ww

w.k

ullh

add.c

om

Il-Óadd 22 ta’ Frar, 2015

Óar©a Nru 1,128 Prezz ›0.80

TAL-eks-MINIsTRu

MIcHAeL FALZON dwAR

IL-kONT ÛVIZZeRu

dIkJARAZZJONI

Ara pa©na 6

Fl-a˙˙ar ftit ©img˙at Ωviluppaw problemi serji ˙afna bejn il-Kap tal-PartitNazzjonalista Simon Busuttil u membru ewlieni tax-shadow cabinettieg˙u.

Sorsi li tkellmu mal-KullÓadd qalu li r-relazzjoni bejn Busuttil u dan il-membru tax-shadow cabinet tieg˙u xejn ma hija tajba u t-tnejn li humaqed jitkellmu kontra xulxin ma’ terzi persuni.

Il-Kap tal-Partit Nazzjonalista qed ikun kritiku fil-miftu˙ fil-konfront ta’

dan il-membru parlamentari tieg˙u, kemm ma’ deputati o˙ra tal-PartitNazzjonalista u anke ma’ persuni o˙ra fil-Partit Nazzjonalista.

Is-sorsi li tkellmu mag˙na qalu li Simon Busuttil qed jakkuΩa lil dan il-membru parlamentari tieg˙u li qieg˙ed ikun kwiet wisq fil-konfront tal-Partit Laburista. Min-na˙a tieg˙u dan il-membru tax-shadow cabinetNazzjonalista qed jg˙id li Simon Busuttil qed isib problemi kwaΩi f’ku˙addfil-grupp parlamentari Nazzjonalista, ˙lief fih innifsu.

PROBLeMI FIx-sHAdOw cABINeT TAL-PN

xewQA LI sAReTReALTÀ

Is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a ChrisFearne ddeskriva d-disponibbiltà tal-mediçinimill-IspiΩerija tal-G˙aΩla Tieg˙ek b˙ala xewqakbira li saret realtà g˙al ˙afna klijenti.

Dan se˙˙ grazzi g˙al strate©ija speçifika li adot-ta l-Gvern preΩenti biex inaqqas il-mediçini outof stock; liema sistema wasslet biex, minn 130, il-mediçini mhux disponibbli jinΩlu biss g˙al tnejn.

Ara pa©na 3

kBuRI BIR-RIÛuLTATIFINANZJARJI

Membri tal-kumitat tal-monti li jarmaw il-Beltqalu lil din il-gazzetta li l-PN qarraq bihom,g˙ax filwaqt li qabel l-elezzjoni weg˙edhom lise jkunu rilokati fi Triq l-Ordinanza, issa qedjag˙mlilhom il-bsaten fir-roti. Wie˙ed minndawn il-membri sa˙ansitra qalilna li rçievatelefonata mill-PN qabel da˙al jivvota, fejnqalulu li Gvern Nazzjonalista kien se jwettaq l-istess weg˙da tal-Partit Laburista.

Ara pa©na 5

Il-Kummissjoni Ewropea laqg˙et is-suççess tal-Gvern Malti li f’sena rnexxielu jnaqqas id-defiçitb’€74.3 miljun, tant li l-Kummissarju Ewropewg˙all-Ekonomija u l-Finanzi talab spjegazzjonig˙al dan is-suççess. “Din id-darba morna b’rasnamg˙ollija, kburin bir-riΩultati li qed jintla˙qu unfiehmu lill-Kummissarju Pierre Moscovici kifqed jirnexxilna nil˙quhom,” sostna mal-KullÓaddil-Ministru Edward Scicluna.

Ara pa©na 4

IL-PN QARRAQBIHOM

02 22|02|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

It-2M Alliance mag˙mula mill-Maersk Line u l-MediterreanShipping Company (MSC) kifukoll l-Ocean Three Alliancekomposta minn CMA CGM,China Shipping ContainerLines (CSCL) u l-United ArabShipping Company (UASB)g˙aΩlu lil l-Malta FreeportTerminals b˙ala l-hub prinçi-pali tag˙hom fiç-Çentru tal-Mediterran. Dan Ωgur huwa ta’gwadann g˙all-Port Óieles, lil-façilitajiet tieg˙u joffru l-infrastruttura u t-tag˙mirme˙tie© biex joperaw fihu˙ud mill-akbar vapuri fl-Ewropa.

L-Alliances il-©odda sa˙˙ewl-aççessibbiltà tal-MaltaFreeport Terminals u g˙alhekkissa dan qed joffri lill-klijentitieg˙u 17-il servizz mainline lihuma kkumplimentati minnnumru ta’ servizzi mag˙rufab˙ala weekly feedering. B’danin-negozju, issa permezz tal-Port Óieles, jistg˙u jintla˙qu128 port madwar id-dinja koll-ha. IΩ-Ωieda regolari fin-netwerk globali preΩenti, qedtipprovdi opportunitajiet lill-

importaturi lokali u lil l-esportaturi biex itejbu l-kom-petittività u l-effiçenza tal-operat tan-negozji tag˙hom.

MSC Capella kien l-ewwelvapur li wasal Malta l-Ìimg˙ali g˙adda. L-ewwel Ωew© con-tainerships tal-Ocean ThreeAlliance li waslu l-Port Óielesil-©img˙a l-o˙ra, kienu XinQin Huang u CMA CGMButterfly. Dawn il-vapurida˙lu fuq is-servizz PHOEX uMEX1 rispettivament.

Alex Montebello, is-CEO tal-Malta Freeport Terminals, sost-na li huwa sodisfatt li l-kumpanija se tilqa’ dawn il-façilitajiet ©odda tat-2 MegaAlliances. Huwa Ωied jg˙id lidin il-kisba ma kinitx tkunpossibbli li kieku l-Port Óielesma kienx joffri pakkett kom-petittiv u effiçjenti g˙all-partiji-et kollha kkonçernati fl-indus-trija marittima. Fl-a˙˙ar nett,Montebello spjega kif issahuwa imperattiv li l-˙addiemakollha tal-Port Óieles ja˙dmub˙ala tim wie˙ed u dan biexjaççertaw il-livell g˙oli misten-ni minn dan in-negozju l-©did.

MAGÓQUDA KONTRA L-BIÛA’

MALTA TATTIRA AKTAR NEGOZJU

Il-Kunsill Konsultattiv g˙an-Nofsinhar g˙addej b’˙idma fuqdiversi pro©etti infrastrutturalibiex mhux biss tkun stimulatal-attivita ekonomika iΩda wkollikun ©enerat it-turiΩmu fil-lokalitajiet tan-nofsinhar

Fl-g˙eluq ta’ seminar annwalital-Kumitat Konsultattiv g˙an-Nofsinhar ta’ Malta, il-Ministrug˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiettal-Konsumatur u LibertajietÇivili Helena Dalli tkellmetdwar l-importanza li dan il-gvern qed jag˙ti lin-nofsinharta’ Malta.

Dr Dalli semmiet kif aktartard din is-sena mistenni jibdax-xog˙ol fuq it-tielet çentrutal-volontarjat fin-nofsinhar liminnu nnifsu se jkun qedji©©enera aktar attività fost l-NGOs. F’din il-binja se jkunhemm ukoll l-uffiçini amminis-trattivi tal-Kunsill Konsultattivg˙an-Nofsinhar.

Il-Ministru Dalli fissret kifwie˙ed mill-g˙anijiet tal-Kunsill Konsultattiv huwa lipermezz ta’ pro©etti infrastrut-turali tkun stimulata l-attivitaekonomika f’lokalitajiet fin-nofsinhar ta’ Malta.

“L-isfidi huma kbar iΩda kon-vinta li b’˙idma s˙i˙a bejn il-Kunsill Konsultattiv u l-kunsillilokali tan-nofsinhar, dan il-gvern se jirnexxilu jda˙˙al nifs©did f’din il-parti ta’ Malta per-mezz ta’ pro©etti li jistg˙u jit-gawdew mill-pubbliku u r-resi-denti” temmet tg˙id il-MinistruHelena Dalli.

Iç-Chairman tal-KunsillKonsultattiv g˙an-Nofsinhar ta’

Malta Silvio Parnis qal li per-mezz ta’ dan il-Kunsill, ir-resi-dent fin-na˙a t’isfel ta’ Maltang˙ataw vuçi effettiva, u danhuwa rifless fil-Ba©it ta’ dis-sena fejn kienu inkluΩa diversiproposti li tressqu minn dan il-Kunsill.

Elenka diversi inizjattivi,pro©etti u proposti li qedja˙dem fuqhom il-KunsillKonsultattiv, fosthom is-Southern Commercial Hub, ir-rijabilitazzjoni ta’ Ìnien is-Serenità, Wied Blandun u l-pjazza ta’ Ra˙al Ìdid.

Parnis semma’ kif qed issirukoll ˙idma biex g˙all-ewweldarba jkun hemm bajja BlueFlag fin-Nofsinhar ta’ Malta,inventarju tal-wirt storiku, kul-turali u reli©juz f’din iΩ-Ωonatal-pajjiΩ, kif ukoll DigitalHeritage Trail u kampanja©dida Green Village Core.

Livell ta’ attenzjoni blapreçedent

Intant, din il-gazzetta staqsietlil Silvio Parnis x’qed isirb˙alissa b’rabta ma’BirΩebbu©a, li hija fost l-iktarir˙ula fin-nofsinhar milqutamill-piΩijiet tal-industri ja.Parnis qalilna li mid-diversilaqg˙at ta’ konsultazzjoni lijkollhom b˙ala KunsillKonsultattiv g˙an-Nofsinhar ta’Malta jidher çar li l-lokalità ta’Birzebbu©a, l-istess b˙an-Nofsinhar kollu tal-pajjiΩ, qedjing˙ata livell ta’ attenzjoni blapreçedent.

“Ir-residenti f’din il-lokalità

çertament qed jaraw u event-walment se j˙ossu d-differenzabi pro©etti b˙al pixxina, fejnix-xog˙ol jinstab fi stadjuavvanzat kif ukoll bi pro©ettio˙rajn b˙al bini ta’ grawndartifiçjali,” sostna Parnis.

Ûied jg˙id li hemm pro©ettio˙rajn, b˙al breakwaterf’Marsaxlokk, li g˙alkemmmhux f’BirΩebbu©a, wie˙edjistenna li se jkollu wkoll effettfuq din il-lokalità. “Bla dubjuta’ xejn però, wie˙ed mill-pro©etti l-aktar sinifikanti g˙ar-residenti ta’ BirΩebbu©a huwal-g˙eluq tat-tankijiet. Fl-a˙˙arir-residenti, li ilhom is-sninibatu minn dan l-inkonvenjentu periklu, se jaraw il-lokalitàtag˙hom tie˙u nifs ©did,”sa˙aq iç-Chairman tal-KunsillKonsultattiv.

F’isem il-Kunsill Konsultattivg˙an-Nofsinhar ta’ MaltaParnis qal li se jibqg˙umiftu˙in g˙as-su©©erimenti ul-aspirazzjonijiet tar-residentibiex ikunu l-vuçi tag˙hommal-Gvern u l-Awtoritajiet.

“Il-˙idma mwettqa mill-Kunsill Konsultattiv fl-ewwelsena tieg˙u kienet rikonoxxutabl-a˙jar mod possibili, meta fl-a˙˙ar ba©it il-Gvern inkludadiversi proposti ta’ fejdamressqa minn dan il-Kunsill.Filwaqt li b˙ala KunsillKonsultattiv nemmnu li bil-˙idma tag˙na di©à bdejnanag˙mlu d-differenza g˙ar-res-identi tan-nofsinhar, determi-nati nissuktaw bil-˙idmatag˙na g˙aliex fadal ˙afna xijsir,” temm jg˙id Silvio Parnis.

NIFS ÌDID LIN-NOFSINHAR TA’ MALTA

Ilbiera˙ il-Prim Ministru JosephMuscat attenda g˙al laqg˙a tal-mexxeja Soçjalisti f’Madrid. Dinil-laqg˙a, li kienet intitolata:“Mag˙quda Kontra l-BiΩa’”,saret wara l-attakki f’Pari©i uCopenhagen.

Il-mexxeja preΩenti qablu fuqtmien punti biex tissa˙˙a˙ il-libertà u s-sigurtà taç-çittadini,filwaqt li ji©u promossi d-dja-logu u l-politika inklussiva.

Matul din il-laqg˙a ©ewdiskussi, fost l-o˙rajn, il-kwistjonijiet tal-Greçja, il-Libjau l-Ukraina. Ìie diskuss ukollil-˙olqien tax-xog˙ol.

Il-Prim Ministru ©ie milqug˙mill-mexxej Soçjalista SpanjolPedro Sanchez, filwaqt li fl-ist-ess laqg˙a tkellem ukoll l-eksPrim Ministru Felipe Gonzales.

PreΩenti kien hemm ukollfost l-o˙rajn il-Prim MinistruTaljan Matteo Renzi, il-PrimMinistru FrançiΩ Manuel Valls,

il-Prim Ministru Ûvediz StefanLofven u d-Deputat KançillierÌermaniΩ Sigmar Gabriel.

L-a˙˙ar çans g˙ad-diplo-mazija

Intant, waqt li kien qedjitkellem dwar il-Libja iktarkmieni din il-©img˙a, il-PrimMinistru Joseph Muscat qal li l-parir tal-Mibg˙ut Speçjali tal-Nazzjonijiet Uniti BernardinoLeon kellu ji©i kkunsidrat, ug˙alhekk appella biex il-Libjating˙ata l-a˙˙ar çans biexissolvi l-kwistjonijiet bejn iΩ-Ωew© fazzjonijiet b’mod diplo-matiku.

Jekk dan ifalli, iΩda, il-PrimMinistru sa˙aq li trid tittie˙edazzjoni konkreta. Dr Muscatqal li kien hemm kunsenswiesg˙a li f’dan il-kaΩ ikunhemm intervent mill-komunitàinternazzjonali.

LOkALI kÓ 22|02|2015 03kullhadd.com

Sa ftit tas-snin ilu regolar-ment kienu jaslulna u konnanirrappurtaw g˙add kbir ta’esperjenzi ta’ tbatija u inkon-venjent minn individwi l ikienu j ispiççaw iterrqu ’ lhemm u ’l hawn biex forsij inqdew mill-prodott i umediçina li suppost humaoffruti ta˙t is-servizz tal-IspiΩerija tal-G˙aΩla Tieg˙ek.

Dak kien Ωmien metakemm-il darba tajna wideng˙all-ugig˙ ta’ ras ta’ bostaminn dawn iç-çittadini li ximinn daqqiet kienu jie˙dubiss ftit minn dak li kienuintitolati g˙alih, g˙ar-ra©unil i ˙afna mil l-prodott i jewmediçinali sempliçiment makinux ikunu disponibbli.

Sfida meg˙luba

“Ma writniex sitwazzjoni façlif’dak li jirrigwarda l-mediçiniout-of-stock,” qal is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne l i l l -KullÓadd. “Il-pazjenti kienuqeg˙din j ibqg˙u b’xiberimnie˙er u jkollhom ida˙˙luidejhom fi l-but u j ixtru l-mediçina huma; sitwazzjoni libla dubju kienet qed to˙loqpiΩ kbir fuq dawn il-persunili proporzjon kbir minnhomhuma pensjonanti ,” tennaFearne.

Is-Segretarju Parlamentarig˙as-Sa˙˙a fisser, però, kifb’koerenza ma’ dakimwieg˙ed qabel l-elezzjoni,il-Partit Laburista fil-Gverndlonk studja x’seta’ kienqieg˙ed imur ˙aΩin, identifi-ka spunti li ˙ti©ilhom atten-zjoni assoluta u minnhemmhekk g˙araf jindirizzadin i l-problema b’modstrate©iku. Issa nistg˙ung˙idu li din il-problema ©ietmeg˙luba, tista’ tg˙id, kom-pletament.

Figuri l i bi trasparenzakbira dawn l-a˙˙ar xhurqeg˙din j i©u ppubblikati©img˙a wara l-o˙ra konsis-tentament juru realtà li g˙all-kl i jenti tal-Ispizeri ja tal-G˙aΩla Tieg˙ek, sa sentejnjew tlieta ilu, kienet titqiesbiss b˙ala xewqa kbira –mediçini out-of-stock bil-wa˙diet meta kkomparat

mal-130 prodott li ©ieli kienunieqsa mill-ispiΩeriji lejn l-a˙˙ar tal-2012 u l-bidu tal-2013, bin-numru j inΩelsa˙ansitra g˙al Ωew© prodottifl-a˙˙ar ©img˙a tal-2014.

“SpejjeΩ li kienu jnaqqrul-na mill-pensjoni”

L-IspiΩeri ja tal-G˙aΩlaTieg˙ek tkopri firxa ta’ ’l fuqminn 200 spiΩerija mxerrdaf’70 lokalità madwar Malta uG˙awdex. Is-servizz jil˙aq lil130,000 klijent li jgawdu mill-facilità li jiksbu l-prodottiint i tolat i g˙alihom minnspiΩerija l-iktar konvenjentig˙alihom; sistema l i

min˙abba diversi dinamiçig˙al snin s˙a˙ ma ˙admitxb’mod effiçjenti u tat lok g˙al˙afna tgergir, skari©© u spej-jeΩ Ωejda g˙all-klijenti.

Kli jent tal-Ispizeri ja tal-G˙aΩla Tieg˙ek li tkellemmag˙na kkonferma li kienhemm Ωmien meta kien ikol-lu jonfoq mas-€60 fix-xaharg˙al mediçini li suppost kienintitolat g˙alihom b’xejn.

“L-aktar li konna nsibu out-of-stock kienu l-pilloli tal-pressjoni, l i kemm jien ukemm il-mara nie˙du xitnejn kul jum minnhom,g˙alhekk ridna nixtru aktarminn kaxxa wa˙da. Dawn l-ispej jeΩ kienu jnaqqrulna

mill-pensjoni, però l-mediçi-na mhux kapriçç u kienikollna nixtruhom,” qalilna s-Sur Arthur Vassallo, pensjo-nant mill-Óamrun.

MiΩuri innovattivi

Tlabna l is-Segretar juParlamentari Chris Fearnejag˙ti ˙arsa lejn il-mekkaniΩ-mi ©odda li ©ew adottati u liqeg˙din i˙allu frott daqstanttan©ibbli g˙all-klijenti tal-IspiΩerija tal-G˙aΩla Tieg˙ek.

Fearne semma l-investimentkonkret li sar u qieg˙ed isirmid-Dipartiment tas-Sa˙˙a,i l l i ppermetta l i j issa˙˙uproçessi u riΩorsa umana

b’tali mod li l-attivitajiet koll-ha marbuta max-xir i ta ’prodott i u mediçina mis-Central Procurement andSupplies Unit tad-Dipart iment huma ffukatimija fil-mija fuq li jaççertawli kl i jent imur u j inqeda,©img˙a wara l-o˙ra.

Il-katina ta’ responsabbilta-jiet involuti f’dan il-proçesstara lis-Central Procurementand Supplies Unit fi ˙dan id-Dipartiment tas-Sa˙˙a jservib˙ala fornitur g˙all-Ispizerijatal-G˙aΩla Tieg˙ek, l-ispiΩeri-ji affiljati mag˙ha u g˙ad-diversi sptari j iet u çentrio˙rajn l i jkopri l- istessDipartiment.

Fost il-miΩuri innovattivi li©ew introdotti mis-CentralProcurement and SuppliesUnit hemm it-twaqqif appos-ta ta’ tim li f’˙idma indipen-denti minn t imij iet o˙raja˙dem esklussivament fuqordnijiet ur©enti, ming˙ajrma jfixkel l-andament nor-mali li jkun g˙addej bnadio˙rajn.

Óidma f’sintonija

Fearne fisser kif f’sintonijamal-kambjamenti interni li©ew adottati f’dak li g˙andux’jaqsam ma’ ordinijiet u xirita’ prodotti, tfasslu metodi©odda ta’ kif l-IspiΩerija tal-G˙aΩla Tieg˙ek setg˙ettil˙aq lill-ispiΩeriji fl-ibliet ul- ir˙ula tag˙na b’modeffikaçi.

“Permezz ta’ sistema ©didal-ispiΩeriji mhux qed jibqg˙ujistennew ©img˙a minn ordnig˙all-o˙ra, iΩda qed niΩgu-raw li l-prodotti jitqassmuimmedjatament, irrispettiva-ment minn dik li suppost hijad-data li jmiss tal-konsenja,”tenna Fearne.

“Fil-passat kien hemm wisqdewmien u waqfien fi çriekiburokratiçi g˙ad-detrimenttal-pazjenti tag˙na. Ódimna user nibqg˙u nistinkaw biexinΩommu dan i l- l ivel l ta ’servizz u, fejn j ista’ jkun,sa˙ansitra ntejbu fuq ir-riΩul-tati l i di©à ksibna,” temmjg˙id lill-gazzetta Kull˙addis-Segretar ju ParlamentariChris Fearne.

STRATEÌIJA LI QED TÓALLI L-FROTTMEDIÇINI DISPONIBBLI

Figuri li bi trasparenza kbira qeg˙din ji©uppubblikati konsistentament juru realtà li

g˙all-klijenti tal-Ispizerija tal-G˙aΩla Tieg˙ek sasentejn jew tlieta ilu kienet titqies biss b˙ala xewqakbira; mediçini out-of-stock bil-wa˙diet, metakkomparat mal-130 prodott li ©ieli kienunieqsa mill-ispiΩeriji qabel

Il-figuri tad-defiçit juru li minnDiçembru tal-2013 g˙al Novembru tal-2014 id-defiçit naqas minn €263.2miljun g˙al €188.9 miljun, ji©ifieri kienhemm tnaqqis ta’ €74 miljun. Quddiemdan ir-riΩultat poΩittiv g˙al pajjiΩna, il-gazzetta KullÓadd tkellmet mal-Ministru tal-Finanzi Edward Sciclunafuq dawn il-figuri kif ukoll fuq id-dif-ferenza fl-g˙aqal tal-amministrazzjonital-finanzi ta’ pajjiΩna minn GvernLaburista g˙al dak Nazzjonalista.

L-OppoΩizzjoni trid li ji©rilna b˙all-Greçja

“Waqt li d-defiçit qed jonqos, iΩ-Ωiedatad-dejn imkejjel b’mod assolut tonqosbil-mod il-mod filwaqt li l-proporzjontieg˙u fuq il-Prodott Domestiku GrossjinΩel,” spjega l-Ministru tal-Finanzi.

F’dan ir-rigward, l-OppoΩizzjoni qedtitlob li d-dejn f’termini assolut majiΩdiedx, anzi jonqos. Ironikament,kieku l-Gvern jisma’ mill-parir tal-OppoΩizzjoni, pajjiΩna jkollu jag˙melprogramm ta’ awsterità akbar minn tal-Greçja. G˙alhekk, il-politika ta’ GvernLaburista hi li ma jing˙atawx skossib˙alma qed tipproponi l-istessOppoΩizzjoni u b˙alma kien jag˙melPartit Nazzjonalista fil-Gvern.

Il-Ministru Scicluna afferma li sakemmpajjiΩna jibqa’ jaqta’ d-defiçit kull sena,il-poplu hu garantit li d-dejn jibqa’ ta˙tkontroll filwaqt li l-ekonomija tit˙allatikber u to˙loq aktar impjiegi g˙all-poplu Malti u G˙awdxi kollu.

Gvern Nazzjonalista li ma jΩommxkelmtu

Gvern Nazzjonalista g˙amel eΩattam-

ment il-kontra ta’ dak li qed jag˙melGvern Laburista fejn in-nies ma kinuxjafu fejn huma. “Il-prezzijiet qishomyo-yo u ma kienx hemm impenn biexjie˙du deçiΩjoni, tant li kien isolvi l-problemi billi jonfqu aktar,” sostna l-Ministru Scicluna. Dan kollu rriΩultaf’defiçit ferm g˙oli fuq il-poplu kolluMalti u G˙awdxi.

“Id-defiçit sa tmiem is-sena 2014g˙adu ji©i kkalkulat mill-Eurostat ufiduçjuΩi li nil˙qu l-mira tag˙na ta’2.1%”. Il-Ministru Scicluna Ωied jg˙id lihuwa importanti li Malta tin˙are© mill-proçedura li da˙˙alna aktar minndarba fiha l-Gvern Nazzjonalistamag˙rufa a˙jar b˙ala l-Proçedura ta’Defiçit Eççessiv.

RiΩultati poΩittivi

Fid-dawl tal-laqg˙a li kellu mal-Kummissarju Ewropew g˙all-Ekonomijau Finanzi, il-Ministru Scicluna sostna lifilwaqt li sentejn ilu Malta marret tid-diskuti biex ma jkunx imponut fuqha xipakkett ta’ qtug˙ fl-ispiΩa b˙alma kien©ara fi Ωmien l-eks-Ministru NazzjonalistaTonio Fenech, din id-darba Malta marretb’rasha mg˙ollija, kburija bir-riΩultati liqed jintla˙qu f’dan ir-rigward tant li l-Kummissarju talab spjegazzjoni g˙al danis-suççess.

“G˙al sentejn s˙a˙ id-dejn imkejjel mil-lat ta’ konsolidat mit-TeΩor naqas b’€100miljun anqas mis-sena ta’ qabel, ji©ifierimhux darba iΩda darbtejn,” spjega

b’reqqa l-Ministru g˙all-Finanzi.

Rekord fid-d˙ul tal-familji u fl-impjiegi

Aktar minn hekk, il-Ministru SciclunaΩied jg˙id li l-Prim Ministru, minn qabell-elezzjoni li g˙addiet, iddikjara li biextinΩamm l-istabbiltà fil-pajjiΩ il-Gvern,g˙all-ewwel sitt xhur tieg˙u, irid jappro-va u jimxi fuq il-ba©it tal-Gvern ta’ qablu.“Wara sitt xhur ˙ejjejna u qed nimpli-mentaw Ωew© ba©its ˙afna a˙jar minn ta’qabilhom u dan g˙ax ir-riΩultati jitkelle-mu wa˙idhom,” fisser il-Ministru tal-Finanzi.

Il-fatturi importanti biex ma jintuΩax xiprogramm ta’ awsterità kontra pajjiΩnakienu t-tkabbir rekord fid-d˙ul tal-familjiu Ω-Ωieda fl-impjiegi li flimkien, fostmiΩuri o˙rajn, ippermettew biex jit-naqqas id-defiçit u d-dejn.

L-importanza tal-istabbiltà

L-ikbar kontribut li hu l-inqas apprezzatiΩda essenzjali g˙all-ekonomijab’sa˙˙itha huwa l-kunçett tal-istabbiltàf’Malta. “Kul˙add jaf x’se jsir, dak linwieg˙du se ji©i implimentat. Iç-çertezzaΩΩid n-negozju u l-investiment g˙ax l-investitur irid ikun jaf fejn qieg˙ed,”afferma l-Ministru Scicluna.

Kien hawnhekk li l-Ministru tal-Finanzirrimarka li fil-Greçja l-Gvern ©did,wieg˙ed li jibdel id-direzzjoni mill-ewwel ©urnata tieg˙u fl-amministrazzjonital-pajjiΩ. G˙aldaqstant, dan l-impenn ta’Gvern ©did Grieg qala’ problemi kbarmal-pajjiΩi l-o˙ra fiΩ-Ûona Ewro ug˙alhekk beda jitlef bil-kbir id-d˙ul mit-taxxi filwaqt li l-img˙ax g˙ola ferm. “Fir-rigward tal-Greçja, l-instabbiltà Ωdiedet umhux naqset u g˙alhekk id-defiçit mis-tenni jog˙la flimkien mieg˙u d-dejn,”fisser il-Ministru Scicluna.

04 22|02|2015 LoKALIKÓkullhadd.com

GLEN FALZONglen@kullhadd.com

F’SENA D-DEFIÇIT NAQAS B’AKTAR MINN €74 MILJUN

Fl-14 ta’ Frar il-Gvern temm b’suççess kampanja o˙rata’ tiswija tal-annimali tat-triq. Din kienet ir-raba’ kam-panja f’din il-le©iΩlatura u kellha rwol importanti fl-istrate©ija tal-Gvern biex ti©i kkontrollata l-popolaz-zjoni tal-annimali tat-triq.

Dwar din l-inizjattiva l-gazzetta KullÓadd tkellmetmas-Segretarju Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd uDrittijiet tal-Annimali Roderick Galdes illi spjegalna lif’din il-kampanja, li saret bejn it-2 ta’ Frar u l-14 ta’Frar 2015, kienu involuti 498 qattus u 55 kelb, b’totalta’ 553 annimal.

Mistoqsi kemm kien hemm annimali involuti fit-tlietkampanji preçedenti u xi spiΩa involvew, Galdesqalilna li s’issa ssewwew total ta’ 1700 annimal.B’hekk, meta wie˙ed iΩid ir-riΩultat tar-raba’ kampanjali spiççat f’dawn il-jiem, it-total jitla’ g˙al aktar minn2,250.

Madankollu, dawn il-kampanji ma ©ew jiswew xejnlill-Gvern, grazzi g˙all-ftehim li ntla˙aq mal-NGOÌermaniΩa ETN, dan b’kuntrast ma’ gvernijietNazzjonalisti fejn fuq kampanja wa˙da kienu nefqukwaΩi €200,000.

Óidma intensiva

Sabiex din il-kampanja tkun possibbli, is-SegretarjatParlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimaliwettaq ˙idma intensiva biex sar ftehim mal-NGO Ìer-maniΩa ETN ˙alli veterinarji kwalifikati ji©u Malta g˙al©imag˙tejn s˙a˙ u ja˙dmu anke bis-Sibtijiet, Ódud ufesti biex jil˙qu l-kwota stabbilita ta’ annimalimsewwija.

Galdes spjegalna li l-feeders ukoll g˙amlu xog˙olsiewi ferm billi, minn kmieni filg˙odu sa tard billejl,qabdu qtates fil-kolonji tag˙hom biex ji©u msewwija.Id-Direttorat tal-Óarsien tal-Annimali wkoll g˙en biexjikkoordina din il-kampanja. Dan g˙amlu bl-allokaz-zjoni ta’ ˙addiema mid-Direttorat stess biex jag˙mludiversi xog˙lijiet, fosthom li jie˙du r-riservazzjonijiet,jilqg˙u l-annimali fil-klinika u joffru servizzi o˙ra li

jkun hemm bΩonn.Mistoqsi hemmx il-˙sieb li jsiru aktar kampanji fil-

futur, is-Segretarjat Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd uDrittijiet tal-Annimali rrisponda fl-affermattiv. Dang˙ax il-Gvern jirrikonoxxi r-riΩultati li qed jinkisbub’dawn l-inizjattivi u g˙alhekk qed ja˙dem biex jes-tendi l-ftehim mal-ETN g˙al aktar kampanji fil-futur.

Barra minn hekk, is-Segretarjat Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali g˙addej ukollb’diskussjonijiet biex, fost l-o˙rajn, issir kampanjasimili f’G˙awdex.

Diversi benefiççji

Dwar din il-kampanja tkellimna wkoll mal-koordi-natur tad-Dipartiment g˙all-Óarsien tal-AnnimaliDennis Sciberras illi qalilna li dawn il-kampanji huma

ta’ benefiççju kbir g˙all-pajjiΩ kollu, kif ukoll g˙all-annimal innifsu.

Fost l-o˙rajn, g˙ax permezz tag˙hom ti©i kkontrolla-ta a˙jar il-popolazzjoni ta’ qtates u klieb strays fiΩmien meta s-santwarji huma ppakkjati bl-annimali ug˙andhom lista ta’ stennija twila.

Meta staqsejnieh x’jinvolvi dan il-proçess, huwaspjegalna li l-qtates u l-klieb li ji©u msewwija ssiril-hom marka fuq il-widna xellugija li hi mmsej˙a eartipping biex b’hekk jintaraf li l-annimal huwa di©àmsewwi u ji©i evitat li dan jer©a’ ji©i mog˙ti l-loppjujew operat darbtejn g˙alxejn.

Sciberras spjegalna wkoll li hemm ˙afna vanta©©ig˙all-annimali nfushom meta dawn ji©u msewwija,speçjalment mil-lat ta’ sa˙˙a. Dan g˙ax huwa piΩ kbirfuq l-annimal li jkollu Ω-Ωg˙ar meta jkun barra uming˙ajr kura u xelter adegwat.

Meta jitwieldu barra, hemm ir-riskju li l-frie˙ imutubi tbatija kbira min˙abba mard, g˙ax ji©u mtajra mill-karozzi jew b’nuqqas ta’ kura medika u dietaΩbilançjata. L-annimal li ji©i msewwi jsir ukoll iktardoçli u jintegra iktar ru˙u a˙jar man-nies u ma’ s˙abutal-kolonja.

T˙assib

B’reazzjoni g˙al din l-inizjattiva, kien hemm minsa˙ansitra esprima t˙assib li kampanji b˙al dawnjistg˙u jwasslu g˙all-estinzjoni ta’ dawn l-annimali fil-futur. Madankollu, Sciberras serra˙ mo˙˙ kul˙add li l-estinzjoni ta’ dawn l-annimali hi diffiçli ˙afna.

“F’pajjiΩna hawn ˙afna annimali strays u tajjeb lidawn ji©u kkontrollati g˙all-©id tag˙hom stess. Jekkin-numru ta’ dawn l-istrays ikun ikkontrollat, il-kolon-ja tg˙ix a˙jar peress li jkun hemm inqas ©lied bejni-ethom, l-ikel ikun iktar adegwat u l-feeders ibatuinqas finanzjarjament, kemm biex jixtru l-ikel, kifukoll biex inaddfu lil dawn l-annimali. Barra minnhekk, ikun hemm inqas ilmenti min-nies tal-lokalità,”temm jg˙idilna Sciberras.

IMSEWWIJA 1,700 ANNIMAL TAT-TRIQ

“Din id-darba morna b’rasna mg˙ollija, kburin bir-riΩultatil i qed jintla˙qu u nfehmu lil l-Kummissarju PierreMoscovici kif qed jirnexxielna nil˙quhom”

LOkALI kÓ 22|02|2015 05kullhadd.com

Wara li ftit taΩ-Ωmien ilu l-Kap tal-Partit Nazzjonalista(PN) Simon Busuttil iddeskri-va d-deçiΩjoni li l-Gvern jir-riloka lill-bejjieg˙a tal-montif i Tr iq l -Ordinanza b˙alainsult kulturali, il-gazzettaKullÓadd tkellmet ma’ JulianBuhagiar ki f ukol l ma’Roderick Mangion, membri fi˙dan i l -Kumitat ta l -Montif’dan ir-rigward.

Mangion spjega kif, eΩattqabel l-elezzjoni, hu flimkienma’ s˙abu tal-monti kienumwieg˙da l i kienu sej iççaqalqu g˙al Tr iq l -Ordinanza jekk il-PN ikunfil-Gvern. “Madankollu, eΩattqabel d˙alt nivvota, irçivejttelefonata fejn qaluli biex manag˙milx ˙merij iet bil-vott ieg˙i g˙ax kont senakkwista l-istess affarijiet likien weg˙edna l -Part i tLaburista fi l-kaΩ ta’ reb˙aNazzjonalista,” qal Mangion.Hawnhekk tispikka l-ipokre-s i ja Nazzjonal is ta l i lest ijag˙mlu minn kollox biex jis-tadu g˙all-voti.

Huwa Ωied jg˙id li l-politi-ka ta’ Gvern Nazzjonalistakien jafha sew u dan metabl-aktar mod arrogant i uming˙ajr ebda konsultazzjonil-PN ta’ Gonzi kien çaqlaq il-monti g˙all-parti ta’ isfel ta’Triq Merkanti, allokazzjoni lifiha n-negozju tal-bejjieg˙akol lha tal -monti naqasdrastikament f’dawn l-a˙˙arseba’ snin.

Min-na˙a tieg˙u Buhagiarsostna li qatt f’˙ajtu ma jista’jemmen l i l l -PN u danmin˙abba l-fatt li l-PN, per-mezz ta’ Jason Azzopardi, fil-jum tal-elezzjoni li g˙addietkien wieg˙ed lill-bejjieg˙atal-monti li dawn se jkunurilokati f’din l-istess triq uissa l-Kap tal-OppoΩizzjoni˙are© jg˙id l i jekk i l -bejjieg˙a jkunu rilokati f’dinit-triq dan ikun insult g˙all-kultura.

I l -bej j ieg˙a tal -montim’g˙andhomx futur ta˙tGvern Nazzjonalista

“Li kieku tela ’ l -PN a˙nakonna nispiççaw. J ienin˙ossni bla kliem g˙ax manistax nifhem kif partit jista’jwieg˙ed xi ˙a©a proprju fil-jum tal-elezzjoni stess u issaji©i l-Kap tal-istess partit ujg˙id totalment il-kontra,”qal i lna b’ ton dispjaçutBuhagiar.

Buhagiar Ωied jg˙id li huwata’ dispjaçir tisma’ lill-Kaptal-OppoΩizzjoni jg˙id li l-monti f’din l-istess triq huwainsult g˙all-kultura meta l-monti jag˙mel parti mill-kul-tura ta ’ paj j iΩna. “SimonBusuttil ©ab il-kultura qabel75 familja li jaqilg˙u l-g˙ajx-ien tag˙hom u tal - famil j itag˙hom mill-bejg˙ fuq il-monti.”

Insult mhux lill-kulturaiΩda l i l l - famil j i ta l -bejjieg˙a tal-monti

Meta mistoqsi biex jag˙ti r-reazzjoni tieg˙u fuq il-fatt liSimon Busuttil qal li l-montif i Tr iq l -Ordinanza huwa

insul t kul tural i , Mangionfakkar li l-post preΩenti tal-bejjieg˙a tal-monti jmiss mal-Palazz ta l -Gran Mastru,palazz li Ωgur huwa ©ojjelg˙al l -patr imonju kultural iMalti.“Ironikament, f’dan l-istesspalazz g˙adu j i l taqa’ l -Parlament sal-lum il-©urnata.Al lura Simon Busutt i l maja˙sibx l i kien i l -Gvernt ieg˙u l i insul ta l -kul tura

meta çaqlaq il-monti ˙dejndan i l -palazz,” af fermaMangion.

“Fil-verità, i l-veru insultkbir li qed jag˙mlu SimonBusuttil u s˙abu fil-PN u kullmin jappo©©ja l-fehma tieg˙uhuwa dak lejn il-bejjieg˙atal-monti u l-familji tag˙homli qeg˙din j i©u mxekkl inmil l i jaqi lg˙u l -g˙ajxientag˙hom f i l -paçi , dr i t t l ig˙andhom b˙ala çi t tadini

f ’demokrazi ja ©usta,” qalMangion b’ton ta’ dispjaçir.

Weg˙da li qatt ma setg˙ettitwettaq

Kien biss jumejn qabel l -elezzjoni tad-9 ta’ Marzu lig˙adda l i l -bej j ieg˙a tal -monti, wara Ωmien twil ji©uinjorati mill-PN, ©ew mitlubaj ippreΩentaw i l -propost itag˙hom lill-Gvern ta’ dak iΩ-

Ωmien. Din il-mossa wrietbiç-çar l i l -Gvern tal-PNmhux vera r ied jg˙in l i ldawn il-bejjieg˙a iΩda riedbiss ji©bor ftit voti tal-a˙˙ar.

Fi l - fat t , biex tkomplitag˙milha aktar çara li l-PNkien qieg˙ed jistad g˙all-voti,Jason Azzopardi stess bag˙atweg˙da l i l dawn l- is tessbejjieg˙a permezz ta’ ittraelettronika fid-9 ta’ Marzu,preçiΩament fl-4.15 ta’ wara-nofsinhar. F’din l-ittra huwawieg˙ed li, jekk jer©a’ ji©ielett, il-PN kien lest li jmexxis-suq lejn Triq l-Ordinanza.Din l-email kienet ippubb-likata mill-Partit Laburista, usussegwentement minn dinil-gazzetta, ©imag˙tejn ilu.

Prova çara o˙ra li din il-weg˙da tal-PN kienet sem-pliçiment mossa biexjin©abru aktar voti, hija l-fattli l-PN jidher li ma g˙amilxkalkoli sew, tant li l-weg˙datieg˙u li kien se jirriloka l-monti lejn in-na˙a t’isfel tal-istess triq qatt ma setg˙et ti©iimplimentata g˙ax din i l -parti tat-triq mhijiex kbirabiΩΩejjed biex joqog˙du fihal-bejjieg˙a tal-monti kollha.

Dan l-istess sentiment kienespress ukoll minn Mangionfejn sostna li l-weg˙da tal-PNli jitpo©©ew fil-©enb nett ta’Triq l-Ordinanza turi b’modçar in-nuqqas ta’ konsultaz-zjoni li dan il-partit g˙andumeta ji©i biex jie˙u deçiΩjoni.“Ma na˙sibx li 74 bankarellase joqog˙du f’dan l-ispazjumwieg˙ed g˙alhekk din il-weg˙da saret biss g˙al l -akkwisti tal-voti fuq l-g˙atbatal-elezzjoni ,” spjegaMangion.

