LàmthếnàoĐểĐặtcâuhỏithôngminh

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach

EricStevenRaymondThyrsusEnterprises<esr@thyrsus.com>RickMoen<rick@linuxmafia.com> Bảnquyền©2001EricS.Raymond Nộidung ------------CácbảndịchMiễntrừtráchnhiệmGiớithiệuTrướckhibạnhỏiKhibạnhỏiChọndiễnđàncẩnthậnCácdiễnđàntrênWebvàIRCdànhchongườibắtđầuthườngcócâutrảlờinhanhnhấtNhưmộtbướctiếptheo,sửdụngcácnhómthưcủacácdựánSửdụngcácđềmụcrõràng,mạchlạcĐặtcâuhỏicóthểtrảlờidễdàngViếtcâuhỏibằngngônngữtrongsáng,đúngngữpháp,đúngchínhtảGửicâuhỏibằngđịnhdạngtệptindễhiểuMôtảvấnđềcủabạnmộtcáchchínhxácvàđầyđủthôngtinMôtảdàidòngkhôngcónghĩalàchínhxácKhôngnêntuyênbốlàbạnđãtìmralỗiSựbợđỡkhôngthểthaythếchoviệclàmbàitậpởnhàMôtảtriệuchứngcủavấnđề,khôngphảimôtảnhữnggìbạnphỏngđoánMôtảtriệuchứngcủavấnđềtheothứtựthờigianxảyraMôtảmụcđíchcầnđạtđược,khôngphảicácbướcbạnmuốnlàmKhôngnênyêucầuđượctrảlờibằngthưriêngPhảidứtkhoátvớicáccâuhỏicủabạnKhôngnênhỏicáccâuhỏivềbàitậpởnhàHãylượcbớtcáccâuhỏivuvơKhôngnênđánhdấucâuhỏicủabạnlàKhẩncấp,thậmchínólàkhẩncấpđốivớibạnLịchsựkhôngbaogiờthừamàđôikhicòncóhiệuquảHãythôngbáovềkếtquảcủacácgiảiphápđượctưvấnLàmthếnàođểhiểucáccâutrảlờiRTFMvàSTFW:Làmthếnàobiếtđượcbạnđãgặptrụctrặcnghiêmtrọngrasao

Nếubạnkhônghiểu...CáchxửtríkhibịđốixửthôlỗLàmthếnàođểkhôngphảnứngnhưngườithấtbạiNhữngcâuhỏikhôngnênhỏiCáccâuhỏihayvàcáccâuhỏidở

NếubạnkhôngthểcóđượccâutrảlờiLàmthếnàotrảlờimộtcáchcóích

CácnguồnthôngtinliênquanSựđónggóp

Cácbảndịch Cácbảndịch:TrungQuốcSécĐanMạchÉt-tô-ni-aPhápĐứcDoTháiHungaryÝNhậtBảnBa

LanNgaTâyBanNhaThụyĐiểnThổNhĩKỳViệtNam.Nếubạnmuốnsaochép,miror,dịchthuậthaytríchdẫntàiliệunày,vuilòngđọcchínhsáchvềbảnquyền.

.

Giớithiệu

Trongthếgiớicủahacker,loạicâutrảlờimàbạnnhậnđượcchocáccâuhỏikỹthuậtcủabạnphụthuộcvàocáchbạnđặtcâuhỏihơnlàvàosựkhókhănđểnghĩracâutrảlời.Tàiliệunàysẽhướngdẫnbạncáchđặtcâuhỏiđểcókhảnăngcóđượccâutrảlờivừaýcaonhất.

Hiệnnayviệcsửdụngphầnmềmmãnguồnmởđãtrởnênphổbiến,bạncóthểcóđượccâutrảlờitừcácngườisửdụngcókinhnghiệmkháchơnlàtừcáchacker.ĐâylàĐiềuTốt;ngườisửdụngthườngcóchútgìđódễthôngcảmhơnchocácthấtbạimànhữngngườimớisửdụnggặpphải.Mặcdùvậy,cưxửvớicácngườisửdụngcókinhnghiệmnhưđốivớihackertheocáchmàchúngtôiđềnghịởđâysẽthườnglàcáchhiệuquảnhấtđểcóđượccâutrảlờicóíchtừhọ.

Điềuđầutiêncầnghinhớlàhackerthựcsựthíchcácvấnđềhócbúavàcáccâuhỏihay,đòihỏinhiềusuynghĩ.Nếuchúngtakhônglàmthế,chúngtasẽkhôngcómặtởđây.Nếubạnđưaramột câuhỏi thúvịđểnghiềnngẫmchúng tôi sẽ rấtbiếtơnbạn; các câuhỏihaykhôngnhữnglàsựkíchthíchmàcònlàmónquàquý.Cáccâuhỏihaygiúpchúngtôipháttriểnsựhiểubiếtvàthườnggiúpkhámpháracácvấnđềmàchúngtôikhôngđểýhoặcchưatừngnghĩ

tới.Trongsốhacker,“Câuhỏihay!”làmộtlờikhennồngnhiệtvàchânthành.

Mặcdùvậy,hackernổitiếnglàcưxửvớicáccâuhỏithiếusuynghĩmộtcáchthùđịchhoặckiêungạo.Đôikhicóvẻnhưchúngtôiđốixửmộtcáchthôlỗvớinhữngngườimớibắtđầuhoặcnhữngngườikémcỏi.Nhưngđiềunàykhôngthựcsựđúng.

Điềuchúngtôilàm,mộtcáchkhôngthươngtiếc,làcămghétnhữngkẻdườngnhưkhôngsẵnsàngsuynghĩhaylàmbàitậpởnhàcủahọtrướckhibắtđầuđặtcáccâuhỏi.Loạingườinhưvậythậtlà

phíthờigian-họchỉbiếtlấymàkhôngbiếtcholại,họlàmphíthờigianmàchúngtôicóthểdànhchocáccâuhỏikhácthúvịhơnhaydànhchongườiđángcócâutrảlờihơn.Chúngtôigọiloại ngườinày là “nhữngkẻ thất bại (losers)” (và vì các lý do trongquákhứ thỉnh thoảngchúngtôiđánhvầnlà“lusers”).

Chúngtôinhậnrarằngrấtnhiềungườichỉmuốndùngcácphầnmềmchúngtôiviếtmàchảquantâmgìđếnviệchọccácchitiếtvềcáchviếtcácchươngtrìnhnhưthế.Vớiphầnlớnmọingười,máytínhchỉđơnthuầnlàmộtcôngcụ,mộtphươngtiệnchomộtmụcđíchnàođó;họcóđiềukhácquantrọnghơnđểlàmvàcuộcsốngquantrọnghơnđểsống.Chúngtôihiểuthấuđiềuđóvàkhôngmongmọingườiquantâmđếncácvấnđềkỹthuậtđãlàmchochúngtôisaymê.Vìvậy,cáchtrảlờicủachúngtôiđượclàmchophùhợpvớinhữngngườithựcsựquantâmvàsẵnsàngthamgiatíchcựctrongviệcgiảiquyếtcácsựcố.Điềunàysẽkhôngthayđổi.Vàcũngkhôngnênthayđổi;nếusựviệcthayđổi thìchúngtôisẽtrởnênkémhiệuquảtrongnhữngviệcmàchúngtôicóthểlàmtốtnhất.

Chúngtôi(phầnlớn)lànhữngngườitìnhnguyện.Chúngtôitranhthủthờigiantrongcuộcsốngbậnrộnđểtrảlờicáccâuhỏivànhiềulầnchúngtôibịchìmngậptrongcáccâuhỏiđó.Vìvậychúngtôilọccáccâuhỏimộtcáchkhôngthươngtiếc.Cụthểlàchúngtôichovàosọtráccáccâuhỏitừnhữngngườitỏralàkẻthấtbạinhằmmụcđíchsửdụngthờigiantrảlờicâuhỏicủachúngtôimộtcáchhiệuquảhơn,chonhữngngườitỏralàthànhcông.

Nếubạnthấytháiđộnàylàđángghét,ghêtởmhayngạomạn,hãyxemlạicáctráchnhiệmcủabạn.Chúng tôikhôngyêucầubạnphảiquỳgối trướcchúng tôi -mà thực tếchúng tôi

khôngmongướcđiềugìhơnlàđốixửcôngbằngvớicácbạn,hoannghênhcácbạnđếnvớinềnvănhóacủachúngtôi,nếunhưbạntỏralàcócốgắngđểlàmđiềuđótrởthànhhiệnthực.Nhưngđơngiảnlàsẽkhônghiệuquảnếuchúngtôicốgắnggiúpnhữngngườikhôngsẵnsànggiúp chínhbản thânhọ.Khôngbiết thìkhông cóvấnđềgì, nhưnghànhđộngngungốc thìkhôngthểchấpnhậnđược.

Vìvậykhôngnhấtthiếtphảithànhthạovềkỹthuậtmớicóđượcsựquantâmcủachúngtôi,mànhấtthiếtphảitỏralàcónănglực,lanhlợi,chịukhósuynghĩ,cóócquansát,sẵnsànglàmộtthànhviêntíchcựctrongviệcpháttriểnmộtgiảipháp.Nếubạnkhôngthểsốngvớisựphânbiệtđốixửnày,chúngtôikhuyênbạnlàtrảtiềnchodịchvụhỗtrợthayvìyêucầuhackertặngchobạnsựgiúpđỡcánhân.

Nếubạnquyếtđịnhđếnvớichúng tôiđểđượcgiúpđỡ,bạnsẽkhôngmuốnmình làmộttrongnhữngkẻthấtbại.Bạncũngkhôngmuốngiốngnhưmộtngườitrongsốkẻthấtbạiđó.Cáchtốtnhấtđểcócâutrảlờinhanhvàhàohứnglàhỏinhưthểbạnlàmộtngườithôngminh,tựtinvàcóđầucócuối,ngườimàchỉđôikhimớicầnsựgiúpđỡchomộtvấnđềcụthể.

(Nhữngđónggóplàmchotàiliệunàytrởnêntốthơnrấtđượchoannghênh.Bạncóthểgửicácgợiýbằngthưđiệntửtớiesr@thyrsus.com.Xinchúýlàdùsaotàiliệunàykhôngcómụcđíchtrởthànhhướngdẫnchungchonetiquette,vàtôisẽbỏquacácgợiýkhôngliênhệtrựctiếptớiviệclàmthếnàođểcóđượccáccâutrảlờitốttrongcácdiễnđànkỹthuật.)

TrướcKhiBạnHỏi

Trướckhiđặtcáccâuhỏikỹthuậtbằngthưđiệntử,trongcácnhómtin,haytrongcácdiễnđàntrụctuyến,hãylàmcácđiềusau:

1.CốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchtìmkiếmtrênWeb.

2.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchđọctàiliệuhướngdẫn.

3.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchđọccáccâuhỏithườngđượchỏi-FAQ.

4.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáckiểmtrahoặcthínghiệm.

5.Cốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchhỏimộtngườibạncókỹnăngtốt.

6.Nếubạnlàmộtlậptrìnhviênthìhãycốgắngtìmcâutrảlờibằngcáchđọcmãnguồn.

Khibạnđặtcáccâuhỏithìhãynóingaylàbạnđãlàmcácbướcnàyrồi;điềunàysẽgiúpchứngtỏlàbạnkhôngphảilàmộtkẻlườibiếngvàlàmphíthờigiancủangườikhác.Sẽtốthơnnữanếubạnnóilàbạnđãhọcđượcnhiềuđiềukhithựchànhcácbướctrên.Chúngtôithíchtrảlờicáccâuhỏichonhữngngườichứngtỏrằnghọcóthểhọchỏitừcáccâutrảlời.

SửdụngcácchiếnthuậtnhưtiếnhànhtìmkiếmtrênGooglevớicácdòngchữcủatấtcảcácthôngbáolỗimàbạngặpphải(vàtìmkiếmtrêncácnhómtinGooglesongsongvớitìmkiếmtrêncáctrangWeb).Điềunàycóthểmangbạntớithẳngcáctàiliệuhướngdẫnsửalỗihaymộtmạchthưcóthểtrảlờichocâuhỏicủabạn.Thậmchínếukhôngđượcthìnói“TôiđãtìmtrênGoogleđoạnthôngbáosaunhưngvẫnchưatìmthấygìcó ích”cũng làmộtđiềutốtđểđặttrongcâuhỏiởthưđiệntửhoặccáctinnhắnnhờgiúpđỡ.

