Liber Mesuesi Historia 7-nwe

LIBËR PËR MËSUESIN

HISTORIA 7

Merita Sheme

BOTIME

BOTIME

Të gjitha të drejtat janë të rezervuara © Pegi 2012Të gjitha të drejtat lidhur me këtë botim janë ekskluzivisht të zotëruara nga shtëpia botuese

“Pegi” sh.p.k. Ndalohet çdo riprodhim, fotokopjim, përshtatje, shfrytëzim ose çdo formë tjetër qarkullimi tregtar pjesërisht ose tërësisht pa miratimin paraprak nga botuesi.

Shtëpia botuese: Tel: 042 374 947 cel: 069 40 075 02 [email protected] i shpërndarjes: Tel/Fax: 048 810 177 Cel: 069 20 267 73

Shtypshkronja: Tel: 048 810 179 Cel: 069 40 075 01 [email protected]

PËRMAJTJE

Plani i detajuar mësimor i Historisë ...................................................4

Objektivat kryesorë te përmbajtjes së lëndës .....................................10

TEMA: Zbulimet e mëdha gjeografike................................................21

TEMA: Fundi i Perandorisë së Napoleonit.........................................24

TEMA: Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimit.................................26

Test 1........................................................................................................29

Test 1........................................................................................................32

4

PL

AN

I M

ËS

IMO

RL

ËN

DA

: HIS

TO

RI

Kla

sa V

II

Pro

gram

i sin

teti

k

35 ja

vë X

2 o

rë/j

avë

70 o

rëN

johu

ri të

reja

57 o

rëPë

rsër

itje

dhe

orë

të li

ra

10

orë

Te

ste

3

orë

Gjit

hsej

7

0 or

ë

5

Orë

Kre

uO

bjek

tiva

t e K

reut

Tem

a m

ësim

ore

për

çdo

orë

mës

imi

Mat

eria

libu

rim

orM

jete

t m

ësim

ore

1

I.Sh

oqër

ia e

vrop

iane

në

filli

met

e k

ohës

m

oder

ne(7

orë

)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

për

kufiz

ojnë

term

in ‘r

ilind

je e

von

ë ev

ropi

ane’;

•Të

treg

ojnë

idet

ë th

emel

ore

të L

uter

it;•

Të re

ndisi

n sh

kaqe

t që

çuan

në

dom

osdo

shm

ërin

ë e

refo

rmav

e;•

Të sh

pjeg

ojnë

qël

limin

e k

undë

r-re

form

ës;

•Të

rend

isin

rrje

dhoj

at e

zbul

imev

e gj

eogr

afike

në

aspe

ktet

eko

nom

ike,

kul

turo

re d

he p

oliti

ke;

•Të

treg

ojnë

ars

yet e

kër

kim

it të

rrug

ë të

reja

nga

ev

ropi

anët

;

1.1

Rili

ndja

e v

onë

evro

pian

eBo

time

dhe

studi

me

të

ndry

shm

e pë

r kët

ë pe

riudh

ë të

hi

storis

ë,

kërk

ime

Har

ta,

glob

i, at

las,

21.

2 R

efor

ma

prot

esta

nte

dhe

fund

i i u

nite

tit fe

tar n

ë Ev

ropë

31.

3 P

ërha

pja

e pr

otes

tant

izmit

41.

4 R

efor

mac

ioni

kat

olik

51.

5 Z

bulim

et e

mëd

ha g

jeog

rafik

e

61.

6 P

asoj

at e

zbul

imev

e të

reja

gje

ogra

fike

71.

7 A

nglia

bëh

et n

jë fu

qi e

mad

he d

etar

e

8II

.Kon

solid

imi i

m

onar

kive

abs

olut

e ev

ropi

ane,

një

epo

këko

nflik

tesh

150

0-17

89

(7 o

rë)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

për

kufiz

ojnë

term

in ‘m

onar

ki a

bsol

ute’

•Të

ana

lizoj

në ti

pare

t e m

onar

kisë

abs

olut

e;•

Të a

rgum

ento

jnë

elem

entë

t e M

onar

kisë

Kus

htet

uese

;•

Të tr

egoj

në v

eçor

itë e

luftë

rave

feta

re q

ë sh

përt

hyen

në

Evro

pë;

•Të

ana

lizoj

në ti

pare

t e zh

villi

mit

të A

nglis

ë në

n dr

ejtim

in e

Elis

abet

ës I;

2.1

Mon

arki

a sp

anjo

lle. F

undi

i ën

drës

per

ando

rake

Enci

klop

edi

e H

istor

isë

së B

otës

e

Lidh

ur m

e In

tern

etit,

Har

ta,

glob

i, at

las,

9

2.2

Luf

tëra

t fet

are

102.

3 F

ranc

a gj

atë

sund

imit

të L

uigj

it xi

v11

2.4

Ang

lia, N

jë fu

qi tr

egët

are

dhe

mon

arki

kus

htet

uese

122.

5 P

rusia

, një

fuqi

e re

në

sken

ën e

vrop

iane

132.

6 R

usia

, per

ando

ri e

fuqi

shm

e

142.

7 Z

hvill

imi i

art

it dh

e ku

lturë

s gja

të sh

ekul

lit x

vii

15O

rë e

lirë

1/3

•Sa

ktës

im e

sist

emim

i nj

ouhr

ive

të n

xënë

sve

1. P

ërfo

rcim

njo

huri

sh: K

reu

I - I

I

16II

I.N

drys

him

et n

ë je

tën

ekon

omik

e e

shoq

ëror

e në

shek

ujt

xvii

- xvi

ii(2

orë)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

kup

tojn

ë th

elbi

n e

revo

luci

onit

indu

stria

l;•

Të n

dërt

ojnë

stru

ktur

ën e

shoq

ërisë

së re

•Të

arg

umen

tojn

ë ne

vojë

n e

lindj

es së

sind

ikat

ave;

3.1

Rev

oluc

ioni

agr

ar i

para

prin

Rev

oluc

ioni

t Ind

ustr

ial

Har

ta,

glob

i, at

las,

17

3.2

Një

shoq

ëri e

re, n

jë zh

villi

m i

pand

alsh

ëm

18IV

.Id

etë

e re

ja d

he

kom

bet e

reja

(8

orë

)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

shpj

egoj

në p

ërm

bajtj

en e

Ilum

inizm

it;•

Të v

lerë

sojn

ë D

ekla

ratë

n e

Pava

rësis

ë;•

Të n

ënvi

zojn

ë vl

erat

e K

usht

etut

ës a

mer

ikan

e;•

Të e

vide

ntoj

në ti

pare

t e re

gjim

it ab

solu

t fra

ncez

;•

Të p

ërca

ktoj

në th

elbi

n po

zitiv

të re

form

ave

të

Nap

oleo

nit;

•Të

për

cakt

ojnë

stru

ktur

ën sh

oqër

ore

në F

ranc

ë si

dhe

paba

razin

ë dh

e th

elbi

n e

kësa

j sho

qërie

;•

Të an

alizo

jnë:

“revo

lucio

net e

dhu

nshm

e nuk

sjell

in d

emok

raci”

4.1

Ilum

inizm

iBo

time

dhe

studi

me

të

ndry

shm

e pë

r kët

ë pe

riudh

ë të

hi

storis

ë,

kërk

ime

Har

ta,

glob

i, fle

tore

pu

ne,

atla

s,

194.

2 K

rijim

i i S

HBA

-së

204.

3 F

ranc

a në

pra

g të

revo

luci

onit

214.

4 R

evol

ucio

ni fr

ance

z. Pë

rmby

sja e

regj

imit

abso

lut

224.

5 N

apol

eon

Bona

part

i23

4.6

Fun

di i

Pera

ndor

isë së

Nap

oleo

n Bo

napa

rtit

244.

7 P

avar

sia e

Am

erik

ës L

atin

e

254.