Dan il-fatt kien irrimarkatukoll mill-General Workers’Union (G.W.U.) li din n-na˙atat- tr iq mhi j iex adegwatabiex t i lqa’ l i l dawn i l -bej j ieg˙a bi l -bankarel l itag˙hom u g˙alhekk din il-weg˙da qatt ma setg˙ett i twettaq g˙ax ma kini txprattika.

Imblukkar tal-Ambaxxatatal-Ordni ta’ San Ìwann

Biex tkompli tg˙axxaq, il-pjan tal-PN kien se j˙al l ikonsegwenzi koroh li kiekutwettaq g˙ax kien ipo©©i lis-suq s˙i˙ fuq na˙a wa˙da ta’Triq l -Ordinanza, in-na˙aopposta g˙all-Parlament il-©did. Dan kien se jwassalbiex il-monti jibqa’ ˙iere© fiTriq l-Ifran u b’hekk jimblok-ka Ω-Ωona l i tag˙ti g˙al l -Ambaxxata tal-Ordni ta’ SanÌwann.

Dan l-istat ta’ diΩorganiz-zazzjoni totali kien se jwassalbiex din l-Ambaxxata tispiççaf’poΩizzjoni fejn ma tkunxtista’ tilqa’ delegazzjonijietbarranin waqt li jkun armatil-monti. Dan it-ta˙wid Ωgurkien se jwassal biex il-pjanji©i abbandunat u l-bejjieg˙akienu se jer©g˙u jispiççawfejn kienu.

Fid-dawl ta ’ dan kollu,Simon Busuttil qed jipprovajnessi l-weg˙da li g˙amel il-partit tieg˙u, u qed jg˙id lidan huwa insult g˙all-kul-tura. Din hija prova çara ta’kemm il-PN ma jkol lux l-intenzjoni li jwettaq dak li fil-fatt iwieg˙ed qabel l-elez-zjonijiet.

“IL-PARTIT NAZZJONALISTA QARRAQ BINA” GLEN FALZON

glen@kullhadd.com

EΩatt qabel d˙alt nivvota rçivejt telefonata fejn qaluli biex ma

nag˙milx ˙merijiet bil-vot tieg˙i g˙axfil-kaΩ ta’ reb˙a Nazzjonalista kont senakkwista l-istess affarijiet li kienweg˙edna l-Partit Laburista

06 22|02|2015 LoKALIKÓkullhadd.com

Permezz ta’ stqarrija ççirkulatalbiera˙, l-eks-MinistruNazzjonalista Michael FalzonΩvela li se jissospendi ru˙uminn kull attività politika, kifukoll jirtira mill-Kumitat g˙ax-Xiri taΩ-Ûejt b’effett immedjat.Din id-deçiΩjoni ˙adha wara likien infurmat minn ©urnalistlokali li llum kienet se ti©ippubblikata storja li fiha kellujkun Ωvelat illi huwa kellu konttal-bank mal-HSBC Ìinevra, il-bank li b˙alissa qieg˙ed ji©iinvestigat b’rabta ma’ akkuΩita’ ˙asil ta’ flus u evaΩjonifiskali.

Fl-istqarrija, Falzon sostna limeta rçieva telefonata

ming˙and ©urnalist li staqsiehjekk huwiex minnu li kellukont ma’ dan il-bank, huwama ddejjaqx jg˙idlu li din l-informazzjoni kienet korretta.Madankollu, huwa ˙ass illikellu jiççara ç-çirkostanzirelatati mal-˙olqien ta’ dan il-kont.

Il-kont Ûvizzeru

G˙aldaqstant, huwa spjega libejn l-1975 u l-1985, huwakien involut ma’ professjonistio˙rajn Maltin f’kumpanija litoffri servizzi arkitettoniçi u ta’konsulenza fl-in©inerija çivili lijipprovdu barra minn Malta.

Dawn is-servizzi kienu pprov-duti ta˙t il-patroçinju ta’kumpanija rre©istrata Malta liFalzon kien azzjonist u diretturtag˙ha.

L-ewwel pro©ett kbir li din il-kumpanija ˙admet fuqu kien©ie fdat lilha fi s˙ubija ma’ditta arkitettonika Ûvizzera.Dan ˙tie© Ωjarat frekwenti lejnl-IΩvizzera u l-ftu˙ ta’ kontijietbankarji fejn il-˙lasijiet kienujsiru mill-imsie˙ba Ûvizzeri ueventwalment lill-kumpanijaMaltija.

“Meta l-kumpanija kienet lik-widata, u kkunsidrajt is-sitwaz-zjoni politika f’Malta 1985-1987, jien iddeçidejt li nΩomm

kont Ûvizzeru f’ismi. Irridnag˙milha çara li l-flus ©ewminn pagamenti g˙all-attivitaji-et professjonali barra l-pajjiΩg˙al klijenti barranin li kienujsiru qabel sirt ministru fl-1987u li l-ebda flejjes li jori©inawminn Malta jew minn partijietterzi ma kienu qatt depoΩitatif’dan il-kont. Fil-fatt, jiena makelli l-ebda kont barraniie˙or,” kompla jispjega Falzon.

Jissospendi ru˙u

Qrib l-2002, tkompli l-istqarri-ja, huwa ddeçieda li jittrasfer-ixxi l-flus lejn HSBC Ìinevra u,xi sitt snin wara, dawn kienug˙al darb’o˙ra trasferiti lejnbank ie˙or. L-ammont ta’ flusf’dan il-kont kien ta’ madwarLm200,000. Falzon sostna lieventwalment il-flus kollha fil-kont kienu ripatrijati lejn Maltau llum m’g˙andu l-ebda flejjesdepoΩitati fi kwalunkwe bankÛvizzeru jew bank barraniie˙or.

G˙aldaqstant, Falzon qal li l-poΩizzjoni fiskali tieg˙u f’Maltailha li ©iet regolarizzata.Madankollu, minkejja li j˙oss lihuwa evidenti li l-imsemmikont m’g˙andu l-ebda kon-nessjoni mal-attivitajiet politiçitieg˙u, huwa ddeçieda li jis-sospendi lilu nniffsu b’modtemporanju mill-attivitajietpolitiçi kollha fi ˙dan l-istrut-tura tal-PN. Barra minn hekk,huwa rtira mill-poΩizzjonitieg˙u b˙ala osservatur fil-Kumitat tax-Xiri taΩ-Ûejt.

Iridu jie˙du r-responsab-biltà

B’reazzjoni g˙al din l-istqarrija,il-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon

Busuttil stqarr illi, kif sostnakemm-il darba fil-passat, huwaj˙oss li mhux aççettabbli lipersuni bi rwol pubbliku jewpolitiku g˙andhom ikunuinvoluti f’dawn it-tip ta’ skan-dli.

G˙aldaqstant, kompliet l-istqarrija tal-Kap tal-OppoΩizzjoni, persuni involutif’dan l-iskandlu u li g˙andupoΩizzjoni uffiçjali fi ˙dan il-Partit Nazzjonalista, jista’ jqisru˙u bhala sospiΩ b’effettimmedjat mill-partit.

Barra minn hekk, Busuttilesprima wkoll il-fehma li minhu involut f’dawn l-iskandlig˙andu jirregolarizzaw il-poΩizzjoni tag˙hom u g˙and-hom jie˙du responsabbiltàg˙all-a©ir tag˙hom.

Talba formali

Sadanittant, il-Gvern Maltiççara li huwa di©à g˙ameltalba formali lill-awtoritajietkompetenti ta’ pajjiΩi o˙ra biexjg˙addu l-informazzjoni rig-ward il-persuni b’konnessjonima’ Malta li jissemmew fil-listata’ kontijiet bankarji mag˙rufab˙ala SwissLeaks.Il-Gvern talab ukoll lill-awtori-

tajiet ta’ pajjiΩi o˙ra informaz-zjoni o˙ra relatata li kienet˙ar©et g˙all-ewwel darba xisnin ilu iΩda ma ©ietx segwita.

Dan wara li l-eks Ministru tal-Finanzi Tonio Fenech kiennaqas milli jitlob din l-infor-mazzjoni lil Franza fl-2010.Il-Gvern talab lill-mezzi tax-

xandir lokali li g˙andhominformazzjoni biex jg˙adduhabil-protezzjoni kollha g˙as-sorsi tag˙hom, lill-awtoritajietkonçernati biex ikunu jistg˙ujinvestigaw.

JIÇÓAD KULL GÓEMIL ÓAÛIN

Il-Ìimg˙a filg˙axija l-Forum Ûg˙aΩag˙ Laburisti uffiçjal-ment nieda r-rebranding tieg˙u waqt l-attività #Refresh,li ©iet imtellg˙a f’post ta’ divertiment fir-Rabat Malta.Numru sabi˙ ta’ Ωg˙aΩag˙ in©abru g˙al din l-ewwelattività tal-FÛL g˙al din is-sena.Indirizzati mid-Deputat Mexxej tal-Partit Laburista Toni

Abela, iΩ-Ωg˙aΩag˙ preΩenti ©ew im˙e©©a jibqg˙u dej-jem pass ’il quddiem mill-Partit u ma jibΩg˙ux jikkri-tikaw fejn hemm bΩonn. Dr Abela qal li g˙andna dej-jem naraw l-istampa kollha, u nevitaw li nippre©udikaw

jew naslu g˙al konkluΩjonijet prematuri fil-˙idma u l-˙sibijiet tag˙na.

Il-President tal-FÛL, Alex Saliba, qal li t-tibdil fl-FÛLirid ikun aktar minn sempliçiment koΩmetiku. L-emble-ma l-©dida tal-FÛL Ωammet l-imma©ni tal-warda, sim-bolu tas-soçjaliΩmu u l-g˙eruq soçjal-demokratiçi tal-g˙aqda, filwaqt li Ωdiedu fl-isfond il-kuluri tal-bandieraMaltija; turija li fiç-çentru tal-˙idma tieg˙u l-FÛL serjibqa’ jΩomm dejjem il-©id ta’ pajjiΩna l-ewwel u qabelkollox.

Tnieda wkoll is-sit elettroniku l-©did tal-FÛL,fzl.org.mt, li issa g˙andu dehra iktar Ωag˙Ωug˙a, iktaraççessibbli, u iktar miftu˙a g˙all-kontribut tal-membri,filwaqt li huwa wkoll aççessibbli minn smartphones utablets.

L-iktar pass importanti g˙all-FÛL huwa l-operat il-©didtal-g˙aqda. Il-Ìimg˙a ©ew imnedija l-ewwel tlieta minntlettax-il ferg˙a distrettwali li ser ikunu importanti g˙ar-rekluta©© ta’ numru kbir ta’ membri attivi ©odda, kemmmal-FÛL innifsu, u kif ukoll mal-Partit Laburista.

BIDU ÌDID GÓALL-FÛL

loKali KÓ 22|02|2015 07kullhadd.com

ViÛjoni Çara gÓall-FaÇilitÀ KorrettiVa ta’ Kordin

study leave u jattendu korsijietprovduti minn istituzzjonijietta’ edukazzjoni postsekondarjafosthom fit-turiΩmu l-ITS; ukorsijiet fl-in©inerija, fl-elet-tronika, fin-negozju u fil-marit-timu l-MCAST.

Ix-xog˙ol

Qieg˙da ti©i inkora©©ita wkolll-attività tal-pri©unieri diretta-ment fil-qasam tal-industriji,anke fiΩ-Ωmien li jqattg˙u fil-Façilità biex b’hekk jiΩdied l-interess tag˙hom b˙ala per-suni attivi fid-dinja tax-xog˙ol.G˙al dan il-g˙an f’din il-Façilità Korrettiva hemm diver-si workshops. Ir-residenti lija˙dmu fihom ji©u kkumpen-sati b’rati kummerçjali.

Fost affarijiet o˙ra jsirupurtieri, soft furnishings u sou-viniers ta’ kwalità g˙olja.G˙axra fil-mija tad-d˙ul ta’ kullresident imur g˙all-vittmi tar-reat u g˙oxrin fil-mija jmurf’kont li jista’ jin©ibed kif ir-res-identi jo˙or©u mill-Façilità.

Wie˙ed irid jifhem illi l-prob-lemi li jwasslu persuna biextispiçça l-˙abs huma diversi ukomplessi, iΩda ewlenin fos-thom huma m©iba mhux kor-retta u nuqqas ta’ ˙iliet per-sonali biex wie˙ed isib postfis-socjetà.

G˙alhekk, il-˙idma tal-Gvernser tibqa’ ffukata biexjissa˙˙a˙ il-kunçett ta’ ˙idmafil-komunità. B˙alissa hemm32 resident li qeg˙din jag˙mluxog˙ol fil-komunità, fosthomma’ diversi kunsilli lokali u isti-tuzzjonijiet reli©juzi. F’dan ir-

rigward, il-Ministru Abela˙e©©e© aktar kumpaniji jkunukura©©uΩi u jaççettaw persunili jkunu f’din il-Facilità, kemmwaqt li jkunu qed jiskontaw is-sentenza tag˙hom, imma aktaru aktar wara.

L-isport

Permezz ta’ aktar ta˙ri© b’mod˙olistiku fl-abbiltajiet, mhuxdawk edukattivi biss, iΩdaanke fl-aspett fiΩiku u psiko-lo©iku tar-residenti, l-g˙an huli tissa˙˙a˙ l-motivazzjonitag˙hom biex i˙arsu lejn il-futur tag˙hom b’mod aktarpoΩittiv.

Fil-fatt, b˙alissa qeg˙din ji©uesplorati diversi possibbiltajietg˙al titjieb u diversifikazzjonital-façilitajiet sportivi eΩistenti,sa˙ansitra sabiex ti©i indirizza-ta l-problema tal-obeΩità fostir-residenti.

Huwa fatt li fadal ˙afna˙idma xi ssir fil-FaçilitàKorrettiva, kemm mill-aspettambjentali, ta’ riΩorsi, u anketa’ prattiki antiki. Filwaqt libosta minn dawn il-pro©etti jir-rikjedu finanzjament sostanz-jali, g˙al o˙rajn hemm bΩonnbiss ir-rieda li ma tiswiex flus,imma impenn ©enwin biexflimkien isir xog˙ol ta’ ©id.

Hija proprju din ir-rieda©enwina li l-Ministru g˙all-Intern u Sigurtà Nazzjonali serikun qieg˙ed jitlob minn kullpersuna li ta˙dem fil-FacilitàKorrettiva ta’ Kordin fix-xhur li©ejjin, sabiex ir-riabilitazzjoni ul-integrazzjoni tar-residentitirnexxi.

Il-piena karçerarja tfisser iç-ça˙da tal-libertà tal-persuna˙atja ta’ reat; imma m’g˙and-hiex issarraf ukoll fin-nuqqastad-dinjità tal-persuna umana.Wisq inqas g˙andha tfisser li l-perjodu ta’ detenzjoni jservibiex il-persuna tkomplitg˙addas ’l isfel fiΩikament,moralment u soçjalment.

Sa ftit taΩ-Ωmien ilu, l-iskopewlieni ta’ piena karçerarjakien sempliçiment li jing˙atakastig. Il-kelma ‘˙abs’ minnhannifisha kienet turija qawwijata’ dan il-g˙an. Sa˙ansitra fiΩminijiet riçenti kien hemmta˙lita ta’ teoriji marbutin mal-idea tal-kastig, fosthom id-deterrenza u l-inkapaçitazzjoni.

Madankollu, l-esperjenzag˙allmitna li dawn it-teorijimhux bilfors ja˙dmu dejjemfil-prattika. B’konsegwenza tal-limitazzjonijiet tas-suççess tat-teoriji l-antiki, illum qieg˙datidda˙˙al iktar l-idea ta’ riabili-tazzjoni li tipprova tbiddel lilmin ikun kiser il-li©i permezzta’ interventi korrezzjonali.

It-twemmin illum huwa li l-iskop a˙˙ari tal-FaçilitàKorrettiva ta’ Kordinm’g˙andux ikun il-kastig,imma g˙andu jkun il-progressfl-im©ieba u l-˙iliet personalitar-residenti biex ikollhomçans ikbar li jirnexxu fis-soc-jetà ©aladarba jirritornaw fiha.

Mhux uffiçjal gwardjan,imma uffiçjal korrettiv

Waqt il-passing out parade lifiha 60 ra©el u 4 nisa ng˙aqdumal-korp dixxiplinarju, il-Ministru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali CarmeloAbela ˙abbar li g˙all-ewweldarba l-investiment li sar fir-riΩors uman ma sarx aktar fuqbaΩi ta’ uffiçjal gwardjan, immab˙ala uffiçjal korrettiv.

Din mhix biss bidla fl-isem.Id-differenza hija wa˙daewlenija: il-kriterji mitluba mill-applikanti huma og˙la u intal-bu wkoll ˙iliet fi snajja’ par-tikolari. Il-grupp ta’ 64 uffiçjal

korrettiv, g˙andhom xi seng˙apartikolari fosthom is-seng˙atal-bini, tal-iwweldjar, tal-elet-triku, tat-tapizzerija jew tal-mastrudaxxa.

B’hekk ir-rwol tal-uffiçjal kor-rettiv, filwaqt li jassigura s-sig-urtà u d-dixxiplina fil-facilità,ser ikun jinkludi wkoll tag˙limbaΩiku lir-residenti ta’ snajjietpartikolari. B’hekk, permezz ta’din il-bidla fir-rekluta©©, l-uffiçjal korrettiv mhux biss serikun qed jikkontribwixxi g˙ar-riforma tal-istess residenti iΩdaser iwassal biex dan ikun sorsimportanti li jsa˙˙a˙ il-moti-vazzjoni tar-residenti biexikabbar fihom l-g˙atx g˙at-tag˙lim u x-xog˙ol.

Dawn ir-rekluta ntg˙aΩluminn fost 500 applikant. Danil-grupp mag˙mul minn 60ra©el u 4 nisa segwa korsintensiv ta’ 6 ©img˙at fl-Akkademja tal-Pulizija f’Ta’Kandja fejn ©ie m˙arre©f’materja importanti b˙al tifitan-nar, l-ewwel g˙ajnuna,li©ijiet, regoli tal-˙abs u diversiteoriji tal-kriminolo©ijamog˙tija mid-Dipartiment tal-Kriminolo©ija fl-Università ta’Malta.

“Ibqg˙u sodi, kura©©uΩi uretti fil-qadi ta’ dmiriji-etkom”

Fil-messa©© tieg˙u g˙al dawnir-rekluti l-©odda, il-MinistruAbela appellalhom sabiex majiddakkrux minn forsi prattiçi˙Ωiena tal-ftit imma kemm jista’jkun ikunu huma stess li jin-fluwenzaw lil ˙addiehor g˙at-tajjeb.

“Minn issa ’l quddiem, it-triqhija diffiçli u b˙al dejjem fil-˙ajja jkun hemm mumenti liwie˙ed ja˙bat jaqta’ qalbu.F’dawn il-mumenti g˙amlukura©© u fittxu l-appo©© ta’s˙abkom u s-superjuritag˙kom. Intom g˙andkomfunzjoni u dmirijiet importantx’taqdu – dmirijiet li jirrikjeduli dawk li da˙lu fil-FaçilitàKorrettiva jo˙or©u minnha per-

suni a˙jar u mhux jer©g˙ujispiççaw fl-istess Façilità.Dawn id-dmirijiet li tridu taqdujirrikjedu dixxiplina, g˙aqal ukarattru sod,” qal Abela fil-messa©© tieg˙u lil dawn ir-rek-luti.

Ikompli jissa˙˙a˙ ir-riΩorsuman

Il-Ministru tal-Intern tkellemukoll fuq it-tis˙i˙ tar-riΩorsuman fil-Façilità Korrettiva usemma kif fiΩ-Ωmien li ©ej serjiΩdiedu n-numru ta’ psikologi,social workers u g˙all-ewweldarba ser ikunu qeg˙din ji©uimpjegati wkoll care plan coor-dinators fejn ir-rwol tag˙homser ikun li jippjanaw it-tratta-ment tar-residenti skont il-˙ti©ijiet personali tag˙hommill-ewwel Ωminijiet li dawnjid˙lu fil-Facilità.

Dan juri li l-Gvern mhux bissjemmen fir-riabilitazzjoni tar-residenti, imma ja˙demg˙aliha bil-fatti. Fil-fatt, il-viΩjoni hija wa˙da çara, li s-servizz fil-Façilità Korrettivajissa˙˙a˙ fuq tliet pilastriewlenin: l-edukazzjoni, ix-xog˙ol u l-isport.

L-edukazzjoni

Fil-qasam tal-edukazzjoni, per-mezz ta’ ta˙lita ta’ edukazzjoniformali u informali, dan is-servizz jimmira li jipprovdiopportunitajiet lil spettru s˙i˙ta’ residenti ta’ etajiet, abbiltaji-et u livell ta’ edukazzjoni dif-ferenti.

B˙alissa, madwar 125 resi-dent qieg˙ed jattendi diversikorsijiet in-house li sa˙ansitrajwasslu sa O-levels f’diversilingwi, elettronika, kompjuters,studji fil-li©i u fl-Istorja. Il-librerija b˙alissa g˙andha iktarminn 6,000 ktieb u fiΩ-Ωmien li©ej se jiΩdiedu l-kotba bl-G˙arbi g˙ar-residenti Afrikaniu mill-Lvant Nofsani.

Apparti minn hekk, b˙alissahemm disa’ residenti liqeg˙din jibbenefikaw minn

Ritr

att:

DO

I –

Jere

my

Won

naco

tt

08 22|02|2015 LOKALIKÓkullhadd.com

Hekk kif nhar l-Erbg˙a lig˙adda l-Gvern ippubblika l-ftehim ori©inali u dak emendatli sar mal-kumpanija Henley &Partners fir-rigward tal-Programm taç-Çittadinanzab’Investiment (IIP), il-PN irid lil-partijiet sensittivi ta’ dan l-ist-ess kuntratt ma jkunuxmg˙ottija u dan b’detrimentg˙all-kompetittività ta’ pajjiΩ-na.

Il-PN irid li pajjiΩi o˙rajkollhom vanta©© fuq pajjiΩ-na

PreΩenti g˙an-na˙a tal-Gvern,fost o˙rajn, kien hemm il-Ministru g˙all-Ìustizzja,Kultura u Gvern Lokali OwenBonnici, li kien proprju l-per-suna li g˙adda dan l-istesskuntratt lill-membri tan-na˙atal-OppoΩizzjoni li wkoll jiffur-maw parti mill-KumitatParlamentari g˙all-KontijietPubbliçi (PAC).

Kien hawnhekk li l-MinistruBonnici fisser li dawk il-partiji-et li huma kummerçjalmentsensittivi ©ew mg˙ottija delib-eratament g˙ax ©aladarbadawn jinkixfu dan ikunvanta©© g˙al pajjiΩi o˙ra uallura l-iskop ewlieni ta’ danil-programm jintilef.

G˙alhekk, biex jissal-vagwardja l-interess u l-kom-petittività ta’ pajjiΩna, GvernLaburista ddeçieda li jie˙u dinil-miΩura, iΩda l-PN g˙aΩel lij ibqa’ negattiv u dubjuΩ

dwarha. Aktar minn hekk, il-Ministru

Bonnici Ωied jg˙id, li skont ir-ruling li kien ta l-IspeakerAn©lu Farrugia, dan kieniddeçieda li f’eventwalità lijkun hemm nuqqas ta’ qbilbejn iΩ-Ωew© na˙at ikun propr-ju hu li jiddeçiedi x’inhu kum-merçjalment sensittiv.

L-OppoΩizzjoni tibqa’ negat-tiva

Min-na˙a tieg˙u, iç-Chairman

ta’ dan l-istess kumitat u li qedjirrappreΩenta l-OppoΩizzjoni,Tonio Fenech, spjega li l-PNjasal jifhem li, g˙al xi ra©unijew o˙ra ta’ sigurtà nazzjonali,çerti dettalji ma jo˙or©ux, iΩdamhux l-istess jista’ jing˙ad fuqin-natura kummerçjali ta’ dawnil-klawsoli.

Madankollu, fir-rigward tad-dettalji ta’ natura kummerçjali,il-PN iddeçieda li jrid ikomplijitfa’ d-dubji fuq din l-inizjatti-va tal-Gvern biex pajjiΩnajkompli ji©bed l-investimentlejn pajjiΩna. Dan g˙ax, fikliem Fenech, l-OppoΩizzjonig˙ad trid tevalwa din l-istessnatura kummerçjali fiΩ-Ωmien li©ej.

Il-Ministru Bonnici lestjoqg˙od g˙ad-deçiΩjoni tal-PAC

Fil-bidu tal-laqg˙a, il-MinistruBonnici Ωvela li huwa kieninvolut f’laqg˙at ma’ Henley &Partners kif ukoll mal-Kummissjoni Ewropea (KE)dwar l-IIP. Kien hawnhekk li l-Ministru g˙all-Ìustizzja ddik-jara li huwa kien lest ibaxxirasu g˙ad-deçiΩjoni tal-PACdwar jekk g˙andux jibqa’jag˙mel parti minn dan l-istesskumitat waqt li tkun g˙addejjad-diskussjoni ta’ dan l-istessftehim.

F’dan ir-rigward, il-kelliemg˙all-OppoΩizzjoni qal li huwama kellu l-ebda diffikultà li l-Ministru Bonnici jibqa fil-PACsakemm dan jaççetta jekk jin-talab biex jixhed. Fil-fatt, g˙aldin it-talba l-Ministru Bonnicisostna li m’g˙andu l-ebdaproblema biex jag˙mel dan.

Il-laqg˙a li jmiss ©ieta©©ornata g˙al nhar l-Erbg˙a li©ej.

IL-PN IRID IXEKKEL IL-KOMPETITTIVITÀ TA’ PAJJIÛNA

L-ISPIÛJARA L-EWWEL PUNT TA’ KUNTATT

GLEN FALZONglen@kullhadd.com

F’okkaΩjoni annwali organiz-zata ta˙t i l-patroçinju tal-Kunsill tal-IspiΩjara, dan l-a˙˙ar 39 spiΩ jar/a, seba’pharmacy technicians u sittpersuni kwalifikati fil-kamptal-farmaçija ©ew ippreΩentatibil-liçenzji u r-re©istrazzjonirelatati mal-professjoni ©didal i issa j i f furmaw part iminnha.

F’kelmtejn fil-ftu˙ taç-çeri-monja, is-Segretar juParlamentari g˙as-Sa˙˙aChris Fearne sellem ir-rwoldej jem aktar essenzjal i l ig˙andhom l- ispiΩ jara f i l -komunità hekk kif bostadrabi jkunu huma li joffru l-ewwel punt ta’ kuntatt bejnil-pazjent u l-qasam mediku.Dr Fearne semma wkoll l-evoluzzjoni kontinwa f i l -qasam tal- farmaçewtika,speçjalment fl-aspett industri-jali u fuq l-opportunità kemmta’ riçerka kif ukoll ta’ mani-fattura ta’ mediçina li dan jof-fri.

“Illum il-professjoni far-

maçewtika Ωviluppat b’talimod li qed taqdi funzjoniimportanti ˙afna f’firxa kbirata’ servizzi tas-sa˙˙a offrutimil l -Gvern u mil l -privat ,kemm b˙ala profess joniklinika kif ukoll fil-qasamregolator ju,” tenna s-Segretarju Parlamentari ChrisFearne.

Imwaqqaf ta˙t l-Att li jirre-gola l-Professjonijiet fil-Kuratas-Sa˙˙a (HCPA) il-Kunsilltal-IspiΩjara jkopri funzjoniprimarja ˙afna – dik li jaççer-ta li dawk l-individwi li jix-tiequ jkunu liçenzjati b˙alaspiΩjara jil˙qu l-kriterji kollhastabbil i t i . I l -Kunsi l l ta l -IspiΩjara huwa inkarigat ukolll i , fost l -o˙rajn, iΩommre©istru a©©ornat f l - is tesswaqt li jiΩgura li l-livelli ta’et ika profess jonal i jkunum˙arsa. Iç-çerimonja ta ’preΩentazzjoni lil dawn il-membri ©odda fil-professjonikienet indirizzata wkoll mill-Avukat Joseph Chetcuti, pres-ident tal-Kunsill tal-IspiΩjara.

IPPUBBLIKAT IL-FTEHIM TAL-GVERN MA’ HENLEY & PARTNERS

LOKALI KÓ 22|02|2015 09kullhadd.com

IL-MINISTRU LEO BRINCAT F’LAQGÓA TAL-FORUM TAL-IPPAKKIÌJAR TAL-ISKART U S-SOSTENIBBILTÀ

Ninsabu infurmati minn sorsiqrib il-Ministeru g˙all-IΩviluppSostenibbli, l-Ambjent u t-

Tibdil fil-Klima li l-Ministru LeoBrincat se jkun wie˙ed mill-kelliema ewlenin barraninmistiedna biex jindirizzaw it-22 forum annwali tal-Ippakki©jar tal-Iskart u s-Sostenibbiltà li se jsir fiBrussell aktar tard dan ix-xahar.

Fost kelliema o˙rajn, hemmukoll id-Direttur Ìenerali tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-Ambjent. G˙al-laqg˙a ©ewmistiedna rappreΩentanti ta’gvernijiet barranin, policy mak-ers, l-industrija tal-immani©©artal-packaging waste, u ankeNGOs biex jag˙tu l-fehmiettag˙hom dwar l-hekk imsej˙aekonomija çirkulari li kienet˙afna fl-a˙barijiet fl-a˙˙ar©img˙at.

Waqt li jkun Brussell il-

EXPLORE EU FUNDS 2014-2020

Il-MEUSAC, nhar il-Ìimg˙a lig˙adda, nieda pubblikazzjoni©dida dwar il-fondi Ewropejbil-g˙an li entitajiet differenti,fosthom il-kunsilli lokali ug˙aqdiet, isibuha aktar façlimeta ji©u biex japplikaw g˙all-fondi mill-Unjoni Ewropea.

Il-pubblikazzjoni bl-isem ta’Explore EU Funds 2014-2020saret f’forma ta’ ktejjeb prat-tiku fejn ti©bor informazzjonidwar il-programmi kollha ta’fondi tal-Unjoni Ewropeag˙all-perjodu ta’ finanzjament2014-2020.

G˙ajnuna g˙all-g˙aqdiet

F’konferenza tal-a˙barijiet fil-bini tal-ConservatorioVincenzo Bugeja f’SantaVenera, il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet ÇiviliHelena Dalli qalet li din il-pubblikazzjoni g˙andha sservita’ g˙ajnuna g˙al bostag˙aqdiet, fosthom NGOs, lijixtiequ jkunu jafu aktar dwarkif jistg˙u japplikaw g˙all-fondi Ewropej.

Il-Kap tal-MEUSAC, Dr VanniXuereb, tkellem dwar il-fun-zjoni ewlenija tal-MEUSAC lijqarreb l-Unjoni Ewropea iΩjedlejn iç-çittadini Maltin permezztal-konsultazzjoni, l-informaz-zjoni u l-assistenza g˙all-fondi.

Spjega kif id-daqs u l-g˙amlatal-ktejjeb jag˙mluha façli lipersuna ssib l-informazzjoni litkun te˙tie©; anke min˙abba l-fatt li l-informazzjoni hi wa˙daspeçifika u diretta b’informaz-zjoni fuq programmi ta’ fondiçentralizzati jew diçentralizzati

u kif ukoll fuq l-opportunitaji-et ta’ fondi ©odda g˙all-perjo-du 2014-2020.

Dr Xuereb stieden lill-kunsillilokali u NGOs jag˙mlu uΩutajjeb minn dan il-ktejjeb ujavviçinaw lill-MEUSAC fl-uffiçini f’Malta u f’G˙awdexb’xi pro©ett partikolari sabiexbl-assistenza professjonali udedikata tal-istaff jiΩdiedu l-istejjer ta’ suççess li minnhomtgawdi s-soçjetà in©enerali.

Investiment ta’ €1,067,376

Din il-pubblikazzjoni ©dida©iet iffinanzjata mill-UE ta˙t il-ftehim tal-ManagementPartnership bejn il-MEUSAC ul-Kummissjoni Ewropea li bih,b’total ta’ €1,067,376 bejn l-2008 u l-2014, il-MEUSACorganizza diversi tipi ta’ miΩurita’ komunikazzjoni mmiratilejn diversi kategoriji tas-soç-jetà Maltija.

Dan il-pro©ett kien l-a˙˙arwie˙ed ta˙t il-ManagementPartnership peress li sentejnilu l-Kummissjoni Ewropeaddeçidiet li twaqqaf dan l-arran©ament min˙abba fit-tnaqqis tal-ba©it tal-Kummissjoni. Mis-sena l-o˙ral-MEUSAC beda jiΩviluppaforma o˙ra ta’ kooperazzjonimal-Kummissjoni Ewropea litissejja˙ Strategic Partnership,b’ammont ta’ finanzjamentsostanzjalment inqas minn daktal-Management Partnership.

Din il-pubblikazzjoni hi l-ewwel wa˙da tax-xorta tag˙haf’Malta u ser tkun disponibblib’xejn g˙al dawk kollha inter-essati fil-fondi tal-UE.

Ministru Brincat mistenni jkolluta˙ditiet ma’ assoçjazzjonijietEwropej fil-qasam tal-ippak-ki©©jar tal-iskart. Huwa ©ie

mitlub jag˙ti l-perspettiva lokaliwkoll dwar dan is-su©©ett.

Din il-laqg˙a ser tkun qed ti©iorganizzata ftit qabel ma jsir il-

Kunsill tal-Ministri tal-Ambjentli hija skedata li ssir fi Brussellukoll fil-bidu tax-xahar id-die˙el.

10 22|02|2015 opInjonIkÓkullhadd.com

Patri Mario Attard

MINNSALVUCANALE

Minkejja li issa g˙addiet aktarminn ©img˙a g˙adni sal-lum il-©urnata ˙alqi miftu˙ u ççassataktar milli nkun is-soltu.G˙adni mbellah u f’positionnot to respond! Mela u Ωgurmhux ser taqtg˙u biex! Mela˙alli ng˙idilkhom jien g˙alfejn.

Mela x-Xarabank mhux ta’nhar il-Ìimg˙a li g˙adda (g˙axdak kollu bΩieΩaq tas-sapun,foga u ˙sejjes kien fih) iΩdag˙ax-Xarabank li kieniddedikat kollu kemm hu g˙alAngelik. Jien m’iniex f’poΩiz-zjoni li nista’ ng˙id humiexfenomeni jew le, iΩda jien sernitkellem dwar il-programminnifsu. Ta˙sbu b˙ali li makienx jixraqlu programm ta’diskussjoni s˙i˙a ta’ kwaΩierba’ sig˙at? Tafu, jew innutaj-tu, li meta spiçça kienu qabΩukwaΩi nofsillejl? Tafu kemm-ilmistiedna fil-panel irrakkuntawl-istess mistoqsijiet u twe©ibiet?Innutajtu kemm ˙add ma takas lill-ie˙or u kul˙add jaqbeΩfuq xulxin ‘sitta la sinistra’?Tafu u nnutajtuh lil Bundykemm tmas˙an? Ukoll, aktarx lise jkollu sequel dal-programmg˙ax Bundy offra lil Peppibiex, jekk jer©a’ jag˙mel pro-gramm ie˙or dwar Angelik,jer©a’ jattendi. Missu jg˙id limhux tost ukoll Bundy.

Min ma jibdilx iqammel Pepp;jien hekk nismag˙hom jg˙idulil ta’ qabli, u x-Xarabank wasalfiΩ-Ωmien ta’ hekk.

Jeg˙jik

Nhar ta’ Erbg˙a nkun qieg˙ednistennieh Klassi G˙alina, wara©urnata xog˙ol nog˙xa nid˙ak

bil-kummiedji li jag˙mlu. IΩdajekk tarah g˙al ˙afna drabiwara xulxin jispiçça jkissirlekmo˙˙ok. Dak li jag˙mel il-partita’ Gino l-Kink g˙andu wisqover acting. Lilu biss tisma’, hubiss ilablab u l-istess kliem bissjg˙id.

Qatt ma kont indunajt qabelsakemm din il-©img˙a sibt ftitçans u fittixt Klassi G˙alina ta’qabel minn fuq YouTube uqg˙adt narahom bil-mod. Marajtx aktar minn tlieta waraxulxin g˙ax spiççajt ipnottizzat.Nafu li l-istorja fjakka daqsstonku ta’ xi ˙add bid-dietaiΩda xorta j©ieg˙lek tid˙ak.G˙alhekk li kieku min jiktebisib aktar ideat na˙seb jag˙melaktar sens u l-prodott a˙˙arijitjieb sew.

Il-Óadd filg˙odu

Jien l-uniku ©ranet li nibqa’mrekken ta˙t il-friex huma s-Sibt u l-Óadd; wara ©img˙anqumu kmieni, dik is-sieg˙aΩejda fis-sodda fi tmiem il-©img˙a tinΩilli g˙asel. Il-Óaddnie˙u gost insegwi l-programmta’ filg˙odu tal-One TV tal-©urnali min ©os-sodda.Programm interessanti ˙afna lijien insibu komdu g˙ax jg˙idlixi jkun fihom il-©urnali waqt linkun qieg˙ed nitg˙aΩΩen fis-sodda. Manuel Micallef g˙andustil uniku kif jippreΩenta pro-gramm ta’ dan it-tip, il-misted-nin kollha jkunu interessanti, ul-istess l-istudio li minnu jixxan-dar. Na˙seb li hu l-a˙jar pro-gramm il-Óadd filg˙odu minn

fuq l-istazzjonijiet l-o˙rajn koll-ha.

Re©a’ beda

Angela minn dejjem kienettog˙©obni tippreΩenta, veteranatax-xandir, qatt ma tkess˙et udejjem Ωammet saqajha mal-art.Jalla kul˙add hekk, g˙ax hawnerbg˙a li jiffriΩawh TiVi kemm-il darba jidhru.

Il-programm Niskata re©a’beda fuq TVM; programm ˙eluu mΩewwaq sew li Ωgur jolqotil-gosti ta’ kull min jarah. Jienrajtu ftit matul il-©img˙a lig˙addiet g˙ax inzertajt kont id-dar peress li blajt çiklun u mastajtx no˙ro©.

It-tmiem il-©img˙a t-tajbalilek.

Naqra ’l hemm. Nisma’ ’l hawn!Ibqa’ çert u Ωgur li f’kull pro-gramm serju dwar is-sa˙˙a tal-bniedem g˙id li se jsemmuha!EΩerçizzju!

Jiena wkoll wie˙ed minndawk li smajtha u qrajtha manafx kemm-il elf darba! U tantkemm iltqajt mag˙ha li kienhemm drabi fejn il-kuxjenzatieg˙i tfejtha. Madankollu llumng˙id li din il-gadget fil-kom-pjuter ta’ ©ismi, mo˙˙i u ru˙i,er©ajt ittikkjajtha! Biex ˙iere©Patri?

Mela darba minnhom, waqt likont g˙addej fuq xog˙li fl-Isptar, inkun die˙el l-a˙˙ar f’lift;f’daqqa u l-˙in nara ra©el IngliΩjimxi ma bintu li ma kontxtag˙tiha aktar minn g˙axarsnin. It-tifla, b˙al ˙afna minna,kienet sejra tie˙u l-lift biextinΩel bih, Imma, b˙al f’le˙˙a ta’berqa, missierha, bi ˙lewwaimΩewqa b’dixxiplina tal-azzar,˙are© idu l-leminija u, filwaqt limexxieha lejn il-bieb li jag˙tig˙at-tara© li minnu tid˙ol g˙as-swali minn barra, qalilhab’le˙en sod: “Exercise!Exercise!”

G˙adni qisu issa niftakar lill-g˙alliema ta’ ˙ila tieg˙i tat-teolo©ija, speçjalment dawk lig˙allmuni l-Kotba Mqaddsa,jg˙iduli li meta kelma fil-Bibbjahija ripetuta dan ifisser li hijakelma importanti. Il-kelma“Exercise! Exercise!” li lissendan ir-ra©el b’tant awtorità lilbintu kienet g˙alija sej˙a

ur©enti biex nag˙mel eΩatt b˙aldak ir-ra©el u bintu. Ji©ifieri˙allini mill-lift u nibda nuΩa dakit-tara©!

Hija realtà li ˙afna mill-mardtal-qalb ji©i g˙ax qeg˙dinng˙ixu ˙ajja sedentarja. Illummixja ta’ g˙axar minutiqieg˙din narawha dinja! “U le!Xi trid timxi! Imxi mmorru bil-karozza!” Imma ˙ej aktar manuΩaw il-paqqa tal-paqqanie˙du! Ìisimna m’a˙niexin˙addmuh! U x’ji©ri? Ji©rilna linispiççaw bl-u©ig˙ ’l hawn u ’lhemm f’sidirna. IΩ-Ωaqq titla’ ussir daqs muntanja jew g˙oljakbira. In-nifs jibda jinqata’. L-g˙araq ixoqq g˙alina ma’ Ωew©passi li nag˙mlu. U x’juri dankollu? Xejn g˙ajr preludju ˙elu˙elu g˙al xi attakk tal-qalb lijew jitfag˙na d-dinja l-o˙rainkella nispiççaw f’qieg˙ ta’

sodda b’xi puplesija!G˙alhekk it-tobba u l-esperti

tad-dieta bravi tag˙na letteral-ment jieklu lsienhom i˙e©©unabiex nag˙mlu dak l-imbierekeΩerçizzju. Biex, g˙al minsa˙˙tu tippermettilu, jitla’ dakit-tara© u mhux ja˙li tant ˙injikkustinja fuq min se juΩa l-ewwel dak il-lift! A˙jar naqrantiena bl-g˙araq li tg˙addib’˙asla tajba milli fwie˙ataqsam imma f’sidri g˙andirebus mill-kbar nett! G˙ax il-vini ta’ qalbi miΩdudin bix-xa˙am li rabbew biΩ-Ωmien!

