Kujdesi Infermieror Në Kolecistitin Kalkuloz

Kujdesi infermieror në kolecistitin kalkuloz

JONIDA GJONI 1

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

UNIVERSITETI “ALEKSANDËR MOISIU’’ DURR;S

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE

PROGRAMI I STUDIMIT :

MASTERIT PROFESIONAL KIRURGJIKAL

MIKROTEZA


Punoi Udheheqes shkencor

Ma .Jonida Gjoni Dr.MED Endrit Sina

Prof Assoc Pirro Prifti

DURRËS 2014


JONIDA GJONI 2

PERMBAJTJA

Përmbajtja ……………………………….……………………………………………………2

Objektivat …………………………………………………………………………………….3

Kapitulli I…………………………………………………………………………………….4

Hyrje…………………………………………………………………………………..…….…4

Anatomia …………………………………………………………………….………………5

Fiziologjia e rrugëve biliare……………………………………………………..……………6

Etiologjia dhe Fizpatologjia……………………………………………………………….…7

Klasifikimi……………………………………………………………………………………..8

Epidemiologjia………………………………………………………………………………...8

Tabloja klinike………………………………………………………………………………..8

Diagnoza……………………………………………………………………………………...10

Diagnozat diferenciale……………………………………………………………………...12

Trajtimi……………………………………………………………………………………….14

Komplikacionet………………………………………………………………………………15

Prognoza…………………………………………………………………………….………..16

Parandalimi…………………………………………………………………………………...17

Kujdesi infermieror…………………………………………………………………………17

Kapitulli ll…………………………………………………………………………………28

Metodika e studimit.Analiza e te dhenave…………………………………………………28.

Kapitulli lll………………………………………………………………………………37

Rezultatet……………………………………………………………………………………..37

Konkluzioni…………………………………………………………………………………..37

Kapitulli lV…………………………………………………………………………………..38

Rekomandime………………………………………………………………………………...38

Abstrakti. Fjalët kyçe………………………………………………………………………38

Literatura……………………………………………………………………………………..39


JONIDA GJONI 3

OBJEKTIVAT:

Ky punim trajton kolecistën dhe sëmundjet e tij të para nga këndvështrimi i kujdesit

infermieror.

Objektivat e këtij punimi janë:

a. Njohja e anatomisë, e fiziologjisë së kolecistës dhe e mekanizmit

fisiopatologjik që çon në kolecistitin kalculoz.

b. Klasifikimi i kolicistiteve

c. Njohja e faktorëve etiologjikë dhe e epidemiologjisë

d. Njohja e manifestimeve klinike, e gravitetit, e diagnoses, e diagnozës

diferenciale dhe e trajtimit të kolecistitit prognozës.

e. Njohja komplokacioneve dhe e trajtimit të tyre

f. Analiza e të dhënave statistikore dhe epidemiologjike lokale.

Ky punim synon të vërë qartë në dukje rolin themelor të kujdesit infermieror ndaj pacientit në

të gjitha etapat, në kushtet shtëpijake (përpara hospitalizimit), në ambjentet spitalore, (qoftë

ky, trajtim kirurgjikal apo konservator,) si dhe në fazen post-spitalore.

Gjithashtu, synohet evidentimi i mjeteve teorike dhe praktike në dispozicion të infermiereve

si dhe rëndësia e njohjes dhe e përdorimit kompetent dhe me profesionalitet të lartë të këtyre

mjeteve, gjatë përmbushjes së këtij roli, psh marrja e të anamnezës së saktë, identifikimit të

simptomave madhore dhe dytësore, etj.


JONIDA GJONI 4

Kapitulli I

Hyrje

Kolecistiti kalkuloz është një entitet patologjik shumë i rëndësishëm në praktikën klinike dhe

atë kirurgjikale. Në origjinën e kolecistitit kalkuloz është kalkuloza biliare e cila prek shifrat

15-20% të popullsisë në vëndet e industrializuara dhe 5-10% e pacientëve me kalkulozë

zhvillojnë kolecistit akut ose kronik. Kolecistiti është inflamacionii mureve te vezikulës

biliare, kolecistiti kalkuloz është inflamacioni i mureve të vezikësi krijuar kryesisht nga

bllokimi i kanalit cistik. Është një nga patologjitë më të studjuara dhe më të diskutuara në

lidhje me vendimin e trajtimit terapeutik, trajtim konservator apo kirurgjikal në fazën e tij

akute. Deri në vitin 2007, akademikët ishin të ndarë në dy shkolla dhe linja e demarkaciont

midis dy qëndrimeve terapeutike, konservator ose kirurgjikal (kolecistektomi) nuk ishte e

qartë. Kriteret diagnostike për të vendosur qëndrimin terapeutik, për herë të parë u diskutuan

në konferencën e Tokjo-s dhe u bënë të njohura me emrin « Tokyo guidelines » (Udhëzimet e

Tokjo-s). Në mënyrë të saktë këto kritere u revizuan po në Tokjo, në 2011 dhe sot, janë

orjentues të qartë të qëndrimit terapeutik që duhet ndjekur për pacientët me kolecistit

kalkuloz të thjeshtë(t[ pa komplikuar) dhe në rastet e kmplikuara. Përsa i përket trajtimit

kirurgjika, është për t’u shënuar që teknikat operatore kanë avancuar me hapa gjigande nga

kirurgjia e hapur : laparotomia deri në laparoskopinë e parë në 1987. Është gjithashtu për t’u

shënuar që vetë teknika operatore laparoskopike po njeh avancime të jashtëzakonshme, duke

arritur deri në laparoskopinë me një çarje të vetme (vetëm një sondë). Përkrah zhvillimit të

njohjes teorike dhe avancimit tëteknikave operatore, është zhvilluar dhe roli infermjeror në

shoqërimin e pacientëve gjatë të gjitha fazave apo mënyrave të trajtimit të kësaj patologjie.

Kjo temë shtjellon me hollësi kujdesin infermjeror gjatë kolecistitit kalkuloz. Për arësye të

shumëllojshmërisë terminologjike, e quajmë të rëndësishme të saktësojmë që në fillim

terminologjinë e zgjedhur. Fhikëza e tëmthit njihet me emërtime të ndryshme që e marrin

origjinën nga greqishtja e lashtë dhe nga latinishtja. Terminologjia mjekësore e cila

respektohet në të gjithë kapitujt e kësaj teme, është përshtatur nga pikpamja ortografike me

parimin themelor të gjuhës shqipe si gjuhë që i shpreh emrat e huaj e bazuar në parimin

fonetik. Kështu psh, termin cholecystitis që vjen nga greqishtja e lashtë (choli-bile- temth dhe

cysti- qese) do ta gjejmë të shkruar kolecistit.


JONIDA GJONI 5

ANATOMI

Pozicioni anatomik i kolecistes

Vezika biliare (vesica fellae) ose kolecista është organ kavitar piriforme (në formë dardhe).

Ndodhet i vendosur në të djathtë të trupit, në regjionin e hipokondirumit te djathte, poshtë

mëlçisë e cila e mbulon ate si nje çati. Ndodhet e fiksuar ne kapsulen e mëlcisë (kapsula e

Klison-it) nëpërmjet tendineve pikerisht në lobin e djathte. Lidhet me kanalin cistik dhe me

rrugët e tjera biliare extra hepatike. Shërben si rezervuar i lëngut biliar që prodhohet në hepar.

Ka formë dardhë me gjatësi 8-12 cm, gjërësi 3-5 cm me volum 40-60 ml. Është e përbërë nga

fundusi që është pjesa më e gjërë dhe vazhdon me trupin (që është në formën e dardhes),

perfundon me colum ose qafën prej së cilës merr fillim kanali cistik i cili bashkohet me

ductus hepatic comuni për të formuar ductus choledochus. Vezika biliare ndërtohet nga tre

shtresa: mukoza, shtresa e mesme muskulare dhe tunica adventitia. Mukoza formon disa

palosje që mundson zmadhimin e volumit te saj. Shtresa e mesme muskulare që ndërtohet me

fije unazore dhe gjatesore. Shtresa e jashtme është tunica adventita dhe pjeserisht seroze.

Ductus choledochus

Shtrihet në brëndësi të ligamentit hepato-duodenal në krah me vena porten dhe arterien

hepatica propria. Formohet nga bashkimi i ductus hepatic comunnis që nxjerr lëngun biliar

nga hepari dhe ductus Cysticus te vezikës biliare. Ka gjatesi 7-10 cm e gjërësi 2-3 cm. Kanali

choleidok derdhet në pjesen zbritese të duodenit në papila duodeni major së bashku me

kanalin qëndror të pankreasit. Muskulatura unazore e kanalit formon sfinkterin e ODDIT që

kontrollon rrjedhjen e lengut biliar në duoden.

