11

İşİşletmeye Giriletmeye Girişş

ÖÖğğrr. . GrvGrv. Dr. M. Volkan T. Dr. M. Volkan TÜÜRKERRKERvturkervturker@@marmaramarmara.edu..edu.trtrwww.www.volkanturkervolkanturker.com..com.trtr

İşİşletme Bletme BööllüümmüüYYöönetim ve Organizasyon Anabilim Dalnetim ve Organizasyon Anabilim Dalıı

Ders Notu Ders Notu -- 88 YYöönetimin netimin FonksiyonlarFonksiyonlarıı

22

33

Planlama

ÖrgütlemeYöneltme

Koordinasyon

Kontrol

YYöönetimin Fonksiyonlarnetimin Fonksiyonlarıı

22-- ÖÖrgrgüütlemetlemeYYöönetimin Fonksiyonlarnetimin Fonksiyonlarıı

44

İşİşletme Bletme BööllüümmüüYYöönetim ve Organizasyon Anabilim Dalnetim ve Organizasyon Anabilim Dalıı

ÖÖğğrr. . GrvGrv. Dr. M. Volkan T. Dr. M. Volkan TÜÜRKERRKERvturkervturker@@marmaramarmara.edu..edu.trtrwww.www.volkanturkervolkanturker.com..com.trtr

ÖÖrgrgüütlemeye duyulan ihtiyatlemeye duyulan ihtiyaçç

ÖÖrgrgüütsel yaptsel yapıılar insanlarlar insanlarıın parmak n parmak izlerine benzetilir.izlerine benzetilir.Bunun nedeni her bir yapBunun nedeni her bir yapıınnıın n iiççerisinde kendine has bir takerisinde kendine has bir takıım m öözellikler barzellikler barıındndıırmasrmasııddıır (r (RobbinsRobbins, , 1990). 1990).

55

Bununla beraber, Bununla beraber, İşİşletme Yletme Yöönetimine, netimine, bilimsel bir nitelik kazandbilimsel bir nitelik kazandıırma rma ççabalarabalarıınnıın ban başşladladığıığı yyııllardan bu llardan bu ggüüne, ne, verimlilik ve etkenlik artverimlilik ve etkenlik artışıışıamacamacııyla yla bilim insanlarbilim insanlarıın n üüzerinde zerinde durduklardurduklarıı en en öönemli konulardan bir nemli konulardan bir tanesi de tanesi de öörgrgüüt yapt yapıılarlarıınnıın tasarn tasarıımmıı ve ve öönceleri nceleri ““en iyien iyi”” daha sonralardaha sonralarıı““amaca, amaca, ççevreye, teknolojiye uygunevreye, teknolojiye uygun””yapyapıılarlarıın hayata gen hayata geççirilmesi irilmesi olmuolmuşştur.tur.

66

Bu iki olgu da, en baBu iki olgu da, en başşta ifade ettita ifade ettiğğimiz imiz ““her her öörgrgüüt birbirinden farklt birbirinden farklııddıırr”” olgusuyla olgusuyla ççelielişşki yaratki yaratııyormuyormuşş gibi alggibi algıılanabilir. lanabilir. Ancak Ancak yyöönetim ve netim ve öörgrgüütlenme ile ilgili tlenme ile ilgili yayaşşanan sorunlaranan sorunlarıı bertaraf etmek ve bertaraf etmek ve sistematik bir dsistematik bir düüzen izen iççerisinde erisinde öörgrgüüt t yapyapıılarlarıınnıı inceleyebilmek iinceleyebilmek iççinin öörgrgüüt t teorisyenleriteorisyenleri, , öörgrgüütlerin ortak ytlerin ortak yöönlerini nlerini saptaysaptayııp, p, öörgrgüütsel formlar arastsel formlar arasıında nda ssıınnııflandflandıırmalar, nedenrmalar, neden--sonusonuçç iliilişşkileri kileri kurmak durumunda kalmkurmak durumunda kalmışışlardlardıır.r.