L-istess fil-˙ajja ta’ ru˙na ˙uti!Óeqq, ©ieli nsib lili nnifsiming˙ajr eΩerçizzju! “Kemm ilekma tqerr?” “Taf li nsejt meta l-a˙˙ar! Daqskemm ilu!”Imbag˙ad, biex b˙al ni©©ustifi-ka lili nnifsi, ng˙id: “Imma jienmhux ra©el ˙aΩin,” jew, “mara

˙aΩina!” Meta nisma’ dan il-kumment nid˙ak u nibki! G˙ax©ieli nsib lili nnifsi wkoll f’dan l-iΩball o˙xon! Dan b˙al qisug˙edt: “Xi kemm ilek matag˙mel eΩerçizzju?” “Ilni naqra!Imma m’iniex o˙xon ta!” Hawnmin kien irqiq sifja u tah attakktal-qalb jew puplesija liΩammew˙h tal-post! Mela mhuxkif nidher minn barra imma kifjien minn ©ewwa! Kemm-ildarba kien hawn min kien jifla˙jaqleb kantuniera u mbag˙adspiçça ta˙t it-trab!

Fl-Ewwel Ittra lill-Korintin SanPawl iwissina: “Ma tafux li l-©errejja fl-istadju kollha ji©ru,imma l-premju wie˙ed jirb˙u?I©ru, mela, ˙alli tirb˙uh. Kullatleta jiçça˙˙ad minn kollox, udawn biex jirb˙u kuruna mid-biela, imma a˙na, wa˙da li matidbielx. Jien issa hekk ni©ri,mhux qisni bl-addoçç; ma nis-sarax b˙allikieku qieg˙ednag˙ti fil-vojt. IΩda ng˙akkes bl-a˙rax lil ©ismi u njassru, biexma ji©rilix li, wara li nkunippritkajt lil ˙addie˙or, jienastess insib ru˙i kkundannat” (1Kor 9 : 25-27). Rajtu Pawlu!Jitkellem fuq ça˙da. Tg˙akkis.Tjassir. Nag˙mel l-eΩerçizzjuf’ru˙i meta na˙rab id-dnub umhux nid˙ol fih frisk b˙al˙assa. Na˙fer u mhux nobg˙od.Inqerr spiss. Immur g˙all-qud-diesa tal-Óadd. Nitlob ir-RuΩarjuu l-Óniena Divina bil-Kuruna!

Exercise! G˙ax il-bieb dejjaq!Exercise!

TiVi AwARdS

EXERCISE!

OpINjONI kÓ 22|02|2015 11kullhadd.com

Catherine Fenech

Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonalital-Partit Laburista

OttimiΩmu

Malta Ottimista mhix biss slo-gan sabi˙ l i ˙are© bih i l -Part i t Laburista g˙all-Konferenza Ìenerali, immag˙ax tassew hawn arja ta’ottimiΩmu u sodisfazzjon fil-paj j iΩ. U dan m’iniex qedng˙idu jien imma jikkonfer-mawh l-istatistiki li kontinwa-ment ji©u ppubblikati u jaf-fermaw li t-triq li qabad danil-Gvern hija t-triq it-tajba ’ilquddiem biex jag˙mel dan il-pajjiΩ l-aqwa fl-Ewropa.

TuriΩmu

It-turiΩmu minn dejjem kienta’ kontribut essenzjali lejn l-ekonomija Maltija. BiΩΩejjedtara li t-turiΩmu jikkontrib-wixxi 23% tal-ProdottDomestiku Gross u kif ukoll30% tal-˙addiema f’pajjiΩnaja˙dmu f ’dan is-settur l ikulma jmur qieg˙ed dejjemjikber b’mod rapidu. Din il-©img˙a rajna kif l-ajruportinternazzjonali tag˙na ©ievvotat b˙ala r-raba’ l-aqwaajruport f l -Ewropa, u kifukoll il-Belt Valletta kklassi-fikat fir-raba’ post f’kompe-tizzjoni g˙all-aqwa destinaz-zjoni Ewropea.

It-turiΩmu f’Malta Ωdied bikwaΩi 8% is-sena l-o˙ra u˙alla ’l fuq minn €1.5 biljundiretti fl-ekonomija Maltija.Dan it-tkabbir ifisser aktarprofitti g˙as-settur privat lij invest i f ’dan is-settur ueventwalment mal-investi-ment, j i©u ma˙luqa aktarimpjiegi li jgawdi minnhomil-poplu Malti u G˙awdxi.

Naturalment it-turiΩmu majfissirx biss it-turisti barraninli jΩuru pajjiΩna imma wkollil-Maltin li jsiefru barra minnMalta, partikolarment g˙all-btajjel tag˙hom. Is-sena l-o˙ra ’ l fuq minn 436,000Malti u Maltija siefru barraminn Malta; çifra rekord g˙alpajjiΩna. Din iç-çifra kwaΩikwaΩi tissupera l-figura tal-popolazzjoni totali ta’ pajjiΩ-na. Il-biçça l-kbira u assolutatat-turisti Maltin siefru fuqbtala jew biex iΩuru lil qra-bathom. L-ammont ta’ Maltinli siefru mill-bidu ta’ din il-le©iΩlatura ’l hawn Ωdiedub’16%. Tul l-a˙˙ar sitt sninta’ Gvern Nazzjonalista, fil-perjodu ta’ bejn Ottubru uDiçembru, it-turisti MaltinΩdiedu b’40%. Matul dawn l-ewwel sentejn ta’ GvernLaburista fl-istess perjodu, it-turist i Malt in di©à Ωdiedub’21%. In˙alli f ’ idejkom ug˙amlu l-kalkoli tag˙kombiex tindunaw min tassewja˙dem biex jo˙oloq il-©id.

L-impjiegi

A˙bari j iet ta jba jkomplu©ejjin mill-kamp tal-impjiegi.Minn Settembru 2013 saSettmebru 2014 l- impjiegiΩdiedu b’aktar minn 6,400 fil-waqt li l-qg˙ad naqas b’aktarminn elf . Skont l-UffiççjuNazzjonali tal-Istat ist ika,f ’sena l- impjiegi ful l t imeΩdiedu b’aktar minn 4%. Ir-rata tal-qg˙ad niΩlet minn6.3% f’Marzu 2013 g˙all-5.8%

fl-a˙˙ar tas-sena l-o˙ra. Dinil-˙idma ssarfet billi pajjiΩna©ie kkonfermat b˙ala l-pajjiΩli g˙andu t-tielet l-inqas ratata’ qg˙ad fost il-pajjiΩi kollhatal-Unjoni Ewropea.

Xi ˙a©a interessanti u inko-ra©©anti hija l-fatt li g˙al kullimpjieg ©did misjub minnra©el, in-nisa sabu tnejn. Danjawgura tajjeb g˙all-miΩuri ul-inçentivi li ˙a dan il-Gvernsabiex jo˙ro© lill-mara Maltijamill-bejta, jg˙inha temmenfiha nnif isha u to˙ro©tag˙mel il-kontribut tag˙hafis-suq tax-xog˙ol. B’aktarpersuni ja˙dmu, aktar ikunhemm kontribuzzjoni ta ’bolla u taxxa fuq id-d˙uldie˙la g˙and il-Gvern, ikunhemm aktar d˙ul g˙and il-familji Maltin, aktar flus fil-but, aktar lok ta’ konsum jewtifdil u b’hekk ir-rota dejjemqed iddur.

Dan i l-Gvern, b˙al kullgvern Laburista, dej jememmen fil-potenzjal tal-mara,dej jem stmaha b’dinj i tà uugwali daqs ir-ra©el f’kullaspett, partikolarment fi l-qasam tax-xog˙ol. GvernLaburista Ωgur li qatt mhu sejiddikjara li l-mara to˙ro©ta˙dem biex tixtri l-aircondi-tion.

Il-miri tal-Gvern qed ji©ukkonfermati li qed jintla˙qumhux biss miç-çifri ppubb-likati imma wkoll g˙ax qedjidher biç-çar l i l-©id qedjin˙ass b’mod effettiv mill-poplu. It-tkabbir ekonomikuqed jil˙aq il-bwiet tan-niesb’mod reali . Is-sens ta’ottimiΩmu qed ji©i manifestatmill-poplu b’aktar kunfidenzafl-infiq tieg˙u. Madankollu,iΩ-Ωieda fl-infiq u l-konsummhux attribwit lejn l-g˙olital-˙ajja imma g˙al Ωieda fil-konsum ta’ prodott i uservizzi ta’ divertiment u mis-trie˙, b˙al ng˙idu a˙na btaj-jel.

Politika Negattiva (PN)

Óasra li Ω-Ωmien mistenniminn kul˙add g˙adda ujdum biss ˙amest ijiem, g˙axl-OppoΩizzjoni g˙all-karni-valati qatt ma t˙allina sajmau fl-astinenza.

Nibda bil-kwist joni tal-bejjieg˙a tal-monti fi Triq l-Ordinanza, il-Belt. Lil hinnmill-opinjoni ta’ jekk din it-triq hix adattata g˙all-bejg˙fil-monti, partikolarment in-na˙a ta’ fuq ta’ din it-triq,dlonk to˙ro© l-OppoΩizzjonit iddikjara l i ma taqbilx l if’din it-triq isir il-bejg˙ tal-monti u l-Kap tal-OppoΩizzjoni sostna li l-kul-tura ti©i l-ewwel qabel il-voti.Imma, Alla jista’ kollox mala˙aqx g˙alaq ˙alqu li ma©ietx ippubblikata email fejnl-istess PN f’disperazzjonif ’ le j let l -a˙˙ar elezzjoni,wieg˙ed li l l-bej j ieg˙a tal-monti l i , ©aladarba l-PNjirba˙ l-elezzjoni, humajimxu g˙al Triq l-Ordinanza.

Imma ta˙sbux l i l -PNammetta li g˙amel U-turnpapali. Ma tarax! Bla mist˙ijata’ xejn sa˙qu li g˙amlu dinid-dikjarazzjoni lill-bejjiegh˙atal-monti lejlet l-elezzjoni

g˙ax ing˙ataw indikazzjoni lil-PL la˙aq l-istess ftehim mal-bej j ieg˙a tal-monti ug˙aldaqstant g˙all-konven-jenza weg˙du l-istess ˙a©ahuma wkoll biex ma jitilfuxil-voti . G˙iduli intom,g˙eΩieΩ qarrejja, jekk din hixdikjarazzjoni ta’ partit li matistax tafdah fi l-weg˙di l ijag˙mel. Partit li lest li jigdebu jwieg˙ed weg˙di fierg˙a,imbasta jibqa’ ggranfat mal-poter. Óallina, Sur Kap tal-OppoΩizzjoni, hekka ma©©ibux i l -voti qabel kullprinçipju ie˙or. G˙amluhasfaççatament diversi drabi fil-weg˙di li wieg˙du fil-mani-fest elettoral i tag˙hom.Nag˙ti eΩempju wie˙ed, b˙alng˙idu a˙na tat-tabletsb’xejn, fejn kif il-PL qal li sejag˙ti tablet lill-istudenti tar-raba’ sena, il-PN qabdithomferneΩija u wara sieg˙a ˙ar©ul-PN jg˙idu f ’paniku li sejag˙tuhom lil istudenti koll-ha.

Il-Kap tal-OppoΩizzjoni qalli mhux se jitkellem aktarnhar ta’ Óadd, imma na˙sebli l -a˙jar l i jΩomm ˙alqumag˙luq fi l -©ranet kollhabiex ma jkomplix jiΩloq fin-niexef. Wara s-sentenza mill-Qorti l i tat Ωew© si©©i j ieto˙ra li l l-PN fil-Parlament,˙are© Dr Busuttil isostni lijekk il-Gvern jappella minndin is-sentenza jkun insultg˙all-poplu. Dan ma kienxbiΩΩej jed g˙ax f l- istess©img˙a, din id-darba fuq l-iskandlu taΩ-Ωejt, il-Kap tal-OppoΩizzjoni qali lna l i l -akbar skandlu huwa l iJoseph Muscat uΩa dan il-kaΩg˙al skop polit iku t ieg˙u

qabel l-elezzjoni. Dawnhuma dikjarazzjonijiet li fl-opinjoni t ieg˙i xejn majag˙mlu ©ih lil-OppoΩizzjonita’ repubblika demokratikab˙al tag˙na, oppoΩizzjoni litippretendi li ti©i meqjusab˙ala gvern alternatt iv.G˙ali ja l-akbar skandlu uinsult huwa li l-esponenti tal-OppoΩizzjoni bla mist˙ija ta’xejn jibqg˙u jiΩolqu minnkull te˙id ta’ responsabbiltàu juru bl- iddikjarat l im’g˙andhomx Ωejtf’wiççhom.

Tal-a˙˙ar

Din i l-©img˙a fuq portallokali qrajt li l-gass se jibdaj i©i mwassal f i l -Port ta ’Dellimara minn vapur Ìap-puniΩ li n˙adem fl-1983. Danil-portal donnu ried joskural-politika tal-ener©ija ta’ danil-Gvern u jitfa’ d-dubji mill-©did fuq kemm se jkun sigurli jin©ieb il-gass bil-vapuri.Dawn l-Insara li jippruvawixekklu u jitfg˙u d-dubju u l-biΩa’ f l - im˙u˙ tan-niesng˙idulhom li l- informaz-zjoni li Ωvelaw mhix negatti-va sal-a˙˙ar. Anzi, hi jatassew poΩittiva. Dan g˙axdin il-portal ikkonfermaw li,jewwilla, dawn il-vapuri lij©orru l-gass tassew jeΩistu uilhom jeΩistu mill-inqas samill-1983 u mhux b˙al matqanΩ˙u kemm fel˙uGonziPN u l-alleati tieg˙uqabel l-a˙˙ar elezzjoni biexi©ibu dawk is-suppost espertifil-li©i marittima fuq il-mezzitax-xandir sabiex j ikkon-vinçuna li dawn il-vapuri majeΩistux.

OTTIMIÛMU VS NEGATTIVITÀ

12 22|02|2015 OpINjONIkÓkullhadd.com

Kearon Bruno

Membru uffiçjali FÛL

IL-FUTUR TAÛ-ÛONA EWRONhar it-Tlieta li g˙adda kontguest speaker f’isem il-ForumÛg˙aΩag˙ Laburisti waqt dibat-titu li sar fl-Università ta’ Maltamtella’ mill-g˙aqda studenteskaJEF, fejn ©ew diskussi diversikwistjonitijiet li jikkonçernawlilna l-Maltin kemm b˙alaEwropej kif ukoll b˙ala mem-bri fiΩ-Ûona Ewro. Dawn jin-kludu s-sitwazzjoni preΩenti fil-Greçja u l-qag˙da finanzjarjata’ dan il-pajjiΩ, il-futur taΩ-Ûona Ewro u anke fuq it-TTIP,li g˙al ˙afna huwa kunçett©did g˙ax ma tantx hemminformazzjoni dwaru.

Id-diskussjoni fet˙et bil-mis-toqsija ta’ x’wassal g˙all-kriΩifinanzjarja tal-2008, u ta’ minkien it-tort; jekk hux tal-gverni-jiet, il-mod ta’ kif ja˙dem il-pri-vat jew inkella l-attitudni tal-poplu. Jien s˙aqt fuq il-punt lil-kriΩi finanzjarja waslet sforztal-kilba g˙all-flus u politikaqarrieqa. L-ori©ini tal-kriΩifinanzjarja kienet fl-Istati Unitifejn kien hemm ˙afna avveni-menti li se˙˙ew flimkien; fos-tom il-kollass u falliment tar-raba’ l-akbar bank tal-investi-menti fl-Amerka – LehmanBrothers, il-prezzijiet tal-propr-jetajiet li tbaxxew f’daqqa, uanke il-fatt li l-banek bdewisellfu b’mod xejn prudenti.

S˙aqt fuq ir-rwol tal-gvernijietf’din il-kriΩi, g˙ax kienudeçiΩjonijiet Ωbaljati min-na˙atag˙hom li wasslu g˙al dan l-effett, u li min˙abba l-globaliz-zazzjoni mexa anke sal-Ewropa. Il-gvernijiet immirawg˙al-liberalizzazzjoni tas-suqfinanzjarju sabiex jag˙tuhomaktar lok fejn jikbru, iΩda arral-hom. Alan Greenspan, li kienil-mexxej tal-Federal ReserveAmerikan qal: “L-akbar Ωball lig˙amilt kien meta fdajt lil per-suna umana,” u dan g˙ax il-lib-ertà li kien hemm fis-setturbankarju ta lok g˙al abbuΩikbar. Ovvjament, il-kriΩifinanzjarja Amerikana wassletsabiex l-investituri Ewropejukoll jit˙assbu dwar il-flustag˙hom u sa˙ansitra rajnabanek, fosthom Northern Rock,li fallew g˙ax ma la˙˙qux mal-ammont ta’ ˙ru© ta’ flus mill-

banek tag˙hom. Dan juri dakli fl-ekonomija nsej˙ulu rippleeffect jew domino effect, fejnil-kwistjoni tal-bank LehmanBrothers tefg˙et dell ikrah fuqis-sistema bankarja dinjija. Fl-Ewropa dan beda bi kriΩi fil-banek li ©ew meg˙juna mill-flus tal-poplu permezz tat-taxxiu evolva fil-kriΩi Ewropea fejnstajna naraw pajjiΩi bi djunkbar. Tant kienet sitwazzjonidiffiçli li sa˙ansitra kellu jinter-vieni l-Bank Çentrali Ewropewsabiex jipprovdi bailouts lilerba’ pajjiΩi, foshtom il-Greçja.Dan jitfa’ dawl fuq id-differenziekonomiçi li juru l-qasma bejnil-pajjiΩi ta’ fuq u dawk t’isfel li,avolja differenti totalment minnxulxin, xorta jag˙mlu partimill-istess Ûona Ewro.

Id-diskussjoni kompliet billis˙aqna li l-kriΩi tal-ewrog˙adha ma g˙addietx, avoljanistg˙u naraw aktar stabbiltàminn qabel. Il-problemipreΩenti huma: ir-rata ta’ qg˙adli g˙adha g˙olja ˙afna, il-biΩa’min-na˙a tal-entrapriΩi u l-kon-sumaturi sabiex jissellfu aktarwara dak li ©ara fis-snin ta’qabel, u anke l-fatt li aktarrestrizzjonijiet fuq il-banek qediwasslu sabiex dawn inaqqsu l-ammont ta’ self tag˙hom per-ess li issa huwa marbut mal-

ammont ta’ kapital miΩmummill-bank.

Il-kwistjoni Griega tmur aktarmill-kriΩi finanzjarja u l-bailoutli ©ie mog˙ti lilhom. L-UnjoniEwropea u Ω-Ûona Ewro kell-hom g˙an wie˙ed f’mo˙˙hom,dak li jikbru b˙ala nazzjonijiet.Il-Griegi bag˙bsu l-finanzitag˙hom sabiex jissodisfaw id-d˙ul fiΩ-Ûona Ewro, u n-nuqqas ta’ superviΩjoni min-na˙a taΩ-Ûona Ewro wassalsabiex g˙all-bidu ˙add mainduna li l-Griegi mifnijin bid-dejn. Il-fatt li l-Griegi issa kell-hom il-munita ewro wassalsabiex dan ta lok g˙al infiqenormi min˙abba l-fatt li l-munita ewro kienet aktarb’sa˙˙itha u anke setg˙ujie˙du mg˙axijiet baxxi ˙afna.L-infiq kien wie˙ed fi pro©ettili ma jrendux tkabbirekonomiku (terminu li fl-ekonomija nsej˙ulu white ele-phant projects). Dan nistg˙unarawh meta l-Griegi ospitawil-log˙ob olimpiku fejn intefqubiljuni ta’ liri fi stadiums li llumil-©urnata spiççaw mitluqa u fistat ˙aΩin ˙afna. Dan komplajitfa’ l-poΩizzjoni finanzjarja tal-pajjiΩ lura sakemm faqqg˙et il-kriΩi finanzjarja li wriet il-veraqag˙da tal-pajjiΩ Grieg. Il-fatt lil-Griegi aççettaw il-bailouts

ifisser li dawn kellhomjoqog˙du g˙al dak li Ω-ÛonaEwro imponiet fuqhom, fos-thom miΩuri ta’ awsterità. Fil-25ta’ Jannar ta’ din is-sena, g˙all-ewwel darba fl-istorja tal-Greçja ©ie elett il-Partit Syrizafejn il-Prim Ministru l-©didAlexis Tsipras tela’ fuq il-man-dat li jie˙u ˙sieb il-kwistjonital-bailout u anke juri li l-miΩuri ta’ awsterità imposti fuqil-poplu Grieg ma wasslumkien iΩda komplew ikissru l-ekonomija Griega. Is-sitwaz-zjoni Griega b˙alissa hija riΩul-tat ta’ deçiΩjonijiet Ωbaljati minnamministrazzjonijiet preçedentili issa qieg˙ed ibati g˙alihomiΩ-Ωg˙ir. B’hekk jid˙ol l-aspettuman ta’ kif ser nikkontrollawdin il-kwistjoni ming˙ajr mankomplu ng˙aff©u lill-popluGrieg. Yanis Varoufakis, il-Ministru tal-Finanzi Griegqieg˙ed jitlob mhux li jin˙aferid-dejn iΩda li jkun hemm pjan©did fuq l-aspett keynesian lijer©a’ jqajjem fuq tag˙ha l-ekonomija Griega u mhux il-miΩuri ta’ awsterità. Sa˙aqukoll fuq il-fatt li jekk il-Greçjakellha titlaq miΩ-Ûona Ewro,dan jag˙ti lok sabiex pajjiΩio˙ra jag˙mlu l-istess u daniwassal g˙at-tmiem tal-ewro.Personalment nemmen li pajjiΩio˙ra jo˙or©u miΩ-Ûona Ewrodiment li l-Greçja tavvanza ’lquddiem wa˙edha, u l-probab-biltà li dan ji©ri huwa minimu˙afna. B’hekk jid˙ol l-aspettuman fejn g˙andna niftakru fil-poplu Grieg f’dan iΩ-Ωmien dif-fiçli. Nemmen ukoll li mag˙andux jin˙afer id-dejn iΩdanaqbel ma’ Varoufakis lig˙andu jkun hemm pjanijiet©odda li jippromovu tkabbirekonomiku.

Din il-kwistjoni twassal fis-suççess li l-unjoni monetarjakellha fiΩ-Ûona Ewro u tqajjemil-punt li ma jistax ikollokpajjiΩi b’ekonomiji differentig˙all-a˙˙ar li j˙addnu l-istessmunita. Bid-d˙ul fiΩ-ÛonaEwro, pajjiΩ içedi ma©©oranzamis-sovranità monetarja lill-Bank Çentrali Ewropew u danifisser li issa l-pajjiΩ ma jistaxinaqqas il-valur tal-munitasabiex iΩid il-kompetittività.

Fl-a˙˙ar ta’ dan id-dibattitu˙arisna lejn it-TTIP u ddiskutej-na kemm il-vanta©©i u ankekwistjonijiet li g˙adhom mhuxçari f’dan ir-rigward. Free tradehuwa fattur li jwassal g˙altkabbir ekonomiku li mieg˙ui©ib nuqqas fil-qg˙ad, u anketitjib fil-kundizzjonijiet tax-xog˙ol. Riçentament l-Ewropaffirmat ftehim g˙all-kummerçmal-Korea t’isfel fejn rajnaΩieda fl-ammont tal-esportaz-zjonijiet lejn dan il-pajjiΩ.U˙ud mil-kwistjonijiet li jitfg˙udell ikrah fuq it-TTIP huma n-nuqqas ta’ trasparenza, l-ISDSu anke l-kwistjoni ta’ sa˙˙ab’xejn. Fir-rigward tal-ISDS,dan jag˙ti çertu sa˙˙a lill-kor-porazzjonijiet fuq il-gvernijiet.Dan stajna narawh fil-Ìermanjafejn kumpanija ÛvediΩa li tip-produçi ener©ija nukleariqieg˙da tfittex lill-Gvern Ìer-maniΩ g˙al danni ta’ biljuni ta’ewro g˙all-fatt li dan il-Gvernwaqqaf kull tip ta’ ener©ijanukleari wara d-diΩastru ta’Fukushima fil-Ìappun. Min-na˙a ta’ sa˙˙a b’xejn il-Kummisjoni serr˙et ras il-pubb-liku meta qalet li dan mhuxparti mit-TTIP.

Aktar minn elfejn utliet mitt sena ilu l-filosfu Grieg Aristotele

kien qal: “Mill-Afrika dejjemto˙or© xi ˙a©a ©dida!” Sal-lumg˙adna ma nafux sewwa lildan il-kontinent, a˙seb u ara fiΩmien il-Greçja antika.

L-Afrika huwa kontinent sin-jur iΩda fqir fl-istess ˙in. Sinjurfil-minerali u riΩorsi naturali.Fqir g˙ax dawn ir-riΩorsi, il-parti kbira minnhom mhumiexf’idejn l-Afrikani iΩdamonopolju tal-pajjiΩi sinjuri fil-Punent. Fqir, g˙ax il-parti l-kbira tal-poplazzjoni tg˙ixf’faqar u miΩerja kbiramin˙abba li l-©id li hemmf’pajjiΩhom qatt ma jitqassamb’©ustizzja.

L-Afrika ilha g˙al mijiet ta’snin tkun sfruttata, bi gvernijietli ma jafux xi tfisser demokraz-ija, ma jafux jamministrawb’©ustizzja u b’sistemi korrottili jag˙mlu lil ftit sinjuri u l-bqija fqar. Ma hux fl-interessta’ dawk li jippontifikaw kifg˙andha tkun l-Afrika li jarawli s-sistemi f’dan il-kontinentjinbidlu. L-ipokresija tal-pajjiΩisinjuri fir-rigward ta’ dan il-kontinent hija grassa.

G˙alhekk mill-Afrika jo˙or©u˙wejje© li issa anke lill-Punentqeg˙din ikiddu. L-Ebola sal-lum g˙adha l-biΩa’ ta’ ˙afnapajjiΩi fil-Punent. Meta xi infer-mier, tabib jew missjunarjumill-Punent jie˙u din il-marda,l-Ewropa kollha toqmos utitwerwer. Sakemm il-mardjibqa’ f’dan il-kontinent, fl-Ewropa kul˙add mo˙˙u mis-trie˙.

Meta l-Ebola fe©©et l-ewweldarba, ˙add ma refa’ sebg˙usakemm baqg˙et f’dan il-konti-nent. Il-kumpaniji farmaçewtiçiftit li xejn jinvestu f’mard lijfe©© fl-Afrika g˙ax g˙alihomdan huwa suq fqir. Ma hemmxil-flus li ssib fil-pajjiΩi affluwen-ti. Aktar isiru investimentif’mediçini relatati ma’ mardtas-sinjur b˙alma huma dawktal-qalb, pressjoni u dijabetemilli ma’ dawk tal-fqir b˙almahuma l-malarja, il-poljo u issal-Ebola.

Ftit jimporta li f’dan il-konti-nent imutu n-nies b˙ad-dubbi-en. Issa min˙abba gwererçivili, issa min˙abba mard, issamin˙abba ˙a©a u issamin˙abba ˙a©a o˙ra. Il-mijietli jmutu ta’ kuljum f’dan il-kon-tinent lanqas g˙adhomjag˙mlu a˙bar. IΩda meta ji©ridak li ©ara f’Pari©i u ftit tal-jiem ilu f’Kopen˙agen, li huwa˙aΩin u kundannabbli, l-Ewropa titrieg˙ed. Il-kawΩa ta’din il-biΩa’ ˙ier©a mill-Afrika, lillum saret bejta ta’ gruppi fun-damentalisti li jag˙mlu g˙ajblill-IΩlam. Mill-Afrika jo˙or©u l-Boko Óaram, l-al-Qaeda, l-al-

Shebab u issa l-lSIS, li bil-metodi barbari tag˙homqeg˙din jitterrorizzaw qalbaEwropea.

Is-saram kollu tad-dinja b˙aldonnu jinsab ikkonçentratf’dan il-kontinent. IΩda dan liqeg˙din naraw huwa l-effettta’ kawΩa. Il-kawΩa tinsab fisnin ta’ storja ta’ kolonjaliΩmuli ma g˙allem xejn u ˙allaAfrika mifruda u mkissra.KolonjaliΩmu li assigura li l-©idjibqa’ f’idejn dawk li kienu l-kolonjalizzaturi ta’ dawn il-pajjiΩi. G˙alhekk il-pajjiΩi tal-Punent g˙andhom piΩ storikumorali kbir fuq spallithom biexisibu soluzzjoni dejjiema u

mhux tal-mument kif dejjemg˙amlu.

B’konsegwenza ta’ dan, mill-Afrika qeg˙din naraw ˙er©inmultitudni ta’ nies li lesti ankejsibu l-qabar tag˙hom fil-Mediterran basta ja˙arbu mill-miΩerji ta’ dan il-kontinent.I˙arsu lejn dawk li kienujikkmandawhom u li g˙adg˙andhom interessi kbar kum-merçjali f’dan il-kontinent.Ifittxu ˙ajja a˙jar g˙alihom ug˙al uliedhom. Ja˙arbu mill-biΩa’ u t-terrur ta’ movimentifundamentalisti li, wara kollox,g˙andhom armi li, mhux˙ar©u, iΩda da˙lu fl-Afrika. L-armi huma l-unika ˙a©a li ma

˙ar©ux mill-Afrika.Il-pajjiΩi Ewropej u anke l-IstatiUniti jridu jifhmu li l-interventimiltari jistg˙u biss isolvu l-problema g˙all-mument. Tista’tne˙˙i dittatur, iΩda ma jiswaxejn jekk jinbet floku perikluakbar. Dan ©ara fil-Libja u serikompli ji©ri f’pajjiΩi Afrikanio˙rajn jekk ma n˙arsux aktarfit-tul biex infejqu u mhux nis-fruttaw lil dan il-kontinent.G˙alhekk jag˙mel sens ˙afnal-Millenium Project li twieled17-il sena ilu ta˙t il-mantell tal-Ìnus Mag˙quda.

A˙na nemmu li d-diskors iridjinbidel minn wie˙ed li n˙arsulejn dan il-kontinentb˙allikieku kien inferjuri g˙all-bqija tad-dinja, g˙al wie˙ed linirsistu biex jit j ieb b’mod©enwin. Biex dan isir irridunoffru l-g˙ajnuna ©enwinatag˙na. Ma g˙andniexnag˙mlu ˙ilitna biex l-Afrikanijibqg˙u f’dan il-kontinent g˙axma rriduhomx jersqu lejna. L-Afrika ma g˙andhiex isservi ta’˙abs kbir. Irridu ng˙inuhomjibqg˙u f’dan il-kontinent billinag˙tuhom sistemi a˙jar ta’g˙ajxien. Dan l-isforz g˙aduqatt ma sar mill-komunitàinternazzjonali.

Sakemm dan l-isforz ma jsirxg˙ad irridu nistennew ˙wejje©©odda jo˙or©u mill-Afrika…˙wejje© lijkiddu u jkomplujiΩirg˙u l-biΩa’.

eDiTORjaL kÓ 22|02|2015 13kullhadd.com

www.kullhadd.com

DiTORjaLe

iNDiRiZZ POSTaLi Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717ÌuRNaLiSTi Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 RekLami Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 imPaÌNaR u DiSiNN Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

Dejjem b’xi ÓaÌa ÌDiDa!

14 22|02|2015 ittriKÓkullhadd.com

Sur Editur,

G˙ax wie˙ed ikun kontra l-komuniΩmu ma jfissirx liwie˙ed ikun favur il-kapitaliΩ-mu mhux imraΩΩan. Anzi, l-ICFTU fit-tiswir tag˙ha hekkkienet. Il-Papiet, sa minn sekliilu, ilhom iwissu kontra kapital-iΩmu selva©© li jassar lil bnie-dem, mhux biss lill-˙addiemg˙ax jisfruttah iΩda wkoll lildawk li jwettquh g˙axjag˙mew mill-kapital u majibqg˙ux i©ibu ru˙hom ta’bnedmin.

Ftit ilu, fuq ©urnal ie˙or bil-Malti ta’ tmiem il-©img˙a,avukat G˙awdxi tkellem dwar

il-provedimenti tal-li©i, ankef’Malta, kontra l-manipular tas-suq. Kitba tajba li Ωammejt uqed inkompli nistudja. Dang˙ax meta n˙ares madwari unifli dak li jkun g˙addej manistax ma nit˙assibx. L-a˙bar liser isir ombudsman finanzjarjuhu pass fid-direzzjoni t-tajba.Però, kif jg˙id il-qawl: il-pre-venzjoni hi a˙jar mill-kura. L-istess fejn jirrigwarda l-abbuΩi,jew dawk li jistg˙u jitqiesub˙ala abbuΩi minn çerta per-spettiva a˙jar ji©u evitati milliwara jkun hemm min jara kifjirrimedja.

Wie˙ed mill-perikli fis-suq ufl-ekonomija hi konçentrazzjoni

kbira f’xi settur, jew setturi, ta’operatur wie˙ed. G˙adni nif-takar eks-Prim Ministru, illumukoll eks-President Emeritu, lima kienx favur li f’pajjiΩnajkollna xi nofs tuΩΩana azjendienormi li lejhom ikun attribwitpersenta©© g˙oli ta’ dak li nes-portaw (fi prodotti jew servizzi)u li jimpjegaw numru kbir ta’˙addiema. Dan ukoll g˙ax il-©ganti korporattivi mhux jes-portaw u joffru servizzi bissiΩda wkoll jaraw kif jinfluwen-zaw il-politika biex ikun hemmkundizzjonijiet favurihom,minkejja li dawn jistg˙u jkunuanqas favorevoli lejn il-bqija tal-pajjiΩ. Dak iΩ-Ωmien li kien sar

dak id-diskors kien jirrigwardal-iΩvalutar tal-lira Maltija. Illumu g˙ada jistg˙u jkunu affarijieto˙ra.

IΩjed ma jit˙allew jamalga-maw kumpaniji ma’ xulxin lijkollhom konçentrazzjoni g˙oljaf’xi settur, nibΩa’ li iΩjedjiΩdiedu l-perikli. QuddiemΩviluppi li qed nara jsiruniskanta kemm m’g˙andhomxsnien dawk li dmirhom hu lima jippermettux li jkun hemmminn jersaq lejn kwaΩimonopolju. U b’monopolju majfissirx li jkollu, pereΩempju, il-lukandi kollha tal-pajjiΩ, biΩΩej-jed ikollu viçin in-nofs tal-lukandi b’˙afna stilel.

Periklu ie˙or li nara, li kienwissa kontrih fost l-o˙rajn,mhux xi ekonomista prim, iΩdatabib irtirat Awstraljan li marjg˙ix f’Kalifornja, Dr FredSchwarz, hu d-dipendenza ta’istituzzjoni li tag˙ti s-self fuqklijent kbir wie˙ed. Fil-ktiebtieg˙u You can trust theKommunists to be Kommunistsli fih kolonni ta’ g˙erf, DrSchwarz jg˙id li jekk bniedemissellef biex jixtri dar u majibqax i˙allas il-pagamenti, minsellfu jkun jista’ jiproçiedi kon-trih ming˙ajr biΩa’ li, jekkjag˙mel hekk, l-istituzzjoni sertbati xi konsegwenzi kbar umifruxa. IΩda jekk ikun hemmmin ˙a jew qed jie˙u dejjemself akbar u ma jkunx qed jasal,dak li sellfu joqg˙od ferm attentu ma tantx imur biex je˙odlu xibinja, tnejn jew iΩjed, g˙axdawn vojta u jekk ma jkunuxqed ji©u operati mill-imprediturma j©ibux ritorn. U hekk mhuxbiss jitlef li jkun sellef, iΩdawkoll jipperikola l-vijabbiltàtieg˙u, ˙a©a li ΩΩommu millijiproçedi kontra tali, u dan il-kapitalisti l-kbar jafuh u jipprat-tikawh!

Anke mill-persepttiva tal-˙addiem, aktar ma jkun kbirdak li jimpjegah anqas ikollusa˙˙a jieqaf g˙all-jeddijiettieg˙u u, jekk i˙alli jew jitlefdak l-impjieg, ikollu anqasg˙aΩla, jew xejn fejn jimpjega˙inu bla ma jitlef mil-livel ta’paga u kundizzjonijiet li jkolluqabel. U hawn jiddispjaçini liminn dak li nosserva mhixmifruxa daqskemm g˙andhatkun is-solidarjetà fost il-˙addiema. PereΩempju g˙adniniftakar, snin ilu, f’lukandaf’San Ìilajn li keççiet ix-shop-steward ‘bil-muΩika’, u fihabaqg˙u jsiru attivitajiet fost l-o˙rajn dwar is-sa˙˙a u s-sigurtàu anke socials minn g˙aqdiettal-˙addiema. Attivitajiet li kell-hom ikunu bojkottjati minn minried juri solidarjetà ma’ dak il-˙addiem, ma nafx minn hu,iΩda li tkeçça g˙ax qabeΩ g˙als˙abu u biex ipattuhielu sabuxi ˙a©a f’xog˙lu fuqiex jaqbdumieg˙u. L-istess lukandapresti©©juΩa f’nofs il-pajjiΩtkeççi bla avviΩ xejn lill-part-timers g˙ax riedet tirristrutturasnin ilu, wara li bla dubjurnexxielu j©ib finanzjament,wie˙ed minn sensiela, u minimexxiha sa anke m’iluxing˙ata midalja!

Drawback ie˙or hu wkollg˙all-investitur ‘passiv’ li g˙axma jikkmanda xejn u ji©i kon-sultat, jekk ji©i, darba f’senadwar kif ikunu sejrin l-affarijiet,jag˙mel investiment f’kumpani-ja ta’ lukandi lokali u jsib limhux biss ma ˙ax ritorn, divi-dendi u bil-valur ta’ dak liinvesta nieΩel ’l isfel fuq g˙addta’ snin, talli ser jisba˙ u jsib lil-investiment tieg˙u, li xtaqujkun g˙al perjodu twil lokalibiex jg˙inu meta ji©i biex jirtira,ser ikun amalgamat ma’kumpanija b’lukandi barra l-pajjiΩ. Lukandi f’g˙add ta’ pajjiΩib’diffikultajiet kbar. Kumpanijali r-reputazzjoni tag˙ha hi li ftitli xejn t˙allas dividendi. L-aqwali l-kapjiet imorru tajjeb, wie˙edg˙ax isir aktar ©gant milli hu, ul-o˙rajn g˙ax minn imprendi-turi jsiru impjegati kapijiet!

J. BONETT BALZAN,IL-BALLUTA

KapitaliÛmu mhux imraÛÛan

ittRi KÓ 22|02|2015 15kullhadd.com

Sur Editur,

Korruzzjoni, inkwiet sfrenat, skandli (l-a˙˙ar wa˙da l-iskandlutaΩ-Ωejt), gideb. Dawn huma kollha affarjiet assoçjati mal-PartitNazzjonalista. Partit li qatt ma g˙amel xejn g˙all-poplu Malti ˙liefinaddafhom mill-but fit-taxxi, mhux ta’ b’xejn ˙afna Nazzjonalistibidlu l-prinçipji tag˙hom u vvutaw lill-Partit Laburista fl-a˙˙arelezzjoni. Ninsab çerta li aktar nies ser jag˙mlu hekk kwaΩi tlietsnin o˙ra.

Dawn huma nies li jaslu biex jag˙mlu kollox, la kienu kapaçijidfnu nies mejta fil-miΩbla bosta snin ilu, ma ti©ihom reqqa minnxejn. Tista’ tg˙id li kull wie˙ed u wa˙da minnhom li hemm fil-Parlament, avolja nobg˙od ni©©eneralizza, hemm xi storja xejnsabi˙a tmiss mieg˙u, Kulma jag˙mlu jag˙mluh bil-‘malafede’(intenzjonijit ˙Ωiena) iΩda jippruvaw ibellg˙uha lin-nies li hi xi˙a©a tajba g˙alihom.

