Kivilcimli - Uretim Nedir

7/27/2019 Kivilcimli - Uretim Nedir

1/66

DR. HKMET KIVILCIMLI

BROR DZS:

RETM NEDR


2/66

NDEKLER

ANLAILMAYAN TEMEL KONU 9

RETM NEDR 13

BAST YENDEN RETM 17

TKETM N RETM 21

KAPTALST RETM YORDAMI 29

a) Sermaye ve Faiz 29

b) yeri ve rat 32KAPTALZM VE GEN YENDEN RETM 39

c) Kapitalist retimde cret Ve Kr 39

KAPTALST SINIFIN KEND KUYUSUNU KAZII 45

a) retim Tabannda eliki 45

b) Snf likilerinde eliki 48

GEN YENDEN RETM 53

KAPTALZM LE PREKAPTALZMN UZLAMAZ ZITLII 57

Tarihte Tefeci Bezirganlklar 57Osmanllk'ta Tefeci Bezirganlk Neden kt 59

Kapitalizm Prekapitalizmi nasl kertir 65

PREKAPTALZM VE KAPTALZMN KAYNAMASI 69

5


3/66

ANLAILMAYAN TEMEL KONU

En ok anlalmayan iki terim var: "BAST YENDEN RE-

TM", "GEN YENDEN RETM".

Bu szler, daha konuulurken anlalverecek gibi grnyor-

lar. Ne var ki, Trkiye Solu bu eit deyilere henz eletirici bir

nem veremiyor. Ekonomi-Politik sektr sosyalistlerimizin ou

iin ikinci kertede kalyor. Ya kk ve gnlk, pazar, borsa olay-

larnn kargaal iinde kalnyor, yahut "YKSEK SOSYALZM"

sloganlarnn parlaklna kaplnyor... Kk ve parlak olaylar

yannda, derinliine olduu iin nankr kalan ekonomik konularlauralmyor. Bu yzden, ekonomi-politikamz kimsenin iinden

kamad "SNK" problemler gibi sinip kalyor.

Ekonomi Politik deyince, hl "byk yazar" ve "byk lider"

geinenlerimiz bile; falan lkenin ilkokul rencilerine belletilmi

alfabetik olaylardan snava ekilseler, snfta "akar" kalrlar. By-

le bir ortamda iddiasz orta halli sosyalistlerin, iilerin, kylle-

rin, esnaflarn, aydnlarn ve hele her eyi yeni batan renmek

isteyen genlerimizin kimi konular anlamaylarna bir eksiklik

gzyle bakmak ukalalk olur."Yksek sosyalistlerimize bakn! Hi birisi kl kadarck olsun

eksikleri bulunabileceini zerlerine sratyorlar m? Hepsi bir-

den anadan doma sosyalizm biliminin topuuna varlamaz


4/66

heykelleridirler. Erkekseler, byn takan STALN kesiliyor.

Kadnsalar, sosyologluk makyaj ile krsye frlayan dnya g-

zeli ROSA LUKSEMBURG'tan daha eteine eriilemez "ideolog-

luk" krtyor.

Anladk, bu statlardan hayr yok! nk onlar iin eletiri-

nin diyalektii ldrcdr. Onlar "Sosyalizm" skolastiine bo-

aza dek batmlar. "Bilimsel Sosyalizm" mezarna gmlm-

ler. O dnce ve davran llerimizi hayrla anmay sonra ge-

lenlere brakalm.

statlara karlk, anlamadklarn aka syleyen renci-

leri var. Yzmze kar, hatta sverek haykranlar yok mu? -

te bunlarda gerek sosyalizm iin "EKMEK VAR". Onlar Bbil

art kk burjuva bataklmzda bitmi gen ieklerdir. En

zehirlilerinin cevherinden, dozunda kullanlrsa, ifa verici ila

bulunabilir. Onlar elbet "Anlamyoruz" demeyeceklerdir. "An-lalmyorsun" diyeceklerdir. Ne yapalm? Kk burjuva yiit-

lerinin yourt yiyileri her zaman byle olur. "Kad kznda bile

bulunan" o kadarck kusurlarna bakmayacaz genlerin.

Mademki svlerinde bile az ok bir dnce tepkisi yatyor

ve bir dnce gerekesi ne sryorlar, demek kafalar iliyor.

Mademki kafalar iliyor, demek, gvdeleri de olumlu dav-

ranlara yakn dyor. nsanolunun etlerini, damarlarn, or-

ganlarn genellikle sinir sistemi iinde beyni yneltir. Onun iin,burjuva psikolojisi bile, insan davranlarnda bir "Forceideomot-

rice" (fikrin kmldatc gc) bulunduunu kefetmitir. Eskiler,

bilmeyenlerden deil, bilmediini bilmeyenlerden kork, demi-

10


5/66


6/66

Her kii sabah uykusundan gzlerini at m, nce dn

yaplm retimden kalan bir rn varsa onunla yaayabilmesi

iin gerekli kaloriyi gvdesine indirmek zorundadr. Buna TKE-

TM diyoruz. Sonra, gvde ve beyin makinelerinin ald o besi

kalorisi, bir eit kmr, ya ve benzin ile o gn akama dek bir

eyler yaratmak gerekir. Bu yarata RETM diyoruz.

Tketimle retim yapmakszn toplum ayakta duramaz. T-ketim yapmak iin mutlaka retim arttr.

Szck olarak retim, Osmanlcada "istihsal" adn alyordu.

stihsal, szcnn Trke RETMEK'ten gelme "retim" oldu-

unu bilelim.


7/66

RETM NEDR?

retim deyince ilk akla gelen ey, insann yaamas iin ge-rekli maddeleri elde etmesi oluyor. Ancak "madde elde etmek"

deyince, bugnk toplumumuzda insan ok artc kark

olaylara almzdr.

Ky aas da konanda oturmutur, adamlaryla "bey gibi ya-

amak iin" ortalkta kaplayabildii topraklar benimsemitir. 0

toprakta almadka yaayamayacak durumda braklm insan-

lar, Marabalar, Ortaklar, Yanamalar, Ameleler ve ilh. u-

rarlar. Bu uramalarla yaratlan maddelerden Aa pazar ka-

nunlarna gre insafna kalm bir blk "maddeyi elde eder".

Aa'nn byle madde elde etmesi retim yapmas mdr? Hayr.

Bezirgan ve tefeci hacaa ile eraf da baka trl davran-

mazlar. Ellerine be kuru para sermayesi geirmilerdir. Bu

para ile kylleri, esnaflar ve benzeri skk insanlar haraca

balarlar. Kendi geimleri iin, oluk ocuklarnn bugn ve yarn

rahat etmesi iin, br dnyaya dek nimetler salamak iin

"madde elde etmek" zorundadrlar. Bunlarn madde elde edileri

retim yapmalar mdr? Gene hayr.Ky aasnn yapt madde elde edi de, tefeci-bezirgan

hacaa ve erafn yapt madde elde edi de "RETM" yapmak

deildir. Hatta aalk ve tefeci-bezirganlk retimle dorudan


8/66

doruya hi ilgilenmeyi sevmezler. Onlarn yerine retimde or-

taklar, yanamalar, kyller ve esnaf nasl isterse yle

alsn, "ne ii varsa grsn", yeter ki aaya ve tefeci-bezirga-

na u kadar sre iin kulland toprak veya para (sermaye)

karl u kadar irad, faizi ve kr salayp getirsin. Ondan

tesini ve ondan berisini ne aa, ne tefeci ve ne de bezirgan

aramaz.AANIN ARADII: Mlk edindii geni topraklar zerinde

yaplacak retimin (madde yaratmann) biimi veya yordam

veya verimi falan deildir. O aa, toprakta almasna MSAA-

DE ettii yarcnn, yanamann belli bir sre sonra aasna sa-

layaca RAT (rant) tutarna bakar.

TEFECNN ARADII: dn verdii parann nerede, nasl

kullanlaca yahut bir retime, yani madde yaratmaya yarayp

yaramayaca deildir. O tefeci, dn para olarak kullanlmak

zere sermayesini kiraya vermitir. Kylnn, esnafn, aydnn,

hatta kapitalistin belli bir sre sonunda tefeciye salayaca FA-

Z (tefe, rba) tutarna bakar.

BEZRGANIN ARADII: Satmak zere parasyla veya para

vaadiyle satn ald maddeleri, karl denmek zere satt

kylden, esnaftan, aydndan, hatta kapitalistten belli bir sre

sonunda salayaca KR tutardr. Bezirgan satt maln mi-

rasyedice harcanmasndan memnun olur, hatr kalmaz. Yani,

bezirgan satt maln retici biimde, retim urunda kul-lanlmasna aldrmaz. Bezirgann mallarn alan kii ne dilerse

yapsn, yeter ki, mallarn karln derken bezirgann o mad-

deleri satn ald paradan ok fazlasn bezirgana desin.

14


9/66

Btn bu sebeplerle aann, tefecinin, bezirgann yapt s-

zm ona madde elde edi RETM deildir. Belki retimin so-

nunda elde edilmi rnleri, retmenlerle paylamaktr.

Yeryznde bir NSANLAR (canl kiiler), bir de TABAT

(cansz varlk) vardr. nsann kendisi, organlaryla bir tabiat par-

asdr. Ne var ki, tabiattan ayr gibi duran bir bamsz paradr.

Buna ORGANZMA denir. nsann organizmas ile tabiat arasnda,yaama sresince bitmez tkenmez madde al verileri yaplr.

Ama bu al verilere "retim" denmez. nk insandan baka

her hayvan ve her bitki kendi organizmasyla tabiat arasnda

madde al verii yapt iin ve yapabildii srece yaar.

Oysa insan organizmasnn tabiatla yapt madde al ve-

rii RETM adn alr. nk insan tabiatla al veriini btn

teki canl organizmalardan bambaka biimde yapar:

1- Baka her canl organizma tabiatla madde al veriiniTEK BAINA yapar. nsan tabiatla al veriini hi bir zaman tek

bana yapamaz. Daima tek kiilerin dnda, btn ile bir top-

lumun yaratt artlara ve biimlere uyarak yapar. Onun iin,

tabiatla al veriinde toplumdan gelme bir bilin tar.

2- Baka canl organizmalar tabiatla madde al veriini OR-

GANLARI ile (yani, vcutlarnn canl aletleriyle) yaparlar. nsan

tabiatla al veriini, insan oldu olasya, hi bir vakit yalnz canl

organlaryla, srf eliyle ayayla, diiyle trnayla yapmaz. Top-

lumdan ald dnce ve davran metotlaryla ve retim ara-laryla yapar. Toplumun kiilere hazrca sunduu ve kuaklar

kua gelitirdii METODLAR'a ve ARALAR'a toptan TEKNK

ad verilir.


10/66

Demek insann bitkilerden ve hayvanlardan balca fark

udur:

1- TOPLUMCUL (sosyal) ilikiler iinde tabiatla madde al

verii yapar.

2- TEKNK ilikiler iinde tabiatla madde alverii yapar.

te byle hem toplumcul, hem teknik yoldan madde al

verii yapmaya RETM denilir. Yani, retim deyince gene orta-da bir madde al verii vardr. nsan tabiata kendi vcudunun

ve kafasnn alma gcn verir; tabiattan o harcad alma

gcn srdrecek maddeleri alr. yalnz tabiatla madde al

veriine kalsa, bu yaplan ie retim denemez. Onu btn hay-

vanlar yapar. Hatta, toplum iinde btn hazr yiyici hayvanlar

da yapar. Aalar da, beyler de, tefeciler de, bezirganlar da tpk

hayvanlar ve bitkiler gibi evrelerinde bulduklar rnleri ve

maddeleri alp tketirler. Ama bu hayvanlarn, bitkilerin, aa-

larn, tefecilerin ve bezirganlarn bir maddeyi elde etmelerine

retim ad verilemez.

retim: nsann (TOPLUMCUL + TEKNK) ilikiler iinde ta-

biattan madde al verii demektir.