77

Klasik Teorinin; ileri derecede Klasik Teorinin; ileri derecede uzmanlauzmanlaşşmmışış, fonksiyonel b, fonksiyonel bööllüümlere mlere ayrayrışışmmışış, kat, katıı hiyerarhiyerarşşikik, , otokratikotokratik, d, dışışççevreye kapalevreye kapalıı öörgrgüüt yapt yapıılarlarıındanndan, , NeoNeo--Klasik Teorinin; yine dKlasik Teorinin; yine dışış ççevreye kapalevreye kapalııolsa da, klasik teorinin insana bakolsa da, klasik teorinin insana bakışıışına zna zııt t bir yapbir yapııyaya, , daha sonralardaha sonralarıı, d, dışış ççevrenin, evrenin, kullankullanıılan lan üüretim teknolojilerinin belirleyici retim teknolojilerinin belirleyici kabul edildikabul edildiğği ve i ve ““en iyi tek bir yapen iyi tek bir yapıınnıınn””olmadolmadığıığınnıı kabul eden modern kabul eden modern öörgrgüüt t yapyapıılarlarıınana gegeççiişşlerler yayaşşanmanmışışttıır (r (JaffeeJaffee, , 2001).2001).

88

Modern Modern öörgrgüüt yapt yapıılarlarıına ve na ve öörgrgüüt t tasartasarıımmıına bilimsel bir na bilimsel bir ççaba ile eaba ile eğğilen ilen en en öönemli isimlerden biri hinemli isimlerden biri hiççkukuşşkusuz kusuz Henry Henry MintzbergMintzberg olmuolmuşşturtur

99

MintzbergMintzberg öörgrgüüt yapt yapııssıınnıı oluoluşşturan 6 turan 6 temel temel ööğğe oldue olduğğunu,unu,bu bu ööğğelerin 8 temel elerin 8 temel öörgrgüütsel tasartsel tasarıım m parametresiyle farklparametresiyle farklıılalaşşttığıığınnıı,,bu farklbu farklıılalaşşmanmanıın 4 temel durumsal n 4 temel durumsal faktfaktööre bare bağğllıı olduolduğğunu veunu vesonusonuççta karta karşışımmııza 7 temel za 7 temel öörgrgüüt t konfigkonfigüürasyonu rasyonu ççııktktığıığınnıı belirtmibelirtmişştir.tir.

1010

ÖÖrgrgüüt yapt yapııssıınnıı oluoluşşturan 6 temel turan 6 temel ööğğeeStratejik Tepe,Stratejik Tepe,Teknik yapTeknik yapıı,,Destek Kadro,Destek Kadro,Orta KademeOrta Kademe,,OperasyonelOperasyonel Çekirdek,Çekirdek,Bir de bu Bir de bu ööğğelerin elerin ttüümmüünnüü iiççene alan ene alan İİdeoloji.deoloji.

1111

8 temel 8 temel öörgrgüütsel tasartsel tasarıım m parametresiparametresi

1.1. UzmanlaUzmanlaşşma,ma,2.2. BiBiççimselleimselleşşme,me,3.3. EEğğitim ve Yitim ve Yöönlendirme,nlendirme,4.4. BBööllüümlere mlere ayayıırmarma,,5.5. Birim bBirim büüyyüüklklüüğğüü,,6.6. Planlama ve kontrol sistemleri, Planlama ve kontrol sistemleri, 7.7. HiyerarHiyerarşşii8.8. MerkezileMerkezileşşme / Merkezkame / Merkezkaççlalaşşmama

1212

İşİşbbööllüümmüü ve uzmanlave uzmanlaşşmama

İşİşbbööllüümmüü ve uzmanlave uzmanlaşşma ma derecesine baderecesine bağğllıı olarak iolarak işşin in iiççerdierdiğği gi göörevlerin revlerin ççeeşşitliliitliliğği ve i ve ççalalışışanlaranlarıın bu gn bu göörevleri revleri gergerççekleekleşştirirken sahip olacaklartirirken sahip olacaklarııinisiyatif farklinisiyatif farklııllıık gk göösterecektir.sterecektir.