Hãychuẩnbịcâuhỏicủabạn.Hãysuynghĩthậtthấuđáo.Cáccâuhỏivộivàngsẽcócâutrảlờivộivànghoặckhôngcócâutrảlờinàocả.Bạncàngchứngtỏlàđãcốgắngđầutưnhiềucôngsứcvàoviệcgiảiquyếtvấnđềcủabạntrướckhihỏithìbạncàngcócơhộiđượcgiúpđỡ.

Hãycẩnthậnvớiviệcđặtcâuhỏisailầm.NếubạnđặtcâuhỏidựatrênnhữngphỏngđoánsailầmthìJ.RandomHackerthườnglàtrảlờivớicâutrảlờivôdụngvànghĩthầm“Thậtlàcâuhỏingungốc...”,vàhivọnglàviệctrảiquasựcóđượcgìbạnhỏihơnlàcóđượcgìbạncầnsẽdạychobạnmộtbàihọc.

Khôngbaogiờnghĩrằngbạncóquyềncócâutrảlời.Bạnđãkhôngvàsẽkhôngtrảtiềnchodịchvụ.Bạncóthểcóđượccâutrảlời,nếunhưbạncóthểcónó,bằngviệchỏicáccâuhỏithựctế,thúvịvàlôicuốn-câuhỏimàsẽhoàntoànđónggópchokinhnghiệmcủacộngđồnghơnlàchỉđơnthuầnthụđộngđòihỏitríthứctừnhữngngườikhác.

Haynóitheocáchkhác,bạnphảilàmrõrằngbạncóthểvàsẵnsànggiúpđỡtrongquátrìnhpháttriểngiảiphápvàđósẽlàmộtsựkhởiđầutốt.Cáccâuhỏinhư:“Aiđóvuilòngchoxinmộtchỉdẫnđượckhông?”,“Vídụcủatôithiếucáigì?”và“Tôinênkiểmtratrêntrangweb

nào?”thườngdễcóđượccâutrảlờihơn“vuilònghãygửicácthủtụcchínhxácmàtôinêndùng.”bởivìbạnlàmrõrằngbạnsẵnsànghoàntấtviệctìmkiếmgiảiphápnếucóaiđóchobạnmộtchỉdẫnđúnghướng.

KhiBạnHỏi

Chọndiễnđàncẩnthận

Hãytrởnênnhậycảmtrongviệcchọnnơibạnsẽđặtcâuhỏi.Bạnsẽđượcphớtlờhoặcbịđốixửnhưđồbỏđinếubạn:

gửicâuhỏicủabạnlêndiễnđànnơimànósẽtrởthànhlạcđề

gửimộtcâuhỏirấtcơbảnlênmộtdiễnđànnơimàchỉdànhchocáccâuhỏikỹthuậtcaocấphoặcngượclại

gửicâuhỏichồngchéotrênquánhiềudiễnđàn

gửithưriêngtớingườimàkhôngphảingườithâncũngkhôngphảilàngườicótráchnhiệmcánhânphảigiảiquyếtvấnđềcủabạn

hackerthườngbỏquacáccâuhỏicómụctiêukhôngthíchhợpđểbảovệkênhliênlạccủahọkhỏibịchìmđắmvìnhữngđiềukhôngliênquan.Bạnchắcchắnsẽkhôngmuốnđiềunàysảyrachobạn.

Bướcthứnhấtlàchọndiễnđànthíchhợp.Tiếptheo,côngcụtìmkiếmGooglevàcáccôngcụtìmkiếmkháctrênweblànhữngngườibạntốt.Sửdụngcáccôngcụđóđểtìmcáctrangwebliênquanchặtchẽtớicácdựánphầncứnghoặcphầnmềmđãmanglạichobạncáckhókhăn.ThườnglànósẽcóliênkếtdẫntớidanhsáchcácFAQ(FrequentlyAskedQuestions-Cáccâuhỏi thườngđượchỏi),và tớicácdanhsáchthưcủacácdựánvàcáchồsơ lưucủahọ.Nhữngdanhsáchthưnàylànơicuốicùngđểtìmkiếmsựgiúpđỡ,nếutấtcảcáccốgắngcủabạn(baogồmđọchếtnhữngFAQsbạntìmthấy)cũngkhôngmanglạichobạnmộtgiảipháp

nào.Trangchủcủacácdựáncóthểcũngmôtảtrìnhtựbáocáoviệctìmthấylỗihoặccóliênkếttớinơinhưvậy;nếucó,hãylàmtheonhưthế.

Gửimộtemailtớimộtngườihoặcmộtdiễnđànmàbạnkhôngquenbiếtlàrủirolớnnhất.Vídụ,đừngnghĩrằngchủnhâncủamộttrangwebtinhọcmuốntrởthànhngườitưvấnkhôngcôngchobạn.Đừngnghĩmộtcáchlạcquanlàcâuhỏicủabạnsẽđượchoannghênh-nếubạnkhôngchắcchắnthìhãygửicâuhỏitớinơikháchoặcđừnggửigìcả.

Khilựachọnmộtdiễnđàn,nhómtinhaynhómthư,đừngquátinvàocáitêncủachúng;tìmkiếmmộtFAQhaymộthướngdẫnđểkiểmchứngrằngcâuhỏicủabạnlàđúngchủđề.Hãyđọcmộtvàitincũtrướckhigửicâuhỏimớiđểbiếtđượccácvấnđềđượcgiảiquyếtởđâynhưthếnào.Thựctếlànếubạntìmkiếmcáctừliênquanđếnvấnđềcủabạntrênnhómtinhoặcnhómthưtrướckhigửicâuhỏisẽlàmộtýkiếnhay.Cóthểbạnsẽtìmđượccâutrảlờivànếukhôngthìnósẽgiúpbạnxâydựngnênmộtcâuhỏitốthơn.

Đừnggửicáccâuhỏitrànlanđinhiềunơicùngmộtlúc,điềuđógiốngnhưsựlahétvàchọctứcmọingười.Hãygửicáccâuhỏilầnlượttừngnơimột.

Hãynắmvữngchủđềcâuhỏicủabạnlàgì!MộttrongnhữnglỗilầmcổđiểnlàhỏivềngônngữlậptrìnhtrênUnixhayWindowstrongmộtdiễnđàncủamộtngônngũlậptrìnhcóthểdùngtrêncảhaimôitrường(N.D:vídụJava?).Nếubạnkhônghiểutạisaođiềunàylàsailâmthìtốthơnlàbạnđừnghỏicâuhỏinàohếttớikhibạnhiểuravấnđề.

Nóichunglàcáccâuhỏigửitớicácdiễnđàncôngcộngđượclựachọnkỹthườngcónhiềucâutrảlờihữuíchhơnlàhỏicácdiễnđànriêngtư.Cónhiềulýdochoviệcnày.Thứnhấtlàsốlượngngườicóthểtrảlờibạn.Hơnnữalàsốlượngkhángiả;cáchackerthíchtrảlờicáccâuhỏimàcóthểrènlyệnkỹnăngchonhiềungườihơnlàcáccâuhỏichỉphụcvụchosốít.

Cóthểthôngcảmđượclàcáchackercókinhnghiệmvàcáctácgiảcủacácphầnmềmthôngdụngthườngnhậnđượcquánhiềucáccâuhỏilạcđề.Bằngcáchthêmvàocơnlũđóbạncóthểgâynêntìnhcảnhnghiêmtrọngnhưgiọtnướclàmtrànlynước(nguyênbảnlà"chỉcầnchởthêmmộtcáiốnghútuốngnướccũngcóthểlàmgãylưngconlạcđà)-khôngphảilàítlần,nhữngngườiđónggópchocácdựánrấtphổbiếnđãrútluikhỏicôngviệchỗtrợvìcácthiệthạigâyrabởicácthưđiệntửvôbổđãlàmhộpthưcủahọtắcnghẽnkhôngsửdụngđượcnữa.

Các trangwebvàdiễnđàn IRCdành chonhữngngườimớibắtđầuthườngđemlạicâutrảlờinhanhnhất

NhómnhữngngườisửdụngtạiđịaphươngcủabạnhaybảnphânphốiLinuxmàbạndùngcóthểquảngcáovềmộtdiễnđàntrêntrangwebhoặcIRCnơinhữngngườimớibắtđầucóthểcóđượcsựtrọgiúp.(TrongcácnướckhôngnóitiếngAnh,phầnlớncácdiễnđàndanhchongườimớibắtđầuthườnglàcácnhómthư.)Đólànhữngnơitốtđểbắtđầuđểhỏi,nhấtlàkhibạnnghĩbạnđãgặpphảicácvấnđềtươngđốiđơngiảnhoặcthôngthường.MộtdiễnđànIRCđượcquảngcáolàmộtlờimờicởimởchobạnđặtcáccâuhỏiởđóvàthườngcóđượccâutrảlờingaylậptức.

Thựctếlànếubạncómộtchươngtrìnhgâyrachobạnvấnđềrắcrốitừmộtbảnphânphối(Linux),(ngàynayrấtthôngdụng),tốtnhấtlàhỏitrongcácdiễnđàncủangườisửdụngtrướckhihỏiởdiễnđàncủadựánviếtrachươngtrìnhđó.Cáchackercủachươngtrìnhđóthườngchỉcầnnói,“hãydùngchươngtrìnhđượcchúngtôibiêndịch”.

Trướckhigửicâuhỏitớibấtcứdiễnđàntrênwebnàohãykiểmtraxemnócóchứcnăngtìmkiếmkhông.Vànếucóthìhãythửtìmkiếmvớivàitừkhoágiốngnhưvấnđềmàbạngặpphải,cóthểlàbạnsẽtìmracâutrảlời.Nếubạnđãtìmkiêmchungchungtrênwebtrướcđóthìhãycứtìmkiếmtrêndiễnđàn;côngcụtìmkiếmtrênwebcóthểđãkhôngtạobảngchỉmụcmớinhấtchodiễnđànnày.

CómộtxuhướnggiatăngchocácdựánlàmdịchvụhỗtrợngườisửdụngquadiễnđàntrênwebvàIRC,nơimàcácthưđiệntửđượclưugiữtốthơnchoquátrìnhpháttriểndựán.Vậyhãytìmkiếmnhữngdiễnđànnhưvậykhicầnsựtrợgiúpchocácvấnđềliênquantrựctiếpđếncácdựánphầnmềm

Nhưmộtbước thứhai, sửdụngnhóm thưcủadựánphầnmềm

Khimộtdựáncómộtnhómthưchopháttriểnthìhãygửicâuhỏichonhómthưđómàđừng

gửichotừngngườipháttriểnriênglẻ,thậmchíbạnbiếtlàaicóthểtrảlờicâuhỏicủabạntốtnhất.Hãyđọcquatàiliệucủadựánvàtrangchủđểtìmmộtnhómthưcủadựánvàsửdụngnó.Chínhsáchnàycóvàiđiểmtốtnhưsau:

Bấtcứcâuhỏinàođángđểhỏichomộtngườipháttriểnthìcũngtốtchocảnhóm.Ngượclại,nếubạncảmthấycâuhỏicủabạnquángốcnghếchthìđócũngkhôngphảilàlýđođểlàmphiềntừngngườipháttriểnmột.

Hỏicáccâuhỏitrêndiễnđànsẽchiasẻsứcépgiữacácngườipháttriển.Mỗingườipháttriển(đặcbiệtnếuanhtalàlãnhđạocủanhómpháttriển)sẽquábậnđểcóthểtrảlờichocáccâuhỏicủabạn.

Phầnlớncácnhómthưcóhồsơlưuvàcáchồsơlưunàysẽđượclậpchỉmụcbởicáccôngsụtìmkiếm(trênweb).Aiđócóthểsẽtìmthấycâuhỏicủabạnvàcâutrảlờitrênwebthayvìphảihỏilạitrênnhómthư.