11/66


12/66


13/66

BAST YENDEN RETM denir. Demek basit yeniden retimde

TKETM egemen g olur.

GEN YENDEN RETM: Bugn toplumun ihtiyac olan

maddeleri tkettik. Yarn retim yapacaz. Ne kadar? Tketti-

imizden daha ar miktarda. nsanlar yaptklar her retim s-

resinde tkettikleri maddelerden ok fazla, daha ar yeni mad-

deler retirlerse, yaptklar ie GEN YENDEN RETM denir.Hangi toplumlarda retim basit yeniden retim biiminde

olur? Hangilerinde retim geni yeniden retim biiminde olur?

Bu soruya verilecek karln daha iyi anlalmas iin, yu-

karda yeniden retimin tanmlanmas yaplrken syledikleri-

miz gz nne getirilmelidir. nsanolu yeniden retimini,

retmen olarak kendi HTYACI iin yapyorsa, yeniden rettik-

leri kendiliinden basit yeniden retim olur. Geri ihtiyacn

snr yoktur. Boyuna topluma gre, zamana gre, yere gre

deiir. Ama bu deien ihtiyalara gre retim yaplyorsa, ta-

rihte grlen btn kapitalizm ncesi toplumlarda olduu gibi,

yeniden retim BAST biimli olur; deien ihtiyalara gre ye-

niden retim de deierek tpatp belli bir sre iindeki toplum

ihtiyalarn karlar.

Kapitalizme gelinceye kadar yeryznde egemen olan btn

retim biimleri, yalnz TKETMEK amacyla yapldklar iin,

oralarda egemen olan da basit yeniden-retim idi.


14/66


15/66

Orta Barbarlkta obanlk kefedildii zaman da ayn ey g-

rlmt. Sr'nn getirdii olaanst bol yeniden retim on-

dan aa kalmaz bol yeniden-tketimlerle karlanmt. o-

banlktan nce Aa Barbarlk kona mlekilii kefedince

Vahet zaman tketimden fazla gelince atlan maddeler, kap

kacak iinde daha iyi korunup saklanabildi.

Btn bu Tarihncesi ilkel toplumlar iin retimle tketim

otomatik denilecek basitlikle birbirini ayarlca gtt.

Medeniyetle birlikte ne oldu?

Toplum sahnesine ok yavaa ve sinsice, ama hibir adm

gerilemeye katlanmakszn ilerleyen yeni tip bir insan snf kt.

Bu tredi snfa TEFEC-BEZRGAN snf denildi. Tefeci-bezirgan

snf para gcn elinde tutuyordu. Onun amac ve grevi, PARA

LE PARA kazanmakt. nsanlarn muhta olduklar maddeler re-

tilir mi, yoksa tketilir mi? Tefecilerle bezirganlara bu vz gelirdi.Onlar, retim yle dursun, tketim iini bile para (FAZ veya

KR) salamak iin gz nnde tutuyorlard.

retim tketimi karlar m? Tketim retime denk gelir mi?

Tefeci-bezirgan byle eyleri akldan geirmeyi budalalk sa-

yard. retimle tketimi ayarlamak ne gezer? Bu ayar ne denli

bozulursa, Tefeci-bezirgan o denli ok para kazanrd. Tketim

ne denli ok ve retim ne denli az olursa, tefeci ve bezirgana o

kadar ok yal kazan kaplar alrd. te bugne dein Tr-kiyemizin trajedisi bu ekonomik kaynaktan kar. Tefeci-bezir-

ganlarmza yle bir bakmak, onlarn toplum yaratcl

karsnda olumsuz cierlerini okumaya yeter.

22


16/66

Ne var ki, Medeniyet dediimiz parlakl ile gzleri ka-

matran toplum biimi ortaya kmt ve bu Medeniyetin dina-

mik gc o kaygsz ve ayarsz Tefeci-bezirgan snflar oldu.

Ekonomiye de onlarn damgas vuruldu. Kadim ekonomi bii-

minde retim temeli, tefeci ve bezirganlarn balca apul kay-

naklar idi. Ama tefeci ve bezirganlar bu temelle dorudan do-

ruya uramyorlard. Tarm kk ekincinin retimiydi. Zana-atlar tarmn eki gibi ileyen kk aletli emekilere dayand;

yani, toplumda retim yapanlar bugnk adlaryla, KYLLER

ile ESNAFLAR oldu.

lkel Smer kentlerinde, sonraki Akdeniz kentlerinde toplum

adna yaplan ilk retim kolektif ekincilik ve zanaat oldu. Yalnz

bu kolektif retim ok srmedi. blm arttka herkes kendi

tarlasnda, kendi dkknnda alr duruma geldi. Toprak bir ya-

na braklrsa, geri kalan btn tanr alma aralar kk l-de aygtlar ve avadanlklard. Bir kk saban olan kyl bir

ift kzle srebildii yerde retim yapt. rs ekici bulunan

zanaatkr onlarla alabildii dkkancnda zanaat retimi

yapt. Her iki durumda da toplum retimi KK RETM oldu.

Tefeci-bezirgan snf bu durumdan hinolu hince yararland.

Kk retmenler (Kyller ve Esnaflar) birbirlerinden haber-

sizce retim yapyorlard. Onlarn yaptklar rnleri pazarda

karlatrmaktan baka geim yollar yoktu. Kent kapal kk

bir hisarck iken, kk retmenler rnlerini kendi elleriyle pa-zara getirip dei edebilirlerdi. Kent hisarlar yklp pazar geni-

leyince, alclarla satclarn dorudan doruya retmenler ol-

mas nce gleti, sonra imkanszlat.


17/66

Kent duvarlar atlayp andka, eski Kent pazar, Kentler

aras pazar haline geldi. Medeniyet kentleri dnda dnya Bar-

barlarla dolu idi. Kentlerle Barbarlar aras alveri daha uzak pa-

zarlar zorlad ve bylece insanlk lsnde Evren Pazar dodu.

Bu kadar genilemi pazarlar zerinde dorudan doruya

retmenler (mstahsiller) ile tketmenler (mstehlikler) bizzat

boy gsteremezlerdi. Her retmen ayn zamanda tketmendi.Her tketmen de ayn zamanda retmendi. Bylece btn re-

tim yapan insanlarn arasndaki ilikilere birtakm ARACILAR

kart. Bu araclar balca iki trl idiler. Ya dorudan doruya

rnleri matah biimine sokup retmenden tketmene ak-

taryorlard. Bu aktarma sayesinde KAR kazanan BEZRGAN

oluyorlard. Yahut baka bir mekanizma iliyordu. Kk ret-

menler, ister retim ister tketim alannda olsun, sk sk darda

kalan kiilerdi. 0 zaman geimleri veya retimleri iin para bul-

mak zorunda kaldlar. Onlara para kiralayan kimseler FAZ al-

madan bunu yapmadlar. Bylece bir blk araclar TEFECLER

haline girdiler.

Ancak dikkat edelim. Araclk yapan Tefeci-bezirganlarn,

retimle dorudan doruya ilgileri yoktur. Onlar retimle deil,

RETMENLERLE ilikilidirler. retmen kyl yahut zanaatkr

olmu, retimi falan yahut filn arala yapm, alrken u

veya bu usul kullanm, Tefeci-bezirgan oral bile olmaz. Bu

durumun sonucu yledir: Antika Medeniyetler a boyuncaRETM tefeci-bezirganlarn elinde deildir. Onlardan bamba-

ka, hatta Tefeci-bezirgan ile taban tabana zt, ayr snf insan-

larn elindedir. Normal olarak dolaysz retmenler kk ky-

24


18/66

ller ve esnaflardr. Bu artlar altnda Tefeci-bezirgan snf

yaplan retimi istedii kadar smrsn, o retimin ne biimiy-

le, ne yordamyla ilgilenmez. Hatta iaret ettiimiz gibi, retim

ve tketim buhranlarndan holanr. Bir retimin olup ol-

mayna aldrmaz.

Asl retmen olan kk reticilerin ise retim yapmaktan

bir tek amalar vardr. O da kendi kendilerinin ve oluk ocuk-larnn geimini salamaktr. Yani, kk retmen yalnz ve srf

TKETM iin RETM yapar. Kk retmenler (Kyller ve

Esnaflar), tarih boyunca ilkel sosyalizmden kalma Komuna ge-

lenekleri dnda pek az bamsz ve hr retmen oldular. Be-

zirgan ilikilerin smrs altnda kvrandlar. Ayn bezirgan

ilikilerin sk sk zincirlerinden boandrd sosyal altstlkler-

de kolayca ezildiler. Belli bal hibir kesin tarihcil rol oynaya-

madlar. Hele ileri Medeniyet alarnda Kle veya Serf deil-

seler, ya akaklk ettiler yahut bilinsiz, plansz, topist pat-

langlar yaptlar; isyanlar kardlar. Ara sra beliren hr ve

yar bamsz kk retmenlik alarnn sonu hep onlarn

aleyhine dnd.

Kent iinde zamanla parababas olan Tefeci-bezirganlar

toprak satn alp Bey ve Efendi oldular. Yahut sivrilen toprak

sahipleri, yer ve para edindike Tefeci-bezirgan kesildiler. O

zaman retmenlerin, Kyl ve Esnaflarn stnde bir EGEMEN

SINIF dodu. Bu klasik ve normal diyebileceimiz birinci tipgeliim oldu.

kinci tip geliim daha farkl idi. Gene Tefeci-bezirgan iliki-

lerin ynelttii alanlarda, Medeniyetlerle Barbarlarn kanl


19/66

atmalar oldu. Medeniyetin k anda Tarihcil Devrimler

patlak verdi. 0 devrimleri baaran Barbarlarn efleri kendi top-

lumlarnn zerine ktlar. Sosyalist Kan kardelerine kar Me-

deniyetin eski egemen snflar ile birletiler.

Her iki biimde de ortaya kan EGEMEN SINIF, kendi top-

lum durumunu ve karn salayabilmek ve kan ihtilaflarla

toplumun havaya umasn korumak iin kendi snf tekiltn,

yani DEVLET kurdu. Devlet gcn ellerinde tutan egemen

snflar, kendi geimleri bakmndan retimle ilgilendiler. Siya-

si stnlkleri sayesinde, ekonomik veya lks ihtiyalarn k-

k retmenlere yaptrdklar rnlerle saladlar. Bylelikle,

onlar da retimle dorudan doruya ilgilenmi oldular.

Ancak, toplumun temelini tekil eden retim biimi eskiden

ne ise yle kald. Egemen snflar Kent iinde tredikleri zaman

EFEND (Kle sahibi) adn aldlar. KLE'leri yalnz kendi ihti-yalarn karlamak zere retimde altrdlar. Bylece re-

tim gene tketim iin yapld.

Egemen snflar Kent dndan gelme Komunann Barbar

efleri ile kaynatklar zaman BEY (Derebeyi) adn aldlar.

SERF'leri (toprak bentleri Osmanl deyimiyle: "Yerlerin esirle-

ri"ni, yar kleleri) srf kendi ihtiyalarn karlamak zere re-

timde altrdlar. Gene tketim iin retim yaptrdlar.

Efendilerle Beyler retime tefeci ve bezirgandan daha do-layszca bal idiler. Efendi, topranda tarm ve zanaat ilerini

yapan retmenlerin YAAMALARINA msaade etmek iin tke-

tim maddeleri retmelerini istedi. Amac Klelerinin yarattklar

26


20/66

rnle EFENDI GB yaamak idi. Efendinin klelerinden bekle-

dii retim, srf kendi tketimi iin yapld.

Bey, topranda tarm ve zanaat iini yapan retmenlerin

(Serf kyllerin, Rey esnaflarn) ALIMALARINA msaade

etmek iin yaamalarn istedi. Amac, serflerinin yarattklar

rnle BEY GB geinmekti. Yani, beyin de serflerinden bekle-

dii retim, kendi tketimi iin oldu.