1313

İşİşbbööllüümmüü ve uzmanlave uzmanlaşşmama

Yatay farklYatay farklıılalaşşma ma iişşlerin ufak lerin ufak parparççalaralarıına bna bööllüünmesinmesiDikey farklDikey farklıılalaşşma ma ççalalışışanlaranlarıın n yaptyaptııklarklarıı iişş üüzerindeki kontrollerinin zerindeki kontrollerinin azalmasazalmasııNiteliksiz iNiteliksiz işşlerler; hem yatay hem de ; hem yatay hem de dikey farkldikey farklıılalaşşmaymayıı,,Nitelikli iNitelikli işşlerler; sadece yatay ; sadece yatay farklfarklıılalaşşmaymayıı gerektirir.gerektirir.

1414

BiBiççimselleimselleşşmeme

BiBiççimselleimselleşşme; kurallarme; kurallarıın, n, prosedprosedüürlerin, irlerin, işş tantanıımlarmlarıınnıın katn katııbibiççimde oluimde oluşşturularak iturularak işş ssüürereççlerinin lerinin standartlastandartlaşşttıırrıılmaslmasııddıır.r.Standartlara baStandartlara bağğllıı olarak olarak gergerççekleekleşştirilen fonksiyonlara gtirilen fonksiyonlara gööre de re de iişşletmenin mekanik mi yoksa organik letmenin mekanik mi yoksa organik mi oldumi olduğğu anlau anlaşışıllıır.r.

1515

BiBiççimselleimselleşşmeme

BiBiççimselleimselleşşmenin gmenin güçüçlenmesinde lenmesinde öönemli bir unsur; belirlenen nemli bir unsur; belirlenen standartlarstandartlarıın benimsetilmesine n benimsetilmesine yyöönelik enelik eğğitimin yaygitimin yaygıın bin biççimde imde gergerççekleekleşştirilmesi ve bu sayede tirilmesi ve bu sayede davrandavranışışlarlarıın standartlan standartlaşşttıırrıılmaslmasııddıır.r.

1616

İİyi gyi güünler ben nler ben ………….... size size nasnasııl yardl yardıımcmcıı olabilirim?olabilirim?

MerkezileMerkezileşşmeme

Karar verme yetkisinin daKarar verme yetkisinin dağığıttıımmıına ilina ilişşkin bir kin bir kavramdkavramdıır.r.Yetkinin tek elde toplandYetkinin tek elde toplandığıığı yapyapıılar lar merkezilemerkezileşşmimişş yapyapıılar, yetkinin tek elde lar, yetkinin tek elde toplanmastoplanmasıı yerine alt kademelere doyerine alt kademelere doğğru ru ggöçöçerildierildiğğii yapyapıılar merkezilelar merkezileşşmemimemişş yapyapıılar lar olarak adlandolarak adlandıırrııllıır.r.Burada yetki devri kavramBurada yetki devri kavramıı ve bunun ve bunun derecesi belirleyici faktderecesi belirleyici faktöör olmaktadr olmaktadıır.r.

1717

MerkezileMerkezileşşmemeMerkezileMerkezileşşme derecesi ne kadar yme derecesi ne kadar yüüksek ksek olursa, kontrol alanolursa, kontrol alanıı da o kadar dar da o kadar dar olacaktolacaktıır.r.(yetki devrinden ka(yetki devrinden kaççıınma nma ççalalışışanlara anlara ggüüvensizlikten kaynaklanabilir ve vensizlikten kaynaklanabilir ve ssııkkıı bir bir kontrol odaklkontrol odaklıı yapyapıı dodoğğar.)ar.)Bu yapBu yapıı sivri sivri öörgrgüüt yapt yapııssıınnıı da ortaya da ortaya ççııkarkarııp, p, hiyerarhiyerarşşikik kademelerin saykademelerin sayııssıınnıın n belirlenmesinde de rol oynayacaktbelirlenmesinde de rol oynayacaktıır.r.