Fig.1 Pozicioni anatomik i kolecistës


JONIDA GJONI 6

Fiziologjia e rrugëve biliare

Funksioni parësor i traktit biliar dhe i rrugëve biliare ekstrahepatike, është të çojë bilën e

sekretuar nga hepari për në duoden. Prodhimi i bilës bëhet nga hepari me një ritëm të

vazhdueshëm, ndërkohë që përdorimi racional për digjestionin kërkon hedhjen e bilës në

mënyrë periodike në sinkronizim me nevojat e tretjes. Këtë funksion e kryen kolecista që

realizon grumbullimin dhe koncentrimin e bilës dhe ekuilibron presionin në rrugët biliare.

Bila grumbullohet dhe përqëndrohet në kolecistë, derisa ajo të kërkohet nga trakti tretës.

Epiteli i kolecistës thith elektrolitet dhe ujin nga bila e depozituar duke rritur përqëndrimin e

acideve biliare 5-20 herë. Në hapësirën ndërmjet vakteve ndodh mbyllja e sfinkterit të Oddit

dhe koledokut terminal dhe hapja e sfinkterit të Lutkensit me qëllim që të mundësohet kalimi

i bilës nga duktusi hepatik komun në kolecistë. Pas ushqyerjes kolecista tkurret dhe zbraz

bilën e përqëndruar në duoden. Gjatë kësaj kohe mekanizmat neuro – humoralë shkaktojnë

lëshimin e sfinkterit të Oddit, çka hap koledokun terminal dhe ndërkohë tkurret kolecista dhe

derdhet në duoden një sasi e konsiderueshme bilë e koncentruar.

Bila ndihmon në tretjen e ushqimit dhe shërben si rrugë madhore ekskretore. Funksioni

kryesor i bilës është zvogëlimi i tensionit sipërfaqësor të yndyrnave që emulsionohen në

formën e kilomikroneve të asimilueshëm në zorrën e hollë. Acidet biliare emulgojnë

yndyrnat, duke rritur kështu sipërfaqen në dispozicion të enzimave lipolitike dhe formojnë

micela të përziera me produktet e tretjes së yndyrnave të cilat ndihmojnë thithjen e tyre nga

enterocitet. Në mungesë të bilës mund të absorbohen vetëm 20% e yndyrnave të pranishme

në zorrë. Bila luan një rol të rëndësishëm në absorbimin e vitaminave liposolubile A,D,E, K.

Bila me Ph bazik realizon neutralizimin e aciditetit të përmbajtjes gastrike kur vjen në zorrën

e hollë dhe ka efekt nxitës mbi peristaltikën intestinale. Çdo ditë hepatocitet sekretojnë

mesatarisht 1000 ml bilë, e cila hyn në sistemin biliar me debit, fluks dhe presion të ulët. Tek

personat e pangrënë rreth 3/4 e fluksit biliar hyn në kolecistë, ndërsa pjesa tjetër derdhet

direkt në duoden. Hormoni më i rëndësishëm që ndikon në tkurrjen e kolecistës është

kolecistokinina. Ushqimi, veçanërisht yndyrnat, çlirojnë në duoden kolecistokininën, e cila

mbërrin në kolecistë nëpërmjet qarkullimit të gjakut.

Zbrazja e kolecistës fillon disa minuta pas filimit të ushqimit, në fazën intestinale të tretjes.

Gjatë ushqyerjes kolecista tkurret për një kohë më të gjatë dhe vëllimi i saj zvogëlohet rreth

50%, 30-60 minuta pas marrjes së ushqimit. Sfikteri i Oddit luan një rol të rëndësishëm në


JONIDA GJONI 7

funksionimin e rrugëve biliare. Gjatë fazës interdigjestive, sfinkteri i Oddit është i tkurur dhe

ka një rezistencë bazë më të lartë sesa presioni i duodenit, rrugëve biliare dhe pankreasit, me

qëllim që t’i paraqesë rezistencë kalimit të bilës, e cila ka presion të ulët, por të mjaftueshëm

që ta devijojë pjesën më të madhe të saj në kolecistë. Sfinkteri i Oddit mund të ndryshojë

drejtimin e rrjedhjes së fluksit biliar, si nëpërmjet ndryshimeve në nivelin e tonusit të tij,

ashtu dhe nëpërmjet ndryshimeve të peristaltikës ritmike që shërben për të pompuar bilën në

duoden.

Përbërja e bilës

Bilë hepatike % Bilë vezikulare %

Ujë 97 % 92 %

Kripra biliare 1.1 % 6 %

Bilirubinë 0.004 % 0.3 %

Kolesterol 0.1 % 0,3 – 0,9 %

Lekitinë 0.04 % 0,3 %

Tabela nr 1

ETIOLIOGJIA DHE FIZPATOLOGJIA

Kolecistiti është i lidhur me një infeksion të likidit vezikular pasi ka ndodhur një obstruksion

I kanalit cistik nga një kalkul biliare. Likidi ngelet në stazë. Në fillim likidi është steril më

pas provokohet inflamacioni local që mund të mbiinfektohet dhe nga ana tjeter mikrobet e

sistemit tretës që ndodhen në duoden dhe shkaktojnë infeksionin. Në qoftese kjo situatë nuk

trajtohet shpejt dhe në kohën e duhur vezikula bilare mund të gangrenohet dhe të provokojë

dhe peritonit.

Faktoret e riskut janë:

Faktorë të pa ndryshushueshëm

-Mosha (40 vjeç e lart)

- Gjinija/sex (femra)

- Shtatëzanite e shumta në numër


JONIDA GJONI 8

- Predispozicion gjenetik

- Nivelet e estrogenit

- Etnike (kaukaziane dhe hispanikët)

- Diabeti

Faktorë të ndryshueshëm

-Obeziteti

- Humbje e shpejtë në peshë

- Regjimi dhe kultura e të ushqzerit: regjimi i pasur me yndyrna dhe kolesterol

-Mungesa e aktivitetit fizik

- Marrja për një kohë të gjatë e kontraceptiveve orale.

- Ushqimi parenteral për një kohë të zgjatur

-Shtatzënia

Klasifikimi

Kolecistiti ndahet në kalkuloz dhe jo kalkuloz.. Lithiazik dhe jo lithiazik dhe nga pikpamja e

mekanizmit fizpatologjik kolicistiti ndahet në kolecistit akut dhe kronik.

Kolecistiti akut është inflamacioni akut i kolecistës ndërsa kolecistiti kronik është

inflamacioni kronik i kolecistës. Të dyja janë kolecistite kalkuloze. Kolecistiti kalkuloz në

origjinën e tij është obstruksioni prej kalkulit, ndërsa kolecistiti alithiazik është inflamacioni i

kolecistes pa prezencen e gureve.

EPIDEMIOLOGJIA

Epidemiologjia shkon paralele me litiazen. Faktorët e rriskut: seksi (gratë kanë propabiitet më

te madh se sa burrat), obeziteti (ata që kanë peshën më të madhe kan propabilitet më të madh)

shtatzanite e teperta.

TABLOJA KLINIKE

Shenja më kryesore e kolecistitit kalkuloz akut është dhimbja në hipokondrumin e djathtë (

rreth 50 % e pacientëve ), zakonisht e instaluar në mënyrë brutale me ethe dhe me

temperaturë të lartë mbi 38.5. Kjo dhimbje shpesh përhapet në shpatullën e djathtë, vazhdon

dhe zgjatet dhe dallohet nga dhimbjet e tjera se është dhimbje permanente. Shpesh shoqerohet

me nauze dhe vomë që janë shumë të zakonshme.Ky imazh plotësohet me dobësi të


JONIDA GJONI 9

përgjithshme, anoreksi, kontraktura abdominale.

Gjatë palpimit mund të preket një masë e dhimbshme subkostale e djathtë e cila është shenjë

graviteti. Ajo që është më tipike (por jo patognomonike për kolecistitin) është shenja e

Murphy ( dhimbje e provokuar nga palpacioni i thelle i dorës së egzaminuesit, dhimbje e cila

i ndërpret frymëmarrjen e thellë të pacientit të pozicionuar në dekubitus dorsal trungu i të cilit

fonmon pozicionin 30 gradë). Dhimbja mund të shfaqet mbas një vakti të rënde ( mish,

yndyrë, djathra dhe alkol). Shenja Murphy-t është specifike. Pacientët e moshuar dhe të

prekurit nga diabeti mund të kenë simptoma të paqarta dhe më pak tipike. Imazhi klinik

varion në bazë të gjëndjes së përgjithshme, moshës, sëmundjeve shoqëruese, stilit të jetës,

gjëndjes nutricionale etj.

Kolecistitet akute në bazë të shfaqjeve klinike dhe evolucionit të tyre ndahen në 3 shkallë,

dhe nga këto shkallë do varet edhe marrja përsipër dhe trajtimi.