Bylece Kadim dnya, bir ztlklar maheri oldu. Bir yan-

da, Tefeci-bezirgan ilikileri yeryznde kyametler kopard.

te yanda, ayn bezirgan ekonominin temelindeki kk

retmenlik hi deimeksizin olduu gibi kald. Antika Mede-

niyetlerin ne ALT (Kle-Serf) snflar, ne ST (Efendi-Bey)

snflar iin tketim yapmaktan baka bir maksatla retim

yapmak bilinmedi.

Tefeci-bezirgan ister kk retmen olarak bamsz kyl-ler veya esnaflarla, ister byk Latifundialar, Malikaneler, ift-

li katlarda alan kleler ve serflerle alveri yapsn, ister

Kent Despotlar ile yahut efendi ve beylerle alveri yapsn,

"Arac" olmaktan teye geemedi. RETME el atamad. re-

timden kr veya faiz ald. retimi gden durumuna sokulmad.

Efendilerin retimden bekledikleri ey, kendi rahat saltanat-

larn srdrmek iin gerekli tketim maddeleri idi. Beylerin

retimden bekledikleri ey bundan bakas deildi, Tefeci-be-

zirganlarn retimden deil, retmenden bekledikleri iki eyvard: Biri Kr, tekisi Faiz idi. Onun dnda retime katlmad.

Bu sebeplerle 7 bin yllk Antika Medeniyetler battlar,

ktlar. Hepsinde tarih boyunca yeniden retim hep BAST YE-


21/66

NDEN RETM olarak kald. Kapitalizme gelinceye dein re-

timin ar basan amac TKETM oldu. Tketim ise, tketicilerin

ihtiyalar ile ayarlandndan, belirli seviyesinden pek telere

geemedi. Ancak Kapitalizm ile birlikte basit yeniden retimin

yerine GEN YENDEN RETM yordam geebildi.


22/66

KAPTALST RETM YORDAMI

Kapitalizm geni yeniden retim sistemidir. Bunun ne de-

mek olduunu anlamak iin, konuyu birka balk altnda

zetleyelim.

a) Sermaye ve Faiz

Kapitaliste retim, Tefeci-bezirgan medeniyetlerinde gr-

len retimin taban tabana zdd oldu.

Tefeci-bezirgan sermaye, retimin biimi, yordam ve

amacyla hi ilgilenmiyordu. Kapitalist sermaye daha doarken,yepyeni, o zamana dek grlmemi bir retim yordam kurdu.

Ona kapitalist retim yordam denildi. nk retime dam-

gasn vuran iliki, modern kapitaliste bir iliki idi. Kapitalist

ilikilerin gelitii toplum, birdenbire, Kapitalizm adn alan bir

biime girdi.

Kapitalizmde retim deyince gzmz nne ne gelir? Biliyo-

ruz, KAPTALST adn alan kii, ilkin sanld gibi cebi para dolu

bir Karun deildir. Kapitalistin en birinci karakteri, GRKN

(mteebbis) kii olmasdr. Girikenlii nereden gelir? O zamanadek grlmemi bir retim yordamn kotarmasndan ileri gelir.

Bu kotar srasnda kapitalist, "SERMAYE SAHB" adn alr. An-

cak, aslna bakarsak, kapitalist yalnz sermaye ilikileri

29


23/66

bakmndan sermayenin sahibi gibi grnr. Klasik anlamda ka-

pitalist ise, kulland sermayenin MLKYET'ne sahip olmaktan

uzaktr. O sadece bir girikendir ve girikenlii ile bir yerden bir

sermaye bulmutur. Yani kapitalist cebinde hazr olan paray kul-

lanmaz. Bakalarnn ceplerinde veya kplerinde yahut kasa-

larnda duran paralarn dn olarak alp kullanr.

buraya geldi mi, kimse parasn kapitaliste bedava vermez.Kapitalist girikenliini gstersin diye, ona babas hayrna para

veren, dnyada grlmemitir. Yahut daha dorusunu syleye-

lim. yle bir hal Trkiye dndaki dnyada grlmemitir. Her-

kesin bildii gibi, Trkiye'de iler bir hayli bambaka olmutur.

Trkiye'de BATILILAMA ak ile tam tersine bir gidi ol-

mutur. Bir "DEVLET BABA" yetitirmiizdir. O, btesi ile,

bankalar ile, tahsisleri ile, tavizleri ile, primleri ile, takaslar ile

kayrmalar, denekleri ve ilh. le bir Devlet Baba deil, kapi-

talistler iin gkten inmi bir Noel Baba'dr. Btn bahilerini

burada saymakla bitiremeyiz. Ancak, biraz dikkat eden herke-

sin grd gibi, bizim Devlet Baba, kapitalistlerimize bedava-

dan milyonlar ve yz milyonlar sunmak iin yaratlmtr. lla ki

kapitalist yaratacaktr.

Yaratabildi mi? Gzlerimiz nndedir. Devlet Baba, kapita-

list aalara hi yoktan ve hazrdan srf para kazanmalar iin pa-

ralar ve imkanlar vermekle, kapitalistlerimizdeki GRKNLK

ruhunun kkne kibrit suyu dkmtr. Ve milletin bana giri-kenliini yitirmi, hazr yiyici, vurguncu bir derebeyi art, yap-

ma kapitalist snf tretmitir. Btn felketlerimizin temeli de

burada balamtr.

30


24/66

Tekrar edelim. Kapitalist demek, girikin demektir. Byle

iken, Devlet Babann kapitalistlerimizi smbl bebek tohumu

gibi pamuklar iine sarp milletin can ve kan ile doyurmas, gi-

rikinlii ldrmesi olmutur. O yzden kapitalizmimiz daha do-

arken l domutur. Devletilik dediimiz ebe, kapitalistlerin

biricik olumlu karakterlerini, girikenliklerini hie saymakla,

olumsuzluklarn en ktsne dmtr. Solcularmza dahi bir

trl anlatamadmz ey Devletiliimizin bu ka yapaym der-

ken, gz karan trajedisidir. Kapitalist yapaym derken, Devlet-

iliimiz girikenlii karp atmtr. O zaman ortaya, bizim bi-

ze benzeyen ANORMAL kapitalizmimiz frlamtr.

Normal kapitalistin kendisi de, kimseden babas hayrna on

para isteyecek enayi akgzlerden deildir. Kapitalist, giriken-

lii sayesinde ortalkta yararl, verimli i alanlar aarak ve pa-

ras olanlara temiz kazan gstererek gerekli sermayesini toplar.Yani, kapitalist sermayeyi kira ile ald kimselere karlk der.

Bu sermaye kiras denen karlk kazanca FAZ denir.

Bylece Kapitalizm normal olarak daha doarken, hatta do-

abilmek iin, yan banda srf para ileriyle uraan bir zm-

re yaratr. O zmreye, vaktiyle Sarraf derlerdi. imdi topuna

birden Bankac ad veriliyor. Baka deyimle, Kapitalizm, serma-

ye bulmak iin bankalara bavurur. Sarraflar, bankerler, sigor-

taclar, borsaclar ve ilh. Bir sr para oyuncular, asl girikenkapitalist sayesinde sermayelerini iletirler. Eer ortada olumlu

i yapan, yaratc ve retmen bir giriken, kapitalist zmresi ol-

masa, bu para kapitalistleri yaayamazlar.


25/66

Gelin grn ki, Trkiye'de her iimiz gibi bu i de tersine dn-

mtr. Giriken kapitalistler iin bankalar almamtr. Tam ter-

sine, bankalar iin, yani bankalara faiz ymak iin, btn bir mil-

let seferber edilmitir. Bu millet lsnde faizci sermaye sm-

rs, ancak keyfi isterse ve o da Devlet Babann bin bir imtiyaz

tekeline geerse, o zaman birka giriken kapitaliste be ku-

ru sermaye salamay ltfeder. O yzden Trkiye'de azgn ve

ar faizci bir sermaye zmresi saltanat srerken, giriken sana-

yici kapitalizm bir trl gelikin olamamtr.

b) yeri ve rat

Ancak biz Trkiye'deki Devleti anormal kapitalizmi bir yana

brakalm, normal kapitalisti izleyelim. Tek bana giriken kapi-

talist, eline geirdii para sermaye ile ne yapabilir? Hibir ey;

oturup yese, o sermayeyi gnde kediye ykler, yahut yiyiptketir. Kapitalist kii yalnz bakalarnn paralarn faiz vaat

ederek cebine toplamakla kalsayd, o paray be gnde har-

car, mirasyedi bir dolandrc durumuna derdi.

Bizde sk sk grlen, ne yazk ki bu olmutur. Mirasyedilik, do-

landrclk, rvet, iltimas ve arkasndan iflaslar, konkordatolar

birbirini kovalar. nk bizim "kapitalist" dediklerimiz, giriken ki-

i olmaktan ok, babasndan yahut Devlet Babasndan kayrlarak

ele geirdikleri hazr paralar "sermaye" diye kua evirirler.

Giriken kapitalist kii, eline para geer gemez nce kendi-sine bir YER edinir. Kapitalist bu iyerinin sahibi midir? Gr-

nte yledir. Aslna bakarsak o da deildir. Klasik anlamyla

kapitalist, at iyerinin MLKYETNE SAHP deildir. Paray

32


26/66

nasl kiraladysa, girikenlii sayesinde bulduu sermaye ile i-

yerini de ylece KRALAMITIR.

Kimden? Kiralanan yer arsa ise toprak beyinden, yap ise

emlak efendisinden. nk bir lkenin iyeri olmaya elverili

topraklarn ve yaplarn eline geirmi bulunan Ortaa yadi-

gr, derebeyi art bir sosyal snf vardr. Bu snf kapitalist

kar bakmndan yeryznden kaldrmak gerekirdi.Ama kapita-

list snf bunu, halk uyanr korkusuyla yapamamtr. Yani top-

ra, hava ve su gibi millet mal haline sokamamtr. O yzden

kapitalistler, iyeri kurabilmek iin toprak ve yap sahiplerine

bavurmak zorunda kalrlar.

Topraklarn ve yaplarn sahipleri, kapitaliste yerlerini baba-

lar hayrna vermezler. Bunu, yani elindeki yeri ne sahibi kim-

seye verir, ne de kapitalist byle bir eyi kimseden istemeye

kalkacak denli aklsz ve densizdir. Hi deilse Trkiye dndailer byledir.

Ne var ki, Trkiye'de bu mekanizma dahi inanlmayacak ker-

tede tersine ilemi ve ilemektedir. Bir Devlet Baba yetitirmiiz-

dir. Bu Devlet Baba, ilkin topraklar zerinde derin bir adalet duy-

gusu beslemi ve yaratmt. Osman Gazi'den beri fethettii top-

raklarn ounu "MR ARAZ" yapmtr. Bu topraklarn rakabesi-

ni (yani mlkiyetini) "BEYTL MAL' MSLMN"e (yani Mslman-

larn mlevine) drmtr. Btn Mslmanlarn ve hepimizinmal olan geni topraklar zerine gitgide Devlet Baba mal sahibi

gibi oturmutur. Sonra beendiine o Mslmanlarn ortak maln

kitabna uydurup aktarmtr.


27/66

Krm savandan beri "BATILI MTTEFKLERMZ" sahne-

ye kmlardr. "MZAHERET" (arka kma), "MUAVENET"

(yardmlama) adlar altnda iimize ilediler. Mehur "BATI-

CILIlMIZ", burada da imdadmza yetiip iflhmz kesti. B-

tn o millet mal olan geni topraklar ve bayndrlklar bir

kalemde, milletin ortak mal olmaktan kardk. "TANZMAT"

dedik, "Kanun-u Esas" dedik, "Merutiyet" dedik, "Cumhuri-

yet" dedik, en sonunda o muazzam zenginliklerimiz, "kapann

elinde kald".

Kapan da kaanlarn ou, bizim yan (senatr) ve Eraf

(Tefeci hacaa) dediklerimiz oldu. Ayn yerler milletten arla-

rak, "Kapitalist" adn alan kiilere de yok pahasna kaptrld.