1818

MerkezileMerkezileşşmeme

1919

Merkezkaç örgüt

Merkezileşmiş örgüt

BBööllüümlere mlere ayayıırmarmaÖÖrgrgüüttüün belirli kriterlere ban belirli kriterlere bağğllıı olarak olarak ççeeşşitli itli birimlere ayrbirimlere ayrıılmaslmasıı ve ve öörgrgüüttüün farkln farklııfaaliyetlerinin bu birimler arasfaaliyetlerinin bu birimler arasıında nda dadağığıttıılmaslmasıına na ““bbööllüümlere mlere ayayıırmarma”” denir.denir.BBööllüümlere mlere ayayıırmadarmada gergerççekleekleşştirilebilecek tirilebilecek birbirççok yok yööntem mevcuttur. ntem mevcuttur. İşİşletmenin sahip letmenin sahip olduolduğğu ku kııt kaynaklart kaynaklarıın en verimli ve etken n en verimli ve etken bibiççimde kullanimde kullanıılmaslmasıı hedeflenerek sehedeflenerek seççim im yapyapııllıır.r.

2020

Fonksiyonlara gFonksiyonlara gööre bre bööllüümlere mlere ayayıırmarma

2121

Üretim Pazarlama Finans İnsan Kaynakları

…

Örnek

Fonksiyonlara gFonksiyonlara gööre bre bööllüümlere mlere ayayıırmarma

benzer benzer yaya da aynda aynıı ttüür faaliyetlerin r faaliyetlerin gruplandgruplandıırrıılmaslmasııddıır.r.

+ uzmanla+ uzmanlaşşmaya olanak tanmaya olanak tanıımasmasıı+ departman i+ departman iççi ei eğğitim ve kariyer itim ve kariyer

olanaolanağığı+ b+ bööllüüm im iççi koordinasyon kolaylai koordinasyon kolaylaşışır, r,

kaynak kullankaynak kullanıımmıınnıın etkinlin etkinliğği artar.i artar.+ ayn+ aynıı birimdekilerin tecrbirimdekilerin tecrüübelerinden belerinden

faydalanma.faydalanma.2222

Fonksiyonlara gFonksiyonlara gööre bre bööllüümlere mlere ayayıırmarma

−− bbööllüümler arasmler arasıı haberlehaberleşşme ve koordinasyon me ve koordinasyon zorluklarzorluklarıı,,

−− bbüüttüünnüü ggöörememe, fonksiyon arememe, fonksiyon aççııssıından bakma,ndan bakma,−− bbööllüümler arasmler arasıı ççatatışışma,ma,−− kikişşisel hatta bisel hatta bööllüüm amam amaççlarlarıınnıın n öön plana n plana ççııkmaskmasıı−− yenilikyenilikççilik geri planda kalilik geri planda kalıırr−− ççevreye uyum saevreye uyum sağğlama glama güüccüü azalazalıır.r.−− hatanhatanıın nereden kaynaklandn nereden kaynaklandığıığınnıın bulunmasn bulunmasıınnıı

zorlazorlaşşttıırrıır.r.2323

CoCoğğrafi temele grafi temele gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

2424

Marmara ve Ege Bölge

Müdürlüğü

Akdeniz ve İç Anadolu

Bölge Müdürlüğü

Karadeniz Bölge

Müdürlüğü

Doğu ve Güneydoğu

Bölge Müdürlüğü

Örnekler

Doğu Avrupa ve Ortadoğu Bölgesi

BatıAvrupa Bölgesi

Kuzey ve Güney

Amerika Bölgesi

Doğu Asya ve Afrika Bölgesi

CoCoğğrafi temele grafi temele gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