Imsieken, imbag˙ad tmur tarahom ixejru l-bandiera tal-PN. Minjaf kemm il-membri parlamentari stess jid˙ku bihom! Niftakarmara anzjana Nazzjonalista tg˙idli: “Anke jekk litteralment isal-labni, xorta nibqa’ nivvota lill-Partit Nazzjonalista.” Naf li g˙edtil-ha: “Intom mhux dejjem ˙abbejtu min sawwatkom; ara jien, g˙axin˙obb lili nnifsi, qatt ma jien ser nivvota lil min ja˙qarni “Hekkjifhmuha l-partitarji tag˙hom, bil-musmar f’darhom u jkantaw il-glorja.” Imsieken! Imag˙ad g˙andna lil Joseph Muscat, ra©el nadifg˙all-a˙˙ar; ra©el li ebda forma ta’ korruzzjoni ma tmiss mieg˙u;ra©el tal-familja li jrid imexxi lil Malta b˙alma jmexxi l-familja.

Hawnhekk niftakar fi kliem Theodore Roosevelt, President tal-Amerika bosta snin ilu, meta qal: “Jekk m’intix kapaçi tmexxifamilja m’intix kapaçi tmexxi pajjiΩ.” Kemm kellu ra©un, g˙ax il-Prim Ministru Malti jmexxi dan il-pajjiΩ qisu l-familja tieg˙u koll-ha tg˙ix fih. M’iniex bi˙siebni nkanta d-doni tieg˙u, ng˙id biss lig˙amel ˙afna u ˙afna ©id.

Le, mhux dejjem qbilt mieg˙u. Hawn xi ˙add jaqbel mal-familjal-˙in kollu? Jew mar-ra©el il-˙in kollu? A˙seb u ara kemm nista’naqbel ma min imexxi lil Malta l-˙in kollu. Biss dan ir-ra©elg˙amel ˙afna ©id, speçjalment meta da˙˙al il-kimoterapijaf’G˙awdex biex in-nies b’mard serju ma jkollhomx ibatu t-taqlibtal-vapur biex ji©u Malta. Din hi xi ˙a©a li dejjem insemmiha,forsi g˙ax na˙dem l-Isptar Mater Dei. Jg˙idu li meta xi ˙add ikunqed jikber, i˙ares lura lejn ˙ajtu u jara x’g˙amel tajjeb. Li g˙amilttajjeb jien huwa li ©ejt Laburista. Grazzi Mulej.

VALERIE BORG,BL-EMAIL

ÓAJR lil min imexxi lil mAltA

Sur Editur,

Is-sena 1995 kienet sena ta’importanza straordinarja g˙as-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba g˙ax kienja˙bat il-Ìublew tad-Dehebmit-twaqqif tal-BandaMadonna tal-Ìilju b˙ala l-ewwel banda Mqabbija. Kientassew bix-xieraq li dan l-avveniment ji©i kkommemorat,g˙ax proprju bit-twaqqif ta’din il-banda, l-arti muΩikali©iet introdotta g˙all-ewweldarba fir-ra˙al tal-Imqabba.

L-attivisti tas-Soçjetà MuΩikaliMadonna tal-Ìilju riedu li danl-avveniment jibqa’ mfakkarg˙al dejjem, u g˙alhekk ˙asbubiex lill-banda jag˙tuha rigal liji©bed lejh l-ammirazzjoni ta’kul˙add. Hawnhekk qieg˙ednirreferi g˙all-plançier tal-banda li ©ie inawgurat proprjunhar l-Erbg˙a 14 ta’ Ìunju1995, quddiem udjenza ta’aktar minn 800 ru˙.

Fuq disinn tal-mibki SalvuBugeja, din l-opra ©iet min-quxa minn injam ta’ valur b˙al©ewΩ u kewba, u g˙alhekknistg˙u ng˙idu li b’dan il-plançier naraw bidu ta’ rivo-luzzjoni ©dida fejn jid˙ol l-armar tal-festa, fejn qabelkonna mdorrijin naraw bçejjeç

ir˙amati, i l-plançier tal-Imqabba issa huwa llustratb’dehra rikka li tixbah ferm lildik tal-bradelli li naraw armatita˙t xi vara fil-knejjes tag˙na.

Id-dawra tal-plançier hijamΩejna b’gallerija tal-bronΩ, u12-il niçça b’bustijiet tal-aktarkompoΩituri mag˙rufa fil-qasam tal-muΩika klassika.Dettalj i tal-iskultura fina,ma˙duma bl-idejn mill-Imqabbin, ©iet indurata b’foljitad-deheb 18-il karat li komplajΩid mal-presti©ju ta’ dan il-monument li jista’ ji©i ammiratta’ kull sena fil-pjazza ewlenijatal-Imqabba tul il-©img˙a tal-festa tal-Madonna tal-Ìilju.

Dik l-istess lejla, flimkien ma’dan il-plançier, iΩΩanΩnet oprao˙ra ta’ klassi: il-bandalora tal-banda li ©iet irregalata mill-familja Baldacchino, benefat-turi ewlenin tas-Soçjetà. Disinntal-istess Salvu Bugeja, din il-bandalora ©iet irrakkmata bi˙jut tad-deheb mill-arti©janaMqabbija u partitarja, is-SinjuraEmmanuela Galea Mangion,filwaqt li l-pittura çentrali lituri figura tal-Madonna tal-Ìilju saret mill-artist G˙awdxiPawlu Camilleri Cauchi.

Matul dan iΩ-Ωmien, dan il-plançier laqa’ fuqu w˙ud mill-aqwa talent lokali u ospita

kunçerti bandistiçi tal-og˙lalivell. Daqqew fuqu wkolldiversi formazzjonijietmuΩikali barranin, b’mod par-tikolari mill-art tal-muΩika, l-Awstrija, li regolarment jag˙tus-sehem tag˙hom waqt il-festatal-Madonna tal-Ìilju.

Illum, li g˙addew 20 senamill-inawgurazzjoni ta’ dawn l-opri, xorta wa˙da ma jonqsuxli jsa˙˙ru lil dawk kollha lijaqbΩu qabΩa sal-Imqabba tulit-tieni ©img˙a ta’ Ìunju. Oprili jkomplu jag˙mlu ©ie˙ lir-ra˙al tal-Imqabba, ra˙al Ωg˙iriΩda mog˙ni b’talenti lijag˙mlu minnu mekka artisti-ka, xhieda tal-volontàm˙addna mis-Soçjetà MuΩikaliMadonna tal-Ìilju, li matul dinis-sena qieg˙da tfakkar ukollis-70 anniversarju mit-twaqqiftal-banda. Dawn iç-çelebraz-zjonijiet ser ji©u mfakkra kifinhu xieraq tul il-©img˙a ta’festi speçjali ad unur il-Madonna tal-Ìilju fl-Imqabbabejn l-14 u l-21 ta’ Ìunju2015.

MARVIN SCIBERRAS,UFFIÇJAL RELAZZJONIJIET

PUBBLIÇI,SOÇ. MUÛ. MADONNA TAL-

ÌILJU,L-IMQABBA

il-PlAnÇieR u l-BAnDAloRA tAl-imQABBA JAGÓlQu 20 SenA

Sur Editur,

Wara aktar minn 20 xahar mit-telfa mist˙oqqa u storika ling˙ata l-Partit Nazzjonalista, il-Kap Nazzjonalista SimonBusuttil ˙alla diversi ministri-dell fil-kabinett-dell tieg˙u likienu ministri li kellhom tortkbir fit-telfa xokkanti li kisebil-PN. Wara dawn ix-xhur koll-ha Simon Busuttil injora g˙alkollox it-tbeΩbiΩa enormi li l-poplu ta lilu u lill-PN.

Wara t-telfa ta’ eluf u eluf ta’voti fl-a˙˙ar elezzjoni g˙all-Parlament Ewropew, u waradisa’ xhur, Simon Busuttil g˙aldarb’o˙ra injora g˙al kolloxdin it-tieni tkaxkira li l-popluta lilu u lill-PN.

Mela wara dawn iΩ-Ωew©telfiet enormi, fejn g˙al xhurs˙a˙ Simon Busuttil ma ˙ax il-lezzjoni li tah il-poplu,x’©ieg˙el lil Simon Busuttil li‘issa’ jag˙mel bidla koΩmetika

fil-kabinett-dell tieg˙u?Óafna nies, speçjalment

Nazzjonalisti kif ukoll xi osser-vaturi politiçi li jidher li aktarli huma dilettanti milli pro-fessjonali, qed jinsew jewa˙jar j injorraw li fi l-21 ta’Diçembru 2014 gazzetta bl-IngliΩ ta’ kull nhar ta’ Óaddippubblikat st˙arri© fuq il-˙idma tal-Gvern Laburista udik tal-OppoΩizzjoniNazzjonalista.

F’dan l-ist˙arri© irriΩulta li59.7% ta’ dawk intervistatijemmnu li l-Gvern Laburistaqed jag˙mel biçça xog˙oltajba. L-istess persenta©© kienta’ 51.7% f’Mejju tal-istess senaqabel l-elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew. Il-pro-porzjon ta’ nies li ja˙sbu li l-Gvern mhux miexi sew naqasminn 27.7% f’Mejju 2014 g˙al23.7% fl-ist˙arri© li sarf’Diçembru tal-istess sena.

L-istess st˙arri© wera li dawk

li esprimew fehma poΩittivadwar l-OppoΩizzjoniNazzjonalista Ωdiedu mar©inal-ment minn 28.7% f’Mejju 2014g˙al 29% f’Diçembru.

Fuq baΩi personali l-PrimMinistru Joseph Muscat kisebil-fiduçja ta’ 57.9%. Mentridawk li qalu li g˙andhomfiduçja f’Simon Busuttil, il-KapNazzjonalista, kienu biss25.4%.

Wara dan ir-riΩultat li kien ta’disfatta enormi o˙ra kontraSimon Busuttil u l-PN, SimonBusuttil ma kellux triq o˙ra lijag˙mel dak li ma g˙amilxwara 20 xahar, jag˙mlu wara20 ©urnata minn wara li ˙are©l-a˙˙ar st˙arri© tal-fehma pub-blika f’Diçembru tal-2014.

Mela wara 20 xhar SimonBusuttil ma sabx kura©© lijne˙˙i minn ministri-dell lilTonio Fenech, GeorgePullicino u eksministri o˙raNazzjonalisti li kienu parti

mill-ka©un tat-telfiet enormi li©arrab il-PN. Però, sab kura©©biex jag˙mel dak li kien missuilu li g˙amel wara biss 20©urnata mill-˙ru© tal-ist˙arri©tal-fehma pubblika.

Il-lezzjoni Simon Busuttil˙adha wara aktar minn 21xahar. Óadha mhux g˙axsema’ minn dak li qallu l-poplu fl-a˙˙ar elezzjoni ©ener-ali jew wara d-disfatta fl-elez-zjoni tal-Parlament Ewropew,iΩda ˙adha wara l-ist˙arri© ta’Diçembru 2014 li wera çar liSimon Busuttil qed jag˙Ωaq fl-ilma qieg˙ed. Daqshekk jarapolitikament ’il bog˙od il-KapNazzjonalista Simon Busuttil.

Barra minn hekk, il-bidla lig˙amel Simon Busuttil fil-kabi-nett-dell tieg˙u tant kienetkoΩmetika li diversi eksmin-istri Nazzjonalisti li tne˙˙ewminn ministri-dell kollha stqar-rew li kienu kuntenti bil-kari-ga ©dida li tahom il-Kap

tag˙hom Simon Busuttil.Biex verament Simon

Busuttil ma jkunx koΩmetiku ujuri li tassew hu l-Kap tal-PN uli g˙andu l-kura©© u r-rieda lijibdel l-istess partit, g˙anduminnufih jissospendi mill-PNlil diversi eksministriNazzjonalisti li fuq rashomg˙andhom diversi akkuΩi serji.Jordna inkjesti indipendenti u,wara li jo˙ro© ir-riΩultat ta’dawn l-inkjesti, jie˙u dawk il-passi li jkun hemm bΩonn.

B’hekk biss li Simon Busuttiljurina kemm verament g˙andukura©© li jibdel wa˙da sewlill- moribond PN; b’hekk bissjurina kemm hu tassew il-KapNazzjonalista u li ma jibΩa’politikament minn ˙add; billijaqbad il-klikka li ilha Ωmien li˙atfet lill-PN minn qruna ujimmansaha wa˙da sew.

PARTITO NEGATO,RAÓAL ÌDID

Simon BuSuttil KoÛmetiKu

16 22|02|2015 ta’ barrakÓkullhadd.com

Il-ftehim ta’ waqfien mill-©lied li sar il-©img˙a l-o˙ra bejn il-Gvern Ukrain ur-ribelli separatisti ma kellux l-effett mixtieq. Dan hekk kif fil-jiem li g˙addewl-attakki tar-ribelli fuq ir-ra˙al ta’ Debaltseve Ωiedu fl-intensità tag˙hom; fatt illi˙oloq riskju serju li l-ftehim jisfaxxa fi Ωmien qasir.

Il-laqg˙a li saret f’Minsk bejnir-Russja, l-Ukraina, Franza u l-Ìermanja fit-12 ta’ Frar kellhatwassal g˙al ftehim ta’ waqfienmill-©lied fil-gwerra çivili tal-Lvant tal-Ukraina u twitti t-triqg˙al ftehim ta’ paçi aktar per-manenti.

Madankollu, waqt in-negoz-jati stess deher çar li r-rap-preΩentanti tal-gvernijiet ribellita’ Donetsk u Luhansk ftit lixejn kienu komdi li jiffirmawdan il-ftehim. Kienet bisspressjoni min-na˙a tar-Russjali bidlet l-attitudni tar-ribelli, liwara 17-il sieg˙a ta’ negozjati,aççettaw li jiffirmaw il-ftehim lisar mag˙ruf b˙ala Minsk-2.

Sfortunatement, l-attakki tar-ribelli fil-jiem li segwew il-firma Ωdiedu u mhux naqsu,speçjalment qrib ir-ra˙al ta’Debaltseve illi tinstab fih partiintegrali tal-infrastruttura fer-rovjarja li tg˙aqqad lil Donetsku Luhansk.

G˙addewhom biΩ-Ωmien?

B’riΩultat ta’ dawn l-attakki,bosta pajjiΩi tal-Punentpo©©ew fid-dubju r-rieda tajbatar-Russja meta g˙amletpressjoni fuq ir-ribelli biex jif-firmaw il-ftehim Minsk-2. Dang˙ax hemm min qieg˙ed jis-

suspetta li r-Russi minn wara l-kwinti taw garanzija lir-ribellili dan il-ftehim ma kienx sejΩommhom milli jie˙du f’ide-jhom din l-infrastruttura ta’importanza strate©ika.

Madankollu, ir-ribelliqeg˙din jg˙idu li l-attakkitag˙hom ma jmorrux kontraMinsk-2. Dan l-argumentressquh min˙abba l-fatt illiDebaltseve qieg˙da fiΩ-Ωona li,skont il-ftehim, tinsab ta˙t il-kontroll tag˙hom.

Però, sa nhar il-Óadd lig˙adda, dan ir-ra˙al kieng˙adu f’idejn it-truppi tal-Gvern Ukrain, li sa dakinharma dehrux li kellhom l-inten-zjoni li jirtiraw. G˙aldaqstant,ir-ribelli ˙assewhom obbligatili juΩaw il-forza biex jimbuttawlit-truppi tal-Gvern mir-ra˙al.

Min-na˙a l-o˙ra, kif semmej-na qabel, il-ftehim kien jg˙idukoll illi Ω-Ωew© na˙at kell-hom jieqfu mill-©lied.G˙aldaqstant, ir-ribelli makellhomx id-dritt illi juΩaw l-armi biex jie˙du kontroll ta’Debaltseve, minkejja li dan ir-ra˙al jinsab fiΩ-Ωona allokatalilhom fil-ftehim ta’ Minsk.

Barra minn hekk, fl-attakkitag˙hom ir-ribelli g˙amlu uΩuminn artillerija li, skont il-fte-him tal-©img˙a l-o˙ra, kellhatkun irtirata g˙exieren ta’ kilo-metri ’l bog˙od mill-fruntierafil-jiem li g˙addew u mhux

imressqa aktar viçin, kif fil-fatt©ara.

Intervent internazzjonali?

L-attakki tar-ribelli fuqDebaltseve ©ieg˙lu lit-truppital-Gvern Ukrain illi jabban-dunaw ir-ra˙al hekk kif is-sep-aratisti rnexxielhom jiΩo-lawhom u jaqtug˙hom minnkull g˙ajnuna li setg˙u jirçievuminn Kiev.

Minn dak li ntqal fil-jiem lig˙addew, is-separatisti jidhruli huma lesti li jtemmu l-kam-panja militari tag˙hom bil-kisba ta’ Debaltseve u l-pos-sibbiltà li jer©a’ jeskala l-©liedhuwa baxx f’dan l-istadju.

Però, l-iΩviluppi ta’ dawn l-a˙˙ar xhur urew b’mod çar illimeta r-ribelli lem˙u sinjali ta’dg˙ufija min-na˙a tal-GvernUkrain, huma ma damux wisqbiex sfruttawhom. G˙aldaqs-tant, wie˙ed ma jistax ikunçert x’jirriserva Ω-Ωmien li ©ej.

Konxju ta’ dan il-fatt huwa l-Gvern Ukrain stess, illi wara l-waqg˙a ta’ Debaltseve, talabg˙al intervent tan-NazzjonietUniti biex iΩomm il-paçi tul il-fruntiera maqbula fil-ftehim ta’Minsk. Kif wie˙ed jistenna, ir-Russi u r-ribelli malajr ˙ar©ujikkritikaw it-talba tal-GvernUkrain g˙ax qalu li interventtan-Nazzjonijiet Uniti ma kienxprevist fil-ftehim ta’ waqfien

mill-©lied.Fil-verità, ir-ribelli jafu

sewwa li intervent tan-Nazzjonijiet Uniti jeqred kullçans g˙alihom li jkomplujnaqqru mit-territorju tal-Gvernhekk kif aggressjoni fil-kon-front ta’ forzi internazzjonalijista’ jkollu konsegwenzi poli-tiçi u militari devastanti g˙all-ambizzjonijiet tag˙hom.

Aktar sanzjonijiet

Sadanittant, l-opinjoni tal-Unjoni Ewropea dwar il-log˙ba politika tar-Russja hijaçara hekk kif ©ew estiΩi s-sanzjonijiet ekonomiçi fuq 19-il individwu u disa’ entitajietRussi li b’xi mod g˙andhomrabta mal-Gvern ta’ dan il-pajjiΩ.

Ori©inarjament, din id-deçiΩjoni kienet ittie˙det mill-Kunsill g˙all-Affarijiet Barranintal-Unjoni Ewropea f’laqg˙a lisaret fid-9 ta’ Frar.Madankollu, l-implimentaz-zjoni ta’ dawn is-sanzjonijiet©iet posposta g˙as-16 ta’ Frarbiex tag˙ti l-opportunità lill-Gvern Russu li jag˙ti sinjali ta’rieda tajba fin-negozjati ta’Minsk.

Minkejja li dawn is-sinjalidehru matul in-negozjatiinfushom, l-applikazzjoni tal-ftehim fil- j iem li segwewkienet fjakka biΩΩejjed biextikkonvinçi lil l-UnjoniEwropea biex tipproçedi bl-estenzjoni tas-sanzjonijiet.

Xi jmiss?

B’hekk, ˙arsa ©enerali lejn is-sitwazzjoni fl-Ukraina turi lif’temp ta’ ftit jiem il-ftehim lisar f’Minsk il-©img˙a l-o˙ra,mag˙ruf b˙ala Minsk-2, di©àqieg˙ed ta˙t theddida.

Madankollu, s’issa jidher li l-partijiet kollha involuti f’dan il-konflitt m’g˙andhomx l-inten-zjoni li j˙alluh jikkrolla g˙alkollox.

G˙aldaqstant, dak li nistg˙unaraw fil-©ejjieni huwa li l-Punent u l-Gvern Ukrain i˙allul-©lieda ta’ Debaltseve tg˙addiming˙ajr konsegwenzi partiko-lari ˙lief l-estensjoni tas-sanzjonijiet imsemmija aktar ’ilfuq. Dan ikun aççettat g˙ax,permezz ta’ interpretazzjonilaxka ta’ Minsk-2, ir-ribellikellhom id-dritt li jie˙du kon-troll ta’ dan ir-ra˙al minkejja l-fatt li l-metodu uΩat ma kienxprevist mill-ftehim.

G˙aldaqstant, f ’dan il-kuntest, Debeltseve jista’jitqies b˙ala prezz Ωg˙ir jekkfix-xhur li ©ejjin ir-ribelli jkunulesti li jimxu minn konfrontmilitari g˙al wie˙ed diplo-matiku. Madankollu, il-GvernUkrain irid jie˙u ˙sieb li jkunlest li jiddefendi ru˙u jekk is-separatisti jer©g˙u jiddeçieduli jippruvaw javvanzaw lejn il-Punent tal-pajjiΩ.

Però, l-intervent min-na˙atan-Nazzjonijiet Uniti kifmitlub mill-Gvern Ukrainhuwa kemxejn remot fil-preΩent. Dan g˙ax fil-Kunsillta’ Sigurtà ta’ din l-organizzaz-zjoni hemm ir-Russja stess, illidi©à g˙amlitha çara li mhixlesta li tapprova intervent ta’dan it-tip.

Nieqsa l-possibbiltà ta’g˙ajnuna ming˙and in-Nazzjonijiet Uniti, il-partijietikkonçernati jidhru li se jkoll-hom jirrassenjaw ru˙hom illijiddependu fuq rieda tajbareçiproka m˙allta mat-theddi-da ta’ sanzjonijiet ekonomiçi©odda. It-tama ta’ ˙afna hija lidawn ikunu biΩΩejjed.

LIAM GAUCIliam@kullhadd.com

Minsk-2 ÓadeM?

TA’ BARRA KÓ 22|02|2015 17kullhadd.com

MINN MADwAR ID-DINJAFL-AMERIKA DISKUSS L-ESTREMIÛMU

Konferenza ta’ tlett ijiem fl-Istati Uniti, li g˙aliha attendew xejn inqas minn sit-tin rappreΩentant ta’ pajjiΩi minn madwar id-dinja, iddiskutiet l-estremiΩmu fid-dawl tal-attakki terroristi riçenti.

F’indirizz li g˙amel il-President Barack Obama, huwa sa˙aq li l-Amerika makinitx fi gwerra mal-IΩlam, imma ma’ dawk li kienu qed jg˙aw©u l-IΩlam.Sostna li l-mexxejja tal-Istat IΩlamiku u l-al-Qaeda ma kinux mexxejja reli©juΩi,iΩda terroristi.

Il-poΩizzjoni ta’ Obama hija simili g˙al dik ta’ ˙afna pajjiΩi o˙ra, li jag˙rfu li l-IΩlam jifforma parti integrali mill-˙ajja ta’ iktar 1.5 biljun persuna.

300 MILITANT MAQTULA

L-armata Ni©erjana qalet li kienet qatlet madwar 300 militant tal-Boko Óaramf’attakki li wettqet fil-Grigal tal-pajjiΩ. Numru ta’ militanti o˙rajn ©ew maqbudau l-armi tag˙hom konfiskati.

Intant, grupp ta’ 158 mara ng˙aqdu lura mal-qraba tag˙hom wara li kienu©ew ma˙tufa mill-Boko Óaram xahar qabel. Ma tantx kien hemm tama li dawnse jin˙elsu ˙ajjin, g˙alhekk kienet kemxejn ta’ sorpriΩa meta w˙ud minn dawnin-nisa tkellmu mal-midja u qalu li kienu ©ew trattati pjuttost tajjeb.

L-istess xorti ma messitx lill-istudenti bniet li ©ew ma˙tufa f’April li g˙addaminn skola, g˙ax dawn g˙adhom qed jinΩammu osta©©i.

FTEHIM PONT

Il-Ìreçja u l-pajjiΩi l-o˙ra taΩ-Ûona Ewro waslu g˙al qbil biex il-ftehim finanzjarjuattwali ji©i estiΩ b’erba’ xhur. Dan huwa biss ftehim preliminari hekk kif il-Griegig˙adhom iridu jikkonvinçu lill-membri taΩ-Ûona Ewro li huma serji fl-intenzjonitag˙hom li jag˙mlu r-riformi neçessarji biex jer©g˙u jerfg˙u l-ekonomija fuq saqajha.

Il-Gvern Grieg qieg˙ed jittama li dan il-ftehim iservi ta’ pont bejn dak attwali uwie˙ed ©did li jkun iktar laxk biex l-ekonomija ta’ pajjiΩhom ting˙ata ç-çans li tikberming˙ajr miΩuri ta’ awsterità iebsin.

Sabiex ji©i approvat il-ftehim, il-Griegi jridu jissottomettu lista ta’ riformi strutturali sag˙ada.

KAMPANJA MILITARI

Il-Gvern Iraqqin u l-minorità Kurda tal-pajjiΩ qeg˙din jippreparaw biex jie˙dulura medda kbira ta’ art li waqg˙et f’idejn l-Istat IΩlamiku matul l-a˙˙ar sena.

Wa˙da mill-miri ta’ din il-kampanja militari se tkun il-belt ta’ Mosul, illi hija t-tieni l-ikbar tal-Iraq f’termini ta’ popolazzjoni. Huwa smat illi, bejniethom, l-Iraqqini u l-Kurdi se ji©bru forza ta’ madwar 25,000 g˙all-attakk fuq din il-beltilli ilha minn Ìunju tas-sena l-o˙ra ta˙t il-kontroll tal-IS.

Huwa previst li din il-kampanja sse˙˙ bejn April u Mejju u l-Istati Uniti mis-tennija tikkontribwixxi g˙aliha permezz ta’ attakki mill-ajru simili g˙al dawk lidi©à g˙enu lill-alleati tag˙hom jie˙du lura diversi Ωoni fis-Sirja u l-Iraq.

ÌEST TA’ RIEDA TAJBA

Rapport mi©bur mill-International Atomic Energy Agency (IAEA) Ωvela li din l-a©enzija fi ˙dan in-Nazzjonijiet Uniti (NU) sodisfatta bil-progress li sar mill-Iran dwarit-traΩΩin tal-arrikkiment tal-uranju fl-impjanti nukleari tag˙ha. Dan il-pass jag˙melparti integrali minn ftehim li sar bejn l-NU u l-Iran.

Skont dan il-ftehim, l-Iranjani kellhom itemmu kull tip ta’ riçerka li tista’ twassalg˙all-iΩvilupp ta’ armamenti nukleari.

Rapport ippubblikat mill-IAEA f’Novembru 2014 wera li l-Iran kienet qieg˙dat˙addem çentrifuga ©dida mag˙rufa b˙ala IR-5, però issa jidher li din ©iet skollegataf’dak li qieg˙ed ji©i interpretat b˙ala ©est ta’ rieda tajba min-na˙a tal-Iranjani.

LIÌI MARZJALI F’BURMA

Li©i marzjali ©iet iddikjarata g˙at-tliet xhur li ©ejjin fil-parti ta’ Burma mag˙rufab˙ala Kokang. Dan wara li Ωdied il-©lied bejn il-minoritajiet etniçi u l-armata.Qed jing˙ad li l-konflitt re©a’ beda mar-ritorn tal-mexxej tar-ribelli Phone KyaShin, li kien ilu ˙ames snin eΩiljat fiç-Çina.

Allegatament g˙exieren ta’ eluf ˙arbu minn djarhom, hekk kif iç-Çina qed tir-rapporta li madwar 30,000 BurmiΩ qasmu l-fruntiera g˙al ©oç-Çina f’©img˙awa˙da.

Skont statistika uffiçjali f’dawn il-konflitti matul dan ix-xahar inqatlu 50 suldatu 26 ribell.

18 22|02|2015 MILL-IStOrJAKÓkullhadd.com

Ashoka l-Kbir, Imperatur tad-Dinastija Murja, fl-Indja tas-sena 273Qabel Kristu, ˙ares lejn l-i©sma imbiççrin u mitluqin mg˙arrqaf’demmhom, mat-toroq kollha tal-belt imfarrka u ma˙ruqa ta’ Kalinga(illum Orissa). Ix-xmara Daya nΩebg˙et ˙amra bid-dmija ççarçar g˙al©o fiha. Ashoka twa˙˙ax u tbikkem bl-atroçitajiet li ra quddiemwiççu. Kien wettaqhom hu stess.

Qatel lil ˙utu biex jirrenja

Ashoka kien fost l-iΩg˙ar mill-ulied tal-Imperatur Bindusara, u ftit lixejn kellu dritt ta’ suççessjoni g˙at-tron, peress li Dharma, l-omm liwellditu kienet wa˙da min-nisa Ω-Ωg˙ar ta’ missieru ta’ nisel komuni.Minn tfulitu wera ˙iliet kbar fl-uΩu tal-armi ta’ dak iΩ-Ωmien, fl-istrate©ija tal-©lied u fit-tag˙lim akkademiku. Óuh il-kbir, Susima, il-prinçep eredi g˙at-tron, ikkonvinça lil Bindusara biex jeΩilja liΩ-Ωag˙Ωug˙ Ashoka, ˙alli b’hekk jitwarrab min-nofs.

Waqt l-eΩilju tieg˙u fil-belt ta’ Kalinga, hu sar i˙obb u ΩΩewwe©bint sajjied, jisimha Kaurwaki. Wara ftit taΩ-Ωmien missieru re©a’sejja˙lu lura g˙ax ©ie bΩonn il-˙iliet tieg˙u biex ixejjen rewwixti mis-sudditi fil-provinçja ta’ Ujjain. Ashoka, bis-suldati tieg˙u, irnexxielujwaqqaf ir-rewwixti iΩda spiçça korrut fil-©lied u ˙bewh g˙andhomqassisin Buddisti, li kkurawh u fejquh.

Fil-perjodu li g˙adda ma’ dawn ir-reli©juΩi, Ashoka sema’ g˙all-ewwel darba bil-˙ajja u t-tag˙lim ta’ Buddha. Kien f’dan iΩ-Ωmienukoll li Ashoka sar i˙obb mara o˙ra jisimha Devi, iΩΩewwi©ha utag˙tu tewmin, tifel jismu Mahindra u tifla jisimha Sanghamitra.

Wara l-mewt ta’ missieru fis-sena 275 Qabel Kristu, Ashoka qatel lil˙utu subien kollha li kellhom dritt g˙at-tron qablu u warajh f’battaljamdemmija g˙all-poter li damet tkaxkar sentejn s˙a˙. Meta fl-a˙˙arsar l-Imperatur il-©did tal-Indja, Ashoka rrenja b’terrur u bi gwererma jaqtg˙u xejn biex jikseb iktar territorju.

Kabbar ir-renju li wiret ming˙and missieru u fuq medda ta’ tmiensnin gwerer espandieh sal-fruntieri tal-Iran, l-Afganistan, i l -Bangladexx u Burma (Myammar tal-lum). L-a˙˙ar attakk imdemmi limexxa hu stess, Ashoka g˙amlu fuq il-belt li kienet laqg˙atu utag˙tu kenn meta kien eΩiljat – Kalinga, il-belt tat-tieni mara tieg˙u,Kaurwaki. Jing˙ad li f’din il-battalja inqatlu mal-mitt elf ru˙.

Ikkonverta g˙all-BuddiΩmu

Il-massakru ta’ Kalinga tefa’ lill-Imperatur Ashoka f’konflitt kbir mal-kuxjenza tieg˙u. Ftakar f’dak li kienu g˙allmuh il-qassisin paçifiçiBuddisti u beda j˙ossu ddiΩgustat b’g˙emilu stess. G˙adda minnkonverΩjoni kbira fejn iddeçieda li ried jiddedika l-kumplament ta’˙ajtu g˙all-fidi Buddista u ˙alef li minn dakinhar ’il quddiemi˙addan u jipprattika l-‘Ahimsa’ jew in-nonvjolenza.

Ashoka, beda biex kiteb id-Dharmacakra (jew Dharma Chakra) uferrixhom mall-erbat irjie˙ tal-imperu tieg˙u. Dawn kienu digrietifejn spjega x’kienet il-politika ©dida tieg˙u u x’aspirizzjonijiet kellug˙all-popli tieg˙u. Id-digrieti ©ew minquxa fuq kolonni tal-©ebel ta’bejn 40 u 50 pied g˙oli u twaqqfu ma’ kull rokna tal-Indja, in-Nepal,il-Pakistan u l-Afganistan, fejn g˙adhom jeΩistu sal-©urnata tal-lum.

L-Imperatur Ashoka wettaq dak li emmen fih u li wieg˙ed. Il-gwer-er waqfu u beda juΩa d-djalogu u l-perswaΩjoni biex isolvi kwistjoni-jiet mal-poplu tieg˙u. Offra l-frott tas-si©ar tieg˙u u d-dell tag˙homg˙ad-dispoΩizzjoni ta’ kul˙add u kura tas-sa˙˙a g˙all- bnedmin uannimali.

B˙ala Buddist devot, Ashoka temm il-qtil ta’ bejjem g˙as-sagrifiççjiu l-kaçça jekk mhux g˙all-ikel. Óe©©e© lin-nies tieg˙u biex isegwudieta ve©etarjana u pprojbixxa l-˙ruq ta’ foresti g˙ax dawn jag˙tukenn lil ˙afna annimali selva©©i. Ippubblika sa˙ansitra lista twila ta’annimali protetti.

Ried ikun viçin in-nies

L-Imperatur ried ikun viçin tan-nies u kien jivja©©a spiss tul it-terri-torju tal-imperu tieg˙u kollu biex jiltaqa’ u jisma’ l-imenti ta’kul˙add. Kien jinsisti mal-uffiçjali tieg˙u li g˙andhom jinterrompuh fikwalunkwe mument f’kaΩ li tinqala’ kwistjoni serja, anke jekk ikunil-˙in tal-ikel jew ikun rieqed.

Ashoka mar aktar lil hinn meta ne˙˙a t-tortura u l-piena tal-mewtminn fost il-kastigi g˙al min jinqabad iwettaq reat kriminali. Barraminn hekk ried li jekk kriminal ikun xi˙ jew g˙andu familja jing˙atal-ma˙fra. Ried li kul˙add juri rispett lejn kul˙add, b’mod speçjali lejnil-©enituri, g˙alliema, saçerdoti u l-qaddejja. Fuq kollox, hu stesskien jirrispetta u jittratta lil kul˙add ugwalment.

Fl-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas, Ashoka kien i˙e©©e© lin-nies tieg˙ubiex i˙addnu l-fidi Buddista. B’dankollu, huwa kien jaf li l-imperutieg˙u kien imΩewwaq b’˙afna reli©jonijiet differenti, g˙aldaqstanttul it-tmexxija tieg˙u kienet tirrenja tolleranza s˙i˙a g˙ar-reli©jonijietl-o˙rajn kollha. “G˙ax b’hekk biss jista’ jg˙ix ˙ieni l-bniedem – metaj˙obb u jittollera,” kien jg˙allem l-Imperatur.

Ashoka kompla bit-tmexxija paçifika tieg˙u sakemm miet fis-sena232 Qabel Kristu, fl-età ta’ 72 sena. Irrenja g˙al madwar 40 sena u s-sudditi kollha tal-imperu tieg˙u g˙exu ˙ajjithom fil-paçi u l-prosper-ità. Uliedu, it-tewmin Mahindra u Sanghamitra, introduçew il-fidiBuddista fi Sri Lanka, wie˙ed mill-akbar pajjiΩi ta’ twemmin Buddistallum.

Óamsin sena wara mewtu, id-Dinastija Murja spiççat fix-xejn.Imma bit-twemmin li ˙addan u b’g˙emilu, il-kbir Ashoka baqa’mag˙ruf mad-dinja kollha b˙ala mexxej ©ust u ˙anin. Sal-©urnata tal-lum g˙adu meqjus b˙ala wie˙ed mill-aqwa mexxejja li qatt rat l-umanità.

ASHOKA – IL-MEXXEJ LI NIDEMKITBA TA’MARY CHETCUTI

Dan il-post ta’ qima, mag˙ruf b˙alaStupa, huwa l-iktar mag˙ruf u twaqqafminn Ashoka nnifsu

Wie˙ed minn diversi Stupas madwarPatan, fin-Nepal, li huma ma˙suba litwaqqfu minn Ashoka

PERSONALITÀ kÓ 22|02|2015 19kullhadd.com

www.ramonaportelli.com

ramonaportelli@hotmail.com

RAMONA PORTELLItintervista lil CLAYTON ZAMMIT

L-intervista tieg˙i g˙al-lum nista’ ng˙id li hija ma’ bniedem simpatiku kemm b’mod personali, kifukoll bil-parti tieg˙u li qed ja˙dem fuq it-teledramm lokali Óbieb u G˙edewwa. Qed nirreferi g˙alClayton Zammit, mag˙ruf aktar b˙ala ‘Frankie’ jew inkella ‘Çomba’.

G˙andu tletin sena u joqg˙od Santa Venera fejn ilu jg˙ix sa minn meta twieled. Ja˙dem ma’ RewindProductions fir-reklamar u anke b˙ala boom operator. Huwa single u b˙ala passatempi g˙andu g˙alqalbu l-futbol u drama fuq barra u meta jkun id-dar ifittex il-playstation u chatting fuq l-internet.

Jiddeskrivi lilu nnifsu b˙alapersuna ferrie˙a. Jie˙u gostjara lil min jid˙ak, anke metama jkollux aptit da˙k hustess! “Jien tip ta’ bniedem lil-IngliΩi jsej˙ulu ‘happy golucky’,” tbissem Clayton.

Ilu jirreçta minn mindu kellug˙axar snin, fejn kien bedamill-iskola li kien jattendi.IΩda donnu li dan l-a˙˙arda˙al fid-djar tal-Maltin per-mezz tat-teledramm lokaliÓbieb u G˙edewwa. B’hekk˙allejt f’idejh sabiex jg˙idliaktar dwar il-bidu ta’ din l-avventura u esperjenza tieg˙ufir-reçtar. “Iva eΩatt, bdejt nir-reçta meta kont g˙adni fil-˙ames sena tal-iskola primar-ja, imma verament li l-ikbarsuççess li g˙amilt kien propr-ju fi Óbieb u G˙edewwa u ta’dan ma nixba’ qatt nirringraz-zja lil Dr Michael Vella Haberu lil Evelyn Saliba La Rosatalli emmnu fija u tawni l-partitant ma˙buba ta’ Frankie.Ódimt fi produzzjonijiet o˙rafuq it-televiΩjoni u ovvjamentanke fuq palk, imma f’din il-produzzjoni rnexxieli nasalg˙all-ewwel darba f ’part iewlenija,” spjegali Clayton. Fikliem Clayton stess, ir-reçtarqed jag˙mlu b˙ala sodisfaz-zjon personali t ieg˙u,g˙alkemm ovvjament jixtieq˙afna li jkollu xi tip ta’ g˙ajx-ien minnu.

Jinterpreta karattruma˙bub

Mistoqsi x’tip ta’ rispons qedikollu bil-parti li ja˙dem b˙ala‘Frankie’, Clayton stqarr li l-karattru l i qed j interpretahuwa ma˙bub ˙afna mill-pubbliku Malti u G˙awdxi u,skont ir-rispons li qed jie˙u,jidher li l-parti qed ja˙dimhatajjeb. “Iwaqqfuni ˙afna niesfi t- tr iq fejn jg˙iduli prositkemm tal-produzzjoni u ta’Frankie, kif ukoll dej jemisemmu lil Nadia peress limeta tara l i l Frankie tarawkoll lil Nadia. Kuntent ˙afnab’dan il-karattru,” qalli bi tbis-sima Clayton.

Kompla jg˙idli li Frankiehuwa l-idolu tat-tfal Malting˙as-sempliçi ra©uni li kiber,sar adult u xorta baqa’ tifel u,barra minn hekk, g˙andu lilNadia dejjem mieg˙u u juridejjem l-im˙abba li g˙andulejha. “It-tfal ji©u fuqi jifir˙umieg˙i, ixejruli, jie˙du r-ritrat-ti mieg˙i, u jien gost u pjaçirtieg˙i g˙ax it-tfal in˙obbhom˙afna.”