Bylelikle, bir eit derebeyi art zmre kesilen yerli milli ka-

pitalistlerimiz, modern kapitalist retimini Trkiye'de kurmak

zahmetine katlanmadlar. Bir eit kolay arazi sahipleri duru-muna girdiler. Trkiye'de Kapitalizm bir yol daha vurguncu, t-

redi bir sermaye apulculuuna dnd. Normal Kapitalizmin ge-

liimi ksrlat.

Geri normal kapitalist snf zerrece burnunun ucunu g-

rr, lkc sosyal giriken kiilerden derlenseydi, daha kendi

ihtilalini yaparken, toprak beylerini ve tara aalarn ve e-

rafn ortadan kaldrrd. 1789 Fransz htilali'nde o ii dene-

meye kalkt, eline yzne bulatrd. Fransz htilali'ndensonra ortaya kan btn burjuva devrimleri, Fransz burjuva-

zisinin az yanklndan ders kard. lk frsatta derebeyi

art snflarla sarma dola oldu.

34


28/66

Yalnz Batda Kapitalizm kuvvetle gelitii iin, kapitalist re-

timi bu derebey art toprak bey ve aalarn Kapitalizmin dmen

suyuna soktu. Onlar Kapitalizmden salayacaklar kazanlarla

burjuva toplumuna yerletirdi ve bu kapitalist snfn dnda

ikinci bir st ve egemen snf olarak EMLAK VE ARAZ SAHPLE-

R snf haline getirdi.

Yani, hava ve su gibi, Tanrnn herkes iin eit yaratt top-

ra, kapitalist snf dahi millet mal haline getiremedi. Ancak

kk retmenleri mlklerinden etti (ekspropriasyona uratt).

Alnteri ile yaayan kk ekincileri tarlalarndan kartt. Kk

esnaflar dkkanlarn kapamak zorunda brakt. Kapitalist reka-

beti kk mlklleri eritirken, onlara karlk byk emlak ve

arazi sahipleri snfna byk parsay toplatt.

Kapitalist snf Ortaada btn halk gibi derebeyi snfnn

zlgt altndayd. Derebeyi isterse, kapitaliste girikenlikyaptrr, dilerse krbacn aklatp girikenin sermayesini elinden

alrd. Kapitalizm siyasi iktidar eline alnca, vaktiyle ektiklerini

unuttu. Devlet Babann gcn eski derebeyilerin artklar ile

paylat. Parlamentolar bu paylamn ak veya kapal karabor-

sas oldu.

Ancak Trkiye'de uzun yllar derebeyi artklar Kapitalizme

stn ve baskn kmann yolunu yabanc irketlerle kayna-

makta buldu. Yabanc Finans-Kapitale, Trkiye topraklarn

yalnz ak pazar ve ucuz hammadde, ieli deposu gibi sunmak-la kalmad, verdii (saltanat zaman ak, sonra st kapal) im-

tiyazlarla memleketi yar-smrge durumuna soktu. O yzden

memleketin srtna kambur stne kambur bindi. Batda Kapi-


29/66

talizm yalnz emlak ve arazi sahiplerine hara vermekle yetin-

di. Trkiye'de bu haracn stne yabanc harac da binerek, s-

mrge geriliini katmerletirdi.

Ancak, bizi brakalm. Normal, yani olaan saydmz Bat

lkelerinde klasik kapitalist snfn toprak alannda yapt hibir

deiiklik olmad m? Oldu. Hem de bu, gzle grnmez by-

cek bir devrime benzedi. Eski derebeyilerin srf keyif iin ksrve beyinsizce smrp ezme sistemini kaldrd. Onun yerine,

akllca ve dzenlice hesaba dayanr bir ekonomi ve politika sis-

temi geirdi.

Emlak ve arazi sahiplerinin ellerindeki topraklar ve yaplar,

kapitalist iyeri durumuna soktuka, sahiplerine RANT, Trke-

si RAT denilen kar salad. Ve salar salamaz, "dolunca ab-

lar, dnd dolaplar". Eski derebeyi sisteminde bey isterse ka-

pitalisti yaatyordu. imdiki dzende politika ve ekonomi

bakmndan kapitalist eski derebeyi artklar snf yaatyor ol-

du. nk emlak ve arazi sahipleri, kapitalistten aldklar iratla

geinmeye baladlar. Yani, toprak beylerinin ekmeini kapita-

list krd. Toprak beyi yaamak iin, artk kapitalistin eline

bakyordu. Daha yksek irat almak iin, kapitalistin daha karl

iler grmesine ve daha uzun mrl olmasna can ve yrek-

ten alt. Bu az buz deiiklik deildi.

Onun iin, Kapitalizmin iratla yaatr olduu ve stte tuttu-

u ikinci egemen sosyal snfa artk DEREBEY SINIFI denilme-di. O tarihe kart. Yerine kalan hazr yiyici sosyal snf, Kapita-

lizmde ne denli asaletler ve erefler taslarsa taslasn, KNC

egemen snf durumuna girdi.

36


30/66

Byk toprak beyleri, iftlik aalar, eraf ve yan, emlak ve

akar sahipleri hep birden kapitalistin girikenliine sndlar.

Yatp kalkp sermayenin afiyetine dua ettiler. CHP'lerin, DP'lerin

AP'lerin, CKMP'lerin, MP'lerin, YTP'lerin bizde gklere

kardklar lk ve "HUZUR" buradan kaynak ald. TP liderleri-

nin ikide bir lfla saldrp, ile savunduklar durum da ters yol-

dan yrmekle beraber gene ayn kaynaktan g alr.


31/66

KAPTALZM VE GEN YENDEN RETM

te, kapitalist retim yordam deyince akla gelen ilk iki gi-

rikenlik budur. Burjuva adl girikin kii, zel teebbsyle

BANKER'den para, BEY'den iyeri kiralar. Ama bununla Kapita-

lizm olmaz. Kapitalizm drt ayakl bir masaya benzer. Henz

ortada iki direk vardr: 1- yeri iin irat, 2- Sermaye iin faiz...

Masann ayakta durabilmesi iin iki ayak daha lzmdr: 3- i-

ye cret, 4- Kapitaliste kr...

c) KAPTALST RETMDE CRET VE KR

Sermayeyi ve iyerini bulduktan sonra, kapitalistin yapt

iki girikenlik daha gelir:

1- Kapitalist sermayenin bir bl ile (yani DEMEZ

SERMAYE ile) aletleri ve hammaddeleri ve ilk-maddeleri satn

alr. (Aletler ve makineler gibi bir retim sresince tkenmeyen

cansz nesnelere FKS (SABT) SERMAYE denir. Bir retim d-

neminde tkenen cansz nesnelere MTEDAVL, yani elden ele

geer SERMAYE, bir bakma DNER sermaye denir.)2- Kapitalist sermayenin teki bl ile (yani, DEGR

SERMAYE ile) iilerin -emeklerini deil- igc adn verdiimiz

emek glerini satn alr. (Bu satn alma iinin hr kalmas

39


32/66

artna baldr. inin hr kalmas iin belirli bir sre tesinde

igcn toptan satmam olmas gerekir.)

Bu sylediimiz iki ilem klasik kapitalizm iin dorudur.

Trkiye'de ii snfnn yararna yapld ne srlerek gklere

karlan son Grev ve Toplu Szleme Kanunlar, iileri en az

iki yl iin belirli mukavele ile iglerini iverene toptan

sattrmaktadr. Bu bakmdan Kanun, hr olmas gereken mo-dern iiyi, patronuna iki yl bal bir eit deimez kle duru-

muna sokmaktadr.

Hukuk bakmndan kapitalist adl iveren, tuttuu iyerine

yerletirip altrd DEMEZ SERMAYE (aletler ve ilk mad-

deler gibi retim iinde deerleri deimeyen nesneler) ile DE-

R SERMAYE'nin (retim srasnda kendi deerinden akn

bir emek ve dolaysyla art-deer yaratan igcnn) sahibi-

dir. Hem de bu sahiplik tam ve gerek K MLKYET bii-

mindedir. nk iveren gerek deiir, gerek deimez serma-

ye karsnda MLKYET adyla bilinen btn tasarruflara hak

kazanmtr. Cansz aletlerini ve aletler zerinde altrd

canl iglerini kendi mal sayar. Kanunlar da ona bu hakk

tanr. veren o mallarn isterse satar, balar, kiralar, rehin

eder, miras brakr ve ilh. Kimse kapitalistin kii mlkiyetine

dokunamaz.

Ne var ki, altn kurcaladnz m, o kutsall gklere karlan

mutlak kapitalist mlkiyeti biiminde grnen ey, grnd-nden inanlmaz derecede daha ireti bir ilikidir.

Kapitalist iglerinin ve ilk maddelerle aletlerin sahibi mi-

dir? Evet. lk madde ve aletlerle iglerini kapitalist satn ald.

40


33/66

Satn alma paras kimin? Faiz karl sermaye kiralayan ban-

kerin. Paray veren kapitalisttir. Ama para kapitalistin deildir.

Parann asl sahibi banker, sresi gelince (vadesi dolunca), fa-

izle katmerlenmi sermayesini geri alacaktr. Alamazsa, banka

kapitalistin iletmesine btnyle haciz koyup sahip kar.

Hani ya, kapitalistin mutlak kii mlkiyeti ne oldu. Giriken-

liinin baarsna kald. Demek, kapitalist mlkiyeti istendiidenli MUTLAK grnsn, gerekte iine saatli bomba konmu

bir mlkiyettir.

Ayn durumu iyeri iin sylemeye hacet yok. Kapitalist ki-

ray aksatt m, emlak ve arazi sahibinin eli kulandadr. Ertesi

gn, kendisi zahmet etmez. Yetkili avukatn icra memuruna

katp iletmeyi hacze gnderir.

Demek, namuslu olmasna hacet yok. ini bilen kapitalist,

ne yapp yapacak, bankerin FAZN ve emlak sahibinin RADI-NI vaktinde deyecektir. Sahici giriken, kapitalistlik bylesine

zor, netameli ve itici bir itir.

Haydi, faiz ylda bir, irat ayda bir olsun. Aletlerle igleri

hi bekleyemezler. i gn deilse, hafta ba cretini ala-

caktr. nk igcn kapitaliste u kadara satm, parasn

henz almamtr. Aletleri kapat kalsnlar, olmaz. Zamanla dur-

duklar yerde paslanr, anr, rrler. letilmelidir ki, AMOR-

TSMAN yoluyla zerlerine denen paray ve deeri rnlere

aktarsnlar. Yoksa sermaye iflas eder.imdi giriken kapitalistin durumuna bakalm. Emlak ve

arazi sahiplerine rat, banka ve sermaye sahiplerine faiz,

aletlerle hammaddelere deimez sermaye iiye cret bul-


34/66

mak her zaman kapitalistin ba ucunda asl duran ve onu

her gn biraz daha geni retim yapmaya zorlayan "Demok-

les'in Klc" dr.

Ayrca toplumda kapitalist her azn aann rzkn boazna

koymakla kalmaz. Kapitalistin kendi az ve kendininkilerin bo-

az vardr. Gene kapitalist sanayici ise, iletmesinde elde etti-

i rnleri kendisi satamaz. Daha uygunu, bir baka kapitalis-te, ticaret kapitalistine mallarn teslim edip sattrmaktr. Kapi-

talist gerek kendi rzkn, gerekse ticaret sermayesinin rzkn

karlamak zere bir de KR salayp paylamak zorundadr.

yle uzaktan baklrsa, kapitalistlik bir eit hava oyununa

da benzer. Emlak ve arazi sahibinden iyerini al, bankadan ser-

maye al, baka kapitalistlerden aletleri ve ilk-maddeleri al,

yardmc maddeleri al, iiden igcn al. Hibiri kendi maln

olmad halde, mutlak mlkiyetin imi gibi harman et, para ka-

zan. Btn kanunlar, ahlak, terbiye, bilim, felsefe, din, mezhep,

hep seni, senin bu girikenliini kkrtp savunuyor. Ne l

memleket, deil mi?