+ yerinden y+ yerinden yöönetim avantajlarnetim avantajlarıı sasağğlarlar+ yerel personel + yerel personel ççalalışıışır, yerel ihtiyar, yerel ihtiyaççlar lar

karkarşışılanlanıır.r.+ + üüretim ve satretim ve satışıışın bn böölgesel olmaslgesel olmasıı tataşışıma ma

giderlerini azaltgiderlerini azaltıır, zaman kazandr, zaman kazandıırrıır.r.+ k+ küültltüürel ve yasal farklrel ve yasal farklııllııklar gklar gööz z öönnüünde nde

tutulur.tutulur.+ y+ yöönetici bnetici böölgesini iyi tanlgesini iyi tanıır r problemlerin problemlerin

çöçözzüümmüü iiççin yerel tecrin yerel tecrüübe.be.+ m+ müüşşteriyi daha iyi tanteriyi daha iyi tanıımama 2525

CoCoğğrafi temele grafi temele gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

−− her bher böölgede ayrlgede ayrıı ayrayrıı oluoluşşturulan turulan fonksfonks. . ((ÜÜrtrt., Paz. ., Paz. MuhMuh. vb.) maliyeti artt. vb.) maliyeti arttıırrıır.r.

−− BBöölgeler araslgeler arasıı amaamaçç ççatatışışmasmasıı,,−− FarklFarklıı bböölgelerdeki faaliyetler araslgelerdeki faaliyetler arasıında nda

koordinayonkoordinayon sasağğlama zorlulama zorluğğuu−− Tepe yTepe yöönetimin, farklnetimin, farklıı bböölgelerde kontrol lgelerde kontrol

faaliyetini yfaaliyetini yüürrüütmesini zorlatmesini zorlaşşttıırrıır. r.

2626

Mal ve hizmet temeline gMal ve hizmet temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

2727

Binek Otomobil

Hafif Ticari Araç

Ağır Yük Taşıtları

Otobüs

Örnek

Binek Otomobil

Ar-Ge

Binek Otomobil

Üretim

Binek Otomobil

Pazarlama

Binek Otomobil

Finans

Mal ve hizmet temeline gMal ve hizmet temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

Bu yapBu yapııda, bir da, bir öörgrgüüt, her biri mal ve hizmetin t, her biri mal ve hizmetin ttüüketiciye sunulmasketiciye sunulmasıına kadar gena kadar geççen ten tüüm m aaşşamalaramalarıı gergerççekleekleşştiren birimlerden olutiren birimlerden oluşşur.ur.

+ Tek tek her + Tek tek her üürrüün ve hizmetin bn ve hizmetin büüttüüne katkne katkııssııve maliyeti gve maliyeti göörrüüllüür.r.

+ + ÜÜrrüün n üüzerinde yenilik yapzerinde yenilik yapıılmaslmasıınnııkolaylakolaylaşşttıırrıır.r.

+ M+ Müüşşterinin ihtiyaterinin ihtiyaççlarlarıınnıın daha iyi n daha iyi karkarşışılanmaslanmasıınnıı sasağğlar.lar.

2828

Mal ve hizmet temeline gMal ve hizmet temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

−− Her Her üürrüün veya hizmet in veya hizmet iççin fonksiyonlarin fonksiyonlarıın tekrarn tekrarııkaynak ve kabiliyet israfkaynak ve kabiliyet israfıı

−− FarklFarklıı üüretim hatlarretim hatlarıı arasarasıında ki koordinasyon nda ki koordinasyon ggüçüçleleşşir.ir.

−− Kaynak daKaynak dağığıllıımmıı problemiproblemi−− Personel maliyeti artar.Personel maliyeti artar.−− Tek Tek üürrüün in iççin in ççalalışışan personelin baan personelin başşka bir alanda ka bir alanda

kullankullanıılmaslmasıı zorlazorlaşışır.r.Bu tBu tüür; r; ççok sayok sayııda mal ve hizmeti olan bda mal ve hizmeti olan büüyyüük k iişşletmelerde baletmelerde başşararııllııddıır.r. 2929

MMüüşşteri temeline gteri temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

3030

Çocuk Giyim

Erkek Giyim

Kadın Giyim

Bebek Giyim

Örnekler

Bireysel Bankacılık

Kurumsal Bankacılık

MMüüşşteri temeline gteri temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

Hedef kitleyi gHedef kitleyi gööz z öönnüüne alarak ne alarak yapyapııllıır. r. ÖÖzellikle hizmet sektzellikle hizmet sektöörrüünde nde kullankullanııllıır.r.