Shkalla e parë – gravitet i lehtë :

Bëhet fjalë për pacientë që paraqesin shenjat klinike të një kolecistiti akut por graviteti i

këtyre shenjave nuk është i tillë si në rastin e pacientëve me gravitet të moderuar dhe të rëndë

të përshkruara më poshtë. Këto pacientë nuk paraqesin prekje të organeve të tjera visceral por

shenja inflamacioni të lokalizuara në vezikulën biliare.

Shkalla e dytë- gravitet i moderuar:

Këta pacientë paraqesin një ose dy nga shenjat e mëposhtme - Leukocitoze (> 18 000/mm3)

-Masë të palpueshme në hipokondrumin e djathtë.

-Kohëzgjatje të shenjave klinike për më shumë se 72 orë.

- Shenja të infeksionit lokal si: peritonit biliar i lokalizuar, abces perivezikular, abces hepatic,

kolecistit gangrenoz, kolecistit emfizematoz.

Shkalla e tretë – gravitet i rëndë:

- Disfunksion kardiovaskular (hypotension arterial për të cilën nevojitet ndërhyrje

medikamentoze)

- Disfunksion neurologjik (ulje e nivelit të koshiences, konfuzion)

- Disfunksion neurologjike.

- Disfunksion respirator ( desaturim )

- Disfunksion renal.


JONIDA GJONI 10

- Disfunksion hepatik

- Disfunksion hematologjik (trompocitopeni < 100.000/ mm3)

Fig.2 Lokalizimi i dhimies

DIAGNOZA

Ekzaminimi objektiv, pasi janë marrë seriozisht në konsideratë të dhënat domethënëse të

anamnezs, kontribuon në mënyrë të rëndësishme në orientimin drejt diagnozës. Dhimbja në

hipokondriumin e djathtë e objektivuar me një Murphy pozitiv, tipik për diagnozën e

kolecistitit, orienton që në këtë fazë mjekun.

Ekzaminimi objektiv i kolecistës dhe i rrugëve biliare

Pacienti duhet të ekzaminohet në pozicion shtrirë.

Inspeksioni – Në kushte normale inspeksioni i hipokondrit të djathtë nuk ofron të

dhëna të veçanta, por kur kolecista është shumë voluminoze dhe e distenduar mund të

dallohet nën hypokondrin dextra.

Palpacioni - Lejon të vlerësohen zonat e dhimbshme dhe mbrojtja muskulare në nivel

të hypokondrit, që është tregues i një procesi inflamator akut të rrugëve biliare. Në të gjitha

infeksionet kirurgjikale akute dhe kronike të kolecistës, palpacioni i thellë i pikës cistike,

shoqërohet me dhimbje, që shkaktohet nga prekja e fundusit të kolecistës së inflamuar.


JONIDA GJONI 11

Patologjitë obstruktive të duktusit koledok shoqërohen me ikter, ku dominon

hiperbilirubinemia direkte, mbi nivelin e obstruksionit vërehet zgjerimi i rrugëve biliare dhe i

kolecistës. Në proceset obstruktive të duktusit koledok me natyrë neoplazike (kanceri i kokës

së pankreasit), kolecista sikundër dhe pjesa tjetër e rrugëve biliare zgjerohet dhe bëhet e

prekshme. Shpeshherë rritja e volumit të kolecistës shoqërohet me zhvendosjen e saj djathtas

dhe mund të ngatërohet me veshkën e djathtë.

Fig.3 Egzaminimi me palpacion

Në analizat Labaratorike shumë shpesh mund të verehen:

Rritja e rruazave te bardha (leukociteve) leukocitoze. Rritje CRP Proteines (protein C

reaktive). Rritjen e enzimave hepatike ( SGOT, SGPT, gamma GT, fosfataza alkaline dhe

LDH (keto janë provat funksionale të heparit ) Bilirubina.

Në analizat imazherike përfshihen:

Echo: është ekzaminimi i parë imazherik i radhës. Vë në dukje prezencën e një guri, trashjen

e murit të vezikules biliare. Vezikula biliare në echo merr pamjen e petave të byrekut. Sonda

echografike mund të provokojë dhimbje në hipokondrumin e djathtë (Murphy ekografik).

Shihet mire zgjerimi i rrugeve biliare intra dhe extra- hepatike. Ky është egzaminimi i parë

imazherik që bëhet.

Tomodensitografia e kompjuterizuar (skaner) : duket qartë vezikula e rritur, e mbushur me

ujë, muret e trrashura prej inflamacionit, prezenca e gurit, zgjerimi i rrugëve biliare intra dhe

extra-hepatike. Në rastin e komplikacioneve të mundshme, shenjat e tyre.


JONIDA GJONI 12

Figura nr. 4 Pamje ekografike e kolecistës

DIAGNOZAT DIFERENCIALE

Gastriti dhe Ulcera Gastrike: Mund të ngatërrohet me kolecistitin sepse dhimbja tek këto

është epigastrike. Të dyja mund të shoqerohen me vomë dhe nauze. Dallimi mund të bëhet në

qoftese pacientit i japim Antiacid ose një inhibitor të pompës së protoneve (Nexium, Nozek,

Pantazol, Omeprazol) që qetesojnë dhimbjet e stomakut dhe në qoftese dhimbja qetësohet na

tregon se nuk bëhet fjalë për Kolecistit por bëhet fjalë për një patologji gastrike.

Ulcera peptike e perforuar: Përben një urgjencë vitale madhore që gjithashtu kërkon

ndërhyrje kirurgjikale. Shenjat klinike janë zbehje, anemi, dhimbje brutale e cila perhapet në

të gjith abdomenin dhe peritonit të gjeneralizuar. Ndërsa dhimbia e kolecistitit ngelet e

lokalizuar në hipokondrumin e djathtë. Një shenjë tjetër që mund ti ndajë është se barku në

ulcerën e perforuar nuk leviz dhe barku merr formën e drurit në qoftese e palpojmë. Ajo që

bën diferencen mes të dyjave është se dhimbja paraqitet difuze në mes të barkut dhe me pas


JONIDA GJONI 13

bëhet difuze në të gjith barkun. Temperatura nuk është konstante dhe barku nuk lëviz me

levizjet e frymemarrjes. Në auskultimin me stetoskop të barkut nuk dëgjohet asnjë zhurmë.

Ndërsa tek kolecistiti në bark degjohen zhurma.

Pankreatiti: Në pankreatitin akut dhimbia mund të jetë perigastrike, epigastrike ose

periumbelikale. Dhimbia është brutale, intensive, e vazhdueshme. Kjo dhimbje gjithashtu

mund të irradohet në shpatull, por kur vjen nga pankreatiti më shpesh është në shpatullën e

majtë dhe jo në shpatullën e djathtë. Dhimbia e pankreatitit është në formë rripi që merr

komplet pjesen e barkut e cila është tipike për pankreatitin. Është e shoqeruar me nje gjendje

ankthioze. Temperatura, nauzeja dhe të vjellat janë të pranishme në pankreatit. Por mbrojtja

abdominal dhe shenja e Murphy-t nuk ndodhen në pankreatit. Shenja e Murphyt ndodh vetem

në rast se pankreatiti është biliar. Pankreatiti akut mund të cojë në shok hemodinamik, në

sindrom hemoragjik dhe në sindromen insuficence respiratore gjë të cilen kolecistiti nuk e ka.

Pankreatiti mund të jetë aq I forte sa mund të japë edhe shqetesime neurologjike, i sëmuri të

flasi përçartë, të ketë humbur ndjenjat dhe të kalojë deri në koma. Pankreatiti mund të jetë

dhe insufiçencë multi organike dhe gjendje shoku, mund të jetë edhe ileus paralitik.

Infarkti Mezenterik: Bllokimi i eneve të gjakut të mezenterit. Dhimbia është jashtzakonisht

e forte. Diagnoza diferenciale ketu është më shumë e veshtire. I semuri që bën ishemi

intenstinale është i njohur për probleme vaskulare.

Apandesiti: Nuk ka prishje të testeve hepatike. Dallohet nga apandesiti atipik. Shpesh fillon

me dhimbje stomaku dhe nuk dallohet që është apendesit.. Dallimi nga kolecistiti: 1) Nuk ka

Merphy pozitiv, ka Mc Burney pozitiv (testi kur futet dora thellë në fosa iliake të diathtë dhe

kur hiqet menjëherë shkakton dhimbje). 2)Testet hepatike nuk jan te pertorbuara.

Pielonefriti akut i djathtë (kolika renale e djathtë): Dhimbja e forte, të vjellat, nauzeja,

dhimbja djathtas paraqiten në të dy rastet por kolecistiti ka Murphy pozitiv ndërsa Pielonefriti

dhe kolika renale kanë Giordano pozitiv (ku i sëmuri rrin në pozicionin në këmb dhe drejtë

me duart pak të hapura dhe dora e egzaminuesit i jep perkusion renal). Në pielonefrit dhe

kalkulozat renale nuk ka prishje të testeve hepatike. Ka infeksion urinar dhe gjak në urinë.