Sistem bu olunca, millete yle bir eit "havadan para ka-

zanma" heveslisi elbet tmenle giriken kiiler kacaktr. On-

larn hepsi de kapitalist olmaya can atacaktr. Hepsinin tapt

tek ekonomi kanunu serbest rekabettir. Kur'ann Tanr buyru-

u, kapitaliste u SERBEST REKABET buyruu kadar etkili ola-

maz. Hep birden btn kapitalistler yalnz iletmeye deil, bir-birlerine de giriirler. Buna "Kapitalist Sosyal Dzeni: Sermaye-

ci tima Nizam" demiler. Rekabet toz duman arasnda k-

lhn kurtaran kaptandr.

42


35/66

Kyasya rekabet nnde her kapitalist, her gn biraz da-

ha iletmesini ok verimli klmaya, bunun iin yatrm yapma-

ya, iyerini geniletmeye mecburdur. CHP dahileri Tek parti

zaman her sokak bana yle yazl Amerikan bezleri

asmlard: "DURMIYALIM DERZ!" Bu kapitalizmin en da-

yanlmaz ldr. Kapitalizm duramaz, ya ilerleyecek yahut

decek, batacaktr.unu hatrlatalm ki, bu sylediklerimiz gene normal Batl

kapitalistlerin 19. yzyldaki namuslu girikenlikleri iin byle-

dir. Bizim bezirganlar ylesine hengmelere tatl canlarn hibir

vakit atmamay Devletiliimiz sayesinde pek gzel becermi-

lerdir. Klkuyruk derebeyi art yerli milli kapitalistlerimiz Al-

lah'tan korkmadklar kadar ok rekabetten korkarlar. Batl

omuzdalar gibi sahici giriken kapitalist olmaktan dleri pat-

lar. Hepsi milli piyasada birer gangster "Vur-Al" drlar. lm

gze alrca vurup almay gze alrlar. Memleket kalknmasnda

Baty yzyllarca geriden izlemekte saknca grmezler. Ve son-

ra milliyetilii de kimseye kaptrmayp yurtseverlikten yan-

larna adam yanatrmazlar. Onun iin bizimkilerden "namuslu"

kapitalist pek aranamaz.

Batda ise kapitalist denilip geilemez. Btn bir toplum

ona bakar. Kapitalizm ana giren lkede bir modern KAP-

TALST SINIFI vardr. Kapitalistlerin modern toplumda SOS-

YAL SINIF olular modern RETM gdlerinden ileri gelir.Adamlar modern topluma KAPTALZM damgasn baklar

hakkna vurmulardr. Bizimkiler gibi Devlet koltuunda mte-

ahhit keneler deillerdir.


36/66

yle gerek kapitalist retim yordamn gzmz nne ge-

tirelim. Orada drt ama art arda sralanr: 1- rat, 2- Faiz, 3-

cret, 4- Kr... Ve hepsinin stnde btn o sylenenleri sa-

ladktan sonra bir de teki kapitalistlerle rekabet congl kanu-

nuna gre boumak bata gelir. Kapitalist btn o drt bal

canavar gvdeli kendi retimi ile bouacaktr. Yoksa lecektir.

Byle bir retimin, kt kanaat gn gnne Allah ne verdiyseretip geinme sistemi olan basit yeniden-retim olamayaca

kendiliinden anlalr.


37/66

KAPTALST SINIFINKEND KUYUSUNU KAZII

Buraya kadar anlatmaya altmz kapitalist, bir giriken-

lik tutturmutur. Kendisi de nereye varacan kestiremeksizin,

akntya tutulmutur. Bindii dal kesen Hoca, kapitalistin

yannda epey akll kalr. nk kapitalist, kendi sistemimi ku-

racam diye yaratt yaman elikileri her gn biraz daha b-

ytp korkunlatrmak iin elinden geleni ardna koymayan bir

kiidir. Kapitalistin kendi kuyusunu eliyle nasl kazdn, bir

retim taban bakmndan, bir de snf ilikileri bakmndan gznne getirmek yeter.

a) retim Tabannda eliki

Modern kapitalisti bizim Antika Tefeci-bezirgan kalnts ser-

mayecilerle kartrmayalm. Modern kapitalist dehetli ihtillci-

dir. htillin en byn mlkiyet alannda yapar. Medeniyet 7

bin yldr Tarihncesinin ORTAK MLKYET gelenek grenekleri-

ni insanln barndan bir trl skp atamamt. Yeryznde

ilk defa modern kapitalist snf, ilkel sosyalizmden kalm ortakmlkiyet izlerini, bir daha geri dnlmemecesine ortadan

kaldrm ve yerine en grlmedik mutlak KS MLKYET'ni

tahta karmtr.


38/66


39/66


40/66

larnn birbirlerini daha devlemi ejderhalar gibi yiyip yutma-

larna yol aar.

Gryoruz, kapitalist snf toplumun temelinde her eyin en

sonunda belirlendiricisi olan retim yordamn sosyalletirmek-

le ne yapar

Her eyden ve herkesten nce KEND KENDSNN MEZAR

KAZICISI olur.

b) S>n>f likilerinde eliki

Kapitalist snf yalnz aletler alannda eliki ile kalmad. n-

san ilikilerinde de ayn eyi daha keskince baard. lkin Mede-

niyetin 7 bin yl eritemedii Ortak Mlkiyetli Komuna

kalntlarn datt. Biliyoruz, Komunann soysuzlamas insan-

lar kle yahut serf olmaya gtrd. Son Barbar aknlar, ilkel

sosyalizm geleneklerini kyde tarikatlar, ehirde loncalar bii-minde yaatyordu. Kapitalist serbest igc bulup smrebil-

mek iin, btn o soysuzlam Komuna ilikilerinden kalma k-

lelik, serflik veya lonca yelii gibi balar kklerinden kazd.

Grnte bu, mehur byk "HRRYET HTLAL" idi. Aslnda

insan toprak mlkiyetinden veya tekiltndan kopararak ayrd

ve igcnden baka satacak eyi kalmam insan, Marks'n

"Vogelfrei" (Ku gibi hr) dedii insan durumuna soktu.

Kapitalist ilikiler insanlar grnte lonca balarndan,gerekte eski Komuna art Ortak Mlkiyet ilikilerinden uzak

drd. Yani, esnaf loncann mr boyu salad alma art-

larndan (aletlerinden, dkkanndan, pazarndan) koptu. Kyl

48


41/66

gibi o da igcnden baka geim arac ve satacak eyi kal-

mam "VOGELFREI" (hr insan) oldu.

Bu iki ve daha benzeri yollardan "ku gibi hr" kalm "Ko-

muna anasndan gbek balar kopmu" insanlara, kiilere ka-

pitalist bol keseden "K HRRYET" adad. Btn 18. yzyl

filozoflar, "HRRYET" hanm ylesine telleyip pullamlard,

ylesine rneklerle iten gelme bir kurtulu yolu gibi gstermi-

lerdi ki; ona ak olmayan baldr plak kalmad. Osmanl airi-

nin dedii gibi: "Ah! Ey didar' hrriyet, esiyr'i akn olduk, ger-

i kurtulduk esaretten!" (Klelikten kurtulduk; ama bu yolda

senin akna kul olduk, ey hrriyet gzbebei!)

Gerekte ak olunan ey, kapitaliste "brak yapsn, brak

gesin!" diyen serbestlikti. Kapitalist, retim tabannda kendi

mezarn kazarca yapt deiiklikleri, toplumun styapsnda

da becerebilmek iin, iktidara gelmek hrriyetini savunuyordu.Dorusu, zrtledike zalimlikleri artan derebeyiler, kk

retmenin kendi vcudu yerine sayd topraa kar olan

balln ve akn oktan sarsmt. Beride kapitalist retim

byk ve geni verimlilik getirmiti. Nuh ylndan kalma esnaf

ve kylnn geri ve yerinde sayc retimini havaya uuruyor-

du. Yoksulluk ve istikrarszlk esnaf adl kk retmeni, ana

karnnda gbek ba ile baland meimeye benzeyen (pla-

sentaya benzeyen) loncaya kar krgnlklara gtrmt.Toplumda yeni ve ileri bir retim yordam ortaya kt m,

her eyi ve herkesi byle yola getirir. lkel Komunann en son

soysuzlam kalntlar derebeylik iinde skc bir kabuk olmu-

49


42/66

tu. Ona kar kapitalist snf "HRRYET" bayran kaldrd. Btn

millet, kyls, esnaf, aydn, burjuvas "Hrriyeti" kesildi. Ufak

bir saray entrikas, bu gelimeyi sonulandrmaya yol at. Teme-

li oktan anm, yalnz styap gelenekleri ortada srklenen

Komunada bir kral vard. Derebeyi kralla Komuna kral birbirinin

taban tabana zdd idi. Ne var ki, derebeyi krallarna hl "mille-

tin atas" deniliyordu. Onlar da, birka nesil iinde dejenere olup,

enayi ve hebenneka krallar durumuna dmlerdi. Btn saray-

lar, iinde hapsolunan devletlileri yar hasta, yar deli etmiti.

Burjuvazi bu durumdan yararland. Bir ka kprban para ile

satn ald. Bsbtn acizlemi derebeyilere kar SOSYAL HT-

LLLER kapsn kolaylkla at.

Ancak, burjuva edebiyatnda bile "Ey hrriyet, senin adna

ne cinayetler ilendi!" sz arabuk yer etti. nk herkes, ya-

ni her sosyal snf ve zmre, hrriyet denilince bundan kendi

karn ve durumunu iyiletirmek anlamna varyordu. Burjuva

ihtilalleri, yar toprak klesi kk ekicilerle ehirlerdeki yar es-

naf ii snfnn motoru sayesinde iledi. Halk hrriyeti ciddiye

almt. Hrriyetin ardnda kapitalist yatabilirdi. Kapitalistin

ardnda RETMN SOSYALLESMES yatmyor muydu?

Halk (kyller ve iiler) bu incelii bilinle kavrayamazd.

Ama tarihcil eilimleri, ynlara burjuva hrriyetinin altnda die

dokunur bir eylerin yattn sezdirmiti. Halk, Namk Kemal'inMagosa zindannda yazd gibi "Alt da birdir yerin, st de" di-

yecek durumdayd. Alt stnden iyi gelir diye, burjuva ihtilalleri-

ne gnll dayanak oldu.

50


43/66

Sonu alnr alnmaz herkes: "Hadi bakalm imdi hrriyeti

grelim!" der gibi oldu. Fakat hrriyet bekleyen ynlar bam-

baka gerekilikle karlatlar. Kk ekinci, kynde her tr-

l alma artlarn bu sefer kapitaliste kaptryordu, eksprop-

rie ediliyordu: Kk mlk elinden alnyordu. i snf hrri-

yetin nimetlerini ummutu. Kapitalist smrnn serbestli-

inden baka bir eyle karlamad. Bunun zerine demokratikdevrimin havasyla azck gzleri alan ynlar, derinden deri-

ne honutsuzlatlar.

Bylece kapitalist, kendi bana toplad hrriyet cinlerini

datamayan sihirbaza dnd. Ortaa art retimi ile ky eko-

nomisini Kapitalizm felce uratmt. Kyl, tarih ncelerindeki

kvanodonlar, Dinozorlar gibi yere dm yatyordu. Kapitalist

karncalar onun yaralarna m, canna okuyorlard.

Beride Kapitalizm ilerledike her snf ve zmre, kapitalistle-rin kendileri de bata gelmek zere, derebeyi artklar, kyllk,

esnaflk ve aydnlar, boyuna anyorlar, iileiyorlard. Buna

"Proletarizasyon" denildi. Proleterlemek iddetlendike, kapi-

talist iyerlerinin kapsna byk "htiyat Sanayi Ordusu" yld.