8 K

ombe

t e re

ja të

Am

erik

ës L

atin

e

26O

rë e

lirë

1/3

•Sa

ktës

im e

sist

emim

i nj

ouhr

ive

të n

xënë

sve

2. P

ërfo

rcim

njo

huri

sh: K

reu

III

- IV

PL

AN

I M

ËS

IMO

RL

ËN

DA

: HIS

TO

RI

Kla

sa V

II

Pro

gram

i sin

teti

k

35 ja

vë X

2 o

rë/j

avë

70 o

rëN

johu

ri të

reja

57 o

rëPë

rsër

itje

dhe

orë

të li

ra

10

orë

Te

ste

3

orë

Gjit

hsej

7

0 or

ë

6

27V. Ev

ropa

në

vite

t 18

15-1

850

(5 o

rë)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

kup

tojn

ë dr

ejt t

erm

in ‘r

esta

urim

’;•

Të n

xjer

rin n

ë pa

h që

llim

et d

he sh

kaqe

t e re

volu

cion

eve

në E

vrop

ë në

vite

t 184

8;•

Të k

raha

sojn

ë nd

rysh

imet

që

solli

në

Evro

pë N

apol

eoni

m

e at

o të

Kon

gres

it të

Vje

nës;

5.1

Kon

gres

i i V

jenë

s. Ep

oka

e re

staur

imit.

Enci

klop

edi

e H

istor

isë

së B

otës

e

Lidh

ur m

e In

tern

etit,

Har

ta,

glob

i, at

las,

285.

2 Z

hvill

imi e

kono

mik

295.

3 Z

hvill

imet

kul

turo

re d

he sh

kenc

ore

305.

4 R

evol

ucio

net b

orgj

eze

të v

iteve

183

0 në

Evr

opë

315.

5 R

evol

ucio

net e

viti

t 184

832

VI.

Triu

mfi

i na

cion

aliz

mit

185

0-18

71(5

orë

)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

shpj

egoj

ë id

enë

e ko

mbi

t•

Të a

naliz

ojnë

tipa

ret d

allu

ese

të n

jë k

ombi

nga

kom

bet

e tje

ra;

•Të

ana

lizoj

në v

eçor

itë k

arak

teris

tike

në re

alizi

min

e

shte

t-kom

bit t

ë pa

varu

r•

Të p

ërca

ktoj

në sh

kaqe

t dhe

pas

ojat

e lu

ftës c

ivile

në

SHBA

;

6.1

Epo

ka e

nac

iona

lizm

it dh

e re

alizm

itBo

time

dhe

studi

me

të

ndry

shm

e pë

r kët

ë pe

riudh

ë të

hi

storis

ë,

kërk

ime

Har

ta,

glob

i, fle

tore

pu

ne,

atla

s,

336.

2 B

ashk

imi i

Gje

rman

isë

346.

3 B

ashk

imi i

Ital

isë

356.

4 P

robl

emet

kom

bëta

re d

he n

drys

him

et n

ë Pe

rand

orin

ë Au

stria

ke

366.

5 Z

hvill

imi i

SH

BA-s

ë. L

ufta

civ

ile.

37V

II.

Pera

ndor

ia O

sman

e dh

e B

allk

ani n

ga

shek

. xvi

-xix

(8 o

rë)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

për

cakt

ojnë

shtr

irjen

e sh

tetit

osm

an n

ë fu

nd të

sh

ekul

lit x

vi;

•Të

arg

umen

tojn

ë kr

izën

e Pe

rand

orisë

Osm

ane

dhe

shka

qet e

saj;

•Të

vën

ë në

duk

je n

dërh

yrje

t e F

uqiv

e të

Mëd

ha n

ë çë

shtje

t e B

allk

anit;

•Të

për

shkr

uajn

ë m

bësh

tetje

n e

shte

teve

evr

opia

ne p

ër

form

imin

e sh

tete

ve të

pav

arur

a në

Bal

lkan

;•

Të a

rgum

ento

jnë

rrug

ën e

ndj

ekur

për

form

imin

e

shte

teve

në

Ballk

an;

•Të

nxj

errin

në

pah

arsy

et e

lind

jes s

ë Li

dhje

s së

Prizr

enit;

7.1

Per

ando

ria O

sman

e (s

hek.

XV

I-X

IX)

Enci

klop

edi

e H

istor

isë

së B

otës

e

Lidh

ur m

e In

tern

etit,

Har

ta,

glob

i, fle

tore

pu

ne,

atla

s,

387.

2 L

ëvizj

et p

ërpa

rimta

re n

ë Pe

rand

orin

ë O

sman

e39

7.3

For

mim

i i sh

tetit

të p

avar

ur g

rek

407.

4 F

orm

imi i

shte

tit të

pav

arur

serb

417.

5 S

htet

i i p

avar

ur b

ullg

ar

427.

6 F

orm

imi d

he fo

rcim

i i sh

tetit

rum

un (1

800-

1900

)

437.

7 P

ërpj

ekje

t për

krij

imin

e n

jë sh

teti

auto

nom

shqi

ptar

447.

8 V

ende

t e tj

era

të B

allk

anit

45Te

st•

Vle

rësi

mi i

njo

huri

ve të

nxë

nësv

e1.

Tes

tim

njo

huri

sh k

reu

VI-

VII

46V

III.

Fi

llim

et e

qev

eris

jes

së d

emok

raci

së

liber

ale

(8 o

rë)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

argu

men

tojn

ë pse

kjo

per

iudh

ë u q

uajt

revo

lucio

ni i

dytë

in

dustr

ial;

•Të

për

cakt

ojnë

fakt

orët

ndi

kues

në

rritj

en e

pop

ullsi

së;

•Të

ana

lizoj

në ti

pare

t e q

ever

isjes

së d

emok

raci

së li

bera

le;

•Të

par

aqes

in n

jë sk

emë

të st

rukt

urës

së m

onar

kisë

ku

shte

tues

e an

glez

e;•

Të a

naliz

ojnë

mën

yrën

e o

rgan

izim

it të

shte

tit n

ë SH

BA;

•Të

për

cakt

ojnë

për

mba

jtjen

e re

form

ave

elek

tora

le;

•Të

ars

yeto

jnë

rolin

e p

artiv

e po

litik

e si

plot

ësue

se të

in

tere

save

të p

opul

lit;

8.1

Rev

oluc

ioni

i D

ytë

Indu

stria

lEn

cikl

oped

i e

Hist

orisë

së

Bot

ës e

Li

dhur

me

Inte

rnet

it,Bo

time

dhe

studi

me

të

ndry

shm

e pë

r kët

ë pe

riudh

ë të

hi

storis

ë,

kërk

ime

Har

ta,

glob

i, fle

tore

pu

ne,

atla

s,

478.

2 R

ritja

e q

ytet

eve

dhe

prob

lem

et so

cial

e

488.

3 Z

hvill

imi i

mar

rëdh

ënie

ve e

kono

mik

e dh

e po

litik

e.

Treg

u bo

tëro

r49

8.4

Zhv

illim

et p

oliti

ke n

ë Br

itani

në e

Mad

he50

8.5

Zhv

illim

et p

oliti

ke n

ë Fr

ancë

. Rep

ublik

a iii

518.

6 G

jerm

ania

528.

7 D

emok

ratiz

imi i

mët

ejsh

ëm i

SHBA

-së

538.

