSi

Cae

din

eba.

nia

dag

s r

ecxa

vs

da

kid

ev u

fr

o a

far

To

ebs

napr

als.

es

pro

ces

i aT

aso

biT

wel

s gr

Zel

deb

a.

saqa

rT

vel

oSi

150

0-md

e mR

vime

a. m

aTi

ume

tes

oba

das

avl

eTSi

a.

aRmo

savl

eT s

aqar

Tve

lo

Si k

i gv

xvd

eba

Tr

uso

s xe

oba

Si, m

din

are

qsni

s sa

Tav

esT

an, g

omb

or

is q

edz

e. m

Rvi

meeb

is d

idi

nawi

li

ukv

e aR

moCe

nil

i d

a Se

swav

lil

ia. T

umc

a, S

eiZl

eba

moma

val

Sic

aR

moC-

ndes

dR

emd

e u

cno

bi m

Rvi

me.

alba

T g

inax

avs

gamo

qvab

ul

is f

ot

oeb

i, s

adac

yi

nul

is l

ol

ueb

is m

sgav

si u

zar

maz

ari

svet

e-bi

a. e

s st

alaq

tit

ebia

an

stal

agmi

teb

i. m

Rvi

-mi

s W

erid

an d

akid

ebu

l l

ol

ueb

s st

alaq

tit

ebi

ewo

deb

a. x

ol

o, m

iwid

an a

moz

rd

ils

– s

tal

agmi

-t

ebi.

zo

gjer

st

alaq

tit

i d

a st

alag

mit

i er

T-

deb

a d

a qm

nis

stal

agna

ts,

`mR

vimi

s bo

Zs~.

mR

vime

Si m

Tel

i wl

is g

anma

vlo

baSi

er

Ti

da

igiv

e t

empe

rat

ur

aa.

iq m

ud

miva

d b

nel

a.

amit

om

miwi

sqve

SeT

is b

inad

ar T

evz

ebsa

da

kibo

rCx

aleb

s T

val

ebi

ar a

qvT

. ar

c s

Wir

-d

ebaT

. mR

vime

ebSi

xSi

rad

Ram

ur

ebis

ko

lo

-ni

ebic

cxo

vro

ben.

uZv

eles

dr

oSi

gam

oqv

a-bu

leb

s ad

amia

nebi

c a

far

ebd

nen

Tav

s. a

xla

mRvi

meSi

aR

arav

in c

xovr

obs

. yv

ela

mRvi

me T

avis

ebu

rad

lam

azia

da

ganu

meo

reb

eli,

mag

ram

ma

T S

or

is g

amo

rCe

ul

ebic

ar

sebo

bs. a

i, r

amd

enim

e ma

Tga

ni:

yvel

aze

Rr

ma

zo

gi m

Rvi

me c

icab

od

eSv

eba

miwi

s si

Rr

meSi

da

uf

skr

ul

s wa

r-

moqm

nis.

ic

od

i, m

sof

lio

Si y

vel

aze

Rr

ma u

fsk

ru

li

saqa

rT

ve-

lo

Si r

om

aris

? ma

s kr

ube

ris

mR

vime

(Kr

uber

a Ca

ve)

hqvi

a. m

eor

e-na

irad

yva

vis

gam

oqv

abu

lsa

c u

wod

eben

. af

xaz

eTSi

a, g

agr

asT

an

axl

os,

mT

ebSi

. am

dr

ois

Tvi

s mi

si s

iRr

me 2

191

met

ria

. T

umc

a

es m

ona

cem

i Se

iZl

eba

kid

ev S

eic

val

os.

kr

ube

ris

gam

oqv

abu

li

mso

f l

ioSi

er

Tad

erT

ia, r

oml

is s

iRr

mec

200

0 me

tr

s aR

emat

eba.

