Ligjerata ssssVii

8/10/2019 Ligjerata ssssVii

1/42

Llojet, uniteti, koherenca dhe organizimi iparagrafve. Paragraft hyrs dhe paragraft

mbyllsLigjerata e shtat: Llojet, uniteti, koherenca dhe organizimi i paragrafve. Paragraft hyrsdhe paragraft mbylls

Teuta Vinca-Kafexholli

LITERATURA:

LIGJERATAT E AUTORIZUARA - Teuta V-Kafexholli

Literatura shtes: Shkrim akademik , S.Barnet, P. Bellanca, M. Stubbs

1


2/42

Llojet, uniteti, koherenca dhe organizimi i paragrafve.Paragraft hyrs dhe paragraft mbylls

Llojet, uniteti, koherenca dhe organizimi i paragrafve. Paragraft hyrs dhe paragraftmbylls : Prmbajtja e ligjerats s shtat: (Shkrim akademik, S.Barnet, P. Bellanca, M.Stubbs (f.67-88)

Llojet e paragrafveUniteti i paragrafve: fjalit-tem, idet-temOrganizimi i paragrafveParagraft induktiv dhe ata deduktivT ruajm njsin logjike t paragrafitPragraft hyrsDisa kshilla pr ta br hyrjen tuaj m trheqse te paragraft hyrs

Disa udhzime q mund t jen t frytshme pr paragraft mbylls

2


3/42

3

Llojet e paragrafve

prshkrues shpjeguestregues Binds(argumentes)

Paragraft jan katr llojesh:


4/42

4

Paragrafi tregues- Tregohet nj histori apo ngjarje nga jeta e

shkruesit


5/42

5

Duke gatuar megjyshen

Gjyshja dhe un knaqeshimshum kur gatuanim n kopshtinprapa shtpis. N fillimmbushnim kutit bosh t kosit meshkopinj t vegjl dhe me t gjithallojet e gjetheve.Keto ishin disa ngaperimet tona. N vend t lakrsprdornim bar. Pastaj ushqimin eprzienim me shkop dhe e linim ndiell q t ziente . Gjat gjithkohs shikonim nse ushqimi ishtegati. Kishte raste kur n vend tkrips dhe piperit, gjithka esprkatnim me rr. Dhe n fund,bnim nj gosti t madhe!

(Paragraf tregu es -nje histori ose ngjarjenga jeta e shkruesit)

Fjalia kryesore

Detajet interesante

Fjalia mbyllse


6/42

6

Mall Nuk do ta harroj asnjher vajtjen time t

par n Greqi. Ai vend (ishull) i vogl mu duki njohur dhe mikprits, sepse aty ishin familjaime. Prindrit e mi s bashku me vllan kishinnj vit q ndodheshin atje. Ishte viti 1998,dhe hera e par q shkoja n at vend. Udhtimiishte interesant dhe i qet, por un jo. Mendja

m rrinte tek ata njerz aq t dashur t jetssime dhe zbraztia e mungess e gzimi itakimit prziheshin bashk dhe sm linin tqet. Kur trageti iu afrua brigjeve tkuqrremta t atij ishulli t vogl, pash mesturms siluetat e tyre dhe u prlota.

(Paragraf tregues)


7/42

7

Paragrafi prshkrues- Prshkruan nj person, vend ose send.Pr t shkruar nj paragraf t till,prdoren fjal q e ndihmojn lexuesin tshikoj, dgjoj, ndjej a shijoj objektin e

prshkrimit


8/42

8

PranverN pranver, akulli e dbora fillojn tshkrijn e t mbushin lumenjt eliqenet. Natn kur qielli sht i pastr,mund t shihen yjet, miliona yje,

krahas vezullimit t drits s hns.Ndonjher mund t shikoni edhe yjeq bien dhe zhduken para se tarrijn vijn e horizontit.

(Paragraf prshkrues kuprshkruhet nj person, vendose send).