8 P

eran

doria

Rus

e

Orë

Kre

uO

bjek

tiva

t e K

reut

Tem

a m

ësim

ore

për

çdo

orë

mës

imi

Mat

eria

libu

rim

orM

jete

t m

ësim

ore

7

54O

rë e

lirë

1/3

•Sa

ktës

im e

sist

emim

i nj

ouhr

ive

të n

xënë

sve

3. P

ërfo

rcim

njo

huri

sh: K

reu

VII

I

55IX

.Ve

ndet

e A

zisë

dhe

të

Afr

ikës

në

kohë

t m

oder

ne(5

orë

)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

arg

umen

tojn

ë nd

rysh

imet

që

solli

pol

itika

ang

leze

në

Indi

;•

Të tr

egoj

në v

eçor

itë e

zhvi

llim

it në

filli

m të

shek

xx

në

vend

et a

ziatik

e dh

e af

rikan

e;•

Të a

rsye

tojn

ë rr

jedh

ojat

e iz

olim

it të

ven

deve

azia

tike;

•Të

kra

haso

jnë

zhvi

llim

in e

Japo

nisë

me

vend

et e

tjer

a az

iatik

e;•

Të p

ërca

ktoj

në n

ë ha

rtë

kolo

nitë

e k

rijua

ra n

ga sh

tete

t ev

ropi

ane

në A

zi dh

e Af

rikë;

•Të

treg

ojnë

për

mba

jtjen

e k

olon

ializ

mit;

9.1

Ind

ia n

ë ko

hët m

oder

ne. V

endo

sja e

sund

imit

brita

nik

në In

diEn

cikl

oped

i e

Hist

orisë

së

Bot

ës e

Li

dhur

me

Inte

rnet

it,Bo

time

dhe

studi

me

të

ndry

shm

e pë

r kët

ë pe

riudh

ë të

hi

storis

ë,

kërk

ime

Har

ta,

glob

i, fle

tore

pu

ne,

atla

s,

569.

2 K

ina

579.

3 T

ipar

et e

zhvi

llim

it të

Japo

nisë

589.

4 S

htrir

ja e

sund

imit

të fu

qive

evr

opia

ne n

ë Az

i

599.

5 P

usht

imet

kol

onia

le n

ë Af

rikë

60X

.Q

ytet

ërim

et n

ë pr

agun

e sh

ekul

lit x

x(2

orë

)

Nxë

nësi

t duh

et të

jenë

të a

ftë:

•Të

arg

umen

tojn

ë nd

rysh

imet

që

pëso

i Evr

opa

në 1

870-

1900

;•

Të re

ndisi

n tre

gues

it so

cial

ë, p

oliti

kë, d

he sh

kenc

orë

në

Evro

pën

e sh

ek. x

ix;

•Të

kom

ento

jnë

për s

fidat

nda

j dem

okra

cisë

;

10.1

Arr

itjet

e q

ytet

ërim

it pe

rënd

imor

. Lin

dja

e m

endi

mev

e të

reja

Har

ta,

glob

i, fle

tore

pu

ne,

atla

s,

6110

.2 I

mpe

rializ

mi d

he n

acio

naliz

mi i

skaj

shëm

kë

rcën

ojnë

stab

ilite

tin

62Te

st (1

orë

)•

Vle

rësi

mi i

njo

huri

ve të

nxë

nësv

e2.

Tes

tim

njo

huri

sh se

mes

tri I

-rë

63Te

st (1

orë

)•

Vle

rësi

mi i

njo

huri

ve të

nxë

nësv

e3.

Tes

tim

njo

huri

sh se

mes

tri I

I-rë

64

Orë

të li

ra 2

/3M

odul

e dh

e pr

ojek

te(7

orë

)

Orë

të li

raR

reth

bot

ës m

e zb

ulue

sit e

mëd

henj

65O

rë të

lira

Idet

e re

ja d

he k

ombe

t e re

ja66

Orë

të li

ra10

0-vj

etor

i i P

avar

sisë

67O

rë të

lira

100-

vjet

ori i

Pav

arsis

ë68

Orë

të li

raR

ruga

e b

ashk

imit

të sh

tete

ve e

vrop

iane

69O

rë të

lira

Rru

ga e

bas

hkim

it të

shte

teve

bal

lkan

ike

70O

rë të

lira

Nac

iona

lizm

i dhe

pat

riotiz

mi

Orë

Kre

uO

bjek

tiva

t e K

reut

Tem

a m

ësim

ore

për

çdo

orë

mës

imi

Mat

eria

libu

rim

orM

jete

t m

ësim

ore

8

HISTORIA 7

Të dashur mësimdhënës!

Lënda Historia VII, përfshin studimin e zhvillimeve më të rëndësishme të historisë moderne botërore nga shek. XVI- fundi i shek. XIX. Objekti i studimit të lëndës “Njohuri themelore për historinë moderne botërore” është zhvillimi historik i shoqërisë njerëzore dhe i mendimit shoqëror, duke filluar nga Rilindja e vonë Evropiane deri në fund të shekullit XIX në përmasat civile, ekonomike, shoqërore, politike dhe fetare.Synimi i lëndës së historisë VII është, ndër të tjera të krijojë në klasë, në miniaturë, një mjedis historik të cilin nxënësit duhet ta përjetojnë. Temat mësimore ofrojnë jo vetëm njohuri por nëpërmjet ushtrimeve dhe ilustrimeve me fotografi ofrohet mundësi të bashkëpunimit të nxënësve me njëri-tjetrin, të bashkëpunimit ndërmjet mësuesve dhe nxënësve, madje më gjerë, bashkëpunimin e mjedisit shkollor me mjedisin jashtë shkollës.

9


Synime të përgjithshme të lëndës së Histori klasa VIIAftësi dhe Kompetenca që duhet të arrijë nxënësi nëpërmjet

studimit të lëndës së Historisë VII:

-Të zhvillojë aftësitë e nxënësit për të analizuar dhe për të interpretuar informacionin historik në mënyrë kritike, nëpërmjet dialogut, kërkimit të së vërtetës dhe përmes debatit të hapur. -Të ndërtojë linjën e kohës, duke vendosur në të periudhat historike dhe ngjarjet e rëndësishme historike.-Të shpjegojë ndryshimin dhe vazhdimësinë e ngjarjeve historike, brenda dhe përtej periudhave historike.-Të krijojë një tabelë kronologjike të periudhave historike, duke e pasuruar atë në vazhdimësi me informacionin e ri. -Të analizojë ngjarjet historike në lidhjet e tyre shkak– pasojë. -Të aftësojë nxënësit për të ndërvepruar me individë dhe grupe individësh të kulturave të ndryshme, për të njohur të kaluarën, për të kuptuar ndikimin e saj në të sotmen dhe në perspektivat e së ardhmes. -Të argumentojë vlerat e trashëgimisë historike, duke vlerësuar këtë trashëgimi si pjesë e përcaktimit të identitetit të një populli.-Të punojë në mënyrë efektive i vetëm ose në grup.-Të zhvillojë përmes studimit të historisë aftësitë qytetare, të cilat ndihmojnë në rritjen e tyre personale si individë, në përgatitjen e tyre për në jetë, punë dhe shoqëri.

10

HISTORIA 7

OBJEKTIVAT KRYESORË TE PËRMBAJTJES SË LËNDËS

Në përfundim të klasës VII nxënësit duhet të :Përdorin fjalë apo fraza që përcaktojnë periudha të ndryshme kohore brenda kufijve të përfshirë në studim, si: protestantizëm, reformacion katolik, revolucion industrial, iluminizëm, revolucion borgjez, nacionalizëm etj.

• Krijojnë linjën e kohës ku ngjarjet dhe periudhat historike të studiuara të vendosen sipas rendit kronologjik.

• Njohin disa nga ngjarjet e rëndësishme që ndodhën gjatë shek. XVI- fundi i shek. XIX.

• Njohin disa nga arritjet shkencore dhe teknologjike gjatë revolucioneve industriale.

• Njohin dhe përshkruajnë rolet dhe ndikimin që patën njerëz të shquar në shoqërinë e kësaj periudhe.

• Përshkruajnë ndikimin e ideve të reja në jetën e shoqërore e politike.

11


Objektivat sipas kapitujve Historia VII

KREU I SHOQËRIA EVROPIANE NË FILLIMET E KOHËS MODERNE (7 orë)OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :

NIVELI BAZE:Të identifikojë karakteristikat kryesore të rilindjes së vonë EvropianeTë rendisë në mënyrë logjike informacionin historik, konceptet më të rëndësishme për shoqërinë Evropiane në fillim të kohës moderne.Të identifikojë ndikimet pozitive që sollën zbulimet gjeografike dhe rrjedhat e mëvonshme të zhvillimit shoqëror

NIVELI MESATAR:Të përcaktojë ndryshimin fetar në Evropë gjatë rilindjesTë rendisë idetë e Luterit, Kalvinit dhe të bëni dallimet midis tyreTë përcaktojë rëndësinë që zbulimet e mëdha kishin në tërë botën.