Ûew© kurΩitaj iet dwar

Clayton huma li huwa ffissatfuq it-tim tal-Milan u fuq çertulog˙ob tal-playstation. Dwarit-tim tal-Milan, tant hu ffissatli ma jitlifx log˙ba wa˙da, uanke jipprova li mqar darbaf’sena j i t la ’ Milan jarahomjilag˙bu. “Il-Milan huma partikbira minn ˙ajti u nag˙melminn kollox biex ma nitlifxlog˙ba wa˙da u, meta nkunnista’, nitla’ narahom g˙axfejn t˙obb il-qalb jimxu r-ri©lejn. Il-f issazzjoni bdietmeta kont g˙adni daqsxejn ta’tifel; kont qed nara log˙bafutbol u lanqas biss kontnifhem x’inhuma jag˙mlu.Tal-familja jΩommu mal-IngliΩiu qaluli biex inΩomm kontral-Milan li kienu qed jilag˙bu

finali taç-Champions Leaguekontra t-tim Rumen ta’ SteauaBucharest u jien, biex inkuninkejjuΩ, Ωammejt mal-Milan udin il-log˙ba reb˙uha l-Milanbi skor ta’ 4-0. Minn dakinharsirt sapporter Milanist. G˙almin huwa sapporter b˙ali,jg˙idlek: iva, worth it din il-fissazzjoni; u s-sodisfazzjoniΩjed jo˙loqli tbissima warakull reb˙a u inqas wara kulltelfa, ovvjament,”

Tkellimt mieg˙u wkoll dwaril-fissazzjoni fuq il-log˙ob tal-playstation, fejn anke ©ieli ma˙ari©x biex joqg˙odjilg˙abha. Ridt inkun naf x’tipta’ log˙ob i˙obb u ddiskutej-na l-fatt l i ˙afna persunij˙arsu lejn il-playstation b˙ala

mezz ta’ ˙sara psikolo©ika,jekk il-˙in fuqha jkun eççes-siv. “Rigward i l- log˙ob lin˙obb nilg˙ab hemm ˙afna,imma ovvjamnet, min˙abba lifanatiku tal-futbol, in˙obbnilg˙ab Fifa. Imbag˙adlog˙ob b˙al Grand Theft Autojew, kif ng˙idulha a˙na l-gamers, GTA, u tog˙©obni˙afna Metal Gear Solid li hijalog˙ba mimlija azzjoni u ankelog˙ob tal-biΩa’ . Insommahemm ˙afna, u jekk nibda’ma niqafx. Ma n˙arisx lejhab˙ala ˙ela ta’ ˙in sakemmtqassam il-˙in; u kull o©©ett lijeΩisti u jivvintaw jag˙mel il-˙sara, ji©ifieri jg˙idu li jridug˙ax lili ma jag˙mluli l-ebdaeffett,” sostna mieg˙i Clayton.

Aktar mag˙ruf bil-laqammilli b’ismu proprju

Qlibt id-diskors g˙al-laqam linormalment isej˙ulu bih,aktar milli ismu proprju. Fil-fatt , Clayton huwa aktarmag˙ruf b˙ala ‘Frankie’ jewinkella ‘Çomba’. Ilu mlaqqam‘Çomba’ sa minn Ωmien l-isko-la peress l i huwa xi ft i timΩaqqaq. Clayton ma jiddej-jaq xejn biha s-sitwazzjoni,anzi j iççajta dwarha. “Iva,hekk hu, u dan il-laqam ilnin©orru minn meta kontg˙adni Form 1 u, tant huhekk, li issa sar parti minni.Illum nippreferi li jg˙ajtuliÇomba milli b’ismi proprju.Issa ismi sar jew Çomba jewFrankie. L-isem Claytondaqshekk, miet. Lanqas xejnma niddejjaq min˙abba Ωaqqig˙ax, sfortunatament, hawn-hekk qieg˙da. Qed nipprovanne˙˙iha u, fil-fatt, ne˙˙ejt˙afna minnha, imma ankejekk insir niexef – li hija xi˙a©a impossibbli – xortaÇomba rrid nibqa’,” qalli bitbissima Clayton.

Ma’ Clayton tkellimt ukolldwar xi ©raj j iet f i l -passattieg˙u u li kellu bΩonn iΩ-Ωmien biex jirkupra minnhom.Sitt snin ilu Clayton spiçça blamissier, l i sfortunatament˙alla din id-dinja meta ˙akmi-tu l-marda tal-kançer;b’kumbinazzjoni l- istessmarda li kellha ommu u llumfieqet minnha. Ridt inkun nafkif dan kollu affettwalu ˙ajtu.Óallejt f’idejh sabiex jelaboraaktar. “Meta kienet mardetommi, jien kont iΩg˙ar g˙axdan ©ara ˙mistax-il sena ilu ulanqas biss kont naf x’inhuji©ri , imma meta ©ara ta’missieri kont nifhem sew ukont naf li missieri qed jin-qered ftit ftit. Ma kinitx sit-wazzjoni façli, lanqas xejn makienet façli, iΩda grazzi g˙ar-reçtar u g˙all-˙bieb tieg˙irnexxieli neg˙leb din l-a˙barkerha ˙afna u tajt sa˙˙a lilommi u l i l o˙ti , l i damudaqsxejn iktar biex ˙ar©uminnha u llum, g˙all-grazzjata’ Alla, kollox re©a’ g˙an-normal, g˙ax kif jg˙idu: iΩ-Ωmien inessi.”

Fl-a˙˙ar tal- intervistaClayton xtaq jirringrazzja lilkul˙add tal l i qed j ibqg˙ujsegwu lilu u lil s˙abu l-atturita’ kuljum, fejn pubblikamentqed jinforma li g˙ad fadal˙afna x’jaraw. “Fejn tarawnitiddejqux twaqqfuni. Gostnie˙u bikom,” temm jg˙idb’simpatija kbira.

BIS-SIMPATIJA TIEGÓU QED JISRAQ DIVERSI QLUB

20 22|02|2015 kalejdoskopjukÓkullhadd.com

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

1900: Il-Óawajj isir territorju Amerikan.

1907: Jibdew jit˙addmu l-ewwel cabs b’meter tat-taksisf’Londra.

1917: Tibda r-Rivoluzzjoni Russa ta’ Frar bi strajk fil-fab-brika Putilov f’Petrograd.

1920: L-ewwel fenek artifiçjali, li ˙a sehem f’tellieqa tal-klieb f’Emeryville, Kalifornja.

1935: L-ajruplani ma jing˙atawx aktar permess li jtiruminn fuq il-White House.

1939: L-Olanda tag˙raf ir-re©im ta’ Franco fi Spanja.

1940: Il-forzi tal-Ajru ÌermaniΩi jg˙errqu Ωew© destroyersÌermaniΩi u joqtlu 578 persuna.

1941: Isir l-assalt ÌermaniΩ fuq El Agheila, fil-Libja.

1941: In-NaΩi tal-SS jiççirkundaw lil-Lhud f’Amsterdam.

1942: I t-Tieni Gwerra Dinj i ja : I l -President FranklinRoosevelt jordna lill-Ìeneral Douglas MacArthur jitlaqmill-Filippini hekk kif id-difiΩi Amerikani jisfaw fix-xejn.

1943: Membri tal-White Rose jinqatlu fil-Ìermanja NaΩista.

1944: It-tmien Forza tal-Ajru Amerikan jibbumbardjawEnschede, Arnhem u Nijmegen bi Ωball. Inqatlu aktar minn800 persuna.

1948: Attakk G˙arbi b’bomba f’Ìerusalemm. Imutu 50 per-suna.

1955: Jibda jba˙˙ar l-aircraf carrier Brittaniku Ark Royal.

1958: L-E©ittu u s-Sirja jiffurmaw ir-Repubblika tal-G˙arabMag˙quda (UAR).

1963: Il-Beatles jinawguraw u jibdew il-kumpanija ta’rrekordjar tal-muΩika tag˙hom.

1965: L-Unjoni Sovjetika ttella’ l-Kosmos 57 fl-orbita tad-dinja (Voskhod Test).

1967: Truppi ta’ 25,000 ru˙ bejn Amerikani u VjetnamiΩimin-na˙a t’isfel jibdew l-Operazzjoni Junction City kontral-Vjet-Kong. L-ikbar assalt Amerikan mill-ajru sa mit-TieniGwerra Dinjija.

1971: Il-Ìeneral Hafiz al-Assad isir President tas-Sirja.

1972: L-IRA t ippjanta bomba f i l -kwart ier tas-16thParachute Brigade f’Aldershot, Hampshire. Imutu ˙amesnisa u qassis tal-armata.

1974: Isir attentat biex jin˙ataf ajruplan minn Samuel Byckmill-ajruport internazzjonali ta’ Baltimore-Washington.Kieku rnexxa kien qed jippjana li jikkraxxja l-ajruplan fil-White House u joqtol lill-President Richard Nixon.

1980: L-Afganistan tiddikjara l-qorti marzjali.

1986: Bidu tar-Rivoluzzjoni tal-Poplu g˙all-Poter fil-Filippini.

1989: Il-Lottu fi New York i˙allas $26.9 miljuni lil rebbie˙wie˙ed, bin-numri (1-5-12-19-44-50).

1989: Awturi Amerikani jiddimostraw kontra t-theddidatal-mewt li saret mill-Iranjani, lil Salman Rushdee, awturtal-ktieb Satanic Rituals.

1991: Il-Gwerra mal-Iraq. Il-President Amerikan GeorgeBush ta çans lill-Iraq sal-5.00pm tal-g˙ada biex jo˙or©umill-Kuwajt, jew jiffaççjaw gwerra totali.

2006: Gang armat jisraq £53 miljun mid-depositu ta’Securitas Bank f’Kent. Kienet l-akbar serqa fl-istorjaIngliΩa.

2006: Is-Senat f’Dakota t’Isfel japprova li©i li ma tipperme-ttix l-abort fl-istat. L-opponenti ppruvaw jemendaw il-li©ib’mod li jkun hemm eççessjonijiet f’kaΩi ta’ stupru uinçest.

2014: Matteo Renzi jsir Prim Ministru tal-Italja.

2014: Il-Papa Fran©isku jappunta dsatax-il kardinal ©didf’çerimonja fil-BaΩilika ta’ San Pietru f’Ruma. Dawn kienul-ewwel appuntamenti mindu sar Papa.

Ìraw bÓal-lum il-fjuri u l-uÛu tagÓhomSkont ma jg˙idu l-arkeolgi, il-bniedem beda jiddekora l-oqbra bil-fjuri madwar 14,00sena ilu. L-ewwel xhieda ta’din it-tradizzjoni nstabet fl-IΩrael, meta sar t˙affir u nstabli g˙all-funerali kienu jintuΩawis-salvja, in-nag˙nieg˙ u pjantio˙ra.

FiΩ-Ωminijiet moderni, it-tradizzjoni tal-uΩu tal-fjuri hisinjal ta’ rispett, iΩda jing˙ad libdiet eluf ta’ snin ilu biex ir-ri˙a ˙elwa tal-fjuri tpatti g˙all-intiena li jer˙i l-©isem mejjet.

Hemm min isostni wkoll li r-ri˙a tal-pjanti tbarri lill-anni-mali milli jersqu lejn il-qabar uj˙affru g˙all-katavru.

Ir-Rumani tal-qedem kienujΩejnu l-art tal-qabar b˙al©nien, bil-˙sieb li l-ispirtu jie˙ugost waqt li joqg˙od idur.

L-a˙˙ar sejba ta’ oqbra saretfis-sit preistoriku mag˙rufb˙ala l-G˙ar Raqefet, li j˙aresfuq il-kosta Mediterranja.

Imorru lura g˙al madwar13,700 sena.

Il-Professur Dani Nadel u l-grupp tieg˙u sabu dawn l-oqbra b’29 skeletru ta’ tfal uaduti. Mag˙hom instabu pjantikbar li ©ew identifikati b˙alasalvja u nag˙nieg˙. L-istessProfessur li hu arkeologu fl-Università Haifa fl-IΩrael qal lil-pjanti tal-fjuri jippossiedumekkaniΩmi li jistimulaw poΩit-tivament l-emozzjonijiet u l-˙ti©iet soçjali fl-umani. Hu dif-fiçli jing˙ad meta n-nies bdewjuΩaw il-fjuri fi ©rajjiet pubbliçiu çerimonjali, g˙ax ix-xhiedarelevanti hi skarsa fl-arkeolo©ija. IΩda minn dak linstab dan l-a˙˙ar, jista’ jing˙adli l-fjuri kienu jintuΩaw fermqabel minn dak li kienma˙sub.

Fl-oqbra nstabu o©©etti tal-˙a©ar, forsi ©ebel biex jimmar-ka l-post jew simboli, kif ukollfdal taΩ-Ωnied u l-g˙adam ta’

annimali maqtula, li jag˙tu lildak li jkun x’jifhem li setg˙etsaret xi festa çelebrattiva.

L-aktar li nstabu impressjoni-jiet ta’ pjanti ppriservati kienf’qabar doppju ta’ adolexxentta’ bejn it-12 u l-15-il sena uindividwu ta’ aktar minn 30sena. It-tnejn kienu bilqieg˙dajmissu spalla ma’ spalla b’ide-jhom imdendlin. Il-ProfessurNadel Ωied li minn dak li nstabf’G˙ar Raqefet, in-Natufjanikienu l-ewwel jix˙tu tajn artabfl-art, imbag˙ad jg˙attuhb’˙afna fjuri u pjanti tal-fjuri,biex jipprovdu kemm ir-ri˙atfu˙ kif ukoll il-kulur.

Minn dan kollu jidher li l-fjurijintuΩaw biex jesprimu s-sim-patija, il-kburija u l-fer˙.JintuΩaw ukoll biex jesprimu s-sentimenti reli©juΩi: f’xireli©jonijiet huma meqjusin lijwasslu g˙al rotta diretta g˙all-komunikazzjoni spiritwali.

kelb li qisu kangarÙ

Kelb çkejken tar-razzaChihuahua, ming˙ajr saqajn ta’quddiem sar sensazzjoni fuq l-internet wara li, dawk li rawh,innutawh jaqbeΩ qisu kangarù.

Il-kelb bl-isem ta’ Pee Weekien se jinqatel appenatwieled, iΩda issa sar stilla tal-internet wara li sidtu bdiettix˙et ritratti u vidjows tieg˙u.

Pee Wee, li kwaΩi jiΩen daqsborΩa zokkor, imur fejn iridbilli jaqbeΩ fuq saqajh ta’wara, u juΩa denbu g˙all-

bilanç – l-istess b˙all-marsup-jali Awstraljani.

Patrice Brennan, sidt il-kelb,qalet li dan twarrab mill-breeder g˙ax min˙abba d-diΩabbiltà tieg˙u ma setaxibig˙u.

Patrice qalet li Pee Wee hu l-iktar kelb gustuΩ, qalbu tajba uli j˙obb immens. Ji©ri u jaqbeΩb˙al kangarù u ji©ri b’˙effakbira.

Patrice akkwistat lil dan il-kelb g˙all-50 sena tag˙ha,

meta l-©eru kien hekk çkejkenli seta’ joqg˙od f’pala ta’ idwa˙da. Meta l-kelb ikollu˙ames xhur u ma jkomplix jik-ber, Patrice qed tittama li tord-nalu si©©u tar-roti speçjalizzatbiex ma jg˙ajjix saqajh ta’wara.

Mindu r-ritratti u l-filmati ta’Pee Wee dehru fuq Facebook¸dan il-kelb çkejken li jg˙ixf’Wisconsin fl-Istati Uniti, kisebeluf ta’ ammiraturi.

l-oriÌini ta’ idjomaL-idjoma Amerikana ‘BlackFriday’ j ing˙ad l i ©ietor i©inata f is-snin ˙amsinmeta, fi tmiem il-©img˙a, l-ommij iet l i kienu ja˙dmukienu ji©©ieldu bejniethombiex jaraw min minnhomjibqa’ jg˙addi l-˙wejje© g˙all-a˙˙ar €13.52.

Dan kien mitt sena wara li© ie abol i t l - isk javi tù f l -Amerika.

Nies o˙ra jsostnu li l-idjomabdiet fl-1951. Jum ir-Radd il-Óajr kien il-Óamis (festa) u l-g˙ada l-˙addiema çemplu likienu ma jifil˙ux biex jie˙duerbat ijiem vaganza, peress li

f’dawk iΩ-Ωminijiet ma kinuxjit˙allsu tal-festi.

Kien hemm min isostniwkoll li din l-idjoma ©iet fis-se˙˙ minn Ωmien l-iskjavitù,peress li nhar ta’ Ìimg˙a l-iskjavi kienu j inbieg˙u biprezz ridott. IΩda nstab li danit-twemmin ma kienx minnu.

KUN Af KÓ 22|02|2015 21kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMMKITBA TA’SAVIOUR MAMO

Bejn l-1937 u l-1938, fuq il-muntanji ta’ Bayan-Kera-Ule,post diffiçili li jitla˙aq bejn it-Tibet u ç-Çina, arkeologukien skopra traççi strambi lijag˙tuk x’tifhem li darba kienhawn ˙lej jaq li ©ew minnpjaneti o˙ra u rifsu din id-dinja.

F’g˙erien imqattg˙a fil-blat,dan ix-xjentist kien sabnumru ta’ skeletri ta’ daqsmhux normali flimkien ma’˙afna çrieki tal-©ebel. F’dawkl-in˙awi darba g˙exu Ωew©tribujiet, Dropa u Ham, likienu avversarji ta’ xulxin u likellhom statura kemxejntixbah lil dawn l-iskeletri.

Dropas

Drok-pa jew Dzopa, dejjemskont kif jg˙idu xi kittiebakontroversjali, huma razza ta’nies ta’ statura qasira ˙afna,qishom nani. Huma twal bejntliet piedi u erba’ piedi ujiΩnu 38 u 52 libbra. Il-©ildatag˙hom kellha karna©©jonisfar u kienu mag˙mulinΩnelli. La kienu ©ejjien minnrazza ÇiniΩa u lanqas minn

razza Tibet jana. Kellhomg˙ajnejhom kbar ta’ lewnka˙lani. Jista’ jkun li r-razzakienet dixxendenti ta’ popluli g˙ex 12,000 sena i lu.Hemm ˙afna spekulazzjoniji-et kif u x’fatta dawn il-krea-turi sabu ru˙hom f’dan il-lokhekk diΩabitat tat-Tibet.Hemm min jg˙id li niΩlu jew©ew mill-ispazju b’xi mezz uma setg˙ux imorru lura g˙axil-vettura li ©ew biha ©ratilhal-˙sara u ma setg˙uxjirran©awha.

Sejba stramba

Chi Pu Tei, Professur tal-Arkeolo©ija f’Beijing, kien maxi studenti qalb il-muntanjital-Óimalaja, f’post imwarrab,il-Qinghai, fruntiera bejn iç-Çina u t-Tibet biex jistudjanumru ta’ g˙erien. Dawn l-g˙erien kienu jidhru li kienum˙affrin b’çerta seng˙a liemab˙ala, b’sensiela ta’ kurituri ukmamar kollha j infdu. I l-qtug˙ ta’ dan il-blat kien jurili, biex tqatta’ jew t˙affer danil-materjal, intuΩat xi g˙oddaspeçjal i g˙ax i l-blat kien

maqtug˙ lixx u miksi b’kisjab’rita rqieqa ta’ ˙©ie©. Danjag˙tik x’tifhem li l-blat tqat-ta’ b’xi apparat li jitfa’ s˙anakbira l i dewweb il-blat.Lanqas illum m’g˙andna dinl-ispeçi ta’ g˙odda.

Fl-g˙erien instabu fillieri ta’oqbra bi skeletri ©o fihom.Dawn l-iskeletri kienu ta’erba’ piedi u erba’ pulzieri l-wie˙ed b’forma pjuttoststramba. Kellhom rashomkbira, irqaq u mag˙mulinb’g˙adam dg˙ajjef. G˙all-ewwel ˙asbu li kienu fdalijiettal-guri l l i , imma minn sejoqg˙od j idfen i l-guri l l i ?Kienu jidhru li kienu kreaturimhux normali

Ma kien hemm xejn b˙alakitba ma’ dawn il-oqbra,imma viçin tag˙hom instabumijiet ta’ ©ebel forma ta’ plat-ti mirduma fir-ramel. Dawnil-platti tal-©ebel, li qishomdiski, kellhom dijametru ta’pied b’toqba ta’ tliet kwartita’ pulzier fin-nofs u ˙afnasinjali m˙affrin mad-dawra.

Mal-˙ajt instab disinn tal-univers bil-pjaneti u speçi ta’sinjali wara xulxin, li jag˙tuk

x’tifhem li kienet xi rotta fl-ispazju. Ûgur minn pin©adawk id-disinji kien xi ˙addintelli©enti. Skont l-analiΩi lig˙amel il-Professur Chi PuTei, flimkien ma’ erba’ kolle-gi o˙ra, ˙are© bit-teorija lidak li sabu kien xi ˙a©a limhux normali ssib fuq dinid-dinja. G˙alhekk jista’ jkunli dawk il-fdalijiet kienu ta’viΩitaturi minn pjaneti o˙ra.

Id-diski tal-©ebel

B’kollox kienu nstabu mas-716 diska tal-©ebel. Kienusaru ˙afna esperimenti fuqdawn id-diski minn diversixjentist i madwar id-dinja.Çerti diski nstabu fi stat tajjeb˙afna u g˙alhekk seta’ jsirstudju iktar perfett. SkontanaliΩi li saret instab li d-diski g˙andhom ’il fuq minn12,000 sena, j i©ifieri iktarmill-Piramidi tal-E©ittu. F’lab-oratorju f’Moska, ir-Russja,kienu skoprew Ωew© fatturiimportanti: wa˙da li d-diskig˙andhom ammont sostanz-jali ta’ ˙adid, b˙al kobalt; u l-l inj i l i huma m˙affrin

ji©©eneraw kurrent meta d-diska ddur, kif ukoll j in-stema’ b˙al ritmu. XjentistRussu, çertu Zaitsev, g˙amel30 sena jistudja dawn id-diskiu kien qal li dan il-fenomenuΩgur li hu speçi ta’ komu-nikazzjoni ma’ xi ˙olqien tal-ispazju.

Dan i l-kaΩ kien g˙amelΩmien ma jissemmiex, immafl-1995 gazzetta ÇiniΩa ˙ar©etdan ir-rapport li kien jg˙id:“Fil-provinçja ta’ Sichuan fuqil-muntanji ta’ Bayan KarauUla nstab tribù ta’ 120 ru˙ ta’dixxendenza stramba. Dawng˙andhom statura qasira˙afna bl-ikbar persuna hitwila t l iet piedi u g˙axarpulzieri, u l-iqsar Ωew© piediu pulzier. Jista’ jkun li dawnkienu ©ew minn art o˙ra.”

Sal-lum g˙adu ˙add masolva dan il-misteru ta’ dawnl-iskeletri u d-diski li kienumo˙bija f’dawk l-g˙erien.

Wie˙ed m’g˙andux jemmenkollox g˙ax fuq din is-sejbal-awtur seta’ ˙oloq storja biexida˙˙lek f’kurΩità kbira uj˙allik ta˙seb.

TISTA’ TKUN XHIEDA LI JEÛISTU L-ALJENI

Xi w˙ud mid-diski Wie˙ed mill-iskeletri

22 22|02|2015 madWarnakÓkullhadd.com

Il-Bidu tal-G˙aqda

Matul is-snin 1984 u 1985, gruppΩg˙ir ta’ persuni impenjati saburu˙hom f’sitwazzjoni fejn,ming˙ajr ma jafu kif, iltaqg˙uflimkien u bdew g˙all-ewweldarba jiddiskutu u jfasslu kif tista’ti©i ffurmata g˙aqda bl-iskop litg˙in lajçi li j˙ossuhom lesti li jof-fru lilhom infushom biex ja˙dmuf’art missjunarja. Soru tal-Kongregazzjoni ta’ San ÌuΩepptal-Apparizzjoni, Sr FrancesJaccarini tg˙id kif fl-1971-1972marret ta˙dem mas-sorijiet ta’Madre TereΩa fil-Bangladexx.Waqt il-˙idma tag˙ha hemmhekkkienet kuljum tiltaqa’ ma’ niesja˙dmu mal-morda, mal-foqra uma’ min hu bil-©u˙. Fost dawnkien hemm ˙afna Ωg˙aΩag˙ minndiversi pajjiΩi li kienu qed joffruxhur jew snin b˙ala servizzvolontarju. Is-soru kienettit˙asseb u tistaqsi lilha nfisha:“G˙aliex mhemmx ukollΩg˙aΩag˙ Maltin fost dawn in-nazzjonijiet kollha?” Fl-1975, tabiba Maltija, Dr Marija

Meilak, kienet applikat g˙andorganizzazzjoni IrlandiΩa,Concern, biex twettaq ˙idmavolontarja fil-missjoni. Wara sen-siela ta’ intervisti u safar, DrMarija Meilak kienet aççettatabiex tmur l-Etjopja, fejn dametsal-1977. Sr Frances saret taf lis-Sur Joseph Cassar, li dak iΩ-Ωmienkien student tal-Filosofija u t-Teolo©ija. IΩ-Ωmien kien is-sajf tal-1984 meta kienu ltaqg˙u DrMarija Meilak u s-Sur JosephCassar permezz tal-istess soru.

Il-persuna tal-Professur RizzoNaudi kienet strumentali biex l-g˙aqda ti©i ffurmata. Bdew il-kuntatti mad-Djoçesi ta’ Garissafl-1983 fdata lill-KappuççiniMaltin fil-Kenja. Fl-1985 sar il-kuntatt mal-Isqof Makram Max ta’El Obeid fis-Sudan, permezz tal-g˙ajnuna mog˙tija mill-MuΩew.Kien matul is-sena 1984 li l-preparazzjonijiet me˙tie©a biextitwaqqaf l-G˙aqda bdew jitfasslufi pjan finali. Óidma intensivamill-membri fundaturi kienet issirta’ spiss fl-Uffiççju Missjunarju. Id-direttur nazzjonali tal-OpriMissjunarji Pontifiççji f’Malta ta’dak iΩ-Ωmien, Mons. MattewChircop ta lill-G˙aqda VLM l-appo©© kollu possibbli.

Wara laqg˙at mal-Arçisqof ta’Malta, Mons. ÌuΩeppi Mercieca upermezz ta’ ˙idma kontinwa biexjitwaqqfu l-ewwel ftit kuntattibarra minn Malta, l-G˙aqdaVoluntiera Lajçi Missjunarji ©ietiffurmata uffiçjalment nhar l-20 ta’Frar tal-1985. Il-membri tal-ewwelkumitat kienu l-Professur Dr JohnRizzo Naudi b˙ala l-ewwelPresident; is-Sur Joseph Cassar,segretarju; is-Sur Eddie Zammit,membru tas-Soçjetà tal-MuΩew,teΩorier; Dr Marija Meilak; SrFrances Jaccarini; u s-Sur LukeGauci b˙ala membri fundaturi.

Illum, filwaqt li n˙arsu lura lejnit-tletin sena ta’ eΩistenza, narawli l-G˙aqda VLM bag˙tet 60 mis-sjunarju lajk fi tliet kontinenti.

Il-Kenja

L-ewwel voluntiera ntbag˙tu l-Kenja ftit wara l-formazzjoni tal-G˙aqda. Tletin membru marrufil-missjonijiet ta’ Garissa, Wagir uMakuju. L-ewwel missjoni kienetdik tal-Kappuççini Maltin li dametnumru kbir ta’ snin. Meta l-Kapuççini infurmaw lill-G˙aqda lima kellhomx bΩonn aktar volun-

tiera g˙ax rawmu n-nies tal-post,fl-1997 l-G˙aqda bdiet kuntattimas-SaleΩjani. Dawn it-30 volun-tier li ntbag˙tu mill-VLM il-Kenjag˙amlu bejniethom 33 sena ta’˙idma missjunarja. Tnejnminnhom m’g˙adhomx mag˙na,tnejn o˙ra llum huma sorijiet uie˙or huwa Brother Salesjan.Fid-djoçesi ta’ Garissa, il-membri

tal-VLM ˙admu l-aktar mat-tfal fl-orfanatrofji bl-isem ta’ Boys’Town u Girls’ Town. Humag˙enu fl-amministrazzjoni tal-orfanatrofji u raw li t-tfal kellhomil-bΩonnijiet ta’ kuljum, ikel u˙wejje©, u segwew il-progresstag˙hom fl-iskejjel. Fiç-Çentru ta’Riabilitazzjoni ta’ Wagir, il-mem-bri ˙adu ˙sieb persuni b’diΩab-biltà u g˙amlu tip ta’ xog˙olie˙or b˙al sewwieqa, g˙alliemafil-kindergartens, qassmu l-ikellill-anzjani, infermiera, fiΩjoter-apisti, ˙ajjata, eçç. Xi voluntierag˙enu fil-bini ta’ skola Ωg˙iraf’Wagir u çentru parrokkjalif’Habaswein. Fl-1997 l-G˙aqdabag˙tet koppja f’Siakago, il-Kenja. Is-SaleΩjani Taljani bnewklinika u riedu jag˙mlu laborator-ju. Jacqueline kienet responsabblimill-bleeding room fejn kienettie˙u d-demm lill-pazjenti biexikun ittestjat l-aktar g˙all-malarja,u Charlie b˙ala MedicalLaboratory Scientist. Fl-2004 int-bag˙at voluntier fil-missjoniSalesjana ta’ Makuju. Il-voluntierkien surmast ta’ skola tas-snajja’ ukien jie˙u ˙sieb l-istudenti u l-compound; imbag˙ad fl-2005 int-bag˙at voluntier ie˙or li kienjikkoordina l-iskola tas-snajja’ udik sekondarja. Huwa kien jara lil-kumplessi jitmexxew b’mod taj-jeb u jsolvi l-problemi li jinqalg˙uta’ kuljum.

Is-Sudan

Sena wara l-formazzjoni tal-G˙aqda, proprju fl-1986, il-VLMbag˙tet l-ewwel lajçi missjunarjifis-Sudan. Ódax-il voluntier˙admu fil-villa©©i tal-muntanjiNuba, f’El Obeid u f’Khartoum.

Ftit wara li twaqqfet l-G˙aqdaVLM, il-Vigarju Ìenerali ta’ ElObeid, Mons. Macram Max, talablis-Soçjetà tal-MuΩew biex jint-bag˙at tabib sabiex imexximobile operating theatre li ng˙atamill-Caritas Taljana. Dr MarijaMeilak aççettat li tmur is-Sudanf’isem il-VLM. Hemmhekk intal-bet biex iddur l-ir˙ula fil-muntanjiNuba. Dan g˙amlitu bl-g˙ajnunata’ infermiera, fejn imbag˙ad int-bag˙tet fil-belt ta’ Kadugli, mad-war sitt sig˙at vja©© bil-karozza

minn El Obeid, u kienet iddur il-morda fil-komunità u fl-isptar kifukoll tikkura lil-lebbruΩi. Xog˙olie˙or sar fid-Djoçesi ta’ El Obeidminn voluntiera li ˙admet b˙alasegretarja tal-Isqof Makram Max uanke tal-Vigarju Ìenerali. G˙al xiΩmien ˙adet ˙sieb id-dar tal-Isqofu l-kontijiet tad-Djoçesi. Il-ma©©oranza tal-voluntiera limarru s-Sudan ˙admu b˙alag˙alliema fil-Kulle©© Comboni fil-kapitali Khartoum, meqjus b˙alal-a˙jar kulle©© fil-pajjiΩ, b’livellg˙oli ta’ edukazzjoni. Il-voluntierag˙allmu l-IngliΩ f’livelli differenti,il-matematika, il-kompjuter, it-typ-ing u l-accounts f’livell sekondar-ju.

Nhar ta’ Ìimg˙a kienu jmorrumas-Sorijiet Kombonjani biexjg˙inu lir-refu©jati f’kamp bl-isemDar El Salaam. Hawnhekk is-sori-jiet jikkuraw lit-tfal morda ujag˙tuhom il-mediçini li jkollhombΩonn, filwaqt li l-voluntiera tal-G˙aqda jg˙inu billi jΩommu kjutan-nies, i©orru l-mediçini, ji©bruu ja˙slu l-flixken, eçç.

Papua New Guinea

F’Ìunju tal-1992 infet˙et missjonio˙ra, din id-darba qrib il-konti-nent Awstraljan, fil-gΩira ta’ PapuaNew Guinea. F’dan il-pajjiΩ˙adem l-anestetista Dr NazzarenoAzzopardi li ta s-serivizz tieg˙ug˙al sena fl-isptar Angau fil-beltta’ Lae. Hu kellu jamministra l-loppju u jg˙allem il-professjonital-anestesija lil grupp ta’ tobbaΩg˙ar u xi infermieri. Kien jie˙u˙sieb Intensive Care Ward Ωg˙ira.

Il-Bolivja

F’Lulju tal-1994, l-G˙aqda bag˙tetlil Marija Inguanez, g˙alliema fl-iskejjel tal-istat, fil-missjoniKarmelitana ta’ El Alto fil-Bolivja.El Alto hija belt immensa uemar©inata, madwar sieg˙abog˙od mill-kapitali La Paz, mim-lija b’refu©jati ssensjati mill-min-jieri u bdiewa li ppruvaw ja˙arbul-faqar tal-art niexfa tal-Altipiano.Hija g˙enet fil-KatekeΩi tal-familjabilli tipprepara lill-©enituri tat-tfalli jkunu se jirçievu l-EwwelTqarbina. Minbarra t-tag˙lim tal-KatekiΩmu, Marija u l-missjunarjil-o˙ra ˙adu ˙sieb ukoll jip-preparaw ikel s˙un g˙all-familjifqar tal-parroçça.

Il-BraΩil u t-TuneΩija

Lejn l-a˙˙ar tas-snin disg˙in, int-bag˙tu voluntiera o˙ra l-BraΩil ut-TuneΩija. Fil-BraΩil intbag˙tet

Mary Rose Schembri Wismayer likienet ta˙dem fil-Favelas ta’Bahia mal-fqar filwaqt li t-TuneΩija ntbag˙at Desmond Fayli ˙adem ma’ Sr Vinnie u l-IsqofTual fl-iskejjel tal-Knisja f’Tunes.

Il-Gwatemala

Fl-a˙˙ar tad-disg˙inijiet u l-bidutas-seklu l-©did, infet˙u numruta’ missjonijiet ©odda. Tmien vol-untiera marru fil-missjonijiet ta’Azulco fl-1998, imbag˙ad SanManuel Chaparron, Comapa,Jalpatagua u Santo Tomas deCastilla fejn g˙enu lil DunÌuΩepp Camilleri u lil DunAnton Grech. Huma kienu jΩurulill-fqar, ifarr©uhom, iqassmu l-˙wejje©, organizzaw id-duttrinag˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ u g˙at-tfal, reçti,Ωfin u kant. G˙allmu wkoll l-IngliΩ. Voluntier ie˙or ˙ademmat-tfal u maΩ-Ωg˙aΩag˙ fil-par-roçça u beda pro©ett tat-tkabbirtal-kafè f’Comapa.

Il-voluntiera l-o˙ra kienu invo-luti f’diversi pro©etti fejn Ωarufamilji f’faqar estrem, organizzawattivitajiet g˙at-tfal fejn kienuentuΩjasti biex jitg˙allmu krafts uanke xi g˙awma fir-Rio.Voluntier ie˙or ˙adem fil-mis-sjoni ta’ Dun ÌuΩepp Camilleri.Ix-xog˙ol li g˙amel dan il-volun-tier kien varjat, u jinkludi d-disinn ta’ tliet artali ©odda, il-manutenzjoni ta’ magna li ttella’l-ilma minn spieri, g˙en fil-binita’ 17-il tieqa tal-˙adid g˙as-salaparrokkjali. Ta’ kull ©img˙a kienjuri film ta’ siltiet mill-Bibbja.Wara g˙allem l-IngliΩ u l-matem-atika lil 140 student. Ûew© vol-untiera o˙ra li ˙admu ma’ DunAnton huma t-tnejn seminaristiG˙awdxin. Michael Curmi ˙allaMalta f’Settembru tal-2003 b˙alaparti mis-sena li s-seminaristijag˙mlu barra s-seminarju. Hug˙en ˙afna lil Dun Anton fiΩ-Ωjajjar lill-anzjani u lill-morda fejnkienu je˙dulhom l-Ewkaristija.Wara nofsinhar kienu jiççele-braw il-quddiesa f’xi wie˙ed mit-13-il villa©© fir-ra˙al ta’Chaparron. Filg˙axija kien jag˙til-lezzjonijiet tal-pjanu lil 15-il stu-dent u ˙arre© ukoll il-kor tal-knisja. Ftit taΩ-Ωmien ilu kienordnat saçerdot u llum huwa l-viçi rettur tas-Seminarju ta’G˙awdex.

Proprju g˙axar snin wara, fl-2013, is-seminarista MichaelGrima ˙alla Malta g˙all-missjonita’ Dun Anton, din id-darba fil-parroçça f’Santo Tomas deCastilla. Michael g˙en ukoll fis-servizz pastorali, fl-organizzaz-

zjoni tal-iskola tas-sajf, fl-immani©©ar tal-pro©ett tat-ti©ie©u pro©etti o˙ra, fit-tag˙lim tal-kompjuter lil 80 persuna, eçç.Jekk Alla jrid, fi ftit Ωmien ie˙or,Michael Grima ji©i ordnat saçer-dot.

Il-Perù

Missjoni o˙ra li nbdiet fis-sena2000 hija dik ta’ Lima, il-Perù.Hector Pickard huwa missjunarjupermanenti u g˙adu g˙addej bil-volontarjat tieg˙u sal-lum. Hectorjg˙in lis-sorijiet ta’ Madre TereΩafl-g˙ajnuna lill-anzjani abban-dunati u persuni mentalment ufiΩikament ˙andikappati. Is-soriji-et g˙andhom kunvent kbir lijakkomoda 150 ru˙ fid-distrett ta’La Victoria.

Minbarra dan, is-sorijiet g˙and-hom comedor popular fejn jip-preparaw l-ikel g˙al 150 familjafqira. Hector jg˙in ukoll fit-tqas-sim tal-ikel. Huwa ja˙dem ukollmat-tfal li jfisser li jag˙tihom il-kolazzjoni, ja˙silhom, ilibbishom,jitmag˙hom, jipprepara l-mediçi-ni, inaddaf is-sezzjoni, ibiddlil-hom u ja˙sel il-˙wejje©. Fil-Milied jipprepara mijiet ta’ ham-pers g˙all-fqar. Nhar ta’ Ìimg˙ajΩur il-˙absin fejn jitkellem ujaqsam xi esperjenzi mag˙hom.

L-Etjopja

F’Ottubru tal-2003 l-VLM bag˙tetlill-fiΩjoterapista ClaudineMicallef fl-Isptar San Luqaf’Wolisso. L-objettiv primarju ta’dan l-isptar hu li jtejjeb is-sa˙˙atal-poplu billi jipprovdi l-kurame˙tie©a u tag˙lim lill-infer-miera. L-G˙an fit-tul huwa li tit-naqqas ir-rata ta’ mwiet speçjal-ment tal-ommijiet fit-tqala u r-rata ta’ mwiet tat-trabi, li titjieb l-indafa, jipprovdi ilma tajjebg˙ax-xorb, eçç. Ir-rwol ta’Claudine kellu x’jaqsam mal-aspett ta’ riabilitazzjoni fiΩika.Dak iΩ-Ωmien ma kien jeΩisti l-ebda dipartiment ta’ dan it-tip.Kien hemm l-idea li tkunΩviluppata taqsima ta’ riabilitaz-zjoni b˙ala parti minn pro©ett ta’ortopedija.

It-Tanzanija

Voluntier mar f’Diçembru tal-2003 f’Mafinga fejn is-SaleΩjanig˙andhom seminarju u skolasekondarja. Steve kien jg˙alleml-IngliΩ lil studenti ta’ 12-il sena.Huwa g˙allem lil dawn it-tfalfqar li g˙alkemm huma fil-bΩonnmaterjalment, huma g˙atxanag˙at-tag˙lim.

Ûew© voluntiera o˙ra li marrut-Tanzanija f’Awwissu uf’Novembru tal-2012 huma JoanGabriele u Furtu Caruana, limarru jg˙inu lil Sr Maria Bordafl-isptar Makiungu f’Singida.Furtu g˙allem it-typing lill-mem-bri tal-istaff tal-isptar u fostxog˙ol ie˙or, g˙enu billi ˙allsul-miΩata biex tifel Ωg˙ir jintbag˙atl-isptar g˙all-kura, ippreparawtabelli biex jimmarkaw o©©ettimediçinali, Ωejnu l-ispazju ta’quddiem guesthouse u l-©niental-©enb, bnew post g˙al-log˙obwara s-sala tat-tfal, taw bandli ling˙ataw mill-Kunsill Lokali ta’Ra˙al Ìdid u nΩebg˙u mill-istu-denti tal-MCAST. Taw ukoll DVDplayer u ΩurΩieqa tal-plastik lill-istess sala, kif ukoll donazzjonibiex jg˙inu lil tfal orfni fit-tag˙lim tag˙hom, liema flusin©abru mit-tfal tal-Isla.

TleTin Sena Ta’ Óidma mill-VolunTiera lajÇi miSSjunarjiKITBA TA’JOHN BASON

madwarna kÓ 22|02|2015 23kullhadd.com

B’rabta mal-viΩjoni li tpo©©i l-klijent fil-qalba tag˙ha, il-Bank ofValletta tawwal il-˙in ta’ ftu˙ ta’ 12-il ferg˙a. Dawn issa qed ikunumiftu˙a g˙an-negozju mill-4.30 ta’ waranofsinhar sas-7.00 ta’filg˙axija fi ©ranet speçifiçi. Din l-istrate©ija, li kienet introdotta ftit tas-snin ilu, jidher li ntlaqg˙et

tajjeb mill-klijenti, speçjalment dawk li jkollhom diffikultà jΩuru l-ferg˙a matul il-perjodu normali ta’ ftu˙. Dan is-servizz ji©i m©eddedb’mod regolari mill-Bank biex ikun jista’ jakkomoda d-domanda tal-klijenti. Meta jkollhom bΩonn jirrikorru g˙as-servizz ta’ filg˙axija, il-klijenti huma m˙e©©a jag˙mlu appuntament minn qabel, biex jiΩgu-raw li jsibu l-mani©er inkarigat u jkunu jistg˙u jinqdew. Dan il-perjo-du huwa iddedikat prinçipalment biex ikunu diskussi soluzzjonijietbankarji li jkunu jindirizzaw iç-çirkostanzi individwali tal-klijent. Fostis-servizzi offruti wie˙ed jista’ jsemmi bank assurance, investimenti,self personali u self fuq il-proprjetà, kif ukoll applikazzjonijiet g˙all-kards ta’ debitu u kreditu, servizzi bankarji di©itali kif ukoll servizzita’ stockbroking. Tisrif ta’ çekkijiet ma jkunx offrut f’dan il-perjodu.