Fjalia kryesore

Detaje interesante mbiqetsin, yjet, ejt

Fjalia mbyllse. Detajim i mire sht ruajturpr n fund


9/42

9

Dhurata e ditlindjes

Sapo e mora n dor, e ndjeva q ajo kuti evogl e kuqe do t kishte vler t ve ant pr mua. Hoqa me kujdes fjongon e bardh q kishte prsipr dhe hoqa kapakun. Ishte nj unaz n

form luleje, kishte disa petale t hapura, t mbushura me dhjet gur t vegjl, t shndritshm,

q pr mua donin t thonin shum, dhe n qendr ca petale t tjera rrethonin nj gur t madh t

shndritshm, imitim diamanti. Punimi mjaf ive ant, e bnte t dukej e mrekullueshme, sidomosn gishtin tim. Ndoshta bukurin ia shtonte peshae ve ant emocionale q kishte pr mua. Ishtesimboli i dhjet viteve miqsie t sinqert me njshoqe t mrekullueshme.

(Paragraf prshkrues objekti)


10/42

10

Paragraf prshkrues vendi:

Shpella antike

Shpella antike n malin e Tomorrit mbart n vetevlera t paprsritshme kulturore, historike dhearkitektonike. Branda saj sht nj errsirthuajse absolute dhe mbizotron kudo lagshtia.

Natyra i ka gdhendur muret glqerore me nj mjeshtri t mahnitshme, me larmi formash dhengjyrash. Nga tavani e dyshemeja zgjatenstalagmite e stalaktite magjepse. Gjithsesi, atyduket edhe dora njerzore: npr mure jangdhendur figura t thjeshta q mendohet se i

prkasin prehistoris. Nga nj banes e njerzve primitiv, kjo shpell sht kthyer n nj muze me

vlera t mdha.


11/42

11

Paragraf p rshkrues personi:Gjyshja ime Ndonse kan kaluar vite nga ndarja ime

me t, portreti i gjyshes m rri pran, ifreskt, i dashur, sikur t jet ende

gjall. Gjithka e kam t gdhendur nzemr: syt e qeshur, vshtrimin engroht, flokt e thinjur, fytyrn merrudha pleqrie, por gjithmon ermir dheduart topolake q sharronin kurr t m

prkdhelnin. Trupvogl, por me zemr t madhe, ajo dinte t falte vetm dashuri,

dashuri nne, ndaj kujtimet pr t janstrukur diku n kujtes, si pr t mtreguar se ai vend sht vetm i saj dhe iaskujt tjetr.


12/42

12

Paragraf me p rshkrim ngjarje (1):

Padrejtsi

Sishte e drejt, po ja q ndodhi. Prej dy

vitesh, ai ishte nj ndr shokt e mi t klass, por nuk shoqrohej me asnj nga ne. Ishte nga atafmij q vijn n shkoll kur kan koh t lir,sepse pjesn tjetr t kohs e kalojn duke

punuar. Nxnsit e tjer e bnin shpesh objekttalljeje, me ose pa dashje. Qeshnin kur ai thoshtese nuk e njihte t atin, nuk e dinte me far

merrej, ku ishte. Megjithat, t gjithve u erdhikeq ditn kur ai tha se do t linte shkolln.

Arsyet tronditse po ua tregoj m posht...


13/42

13

Paragraf me p rshkrim ngjarje (2):

Nata e frikshme

Gjithnj m kan plqyer filmat policor, por kurr se kisha menduar

veten dshmitar t nj krimi. Ishte oratet e mbrmjes dhe un po nxitoja pr nshtpi. Rruga ishte shum e errt; vedritave, mungonin edhe yjet n qiell. Disa

metra larg meje, dgjova t brtiturat esharjet e dy t rinjve. Njri prej tyre

mbante n dor nj thik. E tmerruar ufsheha pas nj peme. Nxora celularin dhe itelefonova policis duke menduar n kokarsye t ndryshme...