ms

of

lio

s yv

elaz

e R

rma

uf

skr

ul

is t

itu

li

mas

2001

wel

s mi

a-ni

Wes

, r

oc

a u

krai

nel

ma s

pel

eol

og

ebma

171

0 me

tr

is s

iRr

memd

e Ca

aRwi

es.

mana

mde

yvel

aze

Rr

mad

iT

vleb

od

a l

ampr

exSt

of

enis

mR

vime

(Lam

prec

htso

fen,

avs

tr

ia, 1

652

met

ri)

.kr

ube

ris

gam

oqv

abu

lSi

iR

ebs

saT

aves

mso

f-

lio

Si y

vel

aze

pat

ara

mdin

are

rep

ru

a. m

isi

sigr

Ze s

aTav

idan

Ses

arT

avam

de

sul

18

met

ria

.

yvel

aze

lam

azad

mo

xat

ul

i al

tam

iras

gam

oqv

abu

li

espa

neT

Sia.

mis

i ke

dl

ebi

da

Wer

i Sa

vi,

wiT

eli,

yvi

Tel

i sa

Reb

aveb

iT a

ris

mo

xat

ul

i. n

axat

ebz

e as

axu

lia

bi

zo

nebz

e, t

axeb

ze,

ir

mebz

e d

a c

xene

bze

nad

iro

bis

scen

ebi.

is

187

5 we

ls

sru

lia

d S

emT

xvev

iT a

Rmo

aCin

es b

avSv

ebma

, ro

mle-

bic

iqv

e T

amaS

obd

nen.

es

amba

vi m

ale

mTel

ms

of

lio

s mo

edo

. gam

oqv

abu

lis

das

aTva

lie

-r

ebl

ad Z

alia

n be

vri

mnax

vel

i mi

vid

a. T

viT

es

pane

Tis

mef

ec k

i mi

brZa

nda

iq. g

avid

a r

am-

den

ime

wel

i d

a ar

qeo

lo

gebm

a es

pane

Tsa

da

saf

ran

geT

Si k

idev

bev

r a

seT

mR

vime

s mi

agne

s.

Tu

mca,

al

tam

iras

gam

oqv

abu

lis

mxa

tvr

oba

ma

T S

or

is y

vel

aze

lam

azia

.

yvel

aze

did

i kr

ist

aleb

ikr

ist

aleb

is

gam

oqv

abu

li

meqs

ikaS

i md

ebar

eobs

. aq

ms

of

-l

ioSi

yve

laz

e d

idi

kris

tal

ebia

. zo

gi k

ris

tal

i si

grZi

T 1

1 me

t-

ri,

xo

lo

sig

aniT

4 m

etr

ia d

a 55

to

nas

iwo

-ni

s. s

aoc

ari

ki i

s ar

is,

ro

m me

cni

ereb

ma m

is

Sesa

xeb

2000

wl

amd

e ar

afer

i ic

od

nen.

mR

vi mi

s bu

nebr

ivi

tem

per

atu

ra

+44

0 C-s

ud

ris

. ami

to

m sp

ecia

lu

ri

aRWu

rvi

lo

bis

gar

eSe

iq g

aCer

eba

10 w

uT

ze

met

xans

Seu

Zleb

elia

.

mana

To

bel

i W

iaye

leb

is g

amo

qvab

ul

ima

naT

obe

li

Wia

yel

ebis

gam

oqv

abu

li

axal

z

elan

dia

Sia.

mR

vimi

s ke

dl

ebz

e l

or

wova

ni

Wiay

eleb

i c

xovr

obe

n.

isin

i er

Tgv

ar

qsel

s qs

ove

n, r

ome

lSi

c m

anaT

obe

li

qimi

ur

i r

eaqc

ia

mimd

inar

eobs

. gan

aTeb

ul

i qs

eli

mwer

ebs

izi-

mRvi

mis

bina

dar

i

uT

val

o s

alam

and

ra.

spel

eol

og

i –

me

cni

eri,

ro

mel

ic

ikvl

evs

mRvi

meeb

s.