JONIDA GJONI 14

Divertikulit: Është inflamacion i divertikulit. Muri i brendshëm i zorrës krijojn xhepa që kur

mbushen ato inflamohen dhe japin shumë dhimbie. Nuk ka Murphy pozitiv. Me kalimin e

kohes dhimbia kalon në fosën iljake të majtë.

TRAJTIMI

Ka dy shkolla trajtimi:

1. Trajtimi me operim në të nxehtë (imediat). I semuri është paraqitur në urgjencë. Në

menyrë direkte duhet filluar trajtimin me antibiotik IV që zakonisht është: a) Ciklosporine

dhe Metronidazoli (përdoret për mikrobet anaerobe) më pas i sëmuri dërgohet menjëherë në

sallën e kirurgjisë për tu operuar.

Trajtimi kirurgjikal ndahet në dy pjesë: a) kirurgji laparaskopike b) teknika e vjetër, tashmë e

tejkaluar, që përdoret vetëm nëse gjëndja e pacientit është shumë e komplikuar me

inflamacion shumë të madh lokal. Vendimi për Kolecistektomi e hapur klasike mund të

merret në rast të një komplikacioni në pamundsi të pastrimit.

2. Trajtimi me operim në të ftohtë. Të ftohet inflamacioni dhe i sëmuri të trajtohet për 10

ditë me Ciklosporinë dhe Metronidazol. Dhe pasi inflamacioni ka kaluar, temperatura është

ulur, kanë renë CRP (proteinat C reaktive), ka rënë bilirubina, ka rënë leukocitoza. Mbas 15

ditësh pasi i sëmuri është kuruar dhe është më i qetë duhet të marrë një takim me mjekun

kirurg i cili quhet trajtim selektiv në mënyrë të programuar dhe hiqet guri kur ka rënë

infeksioni lokal.

Trajtimi I Peritonitit: I sëmuri futet menjëherë në antibiotikoterapi me perfuzione IV me

NACL. Operimi bëhet me kirurgji të hapur ku hapet peritoneumi, pastrohet, shpëlahet, hiqet

vezikula biliare, mbyllet dhe i sëmuri ndjek fazën postoperatore.

Trajtimi I Kolangitit (ka dy rruge):

1. Echoendoscopya eviton operacionin. Pret me gërshër papilën e vaterit (valvula nga e cila

del kanali pankreatik në duoden majtas). Djathtas është papilla sfinkterit duodenale guri ka

kaluar nëpërmjet rrugëve dhe ka dalë në pankreas. Echoendoscopya trajton edhe pankreatitin

biliar guri del nga kanalet futet në duoden dhe të çlirohen gurët.

2. ERCP (Kolangio Pankreato Echoendoscopy Retrogade) (procedure diagnostike):


JONIDA GJONI 15

Nëpërmjet gojës I jepet të sëmurit një product kontrasti. Produkti hyn dhe bën evidentimin e

pranisë së gurit. Më pas në vendin e pranisë së gurit bëhet ndërhyrja transkutane ose bëhet

hapja me kirurgji dhe bëhet heqja e gurit.

Mund ti trajtojme kalkulat nëpërmjet medikamenteve që i shkrijne kristalet duke i bërë në

pudër. Ose përdorim ultratinguj (litotripsi) dhe ti dezintegrojme me ndihmen e rrezeve laze

rose në fund të fundit ti drejtohemi kirurgjisë për kolecistektomi.

Fig.5 Trajtimi me Laparaskopi dhe me kirurgji të hapur.

KOMPLIKACIONET

Komplikacionet e kolecistitit variojnë nga të lehta në të rënda deri në fatale. Sipas

mekanizmit fizpatologjik dhe faktorit etiologjik, kolecisti kalkuloz ose jo kalkuloz.

Komplikacionet e kolecistitit kalkuloz mund të jenë pasojë e obstruksionit të rrugëve nga

kalkuli i migruar. Komplikacionet më të rëndësishme janë:

1. Koledokolitiaza: obstruksion i duktusit koleidok prej një kalkuli të migruar.

2. Peritoniti: pasi vezikula biliare është inflamuar dhe infektuar dhe çahet, dalja e

infeksionit ne kavitetin peritoneal krijon peritonitin. Bëhet fjalë për urgjencë vitale, ku i

sëmuri duhet të operohet në mënyrë urgjente..

3. Kolangiti infeksioz ose jo: Obstruksion dhe inflamacion i rrugëve biliare i cili i

komplikuar me infeksion përbën një komplikacion madhor dhe nqs nuk trajtohet në kohë dhe


JONIDA GJONI 16

në mënyrë adekuate është fatal..

Shenjat klinike ( triada e famshme e Charcot): a) Ethe dhe temperaturë e lartë. b) Dhimbje e

fortë në hipokondrumin e djathtë. c) Ikter. Në rast se kanë këto tre shenja i sëmuri duhet të

trajtohet urgjentisht me antibiotikë.

4. Pankreatiti biliar: Njëri nga kanalet del nga mëlcia, kanali cistik dhe koleidoku.

Kanali tjetër është kanali i Virsungut që vjen nga pankreasi duke marrë edhe enzimat

pankreatike. Kur kemi bllokim të kanalit të virsungut kemi pankreatitin biliar.

5. Kolecistiti Gangrenoz: Është pasojë e veprimit të mikrobeve që cojnë në shkaterrimin

e plotë të vezikulës biliare.

Ndër komplikacionet e tjera të takuara në praktikën klinike vërehen gjithashtu:

Empiema vezikulare, rupturë vezikulare, hemorragjia, fistula veziko intenstinale, abses

perivezikurlar, kolecistit emfizematoz, si dhe Sindromi Mirizzi. Ky i fundit ndodh në rastin e

kolecistitit kalkuloz kronik, kur nga ngecja e një kalkuli gjigand në qafën e vezikës biliare ose

në kanalin cistik ndodh kompresioni i duktusit hepatic komun, qoftë nga vetë kalkuli, qoftë

nga reaksioni inflamator lokal i ekzagjeruar. Në Echo vëmë re zgjerim të rrugëve biliare

sipër pjesës së obstruktuar, gjithashtu vëmë re trashje dhe zgjerim të murit parietal të

vezikës. Referohet këtu sepse jo dhe aq rrallë mund ti shpëtojë diagnostikimit në fazën

preoperatore.

PROGNOZA

Kolecistiti i pakomplikuar ka një prognozë të shkëlqyer, me vdekshmëri shumë të ulët.

Shumica e pacientëve me kolecstitis akut paraqesin përmiresim të plotë 4-5 ditëve.

Megjithatë, 25-30% e pacientëve ose do paraqesin nevojën për ndërhyrje kirurgjikale ose do

të zhvillojnë komplikacione.

Në rastin e komplikacioneve të tilla si përforim, kolecistit gangrenoz, prognoza bëhet më pak

të favorshme. Perforimi ndodh në 10-15% të rasteve. Në rastin e kolecistit akalkuloz të

rënduar me një nga këto komplikacione vdekshmëria varion nga 10-50%, e cila është 4% më

e lartë se sa ajo që vërehet në kolecistitin kalkuloz të komplikuar. Por, rastin e

komplikacioneve të sipër përmëndura dhe pacientin është në gjëndje kritike, vdekshmëria

mund të arrijë deri në 50-60%.


JONIDA GJONI 17

PARANDALIMI

a- Faktorë të tillë që rrisin rrezikun e gurëve të tëmthit në zhvillim, të tilla si mosha,

seksi dhe origjina etnike nuk mund të ndryshohet .

b- Megjithatë, është e mundur që të paturit e një diete vegjetariane mund të zvogëlojë

rrezikun e zhvillimit të gurëve të tëmthit . vegjetarianet kanë një rrezik dukshëm më të ulët

per te zhvilluar gurë në tëmth, në krahasim me njerëzit që hanë mish.

c- Një dietë e ulët me yndyrë dhe e lartë në fruta dhe perime , mund të ndihmojë në

mbrojtjen nga zhvillimi i gurëve të tëmthit .

d- Kontrolli i peshes. Mbipesha, por dhe humbja e shpejtë e peshës rrit rriskun për

kolelitiasis.

e- Aktiviteti fizik . Mund të zvogëlojë rrezikun e zhvillimit të gurëve të tëmthit

KUJDESI INFERMIEROR

Kujdesi infermieror është shumë i rëndësishëm dhe duhet të jetë i pranishëm që nga momenti

i paraqitjes së pacientit në urgjencë (përpara shtrimit), gjatë hospitalizimit/trajtimit, pas daljes

nga spitali, në ndjekjen ambulatore deri në fund të trajtimit.