NIVELI I LARTE:Të analizojë rrethanat që ndikuan në zhvillimin e marrëdhënieve tregtare. Të analizojë shkaqet dhe pasojat e reformacionin dhe kundër reformacionit

Kreu II KONSOLIDIMI I MONARKIVE ABSOLUTE EVROPIANE, NJË EPOKË KONFLIKTESH 1500-1789

OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë:

NIVELI BAZE:Të identifikoni zhvillimet ekonomike të shteteve evropiane në shekujt XV-XVIITë identifikoni arritjet në fushën e marrëdhënieve shoqërore dhe ekonomike.

NIVELI MESATAR:Të përcaktoni mënyrën se si u arrit konsolidimi i monarkive absolute në Evropë.

12

HISTORIA 7

Të përshkruani karakteristikat themelore të shteteve evropiane në kohën e absolutizmit. Të rendisni arritjet në art dhe kulturë në shekullin e XVII.

NIVELI I LARTE:Të analizoni ndikimin që pati kapitalizmi në lindjen e monarkisë kushtetuese në Angli.Të vlerësojë arritjet në art e kulturë në shekullin e XVII.

KREU III NDRYSHIMET NË JETËN EKONOMIKE E SHOQËRORE NË SHEKUJT XVII - XVIII


NIVELI BAZE:Të identifikojë progresin e shoqërisë të bazuar në dijet dhe shpikjet shkencore.Të rendisë shpikjet e kohës dhe rëndësinë e tyre në zhvillimin e shoqërisë evropiane

NIVELI MESATAR:Të përcaktojë ndryshimin e mënyrës së jetesës në qytetet gjatë revolucionit industrialTë përcaktojë rëndësinë ekonomike e sociale të Revolucionit Industrial.

NIVELI I LARTE:Të analizojë pasojat sociale që solli revolucioni industrial

KREU IV IDETË E REJA DHE KOMBET E REJA (8 orë)


NIVELI BAZE:Të identifikoni kushtet dhe rrethanat në të cilat u shfaq iluminizmi, ndikimin e kësaj filozofie në rrjedhat shoqërore posaçërisht në ato kulturore.

13


NIVELI MESATAR:Të përcaktoni shkaqet që çuan në luftën për pavarësi popujt e Amerikës Latine. Të rendisni idetë e reja të iluministëve.Të përcaktoni rolin që luajti populli francez në përmbysjen e regjimit absolut.

NIVELI I LARTE:Të analizoni shkaqet që çuan në vendosjen e regjimit ushtarak të Napoleon Bonapartit.Të analizoni pashmangshmërinë e revolucionit Francez.

KREU V EVROPA NË VITET 1815-1850 (5 orë)

OBJEKTIVANë përfundim të këtij kapitulli nxënësi/ja do të jetë i/e aftë të aftë :

NIVELI BAZE:Të identifikoni karakteristikat kryesore të Epokës së RestaurimitTë identifikoni ndikimet që patën revolucionet e viteve 1830 për Evropën

NIVELI MESATAR:Të përshkruani zhvillimin në ekonomi, kulturë dhe shkencëTë rendisni vendimet e Kongresit të VjenësTë përcaktoni shkaqet e revolucioneve të viteve 1830 dhe 1848 .

NIVELI I LARTE:Të analizoni pasojat e revolucioneve të viteve 1830 dhe 1848 për shtet Evropiane. Të analizoni pasojat e vendimeve të Kongresit të Vjenës për Evropën.

14

HISTORIA 7

KREU VI NACIONALIZMI DHE REALIZMI 1850-1871 (5 orë)


NIVELI BAZE:Të identifikoni rolin e romantizmit në lëvizjet kombëtare

NIVELI MESATAR:Të përcaktoni ndryshimet që sollën lëvizjet kombëtare për pavarsi e bashkim kombëtar.Të analizoni mënyrën se si u bë bashkimi i ItalisëTë rendisni çështjet në të cilat shtetet e veriut SHBA përplaseshin me ato të jugutTë identifikoni ndikimet pozitive që sollën lëvizjet kombëtare dhe romantizmi.

NIVELI I LARTE:Të analizoni ndryshimet që ndodhën në Perandorinë Austriake. Të argumentoni forcën dhe pasurinë e shtetit Prusian.

KREU VII PERANDORIA OSMANE DHE BALLKANI NE (SHEK XVI-XIX)


NIVELI BAZE:Të identifikoni mënyrën se si u frenua zgjerimi i Perandorisë OsmaneTë identifikoni shkaqet e kryengritjeve te popujve të Ballkanit.

NIVELI MESATAR:Të rendisni reformat që u ndërmorën për të dalë nga kriza Perandoria OsmaneTë përcaktoni rolin që luajtën kryengritjet e mëdha në Ballkan për pavarsinë e popujve nga Perandoria Osmane.

15


NIVELI I LARTE:Të analizoni shkaqet dhe pasojat e lëvizjeve çlirimtare në Ballkan

KREU VIII FILLIMET E QEVERISJES SË DEMOKRACISË LIBERALE 1871-1900


NIVELI BAZE:Të identifikoni zhvillimin ekonomik e social të vendeve Perëndimore.Të rendisni arritjet dhe shpikjet gjatë revolucionit të II industrial dhe rëndësinë e tyre në zhvillimin e shoqërisë evropiane.

NIVELI MESATAR:Të përcaktoni industrializimin dhe urbanizimin si themelet e zhvillimit të ekonomisë dhe kulturës së vendeve perëndimore.Të përcaktoni rëndësinë ekonomike të tregut botëror.

NIVELI I LARTE:Të analizoni ndikimin që pati sistemi i ri demokracia Liberale në zhvillimin e shteteve Evropiane.

KREU VIII FILLIMET E QEVERISJES SË DEMOKRACISË LIBERALE 1871-1900


NIVELI BAZE:Të identifikoni zhvillimin ekonomik e social të vendeve Perëndimore.

NIVELI MESATAR:

Të përcaktoni industrializimin dhe urbanizimin si themelet e zhvillimit të ekonomisë dhe kulturës së vendeve perëndimore.

16

HISTORIA 7

NIVELI I LARTE:Të analizoni ndikimin që pati sistemi i ri demokracia Liberale në zhvillimin e shteteve Evropiane.Të rendisni arritjet dhe shpikjet gjatë revolucionit të II industrial dhe rëndësinë e tyre në zhvillimin e shoqërisë evropiane.Të përcaktoni rëndësinë ekonomike të tregut botëror.

KREU IX VENDET AZIATIKE DHE AFRIKANE NË KOHËT MODERNE(5 orë)


NIVELI BAZE:Të përcaktoni ndryshimet që ndodhën në Azi e Afrikë në kohët moderne.Të identifikoni zhvillimet sociale dhe ekonomike në vendet aziatike

NIVELI MESATAR:Të analizoni shkaqet dhe pasojat kolonizimit të vendeve aziatike e afrikane.Të rendisni rrjedhojat e kolonizimit të Azisë dhe AfrikësTë identifikoni ndikimet e shteteve të fuqishme evropiane në Azi e Afrikë.

NIVELI I LARTE:Të analizoni rrethanat që ndikuan në kolonizimin e Afrikës dhe Azisë

17


KREU X QYTETËRIMI NË PRAGUN E SHEKULLIT XIX (2 orë)


NIVELI BAZE:Të identifikoni arritjet në qytetërimin perëndimor.

NIVELI MESATAR:Të përcaktoni ndikimin që patën idetë e reja iluministe në art, kulturë dhe në jetën shoqërore.

NIVELI I LARTE:Të analizoni shkaqet që çuan në militarizimin e shteteve Evropiane.Të rendisni përplasjen e interesave të shteteve në Evropë.Të identifikoni ndarjen e Evropës në blloqe ushtarake, krijimin i aleancave ushtarake

18

HISTORIA 7

LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Përhapja e protestantizmit OBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të identifikojnë përhapjen e ideve protestante në vendet Evropiane.Të përshkruajnë mënyrën se si u përhapën idetë protestante në vende Evropiane.Të krahasojnë kishën protestante në Zvicër me atë Anglikane.