+ m+ müüşşteri odaklteri odaklıı olmaolma+ hedef kitlenin daha iyi tan+ hedef kitlenin daha iyi tanıınmasnmasıı+ farkl+ farklıı mmüüşşterilerin farklterilerin farklıı

beklentilerine cevap sabeklentilerine cevap sağğlamaya lamaya yardyardıımcmcıı olur.olur.

3131

MMüüşşteri temeline gteri temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

−− bbööllüümler arasmler arasıı rekabet rekabet mmüüşşteri teri kaykayıırma, ayrrma, ayrııcalcalııkk

−− tek itek işş yapan arayapan araçç ve uzmanlave uzmanlaşşmmışışpersonelin atpersonelin atııl kapasite ile l kapasite ile ççalalışışmasmasıı

3232

Zaman temeline gZaman temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

3333

1. Vardiya 2. Vardiya 3. Vardiya

Örnek

Zaman temeline gZaman temeline gööre re bbööllüümlere mlere ayayıırmarma

İşİşletmenin, bir insanletmenin, bir insanıın normal n normal ççalalışışma sma süüresini aresini aşşacak sacak süürede rede ççalalışışmasmasıı halinde vardiyalhalinde vardiyalıı sistem.sistem.Faaliyetler zaman temelinde Faaliyetler zaman temelinde gruplangruplanıır.r.

3434

SaySayıı temeline gtemeline gööre bre bööllüümlere mlere ayayıırmarma

3535

1. Ordu 2. Ordu 3. Ordu

Örnek

Birbirinden farksız çok sayıda kişinin gruplandırılması esastır. Ordu ve tarım işletmelerinde ön planda. Günümüzde geçerliliğini büyük ölçüde kaybetmiştir.

Karma Karma ÖÖrgrgüüt Yapt Yapıılarlarıı

3636

Çocuk Giyim

Erkek Giyim

Kadın Giyim

Bebek Giyim

Tasarım Üretim Satış

Tasarım Üretim Satış

Tasarım Üretim Satış

Tasarım Üretim Satış

İnsan Kaynak

ları

Muha-sebe

Örnek

BBööllüümlere mlere ayayıırmarma konusunda sekonusunda seççim im yaparken gyaparken gööz z öönnüüne alne alıınmasnmasıı gerekenlergerekenler

iişşletmenin bletmenin büüyyüüklklüüğğüüfaaliyetlerini yaydfaaliyetlerini yaydığıığı alanalanüüretilen mal ve hizmet retilen mal ve hizmet ççeeşşitliliitliliğğiimmüüşşteriye yakteriye yakıın olma gereklilin olma gerekliliğğinin inin olup olmamasolup olmamasııhammaddenin hammaddenin öözellizelliğği itibariyle, i itibariyle, yyüüksek taksek taşışıma maliyeti olup olmadma maliyeti olup olmadığıığı

3737

BBööllüümlere mlere ayayıırmarma konusunda sekonusunda seççim im yaparken gyaparken gööz z öönnüüne alne alıınmasnmasıı gerekenlergerekenler

öözel uzmanlzel uzmanlıık gerektiren personele k gerektiren personele ve makineye ihtiyave makineye ihtiyaçç olup olmadolup olmadığıığıççevrenin durgun veya deevrenin durgun veya değğiişşken ken olmasolmasııkullankullanıılan teknolojilan teknoloji

3838

ÖÖrnek rnek ÖÖrgrgüüt (Organizasyon t (Organizasyon şşemalaremalarıı))

3939 4040

4141

Gümrük Müsteşarlığı

4242

4343

4 temel durumsal fakt4 temel durumsal faktöörr

1.1. YaYaşş ve bve büüyyüüklklüükk2.2. Teknik sistemTeknik sistem3.3. ÇÇevreevre4.4. GGüçüç

4444

1. Ya1. Yaşş ve bve büüyyüüklklüükk

••ÖÖrgrgüüt yat yaşşlandlandııkkçça, bia, biççimselleimselleşşme me derecesi artar.derecesi artar.