Din l-istrate©ija tifforma parti mill-viΩjoni tal-Bank biex is-servizzioffruti min-netwerk estensiva tag˙na jkunu integrati maç-channelsself-service tal-Bank. “B˙ala l-Bank ewlieni f’Malta, il-Bank of Vallettahuwa impenjat li jsa˙˙a˙ iç-channels ta’ komunikazzjoni, u jag˙melis-servizzi tieg˙u aççessibbli, kemm bl-internet kif ukoll permezz tan-netwerk madwar il-GΩejjer Maltin,” spjega Peter Perotti, Chief OfficerPersonal Banking.

il-BoV jeStendi l-Óin li fiH jingÓata SerVizz minn diVerSi fergÓat

B˙alissa l-ferg˙at tal-Bank li joffru dan is-servizz huma dawn:

Ferg˙a Nhar ta’ Nhar ta’

BOV il-GΩira Erbg˙a Ìimg˙aBOV il-Mosta Tlieta Ìimg˙aBOV in-Naxxar Ìimg˙aBOV Preluna Towers, Tas-Sliema Ìimg˙aBOV Óal Qormi Ìimg˙aBOV Wied il-Ghajn Erbg˙aBOV San Ìwann ÓamisBOV San Ìiljan Ìimg˙aBOV is-Si©©iewi Ìimg˙aBOV ÓaΩ-Ûebbu© Erbg˙a Ìimg˙aBOV iΩ-Ûejtun TlietaBOV iΩ-Ûurrieq Ìimg˙a

G˙all-ewwel darba fil-Programm tal-Ilma tal-HSBC – Catch the Drop, skola li qed tie˙usehem fil-kampanja ng˙atat iç-çertifikat GreenFlag ming˙and Nature Trust. Iç-çertifikat GreenFlag hu l-og˙la akkreditazzjoni internazzjonalili skola tista’ tikseb biex turi l-impenn tag˙halejn l-edukazzjoni fl-iΩvilupp sostenibbli.

L-iskola San Anton kisbet dan iç-çertifikatpresti©juΩ wara li kisbet fondi mill-Programmtal-Ilma tal-HSBC b˙ala parti mill-kampanjaCatch the Drop biex jimplimentaw pro©ettambjentali.

Il-grupp EkoSkola f’San Anton School ˙ar©ubl-idea li jnaqqsu l-iskart tal-plastik billi jissos-titwixxu l-f liexken tal- ilma disposable ma’fliexken li jistg˙u jintuΩaw aktar minn darba.

Minbarra li eliminat flixkun tal-plastik kuljumg˙al kull student, din l-azzjoni wasslet g˙altnaqqis sinifikanti fl-emissjonijiet tal-karbonjuhekk kif il-fliexken tal-plastik li jintremewjuΩaw ˙afna ener©ija u ilma meta jkunu mani-fatturati u jikkawΩaw tni©©is meta jintremew.

ParteÇiPazzjoni fil-Programm tal-ilma tal-HSBC

24 22|02|2015 MADWARNAkÓkullhadd.com

Fi Triq il-Merkanti fil-Belt Valletta, in-na˙a tal-Forti Sant’Iermu, hemm knisja ddedikata lil Santa MarijaMaddalena, li kienet tag˙mel parti mill-Monasteru tas-Sorijiet tal-Klawsura tal-Maddalena jew Ripentiti, linbniet mill-Gran Mastru tal-Ordni ta’ San Ìwann Antione de Paule bejn l-1623 u 1636. Ìiet rinnovatadarbtejn: l-ewwel darba fl-1660 mill-Gran Mastru Nikola Kottonet u t-tieni darba mill-Gran Mastru Pintode Fonseca fl-1748.Meta l-Ìeneral Napuljun Buonaparti ©ie Malta fl-1798 keçça ’l barra minn darhom dawn is-sorijiet, b’ittra

li ©©ib id-data tat-23 ta’ Lulju 1798 indirizzata lill-Madre Badessa Swor Diodata Novi. Fl-ittra kien hemm s-sopressjoni tal-monasteru u t-tkeççija tal-komunità klarissa. Is-sorijiet kienu m©ieg˙la jmorru mas-Sorijietta’ Santa Katerina ta’ Lixandra, illum fi Triq ir-Repubblika.

Minn dakinhar sal-lum il-knisja u l-monasteru kienu jintuΩaw minn entitajiet diversi. Fl-10 ta’ Mejju 1941il-monasteru ©ie m©arraf bil-bombi tat-Tieni Gwerra Dinjija. Illum hemm l-iskola primarja tal-Gvern. G˙alxi Ωmien il-knisja kienet tintuΩa mill-IngliΩi g˙al çerimonji varji, u wara l-gwerra ©iet mitluqa g˙al kollox.Fi Ωmien riçenti kienet tintuΩa b˙ala ma˙Ωen tal-karnival.

Fis-sena 2010, inbdiet diskussjoni bejn il-Kurja ta’ Malta u l-parroçça ta’ San Duminku fil-Belt Valletta,sabiex il-knisja tal-Maddalena tg˙addi f’idejn il-kappillan g˙all-uΩu pastorali. Id-diskussjonjiet ©ew kon-kluΩi b’digriet tal-Arçisqof Pawlu Cremona OP, nhar l-10 ta’ Ìunju 2014.

Matul dawn l-a˙˙ar xhur f’din il-knisja sar xog˙ol ta’ tindif u tfarfir fuq ©ewwa, inbidel numru kbir ta’˙©ie© li kien imkisser, saret il-manutenzjoni ta’ 16-il tieqa, Ωew© bibien u l-bieb ta’ barra. Bdiet ˙idma biexjin©iebu fondi ˙alli din il-knisja ti©i rrestawrata kemm minn barra, kif ukoll minn ©ewwa u anke l-bejttag˙ha. Nixtiequ li fil-futur dan il-©ojjell ta’ arkitettura fil-belt kapitali jitgawda minn kul˙add. Hekk it-tifki-ra ta’ dawk is-sorijiet li ©ew imkeççija in©ustament minn dan il-post tibqa’ mfakkra.

G˙alhekk, nhar l-Erbg˙a 25 ta’ Frar, fis-6.00pm, l-Isqof Mons. Charles J. Scicluna, AmministraturAppostoliku ta’ Malta, se jbierek mill-©did il-knisja u jqaddes g˙all-ewwel darba fiha. Minn dakinhar ’ilquddiem se tibda tintuΩa g˙all-attivitajiet reli©juΩi u pastorali.

IL-kNIsJA TAL-MADDALENA FIL-BELT VALLETTA

Wara s-suççess tax-show li ttellg˙et f’Novembru li g˙adda, AlegriaDance Company g˙amlet g˙otja mid-d˙ul ta’ dakinhar lill-Fondtar-Riçerka (RIDT) tal-Università ta’ Malta, biex ikunu utilizzatig˙ar-riçerka fil-kançer li qed twettaq l-Università stess.

L-g˙otja ta’ €800 kienet ippreΩentata mid-Direttriçi ta’ AlegriaDance Company, Ingrid Sciberras, lill-Professur Juanito Camilleri,ir-Rettur tal-Università ta’ Malta, u Chairman tal-Fond tar-Riçerka.Il-Prof. Camilleri laqa’ l-g˙otja u rringrazzja lill-kumpanija taΩ-Ωfing˙all-appo©© tag˙hom u g˙all-fatt li qed i˙addnu l-kunçett ta’appo©© g˙al riçerka b˙ala parti mill-impenn soçjali tag˙hom.

Il-Fond tar-Riçerka (RIDT) twaqqaf fl-2011 b˙ala inizjattivakon©unta bejn l-Università ta’ Malta u l-Gvern Malti u g˙andu l-g˙an li ji©bor fondi biex isostni u jag˙ti spinta lir-riçerka li qedissir f’diversi dipartimenti fl-Università.

IL-FLAMENCo JIÌBoR FoNDI gÓAR-RIÇERkA FIL-kANÇER

Fl-okkaΩjoni tal-150 sena mit-twaqqif tal-Banda Queen Victoriab˙ala l-ewwel banda Ûurriqija, nhar il-Ìimg˙a 20 ta’ Frar nediettriple album storiku. It-tliet compact discs jinkludu: sett ta’ marçibrijuΩi storiçi, kompoΩizzjoni tat-tmien diretturi u l-assistentitag˙hom li dderi©ew il-banda sa mit-twaqqif tag˙ha fl-1865; settmarçi brijuΩi popolari komposti g˙all-okkaΩjoni tal-150 senaanniversarju; u sett marçi funebri li jitfg˙u dawl fuq il-mixja ta’150 sena storja kontinwa ta’ din il-banda.

Is-sett ta’ marçi brijuΩi storiçi, li jinkludu xog˙lijiet minn tmiendiretturi u l-assistenti tag˙hom li dderi©ew il-banda sa mit-twaqqif tag˙ha fl-1865, huwa CD me˙ud esklussivament mill-arkivji tal-banda u fih nisimg˙u siltiet li ndaqqu mill-BandaQueen Victoria xejn inqas minn 150 sena ilu, dak iΩ-Ωmien bl-isem ta’ Filarmonica del Zurrico. F’din l-edizjoni kronolo©ikawie˙ed isib kompoΩizzjoni minn kull direttur li mexxa l-bandatul il-mixja tag˙ha, flimkien ma’ marçi brijuΩi, xog˙ol l-assistentidiretturi li g˙enuhom tul is-snin.

Is-sett ta’ marçi brijuΩi popolari komposti g˙al-okkaΩjoni tal-150sena anniversarju huwa CD fejn wie˙ed jisma’ siltiet ©odda mik-tubin mill-aqwa esponenti tal-kompoΩizzjoni tal-marçi f’Malta, bil-parti l-kbira tag˙hom ulied l-istess banda u kkumplimentati minnkompoΩituri ta’ fama nazzjonali li kitbu siltiet esklussivamentg˙all-okkaΩjoni tal-150 sena anniversarju.

Fl-a˙˙ar u mhux l-inqas, il-Banda Queen Victoria, ippubblikatukoll sett ta’ marçi funebri li jitfg˙u dawl fuq il-mixja ta’ 150 senastorja kontinwa ta’ din il-banda. Is-siltiet mag˙Ωula jvarjaw minnkompoΩizzjonijiet Maltin u barranin antiki maqlug˙in mill-arkivju,li ntuΩaw f’avvenimenti storiçi, g˙al o˙rajn iktar riçenti li jesponul-iΩvilupp tal-istess banda u l-kompoΩizzjonijiet funebri f’Malta tulis-snin.

Dan it-triple album storiku tnieda fi tliet formati differenti waqtattività organizzata mill-G˙aqda Karmelitana Banda QueenVictoria. It-tliet formati li wie˙ed jista’ jakkwista jvarjaw minn:edizzjoni speçjali limitata u numerata; f’edizzjoni normali ta’ tlietCDs; u f’format di©itali.

G˙al aktar informazzjoni dwar il-bejg˙ wie˙ed jista’ jΩur is-sitwww.talkarmnuzurrieq.org

TNEDIJA TA’ TRIPLE CD ALBUM

KULTURA KÓ 22|02|2015 25kullhadd.com

Sfond storiku

Id-delizzju tal-mudelli tal-knejjes hu antik˙afna f’pajjiΩna, tant li jmur lura sa Ωmien il-Kavallieri. Matul is-seklu dsatax, il-Maltinmhux biss baqg˙u j˙arsu t-tradizzjonijiet liwirtu ming˙and missirijiethom, iΩda ssuktawikattruhom. Din id-drawwa hekk sabi˙a maΩ-Ωmien Ωviluppat fid-delizzju tal-mudelli tal-knejjes kif nafuh illum. Sa qabel it-TieniGwerra, dan id-delizzju kien l-aktar delizzjupopolari fost il-poplu, tant li ˙afna jsostnuilli ma kontx tid˙ol f’dar li ma kontx issibfiha dik ir-rokna msej˙a tad-devozzjoni.

Naturalment, il-qerda li ©abet mag˙ha l-gwerra laqtet ukoll dan id-delizzju min˙abbali ˙afna minn dawk li kellhom il-mudellitag˙hom fil-Belt u l-Kottonera tilfuhom waqtl-attakki mill-ajru. Óafna mbag˙ad bdewjaqtg˙u qalbhom biex ja˙dmu mudell ie˙orwaqt li o˙rajn impenjaw ru˙hom f’delizzjio˙ra li, g˙alkemm jg˙inu fl-iΩvilupp mentalita’ dak li jkun, u˙ud minnhom sfortunata-ment ftit li xejn g˙andhom x’jaqsmu mal-kul-tura u t-tradizzjonijiet ta’ pajjiΩna.

Óidmet l-G˙aqda

F’dan l-isfond, nistg˙u ng˙idu illi bdiet tinbetiΩ-Ωerrieg˙a proprju tmienja u g˙oxrin senailu. Sa mill-1986, l-G˙aqda Dilettanti Mudellita’ Knejjes dejjem kienet minn ta’ quddiemnett sabiex tiehu ˙sieb ©enwinament dakkollu konness mal-kult u t-tradizzjonijietantiki ta ’ missir i j ietna f ’dak l i g˙andux’jaqsam mal-mudelli tal-knejjes fi djarna.Dan sabiex il-patrimonju ta’ pajjiΩna jibqa’ji©i apprezzat tul Ω-Ωminijiet u mg˙oddi blamittiefes lill-©enerazzjonijiet futuri.

Kien Ωmien meta l-passatemp tal-mudellital-knejjes u l-istatwi kien, tista’ tg˙id, qedimut mewta naturali. Kien g˙alhekk li numruta’ ˙bieb iltaqg˙u flimkien biex dan id-deliz-zju nisrani, kif g˙adu jissejja˙ sal-lum ma jin-tilifx, imma jibqa’ jitgawda, anzi jikber u jok-tor mal-milja taΩ-Ωmien. Tul is-snin, l-G˙aqdasaret wa˙da mill-iktar mag˙rufa fil-gΩejjertag˙na u ng˙atat stima kbira anke mill-kbarat

tal-pajjiΩ.Minn Ωmien g˙al Ωmien l-G˙aqda torganiz-

za g˙add ta’ laqg˙at g˙all-membri fi ˙danha.L-G˙aqda to˙ro© ukoll fuljett kull xahrejn bl-isem Il-Knisja Tieg˙i li jitqassam b’xejn lill-membri.

Il-wirja annwali

Ninsabu fl-ewwel jiem tar-Randan Imqaddes,Ωmien li fih nibdew nid˙lu bil-mod fl-ispirtuta’ penitenza u devozzjoni lejn il-Passjonitas-Sinjur Tag˙na Ìesù Kristu. Proprju kullsena fl-ewwel jiem tar-Randan, l-G˙aqdaDilettanti Mudelli ta’ Knejjes torganizza wirjata’ folklor reli©juΩ fis-Sala San Fran©isk, TriqMelita, il-Belt. Din is-sena qed issir bejn il-21ta’ Frar u s-7 ta ’ Marzu u d-d˙ul huwaming˙ajr ˙las.

Permezz ta’ din il-wirja annwali, il-membrig˙andhom l-opporunità li jesibixxu dak lijkunu ˙admu jew irrinovaw matul is-sena.Kull min iΩur il-wirja jista’ jara g˙add sabi˙ta’ esibiti, li jvarjaw minn mudelli ta’ knejjes,statwi l i j i rrappreΩentaw episodj i mil l -Passjoni ta’ Kristu, vari titulari tal-Madonna ul-qaddisin, altari armati g˙all-okkaΩjonijietdiversi, mudelli ta’ purçissjonijiet, kollez-zjonijiet ta’ santi u affarijiet o˙ra b’kon-nessjoni mal-folklor reli©juΩ.

Din il-wirja hija wkoll Ωmien opportun biexwie˙ed j id˙ol membru tal- imsemmijaG˙aqda, xi ˙a©a li ti©ri kull sena, g˙ax dinil-wirja, armata b’mod mill-a˙jar sal-anqasdettall, dejjem ti©bed membri ©odda lejha,speçjalment Ωg˙aΩag˙. Wara kollox, huwa d-dmir ta’ kull membru fl-G˙aqda li dan id-delizzju ma jintilifx.

Fl-a˙˙ar nett , in˙e©©u l i l l -pubblikuin©enerali biex f’dawn il-jiem iΩur il-wirjaannwali li tinsab miftu˙a g˙all-pubbliku fis-Sala ta’ ta˙t il-knisja ta’ San Frangisk ta’Putir jal. Tibqa’ miftuha sas-7 ta’ Marzu,kuljum bejn id-9.30am u n-12.30pm u bejn l-4.30pm u s-7.30pm.

G˙al aktar tag˙rif Ωuru s-sit elettronikuwww.freewebs.com/g˙aqda_dilettanti_knej-jes

GÓAQDA DILETTANTIMUDELLI TA’ KNEJJES A.D. 1986 WIRJA ANNWALI 2015

It-t˙ejjijiet g˙ar-rappreΩentazzjoni tal-kummiedja ©didaMa Kienx Weekend Break li ser tittella’ fit-teatru tal-Istitut Kattoliku, nhar is-Sibt 7 ta’ Marzu fis-6.30pm u l-g˙ada l-Óadd 8 ta’ Marzu fil-5.00pm, issa qeghdin fl-aqwa tag˙hom.

F’din il-kummiedja niltaqg˙u ma’ Thea (StephanieCalleja) u Duncan (Dorian Micallef) li ddeçidew li jmor-ru weekend break g˙ax kien ir˙is, biex isiru jafu lilxulxin a˙jar peress li g˙adhom g˙arajjes friski. IΩdaomm Thea, Sharkie (Mary Rose Mallia), mara fuqru˙ha, kif jg˙id il-Malti: qisha serduq, bilfors riedet tmurmag˙hom, biex tkun çerta li Duncan ma jsirx jaf lilThea sew sew sew.G˙alhekk irriservat kamra g˙alih fejn jorqod – wa˙du,

u hi torqod fl-istess kamra mat-tifla tag˙ha, Thea. G˙axhekk imorru l-affarijiet. Inkella ni©u fi lsien in-nies.

IΩda nzerta li fl-istess lukanda, g˙all-istess weekendbreak, hemm wkoll Nick (Toni Busuttil), li qabel kienjo˙ro© ma’ Thea, iΩda ma baqax i˙ossu komdu jo˙ro©ma’ tfajla u g˙alhekk telaqha.

Nick gie dan il-weekend break mal-partner il-©didtieg˙u, Mark (Dominic Said), li jridha ta’ Soffie. Ìuvnig˙ajjur, kollu mutetti u ma j˙allix lil Nick jie˙u nifs.

Mill-banda l-ohra, Sharkie, omm Thea li issa hi armla,qisha tefg˙et g˙ajnejha fuq is-Sur Aqbdu, (GuidoFenech), G˙arbi li ma jistax jara mara. U meta saret taf lis-Sur Aqbdu huwa sid il-lukanda u g˙aΩeb, aktar

i©©ennet g˙alih u riditu bilfors. Kif jg˙idu: ix-xitanm’g˙andux ˙alib. X’ji©ri meta Thea u Nick jer©g˙ujaraw lil xulxin fil-lukanda? Tg˙id jer©g˙u jit˙awdulhomil-wires? Min ˙a jsabbru lil Soffie?

Ma dawn kollha jid˙lu wkoll is-seftura tal-lukandaAmanda (Paulene Busuttil Domenici) u Muzabi (BrianFarrugia), qaddej iswed refu©jat li ma tifhmux kelmawa˙da minn mija, g˙ax jitkellem biss bl-Afrikan. U kifse jkomplu j˙awdu fil-borma dawn ukoll? U x’jidhol is-Sur Cuccu (Ray Sammut) f’dan kollu? G˙aliex Duncanqed jilbes ta’ mara billejl? U g˙aliex il-qaddej refu©jatMuzabi gej u sejjer fil-kamra ta’ Soffie meta Nick majkunx hemm? X’qed jigri fil-kamra numru 69? U kifSharkie saret qisa an©lu ma’ kul˙add meta hi mara bi

lsien ta’ lifg˙a? Jew dan xi pjan makakk minn tag˙ha? Ukif ˙a jispiçça tg˙id, kollox b’wiçç il-©id jew kul˙addser jg˙id “Ma kienx weekend break!”

Dawn il-mistoqsijiet u aktar tie˙du risposta g˙alihomjekk ti©u taraw din il-kummiedja ©dida u ori©inali ta’Dominic Said.

Iddevertu mal-komiçi favoriti taghkom:Mary RoseMallia, Guido Fenech, Tony Busuttil, Brian Farrugia,Dominic Said, Dorian Micallef, Stephanie Calleja,Paulene Busuttil Domenici u Ray Sammut.

Id-direzzjoni tal-kummiedja hija ta’ Dominic Said. Il-riservazzjonijiet jinsabu miftu˙in mis-sit elettronikuwww.istitutkattoliku.com, mill-uffiççju tar-riservazzjoniji-et u l-bar tal-Isitut Kattoliku (2123 8429, 2124 2551),Tereza Bazaar ÓaΩ-Ûabbar (2166 2968/7959 4756 ) jewçempel hotline 7955 5514.

Irba˙ Ωew© biljetti g˙al din il-kummiedja

Ag˙fsu like u/jew share tal-pa©na tag˙na ta’ Facebooku tid˙lu biç-çans li tirb˙u tnejn minn erba’ biljetti g˙all-kummiedja Ma kienx weekend break, li se tittella’ nharis-Sibt 7 u l-Óadd 8 ta’ Marzu.

Kull min se jipparteçipa huwa mitlub jibag˙tilnamessa©© privat fuq din il-pa©na bl-indirizz postali unumru tal-mowbajl fejn nistg˙u nikkuntattjawh jekkjirba˙.

MA KIENX WEEKEND BREAKKUMMIEDJA KOLLHA DAÓK FL-ISTITUT KATTOLIKU MINN ALL IN ACT ENTERTAINMENT

26 22|02|2015 PRESIDENTkÓkullhadd.com

L-APPUNTAMENTI TAL-PRESIDENT TA’ MALTAIt-Tnejn 23 ta’ Frar 2015

09.00am: Il-President tiltaqa’ mal-Pro.f Phillip Thomas Slee, Professur tal-IΩviluppi Umani fil-Flinders University of South Australia fil-Palazz ta’ Sant’Anton

12.00pm: Il-President tniedi l-Alive2015 Cycling Challenge fl-Isptar Mater Dei

It-Tlieta 24 ta’ Frar 2015

Il-President u s-Sur Preca j˙allu Malta g˙al Ωjara statali fir-Repubblika tas-Slovenja

1.15pm: Il-President u s-Sur Preca jaslu fl-Ajruport Jože Puçnik f’Ljubljana

L-Erbg˙a 25 ta’ Frar 2015

10.30am: Il-President u s-Sur Preca jaslu fil-Pjazza Kongresni Trg f’Ljubljana u ji©u milqug˙a mill-E.T. Borut Pahor, President tar-Repubblika tas-Slovenja u mis-Sinjura Tanja Peçar, First Lady

10.45am: Il-President tipparteçipa f’ta˙ditiet bilaterali mal-E.T. Borut Pahor, President tar-Republlika tas-Slovenja, fil-Palazz Presidenzjali f’Ljubljana

11.15am: Il-President tippresiedi sessjoni plenarja bejn id-del-egazzjoni Maltija u d-delegazzjoni Slovena fil-Palazz Presidenzjali f’Ljubljana

11.45am: Il-President tindirizza konferenza tal-a˙barijiet kon©unta mal-President tar-Repubblika tas-Slovenja fis-Sala Prinçipali tal-Palazz Presidenzjali f’Ljubljana

12.30pm: Il-President tiltaqa’ mal-E.T. Dr Milan Brglez, President tal-Assemblea Nazzjonali tar-Repubblika tas-Slovenja f’Ljubljana

1.10pm: Il-President tattendi ikla fl-unur taΩ-Ωjara statali, ospitata mill-E.T. Dr Milan Brglez, President tal-Assemblea Nazzjonali tar-Repubblika tas-Slovenja, fil-kamra tal-pranzu ta’ Villa Podrožnik f’Ljubljana

2.40pm: Il-President tiltaqa’ mal-E.T. Dr Miro Cerar, Prim Ministru tar-Repubblika tas-Slovenja, fil-Palazz Presidenzjali

7.30pm: Il-President u s-Sur Preca jattendu ikla fl-unur taΩ-Ωjara statali, ospitata mill-E.T. Borut Pahor, Presidenttar-Repubblika tas-Slovenja fil-Grand Crystal Salon f’Brdo Castle f’Ljubljana

Il-Óamis 26 ta’ Frar 2015

10.30am: Il-President u s-Sur Preca jΩuru l-g˙erien ta’ Postojnska Jama f’Postonja, u jiltaqg˙u mas-Sur Marjan Batagelj, Direttur ta’ Postojnska Jama u mas-Sinjura Katja Batagelj

12.00pm: Il-President u s-Sur Preca jiltaqg˙u mas-Sur Zoran Jankoviç, Sindku ta’ Ljubljana, fil-Muniçipju ta’ Ljubljana

2.15pm: Il-President u s-Sur Preca jΩuru ç-çentru Education, Care and Work u jiltaqg˙u ma’ Dr Valerija Bužan, Direttur taç-Çentru Draga f’Ljubljana

4.00pm: Il-President u s-Sur Preca jiltaqg˙u mar-rappreΩentanti ta’ Slovene Philantropy, assoçjazzjoni li ta˙demfavur il-promozzjoni tal-volontarjat, rappreΩentanti miç-Çentru Kljuc, li ja˙dem favur il-©lieda kontra t-THB, u rappreΩentanti minn SLOGA, pjattaforma g˙all-kooperazzjoni fl-iΩvilupp u l-g˙ajnuna umani-tarja, fil-bini tal-assoçjazzjoni Slovena tan-Nazzjonijiet Uniti f’Ljubljana

Il-Ìimg˙a 27 ta’ Frar 2015

Il-President u s-Sur Preca jaslu fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta

Is-Sibt 28 ta’ Frar 2015

09.30am: Il-President tindirizza Konferenza tal-A˙barijiet fejn se ji©i spjegat il-proçess tal-applikazzjoni g˙all-Fond g˙all-G˙aqdiet Volontarji Strina 2014 fil-Palazz ta’ Sant’Anton

3.00pm: Il-President tilqa’ lill-Prof. Dr Letterio Campolo, President tal-Associazione Multiculturale Mondiale, flimkien ma’ studenti minn Sardegna fil-Palazz, il-Belt Valletta

6.00pm: Il-President tattendi riçeviment organizzat mill-Fondazzjoni tal-President g˙all-Ìid tas-Soçjetà g˙al del-egazzjoni barranija li se tkun qieg˙da tattendi seminar intitolat ‘Inclusion of Trans and Intersex Persons through Legislation and Policy’ b˙ala parti mill-Grundtvig Project ‘Queer Pathways into Diversity’, organizzat f’Malta mill-Malta Gay Rights Movement u ˙ames partners Ewropej, fil-Palazz Verdala

Il-President ta’ Malta tista’ ti©i kkuntattjata bl-email marie-louise.coleiro@gov.mt

Is-Sur Edgar Preca jista’ ji©i kkuntattjat bl-email edgar.preca@gov.mt

L-Uffiççju tal-President jista’ ji©i kkuntattjat permezz tal-email presidentsappointments.opr@gov.mt jew bin-numru tat-telefown 2122 1221, il-Palazz il-Belt Valletta(mit-Tnejn sal-Ìimg˙a) jew bin-numru tat-telefown 2144 0354, il-Palazz ta’ Sant’Anton (mit-Tnejn sal-Óadd) u l-Uffiççju tal-Malta Community Chest Fundf’G˙awdex bin-numru tat-telefown 2155 3807.

Waqt preΩentazzjoni ta' donazzjoni g˙all-MCCF minn FTI AS Ltd

Waqt Ωjara lill-kumpannija Exante, li tat donazzjoni b'risq il-Malta Community ChestFund

Waqt li l-kompetizzjoni taΩ-Ωfin ta' Ωeffiena bravi Maltin - Malta Dancesport Cup 2015organizzata minn Malta Dance Sport Team

Skeda kÓ 22|02|2015 27kullhadd.com

06.30 One News07.00 Snajja’ Maltin (R)07.15 Pink Panther (R)08.00 Flimkien Ma’ Nancy (R)08.30 Paper Scan10.15 Aroma Kitchen (R)11.25 Cibus12.30 One News12.40 Telebejg˙13.00 Indhouse (R)14.00 Arani Issa (R)16.30 World Next Top Model Malta17.30 One News17.40 On D Road 18.15 Esperti18.45 Il-Vjagg It-Tajjeb19.30 One News20.25 It-Tfal21.30 L-Argument23.00 Corpus Delicti (R)23.30 One News

07.00 Net News08.15 The Client (R)09.00 G˙alkul˙add10.00 Quddiesa mis-Santwarju

tal-Madonna Ta’ Pinu10.45 Il-Óadd fi Sqallija11.45 L-Istandard12.30 Telebejg˙14.00 Net News14.05 Telebejg˙15.35 Iswed Fuq l-Abjad (R)16.30 Sport Extra17.10 Wheelspin (R)18.00 Net News18.05 What’s For Dinner18.45 News Feed 19.30 Net News19.50 News Feed 20.10 Flusek (R)20.40 Becky21.40 Net News21.45 Replay23.15 Net News

06.00 A˙barijiet07.30 Sports Science08.30 Madwarna09.00 Óannieqa09.30 Gadgets10.00 Mera ta’ Dinja O˙ra10.30 Malta u Lil Hinn Minnha12.00 A˙barijiet 12.10 Óadd G˙alik15.00 A˙barijiet15.05 Óbieb u G˙edewwa18.00 A˙barijiet18.15 G˙awdex Illum18.45 Paqpaq On Test18.50 L-Irkant19.45 Dot EU20.00 A˙barijiet20.50 Merlin21.55 Rajt Ma Rajtx23.00 A˙barijiet23.30 Malta u Lil Hinn Minnha

08.30 Tuffi˙at Migduma09.00 Quddiesa tal-Óadd09.45 Vatican Magazine10.15 Kurrenti11.15 Luxdesign12.30 Valletta13.00 Óannieqa13.30 Gadgets14.00 B’Kara vs Valletta16.00 Europa League (R)18.00 Tuffi˙at 18.30 Venere19.00 G˙awdex Illum 19.30 Superships 20.30 A˙barijiet g˙an-Nies b’Nuqqas

ta’ Smieg˙20.40 Madwarna21.00 Kontrattakk23.00 Sports News23.15 A˙barijiet bl-IngliΩ

06.00 Parlamento Punto Europa 06.30 Unomattina In Famiglia 09.45 Dreams Road 2014 Nord Europa10.30 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.00 Recita Dell’Angelus12.10 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde13.30 Telegiornale 14.00 L’Arena 16.30 Tg 1 16.33 Che Tempo Fa 16.35 Domenica In 18.50 L’Eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Flavio Insinna Conduce Affari

Tuoi 21.30 Braccialetti Rossi 2 23.30 Speciale Tg1

06.00 Film I Più Grandi Di Tutti 06.30 Cultura Nautilus 07.00 Marvel Agents Of S.H.I.E.L.D. 07.40 Lassie L’Agguato 08.05 Delitti In Paradiso 10.00 Lo Squalo Leuca E Lo Squalo

Toro 10.45 Cronache Animali 11.30 Mezzogiorno In Famiglia 13.00 Tg2 Giorno 13.30 Tg 2 Motori 13.45 Quelli Che Aspettano 15.30 Quelli Che Il Calcio 17.05 Tg2 L.I.S. 17.10 Stadio Sprint 18.10 90° Minuto 19.35 Squadra Speciale Cobra 1120.30 Tg2 20.30 21.00 N.C.I.S. 22.40 La Domenica Sportiva

06.00 Fuori Orario 07.05 Il Delitto Di Giovanni Episcopo 08.40 Caccia Al Marito 10.25 Community – L’Altra Italia 11.10 TGR12.55 Figu13.05 I Grandi Protagonisti Mondaini 14.00 TG Regione 14.15 TG3 14.30 In 1/2 Ora 15.00 TG3 Lis 15.05 Kilimangiaro19.00 TG3 19.30 TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Presa Diretta Sblocca Italia 23.30 TG3 23.40 TG Regione 23.45 Raire Presenta Gazebo

06.05 Televendita Media Shopping506.20 True Jackson, Vp07.00 Super Partes07.30 I Puffi Sanno…I07.55 Spada Per Lady Oscar08.45 Tom & Jerry-Rotta Su Marte10.20 Il Segreto Del Mio Successo12.25 Studio Aperto13.00 Sport Mediaset Xxl13.55 L’Isola Dei Famosi – Day Time14.10 Campionato Mondiale Superbike2015 (I1-I2)16.05 Skyrunners18.05 Tom E Jerry18.30 Studio Aperto19.00 The Transporter: The Series19.55 L’Isola Dei Famosi20.30 Wild Oltrenatura21.30 X-Men Le Origini 23.35 Push

06.00 Prima Pagina TG507.55 Traffico08.00 TG508.50 Le Frontiere Dello Spirito10.10 Mondo Sommerso11.10 Le Storie Di Melaverde12.00 Melaverde13.00 TG513.40 L’Arca Di Noè14.01 Domenica Live18.45 Avanti Un Altro19.57 TG5 Prima Pagina20.00 TG520.40 Paperissima Sprint Domenica21.11 Il Segreto IX23.20 L’Isola Dei Famosi Domenica23.50 X-Style Collage

07.00 TG4 Night News07.20 Televendita Media Shopping07.50 Super Partes08.30 Magnifica Italia09.00 Terra10.00 Santa Messa10.50 Le Storie Di Viaggio A…11.30 TG412.00 Walker Texas Ranger13.55 Donnavventura14.45 Ieri E Oggi In Tv14.55 Rita Da Cascia (Di G. Capitani)18.55 TG419.35 The Mentalist20.30 Tempesta D’Amore 8 21.15 Lo Chiamavano Bulldozer23.37 Due Nel Mirino

07.00 Omnibus07.30 TG La707.50 Omnibus09.45 L’Aria Che Tira11.00 Otto E Mezzo (R)11.40 Cani E Gatti13.30 TG La714.00 TG La7 Cronache14.40 Josephine, Ange Gardien18.00 L’Ispettore Barnaby19.45 Meteo La720.00 TG La720.30 Domenica Nel Paese Delle

Meraviglie21.10 La Gabbia

07.05 Garth And Bev 07.15 Green Balloon Club 07.40 Mr Bloom’s Nursery 08.00 Nina And The Neurons08.15 The Weakest Link 09.00 Sinbad 09.45 Doctor Who 10.40 As Time Goes By 11.10 Hustle 12.00 The Weakest Link 12.50 My Family 13.20 Sinbad 14.05 Doctor Who 15.00 Doctors 17.30 As Time Goes By 18.00 Roger And Val Have Just Got In 18.30 Getting On 19.05 Rev. 19.35 Gavin And Stacey 20.05 Call The Midwife 21.00 Frankie 21.50 Scott & Bailey 22.35 The Shadow Line

06.15 Chopped 07.05 Siba’s Table 07.30 Have Cake Will Travel 08.20 Barefoot Contessa 09.10 Siba’s Table 10.00 Guy’s Big Bite 10.25 Unique Eats 11.15 Hungry Girl 12.05 Diners, Drive-Ins And Dives 13.45 Barefoot Contessa 14.35 Siba’s Table 15.25 Diners, Drive-Ins And Dives 16.40 Barefoot Contessa 17.30 Siba’s Table 18.20 Diners, Drive-Ins And Dives 19.10 Barefoot Contessa 20.00 Chopped 20.50 Diners, Drive-Ins And Dives 22.05 Barefoot Contessa 22.55 Siba’s Table 23.45 Chopped

08.05 Suggs’ Italian Job 08.30 Extreme Cuisine With Jeff Corwin09.25 Kitchen Cousins 09.50 Desperate Landscapes 10.15 10 Grand In Your Hand 10.40 Selling LA 11.10 Keasha’s Perfect Dress 11.35 Giada At Home 12.25 Extreme Homes 13.15 Desperate Landscapes 13.45 How The Best Is Done 14.35 House Hunters 15.00 Selling LA 15.25 10 Grand In Your Hand 15.50 Suggs’ Italian Job 16.15 Kitchen Cousins 16.40 House Hunters 17.05 Healthy Appetite With Ellie Krieger17.30 Platinum Babies 18.00 Extreme Homes 18.55 Vintage Hunter 19.45 Keasha’s Perfect Dress 20.10 Platinum Weddings 20.35 Suggs’ Italian Job

06.00 Toddlers & Tiaras 07.33 Cake Boss 09.20 Little People, Big World 11.10 Too Ugly For Love? 12.05 Extreme Cheapskates 13.00 Iyanla, Fix My Life 13.55 Six Little McGhees 14.20 My Big Fat American Gypsy

Wedding 20.00 90 Days to Wed 21.00 Say Yes to the Dress 22.00 Dating Naked 23.00 My Big Fat American Gypsy

Wedding

06.00 Brooke Burke-Charvet 07.00 E! News 07.30 Style Star08.00 The Two Faces Of Prince Harry 08.30 Attack Of The Celebrity Bikinis 09.00 Keeping Up With The

Kardashians11.00 E! News 12.00 House Of Dvf13.00 Fashion Police13.30 Fashion Bloggers14.00 Pop Innovators15.00 Christina Milian Turned Up16.00 Fashion Bloggers18.00 E! News 19.00 Christina Milian Turned Up19.30 Fashion Bloggers21.30 Fashion Police22.00 Christina Milian Turned Up23.30 Live From The Red Carpet

06.00 How Do They Do It?06.25 Overhaulin’07.15 Mega Builders08.10 Mythbusters09.05 Extreme Engineering09.55 The Liquidator10.50 Baggage Battles11.40 Storage Hunters13.30 What Happened Next? 14.25 You Have Been Warned15.20 Redwood Kings16.15 Treehouse Masters17.10 Magic Of Science18.05 Close-Up Kings19.00 Alaskan Bush People20.00 Gold Divers21.00 Railroad Alaska22.00 Yukon Men 23.00 Ice Lake Rebels

09.45 FIS World Championship Nordic Skiing

11.00 FIS World Cup Alpine Skiing13.45 FIS World Championship Nordic

Skiing18.45 Tour of Andalucia Road

Cycling20.00 Welsh Open Snooker23.00 FIS World Championship Nordic

Skiing

06.00 The Wild Life of Tim Faulkner06.25 Roaring with Pride 11.50 Lions and Giants 12.45 The Lion Queen 18.15 Voodoo Sharks 19.10 Lions and Giants 20.05 Killer IQ 21.00 Mermaids21.55 Voodoo Sharks 22.50 Gator Boys 23.45 Gator Boys

06.00 Eddie And The Cruisers07.35 Eddie And The Cruisers 209.20 Solomon And Sheba11.40 I Loke You, Don’t Touch Me13.10 The End14.50 588 Rue Paradis17.00 Where The River Runs Black18.35 Making The Grade20.20 The Dust Factory22.00 Invasion Of The Body23.55 The Divide

07.55 PAW Patrol 08.20 Winx Club 08.45 The Fairly OddParents 09.15 Sanjay and Craig 09.40 Kung Fu Panda10.00 The Legend Of Korra 10.25 Teenage Mutant Ninja Turtles 10.55 T.U.F.F. Puppy 11.20 Winx Club 11.45 iCarly 12.10 Sam & Cat 12.35 Victorious 13.00 Big Time Rush 13.20 Marvin Marvin 13.45 SpongeBob SquarePants 14.40 The Penguins Of Madagascar15.25 The Fairly OddParents 15.55 iCarly 16.20 Big Time Rush 16.45 Victorious 17.35 SpongeBob SquarePants 18.00 Teenage Mutant Ninja Turtles 18.25 The Penguins Of Madagascar18.50 Sanjay And Craig

28 22|02|2015 ÇINEMAKÓkullhadd.com

MIÇ-ÇINEMA jikteb CARMELO BONNICI

PHOBIA DRAMMATIKU

Atturi Ewlemin: Ray Abdilla, Veronica Farrugia, Peter Gales,Vince Micallef Pulè, Moira Muscat

Direttur: Louis Cuschieri Óin: 107 min.Ma˙dum minn: Bronk ProductionsMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 12A

GÓIRA U INKWIET F’FAMILJA MALTIJA

Phobia hu film ta’ BronkProductions mitkellem bil-Malti minkejja l-isem bil-ling-wa IngliΩa. Wara li kellhomsuççess tajjeb bil-film Qerq(2007), li dam jintwera g˙alg˙axar ©img˙at, u fl-2010˙ar©u Xrar, issa din il-kumpanija Maltija imbarkatfuq thriller li sikwit ji©©eneraeçitament palpabbli, b’finalmimli twists u sorpriΩi o˙rajn.