Bu aylak ynlar efendilerine, "Ya i, ya ekmek isteriz!" diye

baryorlard.

sizlere i bulmak kaygs, kapitalistlere btn dnyay apul

etme zorunu dayatt. Ancak kapitalist lke bir tek olsa ekerle

balla beslenirdi. Kimi geride kalm, kimi ne geen, birbirleriyleyarr bir sr kapitalist devletler ortada idi. Her kapitalist dev-

let yeryznn bir blgesini smrge veya yar smrge, teki

yann "nfuz blgesi" durumuna soktu. Bu blgeleri paylamak


44/66

iin kapitalist devletler arasnda blgesel yahut evrensel savalar,

ekonomik buhranlar kovalad.

Neticede savalarla zayf den kapitalizme kar anayurtlarda

SINIFI ayaklanmalar, dnyada GER MLLETLER isyanlar

patlak vererek, kapitalizmi it dalm keiye evirdi.

Onun iin, kapitalist snfn ekonomi-politika zoruyla giritii

sosyal, politik ve ilh. btn styap davranlar, herkesten ve hereyden nce yeryznde Marks'n deyimiyle, KAPTALZMN ME-

ZAR KAZICILARINI YETTRMEK oldu.


45/66

GEN YENDEN RETM

te, kapitalizmin bir geni yeniden-retim yordam olduu

sylenirken, kapitalizmin btn o iaret edilen karakterleri me-

kanizmas gz nne getirilmelidir.

Kapitalizm ncesinde retim gerek emeki iin, gerek onu s-

mren st snflar iin TKETM amacndan teye gemiyordu. Bu

bakmdan, insanlar aa yukar tkettikleri kadarn rettiler mi,

onunla yetinebiliyorlard. Alt tabakalar zaten kt kanaat geinme-

ye mahkmdular. st tabakalar sonradan sonraya lkslerini

arttrdklar zaman, bu artan ihtiyalarn daha geni bir retim ya-parak salamay akllarnn kenarna bile getirmiyorlard. htiya-

lar arttka, bunu alttakilerin geimlerini ksarak ele geiriyorlard.

Bu yzden zaman geliyor, alt snflar yaanmaz hale gelen darlkla

isyan ede ede, evre Barbarlar da araya katan frsatlarla TARH-

CL DEVRMLER patlak veriyordu. Ve o bir trl genileyemeyen

"BAST YENDEN RETIM" temeli zerindeki Kadim toplum

atrdayp yklyor, Medeniyet olduu gibi yok ediliyordu.

Tarihncesinde snf farklar yoktu. Kandalar Komunasnda

retim kendiliinden tketim iin yaplyordu. O yzden, yenidenretim ister istemez basit yeniden retimden baka trl olmad.

7 bin yllk Antika Medeniyetler anda bir de, Tefeci-bezir-

gan denilen sermaye sahibi snf vard. Bu snf da grnte


46/66

srf FAZ ve KR peinde kotu. Ama Tefeci-bezirgan snf re-

time karmad. retim sonunda yaratlm nesnelerin DAITI-

MI'na (dei toku edilmesine) arac oldu. Bu aracl yaparken

bile pazarn kr arz ve talep kanununa oyuncak olmaktan te-

ye geemedi.

O zaman RETM ilikileri btnyle:

1- KENT Medeniyetinde, efendilerle kleler adl sosyal

snflarn tketim ihtiyalarn karlamak iin yapld.

2- BARBARLIIN Medeniyet Rnesansnda, derebeyilerle

serfler adl sosyal snflarn tketim ihtiyalar karland.

retimle DORUDAN DORUYA ilgili olan Kle-Efendi, Serf-

Bey snflar retimi gttler. Btn bu sebeplerle, tketimden

baka ama gtmeyen ve teknik seviyesi kk retimden da-

ha yksek verimli bir retim yordam bilmeyen Kapitalizmden

nceki hemen btn retimler BAST YENDEN-RETMsnrlarn pek aamad. Basit yeniden-retimin tekrarlanmalar

olarak kald.

Grdmz gibi Kapitalizm byle midir? Kapitalist ne ken-

disinin, ne iinin ihtiyacn ve tketimini dnerek ona gre

retim yapmaz. Kapitalist retimin tek amac, bakalarnn ihti-

yalar iin alnr satlr nesneler, yani MATAHLAR yapmaktr. Bu

durumda, kapitalist retiminin temeli snrsz genileme zorun-

da kalr. Geri Kapitalizmde de, toplum ihtiyalar diye bir tke-tim snr bulunur. Ama kapitalist, o snr nceden hi bir zaman

kestirip kontrol edemez. Ayrca ihtiyalarn yaratt tketim

snr, kapitalist retiminin top atei altnda her gn biraz daha

54


47/66

genilemek zorundadr. Yani kapitalizmde retim geniledike

tketim de geniler.

Kapitalisti geni yeniden retim yapmaya zorlayan ey, ka-

pitalist retim yordamnn vazgeilmez artlardr. Tekrar ede-

lim. Kapitalist ne yalnz kendi ihtiyalarn (KRINI), ne yalnz

iinin tketimini (CRET) dnmekle kalmaz. Btn toplum

snflarnn alnyazsn ve geimlerini toptan zerine almtr.Emlak ve arazi sahiplerine RAT, para-sermaye sahiplerine

FAZ retmek zorundadr. Ayrca, rakipleri onu sktrrlar. Ka-

pitalist rekabete dayanmak iin, iyerindeki aletleri ve usulleri

her gn biraz daha gelitirmek, retimi daha verimli klmak iin

gece uykularn karr. Kapitalist her gn yapt retimi bir gn

ncekinden daha fazla, daha geni yapmaya itilir.

Kapitalizmde geri gitmek yoktur. Her kapitalist iletmesi bir

cehennem makinesidir. Ya daha ok retime gidecektir, yahutgeri kald gn iflas edecektir. Yerini tutan baka kapitalist

mutlak daha ncekinden mkemmel aletler ve metodlar kulla-

narak daha ok ve daha ucuz mal karacaktr. te bu retim

gidiine Marks, "GEN YENDEN-RETM" adn verir.

Tarihin baka hibir anda Kapitalizmin yapt geni yeni-

den retim grlmemitir. Kapitalizm ncesi retiminin durgun-

luu basit yeniden retime dayanndan ileri gelir. Kapitalist

retiminin ondan nceki basit yeniden-retime stnl, bu-

radan doar. Geri Kapitalizm plnsz retim yapmaktadr. Buyzden zaman zaman ekonomi ve politika krizleri ile kzlca

kyametler kopartr. Fakat bu kyametler bile ardndan bsb-

tn daha geni yeniden retimler getirir.


48/66

KAPTALZM LE PREKAPTALZMNUZLAMAZ ZITLII

Basit yeniden retim ile geni yeniden retimin ne olduu

zerine bundan nceki blmlerde bir fikir edinmeye altk.

Aratrmamz zetlersek yle diyebiliriz:

1- BAST YENIDEN RETM: Prekapitalist (yani, Kapitalizm

retim yordamndan nce gelen) an retim yordamdr.

2- GEN YENDEN RETM: Kapitalist, yani iveren retim

yordamnn ta kendisidir.

OSMANLI Trkiye'si dzeninin temeli 7 bin yllk Antika me-deniyetlerin temeli gibi PREKAPTALST basit yeniden retim

yordam idi.

BATI MEDENYET dediimiz dzen ise, 5 yz yldan beri Av-

rupa, Amerika ve Asya (Japonya) lkelerinde gelitiini grd-

mz KAPTALZM geni yeniden retim yordam oldu.

Bu iki retim yordam birbirinin can dmandrlar. Biri ne-

rede geliirse, tekini mutlaka tepeler. Bunu anlamak iin bir-

ka rnek zerinde ksaca duralm.Tarihte Tefeci-Bezirganl>klar

Tarih meydandadr. Kadim Tefeci-bezirgan dzenler nerede

ar geliim gsterdiyse, orada Kapitalizme gei imkanszlat.


49/66

Msr'dan in'e dek uzanan DOU medeniyetleri buna en iyi

rnek oldular. Hepsi de Tefeci-bezirgan Medeniyetleri idiler. Hep-

si, kendi eitleri iinde en yksek prekapitalist retim seviyele-

rine ulatlar. lerinden hibirisi ngiltere'de grld gibi Kapi-

talizme srayp geemedi. Hepsinde Tefeci-bezirgan sermaye

son kerteye dek bydkten sonra, btn Kadim medeniyetler

muntazaman battlar.

Bize en yakn olan Smer, Akad, Asur, Med, Pers hatta

Grek, Roma, slam Medeniyetlerinin kendileri gittiler, adlar

yadigr kald. Msr Firavunlarnn, ran Nemrutlarnn mezar-

lar olmasayd adlarn duyan bulunmayacakt. Ayn dnemler

Hindistan ve in gibi, daha Uzakdou'nun zel ayr ve az ok

kapal blgelerinde, ayn sbtropikal rmak boyu medeniyetle-

rini kurdular ve ayn yoldan battlar.

slam Medeniyeti; Roma Medeniyetinden, Hint ve in'dekibenzer medeniyetlere dek uzanm btn Antika Tefeci-bezir-

gan medeniyetlerine miras oldu. Dou medeniyetlerinin Bat

Avrupa'ya atlan tohumlarna kpr olarak geit verdi. slamln

Tefeci-bezirgan ilikileri de birok yeni ekonomi elemanlar ge-

tirdi. En eski zamanlarn Finikeli Tefeci-bezirgan ilikilerinden

kalitece farkl yeni bir dzene atlayamad.

Kapitalizm ne Uzak-Dou'da, ne Yakn-Dou'da doa-

mad. Onun iin, byk bir an sonu olduunu pekiyi sezen

Hazreti Muhammed: "Hatem-el Enbiya: Peygamberlerin so-nuncusu" olduunu aklad. slamlk batarken birok "TAVA-

F-L MLK" (Trkesi Han yahut Hkmdar Tayfalar, Av-

rupa'daki derebeylikler, feodalite) belirdi. Medeniyet evre-

58


50/66

sindeki gebe airetler Medeniyeti kapladklar zaman kur-

duklar dzen hep byle ksa mrl derebeyilikler oldu. Av-

rupa'da Roma Medeniyeti yklrken akn eden barbarlar ayn

eyi yaptlar: Feodalizmi kurdular.

Anadolu'da Trkler, Fransa'da Franklar, lm Antika Mede-

niyetleri rnesansa urattlar. Tefeci-bezirganlar son kerteye

dek gelitirdiler. Bu geliimin arl ve derinlii Anadolu'da ar-darda Seluk ve Osmanl mparatorluklarn yedi. Fransa'da,

Merovenjiyenleri, Karolenjiyenleri tpk yle yedi. Kapitalizm bir

trl domad.

Yakndou'ya nisbetle Bat Avrupa'da Tefeci-bezirganlk

kklerini daha ar derinliklere indiremedii halde Fransa'da bi-

le dorudan doruya kapitalizme geilemedi. Olaanst elve-

rili tarih artlar, ancak Tefeci-bezirganln en az gelimi bu-

lunduu ngiltere'de kapitalizme atlay salayabildi.Trkiye'de ise, Tefeci-bezirganlk 7 bin yl yer ve iz brakm

olduu iin, imparatorluu batrd.

Niin Tefeci-bezirganlk toplumca lm gze alyor da, ile-

ri bir dzen olan geni yeniden retimli kapitalizme va-

ramyor?

Osmanl>l>k'ta Tefeci-Bezirganl>k Neden kt

Kapitalizmden nce Tefeci-bezirgan ekonominin neden ill

ki battna en son ve klasik rnek Trkiye'dir. Trkiye'de Tefe-

ci-bezirganlk genlik, yallk ve lm alarn en tipik biim-leri ile yaad.

Kadim medeniyetler geri TEFEC BEZRGAN LKLER-

NN rn oldular, ama adlar stnde: Tefecilik de, bezir-


51/66


52/66

maktr. Ona bile kyamyoruz. Yani, Cumhuriyet kurulduu

zaman dnm 10 liraya olan toprak bugn 10 bin lira fiyata

ate pahasna kt. Osmanl dzeninde btn Mslmanlarn

ortak mal olan Mir topraklar, tapu, tasarruf belgesi iken ml-

kiyet belgesi biimine sokularak, kapann elinde kald. Sonra,

Osmanl ann ann hretini de kimseye brakamyoruz.