14/42

14

Paragrafi shpjegues

jepenshpjegime p r nj send,ngjarje etj; ose jepeninformacione pr to. N t

prfshihen fakte q i nevojitenlexuesit pr ta kuptuarsubjektin.


15/42

15

Jeta me nj vlla m t vogl

T jetosh me vllan tim t vogl shtshum e vshtir. (fjalia kryesore) S

pari, ai mundohet t m kopjoj n dogj. Nse un pi nj got t dyt mequmsht, kshtu do t bj edhe ai. Sdyti, ai gjithmon do t luaj me shokt e

mi.Nse ne luajm basketboll, ai do tluaj me ne. Por ai sht shum i vogl.Streti, ai krkon t qndroj zgjuar saun. Gjithmon i thot mamit: Prse ai t

qndroj zgjuar m von se un? (detajeinteresante). Mamaja m thot se aidshiron t m ngjaj, dhe pr kt duhett jem krenar. Prpiqem t jem, por nuksht gjithmon e leht.( fjalia mbyllse)


16/42

16

Rnia e ortekut

T gjith ata q nuk e din, mund t mendojn se rniae ortekve kushtzohet vetm nga rnia e dbors. Porgabohen, sepse rnia e ortekve sht dukuri natyrore,q nuk mund t ndodh pa pranin e shum faktorve ttjer. Si fillim, e rndsishme sht q sasia e dbors qbie t formoj nj shtres 0,3-0,5 m. Edhe temperaturat

luajn rol t rndsishm: gjat dimrit, ato tkurrindborn dhe n pranver, pjesa e siprme e saj shkrindhe bn q dbora e sapo shkrir t deprtoj n shtresate poshtme, duke i lvizur ato. S treti, edhe era ndikon nformimin e oretkve. Kusht i rndsishm sht q ajo tfryj me shpejtsi 25-30 milje/or. Relievi sht faktor irndsishm. Ai ndihmon n rnien e ortekve me formnkarakteristike, ekspozimin, pjerrsin q duhet t jet22-60 grad,etj. Pra, rnia e ortekve nuk sht njdukuri aq e thjesht sa duket.


17/42

17

Paragrafi argumentues-bind s Shprehet nj opinion n lidhje menj send, ngjarje etj. Shkruesigjithashtu prpiqet ta bj lexuesin t

jet nj mendje me t, lidhur meshtjen e parashtruar.


18/42

18

Pa trotuare

N rrugt e lagjes son nevoitentrotuar.( fjalia kryesore shprehopinionet). Pa to, kalimi n rrug sht irrezikshm dhe i vshtir.Ne nuk mund tngasim biikletat, pasi prindrit nuk na

ln q t dalim me to n rrug. Pokshtu, nuk mund t prdorim as patinat. N dimr sht e vshtir t shkosh n

shtpit e shokve, sepse dboragrumbullohet n ant e rrugs. Kshtu jemit detyruar t luajm n oborrin eshtpis.( arsye t shumta). N lagjet etjera, rrugt kan trotuare, po tek ne,

prse nuk duhet t ket? (fjalia mbyllse)


19/42

19

Jo duhanit

Duhani dmton seriozishtshndetin. Kjo sht shprehja q

predikojn t gjith, madje dhe vet prodhuesit e paketave t cigareve.

Jo m kot organizatat e shndetitdhe qeveria prpiqen t bjn tndjeshm prdoruesit pr rrezikun qvjen nga prdorimi i tij. Sot, sipasstatistikave, duhani sht shkaktarii nj numri t madh vdekjesh nvendet e industrializuara. Prej tij,


20/42


21/42

21

Paragrafi hyrs

Fillimi i mbar gjysma e punsFjal e urt


22/42

Paragrafi hyrs

Paragrafi hyrs sht shum i rndsishm.Ai sht nj lloj pasaporte q e njeh

lexuesin me iden, me qllimin e shkrimitdhe far do t shtjelloni m tej. Ndaj dheduhet shkruar mir duke treguar kujdes nformulim n mnyr q t trheq vmendjen

e lexuesit dhe ta mbaj gjall interesin e tijpr t vazhduar leximin deri n fund.