KONCEPTET KRYESORE: Protestantizëm, Ligji i Supremacisë, puritanë.

STRUKTURA E MËSIMIT Fazat e strukturës

Metodat mësimore Veprimtaritë e nxënësve

Organizimi i nxënësve

PHarta e konceptit Paraqitja grafike e

informacionit Punë në grupe të vegjël

NDiagrama Piramidiale

Nxitja për të përsosur të shkruarit

Punë në dyshe

PRrjeti i Diskutimit Nxitja e diskutimit Gjithë klasa

ZHVILLIMI I MËSIMIT

Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Harta e konceptitJepet tema Përhapja e protestantizmit dhe nxënësit ndahen në grupe të përbërë nga 5-6 nxënësish, lexojnë pjesën Përhapja e protestantizmit në Evropë. Grupeve të nxënësve ju jepet modeli i hartës së konceptit i cili do të plotësohet në bazë të pjesëve të lexuara nga nxënësit.Modeli i hartës së konceptit i plotësuar si vijon:

Zvicër kisha Kalviniste Idetë protestante u përhapën Angli kisha Anglikane Francë Vendet e Ulëta Skandinave

19


Pasi kanë plotësuar Hartën e konceptit, përfaqësuesit lexojnë punët e tyre. Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Diagrama PiramidialeVazhdohet me leximin e pjesëve:

• Kisha protestante në Zvicër. • Kisha Anglikane.

Pasi nxënësit kanë lexuar pjesët u drejtohet pyetja: Cila është çështja që po analizojnë në materialin që sapo lexuan?Pasi përcaktohet se çfarë do të analizohet, ju shpjegoj nxënësve se si arrihet kjo analizë nëpërmjet plotësimit të diagramës piramidale. Modeli i përgatitur më parë nga mësuesi ju shpërndahet grupeve të nxënësve, por mund edhe të plotësohet në dërrasën e zezë. Një model i plotësimit të kësaj diagrame si më poshtë:

Përhapja e ideve protestante në Evropë

Kisha protestante në Zvicër Kisha Anglikane.

Xhon Kalvini (1509-1564)përkrahu idetë e Luterit. Ai kërkoi ndarjen e kishës zvicerane nga Papati. Kalvini e shikonte Biblën si autoritetin më të lartë të besimit. Sipas tij: fati i secilit ishte paracaktuar nga Zoti. Vetëm ai mund të shpëtojë shpirtin e njeriut.Njeriu me punë duhet të fitojë dashurinë e Zotit. Puna dhe familja janë të shenjta. Mbretëria e Zotit ekzistonte në tokë dhe mund të krijohej vetëm nëpërmjet punës. Prej ideve për reformim të Kalvinit kisha në Zvicër mori emrin kisha Kalviniste. Të gjithë përkrahësit e ideve të tij u quajtën kalvinistë.

Henri VIII vendosi të shkëputej varësia Papnore, duke u mbështetur tek parlamenti. Në vitin 1534 parlamenti miratoi Ligjin e Supremacisë, sipas të cilit monarku ishte në të njëjtën kohë edhe kryetar i Kishës Anglikane. Ndonëse u shkëput nga varësia direkte në fillim kisha anglikane kishte shumë gjera të përbashkëta me Kishën Katolike. Me kalimin e kohës u afrua me idetë protestante dhe u organizua sipas parimeve të saj. Ajo hoqi dorë nga pagesat ndaj Kishës Katolike. U mbyllën të gjitha kishat dhe manastiret katolike, kurse pasuritë u konfiskuan. U bë përkthimi i Biblës në anglisht dhe u përgatit kalendari i ri i lutjeve dhe i shërbesave. Protestantët në Angli u quajtën puritanë. Reformat në Angli bënë të krijohej një shtresë e re e popullsisë ajo e fisnikërisë angleze.

20

HISTORIA 7

Pas kësaj veprimtarie përfaqësuesit e grupeve të ndarë që në veprimtarinë e parë lexojnë plotësimet në diagramat e tyre dhe mësuesi plotëson në tabelën e zezë, duke shkëmbyer mendime midis tyre.

Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Rrjeti i DiskutimitPasi kanë marrë njohuritë e mësipërme zhvillohet diskutimi rreth pyetjes:Pse reformat në Angli bënë të krijohej një shtresë e re e popullsisë ajo e fisnikërisë angleze?Nxiten nxënësit të diskutojnë rreth pyetjes si dhe të argumentojnë përgjigjet e tyre.Caktohen nxënësit të punojnë në dyshe për të nxjerrë anët kundërshtuese dhe u kërkohet të argumentojnë ato. Analizohet rëndësia e krijimit të shtresës së re të populsisë, nxënësit shkëmbejnë pikëpamje dhe i shkruajnë ato në rrjetin e diskutimit, shkruajnë anët kundërshtuese në JO dhe anët pohuese në PO. Diskutohet për të arritur në një përfundim të përbashkët.

Detyrë:Analizo: Pse në krye të reformave fetare në Angli u vendos mbreti?Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit vlerësohen për përvetësimin e njohurive si dhe përkushtimin e tyre gjatë punës në grup, argumentimit të pyetjes gjatë etapës së tretë dhe strategjitë e të menduarit e të shprehurit.

NGA PËRVOJA:Përdorimi i metodave si, Harta e konceptit, Diagrama Piramidiale, Rrjeti i Diskutimit në klasë aftësojnë nxënësit në punën në grupe të vogla ose dhe të mëdha (gjithë klasa) duke i orientuar nxënësit në përzgjedhjen e informacionit të përshtatshëm për tu analizuar, nxënësit përfshihen në veprimtarinë e të lexuarit dhe të shkruarit. Rrjeti i Diskutimit ju jep mundësi nxënësve për të bashkëvepruar si dhe përfshin të gjithë nxënësit në pjesëmarrje të gjalla në diskutime.Kjo orë mësimi mund të realizohet edhe duke përdorur metoda si: Struktura e Ndryshimit në Histori si dhe Shënime mbi shënime.

21


LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Zbulimet e mëdha gjeografikeOBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të përcaktojnë motivet që nxitën zbulimet e mëdha gjeografike.Të përshkruajnë fillimet e zbulimeve gjeografike. Të rendisin zbulimet gjeografike më të mëdha të kohës. KONCEPTET KRYESORE: Zbulim gjeografik.


Metodat mësimore

Veprimtaritë e nxënësve


PImagjinatë e drejtuar

Të lexuarit ndërveprues

Punë në dyshe

NPyetja sjell pyetjen

Ndërtimi i shprehive studimore

Punë në grupe të vegjël

PRrjeti i diskutimit

Nxitja e diskutimit



Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Imagjinatë e drejtuarParapërgatiten nxënësit për të përdorur imagjinatën dhe ju sugjerohet: Imagjinoni veten tuaj sikur jeni në vitet 1430. Në port po niset anija e parë drejt zbulimit të tokave të reja. Çfarë motivesh do t`ju shtynin të hipnit në bordin e anijes? A do të shkonit?Nxënësve ju lihet pak çaste të imagjinojnë e më pas të shkëmbejnë mendimet me njëri-tjetrin. Pyeten nxënësit se çfarë vunë re në imagjinatën e tyre, duke i përmbledhur mendimet e tyre në grupe bashkëpunuese ose dyshe, dhe përshkruajnë se çfarë kanë përfytyruar kur lexojnë tekstin. Përmbledhja e imagjinatës së nxënësve:• Marrëdhëniet tregtare me Azinë.• Shtrirja gjeografike.• Mbyllja e rrugëve tregtare me Lindjen nga Turqia.• Përmirësimi i teknikës së ndërtimit të anijeve.