Nếumộtsốcâuhỏinàođóthấylàhayđượchỏithìcácngườipháttriểncóthểdùngthôngtinđóđểhoànthiệntàiliệucủaphầnmềmlàmchobớtkhóhiểu.Nhưngnếucáccâuhỏiđượchỏimộtcáchriêngtưthìkhôngcóaicóđượcbứctranhhoànchỉnhcủaviệccáccâuhỏiđãđượchỏinhưthườngxuyênrasao.

Nếumộtdựáncócảnhómthưhaydiễnđàncủa“ngườisửdụng”và“ngườipháttriển”(hay“cáchacker”),vàbạnkhôngphảilàngườicóthểviếtcácdònglệnhthìhãyhỏitrongnhómthưhoặcdiễnđàncủa“ngườisửdụng”.Đừngtưởngrằngbạnsẽđượchoannghênhtrênnhómthưcủangườipháttriển,nơimàhọsẽcảmthấycáccâuhỏicủabạnsựồnàolàmgiánđoạncôngviệcpháttriểncủahọ.

Tuynhiênnếubạnchắcchắncâuhỏicủabạnlàkhôngtầmthườngvàbạnkhôngcóđượccâutrả lời trongdiễnđàncủa“ngườisửdụng”trongvàingàythìhãythửdiễnđàncủa“nhữngngườipháttriển”.Bạnnêncẩnthậngiấumìnhởđóvàingàytrướckhigửicáccâuhỏiđểhọccáchcácthànhviênnóichuyệnvớinhauthếnào(thựcsựđâylàmộtlờikhuyêntốtkhithamgiabấtkỳmộtdiễnđànriêngtưhoặcmangtínhchấtriêngtưnào).

Nếubạnkhôngthểtìmthấynhómthưchodựánmàchỉthấyđịachỉthưđiệntửcủangườiduytrìdựánthìcứgửicâuhỏichongườiđó.Nhưngthậmchítrongtrườnghợpđócũngđừng

tưởng lànhómthưkhôngtồntại.Hãynêutrongthưrằngbạnđãcố tìmnhưngkhôngthấynhómthưthíchhợp.Cũngnênnêurằngbạnkhôngphảnđốinếuthưcủabạnđượcchuyểntớinhữngngườikhác.(Rấtnhiềungườitinrằngthưriêngphảiđượcgiữtrongriêngtưmặcdùchảcógìbímậttrongđó.Bằngviệcchophépthưcủabạnđượcchuyểntớichongườikhácbạnđãchongườinhậnthưcủabạncơhộiđượclựachọncáchxửlýláthưcủabạn.)

Sửdụngtiêuđềcóýnghĩavàchínhxác

Trongnhómthư,nhómtinhaydiễnđàntrênWeb,tiêuđềlàcơhộivàngcủabạnđểcóđượcsựchúýcủacácchuyêngiacaocấpnếuchúngchỉbaogồm50kýtựhoặcíthơn.Đừngphichúngbằngviệcnói lảmnhảmnhư“Xinhãygiúpđỡtôi”(chưakểđếnnhữngcâunhư“XINHÃYVUILÒNGGIÚPTÔI!!!!”;nhữngthôngđiệpnhưthếsẽbịbỏquanhưmộtsựphảnxạ).ĐỪngcốgâyấntượngvớichúngtôibằngsựđaukhổcủabạn;hãysửdụngtiêuđềchosựmôtảvấnđềmộtcáchhếtsứcngắngọnxúctích.

Mộtthônglệtốtchotiêuđề,thườngđượcsửdụngbởinhiềucôngtyhỗtrợngườisửdụnglà“đốitượng-sựcố”.Phần“đốitượng”chỉracáigìhaynhữngcáigìđãsảyrasựcố,vàphần“sựcố”môtảsựcốđãsảyratronghoàncảnhđó.

Ngungốc:

CỨU!Chươngtrìnhhiểnthịkhônglàmviệctốttrênmáytínhxáchtaycủatôi!Thôngminh:

XFree864.1,Conchỏchuộtbịméomó,FoowareMV1005vid.chipset

Thôngminhhơn:

ContrỏchuộttrongXFree864.1dùngchipsetFoowareMV1005vid.-bịméomó

Quátrìnhviếttiêuđềmôtảdạng“đốitượng-sựcố”sẽgiúpbạnthiếtlậpsuynghĩvềvấnđềcủabạnmộtcáchchitiếthơn.Cáigìbịảnhhưởng?Chỉconchỏchuộthaycảcáchìnhảnhkhác

nữa?CáinàycóliênquantrựctiếptớiXFree86không?Hayliênquantớiphiênbản4.1?CáinàycóliênquantrựctiếptớicácchipsetFoowarevideokhông?HaytớimodelMV1005?Mộthackerchỉcầnnhìnthoángquacũngcóthểhiểubạnđãgặpphảivấnđềvớicáigìvàvấnđềcủabạnlàgì.

Mộtcáchtổngquáthơn,hãytưởngtượngđangnhìnvàochỉmụccủahồsơlưucáccâuhỏi,nơimàchỉcáctiêuđềhiệnra.Hãylàmchotiêuđềcủabạnmôtảcâuhỏicủabạntốtđếnmứcmàngườisautìmkiếmtronghồsơ lưuchocâuhỏigiốngnhưcâuhỏicủabạncóthểtheodòngcâuhỏiđểtìmcâutrảlờihơnlàgửilạicâuhỏikhác.

Nếubạnhỏilạimộtcâutrảlờithìhãyđổitiêuđềđểchỉrarằnglàbạnđanghỏi.Mộttiêuđềnhư:“Re:thử”hay“Re:lỗimới”thườnglàitkhilôicuốnđượcsựchúýcóíchcủanhiềungười.Nhântiện,hãytríchdẫnmộtphầncủathưtrướcđểlàmmanhmốichonhữngngườiđọcsau.

ĐừngđơngiảnlànhấpvàoReplycủamộtthưcũđểbắtđầumộtmạchchomộtcâuchuyệnmới.Điềunàysẽhạnchếngườixemcâuhỏicủabạn.Mộtsốphầnmềmđọcthưnhưmutt,chophépngườiđọclọccácthưtheomạchvàẩncácthưtheomạnhvàophíatrongbiểutượngthưmục.Nhữngngườilàmnhưthếsẽkhôngbaogiờthấycácthưcủabạn.

Trongtrườnghợpnhưthếthayđổitiêuđềvẫnchưađủ.Mutt,vàmộtsốphầnmềmđọcthưkhácnhìnvàocácthôngtinkhácbêntrongphầnđầuláthưđểgánnóvàomộtmạchchứkhôngphảilàtiêuđề.Vìthếhãybắtđầumộtmạchthưmới.

Trên cácdiễnđàn trênWeb thìquy tắc thựchành tốt lại hơikhác, bởi vì các thôngđiệpthườnglàgắnkếtgọngàngvớicácmạchthảoluậnvàkhônghiểnthịbênngoàicácmạchthảoluậnđó.Đổicáctiêuđềkhihỏilạicâutrảlờilàkhôngcầnthiết(khôngphảitấtcảcácdiễnđànđềuchophépcócáctiêuđềriêngrẽtrongcácthôngđiệptrảlờivàgầnnhưkhôngaisẽđọcnếuhọlàmthế).Nhưnghỏilạimộtcâutrảlờithườnglàrấtmơhồbởivìnóchỉđượcđọcbởinhữngngườiđangxemmạchthảoluậnnày.Vìvậy,trừtrườnghợpbạnchắcchắnmuốnhỏingườiđanghoạtđộngtrongmạchthảoluậnnày,cònkhôngthìhãybắtđầumộtmạchthảoluậnmới.

Hãylàmchocâuhỏicủabạntrởnêndễtrảlời

Kếtthúccâuhỏicủabạnvới“vuilònghãygửicâutrảlờitới...”thườngsẽkhôngmanglạichobạncâutrả lời.Nếubạnkhôngthểbỏravàigiâyđể thiết lậpphầnđịachỉ trả lờiReply-Totrongphầnmềmđọcthưcủabạnthìchúngtôicũngchẳngmuốnbỏragiâynàođểnghĩvềvấnđềcủabạn.Nếuphầnmềmđọcthưcủabạnkhôngchopháplàmđiềunàythìhãychọnmộtphầnmềmtốthơn.Nếuhệđiềuhànhcủabạnkhônghỗtrợbấtkỳmộtphầnmềmđọcthưnàonhưthếthìhãychọnmộthệđiềuhànhtốthơn.

TrongcácdiễnđàntrênWeb,đòihỏiđượctrả lờibằngthưđiệntửlàhếtsứcthôlỗ,trừtrườnghợpbạntinrằngthôngtinđólànhậycảm(vàaiđósẽ,vìmộtlýdonàođó,chobạnbiếtmàkhôngphảichocảdiễnđànbiết).Nếubạnmuốnmuốncóthưđiệntửtrảlờikhiaiđótrảlờitrongmạchthảoluậnthìhãyyêucầuphầnmềmdiễnđànlàmviệcđó,chứcnăngnàyđượchỗtrợởhầuhếtcácdiễnđàndướicáclựachọnnhư“theodõimạchthảoluậnnày”,“gửithưđiệntửkhicótrảlời”,etc.)

Viếtcâuhỏibằngngônngữtrongsáng,đúngngữpháp,đúngchínhtả

Chúngtôiđãtừngbiếtnhữngngườiviếtmộtcáclơđễnhvàcẩuthảthườnglàlơđễnhvàcẩuthảtrongsuynghĩvàviếtchươngtrình(chuyệnnàysảyrathườngxuyênđếnmứccóthểchắcchắnnhưvậy).Trảlờicáccâuhỏicủangườisuynghĩmộtcáchlơđễnhvàcẩuthảthậtlàviệckhôngđánglàm,chúngtôithàlàtiêutốnthờigiancủamìnhvàoviệckháccònhơn.

Vìvậyviệcdiễnđạtcâuhỏicủabạnmộtcáchrõràngvàcẩnthậnlàrấtquantrọng.Nếubạnkhôngthể làmthếthìchúngtôicũngchẳngthèmquantâm.Hãycốgắngvượtbậcđểđánhbóngngônngũcủabạn.Khôngcầnphảiquácứngnhắchayquátrangtrọng-thựctếvănhóacủahackerlàdùngcáctừthôngdụng,tiếnglóngvàhàihướcmàvẫnmôtảchínhxácsựviệc.Nhưngcáccâuhỏicầnphảichínhxác;điềunàychỉrarằngbạncósuynghĩvàquantâmđếnsựviệc.

Hãykiểmtrachínhtả,cácdấuchấmcâuvàviếthoacẩnthận.Đừngnhầmlẫngiữa“củanó(its)”với“nólà(it's)”,“lỏnglẻo(loose)”với“thấtlạc(lose)”,hay“riêngbiệt(discrete)”với“dèdặt(discreet)”.ĐừngDÙNGTOÀNCHỮHOA,cáinàyđọcnhưđanglahétvàđượcđánhgiá

làthôlỗ.(Viếttoànchữnhỏchỉbớtkhóchịuhơnmộtchútvìnócũngrấtkhóđọc.AlanCoxcóthểsoaysởđượccònbạnthìchưachắc.)

Nóichung lànếubạnviếtnhưmộtngườingốcnghếchkhônghọchànhcẩn thận thìchắcchắnsẽbịphớtlờ.Viếtláchnhưvậygiốngnhưnụhôncủatửthầnvàbạnsẽnhậnđượckhônggìkhácngoàisựimlặngnhưđá(hoặcnhậnđượcnhiềulờichếdiễuvàkinhbỉ).