Një ndjekje e kujdesshme dhe e organizuar, një kontakt i afërt me pacientin i bazuar mbi

bazën deontologjike të rolit infermieror, tek i cili infermieri/infermierja gëzon besimin e

plotë, sigurojnë suksesin e trajtimit. Elementë themelorë si të dhënat e sakta anamnestike me

të gjitha elementët, ekzaminimi objektiv janë mjete të çmuara të profesionistit që do ta cojnë

drejt këtij suksesi. Në realitetin klinik, gjatë të gjitha stadeve, pacienti, mund të paraqesë

dhimbie, ethe, frekuencë kardiake të larte, temperaturë, ikter, etj, të cilat duhen evidentuar

dhe duhet t’i sinjalizohen mjekut. Le të shohim hapat e duhur te kujdesit infermieror dhe

rëndësinë e tyre në të gjitha stadet.

Objektivat janë:

Vlersimi infermieror

Diagnoza infermierore

Qëlimi dhe planifikimi i ndërhyrjes infermierore


JONIDA GJONI 18

Ndërhyrja infermierore

Analiza e rezultateve të arritura

Rasti klinik ku tregon qartë menaxhimin infermieror ambulator përpara hospitalizimit.

Vlersimi infermieror

o Historia e sëmundjes (anamneza)

Zoti A, 45 vjeç, ka paraqitur një dhimbje fillimisht epigastrike që më tej është lokalizuar në

hipokondriumin e djathtë para 2 ditësh, e cila është shfaqur pas një vakti të rëndë dhe me

alkool. Dhimbja është shfaqur brutalisht, në formë therëse, është përhapur nën shpatullën e

djathtë, ka zgjatur gjithë natën dhe gjatë natës ka pasur temperature 38°. Gjatë natës ka

paraqitur 4 episode të vjellash. Të nesërmen në mëngjes është paraqitur në urgjencën e

spitalit të qytetit. E ka marrë përsipër kirurgu dhe pas analizave laboratorike dhe imazherike,

është diagnostikuar për kolecistit kalkuloz akut. Trajtimi i vendosur prej kirurgut në këtë

fazë është konservator: 5 ditë antibiotik IV Ceftriaxone 2gr 1x/dite dhe Metronidazole 500

mg 3x/ditë, si dhe paracetamol 1 gr nga goja 3-4 herë në ditë sipas dhimbjeve. Ndërkohe, për

5 ditë pacienti ka shkëputur marrdhëniet me punën (raport mjekësor). Në momentin e ardhjes,

ankohet për nauze dhe një dhimbje të lehtë që qetësohet me paracetamol.

Sëmundjet e kaluara dhe sëmundjet shoqëruese

Tonsilitis në moshën 12 vjeçare

Apendicittis acutae në moshën 24 vjeçare

Anamneza sociale

Ekonomist, aktiv në jetën profesionale, nënpunës banke, kryefamiljar dhe baba i 3 fëmijëve

në moshë shkollore. Jeton me bashkëshorten dhe fëmijët në një apartament në katin e shtatë,

me ashensor në qëndër të qytetit.

Anamneza familjare

Babai ka vdekur në moshën 69 vjeçare prej infarktit të miokardit. Nëna në jetë, vuan nga

hipertensioni, nga diabeti dhe nga një sëmundje e tiroides. Është fëmija tretë në radhë, pas dy

vëllezërve, ndër të cilët, vëllai i madh 53 vjeçar vuan nga hipertensioni. Vëllai i dytë 49


JONIDA GJONI 19

vjeçar gëzon shëndet të plotë. Fëmijët gëzojnë shëndet të plotë. Xhaxhai ka vdekur në

moshën 76 vjeçre nga kanceri i kolonit.

Zakonet e jetesës

Regjim ushqimor të tipit tradicional në shtëpi, por ushqim të tipit “fast food” çdo ditë në

drekë. Nuk përdor medikamente në mënyrë kronike. Nuk konsumon duhan, alkol me raste.

Alergjitë dhe intolerancat

Nuk ka alergji, nuk ka intoleranca ushqimore ose medikamentoze.

o Medikamentet aktuale

5 ditët e para:

Ceftriaxone 2gr 1x/dite IV

Metronidazole 500 mg 3x/ditë IV

Paracetamol 1 gr nga goja 3-4 herë në ditë sipas dhimbjeve.

Nga dita e gjashtë dhe për 5 ditë të tjera:

Ciprofloxtacine 500 mg 2x/ditë

Metronidazol 3x/ditë.

Paracetamol 1 gr 3x/ditë max, vetëm në rast dhimjeje,

o Vlerësimi sipas sistemeve

Të dhénat subjektive dhe objektive:

Shenjat vitale: TA = 128/83 mmHg, FC = 71/min, T= 37.5°C, pesha 84 kg, gjatësia 180 cm

Sistemi kardiovaskular: nuk ankohet për dhimje torakale, acianotik, nuk vërehet edemë në

gjymturët e poshtëme.

Sistemi respirator: nuk ka kollë, nuk vërehet dispne, nuk vërehen zhurma respiratore,

frekuenca respiratore = 14/min

Sistemi digjestiv: (shih anamnezën kryesore) nuk ankohet për nauze, as të vjella, nuk paraqet

shqetësime të tranzitit, barku me pamje normale, pa shenja obeziteti, pa masë të dukshme

abdominale. Palpacioni vë në dukje një ndjeshmëri/diskonfort në kuadratin e sipërm të

djathtë dhe në epigastër. Kuadratet e tjera normalë.


JONIDA GJONI 20

Sistemi urogjenital: pa ankesa gjatë urinimit, pa dhimbje në regjionin e veshkave, pa dhimbje

në regjionin pubian. Organet gjenitale nuk u ekzaminuan.

Sistemi lokomotor: nuk paraqet dhimje artikulare, artikulacionet madhore në gjëndje normale

dhe pa dhimbje, kolona vertebrale normale.

Lëkura: nuk ankohet prurit, nuk ankohet për urtikarie, ngjyra normale, pa ikter.

Sistemi endokrin: glicemia 76 mg/dl

Sistemi nervor: s’ka dhimje koke, s’ka vertizh, i orjentuar në kohë, në hapësirë dhe rreth

personit të tij. Glasgow 15. Të folurit është i qartë dhe koherent. Ecja me hapa normalë dhe

me stabilitet.

Sistemi psikiatrik: shpreh ankth dhe shqetësim për sëmundjen dhe ecurinë e saj. Shpreh

frikën për mundësinë të shkëputet nga puna për një kohë të gjatë.

o Diagnozat infermierore

Pacienti është subfebril 37,5°C, paraqet dhimbje dhe nauze si pasojë e kolecistitit kalkuloz

akut.

Pacienti ka ankth dhe friké në lidhje me ecurinë e sëmundjes si dhe me hapat e mëtejshëm të

trajtimit të saj.

Mungesa e njohurive mbi procedurat diagnostike dhe terapeutike.

o Qëllimi

Rivendosja e ekuelibrit psiqik të pacientit

Parandalimi i komplikacioneve dhe dhimbjeve

Kthimi i pacientit në funksion normal.

o Ndërhyrja infermierore

Trajtimi IV do të administrohet në shtëpi. Sipas urdhrit të kirurgut ne qoftëse gjëndja klinike

e pacientit shkon drejt përmirësimit dhe parametrat inflamatorë dhe hepatikë në analizat e

gjakut do të normalizohen ose do të shkojnë drejt normalizimit, antibiotikoterapia do te

vazhdohet nga goja për 5 ditë të tjera me Ciprofloxtacine 500 mg 2x/ditë dhe Metronidazol

3x/ditë. Paracetamoli do të përdoret vetëm ne rast dhimbjeje, regjimi i tij ushqimor do të jetë

një regjim i lehtë, kryesisht me lëngje deri 3 litra totalisht në ditë.


JONIDA GJONI 21

Infermierja B e viziton pacientin në shtëpi 3 here ne dite për të dhënë trajtimin IV. Kontakti

me pacientin është intertaktiv. Çdo ditë infermierja merr anamnezën e saktë nëse pacienti ka

pasur dhimbje, temperaturë, sa herë e ka marrë paracetamolin, nëse ka pasur shqetësime

oreksi, nauze, të vjella ose shqetësime me tranzitin, etj. Çdo element pozitiv duhet t’i

sinjalizohet mjekut. Infermierja merr shenjat vitale, inspekton pacientin, ngjyrën e lëkurës,

vlerson gjëndjen psikologjike nëpërmjet dialogut me pacientin. Pacienti paraqet një ecuri

klinike shumë te mirë gjatë 4 ditëve të para është afebril, ka marrë 3 herë në ditë

paracetamolin nga goja pa pasur nevojë për dozën e 4, ka ndjekur regjimin me lëngjje nuk ka

pasur nauze, nuk ka pasur të vjella dhe nuk ka pasur asnje shqetësim me tranzitin. Infermierja

B kujdeset të mos shpëtojë asnjë detaj sepse gjatë antibiotikoterapisë pacienti mund të

paraqesë temp të lartë të vjella të cilat mund të fshehin komplikacione. Pra ndjekja klinike

gjatë administrimit të trajtimit ambulator është shumë e rëndesishme dhe mund të evitojë

komplikacione fatale sic eshte kolangiiti infeksioz i shkaktuar prej migrimit te një kalkuli.