Page 7: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

7marti, 2015

k i T x v i s d r o

vin aris yvelaze sayvareli da xalisiani da-Tvi? ra Tqma unda vini puhi. is gvarTobs da gvaxalisebs. Tu daakvirdebi, naxav, rom zog-jer cota gulubryvilod da suleluradac ki iqceva. magram misi Tavgadasavlebi xSirad ra-Rac mniSvnelovans gvaswavlis. vini puhi sain-tereso da sasargeblo rCevebs gvaZlevs, Tu rogor vicxovroT, ra gavakeToT, ras moveri-doT... misi sibrZne TiTqmis yvelafers swvdeba da didi, uRrani tyeebidan pirdapir Cvens gu-lebSi gadmodis.

maS, ase. modi, vnaxoT ramdenime rCeva, rom-lebsac es sayvareli da xalisiani daTvi gvTa-vazobs:

rCeva 1. ivarjiSe yovel diliT. xelebi – maRla, xelebi –

dabla, Seexe iataks... Tu es ar SegiZlia, jer wvivebs Se-exe. nel-nela iataksac miswv-debi. varjiSi Zalian sasar-gebloa. is karg xasiaTze dagayenebs. Sens sxe-ul Si sisxli amoZravdeba, daZabuloba mogex-sneba, RamiT ki kargad dageZineba. varjiSis Semdeg Taflic gacilebiT ufro gemrielia.

rCeva 2. ra saqmeebiTac ar unda iyo daka-vebuli, ar dagaviwydes fiqrisTvis drois gamonaxva.

megobrebTan erTad Tama-Si da Tavgadasavlebi mar-Tlac Zalian kargia. magram dafiqrebas didi Zala aqvs. Tu fiqrs mieCvevi, ufro go-nivrul gadawyvetilebebs miiReb, problemebs advilad moerevi da sworad icxovreb.

rCeva 3. cxovreba sakvirvelia. ubralod ki ar unda elodo moulodnels, mzad unda iyo mis misaRebad.

moqniloba oqros gasaRe-bia. Seecade, yvelanairi Sem-Txveva Sens sasargeblod ga-moiyeno. bolos da bolos, nebismieri gamocdileba mni S v nelovania, radgan igi yovelTvis raRacas gaswavlis.

rCeva 4. rogorc ki SeZleb, cota wauZine. Tu ginda, yvelaferi kargad gaakeTo, bevri energia unda daxarjo.

magram daxarjul ener-gias aRdgena unda. saamisod ki Zili saukeTeso saSuale-baa. amave dros, roca gZinavs, Seni goneba amuSavebs da imax-sovrebs dRis ganmavlobaSi miRebul informa-

cias. Tu Zili dagakldeba, es Sens mexsierebaze cudad imoqmedebs, aforiaqebuli iqnebi da swor gadawyvetilebebsac ver miiReb.

rCeva 5. cxovreba Tavisi gziT midis. zog-jer yvelaze kargi isaa, rom Rrmad CaisunT-qo, mere amoisunTqo da mSvidad gaagrZelo cxovreba.

nu idardeb da iwuwuneb imaze, rasac verafers mouxer-xeb. amis nacvlad yuradReba gaamaxvile iseT raRacaze, rac Sens xelSia. risi Secvlac, raze zemoqmedebac SegiZlia.

rCeva 6. dauTme dro bunebis Seswavlas da masTan urTierTobas.

buneba saukeTeso maswa-vlebelia. masze dakvirvebiT uamrav saintereso rames gai-geb. bolos da bolos, Taf-lic xom unda gaCndes saidanRac?

rCeva 7. upirobod Seiyvare yvela. yvela ar-sebas gauRe guli da agrZnobine, rom is saWiroa.

vin icis, ramdenad sWir-debaT maT Seni mxardaWera? xSirad ubralo Tanadgoma-sac ki gadamwyveti mniSvne-loba aqvs.