Nếubạnđặtcâuhỏitrongmộtdiễnđànkhôngphảibằngngônngữđịaphươngcủabạnthìcóthểbạnsẽnhậnđượcmộtítthôngcảmvềchínhtảvàngữpháp-nhưngsẽkhôngcothêmmộtchútthôngcảmnàohơnchosựlườibiếng(vàchúngtôithườnglàcóthểnhậnrasựkhácbiệtđó).Bêncạnhđó,trừkhibạnbiếtchắcngônngữcủangườisẽtrảlờibạnlàgìthìtốtnhấtlàbạnnênviếtbằngtiếngAnh.NhữnghackerbậnrộnthườngđơngiảnlàgiũbỏcáccâuhỏivớicácngônngữmàhọkhônghiểuvàtiếngAnhlàngônngữthôngdụngtrênInternet.VớiviệcviếtbằngtiếngAnhbạnsẽgiảmthiểunguycơcáccâuhỏicủabạnbịbỏquakhôngthèmđọc.

Gửicáccâuhỏibằngđịnhdạngtệptindễhiểu

Nếubạnlàmchocâuhỏicủabạntrởnênkhóđọcmộtcácnhântạothìthườngnósẽđượcbỏquađểdànhchocâuhỏikhôngkhóđọcnhưthế.Vìvậy:

Hãygửicácthưđiệntửbằngcácdòngchữđơngiản,khôngphảilàHTML(Ngônngữđánhdấusiêuvănbản).(ChảcógìkhókhănđểtắtHTML.)

CácđínhkèmdạngMIMEthườnglàkhôngcóvấnđềgì,nhưngchỉkhiđólànộidungthựcsự(nhưbảnđínhkèmtệptinmãnguồnhaybảnválỗi),chứkhôngphảilàphầnvănbảntạorabởiphầnmềmđọcthưcủabạn(vídụnhưmộtbảnvớiđịnhdạngkháccủanộidungthư).

Đừnggửibứcthưmàtoànbộmộtđoạnvănchỉlàmộtdòngđượcngắtthànhnhiềudòngtựđộng.(Điềunàylàmchoviệctrảlờimộtphầnbứcthưtrởnênquákhókhăn.)Bạnhãytưởngtượnglànhữngngườisẽtrảlờithưcủabạnđọcthửtrênmộtmànhìnhcóchiềurộng80kýtựvàbạnnênngắtdòngtươngtự,khoảngíthơn80kýtựmộtdòng.

Tuynhiên,đừngngắtdòngdữ liệu (nhưnội dung chương trình lấy từbộnhớhoặc cácthôngbáokhichạychươngtrình)vớibấtkỳđộrộngcộtcốđịnhnào.Cácdữliệuphảiđượcgửi

kèmynguyênđểnhữngngườitrảlờithưcủabạncóthểtựtinlàhọđangnhìnthấynhữnggìbạnđãthấy.

ĐừnggửithưvớibảngmãMIMEQuoted-PrintabletớimộtdiễnđàntiếngAnh.BảngmãnàysẽcầnthiếtkhibạngửithưbằngngônngữmàASCIIkhônghỗtrợ,nhưngphầnlớncácphầnmềmđọcthưkhônghỗtrợchúng.Khingắtdòng,tấtcảcáckýtựcódạng=20sẽnằmrảiráckhắpnơilàmchodòngchữtrởnênxấuxívàrốibời.

ĐừngbaogiờmongcáchackercóthểđọccáctàiliệucóđịnhdạngcóbảnquyềnkhôngmởnhưMicrosoftWordhayExcel.Phầnlớnhackerphảnứngvớiđiềunàygiốngnhưbạnthấymộtđốngphânheongaytrướccửaravàonhàbạn.Ngaycảkhihọcóthểhợptácthìhọcũngrấtbựctứckhilàmvậy.

Nếubạngửi thư từmộtmáyWindows thìhãy tắt chứcnăngngungốccủaMicrosoft là“SmartQuotes”.Làmvậyđểbạnkhỏitránhviệcbứcthưcủabạnsẽcóđầycáckýtựrác.

TrêncácdiễnđàntrênWeb,đừnglạmdụng“cáckýtựbiểucảm(smiley)”và“html”(khidiễnđàncóchứcnăngđó).Mộthoặchaikýtựbiểucảmthìkhôngcóvấnđềgìnhưngcảdòngchữđượcđịnhdạngvớimàusắc lòe loẹt thì làmchomọingườinghĩbạnđangkhôngbìnhthường.Dùngcáckýtựbiểucảmquámứcvàcácdòngchữmàusắclòeloẹtsẽlàmchobạntrônggiốngnhưmộtcôgáimườimấytuổiđangnhănnhở,điềumàkhôngphảilàmộtýkiếnhaytrừkhibạnquantâmtớitìnhdụchơnlàcáccâutrảlời.

Nếubạndùngmộtphầnmềmđọcthưcógiaodiệnđồhọa(nhưNetscapeMessenger,MSOutlook,haycácphầnmềmcùngloại)hãycẩnthậnvìrấtcóthểcácchươngtrìnhđósẽlàmbạnviphạmcácquyluậttrênvớicácthiếtlậpmặcđịnhcủanó.Phầnlớncácchươngtrìnhnhưvậycóchứcnăng“Xemmãnguồn(ViewSource)”.Sửdụngchứcnăngnàytrongmụcthưđãgửiđểchắcchắnlàbạngửithưtoàncáckýtựthôngthườngmàkhôngcócácphầnkhôngcầnthiết.

Môtảvấnđềcủabạnmộtcáchchínhxácvàđầyđủthôngtin

Môtảtriệuchứngvềvấnđềcủabạnhaylỗimàbạntìmthấymộtcáchrõràng.

Mô tảmôi trường sảy ra sự cố (máy tính,hệđiềuhành, cácứngdụngvànhữnggì liênquan).Môtảbảnphânphốicủanhàcungcấpcủabạnvàphiênbảnđangdùng(vídụ:“FedoraCore

2”,“Slackware9.1”,v.v.).

Môtảcácnghiêncứumàbạnđãtiếnhànhđểthửvàtìmhiểuvềvấnđềtrướckhibạnđặtcâuhỏi.

Môtảcácbướckiểmtramàbạnđãtiếnhànhđểthửvàxácđịnhvấnđềtrướckhibạnđặtcâuhỏi.

Môtảtấtcảcácthayđổivềphầncứngvàcấuhìnhphầnmềmcóthểliênquantớisựcố.

Cốgắngtốtnhấtđểđoántrướccáccâuhỏimàcáchackercóthểhỏivàtrảlờichúngtrướckhiyêucầusựgiúpđỡ.

SimonTathamđãviếtmộtbàitiểuluậntuyệtvờicótiêuđềlàLàmthếnàođểbáolỗiphầnmềmcóhiệuquả.Tôikhuyêncácbạnrấtnênđọctàiliệunày.

Môtảdàidòngkhôngcónghĩalàchínhxác

Bạncầnmôtảchínhxácvàđầyđủthôngtin.Khôngnênchỉđơngiảnlàđổmộtlượnglớnthôngtinvềmãnguồnhaydữliệuvàomộtyêucầugiúpđỡ.Nếubạncómộttrườnghợpthửnghiệmphứctạpvànólàmchochươngtrìnhkhôngchạynữathìhãycốgắnglàmchonógọnlạivàcàngnhỏcàngtốt.

Điềunàycólợitrongítnhất3lýdo.Mộtlà:bạnđượcxemlàđãcốgắnglàmchocâuhỏitrởnênđơngiảnvàthườnglàbạnsẽcóđượccâutrảlời,Hai là: làmchocâuhỏiđơngiảnhơnthườnglàlàmchobạncócâutrảlờihữuích.Balà:trongquátrìnhtrauchuốtcâuhỏicủabạncóthểbạntựtìmđượccáchkhắcphụchoặcphươngánkhác.

Khôngnêntuyênbốrằngbạnđãtìmralỗi

Khibạngặpphảisựcốvớimộtphầnmềmthìđừngtuyênbốrằngbạnđãtìmralỗitrừkhibạnrất,rấtchắcchắnvềđiềuđó.Gợiý:trừkhibạncóthểcungcấpmộtđoạnmãnguồncóthểgiảiquyếtsựcốhaymộtbướcthửnghiệmhồiquylạimộtphiênbảntrướcmàgiảithíchđượcsựhoạtđộngkhôngbìnhthườngcủaphầnmềmđóthìbạngầnnhưlàkhôngchắcchắnlắm.Điềunàyápdụngchocảcáctrangwebvàcáctài liệukhác,nếubạntìmthấy“lỗi”,bạnnêncungcấpmộtcụmtừthaythếvàchỉracầnthayởtrangnào.

Hãynhớrằng,córấtnhiềungườisửdụngkháckhôngtrảiquacácvấnđềcủabạn.Nếukhôngthìbạnđãcóthểbiếtvềnótrongkhiđọccáctàiliệuvàtìmkiếmtrênweb(bạnđãlàmthếtrướckhibạn trìnhbàyvềvấnđềcủabạn,đúngkhôngnào?).Điềunàycónghĩa thường làchínhbạnlàmgìđósaichứkhôngphảiphầnmềm.

Nhữngngườiviếtraphầnmềmđãlàmviệcrấtvấtvảđểphầnmềmcóthểchạytốttớimứccóthể.Nếubạntuyênbốlàbạnđãtìmralỗithìbạnđãgiántiếpnóirằnghọđãlàmgìđósaivàthườnglàbạnđãxúcphạmhọ-thậmchícảkhibạnđúng.Thựclàrấtthiếutếnhịkhilalêntrongtiêuđềcủathưlàbạnđãtìmra“lỗi”.

Khiđặtcâuhỏi,tốtnhấtlàviếtnhưbạnđãlàmgìđósai,thậmchítrongthâmtâmbạnkháchắcchắnlàbạnđãtìmralỗithựcsự.Nếuđóthựcsựlàlỗithìbạnsẽbiếtvềnótrongcâutrảlời.Hãycưxửnhưvậyđểngườiduytrìphầnmềmsẽxinlỗibạnnếulỗilàthực,cònkhôngthìbạnsẽnợhọmộtlờixinlỗivìbạnđãlàmmọithứrốitunglên.

Sựbợđỡkhôngthểthaythếchoviệclàmbàitậpởnhà

Mộtsốngườichorằnghọkhôngnêncưxửmộtcáchthôlỗhaykiêungạo,yêucầumộtcâutrảlời,đãcưxửngượclạimộtcáchrấtbợđỡ.“Tôibiếtlàtôichỉlàmộtngườithấtbạiđángthương,nhưng...”.Điềunàyrấtkhôngnênvàcũngchảcó íchgìcả.Điềunàysẽrất làmbựcmìnhnếunóđikèmvớisựmơhồvềvấnđềthựcsự.

Đừng làmphí thờigiancủabạncũngnhưcủachúngtôivìnhữngđiềuthôthiểnnhưvậy.Thayvìthếhãydiễnđạtbốicảnhcủasựviệcvàcâuhỏicủabạnthậtrõràngtớimứcmàbạncóthể.Đólàcáchtốthơnđểtạoravịtrícủabạnhơnlàbợđỡ.

Đôikhicácdiễnđàntrênwebcónhiềunơiriêngchocáccâuhỏicủangườimớibắtđầu.Nếubạncảmthấybạncócâuhỏicủangườimớibắtđầuthìhãytớinơinhưthế.Nhưngcũngđừngbợđỡởđó.

Hãymôtả triệuchứngcủasựcố,đừngmôtảnhữnggìbạndựđoán

Sẽchảcóíchgìkhinóivớihackerlàđiềumàbạnđangnghĩđãgâyravấnđề.(Nếucácgiảđịnhtrẩnđoáncủabạnlàtốtthìtạisaobạnlạicầntưvấnngườikhácđểtìmsựgiúpđỡ?).Vìvậyhãychắcchắnlàbạnnóivớihọtriệuchứngthựcsựcủaviệcđãsảyrahơnlàcácgiảithíchvàgiảđịnhcủabạn.Hãyđểhọlàmviệcgiảithíchvàtrẩnđoán.Nếubạncảmthấyviệcnóiracácsuyđoáncủabạnlàquantrọngthìhãynóirõnhưthếvàmôtảtạisaocâutrảlờiđókhônggiúpđượcbạn.