Në mbrëmjen e ditës së 4-t zoti A i referon infermieres B frikën e tij për rezultatin e analizave

që do të merren të nesërmen në mëngjes esëll. Infermierja B i dedikon kohë duke e dëgjuar

për të kuptuar rëndësinë e këtyre shenjave të ankthit të pacientit. Më tej, ajo i spjegon arsyen

dhe rëndësinë e kryerjes së këyre analizave. Ajo i spjegon me qetësi domethënjen e tyre duke

vënë në dukje që sipas ecurisë klinike të deritanishme mund të priten rezultate të mira.

Infermierja i jep mundësinë Zotit A të bëjë pyetjet n.q.s nuk i ka kuptuar argumentet dhe

spjegimet e saj. Pacienti shpreh që ka kuptuar qartë dhe e falenderon. Infermierja B largohet

dhe shënon në kartelën e sajë problemin e paraqitur, veprimin e kryer dhe rezultatin pozitiv

pa pasur nevojë t’i sinjalizojë mjekut problemin në fjalë i cili u zgjidh pa medikamente.

o Rezultatet pas kryerjes së analizave të të nesërmes në mëngjes :

Eritrocitet, hemoglobina, hematokriti janë normale.

Leukocitet nga 13.500 që ishin në ditën e parë janë normalizuar në 6800 dhe neutrofilet e

pasegmentuara janë 3%.

Proteina C-reaktive nga 89 është ulur në 28.

Testet hepatike janë normalizuar .


JONIDA GJONI 22

o Prognoza

Ecuria klinike dhe bioligjike e zotit A është shumë e mirë dhe i lejon kalimin të nesërmen në

trajtim nga goja për 5 dit të tjera sipas udhezimit të kirurgut. Pacienti mund të rikthehet në

punë. Ndërkohë mund të fillojë regjim ushqimor normal.

Mbas afërsisht 3 javësh, zoti A duhet të paraqitet tek kirurgu ne menyrë që të vendoset data e

ndërhyrjes kirurgjikale.

MENAXHIMI INFERMIEROR HOSPITALOR

Vleresimi infermierore

Të dhënat subjektive :

Disa pacientë me sëmundje të traktit biliar do të pranohen për kirurgji ndërkohë që sëmundja

e tyre është qetësuar ,ose në disa raste të tjera kur ata mund të jenë në stadet akute te

sëmundjes.Ne këtë mënyrë problemet aktuale prezente te këta pacientë janë nga më të

ndryshmet dhe variueshme që do të përfshinin :

Prezenca e diskomfortit me shenjat dhe simptomat përkatese si dhimbje ,të vjella,ikter,diarre.

Llojin e ushqimeve dhe likideve të marra .

Vetëkonceptimin e sëmundjes nga ana e pacientit .

Histori e problemeve respiratore .

Llojet e medikamenteve të perdorura nga pacienti.

Të dhënat objektive

Të dhënat objektive janë mbledhur në bazë të alterimeve prezente dhe që do të sherbenin si

një linjë kryesore për trajtimet e ardhshme. Këto të dhëna përfshijnë :

Shenjat vitale

Statusin mental

Peshën trupore

Ritmet dhe tingujt e frymëmarrjes

Vleresimet abdominale për distension, butesi apo fortesi. Prezencën ose jo të ikterit .

Kryhet bilanci hidrik për të vleresuar për humbje të pazakonte likidesh .

Kryhen ekzaminimet e urinës dhe të materialeve fekale për të vënë re ndryshimet e ngjyrës.


JONIDA GJONI 23

Një urinë kafe e errët tregon për prtezencë të bilirubinës dhe fecet me ngjyrë të errët tregon

për një mungesë të bilës.

Fig.6 Vlersimi i të dhënave

Periudha Preoperatore

Perfshin fazën nga momenti i marrjes së vendimit për nderhyrje kirurgjikale deri në

transferimin e pacientit në tavolinën operatore.


Diagnozat infermierore janë vendosur në baze të analizes së të dhënave të pacientit.

Diagnozat e mundshme infermierore per nje pacient me cholelitiazis para fillimit te trajtimit

medikamentoz e kirurgjikal perfshijne :

Dhimbje si pasoje e inflamacionit e semundjes.

Mungese njohurish per procedurat diagnostikuese e terapeutike

Ankth ,frike ne lidhje me të panjohurën rreth diagnozes ,ecurise së saj.

Ushyerje jo e mire per shkak te anoreksise si pasoje e semundjes

o Qëllimi dhe planifikimi

Eleminimi i dhimbjes, rikhtimin e gjëndjes optimale të pacientit.

Informimi i pacientit e të familjareve rreth procedurave diagnostikuese, qëllimin e përdorimit

të tyre ; rreth terapisë së mëtejshme. Rikthimin e optimizmit të pacientit duke reduktu

ankthin, frikën.


JONIDA GJONI 24

o Ndërhyrja infermierore

Kujdesi është pothuajse i njejtë me të gjitha rastet e operacioneve abdominale.

I kushtohet rëndesi sistemit kardiorespirator. Ritmet kardiorespiratore në parametrat jo

optimal paraqesin probleme intra dhe postoperatore.

Sistemit renal ;Gastrointestinal ;Hepatik (Sëmundjet e heparit rrisin riskun, sepse pacienti nuk

është në gjëndje të detoksikoj medikamentet dhe agjentet anestetik ose të metabolizojë

përbërjet ushqimore.); Funksioni Endokrin;Neurologjik ;Hematologjik

Sigurohet kryerja e kujdesjeve të duhura dhe kjo sidomos për arsye të simptomave të

ndryshme akute apo dhe nga prezenca e ikterit.

Alternimet në diete në të dy periudhat pre dhe postoperatore.

Aktivitetet dhe pergatitjet në mengjezin e dites së operacionit.

Administrimii likideve I/V dhe antibiotikoterapi sipas përshkrimit të mjekut.

Administrimi i analgjezikeve sipas përshkrimit të mjekut dhe nevojave të pacientit. Sigurimi i

komfortit për pruritis, nauze/ vomë dhe dhimbjet.

Pergatitja fizike e pacientit për operacion (pergatitja e lekures përreth zones ku do kryhet

ndërhyrja kirurgjikale). Higjena orale

o Rezultatet e pritshme

Dhimbje dhe diskomfort të kontrolluar

Pacienti përshkruan qëllimin e procedurave diagnostikuese e trajtuese qedo ti nenshtrohet .

Parametrat vital ne kufinjte normal

Pacienti ndjehet i pergatitur fizikisht e psikologjikisht per kirurgji.

Periudha intraoperatore

Përfshin periudhen kur pacienti është transferuar në tavolinen operatore e deri në momentin e

pranimit të tij në dhomen e rizgjimit.


JONIDA GJONI 25


Mundesi për infeksion si pasojë e moszbatimit në parametrat e duhur e asepsisë.

Vështirësi në kryerjen e procedurës kirurgjikale si pasojë e përgatitjes fizike jo të duhur te

pacientit.

Hipoksi si pasojë e ventilimit të pamjaftueshem të pacientit.

Hipovolemi ,si pasojë e mosperfuzionimit të mjaftueshëm.

o Nderhyrja infermierore

Zbatimi i parametrave të asepsisë e të sterilitetit në asistimin infermieror në vendosjen e

kateterit vezikal;gjate intubimit të pacientit; gjatë manipulimeve në fushën operatore;apo

gjatë vendosjes së katetereve drenues të plagës operatore.

Monitorimi dhe vleresimi i vashdueshëm i shenjave vitale.informimi i mjekut anestezist,dhe

mjekut kirurg rreth vlerave të tyre.Dokumentimi i tyre

Perfuzion i mjaftueshëm intravenoz

Përgatitjen e pacientit për transferimin në dhomën e rizgjimit.Informimi i personelit

postoperatore në lidhje me ecurine e gjendjes se pacientit gjate interventit kirurgjikal.

o Rezultatet e pritshme

Procedura të kryera në kushte të plota aseptike e sterile

Pacienti paraqitet me shenja vitale në parametra normale.

Gjendje e përgjithshme e pacientit e kontrolluar ;personeli postoperator i mireinformuar rreth

ecurise se interventit .