Oysa Osmanl atalarmza zerre kadar nme hakkn benim-seyebilmemiz iin, onlarn ne yaptklarn anlayp benimseme-

miz gerekirdi. Osmanl Trkleri, Trkiye topraklarn o toprak-

ta almayana koklatmadlar. Yalnz toprakta fiilen alanlarn

tasarrufuna BEDAVADAN geirttiler.

te Osmanlln genlik a ve ilericilii dediimiz ey bu-

dur. Byle kkl bir toprak ihtilli yapan Osmanl Trkiyesi ilk

gnlerinde Kadim alarn en ieklenmi, en adaletli, en in-

sancl dzenlerinden birini yaad.

Gel zaman git zaman ilk idealist Osmanl ILP'leri (Gazileri:

valyeleri) ele geen Osmanl topraklarnda yerleip oturak-

lanca, alan ticaret yollar zerinde bezirganlk ve tefecilik

alabildiine geliti.

Gittike daha zengin para-babas kesilen Tefeci-bezirganlar,

bata Padiah gelmek zere btn Gazileri sava yapacaklarna

keyif atmaya, "bina ve zina" yapmaya, borlanmaya

altrdlar. Borcun altndan kalkamayan devlet, en sonunda

Mslmanlar Hazinesi adna kontrol ettii topraklar parababasTefeci-bezirganlara teslim etti. Bu eriata yani Allahn emrine

aykr olarak, dinsizce yaplan millet topraklarn kiilere arma

usulne "MUKATAA: KESM" dzeni dediler. Kesim topraklar


53/66

(hibir zaman hi kimseye mlk olarak verilemedii halde, bu-

nu herkesten nce Allah yasak ettii halde) "MALKANE" diye

mr boyu kesimcilere szde "kiraland". Gerekte ufak bir

"muaccele" (acele getirilmi) adl para karl olarak bedava-

dan ucuza satld.

Allah aldatmak, Mir topra yani milletin, eriatn topran

kiilere aktarmak Mslman dinine aykr bir zndklkt. Onu ya-panlarn katledilmeleri vacipti. Ama yapanlar, Tefeci-bezirgan-

larla paalar ve beyler, hocalar ve efendiler idi. Bu st taba-

kann ta elinde koz elindeydi. Aralarnda anlanca "ii kitabna

uyduruverdiler" H, dediler, hi Mslman Malevinin toprak-

lar kiilere mlk olarak satlr m? Bunu yapamayz. Sat

yapmyor, bedeli ksmen pein alnm "kiralama" yapyoruz.

"Mukaata" yoluyla hazineye para salyoruz yahut "VAKIF"

adyla topraklar Allaha adyoruz. Bunu sylemekle Allah al-

dattklarna inandlar.

Bildiimiz gibi, gerek "malikaneler", gerek "Vakflar", gerekse

ona benzer toprak ve mlk tahsisleri, tefvizleri (datm) Msl-

manlarn Malevinden arldlar. O byk iftlikler ilkin mukata-

acya "kayd hayatla" (yaad srece) baland. Sonra, bir da-

ha arayan soran bulunmad. nk arayacak olanlarn kendileri

artk Trk, Mslman din yahut dnya derebeyileri olmulard.

Kendi kendilerini Tanr mahkemesine verip dava aamazlard

ya... "ruz'u maher"e (kyamet gnne) kald.Balk batan kokmutu. Alttaki ufak ekinci alan kyller

aln terleriyle bayndrlatrdklar topraklarda kle durumuna

dtler. Koca Osmanl topraklar malikane, vakf ve ilh. ad-

62


54/66

laryla, babalarndan miras kalma, derebeyilemi snfn eli-

ne geti. apulculuk stn geldi.

Hl bugn bile, bir uyuz ferman gsterene Cumhuriyet ka-

nunlar byk byk topraklar ve iftlikleri, babalarnn malym

gibi balamakla "modern Bat medeniyeti"ni uyguluyorlar.

Bu gidiin sonucunu hepimiz az ok biliyoruz. Osmanl m-

paratorluunda eski bezirganlar ve tefeciler ydklar paralarlakitabna uydurup, Mir yahut ahs topraklar, var yahut yok pa-

hasna ellerine geirdiler. Bu ne demektir? Aka dnk Tefe-

ci-bezirgan vurguncularla, dnk lkc fisebilillh (Allah yo-

lunda, karlksz) yeryzne eriat yaymak iin klca sarlm

ilbler, Gaziler derebeyilemilerdir.

lk Osmanl toprak ihtilli zerine kurulan tarm ekonomisine

"DRLK DZEN" denildi. Orada eite ve adaletli bir asayi

altnda kk ekincilik yapan az ok mutlu "FTLER" yayor-

du, Derebeyilemenin son gnlerinde Trkiye Bat kapitalizmi ile

karlat. Karlar karlamaz Tefeci-bezirgan ekonomi, gne-

i gren kar gibi erimeye balad. Padiahlk, yabanc kfir ordu-

lar nnde bozgun stne bozguna uruyordu. Buna kar di-

renmek istedi. i incelemek zere bilenlerden raporlar, lyiha-

lar toplad. nc Selim'e verilen lyihalarda anlatlan toprak

ekonomisinin retmenlerine, "yerlerin esiri" ad veriliyordu.

Bylece gzelim rnek Osmanl "Dirlik Dzeni" lblerin bir za-

man yktklar Bizans Tekfurlar gibi, insafsz bir sr derebeyile-rin eline geti. lk zamanlar toprak ihtilli ile bir ekonomi rne-

sans yaratan Osmanl toprak ilikileri ve toprak dzeni: Kaar-

lanm, damar sertliine uram, lm deinde yatalak bir -


55/66


56/66

KAPTALZM PREKAPTALZMNASIL KERTR

Yeryznn neresinde geni yeniden-retim dzeni olan

modern KAPTALZM gelitiyse, orada basit yeniden retim d-

zeni olan prekapitalizm kknden kaznmaya balad. nk bu

iki dzenin daha tarifleri yaplrken grld. Prekapitalist re-

tim: TKETM amac egemen olan bir sistemdir. En byk ve

geni lde Kadim retim alan toprak ekonomisine dyor-

du. Yani tketim sistemi iinde idi. Tefeci ve bezirgan sermaye-

nin pazara kard matahlar byk ounluu ile ilkin srfRN olarak retilmiti. Tefeci-bezirganlk, geri medeniyetle-

rin imentosu idiler, ama o imentonun balad byk RE-

TM talar tketim amacyla, rn retimi yapyordu.

Kapitalizm birden bire retimi ele alp btnyle altst etti.

Kapitalist retimde rn deil, yalnz ve srf satlp alnacak MA-

TAHLAR (MALLAR, METALAR elde edildi. Basit yeniden retim bir-

den bire GEN yeniden-retim oldu ve bu yzden kapitalist dn-

yas yldrm abukluuyla retilip her yanda dalar gibi ylan bir

matahlar toplumu durumuna girdi.Yalnz, rnn matah olmas sanlabilecei gibi basit bir dei-

iklik deildir. rnn matah olmas basit yeniden-retim yor-

damnn inkar edilmesidir. Kapitalizm rnleri matahlar biimine


57/66

soktuu anda ve soktuu yerde, btn prekapitalist retim yor-

damn kknden kazyp havaya uurmutur. Kapitalizm basit

yeniden retimli prekapitalizmi yok eder derken bunu anla-

malyz. Her toplumun temeli retim olduuna gre: Prekapitalist

retimin yerine kapitalist retimin geii bir toplumun btnyle

tepeden trnaa altst olmas demektir. Onun iin tarihte sosyal

ihtillcilik kapitalizmin icaddr (sosyalistlerin deil).Ne var ki, bu ekonomik ve sosyal ihtilalcilik ancak klasik ser-

best rekabeti, yani ilerici ve grbz adaki kapitalizm iin

dorudur.

Bat Avrupa'da ilkin ngiltere, sonra Fransa ve teki kara Av-

rupa lkeleri, Kapitalist retim yordamn dourur dourmaz,

btn prekapitalist retim yordamlarn top atei ile bastrd.

Kapitalizmin egemen olduu ehirlerden prekapitalist retimi

cra kylere doru srd. Kylerde bile egemen retim ilikile-

rini kapitalist yordamna soktu. Kydeki kapal ve "tabii" deni-

len ky ekonomilerini, ehirde "Ortaacl" denilen kapal esnaf

loncalarn krp paralayarak kapitalist pazarna at.

Kyl ve esnaf kapal ekonomilerinin yok edilmesi her kapi-

talist lkenin geliim kertesine gre deiti. En ileri ngiltere'de

derebeyi art snflar bile btnyle Lordlar haline getirildi.

Daha geri lkelerin kysnda kesinde yer yer (loncalar ve "ta-

bii ky ekonomisi" deilse bile) hl fakir kk ekonomili geri

kyl ve esnaf retimleri srp gitti ve srnp gidiyor. En ile-ri kapitalist lkede bile tarm ekonomisi sanayi retimine nis-

petle bir hayli geri kald. Ama btn bu kalntlar ve srnp

gitmeler kapitalizmin mant sonucu deildiler. Kapitalist snf

66


58/66

gerilii gze alarak derebeyi artklar ile uzlat iin byle ol-

du. Tek bana halk ynlarna egemen olamayan iveren snf,

emlak ve arazi sahiplerini (aalar, beyleri) halka kar kendisi-

ne yardmc yapmak zorunda kald.

Kendi anayurdu dna matahlarn sren kapitalist retim,

oralarda dahi ekonomi ilikilerini bire dek krp geirdi. rnein

Trkiye'de, Hindistan'da, in'de: Bat kapitalizmi ile yzyllardrsren ekonomik ilikiler hep kapitalist matahlarnn yaylm ate-

i nnde prekapitalist ekonomileri (kk esnaf ve kyl eko-

nomilerini) darma duman etti. Bylece yeryznn geni blge-

leri smrge yahut yar smrge durumuna girdi.

Yukarda tarihten ve belirli lkelerden aldmz birka r-

nek, kapitalist ekonominin nasl prekapitalist Tefeci-bezirgan

ekonomisine can dman olduunu gstermee yetebilir.


59/66


60/66

kann bir lkede btn ekonomi, politika, kltr ve ilh. ilikileri-

ne egemen olmas demektir. O yzden 20. yzylda ilerici kapi-

talizmin yerini gerici Emperyalizm tuttu.

Tekrar edelim. Modern toplumda kapitalizmin emperyalizm

biimine soysuzlamasna benzer bir gidi Antika medeniyetler-

de de grld. lk dnya ticaret yollarn aan bezirganlk ileri

bir hamle yaratt. Rnesans alar at. Sonra parababalar,Tefeciler ve bezirganlar topraklara el attlar. Toprak beyliine

dnerek toprak ekonomisini bodular. O zaman her trl tica-

ret, politika, askerlik geliimi kaskat Derebey kabuu iinde

bouldu.

Bat Avrupa kapitalizmi 19. yzyln ilerici ve giriken SER-

BEST REKABET kapitalizmini yaarken, Trkiye Kadim medeni-

yetlerin lm alarnda iine dtkleri kaskat derebeyileme

dneminde bunalyordu. Onun iin 19. yzyl boyu Trkiye'de BA-

TILILAMAK, ak Trkesi KAPTALSTLEMEK uruna yaplan

her girikenlik boa gitti. Neden?

nk Avrupa'dan karga kyafeti frak yahut saksaan kl

smokin satn alnp Trkiye'ye nasl sokulursa, kapitalist ilikile-

ri de tpk yle olduklar gibi Avrupa'dan Trkiye'ye THAL edi-

lebilir, sanld.

Oysa bir sosyal dzen, nce alnr satlr matah deildir.