Ngungốc:

TôiliêntụcbịlỗiSIG11khibiêndịchnhân,vàđoánrằngcómộtvếtrạnnhỏtrêncácvimạchcủabomạchchủ.Đâulàcáchtốtnhấtđểkiểmtrađiềunày?

Thôngminh:

Cái máy tính tự lắp lấy của tôi dùng K6/233 trên bo mạch FIC-PA2007 (VIA ApolloVP2chipset)với256MBCorsairPC133SDRAMbắtđầuthườngxuyênbịlỗiSIG11khoảng20phútsaukhibậtmáytronglúcđangbiêndịchnhân,nhưngkhôngbaogiờbịtrong20phútđầu.

Tắtmáyrồibậtlạilạicũngkhônglàmkhởiđộnglạiđồnghồnhưngtắtmáyquađêmthìcó.Đẩyhếtdữliệutừbộnhớsangphânvùnghoánđổicũngkhônggiúpgì.Bảnghicủaphiênbiêndịchtiêubiểunhưsau.

Hãymôtảvấnđềcủabạntheothứtựthờigian

Manhmốicóíchnhấtđểtìmrachuyệngìđóđãchạysaithườngnằmởsựkiệnsảyrangaytrướcnó.Vìvậytàikhoảnngườidùngcủabạncóthểmôtảchínhxácbạnđãlàmgìvàmáytínhđãlàmgìđểdẫnđếnviệcđãsảyra.Trongtrườnghợpxửlýcácdònglệnhthìcómộtbảnghicácphiênlàmviệc(vídụsửdụngngônngữkịchbản)vàtríchdẫnkhoảng20dòngcóliênquanthìsẽrấthữuích.

Nếuphầnmềmsảyrasựcốcủabạncólựachọntrẩnđoán(vídụ-vđểhiểnthịnhiềuthôngtin),hãycốnghĩcẩnthậnvềviệclựacáctùychọnsẽthêmcácthôngtingỡrốicóíchvàobảnghi.

Nếutàikhoảnngườidùngcủabạnkếtthúcquádài(hơnbốnđoạnvănbản),thìsẽcóíchhơnnếumôtảngắngọnvấnđềcủabạnlênđầuvàsauđólàphầnđuôitheothứtựthờigian.Làmtheocáchđócáchackersẽbiếtcầnphảitìmgìkhiđọcquatàikhoảnngườidùngcủabạn.

Hãymôtảmụctiêumàbạnmuốnđạtđược,đừngmôtảcácbướcbạnmuốnthựchiện

Nếubạnđangcốgắngtìmhiểulàmthếnàođểthựchiệnđượcmộtđiềugìđó(ngượclạivớiviệcbáocáolỗi),hãybắtđầubằngviệcmôtảmụctiêucầnthựchiện.Chỉsauđómớimôtảcácbướcmàbạnđãđiquavàbịvướngmắc.

Mọingườikhicầngiúpđỡvềkỹthuậtthườngcósuynghĩbậccaovềmụctiêuvàbịmắckẹtvớiconđườngmàhọnghĩlàsẽđitớimụctiêu.Họđếnđểtìmkiếmsựgiúpđỡchocácbướccủahọmàkhôngbiếtrằngconđườngmàhọđãchọnlàsai.Cầnphảiđầutưrấtnhiềunỗlựcđểcóthểvượtquatrởngạinày.

Ngungốc:

LàmthếnàođểcóđượccôngcụchọnmầutrongchươngtrìnhFooDrawđểlấyđượcgiátrịthậplụcphâncủamàuRGB?

Thôngminh:

Tôiđangcốthaybảngmầutrongmộthìnhảnhvớicácgiátrịkhácmàtôiđãchọn.NgaybâygiờcáchduynhấtmàtôithấycóthểlàmlàsửatừngbảngmầumộtnhưngtôikhônglàmsaodùngcôngcụchọnmầutrongFooDraw'sđểlấymộtgiátrịthậplụcphâncủamàuRGB.

Phiênbảnthứhaicủacâuhỏilàthôngminhhơn.Nóchophépcâutrảlờigợiýmộtcôngcụphùhợphơnchocôngviệc.

Đừngyêucâuđượctrảlờibằngthưriêng

hackertintưởngrằnggiảiquyếtsựcốphảilàmộtquátrìnhcôngkhaivàtrongsángtrongđócâutrảlờiđầutiêncóthểhoặcsẽđượcchỉnhsửabởiaiđócókinhnghiệmhơnchỉrarằngnóchưahoànchỉnhhaychưahoàntoànđúng.Hơnnữahọcònđượctánthưởngvìhànhđộngxuấtxắcvàsựhiểubiếtcủahọtừnhữngđồngnghiệp.

Khibạnyêucầutrảlờibằngthưriêng,bạnđãphávỡquátrìnhđóvàsựtánthưởng.Đừnglàmđiềunày.Đólàsựlựachọncủangườiđượchỏicótrảlờibằngthưriênghaykhông—vànếuanhtalàmthếthìthườnglàcâuhỏicủabạnquátệhoặccóquánhiềungườiquantâmtớicâutrảlời.

Chỉcómộttrườnghợploạitrừchoquytắcnày.Nếubạnnghĩrằngcâuhỏicủabạnsẽnhậnđượcrấtnhiềucâutrảlờigiốngnhauthìcâuthầnchúsẽlà“hãytrảlờiriêngchotôibằngthưđiệntửvàtôisẽtómtắtcâutrảlờichocảnhóm”.Thậtlàlịchsựđểthửvàgiúpchonhómthưhaynhómtinkhỏibịtrànngậpbởicáccâutrảlờigiốnghệtnhauvềcănbản-nhưngbạnphảigiữlờihứalàsẽtómtắtcáccâutrảlời.

Phảidứtkhoátvớicáccâuhỏicủabạn

Cáccâuhỏikhôngmụcđíchthườngđượchiểulàtốnthờigianvôích.Thườnglàngườicókhảnăngchobạncâutrảlờihữuíchlạilàngườibậnrộnnhất(chỉlàdohọtựlàmlấycáccôngviệc

đó).Nhữngngườinhưvậythườngrấtdịứngvớiviệctốnthờigianvôích,vìvậyhọcũngdịứngvớicáccâuhỏikhôngcómụcđích.

Bạnsẽthườngcócâutrảlờicóíchnếubạndứtkhoátvềcáimàbạnmuốnngườitảlờigiúpbạn(cungcấpchỉdẫn,gửimãnguồn,kiểmtrabảnválỗi,v.v...).Điềunàysẽlàmtậptrungnỗlựccủahọvàđặtmộtdanhgiớicaohơnvềthờigianvàsứclựcđểgiúpđỡbạn.Điềunàylàtốt.

Đểhiểuđượcthếgiớicủacácchuyêngiađangsống,hãynghĩrằnghọcódồidàokinhnghiệmchuyênmônnhưngrấthiếmthờigian.Câuhỏicủabạncàngchiếmítthờigianthìbạncàngcócơhộicóđượccâutrảlờitừaiđórấtgiỏivàcũngrấtbậnrộn.

Sẽthậthữuíchnếubạngóigọnkhuônkhổcâuhỏicủabạnsaochocácchuyêngiatốnítthờigiannhấtđểtrảlời-tuynhiênđiềunàythườnglàkhônggiốngvớiviệcđơngiảnhóacâuhỏi.Vìvậy,vídụnhư,“AnhcóthểvuilòngchotôimộtchỉdẫnvềsựgiảithíchchovấnđềX?”thườnglàcâuhỏithôngminhhơn“AnhhãyvuilònggiảithíchchotôivấnđềX?”.Nếubạncómộtđoạnmãnguồnkhôngchạythìhãyhỏiaiđógiảithíchvềđiềugìđãsaihơnlànhờhọsửanó.

Đừngđưaracáccâuhỏikiểubàitậpởnhà

Cáchackerrấtgiỏinhậnracáccâuhỏikiểubàitập;phầnlớnlàchúngtaphảitựlàmlấycácbàitậpđó.Nhữngcâuhỏiđólàđểbạntìmracáchgiảiquyết,vàbạnsẽhọctừkinhnghiệmđó.Yêucầumộtchỉdẫnthìtốtnhưngkhôngphảiđòihỏitoànbộgiảipháp.

Nếubạngặpphảicâuhỏikiểubàitậpởnhànhưngkhônggiảiquyếtđượcthìnênhỏitrongdiễnđàncủangườisửdụnghoặctrongdiễnđàncủa“ngườisửdụng”củadựánđó(nhưlànguồnthôngtincuốicùng).Trongkhicáchackersẽnhậnrađólàcâuhỏidạngbàitậpởnhà,nhưngítnhấtmộtsốngườisửdụngcókinhnghiệmcóthểchobạnvàilờichỉdẫn.

Hãylượcbớtcáccâuhỏivônghĩa

Đừngmắcphảiviệckếtthúccácyêucầucủabạnvớicáccâuhỏivônghĩanhư“Aiđócóthểgiúptôiđượckhông?”hay“Liệucócâutrảlờinàokhôngnhỉ?”Thứnhất:nếubạnđangviếtgiữachừngcáccâuhỏicủabạnmộtcáchchuyênnghiệpthìcáccâuhỏiđínhkèmnhưthếlà

quávônghĩa.Thứhai:vìlànóvônghĩanêncáchackercảmthấykhôngvừalòng—vàthườnglàđáplạibằngcâutrảlờihoànhảonhưngchảgiúpíchgìnhư“Vâng,bạncóthểđượcgiúpđỡ”và“Không,chảcóaigiúpbạncả.”

Nóichung,tốtnhấtlàtránhcáccâuhỏicó-hay-khôngtrừkhibạnmuốncócâutrảlờicó-hay-không.

Đừngđánhdấucâuhỏicủabạnlà“Khẩncấp”,thậmchínólàkhẩncấpđốivớibạn

Đólàvấnđềcủabạn,khôngphảicủachúngtôi.Chorằngcâuhỏicủabạnlàkhẩncấpthậtphảntácdụng,phầnlớncáchackersẽđơngiảnlàxóacácyêucầunhưthếđểđáplạisựthôlỗvàíchkỷcủangườiđãtìmcáchcóđượcsựquantâmđặcbiệtngaylậptức.

Cómộttrườnghợpngoạilệkhônghoàntoàn.Cóthểđánggiánếubạnmôtảlàđangsửdụngmộtphầnmềmtrongmộtmôitrườngcaocấp,nơimàcáchackersẽcảmthấybịkíchthíchvàtrongtrườnghợpđónếubạnđangchịuáplựcvềthờigianvàbạnnóithếmộtcáchlịchsựthìmọingườicóthểthấythúvịđểtrảlờibạnnhanhhơn.

Tuynhiênđâylàmộtviệclàmrấtrủiro,vìquanniệmvềnhữnggìlàthúvịđốivớicáchackercóthểhoàntoànkhácvớibạn.ChẳnghạngửithưtừTrạmKhôngGianQuốcTếcóthểđượccoilàthúvị,chứviệcgửithưhỏivìmụcđíchchínhtrịhaychỉđơnthuầnlàlòngnhântừbácáithìchắcchắnlàkhôngthúvịtínào.Trongthựctế,nếubạngửitinnhưkiểu"Khẩncấp:Hãycứunhữngchúhảicẩubébỏngđángthương"thìchắcchắnđếnngaycảnhữnghackervốnnghĩrằngnhữngconhảicẩubénhỏlàrấtđángcoitrọngcũngsẽtứcgiậnmàtẩychaybạn.

Nếubạnvẫncònthấyđiềunày làkhóhiểu,hãycốgắngđọcđiđọc lạicácphầntiếptheonhiềulầnchotớichừngnàothậtthôngthìhẵngnênlêntiếngởbấtcứmộtdiễnđànhaymaillistnào.

Phéplịchsựkhôngbaogiờlàthừa,vàđôikhirấtcóích

Hãytỏralịchsự.Nênsửdụngcáccụm"Làmơn","Cámơnvìđãquantâm"hay"Cámơnvìđãxemxétvấnđề".Hãytỏrõchomọingườibiếtrằngbạnrấtbiếtơnvìmọingườiđãdànhthờigiangiúpbạnkhôngcông.