22


23/42

23

- disa kshilla pr ta br hyrjen tuajm trheqse

Me nj citim q ka lidhje me temn.Nj anekdot ose nj rrfim tjetr i shkurtr.Nj fakt apo detaj interesant ( pr shembullnj statistik interesante).Nj prkufizim t nj termi t rndsishmMe ndonj pyetje provokuese dheinteresante.Nj vshtrim pr nj pikpamje t ndryshmenga e juaja.Nj pohim se nj problem ekziston.


24/42

24

Gjat leximit mund t vrejm se ktomjete prdoren gjrsisht n paragraft

haps.Po japim nj shembull t paragrafit hapsme anekdot:


25/42

25

Esht nj rrfenj e vjetr popullore

amerikane mbi nj tas druri. Puna ishte segjyshja, me duart q i dridheshin, hera-hers thyente nga nj piat. E zemruar, e

bija i dha nj tas druri duke i thn sektej e tutje ajo do t hante n t. Duke

par kt, mbesa e mitur pyeti t mn se prse gjyshja duhet n hante n nj tas

druri, kurse gjith t tjert n shtpi n piata porcelani. Sepse sht plak! iu prgjegj e ma. Fmija u mendua pr nj

ast e pastaj i tha s ms, Kur gjyshja

t vdes, ruaje tasin e drunjt. E ma e pyeti prse dhe fmija iu prgjegj, q takesh kur t plakesh.


26/42

26

- nj detaj interesant

Q bluxhinset ose denimet nukgjinden vetm n Teksas nuk na habit

po t kujtojm se xhinset e kan marr emrin nga Gjenova (Gene),ku u

end s pari kjo rrob, dhe se denimisht rrob de Nimes , domethn nga

Nimes-i, nj qytet n Franc.

(Nj informacion i till mund t mirret nga nj fjalor)


27/42

27

- Strategjia me ndonj pyetje mbi shtjen nsesht e lejueshme q doktort ti gnjejn

nganjher pacientt e tyre A duhet q doktort ti gnjejnpacientt n dobi t tyre pr tshpejtuar shrimin ose p t fshehur

afrimin e vdekjes? Ashtu si nsfern e ligjit, t qeverisjes dhen pun t tjera, n mjeksi krkesapr ndershmri shpesh zvoglohet prhir t nevojave t tjera: t nevojspr tiu shmangur lajmeve t kqijaose pr t respektuar premtimin prmbajtjen e nj t fshehte;pr tekspozuar korrupsionin ose pr tngjallur interesin e publikut.


28/42

28

ose

E keni menduar ndonjher sesi do t ishte sot jeta pa

kompjuter?..


29/42

Paragraft mbylls

Paragraft mbylls sikurse paragrafthaps (hyrs), jan veanrisht t

vshtir ndoshta jo pr gj tjetr, porse jan shum t spikatur.N paragrafin mbylls duhet thn

dika interesante.

29


30/42

30

Sdo t kishte kurrfar interesi t thonit Kshtushohim ose shprehjen e strnjohur e tmrzitshme si prfundim dhe pastaj ti bni

jehon titullit dhe paragrafit t par. Kjo n njfar mnyre sht e justifikueshme n nj ese tgjat, sepse lexuesi mund t ket harruar disanga idet e paraqitura tridhjet faqe m par,por n nj ese q mbahet mend leht ka nevojpr di ka m shum.


31/42

31

- disa udhzime q mund t jen t

frytshme pr t br paragraft mbylls Lloji m i zakonshm sht prmbledhja. E mbyllni esen me nj citim, sidomos me nj citim qzgjeron ose e modifikon nj citim t prdorur n

paragrafin haps.E mbyllni me nj pik t re (por t lidhur), q e ondiskutimin tuaj nj hap m tej.E mbyllni me nj aluzion ta zm me nj figur ose

ngjarje historike ose mitologjike.(p.sh. Nj fitore e arrir me

sakrifica e humbje t mdha, quhet zakonisht fitore e Pirros)

Prdorimi i pyetjeve retorike.