22

HISTORIA 7

Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Pyetja sjell pyetjenPasi nxënësit lexojnë tekstin ju drejtohen pyetjet:

1. Pse Portugalia ishte e para në zbulimin e tokave të reja?2. Pse Spanja u detyrua të kërkonte rrugë të reja?3. Pse K. Kolombi i shtyu sundimtarët e Spanjës që të financonin

udhëtimin drejt Perëndimit?4. Pse Magelani e quajti “Deti i Qetë”?

Ndërkohë nxënësit studiojnë materialin e ri duke punuar në dyshe. Plotësohet formula për përgjigjet e pyetjeve Pse.

? + =Çfarë po mësoj në këtë çast?

1. Portugalia në pozitë gjeografike të mirë.

2. Kolombi hapi rrugën e kolonializimit evropian në kontinentin amerikan.

3. Vespuçi ishte në shërbim të Portugalisë.

4. Magelani u nis drejt Indisë lundroi drejt Amerikës Jugore për muaj të tërë qetësisht

Çfarë di që më parë rreth kësaj?

1. Portugalia kufizohet me Spanjën.

2. Ai mendonte se po të udhëtoje nga perëndimi mund të shkoje në lindje.

3. Amerika u quajt kështu për nder të Vespuçit.

4. Magelani i vuri emrin “ Detit i Qetë”.

Marrëdhëniet shkak- pasojë e mundshme

1. Portugalia ishte e para në fushën e zbulimeve gjeografike.

2. Udhëtimi i Kolombit rriti tensionin midis Portugalisë dhe Spanjës.

3. Tokat e reja që u zbuluan ishin një kontinent i ri, ai amerikan.

4. U realizua lundrimi i parë rreth botës, ai vërtetoi se toka është e rrumbullakët.

Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Rrjeti i diskutimitPasi janë përmbledhur njohuritë dhe idetë zhvillohet një diskutim në grupe mbi: Thënien e Bartolomeo Diaz: “ Ti shërbej Zotit dhe madhërisë së tij, t`i çoj dritë atyre, që janë në errësirë si dhe të bëhem i pasur ashtu sikurse të gjithë njerëzit duan”. A e pasqyron fragmenti motivin kryesor të zbulimeve gjeografike?

23


Caktohen nxënësit të punojnë në dyshe për të nxjerrë anët kundërshtuese dhe u kërkohet të argumentojnë ato. Pasi analizohet thënia, nxirren anët kundërshtuese dhe argumentohen ato. Nxënësit japin idetë e tyre të diskutuara më parë me njëri-tjetrin, duke pranuar vërejtje apo sugjerimet e të tjerëve. Pasi nxënësit shkëmbejnë pikëpamje dhe i shkruajnë ato në rrjetin e diskutimit, shkruajnë anët kundërshtuese në JO dhe anët pohuese në PO. Diskutohet për të arritur në një përfundim të përbashkët.

Detyrë:Krahaso: Rëndësinë e zbulimeve të Magelanit me ato të Kolombit.Ese: Udhëtim imagjinar në bordin e anijes së Magelanit.Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit u vlerësuan në bazë të pjesëmarrjes së tyre gjatë veprimtarive të mësipërme, nga mënyra se si demonstruan shprehitë e të menduarit, identifikimit të burimeve të informacionit, si dhe paraqitjeve grafike gjatë etapës së dytë.

NGA PËRVOJA:Përdorimi i metodave mësimore si Pyetja sjell pyetjen, sjell në klasë lirshmërinë e të pyeturit si dhe nxënësit u ndihen mirë duke nxjerrë pyetje për veten e tyre, informacioni i ri u bëhet më i kuptueshëm kryesisht pas analizës së pyetjeve pse. Nxënësit gjejnë lehtë përgjigjet e pyetjeve pa u sforcuar që ti riprodhojnë në mënyrë mekanike.Kjo temë mësimore mund të realizohet dhe me anë të metodave mësimore si Di- Dua të di- Mësova, Lexim / Përmbledhje në dyshe dhe Shkrim i shpejtë.

24

HISTORIA 7

LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Fundi i Perandorisë së NapoleonitOBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të përshkruajnë mënyrën e ardhjes në pushtet të Napoleonit.Të përcaktojnë si ndikoi pushtimi francez në Evropë.Të analizojnë pasojat e revolucionit Francez.


Metodat mësimore

Veprimtaritë e nxënësve Organizimi i nxënësve

PDi-dua të di-mësova plus

Diskutimi i ideve Punë në dyshe

NDi-dua të di-mësova plus

Të lexuarit ndërveprues Punë në grupe të vegjël

PVija e vlerës Ndërtimi i shprehive

studimorePunë në grupe


Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Di-dua të di-mësova plusParaqitet organizuesi grafik prej tri kolonash i cili përdoret në dërrasën e zezë e në fletë pune më pas. Shkruhet tema e re, Fundi i Perandorisë së Napoleonit, u kërkohet nxënësve të thonë atë që dinë apo mendojnë për temën e re dhe i shënojmë në kolonën e parë D- Çfarë dimë. Organizuesi grafik si më poshtë:

D – D – M plus Perandoria franceze dhe rënia e saj

DI DUA TË DI MËSOVA +1.Bonaparti gjeneral i shquar si dhe konsull i I që nga 9 nëntori 1799.2. Korri suksese brenda dhe jashtë shtetit.3. Mori masa për ngritjen e ekonomisë.

1.Çfarë synonte Bonaparti?2. Kush janë arritjet e tij më të mëdha?3. Si e pritën vendet e tjera Evropiane sukseset e tij?

1. Bonaparti konsull i përjetshëm dhe rivendosi monarkinë.2. Rriti ekonomikisht dhe ushtarakisht vendin, zgjeroi kufijtë e perandorisë së tij.3. Vendet Evropiane si Anglia, Prusia, Austria, Rusia u alarmuan nga rritja ekonomike e Francës.

25


Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Ndërkohë që nxënësit lexojnë informacionin e ri ju kërkohet të regjistrojnë pyetjet duke i shkruar në kolonën e dytë D-Çfarë dua të di, këtu shtoj dhe idetë e mia.Pasi identifikohen pyetjet udhëzohen nxënësit të kategorizojnë njohuritë dhe pyetjet e tyre duke filluar nga: Faktorët që përcaktuan shkatërrimin e ushtrisë franceze në Rusi, pushtimi Francez në Evropë, arritjet e Bonapartit.Pasi kanë përfunduar leximin e temës së re përqendrohemi tek kolona e tretë. Pyeten nxënësit për informacionin e ri që mësuan duke ju përgjigjur pyetjeve që ndodhen në kolonën e dytë Dua të di.Nxënësit në mënyrë të pavarur plotësojnë kolonën e tretë, Mësova + në fletoren e tyre të punës.

Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Vija e vlerësJu drejtohet nxënësve pyetja: Si e vlerësoni ju karrierën e Napoleon Bonapartit nga oficer në perandor? Secili nga nxënësit mendon për pyetjen dhe shkruajnë përgjigjen e tyre, më pas nxënësi që do të përgjigjet do të zërë vend në një kënd dhe mësuesja në një tjetër dhe secili prej tyre bën një pohim të skajshëm dhe të pa pajtueshëm për çështjen, nxënësit e tjerë zënë vend përgjatë një vije imagjinare midis dy qëndrimeve në varësi të faktit me të cilin pajtohen më shumë. Ju kujtohet nxënësve se çdonjëri duhet të diskutojë me të tjerët për mendimet e tyre dhe të sigurohen që mendimet e tyre janë të ngjashme me ato të grupit që janë sistemuar për ndryshe duhet të lëvizin në drejtim tjetër, grupet me mendime të kundërta tashmë të krijuara paraqesin mendimin e tyre dhe nxënësit pasi dëgjojnë qëndrimin e grupeve mund të ndërrojnë vend në varësi të qëndrimit.

Detyrë:Ndërtoni një tabelë ku të radhisni gabimet e politikës së ndjekur nga Napoleoni dhe cilat janë pasojat e tyre.

Gabimet Pasojat1...................

2................

1..................

2..................

Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit vlerësohen për të nxënët e përmbajtjes, kuptimin e ideve, të menduarit dhe aftësinë për të mbajtur një qëndrim duke e arsyetuar atë, kryesish gjatë etapës së tretë.

26

HISTORIA 7

NGA PËRVOJA:Përdorimi i metodës Di-dua të di-mësova plus aftëson nxënësit për të strukturuar mësimin, zhvillon të menduarin, si dhe krijon lirshmëri për të pyetur e gjetur përgjigjen për pyetjet. Ndërsa metoda mësimore Vija e vlerës ndihmon nxënësit ti kushtojnë vëmendje informacionit të ri dhe të vendosin për qëndrimin që do të mbajnë rreth tij, si dhe të arsyetojnë këtë qëndrim. Kjo orë mësimi mund të realizohet edhe duke përdorur metoda si: Veprimtaria e leximit të drejtuar (VLD) dhe Mbajtja e strukturuar e shënimeve.

LËNDA: HistoriKLASA: VIITEMA: Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimitOBJEKTIVAT: Në fund të orës së mësimit nxënësit do të jenë në gjendje:Të identifikojnë miratimin e dy kritereve kryesore të Kongresit të Vjenës.Të përcaktojnë rëndësinë që patën vendimet e Kongresit të Vjenës.Të krahasojnë parimet e miratuara në Kongresin e Vjenës atë të ekuilibrit dhe parimin e ligjshmërisë.

KONCEPTET KRYESORE: Parimi i Ligjshmërisë, parimi i ekuilibrit, Restaurim.

STRUKTURA E MËSIMIT

Fazat e

strukturësMetodat mësimore

Veprimtaritë e nxënësve


P Harta e konceptit

Paraqitja grafike e informacionit


N Diagrama Piramidale

Nxitja për të përsosur të shkruarit Punë në dyshe

P Rrjeti i Diskutimit Nxitja e diskutimit

Gjithë klasa


Parashikimi (përgatitja për të nxënët) Harta e konceptitJepet tema Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimit dhe nxënësit ndahen në grupe të përbërë nga 5-6 nxënësish, lexojnë paragrafin synimet e Fuqive të Mëdha. Grupeve të nxënësve ju jepet modeli i hartës së konceptit i cili do të plotësohet në bazë të pjesëve të lexuara nga nxënësit.Modeli i hartës së konceptit i plotësuar si vijon:

27


Ndërtimi i njohurive (përpunim i përmbajtjes) Diagrama PiramidialeVazhdohet me leximin e paragrafëve:

• Në bazë të parimit të ligjshmërisë. • Në bazë të parimit të ekuilibrit.

Pasi nxënësit kanë lexuar pjesët u drejtohet pyetja: Cila është çështja që po analizojnë në materialin që sapo lexuan?Pasi përcaktohet se çfarë do të analizohet, ju shpjegoj nxënësve se si arrihet kjo analizë nëpërmjet plotësimit të diagramës piramidale. Modeli i përgatitur më parë nga mësuesi ju shpërndahet grupeve të nxënësve, por mund edhe të plotësohet në dërrasën e zezë. Një model i plotësimit të kësaj diagrame si më poshtë:

Kongresi i Vjenës. Epoka e restaurimitNë bazë të parimit të ligjshmërisë Në bazë të parimit të ekuilibrit

Do të ktheheshin në fronet e tyre monarkët, që ishin dëbuar nga Revolucioni francez dhe nga Napoleoni. Kështu në Francë duhej të kthehej Luigji XVIII,vëllai i Luigjit XVI nga dinastia e Burbonëve. Në Spanjë dhe Portugali do të ktheheshin dinastitë qeverisëse: Dinastia e Savojës u kthye në Sardenjë dhe ajo e Oranzhit në Holandë. Në mjaft vende u ngrit një rrjet informatorësh për të survejuar përhapjen e ideve dhe lëvizjeve që binin ndesh me konservatorizmin.

Midis shteteve evropiane duhej të balancoheshin forcat. Franca u kthye në kufijtë e vitit 1792. Suedia mori Norvegjinë. Nga bashkimi i Holandës me Belgjikën u formua një mbretëri me emrin Mbretëria e Vendeve të Ulëta. Rusia zgjeroi territorin e vet me territore polake dhe shtriu kontrollin mbi Finlandë. Prusia u zgjerua si në Lindje dhe në Perëndim. Austria mori pjesën veriore të Italisë si: Lombardinë, Venedikun dhe vise të brigjeve të Adriatikut. Anglia forcoi pozitat e saj detare duke dyfishuar kolonitë e saj. Gjermania mbeti shteti i coptuar në 39 shtete, kurse Italia në 8 shtete. Zvicra u shpall shtet i pavarur dhe asnjë anës. Lumi i Renit u shpall lumë i lundrimit të lirë me arsyetimin se do të nxiste tregtinë midis shteteve.Kështu, Kongresi i Vjenës krijoi një rend të ri ose një hartë të re politike të Evropës.

1. Të kthenin gjendjen paranapoleniane, duke kënaqur orekset e tyre në dëm të shteteve të vegjël.

2. Të mbysnin çdo lëvizje revolucionare.

Synimet e Fuqive të Mëdha

3. Të ruanin gjendjen ekzistuese me anë të një ekuilibri forcash.

28

HISTORIA 7

Pas kësaj veprimtarie përfaqësuesit e grupeve të ndarë që në veprimtarinë e parë lexojnë plotësimet në diagramat e tyre dhe mësuesi plotëson në tabelën e zezë, duke shkëmbyer mendime midis tyre.

Përforcimi (konsolidimi i të nxënit) Rrjeti i DiskutimitPasi kanë marrë njohuritë e mësipërme zhvillohet diskutimi rreth pyetjes:Pse pati rëndësi Kongresi i Vjenës?

Nxiten nxënësit të diskutojnë rreth pyetjes si dhe të argumentojnë përgjigjet e tyre.

Detyrë:Analizo: Pse themi që Kongresi i Vjenës krijoi një rend të ri ose një hartë të re politike të Europës?

Vlerësimi i nxënësve:Nxënësit vlerësohen për përvetësimin e njohurive si dhe përkushtimin e tyre gjatë punës në grup, argumentimit të pyetjes gjatë etapës së tretë dhe strategjitë e të menduarit e të shprehurit.

NGA PËRVOJA:Kjo orë mësimi mund të realizohet edhe duke përdorur metoda si: Struktura e Ndryshimit në Histori si dhe Shënime mbi shënime.

29


TestKlasa 7-të, Grupi ASemestri IEmri i plotë i nxënësit:_________________________

1. Në plotësim të kërkesës krahaso: Rilindja e hershme – Rilindja e vonë; shkruaj: a) periudhën kohore, b) prirjet themelore. (3 pikë) Rilindja e hershme Rilindja e vonëa) _________________________ a) _________________________b) _________________________ b) _________________________

2. Konkretizoni kërkesat reformatore të Luterit për: (4 pikë) a) dhënien fund të faljeve me para të mëkateve b) kufizimin e ceremonive fetare c) kufizimin e pushtetit të klerikëve të lartëa) ______________________________________________________________b) ______________________________________________________________c) ______________________________________________________________

3. Qarko përgjigjen e saktë. Kujt iu përkushtuan Jezuitët në Evropë? (1 pikë)a) Luftës b) Politikës c) Edukimit d) Tregtisë

4. Qarko përgjigjen e saktë. Kepi i Shpresës së Mirë në Afrikë u zbulua në vitin 1485 nga: (1 pikë)a) F. Magelani b) K. Kolombi c) B. Dias d) A. Vespuçi

Rruga detare për në Indi u zbulua në vitin 1498 nga: (1 pikë)a) A. Vespuçi b) K. Kolombi c) F. Magelani d) V. De Gama

5. Shkruani në mënyrë të përmbledhur idetë dhe qëndrimet e: (7 pikë)

Puritanëve Presbiterianëve Indipendentëve

30

HISTORIA 7

6. Plotëso tekstin duke vënë në mënyrë të përshtatshme fjalët e dhëna: Henriku V, Henriku IV, Ediktin e Nantës, Burbon, katolikët, hygenotëve. (4 pikë)

Çdo gjë ndryshoi me ardhjen në fuqi të ______________, i cili mbretëroi deri në vitin 1610. Në vitin 1598 ai shpalli ________________, sipas të cilit ______________ u njihej liria e besimit dhe barazia me _________________. Me Henrikun IV në Francë filloi të mbretëronte dinastia e ____________. Por gjendja u ashpërsua përsëri kur vendin e Henrikut IV e zuri ____________.