Id-distributuri lokali KRSReleasing raw potenzjalf’Phobia u qed juruh f’diversikumplessi. Wara tletin sena, it-trawma qalila li g˙addaminnha Jack Dalmas (Abdilla)fil-gwerra tal-Vjetnam ma tridxtitilqu.

Fil-ftu˙, narawh iqum b’sabtaminn ˙olma kerha b’martuChristy tipprova ssabbru.Min˙abba dawn l-inçidenti hug˙adu ma jistax isib paçif’˙ajtu. Kif spiçça mis-servizz,Jack irnexxa ˙afna fin-negozjufl-Amerika, sar sinjur, irritornalura Malta bil-familja tieg˙u ta’tlett itf: Dylon, Ashley uEdnah, u xtara villa sabi˙a.

Dylon qed jg˙ix ˙ajja xellera-ta, ta’ sogru, midjun min˙abbal-vizzju li ˙akmuh tal-log˙obtal-azzard, kif ukoll ©ieli jkunarrestat. Missieru sikwit da˙alg˙alih, ˙elsu minn ˙afnaintriççi u ˙allaslu dejnu.

Bejn iΩ-Ωew© a˙wa bniet tin-bet l-g˙ira, b’Ednah spissti©©ieled mal-©enituri. Hi ssibsapport minn Dylon uflimkien je˙duha qatta bla˙abel kontra l-familja tag˙homstess. L-inkwiet f’din il-familjajkompli jikber tant li tra©edjihemm lest g˙alihom.

Phobia hu xog˙ol pjuttostsodisfaçenti, imΩewwaqb’azzjoni, misteri li tassewjiΩdiedu lejn il-final b’˙afnakumplikazzjonijiet, ma˙dum bistil rikk u attraenti li tie˙u gostissegwih. G˙al xog˙ol minnpajjiΩ Ωg˙ir b˙al tag˙na, sor-prendentement l-aktar lijispikkaw huma s-sekwenzi ta’movimenti qawwija direttib’ener©ija minn MarioBusietta, speçjalment ©irjafrenetika bejn Ωew© karozzi lijridu jkissru lil xulxin.

THE INTERVIEW ASSURD

Atturi Ewlenin: Seth Rogen, James Franco, Lizzie Kaplan, RandallPark

Diretturi: Seth Rogen u Eva Goldberg Óin: 112 min.Distributur: Columbia/SonyMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 15

ÛEWÌ MAÛETTI FUQ MISSJONI DELIKATA

F’dawn l-a˙˙ar ©img˙at ,minn ftit qabel il-Milied ’lhawn, na˙seb l i kul˙addsema’ bil-film The Interview,li fl-Istati Uniti kwaΩi fis-çine-mas kollha ddeçidew li majuruhx min˙abba biΩa’ ta’ xiattakk fuq is-swali tag˙homminn dawk akkaniti tal-Koreata’ Fuq, wara li dan il-pajjiΩ©ie mixl i mil l -GvernAmerikan li kienu l-˙tija ta’sabuta©© fuq il-mezzi elet-troniçi tas-Sony, id-distribu-turi tal-film.

Il-President Obama kellukliem a˙rax g˙al dan l-a©ir,waqt li din il-kummiedja mar-ret tajjeb fuq l-internet. TheInterview huwa farsa satirika,fjakka li m’g˙andha tqanqall -ebda polemika jew pro-vokazzjoni g˙al min jie˙u l-af far i j ie t biç-ça j t . AaronRapaport (Rogen) huwa l-produttur eΩekuttiv ta’ wa˙damill-aktar wirjiet imfittxija fuqit-TV – Skylark Tonight.

Dan i l -programm ©ablusuççess profess jonal i u˙biberi ja kbira ma’ DaveSkylark (Franco), il-promutur.L-iskop ta’ dan il-programmhu li jikxef sigrieti ja˙arqufuq persuni çelebri u l-˙amamo˙bi ta ’ Hol lywood.G˙alkemm il-popolarità ta’din ix-show dejjem tiΩdied,Aaron jinsab fi kriΩi person-al i , ki f ukol l l -kapaçi tà©urnalistika tieg˙u sejra lura.

Dave jiskopri li Kim Jong-un (Park), il-mexxej iΩolattal-Korea ta’ Fuq hu affaxxi-nat b’dan i l -programm, uflimkien ma’ Dave jiddeçieduli jintervistawh dirett g˙al fuqit-TV. Meta dawn ikunu sejrinPyongyang, is-CIA j i t t ren-jawhom kif g˙andhom jelimi-naw l i l dan i l -kap. Biççaxog˙ol serja u ta’ sogru kbirfdata f’idejn Ωew© maΩetti tal-prima klassi. Tistg˙u ta˙sbux’se ji©ri wara!

The Interview fih ukoll xi

azzjoni, imma jaqa’ diversidrabi f l -assurdi tà . JamesFranco u Seth Rogen di©à˙admu flimkien qabel (eΩ.Pineapple Express) u kienu

aktar kredibbli; però, hawn,b˙ala Ωew© assassini ta’ nofskedda ma j impressjonawx,speçjalment Franco li jesa©erab’mod redikolu fir-reçtar.

Çinema kÓ 22|02|2015 29kullhadd.com

bejn il-11 u l-15 ta’ frar 2015

l-aqWa Óames films

1. Fifty Shades Of Grey

2. Kingsman: The Secret Service

3. Big Hero 6

4. American Sniper

5. Night At The Museum 3

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: X’jismu l-karattru li ta˙dem Mila Kunis?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet:R.M. MAMO, 2 Hillside Palace, Triq il-Kwartin, is-Swieqi, SWQ2205

kompetiZZjoniempire cinema

jupiter ascending SPETTAKOLARI

Atturi Ewlenin: Channing Tatum, Mila Kunis, Sean Bean, EddieRedmayne, Douglas Booth

Diretturi: Andy u Lana Wachowski Óin: 127 min.Distributur: Warner BrosMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 12A

l-erojina b’destn straordinarju

Is-suççessi ta’ Andy u LanaWachowski jidher li hu abbinatmal-films tax-xjenza fittizja. Waral-profitti li raw fit-trijolo©ija TheMatrix, iΩ-Ωew© films ta’ waraSpeed Racer u Cloud Atlas marrug˙an-niΩla fid-d˙ul tal-flus.

G˙aldaqstant, din id-darba qedjirritornaw g˙all-©eneru favorittag˙hom b’xog˙ol miktubminnhom stess u anke ispiratb’xi mod minn awturi ta’ kotbaavventureski. Jupiter Ascending,li hu bit-3D di©itali, jiΩvol©if’avventura straordinarja kollhamovimenti ener©etiçi, azzjoniqawwija, xi referenzi filosofiçi ueffetti viΩwali speçjali tassew stu-pendi. Mit-triqat ta’ Chicago sal-wesg˙at enormi mbeg˙din tal-univers u galassiji li jorbitawb’sa˙˙a tremenda fl-ispazju, l-eçitament ma jonqos qatt f’din il-produzzjoni.

Jupiter Jones (Kunis), imsem-mija g˙all-akbar pjaneta fis-sis-tema solari tag˙na, twieldet bil-

lejl fil-bera˙ ta˙t sema mimlijakwiekeb, b’sinjali li g˙ad tirnexxiu tkun il-faktotum ta’ affarijiet tal-g˙a©eb. Meta kibret kienet dej-jem to˙lom bl-istilel, imma fir-realtà, wara l-irqad, sikwit issibru˙ha tnaddaf id-djar tan-niesbiex taqla’ l-g˙ajxien tag˙ha.

Meta fid-dinja jasal Caine(Tatum), suldat/kaççatur tal-ispazju ©enetikament mibdul,biex je˙lisha u jg˙idilha li hi l-eredi ta’ dinastija aljena li se tid-domina l-univers, malajr tirrealiz-za li dak li kienet timma©inajista’ jse˙˙ tassew. Xi ftit kontraqalbha, hi taççetta li tivvja©©ama’ Caine biex jiffaççjaw lilBalem (Redmayne) u l-imperutieg˙u li jridu jeqirdu d-dinjatag˙na.

L-intriççi straordinarja u spet-takolari jibdew hawn, dejjemiΩidu fil-furja, b’˙afna titjir fl-arja(a la Superman), kumbattimenti,spluzzjonijiet u aljeni ta’ kullsura. Waqt dan il-kaos kollu,

electricity JASSORBIK

Atturi Ewlenin: Agyness Deyn, Lenora Crichlow, Christian Cooke,Paul Anderson, Tom Georgeson

Direttur: Bryn Higgins Óin: 96 min.Distributur: Soda FilmsMa˙ru© minn Side Street Films, Eden Cinemas Çert. 15.

tfajla ÛagÓÛugÓa, sabiÓa milquta minn marda kerha

Electricity huwa film Ωg˙ir,drammatiku, intelli©enti, blaebda pretenzjonijiet dwar tfa-j la l i qed issofri mil l-˙ass˙aΩinijiet (epilessija). Dan huadattat minn novella ta’ RayRobinson u migjub g˙al fuqil-liΩar il-kbir b’manjiera mill-aktar kredibbli. Il-qofol ta’ dinl-istorja hu l-vja©© li din it-tfa-jla tag˙mel lejn Londra biextfittex lil ˙uha li ilha s-sninma tara.

Li ly O’Connor (Deyn).xebba ta’ f t i t aktar minng˙oxrin sena, ta˙dem b˙alakaxxiera f’post tad-divertiment˙dejn il-ba˙ar fil-Grigal tal-Ingilterra. Minkejja li tie˙u˙afna pilloli, din xorta tbatisikwit minn xi ˙ass ˙aΩin lij ista’ jse˙˙ minn mumentg˙all-ie˙or, tinzerta fejn tinz-erta.

Meta ommha (li kienet il-ka©un tat-tbatija tag˙ha metafis-sakra tefg˙etha mat-tara©)tmut, hi u ˙uha Barry(Anderson) ibig˙u d-dar u hitinsisti li Mikey (Cooke), ˙uhaΩ-Ωg˙ir l i kien telaq lejnLondra, g˙andu jie˙u sehmu,billi hu dejjem ipprote©iehamill-buli j iet meta kienet l-iskola. F’din i l-belt kbiratg˙addi minn ˙afna intriççi.

Electricity juri vividament xijse˙˙ f’mo˙˙ din il-miskinameta tolqotha l-epilessija –

viΩjoni mçajpra, kuluri qishom˙er©in mill-pinzell tal-pittur,çaqliq ta’ diversi affarijiet,anke bini, u azzjoni o˙rapsikadelika.

Jidher li dawn il-esperjenzig˙andhom il-barka tal-Epilepsy Society tar-RenjuUnit, u n˙ossu ˙afna g˙al Lilymeta wara l-waqg˙at u t-tisbitli ssofri narawha kollha brix,qtug˙ u fi stat tal-biki li ankietipprova tag˙mel suwiçidju.Is-sbej˙a u attraenti AgynessDeyn, wara li kienet mudella,fid-debutt tag˙ha fiç-çinematuri ˙e©©a, determinazzjoni ufibra fl-a©ir tag˙ha.

g˙ajnejna jgawdu festa ta’ diver-timent im˙arrek sew u enfasizzatbil-proçess tad-3D.

Jupiter Ascending jikkumpli-

menta sewwa lil The Matrix u s-sikwels, ifakkar f’sekwenzi minnStar Wars, Signs, Dune, FantasticFour: Rise Of The Silver Surfer u

o˙rajn, waqt li fih ˙afna aktarx’wie˙ed jiggosta. Din il-produz-zjoni fiha traççi tal-fairy tale ta’Cinderella.

30 22|02|2015 AVVIÛIKÓkullhadd.com

AVVIÛI KLASSIFIKATI PR OPRJETÀ GÓALL-BEJGÓ

Ûew© plots f’ÓaΩ-Ûabbar f’Ωonatal-iΩvilupp b’qies ta’ 23 piedfaççata u 83 pied fond kullplot. Çemplu fuq 9989 0808.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta’ Malta. Jinbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙allsulekil-kuntratt. Offerta speçjali.G˙al aktar dettalji çempel 99924999. Ming˙ajr a©enti jekkjog˙©bok.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©ital- idejn Casio u Cit izen,kemm digital jew analogs,varjetà kbira ta’ alarm clocks,kemm Citizen, Seiko Dugenatal-marka Pierre Cardin.Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos lija˙dmu kemm bil-˙abel ubil-batterija. Prezzijiet tajbin.Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt ugrandfather clocks. Nag˙mluwkoll testing bil-pressure testmachine, sistema ta’ testingg˙al kull tip ta’ arlo©©i biexjintuΩaw g˙all-ilma (vacuumtest u pressurised test) waqtli qieg˙ed tistenna g˙alih.Tiswija bil-garanzija. Irrikorru110, Triq i l -KungressEwkaristiku, il-Mosta. Çempelg˙al aktar informazzjoni fuq

2141 7253 jew 9982 5389.

SERVIZZI

Korsi j iet f ’ l ivel l Ordinarjuf ’diversi su©©ett i b˙all-Matematika, IngliΩ, Malt i ,FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.Noffru wkoll korsi j iet tal-ECDL. Prezz €35 kull module.Noffru wkoll korsijiet baΩiçifil-kompjuter, €50. Çempel2166 2241 jew 7766 2241 jewΩur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com

Tewmi Group g˙al lezzjonijiettal-karozzi kemm manual ukif ukoll automatic. Cab ser-vice u karozzi g˙all-kiri biprezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sitwww.tewmi.com jew çempel9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stiliballroom jew Latin-Amerikan.Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all-beginners u kompetizzjonijietminn Imperial Qualif iedDance Teacher (ISTD) Ibg˙atSMS fuq 7925 3015 jew çem-pel 2138 6818 sa 12.00pm.

Medina Home for The Elderly,106 Labour Ave, ir-Rabat. Darg˙all-anzjani mg˙ammra bil-ku mditaj iet kollha. Staffikkwalifikat. Nur ses u carewor kers 24 sieg˙a. Prez zi jietra©onevoli li jibdew minn €25kull persuna. Naç çettawrespite u bed ridden. Çempelfuq dawn in-numri: 21454908, 2145 4858 jew 79454908.

Care and Cure Group Ltd:infermiera m˙arr©a, caringassistants, nannies, niesim˙arr©in biex iΩommukumpanija, g˙ajnuna fid-djaru night sitters. Servizz ta’ 24sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, com-modes, walking frames u hos-pital beds. G˙al aktar infor-mazzjoni çempel fuq dawn

in-numri: 2137 6946/99470178.

Ûwi©ijiet, g˙erusija u relaz-zjonijiet o˙ra. DNA testijietforensiçi, tfal ma˙tufa minnMalta, kaΩijiet çivili, kaΩijieto˙ra fil-qorti. Problemi ta’kumpanij i jew negozju.Nag˙tu xhieda fil-Qorti. Na˙dmu f’Malta u kif ukoll

barra. Çempel 7959 0000 jewinfo@privateinvestigationmal-ta.com

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs,ramel u siment, graff iato,Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik,xog˙ol fuq il-pond, madum,membrane, dawl u i lma.Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni fuqestensjonijiet tat-telefownsg˙al kull tip ta’ linji fissi.Çempel fuq 7993 0419.

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanalital-ilma, çangatura qadimajew ©dida, kantun qadim,lavur ta’ kull tip. Çempel lilJason fuq in-numru 2143 2352jew 9947 7167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’tibjid u tik˙il, kisi normali,fuq il-fil, fuq xog˙ol antik ubil-pont, kisi bil-©ibs u graffi-ato. Kiri ta ’ cherry picker(tower ladder). Çempel fuq9945 4235 jew 2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, ÓalQormi, j ispeçjal izzaw fuqxog˙ol ta’ waterproof mem-brane, damp proofing u rub-berised paint. 25 sena esper-jenza. Stimi b’xejn u prezzmoderat. Çempel 2148 8972,2143 8326, 9944 5527 jew9949 3840 jew Ωur is-si twww.wpmalta.com

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq

faççata, bjut, appo©©i, gallar-ijiet, eçç. Membrane jew liq-uid membrane. Melapprote©i l-proprjetà tieg˙ekmill-ilma tax-xita u çempelissa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙olfuq is-s i t www.darren-doitall.com

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-prob-lema. Nispeçjal izzaw fuqxog˙ol ta’ waterproofing umembrane b’10 snin garanzi-ja. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙alst ima bla obbl igu çemplu7972 9967 jew Ωur is-s i twww.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA

MUSIC LINK Issibilna kull tipta’ strumenti muΩikali, fos-thom drums kemm akustiçi uelettriçi, cymbals, percussion,pjanijiet di©itali, baby grandpianos, sound mixers usound cards. Apparatta’ DJ sound systems, kitarriklassiçi u akustiçi, bass gui-tars, strumenti tar-ram, woodwinds, vjolini, spare partsu aççessorji o˙ra. G˙andnassib ukoll kotba tal-muΩikatat-tag˙lim. Mur Music Link,262, Tr iq Fleur-de-Lys,B’Kara. Çempel 2148 2796.

AGR AUTO JAPANESE PARTSGÓALL-KAROZZI Inbig˙ukull tip ta’ parts ta’ karozziÌappuniΩi u Koreani, fos-thom Kia, Toyota, Isuzu,Daewoo, Mitsubishi, Honda,Subaru. Huma wkoll importa-turi ta’ Ωjut u air filters, shockabsorbers, brake pads,clutches, eçç. Parts©enwini. G˙al aktar informaz-z joni çempel 2144 6839jew 9947 4504. Fax: 21470295. Email :alex@agrautoparts.com

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Milend, il-Óamrun,ÓMR 1717

Offerta 1:

©imag˙tejn €5

Offerta 3:

2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at €15

Offerta 4:

13-il ©img˙a €30

Offerta 5:

26 ©img˙a €56

Offerta 6:

52 ©img˙a €93

Offerta 2:

5 ©img˙at €10

AVVIÛI KÓ 22|02|2015 31kullhadd.com

AVVIÛIÌENERALIIkla g˙all-partitarji

Il-Kumitat EΩekuttiv fi ˙dan is-Soçjetà Santa Marija uBanda Re Ìor© V tal-Imqabba qed torganizza iklag˙all-partitarji nhar il-Ìimg˙a, 27 ta’ Frar mit-8.00pm’il quddiem fil-Palazz Santa Marija, l-Imqabba.

Ikun hemm g˙aΩla minn fniek, ti©ie© jew ˙ut, udeΩerta g˙all-prezz ta’ €12 l-adulti u €6 it-tfal. G˙ar-riservazzjonijiet wie˙ed g˙andu javiçina lill-membrital-Kumitat EΩekuttiv. Aktar informazzjoni fuqwww.santamarija.com jew www.facebook.com/san-tamarija

Kul˙add ma’ Tieg˙u

Kul˙add ma’ Tieg˙u, kummiedja ˙elwa ta’ FrancoRoberto, maqluba g˙all-Malti minn Mons. Salv Borg.Din il-kummiedja ser tittella’ mill-G˙aqda TeatraliMnarja, fit-Teatru MBC.

In-Nadur, nhar is-Sibt 28 ta’ Frar 2015 fis-7.30pm, ul-g˙ada l-Óadd l-1 ta’ Marzu 2015 fit-3.00pm (mat-inée).

Direzzjoni artistika ta’ Darren Muscat. Biljetti:€5.00. Çemplu fuq 7925 1693 jew 7970 6271.

Wine & pizza country night

Attività li qed ti©i organizzata mill-˙bieb tal-G˙aqdaSoçjo-MuΩikali Aniçi ta’ Óal Qormi, fil-kaΩin tal-Banda Aniçi Óal Qormi, mit-8.00pm ’il quddiem,nhar is-Sibt 28 ta’ Frar 2014.

Din is-serata se tkun akkumpanjata minn MarisaD’Amato.Menù jikkonsisti f’appetizers, pizza speçjali kbiramag˙mula mill-g˙a©ina tal-˙obΩ, deΩerta, inbid jewsoft drink.

Prezz g˙all-kbar huwa ta’ €10, u tfal ta˙t il-11-ilsena €5. Biljetti jinkisbu mill-kaΩin. Importanti lita˙sbu kmieni ˙alli ma tkunux diΩappuntati.

G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel fuq 79702874 ejw 2149 4375.

Bil-Qadfa ta’ Kul˙add – walk, cycle, run forcharity

Il-Fondazzjoni Nazareth ser torganizza t-tieni ediz-zjoni ta’ Bil-Qadfa ta’ Kul˙add. Din ser issir nhar il-Óadd l-1 ta’ Marzu mill-10am ’il quddiem u l-posttat-tluq ikun il-pjazza tas-suq fiΩ-Ûejtun. Ir-rotta ta’din is-sena ser tkun ikbar minn dik tas-sena l-o˙rag˙ax ser tg˙addi minn tliet lokalitajiet fin-na˙a t’isfelta’ Malta, iΩ-Ûejtun, Wied il-G˙ajn u ÓaΩ-Ûabbar.

Kull min huwa interessat li jipparteçipa huwam˙e©©e© li jΩur wa˙da mit-tlett idjar jew il-workshopta’ din i l - fondazzjoni, inkella j ibg˙at email l i lfundraisingcommiteenazareth@gmail.com

Ólas ta’ €8 jista jsir b’cash jew cheque u kull app-likant jing˙ata T-shirt tal-okkaΩjoni, cereal bar, ener-gy drink u çertifikat ta’ parteçipazzjoni. Mal-˙las,wie˙ed huwa mitlub li jigbor in-numru ta’ re©istraz-zjoni.

Ikla Maltija mid-dilettanti tan-nar tal-G˙aqdaMuΩikali Marija Bambina, Banda Vittorja, in-Naxxar

Nhar il-Ìimg˙a, 27 ta’ Frar, l-G˙aqda tan-Nar fi ˙danl-G˙aqda MuΩikali Marija Bambina, Banda Vittorjatan-Naxxar, ser jorganizzaw ikla b’risq in-nar tal-festa 2015.

L-ikla tikkonsisti fi starter b’g˙aΩla ta’ laΩanja jewtimpana, main course buffet b’g˙aΩla varjata ta’ ikelMalti, u deΩerta. Il-prezz huwa ta’ €13. L-attività serti©i organizzata fil-kaΩin tal-istess G˙aqda, mit-8.30pm ’il quddiem.

Riservazzjonijiet ming˙and Omar Tonna jew mill-bar tal-kaΩin.

Ikla b’risq il-festa ta’ Santa Marija fir-RabatG˙awdex

Ikla g˙all-festa fil-KaΩin tal-Banda Leone, nhar is-Sibt28 ta’ Frar 2015, mit-8pm ’il quddiem, mal-ferg˙attal-armar, tal-briju u tan-nar. G˙a©in, ti©ie© u deΩer-ta. Biljetti ming˙and il-voluntiera attivi fil-ferg˙at u l-helpers tas-soltu. Prezz: €13 g˙all-kbar u €7 g˙at-tfal.

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNATAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

32 22|02|2015 AlMANAKKKÓkullhadd.com

dIN Il-ÌIMgÓA MIll-IStoRjA

RItRAtt MIll-ANtIK

Dehra tal-pjazza tal-Gudja lejn tmiem is-seklu dsatax, qabelinbidlet il-faççata tal-knisja parrokjali

26.02.1993

26.2.1993. Attakk terroristiku fuq in-North Tower tal-WorldTrade Centre. Trakk bomba pparkjat fin-na˙a t’isfel tat-torri, jis-plodi u joqtol sitt persuni u jferi ’l fuq minn 1000 persuna o˙ra

It-tnejn It-tlieta l-Erbg˙a

Il-Óamis Il-Ìimg˙a Is-Sibt

HI 14°C

LO 10°C

UV 05

15°C

09°C

05

13°C

08°C

04

HI 12°C

LO 08°C

UV 02

13°C

09°C

04

14°C

09°C

05

IT-TEMP GÓAL-LUM

Chemimart Pharmacy 14, Triq Sant’Anna, il-FurjanaNational Pharmacy, 17, Triq Santa Marija, il-ÓamrunBrown’s Pharmacy, 278, Triq il-Vitorja, Óal QormiThe Local Dispensary, Triq Kan. K. Pirotta, BirkirkaraD'Argen's Pharmacy, 330, Triq D'Argens, il-GΩiraSan Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar, PembrokeVictor's Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-SliemaSt. Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja k/m Triq Santa Katerina, Ó’AttardMedicine Chest Pharamcy, Triq Demitriju Farrugia, Óal G˙arg˙urQawra Pharmacy, Earl's Court/1, Triq l-Im˙ar, il-QawraBrown’s Paola Square Pharmacy, 64/65, Pjazza Antoine De Paule, Ra˙al ÌdidMilia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-BirguFelice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, ÓaΩ-ÛabbarJohn J. Borg Pharmacy, Triq il-Kostituzzjoni, iΩ-ÛejtunKristianne Pharmacy, Triq ic-Cavi, l-ImqabbaSt Nicholas Pharmacy, 1, Triq il-Parroçça, is-Si©©iewiIdeal Pharmacy, 63, Triq il-Kbira, ir-Rabat, Malta

G˙awdex

Palm Pharmacy, 2, Triq il-Palma, ir-Rabat, G˙awdexG˙ajnsielem Pharmacy, Pjazza Indipendenza, G˙ajnsielem, G˙awdex

SpIÛERIjI lI jIftÓU llUM Il-ÓAdd

SUPER 5

NUMRI REBBIEÓA

LOTTU

GRAND LOTTERY

64 36 17 06 11 24 19 12

31 24 20 01 09

06 06 06 01 06 04 02 23.02.1999Valanga teqred il-villa©© Awstrijak ta’ Galtur u qatel 31persuna

Sitwazzjoni Ìenerali: Firxa ta’ pressjonibaxxa fuq il-Ba˙ar Tirren se tintensifika uriesqa lejn iç-Çentru tal-Mediterran.

L-OGÓLA TEMPERATURA: 14°C

L-INQAS TEMPERATURA: 11°C

INDIÇI UV: 3

TEMP: Imsa˙˙ab li jsir bix-xita, u possibbil-ment bir-rag˙ad f’xi waqtiet aktar tard.

VIÛIBBILTÀ: Ìeneralment tajba minbarrafix-xita

RIÓ: Nofsinhar qawwi g˙al qawwi ˙afnag˙all-ewwel, idur mil-Lbiç u jonqos g˙al mod-erat g˙al ftit qawwi . Bil-buffuri qrib il-maltem-pati bir-rag˙ad.

BAÓAR: Qawwi ˙afna li jsir qawwi

IMBATT: Baxx li jsir moderat mix-Xlokk

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 15°C

Ritr

att:

RA

YM

ON

D F

ALZ

ON

Mimdudin

1 Da˙ak bla ˙oss (7)5 G˙al xi seduta ma setax jattendi,

imma ma kitbux li kien assenti (6)8 Ventilaturi ta’ kantina (7)14 Kemm ng˙ajjat jekk xi ˙add jirfisuli (5)15 Dawn ix-xtieli jwarrdu isfar (6)17 Imbotta ’l ©ewwa g˙alallali˙alqu (6)19 Iffastidjat sew (5)20 Qatt m’g˙andek tg˙id kelma b’.... (4)21 Tog˙ma morra jew niket u g˙aw© (4)23 u 25 JirrapreΩenta lil pajjiΩu f’pajjiΩ

ie˙or (10)28 Siket, waqa’ fil-.... (4)29 u 30 Inçident b˙al dan ifisser li mietu

n-nies (6)31 Il-boçça Ω-Ωg˙ira nett (4)33 Biered, ming˙ajr interess (12)39 Dawn kultant issibhom fl-a˙˙art tal-mazzita (4)41 u 42 Il-fer˙ tal-˙amiem jibla’ kollox (6)43 Min jg˙ix biha jmut bil-piena (4)45 Aktar fin (5)46 u 47 Il-programm ta’ x’g˙andu ji©i

mg˙allem (9)50 Dan ir-ra©el tal-qajla? (4)53 u 54 Elfejn sena ilu kellhom imperu

kbir (6)56 Sabi˙ mimli bil-pastizzi (5)58 Mnajdra kbira (6)60 Marda tal-fniek meta jaqg˙alhom il-

pil ta’ madwar id-dwiefer (6)62 Ta’ xi w˙ud malajr jitilg˙ulhom (5)64 It-tfal ifaddlu fih (5)67 Tkixxef u st˙arre© sew (6)69 Din triq f’Tas-Sliema bejn Triq

Manwel Dimech u Triq Dingli (6)70 Din wa˙da miç-çapep (5)72 u 73 Mag˙mul jaqta’ aktar (6)75 Kultant t˙ossu fl-istonku (4)77 Opportunità jew riskju (4)79 Il-vapur refa’ u tella’ l-..... (5)

80 X’sar minnha l-banda tieg˙u? (5)82 Aktar minn qatra wa˙da (4)84 u 85 Dan drapp tal-ixkejjer (6)87 Miblug˙ u skantat (4)88 Din mi©nuna wara xi ˙add jew xi

˙a©a (12)93 NiΩel: inΩul, telaq: .... (4)94 u 95 Kultant hemm bΩonn li jittie˙du,

forsi ibsin (6)96 .... ˙add ma jitla’ fuq rasi (4)98 Ejjew nixorbu ..... flimkien! (5)100 Dan issibu f’84 u 85 mimdudin (5)101 Jinstema’ waqt l-irqad (4)105 Ag˙tih lil min ˙aqqu (4)108 Jie˙du ˙sieb sa˙˙itna (5)109 Aktar minn klikka wa˙da (6)110 u 111 Dawn nies eΩiljati jew deportati

(11)112 Dan mog˙ti g˙arfien mill-Università

(7)113 Dan ir-ra©el tal-mudella (6)114 Mhuwiex korrett (7)

Weqfin

2 Il-plural tag˙ha bolol jew bolli? (5)3 u 4 Bieqja, jew kikkra wiesg˙a (8)6 It-tfajliet kultant jikxfuhom (5)7 Morna sa l-..... tal-Mellie˙a (5)9 u 10 Dan mimli bit-toqob apposta (8)11 Jintlag˙ab nhar ta’ Sibt b’90 numru

(5)12 Dan bniedem li a˙jar tiskartah (7)13 Dawn nies Ωorri, differenti minn

o˙rajn (7)16 Kontra xellug (5)18 Wie˙ed mill-ispunti (5)22 G˙al kull ..... hemm il-mannara (5)24 X’inhu jag˙mel ismu f’nofs il-˙alib? (3)26 Xi ©miel meta jkantaw l-... Maria! (3)27 Minnufih, immedjatament (5)32 u 33 A˙na tat-twemmin nisrani (9)34 PajjiΩna mifqug˙ bih (4)

35 Bniedem qanΩ˙a jew buΩΩieqa (6)36 AvviΩ ta’ propaganda (6)37 u 38 Dawn nies tat-Tramuntana (7)40 Qalziet ta’ ta˙t tan-nisa (6)44 Jekk taqta’ l-morra ji©i ta’ tog˙ma

mqita (4)48 Bih issir taf il-piΩ (4)49 u 51 Tre©ija, tmexxija, direzzjoni (16)52 Ta’ xi w˙ud huwa xieref ˙afna, u jaslu

(6)55 Ag˙mel is-...... tas-salib (6)57 Kollox mar fl-...., ©ie fix-xejn (4)59 Din tal-Maddalena? (4)61 Ma jistax jimxi sew (4)63 .... u sorr g˙al meta ti©i bΩonn (4)65 Xitla li tag˙mel g˙anqud bi tliet fjuri

(6)66 Mibrum u mimli la˙am (4)68 Dag˙bien, post fond u mudlam (6)69 Log˙ba li konna nilag˙buha meta

konna tfal (6)70 Aktar minn çint wie˙ed (4)71 Kull tant xhur dejjem jog˙la fil-prezz

(6)74 G˙an jew intenzjoni (4)76 Tefa’ ˙afna dawl ileqq (4)78 u 79 Din xog˙olha wara d-desk (8)81 Kontra l-le fir-referendum (3)82 IΩejnulek id-dar bil-˙dura (5)83 Laqa’ bil-qalb it-toqba tal-buttuna? (7)86 Isir fl-a˙˙ar tal-quddiesa (7)89 Nofs partiçella mhijiex s˙i˙a (5)90 Nofs arkata, ©ej g˙at-tond (3)91 Is-sema ik˙al ... (3)92 Mazz xag˙ar tan-nisa fuq wara (5)97 Il-mara taΩ-Ωiemel (5)99 u 100 Annimal salva©© tax-xmajjar, bi

snienu jqattg˙u ˙afna (10)102 Xi wa˙da minn ta’ Esopu? (5)103 u 104 G˙andna wa˙da fuq u l-o˙ra

isfel fil-Belt (8)106 .... and Dumber, film ta’ Jim Carrey (4)107 Darbtejn insiru b˙alhom (4)

94

013

MIMDUDIN:

1 Stuffat, 5 Skorça, 8Madonna, 14 Kanun, 15Ma˙qur, 17 Le©©en, 19 Darji,20 Dell, 21 Udit, 23 Baffi, 25u 28 Atlantiku, 29 u 30Kordin, 31 Arka, 33 Daqqata’ ˙arta, 39 Ûejt, 41 u 42Sparlu, 43 Na˙a, 45 Qawwi,46 Torok, 47 Roll, 50 Nett,53 u 54 S˙a˙ar, 56 Spiss, 58Russja, 60 Bokkla, 62 Akuta,64 Torri, 67 Estrem, 69Mqadef, 70 Speçi, 72 u 73Katina, 75 Bank, 77 O˙la, 79Kromb, 80 Tewba, 82 Sink,84 Assi, 85 Len, 87 Assi, 88Pippistrelli, 93 Etna, 94 u 95Makakk, 96 Leli, 98 Frott,100 u 101 Millitant, 105 Erre,108 Ramel, 109 Namrar, 110Tadama, 111 Tikka, 112Funeral, 113 Korrut, 114Illamta.

WEQFIN:

2 Tondi, 3 u 4 FantaΩma, 6Kurdi, 7 Çella, 9 A˙na, 10Ordni, 11 Narji, 12 AkkuΩat,13 Sigurta, 16 Órafa, 18Ggant, 22 Korsa, 24 Fuq, 26Tra, 27 Ditur, 32 Kenuri, 33Daq, 34 Qaws, 35 Aringa,36 Óuttab, 37 Rari, 38 u 40Arkeologu, 44 Óoss, 48O˙ra, 49 Krawett, 51M˙allfin, 52 Aspett, 55Martin, 57 Skur, 59 Sorr, 61Kera, 63 Kopp, 65 Rimors,66 Ikel, 68 Mobbli, 69Maktur, 70 Safi, 71 Edukat,74 Korp, 76 Twal, 78 Abjad,79 Kap, 81 Ali, 82 Snakk, 83Sallura, 86 Vatikan, 89 Ifrem,90 u 91 Poteri, 92 Lsira, 97Limbu, 99 u 100Termometru, 102 Niket, 103u 104 Alleanza, 106 u 107Galletta.

Din it-tisliba mhixg˙all-kompetizzjoni,iΩda peress li g˙adhawn domandag˙aliha, il-gazzettaKullÓadd iddeçidietli tkompli to˙ro© dinit-tisliba fl-a˙˙arÓadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHARLI GÓADDA

TISLIBA kÓ 22|02|2015kullhadd.com 33

34 22|02|2015 logÓoBKÓkullhadd.com

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Irba˙ xampù u conditioner Wella

Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha:

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:.........................................................................................

.....................................................................................................

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Kompetizzjoni Centro Casalinga

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

028084216221274293297303362422536560679727810870

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

6

B’4 numriBi 3 numri B’6 numriB’5 numri

04521013175818542288258525902679315536673928393540724481457045744722511555255627614065096755692171187483760380248029885088568863

910891499354936598419968

00894010500193815062180122116928610326983425544026457845255461298613546483168877791087984082706864479098899952

645242771388801881903474

Bi 8 numri

21468109494261444952885590488934

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra:MONICA MIFSUD, 42, Triq Sant’Anna, il-Mosta, MST 3211

lOGÓOB kÓ 22|02|2015 35kullhadd.com

Mimdudin:

1. Editur ta’ din kien Lino Cassar (5)

4. Façilità Korrettiva ta’Kordin (4)

7. Ray Borg (1,1)9,16. Jag˙mlu perit nor-

malment (6)10. L-g˙asfur nazzjonali

(6)12. Ta’ ©ewwa? (6)16. Ara 918,19. Qishom roti (5)19. Ara 1820. Sinjal (5)21. Tisraq bl-IngliΩ (3)23. Ara 1124. Óaddimt (5)

Weqfin:

1. A˙na minn dawn ©ejjin? (6)

2,6. Idderie©a (5)3,5. Jistg˙u jkunu sa

snienhom (6)5. Ara 36. Ara 28. Il-Papa li kellna (9)11,23. We˙el? (6)12,22. Abjad jew a˙mar (5)13. Jista’ joqtlok (3)14. Jag˙mlu l-kuntratti

(6)15. PoeΩija (6)17. Ìdid? (3)21. Tieg˙i fuq g˙onqi

qieg˙da (3)22. Ara 12

TIslIBA

Isem:

Indirizz:

Nru tat-Telefown:

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

QED TAGÓRAfHOM?

fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f ’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom?

Ójiel: Ûew© personalitajiet Brittaniçi. Wa˙da mudella tas-snin sittinu l-o˙ra attriçi li m’g˙adhiex mag˙na.

Mudella :

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Ray Charles

BERTU GAFÀ, 92, Triq il-Kampanella, il-Fgura.

IRBAÓ €25 fI flusL-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Mimdudin:

1. Óabel,4. Bard,9. Ful,10. Na˙rab,12. Vitali,16,19. Franka,18. In,20. Anzac,21. DPP,23. Abra

Weqfin:

1. Óaffef,2,11. Belti,3,21W. Londra,5,7,24. Abrogattiv,6. Dab,8. Garanzija,12,22. Vapur,13. Tin,14. Inçert,15. Kattiv,17. RIP

Attriçi :

59

Stevie Wonder

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fl-a˙˙ar tax-xahar.

36 22|02|2015 SPORTSKÓkullhadd.com

BONELLO U SCICLUNA JIRBÓU FL-ASMK TRIALS – AUTOCROSS U MOTOCROSS

I l lum 22 ta’ Frar l-Assoçjazzjoni Sport Muturi uKarozzi se tkompli bit-ti©rijietmill-Kampjonati ASMK – PastaPoiatti 2014/15. Din l-attivitàse ssir fil-kumpless sportiv tal-ASMK. Se jkun qed ji©i mtella’it-tmien (8) programm mis-sezzjoni Autocross u t-tieletprogramm tal-Motocross.Kollox jibda 11.00am.

Óarsa lejn i l-klassif ikaNazzjonali tal-Autocross insi-bu b’vanta©© li fil-quççata tal-klassifika b’145 punt lil PhilipJoe Vella fuq Opel Corsab’vanta©© mar©inali . Danhuwa segwit viçin tieg˙uminn Christian Mark Galeafuq Fiat Ritmo b’136. Fit-tieletpoΩizzjoni tal-klassifika b˙alis-sa nsibu lil Vince Farrugia fuqVolkswagen Polo b’112 punt,filwaqt li fir-raba’ post huwaokkupat minn Andrew Pisanifuq Vauxhall Nova b’93 punt.

Fil-klassifika nazzjonali tal-Motocross, wara Ωew© attivita-j iet, f i l-Klassi A nsibu li lClayton Camilleri fuq muturKTM jillidja l-klassifika b’102punt, segwit minn PaulMuscat fuq mutur KTM b’96punt. It-tielet post b˙alissahuwa okkupat min Edward

Ciantar fuq Kawasaki b’79punt.

Fi Klassi B insibu lil LudvikMuscat fuq mutur KTM ukoll.Dan qed jokkupa l-ewwelpoΩizzjoni b’105 punti segwitmis-sewwieq G˙awdxi AdamSultana fuq mutur Kawasakib’83 punt. It-tielet poΩizzjonihi ja okkupata min ElvinDebono fuq mutur Kawasakib’75 punt.

Intant, nhar il-Hadd 15 ta’Frar, l-Assoçjazzjoni organiz-zat it-tielet programm mill-Kampjonat Trials.Din id-darbal-kompetzzjoni saret fil-kump-less tal-g˙aqda f’Ta’ Qali. Danil-programm beda fid-9.00am,fejn fi Klassi A rajna l i lDamon Bonello fuq muturGas Gas jiddomina din il-klas-si.