Thậtramànói,điềunàycũngkhôngquantrọngbằng(vàcàngkhôngthểthaythếđược)yêucầudiễnđạtchínhxác,gọngàng,chi tiếtvàđúngchínhtả/ngữpháp,nóichungcáchackerthíchmộtbảnbáocáolỗichươngtrìnhsắcsảovềmặtkỹthuậttuycóhơichútcộccằncònhơnlàsựlịchsựnhưngtốinghĩa.(Nếubạncònbănkhoănvềđiềunàythìhãynhớrằng,chúngtôiđánhgiámộtcâuhỏiởchỗnódạychotabàihọcgì)

Tuynhiên,nếubạnđãtrìnhbàycáccâuhỏikỹthuậtrangôrakhoairồithìchắcchắnmộtchútlịchsựsẽdễnhậnđượccâutrảlờicóíchhơn.

(Chúngtôiphảilưuýrằngphảnđốiduynhấtchúngtôinhậnđượctừcáchackerkỳcựuđốivớibảnhướngdẫnnàylàviệcsửdụngcâu"Cámơntrước".Vìđốivớimộtsốhacker,họchorằngđiềunàyđượchiểulàsauđóthìkhôngcầncámơnainữa.Vìvậy,lờikhuyêncủachúngtôilànên:hoặcdùng"Cámơntrước"vàsauđónhớcámơnngườitrảlờibạn;hoặcthểhiệnphéplịchsựmộtcáchkhácnhưlànói"Cámơnvìđãquantâm"hay"Cámơnvìđãxemxétvấnđề".)

Hãythôngbáovềkếtquảcủacácgiảiphápđượctưvấn(chốtlạivấnđề)

Saukhivấnđềcủabạnđãđượcgiảiquyết,hãygửimộtthôngbáotớitấtcảnhữngngườiđãgiúpbạn,đểhọbiếtrằngvấnđềđãđượcgiảiquyếtnhưthếnàovàmộtlầnnữacámơnsựgiúpđỡcủahọ.Nếuvấnđềđónhậnđượcsựquantâmchungcủanhómthưhaynhómtin,hoàntoànrấtthíchhợpkhigửitinđóvàonhómtin/thư.

Tốiưunhấtlàtinđónêngửitheochủđềđãnêulêncâuhỏiđầutiên,vàtrongdòngchủđề,nêncó từ"ĐÃGIẢIQUẾT", "ĐÃXỬLÝ"hoặcmột từ thíchhợptươngtựnàođó.Trongmộtnhómthưcólưulượngthưlớn,mộtngườicókhảnănggiảiquyếtcácvấnđề,sẽbiếtmàkhôngphíphạmthờigiancủamìnhđọccácthưvớitiêuđề"VấnđềX"vàkếtthúcbằng"VấnđềX-ĐÃXỬLÝ"(trừtrườnghợpngườinàyđặcbiệtthíchthúvấnđềX).Nhờđó,họsẽcóthểdànhthờigianđểgiảiquyếtcáckhókhănkhác.

Thưchốtlạivấnđềkhôngcầndàidòng,phứctạpgìhết;khônggìtốthơnlàmộtlờiđơngiảnnhư:"Chào-vấnđềlàtạidâymạnghỏng!Cámơncảnhà.-Tèo".Trongthựctế,trừphitrườnghợpvớimộtvấnđềkỹthuậtthựcsựphứctạp,mộtlờitómtắtngắngọnvànhẹnhàngtốthơnnhiềusovớimộtbàidiễnvănloằngngoằng.Hãynêurõhànhđộngchínhnàogiảiquyếtđượcvấnđềcủabạnchứkhôngcầnphảidiễntảlạicảquátrìnhgỡrối.

Tấtnhiênđốivớinhữngvấnđềcóchiềusâu,cũngcầnnêurõquátrìnhgiảiquyếtvấnđề.Trìnhbàyvấnđềchủchốtcủabạn.Nêurõcáichínhnhấtcótácdụnggiảiquyếtđượcvấnđềđó,vàchỉranhữngvếtxeđổcầntránh.Nhữngđiềucầntránhcóthểtrìnhbàysaukhiđãnêuhướnggiảiquyếtđúngvàcácthôngtintómtắtkhác,chứđừngđểthưchốtvấnđềcủabạnnhưtruyệntrinhthám!Nêutêncảnhữngngườiđãgiúpbạn,nhưthế,bạnsẽkếtđượcnhiềubạnnữađấy.

Bêncạnhviệc chứng tỏ là lịch sựvàhiểubiết,những thưchốtvấnđềnàysẽgiúpnhữngngườikháckhitìmkiếmkholưutrữcủanhómthư/nhómtin/diễnđànbiếtrõcáchđãgiảiquyếtđượcvấnđềcủabạn,vàcóthể,nócũngsẽgiúpđượchọ.

Vàcuốicùng,khôngkémphầnquantrọng,nhưngthưchốtvấnđềkiểunàylàmchonhữngngườiđãthamgiagiúpbạncómộtcảmgiácrấtthoảmãnkhikếtthúcvấnđề.Nếubảnthânbạnkhôngphảilàmộttaychuyênvềkỹthuậthaymộthacker,hãytinchúngtôirằngcảmgiácđórấtquantrọngvớinhữngbậcsưphụvàcácchuyêngiamàbạnđãnhờvả.Nhữngbàiviếtvềvấnđềchỉđượckếtthúclơlửngrồingưnglạilàđiềurấtkhóchịu,vàcáchackersrấtngứangáymuốnđượcbiếtrằngchúngđãđượcxửlýthấuđáo.Việcgãiđúngchỗngứanàycủabạnsẽgiúpíchrấtrấtnhiềukhilầnsaubạnmuốnhỏimộtđiềugìđó.

Cânnhắctớiviệcbạncóthểlàmgìđểgiúpnhữngngườikháctránhđượcvấnđềbạnđãgặpphải.Hãyxemxemcótàiliệunàohaybảnválỗicáccâuhỏithườnggặpnàocóthểgiúpích,vànếucó,hãygửichongườiquảnlýchươngtrình.

Tronggiớihacker,hànhđộngnàyquantrọnghơnnhiềusovớinhữngcửchỉlịchsựthôngthường.Đâylàcáchmàbạngâyđượccảmtìnhlàmìnhcógiúpíchngườikhác,mộtđứctínhrấtđánggiá.

HiểucâutrảlờinhưthếnàoRTFMvàSTFW:Làmthếnàođểbiếtrằngbạnđãthựcsựlàmmọichuyệnrốitinh

Mộttậptụccổxưavàrấtthiêngliêng:nếubạnnhậnđượccâutrảlờichỉvỏnvẹnlà"RTFM",thìngườitrảlờibạnvậynghĩrằngbạnđánglẽnênReadTheFuckingManual(Đọccáitàiliệuhướngdẫnchóchếtđóđi!)Ngườitahoàntoàncólýđấy.Đimàđọcđi.

RTFMcómộtemhọlàSTFW.Nếunhậnđượccâutrả lời là"STFW",ngườinóivậycóý làđánglẽbạnnên"SearchedTheFuckingWeb"đã(Đimàkiếmtìmtrênmạngđiđã!).Ngườitacũngcólýhoàntoàn.Hãytìmkiếmtrênmạng.(Phiênbảnnhẹnhànghơncủacâunóinàylà"Googlelàbạncủabạnđấy!")

Trongcácdiễnđànweb,ngườitacũngcóthểsẽbảobạntìmkiếmtrongkholưutrữcủadiễnđàn.Trongthựctế,đôikhicũngcóngườitốtbụngsẽchỉchobạncụthểchủđề(thread)nàogiảiquyếtđượcvấnđềcủabạn.Nhưngỷlạivàochỉdẫnđó,hãytựmìnhlụctìmtrướckhibắtđầuhỏi.

Mộtchuyệnrấtthườngxảyralàngườimàbảobạnđitựtìmkiếm,sẽcóthểcósẵntàiliệuhướngdẫnhaytrangwebbạncầnngaytrướcmắtngườitalúctrảlờithưbạn.Anhtatrảlờibạnnhưvậyvìcóýrằng:a-cựckỳdễkiếmtàiliệumàbạnđangcần;b-bạnsẽhọchỏiđượcnhiềuhơnkhitựmìnhđikiếmtìmthôngtinhơnlàngồiđómàchờnódângđếntậnmiệng.

Bạnkhôngcầnthiếtphảitựáivìchuyệnnàylàmgì;vìtheoquanniệmcủacáchacker,anhtacũngđangthểhiệnsựquantâmdùlàhơicộccằnmộttí,cònhơnlàlờtịtcâuhỏicủabạn.Đánglẽlàbạnnêncámơnanhtavìlòngtốtnhưbàngoạicủaanhta.

Nếubạnkhônghiểu...

Nếubạnkhônghiểucâutrảlời,đừngbậtlạingayđểmàđòihỏimộtlờigiảithích.Hãytậndụngcáccách,nguồntàiliệu(tàiliệuhướngdẫn,câuhỏithườnggặp,web,nhữngbạnbèhiểubiếtkhác)màbạnđãdùngmộtlầnnữađểtrảlờithắcmắcbanđầu.Nếusauđó,bạnvẫncầnphảigiảithíchthêm,hãythểhiệnrõrằngbạnđãtìmhiểuđượcnhữnggì.

Vídụ,giảsửtôitrả lờibạn:“Nghecóvẻnhưzentrybịnghẽn;bạnphảithôngnó.”Vàbạn

khôngnênhỏitiếpnhưthếnày:“Zentrylàcáiquáigìthế?”Hãyđặtcâuhỏitiếptheonhưsau:“Ok, mình đã đọc tài liệu hướng dẫn, và người ta chỉ nói đến zetry trong phần –z và –pswitches.Khôngtìmthấygìnóiđếnviệcthôngzentrycả.Vậynócóphảilàmộttrong2cáitrênkhông,haylàtôicòngìmàtôichưatìmthấy?”

Khibịđốixửmộtcáchcụccằn

Phầnlớnnhữnggìcóvẻnhưcụccằntrongthếgiớicáchackerđềukhôngphảilàchủýgâyxúcphạm.Màthựcra,đóchỉlàbiểuhiệncủacáchgiaotiếpthẳngthắnvàkhôngvănhoavòngvèocủanhữngngườicoitrọngviệcgiảiquyếtđượcvấnđềhơnlàcốlàmchongườikháccảmthấyđượcvỗvềvàanủi.

Khibạnnhậnphảisựđốixửthôlỗ,hãycốgắngphảnứngmộtcáchbìnhtĩnh.Nếuthựcsựngườitađãquáđáng,chắcchắnmộtngườicótiếngnóitrongnhómthưhaydiễnđànsẽkhiểntráchngườiđó.Nếukhôngcóainóigìvềviệcđóvàbạnlạitỏracáugiậnvàmấtbìnhtĩnhthìchắcchắnlàngườilàmbạncáugiậnchỉđangcưxửđúngnhưkiểucủacáchackervàkiểucủabạnđượccoilàkhôngphải.Điềunàychỉlàmbạnthiệtthòikhilầnsaumuốnhỏitìmthôngtinhoặckiếmtìmsựgiúpđỡ.

Mặtkhác,đôikhibạncũngsẽgặpnhững trườnghợpbịđốixử thô lỗ rấtvôcớ.Mộtmặtngườitasẽchấpnhậnnhữnglờiphảnbácnhữngngườigâyxúcphạmmộtcáchnặngnề,dùngtừngữsắcbénđểmổxẻcáchcưxửkhôngphảicủahọ.Tuynhiên,phảirấtcẩnthậnvàchắcchắnvềvịthếcủamìnhtrướckhibạnlàmđiềunày.Vìranhgiớigiữasửagáymộtcửchỉbấtlịchsựvàviệcgâynêncuộcchiếnnảylửamàvôích làrấtmỏngmanh.Vàngayđếncảcáchackercũngkhôngmuốnbướcquaranhgiớiđó.Khibạnlàmộtngườimớivàocuộc,haylàmộtkẻđứngngoài,bạnkhócóthểtránhđượcviệcvượtquáranhgiớiđó.Tốtnhấtlàđừngcómótayvàobànphímlúcđóthayvàoviệckhơimộtcuộcchiến,nếubạnthậtsựmongmuốntìmkiếmthôngtinchứkhôngphảithamgiađểgiảitrí.