Periudha postoperatore

Kjo fazë fillon në momentin e pranimit të pacientit në dhomën e rizgjimit ose në reanimacion

dhe mbaron me arritjen e rezultateve të operacionit.Hapësira e veprimeve të kujdesit

infermierore është e gjerë duke përfshirë edhe vlerësimin e gjëndjes postoperatore te pacientit

në termat e efekteve të agjenteve anestezike dhe përpjekjeve për ruajtjen e imazhit trupor.

Kjo fazë mund të zgjasë disa ditë ,javë apo muaj mbas operacionit.


Dhimbje si pasojë e incizionit kirurgjikal


JONIDA GJONI 26

Rrezik per infeksion të lekurës perreth plages kirurgjikale si pasojë e mungesës së asepsisë.

Deficit në ushqyerje ,më pak se nevojat e organizmit.

Mungesë aktivitetesh për shkak të dhimbjes si pasojë e incizionit kirurgjikal

Ankth, frikë si pasojë e mungës së njohurive në lidhje me ecurinë e sëmundjes .

o Qëllimi

Rivendosja e ekuelibrit psiqik të pacientit

Parandalimi i komplikacioneve dhe dhimbjeve

Kthimi i pacientit në funksion normal.

o Veprimtaria infermierore

Vendoset pacienti në pozicionin semi-Foley, dhe asistohet në ndryshimin e vazhdueshëm të

pozicionit. Këshillohet pacienti të bëje frymëmarrje të thella dhe të kollitet efektivisht .

Monitorohet vazhdimisht për shenja të hemorragjisë, në oret e para postoperatore.

Monitorohen vazhdimisht shenjat vitale dhe bëhet vleresimi i tyre .

Administrohen anelgjezikët sipas përshkrimit të mjekut dhe nevojave te pacientit.

Ofrohet kujdes për drenin, mbahet zona përreth tij e pater dhe e thate. (Vendoset nje

tubdrenimi për të lehtësuar drenimet biliare .Vendoset dhe fiksohet mirë tubi në menyrë që

pacienti të levizë lirshëm. Monitorohet me kujdes sasia e ngjyra e lëngut biliar të drenuar dhe

shënohet ne kartelën infermierore ). Fashot e plagës vëzhgohen herë pas here për ndotje (me

gjak,pus apo kullime të tjera ) kjo, për të shmangur një infeksion të mundshëm të plagës.

Plaga ndërrohet sa herë qe shihet që është e ndotur.

Raportimi i ndonjë shenje të peritonitit (dhimbje abdominale, rigiditet abdominal,

temperaturë).

Monitorimi i ngjyrës së urinës e të feceve, fillimisht fecet duhet të jenë me ngjyrë të bardhë si

gëlqere dhe kjo për aq kohë sa bila derdhet jashtë me anë të drenit, dhe ngjyra e feceve vjen

duke u normalizuar.

Inkurajohet pacienti të levizë, asistohet si dhe të ndryshojë herë pas here pozicionin nëse

mundet. Mësimi dhe konstruktimi i pacientit është shumë i rendesishem. Pas trajtimit

infermierja vlerëson dhe vëzhgon me kujdes se cfarë ka arritur të kuptoje pacienti për

sëmundjen dhe kurimine saj. Para se të dali nga spitali pacienti duhet të demostroje që është

në gjendje te ushqehet pa problem, të kryej aktivite të, (aktivitetet të rriten gradualisht, pa


JONIDA GJONI 27

pesha shumë t rënda deri në shërim të plotë). Të kollitet e të bëjë frymëmarrje të thella, të

mos ketë distension abdominal si dhe të mos ketë hemorragji apo kullime biliare. Instruktohet

që të të raportojë cfaredo lloj shqetesimi që mund të ketë (dhimbje,ndryshime të pulsit apo të

presionit arterial).Gjithashtu instruktohet në lidhje me vazhdimin e përdorimit të

analgjezikëve oral apo të antibiotikëve të përshkruar nga mjeku.

I rritet dieta në menyrë graduale, duke patur kujdes në përmbajtjet dietetike të ushqimeve;

shmangia e yndyrnave dhe kalorive të shumta.

o Rezultatet e arritura

Pacienti ndjehet komod,pa dhimbje

Shenjat vitale në parametrat normale

Lekurë dhe plage e paster, pa infeksion e pa ndotje.

Statusi nutricional normal. Bilanci elektrolitik i ruajtur. E zhvilluar vetëushqyerja orale.

Konsumon nje dietë te balancuar pa shume yndyrna.

Pacienti arrin të kuptojë qëllimin e kujdesit infermierore; i mireinformuar dhe optimist per

ecurine e tij shëndetesore. Është i aftë të kryejë aktivitete të ndryshme.


JONIDA GJONI 28

Kapitulli II

STUDIMI STATISTIKOR. ANALIZA E TË DHËNAVE

Qëllimi i studimit

Reduktimi i incidencës për kolecistitin kalkuloz akut. Diagnostikim i hershem dhe në mënyrë

të saktë i kolecistitit kalkuloz akut si dhe ulja e shkalles për ndërhyrje kirurgjikale. Për

rrjedhoje ulja e operimeve, ditëqëndrimit ne spital, shërim i shpejt, ulja e kostos spitalore,

qëllimi që të evidentonte si rezultatet e arritura dhe problemet duhen eleminuar në të ardhmen

si dhe kujdesja infermierore në pacientë me kolecistit akut.

Materiale dhe metoda

Në studim u përfshin 1556 pacientë të shtruar në shërbimin e urgjencës së kirurgjisë të

përgjithshme Spitali Rajonal Durrës, në periudhen Janar 2011- dhjetor 2013. Baza e të

dhënave të përfshira në këtë studim përbëhet nga të dhëna të marra nga kartelat klinike dhe

rregjistri i operacionit si dhe kontakti me stafin mjekesor. Për realizimin e këtij studimi me

ndihmuan pyetjet e mëposhtme :

1. Sa pacientë janë operuar nga të gjitha rastet e paraqitura në urgjencë?

2. Cila gjini është më shumë e predispozuar për këtë diagnozë?

3. Cila është mosha më e prekur?

4. Kush është trajtimi më i përdorur në kurimin r kësaj sëmundje?

5. Cilat janë ekzaminimet më të perdorura për diagnostikimin e semundjes?


JONIDA GJONI 29

Numri i raste

Tabela nr 2 numri i rasteve

Rreth 97% e rasteve me cholecistit ane cholecistoktemi. Për vitet 2011/2012 nga 529 /480

raste te paraqitura ne kliniken e kirurgjise rreth 95% prej tyre i jane nenshtruar nderhyrjes

kirurgjikale.Ndersa per vitin 2013 rreth 98% e rasteve jane cholesistoktemi Nga 96 % e

cholecistoktemive te kryera, rezulton se rreth 25 % e tyre jane kryer prane urgjences

kirurgjikale . Grafiku nr 1 Paraqitja e Viti 2011

Numri I rasteve kolecistektomi kolecistektomi klinik 1

Viti

Numri i

rasteve

Kolecistektomi

Kolecistektomi

Kl 1

2011 529 509 113 (22 % )

2012 547 520 127 (24.4 %)

2013 480 475 133 (28 % )

TOTALI 1556 1504 373 ( 24.7%)

% 100% 96.7%


JONIDA GJONI 30

Grafiku nr 2 Paraqitja e Viti 2012

Numri I rasteve Kolecistektomi kolecistektomi klinika 1

Grafiku nr 3Paraqitja e Viti 2013

Numri I rasteve kolecistektomi kolecistektomi klinika 1


JONIDA GJONI 31

SEKSI

Tabela nr 3

Nr.total per te dyja sekset i referohet nr.te pacienteve te cilet i jane nenshtruar

kolecistoktemise.Nga te dhenat e tabeles ,vihet re nje predominim te seksit femer ne raportin:

71% F / 29% M.

Grafiku nr 4 Paraqitja meshkuj-femra 2011- 2012- 2013

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2011 2012 2013

meshkuj

femra

Seksi 2011 2012 2013 Totali %

Meshkuj 163 164 122 449 29

Femra 361 383 346 1090 71


JONIDA GJONI 32

GRUPMOSHAT

Tabela nr. 4 paraqitja sipas grupmoshave

Për vitin 2011 vihet re se grupmosha më e prekur është ajo mbi 65 vjec. Aspak e prekur

mosha pediatrike. Seksi më i prekur është ai femër me përjashtim të grupmoshës 15 – 24 vjeç

nga ku rezulton se seksi mashkull kan je predominim të lehtë ndaj seksit femër.

Edhe për vitin 2012 grupmosha më e prekur është mbi 65 vjeç dhe më pak të prekur

grupmoshat e reja. Nga mosha pediatrike 1 rast i prekur ( M ).

Për vitin 2013 vihet re që në grupmoshat e reja predominues janë meshkujt. Grupmosha më e

prekur mbi 65 vjeç.