••ÖÖrgrgüüt bt büüyyüüddüükkççe, bie, biççimselleimselleşşme me derecesi artar.derecesi artar.

••ÖÖrgrgüüt bt büüyyüüddüükkççe, yape, yapııssıınnıın n karmakarmaşışıklklığıığı artar.artar.

••ÖÖrgrgüüt bt büüyyüüddüükkççe, ortalama biriminin e, ortalama biriminin bbüüyyüüklklüüğğüü de artar.de artar.

4545

2. Teknik sistem2. Teknik sistem••Teknik sistem kontrol altTeknik sistem kontrol altıına alna alıındndııkkçça, yani a, yani operatoperatöörlerin irlerin işşi daha i daha ççok kontrol edildikok kontrol edildikççe, e, operasyoneloperasyonel iişşlemler daha lemler daha ççok biok biççimselleimselleşşir ir ve ve operasyoneloperasyonel yapyapıınnıın bn büürokratiklerokratikleşşmesi mesi artar.artar.

••Teknik Sistem karmaTeknik Sistem karmaşışıklaklaşşttııkkçça, destek a, destek ççalalışışanlaranlarıı daha daha öözel ve daha profesyonel zel ve daha profesyonel olur.olur.

••OperasyonelOperasyonel yapyapıınnıın otomasyonu, bn otomasyonu, büürokratik rokratik idari yapidari yapııyyıı organik bir hale dorganik bir hale döönnüüşşttüürrüür.r.

4646

3. 3. ÇÇevreevre

ÖÖrgrgüüttüün n ççevresinin dinamizmi artarsa, evresinin dinamizmi artarsa, yapyapııssıı daha organik hale gelir.daha organik hale gelir.ÖÖrgrgüüttüün n ççevresi daha kompleks bir evresi daha kompleks bir hal alhal alıırsa, yaprsa, yapııssıı daha merkezkadaha merkezkaçç hale hale gelir.gelir.Bir Bir öörgrgüüttüün pazarlarn pazarlarıı farklfarklıılalaşşttııkkçça, a, yapyapıınnıın Pazar odakln Pazar odaklıı birimlere veya birimlere veya bbööllüümlere ayrmlere ayrıılmaslmasıı eeğğilimi artar.ilimi artar.

4747

4. G4. GüçüçBir Bir öörgrgüüttüün harici kontroln harici kontrolüü arttarttııkkçça, yapa, yapııssııdaha merkezi ve daha merkezi ve hiyerarhiyerarşşikik bir hal albir hal alıır. r. (harici kontrolden kas(harici kontrolden kasııt; bat; bağğllıı bulunan ana bulunan ana firma veya hfirma veya hüükküümet)met)Moda, o gModa, o güünnüün yapn yapııssıınnıı destekler (destekler (taklitçi taklitçi eeşş--şşekillenme / ekillenme / izomorfizmizomorfizm).).

4848

7 temel 7 temel öörgrgüüt konfigt konfigüürasyonurasyonu

GiriGirişşimci imci ÖÖrgrgüüt,t,Mekanik / Makine Mekanik / Makine ÖÖrgrgüüt,t,Profesyonel Profesyonel ÖÖrgrgüüt,t,ÇÇeeşşitlendirilmiitlendirilmişş ÖÖrgrgüüt,t,YenilikYenilikççi i ÖÖrgrgüüt,t,Misyoner Misyoner ÖÖrgrgüüt,t,Politik Politik ÖÖrgrgüütt

4949

GiriGirişşimci imci ÖÖrgrgüütlertler

Basit bir Basit bir öörgrgüüt yapt yapııssııAz sayAz sayııda da ççalalışışananDDüüşşüük derecede ik derecede işş bbööllüümmüü ve ve uzmanlauzmanlaşşmamaBiBiççimsel olmayan faaliyetlerimsel olmayan faaliyetlerMerkezileMerkezileşşmimişş yapyapıı; g; güçüç tepe tepe yyöönetimdenetimde

5050

Mekanik / Makine Mekanik / Makine ÖÖrgrgüütlertler

UzmanlaUzmanlaşşma ma öön plandan plandaBiBiççimsel haberleimsel haberleşşmemeBBüüyyüük k ööllççekli faaliyet birimleriekli faaliyet birimleriMerkezi karar almaMerkezi karar almaFonksiyonlara gFonksiyonlara gööre bre bööllüümlememleme

5151

Profesyonel Profesyonel ÖÖrgrgüütlertler

YapYapıılan ilan işşin karmain karmaşışık olduk olduğğu, u, üüreticinin de yreticinin de yööneticinin de neticinin de profesyonel olduprofesyonel olduğğu yapu yapııddıır.r.Faaliyetler; Profesyonellerin bilgi ve Faaliyetler; Profesyonellerin bilgi ve becerilerine dayalbecerilerine dayalıı olarak gerolarak gerççekleekleşşir.ir.ÜÜniversiteler, hastaneler, mali niversiteler, hastaneler, mali mmüüşşavirlik firmalaravirlik firmalarıı, vb. , vb. öörnek rnek verilebilir.verilebilir.

5252

ÇÇeeşşitlendirilmiitlendirilmişş ÖÖrgrgüütlertler

Merkezi bir yapMerkezi bir yapıı taraftarafıından yndan yöönetilen netilen yaryarıı babağığımsmsıız birimler bz birimler büüttüünnüü..FarklFarklıı pazar ve sektpazar ve sektöörler arasrler arasıında nda riski yaymasriski yaymasıı bakbakıımmıından ndan avantajlavantajlııddıır.r.İİlk 500 ilk 500 işşletme endekslerinin letme endekslerinin ççooğğunluunluğğunu bu tip unu bu tip öörgrgüütler tler oluoluşşturur.turur.

5353

YenilikYenilikççi i ÖÖrgrgüütler (tler (AdhokrasiAdhokrasi))

İİleri derecede organik yapleri derecede organik yapıı,,BiBiççimsel olmayan faaliyetlerimsel olmayan faaliyetlerKKüçüüçük proje takk proje takıımlarmlarııAmaAmaçç birlibirliğği ve gi ve güüven ven öön plandan plandaMerkezkaMerkezkaççlalaşşma (merkezilema (merkezileşşmenin menin tam tersi) tam tersi) öön plandan planda

5454

Misyoner ve YenilikMisyoner ve Yenilikççi i ÖÖrgrgüütlertler

Kar amacKar amacıı ggüüden iden işşletmelerde pek letmelerde pek ggöörrüülmezler.lmezler.Kilit faktKilit faktöör ideolojidir.r ideolojidir.Dini Dini öörgrgüütlenmeler, kar amactlenmeler, kar amacııggüütmeyen kurulutmeyen kuruluşşlar, lobicilik lar, lobicilik faaliyetleri gfaaliyetleri göösteren birliktelikler, steren birliktelikler, siyasi parti tesiyasi parti teşşkilatlarkilatlarıı vb.vb.

5555 5656

Bir sonraki derste gBir sonraki derste göörrüüşşmek mek diledileğğiyleiyle……

ÖÖğğrr. . GrvGrv. Dr. M. Volkan T. Dr. M. Volkan TÜÜRKERRKERT.C. Marmara T.C. Marmara ÜÜniversitesiniversitesiİİİİBF BF İşİşletme Bletme BööllüümmüüYYöönetim ve Organizasyon Anabilim Dalnetim ve Organizasyon Anabilim Dalıı