rCeva 8. roca eWvebi mosvenebas ar gaZlevs, kargad isadile.

sadili saukeTeso ramea. is namdvili siamovnebaa, ro-melic stress xsnis da gan-wyobas aumjobesebs.

rCeva 9. aqtiurad icxovre da ar modunde. cxovreba zogjer stresiT aris savse. mag-

ram Tu Sen ukeTesi momavlis imedi gaqvs da problemebs cota uzrunvelad uyureb, ukeTe-sia. arasodes moeSva! gjerodes, grZeli dRis bolos sadme aucileblad Tafli gelodeba.

rCeva 10. nurasodes daiviwyeb megobrebs. gaxsovdes, cxovrebaSi maTze ukeTesi, maTze

Zvirfasi arc araferi gaqvs.

ai, es aris vini puhis ramdenime saintereso da saxaliso rCeva.

romelia maTgan Sen-Tvis yvelaze mniSvnelo-vani? ratom?

Senc xom ar gaqvs Seni sakuTari wesi, sasargeblo rCeva, romelic aq ar weria da romelsac sxvas siamovnebiT gauziareb?

cnobili personaJebi

vini puhis saxaliso da sasargeblo rCevebi

Page 8: kiTxvis dro - kargiskola.gekargiskola.ge/teachers/gazeti/gazeti III-IV klasi_N4_2015.pdf · daaxloebiT 2/3-s Seadgens. jerjerobiT drednoTis Tavis qala napovni ar aris. mecnierebma

8 marti, 2015

k i T x v i s d r o

vamzadebT sasargeblo nivTs

yvavilebis vaza saWiro masala da xelsawyoebi:

xis xmeli totebi Tunuqis kolofi/konservis

carieli qila – 1 calimsxvili selis Toki – 3 metrijvalos qsovili webo `emulsia~ – 1 kolofimakratelixelis xerxi

momzadebis procesi:

pirveli safexuriezoSi an tyeSi Seagro-ve Cveulebrivi xis xme-li totebi. isini unda iyos arc Zalian msxvi-li, arc Zalian wvrili da, rac mTavaria, arc Zalian xmeli.

meore safexurigazome Tunuqis yuTis simaRle da Cai-were furcelze. Semdeg patara xerxiT totebi daWeri Tanabari zomis joxe-bad, rogorc es fotozea naCvenebi. Tu xerxi ar gaqvs, SegiZlia, totebi xeli-Tac gadatexo. SeiZleba, joxebi odnav

gansxvavebuli zomis gamovides, magram amas ara uSavs. rac mTavaria, isini Tunu-qis yuTze odnav ma-Rali unda iyos.

mesame safexurigazome konservis qilis garSemowe-riloba da Caiwere. Semdeg aiRe Toki.

moaWeri mas daaxloebiT erTi metri. Toki Semoaxvie joxs da mWidrod ga-naskve. mere meore joxi daamagre da ase gaagrZele, vidre kolofis garSe-

mowerilobis toli `meseri~ ar gamogi-va. Semdeg aseve daamagre joxebis meo-re boloebic.

meoTxe safexurijvalos qsovilisgan gamoWeri ise-Ti zomis naWeri, rom konservis qilas garSemo Semoswvdes. qilas wausvi webo `emulsia~. Semoaxvie qsovilis naWeri da xeliT kargad daamagre, rom daewebos. Semdeg cota xans dadgi gasaSrobad.

mexuTe safexurirodesac webo SeSreba, qilas qsovilis zemodan Semoakari joxebis `meseri~ da mWidrod daamagre darCenili TokiT. Tokis boloebiT Sekari bafTa da vaza kidev ufro lamazi gamova. SegiZlia, Sig Caawyo xmeli yvavilebi, an Caasxa wya-li da Cado cocxali yvavilebis Taigu-li, an, sulac, Cayaro miwa da Cargo oTaxis mcenare.

warmatebas gi-surveb!