Para për të treja vitet rezulton se grupmosha më e prekur është ajo geriartrike. Mosha

pediatrike është pak ose aspak e prekur. Seksi femër predominues.

Mosha

Viti

5 -

14

15

– 2

4

25

- 3

4

35

-

44

45

– 5

4

55

– 6

4

Mb

i 6

5

M

F

M

F

M

F

M

F

M

F

M

F

M

F

2011

__

__

5

3

7

39

14

41

39

62

51

101

37

110

2012

1

__

2

11

4

25

14

39

28

105

34

83

66

108

2013

__

__

7

4

57

30

11

52

12

94

36

63

51

103

Totali

1

__

14

18

68

94

39

132

79

261

121

247

154

321


JONIDA GJONI 33

Grafiku nr. 5 Paraqitja e grupmoshave vitit 2011

0

20

40

60

80

100

120

14-May 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 mbi 65

meshkuj

femra

Grafiku nr.6 Paraqitja grupmoshave Vitit 2012

0

20

40

60

80

100

120

14-May 15 - 24 24 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 mbi 64

meshkuj

femra

Grafiku nr. 7 Paraqitja e grupmoshave vitit 2013

0

20

40

60

80

100

120

< 14 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 mbi 64

meshkuj

femra


JONIDA GJONI 34

Trajtimi

Tabela nr. 5 mënyrat e trajtimit

Trajtimi Medikamentoz morën të gjithë rastet e shtruar pranë klinikës së kirurgjisë.

Trajtim kirurgjikal morën rreth 95 % të tyre nga të cilët, rreth 75 % të tyre iu nënshtruan

kirurgjisë laparaskopike dhe 25 % incizionit të hapur kirurgjikal.

Trajtim të kombinuar ( medikamentoz + kirurgjikal ) morën të gjitha rastet e paraqitura për

kirurgji.

Trajtimi

Viti

Medikamentoz

Kirurgjikal

I kombinuar

Me

Laparaskopi

Incizion

i

hapur

M F M F

2011 529 95 268 58 88 509

2012 547 102 284 47 87 520

2013 480 120 255 26 74 475

Totali 1556 317 824 131 249 1504

% 100 % 42 % 53 % 8 % 16 %


JONIDA GJONI 35

Grafiku nr. 8 Paraqitja e trajtimeve

0

100

200

300

400

500

600

Mjekim

medikamentoz

kirurgji

laparoskopike

Kirurgji e hapur

abdominale

Tr. I kombinuar

Viti 2011

Viti 2012

Viti 2013

Ndarja në zonat Fshat / Qytet

Fshat Qytet

M F M F

2011 85 155 78 206

2012 93 145 71 238

2013 69 133 53 213

Totali 247 433 202 657

Tabela nr 6 ndarja në zona Fshat / Qytet

Seksi femër predominues për të dyia yonat

Meshkujt e fshatit me te prekur se ato te qytetit


JONIDA GJONI 36

Ndersa femrat e fshatit bme pak te prekur se ato te qztetit

Ne total per te tre vitet ,pacientet nga zonat urbane jane me te prekur se ato te zonës

rurale

Grafiku nr. 9

0

50

100

150

200

250

Viti 2011 Viti 2012 Viti 2013

F/ Fshati

F/Qytet

Grafiku nr. 10

0

20

40

60

80

100

Viti 2011 Viti 2012 Viti 2013

M/Fshati

M/Qyteti


JONIDA GJONI 37

KAPITULLI lll

KONKLUZION

Diagnostikimi i patologjise është rritur (ekzaminimi objektiv jep një kontribut shumë të

rëndësishëm në diagnostikim)

Trajtimi kirurgjikal zë vendin kryesorë me shumë efikasitet (sidomos me futjen në aplikim të

laparoskopisë ) në trajtimin e cholecistitit calculoz.

Grupmosha më e prekur është mosha geriartrike dhe më pak ose aspak e prekur mosha

pediatrike.

Gjinia më e prekur është Femra në raportin 71% F / 21 % M.

Pacientet e zonave urbane janë më të prekur se ato të zonave rurale.

Rreth 25-30% e pacientëve ose do paraqesin nevojën për ndërhyrje kirurgjikale ose do të

zhvillojnë komplikacione. Në rastet e komplikacioneve jo kritike vdekshmeria varion në 10

%-50%.Ne raste kritike vdekshmeria arrin ne 50%-60%

Roli infermieror është shumë i rëndësishëm në menaxhimin e pacientëve me cholecistit

calculoz.

REZULTATET

Rezultatet e studimit tregojnë për një përmiresim në trajtimin kirurgjikal të pacientëve kjo si

pasojë e futjes së metodes laparaskopike.

Ditëqendrimi në spital është ulur në 4-5 ditë.

Prognoza e kënaqshme.

Vitit 2011 është viti m më shumë raste të shtruara. Ndërsa viti 2012 është viti me më shumë

nderhyrje kirurgjikale.

Seksi femër predominues


JONIDA GJONI 38

KAPITULLI IV

REKOMANDIME

Në bazë të studimit retrospektiv të kryer arrij të jap keto rekomandime:

diagnostikim të sakte dhe të shpejtë të sëmundjes

vlerësim rigoroz infermieror subjektiv dhe objektiv te pacientit; hartimin e planit të

ndërhyrjes në të tre periudhat kirurgjikale (preoperatore,intra dhe post-operatore)

Të kryhet një edukim të duhur shëndetesor në lidhje me parandalimin .

ABSTRAKTI

Inflamacioni i kolecistës, qoftë ky infeksioz ose jo, quhet kolecistit. Prania e gurëve në

kolecistë quhet kolelitiasë. Ështe një nga urgjencat më te shpeshta kirurgjikale. Ekzaminimi

objektiv, pasi janë marrë seriozisht në konsideratë të dhënat domethënëse të anamnezs,

kontribuon në mënyrë të rëndësishme në orientimin drejt diagnozës.Qellimi i studimit lidhet

me eduktimin e incidencës për kolecistitin kalkuloz akut. Diagnostikim i hershëm dhe në

mënyrë të saktë i kolecistitit kalkuloz akut si dhe ulja e shkalles për ndërhyrje

kirurgjikale.Memaxhim rigoroz infermieror.

Baza e të dhënave të përfshira në këtë studim përbëhet nga të dhëna të marra nga kartelat

klinike dhe rregjistri i operacionit si dhe kontakti me stafin mjekesor.

Kolecistiti i pakomplikuar ka një prognozë të shkëlqyer, me vdekshmëri shumë të ulët.

Shumica e pacientëve me kolecstitis akut paraqesin përmiresim të plotë 4-5 ditëve.

FJALET KYÇE

Murphy-t; Triada charcot; Laparatomy; Kolangit ; Pankreatit biliar; Kalkul ; Hipokondriumi

dextra; kalkulozë; Obstruksion; Ikter; Antibiotikoterapy.

REFERENCAT

1. Anstomie et physiologie humaines - 4-eme edition, ELIANE N. ARIEBE, KATIA

HOEHN. Kapitulli: Desequilibre homeostatique. Faqe: 1023-1024-1025


JONIDA GJONI 39

2.World journal of emergency surgeryvolume 6: “The need for new "patient-related"

guidelines for the treatment of acute cholecystitis”. Authors: Fabio C Campanile1*, Fausto

Catena2, Federico Coccolini3, Marco Lotti3, Dario Piazzalunga3, Michele Pisano3 and Luca

Ansaloni.

3. Medline plus: Acute cholecystitis.

4. American family physiscian: Management of Gallstones and Their Complications

5. Cholelithiasis and cholecystitis. Schirmer BD, Winters KL, Edlich RF. J Long Term Eff

Med Implants. 2005

6. Gallstone disease: Primary and secondary prevention. Venneman NG, van Erpecum KJ.

Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2006;20(6):1063-73. Review. PMID: 17127188 [PubMed

- indexed for MEDLINE]

7. 1. Strasberg SM. Clinical practice. Acute calculous cholecystitis. N Engl J Med.

2008;358(26):2804-11.

8. Hirota M, Takada T, Kawarada Y, et al. Diagnostic criteria and severity assessment of

acute cholecystitis: Tokyo Guidelines. J Hepatobiliary Pancreat Surg. 2007;14(1):78-82.

9. Stromberg C, Luo J, Enochsson L, et al. Endoscopic sphincterotomy and risk of

malignancy in the bile ducts, liver, and pancreas. Clin Gastroenterol Hepatol.

2008;6(9):1049-53.

10. Étude clinique sur la cholécystite calculeuse, par le Dr J. Guillemin, Auteur : Guillemin,

Joseph (Marie-Joseph, Dr) Éditeur : G. Steinheil (Paris) Date d'édition : 1899 Type :

monographie imprimée

Documents

Kujdesi Infermieror Në Kolecistitin Kalkuloz