(MộtsốngườiphátbiểurằngnhiềuhackerbịmắcphảichứngtựkỷnhẹhaycótriệuchứngAsperger(triệuchứngcóliênquanđếnthiểunănggiaotiếp),vàthậtsựthiếumộtsốmạchnãogiúpthúcđẩypháttriểnnhữnggiaotiếpxãhội'thôngthường'.Điềunàycóthểđúnghoặckhông.Nếubạnkhôngphảilàmộthacker,ýtưởngđócóthểgiúpbạnchungsốngđượcvớinhữngsựlậpdịcủachúngtôikhinghĩrằngchúngtôibịtổnthươngnão.Vậythìcứviệcnghĩnhưthế.Chúngtôicũngkhôngquantâm,chúngtôichỉcầnlàchínhmình,vànóichung,chúng

tôirõrànglàkhôngbaogiờtinvàocácbệnhdanhngườitađặtra)

Trongcácphầntiếptheo,chúngtasẽbànvềmộtvấnđềkhác,nhữngkiểu"thôlỗ"màbạnsẽđượcthưởngthứckhibạncưxửkhôngphảiphép.

Làmthếnàođểkhôngcưxửnhưmộtkẻthấtbại

Cólúcbạnsẽmắcsailầmtrêncácdiễnđàncủacộngđồnghacker-mộttrongnhữngsailầmđượckểratrongbàiviếtnàyhoặctươngtựvậy.Vàchắcchắnngườitasẽnóichobạnbiếtbạnđãphạmphảisai lầmgì,cóthểvớiđủ loại lời lẽdànhriêngchobạn.Nhưnglạiởchỗcôngcộng!

Khichuyệnnàyxảyravớibạn,tồitệnhấtlàbạnbắtđầutrutréovềviệcbày,buộctộingườitađãxúcphạmbạn,đòihỏiphảiđượcxinlỗi,lahét,tứcgiận,doạđưaratoàánhoặccóthểphànnànvớisếpcủangườikia.Thayvàođó,đâymớilàcáchphảnứngđúngđắncủabạn:

Choquađi.Chuyệnvặtấymà.Màthựcra,chuyệnđóhoàntoànlànhmạnhvàthíchhợp.

Cácchuẩnmựccộngđồngkhôngtựnótồntại:Chúngtồntạilàbởinhữngngườithiếtlậpranó,rõràng,ởnơicôngcộng.Đừngcókêugàorằngcáclờiphêbìnhđánglẽnêngửitớiemailriêng:Chuyệnnókhôngnhưthế.Vàcũngchẳngcóíchchútnàokhibạncứkhăngkhăngrằngbạnbịxúcphạmkhingườitakhôngcôngnhậnnhữnglờibuộctộicủabạn,hoặcchỉđơngiảnquanđiểmcủangườitakhácbạn.Đấychínhlàtháiđộcủanhữngkẻthấtbại.

Đãtừngcónhữngdiễnđàn,cónhữngquytắclịchsựtháiquá,cấmcácthànhviêncủamìnhđăngbàimàcóliênquanđếnviệcchỉtríchlỗitrongcácbàiđăngkhác,vàquyđịnhrằng"Đừngmởmiệngnóigìnếubạnkhôngvuivẻgiúpđỡnhữngngườikhác."Kếtquảnhữngngườithamgiadùcónhiềuchứngcứcũngchuyểnsangmộtnơikhác,khiếnchodiễnđànđótrởthànhmộtdiễnđànkỹthuậtđơnđiệuvàtẻngắt.

Hãychọnmột:“Thânthiện”mộtcáchtháiquá(nhưtrườnghợptrên)hoặclàsựhữuíchthựctế.

Hãynhớrằng,khimộthackernóivớibạnrằngbạnđãpháhỏngmọichuyệnrồi,và(dùcó

thôlỗđếnthếnàođinữa)yêucầubạnđừngcótáiphạm,anhtađangtỏraquantâmđến1-bạnvà2-cộngđồngđó.Đánglẽraanhtacóthểlờtịtvàtốngbạnrakhỏithếgiớicủaanhta.Nếubạnkhôngcốtỏrahốilỗi,hoặcítnhấtcòncóchútnhânphẩm,thìđừngcókêugào,vàđừngmongđợingườitanângniumìnhnhưmộtconbúpbêbằngsứvìbạnlàngườimớiđếnvớimộttâmhồncựckỳnhạycảmcùngvớiviệcchưathểbiếthếtcácphéptắc.

Đôikhingười tasẽcôngkíchcánhânbạn,gâychiếndùchẳngcó lýdorõràngnào,hoặctươngtựnhưthếmặcdùbạnchảlàmgìsaicả(hoặcchỉsaitrongtrítưởngtượngcủangườita!).Chínhtrongtrườnghợpnày,nếubạnquaylạiphànnànthìlúcđấybạnđãbắtđầulàmhỏngmọichuyện.

Nhữngkẻgâysựđó,hoặclànhữngtênchảragìnhưngcứtựcoimìnhlàchuyêngia,hoặclàđangtìmcáchnắngânbạnvàxembạncódễbịchọctứchaykhông.Nhữngngườikháctrongnhómthườngchỉ lờtịtchúngđi,hoặctìmcáchkhácđốixửvớinhữngkẻđó.Nhữngkẻgâychuyệnchỉsẽchuốclấychuyệnkhônghaychochúng,khôngcógìbạnphảiđểtâmcả.

Đừngđểmìnhbịcuốnvànhữngcuộcchiếnvôbổ.Hãybỏquanhữnglờigâychuyện–saukhibạnđãxemxétvấnđềvàbiếtrằng,đóchỉthựcsựlàgâyhấn,chẳngchỉrađượcbạnđãlàmsaicáigìvàcũngchẳngcóýnàoámchỉcâutrảlờichocâuhỏithậtsựcủabạn(điềunàycũngthườngxảyra)

Nhữngcâuhỏikhôngnênhỏi

Sauđâylàmộtvàicâuhỏingungốcthườngthấy,vànhữnggìcáchackernghĩtrongđầukhihọkhôngtrảlờicâuhỏicủabạn

Hỏi:TôicóthểtìmchươngtrìnhhaynguồnXởđâu?Hỏi:LàmthếnàotôidùngXđểthựchiệnYđược?Hỏi:Làmthếnàođểchỉnhsửadấunhắccủashell?Hỏi: Tôi có thể dùng chương trình chuyển đổi file Bass-o-matic để chuyểnmột văn bản

AcmeCorpsangdạngTexđượckhông?Hỏi:Chươngtrình/cấuhình/lệnhSQLcủatôikhôngchạy.

Hỏi:MáytínhchạyWindowscủatôiđangbịtrụctrặc.Aigiúptôiđượckhông?Hỏi:Chươngtrìnhcủatôikhôngchạy.TôinghĩrằngXbịhỏng.Hỏi:TôikhôngcàiđặtđượcLinuxhayX.Aigiúpvới?Hỏi:Làmthếnàođểlấymậtmãroot/lấyđặcquyền/đọcemailcủangườikhác?

-----

Hỏi:TôicóthểtìmchươngtrìnhhaynguồnXởđâu?Trảlời:Chỗmàtôitìmthấyđấy,đồngốcạ-saukhiđãsearchweb.Trờiơi,chảlẽcòncóngườichưa

biếtdùngGooglenữahaysao?

Hỏi:LàmthếnàotôidùngXđểthựchiệnYđược?Trảlời:NếubạnmuốnlàmY,bạnnênhỏimàđừnggiảđịnhluônbằngmộtphươngphápmàcólẽ

khôngphùhợpđểgiảiquyếtvầnđềđó.NhữngcâuhỏikiểunàythườngchỉchothấymộtkiểungườichảhiểubiếtgìvềX,vàcũngchẳngbiếtvấnđềYmìnhđanggiảiquyếtlàcáigìcả,vàcònquábịámảnhvềnhữngchitiếtvềtrườnghợpcủamình.Nóichung,tốtnhấtlàkhôngcầnđểtâmđếnnhữngngườinàychođếnkhihọhiểurõvấnđềcủamình.

Hỏi:Làmthếnàođểchỉnhsửadấunhắccủashell?Trảlời:Nếubạnđãđủthôngminhđểhỏinhữngloạicâuhỏinhưthế,bạncũngthừathôngminhđể

RTFMvàtựđimàtìmhiểulấy.

Hỏi:TôicóthểdùngchươngtrìnhchuyểnđổifileBass-o-maticđểchuyểnmộtvănbảnAcmeCorp

sangdạngTexđượckhông?

Trảlời:Cứthửđirồibiết.Nếuđimàlàmthế,a-cólẽđãcócâutrảlờirồi,vàb-khônglàmmấtthời

giancủangườikhác.

Hỏi:Chươngtrình/cấuhình/lệnhSQLcủatôikhôngchạy.Trảlời:Đâykhôngphảilàmộtcâuhỏi,vàtôichảthấythúvịtrongkhichơitròĐoánmòracâuhỏi

củabạnlàgì-Cònđầythứkhácphảilàm.Khinhậnđượcnhữngthưkiểunày,phảnứngcủatôithườnglà:-còncógìđểnóithêmkhông?-thếà,hyvọnglàbạnxửlýđượcnórồi-thếđâylàthứmàtôicầnbiếthaysao?

Hỏi:MáytínhchạyWindowscủatôiđangbịtrụctrặc.Aigiúptôiđượckhông?Trảlời:Ừ,quẳngxừcáimớMicrosoftvàothùngrácvàcàimộthệđiềuhànhmởgiốngnhưLinuxhay

BSD.Chúý:bạncóthểhỏinhữngcâuhỏicóliênquanđếncácmáycàiđặtWindowsnếuđấylàmộtchươngtrìnhcóbảnchínhthứcdànhriêngchoWindows,hoặcchươngtrìnhđểgiaotiếpvớicácmáychạyWindows(vídụnhưSamba).ĐừngngạcnhiênkhinhậnđượccâutrảlờilàlỗiđólàdoWindowsgâyrachứkhôngphảilàbảnthânchươngtrình,vìthậtsựWindowsnóichungchảđángtincậynênchuyệnđólàthườngthấy.

Hỏi:Chươngtrìnhcủatôikhôngchạy.TôinghĩrằngXbịhỏng.

Trảlời:Cókhảnằngbạnlàngườiđầutiênpháthiệnramộtkhiếmkhuyếtrõnhậnthấynhưvậytrong

hệthốngvàtrongcácthưviệnmàhàngtrămhoặchàngngànngườiđangsửdụng,nhưngkhảnăngkhác lớnhơncả làbạnđanghoàn toànchả có chứngcớgìhết.Nói có sách,máchcóchứng,nhữnglờituyênbốkhácthườngnhưvậycầnnhữngchứngcớđặcbiệtđểchứngminh.Khiđưaranhữngýkiếnnhưvậy,bạncầnphảichứngminhbằngnhữngtàiliệurấtrõràngvàcógiảithíchtườngtậnvềtrườnghợplỗinày.

Hỏi:TôikhôngcàiđặtđượcLinuxhayX.Aigiúpvới?Trảlời:Không,tôicầnphảitrựctiếptruycậpvàomáytínhcủabạnđểgiảiquyếtvấnđềnày.Hãyđi

màhỏinhómnhữngngườisửdụngLinuxtạinơibạnở.(DướiđâylàdanhsáchcácnhómsửdụngLinux)Lưuý:CâuhỏivềcáchcàiđặtLinuxcóthểphùhợpkhibậnhỏitrêndiễnđànhoặcnhómthưcủamộtphiênbảnLinuxcụthể,vàvấnđềnàythuộcvềphiênbảnđó;hoặccóthểhỏikiểucâuhỏinàytrongdiễnđàncủachươngtrìnhnày.Trongtrườnghợpđó,hãynhớmiêutảchínhxácvàcụthểlỗigặpphải.Nhữngtrướctiênhãytựtìmhiểuthậtkỹcàng,về"linux"vàtấtcảnhữngphầncứngthấykhảnghi.