Minkejjali l-kundizzjoni tal-korsa kienet wa˙da diffiçli,Bonello spiçça bi tnax-il puntta’ penalità l i kien l-inqaswie˙ed fost i l-kompetiturikollha tal-©urnata. Bonello˙alla lill-kumplament tal-klassit˙ares lejh g˙all-mod teknikuli jirrnixlu jsuq bih u jirba˙fuq l-ostakoli. Bonello kiensegwit min Gary Debono fuqmutur Shecro li g˙alaq il-

©urnata b’45 punt ta’ penalitàbiex spiçça fit-tieni post. Fit-t ielet post da˙al RowenBonello fuq mutur Beta l ig˙alaq il-©urnata b’63 punt.

Fi Klass B rajna taqtig˙abejn tliet sewwieqa li kienuJoseph Scicluna u ManuelCamilleri, it-tnejn fuq muturiGas Gas u Bernard Sammutfuq mutur Beta. G˙all-bidurajna lil Sammut jillidja l-klas-si, iΩda wara t-tielet sezzjoniScicluna deher jirkupra tant li˙a t-tmun tal-klassi f’idejh ubaqa’ jiddefendih sal-a˙˙arbiex spiçça reba˙ il-klassib’43 punt ta’ penalità segwitminn Sammut b’55 punt ta’penalità. Fit-tielet post spiççaCamilleri li g˙alaq il-©urnatab’64 punt ta’ penalità.

L-att ivitaj iet tat- tr ials sejkomplu nhar il-Óadd fil-15 ta’Marzu 2015 bir-raba’ attivitàtal-kampjonat 2014/15. G˙aldin l-attività trials mistennijajikkompetu erba’ riders ©oddafil-Klassi B.Aktar informaz-zjoni wie˙ed jista’ jsibha billijΩur is-sit elettroniku tal-g˙aqda www.asmk.org.mt jewfil-pa©na tas-sit soçjaliFacebook bl-isem A.S.M.K.Malta.

RABAT BOYS GÓADHOM JITTAMAW

Fl-uniku partita li kellna din il-©img˙a fil-MSV Life MastersLeague, Rabat Boys kisbu reb˙a importanti kontra l-MostaShaggy Pub 7-3 biex g˙adhom jittamaw li jil˙qu lil MqabbaMasters fl-ewwel post. Ir-riΩultat kontra Mosta jista’ jqarraq g˙axma kellhomx partita façli, iΩda Mosta (li kienu ming˙ajr StefanSultana) l-a˙jar skorer tag˙hom, minkejja li taw sfida ma ˙olquxçansijiet tajba ta’ skor.Rabat, min-na˙a l-o˙ra, bis-solitu koordi-nazzjoni, issuperaw fit-tieni taqsima biex l-iskor sar aktar komdug˙alihom. Sal-ewwel taqsima Mosta kienu g˙adhom hemm, 4-2minn ta˙t. Christian Muscat skorja Ωew© gowls o˙ra biex issada˙al fit-tieni post tal-a˙jar skorer tal-kampjonat b’25 gowl.Mosta, ta’ minn isemmi, kellhom diversi plejers nieqsa, morda bl-influwenza.

sports kÓ 22|02|2015 37kullhadd.com

analIÛI ta’ lIam GauCI

Fi lwaqt li l -preparamenti g˙a ll -ista©un il-©did komplew g˙addejjinmatul din i l -©img˙a, i t - timij ietiddedikaw ukoll xi ˙in biex jarawx’ser ji©ri mill-isport mill-2016 ‘ilquddiem. Madankollu, il-laqg˙a lisaret din il-©img˙a uriet biç-çar illif’dan l-istadju t-timijiet huma aktarçerti dwar xiex ma jaqblux milli dakli ja˙sbuha l-istess dwaru.

Nhar it-Tlieta li g˙adda dawn id-differenzi ˙ar©u b’mod çar f’laqg˙atal-Kummissjoni tal-Formula 1 fi˙dan l-FIA li vvutat kontra tibdilietradika l i tar-regolamenti tekniçig˙all-ista©un 2016.

Ir-ra©uni prinçipali wara din id-deçiΩjoni jidher li huwa l-fatt illi t-timijiet g˙ad m’g˙andhomx viΩjoniçara dwar id-direzzjoni l-©dida lig˙andu jie˙u l-isport fil-©ejjieni.G˙aldaqstant, huwa improbabbliferm illi jintla˙aq qbil fil-˙in biex il-bidliet ikunu implimentati sal-2016ming˙a jr ma t in˙oloq pressjonifinanzjarja tremenda fuq it-timijiet.

Prijoritajiet differenti

Id-deçiΩjoni li t t ie˙det mil l -Kummissjoni ma waslitx b˙ala sor-priΩi hekk kif il-prijoritajiet tat-timi-j ie t g˙adhom qeg˙din ivar jawb’mod notevoli. Fuq na˙a hemmtimijiet, b˙all-Mercedes, illi humakuntenti li j©ebdu l-uΩu tat-tekno-lo©ija attwali g˙all-aktar Ωmien pos-sibbli g˙aliex qeg˙din jiksbu r-riΩul-tati li jixtiequ.

Min-na˙a l-o˙ra, hemm timijietb˙all-Ferrari, illi jridu li jkun hemmbidliet radikali malajr kemm jista’jkun biex jitnaqqas id-distakk bejnit-timijiet u fl-istess ˙in ikun sfruttata˙jar il-potenzjal kummerçjali ta’dan l-isport.

Fl-a˙˙ar, hemm it-timijiet medji uΩg˙ar il li l -iktar ˙a©a li jixtiequjaraw huwa sport aktar vi jabblihekk ki f il -mudell a ttwal i ta ’kumpens ipo©©ihom f’poΩizzjoni ta’Ωvanta©© fil-konfront tat -timij ietprinçipali. Din il-problema kienetaççentwata mill-introduzzjoni tal-magni ibridi, illi Ωiedet l-ispejjeΩb’mod konsiderevoli mis-sena l-o˙ra‘l hawn.

Il-qattusa g˙a©©elija…

Madankollu, id-deçiΩjoni ta’ nhar it-Tlieta ggarantiet illi fl-2016 narawvetturi li jkunu simili mhux ˙aΩing˙al dawk tal-2015. Però, wie˙edm’g˙andux jg˙a©©el wisq biex ikunnegattiv fil-konfront ta’ din l-g˙aΩla. Realistikament, kien ikun diffiçliferm g˙at-timijiet illi jil˙qu jag˙mlur-r içerka u l- iΩvilupp neçessarjubiex jintroduçu l-bidliet radikali likienu qeg˙din ji©u diskussi, ankikieku kienu jafu biç-çert xi jridu.

Biex nag˙tu kuntest lil dan l-argu-ment, nistg˙u n˙arsu lejn il-Honda,illi ilhom ja˙dmu mill-inqas mill-2013 fuq il-magni turbo ibridi li sejuΩaw fl-2015. Minkejja dawn is-sen-tejn ta’ Ωvi lupp u provi , xortawa˙da g˙adhom qeg˙din jesperjen-zaw diversi problemi tekniçi ftit©img˙at biss qabel id-debutt kom-petittiv tag˙hom.

Allura wie˙ed jista’ iqis dan il-

posponiment b˙ala deçiΩjonira©jonevoli u li g˙andha twassalbiex, meta jaslu, it-tibdiliet j i©uimplimentati b’mod serju u ming˙ajrg˙a©la Ωejda.

Proposta interessanti

Però, wara li nkunu g˙edna dankollu, wie˙ed irid jammetti wkoll liftit kienu d-dilettanti li ma laqg˙uxb’interess kbir id-disinn radikali lippubblikaw il-Ferrari flimkien ma’artiklu li deher fuq is-sit elettronikutag˙hom ftit sig˙at qabel il-laqg˙atal-FIA.“Huwa possibbli li wie˙ed jo˙rog

b’karozza tal-F1 illi mhux biss tkunavvanzata teknolo©ikament, immatkun anki ti©bed l-g˙ajn u jkollhadehra aggressiva? U jista’ jsir danming˙ajr ma jkun hemm taqlib kbirfir-regolamenti tekniçi attwali? A˙natal-Ferrari, na˙sbu li iva,” sostna l-artiklu li akkumpanja d-disinn.

Dan il-kunçett imur id f’id mal-filosofija tal-amministratur attwalitat- tim, Maurizio Arrivabene, illif’Jannar sostna li l-isport irid ikunaktar spettakolari ˙alli jkun f’poΩiz-zjoni a˙jar biex jattira ©enerazzjoni©dida ta’ dilettanti matul is-snin li©ejjin.

Minkejja li dan il-kunçett g˙anduxi aspet ti l i ma j idhrux prattiçi,b˙all-elmu li ma jag˙tix l-opportu-nità lis-sewwieq illi jdawwar rasu,huwa poΩit tiv i l - fa tt li l -Ferrar iqeg˙din jinkludu lid-dilettanti f’dinid-diskussjoni wara xhur ta’ laqg˙atwara l-kwinti.

S’issa g˙ad ma kienx hemm reaz-z joni uffiç jal i min-na˙a tal -Federazzjoni jew it-timijiet l-o˙rajng˙al l-proposta tal -Ferrar i. Però,wie˙ed jittama li din il-˙e©©a biexikunu implimentati bidliet radikalima tkunx in joratha hekk ki f i l -bΩonn ta’ riformi kbar mhix xi ˙a©ali tista’ ti©i posposta fit-tul.

lIl hInn mIÇ-ÇIrkwIt

Nhar il-Óamis l i g˙addabdiet it-tieni serje ta’ provital-vettur i l-©odda li sejie˙du sehem fil-kampjonat2015. F ’dawn il-provi, lise˙˙ew fiç-çi rkwit ta ’Barçellona, f’Spanja, it-timiji-et kienu qeg˙din ifittxu li jis-fruttaw a˙jar il-potenzjal ta’rendiment tal -vetturitag˙hom hekk kif il-prijoritàf’Jerez kienet l-affidabbiltà.

Il-Óamis

L-ewwel ©urnata ta’ provioffriet sorpriΩa interessantihekk kif Maldonadornexxielu jikseb l-aqwa ˙inbil-Lotus E23. L-affarijiet mabdewx daqstant tajjeb g˙al-Lotus fejn il-Kolombjan

darbtejn sab ru˙u jipparkjamal-©enb taç-çi rkwitmin˙abba problemi tekniçi.Madankollu, huwa re©a’ sabpostu fuq it-traççat u, minke-jja l-˙in li tilef, xorta wa˙darnexxielu jag˙mel 69 dawrau jispiçça bl-aktar ˙in kom-petittiv.

Min-na˙a l-o˙ra, il-McLarenma rnexxielhomx jg˙elbu l-problemi tag˙hom fl-ewwel©urnata ta’ provi hekk kif˙sara fis-si©il tas-sistema tal-irkupru tal-ener©ija (MGU-K)©eg˙let lit-tim minn Wokingjqatta’ ˙afna mill-©urnata jis-sara mal-magna Honda.

Tim ie˙or li kellu l-pjanijiett ieg˙u m˙arbta kienu l -Mercedes illi wara s-sessjonital-Óamis fi lg˙odu ti lfu

kemm lil Hamilton, kif ukolllil Rosberg min˙abba proble-mi fiΩiçi. G˙aldaqstant, kellujkun t- t ie let sewwieqtag˙hom, Pascal Wehrlein,il l i j ie˙u posthom biexg˙amel 48 dawra sa tmiemis-sessjoni.

Il-Ìimg˙a

Rosberg saq g˙all-Mercedesil -Ìimg˙a f ilg˙odu, peròHamilton spiçça ˙adlu postuwaranofsinhar biex ikun evi-tat li ti©i ggravata problemafin-nervituri f’dahar il-Ìer-maniΩ b’riΩultat ta’ poΩizzjoniskomda tas-sedil tad-W06.

Il-protagonista ta’ din il-©urnata ta ’ provi kienRicciardo, illi rnexxielu jik-

seb l-ewwel post wara li r-Red Bull u r-Renault g˙elbul-problemi tekniçi li pperseg-witawhom f’Jerez.

Tajba wkol l kienet il -prestazzjoni ta l-Ferrari lig˙at-tieni jum konsekuttivraw lil Raikkonen jikseb it-tieni post b’vettura li s’issatat sinjali poΩittivi f’terminita’ rendiment u affidabiltà.

Is-Sibt

Il-sessjoni tal-biera˙ kienetikkaratter izzata mit- tempinçert u wirja o˙ra poΩittivata ’ Maldonado u l-Lotustieg˙u. Ta’ nota wkoll kienetil-prestazzjoni ta’ Verstappenill i spiçça fi t-t ieni post urnexxielu jag˙mel aktar minn

mitt dawra bit-Toro Rossotieg˙u.

Madankollu, l-a˙bar tal-©urnata re©g˙et kienet in-nuqqas ta’ aff idabil tà tal-McLaren fejn is-si©il il-©didtal-MGU-K çeda g˙aldarb’o˙ra. B’riΩultat ta’ danil- fatt , Button spiçça tilef˙afna mis-sess joni ta’fi lg˙odu u seta’ jsuq bissb’rendiment ridott waranofs-inhar.

I llum se jkollna l-a˙˙ar©urnata ta’ provi g˙al din il-©img˙a, filwaqt illi nhar il-Óamis li ©e j it- t imij iet sejer©g˙u jiltaqg˙u biex jie˙dusehem fi t-t ie le t u l-a˙˙arserje ta’ sessjonijiet ta’ provali g˙al darb’o˙ra se ssir fiç-çirkwit ta’ Barçellona.

Ikomplu l-preparamentI

38 22|02|2015 SPORTSKÓkullhadd.com

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA TAL-LEAGUE

TIM L R D T F K P

Chelsea 26 18 6 2 56 22 60Manchester City 26 16 7 3 56 25 55

Arsenal 26 14 6 6 49 29 48Manchester U 26 13 8 5 44 26 47Southampton 25 14 4 7 38 17 46Tottenham H 25 13 4 8 39 34 43Liverpool 25 12 6 7 36 29 42West Ham United 25 10 8 7 36 28 38

Swansea City 26 10 7 9 30 34 37 Stoke City 26 10 6 10 30 34 36 Newcastle United 26 8 8 10 31 42 32Everton 25 6 9 10 31 35 27 Crystal Palace 26 6 9 11 28 37 27 WBA 26 6 9 11 24 34 27

Hull City 26 6 8 12 25 35 26Sunderland 26 4 13 9 22 36 25QPR 26 6 4 16 27 45 22Burnley 26 4 10 12 25 44 22Aston Villa 26 5 7 14 13 36 22 Leicester City 25 4 5 16 22 40 17

RIÛULTATI TAL-ÌIMGÓA

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA

Juventus v Atalanta 2 - 1

Milan v Cesena

Empoli v Chievo

Verona v Roma

Lazio v Palermo

Parma v Udinese

Fiorerntina v Torino

15.00

15.00

15.00

15.00

15.00

20.45

TIM L R D T F K P

Juventus 24 17 6 1 51 13 57Roma 23 13 8 2 36 17 47 Napoli 23 12 6 5 42 30 42Fiorentina 23 10 8 5 35 23 38Lazio 23 11 4 8 38 26 37Genoa 23 9 8 6 35 28 35Sampdoria 23 8 11 4 29 26 35 Palermo 23 8 9 6 37 37 33 Torino 23 8 8 7 26 24 32 Internazionale 23 8 8 7 37 30 32 Milan 23 7 9 7 33 30 30Sassuolo 23 6 11 6 29 33 29 Udinese 23 7 7 9 26 31 28 Empoli 23 4 12 7 22 27 24Chievo 23 6 6 11 18 27 24Hellas Verona 23 6 6 11 26 42 24Atalanta 24 5 8 11 21 35 23Cagliari 23 4 8 11 30 43 20Cesena 23 3 7 13 23 45 16 Parma 23 3 2 18 20 47 10*

* Parma tnaqqsilhom punt

SERIE APUNTI OÓRA

IL-PULIZIJA INGLIÛA WARA NUMRU TA’ PARTITARJITA’ CHELSEA

Il-Pulizija qed tkompli tinvestiga l-im©iba inaççettabbli ta’ xir©iel, ma˙suba li huma segwaçi tat-tim ta’ Chelsea, wara l-log˙ba li kien hemm f’Pari©i din il-©img˙a kontra Paris SaintGermain. Il-leaders tal-Premier Leauge jinsabu ddiΩgustatibl-a©ir tal-allegat sapporters tag˙hom wara li dawn waqqfupersuna ta’ ©ilda skura milli jirkeb it-tren nhar it-Tlieta lig˙adda.

Apparti minn hekk, il-British Transport Police qed tinvesti-ga allegazzjonijiet o˙rajn fejn jinvolvu kant razzist minnnumru ta’ r©iel, g˙al darb’o˙ra ma˙suba li huma sapportersta’ Chelsea, din id-darba fl-istazzjon St Pancras f’Londra, lisaru wkoll l-Erbg˙a li g˙adda. Fost il-persuni li kkundannawdan l-a©ir kien hemm il-kowç tal-istess tim Jose Mourinhofejn sostna li huma jinsabu ddiΩgustati u l-klabb ma jridx lijassoçja ru˙u ma’ dan it-tip ta’ persuni.

MONACO QED JIRÇIEVU ÓAFNA OFFERTI GÓAL FALCAO

Monaco qed jirçievu interess kbir ming˙and numru ta’klabbs kbar interessati li jiffirmaw il-plejer tag˙hom Falcao lib˙alissa qieg˙ed b’self ma’ Manchester United. Dan il-plejerhuwa stmat li jiswa madwar £50 miljun u t-tim ta’ van Gaalg˙adu ma kkonfermax jekk hux se jiffirmaw lil dan il-plejerb’mod permanenti.

F’intervista lill-BBC, il-Viçi-President ta’ Monaco VadimVasilyev sostna li huwa ma jinsabx inkwetat dwar is-sitwaz-zjoni ta’ Falcao mat-tim IngliΩ g˙ax jemmen li dan il-plejerhuwa ta’ klassi mondjali. Madankollu, Falcao rnexxielujiskurja biss erba’ gowls meta ˙afna jistennew li jiskurjaaktar.

MESSI KIEN GÓADDEJ MINN ÓAFNA PROBLEMI

Il-plejer Ar©entin ta’ Barçellona Lionel Messi Ωvela u ammet-ta kif, fl-ista©un li g˙adda, huwa kien milqut minn ˙afnaproblemi, kemm personali kif ukoll mil-lat kalçistiku. L-ista©un li g˙adda, dan il-plejer ta’ 27 sena, falla milli jirba˙xi tazza g˙all-klabb tieg˙u jew g˙al pajjiΩu u kien qed jif-faççja wkoll proçeduri mill-Qorti fuq kaΩ ta’ evaΩjoni mit-taxxa.

F’kummenti li ta lill-midja f’dan ir-rigward, Messi sostna lil-ista©un li g˙adda kien ta’ sfida g˙alih iΩda servieh ta’ ©idg˙ax qed jg˙inu jer©a’ jiskopri l-forma li kien mag˙rufg˙aliha fis-snin li g˙addew.

AC Milan v Cesena

Wara d-draw sorpriΩ kontra Juventus il-©img˙a lig˙addiet, Cesena qed jittamaw li jkomplu jibnu fuqdin il-prestazzjoni billi din id-darba jippruvaw jeg˙lbul-isfida ta’ AC Milan, tim iddisprat g˙al reb˙a.

Dan l-ista©un xejn ma kien ward u Ωahar g˙al Milantant li din il-©img˙a kienet, g˙al darb’o˙ra, ikkaratter-izzata minn krirtika ˙arxa, li hemm min jg˙id li hi©ustifikata, mis-sapporters Milanisti fil-konfront tal-plejers u d-diri©enti tal-istess klabb.

Id-draw tal-©img˙a l-o˙ra kontra Empoli deher likienet l-a˙˙ar log˙ba g˙al Pippo Inzaghi li kien di©àmsemmi mill-midja biex i˙alli lil Milan. Madankollu,dan jidher li se jibqa’ mal-klabb mill-inqas sal-a˙˙arsta©un.

Hellas Verona v Roma

Riçentament dawn iΩ-Ωew© timijiet battew ftit fil-prestazzjonijiet tag˙hom u b’riΩultat ta’ hekk batewiç-çansijiet tag˙hom li jsalvaw u li jirb˙u l-leaguerispettivament.

G˙alkemm huwa diffiçli li Roma ma jie˙du xejnminn din il-log˙ba, bi draw xorta wa˙da jista’ jikberid-distakk g˙al g˙axar punti bejnhom u bejnJuventus. Dan Ωgur ma jawgurax tajjeb g˙all-g˙anijietta’ Roma li jirb˙u r-raba’ Scudetto fl-istorja tag˙hom.

Minkejja d-doppjetta ta’ Luca Toni l-©img˙a l-o˙ra,xorta ma kienx biΩΩejjed g˙al Verona biex jeg˙lbu lilGenoa. Dan Ωgur ma jawgurax tajjeb g˙ad-difiΩa tal-istess, aktar u aktar meta mistenni jirritora Gervinhog˙al Roma.

Fiorentina v Torino

Dawn iΩ-Ωew© timijiet li jinsabu f’forma tajba kemmfil-Kampjonat Taljan kif ukoll fl-Europa League, sejkunu qed jiltaqg˙u kontra xulxin illejla.

Il-Fiorentina b˙alissa jinsabu fir-raba’ post uqeg˙din erba’ punti biss ’il bog˙od minn postawtomatiku fiç-Champions League. B’telfa wa˙da fl-a˙˙ar tnax-il partita, huma rnexxielhom jaslu sas-semifinali tal-Coppa Italia g˙at-tieni sena konsekutti-va, fejn se jkunu qed jiltaqg˙u kontra Juventus.

Min-na˙a ta’ Torino, minkejja li telqulhom plejersb˙ala Alessando Cerci u Ciro Immobile, xorta wa˙dassorprendew lil ˙afna bil-prestazzjonijiet tag˙homdan l-ista©un. Fi kliem ie˙or, mhux se tkun log˙bafaçli g˙at-tim li se jilg˙ab f’daru.

Swansea v Man. United

Fil-log˙ba li kien hemm f’Wales, it-tim ta’ Manchester United, b’sorpriΩa©ie meg˙lub bl-iskor ta’ 2-1 minnSwansea u g˙alhekk is-serje poΩittivata’ reb˙ g˙at-tim minn Manchester©iet fi tmiemha.

Kienu proprju t-tim ta’ van Gaal limar fil-vanta©© fis-27 minuta metawara azzjoni tajba l-ballun waqa’f ’saqajn Ander Herrera l i x-xutttieg˙u ©ie devjat g˙al ©ewwa mid-

difensur Ashley Wil l iams.Madankollu, dan i l -vanta©© madamux igawduh wisq g˙ax proprjuftit minuti wara Sung-Yeung Ki ©abid-draw g˙al Swansea wara cross taj-jeb fil-kaxxa.

Fit-tiena taqsima, kif mistenni, il-United ippruvaw jer©g˙u jmorru fil-vanta©© iΩda kienu proprju Swanseali marru fil-vanta©© meta, minn xuttta’ Jonjo Shelvey, kwarta mit-tmiemta reb˙a importanti lil Swansea. B’dinit-telfa, Manchester United jistg˙u

jitilfu r-raba’ post jekk illum jirb˙uSouthampton.

Crystal Palace v Arsenal

Kif mistenni fid-derby ta’ Londra, it-timta’ Arsenal ˙are© rebbie˙ fuq CrystalPalace bl-iskor ta’ 2-1. Kienu proprju t-tim ta’ Arsene Wenger li mar fil-vanta©©fit-8 minuta meta l-Ispanjol Santi Cazorlatefa’ fix-xibka minn penalty. It-tienigowl wasal ftit qabel spiççat l-ewweltaqsima u din id-darba kien l-attakkantFrançiΩ Olivier Giroud li rdoppja.

Fit-tieni taqsima Arsenal ˙ar©u aktarkalmi u ppreferew li jiddettaw il-log˙obu dan irnexxielhom jag˙mluh minkejja lifid-90 minuta Glenn Murray skurja l-gowl tal-bandiera g˙at-tim ta’ AlanPardew.

Southampton v Liverpool

Illum tard waranofsinhar Liverpool sejilag˙bu kontra Southampton u dawntal-ewwel se jkunu qed ifittxu li jesten-du s-sensiela tag˙hom ta’ log˙ob fejntilfu biss darba fi sbatax-il partita.

Nhar it-Tlieta li g˙addew, Liverpoolg˙amlu pass importanti biex javvanzawfil-kompetizzjoni Ewropea tal-EuropaLeague fejn, g˙al darb’o˙ra, Balotellire©a’ skurja l-gowl rebbie˙. Min-na˙a ta’Southampton, li g˙al ˙afna fil-bidu tal-ista©un kienu se jkunu qed ji©©ieldubiex ma jaqg˙ux, kellhom sta©un bril-lanti u g˙adhom g˙addejjin bir-riΩultatipoΩittivi s’issa.

Madankollu, is-Saints g˙adhom iridujiffaççjaw l-akbar sfidi fil-KampjonatIngliΩ u dan meta qed jimmiraw biexjiksbu post awtomatiku fiç-ChampionsLeague tal-ista©un li ©ej, liema post qedji©©ieldu g˙alih ukoll l-istess Liverpool.

Tottenham H v West Ham U

Everton v Leicester City

Southampton v Liverpool

13.00

15.05

17.15

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ

Aston Villa v Stoke

Chelsea v Burnley

Crystal Palace v Arsenal

Hull City v QPR

Sunderland v West Brom

Swansea City v Man. Utd

Man. City v Newcastle U

1 - 2

1 - 1

1 - 2

2 - 1

0 - 0

2 - 1

5 - 0

Plejers ta’ Arsenal jiççelebraw wara l-gowl tar-reb˙a

LOGÓOB GÓAL GÓADA

Napoli v Sassuolo

Cagliari v Inter

19.00

20.45

* Il-log˙ba tal-biera˙ bejn Sampdoria uGenoa spiççat tard.

PREMIER INGLIÛ

SPORTS KÓ 22|02|2015 39kullhadd.com

BOV PREMIER LEAGUERitr

atti:

STEPH

EN

GA

TT SAJJETTA FIL-BNAZZI GÓALL-BELTIN

It-tim ta’ Ûebbu© Rangers feta˙ bil-kbir it-tielet rawnd tal-Kampjonat Malti meta b’sorpriΩa kbira g˙elbu lill-isfidanti g˙ar-reb˙ tal-Kampjonat Valletta bl-iskor ta’ 3-2. Din ir-reb˙a po©©ietlit-tim ta’ Alfsonso Greco fit-tmien post.

L-ewwel azzjoni tal-log˙ba waslet proprju fl-10 minuta minnÛebbu© meta, minn xutt ta’ Mauricio Britto, il-ballun kien salvatminn Pietro Marino. Valletta rrea©ixxew minn corner ta’ ShaunBajada u xutt minn barra l-kaxxa ta’ Ryan Fenech g˙adda ftitbarra. Ûebbu© re©g˙u kienu perikoluΩi fit-18-il minuta xutt fil-baxx minn poΩizzjoni angolata ta’ Luke Montebello g˙adda ftitbarra. Ir-Rangers komplew jag˙fsu u fit-22 minuta ˙olqu azzjonio˙ra permezz ta’ xutt bid-dawra minn qag˙da tajba tas-solituMauricio Britto li iΩda g˙adda g˙oli. Tliet minuti wara Ûebbu©marru fil-vanta©©. Kien proprju minn corner ta’ MatthiasMuchardi li l-ballun qarraq bil-gowler Belti Pietro Marino u,meg˙jun mir-ri˙, il-ballun spiçça fix-xibka minkejja t-tentattiv tal-gowler biex isalvah. Valletta rrispondew fis-37 minuta meta free-kick insidjuΩ ta’ Abdelkarim Nafti kien imdawwar g˙al cornerminn Emanuel Bartolo. Fil-˙in miΩjud tal-ewwel taqsima, Ûebbu©irduppjaw meta minn cross ta’ Montebello, il-ballun spiçça f’saqa-jna Rashid Yussuff li mill-viçin tefa’ fix-xibka.

Valletta ˙ar©u determinati fit-tieni taqsima u kien proprju fis-60minuta li skujaw l-ewwel gowl tag˙hom tal-partita. Kien proprjuRyan Fenech li b’xutt mill-bog˙od g˙eleb lil Emmanuel Bartolo.Tliet minuti wara kien hemm azzjoni o˙ra ta’ Ûebbu© fejn kieng˙al darb’o˙ra l-eks-Valletta, Luke Montebello li b’xutt fuq il-©irjal-ballun g˙adda ftit barra. L-isforzi ta’ Montebello kienu ppremjatiproprju minuta wara, preçiΩament fl-64 minuta, meta dan ikkon-kluda fix-xibka b’xutt fil-baxx biex temm kull tama Beltija. L-a˙˙ar azzjoni tal-partita waslet seba’ minuti mit-tmiem meta,minn corner ta’ Hamza Barry, is-sostitut Kurt Borg g˙eleb lilBartolo b’daqqa ta’ ras.

Referee: Trustan Farrugia Cann

FLORIANA 2PIETÀ H 0

VALLETTA 2ÛEBBUÌ R 3

BALZAN 1MOSTA 1

SLIEMA 3TARXIEN R 2

REBÓA FURJANIÛA BI PLEJER ANQASMinkejja li kellhom plejer anqas, Floriana rnexxielhom jeg˙lbu l-

isfida ta’ Pietà, tant li g˙elbuhom bl-iskor ta’ 2-0. L-ewwel azzjoni tal-partita waslet proprju minn Floriana meta Steve

Pisani qassam lil Clyde Borg, li x-xutt tieg˙u ©ie salvat tajjeb mill-gowler Miguel Montfort. Fis-27 minuta Floriana ˙olqu azzjoni o˙ra,din id-darba minn cross ta’ Sacha Borg u daqqa ta’ ras ta’ Conor Borgkienet salvata mill-istess Montfort. L-ewwel azzjoni ta’ Pietà fid-39minuta meta minn free-kick dirett ta’ Claudio Frances, il-ballung˙adda ftit çentimetri fuq il-lasta l-mimduda. Fl-44 minuta kienhemm azzjoni o˙ra minn Floriana meta, minn corner mog˙ti minnPisani, id-daqqa ta’ ras ta’ Briffa tg˙addi ftit barra.

Fit-tieni taqsima, Floriana komplew fejn ˙allew fl-ewwel taqsima umeritatament marru fil-vanta©© meta minn free-kick ta’ Pisani, MatteoPiciollo bir-ras g˙eleb mill-qrib lill-gowler ta’ Pietà, Montfort. Fis-60minuta, Piciollo kellu çans tajjeb ie˙or biex jirdoppja l-iskor metan©ieb wa˙du minn Plut, imma x-xutt tieg˙u g˙adda g˙oli minnqag˙da tajba. Fis-62 minuta Floriana spiççaw jilag˙bu bi plejer anqasmeta Sacha Borg intwera t-tieni karta safra u g˙alhekk ©ie mkeççimir-referee Clayton Pisani. Pietà rrea©ixxew fis-67 minuta meta minnxutt minn barra l-kaxxa ta’ Rafael Rodrigues da Silva ©ie salvat tajjebmill-gowler ta’ Floriana Matthew Calleja Cremona. Kwarta mit-tmiem,minkejja li bi plejer anqas, Floriana rduppjaw meta minn xutt ta’ VitoPlut, il-ballun ˙abat mal-lasta u mbag˙ad ˙abat mad-difensur ta’ PietàKarl Micallef fejn fl-a˙˙ar spiçça fix-xibka. Pietà ppruvaw jiskurjaw il-gowl tal-bandiera iΩda ma kellux ikun meta minn free-kick ta’Frances, ˙ames minuti mit-tmiem, g˙al darb’o˙ra Calleja Cremonasalva tajjeb.

Referee: Clayton Pisani

Plejer ta’ Ûebbu© isalva ballun b’diffikultà

Matias Muchardi ta’ Ûebbug ippressat minn ShaunBajada ta’ Valletta. Ilywelyn Cremona jsegwi l-azzjoni

Christian Grech ta’ Pietà jipprova jwaqqa’ lil MatteoPiciollo ta’ Floriana

Steven Pisani ta’ Floriana, issikkat minn RafaelRodriguez da Silva u Claudio Frances ta’ Pietà

IL-P

RE

MIE

R L

EA

GU

E

MA

LTI

KLASSIFIKA

LOGÓOB GÓAL-LUM

Birkirkara v Naxxar 14.00Hibernians v Qormi 16.00

L R D T F K +/- Pti

Hibernians 22 19 3 0 68 13 55 30

Valletta 23 14 2 7 53 20 33 22

Birkirkara 22 13 4 5 41 22 19 22

Balzan 23 9 8 6 36 34 2 18

Floriana 23 8 8 7 40 41 -1 18

Sliema W. 23 8 6 9 29 33 -4 17

Mosta 23 7 5 11 25 44 -19 14

Zebbug R. 23 5 6 12 28 53 -25 12

Naxxar L. 22 5 7 10 26 34 -8 11

Tarxien R. 23 4 9 10 24 41 -17 11

Pieta H. 23 5 6 12 19 38 -19 11

Qormi 22 4 6 12 22 38 -16 9

Stadium Nazzjonali

40 22|02|2015 lokalikÓkullhadd.com

Is-sitwazzjoni fil-Libja llum hijab˙ala stat ta’ fatt ta’ pajjiΩ li jins-ab fil-kontroll ta’ tliet entitajietdifferenti. Apparti Ω-Ωew© for-mazzjonijiet politiçi f’Tobruk u fiTripli, fil-jiem li g˙addew rajnal-Istat IΩlamiku jikber u jsir forzareali fil-pajjiΩ.

Il-qtil tal-Kopti E©izzjani werali l-Istat IΩlamiku fil-Libja, ankejekk mag˙mul aktar minn bar-ranin milli minn Libjani, huwab’sa˙˙tu aktar milli kienu qedjistennew xi w˙ud.

Dan wassal g˙al reazzjonif’Malta fejn, fis-sig˙at ta’ waradan l-attakk, kien evidenti çertut˙assib. Hija realtà wkoll li llumil-©urnata, bl-aççessibbiltà g˙alsiti soçjali fuq l-internet,kul˙add jista’ jsegwi dak lig˙addej. Minkejja dan, iΩda,huwa fatt ukoll li ssib minIkompli jiΩra’ l-paniku ankeb’informazzjoni qarrieqa, jewb’nofs veritajiet li jag˙mlu aktar˙sara. L-appell tieg˙i f’mumentb˙al dan hu biex inkunu pru-denti f’dak li ng˙idu u nag˙mlu.

Il-©urnalisti g˙andhom kulldritt u dmir li jirrapurtaw il-fatti,imma qatt m’g˙andu jkunhemm disseminazzjoni ta’ nofsveritajiet li jag˙mlu aktar ˙saramilli ©id. PajjiΩna g˙andu bΩonnpoplu ffukat; poplu li jikkollab-ora mal-mexxejja tieg˙u biexdan il-paniku nirkbuh mhuxninqabdu ©o fih. F’din l-atmos-fera ta’ t˙assib huwa ovvju lijkollok ˙afna li jibΩg˙u dwar is-sigurtà ta’ pajjiΩna. Li ma naççet-tax iΩda huwa li tisma’ lil xiw˙ud, li suppost imisshom jafuferm a˙jar, jippruvaw inisslu l-paniku.

L-armata tag˙na qedtag˙mel xog˙olha

Meta tikkunsidra t-t˙assib©enwin li jeΩisti, kien importantili l-Prim Ministru jikkonferma lil-Gvern Malti u s-servizzi ta’ sig-urtà m’g˙andhom l-ebda tip ta’informazzjoni li tindika li Maltahija fil-mira ta’ xi attakki lijori©inaw mil-Libja jew minnbnadi o˙ra.

Kien iktar u iktar importanti lil-Prim Ministru ddikjara iΩda, lifl-istess waqt li l-armata tag˙naqieg˙da tag˙mel xog˙olha.Çertament li dan mhux mumentfaçli g˙all-armata tag˙na li tridtkun ippreparata u ssegwi dak lijkun g˙addej. Il-˙addiemaMaltin li ja˙dmu fil-qasam tas-sigurtà ta’ pajjiΩna, speçjalmentil-pulizija, l-armata u l-membritas-servizz sigriet, je˙tie©u lijkollhom l-ispazju me˙tie© biexiwettqu x-xog˙ol tag˙hom f’danil-mument sensittiv.

Kien hemm imbag˙ad minikkritika l-poΩizzjoni li ˙a l-Gvern Malti b˙ala mhux ˙arxabiΩΩejjed. Malta ilha tinsisti likwalunkwe azzjoni li tittie˙edg˙andha tittie˙ed ta˙t l-awspiçital-Nazzjonijiet Uniti. Ikolli nam-metti li Malta kienet minn tal-ewwel li fehmet x’jistg˙u jkunul-konsegwenzi tal-instabbiltà fil-Libja sew g˙al pajjiΩna, immaanke g˙all-Unjoni Ewropea koll-ha kemm hi.

L-appell favur rwol tan-Nazzjonijiet Uniti fil-Libja ilu jsirg˙al xhur s˙a˙. Appellajt g˙aldan anke jien fil-ParlamentEwropew sa minn Settembru lig˙adda. Dejjem sostnejna li

kwalunkwe azzjoni g˙andha tit-tie˙ed b’kollaborazzjoni mal-faz-zjonijiet politiçi fil-Libja. Huwafatt ukoll li s-sitwazzjoni fil-Libjaippreçipitat b’mod mg˙a©©el˙afna. Li l-Partit Nazzjonalistajibqa’ jinsisti li Malta messhaaççettat li tkun parti mill-koaliz-zjoni kontra l-IS b˙allikieku dinhija s-soluzzjoni, juri çertu sensta’ in©enwinità. Maltam’g˙andha qatt taççettaimpoΩizzjonijiet minn Brussellfuq kwistjoni daqshekk sensitti-va. Malta g˙andha jkollha l-lib-ertà li tkun hi li tiddeçiedi metatid˙ol fil-koalizzjoni kontra l-IS,u li dan tag˙mlu skont it-terminitag˙ha.

Malta b˙ala vuçi ta’ senskomun

Ir-rwol ta’ Malta dejjem kienrwol ta’ min g˙andu vuçi tas-sens komun u tal-moderazzjonifil-Mediterran, vuçi ta’ min irid il-paçi u l-istabbiltà f’re©jun daqs-tant importanti. Malta temmen liming˙ajr ma jkollna paçi fil-Mediterran ma jistax ikun hemmpaçi fl-Ewropa u fid-dinja kollhakemm hi. Dan mhux xi twem-min li ©ej mix-xejn, imma twem-min ibbaΩat fuq dak li ©aramatul is-snin. Li nemmnu dan unieqfu hemm mhux biΩΩejjed.Malta qed iΩΩid l-isforzi tag˙habiex tkun il-punt ta’ kuntatt mal-poplu Libjan f’dan il-mumenttant delikat g˙ax nafu li ninsabufl-a˙jar poΩizzjoni li nimmedjawl-isforzi li qed jsiru. U dan hemmbΩonn li nag˙mluh kemm fl-interess tag˙na l-Maltin u ta’pajjiΩna, fl-interess tan-nies ta’

rieda tajba fil-Libja u fl-interesstar-re©jun tag˙na, il-Mediterran.

Bl-iΩviluppi riçenti fil-Libja qednaraw trends ©odda fil-qasamtal-immigrazzjoni fil-Mediterran.Mijiet ta’ persuni li qed ji©um©ieg˙la jaqsmu l-ba˙ar minnorganizzazzjonijiet kriminali,ikun xi jkun it-temp. Jekk sal-lum ˙sibna li l-problema tal-immigrazzjoni mil-Libja hijakbira, jidher li l-problema issa setkun akbar. G˙alhekk ukoll, limissjoni min-Nazzjonijiet Unitihija kruçjali mill-aktar fis.

G˙alkemm deher b˙ala passpoΩittiv il-fatt li l-Viçi Presidenttal-Kummissjoni Ewropea, ir-RappreΩentant G˙oli FedericaMogherini qalet li se tie˙u l-immigrazzjoni f’idejha u anke liser tlaqqa’ lill-Kummissarjirelatati biex ta©©orna l-politikadwar l-immigrazzjoni, jibqa’ l-fattli s’issa bqajna ma smajna xejn˙lief li l-operazzjoni dg˙ajfa tat-Triton ser ti©i estiΩa b’sitt xhur.

Dan it-tkaxkir tas-saqajn g˙alijahuwa inaççettabbli. Il-messa©©ta’ pajjiΩna qed inwassluh f’kullfora u l-messa©© wasal g˙axbid-diskors il-KummissjoniEwropea qed tg˙id li se tie˙uazzjoni imma bil-fatti g˙adu masar xejn. Assolutament mhuxaççettabbli li qed nibqg˙u na˙luaktar ˙in. Il-KummissjoniEwropea g˙alxejn tibki l-biki tal-kukkudrilli meta l-Ewropatispiçça tara ma’ wiççha eluf ta’refu©jati lkoll bΩonn l-g˙ajnunajekk se tibqa’ rieqda quddiemsitwazzjoni li te˙tie© azzjoniimmedjata u politika komuni ub’sa˙˙itha biex tindirizza l-immi-grazzjoni.

Gvern Malti, Ósieb Mediterranju

Miriam Dalli

Membru ParlamentariEwropew