7. Shkruani në mënyrë të përmbledhur treguesit e dobësisë së absolutizmit. (6 pikë)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Mbi bazën e kurorës mbretërore të Elisabetës I, Xhejmsit I, Xhorxhit I, shkruaj në kuadrate tri dinastitë: (3 pikë)

9. Përshkruani në mënyrë të përmbledhur ndihmesën e iluministëve: (6 pikë)a) Monteskje argumentoi ndarjen e pushteteve në tre hallka:1. _________________ 2. _________________ 3. _________________

b) Volteri i shqua si ________________________________________________

c) Zhan Zhak Ruso ishte mbrojtës ____________________________________

10. Shëno cila nga pohimet e mëposhtme për luftërat fetare është e vërtetë apo e gabuar: (5 pikë) V Ga) Pabarazia midis shtresave në Francë ishin shkaku i revolucionit o ob) Të korrat e këqija të vitit 1788 thelluan krizën ekonomike o o

31


c) Mbreti thërriste në Francë Përfaqësitë e Përgjithshme o od) Përfaqësitë e Përgjithshme plotësuan kërkesën e mbretit për të paguar taksat o oe) Mbreti pranoi kërkesën e shtresës së tretë për të miratuar kushtetutën o of) Përfaqësuesit e shtresës së tretë në Versajë shpallën Asamblenë Kombëtare Kushtetuese o og) Asambleja Kombëtare u përshëndet nga populli i Parisit o o

11. Shkruaj në mënyrë të përmbledhur rezultatet e Revolucionit Francez dhe vlerësoji ato: (5 pikë)a) ______________________________________________________________b) ______________________________________________________________c) ______________________________________________________________d)______________________________________________________________

12. Në zbërthim të thënies së Meternikut e të përmbajtjes së konservatorizmit saktësoni: (2 pikë)Monarkia absolute është sundimi i mbretit me të drejtën _______________ dhe me pushtet të pa________________

Pikët 0-6 7-13 14-20 21-27 28-34 35-41 42-48Nota 4 5 6 7 8 9 10

Nxënësi mori _____ pikë, nota ________.

32

HISTORIA 7

TestKlasa 7-të, Grupi BSemestri IEmri i plotë nxënësit: _____________________

1. Qarko përgjigjen e saktë: (1 pikë) Rilindasit e shikonin njeriun si qenie: a) të aftë për të shndërruar natyrën b) indiferente ndaj çdo zhvillimi c) të paaftë për të ndryshuar natyrën

2. Plotëso tekstin duke vënë në mënyrë të përshtatshme fjalët e dhëna: katolik, mbrojtës të fesë, Aragonës, Kishës Anglikane, Papa, kishë, e miratoi. (3 pikë)

Mbreti Henriku VIII kishte qenë fillimisht besimtar _______________ i kishës romane. _____________ e kishte emëruar __________________ kur në çështjen luteriane ai ishte përkrah Romës. Ai ishte martuar me Katerinën e ____________. Pasi nuk kishte trashëgimtar të denjë, ai vendosi ta ndajë mbretëreshën Katerinë. Papa nuk ______________ këtë vendim të mbretit Henri VIII. Atëherë mbreti anglez në vitin 1534, i mbështetur edhe nga parlamenti shpalli krijimin e një ______ të re angleze. Në bazë të këtij ligji mbreti bëhej kreu i ___________________.

3. Sistemo në tabelë ngjashmëritë e dallimet ndërmjet Luteranizmit dhe Kalvinizmit: (7 pikë)

Ngjashmëritë Dallimet

4. Qarko përgjigjen e saktë. Provoi se Toka është e rrumbullakët në vitin 1522 lundërtari: (1 pikë)a) K. Kolombi b) F. Magelani c) V. De Gama d) A. Vespuçi

33


Kontinenti amerikan u zbulua në vitin 1498 nga lundërtari: (1 pikë)a) A. Vespuçi b) K. Kolombi c) F. Magelani d) V. De Gama

5. Vendos në kuadrate emrat e kontinenteve? (2 pikë)Qendrat e para koloniale u krijuan nga evropianët në kontinentet

6. Shëno cila nga pohimet e mëposhtme për luftërat fetare është e vërtetë apo e gabuar: (5 pikë) V G

a) Luftërat fetare janë njohur më shumë si luftërat fetare të Francës o ob) Lufta ishte pasojë e qëndrimit të papajtueshëm ndaj përhapjes së protestantizmit dhe përqafimit të kalvinizmit o oc) Kalvinistët në Francë quheshin hygenotë o od) Hygenotët ishin pro sundimit të gildeve mesjetare o oe) Fisnikët kalvinistë ishin pro monarkisë së qendërzuar o of) Lufta filloi nga katolikët o og) Lufta filloi në vitin 1562 dhe vazhdoi deri në vitin 1598 o o

7. Shkruani në mënyrë të përmbledhur treguesit e madhështisë së monarkisë absolute. (6 pikë)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Me fjalët e poshtëshënuara plotësoni skicën për zhvillimin e Prusisë gjatë mbretërimit të Frederikut të Madh. (3 pikë)Rrugë, kanale, 200 mijë, administratën, ushtrinë, ekonomisë, disiplinë pune, besëtari, 5 milionë

9. Bëni plotësimin në arsyet pse Britania u bë atdheu i Revolucionit të Partë Industrial. (6 pikë)a) Gjendja e fuqisë së lirë punëtore: ________________________________

Ushtria ……………..

Popullsia ……………..

Prusia, fuqi e madhe evropiane

1740-1786 Frederiku i Madh

34

HISTORIA 7

b) Gjendja e lëndëve të para: _______________________________________c) Gjendja e transportit: ___________________________________________d) Gjendja e tregjeve: ____________________________________________e) Roli i madh i qeverisë në: _______________________________________

10. Plotësoni përmbajtjen e parimeve të Kushtetutës së vitit 1787: (3 pikë)

11. Plotësoni hartën e luftërave të Napoleonit, duke zgjedhur një nga fjalët në kllapa: (7 pikë)Lëndë të parë, taksa, ushtarë, shoqërisë, bujkrobëria, taksave, arsimi, Rusinë, Laipcigut, 1814, 1815

luftërat e napoleon bonapartit

Anët negative në vendet e pushtuara:

1. Popujt shtypur ishin të detyruar të siguronin ___________________

2. Popujt e shtypur paguanin _______

3. Ata duhet të siguronin __________ _______ për industrinë franceze

Pushteti buron nga _________________

i cili zgjedh _______________________

Ndarja e pushteteve ndërmjet shtetit _________________ dhe ________________.

Federalizmi

Republikanizmi

Anët pozitive në vendet e pushtuara:

1. Reforma për modernizimin e _____ _______________________________

2. U hoq _______________________

3. U reformua sistemi i ____________

4. U zhvillua ____________________

1. Në qershor të vitit 1812 filloi luftën me _______

2. Në tetor të vitit 1813 Bonaparti pësoi humbje në betejën e ___________________

3. Bonaparti u largua nga froni në mars të vitit ____

4. Beteja e Vaterlosë, që i shkaktoi humbjen përfundimtare u zhvillua në vitin ______.

35


13. Në zbërthim të thënies së Meternikut e të përmbajtjes së konservatorizmit saktësoni: (3 pikë)Iluministët i përmbaheshin qeverisjes me pëlqimin e _____________ dhe ndarjes sëPushteteve në tri hallka: 1. ________________, 2. ________________, 3. ________________

Pikët 0-6 7-13 14-20 21-27 28-34 35-41 42-48Nota 4 5 6 7 8 9 10

Nxënësi mori _____ pikë, nota ________.

Documents

Liber Mesuesi Historia 7-nwe