Sonra, Bat kapitalizmi matahlarn bile Trkiye'ye satarken bir-

ok szgeler koymutur. Kapitalist sosyal dzeni Avrupa'danithal edeceimize gre: Ancak Avrupa'nn bize HRA edilmesi-

ni uygun grecei alanda ve msaade edecei biimde memle-

kete sokabilirdik. Bundan daha kts de vard. Bizim derebe-

70


61/66

yilemi kafamz ithal mal sandmz Batllamann deeri

zerinde hibir ayrm ve seim yapacak durumda deildi.

te bu artlar altnda Prekapitalist ekonomimiz zerine Ka-

pitalist ekonomiyi alamak istedik.

Avrupa ise, bize istediimizi deil, kendi istediini ithal etti.

Bat'nn istedii uydu: Bat kapitalizmi iin Trkiye, Sultan ve

avanesi denilen obanlarn gtt bir samal mald. Trkiyeinei en iyi biimde en az masrafla salmalyd. Alnan stn

kayma Avrupa'ya gtrlmeliydi, arta kalan ayran yerli Tefe-

ci-bezirgan aa paalara ve beyefendilere bahi olarak sadaka

verilmeliydi.

Krm Sava'nda srt st den Osmanl, yardm dilendi.

Trk milletini inek saarca saacak olan Bat kapitalini gnder-

diler. Yani, Trkiye'de sanayi kurmak yle dursun, kurulmu

sanatlar yok ettiler. Gnderdikleri Finans-Kapitaline o zaman

"STKRAZ" (yani dn alp verme) deniliyordu. Finans-Kapi-

talin imdiki ad "DI YARDIM" oldu. ster Batl dostlarmzn

"YARDIMl", ister yabanc banka ve finans gruplarnn "DN-

C" diyelim, hepsi bir kapya kt. Her iki adn altnda yatan

gereklik, Trkiye'yi shhatli, grbz bir retimci refahtan uzak

tutmak, Avrupa'nn ar faizler ektii bir hammadde ve pazar

olarak ihtiyat smrgesi yapmakt.

Onun iin, 19. yzyl ortasnda bile (yani, Bat henz serbest

rekabeti iken) Trkiye'ye serbest rekabeti ve ilerici bir sanayignderilmedi. Gnderilemezdi. nk Avrupa'da birbirini yiyen

rakip kapitalistlerin Trkiye'de kendilerine rekabet edecek bir

kapitalizm yetitirmeleri intihar olurdu.


62/66

20. yzylda kapitalizm tersine dnd. Ama bu dn bizim

yzmze geldi. Dnya kapitalizmi Finans-Kapital adn alan

byk banka ve irketlerle toprak aalarn domuz topu haline

getirdi. Avrupal "byk dostlarmz", o Finans-Kapitalistlerin

devleti olan Emperyalizmdi. 19. yzylda bile Batl kapitalizm

bize yalnz tekelci Finans-Kapitalizm yollamt. mtiyazl bor-

landrmalar yoluyla Trkiye'yi kul kle etme yordamn top-

ramza yerletirmiti.

Trkiye'de bylesine ak bir kleletirme oyununu anlaya-

cak "ADAM" yok muydu?

te burada hl devleti geinen bizim "ideolog"larn kal-

pazanlklar nmze kyor. "Kadrocu" denilen kapkulu

klkuyruklarnn "ADAM" anlaylaryla yz yze geliyoruz.

Onlara gre Trkiye'de Cumhuriyeti kim kurdu? Bir "TEK

ADAM" kurdu. Kim gelitiriyor? Gene bir KNC ADAM"... Tr-kiye'de Sosyalizm niin baltalanyor? ok basit: Bir tek adam

(bir "fikir adam" yahut "tekilt adam") bulunmad iin bal-

talanyor. Eer bir kavarak [grltl nara] atar gibi sesli slo-

gan atan "ADAM" ortaya ksayd, Trkiye oktan sosyalist olur-

du!.. Ve ilh...

Oysa Tarihin tek adamdan kahramanla gdlr grnd an-

larnda bile, tek adamn adam olabilmesi iin, toplumda ve dnyada

onu adam edecek bir eilimin bulunmas gerekir.Batl dostlarmz Trkiye'yi smrgeletirecek tuza ieride

darda elbirliiyle kurarlarken, Trkiye'de bunu anlayacak

"adam" var myd, yok muydu?

72


63/66

Byle bir soruyu amak bile bir dnce ne srmek deil-

dir. Olsa olsa dnce ktln smren pisi pisine kkburju-

vaca "adam" kuruntularna kaplp fikir onanizmi [mastrbas-

yonu] yapmaktr.

Adam olsa onu kim "adam yerine kordu"? Getik Padiahlk

an, u Cumhuriyetin 45. ylnda adam yok mu? Batl Finans-

Kapitali nnde her gn ka takla atyoruz? Osmanl bor-

larndan kat kat ar borlar batana grtlaa dek boulmuuz.

Osmanl hi deilse eriemedii Msr gibi, Cezayir gibi, Aden gi-

bi topraklara Batl kapitalistlerin gizli ak s kurmalarn nle-

yemiyordu. Biz bugn avu ii kadar her yerini grdmz

Trkiye'mizi yabanclara ldrc s yapmadk m? Bu sleri

savunan "adamlar" iktidarda deiller mi? slere kar olanlar

(hatta gslerinde bol bol sosyalizm etiketi, nian, rtbesi

tayanlar bile) bir araya gelebiliyorlar m? Hepsi kendi burnu-

nun dorultusunda birer kkburjuva PAPA's!

Demek 'Trkiye'ye Batnn sanayici kapitalizmi yerine faizci

Finans-Kapitalizmini sokmasnda kiilerin, "adam"larn roln

aramak hebennekal bounadr. Burada dn ve bugn rol oy-

nayanlar ne "adamlar"dr, ne de tesadflerdir.

Trkiye'nin 19. yzyldaki sosyal yaps balca etkendir. O

yap, Antika Tarihin lm ana girmi medeniyetlerinde her e-

yi (bu arada en dahi veya kurnaz adamlar da) kskvrak derebe-

yi alar iinde balayp soysuzlatrm olan TEFEC-BEZRGANekonomisi idi. Tefeci aa kendisini bizde "ERAF" (erefli kiiler)

sayyordu. Vurguncu bezirgan bizde kendisini "YAN" (iri gzler:

Ortaa'n gzbebei) durumuna getirmiti.


64/66

yle bir ekonomik ve sosyal snf yaps bulunan Trkiye'nin

"erefli gzleri" (Eraf ve Ayan) Bat'nn ilerici geni SANAY

RETM'ni gremezdi.

Yerli milli bezirganlarmz ancak Bat'nn ticaret sermayesine

KOMPRADORLUK (acente bezirganlk) yapabilirlerdi. Yerli milli

tefecilerimiz Bat'nn yalnz banka irketlerine ajanlk ve araclk

yapabilirlerdi.Trkiye'nin ekonomisine ve politikasna byle soysuzlam

Tefeci-bezirgan snflar egemendi. Tefeci-bezirganlarn iren

ve hince dalaverelerine anl evketli devletin srmal rtbeli

"BYK ADAMLARI" paravanlk ediyorlard. 0 byk adamlar-

dan derleik idareler ve bakanlklar ortalkta ku uurtmuyor-

lard. Kendilerinden baka "ADAM" m gezdirirlerdi?

Osmanl toplumunda Mslmanlk dininin haram sayd ve

dnyada ahirette su olarak atete yakmak istedii TEFECLER(Kur'andaki adyla RIBA) alm yrmt. Kylnn, esnafn

kann slk gibi emen tefecilik "EREF" saylyordu. Batl b-

yk irketler byk banka ve finans gruplar Trkiye'ye gelince

ne yapyorlard? Milyonluk lde faizcilik, tefecilik, vurguncu-

luk imtiyazlar salyorlard. Byle bir sistemi Trkiye'de temsil

eden Bat Finans-Kapitali para ile mevki ile ve baka karlarla

satn ald Devlet ulularmza ve tefeci aalarmza, Dnyann

en byk, "EN EREFL" gc gibi grnecekti. Trkiye'de be-

zirgan tefecilik, eraflk (yani ereflinin ereflisi) saylmyormuydu? Yerli tefecinin kendisinden byk yabanc tefeciyi ken-

disinden daha byk erefli kii saymas ve onu bir st-insan gi-

bi Trkiye'de karlayp ba tac etmesi olaand.

74


65/66

Hl Amerikalnn hot sosyetemizdeki dayanlmaz irinlik

muskas, salon bebelerimize giydirilen kovboy klndan m ge-

liyor sanyoruz?

Bir Ankara konferansnda,[ "Trkiye'de Kapitalizmin Geli-

mesi" konulu konferans: 1967, F.K.F. Yaynevinin Notu.] Tefe-

ci-bezirgan sermayemizle yabanc Finans-Kapitalin kayna-

masn, bir Fizik olaya benzetmitik. Fizik olay: Radyoda dalga-

larn ilikisi idi. Biliyoruz. Dnya atmosferimiz her uzunlukta

dalgalarla doludur. Radyomuz ancak bizim onu dmesiyle

ayarladmz uzunlua uygun gelen dalgalar alr, gelmeyenle-

re kar sar kalr. Uygun dalgay almaya Fiziksel REZONANS

denir. Bizim Tefeci-bezirganlmzla Batl Finans-Kapital

arasnda byle bir tnlam oldu.

Bat kapitalizmi genlik anda iken Trkiye'nin yatalak Te-

feci-bezirgan dzeni Kapitalizme kar hi bir rezonans gster-medi. lerici serbest rekabet kapitalizminin dalgas Trkiye'yi

hi ilgilendirmedi.

20. yzyla geldik. Kapitalizm, irat, monopolcu Finans-Ka-

pital egemenlii biimine girdi. Bu, kapitalizmin lm deine

yat a oldu. O zaman bizim yatalak Tefeci-bezirgan dzeni-

miz, Finans-Kapital adl tekelci yatalak sermaye ile tam rezo-

nans haline girdi. Birbirlerine denk dtler.

Halkmzn bir deyimi vardr: "Hac hacy Arafat'ta, it itikalafatta bulur!" der. 20. yzylda kapitalizmin derebeyile-

mesi demek olan Finans-Kapital ile Tefeci-bezirganln dere-

beyilemesi demek olan Osmanl toplumu hemen can cana,


66/66

ba baa kuzu sarmas oldular. Ve bu elemeden bizim "KAR-

MA EKONOM dediimiz sistem dnyaya geldi.

O anormal evlenmenin sonucu ortaya ne dodu? Bugnk

ksr dzen. Dzenin ksrln anlatmak iin tabiattan rnek

alabiliriz. Atla eein iftlemesinden katr doar. Katr belki at-

tan ve eekten dayankldr. Ama dourmas kyamet almeti

saylr. nk dourmaz.Bugnk skntlarmz, hep douramayn sanclarnda, ya-

ratamaynn mutsuzluunda toplanyor. Sanayi kuruyoruz;

Kyden ehire akn eden isizlerimizin yarsn, yabanc lkele-

rin esir pazarlarna ucuz igc olarak sryoruz. Okullar ayo-

ruz; yksek tahsilli uzmanlarmz Devlet kapsnda 500 lira ma-

a bulamazken, Almanya'da 2500, Amerika'da 5000 lira ayl

grnce, ardna bakmakszn anayurdunu brakp srra kadem

basyor.

Halkmz, kkn Roma mparatorluu'nda her sabah eii-

ne yz srd zenginleri "EKMEK ve SRK" l ile selamla-

yan ayaktakmna dnd. " ve MA!" diye inleye inleye bezir-

gan partilere oy davarl ediyor. Yurdumuz, yarm yzyl nce

kan dkerek kazand bamszln, Amerikan mandas taraf-

tarlarna kar nasl savunabileceini kestiremiyor.

te, Trkiye'deki toplumun bilincine karlmas gereken kr-

dm bu ksr katrlktr. Daha ak konumamz isteniyor mu?

(TRK SOLU, 9.1.1968 - 27.2.1968)

Documents

Kivilcimli - Uretim Nedir