32/42

32

- Shembull i mbylljes me p rmbledhje Po, p r mua nata e Vitit t Ri shtnj nat shum e veant, pr shkak tnjerzve shum t veant t cilt m kandhuruar shum kujtime t bukura.Kngtart , grupet muzikore, krcimtart,

madje edhe aktort e estrads i kan dhnjets sime gzim e hare. Kt vit, mefillimin e prgatitjes s koncertit t

Vitit t Ri, mendoj se far befasie t mrekullueshme do t na ofroj mesnata e

ndrrimit t viteve. Do t jet qetsi aponj kaos i furishm npr rrug, apo njfestim me t vrtet gazmor? Pres me

padurim ta zbuloj!


33/42

33

-prfundim me pyetje retorike (pohimq bhet n form pyetje)

Sikurse paraqita dhe u mundova t ilustroj m lart, kurr nuk do tarrij t kuptoj aftsin e njerzvepr t folur m shum se pr tecur. Prse na duket m e leht tdiskutojm pr djegien e plehrave,se sa t veprojm dhe ti djegimato? Prse na duket m e leht tdiskutojm pr shrbimet komunitare,

se sa t shrbejm? Kt nuk do takuptoj kurr.


34/42

34

Nj prmbledhje mendimesh trndsishme pr paragrafet

Paragrafi sht njsia m themelore etekstit.

Nj grup fjalish me lidhje t ngushta midistyre.Gjykimet dhe arsyetimet q shprehim kanlidhje logjike me njra tjetrn.


35/42

35

Sa i prket ans logjike, paragraft

mund t tregojndetaje q zhvillohen si analiz, prshkrim osenumrim i hollsishm i veorive.

ilustrim- pr t konkretizuar diskutimin

krahasim t dikaje me gjra t ngjajshme oset ndryshme

prsritje- me qllim t prforcimit t ides

kryesore

prkufizim - t nj koncepti apo dukurie


36/42


37/42

37

Muzika t knaq.Olimpiada Botrore e Atletiks filloi.

Fjalt knaq dhe filloi q dalin si fjal kyevshtir se mund t shtjellohen m tejDuke i formuluar ndryshe, kto fjali mund

t shrbejn si fjali tem(bosht) prparagrafin:


38/42

38

Muzika ngjallemocione t forta.Olimpiada Botrore e Atletiks patit papritura t shumta

Grupi emroremocione t forta dhe t papritura t shumta lejojn t shtjellohet m tej me fjali t tjera, t cilat do tsqarojn se emocione shkakton muzika, ose tpaprtitura pati Kampionati

Tema dhe drejtimi i fjalis (fjalia tem) prmban rrjedhnlogjike t paragrafit.


39/42

39

Fjalia-tem (fjalia bosht) mund t ndodhet n fillim nmes apo n fund.Kur nisim me shembuj , pr t dal tek fjalia q prmban

iden kryesore t paragrafit themi se ky paragraf shtINDUKTIV.P.sh. Nse kjo sht hera e tret q motra juaj smuretpasi ha pjeshka, ju mund t nxirrni nj prfundim se ajoka alergji nga ato.


40/42


41/42

Nse paragrafi sht DEDUKTIV , do tnisim me fjalin q prmban iden

kryesore pr t vijuar me ilustrimin e sajme shembuj.

41


42/42

Disa kshilla pr t ruajtur njsin

logjike t paragrafit1. N nj paragraf duhet trajtuar nj ide t

vetme.2. Kur kalohet nga nj ide n tjetrn, nis nj

paragraf t ri.3. Dy mendime t lidhura ngusht midis

tyre nuk ndahen n dy paragraf tndryshm.

Documents

Ligjerata ssssVii