Hỏi:Làmthếnàođểlấymậtmãroot/lấyđặcquyền/đọcemailcủangườikhác?Trảlời:bạnthậtlàmộtthằngthấphènkhimuốnlàmnhữngviệcnhưthếvàquảthậtlàngungốckhi

hỏihackergiúpviệcđó.

Câuhỏihayvàdở

Cuốicùng,tôisẽminhhọachoviệchỏithểnàochothôngminhbằngmộtsốvídụ:haicáchhỏivềmộtvấnđề;cáchthôngminhvàmộtcáchngớngẩn:

Hỏidở:TôicóthểtìmcáctàiliệuvềFoonlyFlurbarmaticởđâu?Hỏikiểunàysẽnhậnđượctrảlờilà"STFW"

Hỏihay:Tôiđãtìm"FoonlyFlurbamatic2600"trênGoogle,nhưngkhôngkiếmđượcthôngtinnàobổích.Khôngbiếtaicóthểchỉchotôichỗtìmđượccáctưliệulậptrìnhchothiếtbị

nàykhông?CâuhỏinàyđãđượcSTFWrồi,cóvẻnhưlàanhtagặprắcrốithật

Hỏidở:Codecủachươngtrìnhfookhôngcompileđược.Saonólạibịthếnhỉ?Ngườihỏicâuhỏinàyđổlỗichongườikhácđãlàmsai.Đúnglàthằngngốc.

Hỏihay:CodecủachươngtrìnhfookhôngcompileđượctrongmôitrườngNulixphiênbản6.2.TôiđãđọcFAQ,nhưngkhôngthấycónhắcđếnvấnđềnàoliênquantớiNulix.Đâylàbảnghilạiquátrìnhcompilecủatôi,cóphảitôiđãlàmgìsaikhông?Anhtađãchỉrõmôitrườnglàmviệc,đãđọcFAQ,chỉralỗivàanhtakhôngđổlỗicủavấnđề

củamìnhlàdongườikhác.Anhchàngnàycũngđángđượcquantâmđây.

Hỏidở:Bomạchchủcủatôibịlàmsaoấy.Aigiúptôivớiđượckhông?HackerBấtKỳsẽtrảlờibạnnhưthếnày:"Đượcrồi.Thếemcócầnthaytãvàbónănluônthể

không?"kèmtheolànútdeletexoáphăngthưcủabạn.

Hỏihay:TôiđãthửX,YvàZtrênbomạchchủS2464.Khikhôngchạyđược,tôilạithửvớiA,BvàC.CómộttriệuchứngrấtlạkhithửvớiC.Rõràng"florbish"là"grommicking",nhưngkếtquả lạikhôngnhưmongđợi.Chohỏicácnguyênnhân thườnggặpgâynên"grommicking"trênbomạchchủAthlonMPlàgì?Cóaicóbiếtnênthửkiểmtravớicáigìnữađểtôicóthểxácđịnhrõhơnnguyênnhânvấnđề?

Ngượclại,ngườinàycóvẻnhưlàđángđểtrảlời.Anhtađãthểhiệnsựthôngminhtrongquátrìnhgiảiquyếttrụctrặcchứkhôngthụđộngchờđợicâuhỏirớttừtrêncâysungxuống.

Trongcâucuốicùng,nênđểýtớisựkhéoléovàrấtquantrọngởsựkhácbiệtgiữa2cáchnói,mộtcáchđòihỏi"Hãytrảlờichotôi"và"Làmơnchỉchotôibiếtthửlàmcáchnàonữađểcóthểlàmsángtỏhơnvấnđề"

Thựctế,câuhỏicuốicùngnàygầnnhưdựatrênmộtviệccóthựcxảyrathángTámnăm2001trongnhómthưlinux-kernel(lkml).Tôi(Eric)làngườihỏicâuhỏinày.TôipháthiệnthấynhữngphầnkhôngchạyrấtkỳlạtrênmáyTyanbomạchchủS2462.Cácthànhviêntrongnhómđãchotôinhữngthôngtinquantrọngmànhờđó,tôicóthểgiảiquyếtđượcvấnđềcủamình.

Khihỏivớicáchtôiđãhỏi,tôiđãđưachomọingườimộtítthôngtinđểgặmnhấm;tôilàmchovấnđềtrởnênđỡphứctạpvàcóvẻthúvịđểmọingườisẽquantâm.Tôithểhiệnsựtôntrọngcủamìnhvớikhảnăngcủanhữngngườitrongnhómvàmờihọcùngtraođổitưvấnchotôivớitưcáchcũnglàmộtngườicókhảnăngngangbằng.Tôicũngbàytỏsựquýtrọngthờigianvàngbạccủahọbằngcáchnóirõngõcụtmàtôiđãbướcvào.

Hackersareinsomewaysaveryruthlessmeritocracy;I'mcertainhewasright,andthatifIhadbehaved like a sponge Iwouldhavebeen flamedor ignorednomatterwho Iwas.Hissuggestion that I write up the whole incident as instruction to others led directly to thecompositionofthisguide.

Sauđó,khitôicámơnmọingườivànhậnxétrằngmọingườiđãgiúpthậttốtnhưthếnào,mộtthànhviêncủalkmltheodõivànóirằng,mọingườinhiệttìnhkhôngphảivìtôilàmột"nhânvật"trongnhómđó,màbởivìtôiđãbiếtcáchđặtcâuhỏithếnàochođúng.

Nếubạnkhôngnhậnđượccâutrảlời

Nếubạnkhôngnhậnđượccâutrảlời,đừngnghĩrằngnóchỉxảyravớimìnhrằngchúngtôikhôngmuốngiúpbạn.Đôikhichỉđơngiảnlàcácthànhviêntrongnhómkhôngbiếtcâutrảlời.Khôngtrảlời,khôngcónghĩalàchúngtôilờtịtđi,mặcdùcũngphảithừanhậnrằngbềngoàikhómànóiđượcsựkhácbiệt.

Nóichung,nếuchỉđơnthuầngửi lạicâuhỏicủabạnthìkhôngnên.Việcđóbịcoi làmộthànhđộngquấyrầyrấtvôích.

Cónhiềunguồnthôngtinmàbạncóthểkiếmtìmcâutrảlờichomình,nhữngnguồnthôngtinphùhợphơnchonhucầu củanhữngngườimớinhậpmôn.Ngoài ra cũng có rấtnhiềunhómngườidùngtrongkhuvựcbạnsống,hoặctrênmạngrấtnhiệttìnhvềcácchươngtrìnhphầnmềm,nhữngngườinày có thể thậmchí chưabaogiờ tựviếtmộtphầnmềmnào cả.Nhưngnhữngnhómnàylậprađểmọingườicóthểgiúplẫnnhauvàgiúpnhữngngườimới.

Bạncũngcóthểkiếmtìmsựtrợgiúptừnhiềucôngtythươngmại,lớnbégìcũngcó(RedHatvàLinuxcarelàhaicôngtyrấtnổitiếng,cùngvớirấtnhiềucôngtykhácnữa).Đừngcólăntăngìvìbạnsẽphảitrảtiềnđểđượcgiúpđỡmộttí.Suychocùngthìnếuxehơicủabạnbịhỏngcáigìđó,chắcchắnlàbạnsẽmangnóđếntiệmsửaxevàtrảtiềnđểsửanó.Vìthế,thậmchí

phầnmềmbạnđangdùngkhôngtốntítiềnnào,cũngđừngmondđợisẽluônđượctrợgiúpkhôngcông.

ĐốivớicácphầnmềmphổbiếnnhưLinux,cứtrungbình10nghìnngườisửdụngmớicómộtngườipháttriển.Vàrõràngmộtngườinàykhôngthểtrảlờithắcmắcchohơncảchụcngànngườisửdụng.Vàxinnhớrằng,thậmchíkhibạncóbỏtiềnrađểcóđượcsựtrợgiúp,nóvẫncònrấtrẻsovớiviệcnếubạnphảibỏtiềnmuacảphầnmềmđó(vànhữngsựtrợgiúpchocácphầnmềmmãđóngthườngđắtvàkhônghiệuquảbằngsựtrợgiúptrongcộngđồngphầnmềmmãmở)

Làmthếnàođểtrảlờicóthểgiúpíchchongườihỏi

Hãynhẹnhàng.Sựlolắngvềtrụctrặcxảyracóthểkhiếnngườitatrởnênthôlỗhayngốcđi,mặcdùbảnthânngườitakhôngphảithế.

Hãytrả lờiriêngchongườiviphạmlầnđầu.Khôngcần thiếtphảiđưamộtngườiracôngcộngxỉnhụckhingườitakhôngcốýmắcphảisailầm.MộtngườimớitoethậtsựcóthểkhôngbiếtcáchtìmkiếmtrongkholưutrữhoặctìmFAQởchỗnào.

Nếubạnkhôngchắcchắn,hãynóithẳngrằngmìnhkhôngchắc!Chảcógìtệhơnmộtcâutrảlờisaimàlạimanggiọngđiệutinchắc.Đừngchỉdẫnchongườikhácmộtcáchlàmsaichỉđểđơn giản thoảmãnmình làmmình có vẻ như làmột chuyên gia. Hãy khiêm tốn và nhúnnhường;hãytạomộttấmgươngtốtchocảngườihỏivàcácngườikháctrongnhóm.Nếubạnkhônggiúpđược,cũngđừnggâytrởngại.Đừngđùacợtchỉdẫncáchlàmmàcóthể

phảhỏngtấtcảcáigìđãcàiđặtcủangườita-mộtkẻngốcnghếchcóthểtưởnglầmrằngđâylàhướngdẫnthậtsự.

Hãygợiýnhữngcâuhỏinóirõchitiếthơn.Nếubạnbiếtlàmthế,ngườihỏicũnghọcđượcmộtcáigìđó-vàcólẽbạncũnghọcđược.Hãycốbiếnnhữngcâuhỏingungốcthànhcáchhỏithôngminh;vànhớrằngchúngtacũngđãtừnglànhữngmamới.

ThựcratrảlờiRTFMđôikhichỉphùhợpvớinhữngkẻthậtsựlườinhác,tốthơnlànênchỉchohọvănbảnliênquan(haychỉcầnđơngiảnlàcụmtừnêntìmkiếmtrênGoogle).

Nếurốtcụcbạnmuốntrảlờingườita,hãychongườitanhữnggìcógiátrị.Đừngchỉdẫnvòng

quanhkhingườitađãtiếpcậnvấnđềbằngmộtcáchsai.Hãychongườitabiếtcáchnàolàtốt.Chỉnhsửalạicáchhỏi.

Giúpchocộngđồngmìnhhọctừcâuhỏi.Khibạngặpmộtcâuhỏihay,hãytựhỏixem"TàiliệuliênquanhayFAQcầnchỉnhsửanhưthếnàođểkhôngaiphảihỏicâuhỏinàymộtlầmnữa?"Vàhãygửibảnválỗichongườiquảnlýtàiliệu.

Nếubạnphảinghiêncứuđểtìmracâutrảlời,hãydiễntảlạinhữngkỹnăngbạndùnghơnlàviếtcâutrảlờicứnhưlàmóctừtrongtúiáoravậy.Trảlờimộtcâuhỏihaycũnggiốngnhưchomộtngườiđangđóimộtbữaănngonvậy,nhưngdạyhọcáckỹnăngnghiêncứuquavídụnàythìgiốngnhưhọcáchtrồnglươngthựcđểnuôisốngcảđời.

NguồntàiliệuliênquanNếubạncầnnhữngchỉdẫncơbảnvềcáchsửdụngmáytínhcánhân,UnixvàInternet,hãy

đọc"HướngdẫnCơbảnUnixvàInternet"(TheUnixandInternetFundamentalsHOWTO)

Khibạncôngbốphầnmềmhaybảnválỗichophầnmềm,cốgắngtuântheohướngdẫntrong"HướngdẫnThôngtụcCôngbốPhầnmềm"(SoftwareReleasePracticeHOWTO)

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach