Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
LỜINÓIĐẦU
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
Vàocuốinhữngnăm1970,khitôiđangtìmkiếmmộtcôngviệctrongngànhbáochí,tờThờibáophốWallđãthuêtôiphụtráchmảngthịtrườngkimloạiđồng.Côngviệccủatôilàtheodõinhữngnhàgiaodịchcáchợpđồngmuabánđồngtrênthịtrườngvàsauđóviếtbáocáovềnhữngdaođộnghàngngày.Đólàthờikỳtỉlệlạmphátđangởmứccaovàgiáđồngcũngnằmtrongxuhướngđó.Dướiconmắtquansátcẩnthậncủamộtngườichưahềđượcđàotạonhưtôi,tôinhậnthấyrằnggiáđãtăngtừ80xulên90xuvàcuốicùnglàmộtđô-lamộtcân(1cânAnh=454g).Saukhipháthiệnranhữngnguồntinmớingaylậptứctôilàmbáocáorằnggiáđồngtănglênlàdo“cónhiềungườimuahơnngườibán.”
“Ngườimuanhiềuhơnngườibán!”vịsếpcủatôicườilớn.Ôngluônlàmộtngườihàihướcvàsắcsảo;Ôngluônnhìnthấysựhàihướctrongmọiviệc,đặcbiệtlàđốivớingườiphóngviênmớinày.“Côngviệccủaanhlàchochúngtôibiếttạisaolạicónhiềungườibánhơnngườimua.”
Đâydườngnhưmộtlờikhuyênthẳngthắnđãđưatôivàomêcungcủanhữngnhàgiaodịch,trongđómọithứđềuhầunhưchỉdựavàosựphỏngđoánnếukhôngmuốnnóilàdotưởngtượng.Mộtngàykia,tôiđượcngườitanóichobiếtrằngsựtănggiá(haygiảmgiá)donhững“nhàđầutư”khởixướngcóthểsuyđoánđượcxuhướngcủatươnglai.Mộtngàykhác,sựthayđổigiácảlạiđượcgánchonhững“nhàđầucơ”.Đặcbiệthơnnữa,giácảcóthểbiếnđộngdonhững“nguyênnhânkỹthuật”.Trongnhữngtrườnghợpđó,ngườitanóirằngchodùnguyênnhânnàothìnócũngkhôngmấyquantrọng.Tuynhiên,giávẫntănglên?
Giáđồngvượtquámức1,5đô-lavàtrongsuốtquátrìnhtănggiá,nókhôngchịuảnhhưởnggìtừnhữngnguyênnhânnhưtrênđây.Tôibiếtrằngtrongnhữngphântíchcủamìnhcócáigìđókhôngổn,nhưngtôikhôngbiếtđólàyếutốnào.Vấnđềởđâylàdothiếusựchuẩnbịchuđáo.TôichưađượcđọccuốnHồiứccủamộtthiêntàiđầutưchứngkhoáncủaLedwinLefèvre,dođótôikhôngbiếtcáchviếtnhưthếnàovềcácthịtrườnghànghoá,thịtrườngchứngkhoánhaybấtcứthịtrườngnàokhác.
Nếutôiđượcđọccuốnsáchnày,tôiđãcóthểhiểuđượcrằngbảngtincósứcmạnhthuyếtphụchơnbấtkìlýlẽhaynhữnglờihứahẹn,tuyênthệnào.Bạnkhôngthểtranhluậnvớibảngtin,bạnkhôngphảigiảithíchvềnóhaytìm
cáchpháhoạinó.Vàtôiđãcóthểđọcđượcđoạnvănnhưsau:
Tấtnhiênnhữngsựdaođộnggiácảluôncólýdocủanó,nhưngbảngtinbảnthânnókhôngquantâmtớinhữnglýdocủasựdaođộngđó.Nókhôngđưaranhữnglờigiảithích.Tôikhôngbaogiờđặtracâuhỏivớibảngtinkhitôi14tuổivàbâygiờkhitôiđã40tuổi,tôicũngkhôngbaogiờlàmnhưvậy.Điềuđóthìcóýnghĩagìchứ?
Tácgiảcủanhữngdòngviếtnày,contraicủamộtsĩquanquânđội,đượcđàotạođểtrởthànhmộtkỹsưmỏnhưngtheotiếnggọicủalòngđammê,vàonhữngnăm1890,ôngđãchuyểnsangviếtvềnhữngthươngvụdiễnratạiphốWall.Mặcdùthờiđócũngnhưbâygiờ,côngchúngluônmongmuốnkhámphánhữngẩnkhuấtdiễnratrongthịtrườngchứngkhoán,nhưngvàogiaiđoạnđóthôngtincònrấthạnchế.Lefèvrelàmộtnhàvănkiêmnhàbáo,luôncósởtrườngtrongtrongviệcnắmbắtnhữngâmthanhhìnhảnhdiễnrangaytạithịtrườngphốWall.Năm1922,ôngtạonênmộtcơnchấnđộngvớicâuchuyệnđượcđăngnhiềukỳvềmộtnhàđầucơchứngkhoánnổitiếng–haycũngcóthểnóilàđánghổthẹn-ngườiđãtiếtlộnhữngbímậtcủacôngviệcgiaodịchchođộcgiảcủatờbáoTheSaturdayEveningPost.Câuchuyệncủaôngtađãđượctáibảnthànhsáchsauđómộtnăm.
MặcdùLefèvreviếtcuốnsáchnàydướingôithứnhất,nhưngcuốnhồikýđượcdựatrênmộtsốcuộcphỏngvấnvớinhàgiaodịchmàônggọilàLarryLivingston.Livingstonkhôngthựcsựtồntại;đóchỉlàmộttêngọikháccủaJesseLivermore,mộttrongnhữngnhàđầucơchứngkhoánvĩđạinhấtmọithờiđại.
Livermorekhởiđầusựnghiệpvàocuốithếkỷtrướcvớimộtcôngviệccóđồnglươngcòmcõitạimộtcôngtymuabáncổphiếuchui,donhữngngườichủkhôngthểtạomộttàikhoảntạicáccôngtymôigiớithamgiavàonhữngthươngvụquymônhỏ.Côngtynàyđãđuổiviệcôngdomột“saiphạm”làthườngxuyêngiànhchiếnthắng.ĐếncuốiChiếntranhThếgiớithứNhất,Livermorekiếmđượcvàcũngđãmấthàngtriệuđô-la,đồngthờibịcáobuộclàthủphạmcủatấtcảcácvụkhủnghoảngtrênthịtrườngchứngkhoánhaythịtrườnghànghoá,mặcdùkhôngphảikhôngcólýdo.
Mặcdùôngđóngvaitròhàngđầutrongvụsụpđổthịtrườngnăm1929,trướckhisựnghiệpcủaôngkếtthúcquásớmtrongbikịch,songcuốnhồikýchỉtiểuthuyếthoánhữngkýứcvềthờikỳđầuvàcũnglànhữngnămthángthànhcôngcủaLivermore.Bạnkhôngnênđặtcâuhỏiphầnnàolà
thực,phầnnàolàhưcấu;LivermorechínhlàmộttrongnhữngnhânvậtđộcđáocủanướcMỹmàmỗisựhưcấu(đặcbiệtlàdướingòibúttàinăngcủaLefèvre)chỉtăngthêmvẻthậttrongmỗicâuchuyệncủaông.
VànhưvậychúngtasẽđượctheodõimộtlờitựthúvềcôngviệccủanhữngnhàgiaodịchtronggiaiđoạntrướckhiLuậtChứngkhoánLiênbangrađời;vềnhữngngươicungcấptinnộibộ;vềcôngviệcvậnđộnglàmgiá,nhữngcốgắngkhôngmệtmỏicủanhữngvịgiámđốctìmcáchthaotúngcổphiếucủachínhhọvàluônđượcbiếtnhữngthôngtinquantrọngtrướccôngchúng.Giờđây,gọicuốnhồikýnàylàchândungcủa“mộtgiaiđoạncủathịtrườngchứngkhoánđãkhôngcòntồntạinữa.”Điềunàyvừađúnglạivừakhôngđúng.BảnchấtcủaconngườikhôngthayđổinhiềutừthờiLefèvrevàcảnhữngnguyêntắcđạođứccủanhữngngườibịthuhúttớiphốWallnhằmtìmkiếmmộtnguồnlợinhuậndễdàngcũngvậy.KhiLefèvretrongnhânvậtLivingstonquansátrằng“trongnhữngđợtbùngnổthịtrườngnhiềucôngtyđượcthànhlậpvìlýdochủyếu,nếukhôngmuốnnóilàchỉvớimộtmụcđíchduynhất,đólànhằmkiếmlợitừnhucầucổphiếucủacôngchúng”,chúngtasẽnghĩtớikhôngítnhữngkẻvụlợitrongthờiđạihiệnnay(vídụnhưnhữngngườikhởixướngcáccôngtydot.com).
Tuynhiên,nhữngngônngữnhânvậtcủaôngsửdụngthựcsựthuộcvềnhữngnăm20ồnãcủathếkỷtrước.LivingstontạithànhphốAtlantic,khinghỉngơivàtáchkhỏithịtrườngchứngkhoán,hoàntoàncóthểtrởthànhmộttayhammêđuangựatạitrườngđuaDamonRunyon.
MộtbuổisángsaukhiănsángvàđọcxongcáctờbáocủaNewYork,vàsaukhiđãchánngồixemđámchimmòngbiểnnhặtnhữngchúsò,ngậmchặtchúngbaylêncaohaimươifootvànémxuốngnềncátđểkiếmmộtbữasáng,chúngtôibắtđầuđidạolênphốBroadwalk…AnhemnhàHardingcómộtchinhánhtạiBroadwalkvàchúngtôithườngghéquađómỗibuổisángxemhọmởcửa.Đóchỉlàmộtthóiquenmàthôi…
ĐiềunàychothấyLivingstonluôncóniềmđammêđốivớicôngviệcgiaodịchvàchỉcầnthịtrườngcómộtđộngtháikhácthườngnàođó.
Tôiđangtheodõibảngbáogiácácloạicổphiếu,chúýtớinhữngmãcóthayđổi.Phầnlớngiáđềutănglên.BỗngnhiêntôichúýtớiUnionPacific.Tôicócảmgiácrằngmìnhcầnbánrasốcổphiếunày.Tôikhôngthểnóigìhơn.Tôichỉcảmthấycầnphảibánra.
Mọiviệcđềucólídocủanó.Nhưngítnhấtchúngtacóthểđềcậptớiởđây
hailýdo.Thứnhấtđólàtínhcánhân.Kểtừsaukhichiatayvớicôngviệctheodõithịtrườngkimloạiđồng,trongphầnlớnsựnghiệpcủamìnhtôiđãtheođuôinhữngnhàbuôntàichính,nhữngngườichúngtacóthểnóikhônghềthánhthiệngìthậmchíđôilúcrấtgianxảo.Phầnlớnhọđềugiấumìnhsaunhữngkẻphátngônđãđượcthuêtừtrước(vàsauđólàsaulưngcácluậtsưcủahọ).Họthườngchỉđưaramộtnhậnxétđượcxửlýrấtkhéoléohayđôikhichẳngcónhậnxétnàocả.
Livingstonmặcdùđượcthừanhậnchỉlàmộthìnhtượngvănhọcnhưngquađótácgiảđãnóithẳngthắnvớichúngta.Ôngđãchỉmặtđặttênnhữngnhânvậtrấtcụthể.ChẳngphảiđãcómộtvịchủtịchcủaBorneoTinCompany,mộtôngWisensteinnàođóđãnóivớivợcủaLivingstontrongmộtbữatiệctạiPalmBeachrằngbàtacóthểkiếmđượcmộtkhoảnkhakhánếumuacổphiếucủaôngta?CuốnhồikýcủaLivingstonđãphơibàytấtcảnhữngcámdỗcủatìnhtrạngthamnhũnglantràntạiphốWalltrongnhữngngàychưađượcquảnlýchặtchẽ,nhiềuhơnbấtkìnguồnthôngtinnàokhác,chứkhôngnóiđếnbấtkìấnphẩmnàonàokhác.
PhảnứngcủaLivingstonđốivớilời“tiếtlộ”này,chúngtasẽkhôngnhắctớiởđây,nhưngcầnnhậnthấyrằngLivingstonđãchuẩnbịtrướcchochúngtavềnhânvậtcủabốicảnhđó.MộtôngWeisensteinnàođócũngchínhlàgiámđốcmộttổhợpđầucơ.Điềuđócónghĩalàmộtvịchủtịchtậpđoàncũngđồngthờichịutráchnhiệmvềcáchoạtđộngtrênthịtrườngchứngkhoán(việcnàyhiệnnayđượccoilàphipháp)đangtìmcáchthaotúnglàmgiáchochínhcổphiếucủacôngtyđó!Khicôngchúngbắtđầuchỉtríchvềnhữngquyđịnhđangtồntạikhiđóthìchúngtacầnđặtracâuhỏirằngnhững“ngàyxưatươiđẹp”đócóthậtsựtươiđẹpkhông?
Livingstoncũngkhônghềphảihổthẹnkhinhớlạinhữngchiếndịchvậnđộnglàmgiácủachínhmình.Tôichưatừngnghĩrằngngườitacóthể,thôngquaviệcmuavàomộtcáchđúnglúcvàcótínhtoáncẩnthận,mangvềnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồdođẩygiácủamộtcổphiếunàođólêntrongkhiphânphốilạisốcổphiếuđó.LivingstoncoitròlừađảotạihãngImperialSteellàmột“nghệthuậtvậnđộnglàmgiátuyệtvời”khiôngtatựchophépđượctándươngcôngviệccủachínhmình.Cóthểôngtađãcóchútgìđómuốntựbảovệchobảnthânmìnhkhichorằngviệcvậnđộnglàmgiákhôngcógìlàxấuvàchorằngkhôngcógìlừalọchaylénlúttrongđó.Đólàmộtcuộcchơiđòihỏisựdũngcảm,tuynhiêntrongnhữngphươngphápdoôngđềnghịnhằmlàmtrongsạchthịtrườngchứngkhoán,nhiềuýtrongđócũngtươngđồngvớiluậtchứngkhoánđượcbanhànhngaysauđó,đãđingượclạiđiềunày.Nhưngsuychocùng,chúngtacũngđượcnghechính
mộtnhàđầucơchứngkhoánchuyênnghiệpthổlộnhữngmưuđồcủachínhmình.
MộtlýdokhácmàbạnnênđọctácphẩmcủaLefèvređólàkèmtrongnhữnggiaithoạicủamình,ôngđãđưaranhữnglờikhuyênrấtquýbáumàbấtcứnhàgiaodịchnàocũngcóthểtìmthấyđiềugìđócóích.Bảnthântôikhôngphảilàmộtnhàgiaodịch,nhưngtôithừanhậnrằngnếuchỉtheodõinhữngđiềudiễnratrênbảngthôngbáothìnóchỉdẫntớimộtconđườngtấtyếu,đólàmuađắtbánrẻ.Tấtnhiên,Livingstoncũngnhậnramốinguyhiểmnày,vàbạncóthểtìmthấycâutrảlờicủaôngtạiđây.Ôngcũngnhậnthấyrằngnhữngđiềuônglàmhoàntoànkhácvớiviệcđầutưthuầntuý.Cácnhàđầucơmuavàotheoxuthếcònnhữngnhàđầutưluôncónhữngtínhtoándàihạn,họcónhữngmụctiêuhoàntoànkhácnhau.Mộtlýdokhiếnngàynayngườitavẫntựlàmmấttiềncủamình,đólàhọđãkhôngthểphânbiệtđượcsựkhácnhaunày.Họluônđinhninhtrongđầurằngmìnhđầutưdàihạnnhưngsauđóhọkhôngthểtừchốinhưngcámdỗcủaviệckiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnnhanhchóng.Livingstonkhôngcónhữngảotưởngnhưvậy,ôngvẫnluônlàmộtnhàđầucơtừđầuđếncuối.Tuynhiên,mộtđiềuđángngạcnhiênlànhữngphẩmchấtđãgiúpôngthànhcôngcũngchínhlànhữngphẩmchấtcủamộtnhàgiaodịchchứngkhoánvĩđại.Đóchínhlàtínhkiênnhẫn,tínhkỷluậtvàmộttríócsuyxétđộclập.Mộtngườicóthểnổigiậnvớibảngtin,nhưngngượclạibảngtinkhônghềquantâmtớinhữngđiềunhưvậy.Livingstonchorằngtốthơnhếtnênhọctừnhữngsailầmthayvìcốgắngngănbảnthânkhôngmắcphảisailầm.Đặcđiểmnổibậtnhấtởôngđólàsựtựýthứcđượcvềbảnthân.Trongcờbạccũngnhưtrongthểthao,kẻthùnguyhiểmnhấtchínhlàconquỷtrongbảnthânmỗingười.
Bạncóthểchorằngmộtnhàđầucơluônthèmthuồngnhữngnguồntinnộibộ-Livingstongọiđólà“móncocktailhyvọng”–nhưngôngtalạikhuyênchúngta(vàchínhbảnthânông)nênkiềmchếbảnthântrướcsựcámdỗđó.Điềunàythểhiệnsựđánhgiácủaôngđốivớitriếtlýchungcủathịtrường.Nếumộtngườithíchmộtcổphiếunàođó,thìnóphảithểhiệnưuthếrõràngtrênbảngtin,nếukhôngnguồntinnộibộđóchỉlàmộtnguồnsailệch.Côngchúngluônmongchờnhữngnguồntinnộibộ,họmongcómộtýkiếntưvấnnàođó.NhưngLivingstonvẫnluôntựtinmànóirằng“tôiluônlàmviệcđộclập.”
Tấtnhiên,điềuđóđúngtrongphầnlớnthươngvụcủaông.MộtlầntạiSaratogaSprings,mộttrongnhữngkhunghỉdưỡngnơiôngthườngluitớiđểlàmravẻđangđinghỉ,Livingstonđãbánmộtcổphiếumàôngđangtíchluỹ(mộtlầnnữađólàUnionPacific)dựatrênnguồntinnộibộcủamộtnhàmôi
giới.Nguồntinnàysauđóhoáralàsailầm.Đólàmộtsailầmphảitrảgiáđắt-mộtbàihọcđánggiáchoôngtacũngnhưchochínhchúngta.Ngườithầyđángthươngcủachúngtachothấyrằngôngtacóthểhọcđượcnhữngbàihọcnhưvậyvớicáigiárẻhơnnhiều.“Nhưngthầnđịnhphậnkhôngphảilúcnàocũngchobạnquyếtđịnhsố“họcphí”phảibỏra.Vịthầntựđưaranhữngbàihọcvàsauđótựmìnhghihoáđơn.”Thậtmaymắnrằngvịthầnđịnhphậnđãchochúngtamộtbàihọcvớicáigiáthấphơnnhiều.Vàđóchínhlànhữnggìcácbạncóthểtìmthấytrongcuốnhồikýnày,mộtcuốnhồikýtrongđóvớimộtphongcáchkểchuyệnlôicuốn,Lefèvređãcuốnhútrấtnhiềungườiđammêchứngkhoánđếnvớinhữngcâuchuyệnvềmộtthịtrườnghếtsứckhôkhancủanhữngconsốtănggiảm.
RogerLowenstein
Phần.1
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
Tôibắtđầuđilàmkhivừahọcxongtrunghọctrunghọcphổthông.Tôinhậncôngviệctrôngcoibảngyếtgiátạimộtvănphòngmôigiớichứngkhoán.Tôirấtnhanhnhạyvớinhữngconsố.Khicònđihọc,tôiđãhọchếtchươngtrìnhđạisốbanămchỉtrongcómộtnăm.Côngviệctrôngcoibảngyếtgiácủatôilàdánnhữngconsốlênmộtcáibảnglớnđặttrongphòngkháchhàng.Mộttrongsốnhữngkháchhàngsẽngồiởvịtrítrungtâmgầnbảngtinvàđọctocácmứcgiá,khôngcógìlàquánhanhvớitôi.Tôiluônnhớtrongđầunhữngconsố.Chẳngcógìkhókhăn.
Còncónhiềunhânviênkháctrongvănphòngnày.Tấtnhiênlàtôicóchơivớinhữngcậubạnkháccùnglàmcôngviệcmàtôiđanglàmởđó.Vàonhữnghômthịtrườngnhộnnhịpcóthểkhiếntôiphảibậnrộnsuốttừmườigiờsángtớibagiờchiều,vàchẳngcònthờigianmàchuyệngẫu.
Dùvănphòngcónáonhiệtđếnđâu,tôicũngkhôngkhỏinghĩđếncôngviệcmìnhlàm.Vớitôi,nhữngconsốtrênbảngyếtgiákhôngnóilênđượcgiácổphiếulàbaonhiêuđô-la.Đóchỉđơnthuầnlànhữngconsố.Tấtnhiênchúngcũngcóýnghĩanàođó.Nhữngconsốluônthayđổi.Đólàtấtcảnhữnggìmàtôiquantâm-nhữngthayđổi.Tạisaochúnglạithayđổi?Tôikhôngbiếtcũngchẳngquantâmlàmgì.Tôikhôngnghĩđếnđiềuđó.Chỉđơngiảnlàtôithấychúngthayđổi,vậythôi.Cáiýnghĩrằngnhữngconsốđóluônthayđổicứámảnhtôisuốt5tiếngđồnghồtrongnhữngngàylàmviệcbìnhthườngvà2tiếngđồnghồngàythứBảy.
Chínhýnghĩấykhiếntôibắtđầuthấythíchthúnhữngbiếnđộngvềgiácả.Phảinóilàtôicókhảnăngnhớsốrấttốt.Tôicóthểnhớđếntừngchitiếtcácmứcgiácổphiếutrongngàyhômtrước,ngaycảtrướckhichúnglênhayxuống.Niềmsaymêcáchtínhnhẩmcủatôilúcnàyđãtỏrahữuích.
Tôiđểývànhậnrarằngdùlênhayxuống,giácổphiếucũngcóxuhướngtuântheonhữngquyluậtnhấtđịnh.Nhữngtrườnghợpnhưvậythườngdiễnratạođườnghướngchotôi.Khiđótôimớicó14tuổinhưngsauhàngtrămlầnquansát,tôiđãtựkiểmchứngđộchínhxáccủanhữngquyluậtđóbằngcáchsosánhgiácổphiếucủangàyhômnayvớinhữnghômkhác.Việcđóxảyrakhônglâutrướckhitôidựđoánđượcnhữngđộngtháivềgiácổphiếu.Nhưtôinói,chỉdẫnduynhấtcủatôichínhlànhữngbiếnđộngcủagiátrongnhữngngàyđãqua.Tôilậpranhững“trangthôngtinchitiết”
trongđầu.Tôitìmkiếmthuthậpthôngtinvềnhữngcổphiếuđểđưavàotrangthôngtin.Tôiđãghichéplại.Anhhiểuýtôichứ?
Vídụnhưanhcóthểchỉratạiđiểmnàothìmuasẽtốthơnchútítsovớibán.Cómộttrậnchiếndiễnratrênthịtrườngchứngkhoánvàbảngniêmyếtgiáchínhlàkínhviễnvọngcủaanh.Anhcóthểdựavàonóbảytrongsốmườitrườnghợp.
MộtbàihọcnữamàtôisớmnhậnralàtrênphốWallkhôngcógìlàmớicả.Nguyênnhânkhôngphảilàvìhìnhthứcđầucơởđóđãxưanhưtráiđất.BấtkểcáigìdiễnratrênphốWallngàyhômnaycũngđãdiễnratrongngàyhômquavàsẽxảyratrongnhữngngàytiếptheo.Lúcnàotôicũngnhớnhưinđiềuđó.Tôicholàmìnhđãrấtcốgắngđểnhớđượckhinàođiềuđódiễnravàdiễnratheocáchnào.Đấychínhlàcáchtôithuthậpvốnkinhnghiệmcủamình.
Tôiquásaymêvàhàohứngvớiviệcđoántrướcbiếnđộnglênxuốngcủagiánhữngcổphiếugiaodịchnênđãmuamộtcuốnsổnhỏ.Tôighinhữngquansátcủamìnhvàođó.Đókhôngphảilànhữngghichépcácphiêngiaodịchtưởngtượngmànhiềungườivẫnbámtheođơnthuầnchỉđểkiếmlờihaythualỗhàngtriệuđô-lamàvẫnkhôngtỏrakiêungạohaykhôngphảivàotrạitếbần.Nólàghichépvềnhữnglầntôitínhtoánsaibêncạnhđólànhữngdựđoáncủatôivềnhữngđộngtháigiácổphiếu.Tôithíchnhấtkhikiểmtraxemliệunhữnggìtôiquansátđượccóđúnghaykhông,nóicáchkháclàxemxemtôidựđoáncóđúngkhông.
Saukhitìmhiểugiálênxuốngtrongmộtngàycủacổphiếuđanggiaodịch,tôicóthểđiđếnkếtluậnrằngcổphiếubiếnđộngcũngynhưcũ,nhưkhinó8hay10điểm.TôiviếtnhanhtênvàgiácổphiếutrongngàythứHai,nhớlạibiếnđộnggiánhữngngàytrướcrồiviếtlạidựđoáncủamìnhvềnhữnggìsẽxảyratiếptheotrongngàythứBavàthứTư.Sauđó,tôisẽkiểmtrađộchínhxáccủanhữngdựđoánmàmìnhđưarabằngcáchsovớighichépthựccủabảngyếtgiá.
Tôibắtđầuthíchthôngđiệpmàbảngtinđemlạinhưvậyđấy.Tôicholànhữngbiếnđộnggiácổphiếucómốiliênhệtrướchếtlàvớinhữngđộngtháilênvàxuống.Tấtnhiênlàbiếnđộnggiácảluôncónguyênnhâncủanó,nhưngbảnthânbảngtinkhôngbaogiờđềcậpđếnnguyêndotạisaolạicónhữngbiếnđộngnhưvậy.Nókhônggiảithíchlýdo.Tôikhôngbaogiờđặtracâuhỏivớibảngtinkhitôi14tuổivàbâygiờkhitôiđã40tuổi,tôicũngkhôngbaogiờlàmnhưvậy.
Hômnay,giácổphiếucóthểbiếnđộnglàdonguyênnhânnàynhưnghaingày,bangày,hàngtuầnhoặchàngthángsaulạidonguyênnhânkhác.Nhưngnhưvậycósaođâu.Anhghichépnhữnggìdiễnraởhiệntạichứkhôngphảitrongtươnglai.Cóthểgáclýdosangmộtbên.Nhưnganhphảihànhđộngthậtnhanhnếukhônganhsẽkhôngtheokịp.Đãcólầntôigặpchuyệnnàyrồi.ChắcanhnhớcólầncổphiếuHollowTubegiảmbađiểm.Sauđó,trongmộtngàykhác,giácácloạicònlạitrênthịtrườngtăngmạnh.Đólàthựctế.VàothứHaituầnsau,anhthấyđấy,cácvịgiámđốcđãbỏquasốcổtứccóthểthuvềtừvụnày.Họbiếtnênlàmgì,họsẽkhôngtựtaybánrathậmchícũngchẳngmuavàocổphiếuloạinày.Khôngcóvụmuanộibộnàodiễnravàcũngkhôngcólýdotạisaonólạikhôngxuốnggiá.
Tôigiữcuốnsổtayghichépcủamìnhtrongkhoảngsáutháng.Trongsuốtthờigianđilàm,thayvìtranhthủvềnhà,tôisaymêghighichépchépnhữngconsốtôicầndùngvàtheodõixemchúngbiếnđổithếnàofabaogiờtôicũngtìmxemcóbiếnđổinàolặplạihaytươngtựnhaukhông.Đólàcáchtôiđọcthôngđiệpcủabảngtinmặcdùthậtramànóithìchođếnlúcđótôichưanhậnbiếthếtgiátrịthựccủanó.
Mộthôm,khitôiđangăntrưa,mộtcậubạnlàmcùngvănphòng,lớntuổihơntôi,lạigầnvàhỏinhỏxemtôicótiềnkhông.
Tôihỏi:“Cậubiếtlàmgì?”
“Ồ,vừacóngườikhuyêntớhaylắm,vềcổphiếuBurlington.Tớđịnhchơinếucóaichơicùng.”
“Chơiá?Cậuđịnhchơithếnào”Tôihỏi.Vớitôi,chỉcókháchhàngmớilànhữngngườicóthểchơicổphiếu-nhữngkẻ“hốtbạc”vớibaonhiêulàtiền.Phảitốnđếnhàngtrăm,thậmchílàhàngnghìnđô-lamàsaocậulạiđịnhchơicơchứ?Chẳngkhácnàocậusởhữumộtcỗxengựavàôngkéoxeđộimũbạctrênđầuđâu.”
“Đúngđấy,chơiđi.Cậucóbaonhiêu?”-cậutanói.
“Cậucầnbaonhiêu?”
“Àtớsẽmua5cổphiếubằngcáchđặt5đô-la”
“Cậusẽchơithếnào?”
“TớsẽmuatấtcảcổphiếuBurlingtonmàvănphòngchophépvớisốtiền
hoahồngtớđãnộpchohọ.Nósẽlêngiá,chắcđấy.Cứnhưnhặtnhặtđượctiềnvậy.Tớsẽtănggấpđôichỗtiềncủachúngmìnhchỉtrongchốclát.”
“Khoanđã”,tôinóivớicậutarồilôicuốnsổnhỏcủamìnhraxem.TôikhôngquantâmlắmđếnchuyệnkhoảntiềncủamìnhcótănggấpđôihaykhôngnhưngrõràngcậunàykhẳngđịnhrằngcổphiếuBurlingtonsẽtăng.Nếunhưthế,cuốnsổtaycủatôicũngsẽthểhiệnđiềuđó.Tôixem.Đúngrồi!TheonhữngtínhtoáncủatôithìcổphiếuBurlingtonđangbiếnđộnggiốnghệtnhưtrướckhinótănggiá.Tôichưatừngmuahaybáncáigìtrongđờimình,tôicũngchưacácượcvớinhữngcậubạnkhácbaogiờ.Nhưngđâysẽlàmộtcơhộingànvàngđểtôikiểmchứnglạixemnhữnggìmìnhđãlàmbấylâunaynhưmộtsởthíchcánhânliệucóchínhxáchaykhông,vàđấymớilàmụctiêucuốicùngcủatôitrongthươngvụnày.Mộtýnghĩchợtloélêntrongđầutôi:nếunhữngghichépcủatôikhôngcótácdụnggìthìngườitasẽkhôngbaogiờchúýđếnmớlýthuyếttôiviếttrongđó.Vìthếtôiđưachocậutatấtcảsốtiềnmìnhcóvàrồivớitấtcảchỗtiềndànhdụmđượccủatôi,cậutađếnmộttrongnhữngcôngtychứngkhoánchuigầnđóđểmuacổphiếuBurlington.Haingàysau,tôinhậnđượcmộtkhoảnlãilà3,12đô-la.
Sauvụlàmănđầutiênđó,tôibắtđầuđầucơchotàikhoảncủariêngmìnhtạinhữngcôngtychui.Tôithườngrangoàivàogiờăntrưađểmuabáncổphiếu.Từtrướcđếnnay,vớitôimuahaybáncũngkhôngcógìkhác.Tôichơitấtcảcácloại,khôngnhấtthiếtphảilàcổphiếunónghaycổphiếungườitađưarađểcácược.Tấtcảnhữnggìtôibiếtđólànhữngphéptínhvềcổphiếuđó.Thựctếchothấycáchlàmcủatôilàlýtưởngnhấtđểkinhdoanhcổphiếutrongnhữngcôngtychuinhưvậy.Tạithờiđiểmđó,tấtcảnhữngviệcmàkháchhàngtrongnhữngcôngtynàylàmlàcácượcvềnhữngbiếnđộnggiácổphiếughitrênbảngtin.
Chẳngbaolâu,sốtiềntôikiếmđượctừnhữngcôngtychứngkhoánchuicònlớnhơnrấtnhiềusovớiởvănphòngmôigiới.Vìthếtôixinnghỉlàmởvănphòngmôigiới.Bạnbètôiphảnđốinhưnghọkhôngthểnóiđượcgìkhichứngkiếnnhữnggìtôiđanggâydựngnên.Tôimớichỉlàmộtcậubévàđồnglươngvănphòngmôigiớitrảchotôirấtítỏi.Tôiđãlàmrấttốtbằngsứclựccủachínhmình.
Khi15tuổi,tôimangtheomộtnghìnđô-lađầutiênvềnhàvàđặttrướcmặtmẹtôi–đólàtấtcảsốtiềntôikiếmđượctừcôngtychuicạnhsốtiềntôiđãxinnhà.Mẹtôikêucaphànnànầmĩ.Mẹtôimuốntôigửitiếtkiệmtrongngânhàngđểkhỏitiêuxàiphungphí.Bànóichưabaogiờnghechuyệnmộtcậubémườilămtuổibắtđầuvớibàntaytrắngmàlạikiếmđượctừngấy
tiền.Hìnhnhưmẹtôikhôngdámtinđólàtiềnthật.Bàhaylolắngvàtỏrakhônghàilòngvớisốtiềnlớnnhưvậy.Nhưngtôichẳngnghĩđếnđiềugìkhácngoàichuyệntiếptụcchứngminhnhữngtínhtoáncủatôilàđúng.Quảlàthúvịnếutôicóthểtựmìnhchứngminhmìnhđúng.Khimuamườicổphiếumàtôitínhchínhxácthìkhimuamộttrămcổphiếu,độchínhxácđóphảitănglênmườilần.Tấtcảnhữnglợiíchmàtôiquantâmlàcàngngàytôicàngchứngminhđượcnhữngtínhtoáncủatôilàchínhxác,thậmchílàrấtchínhxác.Tôicódũngcảmhơnkhôngư?Không!Khôngcógìkháccả.Nếutôimạohiểmđầutưtoànbộsốtiềncótrongtaylà10đô-lachẳnghạnthìtôicòndũngcảmhơnrấtnhiềusovớiđầutư100đô-latrongkhicó100đô-lakhácgửitiếtkiệm.
Dùsaothìtôiđãcóthểtựkiếmsốngmàkhôngcầndựavàovănphòngmôigiớikhimớichỉcó15tuổi.Tôikhởinghiệptừnhữngcôngtychứngkhoánchui,nơinếucóaimuahaybánhaimươicổphiếukẹptrongmộtcáikẹpbằngkimloạisẽbịnghingờlàJohnW.GateshayJ.P.Morgancảitrang.Cáccôngtychứngkhoánchuithờibấygiờhiếmkhiquantâmlợiíchcủakháchhàng.Thựcrahọkhôngcầnphảilàmnhưvậy.Cónhiềucáchkhácđểnhữngcôngtynàylấytiềntừkháchhàngngaycảkhihọdựđoánđúng.Đólàngànhkinhdoanhkiếmlờilớn.Kểtừkhinhữngcôngtykiểuchuiđivàohoạtđộngchođếnnay,ngànhkinhdoanhnàyvẫnđượctiếnhànhhợpphápvànhữngđộngtháigiálênxuốnglàrấtnhỏ.Đểthuđượckhoảntiềnhoahồngcủa điểmlàchuyệnkhôngkhó.Vàaitrốnnợsẽkhôngđượcphépquaylạichơinữa.Ởngànhkháccũngvậy.
Tôikhôngcómộtaitheosauủnghộ.Tôikinhdoanhchoriêngtôi.Nóigìthìnói,đócũnglàcôngviệccủamộtmìnhtôi.Đólàcôngsứccủatôi,đúngkhông?Tôiđãtựmìnhtínhtoánmàkhôngcóaigiúpđỡ,giácổphiếucókhibiếnđổitheođúngnhữngtínhtoánấycũngcókhikhông,nhưngbạnbèkhôngmộtaicóthểgiúptôi.Tôikhôngbiếtnênchiasẻvớingườikhácvềcôngviệccủamìnhnhưthếnào.Tấtnhiênlàtôicũngcóbạnnhưngcôngviệctôilàmvốndĩvẫnlàviệcchỉdànhchomộtngười.Đólàlýdotạisaotôiluônluônđơnthươngđộcmã.
Chẳngbaolâutôiđànhphảitạmdừngnhữngthươngvụtạicáccôngtychứngkhoánchui.Tôiphảixemxétvàhạgiábiênnhưngnhữngcôngtynàykhônghềthayđổi.Họnóivớitôirằngchẳngcógìphảilàmcả.Thờigianđóhọgọitôilà“tayđầucơtrẻtuổi”.Tôiphảiliêntụcthaycácnhàmôigiớitừcôngtynàysangcôngtykhác.Tôilàmnhưvậycốtlàđểtạoradanhtiếnggiả.Tôibắtđầuvớirấtítcổphiếu,chỉchừnghaimươiđếnbamươicổphiếu.Nhiềulầnhọbắtđầusinhnghinêntôiđànhphảitừbỏmụcđíchban
đầucủamìnhrồisauđómớilạitiếptụchoạtđộng.Tấtnhiênchẳngbaolâusau,ngườitachorằngmứcgiátôiđưaralàquácaovàhọyêucầutôiđinơikhácvàkhôngcanthiệpvàoviệclàmăncủahọnữa.
Ngaysaukhiphảitạmdừngcôngviệckinhdoanhmàtôiđãduytrìtronghàngthángtrời,tôiquyếtđịnhcắtgiảmđầutưcổphiếuởnhữngcôngtyđó.Nhữngcôngtychuimàtôithamgiacócácchinhánhtrênkhắpthànhphố,trongcáctiềnsảnhkháchsạn,vàởcácthịtrấnlâncận.Tôiđếnmộttrongnhữngchinhánhởcáckháchsạnvàhỏivịgiámđốcmộtvàicâuhỏi,cuốicùngtôibắtđầumởkinhdoanh.Nhưngngaysaukhitôichơichứngkhoántheocáchđặcbiệtcủamình,vịgiámđốcnàynhậnđượctinnhắntừvănphòngquảnlýhỏiaiđangkinhdoanh.Ônggiámđốckháchsạnnóilạivớitôinhữnggìhọhỏi.TôinóitôitênlàEdwardRobinsonđếntừCambridge.Vịgiámđốcgọiđiệnvàbáotinvuichoquảnlýcủamình.Nhưngởđầudâybênkia,ngườitalạimuốnbiếthìnhdángtôithếnào.Khivịgiámđốcnóilạivớitôi,tôibảoôngta“hãynóivớingườitarằngtôibéo,thấp,tócđenvàrâuriarậmrạp”.Nhưngthayvìnóinhữnggìtôidặn,vịgiámđốctảđúnghìnhdángtôivànổigiậnsaukhiôngtangheđiệnthoại,ôngtagácmáyvànóivớitôihãytừbỏvụlàmănnày.
“Họđãnóivớianhnhữnggì?”–tôilịchsựhỏi.
“Họnóirằng“Anhngốcquáđấy,chẳngphảichúngtôiđãnóivớiônglàđừngmuabángìvớiLarryLivingstonhaysao?Vậymàanhđãđểanhtahốtmấtcủachúngta700đô-la.”Ôngtakhôngnóigìthêm.
Tôicốgắngđếnnhữngchinhánhởcáckháchsạnkhác,nhưngrồitấtthảyhọđềubiếttôilàaivàtiềncủatôicũngchẳngcònýnghĩagìởnhữngnơinhưthếnữa.Thậmchílúcnàobướcchânvàonhữngcôngtychuiđểxemcácbảngyếtgiá,tôicũngđềubắtgặpánhmắtgiễucợtcủamấycôthưký.Tôicốgắngbuộchọphảiđểchotôithamgiagiaodịchbằngcáchluânphiênđếncáccôngtychui.Nhưngcáchlàmđócũngkhôngổn.
Cuốicùngchỉcònlạimộtnơimàtôicóthểgiaodịch,đócũnglàcôngtychuilớnnhấtvàgiàunhất–CôngtyMôigiớiChứngkhoánCosmopolitan.
CôngtyCosmopolitanđượcxếphạngA1vàcóquymôlớn.CôngtycóchinhánhởkhắpcácthịtrấnởvùngNewEngland.Họđồngýnêntôiđãmuavàbán,thắngvàthuatronghàngthángtrờinhưnghọcũngdầnquenvớichuyệnđó.Họkhôngphũphàngtừchốitôinhưởmộtsốnơingườitađãlàm.Họchotôikinhdoanhkhôngphảivìtừchốitôicónghĩalàhọkhôngthẳngthắn
màvìhọbiếtrằngnếutừchốitôi,họsẽmangtiếngxấulàkhôngđểchotôikinhdoanhchỉvìtôikhôngmanglạinhiềulợinhuậnchohọ.Nhưnghọchơikhôngđẹpkhibuộctôiphảinânggiábiên[1]3điểmvàtrảmứcphílàđiểmtrongthờigianđầu,saulàmộtđiểmvàcuốicùnglàmộtđiểmrưỡi.Nhưthếrấtbấtlợichotôi.Bấtlợithếnàoư?Thậtdễhiểu.Giảsửanhmuacổphiếuthépvớigiábánralà90đô-la.Nhưthườnglệ,thẻcủaanhlà“thẻmua10cổphiếuthépBotgiá90 .”Nếuanhnânggiábiênlên1điểmcónghĩalàgiágiảm89 thìanhsẽbịloạikhỏicuộcchơi.Tạicáccôngtychứngkhoánchuikia,anhkhôngphảinânggiábiênhaybuộcphảiyêucầumôigiớibáncổphiếurađểítnhấtthuvềđượcmộtcáigìđó.
Nhưngkhicôngtythêmvàokhoảnphítứclàhọchơixấutôi.Tứclàthếnày,nếuanhmuacổphiếuthépgiábánralà90đô-lathìthayvìghithẻ“thépBot90 ”ngườitasẽthaythếbằng“ThépBot91 .”Tạisaosaukhitôimua,giácổphiếuđóvẫntăng1 vànếutôicókếtthúcgiaodịchđichăngnữathìtôivẫnthualỗ.Nếutôinânggiábiênlên3điểmngaytừđầuthìchắclàsốlượnggiaodịchcủatôisẽgiảmđi .Nhưngdùsaođócũnglàcôngtyduynhấtmàtôiđượcgiaodịchvàtôivẫnphảichấpnhậnmọithứ,nếukhôngtôisẽphảitừbỏvụlàmăn.
Tấtnhiên,dùcólúclênvoixuốngchónhưngnóichungtôithắngcuộcnhiềuhơn.NgườicủacôngtyComospolitangâykhódễchotôibằngnhữngviệcmàhọcholàquáđủđốivớinhữngngườikhácnhưngcóvẻhọvẫnchưathỏamãn.Họmuốnchơihaimặtvớitôinhưngkhôngthểlàmgìtôi.Tôivẫnthắngđượcnhờcókhảnăngdựđoán.
Nhưtôiđãnói,vớitôi,côngtyComospolitanlànơicứucánhcuốicùng.NólàcôngtychứngkhoánchuigiàucónhấtởNewEngland,vàđãthànhlệ,họkhôngđặtragiớihạnchobấtcứgiaodịchnào.Tôichorằngmìnhchínhlàmộtnhàđầutưnặngkýnhấttrongsốnhữngkháchquenhàngngàyởđó.Họcóvănphòngthậtđẹpvàcóbảngyếtgiátonhất,hoànhảonhấtsovớitấtcảnhữngcáibảngyếtgiámàtôiđãtừngnhìnthấy.Tôiđidọctheochiềudàicănphòngvàquansátthấynhữngthứđượcniêmyếttrênđóthậttuyệtvời.TôimuốnnóiđếnnhữngloạicổphiếuđượcngườitamuabántraođổiởcácsànlớnnhưsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkvàsàngiaodịchchứngkhoánBoston-bông,lúamỳ,thựcphẩmdựtrữ,kimloại–tấtcảnhữngthứngườitamuabánởcácthànhphốlớnnhưNewYork.Chicago,BostonvàLiverpool.
Tôibiếtởcáccôngtychui,ngườitabuônbánthếnào.Anhđưachothưký
tiềncủaanhrồinóivớithưkýanhmuốnmuahaybáncáigì.Thưkýsẽnhìnvàobảngtinhoặcbảngyếtgiáđểđọcgiávàtấtnhiênlàmứcgiácuốicùng.Thưkýcũngsẽghithờigiantrêntấmthẻnhưmộtbáocáothườngxuyêncủangườimôigiới,theođóanhbiếthọđãbánhaymuachoanhbaonhiêucổphiếutrongsốanhđãđưaratạimứcgiáấy,ngaythờiđiểmtrongngàyhômấyvàhọnhậnđượcbaonhiêutiềntừanh.Khianhmuốnkếtthúcgiaodịch,anhthôngbáovớithưkýđó.Anhtasẽlấymứcgiácuốicùnghoặcnếucổphiếuđóvẫnchưađượcgiaodịch,anhtasẽđợiđếnlầnyếtgiátiếptheotrênbảngtin.Anhtaviếtgiávàthờigianlênthẻcủaanh,duyệtrồiđưalạichoanh,sauđóanhđếnthủquỹvànhậnlạibằngtiềnmặtquyđổi.Tấtnhiênkhithịtrườngbiếnđộngkhôngtheoýmuốn,giávượtquágiớihạngiábiênanhđặtra,phiêngiaodịchcủaanhsẽtựnókếtthúcvàtấmthẻcủaanhsẽchỉcònlàmộtmấugiấyloại.
Ởnhữngcôngtychứngkhoánchuicóquymônhỏhơn,ngườitađượcphépmuahoặcbán5cổphiếu,thẻcũngnhỏhơncómàusắckhácnhauchobênmuavàbán–vàtạithờiđiểmthịtrườngcógiánónglênchẳnghạn,nhữngcôngtynàysẽchịuảnhhưởngrấtlớndongườibánđầucơgiálênvàhọđềudựđoánđúng.Sauđó,côngtysẽchiếtkhấutiềnhoahồngcóđượctừcảhaibênmuavàbánvànếuanhmuacổphiếugiá20,thẻcủaanhsẽđượcđọclênlà20 .Dođóanhchỉcóđược điểmchomình.
NhưngComospolitanlàcôngty“hạngnhất”ởNewEngland.Họcóđếnhàngnghìnkháchquenvàthựcsựtôinghĩlàhọchỉsợcómìnhtôi.Kểcảviệcđặtmứcphíchếtngườihaymứcgiábiênbađiểmnhưhọyêucầutôităngđềukhôngảnhhưởnggìđếnviệclàmăncủatôi.Tôivẫntiếptụcmuavàbánnhiềucổphiếuởmứctốiđahọchophép.Tôigiaodịchnhiềunhấtlà5.000cổphiếu.
Tôisẽkểchoanhnghevềlầntôinắmgiữ3.500cổphiếuđường.Tôicóbảytấmthẻmàuhồngcỡlớntrịgiá500cổphiếumỗithẻ.CôngtyComospolitansửdụngnhữngtấmthẻcỡlớnvớinhữngkhoảngtrốngdànhđểviếtmứcgiábiênbổsung.Tấtnhiênlànhữngcôngtychuinàykhôngđòihỏitănggiábiênbaogiờ.Vớihọ,mứcbiêncàngnhỏcàngtốtđặcbiệtlàkhianhbịloạikhỏicuộcchơi,họcàngcólợi.Ởnhữngcôngtynhỏhơn,nếuanhmuốnnânggiábiêngiaodịchcủamình,họsẽghichoanhmộttấmthẻmớibuộcanhphảinộptiềnmôigiớibênmuavàchỉchoanhnắm điểmtrongmỗilầngiágiảmmộtđiểm,cónhưvậyhọmớicóthểtínhchínhxáctiềnmôigiớibánnhưtrongmộtphiêngiaodịchmới.
Bâygiờtôivẫnnhớmìnhđãkiếmđượcđếnhơnmườinghìnđô-lanhờcác
mứcgiábiên.
Tôichỉmớihaimươituổikhilầnđầutiênnắmtrongtay10nghìnđô-latiềnmặt.Anhhẳnđãnghekểvềmẹtôirồiđấy.Anhbiếtkhông,10nghìnđô-latiềnmặtcònnhiềuhơnsốtiềnmàJohnD.kiếmđượcvàtrướcđây,ngoàianhtarakhôngcònaikháclàmđượcnhưvậy.Mẹtôithườngkhuyêntôinênthỏamãnvớisốtiềnlớnnhưvậyvàchuyểnsangngànhkinhdoanhkhácổnđịnhhơn.Tôiđãphảirấtvấtvảđểthuyếtphụcbàrằngtôikhôngđánhbạcmàtôikiếmtiềnbằngnhữngphéptính.Tấtcảnhữnggìmẹtôinhậnthấylà10nghìnđô-lalàkhoảntiềnquálớnnhưngtấtcảnhữnggìmàtôinghĩđếnlàgiábiên.
Tôiđầutưvào3.500cổphiếuđườngvớimứcgiá105 .Cómộtngườinữacùngphòngtôi,anhbạnHenryWilliamsmuốnđầutư2.500cổphiếu.Tôihayngồigầnbảngtinvàđọcgiáchocậubétrôngcoibảngyếtgiá.Giácổphiếubiếnđộngynhưtôidựđoán.Giágiảmmạnh2điểmvàdừnglạitrongthờigianngắntrướckhigiảmtiếp.Nhìnchungthịtrườngkhá“mềm”vàdườngnhưmọithứđềuđầyhứahẹn.Tôikhôngthíchnhữngbiếnđộnggiácổphiếuđườngvìnótănggiảmkhôngdứtkhoát.Tôibắtđầuthấykhôngổn.Tôinghĩmìnhnênrútluithìhơn.Sauđó,giábánlà103-mứcthấptrongngàyhômđó–thayvìcảmthấytựtinhơn,tôilạithấyrấthoangmang.Tôibiếtcócáigìđókhôngổnnhưngtôikhôngbiếtchínhxáclàởđâu.Nhưngnếucóchuyệngìkhôngổnmàtôikhôngchỉralàởđâuthìchắctôisẽkhôngthểtựbảovệđượcmình.Đóchínhlàtrườnghợpmàtốthơn,tôinênrútlui.
Anhbiếtđấy,tôilàmviệcgìcũngcótínhtoánchứkhôngnhắmmắtlàmliềuvìtôikhôngthíchvàcũngchưabaogiờnhưvậy.Thậmchítôinhưmộtđứatrẻ,baogiờcũngmuốnbiếtmụcđíchcủaviệcmìnhlàmlàgì.Nhưnglầnnàytôikhôngđưarađượcmộtlýdonàochoviệclàmcủatôinêntôithấyrấtbấtan,đếnnỗitôithấykhôngthểchịuđựngthêmđượcnữa.TôigọiđiệnchomộtanhbạntênlàDaveWymanvànóivớianhấy:“Davenày,anhđếnđâythaytôinhé.Tôimuốnanhlàmgìđóchotôi.Trướckhiđọctogiácổphiếuđường,anhnhớđợimộtlátnhé,đượcchứ?”
Anhbạnnóivớitôianhsẽlàmnhưvậyvàtôiđứngdậy,nhườngchỗchoanhấyởngaygầnbảngtinđểanhấycóthểđọctogiáchocậubétrôngcoibảngyếtgiá.Tôirútbảycổphiếurakhỏitúivàđiquanhquầythungân,nơithưkýngồiđểđánhdấuthẻkhikếtthúcphiêngiaodịch.Nhưngtôithựcsựkhôngbiếttạisaotôicứcóýnghĩlàmìnhphảirakhỏisàngiaodịchnêntôichỉbiếtđứngđó,dựavàoquầythungân,sốthẻvẫntrongtaytôinênthưkýkhôngthểnhìnthấychúng.Chẳngbaolâusau,tôinghethấytiếngláchcách
củamáyđiệnbáovàtôithấyTomBurnham,quayđầuvàchúýlắngnghe.Tôithấycócáigìđónhưsắpvỡtungravàtôiquyếtđịnhkhôngđợithêmnữa.Ngaysauđó,anhthưkýDaveWyman,bắtđầunói“đườ…ng”rồinhanhnhưchớptôiđặtthẻlênbànquầythungânngaytrướcmặtanhthưkývàreolên“chốtgiáđường”trướckhiDaveđọctogiábán.Tấtnhiênsauđó,cảvănphòngphảikếtthúcchốtgiávàgiácuốicùngkhớpvớicổphiếucủatôi.GiámàDaveđọctohoáralà103.
Theonhữngghinhậncủatôi,đếnthờiđiểmđó,giácổphiếuđườnglà103.Nhưngcảhệthốnghoạtkhôngnhưthônglệcủanó.Tôicócảmgiácnhưcócạmbẫyởxungquanh.Sautấtcảmọichuyện,tôinhậnrahìnhnhưmáyđiệnbáocóvấnđềthìphải.TôiđểýthấythưkýTomBurnhamkhôngđánhdấulênnhữngtấmthẻcủatôimàvẫnđặtchúngởchỗtôiđặtbanđầulúctôicònđangchúýnghetiếngláchcáchcủabăngđiệnbáo.Hìnhnhưanhtađangđợimộtcáigìđó.Thếnêntôinóilớn:“NàyTom,anhđangđợicáiquáigìđấy?Đánhdấugiálênnhữngcáithẻnàyđichứ-103!Nhanhđinào!”
Mọingườitrongphòngnghetiếngtôivàbắtđầunhìnvềphíachúngtôivàxônxaohỏicóchuyệngì,vànhưanhbiếtđấy,nếucôngtyComospolitankhônglàmnhưvậythìtôisẽchẳngnóigì,điềuhànhmộtcôngtychuinhưthếkhôngkhácgìđiềuhànhmộtngânhàngcả.Nếumộtkháchhàngsinhnghithìnhữngngườikháccũngsẽnhưvậy.NhìnvẻmặtcủathưkýTomlúcnàytrôngtốisầmnhưngrồianhtacũngviếtgiávàothẻcủatôi“chốtgiá103”rồiđẩybảytấmthẻvềphíatôi.Chắcanhtachẳngtửtếgìchocam.
TừchỗđứngcủaTomđếnquầythungâncáchkhôngquáhaimétrưỡi.NhưngtôikhôngđểchonhânviênthungâncầmtiềncủamìnhlúcDaveWymanđangđứnggầnnhữngtấmthẻ,miệngreoto“Trờiđất!Đường108!”Nhưngđãquámuộnvìvậytôichỉcườivànóivớianhta“KhôngănthuađâuTom,đúngkhônganhbạn?”
Tấtnhiêncôngviệccủaanhtađôikhiphảinhưvậy.HenryWilliamvàtôicùngđặtmua600cổphiếuđường.CôngtyđóđãcógiábiêncủatôivàHerry.Cóthểcòncónhiềungườikháccũngmuốnmuacổphiếuloạinàyvớisốlượngcókhảnănglênđếntámnghìnhoặcmườinghìncổphiếu.Giảsửrằngcó20nghìncổphiếuđangởnhiềumứcgiábiên.NhưvậycũnglàquáđủđểcôngtynàybámsátthịtrườngcổphiếutạiSàngiaodịchChứngkhoánNewYorkvàloạichúngtôirakhỏicuộcchơi.Trướcđâykhinàocôngtychứngkhoánchuilâmvàotìnhtrạngquátảidocóquánhiềuđầucơgiálênvàocùngmộtloạicổphiếunhấtđịnh,vănphòngmôigiớithườngcửchuyên
giamôigiớihạgiáloạicổphiếuđónhằmloạimộtmộtsốkháchhàngđangchờcơhộiđầucơrakhỏicuộcchơi.Côngtychẳngtốnmấythờigianchoviệcnày.Họchỉthiệthạihơnhaiđiểmtronghàngvàitrămcổphiếutrongkhisốtiềnhọthuđượclênđếnhàngtrămđô-la.
ĐólàcáchmàcôngtychuiComospolitanmuốnthuhúttôi,Henryvànhữngnhàđầucơlớnkhácmuacổphiếutừphíahọ.NhữngnhàmôigiớicủahọtạiNewYorknânggiálênđến108.TấtnhiênsauđógiásẽlạigiảmnhưngcuốicùngthìHenryvàmộtsốnhàkinhdoanhkháccũngbịloại.Bấtcứkhinàogiácổphiếucóxuhướnggiảmmạnhmàkhôngrõnguyêndo,vàphụchồinhanhchóngngaysauđó,giớibáochíthờiđósẽgọiđólàcơchếhoạtđộngtheokiểucôngtychứngkhoánchui.
ĐiềunựccườinhấtlàsaukhicôngtymôigiớichứngkhoánComospolitantìmcáchđánhbậttôi,mộtanhbạnkinhdoanhcổphiếuđếntừNewYorkđãđẩyComospolitanđếnchỗthualỗmất70nghìnđô-la.Anhbạnnày,mộtthươngnhânđếntừsàngiaodịchchứngkhoánNewYork,đãthựcsựtrởthànhmộtthànhviênquantrọngcủathịtrườngchứngkhoántrongthờikỳđó.TrướcđâyanhtađãnổitiếnglàmộtnhàđầucơcổphiếugiáxuốngtrongsuốtthờikỳkhủnghoảngBryannăm1996.Nhữngquyđịnhdocácsàngiaodịchchứngkhoánđặtraluôngâykhókhănchoanhvàanhphảithựchiệnmộtsốkếhoạch(muabáncổphiếu)củamìnhthôngquamộtsốngườibạn.Mộthôm,anhsuytínhrằngcảsàngiaodịchlẫncáccơquanchínhsáchcũngsẽkhôngthểkêucaphànnàngìnếunhưanhchỉramộtsốviệclàmbấtchínhcủanhữngcôngtychuiởđây.Tôinóivídụnhưanhbạnnàygửiđếnnhữngcôngtynày35ngườivớivaitròlàkháchhàng.Họtớinhữngvănphòngchínhvànhữngchinhánhlớn.Vàomộtngàynàođótạimộtgiờđãấnđịnh,cácđạilýsẽmuanhiềucổphiếucùngloạitronggiớihạnnhàquảnlýchophép.Khiđạtđượclợinhuậnởmộtmứcnàođó,họsẽnhậnlệnhrútkhỏicuộcchơi.Tấtnhiênnhữnggìhọlàmởsàngiaodịchlàkhuyênnhữngngườibạnthamgiađầucơgiálênrồilênsànđấugiálên,lúcnàyhọđãcósựhỗtrợtừphíacácthươngnhântrongsàngiaodịch,nhữngkẻcứnghĩrằnghọchơiđẹp.Họthậntrọnglựachọncácloạicổphiếuđểthựchiệnkếhoạchcủamình,lúcnày,đẩygiálênbahaybốnđiểmkhôngcònlàviệckhó.Cácđạilýcủaanhbạnnàytạicáccôngtynhưthếchỉviệcngồimộtchỗmàthulợinhuận.
Mộtngườibạncủatôinóirằnganhbạnđiđầunàyđãkiếmra70nghìnđô-lalãitrầncòncácđạilýcủaanhtaluônđảmbáođượccáckhoảnchiphícũngnhưviệcchitrảlương.Anhtađãchơinhưthếvàilầntrênkhắpđấtnướcvàlầnlượttrừngtrịcáccôngtymôigiớidướidạngcáccôngtychứngkhoán
chuikiểunàyởNewYork,Boston,Philadenphia,Chicago,CincintinavàSt.Louis.MộttrongnhữngloạicổphiếuanhbạnnàyyêuthíchlàWesternUnionvìđốivớinhữngloạicổphiếubánhoạtđộngnhưvậy,việctănghaygiảmgiávàiđiểmquảlàkhôngkhó.Cácđạilýcủaanhtasẽmuacổphiếucùngloạiởmộtmứcgiánhấtđịnh,bánrahơnhaiđiểmlãi,sauđómualạivớigiácaohơn3điểmnữa.Sauđó,tôiđọcbáomớibiếtanhtaquađờitrongnghèokhổ.Nếuthờiđiểmđólàvàonăm1896thìbáochíNewYorkítnhấtcũngphảidànhhẳnmộtcộtbáotrêntrangnhấtđểbàntánvềcáichếtcủaanhta.Nhưnglúcấy,ngườitachỉdànhchoanhmộtmẩutindàihaidòng.
Phần.2
Saukhiápdụngmứcgiábiênbađiểmvàmứcphí1,5điểmchếtngườinhằmgâykhódễchotôinhưngkhôngthành,tôinghĩcôngtymôigiớichứngkhoánComospolitansẽsẵnsàngdùngnhữngthủđoạnbẩnthỉukhácđểđánhbạitôi.Ngoàiracòncónhữngdấuhiệuchotôithấyrằnghọkhôngmuốntôigiaodịchchứngkhoánởđónữa.Vìvậy,tôinhanhchóngquyếtđịnhchuyểnđếnsàngiaodịchchứngkhoánNewYork.TôikhôngmuốnđếnchinhánhnàocủaBostonvìởđóngườitadùngmáyđiệnbáođểyếtgiá.Tôimuốntiếpcậnvớicộinguồncủathịtrườngchứngkhoán.TôiđếnNewYorkkhitôi21tuổiđemtheotấtcảsốtiền2.500đô-latrongtúi.
Nhưtôiđãnóivớianhrồiđấy,khihaimươituổi,tôiđãcómườinghìnđô-lavàvốnliếngcủatôităngthêmmườinghìnđô-lanữanhờvụđầutưvàocổphiếuđường.Nhưngkhôngphảilúcnàotôicũngthắng.Tôithườnglênnhữngkếhoạchhợplýchonhữngthươngvụđầutưcổphiếu,vìthếtôithắngnhiềuhơnlàthua.Nếutôiđãchơithìxácsuấtsốlầntôitínhchínhxáccóthểlàbảytrênmườilần.Thựcratôiluônthắngkhitôibiếtchắcmìnhđúngngaytừđầucuộcchơi.Tôichỉthấtbạikhitôithiếusángsuốthaynóiđúngralàtôikhôngsẵnsàngvàocuộchaythấychưathấyyêntâmvềnhữngđiềukiệntiềnđềchothươngvụ.Mọithứđềucóthờigiancủanónhưngtôikhôngđểýđếnđiềuđó.ĐâycũngchínhlàyếutốkhiếnchonhữngkháchhàngkhôngthườngxuyêntrongsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkphảigánhchịuthấtbại.CónhữngkẻngốcnghếchhaymắcsailầmởmọinơimọilúcvàtrênphốWallcũngcónhữngkẻchorằnglúcnàocũngcóthểkinhdoanhcổphiếuđược.Khôngphảilúcnàongườitacũngchỉrađượclýdochínhđángchoviệcvìsaomìnhlạimuahaybáncổphiếuvàtìmrađượcnhữnggiảiphápthôngminhtrongnhữngthươngvụcủamình.
Tôicóthểchứngminhđiềunày.Khiđọccuốnsổtayghichépvànghiệmlạixemmìnhđãkiếmtiềnnhưthếnào,tôimớinhậnrarằngmỗilầntínhsailàmộtlầntôithấtbại.Tôicũngkhônglàtrườnghợpngoạilệ.Mộtcáibảngyếtgiálớnđậpvàomắttôi,bảngtinđanglàmviệc,ngườitamuabántraođổivàđợixemnhữngtấmthẻcủamìnhsẽđượcchuyểnthànhtiềnmặthaychỉthànhđoángiấyloại.Tấtnhiên,cáitôicảmnhậnthấyrõràngnhấtlàsựháohức.Ởnhữngcôngtychứngkhoánchui,làsốtiềnítỏimàanhsẽkhôngthểdựavàonókinhdoanhlâudàiđược.Chẳngbaolâungườitasẽdễdàngloạianhrakhỏicuộcchơi.TrênphốWall,ngườitaphảigánhchịuthấtbạichẳngqualàvìhọluônmongmuốnduytrìviệckinhdoanhlâudàinhưnglạibấtchấpnhữngđiềukiệntốithiểu.Thậmchícónhữngnhàđầutưchuyên
nghiệpluônđặtmụctiêungàynàocũngphảikiếmđượctiềnvềchogiađìnhmặcdùhàngngàyhọvẫncóviệclàmvàđượctrảlươngđềuđặncũnggặpkhônglàngoạilệ.Còntôi,anhnênnhớlúcđó,tôivẫncònlàmộtcậubé.Tôikhôngbiếtsaunày,tôisẽhọcđượcgì,vàmườilămnămsau,cáigìcóthểkhiếntôiđợitronghaituầnròngrãđểchứngkiếnsốcổphiếumàtôiđặtvàochúngbaonhiêulàhyvọngtănglên30điểmrồimớiyêntâmmuachúng.Tôiluôntrongtìnhtrạngtúngthiếuvàtôimuốnlàmlạinhưngkhôngcònđủtiềnđểbámtheolốichơitáobạocủamìnhnữa.Nhấtđịnhnhữngtínhtoáncủatôilàchínhxác.Tôicốđợi.Đólàvàonăm1915.Mộtcâuchuyệndài.Khinàotiện,tôisẽkểchoanhsau.Cònbâygiờ,hãytiếptụccâuchuyệnvềcáinơimàsaubaonhiêunăm“chiếnđấu”vớinhữngcôngtychuikia,họđãgiànhmấtnhữngcơhộichiếnthắngtừtaytôi.
Tôixemxétkỹlưỡngvàquyếtđịnhphảiđấutranh.Đócũngkhôngphảilàlầnduynhấttrongđờitôilàmviệcnày.Mộtnhàkinhdoanhcổphiếuphảibiếtchiếnđấuvớinhữngkẻthùquanhmình.DùsaothìtôicũngđếnNewYorkvớihaimươinghìnđô-latrongtay.Ởđâykhôngcócôngtychuinào,tứclàtôikhôngcólấymộtngườibạnđồnghànhđángtincậynào.Sàngiaodịchởđâycóquanhệkháchặtchẽvớicảnhsáttrongvùng.Hơnnữa,tôimuốntìmnhữngnơimàởđó,ngoàichỗvốnliếnghạnhẹpcủamình,khônggìkháccóthểcảntrởtôikinhdoanh.Tôikhôngcónhiềutiền,nhưngtôicũngkhôngmuốnvốnliếngcủamìnhchỉdừnglạiởconsốítỏiđó.Vấnđềchínhyếuđầutiênlàphảitìmđượcnơinàomàtôikhôngcònphảilolắngvềsựcôngbằngnữa.Bởivậy,tôiđếnsàngiaodịchchứngkhoánNewYork,tôiquenbiếtmộtvàithưkýởchinhánhcủasàn.Họđãnghỉviệcởđólâurồi.Nhưngsauđó,chỉvìkhôngthíchmộtngườibạnởđónêntôichuyểnđếnvănphòngA.R.Fullerton&Co.Chắchẳnđãcóaiđókểvềtôinênchẳngbaolâusau,họgọitôilàthươnggiatrẻtuổi.Lúcnàotrôngtôicũngtrẻtrung.Xétvềkhíacạnhnàođóthìđấycũnglàmộttrởngạichotôivìnhiềungườimuốnlợidụngmộtngườitrẻtuổinhưtôinêntôiphảitựđấutranhbảovệmình.Nhữngkẻmặcquầnbòdatạinhữngcôngtychuikiachỉcoitôinhưmộtcậunhỏvàlúcnàohọcũngchorằngtôilàmộttênngốcănmay.Đólàlýdoduynhấtbuộctôiphảiđấutranhvớihọ.
Đólàvàokhoảnggầnsáuthángtrướckhitôibịkhánhkiệt.Tôilàmộtnhàđầutưcổphiếukháhoạtbátvàluônkhaokhátdanhtiếngcủamộtkẻchiếnthắng.Tôiđoánchắckhoảntiềnhoahồngcủamìnhhẳnphảiđánggiálắm.Tôităngtàikhoảncủamìnhítmột,nhưngtấtnhiên,cuốicùngthìtôicũngthua.Tôichơirấtthậntrọngnhưngtôivẫnthualỗ.Tôisẽnóichoanhthấylýdo:đóchínhlàvìthànhcôngđángkểmàtôiđãđạtđượcởcáccôngtychứngkhoánchuikia.
Tôichỉcóthểchơitheolốichơiriêngcủamìnhởnhữngcôngtychui,nơitôicácượcvềnhữngbiếnđộnglênxuốngvềgiácổphiếu.Cuốnsổghichépgiúptôithànhcôngxuấtsắc.Khitôimuacổphiếu,giácủanóởngaytrênbảngyếtgiá,ngaytrướcmặttôi.Thậmchítrướckhimua,tôicòncóthểbiếtchínhxácgiámàtôisẽphảitrảchocổphiếuđólàbaonhiêu.Ngaysauđó,tôicóthểbánchúngđi.Tôicóthểmuavàobánrarấtthànhcôngvìtôihànhđộngnhanhnhưchớp.Tôicóthểchớplấyvậnmayvàgiảmthiệthạichỉtronggiâylát.Vídụnhư,cólúctôibiếtchắcrằngcổphiếunàosẽcóđộngtháitănghaygiảmítnhấtlàmộtđiểm.Chẳngphảitôinóiquánhưngtôicóthểtănggiábiênlênmộtđiểmhoặcbớtđimộtđiểmvàtănggấpđôisốtiềncủamìnhtrongnháymắt.Nếucứkiếmđượctiềndựatrênmộthayhaitrămcổphiếuthìtìnhhìnhcuốithángcũngkhôngđếnnỗitệ,đúngkhông?
Nhưngviệcnàythựcracũnggâykhódễchotôi.Tấtnhiênlàcôngtychuicóđủsứcđểgánhchịuthualỗlâudàinhưnghọkhôngchịunhưvậy.Họkhôngmuốntrongcôngtycủamìnhcómộtvịkháchhànglúcnàocũngchỉthíchmìnhthắng.
SautấtcảmọichuyệntôinhậnthấyrằngkhôngthểápdụngnhữngkinhnghiệmởnhữngcôngtychứngkhoánchuiđểkinhdoanhtạivănphòngFulletonđược.Tạivănđây,tôimớithựcsựmuavàbáncổphiếu.Giácổphiếuđườngcóthểlà105theonhưdựđoántrongsổghichépcủatôivàtôithấynósắpgiảmbađiểm.Nóiđúngra,ngaytạithờiđiểmconsố105đượcinlênbảngtin,giáthựctrênsàngiaodịchchỉlà103hoặc104.TrướckhilệnhbánmộtnghìncổphiếucủatôiđếntaynhânviênsànFulletonđểkhớplệnh,giácòncóthểthấphơnnữa.Tôikhôngthểnóitrướcmộtnghìncổphiếucủamìnhsẽởmứcgiábaonhiêuchođếnkhitôinhậnđượcmộttinbáocáotừtaythưký.Nếunhưởnhữngcôngtychui,tôibiếtchắcmìnhsẽcóbatrămđô-latrongmộtphiêngiaodịchthìtạivănphòngnày,tôikhôngkiếmđượclấymộtxu.Tấtnhiênđấylàtôinóiđếntrườnghợpxấunhấtnhưngthựctếchothấyrằngbảngtinluônnhắctôivềnhữngngàyđãquacủamình,vềquátrìnhpháttriểnsựnghiệpcủatôimàbảnthântôisẽkhôngthểnhậnbiếtđược.
Cũngtrongthờigiansauđó,nếulệnhtôiđưaralàlệnhcỡlớn,giátrịcủachúngcóthểgiảmnếutôimuahaybántrongthờigiandài.Ởnhữngcôngtychui,tôigiaodịchdựatrênnhữngtínhtoánmàkhôngchịuảnhhưởngcủaquátrìnhgiaodịch.TôithualỗởNewYorkcũnglàvìđólàmộtsânchơikháchoàntoàn.Ngườitanóirằngtôilàmộtngườirấtcókhảnăngđọcbảngtin.Nhưngđọcbảngtinnhưmộtchuyêngiathựcthụcũngkhôngthểcứuvãnthấtbại.Giánhưbảnthântôilàmộtnhàkinhdoanh,mộtkháchhàng
quentrênsànthìtìnhhìnhhẳnsẽlạcquanhơnnhiều.Giữađámđôngkháchhàngtrênsàngiaodịch,cólẽtôiphảinghĩracáchnàođóđểhệthốngcủamìnhthíchnghivớinhữngđiềukiệnởđâyngaylậptức,thậmchíhệthốngấyphảithíchnghitrướccảtôi.Nhưngtấtnhiên,nếutôitiếptụckinhdoanhtheoquymônhưhiệntôiđangápdụngthìhệthốngđósẽkhôngthểđemlạithànhcôngchotôivìquátrìnhgiaodịchcóảnhhưởngkhálớnđếngiácổphiếu.
Nóingắngọn,tôithựcsựkhônghiểuhết“tròchơi”đầucơtíchtrữ.Tôichỉbiếtmộtphầnnàođó,mộtphầncũngkháquantrọngvàcóthểsẽluônhữuíchđốivớitôi.Nhưngnếuvớitấtcảsốtiềntôicótrongtaymàtôivẫnthấtbạithìđâumớilàcơhộichiếnthắng.Nóiđúnghơn,đâumớilàcơhộiđầucơdànhchomộtngườikhôngphảithànhviênnộibộcủasànvớivốnkinhnghiệmcònquáítỏinhưtôi?
Chẳngbaolâusautôinhậnrarằngcóđiềugìđókhôngổntronglốichơicủatôinhưngtôikhôngbiếtchínhxácnólàcáigì.Đãtừngcónhữnglầnhệthốngcủatôihoạtđộngkháhoànhảovàrồi,thậtkhôngngờ,tôiphảichịuhếtthấtbạinàyđếnthấtbạikhác.Tôimớicó22tuổi,anhhãynhớchotôiđiềuđó,ýtôikhôngphảilàởtuổiđótôikhôngmuốnbiếtmìnhsaiởđâumàtôimuốnnhấnmạnhrằngcácbạnđồngtranglứavớitôi,khôngmấyaibiếtđượcnhiềuđiềunhưtôi.
NhữngngườitrongvănphòngFullertonđốixửrấttửtếvớitôi.TôikhôngdámtựýlàmgìvànguyênnhânkhôngphảidonhữngyêucầuvềmứcgiábiênhọđưaramàbởivìôngA.R.Fullertonvànhữngngườicònlạitrongcôngtyrấttốtvớitôi.Họđãchotôivayvàitrămđô-lakhitôiđãthualỗvàmấthếtsốtiềntrongtaycùngvớinhữngđồngkiếmđượctạivănphòngsausáuthángkinhdoanhởđó.
Ởđó,tôilàmộtcậubéthựcsự,mộtcậubéchưabaogiờxanhàvớibàntaytrắngnhưngtôibiếtbảnthântôikhôngcóvấnđềgìcả,chỉcólốichơicủatôimớicóvấnđề.Tôikhôngbiếttôicótựbiếnmìnhthànhkẻngốchaykhôngnhưngthựcsựtôichưabaogiờmấtbìnhtĩnhkhichơitrongthịtrườngchứngkhoán.Tôichưabaogiờtranhluậnvớibảngtin.Cónhữngbàihọctrênthịtrườngchứngkhoándùcóđauđớncũngkhôngđưaanhđiđếnđâu.
Tôisốtsắngmuốnkhôiphụclạisựnghiệpkinhdoanhcủamìnhnêntôitiếtkiệmtừngphúttừnggiây,tôiđếngặpôngFullertonvànóivớiôngrằng:“ôngA.F.,hãychocháuvay500đô-la.”
Ônghỏi:“Đểlàmgì?”
“Cháuphảicómộtíttiền”
Ônghỏilại:“Đểlàmgì?”
“Tấtnhiênlàđểđặtgiábiênrồiạ”-tôinói.
Ôngnheomàyhỏi:“500đô-la?”Cậubiếtngườitachỉchocậuđặt10%giábiêntứclàchỉđượcđặtmộtnghìnđô-lachomộttrămcổphiếu.Tốtnhấtlàtôichocậuthiếunợ”
“Không.”-tôinói–“2Cháukhôngmuốnvaytíndụng.Cháuđãnợvănphòngrồi.Nhữnggìcháucầnbâygiờlàbácchocháuvay500đô-lađểcháucóthểrangoàilàmănkiếmlãirồicháusẽquaylại.”
ÔngA.R.hỏi:“Cháuđịnhlàmgìvớisốtiềnnày?”
Tôinóivớiông:“Cháusẽmuabáncổphiếuởcôngtychứngkhoánchui”.
“Muabánởđấyư?”–ôngnói.
“Không.”-tôinói–“Cháukhôngchắclàmìnhcóthểkiếmđượctiềnởđâynhưngởcôngtychuithìcó.Ởđấy,cháubiếtnênchơithếnào.Hìnhnhưcháuđãsailầmkhiđếnđây.”
Ôngchotôivaymộtíttiềnvàtôirakhỏivănphòngnơi“tênkhủngbốtrẻtuổi”củanhữngcôngtychứngkhoánchui,nhưcáitênngườitavẫngọingườivừabịthualỗnặngnề.Tôikhôngthểquayvềnhàvìởđóngườitakhôngchotôimuahaybáncổphiếu.NewYorkkhôngcònlàmốiquantâmcủatôinữavìkhiđóởNewYorkcũngkhôngmấyaikinhdoanhcổphiếu.Ngườitanóivớitôirằngnhữngngườikinhdoanhcổphiếutậptrungnhiềuởsố90phốBroardhayphốNew.Nhưngkhitôimuốnnhờaiđóthamgiavàothươngvụcủamìnhthìchẳngcóaihết.Vìvậysaumộthồiđắnđosuynghĩ,tôiquyếtđịnhđếnSt.Louis.TôiđượcnghekểvềhaicôngtykinhdoanhlớnxuyênTrungMiềnTây.Chắchẳnlợinhuậncủahọphảilớnlắm.Họcóvănphòngchinhánhởhàngtánhữngthịtrấn.NgườitanóirằngnếunóivềquymôkinhdoanhthìkhôngcôngtynàoởMiềnĐôngcóthểsosánhđượcvớihọ.Họhoạtđộngcôngkhaivànhữngngườigiỏinhấtkinhdoanhởđómàkhôngphảilolắngđiềugì.ThậmchímộtngườibạnnóivớitôirằngchủcủamộtcôngtytrongsốđólàphóchủtịchPhòngThươngmạinênchẳngmấykhicómặtởSt.Louis.Bằngmọigiá,đócũnglànơitôiđếnvàmangtheo
500đô-lađểhoànvốnrồidùngđểđặtgiábiêntạivănphòngcủaôngA.R.Fullerton&Co.,thànhviêncủasàngiaodịchchứngkhoánNewYork.
KhiđếnSt.Louis,tôitrọởkháchsạn.Tôirangoàiđểtìmnhữngcôngtychứngkhoánchui.CóhaicôngtykiểunàylàcôngtyJ.G.DolanvàcôngtyH.S.Teller&Co.Tôibiếttôicóthểđánhbạihọ.Tôiquyếtphảichơihếtsứcthậntrọngvàkiênquyết.Chỉcómộtđiềulàmtôisợđólàsẽcóngườinhậnratôivàđuổitôiđibởivìnhữngcôngtychuinhưvậytrênkhắpcảnướcđềuđãnghedanhtiếngcủa“vịthươngnhântrẻtuổi”.Việckinhdoanhlầnnàysẽgiốngnhưđemnhàrađánhbạcvậy.
CôngtyDolanởgầnchỗtôihơnsovớiTeller,vìvậytôiđếnDolantrước.Hyvọngtôisẽđượckinhdoanhvàingàytrướckhingườitabuộctôiphảichuyểnđinơikhác.Tôibướcvàotrong.Đólàmộtnơicựckỳrộnglớnvàtôiđoánchắcphảicóhàngtrămngườiđangthamgiayếtgiáởbêntrong.Tôimừngthầmvìgiữađámđônghàngbaonhiêungườinhưvậy,sẽchẳngcóaicóthểnhậnratôi.Tôiđứngquansáttấmbảngyếtgiá,nhìnthậtkỹchođếnchọnrađượcloạicổphiếucholượtchơiđầutiêncủamình.
Tôinhìnquanhvàthấythưkýkhớplệnhởphíacửasổnơingườitađặttiềnvànhậnthẻ.Bácthưkýnàynhìntôinêntôiđivềphíabácvàhỏi:“Cóphảiởđâyngườitamuabáncổphiếuvảicốttôngvàlúamỳkhôngbác?”
“Đúngvậyanhbạntrẻạ.”–bácthưkýnói.
“Tôimuacổphiếuđượcchứ?”
Bácnói:“Cóthểnếuanhcótiềnmặt.”
Tôinóinhưmộtcậubékiêuhãnh:“Tôicó,đượcthôi.”
“Anhcóthậtkhông?”-Bácvừanóivừacười.
Tôihỏi,vẻnhưtứcgiận:“Tôicóthểmuađượcbaonhiêucổphiếuvớimộttrămđô-la?”
“Mộttrămđô-la;cậucóthậtkhông?”
Tôinóivớibác:“Tôicómộttrăm.Haitrămtôicũngcó.”
“Chúaơi!”–bácthốtlên.
Tôivớigiọngnhấnmạnh:“Bácđểtôimuahaitrămcổphiếu.”
“Cậunóihaitrămcáigìcơ?”-báchỏi,lầnnàythìgiọngrấtnghiêmtúc.Đâylàcôngviệckinhdoanhcơmà.
Tôinhìnlạibảngyếtgiánhưlàđểđoángiávớiánhmắtthôngminhvànóivớibácthưký:“Haitrăm”
Bácnói:“Thôiđượcrồi.”.Báccầmlấytiềncủatôi,đếmrồiviếtlênthẻ.
“Têncậulàgì?”–báchỏivàtôitrảlời“HoraceKent.”
Bácđưachotôitấmthẻvàtôiđira,ngồigiữađámđôngkháchhàngđểđợibứcrèmcuốnđượckéolên.Tôihànhđộngnhanhchóngvàgiaodịchđếnvàilầntrongngàyhômđó.Ngàyhômsaucũngvậy.Trongvòngcóhaingàytôiđãthuvề2.800đô-lavàhyvọngngườitavẫnđểtôichơitiếpđếnhếttuần.Cứnhưthếcótốthơnkhông.RồitôiđếncôngtykhácvànếumaymắncũnglạiđếnvớitôinhưởcôngtykiathìtôisẽtrởlạiNewYorkvớicảmộtnúitiềnvàtôicóthểsẽlàmnênchuyệnvớisốtiềnđó.
Buổisángngàythứba,vớicáivẻnhưđangxấuhổ,tôiđivềphíacửasổđểmua500cổphiếuB.R.T.Bácthưkýnóivớitôi“NàycậuKent,ôngchủmuốngặpcậu.”
Tôibiếttròchơisắpkếtthúc.Nhưngtôivẫnhỏibác“Ôngấymuốnbiếtgìvềcháu?”
“Tôikhôngbiết”
“Ôngấyởđâu?”
“Trongphòngriêng.Cậuđilốikiakìa.”Rồibácthưkýchỉvềphíacánhcửa.
Tôibướcvào.Dolanđangngồitrênbàn.Ôngtaquaylạivànói:“Ngồixuốngđi,Livingston”
Ôngtachỉvàocáighế.Hyvọngcuốicùngcủatôicũngvụttắt.Tôikhôngbiếtlàmthếnàomàôngtalạibiếttôilàai,cóthểlàdotôiđăngkýphòngkháchsạn.
Tôihỏi“ôngmuốnbiếtgìvềtôi?”
“Nghenàycậubé.Tôisẽkhônglàmgìđểchốnglạicậuđâu,hiểuchứ?Khônggìhết.Hiểuchứ?”
“Tôikhônghiểu”-tôiđáp.
Ôngtađứngrakhỏicáighếxoay.Đólàmộtngườiđànôngtobéovạmvỡ.Ôngtanóivớitôi:“Hãyđếnđâynào”vàôngtađiraphíacửa,mởcửararồichỉrađámđôngkháchhàngtrongcănphònglớnkia.
Ôngtahỏi:“Anhcóthấyhọkhông?”
“Thấygìcơ?”
“Nhữngngườiđànôngkia.Hãynhìnhọđi.Cóđếnbatrămngười.Batrămkẻmêmẩnvớichứngkhoán.Họnuôisốngtôivàgiađìnhtôihàngngày.Cậuthấykhông?Batrămngười.Rồicậuđến,vàchỉtrongcóhaingàycậuđãlấyđicủatôicảđốngtiền,nhiềuhơncảsốtiềntôikiếmđượctừbatrămconngườikiatrongvònghaituần.Nhưvậykhôngphảilàkinhdoanh,cậubéạ,nhấtlàvớitôi.Nhưngtôisẽkhônglàmgìchốnglạicậuđâu.Cậucứvuimừngvớisốtiềnmàcậuđãkiếmđược.Nhưngcậuđừngcókiếmthêmnữa.Đâykhôngphảilàchỗdànhchocậu.”
“Tạisao?Tôi…”
“Tấtcảchỉcóvậy.Tôiđãthấycậutừhômkiavàtôikhôngthíchcậu.Nóithậtlàtôikhôngthích.Tôiđãgiaochotổngquảnđểmắtđếncậu.Ýtôilàcáigãngốcởđằngkiakìa”-ôngtachỉvàobácthưký-“rồitôihỏixemcậuđãlàmnhữnggì,vàkhigãkểchotôinghe,tôiđãnóivớigã‘tôikhôngthíchcậuta.Cậutagiảdanhđấy.Rồicáigãtrôngchẳngkhácgìmộtmẩuphomátấynói:‘Hãytinvàomắttôiđi,ôngchủ.TêncậutalàHoraceKentvàcậunàychỉchơitheokiểuquenmuithôi.Khôngsaođâu.’Tôiđãđểchogãlàmtheoýmình.Vàrồitôimấtđến2.800đô-lavớicậu.Tôikhônggâykhódễchocậu,cậubécủatôiạ,nhưngcậukhôngcònđượcantoànởđâynữađâu.”
Tôibắtđầunói“Ôngnhìnđâynày…”
“Cậunhìnđây,Livingston,”–ôngtanói–“Tôiđãbiếttấtcảvềcậu.Cậulàmngườitachẳngmuốncácượcởđâynữa.Cậukhôngthuộcvềnơinày.Tôimuốnchơiđẹpcòncậuthìvuimừngvớinhữnggìcậuđãlấyđượctừchúngtôi.Cậucònlàmnhiềuviệckhácnữađểbiếntôithànhmộtkẻngốc.Bâygiờthìtôiđãbiếthếtcậulàai.Hãyđikhỏiđây,anhbạntrẻ.”
TôirờikhỏicôngtycủaDolanvớisốtiền2.800đô-lavừakiếmđược.CôngtycủaTellernằmngaytrongcùngkhuphố.TôibiếtTellerlàmộttaygiàucó,cũnglàmộtngườicórấtnhiềuphònggiaodịch.Tôiquyếtđịnhtớicôngtychứngkhoánchuicủaôngta.Tôibănkhoănkhôngbiếtbắtđầugiaodịchthậtkhiêmtốnrồisauđósẽbánmộtnghìncổphiếuhaylàđánhquảliều,cáchnàokhônngoanhơn,màtheolýthuyết,nếulàmliềuthìtôisẽchỉđượcthamgiagiaodịchtrongkhôngquámộtngày.
Saukhithấtbại,họcũngđãđủthôngminhnhanhnhạycòntôilạithựcsựmuốnbánramộtnghìncổphiếuB.R.T.Tôichắcmìnhcóthểthắngănđứtđếnbốnhoặcnămđiểm.Nhưngtrongtrườnghợphọsinhnghihoặccóquánhiềungườicũngmuốncùngloạicổphiếuđóthìcóthểhọsẽkhôngđểchotôimuabángìhết.Tôinghĩcólẽtôinênchianhỏcácphiêngiaodịchcủamìnhtrướcđãrồisẽbắtđầugiaodịchrấtítcổphiếu.
VănphòngởđâykhônglớnnhưởcôngtycủaDolannhưngtrangtríđẹphơnvàrõrànglàkháchhàngởđâythuộctầnglớpcaohơn.NhữngthứđónhưhútlấytôinêntôiquyếtđịnhbánmộtnghìncổphiếuB.R.T.Vìthếtôitiếnđếnphíacửasổvànóivớithưký:“TôimuốnbánmộtítcổphiếuB.R.T.Giớihạnlàbaonhiêu?”
Thưkýnói:“Khôngcógiớihạn.Anhcóthểbántấtcảnếuanhmuốn-nếuanhcótiền”
“Tôibán1.500cổphiếu”Tôinóivàrúttiềntrongtúira,còntaythưkýbắtđầuviếtthẻ.
Sauđótôithấymộtngườiđànôngđộimũđỏbấtngờđẩyanhthưkýrakhỏiquầythungân.Ôngtađứngchắnngangvànóivớitôirằng:“Này,Livingston,cậuhãyđimàquaylạivănphòngcủaDolan.Chúngtôikhôngmuốncậumuabángìởđâyhết.”
“Hãyđợitôilấythẻđã”–tôiđáp–“TôichỉmuamộtítcổphiếuB.R.Tthôimà.”
“Cậukhôngđượcnhậnmộttấmthẻnàoởđâyhết.”–ôngtanói.Nhữngtaythưkýđứngsauôngtacứchămchúnhìntôi.“Đừngbaogiờđếnđâymuabáncổphiếunữa.Chúngtôikhôngmuốncậukinhdoanhởđây.Hiểukhông?”
Tôikhôngnổigiậncũngchẳngmuốntranhcãinêntôiquaylạikháchsạn,trảtiềnphòngrồibắtchuyếntàusớmnhấtvềNewYork.Thậtkhónhọc.Tôi
nhưmộtkẻhamchơitròôchữ,chỉtranhthủchơitronglúcrảnhrỗivàchỉthấythỏamãnkhichiếnthắng.Tấtnhiêntôimuốntìmđápánchotròchơiđoánôchữcủamình.Tôicứnghĩmìnhđãchấmdứtsựnghiệpkinhdoanhởnhữngcôngtychứngkhoánchuinhưngtôiđãsai.
HaithángsaukhitôiquaytrởvềNewYork,mộtanhbạnlớntuổiđếnvănphòngcủaFullerton.AnhtabiếtôngA.R.Ngườitanóirằnghọđãcùngnhausởhữurấtnhiềungựađua.Đólànhữngthángngàytươiđẹp.TôiđượcgiớithiệuchoôngMcDevitt.ÔngtađangnóivớiđámđôngvềmộtnhómtộiphạmđườngđuaởcácnướcPhươngTâyvừathắngtrong“skingame”ởSt.Louis.TêncầmđầulàchủsởhữusàngiaodịchcótênlàTeller.
“GìTellercơ?”–tôihỏiôngta.
“HiTeller;H.S.Teller”
“Tôibiếtgãnày”–tôinói
“Gãchẳngcógìlàtốtđẹpcả”-McDevittnói
“Còntệhơnnhưvậy”–tôitiếp–“tôicòncóchuyệnđểgiảiquyếtvớigã.”
“Nghĩalàsao?”
“Cáchduynhấtmàtôicóthểchiếnđấuvớinhữngkẻchơixấunhưgãlàtấncôngtúitiềncủachúng.Ngaybâygiờ,tôichưathểtiếpcậngãởSt.Louisnhưngviệcđóđểsau.”VàtôinóivớiMcDevittvềnỗibứcxúccủamình.
“Ồ”-ôngMacnói“gãcốtìmcáchđểliênkếtvớiNewYorknhưngkhôngthể,vìvậygãđànhhoạtđộngởHoboken.NgườitanóirằngcómộtcuộcchơivôhạnẩndướicáimáinhàlàmbằngđáGibraltarcủagã.”
“Lànơinàovậy?”TôinghĩôngMacnóiđếnsàngiaodịchcủaTeller.
“Côngtychứngkhoánchui.”–ôngMacnói.
“Ôngcóchắclànómởcửakhông?”
“Chắc.Tôigặpmấyngườibạn,họnóichotôinhưvậy.”
“Nhưngchỉlàlờiđồnđạithôi”–tôinói–“Ôngcódámchắclànóvẫnđanghoạtđộngkhông.Nếucó,chúngđểchokháchhànggiaodịchnhưthếnào?”
“Chắcchắnđấyanhbạntrẻạ”–ôngMcDevittnói–“Ngàymaitôisẽtựđitìmhiểurồiquaylạinóichocậubiết.”
Đúngnhưvậy.DườngnhưTellerđangkinhdoanhlớnvàhắnsẽvơvéttấtcảnhữnggìcóthể.HômđólàvàothứSáu.Thịtrườngchứngkhoánnónglêntrongsuốtcảtuần–anhnênnhớtôiđangnóivềthờiđiểmhaimươinămtrước–vàbáocáongânhàngthôngbáochắcchắnvềsốdựtrữthặngdưgiảmmạnh.Nhưvậythìcácnhàkinhdoanhlớncàngcócơhộinhảyvàothịtrườngchứngkhoánvàrasứcthulợinhuậnnhờnhữngtàikhoảnyếucủacôngtymôigiới(weakcommission-houseaccounts).Sẽcónhữngphảnứngbấtthườngvàonửatiếngđồnghồcuốicùngcủaphiêngiaodịch,nhấtlàđốivớinhữngloạicổphiếudânchúngnónglòngmongđợinhất.Tấtnhiên,kháchhàngcủaTellercũngrấtmuốnnhữngloạicổphiếunhưvậyvàcóthểcôngtysẵnsàngđểhọđặtbánchúng.Tuyệtvờinhấtvẫnlàthâutómđượckháchhàngbằngcảhaicáchvàvớimứcgiábiênmộtđiểmthìviệcấysẽdễnhưtrởbàntayvậy.
SángthứBảyhômđó,tôitớiHobokenđểtìmTeller.Cănphònglớndànhchokháchhàngnhưchậtcứngvớimộtcáibảngyếtgiá,mấytaythưký,mộttaycảnhsátđặcnhiệmtrongbộđồmàuxámvàkhoảnghaimươilămkháchhàng.
Tôibắtchuyệnvớingườiquảnlý.Anhtahỏitôiliệuanhtacóthểgiúpđượcgìchotôinhưngtôichẳngnóigì.Anhtacònnóichotôihayvềmộtanhbạnchiếnhữuchỉdựavàonhữngconsốlẻcũngcóthểkiếmđượcrấtnhiềutiềnvàcònđượcthảsứccácượcbằngcảtúitiềncủamìnhvàthắngđếnhàngnghìnđô-lachỉtrongphútchốc,khôngnhưnhiềungườichỉbiếtchờđợimộtcáchvôích.Anhtanóibâygiờchơicổphiếutrởnênantoànhơnvàkháchhàngcóthểkiếmđượcbaonhiêutiền–anhnênnhớanhtalàmộtchuyêngiamôigiớichứngkhoánchuyênmuavàbáncổphiếucủaanhtrênsàngiaodịch–vànếumộtngườichỉmuabánđơnthuầnthìtộigìanhtaphảilấylòngtấtcảmọingười.Hẳnanhtanghĩrằngtôilàchủsởhữumộtphònggiaodịchnàođó.Anhtamuốnlấytiềnrakhỏitúitôitrướckhinhữngkẻkhácxâuxémất,vìthếanhtanóirằngtôiphảinhanhchânlênbởivìvàocácngàythứBảy,vănphòngsẽđóngcửalúc12giờ.Điềunàycàngthôithúctôidànhhếtcảbuổichiềucònlạingàyhômđóchonhữnggìmìnhđangtheođuổi.Cóthểtúitiềnmàtôimangtheosẽcònđầyhơnnếutôilựachọnđúngloạicổphiếu.
Tôitỏvẻkhôngtinnênanhtalạirasứcthuyếtphụctôi.Tôinhìnlênđồnghồ.Lúc11giờ15phúttôinói:“Thôiđược”vàbắtđầuđưachoanhtalệnhbánvớirấtnhiềucổphiếu.Sốtiềnmặtcủatôitănglênđếnhainghìnđô-la
vàanhtavuivẻnhậntiền.Anhtanóichắctôiđãkiếmđượcrấtnhiềutiềnvàhyvọngtôisẽluitớithườngxuyên.
Tôikiếmđượcnhiềutiềncũnglànhờtôiđãtínhtoánđúng.Cácthươnggiađềucốgiữnhữngloạicổphiếumàhọcholàổnđịnhnhấtvềgiánhưngchắcchắnthếnàogiácũngsẽxuống.Tôichỉkếtthúcthươngvụcủamìnhngaysaukhinhữngvịkháchquenkiakếtthúctrongnămphútcuối.
Tôithuvềđượckhoảng5.100đô-la.Tôiđemđigửingânhàng.
“Tôirấtvuivìđãđượcthựchiệngiaodịch.”–tôinóivớingườiquảnlývàđưachoanhtanhữngtấmthẻcủamình.
“Này”–anhtanóivớitôi,“tôikhôngthểđưatấtcảsốthẻchoanhđược.Tôikhôngngờanhlạiđặtnhiềuđếnvậy.SángthứHaitôisẽđưachoanh,chắcchắnđấy.”
Tôinói:“Đượcđấy,nhưnghãycứđưatấtcảsốanhcótrongvănphòngnàychotôitrướcđã.”
“Anhphảiđểchotôitạođiềukiệnchonhữngchiếnhữukhácnữachứ.”–anhtanói:“Tôisẽđưachoanhtấtcảchỗanhyêucầu,vàcảnhữnggìcònlạinữa.Hãyđợitôiđổinhữngtấmthẻkhácratiềnmặtđã.”Vìanhtanóivậynêntôiđợichođếnkhianhtathươnglượngvớinhữngngườithắngcổphiếukhác.Ồ,tôithầmnghĩsốtiềncủamìnhchắcđãđượcantoàn.Tellersẽkhôngthấthứavớimộtvănphònghoạtđộngkinhdoanhtốtnhưvậyđâu.Nếugãthấthứa,tôiphảilàmgìđểlấyđượchếttiềngãcóđây?Tôiđãcókhoảntiền2.000đô-lacủariêngmìnhcộngvớikhoảng800đô-lalàtấtcảsốtiềngãcótrongcáivănphòngấy.TôinóitôisẽquaylạivàosángthứHai.Viênquảnlýhứahẹnrằngsẽchuẩnbịsẵntiềnđểđợitôi.
TôighéquaHobokenmộtláttrước12giờhômthứHai.Tôithấymộtanhbạnđangnóichuyệnvớingườiquảnlý,tôiđãgặpngườinàytạivănphòngởSt.LouisvàocáingàymàTellerxuađuổitôiquaytrởlạivănphòngcủaDolan.Tôiđoánngayrarằngngườiquảnlýđãgửiđiệnbáovềvănphòngvàngườitađãcửngườiđếnđểthámthínhtìnhhình.NhữngkẻnhưTellerchẳngtinaibaogiờ.
“Tôiđếnlấythẻnhưđãhẹn.”–tôinóivớitayquảnlý.
“Cóphảingườinàykhông?”–tênđếntừSt.Louishỏi.
“Đúng”-ngườiquảnlýtrảlời,vàrútramộttệpnhữngtấmthẻvàngtừtúisaura.
“Dừnglạiđã”tênkianóivớingườiquảnlýrồiquaysangtôi:“NàyLivingston,chẳngphảilàtôiđãnóivớianhrồiđấythôi,chúngtôikhôngmuốnanhkinhdoanhởđây”
“Đưatiềnchotôitrướcđã”–tôinóivớingườiquảnlývàanhtatrảchotôitrên2.000đô-la,bốnđồngnămtrămđô-lavàbađồngmộtnghìnđô-la.
“Cácanhđãnóigìấynhỉ?”tôinóivớitênđếntừSt.Louis.
“Chúngtôinóirằngchúngtôikhôngmuốnanhmuabáncổphiếutạicácvănphòngcủachúngtôi.”
“Vâng”,tôinói,“đócũnglàlýdotạisaotôiđếnđây.”
“Đừngđếnđâynữa.Hãyđiđi.”–anhtanổicáuvớitôi.Taycảnhsáttrongbộđồmàuxámxuấthiện,vẫnnhưthườnglệ.GãđếntừSt.Louisvẩytaytrướcmặtngườiquảnlývàhéttướnglên:“Lẽraôngphảibiếtchứ,đồngốcnghếch,ôngđãbịgãnàyxỏmũirồiđấy.GãlàLivingston.Ôngđãnhậnlệnhrồicòngì.”
“Hãyngheđây.”–tôinóivớitayđếntừSt.Louis“ĐâykhôngphảilàởSt.Louis.Anhkhôngcóquyềncấmtôichơicổphiếuởđây,nhưôngchủcủaanhđãlàmvớicậubéđếntừBelfasttrướcđây.”
“Cậurakhỏivănphòngnàyngay!Cậukhôngđượcmuabángìởđâyhết.”–hắnhétlên.
“Nếutôikhôngđượcmuabáncổphiếuởđâythìkhôngaikhácđượclàmnhưvậy.”–tôinóivớigã“hãyđikhỏiđâycùngvớinhữngthứhayhocủaanhđi”
RồigãtừSt.Louisđổigiọngngaylậptức“Hãynhìnđâycậubé”–ôngtanóivàlêngiọngquátnhặngxị“Đểchúngtôiđượcyên.Đừngcóvôlýnhưthế.Cậubiếtrồiđấyngàynàocũngthếnàythìlàmsaochúngtôichịunổi.ÔngTellersẽnổikhùnglênkhibiếtcậuchínhlàngườiđãlàmviệcnày.Hãymởlòngtừbiđi,Livingston!”
“Đơngiảnthôi,tôisẽđi”–tôihứa.
“Hãynghetôinóilýdonào,đượcchứ?VìtìnhyêuthánhPeter,hãyđiđi.Hãychochúngtôicơhộikhởinghiệpsuônsẻ.Ởđâychúngtôivẫncònlạlẫm.Đượcchứ?”
“Từnaytôicũngchẳngmuốnlàmănvớinhữngngườikiêungạonhưcácông.”–tôinóirồiquayravàbỏlạigãởlạinóichuyệnvớingườiquảnlývềsốtiềnmộttriệuđô-lachỉtrongmộtphút.TôiđãkiếmđượcíttiềntừvănphòngcủahọtheođúngnhưcáchhọđãđốixửvớitôihồicònởSt.Louis.Tôikhônghềnổinóngvàcốgắngquênhọđi.TôitrởlạivănphòngcủaôngFullertonvàkểchoMcDevittnhữnggìđãxảyra.RồitôihỏianhtaxemanhtacóchịuđếnnơicủaTellervàbắtđầumuabánhaimươiđếnbamươicổphiếuởđó,đểchohọquenvớianhta.Sauđó,khinàotôithấycóthểquétđượcmộtmẻlớn,tôisẽgọichoanhtavàanhtasẽhànhđộng.
TôiđưachoMcDevittmộtnghìnđô-larồianhtatớiHobokenvàlàmnhưnhữnggìtôibảo.Anhtatrởthànhmộttrongnhữngkháchhàngthườngxuyêncủavănphòngđó.Vàomộtngàynọ,tôipháthiệnragiásắpgiảmđộtngột,tôiliềnbáochoMcDevittvàanhtabánhếttấtcảsốcổphiếutronggiớihạnhọchophép.Anhtađãthuvềđược2.800đô-latrongngàyhômđó.Nhưngsaukhichiacháctiềnlãivàtrảmộtsốkhoảnphí,tôinghilàMaccóbỏtúimộtíttiềncược.Khôngđầymộtthángsau,TellerphảiđóngcửachinhánhcủamìnhởHoboken.Cảnhsáttrởnênbậnrộnhơn.Dùsaothìvụnàycũngchẳngthấmthápgìvìtôicũngmớichỉkinhdoanhởđócóhailần.Chúngtôiđổxôvàomộtthịtrườngcổphiếulêngiáhỗnloạnvìkhôngphảnứngkịpđểloạimộtsốkháchhàngrakhỏicuộcchơithậmchívớigiábiênmộtđiểm,vàdĩnhiên,kháchhàngởđóđềulànhữngngườiđầucơlêngiá,họthắngcuộcrồilạitiếptụcchơitheokiểuhìnhtháp.Nhữngcôngtychuivẫnkhôngngừnghoạtđộngtrênkhắpđấtnước.
Tròchơicủahọđãthayđổi.Muabáncổphiếutrongnhữngcôngtychứngkhoánchuilỗithờicòntốthơnsovớiđầucơcổphiếutrongvănphòngcủamộtnhàmôigiớichứngkhoáncótiếngtăm.Nguyênnhânlàởchỗviệcanhtựđộngkếtthúcgiaodịchkhigiábiênhạxuốngmứcthấpnhấtchínhlàloạilệnhngừngthualỗ(stop-lossorder)tốtnhất.Anhsẽkhôngsợbịthualỗquánhiềuvàcũngkhôngbịbuộcphảiralệnhmua/bántheokiểucũ,v.v...ỞNewYork,nhữngcôngtychuinhưthếnàychưabaogiờđốixửthoảimáiđốivớikháchhàngnhưởcácnướcchâuÂutheonhưtôiđượcbiết.Ởđâyhọthườnggiớihạntiềnlãikháchhàngcóthểthuđượctừmộtloạicổphiếunhấtđịnhnàođó,vídụnhưđốivớibóngbầudụclà2điểm.ĐườngvàthanđáTennesseecũngvậy.Dùhọcótănglên10điểmtrongvòngmườiphút,anhcũngchỉđượcphéptăng2điểmvớimỗitấmthẻ.Tuynhiên,họbiếtcómột
kháchhàngđãthuđượcnhữngkhoảnlãilớnvàanhtađãchịumấtmộtđểđượcmười.Sauđó,cókhôngbiếtbaonhiêulầntấtcảnhữngcôngtynày,trongđócócảnhữngcôngtylớnnhấtkhôngchịunhậnlệnhmuabánđốivớimộtsốloạicổphiếunhấtđịnhnàođó.Năm1890,trướcngàybầucửTổngthốngMỹmàMcKinleyđượcđánhgiálàứngcửviênsánggiánhấtcóthểnắmchắcphầnthắngtrongtay,khôngmộtcôngtynàochophépkháchhàngmuacổphiếu.TỉlệchênhlệchphiếubầulàbatrênmộtnghiêngvềMcKinley.BằngcáchmuacổphiếucủangàythứHai,anhcóthểtăngtừbalênđếnsáuđiểmhoặchơnnữa.NgườitacóthểđặtcượcchoBryan,muacổphiếuvàchắcchắnanhtasẽkiếmratiền.Nhưngnhữngcôngtychứngkhoánchuilạikhôngchịunhậnlệnhmuacổphiếuvàocáingàyhômđó.
Nếuvìhọchịunhậnlệnhmuacủatôihômđóthìchắctôivẫncònkinhdoanhtạicôngtycủahọ.Vàrồitôisẽchẳngbaogiờvỡvạcrarằngcòncónhiềuviệckhácphảilàmvớitròđầucơcổphiếuhơnlàcácượcvềnhữngbiếnđộnglênxuốngkhôngđángkểcủagiácổphiếu.
Phần.3
Ngườitaphảimấtrấtnhiềuthờigianmớicóthểrútrabàihọctừnhữngsailầmcủabảnthânmình.Mọithứđềucóhaimặtcủanó.Nhưngthịtrườngchứngkhoánlạichỉcómộtmặt,khôngphảilàmặtlêngiáhayxuốnggiámàlàmặtphải.Tôiđãphảitốnrấtnhiềuthờigianmớihiểuranguyêntắcđó,cònnhiềuhơncảthờigiandànhchonhữngkhâukỹthuậttrongtròđầucơchứngkhoán.
Tôiđãnghekểnhiềuvềnhữngngườicóthúvuichứngminhxemmìnhtínhtoánchínhxácđếnmứcnàobằngcáchmởhàngloạtnhữngthươngvụảotrênthịtrườngchứngkhoánvớinhữngkhoảntiềntưởngtượng.Đôikhinhững“conmacácược”nàycóthểkiếmvềhàngtriệuđô-la.Mộtnhàđầucơchứngkhoánsẽchẳngthấykhókhăngìkhilàmviệcđó.Cũnggiốngnhưcâuchuyệnkểvềmộtngườitiếptụcđươngđầuvớicuộcchiếnmớitrongnhữngthángngàytiếptheonhưthếnào.
Ngườitrợlýcủaanhtahỏi:“Anhcóphảilàmộttaysúngcừkhông?”
“Ồ”,anhtanói“tôicóthểbắntrúngcổchaiởcựlyhaimươibướcchân,”vàtỏvẻkhiêmtốn.
“Nhưvậylàrấttốtrồi,”taytrợlýnóivớivẻkhôngcógìlàấntượngcholắm,“Nhưnganhcóthểbắntrúngcổchainếucáichaiấyđangnhằmmộtkhẩusúnglụcvàotimanhkhông?”
Tôinghĩđếnsốtiềntôiđãkiếmđược.Nhữnglầnthấtbạiđãchỉchotôithấyrằngchỉkhinàotôiđãchắcchắnhoàntoàn,tôimớiđượctiếnxahơn.Nhưngnếutôikhôngtiếnxahơn,tôiđãchẳngpháttriểnđược.Tôinóinhưvậykhôngcónghĩalàngườitakhôngcầnphảihạnchếthiệthạikhianhtamắcsailầm.Anhtanênnhưvậynhưngkhôngnêndodựmàphảibiếtquyếtđoántrướcmộtquyếtđịnhnàođó.Trongcảcuộcđờimình,đãcónhiềulầntôitínhkhôngchínhxácnhưngsaukhikinhdoanhthualỗ,tôilạitíchluỹthêmkinhnghiệmcùngvớinhữngbàihọcquýbáuvềnhữngviệcmìnhkhôngnênlàm.Đãvàilầntôilàmănsasútnhưngthấtbạivớitôichưaphảiđãlàtấtcả.Tuynhiên,tôisẽkhôngbaogiờlặplạinhữngsailầmtươngtự.Tôiluônbiếtmìnhcòncónhữngcơhộikhácvàsẽkhôngbaogiờmắclạisailầmtươngtựđếnlầntrongđời.Tôiluôntựtinvàochínhmình.
Ngườitacầnphảitựtinvàochínhmìnhvàkhảnăngđánhgiácủamìnhnếuhọthựcsựmuốntồntạitrongmộtcuộcchơinàođó.Đólàlýdotạisaotôi
khôngtinkhingườitakhuyêntôivềnhữngmánhlớilàmăn.NếuvìnghetheolờikhuyêncủaôngSmithmàtôimuacổphiếuthìkhimuốnbánchỗcổphiếuấytôicũngphảiđợiôngấykhuyên.GiảsửôngSmithquađờitrongmộtlầnđinghỉtrongkhisắpđếnlúcphảibáncổphiếuđó.Không,tấtnhiênlàkhôngrồianhbạnạ,ngườitasẽkhôngthểkiếmnhiềutiềnnhờnghetheonhữnggìngườikháckhuyênbảođâu.Từkinhnghiệmmàra,tôithấychỉcónhữngnhậnđịnhcủabảnthânmớicóthểchotôinhữnglờikhuyênvàgiúptôithuvềđượcnhữngkhoảntiềnkhổnglồ.Tôiphảimấtnămnămđểbiếtđượcrằngchơitheocáchnàomớilàthôngminh,mớimanglạinhữngkhoảntiềnlớnkhitôiđãcóđượcnhữngnhậnđịnhchínhxác.
Tôiđãcónhữngkinhnghiệmthậtthúvịnhưngchắckhôngđượcnhiềunhưanhtưởngtượngđâu.Ýtôilàquátrìnhtôihọccáchđầucơcổphiếuvềbảnchấtcũngkhôngcógìlàquákịchtính.TôiđếncáccôngtymôigiớivàilầnnhưngchưabaogiờtôithấyhàilòngvàtôithualỗcũngnhưbấtcứaikháctrênphốphốWallmàthôi.Đầucơchứngkhoánquảlàmộtcôngviệckhókhănđòihỏianhphảinỗlựcrấtnhiềuvàcầnphảiđầucơliêntục.Nếukhông,chẳngbaolâuanhsẽbịloạikhỏicuộcchơi.
Côngviệccủatôirấtđơngiản:quansátxemngườikhácđầucơtíchtrữrasao.LẽratôinênhiểurađiềuđóngaytrongnhữngngàyđầutiênđầucơtạivănphòngcủaôngFullerton.Nhưngtôikhônghềbiếtrằngtrongtròchơiđầucơ,tôicònphảihọcnhiềuthứhơnsovớiởnhữngcôngtychứngkhoánchuikia.Ởnhữngcôngtynhưthế,tôicứtưởngmìnhđangđầucơchứngkhoánnhưngthựctếmànói,tôichỉđangđấutranhvớinhữngcôngtylừađảo.Cũngtrongthờigianđó,khảnăngđọcbảngtinngàycàngpháttriểnđồngthờitrínhớcủatôicũngcócơhộitậpluyệnvàtrởnênlanhlợihơn.Đốivớitôi,pháttriểnkhảnăngphântíchbảngtinvàluyệntậptrínhớđềulànhữngviệckhôngkhó.Tôicóđượcnhữngthànhcôngbanđầucủanhàđầutưcổphiếulànhờvàohaithứquýgiáđóchứkhôngphảinhờvàohiểubiếtcủamìnhbởivìtôikhôngđượchọchànhbàibảnvàbắtđầutừmộtkẻkhôngbiếtgì.Chínhtròchơiđãdạytôiphảichơinhưthếnào.Vàkhidạy,nókhônghềdùngroivọt.
TôinhớnhữngngàyđầutiênđặtchânđếnNewYork.Nhưtôiđãkể,saukhinhữngcôngtychứngkhoánchuikhôngchịuchotôikinhdoanh,tôilaođitìmcôngtymôigiớidanhtiếngnhưthếnào.MộttrongnhữngcậubạncùnglàmvớitôitrongnhữngngàythángđầutiênởcôngtychuiđanglàmviệcchovănphòngHardingBrothers,cũnglàmộtthànhviênthuộcsàngiaodịchchứngkhoánNewYork.Tôiđếnthànhphốnàyvàomộtbuổisáng,mởtàikhoảnởcôngtyHardingBrothersvàsẵnsàngmuabáncổphiếuởđó.
Tôiquênchưagiảithíchchoanhrằngcôngviệckinhdoanhởđókhôngkhácgìnhữngviệctôiđãlàmtrướckiaởnhữngcôngtychứngkhoánchui;cũnglàcácượcdựatrênnhữngbiếnđộnggiácảvàngườitacầnnắmbắtđượcnhữngbiếnđộngdùnhỏnhưngchắcchắncủagiácổphiếu.Chẳngcóaikhiếntôichỉchohọthấynhữngkhácbiệtcơbảnnhấthaylàhọkhôngchorằngtôiđúng?Nếucóaiđónóivớitôirằngnhữngtínhtoáncủatôikhôngchínhxácthìtôisẽcốgắngchứngminhđểkhẳngđịnhchắcchắnhơn.Khitôitínhsai,chỉcómộtviệccóthểthuyếtphụcđượctôirằngtôisailàkhitôithualỗ.Khinàokiếmratiềnthìkhiđónhữngtínhtoáncủatôimớichínhxác.
Đólàthờikỳtươiđẹp.Thịtrườngchứngkhoáncũnghoạtđộngrấttíchcực.Vìthế,ngườitacũngthấyhứngkhởitheo.Tôitrởvềnhà.Trướcmặttôilàmộtcáibảngyếtgiácũkỹ,trênđólàthứngônngữmàtrướcđâytôihọckhicònmườilămtuổi.Cómộtcậubéđanglàmnhữngviệcynhưtôiđãtừnglàmởvănphòngmôigiớitrướcđây.Cũngcókháchhàng-rấtnhiềungườigià-họđangquansátbảngyếtgiávàđứnggầnbảngtinbàntánvềthịtrườngchứngkhoán.Cảmộthệthốnggiốngyhệthệthốngmàtôiđãtừnglàmộtphầntrongđó.Vẫncáikhôngkhíấykểtừkhitôikiếmđược3,12đô-lađầutiêntừcổphiếuBurlington.Vẫnlàloạibảngtinấyvàcũngtầnglớpthươngnhânấy,vìthếnêntròchơicũngkhôngcógìthayđổi.Anhnênnhớlúcđótôimớichỉcó22tuổi.TôichorằngmìnhđãhiểutròchơinàytườngtậntừAđếnZ.Tạisaolạikhôngkiachứ?
Tôiquansátbảngyếtgiávàthấycócáigìđócóthểsẽrấtcóíchchotôi.Nóđangbiếnđộngtheođúnghướng.Tôimuamộttrămphiếuvớigiá84rồibánravớigiá85trongkhôngđầynửatiếngsau.Tôilạiquantâmđếnloạikhác,lạilàmtươngtựvàthuvềkhoảnlợirònglà trênmỗiđiểmtrongchốclát.Tôikhởisựnhưvậylàrấttốt,đúngkhông?
Bâygiờhãyđểýđiềunàynhé:trongnhữngngàyđầutiênlàkháchhàngcủamộtsàngiaodịchchứngkhoánnổitiếng,chỉtronghaitiếngđồnghồ,tôiđãmuavàobánra1.100cổphiếu.Vàkếtquảcuốicùngcủanhữngphiêngiaodịchlàtôiđãthualỗđúng1.100đô-la.Nhưvậytứclàtrongnhữngnỗlựcđầutiêncủatôi,gần vốncổphiếucủatôiđãkhôngcánhmàbay.Anhnênnhớrằngtrongmộtvàithươngvụmuabáncổphiếu,tôicókiếmratiền.Nhưngtôiđãđánhmấtgần1.100đô-lachỉtrongcómộtngày.
Tuynhiênchuyệnnàycũngkhônglàmtôilolắngvìtôithấymìnhkhôngsai.Nhữngviệctôilàmđềuđúngcảđấychứ.NếunhưchơiởcôngtymôigiớichứngkhoánComospolitanthìtôiđãlàmtốthơnrồi.1.100đô-labiếnmất
đãchotôithấyrằngcócáigìđóbấtthườngởbảngtin.Nhưngmiễnlàtôiđúngthìsẽchẳngcógìphảilocả.Sựnôngnổiởcáituổi22cũngchưaphảiđãlàtấtcả.
Ítngàysautôitựnhủ:“Mìnhkhôngthểkinhdoanhởđâytheolốinàyđược.bảngtinkhôngcòngiúpíchgìchotôiđượcnữa.”Tôicứđểyênmọichuyệnvàchẳngthèmtìmhiểunguyêndonữa.Tôigácchuyệnđósangmộtbên,sốngtiếpnhữngchuỗingàyvuicó,buồncó,haycó,dởcóchođếnkhitôilấylạithăngbằng.VàtôitrởvềtừSt.Louisvớisốtiềntôikiếmđượctừnhữngcôngtychứngkhoánchuiởđónhờnhữngcuộcchơibuộctôiphảiluônluônbiếtđấutranh.
Tôichơithậntrọnghơnvàhiệuquảhơn.Tronghoàncảnhtốthơn,cuộcsốngcủatôicũngđượccảithiện.Lúcđótôiđãgầnhaimươibatuổi,anhlưuýđiềuđó,mộtmìnhtôitrênđấtNewYorkvớinhữngđồngtiềntrongtúidotôikiếmđượcdễdàngvàluôngiữvữngmộtniềmtinrằngmìnhđangdầndầnhiểurahoạtđộngcủahệthốngmới.
Tôiđượcphépgiaodịchthựcsựtrênsànvàhoạtđộngthậntrọnghơnrấtnhiều.Nhưngtôivẫncóthóiquendánmắtvàobăngtin.Nhưvậytứclàtôivẫnbỏquanhữngnguyêntắcchungvàchừngnàocòngiữthóiquenđóthìchừngấytôivẫnchưatìmrađượcđâumớithựcsựlàsailầmtronglốichơicủamình.
Chúngtôiđổxôvàothịtrườngchứngkhoánđangbùngnổnăm1901vàkiếmđượcrấtrấtnhiềutiền,ýtôilànhiềuđốivớimộtcậuthanhniênởtuổitôi.Anhcònnhớthờikỳđókhông?ChưabaogiờnướcMỹthịnhvượngđếnthế.Khôngchỉcóchúngtôihốihảliênkếtcôngnghiệpvàhợptácvốnvớitấtcảsốtiềnmìnhcóchođếnthờiđiểmđómàdânchúngcũngphátcuồnglênvìchứngkhoán.Tôicónghengườitanóitrongthờikỳhưngthịnhtrướcđây,phốWallthườngđưatinvềnhữngngàygiaodịchtừ200đến5.000cổphiếuvớinhữngcổphiếumệnhgiá25triệuđô-lađượctraotay.Nhưngvàonăm1901,ngàycaođiểmtrênphốWalllàngàygiaodịchcổphiếumệnhgiábatriệuđô-la.Aiaicũngkiếmratiền.Mộtđoàncáccổđôngthéplànhữngnhàtỉphúđếnthịtrấn.Họquantâmđếnnhữnganhthủythủ“nghiện”chứngkhoánhơnlàquantâmđếntiền.ChưabaogiờphốWalllạiđượctậnmắtthấynhữngtêntuổilớnđếnvậy,John.W.Gates,ngườinổitiếngvớicâuchuyện“cược1tỷđô-la”vànhữngngườibạncủaôngnhưJohnA.Drake,LoyalSmith.CònlạilàtậpđoànReid-Leeds-MooređãtừngbáncổphiếuthépvàmuaphầnlớncổphiếucủahệthốngRockIslandbằngsốtiềnlãithuđượccùngvớiSchwab,Frick,PhippsvàtậpđoànPittsburgh.Khỏiphảinói
aicũngbiếtđếnnhữngthànhtíchmàhọđạtđượcdùcũngđãcólầnhọbịthualỗvìbịlừanhưnghọvẫnxứngđánglànhữngnhàđầucơchứngkhoánlớncủathờiđại.MộtngườitrongsốhọcóthểmuatấtcảsốcổphiếucótrênphốWall.KeeneđãthiếtlậpnênthịtrườngchứngkhoánchongànhthépHoaKỳ.Trongđócòncómộtnhàmôigiớiđãbánra100nghìncổphiếuchỉtrongvàiphút.
Đúnglàthờikỳtuyệtvời!Nhữngchiếnthắngcũngrấttuyệt!Ngườitabáncổphiếumàkhôngphảitrảthuếvàkhôngphảilovềtươnglai.
Tấtnhiên,mộtthờigiansau,tôinghethấyrấtnhiềulờibàntánxungquanh.Nhưngnhữngnhàđầutưcổphiếukỳcựunóirằngtrừhọra,tấtcảmọingườiđềuđangphátcuồnglênvìchứngkhoán.Nhưngtrừhọracònlạitấtcảmọingườiđềuđangkiếmratiền.Vàtấtnhiên,tôibiếtgiácổphiếudùtăngđâucũngcógiớihạncủanó,ngườitacóhốihảđimuacổphiếubấtkểnólàcổphiếugì(bấtcứcáigì,từlóng:A.T.O-AnyOldThing)đếnmứcnàothìrồicũngcólúcmọithứlạitrởlạibìnhthường.Còntôi,baogiờtôicũngchọnmualoạixuốnggiánhất.Nhưnglầnnàotôibánracũngbịthualỗ,đấylàtôicònhànhđộngrấtmaulẹ,nếukhôngcólẽtôicònmấtnhiềutiềnhơncũngnên.Tôitìmmualoạicổphiếuxuốnggiánhưnglốichơicủatôivẫnantoàn-tứclàtôivẫncóthểkiếmratiềnkhitôigiaodịchtheohìnhthứcbántrướcmuabùsau.Vậylà,tôiđãkhôngthuđượcnhiềulợinhuậntừcơnbùngnổthịtrườngchứngkhoán,chắclàkhôngnhưanhnghĩkhianhbiếttôikinhdoanhlớnnhưthếnàotừkhicònlàmộtcậubé.
CómộtloạicổphiếumàtôichưabaogiờđểýlàNorthernPacific.Khảnăngphântíchbảngtincủatôilầnnàyđãpháthuytácdụng.Tôinghĩrằnggiácủahầuhếtcácloạicổphiếusẽổnđịnhsaukhiđượcmuavào,nhưnggiácổphiếuLittleNipperhìnhnhưvẫntăng.ChúngtađềubiếtrằngcảhailoạicổphiếuphổthôngvàcổphiếuưuđãihiệnđangnằmtrongtầmngắmcủanhómliênkếtKuhn-Leob-Harriman.TôiđãđợimuamộtnghìncổphiếuNorthernPacificloạiphổthôngvàsẽmuahoặcbánnótheolốichơiriêngcủatôimàkhôngcầnlờikhuyêncủabấtcứaitrongvănphòng.Khigiátăngđếnkhoảng110,tôisẽcóbamươiđiểmlãi,thếnêntôichớplấycơhộinày.Tôiđãcóđượcsốtiềngần50nghìnđô-lanhờmôigiới,sốtiềnlớnnhấttôitíchluỹđượcđượctừtrướcđếnnay.Nhưvậyđốivớimộtngườiđãmấtđếnnhữngxucuốicùngtrongnhữngphiêngiaodịchtạichínhvănphòngnàycũngđãlàtốtlắmrồi.
Anhnhớkhông,tậpđoànHarrimanđãthôngbáochoMorganvàHillbiếtrằnghọđịnhsẽthamgianhómliênkếtBurlington-GreatNorthern-Northern
PacificrồitrướchếtngườicủaMorgansẽchỉdẫnchoKeenemua50nghìncổphiếucủaN.Pnhằmthâutómtàisảncủahọ.TôicònnghenóirằngKeeneđãyêucầuRobertBaconralệnhmua150nghìncổphiếuvàcácngânhàngđãchấpnhận.Sautấtcảmọichuyện,KeenegửinhữngnhàmôigiớichứngkhoáncủamìnhđếnnhómthànhviênN.Prồianhtamuamộttrămnghìncổphiếu.Tôichorằngsauđósẽcólệnhmuabổsung50nghìncổphiếuvàvụđầucơđósẽtrởnênnổitiếng.Saukhithịtrườngnàyđóngcửavàotháng5năm1901,cảthếgiớiđềubiếtrằngtrậnchiếngiữanhữngtêntuổilớnvềlĩnhvựctàichínhsắpbắtđầu.Trướcđó,trênkhắpcảnước,chưabaogiờxảyraxungđộtgiữahaitậpđoànvốntưbảnlớnnày.Nhưngđếnthờiđiểmnày,HarrimanvàMorgantrởthànhhaitậpđoànđốilập,mộttậpđoànnhưkhônggìcóthểchốnglạiđượcđốiđầuvớitậpđoàncònlạicũngrấtkhólaychuyển.
Vàosángngày9tháng5,tôiđếnđóvớigần50nghìnđô-latiềnmặtvàkhôngcómộtcổphiếunàotrongtay.Nhưtôinóivớianhrồiđấy,tôichỉtìmmualoạicổphiếuxuốnggiánhấttrongvàingàyvàđâylàcơhộicuốicùngcủatôi.Tôibiếtsắpcómộtđợtgiảmgiákhủngkhiếpvàngườitasẽthỏathuậnvềgiácổphiếu.Nhữngngườichọnmuacổphiếuthỏathuậnvềgiásẽthuđượcnhữngkhoảnlợinhuậnlớn.TôicũngkhôngthểnhờSherlockHolmesđiềutrarachínhxáclợinhuậnsẽlàbaonhiêuđược.Chúngtasẽcócơhộitìmhiểuxemlàmthếnàohọcóthểkiếmranhiềutiềnmộtcáchchắcchắnnhưvậy.
Mọiviệcdiễnrađúngnhưnhữnggìtôiđãdựđoánđược.Tôinhưchếtđiếngđikhimấtđếnnhữngđồngxucuốicùngdínhtúivàbịloạirakhỏicuộcchơichỉvìmộtmộtđiềubấtthườngnàođóxảyra.Nếunhưkhôngcónhữngđiềubấtngờxảyrathìsẽkhôngbaogiờcósựkhácbiệtgiữangườinàyvớingườikhácthìcuộcsốngsẽchẳngcòngìlàthúvịnữa.Tròchơicũnggiốngnhưphéptínhcộngtrừvậy.Nócóthểkhiếntathấymìnhnhưnhữngngườilàmsổsáchvấtvảkhónhọc.Việcanhphảidựđoánsẽgiúpanhpháthuyđượcnănglựccủabộóc.Hãycứthửngẫmlạixemnhữnggìanhđãdựđoán,anhsẽhiểunhữnggìtôinói.
Thịtrườngchứngkhoánnónglênynhưtôiđãdựđoán.Nhiềuphiêngiaodịchdiễnravàchưabaogiờgiácảlạibiếnđộngđếnvậy.Tôiđặtrấtnhiềulệnhbán.Tôinhưchếtngấtđiđượckhingườitabáogiábởivìchúnggiảmkhủngkhiếp.Nhữngnhàmôigiớicủatôivàocuộc.Họtỏrarấtchuyênnghiệpvàtỉnhtáonhưnggiáđãgiảmnhữnghaimươiđiểmtrướckhihọkhớplệnhbáncủatôi.Bảngtinbáotinchậmhơncảtiếnđộcủathịtrường,tinbáocáocũngchậmhơndoquátảivìquánhiềungườiđổxôvàothị
trường.Khitôipháthiệnbảngtinbáogiácổphiếutôinắmgiữcógiá100vàngườitamuacổphiếucủatôivớigiá80,thấphơn30đến40điểmsovớiphiêngiaodịchđêmhômtrước,tôipháthiệnrarằngtôiđãbánsốcổphiếuhiếmởmứcgiácóthểbiếnchúngthànhcổphiếumuathỏathuậnmàtrướcđótôiđịnhmua.Thịtrườngkhôngthểnàogiảmmãiđược.Vìvậytôiquyếtđịnhgiữlạisốcổphiếuhiếmcủamìnhvàđợi.
Khinhânviênsànnhậnlệnhbánmàtôiđặt,nhữngnhàmôigiớicủatôimuasốcổphiếuđóvớigiáphổbiếntrênsàngiaodịchchứkhôngphảigiádotôiyêucầu.Tínhtrungbìnhthìhọtrảcaohơnmườilămđiểmsovớinhữnggìtôidựtính.Bịthuađến35điểmchỉtrongcómộtngàyquảlàngoàisứcchịuđựngcủaconngười.
Bảngtinđãkhiếntôikhốnđốnchỉvìnóbáotinquáchậmsovớidiễnbiếnthịtrường.Lâunaytôiluôncoibảngtinnhưngườibạnnhỏtốtnhấtmàtôicóbởilẽtôicácượcthếnàocũngđềunghetheonhữnggìnómáchbảo.Nhưnglầnnàychínhnólạigâykhódễchotôi.Thấtbạilầnnàykhôngkhácgìsovớinhữnglầnthấtbạitrước.Rõrànglàchỉđọcvàphântíchbảngtinthôimàkhôngquantâmđếnviệckhớpgiácủanhữngnhàmôigiớithìchưađủ.Tôitựhỏitạisaotrướcđâymìnhkhôngchịuxemxétkỹcàngnguyênnhânvàtìmragiảiphápchovấnđềnàynhỉ.
Tôichẳngnhữngđãkhôngxemxétvấnđềấykỹcàngmàcònlàmnhiềuviệctệhơn.Ấylàtôivẫntiếptụckinhdoanh,muavàorồilạibánramàkhônghềquantâmđếnviệcnhữngnhàmôigiớicủatôikhớplệnhrasao.Anhthấyđấy,tôikhôngthểkinhdoanhtrongmộtgiớihạnnàocả.Tôiphảichớplấymọicơhộitrênthịtrường.Đóchínhlàđiềumàtôilấylàmmụctiêuchiếnđấu,nhưngtôikhôngchiếnđấuvớigiácổphiếumàchiếnđấuvớithịtrường.Khitôinghĩmìnhnênbáncổphiếu,tôisẽbán.Khitôinghĩgiácổphiếusẽtăng,tôisẽmua.Sựtrungthànhcủatôivớinguyêntắcchungvềđầucơtíchtrữđóđãcứutôibaophen.Phảimuabáncổphiếutronggiớihạnnàođóvềgiáởnhữngcôngtychứngkhoánchuigiúpchotôicóđượcmộtphươngphápkinhdoanhriêng,vàsẽlàthiếuhiệuquảnếutôiápdụngphươngphápcũđóđểkinhdoanhtạimộtcôngtymôigiớichứngkhoánnổitiếng.Tôichưabaogiờhiểuđượcthếnàolàđầucơtíchtrữnhưngtôivẫncóthểtiếptụccácượckhivốnkinhnghiệmcònítỏicủatôichothấycóthểănchắcđược.
Mỗikhitôicốgắnghạnchếmứcgiábiênnhằmgiảmthiểunhữngyếutốbấtlợichophiêngiaodịchcủamìnhtrênsàn,nhấtlàkhibảngtinlàmviệcchậmhơntiếnđộthịtrường,tôidễdàngnhậnrarằngthịtrườngchứngkhoán
muốntừchốitôi.Việcnàydiễnraliêntụckhiếntôiphảidừngcácthươngvụcủamìnhlại.Tôicũngkhôngbiếtmìnhmấtbaonhiêunămmớihiểurađiềuđóvàchấmdứttròcácượcvềnhữnglầnyếtgiátiếptheo,tròchơimàtrongđó,việcchínhtôilàmchỉlàđoánxemsẽxảyranhữngsựkiệnlớnnàotrongthịtrườngchứngkhoán.
Saulầnxuixẻohômmùng9tháng5,tôicốthửdùngbiệnphápkhác,tuyđãcóthayđổisovớiphươngphápcũnhưngvẫncònnhiềuthiếusótchưahạnchếđược.Giánhưtrongvàilầnkinhdoanhtrước,tôikhôngkiếmđượctiềnthìcólẽtôiđãtrởnênnhanhnhạyhơnvớidiễnbiếnthịtrườngrồi.Nhưngtôivẫnkiếmđượctiền,đủđểtôicóthểsốngtốt.Tôithíchcóbạnvàthíchsốngmộtcuộcsốngvuivẻ.Mùahènămđó,tôichuyểnđếnsốngởbờbiểnJersey,nhưhàngtrămbậcvươnggiảtrênphốWallvẫnlàm.Nhưngsốtiềnkiếmđượctừnhữnglầnthắngcổphiếukhôngđủđểtôibùlỗvàtrangtrảinhữngchiphísinhhoạt.
Tôikhôngkhăngkhăngkinhdoanhtheolốichơicũcủamìnhnữa.Chỉđơngiảnlàvìtôiđãđầuhàngtrướcvấnđềcủamìnhvàtấtnhiêntôichẳngcòndámhyvọngmìnhcóthểgiảiquyếtđượcvấnđềđónữa.Tôinóinhiềuvềnhữngthấtbạinhưvậyđểanhthấyđượctôiđãphảivượtquakhókhănnhưthếnàotrướckhitôiđếnđượcmộtnơikiếmtiềnđíchthực.Khẩusúnglụccũkỹcủatôicũngkhôngthểgiúptôibắnnhữngphátsúngkỳdiệuvàliênhồiđểchiếnđấuvớitròchơilớnnày.
Đầumùathunămđó,trắngtayvàgầnnhưkiệtsức,tôithấymìnhkhôngcònsứcchiếnđấu.Vìthế,tôiquyếtđịnhrờikhỏiNewYorkvàtìmkiếmcơhộiởnơikhác.Tôikinhdoanhcổphiếutừkhimườibốntuổi.Khimườilămtuổi,tôiđãkiếmđượcmộtnghìnđô-lađầutiênvàcó10nghìnđô-lađầutiênkhicònchưađầy21tuổi.Cóhơnmộtlầntôithualỗ10nghìnđô-la.ỞNewYorktôikiếmvềrồilạiđánhmấtđihàngnghìnđô-la.Tôiđãtừngcótrongtay50nghìnđô-lavàchỉhaingàysauchúngđộinónrađi.Tôikhôngkinhdoanhnghềnàokhácngoàinghềnày,cũngchẳngbiếtđếntrònàokhácngoàitròđầucơcổphiếu.Sauvàinămtôilạitrởvềđiểmxuấtphátbanđầu.Không,thựcralàtệhơnlúcbanđầuvìtôibắtđầucónhữngthóiquenvàlốisốngluôncầncónhiềutiền,mặcdùnhữngthứấychưakhiếntôiphiềnlòngbằngnhữngsailầmmàtôiliêntiếpmắcphải.
Phần.4
Vâng,tôitrởvềnhà.Nhưngkhivềđếnnhà,tôilạinhậnramìnhcómộtnhiệmvụlớnlaotrongđời:phảikiếmđượcmộtítvốnliếngđểquaytrởlạiNewYork.NewYorklànơiduynhấtmàtôicóthểlàmănlớnđược.Mộtngàynàođó,mọithứsẽlạiổnvàtôirấtcầnmộtnơinhưvậy.Khimộtngườibiếtanhtađúng,anhtasẽmuốnđónnhậntấtcảnhữnggìsắpxảyđếnvớimình,nhữnggìanhtasẽnhậnđượcnhờvàosựđúngđắnđó.
Nhưngtấtnhiênlàtôikhônghyvọngquánhiều,tôicốtìmcáchkinhdoanhởnhữngcôngtychứngkhoánchui.Cóítcôngtynhưvậyhơnsovớitrướcđâyvàmộtsốcôngtylàdonhữngngườitôikhôngquenbiếtđiềuhành.Ngườinàocònnhớtôilàchắchẳnsẽkhôngchotôicócơhộimàtrìnhbàytôiquaylạivớitưcáchlàmộtnhàkinhdoanh.NhưngtôicóthểnóivớihọsựthậtlàtôilàmănthualỗởNewYorkmặcdùtrướcđâykhicònởnhàtôicóthểkiếmđượcbaonhiêu,vàrằngthựcratôicũngkhônghiểubiếtnhiềunhưtôitưởng,vàrằngchẳngcólýdogìđểhọkhôngchotôilàmănvớihọ,mộtthươngvụtốt.Nhưngtôibiếthọsẽkhôngchotôicơhội.Cònnhữngcôngtymớilạikhôngđángtincholắm.Nhữngôngchủcủanhữngcôngtymớisẽnghĩrằngnếuquýôngthựcsựtinvàokhảnăngdựđoánchínhxáccủamìnhthì20cổphiếusẽlàsốlượnglớndànhchoôngta.
Tôirấtcầntiềntrongkhiđónhữngcôngtylớnhơnđangkiếmvềrấtnhiềutiềntừkháchquencủahọ.Tôinhờmộtngườibạnchuyênđếnmuabáncổphiếutạimộtcôngty.Còntôichỉtạtquađểnghengóngtìnhhình.Tôilạicốgắngdụdỗtaythưkýthulệnhchấpnhậnchotôiđặtlệnhcỡnhỏdùchỉlà15cổphiếu.Tấtnhiênanhtanóikhôngđược.Tôilạinhờđếnbạntôiđểkhinàomuavàohaybánraloạicổphiếunào,tôisẽnóivớianhấyvàanhấysẽthựchiệntheonhữnggìtôiđãnói.Thếnhưngnhưthếchẳngănthua.Rồivănphòngcôngtyđóbắtđầukhóchịuvớiviệcđặtlệnhcủabạntôi.Cuốicùng,mộtngàynọ,khichúngtôicốgắngbánmộttrămcổphiếuloạiSt.Paulthìhọtừchối.
Sauđó,chúngtôimớibiếtcómộtvịkháchhàngđãbắtgặpchúngtôinóichuyệnvớinhaungoàiđườngvàcùngđivàovănphòng.Vịkháchhàngnàymáchvớivănphòng.Khibạntôigặngtaythưkýthulệnhđểbán100cổphiếuSt.Paul,taythưkýnói:
“ChúngtôisẽkhôngnhậnlệnhbáncổphiếuSt.Paulnàocủaanhhết.”
“Tạisao?CóchuyệngìvậyJoe?”bạntôihỏi.
“Chẳngcógìhết.Chỉcóvậythôi.”Joetrảlời.
“Cóchỗtiềnnàymàkhôngtốtà?Hãynhìnkỹxem.Tấtcảởkiakìa.”Vàbạntôiquayvềphíamộttrămđô-la-mườiđồngmườiđô-la,mộttrămđô-lacủatôi.Bạntôicốtìnhtỏvẻphẫnnộcòntôigiảbộlàmngơnhưkhôngliênquandínhlíugìđếnvụnàynhưnghầuhếtnhữngkháchhàngkhácđềuđãtiếnlạigầnphíachúngtôi,cũnggiốngnhưmỗilầnkháchhàngcóchuyệntotiếnghoặccãivãvớikháchhàng.Họchỉxemdiễnbiếncâuchuyệnđểthỏamãntrítòmò.
ThưkýJoe,trợlýgiámđốcbướcra.Anhtađivềphíabạntôi,nhìnbạntôivàrồinhìntôi.
“Thậtnựccười!”,thưkýJoechậmrãinói–“Thậtnựccườiđấy,anhkhôngtựlàmđượcmộtcáitròtrốnggìởđâynếuanhbạnLivingstoncủaanhkhôngđến.Anhchỉngồiđómànhìnchămchămcáibảngyếtgiátronghàngtiếngđồnghồ.Chẳngbaogiờanhlêntiếng.Nhưngkhinàobạnanhđếnthìbấtngờlàmsao,anhlạitrởnênbậnrộnhẳn.Cólẽanhlàmnhưvậylàvìanhnhưngđừngcólàmcáitròđấyởđâyvàtạicáivănphòngnàythêmnữa.ChúngtôikhôngmuốnLivingstonnhúngtayvào.”
Tôikhôngmuathêmđượcmộtítcổphiếunàonữa.NhưngsốtiềntôiđãkiếmđượcnhiềuhơnđếnvàitrămsovớisốtôiđãtiêuvàtôibănkhoăntựhỏimìnhnênsửdụngchúngnhưthếnàokhicàngngàynhucầutrởlạiNewYorkcủatôicàngbứcxúchơnbaogiờhết.Tôicólinhcảmlầnsaumìnhsẽlàmtốthơn.Cólầntôibìnhtĩnhnghĩlạinhữnglầnchơingớngẩncủamình.Ngườitasẽnhìnnhậntổngthểvấnđềrõrànghơnkhibiếtnhìnxatrôngrộnghơn.Vấnđềtứcthờilúcđólàphảitạoramộtnguồnvốnmới.
Mộtngàynọ,tôilêntiềnsảnhmộtkháchsạnvàtròchuyệnvớimộtvàingườibạnquenbiếtlànhữngnhàđầutưkháổnđịnh.Mọingườiđềubàntánvềtìnhhìnhthịtrườngchứngkhoán.Tôipháthiệnrarằngtấtthảyhọkhôngaithamgiachơicổphiếumàlạiphảiphụthuộcvàokhâukhớpgiádocácnhàmôigiớitiếnhànhnhưtôi,nhấtlàkhigiaodịchtrênthịtrườngđó.
Mộtngườibạnhỏitôicụthểvềnhữngnhàmôigiớimàtôinóiđếnlànhữngngườinhưthếnào.
Tôinói:“Họlànhữngngườigiỏinhấttrênsàngiaodịch”vàanhbạnhỏitôicụthểhơnnữa.Tôicóthểbiếttrướcrằnganhtasẽchẳngtinlàtôiđãtừngmởkinhdoanhtạinhữngsàngiaodịchhạngnhất.
Nhưngtôivẫnnói“ÝtôilàbấtkỳthànhviênnàocủasàngiaodịchchứngkhoánNewYorkcũngcóthểlàmnhânviênmôigiới.Khôngphảilàdohọkhôngthẳngthắnhayhọbấtcẩn,nhưngkhimộtkháchhàngđưalệnhchohọđểmuacổphiếutạisàn,chỉsaukhinhậnđượcbáocáotừphíamôigiớithìanhtamớibiếtgiácổphiếulàbaonhiêu.Cónhiềukhảnăngđiểmsẽtănghoặcgiảmmộtđếnhaiđiểmhơnlàbiếnđộnglênhoặcxuống10hoặc15điểm.Nhưngnhữngnhàđầutưkhôngphảilàkháchquencủasàngiaodịchchỉcóthểnắmbắtnhữngcổphiếucóđộngtháitănghoặcgiảmnhẹdokhâukhớpgiá.Chỉcầnnhữngcôngtychứngkhoánchuichịuđểkháchhàngkinhdoanhlớn,tôisẽkinhdoanhởđóvàobấtkểngàynàotrongtuần.”
Trướcđấy,tôichưabaogiờgặpngườibạnvừanóichuyệnvớimình.TênanhtalàRoberts.Anhnàytỏrarấtdễgần.Anhtađicạnhtôivàhỏixemliệutôiđãbaogiờgiaodịchcổphiếuởsàngiaodịchnàokhácchưavàtôinóichưa.AnhtanóicóbiếtmộtvàivănphònglàthànhviêncủasàngiaodịchchứngkhoánCotton,sàngiaodịchProducevàmộtsốsàngiaodịchchứngkhoánkhácnhỏhơn.Nhữngcôngtynàyrấtthậntrọngvàđặcbiệtchúýđếnkhâukhớpgiá.AnhtachohayrằnghọcómốiquanhệmậtthiếtvớinhữngvănphònglớnnhỏtạisàngiaodịchchứngkhoánNewYork;họcónhữngchiếnlượcriêngvàcóthểđảmbảochoviệcgiaodịchhàngtrămhayhàngnghìncổphiếumỗithángvàkiếmđượckhoảnlợinhuậnlớnhơnrấtnhiềusovớimộtkháchhàngnàođócóthểkiếmđược.
Anhtanói“Thựcranhữngvănphòngnàytựýcungcấpcổphiếuchonhữngkháchhàngnhỏ.Họcónhữngcáchđốiđãiđặcbiệtđốivớinhữngkháchhàngđếntừbênngoàithịtrấn.Họchỉđặcbiệtquantâmđếnnhữnglệnhmuahoặcbánmườicổphiếugiốngnhưđốivớilệnhmuahoặcbánmườinghìncổphiếuvậy.Họrấtchuyênnghiệpvàtrungthực.”
“Đúngthế.NhưngnếuhọtrảsàngiaodịchchứngkhoánNewYorktiềnhoahồngthìthếnào?”
“Họbắtbuộcphảitrảtiềnhoahồng,nhưnganhbiếtrồiđấy…”anhtaquaysangtôi.
“Đúng.NhưngcómộtviệcmộtcôngtythuộcsàngiaodịchchứngkhoánNewYorksẽkhôngbaogiờlàmlàchiatiềnhoahồng.Nhữngngườiquảnlýthàchấpnhậnthànhviêncủamìnhphạmtội,vídụnhưgâyhỏahoạnhoặctheochếđộđathêcònhơnlàđểhọkinhdoanhvớingườingoàichỉđểkiếmnhữngkhoảnlợinhuậncònthấphơnsovớisốtiềnhoahồngcóđược.Dùhọcóhaykhôngviphạmquyđịnhnàyđichăngnữathìsựtồntạivàpháttriển
củasàngiaodịchchứngkhoánNewYorkcũngsẽchịuảnhhưởnglớn.”TôiđoánlàanhtathếnàocũngnhậnratôiđãtừngnóichuyệnvớinhữngngườiởsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkbởilẽanhtanói:“Anhnghenày!Baogiờcũngvậy,nếumộttrongnhữngcôngtynàyviphạmluật,họsẽbịđìnhchỉhoạtđộngtrongmộtnăm,đúngkhông?Vàcórấtnhiềucáchđểkiểmsoátnênhọcũngkhôngthểlàmcàn.”
Khinhìnmặttôichắcnghĩtôikhôngtinnênanhtanóitiếp:“Hơnnữadùlàhoạtđộngtheohìnhthứckinhdoanhgìthìchúngta–ýtôilànhữngcôngtykhá“rắn”này-vẫnphảitrảthêmmộtkhoảnkhácngoàisốtiềnhoahồngđịnhkỳra,họkhônghềhàilòngvớiviệcđó.Họchỉtrảkhoảnthêmkiatrongmộtsốtìnhhuốngbấtngờhoặcchỉkhitàikhoảncủacôngtytrongtìnhtrạngbánhoạtđộng,nếukhônghọsẽkhôngbaogiờtrảthêm.Họkinhdoanhđâuphảichỉvìbảnthânhọ.”
Trướcđótôicónghenóianhtađanglôikéomộtsốchuyêngiamôigiớilừađảo.
“Anhcóbiếtvănphòngnàokiểuđócóthểtincậyđượckhông?”–tôihỏi.
“TôicóbiếtcôngtymôigiớilớnnhấtnướcMỹ”–anhtatrảlời–“tôiđãtừngkinhdoanhởđấy.HọcóchinhánhởbảymươitámthànhphốởMỹvàCanada.Họcóquymôlớnlắm.Họsẽkhôngthểhoạtđộngtốtnếukhôngnghiêmtúctuânthủluậtlệđó,đúngkhông?”
“Tấtnhiênrồi.”–tôiđồngý–“CóphảihọcũngmuabáncổphiếucủacácmặthàngnhưởsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkkhông?”
“Tấtnhiên,ởtấtcảcácsàngiaodịchchứngkhoánkhắpnướcMỹvàbấtkỳsàngiaodịchnàokhácởChâuÂucũngđềunhưvậy.Họkinhdoanhcổphiếulúamỳ,vảicốttông,cácmặthàngthựcphẩmvàbấtcứthứgìanhmuốn.Họcóthôngtínviênởkhắpmọinơivàgửithànhviênđếnkhắpcácsàngiaodịchchứngkhoán,hoạtđộngcôngkhaihoặcbímật.”
Tôibiếtnhưngtôinghĩcứđểchoanhtanóitiếp.
“Vâng”–tôinói:“Nhưngđiềuđócũngkhôngthểphủnhậnđượcmộtthựctếlàluônphảicómộtnhânviênkhớplệnh.Khôngaicóthểnóichắcđượctươnglaithịtrườngchứngkhoánsẽrasaovàgiácổphiếudobảngtinbáocáosátvớigiáthựctếtrênsàngiaodịchchứngkhoánđếnmứcnào.ỞđâytrướckhimộtkháchhàngđượcbáogiávàcầmtrongtaylệnhmuahaybáncổphiếuvàthôngtinđượcgửiđiệnbáođếnNewYork,ngườitađãbỏqua
mộtkhoảnhkhắcđánggiá.CólẽtốthơnhếtlàtôinêntrởlạiNewYorkvàrồilạithualỗởmộtcôngtynổitiếngnàođó.”
“Tôikhôngbiếtthualỗsẽnhưthếnào,kháchhàngcủatôikhôngquennhưvậy.Họthườngkiếmratiền.Chúngtôirấtquantâmđếnđiềuđó.”
“Kháchhàngcủacácanhlàthếnào?”
“Ồ,tôirấtquantâmđếncôngtynàyđấy,vànếutôicóthểmởkinhdoanhtheocáchcủahọthìtôisẽlàmbởivìhọđốixửvớitôirấtcôngbằngcòntôithìlạikiếmvềrấtnhiềutiềnnhờhọ.Nếuanhmuốn,tôisẽgiớithiệuanhvớigiámđốc.”
“Têncôngtyđólàgì?”–Tôihỏianhta.
Anhtanóichotôitêncôngty.Hoáratôiđãnghenóiđếncôngtynàytừlâu.Họđăngquảngcáotrênkhắpcácmặtbáonhằmkêugọimọingườichúýđếnnhữngkhoảnlợinhuậnlớnmàkháchhàngcủahọkiếmđược.Nhữngkháchhàngnàyluôntheodõisátsaothôngtinnộibộvềnhữngloạicổphiếulênsàn.Đóchínhlàđặcđiểmkhácbiệtcủacôngtynày.Họkhôngphảilàcôngtychứngkhoánchuinhưnglạilàcôngtylừađảo.Ngườitachorằnghọlànhữngnhàmôigiớichuyênnhậnvàkhớplệnhnhưngbằnghìnhthứccảitrangtinhvi,họthuyếtphụccảthếgiớirằnghọlànhữngnhàmôigiớibìnhthườngvàhoạtđộnghợppháp.HọlàmộttrongnhữngtàndưcủahìnhthứccôngtychứngkhoánchuiởMỹ.
HọchínhlàhìnhmẫucủacủahàngtánhữngchuyêngiamôigiớiđanghoạtđộngtrênthịtrườngchứngkhoánnướcMỹnămđó.Nhữngquytắcvàphươngphápcũngchẳngcógìkhácbiệtmặcdùhọsửmộtsốthiếtbịđặcbiệtđểdụdỗchodânchúngthíchmộtloạicổphiếunàođó.Mộtvàichitiếtnhỏcũngđãthayđổivìmọingườiđãbiếtrõnhữngtròlừađảotrướcđây.
Theonhưkếhoạchmáchnướcmàhọvạchranhằmthúcđẩycạnhtranhgiữakháchhàngvớinhau,họgửiđinhữnglờimáchnướcbánhoặcmuamộtloạicổphiếu,phátđihàngtrămbứcđiệntínkhuyênngườitanhanhchóngmuacổphiếuđó,đồngthời,hàngtrămbứcđiệntínkháclạikhuyênngườitabáncổphiếucùngloại.Côngtynàycũngsẽmuamộtnghìncổphiếucùngloạithôngquamộtcôngtygiaodịchchứngkhoáncótiếngvànhậnbáocáothườngxuyênvềloạicổphiếumàhọđãmua.ĐâychínhlàđiềukhiếnThomassinhnghinhưngkhianhnóiđếnquátrìnhkhớplệnhmuahaybáncổphiếu,ngườitalạiquychoanhlàkhiếmnhã.
Họcũngthànhlậpcácnguồnvốntựgóptựýsửdụngtạivănphòngcủamìnhvàcoiđónhưlàmộtviệclàmtạođiềukiệnthuậnlợichokháchhàng.Trêngiấytờmànói,họchophépkháchhàngbuônbánbằngtiềncủamìnhvàkýdanhbằngtêncủamìnhcònkháchhàngtưởngrằngnhưvậyđãlàtốiưunhất.Họtănggiámộtloạicổphiếunàođó,chođăngtrêncácbáođểlôikéokháchhàngrồithựchiệntheođúngcơchếkiểunhưnhữngcôngtychứngkhoánchuiđãlàm.Họsẽloạihàngtrămkháchhàngđặtmứcgiábiênquáthấprakhỏicuộcchơi.Bấtchấpkháchhànglàai,phụnữ,giáoviênhayngườigià,aihọcũngcoilànhữngquânbàitốtnhấtmàmìnhcó.
“Tôiđãcónhiềukinhnghiệmđauđớnvớicácchuyêngiamôigiớilắmrồi.”–tôinóivớianhbạnkia–“tôisẽsuynghĩkỹhơn.”Vàtôibỏđikhiếnanhtachẳngcònnóichuyệnvớitôiđượcnữa.
Tôiđãhỏichuyệnvềcôngtynày.Khókhănvớitôilúcấylàphảitìmđượcaiđóđãtừngthắngởvănphòngnàynhưngrồitôicũnglàmđược.Mọithứsauđódườngnhưđềuổnthoả,vàtôipháthiệnrarằngdùtròchơicókhôngnhưýmuốn,họcũngsẽkhôngbỏcuộc.Tấtnhiên,cuốicùnghọcũngtìmđếnnhữngchuyêngiamôigiới.Đãcólầnngườitaliêntụcngheđồnvềchuyệncáccôngtychứngkhoánchuilỗithờiphásản,cũnggiốngnhưhoạtđộngcủamộtvàingânhàngkhixuấthiệnmộtngânhàngkhácpháttriểnvượttrộihơnhẳn.Kháchhàngcủanhữngngânhànglàmănthuakémhơnsẽhoangmangvàrúttiềnrakhỏinhữngngânhàngđó.
Tôichưanghethấycóchuyệngìnghiêmtrọngởcôngtycủaanhbạnkiachỉtrừmộtđiều:khôngphảilúcnàohọcũngtrungthực.Họchuyênvơvéttiềncủanhữngkẻdễbịlừanhưngmuốnphấtnhanh.Nhưngtrêngiấytờ,họluônhỏiýkiếntrướckhilấytiềncủakháchhàng.
Mộtnhàđầucơkểchotôinghechuyệnôngtađãtậnmắtchứngkiến:trongmộtngày,sáutrămbứcđiệntínđượctungrađểkhuyênkháchhàngnênmuamộtloạicổphiếunàođóvàngaylậptứcsáutrămbứcđiệntínđếntaynhữngkháchhàngkhácđểthúcgiụchọbáncổphiếucùngloại.
“Vâng,tôibiếtđólàtròlừađảo.”–tôinóivớinhàđầucơđangnóichuyệnvớimình.
“Đúng”–anhtanói–“Nhưngngàyhômsauhọsẽlạigửiđiệntínđếncùngnhữngkháchhàngđóvàkhuyênhọhãybỏqualoạicổphiếungàyhômquađểchuyểnsangmuahoặcbánloạikhác.Tôihỏimộtanhbạndàydạnkinhnghiệmhơnlàmtạivănphòngđórằng‘Tạisaocácanhphảilàmnhưvậy?
Phầnđầutôihiểurồi.Nếunghetheonhữngbứcđiệntínthìmộtsốkháchhàngsẽkiếmratiềntrongchốclátnhưngcuốicùngthếnàohọcũngthua.Nhưnggửiđiệntínnhưvậythìkhácnàocácanhgiếthọ.Mụcđíchcủacácanhlàgìvậy?”
“Ồ”anhbạntôinói“chodùkháchhàngmuacổphiếuởđâu,muakhinàohaynhưthếnàothìcuốicùnghọcũngsẽthua.Khihọmấttiền,tôisẽmấtkhách.Tôicóthểkiếmđượcbaonhiêutiềntừnhữngkháchhàngnhưvậy?Rồitôisẽlạithuhoạchnhữngmùavụmới.’
Tôiphảithẳngthắnmàthừanhậnrằngtôikhôngthèmquantâmđếnvấnđềđạođứckinhdoanhcủacôngtynày.TôiđãnóichoanhngherằngtôicảmthấythếnàokhicôngtyTellerchọctứctôi.Nhưngvớicôngtynày,tôikhônghềcócảmgiácnhưvậy.Cóthểvềbảnchất,họkhôngphảilànhữngkẻlừađảohoặccũngcóthểhọkhôngxấuxađếnmứcnhưvậy,mọichuyệnchẳngqualàdongườitatôvẽlên.Tôicũngkhôngđịnhlàmănvớihọ,nghetheonhữnglờimáchnướccủahọhaytinvàonhữnglờidốitrácủahọ.MốiquantâmduynhấtcủatôibâygiờlàgomvốnvàquaytrởlạiNewYorkđểlạiđượcgiaodịchcổphiếucôngbằngtạimộtvănphòngnàođó.Ởđó,anhsẽkhôngphảilorằngcảnhsátsẽsămsoinguồnvốngópchungcủaanhnhưởnhữngcôngtychứngkhoánchui,cũngkhôngsợphảingồinhìnngườitakiểmsoátvànắmgiữsốtiềncủaanhđểrồinếumayrathìmộtnămrưỡisau,anhsẽđượcnhậntámxutrênmộtđô-latiềnlãi.
Dùgìthìtôicũngquyếtđịnhtìmhiểuxemcôngtynàysẽđượclợigìnhờnhữngkẻmàchúngtagọilànhữngnhàmôigiớichứngkhoánhợppháp.Tôikhôngcónhiềutiềnđểđặtgiábiên.Trongkhiđó,nhữngcôngtynàythoánghơnrấtnhiềutrongvấnđềnày,cũngbởivậymàvàitrămđô-laítỏicóthểsẽsinhlợirấtnhiềutrongvănphòngcủahọ.
Tôiđếnvănphòngcủahọvànóichuyệnriêngvớingườiquảnlý.KhianhtapháthiệnratôilàmộtnhàđầutưdàydặnkinhnghiệmcótàikhoảntạicáccôngtythuộcsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkvàđãthuatấtcảsốtiềnmangtheokhiđếnNewYork,anhtathôikhônghứahẹnvớitôivềsốtiềntôisẽkiếmđượcnếuđểanhtađầutưnữa.Anhtachorằngtôichínhlàmộtnhàmôigiớilãoluyện,mộtkẻchuyêntheodõibăngđiệntínvàchơikhôngbiếtmỏi,thắngthuacũnglàchuyệnthườngnhật,mộtnhàcungcấpnhữngchuyêngiamôigiớivớimứcthunhậpổnđịnh.Liệuhọcóthểkhớplệnhcủaanhkhônghayhọchỉtừtốnlừaanhđểanhtrảtiềnmôigiớichohọ?
Tôinóivớingườiquảnlýrằngtôiđangtìmkiếmvănphòngnàothựchiện
khớplệnhnghiêmtúcbởivìtôithườngxuyêngiaodịchtrênthịtrườngchứngkhoánvàtôikhôngmuốnnhậnnhữngbảnbáogiáchênhlệchnhữngmộtnửađiểmđếnmộtđiểmsovớigiábáotừbăngđiệntín.
Anhtanóihếtlẽvớitôibằngcảlòngthịnhtìnhrằngtôisẽthấynhữnggìhọlàmlàđúng.Họmuốntôikinhdoanhởđóvìhọmuốnchotôithấymôigiớicấpcaolàgì.Họnóihọthuêđượcnhữngchuyêngiamôigiớigiỏinhấttrongngànhkinhdoanhcổphiếu.Thựcra,họchỉnổitiếngvìcáchhọthựchiệnkhâukhớpgiámàthôi.Nếugiátrênbảngtinvàgiátrongbáocáodomôigiớiđưarakhácnhauthìchẳngquacũnglàvìhọmuốntốtchokháchhàngmặcdùhọkhôngdámđảmbảochắcchắnvềđiềuấy.Nếutôimởmộttàikhoảntạivănphòngcủahọ,tôicóthểmuahoặcbánởmứcgiátheobảngtinvàhọvẫnrấttựtinvềđộingũnhânviênmôigiớicủamình.
Vềbảnchất,điềuđócónghĩalàtôivẫncóthểgiaodịchởvănphòngcủahọvớinhữngkếhoạchvàmụcđíchnhưtrướcđâytôiđãlàmởnhữngcôngtychứngkhoánchui-tứclàhọđểchotôithamgiagiaodịchtronglầnyếtgiátiếptheo.Tôikhôngmuốntỏraquálolắng,vìvậytôilắcđầuvànóivớianhtarằngtôiđoánmìnhsẽkhôngmởtàikhoảnngaytrongngàyhômđónhưngsau,tôisẽchoanhtabiếtlýdo.Anhtarasứcthúcgiụctôimởtàikhoảnngaylậptứcvìđâychínhlànơichotôikiếmtiền.
Thựcchấtcómộtđiềumàngaybảnthânhọcũngbiếtquárõ:thịtrườngchuyểnbiếnhếtsứcchậmchạp.Giáchỉtănghoặcgiảmnhẹvìmụcđíchcủahọlàthuhútkháchhàngrồiloạihọrakhỏicuộcchơikhigiácủanhữngloạicổphiếuhọmuatheonhữnglờimáchnướcgiảmhoặctăngmạnh.Tôicũngkhólòngmàbỏcuộcđược.
Tôichoanhtabiếttênvàđịachỉcủamình.Cũngtrongngàyhômđó,tôibắtđầunhậnđượcnhữngbứcđiệntínvàthưkhuyênmuacổphiếunày,cổphiếunọ.Trongthưđiệntín,họnóirằnghọbiếtcómộtnguồnvốngópchungnộibộđanghoạtđộngvàcầntăngthêmnămđiểm.
Tôitấtbậtđilạivàtìmmọithôngtinliênquanđếnnhữngvănphòngmôigiớikiểunhưvậy.Nếutôimuốnchắcthắngmàkhôngbịhọkiểmsoátthìcáchduynhấtđểtôikiếmtiềnchínhlàmuabántạinhữngcôngtychứngkhoánchuiởgầnđây.
Khitôitìmđượcbacôngtymàmìnhcóthểmởtàikhoản,tôichọnlấymộtvănphòngvàchongườichuyểnnhữngbứcđiệnbáotrựctiếpđếnbacôngtytrên.
Tôikinhdoanhhếtsứckhiêmtốn,tránhđểhọkhôngthấyhoangmangngaytừlúcđầu.Tôicũngđãthuvềíttiềnsaubaonhiêuđắnđocânnhắc.Vàchẳngbaolâusau,họnóivớitôihọthựcsựmongđợinhữngkháchhàngđãnhậnđượcnhữngbứcđiệnbáotrựctiếptừcácvănphòngcủahọsẽkinhdoanhthựcsự.Họkhôngmuốnkháchhàngkinhdoanhquádèdặt.Họtínhtôicàngđầutưnhiềuthìkhảnăngthualỗcàngcao;vàtôibịloạirakhỏicuộcchơisớmbaonhiêuthìhọsẽthắnglớnbấynhiêu.Nếuxemxétkỹ,anhsẽthấyrằngnhữngngườichỉgiaodịchvớiquymôtrungbìnhvànhữngnhàđầutưbìnhthườngsẽchẳngtồntạiđượclâu,đólàlýthuyếtvềtàichính,nghecũngcóvẻhợplýđấychứ?Kháchhàngnàokinhdoanhyếukémsẽkhólòngmàpháttriểnđược,họsẽthườngxuyênthanvãnvàtìmcáchluồncúigâykhókhănchochínhngànhkinhdoanhnày.
Tôicũngthiếtlậpmốiquanhệvớimộtcôngtytrongvùng.HọđánhmộtbứcđiệnbáođếnthôngtínviêncủasàngiaodịchchứngkhoánNewYork.Tôinhờngườitalắpđặtmộtbảngtingiácổphiếuvàbắtđầumuabántheocáchcủariêngmình.Nhưtôiđãnói,côngviệckinhdoanhởđórấtgiốngvớiởnhữngcôngtychứngkhoánchui,chỉcóđiềudiễnbiếnchậmchạphơnchútít.
Đâylàtròchơimàtôicóthểthamgiađược,vàtôiđãvàocuộc.Tôichẳngbaogiờchờgiágiảmđếnmứcmàtạiđó,khảnăngthắngcủatôilà100%.Tráilại,hếttuầnnàysangtuầnkhác,tôichiếnthắngnhờnhữngcânnhắckỹcàng.TôilạicóthểsốngcuộcsốngkhásungtúcnhưnglúcnàocũngphảithựchiệnchínhsáchtiếtkiệmsaochovốnliếngcủamìnhcàngngàycàngtăngđểcóthểtrởlạiphốWall.Tôigửihaibứcđiệnbáođếnhaicôngtymôigiớinữa,nângtổngsốlênthànhnămcôngtyvàtấtnhiênđềulànhữngchỗlàmăntốtcủatôi.
Đãcónhiềulầnkếhoạchcủatôiđổbểvàgiácổphiếubiếnđộngkhôngtheođúngquyluậtcủanómàhoàntoàntráingượcvớinhữnggìđãdiễnratrướcđó.Dùsaothìtấtcảnhữngthứđóvẫnchưakhiếntôigụcngãdùcónhữnglầntôibuộcphảiđặtrấtít.Mốiquanhệcủatôivớinhữngcôngtymôigiớirấttốt.Khôngphảilúcnàotàikhoảnvàđiểmsốcủahọcũngtạođiềukiệnthuậnlợichotôi,thậmchínhữngchênhlệchgiánhiềukhicònphảnlạitôi.Chẳngbaogiờcósựtrùnghợpngẫunhiênnàocả.Nhưngtôiđãchiếnđấuchochínhmìnhvàluôntìmthấylốithoáttrongphútchót.Họluônhyvọngsẽlấylạiđượcnhữnggìtôiđãlấyđicủahọ.Tôichorằnghọcoisốtiềntôikiếmđượcchỉlànhữngkhoảntiềnmàhọchotôivaytạm.
Thựcrahọchơikhôngđẹp.Họkinhdoanhlàđểvơvéttiềnbằngnhữngcạm
bẫyhoặctròlừađảovàkhôngbaogiờtựbằnglòngvớinhữnggìmàvănphòngcôngtycủahọđãcó.Anhnêngọingànhkinhdoanhkiểunàylàmộtngànhphiphápbởimặcdùngườitavẫnnghĩrằnghoạtđộngcủanólàhợpphápvìtrongđó,nhữngkẻmêcổphiếuluônluônmấttiềnkhihọ“đánhbạc”bằngcổphiếu–nóicáchkhác,họchưabaogiờđầucơthựcsự.Nhữngngườitrongcuộckhôngbaogiờhiểuđượcnhưvậyvàhọvẫncứtiếptụclaovàocuộcchơi.
Đãcóvàilầnhọgâykhódễchotôivớinhữngtròlừađảocũrích.Họthắngtôihailầnvìtôikhôngtínhtoáncẩnthận.Họchỉlàmđượcđiềuđókhitôikhôngkiếmđượcnhiềutiềnnhưthườnglệ.Tôinóirằnghọchơikhôngđẹpnhưnghọluônchốicãivàkếtcụclà,tôilạitiếptụcquaylạimuabánởchỗhọnhưthường.Thựcracáihaycủaviệckinhdoanhcổphiếuvớinhữngtròlừađảolàởchỗngườitasẽthathứchoanhnếuanhpháthiệnrasơhởcủahọ,miễnlàanhvẫntiếptụclàmănvớihọ.Vàtheohọthìnhưvậyđãlàổnlắmrồi.Họsẵnsànggặpanhtronghiệpđấukhác.Đúnglànhữngtâmhồncaothượng!
TôikhôngthểkiếmđủvốnđểquaytrởlạiNewYorkvớitốcđộnhưthếnàyđược,tấtcảcũngchỉvìnhữngtròlừađảocủanhữngvănphòngmôigiớinày.Thếnêntôiquyếtđịnhphảidạychohọmộtbàihọc.Tôichọnmuamộtsốloạicổphiếumàngườitađổxôvàođầucơtrongthờigiantrướcvàbâygiờđãtrởthànhloạiếẩm.Tôimuathậtnhiều.Nếutôichọnloạicổphiếuchưabaogiờ“sốt”nhưvậythìthếnàohọcũngsinhnghi.Tôitraolệnhmuacủamìnhchonămnhàmôigiới.Khihọđãnhậnlệnhmuacủatôivàsốcổphiếuđóđangchờđếnlầnyếtgiátiếptheo,thôngquavănphònggiaodịchchứngkhoánnơitôiđangmuabánởđó,tôigửilệnhbánmộttrămcổphiếuloạiđặcbiệt.Tôithúcngườitalàmviệcnhanhhơn.Ồ,anhhãycứtưởngtượngmàxemchuyệngìsẽxảyrakhiđưalênsànlệnhbánmộtloạicổphiếuhầunhưkhôngaigiaodịchvănphòngcôngtymôigiớivớirấtnhiềumốiliênhệvớibênngoàithịtrấnlạimuốnbángấp.Mộtsốngườisẽmualoạicổphiếugiárẻ.Nhưnggiágiaodịchđượcintrênbảngtinmớichínhlàgiámàtôisẽtrảchonămlệnhmuacủamình.Tôikiênnhẫnđợibốntrămcổphiếuloạiđóxuốnggiá.Vănphòngmôigiớihỏitôicóngheđượcthôngtingìởđâukhông,tôinóitôicóngườimáchnước.Trướckhiđóngcửaphiêngiaodịch,nhanhnhưchớp,tôigửimộtlệnhmuađếnmộtvănphòngcótiếngđểmualạimộttrămcổphiếuđó,dùgìthìtôikhôngmuốnthualỗvàtôicũngchẳngquantâmhọđãtrảbaonhiêu.Bởivậy,họnhanhchónggửiđiệntínđếnNewYorkvàlệnhmuamộttrămcổphiếuđóđẩygiácủachúngtăngnhanhchóng.Tấtnhiênlàtôicũnggửilệnhbánnămtrămcổphiếukia.Mọiviệcdiễnrađúngnhưnhữnggìtôimongđợi.
Tuynhiên,vẫnkhôngcógìbiếnchuyểnnêntôicònlàmnhưvậyvớihọtrongvàilầnnữa.Tôikhôngdámtrừngphạthọđếnmứcnhưhọđángbịphạt,hiếmkhilênđếnhơnmộthayhaiđiểmtrênmộttrămcổphiếu.NhưngcũngnhờvậymàchỗvốnliếngcủatôitiếtkiệmđểtrởlạiphốWallcũngđãtănglênđángkể.Thỉnhthoảngtôithayđổilốichơicủamìnhbằngcáchbánmộtsốloạicổphiếuhiếmnhưngtôicũngkhônglàmgìquáđánghơnnhưvậy.Tôilấylàmhàilòngvìmỗilầntrừngphạthọ,tôithuvềđếnsáutrămhaytámtrămđô-la.
Mọiviệctiếntriểnvẫnrấttốtthậmchígiácổphiếucòntăngnhanhhơnnhiềusovớimứctăngmườiđiểmmàtôidựtính.Tôikhôngmongđợiđiềunàycholắm.Nóxảyrakhiếnchosốcổphiếumàtôiđưachomỗinhàmôigiớiđãtănglênhaitrămchứkhôngcònlàmộttrămnhưthườnglệnữamặcdùcảbốnvănphòng,chỉcómộttrămcổphiếu.Nhưvậycũngđãquáđủvớihọrồi.Họcaycúvềchuyệnnàyvàbắtđầunghingờvềnhữngbứcđiệntín.Đólànguyênnhântôiphảiđếngặpngườiquảnlý,chínhlàngườiđànôngđãsốtsắngkhuyêntôimởtàikhoảnvàtôixinanhtalượngthứvìtôiđã“nắngân”anhtakhianhtađịnhchơixấutôi.Anhtađãcaogiọng,màlẽraởđịavịcủaanhtangườitakhôngnênlớntiếngnhưvậy.
“Đâychỉlàthịtrườnggiảđốivớiloạicổphiếuđó.Vàchúngtôisẽkhôngtrảanhlấymộtxum.nàođâuđấy.”–anhtachửithề.
“Mộtkhianhđãchấpnhậnđơnmuacủatôithìđâykhôngphảilàthịtrườnggiảnữa.Anhđãlôikéotôi,đúngchưa,vậythìgiờanhphảiđểtôira.Anhkhôngthểlừagạtnhưvậyđược,phảikhông?”
“Tôicóthểđấy”.Anhtathétlên.“Tôicóthểchứngminhlàcóaikhácnữanhúngtayvàochuyệnnày.”
“Ainhúngtayvàochuyệnnày?”–tôihỏi.
“Mộtsốngườibạncủaanhlàcáichắc.”–anhtanói.
Nhưngtôinóivớianhta:“Anhthừabiếtlàtôichỉchơicómộtmìnhcòngì.Tấtcảmọingườitrongcáithịtrấnnàyđềubiết.Thậmchíhọbiếtnhưvậykểtừkhitôibắtđầuchơicổphiếukia.Bâygiờtôimuốnkhuyênanhmộtđiềuchânthànhthếnày:anhnêngửilạitôisốtiềnđó.Tôikhôngmuốnxảyrabấthoà.Hãycứlàmnhữnggìtôinóiđi.”
“Tôikhôngtrả.Đóchỉlàtrògianlận”.Anhtavẫnthétlên.
Tôiđãchánngấyviệcnóichuyệnvớianhtavìvậytôinói:“Anhhãytrảtiềnchotôingaytạiđâyvàngaybâygiờ.”
Anhtacònlàmầmlênmộtlúcnữavàcòntrắngtrợnbuộctộitôilàconbạclừađảonhưngcuốicùngthìanhtavẫnphảigiaosốtiềnđóchotôi.Nhữngngườikháctrongvănphòngcũngkhônglàmầmlênnhưvậy.Ởmộtvănphòngnọ,vịquảnlýđãbiếtđượclốichơicổphiếuítgiaodịchnênkhinhậnlệnhmuacủatôi,anhtamuacổphiếuđó,trướclàđểchotôisaulànhờvậymàanhtacũngkiếmđượcíttiền.Nhữngngườinhưanhtakhôngngạibịkháchhàngkiệntụngtôilừađảovìthườngthìhọcóthểtựbảovệđượcmìnhtrướcphápluật.Nhưnghọsợtôisẽtịchthutàisảncủahọvìhọkhôngcónhữngkhoảndựtrữtrongngânhàngđểphòngbịchotìnhhuốngnguyhiểmnày.Ngườitanóihọlàmănbấtchínhthìđiềuđócũngkhôngảnhhưởnggìđếnhọnhưngsẽnguyhiểmchếtngườinếuhọbịmangtiếngxấulàchạynợ.Vớikháchhàng,mấttiềnởcôngtymôigiớikhôngphảilàchuyệnhiếmthấy.Nhưngđốivớimộtkháchhànglàmộtnhàđầucơchứngkhoán,làmratiềnmàkhôngnhậnđượcsốtiềnđóthìquảlàchưacógìtồitệbằng.
Tôiđãnhậnđượcsốtiềncủamìnhtừtấtcảnhữngthươngvụđónhưngquãngthờigiantôiphảiđốiđầuvớinhữngtròlừađảođãkếtthúcsaulầntănggiámườiđiểmđó.Bâygiờ,họcũngphảitrôngchừngnhữngtròlừamàtrướcđâychínhhọđãdùngđểchemắtnhữngkháchhàngcóíttiền.Tôitrởlạikinhdoanhnhưbìnhthườngnhưngthịtrườngchứngkhoánlạidiễnbiếnkhôngkhớpvớihệthốngcủatôi,tứclàtôivẫnbịhạnchếsốlượnglệnhmuahoặcbáncổphiếu.Bởivậytôikhôngthểkiếmđượcnhữngkhoảnlãilớn.
Tôiđãkinhdoanhnhưthếtrongsuốtmộtnămvàđãdùngmọicáchcóthểđểkiếmtiềntạinhữngvănphòngmôigiớichứngkhoánkia.Tôiđãsốngrấtthoảimái.Tôimuamộtchiếcôtôvàtiêuphakhôngcógiớihạn.Tôiphảigomvốnnhưngtôivẫnphảisống.Nếuvịthếtrênthịtrườngcủatôithuậnlợi,tôiphảicốgắngchitiêuíthơnsốtiềnmìnhlàmrađểcòntiếtkiệmđượcchútgìđó.Nếunhữngtínhtoáncủatôisai,tôisẽkhôngthểkiếmlời,vànhưvậycónghĩalàtôisẽkhôngđượctiêuphagì.Nhưtôiđãnói,tôicũngđãtiếtkiệmđượckhakhávàởnămvănphòngmôigiớichứngkhoánnàycũngchẳngcònnhiềutiềnchotôikiếmchácnữa.Bởivậy,tôiquyếtđịnhtrởvềNewYork.
TôisắmxeriêngvàmờimộtngườibạncũnglàmộtnhàkinhdoanhcùngtôitrởlạiNewYork.Anhấyđồngývàchúngtôilênđường.ChúngtôidừngxeởNewHavenđểăntối.Tạikháchsạn,tôigặpmộtngườibạnlàmăncũ.Anhtakểchotôibiếtbaonhiêulàchuyệntrongđótôinhớanhtađãnói
rằngcómộtcôngtycóbảngtintrongthịtrấnđanglàmănkháphátđạt.
TôirờikhỏikháchsạnđểtiếptụcđếnNewYork,nhưngtôighéquakhuphốcócôngtychứngkhoánchuikiaxemtìnhhìnhbênngoàithếnào.Tôiđãthấynóvàkhôngthểkhôngdừnglạiđểxemnhữnggìđangdiễnrabêntrong.Phònggiaodịchkhônglộnglẫycholắm,nhưngtôiđãthấyởđằngkiamộtcáibảngđencũkỹ,cơsốnhữngkháchhàngvàtròchơiđangdiễnra.
Ngườiquảnlýlàmộtngườiđànôngđứngtuổitrôngnhưthểtrướcđâyôngtađãtừngtheonghềdiễnviênhoặcnghềdiễngiả.Nhìnôngrấtấntượng.Ôngtanóichàobuổisángnhưthểđãmườinămnay,ôngtađikhámphávẻđẹpcủabuổisángbằngcáimáytínhcủamìnhvànhưthểôngtacoianhnhưmộtmónquàtặngcủakhámpháđó,mộtmónquàtặngcủabầutrời,củamặttrờivàcủanhữngtệptiềntrongngânhàngvậy.Ôngtanhìnthấychúngtôiđanglạigầntrênmộtchiếcôtôdángrấtthểthao.Chắcvìcáivẻngoàitrẻtrungvànonnớtcủahaichúngtôi–nhưngtấtnhiêntôikhôngchorằnglúcđónhìnmìnhnhưmớihaimươi–ôngtađãkếtluậnchắcchắnrằngchúngtôiđếntừxứYale.Tôicũngkhônggiảithíchrằngkhôngphảinhưvậy.Ôngtachẳngchochúngtôilấymộtcơhộiđượcnóimàbắtđầudiễnthuyết.Ôngrấtvuikhigặpchúngtôi.Liệuchúngtôicólàmăngìởđâyđượckhôngnhỉ?Chúngtôinhậnratrongbuổisángngàyhômđó,thịtrườngchứngkhoánđangcóchiềuhướnggiảm.Nhưvậy,thựctếmànói,ởtuổisinhviênđạihọcnhưchúngtôimàmuốnđầutưvàothịtrườngnàythìnhấtđịnhphảiđượcchucấpnhiềuthêmtiềntiêu,màtừthuởbìnhminhcủalịchsửloàingườiđếnbâygiờ,sinhviênđạihọccóđủtiềntiêubaogiờ.Nhưngchínhtạiđâytronggiờphútnày,mộtkhoảnđầutưnhỏbanđầucóthểsẽgiúpchúngtôithuđượcđếnhàngnghìnđô-latiềnlãidonhữnglợiíchmàbảngtinmanglại.Kiếmđượcnhiềutiềnhơnnhữngkhoảnchitiêucủabấtcứaikhácchínhlàmụcđíchcủacảthịtrườngchứngkhoán.
Tôichorằngchắcsẽđángtiếclắmnếukhônglàmtheonhữnggìmàngườiđànôngtốtbụngởcôngtychứngkhoánchuikiarấtmuốnchúngtôilàmtheo.Bởivậytôinóivớiôngrằngtôisẽlàmtheonhữnggìôngbảochỉvìtôicũngđãnghenhiềungườikểrằnghọkiếmđượcrấtnhiềutiềntrênthịtrườngchứngkhoán.
Tôibắtđầumuabáncổphiếu,rấtdèdặtvàtăngquymômỗikhithắng.Bạntôilàmtheo.
TôiởlạiquađêmtạiNewHaven,đếnsánghômsauđãthấymìnhđangởtrongvănphòngcủamộtcôngtymếnkháchlúcmườigiờkémnăm.Vịdiễn
giảkiarấtvuikhigặplạichúngtôi,chắcôngnghĩrằnghômnaysẽđếnlượtmình.Nhưngtôichỉkiếmcóvàiđô-lacủa1500cổphiếutrongngàyhômđó.Đếnsánghômsaunữa,khichúngtôiđếngặp“vịdiễngiảvĩđại”vàđưachoôngtalệnhbánnămtrămcổphiếucôngtyđường,ôngchầnchừmộtlátnhưngcuốicùngcũnglẳnglặngchấpnhận.Cổphiếuđógiảmhơnmộtđiểm,tôiđưathẻchoông.Chínhxáclàtôithuvềđượcnămtrămđô-lalợinhuậncùngvớinămtrămđô-latiềnđặtgiábiêncủatôi.Ônglấyhaimươiđồngnămmươiđô-latừngăntủra,tầnngầnđếmđiđếmlạibalầnrồilạiđếmlạitrướcmặttôi.Trôngnhưthểtayôngđangđổmồhôinhễnhại,hìnhnhưđếmtiềnlúcấylàmộtcựchìnhvớiôngthìphải.Nhưngcuốicùng,ôngcũngtrảchotôi.Ôngkhoanhtay,hơimắmmôi,chỉmộtlátrồithôivànhìnchằmchằmlênchớpcửangayphíasautôi.
Tôinóitôimuốnmuathêmhaitrămcổphiếuthépnữanhưngkhôngthấyôngcóđộngtĩnhgì.Ôngkhôngnghethấytôinóithìphải.Tôinhắclạinguyệnvọngcủamình,chỉthayđổihaitrămthànhbatrămcổphiếuthép.Ôngquaysangtôi.Tôiđợicâutrảlời...mộtbàidiễnthuyếtnữachăng.Nhưngtấtcảnhữnggìôngcóthểlàmlúcđólànhìntôi.Rồiôngmắmmôi,nuốtnướcbọtnhưthểôngsắptấncôngnhữngtênquanthamđãănhốilộcủapheđốilậptrongsuốtmườilămnămcaitrịvậy.
Cuốicùngôngvẩytayvềphíanhữngđồngtiềncómặtsaumàuvàngtrongtaytôivànóirằng:“Hãyđemnhữngthứbaublenàyđi”(“baule”theotiếngđịaphươngnghĩalàtiền)
“Đemcáigìđicơạ?”–tôihỏi.Tôihoàntoànkhônghiểuôngđangnóiđếncáigì.
“Cáccậuđịnhđiđâu,haianhchàngsinhviên?”–ôngnói,vẫnvớicáivẻđầyấntượng.
“NewYork.”–tôinói.
“Hayđấy”–ôngnóivàgậtđầuphảiđếnhaimươilần–“Cựckỳlàhay.Cáccậusẽđikhỏiđâyngaybâygiờ,hayđấy,bởivìtôiđãbiếtđượchaiđiều,haiđiều,haianhchàngsinhviênạ!Tôibiếtcáccậukhôngphảilàaivàcáccậulàai.Đúng,đúng,đúngrồi!”
“Thậtvậyà,thưaông?”–tôinóirấtlịchsự.
“Phải.Cảhaicậu.”–Ôngdừnglạimộtlátrồiimlặngđếnđángsợvàbắtđầucằnnhằn:“CảhaicậuđềulànhữngconcámậptonhấtnướcMỹ,đúng
không?Ừ…!Chắccáccậumớivàonghề!Ừ…!”
Chúngtôibỏđimặcôngđộcthoại.Cóthểôngchẳngthèmbậntâmđếnsốtiền.Sẽchẳngcóconbạcchuyênnghiệpnàolạinhưvậy.Đólàtấtcảnhữnggìcóthểdiễnratrongmộttròchơivàrồimaymắnsẽlạiđến.Ôngthấymìnhtrởthànhkẻngốctrướcchúngtôivàlòngtựtônítnhiềucũngbịđộngchạm.Tôiđãcốgắngtìmhiểuxemđâulàvấnđềtronghệthốngcủamình,nguyênnhângâyranhữngthấtbạicủatôitrongquãngthờigianởvănphòngA.R.FullertonvàColàgì.Tôiđãkiếmđượcmườinghìnđô-lađầutiênkhitôihaimươituổi,vàsauđótôiđểmấtsốtiềnấy.Nhưngtôibiếttôiđãmấttiềnnhưthếnàovàvìsao–đólàvìlúcnàotôicũngkinhdoanhmàkhôngquantâmđếnmùavụcủanó,vìtôivẫncứlaođầuvàođánhbạcngaycảkhitôikhôngthểchơitheohệthốngcủamình,cảmộthệthốngnhữngtínhtoánmàtôicóđượclànhờdàycôngnghiêncứuvàthửnghiệm.Tôimongmìnhluônchiếnthắngnhưngngượclại,tôilạikhôngnhậnthứcđượcrằngmìnhphảithắngtheomộtcáchnàođó.Khitôimớihaimươihai,vốnliếngcủatôiđãlênđếnnămmươinghìnđô-la,vàtôiđánhmấtsốtiềnđóvàongàymồngchínthángnăm.Nhưngtôibiếtchínhxácvìsaotôithuavàthuanhưthếnào.Đólàvìbảngtinbáogiáchậmhơnsovớidiễnbiếnthịtrườngvànhữngbứtphátrongđộngtháigiácổphiếuchưatừngcótrongcáingàytồitệấy.NhưnganhcóbiếttạisaotôilạithualỗsaukhitrởvềtừSt.Louis-chínhlàsaucáingàykhủngkhiếpmồngchínthángnămđókhông?Tôiđãcócơsởlýluận,chúngsẽlànhữngphươngthuốccứuchữachonhữngsailầmmàtôiđãmắcphảivàtôinghĩtôiđãtìmrachúngngaytrongnhữngcuộcchơicủamình.Nhưngtôicòncầnphảicóthựctế.Tôithấysẽchẳngcógìcóthểsánhvớiviệcmấttấtcảnhữnggìanhcótrênthếgiớinàyđểđượcnhữngbàihọcquýgiávềnhữnggìmìnhkhôngnênlàm.Vàkhianhbiếtđượcanhnêntránhnhữnggìcóthểkhiếnanhthấtbại,anhsẽbắtđầubiếtđượcmìnhnênlàmgìđểchiếnthắng.Anhcóhiểuýtôikhông?Anhsẽbắtđầubiếtđượcđiềuđó.
Phần.5
Tôinghingờrằngnhữngkẻsăntìmthôngtintrênbảngtinhayngườitathườnggọilànhữngconsâucủabảngtinđãquásailầmdotínhchuyênmônhoácủachínhhọ.Điềuđócónghĩalàhọsẽphảitrảmộtcáigiárấtđắtchonhữngsựcứngnhắccủamình.Suychocùngtròchơiđầucơkhônghoàntoànphụthuộcvàonhữngphéptínhtoánhọchaycácquytắcđãđịnhsẵn,chodùnhữngnguyênlýđócóthểvữngchắcđếnthếnào.Ngaytrongquátrìnhđọcbảngthôngbáocủatôivẫncầncómộtcáigìđónhiềuhơnlàsốhọcthuầntuý.Cómộtyếutốtôithườnggọilàcáchứngxửcủamộtcổphiếu,cóthểgiúpbạnthấyđượcliệumọiviệccódiễnrađúngtheonhữngsựtiênđoánđượcrútratừnhữngquansátcủabạnhaykhông.Nếumộtcổphiếunàođóthểhiệnkhônggiốngnhữngđiềubạnđãdựđoánthìbạnkhôngnêngiaodịchnónữa,nguyênnhânlànếubạnkhôngthểnóichínhxácbạnđãsailầmđiềugìthìbạnkhôngthểtiênđoánxuhướngcủanó.Khôngcósựhộichẩnthìbạnkhôngthểđưarasựchẩnđoán.Khôngcósựchẩnđoán,bạnkhôngthểcólợinhuận.
Từcáchđâyrấtlâungườitađãnghiêncứucáchứngxửcủamộtcổphiếuvànhữngđộngtháicủanóđãxảyratrongquákhứ.KhitôitớiNewYorklầnđầutiên,tạivănphòngcôngtymôigiớicómộtngườiPhápthườngxuyêntrìnhbàynhữngbiểuđồcủaôngta.Banđầutôinghĩrằnganhtacũngchỉlàmộtdạngnhânviênlàmcôngănlươngbìnhthườngtạicôngtyđóvìhọrấtđônhậu,tốtbụng.Nhưngsauđó,tôipháthiệnrarằnganhtalàmộttrongnhữngngườicókhảnăngthuyếtphụcấntượngnhất.Ôngtanóirằngđiềuduynhấtkhôngthểnóidốiđơngiảnvìnókhôngthểnóidốiđólàchínhlàtoánhọc.Thôngquacácbiểuđồcủamình,ôngtacóthểđưaranhữngdựđoánvềcácđộngtháicủathịtrường.Ngoàira,ôngtacòncóthểphântíchnhữngđộngtháiđó,chẳnghạn,chỉratạisaoKeeneđãthànhcôngtrongthươngvụđầucơgiátăngrấtnổitiếngtạiAtchisonvàtạisaosauđóônglạithấtbạitrongvụcủatổhợpđầucơSouthernPacific.ĐôikhicũngcónhữngnhàđầucơchuyênnghiệpđãthựchiệnthửtheohệthốngcủangườiPhápđó–vàsauđólạiquaytrởlạivớiphươngphápnămănnămthuacủamình.TôinghengườiPhápđónóirằng,chínhKeenecũngthừanhậnrằngphươngphápbiểuđồlàchínhxác100%.Tuynhiênôngcũngchorằngphươngphápnảyquáchậmkhisửdụngchonhữngmụcđíchthựcdụngtrongmộtthịtrườngnăngđộng.
Sauđócũngđãcómộtcơquanlưugiữnhữngđộngtháilênxuốnghàngngàycủagiácả.Tuynhiên,điềuđóchỉcungcấpmộtcáinhìnrấtkháiquát
vềnhữngbiếnđộngcủamộtcổphiếunàođótronghàngnhiềuthángliền.Thôngquacáchsosánhnhữngđồthịriêngbiệtvớiđồthịcủathịtrườngchungvàkếthợpvớinhữngnguyêntắcnhấtđịnh,kháchhànghoàntoàncóthểdựđoánđượcloạicổphiếumàhọđãmuavàotheomộtnguồntinnộibộnàođócóthểtănglênhaykhông.Họsửdụngcácbiểuđồvớitưcáchmộtnguồnbổsungchocácthôngtinnộibộ.Ngàynaytạirấtnhiềucáccôngtymôigiới,bạnđềucóthểtìmthấynhữngbiểuđồnhưvậy.Nhữngbiểuđồđólàsảnphẩmcủacácchuyêngiathốngkêvànókhôngchỉthểhiệnvềcổphiếumàcònvềnhiềuloạihànghoákhác.
“Tôicóthểnóirằngmộtbiểuđồsẽgiúpíchrấtnhiềuchoaicóthểđọcđượcnóhaytốtnhấtlàcóthể“tiêuhoá”đượcnhữnggìanhtađãđọcđượctừnó.Tuynhiên,mộtngườiđọcbiểuđồthôngthườngcóthểsẽbịámảnhbởiquanniệmchorằng,việcđầucơcổphiếuchỉbaogồmnhữngđiểmcựcđại,cựctiểutrênbiểuđồhaynhữngđộngtháitrênthịtrườngsơcấpvàthứcấp.Vànếuanhtađểlòngtincủamìnhđiquánhữnggiớihạnlogiccủanó,thìrấtcóthểanhtasẽkhôngtránhkhỏisựphásản.Trướcđây,mộtnhàđầucơrấtlànhnghề,làcựucộngsựcủamộtcôngtymôigiớinổitiếngtrênthịtrườngchứngkhoánNewYorkđồngthờilàmộtnhàtoánhọcđượcđàotạochuyênmônđãtốtnghiệptạimộttrườngđạihọccôngnghệnổitiếng,ôngtaphântíchcácbiểuđồdựatrênnhữngnghiêncứurấtkỹlưỡngvàtỉmỉvềnhữngđộngtháicủagiácảtrênnhiềuthịtrườngkhácnhau–cổphiếu,tráiphiếu,ngũcốc,bông,tiềntệ…Nămnàyquanămkhác,ôngtanghiêncứunhữngmốitươngquan,nhữngđộngtháithayđổitheomùa,nóichunglàtấtcảmọithứliênquantớigiácả.Vàtấtcảnhữngviệcôngtalàmthựcsựđềuhướngtớiviệcsửdụngmộtphươngphápmangtínhkhoahọccao.Ngườitanóirằng,ôngtađãkiếmđượckháthườngxuyênchotớikhichiếntranhthếgiớinổrakhiếntấtcảcácnhàgiaodịchgầnnhưphásản.Tôicũngnghenóirằng,ôngtavànhữngngườiủnghộđãmấthàngtriệuđô-latrướckhingừnggiaodịch.Tuynhiên,ngaycảmộtcuộcthếchiếncũngkhôngthểkhiếnmộtthịtrườngkhôngtănggiákhicácđiềukiệntạotâmlýtănggiáđãxuấthiện,haygiúpthịtrườngkhônggiảmgiákhitâmlýgiảmgiáxuấthiện.Vàtấtcảnhữngđiềungườitacầnlàmđểkiếmlợinhuậnchínhlàđánhgiáđượccácđiềukiệnđó.
TôikhôngmuốnnóilanmannhưvậynhưngtôikhôngthểkhôngnghĩtớinhữngngàyđầutôitớiNewYork.Cónhữngđiềuhiệnnaytôiđãhiểunhưngtrướckiathìkhông,vàtôithườngnghĩđếnnhữngsailầmbắtnguồntừsựngâythơcủamìnhvìđócũnglànhữngsailầmmàcácnhàđầucơvẫnmắcphảitừnămsangtớinămkhác.
SaukhitôiquaytrởlạiNewYorknhằmthửsứcvớithịtrườnglầnthứbatạimộtcôngtymôigiớichứngkhoán,tôiđãnỗlựcgiaodịchrấtnhiều.Tôikhônghyvọngcóthểlàmđượcnhưtạicáccửahàngbuônbáncổphiếuchuinhưngtôichorằngsaumộtthờigiantôsẽtiếnbộhơnvàcóthểgiaodịchnhữngkhoảncổphiếulớnhơn.Đếnbâygiờ,tôicóthểnhậnrasailầmcủamình.Đóchínhlàkhôngphânbiệtđượcsựkhácnhausốngcòngiữađánhbạccổphiếuvàđầucơcổphiếu.Tuynhiênnhờvàobảynămkinhnghiệmđọcbảngthôngbáocũngnhưnhữngphẩmchấttựnhiêntronggiaodịchcổphiếu,nêntuytôichưakiếmđượcnhiềuthunhậpnhưngnhữngcổphiếuđóvẫncótủsuấtlợitứcrấtcaonhữngkhoảncổphiếucủatôituykhôngmanglạimộtlượnglợinhuậnlớnnhưngcũngcómộttỷsuấtlợinhuậnlớn.Vẫnnhưtrướcđây,tôicókhithắngkhithuanhưngnóichunglàthắngnhiềuhơnthua.Càngkiếmđượcnhiềutôicàngtiêutiềnnhiềuhơn.Đócũnglàtâmlýchungcủarấtnhiềungười.Khôngnhấtthiếtchỉlàcủanhữngngườikiếmtiềnmộtcáchnhanhchóngmàđólàmộttâmlýchungcủaconngườitrừnhữngkẻnôlệcủaviệctíchtrữtiềnbạc.CũngcónhữngngườinhưlãogiàRussellSagekhốnkhổ,ngườisởhữucảhaibảnnăngkiếmtiềnvàtíchtrữtiềnmộtcáchxuấtsắcvàtấtnhiênnhữngngườinhưvậyđềuchếtdítronggiàucóvàtiềnbạc.
Côngviệctrênthịtrườngthườngchiếmhoàntoànthờigiancủatôitừmườigiờtớibagiờmỗingàyvàsaubagiờthìđólàthờigiantôidànhchocuộcsốngriêngcủamình.Cácbạnkhôngnênhiểulầm.Tôikhôngbaogiờđểchonhữngtròănchơiảnhhưởngtớicôngviệckinhdoanhcủamình.Mỗikhitôithualỗthìđólàdotôisailầmmàhoàntoànkhôngphảidotôiphungphí.Tôikhôngbaogiờđểnhữngyếutốbênngoàiảnhhưởngtớicôngviệccủamình.Tôikhôngmuốnlàmbấtcứviệcgìkhiếntôicảmthấykhôngthoảimáicảvềmặtthểchấtvàtinhthần.Ngaychotớibâygiờtôivẫngiữthóiquenđingủlúc10giờtối.Khicòntrẻ,tôicũngkhôngbaogiờthứcquákhuyavìtôikhôngthểthựchiệncôngviệcmộtcáchsuônsẻnếubịthiếungủ.Vềcơbản,tôivẫnkiếmđượcnhiềuhơnsovớibịthualỗvìthếchẳngcólýdogìđểtôitừbỏcôngviệchiệntại.Nhữngđiềukiệnthịtrườngluônủnghộtôi.Vàdầndần,tôicóđượcsựtựtinđốivớiphươngphápđangtựnuôisốngđượcbảnthânmình.
Thayđổiđầutiêntrongcáchchơicổphiếucủatôichínhlàvầnđềthờigian.Tôikhôngthểđợiđếnkhicácđiềukiệntrởnênrõràngvàchắcchắnđểrồisauđókiếmđượcmộthaiđiểmnhưkhicònlàmtạicáccôngtychứngkhoánchuinữa.TôiphảibắtđầusớmhơnnhiềunếumuốnnắmbắtđượcnhữngđộngtháixảyratạivănphòngcủaFullerton.Nóicáchkhác,tôicầnnghiêncứuxemđiềugìsẽxảyrahaychínhlàdựđoánnhữngđộngtháitrongtương
laicủamộtloạicổphiếunàođó.Điềunaynghecóvẻrấthiểnnhiênnhưngcólẽcácbạncũnghiểutôimuốnnóigì.Đólàsựthayđổitrongtháiđộcủatôiđốivớicáchchơicổphiếu.Vànósẽđóngmộtvaitròvôcùngquantrọngtrongsựnghiệpcủatôi.Dầndần,nódạychotôihiểuđượcsựkhácbiệtthiếtyếugiữaviệcđánhbạcmộtcáchmayrủivớinhữngdaođộnglênxuốngcủacổphiếuvàviệcphánđoánnhữngđợttănggiảmgiávớixácsuấtcaohơn,haychínhlàgiữađánhbạcvàđầucơ.
Tôithườngnghiêncứunhiềugiờđồnghồliềnnhữngthayđổicủathịtrườngtrướckhiđưaraquyếtđịnh,mộtđiềutôisẽkhôngbaogiờlàmđượcdùtạimộtcôngtybuônbáncổphiếuchuilớnnhất.Tôicảmthấythíchthúđốivớinhữngbảnbáocáogiaodịch,cácbảndoanhthucủangànhđườngsắtvànhữngconsốthốngkêvềtàichínhvàthươngmạikhác.Tấtnhiên,tôirấtthíchviệcgiaodịchvớisốlượnglớnvàngườitathườnggọitôilàmột“tayđầucơhạngnặng”.Ngoàiratôicũngthíchnghiêncứunhữngđộngtháicủathịtrường.Tôikhôngbaogiờnghĩcôngviệcđólàtẻnhạtnếunógiúptôigiaodịchmộtcáchkhônngoanhơn.Trướckhigiảiquyếtmộtvấnđề,bảnthântôicầnhiểurõnótrước.Vàtôiđãtìmrađượcgiảiphápkhảnăngchứngminhrằngtôiđãđúng.Chỉcómộtcáchđểchứngminhđiềunày,đóchínhlàbằngsốtiềntôibỏra.
Nhữngtiếnbộcủatôikháchậmchạpnhưngtôichorằngmìnhđangcốgắnghọcnhanhnhấttrongkhảnăngcủamìnhvìtôivẫnkiếmđượclợinhuậnkhicânđốithuchi.Nếutôithấtbạithườngxuyênhơnthìđiềuđócàngthôithúctôiphảinghiêncứunhiềuhơnnữa.Tấtnhiên,tôicũngđãmắcphảinhiềusailầmnhưngtôikhôngnhớrõgiátrịcủanhữngvụthualỗnày.Tuynhiên,nếutôilỗquánhiềuthìchắcchắntôiđãkhôngthểcóđủtiềnđểkiểmchứngnhữngtiếntriểntrongphươngphápgiaodịchcủamình.
KhixemxétlạinhữngthươngvụthànhcôngcủatôitạivănphòngFullertontôipháthiệnramộtđiều:Mặcdùtôithườngdựđoánmộtcáchchínhxác100%nhữngđộngtháicủathịtrường–ýtôimuốnnóinhữngdựđoáncủatôivềcácđiềukiệnthịtrườngvànhữngxuhướngchung–nhưngtôivẫnkhôngthểkiếmđượcnhiềutiền.Điềumàlẽratôiphảicó.Tạisaolạinhưvậy?
Ngaytrongnhữngchiếnthắngchúngtacũngcónhiềuđiềuđểrútra,giốngnhưkhibạnthấtbại.
Chẳnghạn,tôitheođuổitâmlýtănggiángaytừthờiđiểmđầutiêncủamộtthịtrườnggiátăngvàcũngdotâmlýđótôibắtđầumuavàocổphiếu.Sau
đó,giábắtđầutănglênđúngnhưtôiđãdựđoán.Chođếnlúcnàymọiviệcvẫnrấttốtđẹp.Tuynhiên,tôicóthểlàmgìđượchơnthế?Lýdolàvìtôinghetheolờikhuyêncủanhữngngườiđitrướcvàcốgắngkiềmchếsựbốcđồngcủatuổitrẻ.Tôiquyếtđịnhphảitỏrakhônngoanvàthamgiacuộcchơimộtcáchcẩntrọng.Mọingườiđềubiếtrằngcáchlàmnhưvậylànhằmkiếmnhữngkhoảnlợinhuậnchắcchắnvàmualạicổphiếucủabạnkhicónhữngphảnứngtừthịtrường.Đóchínhlànhữngviệctôiđãlàmtrướcđâyhayítnhấtlàcốgắngđểlàmđược;vàdođótôikiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnchắcchắnnhưngđồngthờicũngchờđợinhữngphảnứngchẳngbaogiờxảyracủathịtrường.Tôichứngkiếncổphiếucủamìnhtănglênthêm10điểmvàtôivẫnánbinhbấtđộngvớikhoảnlợinhuậnchắcchắn4điểmtrongtúi.Ngườiranóirằngbạnkhôngbaogiờtrởnênnghèokhónếukiếmnhữngkhoảnlợinhuậnchắcchắn.Tuynhiênliệubạncóthểgiàulênđượckhôngvớikhoảnlợinhuận4điểmtrongmộtthịtrườnggiátăng.
Lẽratôiđãcóthểkiếmđượchaimươingànđô-lanhưngtôilạichỉkiếmđượchaingàn.Đóchínhlàkếtquảcủasựbảothủ.Vàngaykhitôipháthiệnrarằng,tôichỉkiếmđượcmộtphầnnhỏsốtiềnmàlẽratôihoàntoàncóthểkiếmđượcthìtôicũngcóthểpháthiệnramộtđiềukhácnữa.Đólàngaytrongsốnhữngtaymơtrênthịtrườngchứngkhoán,cũngcósựkhácnhaudokinhnghiệmcủamỗingười.
Nhữngkẻmớivàonghềhầunhưkhôngbiếtgìcả,mọingười,trongđócócảanhta,đềuhiểuđiềuđó.Tuynhiên,ởmộtcấpđộthứhai,ngườitalạinghĩrằngmìnhbiếtrấtnhiềuthứvàcốgắngkhiếnngườikháccũngcảmthấynhưvậy.Anhtacũnglàmộtkẻkhờkhạo,nhưngđólàmộtkẻkhờkhạođãcóchútkinhnghiệm,đãtừngchịukhónghiêncứu.Nhưngthayvìxemxétbảnthânthịtrường,anhtalạinghiêncứunhữngbảnbáocáothịtrườngdonhữngkẻkhờkhạoởcấpđộcaohơncungcấp.Nhữngkẻkhờkhạocấphainàybiếtcáchtránhkhôngkhỏibịmấttiềntốthơnnhữngngườivừamớibắtđầu.Đócóthểcoilànhữngkẻkhờkhạomộtnửavàkhôngđếnnỗiquanhnămlànạnnhâncủanhữngcôngtymôigiới.Trungbình,anhtathườngduytrìđượckhoảngbanămrưỡisovớikhoảngthờigianchỉđượctừbatớibốnmùacủanhữngngườimớithamgiaphốWalllầnđầutiên.Đâycũngchínhlànhữngngườithườngxuyêntríchdẫnnhữngcâucáchngônnổitiếngtronggiớigiaodịchhaynhữngnguyêntắctrongkinhdoanhcổphiếu.Anhtabiếttấtcảnhữngđiềukhôngnênlàmđượctruyềnlạinhưnhữnglờisấmtruyềncủacácbậctiềnbốiđitrước-trừmộtcâurấtquantrọng,đólà:“Đừngbaogiờđểchomìnhbịbiếnthànhmộtkẻkhờkhạo!”
Đâycũngchínhlànhữngngườiluôntựchomìnhlàđã“mọcrăngkhôn”khi
luôntìmcáchmuavàokhigiágiảm.Anhtaluônchờđợinhữngđợtgiảmgiánhưvậy.Anhtađánhgiámứcgiáhờicủamìnhbằngsốđiểmthấphơnsovớigiátrầnmàanhtađãmuađược.Nhữngkhithịtrườngtănggiámạnhmẽthìnhữngkẻchấtphácđếnkhờkhạonày,bấtchấpnhữngnguyêntắcvàtiềnlệ,vẫnmuavàomộtcáchmùquáng.Anhtakiếmtiềndựatrênsựthôngtháicủanhữngngườikhácchotớimộtngàynàođó,nhữngphảnứngtừthịtrườngsẽlạilấyđitấtcảcủaanhta.Tuynhiên,đócũngchínhlànhữngviệcmàtôiđãlàmtrướcđâyvàđãtừngchorằngđólàmộtphươngpháprấtthôngminh.Tôibiếtrằngtôicầnthayđổinhữngphươngphápgiaodịchcònsótlạitừkhilàmtạicáccôngtychứngkhoánchuivàtựnóivớimìnhrằngtôisẽgiảiquyếtvấnđềnàycủamìnhbằngbấtkìsựthayđổinàocầnthiết,đặcbiệtlànhữngthayđổiquýnhưvàngrútratừkinhnghiệmcủanhữngnhàgiaodịchgiàukinhnghiệmtrongsốcáckháchhàngcủatôi.
Phầnlớntrongsốhọ-tôigọilàcáckháchhàng-đềugiốngnhau.HiếmkhibạncóthểtìmthấymộtaicóthểnóimộtcáchthànhthậtrằngphốWallkhôngnợtiềnhọ.TạicôngtyFullerton’sluôncócảđámđôngngườitụtập,thuộcđủmọicấpđộkhácnhau.Tuynhiên,vẫncómộtngườikhônggiốngvớinhữngđámđôngkhác.Trướchết,đólàdoôngtađãkhágià.Mộtđiềunữađólàôngtakhôngbaogiờtựnguyệnđưaracáclờikhuyênvàcũngkhôngbaogiờkhoekhoangvềnhữngchiếnthắngcủamình.Ôngtaluônlắngnghemộtcáchrấtchămchúđốivớinhữngnhữngnhàgiaodịchkhác.Ôngtathườngkhôngthíchtìmkiếmnhữngnguồntinnộibộ-ôngtakhôngbaogiờhỏinhữngngườicungcấptinnộibộrằnghọngheđượcnhữnggìhaybiếtđượcnhữnggì.Nhưngmỗikhicóaicungcấpchoôngtamộtnguồntinnàođóthìôngtaluôncảmơnmộtcáchlịchsự.Đôikhiôngtacòncảmơnngườicungcấptinmộtlầnnữakhinguồntinđótỏrahữuích.Nhưngnếunguồntinđólàsailệch,thấtthiệtôngtacũngkhôngbaogiờcằnnhằn.Chínhvìvậyngườitakhôngthểbiếtđượcôngtacónghetheohaylạibỏngoàitainhữngnguồntinđó.Tạivănphòngnàycótruyềnthuyếtvềmộtnhàgiaodịchkhágiàucóvàcóthểmuabánmộtlượnglớncổphiếu.Tuynhiên,tatrảphíhoahồngchohãngkhôngmấyhàophóng.Ítnhấtthìđólànhữnggìmọingườithấy.ÔngtatênlàPartridge,nhưngngườitathườnggọiôngtalà“gàtây”dobộngựckhổnglồvàthóiquenđikhệnhkhạngkhắpcácphòngvớicáicằmsệxuốngtớitậnngực.
Cáckháchhàng,nhữngngườithườngthíchđượcxôđẩylôikéolàmmộtviệcgìđónhằmcóchỗđổlỗinhữngthấtbạisaunày,thườngtìmtớiPartridgevànóivớiôngtarằngmộtngườibạncủangườibạncủamộtlãnhđạonộibộđãkhuyênhọcóđộngtháiđốivớimộtloạicổphiếunhấtđịnh.Họsẽnóivớiôngtanhữngviệchọchưalàmkhinhậnđượcnguồntinnộibộ
vàsauđóôngtasẽkhuyênhọnênlàmgì.Nhưngchodùnguồntinhọcókhuyếnkhíchmuavàohaybánrathìcâutrảlờicủaôngtavẫnluôngiốngnhau.
Ngườikháchhàngsaukhikếtthúccâuchuyệnkhárắcrốiphứctạpcủamìnhthườngđặtcâuhỏi:“Ôngnghĩtôiphảilàmgìbâygiờ?”
“Gàtây”bắtđầulúclắcđầuvànhìnvàokháchhàngcủaôngtavớimộtánhmắthiềnhậunhưgiữachavàcon,cuốicùngluônlàmộtcâunóirấtấntượng:“Anhbiếtkhông,đóchínhlàmộtđợttănggiácủathịtrường.”
Hếtlầnnàytớilầnkháctôiđãngheôngtanóirằng:“Anhbiếtkhông,đóchínhlàmộtđợttănggiácủathịtrường”,nhưthểôngtađangtraochobạnmộttấmbùamaymắnvôgiáđượcgóitrongmộthợpđồngbảohiểmtainạntrịgiáhàngtriệuđô-lavậy.Vàtấtnhiên,tôikhôngthểhiểuđượcôngtamuốnnóigì.
Mộtngàykia,mộtngườitênlàElmerHarwoodlaosầmsậpvàovănphòng,viếttờlệnhgiaodịchvàtraochongườithủquỹ.SauđóanhtalaovềphíangàiPartridgeđanglịchsựlắngnghecâuchuyệncủaJohnFanningkểvềlầnôngtanghelénKeeneđặtlệnhchomộttrongnhữngnhàmôigiớicủaôngta.TấtcảnhữnggìJohnlàmđượclàkiếmmộtkhoảnchênhlệchbađiểmcho100cổphiếu.Tấtnhiên,cổphiếuđóđãtănglêntới24điểmchỉbangàysaukhiJohnbánra.Johnđãkểítnhấtbốnlầncâuchuyệnđaukhổcủaanhtanhưng“gàtây”vẫnmỉmcườimộtcáchđẩycảmthôngnhưthểôngtamớinghecâuchuyệnđólầnđầutiên.
Elmerlậptứctiếnvềphía“ônggià”màkhôngcómộtlờixinlỗiđốivớiJohnFanningtộinghiệp,anhtanóivới“gàtây”:“ÔngPartridge,tôivừabánsốcổphiếuClimaxMotors.Ngườicủatôinóirằngthịtrườngsẽsớmđổichiều,dođótôisẽcóthểmuavàovớigiárẻhơn.Ôngcũngnênlàmđúngnhưthếdi.Ýtôimuốnnóilànếuôngvẫncònsốcổphiếuđó.”
Elmernhìnmộtcáchnghingờvàongườimàtrướcđâyanhtađãcungcấpnguồntinnộibộkhuyênôngtamuavào.Nhữngngườicungcấptinnộibộnghiệpdưhoặcmiễnphíthườngnghĩrằnganhtacóthểtinchắcchắnvàonguồntinđódùanhtachẳngbiếtnguồntinđósẽđưađếnđâu.
“Vâng,thưaôngHarwood,tôivẫncònloạicổphiếuđó.Tấtnhiên!”“gàtây”nóimộtcáchbiếtơn.Elmerđãrấttốtbụngkhinghĩtớiônggiàtộinghiệp.
“Bâygiờchínhlàlúcôngkiếmđượclợinhuậnvàsauđómualạicổphiếu
khigiágiảmxuống,”Elmernói–nghegiốngnhưanhtađãbanmộtânhuệtolớnđốivớiônggiàtộinghiệp.Khôngthểtìmkiếmđượcsựbiếtơnhayháohứctrênvẻmặtcủangườinhậntin,Elmerđànhnóitiếp:“Tôivừabánratoànbộsốcổphiếucủamình.”
Thôngquatháiđộvàgiọngnóicủaanhtabạncóthểướcđoánsốcổphiếuphảilêntới10.000.
Tuynhiên,Patridgelắcđầumộtcáchtiếcnuốivàkêulên:‘Không!Tôikhôngthểlàmnhưvậyđược.”
“Cáigì?”Elmerkêulên.
“Đơngiànlàtôikhôngthểlàmnhưvậy!”Patridgenói.Ôngtacóvẻđangrấtbốirối.
“Khônglẽtôikhôngcungcấpchoôngnguồntinmuavào?”
“Cóchứ,ngàiHarwood,vàtôirấtbiếtơnngài.Thựcsựtôirấtbiếtơn,nhưng…“
“Đợimộtchút!Đểtôinóitrước!Cổphiếuđósẽkhôngtăngthêmbảyđiểmtrongtuầntớichứ?Cóphảikhông?”
“Cóchứ.Vàtôirấtbiếtơnanhđó.Nhưngthựcsựtôikhôngthểbánraloạicổphiếuđó.”
“Ngàikhôngthể?”Elmerhỏivàbắtđầucảmthấynghingờbảnthânmình.Đóđãtrởthànhmộtthóiquenkhinhữngngườiđicungcấptinnộibộlạichínhlànhữngngườisauđólạitrởthànhngườinhậntin.”
“Khôngtôikhôngthể.”
“Tạisaokhông?”Elmertiếnsáthơn.
“Tạisaoà,vìđólàmộtthịtrườnggiátăng!”Ôngtanóinhưthểđãđưaramộtsựgiảithíchđầyđủnhấtvàchitiếtchotoànbộcâuchuyệnnày.
“Đúngrồi,”Elmernóivớivẻgiậndữvìthấtvọng.“Tôicũngbiếtthịtrườngđangtănggiánhưôngvậy.Tuynhiênôngnênbánratoànbộsốcổphiếucủaôngvàsauđómuabùtrởlạikhithịtrườngcóphảnứng.Nhưvậyôngcũngsẽđượcmuavớigiáthấphơn.”
“Anhbạnạ,”ônglãoPartridgenóivớivẻrấtđauđớn–“anhbạnạ,nếutôibánsốcổphiếucủatôibâygiờthìtôisẽmấtđivịthếcủamình,vàsauđótôisẽlàmgìđược?”
ElmerHarwoodvungtaylênvàlắcđầu,anhtatiếnvềphíatôiđểtìmkiếmsựthôngcảm“Anhthấythếnào?”anhtathìthầmvớitôi“tôihỏianhđó!”
Tôikhôngnóigìcả.Dođóanhtatiếptục:“TôicungcấpchoôngtamộtnguồntinnộibộcủaClimaxMotors.Ôngtamua500cổphiếu.Ôngtađãkiếmđượclợinhuậnvới7điểmchênhlệchvàbâygiờtôikhuyênôngtanênbánravàsauđómuabùvàokhithịtrườngcóphảnứng,thịtrườngđãtăngquámứcrồi.Vậymàôngtađãnóigìvớitôi?Ôngtanóirằngnếuôngtabánrathìôngtasẽđánhmấtcôngviệccủamình.Anhthấythếnào?”
“AnhnghenhầmrồiHarwoodạ,tôikhôngnóilàtôisẽmấtviệc,”ônglão“gàtây”xenvào.“Tôinóitôisẽmấtđivịthếcủamình.Vàkhianhđếntầmtuổitôibâygiờvàanhđãtrảiquakhôngbiếtbaonhiêuđợttănggiảmgiánhưtôibâygiờ,anhsẽhiểurằngviệcđánhmấtvịthếlàmộtđiềukhôngaicóthểchấpnhậnđược,chodùđólàngàiJohnD.Rokefellerđinữa.Tôihyvọngrằngsốcổphiếuđósẽđổichiềuvàanhcóthểmualạisốcổphiếucủamìnhvớigiáthấphơn,nhưngbảnthântôichỉcóthểgiaodịchdựatheonhữngnămkinhnghiệmcủamìnhmàthôi.Tôiđãphảitrảmộtcáigiárấtđắtchonhữngnămkinhnghiệmđóvàtôikhôngmuốntrảthêmmộtkhoản“họcphí”lầnnữa.Tuynhiêntôivẫnbiếtơnanhmặcdùtôikhôngcòntiềntrongnhàbăngnữa.Anhbiếtđấy,thịtrườngđangtănggiámà.”Sauđóôngtakhệnhkhạngbướcđi,bỏmặcElmerđứngđótrongsựngỡngàng.
NhữngđiềuônglãoPartridgenóikhônglàmtôibậntâmlắmchođếnkhitôibắtđầunghĩvềvôsốnhữngthấtbạicủamìnhkhikhôngthểkiếmđượcsốlợinhuậnlẽratôiphảicókhitôiluôncónhữngdựđoánchínhxácvềđộngtháicủathịtrường.Càngnghiêncứu,tôicàngthấyrằngnhữnglờinóicủaônglãođórấtcólý.Rõrànglàôngtacũngđãtrảiquavôsốnhữngsailầmgiốngnhưtôivàôngtahiểuđượcnhữngđiểmyếucủaconngườimình.Ôngtakhôngđểchobảnthânmìnhbịrơivàonhữngcámdỗmàkinhnghiệmvànhữngkhoản“họcphí”rấtđắtđãdạychoôngta,cũnggiốngnhưhoàncảnhcủatôilúcđó.
Tôinghĩmìnhđãtiếnmộtbướcdàitrongquátrìnhhọchỏitrênthươngtrườngkhicuốicùngtôicũngnhậnrarằng,ônglãoPartridgenóivớinhữngkháchhàngcủamìnhrằng:“Anhbiếtđấy,thịtrườngđangtănggiámà!”thìôngtaquảthựcmuốnnóirằngnhữngkhoảntiềnlớnthườngkhôngnằm
trongnhữngđợtdaođộnggiácảriêngbiệt,màchúngnằmtrongnhữngxuhướnglớnhơn–nghĩalàkhôngphảichỉthôngquanhữngconsốtrênbảngtinmànótổnghợptừcácyếutốcủathịtrườngvàxuhướngcủanó.
Đếnđâychophéptôiđượcnóimộtđiều.Đólà:saunhiềunămlănlộntạithịtrườngphốWallvàsaukhiđãkiếmđượccũngnhưđánhmấthàngtriệuđô-la,tôicóthểnóivớicácbạnrằngchưabaogiờtôikiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớnthôngquatưduy.Đóđềulànhờvàovịthếcủatôi.Cácbạnhiểukhông?Mộtvịthếvữngchắc.Khôngcómộtthủthuậtnàođểtìmđúngthờiđiểmcủathịtrường.Bạnhoàntoàncóthểtìmthấyrấtnhiềunhữngngườiđầucơtănggiásớmtrongnhữngđợttănggiácủathịtrườnghaynhữngkẻđầucơgiáhạsớmtrongnhữngthịtrườnggiáhạ.Tôiđãtừngbiếtrấtnhiềungườiluôncómặtđúngthờiđiểmcủathịtrường,họmuavàohaybánrakhimứcgiácònđangởmứccóthểmanglạichohọnhiềulợinhuậnkhác.Vànhữngkinhnghiệmhọthuđượccũngrấtgiốngvớitôi–đólàhọkhônghềkiếmđượcnhưngkhoảntiềnthựcsựtừnhữngthươngvụnhưvậy.Rấthiếmkhitagặpđượcmộtnhàgiaodịchcóthểvừaxuấthiệnđúngthờiđiểmvừacómộtvịthếvữngchắc.Tuynhiên,đốivớimộtnhàđầucơchuyênnghiệp,chỉsaukhianhtanắmchắcđượcđiềunày,anhtamớicóthểkiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.Quảthựcnhưvậy,mộtnhàgiaodịchlànhnghềcóthểkiếmđượchàngtriệuđô-ladễdànghơnnhiềusovớimộtngườimớivàonghềkiếmđược100đô-la.
Nguyênnhânởđâylàmộtnhàgiaodịchcóthểthấyrấtrõnhữngđộngtháicủathịtrườngvàanhtatrởnênmấtkiênnhẫn,nóngvộihoặcnghingờkhithịtrườngcầncóthờigianđểchuyểnbiếntheonhữngkếhoạchcủaanhta.ĐólàlýdotạisaorấtnhiềunhàgiaodịchtạiphốWall,nhữngngườihoàntoànkhôngphảithuộctầnglớpnhữngkẻkhờkhạo,nhưngvẫnthườngxuyênđánhmấtnhữngkhoảnlợinhuậncủamình.Khôngphảithịtrườngđãđánhbạihọ.Họđãthấtbạibởichínhbảnthânmình,mặcdùhọcótríócnhưnghọkhôngcóđượcsựkiênnhẫn.Nhữnghànhđộngvàlờinóicủa“gàtây”làhoàntoànchínhxácvàhợplý.Ôngtakhôngchỉcóđượcsựdũngcảmđểbảovệnhữnglýlẽcủamìnhđồngthờicóđủtríthôngminhđểtỏrakiênnhẫntrướcnhữngđộngtháicủathịtrường.
Đốivớitôiviệcbấtchấpnhữngdaođộngcủathịtrườngvàcốgắngxenvàonhữngđộngtháiđólàmộtviệcquámạohiểm.Khôngaicóthểnắmđượctấtcảnhữngdaođộngcủathịtrường.Trongkhithịtrườngtănggiáthìviệccủabạnchínhlàcốgắngmuavàovàsauđógiữlạichođếnkhibạntinrằngthịtrườngtănggiáđãgầnđếnhồikếtthúc.Đểlàmđượcviệcnàybạncầnnghiêncứunhữngđiềukiệnchungcủathịtrườngthayvìnghetheocác
nguồntinnộibộvànhữngđiềukiệncủamộtcổphiếucábiệtnàođó.Sauđóbánratoànbộsốcổphiếucủabạn,bánchotấtcảnhữngaimuốngiữchúng!Đợichođếnkhibạnthấyrằng-hoặcnếumuốnthìđợiđếnlúcbạnnghĩrằngmìnhđãthấyđược-thờiđiểmthịtrườngthayđổi.Nghĩalàthờiđiểmnhữngđiềukiệnchungcủathịtrườngbắtđầuđảochiều.Đểlàmđượcviệcnày,bạncầnsửdụngtrínãovàtầmnhìncủamình.Nếukhông,lờikhuyêncủatôiởđâycũngchỉnhưviệcđềnghịbạnmuarẻbánđắtmàthôi.Mộtbàihọcrấthữuíchchotấtcảmọingười,đólàcầncốgắngtừbỏviệctheođuổinhữngkhoản cuốicùnghayđầutiên.Đâychínhlàhaikhoản đắtgiánhấttrênthếgiới.Chúngđãkhiếncácnhàgiaodịchchứngkhoánmấtđinhiềutriệuđô-la,sốtiềnđủđểxâymộtconđườngbằngbê-tôngxuyênquacảlụcđịanày.
MộtđiềunữamàtôinhậnthấytrongquátrìnhnghiêncứunhữngthươngvụcủamìnhkhilàmtạivănphòngcủaFullertonđólànhữnghoạtđộngđầutiêncủatôihiếmkhikhiếntôibịlỗ.Điềuđókhiếntôibắtđầuvớinhữngthươngvụlớnhơn.Nócũngtạochotôisựtựtinvàonhữnglýlẽcủamìnhvàchophéptôibỏngoàitainhữnglờikhuyêncủamọingườivàđôikhitránhđượccảsựthiếukiênnhẫntrongcôngviệc.Nếukhôngcólòngtinvàonhữnglýlẽcủamình,mộtnhàgiaodịchkhócóthểtiếnxatronglĩnhvựcnày.Đólàtấtcảnhữnggìtôiđãhọcđượctrongthờigiannày–nghiêncứunhữngđiềukiệncủathịtrường,chọnchomìnhmộtvịthếnàođóvàkiênđịnhvớinó.Tôicóthểchờđợimàkhôngcảmthấymấtkiênnhẫn.Tôicóthểchứngkiếnnhữngđiềukiệnbấtlợitrướcmắtnhưngkhôngthấydaođộngvìtôibiếtrằngnóchỉxảyratrongmộtthờiđiểmnhấtđịnh.Tôitừngbánkhốngtới100.000cổphiếuvàsauđóchứngkiếnmộtđợtphụchồigiámạnhmẽđangtớigần.Tôinhậnrarằng–vàtôiđãnhìnnhậnđúng–đólàmộtđợtphụchồigiátấtyếukhôngthểtránhđược,chodùlàđốivớimộtkhốilượngcổphiếulớn,vànósẽmanglạichotôimộtkhoảnlợinhuậnlêntớimộttriệuđô-latrêngiấytờ.Tuynhiên,tôivẫnánbinhbấtđộngvàchứngkiếnmộtnửakhoảnlợinhuậntrêngiấycủatôirađimàkhônghềnghĩtớinhữnglờikhuyênnênmuabùlượngbánkhốngvàsauđóđặtlệnhbánkhigiáđangphụchồi.Tôibiếtrằngnếutôilàmnhưvậythìtôisẽmấtđivịthếcủamìnhvàkèmtheođólàmộtnguycơcủamộtcuộcsátphạtlớn.Đóchínhlàmộtthươngvụlớncóthểmanglạichobạnnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.
Tôimấtnhiềuthờigianchonhữngbàihọcnhưvậylàdotôihọcđượcquanhữngsailầmcủamìnhvàluôncầncóthờigiantừkhimắcsailầmđếnkhinhậnranó.Sauđótôicòncầnnhiềuthờigianhơnkểtừkhinhậnravàxácđịnhđượcmộtcáchchínhxáclỗilầmđó.Tuynhiênđồngthờitôivẫncảmthấykháhàilòngvìtôicònrấttrẻ,dođótôicóthểsửalỗibằngcáchkhác.
Phầnlớnnhữngthànhcôngcủatôivẫnnhờvàonhữngkếtquảtôiđọcđượctừbảngtindonhữngđiềukiệnthịtrườnglúcđókháphùhợpvớiphươngphápcủatôi.TôicũngkhôngbịthualỗnhiềunhưnhữngnămđầutạiNewYorknữa.Đókhôngphảilàđiềugìđángtựhàokhicácbạnbiếtrằngtôiđãbịcháytúitớibalầntrongchưađếnhainăm.Nhưtôiđãnóitrênđây,bịphásảncũnglàmộtbàihọcrấthiệuquảđốivớimỗinhàgiaodịch.
Tôikhôngmuốntăngnhanhkhoảntiềndẫnvốncủamìnhdotôiluôncốgắngsốngmộtcáchđẩyđủ.Tôikhôngcốgắngtránhkhỏinhữngcámdỗmàbấtcứmộtngườinàovàotầmtuổitôiđềumongmuốn.Tôicóxehơiriêngvàtôikhôngthấycólýdonàođểmìnhphảiquátiếtkiệmkhitôicóthểkiếmđượctừthịtrường.bảngtinchỉnghỉvàongàychủnhậtvàcácngàylễnhưthườnglệ.Mỗikhitôitìmranguyênnhâncủathualỗhaytìmranguyênnhâncủamộtsailầm,tôilạithêmvàodanhsáchcủamìnhmộtdongchữ“Khônglặplại”mớitoanh.Dođó,cáchtốtnhấtđểtăngthêmtàisảncủatôikhôngphảithôngquaviệccắtgiảmnhữngchiphítrongcuộcsống.Tấtnhiên,tôicónhữngkỷniệmrấtthúvịvàcũngcónhữngkỷniệmkhôngthúvị.Tuynhiên,nếutôikểhếtraởđâythìcólẽtôikhôngbaogiờkếtthúcđược.Vànhữngđiềuđọnglạinhiềunhấttrongtâmtrítôiđólànhữngbàihọchữuíchtrongcôngviệcgiaodịch,nhữngkỷniệmđãgiúptôihiểurõthêmvềcôngviệckinhdoanhcổphiếu–vàcảvềbànthânmình.
Phần.6
Vàomùaxuânnăm1906,tôiđinghỉtạithànhphốAtlantic.Lúcđótôiđãbánhếtcổphiếuvàchỉmuốntớiđâyđểnghỉngơivàthayđổikhôngkhí.Tiệnthể,tôimuốntrởvềthămnhữngnhàmôigiớiđầutiêncủamình,HardyBrothers,vàtàikhoảncủatôilúcđócũngđãkhánăngđộng.Tôicóthểgiaodịchngaylậptứckhoảngba,bốnngàncổphiếu.ĐókhôngphảilàmộtlượngcổphiếulớnsovớingàytôilàmtạicôngtyCosmopolitankhimớihaimươituổi.TuynhiênởđâycósựkhácbiệtgiữakhoảnsốdưkýquỹmộtđiểmtạicôngtychứngkhoánchuitrướckiavàkhoảnsốdưkýquỹhiệnnaykhicácnhàmôigiớithựcsựmuabáncổphiếubằngtàikhoảncủatôitrênsàngiaodịchNewYork.
Cóthểcácbạnvẫnnhớcâuchuyệntôiđãkểkhitôibánkhống3.500cổphiếuĐườngtạiCosmopolitantrongkhitôicólinhcảmcóđiềugìđókhôngổnvàđánglẽtôinênhủybỏvụgiaodịchnày.Tôirấtthườngxuyêncócảmgiáckỳlạnày.Tôngthườngtôinghetheolinhcảmnày.Nhưngcũngđôikhitôigạtbỏýtưởngnàyvìchorằngthậtngungốckhinghetheonhữnglinhcảmmùquángnàyđểđảochiềuvịthếcủamình.Tôichorằnglinhcảmđóchỉlàdotôihútquánhiềuthuốchaythiếungủ,đauganhaynhữngchuyệntươngtựmàthôi.Mỗikhitôitựkhuyênbảnthânmìnhbỏquanhữnglinhcảmnhưvậytôiluôncólýdođểphảihốitiếcsauđó.Tronghàngchụctrườnghợpkhácnhaukhitôikhôngbánratheogiácquanthứsáucủamình,ngayngàyhômsaukhixuốngphố,thịtrườngđangrấtnăngđộngvàthậmchílàđangtănggiá,tôitựnhủvớibảnthânmìnhđãngungốckhikhôngtintheonhữnglinhcảmmờmịtkia.Tuynhiênkhivàongàyhômsaunữa,giáđộtngộtgiảmmạnh.Đãcóchuyệngìđóxảyravàtôikiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnmàkhôngphảinhờvàosựkhônngoanvàlogictựnhiên.Rõràngrằnglýdoởđâykhôngthuộcvềtriếtlýmàlàdotâmlý.
Tôimuốnkểvớicácbạnmộttrongnhữngtrườnghợpnhưvậy.ChuyệnxảyrakhitôiđangđinghỉtạiAtlanticCityvàomùaxuânnăm1906.TôicómộtngườibạncũnglàkháchhàngcủahangmôigiớiHardingBrothers.Tôikhôngcóýđịnhthamgiavàothịtrườngmàchỉmuốnđinghỉvàthưgiãnmàthôi.Tôihoàntoàncóthểtừbỏviệcgiaodịchmộtthờigiantrừkhithịtrườngtrởnênkhánóng.Tôinhớrằngkhiđóđanglàthờiđiểmthịtrườngtănggiá.Triểnvọngkinhdoanhtươngđốithuậnlợivàtuythịtrườngđangcódấuhiệuchậmlạinhưngtốcđộrấtổnđịnhvàtấtcảcácyếutốkhácđềuhướngtớiviệctănggiá.
MộtbuổisángsaukhiănvàđọcxongcáctờbáorabuổisángcủaNewYork,chúngtôibắtđầuđidạolênphốBroadwalk.Đólàchínhlàcôngviệcthúvịnhấttrongngàycủachúngtôi.
Lúcđólàvàobuổisángmuộn,chúngtôiđidạomộtcáchchậmchạpnhằmgiếtthờigianvàhítthởluồngkhôngkhímặnmàcủabiển.AnhemnhàHardingcómộtvănphòngchinhánhtạiBroadwalkvàchúngtôithườngghéquađómỗibuổisángxemhọmởcửa.Đóchỉlàmộtthóiquenvìtôikhôngcóýđịnhlàmgìởđó.
Chúngtôinhậnthấythịtrườngđangrấtmạnhmẽvànăngđộng.Bạntôi,vớitâmlýđợigiátăngđãmuavàomộtlượngtươngđốilớnvớigiáthấphơnmộtvàiđiểm.Anhtabắtđầunóirằngcầnkhônngoangiữlạisốcổphiếuchờchogiátănglêncaohơn.Tôikhôngmấychúýtớianhtavàcũngkhôngbuồnđồngývớianhta.Tôiđangmảixembảngyếtgiá,chúýtớinhữngthayđổi-phầnlớngiáđềutănglên–chotớikhitôibắtgặpcổphiếuUnionPacific.Tôicócảmgiácrằngtôinênbánchúngđi.Tôikhôngthểnóiđượcgìhơnnữa.Tôichỉcócảmgiáccầnbánramàthôi.Tôitựhỏibảnthânmìnhtạisaolạicócảmgiácnhưvậy,vàtôikhôngtìmralýdotạisaotôilạicóýđịnhmuốnbánkhốngcổphiếucủaUnionPacific.
Tôiđứngxemchămchúmãgiácuốicùngtrênbảngtinchođếnkhitôikhôngthểnhìnđượcbấtkìconsốhaybảngtinhaybấtkìthứgìnữa.TấtcảnhữnggìtôinghĩtớilúcđólàtôimuốnbánracổphiếucủaUnionPacificvàtôikhôngthểhiểutạisaomìnhlạimuốnlàmnhưvậynữa.
Cólẽtrôngtôikhákỳquặcvìngườibạnđangđứngbêncạnhtôibỗngthúcvàotaytôivàhỏi:“Cóchuyệngìthế?”
“Tôichẳngbiếtnữa.”Tôitrảlời.
“Cómuốnđingủkhông?”anhtanói.
“Khôngcầnđâu,”tôitrảlời.“Tôikhôngmuốnđingủ.Việctôicầnlàmbâygiờlàbánngayloạicổphiếuđóđi.”Tôivẫnthườngkiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnkhálớnkhitintheolinhcảmcủamình.
Tôitiếnlạichiếcbànnơingườitađểsẵnmộtsốtờlệnhtrắng.Anhbạncủatôicũngđitheo.TôiviếtlệnhbánramộtngàncổphiếucủaUnionPacificvàđưachongườiquảnlý.Ôngtamỉmcườikhinhìnthấytôiviếtlệnhbánvàsauđónhậnlấytờlệnh.Nhưngkhinhìnvàotờlệnhôngtakhôngcườinữavàbắtđầunhìnvàomắttôi.
“Ngàiđãviếtđúngchưa?”ôngtahỏitôi.Tuynhiêntôichỉnhìnthoángquaôngtavàđưalệnhchongườinhânviêntrực.
“Ôngđanglàmgìvậy?”anhbạntôihỏi.
“Tôibáncổphiếu!”tôinóivớianhta.”Báncổphiếunàocơ?”anhtahétlênvớitôi.Nếuanhtađangđầucơgiálênthìtạisaotôilạiđầucơgiáhạ?Chắcphảicóvấnđềgìởđây.
“MộtngàncổphiếuUnionPacific,”tôinói.
“Tạisao?”anhtahỏitôivớivẻrấtngạcnhiên.
Tôilắcđầutỏýtôicũngkhônghiểutạisaonữa.Tuynhiên,cólẽanhtanghĩrằngtôiphảinhậnđượcmộtnguồntinnộibộnàođó,vìsauđóanhtanắmtaytôivàkéotôirakhỏikhuhộitrườngnhằmtránhkhỏitaimắtcủacáckháchhàngvànhữngkẻtòmòkhác.
“Ôngnghethấygìvậy?”anhtahỏitôi.
Anhtacóvẻrấtháohức.UnionPacificlàmộttrongnhữngcổphiếuconcưngcủaanhtavàanhtacũngđangđầucơgiálênchocổphiếunàydokhoảndoanhthucũngnhưnhữngtriểnvọngrấttốtcủanó.Tuynhiênanhtavẫnsẵnsàngchuyểnsàngđầutưgiáhạcholoạicổphiếunày.
“Khôngcógìcả!”tôinói.
“Khôngư?”anhtakhônggiấuđượcvẻnghingờcủamình.
“Tôichẳngnghethấygìcả.”
“Thếtạisaoônglạibánra?”
“Tôichẳngbiếtnữa,”tôinóivớianhtamộtcáchthànhthật.
“ỒđừngnhưthếchứLarry,”anhtanói.
Anhtabiếtrăngtôicóthóiquenluônbiếtđượclýdotạisaomìnhlạigiaodịchnhưvậy.TôivừabánramộtngàncổphiếucủaUnionPacificvàchắcchắntôiphảicómộtlýdohợplýkhibánramộtlượngcổphiếulớnnhưvậykhithịtrườngđangtănggiá.
“Tôikhôngbiết,”tôilặplạimộtlầnnữa.“Tôichỉcócảmgiáclàsắpcóchuyệngìđóxảyra.”
“Điềugìsẽxảyra?”
“Tôikhôngbiếtnữa.Tôikhôngthểđưarađượclýdonàocả.Tôichỉbiếtrằngmìnhphảibánrasốcổphiếuđó.Vàtôisẽbánratiếpmộtngàncổphiếunữa.”
Tôiđitrởvàovănphòngvàđặtlệnhbántiếpmộtngàncổphiếunữa.Nếutôiđãđúngkhibánramộtngàncổphiếuđầutiênthìtôicũngnênbánrathêmmộtchútnữa.
“Điềugìcóthểxảyrachứ?”anhbạncủatôivẫntiếptụcgặnghỏi,anhtavẫnkhôngthểquếtđịnhlàmtheotôi.NếutôinóivớianhtarằngtôiđãngheđượcthôngtinUnionPacificsẽxuốnggiáthìanhtasẵnsàngbánramàkhôngcầnhỏitôiđãnghethôngtinđótừđâuhaynguyênnhântạisao.“Điềugìcóthểxảyrachứ?”anhtahỏitôimộtlầnnữa.
“Hàngtriệuthứcóthểxảyra.Nhưngtôikhôngthểhứađảmbảovớianhbấtcứđiềugìcả.Tôikhôngthểđưarabấtcứlýdonàocũngnhưkhôngthểdựđoántrướcchoanhđược,”tôinóivớianhta.
“Vậyanhbịđiênmấtrồi,”anhtanói.“Anhđiênthậtrồikhibánratừngđócổphiếumàkhôngcólýdohaynguyênnhângìcả.Anhcóchắclàanhkhôngbiếttạisaomìnhlạilàmnhưvậykhông?”
“Tôikhôngbiếttạisaomìnhlạimuốnbánrasốcổphiếuđó.Tôichỉbiếtrằngmìnhmuốnlàmnhưvậymàthôi,”tôinói.“Tôimuốnlàmnhưvậy,chỉthếthôi.”Linhcảmthôithúctôibánrathêmmộtngàncổphiếunữa.
Thếlàquáđủđốivớianhbạncủatôi.Anhtanắmlấytaytôivànói:“Lạiđây!Chúngtaphảiđirakhỏiđâytrướckhianhtabánratoànbộsốcổphiếuvốncủamình.”
Tôiđãbánđủsốcổphiếutheolinhcảmcủamìnhdođótôiđitheoanhtarangoàitrướckhinhậnlạibảnbáocáovềhaingàncổphiếutôibánởđợtsau.Tôiđãbánramộtlượngcổphiếurấtlớn,chodùlàvớilýdogìđichăngnữathìđócũnglàmộtviệcrấtkỳlạ,đặcbiệtlàkhitoànbộthịtrườngđangrấtmạnhmẽvànăngđộng,vàkhôngcólýdogìđểnghĩtớimộtthịtrườnggiảmgiácả.Tuynhiên,tôinhớrằngnhữnglầntrướckhitôikhônghànhđộngtheonhữnglinhcảmcủamìnhthìsauđótôiluôncólýdođểphảihốitiếc.
Tôicũngđãkểvớibạnbèmộtsốcâuchuyệnnhưvậy,vàmộtsốngườibạnnóivớitôirằngđókhôngphảilàlinhcảmmàđiềuđóthuộcvềtiềmthức,tứclàtrínãovẫnlàmviệcmộtcáchvôthức.Đólàmộttrạngtháitâmlýkhiếnnhữngngườinghệsĩđôikhilàmnhữngviệcmàsauđóhọkhôngthểhiểuđượctạisaomìnhlạilàmnhưvậy.Đốivớitôicólẽđólàhệquảcủanhữngyếutốriêngrẽnhỏlẻđượctíchtụdầndần.CóthểviệcđầucơtănggiákhôngmấysángsuốtcủaanhbạntôiđãkhiếntôicócảmgiácngượclạivàtôichọnUnionPacificvìnókhôngđượcchàomờinhiềulắm.Tôikhôngthểnóiđượcnguyênnhânhayđộnglựccủanhữnglinhcảmnhưvậy.TôichỉbiếtrằngkhitôiđirakhỏivănphòngchinhánhAtlanticCitycủaHardingBrothersthìtôiđãbánrabangàncổphiếuUnionPacifictrongkhithịtrườngđangtănggiávàtôikhôngcógìphảilolắngcả.
Tôimuốnbiếtmứcgiáhọđãbánhaingàncổphiếuđợtsaucủatôinênsaubữatrưachúngtôiđilênvănphòng.TôicảmthấyhàilòngkhithịtrườngchungđangnăngđộngvàgiácủaUnionPacificđãtănglên.
“Tôithấyanhhếttấtcảrồi,”anhbạntôinói.Cóthểthấyrấtrõsựvuimừngcủaanhtavìđãkhôngbánramộtcổphiếunào.
Ngàyhômsauthịtrườngtiếptụctănggiávàtôichỉcònbắtgặpnhữnglờinhậnxétchúcmừngcủaanhbạncủatôi.NhưngtôivẫncảmthấychắcchắnmìnhđãlàmđúngkhibánrasốcổphiếucủaUnionPacific,đồngthờitôikhôngbaogiờcảmthấythiếukiênnhẫnkhibiếtrằngminhđúng.Điềuđócỏnghĩalàgì?ChiềuhômđócổphiếucủaUnionPacificbắtđầungừngtănggiávàđếncuốingàyhômđónóbắtđầugiảmgiá.Nónhanhchónggiảmxuốngthấphơnmộtđiểmsovớimứcgiátrungbìnhtôiđãbánra3.000cổphiếukia.Tôicảmthấyrấtphấnkhíchkhibiếtmìnhđãđúng,vàcũngdocảmgiácđótôimuốnbánthêmmộtlượngcổphiếunữa.Đếntrướckhiđóngcửatôibánrathêm2.000cổphiếunữa.
Nhưvậytôiđãbánra5.000cổphiếucủaUnionPacificchỉdựavàolinhcảmcủamình.ĐólàsốcổphiếulớnnhấttôicóthểbánđượctạivănphòngcủaHardingvớisốdưkýquỹtôicóởđây.Trongmộtkìnghỉ,tôibánramộtlượngcổphiếunhưvậylàkhánhiều,dođótôiquyếtđịnhkếtthúckìnghỉvàtrởvềNewYorkngaytrongđêmhômđó.Khôngthểnóitrướcviệcgìsẽxảyranêntôicốgắngluôntrongtìnhtrạngsẵnsàngnhằmcónhữngphảnứngđúnglúcnhất.
NgàyhômsautôinhậnđượctintứcvềvụđộngđấttạiSanFrancisco.Đólàmộtthiêntairấtkhủngkhiếp.Tuynhiênthịtrườngchỉgiảmgiáhaiđiểm.
Cácthếlựcđầucơtănggiánhanhchóngbắttayvàoviệc,vàcôngchúngkhôngbaogiờphảnứngmộtcáchriêngrẽvớinhữngtintứctrênthịtrường.Điềunàybạncóthểkiểmchứngbấtkìlúcnào.ChẳnghạnkhicónhữngnềnmóngvữngchắcchomộtđợttănggiáthìchodùbáochícónóirằngđólàhoạtđộnglàmgiáhaykhôngthìnhữngtintứcđócũngkhôngcóđượctácdụngnhưmongmuốnnếuthịtrườngphốWallchuyểnsàngtâmlýgiảmgiá.Điềuđóhoàntoànphụthuộcvàotâmlýchungtrongthờiđiểmđó.Trongtrườnghợpnày,phốWallkhôngđánhgiáhếttácđộngcủathảmhọađóchỉđơngiảnlànókhôngmuốnlàmnhưvậy.Trướckhiphiêngiaodịchcuốingàykếtthúc,giábắtđầutăngtrởlại.
Tôiđãbánkhống5.000cổphiếu.Linhcảmcủatôiđãhoàntoànđúngtuynhiêntàikhoảncủatôitạingânhàngvẫnkhôngtănglên,chodùlàtrêngiấytờ.NgườibạncủatôitạiAtlanticCitykhitôibánracổphiếuUnionPacifictỏravừavuivừabuồnvềthôngtinđó.
Anhtanóivớitôi:“Đóchỉlàlinhcảmthôiôngbạnạ.Tuynhiênkhitấtcảmọingườicũngnhưtiềnbạcđangđổvềhướngđầucơtănggiáthìtạisaoanhlạiđingượclạixuhướngđóchứ.Rốtcuộcthìhọcũngchiếnthắngthôi.”
“Cầnphảicóthờigian,”tôinói.Ýtôimuốnnóiởđâylàvềgiácả.TôisẽkhôngmuabùvìtôibiếtrằngthiệthạisẽrấtlớnvàUnionPacificsẽchínhlànạnnhậnlớnnhấtcủacuộcthiêntainày.TuynhiêntôivẫncảmthấykhóchịutrướcsựmùquángcủathịtrườngphốWall.
“Cầncóthờigianvàsauđóanhcũngsẽbịvắtkiệtnhưnhữngngườiđầucơgiáhạkhácmàthôi,”anhtakhẳngđịnhvớitôinhưvậy.
“Thếanhsẽlàmgì?”tôihỏianhta.“MuavàocổphiếuUnionPacificà,khimàSoutherPacificvàhàngloạthãngkhácđangphảichấpnhậnmứcthiệthạilêntớihàngnhiềutriệuđô-laà?Họsẽlấygìđểtrảcổtứckhiđangphảichịunhữngkhoảnthiệthạilớnnhưvậy?Anhchỉcóthểhyvọngvàomộtđiềuđólàthiệthạikhôngtrầmtrọnghơnmàthôi.Nhưngđóliệucóphảilàlýdođểmuavàocổphiếucủanhữngconđườngđãbịtànphánặngnềnhưthếkhông?Anhthửtrảlờitôixem.”
Tuynhiênanhbạntôilạinóirằng:“Điềuđónghecólýđấy.Nhưngtôinóivớianhrằngthịtrườngkhôngđồngývớianhvềđiềmnày.Bảngtinkhôngbaogiờnóidốiphảikhông?”
“Khôngphảitrongtrườnghợpnàonócũngnóisựthậtđâu,”tôinói.
“Nghenày.MộtngườiđãđếnnóivớiJimFiskngaytrướcngàyThứSáuđentối[2]vềmườinguyênnhânnênbánrathayvìgiữlạisốvàngmàhọcó.AnhtacảmthấyquáphấnkhíchtrướcnhữnglờinóicủamìnhđếnnỗiôngtanóivớiFiskrằngsẽquyếtđịnhbánramộtvàitriệuđô-lavàng.VàJimFiskchỉnhìnanhtavànói,“Điđi,bánrađi!Bánkhốngnhévàsauđónhớmờitôitớilễtangcủaanhnhé.”
“Đượcthôi,”tôinói;“vànếungườiđóđãbánrasốvàngđóthìthửhìnhdungcuộcsátphạtmàanhtasẽtạora!BảnthânanhcũngnênbánramộtsốcổphiếuUnionPacificđi.”
“Không!Tôikhôngphảilàngườithíchlàmgiàubằngcáchchèothuyềnngượcgióđâu.”
Ngàyhômsaukhixuấthiệnnhữngbảnbáocáochitiếthơn,thịtrườngbắtđầugiảmgiá,tuynhiênđếnthờiđiểmđónóvẫnchưagiảmmạnhnhưdựkiến.Biếtrằngkhôngcógìtrêntráiđấtnàycóthểgiúptránhkhỏimộtsựsụpđổcủacổphiếuđó.Tôiquyếtđịnhgấpđôisốlượngbánravàbánthêm5.000cổphiếunữa.Tấtnhiênđếnlúcđónhiềungườicũngđãnhậnratìnhhìnhthựcsựvàcácnhàmôigiớicủatôicũngđãsẵnsànggiaodịchhơn.Đókhôngphảilàhànhđộngbồngbộtcủatôihaycủahọhoặccáchtôiđánhgiáthịtrường.Vàongàyhômsau,thịtrườngbắtđầuđiđúngtheodựđịnh.Sẽcókẻphảitrảgiá.Tấtnhiêntôicốgắngtậndụngsựmaymắncủamìnhbằngviệcgấpđôisốcổphiếubánralêntới10.000cổphiếuvàđólàviệcduynhấttôicóthểlàmvàolúcđó.
Tôikhôngnghĩgìkhácngoàiviệcchorằngtôiđãđúng–chắcchắn100%–vàđóquảlàmộtcơhộitrờicho.Chỉcònvấnđềlàtôicóthểnắmbắtđượcnóhaykhôngmàthôi.Tôicốgắngbánrathêmnữa.Liệulúcđótôicónghĩtớiviệcbánkhốngmộtlượnglớncổphiếunhưvậythìchỉcầnmộtđợtphụchồigiácũngcóthểquétsạchtoànbộsốlợinhuậntrêngiấytờcủatôivàthậmchílàcảnguồnvốnkinhdoanhcủatôi?Tôikhôngnhớlàtôicónghĩnhiềutớiviệcđóhaykhôngnữa.Tuynhiêntôikhôngcảmthấybịáplựcnhiềulắm.Tôikhôngđánhbạcmộtcáchmạohiểm.Tôiđanggiaodịchmộtcáchrấtcẩnthận.Ngườitachẳngthểlàmgìđượcđểquayngượclạitrậnđộngđấtđónữa.Họcũngchẳngthểnàoxâydựngvàkhôiphụclạitấtcảcơsởhạtầngngaylậptứcmộtcáchhoàntoànmiễnphícóphảikhông?Dùdồntấtcảtiềntrênthếgiớivàođóthìcũngchẳngthểkhắcphụchậuquảtrongvòngvàigiờđồnghồ,cóphảikhông?
Tôikhôngđánhcượcmộtcáchmùquáng.Tôikhôngphảilàmộtkẻđiênkhùngđầutưgiáhạ.TôikhôngngủquênvớinhữngthànhcônghaychorằngdothànhphốSanFranciscobịxóakhỏibảnđồmàcảđấtnướcnàysẽtrởthànhmộtđốngphếliệu.Thựcsựtôikhôngnghĩnhưvậy.Tôikhôngtrôngmongvàomộtcuộcđổvỡ.Ngàyhômsaunữatôibắtđầuthuvềnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.Tôikiếmđược250.000đô-la.Đólàchiếnthắnglớnnhấtcủatôitínhđếnthờiđiểmđó.Vàkhoảnlợinhuậnđókiếmđượcchỉtrongthờigianmộtvàingày.PhốWallkhôngmấychúýtớitrậnđộngđấtđótrongmộthayhaingàyđầu.Họchorằngđólàdonhữngbảnbáocáođầutiênchothấytìnhhìnhkhôngmấynghiêmtrọng,nhưngtôinghĩrằngđólàdomấtquánhiềuthờigianđểthayđổiquanđiểmcủacôngchúngđốivớicácthịtrườngchứngkhoán.Ngaycảnhữngnhàgiaodịchchuyênnghiệp,phầnlớncũngtỏrachậmchạpvàthiểncận.
Tôikhôngthểđưaralờigiảithíchnàoởđây,chodùlàvềmặtkhoahọchayvìnhữnglýdoấutrĩnàođó.Tôichỉcóthểkểchocácbạnviệctôiđãlàm,tạisaotôilàmviệcđócùngnhữngkếtquảcủanó.Tôikhôngquantâmnhiềutớisựbíẩncủanhữnglinhcảmcủamìnhmànghĩnhiềuhơntớiviệcnhờcónómàtôiđãkiếmđược triệuđô-la.Điềuđócónghĩalàtôicóthểgiaodịchmộtkhoảncổphiếulớnnhấttừtrướcđếnnaycủamình,nếucócơhội.
MùahènămđótôiđiSaratogaSprings.Tuyđólàmộtkìnghỉnhưngtôivẫnluôntheodõisátsaocácbiếnđộngcủathịtrường.Trướchếtlàdotôikhôngcảmthấyquámệtvìvậytôivẫnnghĩtớinó.Vàsauđólàtấtcảnhữngngườitôibiếtởđóđềuthíchthúđốivớichủđềnày.Dođóchúngtôinóichuyệnmộtcáchrấttựnhiên.Tôinhậnthấycómộtsựkhácbiệttolớngiữaviệcnóivàgiaodịchthựcsự.Mộtsốngườiởđâycóthểkhiếnbạnnghĩtớimộtnhânviêntrơtrẽnđangnóichuyệnvớiôngchủhaygắtgỏngcủahọnhưnóichuyệnvớimộtkẻđêtiệnnàođó.
HardingBrotherscómộtvănphòngchinhánhtạiSaratoga.Ởđóhọcũngcórấtnhiềukháchhàng,tuynhiên,theotôilýdothậtsựởđâylàvìgiátrịquảngcáo.Mởmộtvănphòngchinhánhtạimộtkhunghỉdưỡngnhưvậysẽlàmộtcôngcụquảngcáorấthữuíchtớitầnglớpthượnglưu.Tôitừngghéquavàngồiởđâymộtvàilầngiữanhữngđámđôngnày.NgườiquảnlýởđâylàmộtgãkhádễchịutừvănphòngNewYorktới,đólàngườisẵnsànggiúpđỡmọingườikhicóthể.Đâylàmộtthiênđườngchocácloạitinđồn-từđuangựachotớithịtrườngchứngkhoánvàcảnhữngnguồntincủanhữngngườibồibàn.HọbiếtrằngtôikhôngcóýđịnhtìmkiếmnhữngtinđồnnhưvậynênviênquảnlýcũngkhôngtớithìthầmchotôinhữngnguồntinnộibộmàanhtavừanhậnđượctừvănphòngtạiNewYork.Anhtachỉ
chuyểnchotôinhữngbứcđiệnđạiloạinóirằng“đâylànhữnggìngườitagửiđi,”haytươngtựnhưthế.
Tôivẫntheodõithịtrường.Vớitôi,việcđọcbảngtinvànhữngkýhiệutrênđólàmộtquátrìnhliềnmạch.“Ngườibạntốt”củatôi,UnionPacific,cóvẻnhưđangtănggiá.Giávẫnđangởmứccaonhưngcódấuhiệuđangcósựtíchluỹloạicổphiếunày.Tôitheodõicổphiếunàytronghaingàyliềnnhưngkhôngthamgiagiaodịch.Càngquansáttôicàngcảmthấychắcchắnrằngcóaiđóđangmuacânbằngcổphiếunày.Đóchắchẳnkhôngphảilàmộttaycờbạcdèdặt,mộtngườikhôngchỉcótàikhoảnkhakhátạingânhàngmàđồngthờicũnggiaodịchrấtlànhnghề.Tôichorằngđólàmộtđợtthumuatíchluỹrấtkhônngoan.
Ngaykhitôicảmthấychắcchắnvềvấnđềnày,tôibắtđầumuavàovớimứckhoảng160điểm.Giácổphiếuvẫnrấtổnđịnhdođótôitiếptụcmuavào,mộtlần500cổphiếu.Tôicàngmuanhiềuthìcổphiếuđócàngmạnhhơn,điềuđólàmtôicảmthấyrấtthíchthú.Tôikhôngthểhiểutạisaocổphiếuđókhôngtănggiánhanhhơnnữa,ítnhấtlàtừnhữnggìtôiđọcđượctrênbảngtin.
BỗngnhiênngườiquảnlýtìmtớitôivànóirằnganhtavừanhậnđượcmộttinnhắntừvănphòngtạiNewYork-tấtnhiênhọcómộtđườngdâyđiệntrựctiếpriêng-hỏirằngtôicómặttạivănphòngkhông,vàkhinhậnđượcmộtcâutrảlờilàcó,mộtbứcđiệnkhácđượcđưatới:“Giữôngtaởđó.NóivớiôngtarằngngàiHardingmuốnnóichuyệnvớiôngta.”
Tôinóirằngtôisẽđợi,vàtôimuathêm500cổphiếucủaUnionPacific.TôikhôngthểnghĩraHardingcóchuyệngìmuốnnóivớitôi.Tôikhôngnghĩrằngđólàvấnđềvềcôngviệckinhdoanh.Sốdưkýquỹcủatôilớnhơnmứccầnthiếtchosốcổphiếutôimuavào.MộtlátsaungườiquảnlýtớinóivớitôirằngngàiHardingmuốnnóichuyệnvớitôithôngquamộtcuộcđiệnthoạiđườngdài.
“ChàoEd,”tôinói.
Tuynhiênanhtanói,“Cóvấnđềquáiquỉgìvớianhvậy?Anhcóbịđiênkhôngvậy?”
“Cóphảianhkhôngđó?”tôinói.
“Anhđanglàmgìvậy?”anhtahỏi.
“Anhmuốnnóigì?”
“Việcanhmuacáicổphiếuđó.”
“Tạisao,sốdưkýquỹcủatôicóvấnđềgìà?”
“Đâykhôngphảilàvấnđềsốdưkýquỹ,đólàvấnđềcủamộttênkhờngungốc.”
“Tôikhônghiểuanhmuốnnóigì.”
“TạisaoanhlạimuavàocổphiếucủaUnionPacific?”
“Tạigiáđangtăng.”
“Tănggiáquáiquỉgì!Chẳnglẽanhkhôngthấylàgiớilãnhđạonộibộđangtìmcáchđẩysốcổphiếuđóchoanhsao.Anhchínhlàmộtđònbẩyđểhọtănggiá.Anhsẽtrởthànhtròcườitrongvụgiaodịchcổphiếunày.Đừngđểchúnglừabịpanhnhưvậychứ.”
“Khôngcóailừabịptôicả,”tôinóivớianhta.“Tôicònchưanóivớiaivềchuyệnđó.”
Tuynhiênanhtatrảlờitôirằng:“Anhkhôngthểmongchờvàomộtphépmàusẽlạigiúpanhthắnglợiđốivớicổphiếuđómộtlầnnữa.Cốgắngrútrakhianhcòncóthểlàmđược.”anhtanói.“Quảlàmộttộiáckhimuavàocổphiếuđótrongthờiđiểmnày–khimànhữngkẻđầucơđangtốngvôkhốicổphiếurathịtrường.”
“Bảngtinchothấyhọđangmuavào,”tôivẫnnàinỉ.
“Larry,tôicảmthấyđautimkhithấylệnhđặtmuacủaanhđượcchuyểntới.VìtìnhyêuđốivớiMike,đừngtrởnênkhờkhạonhưvậy.Rútrađi,ngaylậptức.Bâygiờanhbánrasốcổphiếuđóvẫnkịpđó.Tôiđãlàmhếtsứccủamìnhrồi.Tạmbiệt!”Vàanhdậpmáy.
EdHardinglàmộttayrấtthôngminh,luônđầyđủthôngtinvàlàmộtngườibạnthựcsự,khôngvụlợivàrấttốtbụng.Ngoàira,tôibiếtrằnganhtacóthểbiếtđượcrấtnhiềutinnộibộ.CòncơsởcủavụgiaodịchlầnnàycủatôikhimuavàocổphiếucủaUnionPacific,chỉlàsựmáchbảocủanhiềunămnghiêncứunhữngđộngtháicủacổphiếuvàmộtcảmgiácvềnhữngbiểuhiệnmàkinhnghiệmcủatôiđãchothấyluônđikèmvớimộtđợttănggiáổn
định.Tôikhônghiểuđiềugìđãxảyravớimình.Tuynhiên,cólẽtôiđãchorằngsốcổphiếuđóđượcmuavàođơngiảnchỉlàdomộtthủthuậtlàmgiákhônngoancủagiớinộibộnhằmkhiếnbảngtinđưaranhữngsốliệukhôngđúngsựthật.CólẽtôibịấntượngbởiviễncảnhtồitệmàEdHardingđãvẽratrướcmắttôikhianhtachorằngtôiđãphạmmộtsailầmkhủngkhiếp.Khôngcógìphảiđặtcâuhỏivềkhảnăngcũngnhưđộngcơcủaanhta.Tôikhôngthểnóirõràng,nhưngcuốicùngtôiđãnghetheolờikhuyêncủaanhta.
TôibánratoànbộsốcổphiếuUnionPacificcủamình.Tấtnhiên,nếuviệcmuavàosốcổphiếuđólàmộtsailầmthìviệcbánralạicàngsailầmhơnnữa.Saukhiquyếtđịnhtừbỏ,tôibánkhống4.000cổphiếuvớimứcgiákhoảng162điểm.
NgàyhômsaubangiámđốccủaUnionPacificcôngbốmứccổtức10%chocổphiếucủacôngty.BanđầukhôngaitạiphốWallcóthểtinvàođiềuđó.Câuchuyệngiốngnhưmộtcuộclũngđoạnthịtrườngcủanhữngconbạcliềulĩnh.Tấtcảcácbáođềuhướngvềphíanhữngthànhviêncủabangiámđốc.TuynhiênkhinhữngtaylãoluyệncủaphốWallcònđangphânvânthìthịtrườngđãbắtđầunónglên.SốcổphiếucủaUnionPacificđượcgiaodịchvớimứcgiávàsốlượngkỷlục.Mộtsốnhàgiaodịchđãkiếmđượccảmộtgiatàichỉtrongvàigiờđồnghồ.Tôinhớrằngsauđócónghecâuchuyệnvềmộtchuyênviêngiaodịchđãđúttúi350.000đô-lanhờvàomột“lỗi”trongquátrìnhgiaodịch.Ngaytuầnsauanhtabánchỗcủamìnhvàthángsauđóanhtađãtrởthànhmộtôngchủđồnđiềnphonglưu.
Tấtnhiên,ngaykhinghethôngtinvềmứccổtức10%chưatừngcótừtrướcđếnnaytôiđãnhậnramìnhđãphảitrảgiánhưthếnàokhithayvàotintưởngkinhnghiệmcủabảnthântôilạinghetheomộtnguồntinnộibộ.Tôiđãbỏniềmtincủamìnhsangmộtbênđểnhườngchỗchonhữngnghingờcủamộtngườibạnchỉđơngiảnvìanhtahoàntoànkhôngvụlợivàdođóanhtabiếtmìnhđanglàmgì.
NgaykhithấygiácổphiếuUnionPacificđạtmứctăngkỷlục,tôiđãtựnhủvớibảnthânmình,“Mìnhchẳngcòncổphiếunàođểbánnữarồi.”
TấtcảnhữnggìtôicònlạichínhlàsốdưkýquỹtạivănphòngcủaHarding.Tôikhôngcảmthấyvuivẻhaychánnảnkhibiếtđượcthôngtinnày.RõràngrằngtôiđãđọcchínhxácnhữngthôngtintừbảngtinvàtôiđãquádạidộtkhiđểEdHardinglunglaynhữngquyếtđịnhcủamình.Lúcnàyviệcbuộctộilẫnnhaucũngkhôngcóýnghĩagìnữa.Tôiphảicốgắngtranhthủ
khoảngthờigianítỏicủamình.Hơnnữaviệcgìđãquacoithìcoinhưđãqua.Dođó,tôiđặtlệnhmuavàosốcổphiếuđãbánkhống,giálúcđóđãlà165điểmvàtôibịlỗkhoảngbađiểmtrongvụgiaodịchđó.Mộtsốcổphiếutrongđócácnhânviênmôigiớicủatôiđãphảimuavàovớigiá172hoặc174điểm.KhinhậnđượccácbáocáosauđótôibiếtrằngsựcanthiệpvớimụcđíchrấttốtđẹpcủaEdHardingđãkhiếntôiđánhmất40.000đô-la.Đólàmộtcáigiákhárẻchoviệctôikhôngđủdũngcảmđểkiênđịnhvớiniềmtincủamình.Tôichorằngđâylàmộtbàihọckhôngmấyđắtgiá.
Tôikhônglolắngbởivìbảngtinchothấygiávẫncòntiếptụctănglêntrongthờigiantới.Đólàmộtđộngtháibấtthườngvừachưahềcótiềnlệđốivớihànhđộngnàycủabangiámđốc.Nhưnglầnnày,tôiđãlàmđúngnhữngviệcnênlàm.Ngaykhiđặtlệnhmuabù4.000cổphiếuđãbánkhống,tôiquyếtđịnhkiếmlạilợinhuậntừnhữngbiểuhiệncủabảngtin.Tôimuavào4.000cổphiếuvàgiữlạichotớisánghômsau.Khibánratôikhôngchỉkiếmđủbùlỗkhoản40.000đô-lađãmấtđồngthờicònkiếmthêmđược15.000đô-la.NếuEdHardingkhôngcốgắngtiếtkiệmtiềngiùmtôithìtôiđãtạonênmộtcuộcsátphạtthậtsự.Tuynhiênanhtacũnggiúpíchchotôirấtnhiềuvìvớibàihọclầnnày,tôitinrằngmìnhđãhoàntấtkhoáhọclàmmộtnhàgiaodịchchứngkhoáncủamình.
Đókhôngchỉlàbàihọcvềviệckhôngnênnghetheonhữngnguồntinnộibộvàđitheoniềmtincủabảnthân.Nócòntăngthêmlòngtựtincủatôivàrũbỏhoàntoànphươngphápgiaodịchtrướckia.BàihọctạiSaratogalàlầncuốicùngtôihànhđộngtheophươngthứchúhoạ,đượcchănghaychớ.Kểtừđó,tôibắtđầusuynghĩtớinhữngđiềukiệncơbảncủathịtrườngthayvìnhữngcổphiếuriêngrẽ.Tôiđãtiếnthêmmộtnấctrênconđườngtrởthànhmộtnhàđầucơchứngkhoán,vàđólàmộtbướcđikhônghềdễdàng.
Phần.7
Tôikhônghềengạikhinóivớimọingườirằngtôinghiêngtheotâmlýgiátănghaygiáhạnhưngtôikhôngthểnóingườitanênmualoạicổphiếunào.Trongmộtthịtrườnggiáhạtấtcảgiácổphiếuđềugiảmxuốngvàngượclại.Tấtnhiên,tôikhôngnóirằngkhithịtrườnggiáhạdochiếntranhgâyrathìnhữngcổphiếucủacáccôngtybuônbánvũkhíkhôngtănglên.Ởđâytôichỉmuốnnóiđốivớicácđiềukiệnchungchung.Tuynhiên,ngườitathườngkhôngmuốnbiếtrằnghiệntạilàthịtrườngtănggiáhaygiảmgiá.Họchỉmuốnbiếtcầnmuahaybánloạicổphiếunào.Họchỉmuốnthulợinhuậnmàkhôngphảibỏchútcôngsức.Họkhôngmuốnlàmviệc.Họkhôngmuốnsuynghĩvàtưduy.Thậmchíhọkhôngmuốnđếmsốtiềnmàhọđãnhặtđượctrênđườngđi.
Tuytôikhôngphảilàkiểungườilườibiếngđếnnhưvậynhưngtôivẫncảmthấynghiêncứunhữngcổphiếuriêngrẽđơngiảnhơnrấtnhiềusovớicảthịtrườngnóichungvàdođó,nghiêncứusựdaođộngcủamộtloạicổphiếuriêngrẽsẽđơngiảnhơnnhữngxuhướngchungcủathịtrường.Đólàđiềutôiphảithayđổivàtôiđãlàmđược.
Ngườitathườngkhôngthểdễdàngnắmđượcnhữngnguyêntắccơbảncủaviệcgiaodịchcổphiếu.Tôivẫnthườngnóirằngviệcmuacổphiếutạimộtthịtrườnggiátănglàphươngthứcmuacổphiếuđơngiảnnhất.Ởđâyvấnđềkhôngphảilàmuavớigiácàngthấpcàngtốthaybánravớimứcgiácaonhấtcóthể.Vấnđềlàmuavàohaybánrađúngthờiđiểm.Khiđầucơgiáhạ,tôibáncổphiếurathịtrường,mỗiđợtbánralầnsaugiáphảithấphơnlầntrước.Khimuavàothìquátrìnhngượclại.Tôiphảimuavàotheomứctănglênthayvìgiảmxuống.
Chúngtagiảsửrằngtôiđangmuavàomộtloạicổphiếunhấtđịnh,tôisẽmua2.000cổphiếuvớimức110điểm.Nếugiácổphiếuđótănglên111điểmthìtạmthờitôiđãhànhđộngđúngvìmỗiđiểmcaohơnsẽmanglạichotôinhiềulợinhuậnhơn.Dodựđoáncủatôiđúng,tôitiếptụcmuavàothêm2.000cổphiếunữa.Nếuthịtrườngvẫntiếptụctănggiá,tôisẽmuathêm2.000cổphiếulầnthứba.Giảsửgiátănglên114điểm,tôinghĩbằngđólàphùhợptrongthờiđiểmhiệntại.Lúcnàytôicầncómộtcơsởchoviệcgiaodịchcủamình.Tôiđãmuavào6.000cổphiếuvớimứcgiátrungbìnhlà111 vàbáncổphiếuvớigiá114.Tôisẽngừngmuavào.Sauđótôichờđợi.Tôithấyrằngtrongmộtsốgiaiđoạncủađợttănggiáđôikhicónhữngsựphảnứngtừthịtrường.Tôimuốnquansátbiểuhiệncủathịtrườngsau
mỗiđợtphảnứngnhưvậy.Cóthểphảnứngđódiễnrakhitôimuavàolốthứba.Giảsựgiágiảmxuống112 vàsauđóphụchồitrởlại.Khigiátănglêntới113 tôiđặtlệnhmuathêm4.000cổphiếutrênthịtrường.Nếutôimuasốcổphiếuđóvớigiá113 tôibiếtrằngcóvấnđềgìđókhôngổnvàtôisẽcầnmộtphépthửđốivớithịtrường.Tôibánra1.000cổphiếuđểxemthịtrườngsẽcóphảnứngnhưthếnào.Tuynhiêngiảsửlệnhmua4.000cổphiếucủatôikhimứcgiálà113 đượcđápứngnhưsau,114chohaingàncổphiếuđầutiên,114 chonămtrămcổphiếutiếptheovà115 chosốcổphiếucònlại.Khiđócóthểthấylàtôiđãđúng.Đóchínhlàcáchchứngminhliệutôicómuavàođúngsốcổphiếuvàđúngthờiđiểmhaykhông-tấtnhiênvớiđiềukiệngiảsửrằngtôiđãkiểmtracácyếutốcủathịtrườngchungvàhiệnthờiđiểmđóthịtrườngđangtănggiá.Tôikhôngbaogiờmuốnmuavàocổphiếuvớigiáquárẻhayquádễdàng.
TôinhớtừngnghecâuchuyệnvềDeaconS.V.WhitekhiôngtacònlàmộttrongnhữngnhàđầucơchứngkhoánhàngđầutạiphốWall.Đólàmộtônggiàdễmến,canđảmvà,nhưngườitanói,rấtlãoluyện.Theonhữnggìtôiđãđượcnghethìtrongthờikỳđỉnhcaocủamình,ôngtacũngđãcónhữngthànhcôngrấtrựcrỡ.
Tronggiaiđoạnđó,SugarcònlàmộttrongnhữngnhàcungcấppháohoalớnnhấttrênthịtrườngvàH.O.Havemeyer,chủtịchcủacôngtycònđangtrongthờihoàngkimquyềnlực.ThôngquanhữngcâuchuyệnvớinhữngngườicaotuổitôiđượcbiếtrằngH.O.vànhữngngườiủnghộôngtacóđủtiềmlựctàichínhcũngnhưtàinăngcầnthiếtđểthànhcôngtrongbấtcứthươngvụnàocủacổphiếucủachínhhọ.NgườitanóivớitôirằngHavemeyerđãloạibỏsốlượngnhữngnhàđầucơnhỏđốivớicổphiếucủaôngtanhiềuhơnbấtkìậitronggiớilãnhđạonộibộ.Dođó,cácnhàgiaodịchtrênsànthườngtìmcáchpháhoạinhữngkếhoạchcủagiớinộibộhơnlàhỗtrợnó.
Mộtngàykia,mộtngườiquencủaDeaconWhitechạyvàovănphòngcủaôngtavànói,“Deacon,ôngtừngnóivớitôirằngnếutôicóbấtkìthôngtinhữuíchnàovàcóthểcungcấpchoôngngaylậptứcđểsửdụngthìôngsẽchotôivàitrămcổphiếu.”Anhtadừngmộtchútđểlấyhơivàchờđợisựkhẳngđịnhcủaôngta.
Deaconnhìnanhtamộtcáchđămchiêunhưthườnglệvànói,“tôikhôngbiếtmìnhcótừngnóivớianhchínhxácnhưvậykhôngnhưngtôivẫnsẵnsàngtrảchothôngtinmàtôicóthểsửdụngđược.”
“Ồ,vậythìtôicóthôngtinchoôngđây.”
“Thếthìtốt,”Deaconnóivớimộtgiọngquáđỗinhẹnhàngkhiếnngườimangthôngtintớihoàntoànxúcđộng,anhtanói,“VângthưangàiDeacon.”VàsauđótiếngầnlạiDeaconđểkhôngaicóthểnghethấyôngtanóivàbắtđầuthìthầm,“H.O.HavemeyerđangmuavàocổphiếucủaSugar.”
“Thậtkhông?”Deaconhỏilạivớivẻkháđiềmtĩnh.
Điềuđókhiếnngườicungcấptinnộibộkhángạcnhiênvàanhtanóimộtcáchquảquyết:“Chắcchắn,thưangài.Muatấtcảsốcổphiếumàôngtacóthểkiếmđược.”
“Anhbạnà,anhcóchắcchắnkhông?”Deaconhỏilạimộtlầnnữa.
“Deacon,đólàsựthật100%.Đámlãnhđạonộibộđangnỗlựcthumuatấtcảsốcổphiếumàhọcóthểtiếpcậnđược.Họcóvấnđềgìđóvềthuếquanvàsắptớicólẽsẽcómộtcuộcsátphạtlớntrênthịtrường.Họsẽloạibỏsốcổphiếuưuđãi.Vàđiềuđócónghĩalàchắcchắnsẽcómộtkhoảnlợinhuậnkhôngdưới30điểmsovớimứckhởiđiểm.”
“Anhcóthựcsựnghĩnhưvậykhông?”Ônggiàbắtđầuquaylạinhìnlạingườiđànôngkiavớichiếckínhgọngbạcmàôngtavừađeovàođểxemthôngtintrênbăngđiệntử.
“Tôicónghĩthếkhôngà?Không,tôikhôngnghĩnhưvậymàlàtôibiếtchắcsẽnhưvậy.Mộtcáchchắcchắn!Tạisaoư,khiH.O.HavemeyervànhữngngườibạncủaôngtamuavàosốcổphiếuSugarnhưhiệnnaythìhọchắcchắnkhôngthểthỏamãnvớimứclợinhuậndưới40điểm.Tôisẽkhôngcảmthấyngạcnhiênkhithịtrườngbỗngnhiênquaylưnglạivàđẩygiálêncaotrướckhihọcóthểmuađủsốcổphiếumongmuốn.Bâygiờkhôngcònnhiềucổphiếuloạinàytrôinổitạicáccôngtymôigiớinhưcáchđâymộtthángnữa.”
“ÔngtađangmuavàocổphiếuSugar?”Deaconnhắclạimộtcáchlơđãng.
“Muavàoư,phảinóilàôngtađangvơvéttoànbộsốcổphiếutrênthịtrườngvàcốgắngkhôngtựmìnhđẩygiálên.”
“Vậythì?”Deaconnóiđếnđóvàdừnglại.
Nhưngchừngđócũngđủchongườicungcấptin,vàanhtanói,“Vângthưangài,tôicoiđólàmộtthôngtinrấthữuíchđấychứ.Mọiviệcđãrấtrõràngrồi.”
“Chắckhông?”
“Chắcchắn,vànóđánggiácảmộtgiatàiđấy.Ngàicóđịnhsửdụngthôngtinnàykhông?”
“Cóchứ,tôisẽsửdụngnóchứ.”
“Baogiờvậy?”anhhỏimộtcáchnghingờ.
“Ngaybâygiờ,”vàDeacongọilớn:“Frank”.Đólàtaymôigiớicừkhôinhấtcủaôngta,anhbướcvàophòngngaysauđó.
“Vâng,thưangài,”Franknói.
“Tôimuốnanhđingaytớisàngiaodịchvàbánngaylậptức10.000cổphiếucủaSugar.”
“Bán?”ngườicungcấptinhétlên.TiếngkêucủaanhnghequáthảngthốtđếnnỗiFrankđãdợmbướcchânđicũngphảinánlạiđôichút.
“Đúngrồi,cóvấnđềgìkhông?”Deacontrảlờimộtcáchnhẹnhàng.
“NhưngtôinóivớingàirằngH.O.Havemeyerđangmuavàoloạicổphiếuđó!”
“Tôibiếtnhưvậymà,anhbạn,”Deaconvẫngiữgiọngđiềmtĩnh;ôngtaquayquangườinhânviênmôigiới:“Nhanhlên,Frank!”
Ngườinhânviênmôigiớilaorakhỏiphòngđểđithựchiệnmệnhlệnhđótrongkhikẻcungcấptinđangdầnđỏmặtvìtứcgiận.
Anhtanóimộtcáchkhánóngnảy:“Tôiđếnđâyvớimộttrongnhữngthôngtintốtnhấtmàtôiđãthulượmđược.Tôimangnóđếnchoôngvìtôinghĩrằngônglàmộtngườibạncủatôivàônglàmộtngườithẳngthắn.Tôihyvọngôngsẽcóhànhđộnggìđó”.
“Thìtôiđanglàmđây,”Deaconxenvàonhằmtrấnananhta.
“NhưngtôinóivớiôngrằngH.O.vàđámngườicủaôngtađangmuavào!”
“Đúngvậy.Tôicóngheanhnóinhưvậy.”
”Muavào,muavào,tôinóilàhọđangmuavào!”anhtagầnnhưgầmlên.
“Đúngrồi,họmuavào!Tôicũnghiểulàanhđịnhnóinhưvậy,“Deaconnhắclạichoanhtayêntâm.Ôngtiếnlạibảngtinđểxemthôngtinmới.
“Nhưngôngđangbánra.”
“Đúngvậy,10.000cổphiếu,”Deacongậtđầu“Bánra,tấtnhiênrồi.”
ÔngtakhôngnóinữamàbắtđầutậptrungvàobảngtinvàanhchàngcungcấptincũngtiếnlạixemDeaconđãnhìnthấygì,anhtabiếtrằngđâylàmộtônggiàlãoluyệnvàkháxảoquyệt.TrongkhianhtanhìnquavaicủaDeaconthìmộtthưkýmangtớimộtbứcđiện,rõràngđólàbáocáocủaFrank.Deaconchỉnhìnquatấmđiệnvìôngtađãthấyđượctrênbảngtinmệnhlệnhcủamìnhđượcthựchiệnnhưthếnào.
Ôngtanóivớiviênthưký:“Bảoanhtabánthêm10.000cổphiếunữacủaSugar.”
“Deacon,tôithềvớingàirằnghọđangmuavàoloạicổphiếuđó!”
“NgàiHavemeyernóivớianhnhưthếà?”Deaconhỏirấtnhẹnhàng.
“Tấtnhiênlàkhông!Ôngtacóbaogiờnóivớiaicáigìđâu.Ôngtachẳngbaogiờnhấcmộtngóntayđểgiúpbạnbèmìnhkiếmđượcchútlợiíchnào.Nhưnglầnnàytôibiếtđólàsựthật.”
“Đừngtrởnênquáxúcđộngnhưvậyanhbạn.”Deaconlạigiơtaylên,ôngtađangchămchútheodõibảngtin.Anhchàngcungcấpthôngtinnóimộtcáchcayđắng:
“Nếutôibiếttrướcrằngôngsẽđingượclạitấtcảnhữngmongmuốncủatôinhưthếnàycólẽtôiđãkhôngkhiếncảhaimấtthờigiannữa.Tuynhiêntôicũngkhôngmấyvuivẻnếuôngphảimuabùlạisốcổphiếuđóvớikhoảnlỗkhổnglồ.Tôirấttiếcchongài,Deaconạ.Nóithực,ngàithalỗi,tôiphảiđikiếmchỗkhácđểtựmìnhsửdụngnhữngthôngtinnày.”
“Tôivẫnđangsửdụngnóđấychứ.Tôinghĩrằngmìnhcũngcóchúthiểu
biếtvềthịtrường,cólẽkhôngnhiềunhưngàivàH.O.Havemeyer,nhưngvẫncóchútít.Nhữngviệctôiđanglàmđềulàdonhữngnămkinhnghiệmđãmáchbảotôirằngđólàcáchtốtnhấtđểsửdụngthôngtinmàanhmanglại.KhimộtngườiđãởtạiphốWalllâunhưtôithìanhtasẽluônbiếtơnnhữngaicảmthấythươngcảmchomình.Cốgắnggiữbìnhtĩnhđianhbạn.”
AnhtachỉcònbiếtnhìnchằmchằmvàoDeacon,mộtngườitừtrướctớinayanhtaluônrấttôntrọng.
NgaykhiđóviênthưkýđivàovàchuyểnchoDeaconbảnbáocáocủaFrank,ôngtanhìnquavànói:“Bâygiờnóianhtamuavào30.000cổphiếucủaSugar.30.000nhé!”
ViênthưkývộivàngđithựchiệnmệnhlệnhcủaDeacontrongkhiđóanhchàngcungcấptinngồicàunhàuvànhìnchămchúvàoônglãođầymưumôkia.
“Anhbạnạ,”Deaconbắtđầugiảithíchmộtcáchtậntình,“tôikhônghềnghingờvềthôngtinanhđãnóivớitôi.TuynhiênngaycảkhichínhtaitôingheH.O.Havemeyernóivớiôngthìtôivẫntiếnhànhmọiviệcđúngnhưtrìnhtựnày.VìchỉcómộtcáchđểkiểmtraxemcóaiđóđangmuavàonhưcáicáchmàanhnóiHavemeyerđanglàm,đólàlàmnhưtôiđãlàm.10.000cổphiếuđầutiênđượctiêuthụkhádễdàng.Điềuđóchưakếtluậnđượcgì.Nhưngđốivới10.000cổphiếulấnthứhaivẫnđượcbánrấtnhanhchóngtrongkhithịtrườngđangtănggiá.Từphươngthứcđượcsửdụngđểthumua20.000cổphiếunàychothấyrõràngcóaiđóđangnỗlựcmuatấtcảsốcổphiếuđượcchàobán.Trongthờiđiểmnàyviệctìmrangườiđókhôngmấyquantrọng.Dođótôiđãmuabùsốcổphiếubánkhốngvàngoàiratôicònmuathêm10.000cổphiếuvàtôinghĩrằngthôngtincủaanhrấthữuíchđốivớitôi.”
“Sauđómọiviệcsẽnhưthếnào?”anhtanói.
“Anhsẽcó500cổphiếutạivănphòngnàyvớimứcgiátrungbìnhcủasố10.000cổphiếu.Chúcmộtngàytốtlành,lầnsaunhớbìnhtĩnhhơnnhé.”
“Deacon,”anhchàngcungcấptinnộibộnói,“ngàicóthểbánluônsốcổphiếucủatôikhingàibánrađượckhông?Tôikhôngbiếtnhiềunhưtôivẫntưởngtrướcđây.”
Đólàvềmặtlýthuyết.Đồngthờilànguyênnhântôikhôngbaogiờmuavàocổphiếuởmứcgiáquáthấp.Tấtnhiêntôiluôncốgắngmuavàohiệuquả
nhất-tứclàgiaodịchphảitạođiềukiệnthuậnlợichothịtrườngnghiêngvềphíachúngta.Cònvềvấnđềbáncổphiếuchúngtacầnnhìnnhậnthẳngthắnrằngchẳngaicóthểbánđượccổphiếunếukhôngcóngườimuốnmua.
Khibạnthườngxuyêngiaodịchvớisốlượnglớncổphiếuthìbạncầnluônghinhớđiềuđó.Anhtacầnnghiêncứucácđiềukiệnvàyếutốcủathịtrường,vạchracáckếhoạchvàsauđóbắttayvàohànhđộng.Anhtatungtamộtlượnglớncổphiếuvàthuvềkhoảnlợinhuậnkhổnglồ-tấtnhiênlàtrêngiấy.Nhưngđóchỉlàtrênniềmtincủaanhtamàthôi.Bạnkhôngthểhyvọngvàoviệcthịtrườngsẽtiêuthụhết50.000cổphiếucủacùngmộtcôngtynhanhchóngvàdễdàngnhư100cổphiếuđược.Anhtasẽphảichờđợiđếnkhinàotạorađượcmộtthịtrườngchosốcổphiếucủamình.Sẽđếnmộtlúcnàođóanhtacảmthấyrằngsứcmuatrênthịtrườngđãđủlớnvàđóchínhlàcơhộimàanhtaphảinắmlấy.Trongthờigianđóanhtaphảichờđợivìanhtachỉcóthểbánracáigìmàanhtacóthểbán,khôngphảilàcáigìmàanhtamuốnbán.Đểhọcđượccáchchọnthờiđiểmthìanhtaphảiquansátvàthửnghiệm.Chúngtakhôngthểcómánhkhoénàođểbiếtrằngkhinàothìthịtrườngcóthểtiêuthụsốcổphiếucầnbánra.Tuynhiên,khikhởisựmộtthươngvụnàođó,mộtngườikhônngoankhôngbaogiờgiaodịchtoànbộsốcổphiếutrừkhibạncảmthấyrằngcácđiềukiệncủathịtrườnghoàntoànđúngtheodựđịnh.Cầnnhớrằnggiácổphiếukhôngkhinàoquácaođểmuavàohayquáthấpđểbánra.Tuynhiênsauđợtgiaodịchđầutiên,bạnkhôngnêntiếptụcnếuđợtthứnhấtkhôngmanglạichobạnkhoảnlợinhuậnnào.Chờđợivàquansát.Đóchínhlàcáchthứcđọcbảngtinđểbạnquyếtđịnhthờiđiểmbắtđầumộtcáchchínhxácnhất.Thànhcôngphụthuộcrấtnhiềuvàoviệckhởisựđúngthờiđiểm.Tôiđãmấtnhiềunămđểnhậnratầmquantrọngcủađiềunày.Đồngthờihọcphíchobàihọcnàycũngđãlêntớivàitrămngànđô-la.
Cácbạnkhôngnênhiểulầmrằngtôikhuyênmọingườinêngiaodịchmộtcáchnhỏgiọtvàdaidẳng.Nhưngmộtngườicóthểkiếmđượcmộtkhoảnkhakhánếuanhtamuatíchluỹvàanhtacóthểchẳngkiếmđượckhoảnđónếuanhtagiaodịchtheocáchkhác.Ởđâytôimuốnnóirằnggiảsửanhtađịnhmua500cổphiếuthìanhtakhôngnênmuatấtcảcùngmộtlúctrừkhianhtacóýđịnhđầucơ.Nếuanhtachỉcóýđịnhtrôngvàođỏđenthìlờikhuyênduynhấtcủatôichoanhrađólàkhôngnên.
Giảsửsaukhianhtamua100cổphiếuđầutiênvàthấyrằngmìnhbịlỗ.Vậythìtạisaoanhtalạiphảitiếptụcmuavào?Anhtacầnngaylậptứcnhậnthấyrằnganhtađangsailầm,ítnhấtlàngaytrongthờiđiểmđó.
Phần.8
VụviệccủaUnionPacificởSaratogamùahènăm1906càngkhiếntôithêmkhôngphụthuộcvàonhữnglờimáchnướcvànhữnglờibàntán-nhữngýkiến,nhữngướcđoánvànhữngnghingờcủangườikhác,dùhọcólànhữngngườithânthiệnhaycókhảnăngđếnmứcnào.Chínhnhữngviệccóthật,khôngphảinhữngchuyệnphùphiếm,đãchotôithấytôicóthểhiểuchínhxácbảngtinhơnhầuhếtmọingườihiểuvềtôi.VàtôicũngđượctrangbịtốthơnnhữngkháchhàngthườngluitớihãngHardingBrothers,tớimứctôihoàntoàntránhđượcnhữngđịnhkiếntrongđầucơ.Thịtrườngđầucơgiáhạcũngkhônghấpdẫntôinhiềuhơnphíađầucơgiálên,hayngượclạicũngvậy.Địnhkiếnkiênđịnhduynhấtcủatôilàkhôngmuốnmắcsailầm.
Ngaytừkhicònnhỏ,tôiđãluôntựmìnhrútranhữngýnghĩatừcácsựviệctôiquansátđược.Đócũnglàcáchduynhấtnhữngýnghĩanàyđếnđượcvớitôi.Tôikhôngthểrútrađiềugìtừnhữngsựkiệnngườikhácnóivớitôi.Chúnglàthựctếcủatôi,bạnhiểuchứ?Nếutôitinvàomộtđiềugì,bạncóthểchắcchắnrằngđóđơngiảnlàbởitôiphảitinthế.Khitôiđầucơgiálên,đólàvìnhữngphánđoáncủatôivềtìnhhìnhthịtrườngchophéptôilàmnhưvậy.Nhưngbạnsẽnhậnthấycónhiềungười,vẫncótiếnglàthôngminh,đầucơgiálênchỉvìhọđanggiữcổphiếu.Khôngbaogiờtàisảncủatôi-haynhữngcủacảitôisắpsởhữu–cóthểgiúptôisuynghĩbấtkỳđiềugì.Đólàlýdovìsaotôiluônnhắclạirằngtôikhôngbaogiờtranhcãivớibảngtin.Nếubạncảmthấytứcgiậnvớithịtrườngvìnhữngbiếnđộngbấtngờ,thậmchílàphilý,khôngtheoýbạn,nócũngchẳngkhácnàobạntứcgiậnvớibuồngphổicủamìnhchỉvìbạnbịviêmphổi.
Tôidầnnhậnthứcđượcđầyđủhơnrằngtrongnghềđầucơchứngkhoán,còncónhiềuviệcphảilàmhơnlàchỉđọcbảngtin.MộtngườigiàgiặnnhưPartridgeđãtừngnhấnmạnhtớitầmquantrọngsốngcòncủaviệcphảiliêntụcđầucơtănggiátrongthịtrườngđầucơgiálên.Điềuđórõrànggiúptâmtrítôichútrọnghơntớisựcầnthiếtphảixácđịnhđượcmìnhđanggiaodịchtrongthịtrườngnào.Tôibắtđầunhậnranhữngkhoảntiềnlớnchỉcóthểkiếmđượctừnhữngđợtbiếnđộnglớn.Dùbấtkỳđiềugìtạonênđộnglựcbanđầuchomộtđợtbiếnđộnglớn,sựtồntạicủanókhôngphảilàkếtquảcủanhữnghoạtđộngthaotúngthịtrườngcủacácnhómđầucơhaytừnhữngthủđoạncủacácchuyêngiatàichính,màphụthuộcvàonhữngđiềukiệncơbản.Dùaimuốnchốnglại,mứcđộpháttriển,tốcđộpháttriểnvàthờigiantồntạicủamộtđợtbiếnđộngchịusựchiphốicủanhữnglựcthúcđẩytácđộngtớinó.
SauvụởSaratoga,tôibắtđầunhậnthấyrõrànghơn–cólẽtôinênnóilàchínchắnhơn-rằngnghiêncứuriêngtừnglầnđặtcượchayphảnứngcủariêngmộtcổphiếukhôngcầnthiếtnhưtôiđãtưởngtượng.Bởivìtấtcảcổphiếuđượcniêmyếtđềuphảnứngphùhợpvớichiềuhướngbiếnđộngchính.Mộtngườicũngkhôngcầnđặtranhữnggiớihạntronggiaodịchcủamìnhkhianhtanghĩtớinhữngđợtbiếnđộng.Anhtacóthểmuahoặcbánvớimọicổphiếucótrênbảngtin.Nếuchỉgiaodịchvớimộtsốcổphiếunhấtđịnh,việcbánkhốngcóthểtrởnênnguyhiểmnếuanhtabánravượtmộtmứcvốncổphầnnhấtđịnh,mứcnàyphụthuộcvàoviệccổphiếuđóđangnằmtrongtayai,ởđâuvàbằngcáchnào.Nhưnganhtacóthểbánmộttriệucổphầncủamọicổphiếucótrênbảngtin-nếuđượcgiá–màkhôngsợgặpphảinguycơchịuáplực.Trướcđây,đãcónhiềungườitrongnộibộthườngxuyênkiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớnnhờsốcổphiếubánkhốngvànhữnglolắngkhácẩntrọngcủahọvềnguycơcổphiếubịđầucơtíchtrữvànhữngáplực.
Hiểnnhiênlà,việccầnlàmtrongthịtrườngđầucơgiálênlàtănggiácổphiếuvàtrongthịtrườngđầucơgiáhạlàgiảmgiá.Nghecóvẻngớngẩn,phảikhông?Nhưngtôicầnnắmvữngnguyêntắcchungđótrướckhitôihiểurằngđểápdụngnguyêntắcđóvàothựctiễncũngcónghĩalàphảiđoántrướccáckhảnăngcóthểxảyra.Tôiđãmấtrấtlâumớihọcđượccáchgiaodịchvớilượngcổphiếunhưthế.Nhưngcôngbằngmànói,bạncũngcầnnhớrằngđếntậnthờiđiểmđó,tôichưatừngcóđủvốnđểgiaodịchtheocáchnày.Mộtđợtbiếnđộnglớnsẽđemlạikhoảntiềnlớnnếubạngiaodịchvớisốlượngcổphiếulớn,vàđểcóthểxoayxởvớimộtsốlượnglớnnhưvậy,bạncầncómộttàikhoảncónhữngconsốlớntạivănphòngmôigiới.
Tôiđãluônphải-hoặcđãcảmthấytôiphải-kiếmmiếngăntừngngàynhờthịtrườngchứngkhoán.Việcđóđãcảntrởnhữngnỗlựcnhằmkiếmđượckhoảnvốnlớnchophươngthứcgiaodịchcólợivàlâudàihơn,vàvìvậycũngtốnkémhơn,trongnhữngđợtbiếnđộng.
Nhưnggiờđây,tôikhôngchỉtrởnêntựtinhơnvàobảnthânmànhữngngườimôigiớicủatôicũngkhôngcònnghĩtôilà“Ngườiđầucơliềulĩnhtrẻtuổi”đôikhigặpmay.Họđãkiếmđượcnhữngkhoảnhoahồnglớnnhờviệclàmăncủatôi,tôiđangdầntrởthànhmộtkháchhàngsánggiácủahọvànhờvậygiátrịcủatôiđãvượttrênsốlượnggiaodịchthựctếcủatôi.Mộtkháchhàngcóthểkiếmratiềnluônlàmộttàisảnquígiáđốivớibấtkỳvănphòngmôigiớinào.
Ngaykhitôikhôngcònthấythỏamãnvớiviệcchỉnghiêncứubảngtin,tôi
cũngkhôngcònbậntâmvớinhữngbiếnđổithườngngàycủatừngcổphiếu,vàkhiviệcđódiễnra,đơngiảnlàtôiphảinghiêncứucuộcchơitheomộtgócnhìnkhác.Tôidầnchuyểntừnghiêncứubảnbáogiásangnhữngnguyêntắcđầutiên;từnghiêncứucácbiếnđộngchitiếtcủagiásangcácđiềukiệncơbản.
Dĩnhiênlàtrongmộtthờigiandài,tôivẫnđềuđặntheodõitintứchàngngày.Tấtcảmọingườiđềulàmvậy.Nhưngphầnnhiềutrongsốchúnglànhữngtinđồnnhảm,mộtsốhoàntoànsailệch,vàphầncònlạichỉlànhữngýkiếncánhâncủangườiviết.Nhữngbàibìnhluậnđángtinhàngtuầncóđềcậptớitìnhhìnhcơbảnnhưngvẫnkhônglàmtôithựcsựthỏamãn.Cáchnhìncủacácbiêntậpviêntàichính,nhưthườnglệ,khôngphảilàcáchnhìncủatôi.Đốivớihọ,việcsắpxếpcácsựkiệnvàrútrakếtluậnkhôngphảilàmộtvấnđềsốngcòn,nhưngvớitôithìcó.Vàcòncómộtsựkhácbiệtrấtlớngiữacáchđánhgiáyếutốthờigiancủahaibên.Nhữngphântíchvềtìnhhìnhcủamộttuầnđãqua,đốivớitôi,khôngquantrọngbằngnhữngdựbáochotuầnsắptới.
Trongnhiềunăm,tôiđãlànạnnhâncủasựkếthợpkhôngmaymắngiữasựthiếukinhnghiệm,bồngbộtcủatuổitrẻ,vànguồnvốnkhôngđầyđủ.Nhưnggiờđây,tôiđãcảmnhậnđượcniềmvuicủanhữngngườikhámphá.QuanđiểmmớicủatôiđốivớicuộcchơiđãlýgiảichonhữngthấtbạiliêntiếpcủatôitrongviệckiếmnhữngkhoảntiềnlớnởNewYork.Giờđây,vớinguồnvốnđầyđủ,kinhnghiệmvàsựtựtin,tôiđangnónglòngmuốnsửdụngchiếcchìakhoámớiđểmởracánhcửadẫntớithànhcông,cảmgiácấylấnáttôitớimứctôikhôngnhậnthấytrêncánhcửađócòncómộtổkhoánữa-ổkhoáthờigian!Đólàmộtthiếusóthoàntoàntựnhiên.Vàtôilạiphảitrảkhoảnhọcphíthườnglệ-mộtđònđaunhớđờiđểcóthêmmộtbướctiếntrongsựnghiệp.
Tôiđãnghiêncứutìnhhìnhnăm1906vànghĩrằngtìnhhìnhtiềntệcóthểtrởnênrấtxấu.Phầnnhiềusốcủacảithựctrêntoànthếgiớiđãbịpháhuỷ.Khôngsớmthìmuộn,mọingườiphảicảmnhậnthấythờiđiểmgaygođó,vàkhiđóhọsẽlâmvàocảnhkhôngaicóthểgiúpaiđược.Đósẽkhôngphảilànhữngthờiđiểmkhókhăntheokiểuphảiđánhđổimộtngôinhàtrịgiámườingànđô-lalấymộttoaxeđầyngựađuatrịgiátámngànđô-la.Đósẽlàkiểuthảmhọanhưlàngôinhàbịthiêurụihoàntoànhayhầuhếtnhữngconngựađuabịchếttrongmộttainạntàuhoả.ĐósẽlànhữngkhoảntiềnmặtlớntantheokhóisúngtrongcuộcchiếnvớingườiBua,vànhữngkhoảntiềnhàngtriệuđô-lakhôngthểsinhlợibịtiêuphíchonhữngngườilínhởNamPhiđồngnghĩavớiviệcsẽkhôngcònsựtrợgiúptừnhữngnhàđầutưngười
Anhnhưđãtừngcótrongquákhứ.Thêmnữa,trậnđộngđấtvàvụcháyởSanFranciscocùngnhữngthiêntaikhácđãgâythiệthạichotấtcảmọingười–cácnhàsảnxuất,nhữngngườinôngdân,cácthươngnhân,nhữngngườilaođộngvàcảcáctriệuphú.Ngànhđườngsắtsẽbịảnhhưởngnặngnề.Tôinhậnthấykhônggìcóthểngănchặnđượcthờikỳđótiếntới.Vàtrongnhữngtìnhhuốngnhưthế,khôngcòncóthểlàmgìkháctrừmộtviệc–báncổphiếu!
Nhưtôiđãnóivớibạn,tôinhậnthấysaukhiquyếtđịnhphươngphápgiaodịch,nhữngvụgiaodịchbanđầuthườngđemlạichotôimộtkhoảnlợi.Vàgiờđây,khitôiđãquyếtđịnhbán,tôilaovàothựchiện.Bởirõrànglàmộtthịtrườngđầucơgiáhạthựcsựsắpđượchìnhthành,tôihoàntoàntintưởngmìnhsẽkiếmđượckhoảnlãilớnnhấttrongsựnghiệp.
Giácổphiếutrênthịtrườnggiảmxuống.Vàrồilạităngtrởlại.Giácổphiếuchỉhơigiảmvàsauđóbắtđầutăngđềuđặn.Nhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấycủatôitanbiếncònnhữngkhoảnlỗtrêngiấylạitănglên.Đếnmộtngày,cóvẻnhưchẳngcònngườiđầucơgiáhạnàocóthểsốngsótnổiđểkểlạinhữngcâutruyệncổtíchvềthịtrườngđầucơgiáhạthựcthìtôikhôngthểnhẫnnạihơnđượcnữa.Tôithuhồilạisốcổphiếubánkhống.Mọiviệcvẫncònchưaquátệ.Nếukhônglàmthế,cólẽtôithậmchíđãkhôngcònđủtiềnđểmuamộttấmbưuthiếp.Tôimấtgầnhết,nhưngdùsao,cònsốngđểtiếptụccuộcchiếnvàomộtngàykhácvẫntốthơn.
Tôiđãphạmsailầm.Nhưngởđâu?Tôiđãđầucơgiáhạtrongthịtrườngđầucơgiáhạ.Đólàviệclàmsángsuốt.Tôiđãbánkhốngcổphiếu.Việcđólàđúngđắn.Nhưngtôiđãbánquásớm.Điềuđókhiếntôitrảgiáđắt.Tôiđãchọnđúngvịtrínhưnglạigiaodịchsaithờiđiểm.Mỗingàyqua,thịtrườnglạitiếngầnhơntớithờiđiểmmấtgiáliêntụckhôngthểtránhkhỏi.Vậylàtôilạichờđợi,vàkhimứcđộphụchồicủagiákhôngcòngiữvữngđược,tôibánratấtcảsốcổphiếucóthểbánđượcvớisốtiềnítỏicònlại.Lầnnàytôiđãđúng–nhưngchỉtrongmộtngày,bởitrongbangàytiếptheo,giálạiphụchồi.Đúnglàmộtđòngiángmạnhvàotôi!Vậylàtôitiếptụcđọcbảngtin,thuhồisốbánkhốngvàlạichờđợi.Đếnmộtthờiđiểmthíchhợp,tôilạibánra–vàmộtlầnnữa,giácổphiếugiảmxuốngđầyhứahẹnrồisauđóđộtngộtphụchồi.
Cóvẻnhưthịtrườngđanglàmtấtcảđểbuộctôiquaylạivớinhữngcáchthứcgiaodịchchứngkhoánbấthợpphápđơngiảntrướcđây.Đólàlầnđầutiêntôigiaodịchtheomộtkếhoạchhoàntoàntiêntiếnvớitoànbộthịtrườngthayvìvớimộthayhaicổphiếu.Tôiđãtínhtoánmìnhsẽthắngnếu
tôikiêntrì.Dĩnhiênlàvàolúcđó,tôichưaxâydựngđượchệthốngphươngphápđặtcượccủamìnhnếukhông,tôiđãcóthểbánrakhithịtrườngxuốngdốc,nhưtôiđãgiảithíchvớibạnlầntrước.Lẽratôiđãkhôngmấtnhiềutiềnđếnthế.Tôiđãcóthểsainhưngkhôngcảmthấybịtổnthương.Bạnthấyđấy,tôiđãquansátđượcmộtvàisựviệcnhưngđãkhônghọcđượccáchghépchúnglạivớinhau.Vậylàkhảnăngquansátchưahoànthiệncủatôikhôngnhữngđãkhônggiúpđượcmàcòngâytrởngạichotôi.
Tôiluôntìmthấynhữngđiềucólợikhinghiêncứunhữngsailầmcủamình.Vìvậy,cuốicùngtôiđãnhậnrarằnggiữvữngvịthếcủamìnhtrênthịtrườnglàmộtviệclàmrấttốt,nhưngngườitaluônphảiđọcbảngtinđểxácđịnhthờiđiểmhànhđộngthíchhợpnhất.Nếubạnkhởiđầuđúng,bạnsẽkhôngthấyvịthếsinhlợicủamìnhtrênthịtrườngbịđedoạnghiêmtrọng,vàbạncóthểantâmngồiyên.
Dĩnhiênlàchođếnhômnay,tôiđãtựtinhơnrấtnhiềuvềđộchínhxáctrongnhữngquansátcủatôi-điềutôiđạtđượcmàkhôngnhờđếnbấtkỳhivọnghaythóiquennào–vàtôicũngcónhiềuđiềukiệnthuậnlợihơnđểxácnhậnnhữngsựviệcquansátđượccũngnhưdùngnhiềucáchđểkiểmtrađộchínhxáctrongcácnhậnđịnhcủamình.Nhưngvàonăm1906,nhữnglầngiáphụchồiđãlàmtổnhạinghiêmtrọngtớinguồnvốncủatôi.
Khiđó,tôiđãgầnhaimươibảytuổi.Tôiđãthamgiacuộcchơinàyđượcmườihainăm.Nhưnglầnđầutiêngiaodịchvìmộtcuộckhủnghoảngsắpxảyra,tôinhậnthấymìnhđãdựđoánthôngquamộtchiếckínhviễnvọng.Chuỗingàykểtừkhiýniệmmơhồvềmộtcuộckhủnghoảngxuấthiệntrongđầuchođếnthờiđiểmtiềncóthểthựcsựchảyvàotúitôinhờđợtbiếnđộnggiámạnhlàmộtkhoảngthờigianlớnhơntôinghĩrấtnhiều.Nólớntớimứctôiđãphảibănkhoănliệucóđúnglàtôiđãthấynhữnggìtôinghĩrằngmìnhphảithấymộtcáchrõrànghaykhông.Chúngtôiđãnhậnđượcrấtnhiềucảnhbáovànhữnggiatăngchóngmặttrongtỷlệtiềnvay.Nhưngmộtsốchuyêngiatàichínhlớnvẫncónhữnglờilẽđầyhivọng–ítnhấtlàđốivớiđámkýgiả-thêmvàođómứcphụchồiđảmbảotrênthịtrườngchứngkhoánđãdẹpyênnhữngluậnđiệubiquan.Liệucóphảitôiđãsaingaytừđầukhiquyếtđịnhđầucơgiáhạhayđâychỉlàcáisaitạmthờivìtôiđãquyếtđịnhbánraquásớm?
Tôiquyếtđịnhlàtôiđãbắtđầuquásớmnhưngđólàviệctôikhôngthểtránhkhỏi.Sauđó,thịtrườngbắtđầugiảmgiá.Đâylàcơhộicủatôi.Tôibánratấtcảsốcổphiếucóthể,rồigiálạiphụchồi,vàđạttớimộtmứcrấtcao.
Tôimấthếtsốtiềncònlại.
Vậyđó–tôiđãđúngvàvẫnphásản!
Tôicóthểnóivớibạnđólàmộtsựkiệnđángchúý.Mọiviệclàthếnày:tôiđãnhìnraxavàthấymộtchồngtiềnlớn.Trênchồngtiềnđócótreomộttấmbiển.Trêntấmbiểnlàhàngchữlớn“Hãytựgiúpmình”.Bêncạnhchồngtiềnlàmmộtchiếcxekéocósơnbênhôngdòngchữ“HãngvậntảiLawrenceLivingston”.Trongtaytôicómộtchiếcxẻngcònrấtmới.Xungquanhkhôngmộtbóngngười,vậylàtôichẳnggặpchútcạnhtranhnàotrongvụđàovàngnày,đólàmộttrongnhữngcáihaycủaviệcnhìnthấyđốngtiềntrướcngườikhác.Nhữngngườilẽracũngcóthểnhìnthấyđốngtiềnđónếuhọchịudừngnhữngviệckháclại,khiđócònđangmảitheodõinhữngtrậnđấubóngrổ,hoặcđangláixe,hoặcđangđimuanhữngngôinhàcóthểđượctrảbằngchínhnhữngđồngtiềntôiđãnhìnthấy.Đólàlầnđầutiêntôicóthểthấytrướcmộtkhoảntiềnlớnđếnthế,vàtấtnhiênlàtôiđãlaongayđếnnó.Nhưngtrướckhitôikịpchạmtayvàođốngtiềnđó,vậnmayđãquaylưnglạivớitôivàhấttôingãnhàoxuốngđất.Chồngđô-lavẫncònđó,nhưngtôiđãmấtcáixẻng,vàchiếcxekéocũngđãbiếnmất.Thếlàquáđủchoviệctăngtốcquásớm!Tôiđãquáhămhởmuốnchứngminhvớibảnthânrằngmìnhđãnhìnthấynhữngđồngđô-lathậtchứkhôngphảilàmộtảoảnh.Tôiđãthấy,vàtôibiếtđúnglàmìnhđãthấy.Nhưngquámảimêsuynghĩtớiphầnthưởngchotầmnhìntuyệtvờicủamình,tôiđãkhôngướclượngđượckhoảngcáchtớichồngđô-lađó!Lẽratôiđãnêntiếntớitừtừthayvìvộivãtăngtốc.
Đólàtấtcảnhữnggìđãxảyra.Tôikhôngthểđợiđểxácđịnhliệuđãđếnthờiđiểmthíchhợpđểlaovàothịtrườngđầucơgiáhạhaychưa.Trongthờiđiểmtôicầnviệntớisựtrợgiúptừkỹnăngđọcbảngtincủamình,tôiđãkhônglàmthế.Đólàcáchtôihọcđượcrằng,kểcảkhimộtngườiquyếtđịnhđầucơgiáhạđúnglúcthịtrườngđầucơgiáhạbắtđầuhìnhthành,tốtnhấtlàanhtakhôngnênbánravớisốlượnglớnnếuchưaloạitrừhếtđượcnguycơbắtđầuquásớm.
TôiđãtừnggiaodịchthànhcôngvớinhiềungàncổphầntạivănphòngcủaHardingtrongtừngấynăm,vàhơnnữa,hãngnàyluôncóniềmtinvàotôivàmốiquanhệlàmăncủachúngtôilàmốiquanhệdễchịunhất.Tôinghĩhọcảmthấychắcchắntôisẽnhanhchóngquaytrởlạivớinhữngphánđoánđúngvàhọbiếtrằngvớithóiquenđặtcượchếtvậnmay,tấtcảnhữnggìtôicầnchỉlàmộtđiểmxuấtphátvàtôisẽkiếmlạiđượcnhiềuhơncảnhữnggìđãmất.Họđãkiếmđượcrấtnhiềutiềnnhờnhữnggiaodịchcủatôivàhọsẽ
cònkiếmthêmđượcnhiềunữa.Vìvậychừngnàouytíncủatôivẫncòncao,tôisẽkhônggặpbấtkỳrắcrốinàokhitiếptụcgiaodịchởđó.
Ngónđònđauđiếnggiángvàotôiđãlàmtôibớtkiêungạo;cólẽtôinênnóilàbớtcẩuthảhơn,vìdĩnhiêntôibiếttôiđãđếnrấtgầnvụkhủnghoảngkia.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmlàthậntrọngchờđợi,điềulẽratôiđãnênlàmtrướckhiquyếtđịnhmạohiểm.Đâykhôngphảilàviệcmấtbòmớilolàmchuồng[3].Đơngiảnlàtôimuốnphảichắcchắnvớilầnthửtiếptheo.Nếumộtngườikhôngmắcmộtsailầmnào,anhtacóthểsởhữucảthếgiớichỉtrongmộttháng.Nhưngnếuanhtakhôngbiếtcáchkiếmlợitừnhữngsailầmđãmắcphải,anhtasẽchẳngcógì.
Và,thưacácbạn,vàomộtbuổisángđẹptrời,tôixuốngphốvàlạimộtlầnnữa,cảmgiáckiêungạotrởlạivớitôi.Lầnnày,khôngcòngìphảinghingờnữa.Tôiđãđọcđượcmộtmụcquảngcáotrêntấtcảcáctrangthươngmạicủacácbáo,mộttínhiệurõràngmàlầntrướctôiđãkhôngđủkhônngoanđểchờđợitrướckhiquyếtđịnhmạohiểm.ĐólàmộtthôngbáovềmộtđợtpháthànhcổphiếumớicủahaihãnghỏaxaNorthernPacificvàGreatNorthern.Cáccổphiếunàysẽđượcbánvớihìnhthứcmuatrảgóp,nhằmtạothuậntiệnchocáccổđông.SựquantâmnhưthếlàmộtđiềugìđókhámớimẻởphốWall.Đốivớitôi,nócònhơncảmộtđiềmbáo.
Trongnhiềunăm,tintứcgiúpgiữgiácổphiếuưuđãicủaGreatNorthernkhônggiảmxuốngchínhlàthôngbáovềmộtđợtchialãikhác,baogồmcảcácquyềnmuacổphiếupháthànhmớicủaGreatNorthernvớimứcgiádanhnghĩađượctraochomộtsốcổđôngmaymắn.Cácquyềnnàyrấtcógiátrị,bởigiácủacổphiếunàytrênthịtrườngluônởtrênmứcgiádanhnghĩa.Nhưnggiờđây,thịtrườngtiềntệđanglâmvàomộttìnhtrạngđánglongạitớimứcngaycảnhữngngânhàngmạnhnhấttrêncảnướccũngkhônghoàntoànchắcchắncáccổđôngnàycóthểchuyểnkhoảnlãiđóthànhtiềnmặt.VàcổphiếuưuđãicủaGreatNorthernđangđượcbánởmức330!
Ngaykhitớivănphòng,tôinóivớiEdHarding,“Thờicơbánrađếnrồiđây.Đâychínhlàthờiđiểmđángratrướcđâytôinênchờđợitrướckhibắtđầu.Anhđọcmụcquảngcáođórồichứ?”
Anhấyđãđọcmụcquảngcáoấy.Tôiđãchỉranóchínhlờithúnhậncủacácchủngânhàng,nhưnganhấyvẫnkhôngthểnhậnthấyđợtbiếnđộnggiálớnđanglơlửngtrênđầuchúngtôi.Anhấynghĩtốthơnlànênđợithêmmộtthờigiannữatrướckhiquyếtđịnhbánravớisốlượnglớnbởithịtrườngkhiđóđangcóthóiquenphụchồirấtmạnh.Nếutôikiênnhẫnđợi,giácổphiếu
cóthểxuốngthấphơn,nhưngcáchoạtđộngcủatôisẽantoànhơn.
“Ed,”Tôicốthuyếtphụcanhấy,“anhcàngtrìhoãnbắtđầu,đợtbiếnđộngsẽcàngmạnhmẽhơnkhinóthựcsựxảyra.Quảngcáođóchínhlàlờithúnhậntừphíacácôngchủngânhàng.Cáihọsợchínhlàcáitôiđanghivọng.Đâylàdấuhiệuđểchúngtabắtđầuthamgiavàothịtrườngđầucơgiáhạ.Đólàtấtcảnhữnggìchúngtacần.Nếutôicómườitriệuđô-la,tôisẽdùngđếnđồngcuốicùngngaylúcnày.”
Chúngtôicònnóichuyệnvàtranhluậnvớinhauthêmmộtlúcnữa.Anhấykhôngbằnglòngvớichỉmộtkếtluậnmàmộtngườiônhòacũngcóthểrútrađượctừmẩuquảngcáođángngạcnhiênđó.Vớitôithếlàđủ,nhưngvớinhữngngườikháctrongvănphòngthìkhông.Vậylàtôichỉbánramộtít,rấtít.
Vàingàysau,St.Paulđưarathôngbáosẽpháthànhcổphiếuhoặckỳphiếu,tôicũngkhôngnhớrõ.Nhưngviệcđóchẳnghềgì.Vấnđềlàngaykhiđọcthôngbáonày,tôinhậnthấythờihạnthanhtoáncủaSt.PaulđượcấnđịnhngaytrướcthờihạnthanhtoáncủaGreatNorthernvàNorthernPacific,mặcdùthờihạnthanhtoáncủahaicổphiếunàyđượcthôngbáosớmhơn.MọiviệcđãrõràngnhưthểngườitadùngloaphóngthanhđểthôngbáorằnghãngSt.PaullâuđờiđangcốgắnggiànhgiậtvớihaihãnghỏaxakhácchúttiềnítỏicònlạiđangtrôinổitrênphốWall.CácôngchủngânhàngcủaSt.Paulrõràngđãlosợrằngsẽkhôngcóđủtiềnchocảbavàhọkhôngthểnói,“Mờingàiđitrước,ngàiAlphonsethânmến!”Nếugiờđâytiềnđãhiếmđếnthế-vàbạncóthểcálàcácôngchủngânhàngđãbiếtđiềuđó-vậysaunàysẽcònđếnmứcnào?Bênđườngsắtđangrấtcầntiền.Nhưngtiềnlạikhôngcótrênthịtrường.Vậyđápánlàgì?
Phảibáncổphiếu!Dĩnhiênlànhưthế!Côngchúng,vớinhữngconmắtchỉdánchặtvàothịtrườngchứngkhoán,chỉnhìnthấyởtầmgần–trongtuầnđó.Cònnhữngngườiđầucơkhônngoanđãnhìnthấyxahơn–trongcảnămđó.Đóchínhlàsựkhácbiệt.
Đốivớitôi,điềunàychấmdứtmọinghingờvàdodự.Tôithườngxuyênđưaraquyếtđịnhngaylậptức.Ngaybuổisánghômđó,tôibắtđầuchiếndịchthựcsựđầutiêncủamình.TôinóivớiHardingnhữngsuynghĩvàlậpluậncủamình,vàanhấykhôngphảnđốiquyếtđịnhbáncổphiếuưuđãicủaGreatNorthernởmứckhoảng330,vàcáccổphiếukhácởmứcgiácao.Nhờnhữngsailầmđắtgiátrướcđó,tôiđãbiếtcáchbánranhiềuhơnmộtcáchthôngminh.
Danhtiếngvàtàikhoảntíndụngcủatôiđượcphụchồingaylậptức.Đólàcáihaycủaviệcquyếtđịnhđúngtrongmộtvănphòngmôigiới,dùlàtìnhcờhaykhông.Nhưnglầnnày,tôihoàntoànđúng,khôngphảinhờmộtlinhcảmhaykỹnăngđọcbảngtintàigiỏicủatôi,màđólàthànhquảcủaviệcnghiêncứucácđiềukiệncóảnhhưởngchungđếnthịtrườngchứngkhoán.Tôikhôngphỏngđoán.Tôiđãthấytrướcmộtđiềukhôngthểtránhkhỏi.Khôngcầnphảicóchútcanđảmnàomớidámbánkhốngcổphiếu.Đơngiảnlàtôikhôngnhìnthấygìkhácngoàiviệcgiácổphiếuđangngàymộtthấpdần,vàtôiphảihànhđộngtheođó,khôngphảithếsao?Liệutôicònlàmđượcgìkhác?
Tấtcảcáccổphiếuđềuđangởmứcmềm.Ngaysauđó,mộtđợtphụchồigiádiễnravàngườitabắtđầutìmgặpvàcảnhbáotôirằngđợtgiảmgiánàysắpkếtthúc.Nhữngôngchủlớn,biếtđượcrằngsốlượngcổphiếubánkhốnglàrấtlớn,đãquyếtđịnhtănggiácổphiếuđốivớinhữngngườiđầucơgiáhạ.Việcđósẽlàmnhữngngườiđầucơbiquanchúngtôitổnthấtmấtvàitriệu.Rõrànglànhữngôngchủlớnđócũngkhôngcóchútkhoandungnào.Tôivẫnphảicámơnnhữngvịcốvấntốtbụngnày.Tôithậmchícònkhôngtranhluậnvớihọ,bởisauđóhọcóthểnghĩrằngtôiđãchẳngbiếtơnhọvìnhữnglờicảnhbáođó.
NgườibạnđãởthànhphốAtlanticcùngtôiđãcảmthấyđauđớncùngcực.AnhtacóthểhiểuđượclinhcảmcủatôitrongvụsụtgiánhờđộngđấtởSanFrancisco.Anhtacũngkhôngthểkhôngtinvàonhữngđiềukỳlạnhưvậy,bởitôiđãkiếmđượchaitrămnămmươingànđô-lanhờbiếtkhônkhéolàmtheocơnbốcđồngmùquángmàbáncổphiếuUnionPacific.ThậmchíanhtacònnóichínhThượngđếđãdùngnhữngphươngcáchbíẩncủaNgườikhiếntôibáncổphiếutrongkhichínhanhtalạiđầucơgiálên.VàanhtacũngcóthểhiểuđượcvụgiaodịchcổphiếuUP.(UnionPacific)củatôiởSaratogabởianhtacóthểhiểuđượctấtcảcácgiaodịchcóliênquanđếnmộtloạicổphiếuvớinhữnglờimáchnướcđãchothấytrướcmộtđợtbiếnđộnggiá,lênhayxuống.Nhưngnhữngviệcnhưdựđoántrướctấtcảcáccổphiếuchắcchắnsẽhạgiánhưlầnnàythườnglàmanhtagiậnphátđiên.Nhữngthôngtinkiểuthếcóíchgìchoaichứ?Làmthếquáinàomộtquíôngcóthểnóitrướcnênlàmgì?
TôicònnhớcâunóiưathíchcủaônggiàPartridge–“Chà,anhbiếtđấy,đâylàthịtrườngđầucơgiálênmà”–nhưthểchừngđólàđủtrởthànhmộtlờimáchnướcchobấtkỳaiđủthôngminh;màthựcsựlàvậy.Thậtkỳlạlà,dùđãphảichịunhữngkhoảnthualỗnặngnềvìnhữnglầnsụtgiátừmườilămtớihaimươiđiểm,làmthếnàomàngườitavẫncốníukéonhữngcổphiếu
đó,vuimừngkhigiáchỉphụchồiđượcbađiểmvàlạichắcchắnrằnggiáđãxuốngtớiđiểmthấpnhấtvàđợtphụchồihoàntoànđãbắtđầu.
Mộthômcóanhbạnđóđếnvàhỏitôi,“Anhđãmualạichưa?”
”Saotôiphảilàmthế?”tôihỏilại.
“Vìmộtlýdochínhđángnhấtthếgiới.”
“Làlýdogìthế?”
“Đểkiếmratiềnchứlàgì.Giáđãxuốngđếnmứcthấpnhấtrồi,vàcáigìđãhạxuốngthìphảitănglênthôi.Chẳngphảivậysao?”
“Phải,”tôitrảlời.“Đầutiênlàgiásẽrơixuốngtậnđáy.Rồisauđóchúngsẽtănglên,nhưngkhôngphảilàtăngngaylậptức.Chúngphảichìmdướiđáyvàingàyđã.Giờchưaphảilàlúcnhữngthâymađótrồilênkhỏimặtđất.Chúngvẫncònchưachếthẳn.”
Cómộtngườigiaodịchkỳcựuđãngheđượccâunóicủatôi.Đólàmộttrongnhữngngườiluônkhiếnngườitanhớtớimộtđiềugìđó.ÔngấykểrằngWilliamR.Travers,ngườithườngđầucơgiáhạ,cómộthômgặpmộtngườibạnđangđầucơgiálên.Họtraođổivớinhaucácquanđiểmvềthịtrườngvàngườibạncủaôngtanói,“ÔngTraversnày,saolúcnàoôngcũngkiênquyếtđầucơgiáhạthếnhỉ?”,vàTraversđãbẻlại,“Phải!K-k-kiênquyếtđ-đ-đếnchết!”.CũngchínhTraverslàngườiđãđếnvănphòngcủamộtcôngtyvàyêucầuđượcxemcácsổsáchkếtoáncủahọ.Ngườithưkýđãhỏiôngta,“Liệungàicóchútquantâmgìtớicôngtychúngtôikhông?”vàTraversđãtrảlời,“Tôin-n-nênnóilàcó!Tôiđãbánk-k-khốngh-haimươingànc-cổph-ph-phầncủacôngtynày!”
Và,đợtphụchồingàymộtyếudần.Tôiđãđặtcượctấtcảvậnmayđểgiànhđượctấtcảnhữnggìtôiđángđượchưởng.MỗikhitôibánravàingàncổphầnưuđãicủaGreatNorthern,giácổphiếunàylạigiảmvàiđiểm.Tôithậntrọngthămdònhữngcổphiếuyếuvàbánramộtítnhữngcổphiếuđó.Tôiđãđúngvớihầuhếtcáccổphiếu,trừmộttrườnghợpngoạilệđầyấntượng;vàđólàcổphiếucủaReading.
Trongkhitấtcảcáccổphiếukhácđềubịmấtgiá,cổphiếuReadingvẫnđứngvữngnhưdãynúiGibraltar.Mọingườikháonhaucổphiếunàyđãbịmuahếtđểđầucơ.Vàcổphiếunàyđanghoạtđộngđúngnhưthế.HọnóivớitôidámbánkhốngcổphiếuReadingtrongthờiđiểmnàychẳngkhácnào
muốntựtử.Giờđây,tạisàngiaodịchđãcónhữngngườiđầucơgiáhạvớitấtcảcổphiếugiốngnhưtôiđãlàm.NhưngkhicóaiđónóibónggióvềviệcbáncổphiếuReading,họlạihétlênđểtìmsựgiúpđỡ.Chínhtôicũngđãbánkhốngmộtítcổphiếunàyvàtôivẫngiữvữnglậptrường.Nhưngđồngthời,tôicốnhiêncũngmuốntìmvàtấncôngvàonhữngchỗdễdànghơnlàcốđâmđầuvàonhữngnơiđượcbảovệvữngchắc.Kỹnăngđọcbảngtincóthểgiúptôikiếmtiềndễhơntừnhữngcổphiếukhác.
TôiđãđượcngherấtnhiềuvềnhómđầucơgiálênchocổphiếuReading.Họnắmgiữrấtnhiềucáccổphiếugiáthấp,vìthếmứctrungbìnhcủahọthựcsựthấphơnmứcgiáphổbiếnlúcđó,đólàtheolờicủanhữngngườibạntôi.Hơnnữa,nhữngthànhviênchủchốttrongnhómđầucơđócónhữngmốiliênhệrấtgầngũivớinhữngnhânvậtthânthiệnnhấttrongcácngânhàng,nhữngngườiđãcungcấptiềnđểhọduytrìsốlượngcổphiếuReadingkhổnglồmàhọđangnắmgiữ.Mộtkhigiávẫncònởmứccao,tìnhhữunghịcủanhữngôngchủngânhàngvẫncònrấtvữngchắcvàkiênđịnh.Lợinhuậntrêngiấytờcủatừngthànhviêntrongnhómđầucơcóthểlênđếnbatriệu.Vìvậy,dùgiácógiảmđôichútcũngkhôngtạoraảnhhưởnggìnguyhạiđếnhọ.Khôngcógìngạcnhiênkhicổphiếunàyvẫnởmứccaovàtháchthứcnhữngngườiđầucơgiáhạ.Đôikhi,nhữngngườigiaodịchtrênsànnhìnlênbảnggiá,họlạichắtlưỡivàquyếtđịnhthửvớicổphiếunàybằngcáchbánramộthoặchaingàncổphiếu.Họkhôngthểlàmgiảmgiádùchỉlàmộtchút,vậylàhọmualạisốđãbánvàtìmnhữngkhoảntiềndễkiếmđượchơntừnhữngcổphiếukhác.Mỗikhitôinhìnlêngiácổphiếunày,tôicũngbánrathêmmộtít-vừađủđểchứngthựcrằngtôiđangtrungthànhvớicácnguyêntắcgiaodịchmớicủamìnhvàrằngkhôngphảitôiđangđặtcượcvàonhữngcổphiếuđượcưathích.
Nếunhưlàtrướcđây,cólẽtôiđãbịmứcgiácaocủacổphiếuReadingđánhlừa.Bảngtinvẫnđưaralờicảnhbáo,“Hãytránhxacổphiếuđó!”Nhưngcáclýlẽcủatôilạiđưaramộtlờikhuyênkhác.Tôiđãthấytrướcmộtđợtsụtgiáchung,sẽkhôngcóbấtkỳmộtngoạilệnào,dùcổphiếuđócóhaykhôngcónhữngnhómđầucơđỡlưng.
Tôiluônlàmviệcmộtmình.Tôibắtlàmnhưthếkểtừkhicònlàmchonhữnghãngmôigiớibấthợpphápvàvẫngiữtớibâygiờ.Đólàcáchđầuóctôisuynghĩ.Tôiluôntựmìnhquansátvàtựmìnhsuynghĩ.Nhưngtôicóthểnóivớibạnrằng,saukhithịtrườngbắtđầubiếnđộnggiốngnhưnhữngtínhtoáncủatôi,lầnđầutiêntrongcuộcđờitôinhậnramìnhcómộtđồngminh-mộtđồngminhmạnhnhấtvàtrungthựcnhất:đólàcácđiềukiệncơbản.Chúngđãgiúpđỡtôivớitấtcảkhảnăng.Cóthểđôikhichúngcóchút
chậmtrễtrongviệcđemlạichotôinhữngkhoảndựtrữ,nhưngchúnghoàntoànđángtincậy,nếunhưtôikhôngquánônnóng.Tôikhôngđịnhđemsởtrườngđọcbảngtinhaynhữnglinhcảmcủamìnhchốnglạinhữngcơhội.Chínhlogickhôngthểthayđổicủacácsựkiệnđãgiúptôikiếmratiền.
Vấnđềlàbạnphảiphánđoánđúng,bạnphảibiếtđiềuđóvàphảihànhđộngsaochophùhợp.Cácđiềukiệnchung,đồngminhchânthựcnhấtcủatôi,đãnói,“Đixuống!”vàcổphiếuReadingđãchốnglạimệnhlệnhnày.Đólàmộtsựlăngmạđốivớichúngtôi.TôibắtđầuthấykhóchịukhicổphiếuReadingvẫnđứngvững,nhưthểmọiviệcvẫnbìnhthườngvậy.Đóchínhlàcổphiếubánkhốngtốtnhấtbởinóvẫnchưagiảmgiávàsốcổphiếumànhómđầucơđangnắmgiữđãlớntớimứchọsẽkhôngthểduytrìthêmnữakhitìnhtrạngkhanhiếmnguồntiềntrởnênrõrànghơn.Sẽcóngàynhữngngườibạncủacácôngchủngânhàngtrởthànhnhữngkháchhàngthânthiện.Cổphiếunàysẽphảigiảmgiágiốngnhưtấtcảcáccổphiếukhác.Nếukhông,nócónghĩalàlýthuyếtcủatôiđãsai;tôiđãsai;sựthậtđãsai;vàlogiccũngsai.
TôiđoángiácổphiếunàyvẫnđứngvữnglàdonhữngngườiởphốWallđãkhôngdámbánra.Vìvậy,mộthômtôiđặtchomỗingườimôigiớimộtlệnhbánbốnngàncổphiếuReadingcùnglúc.
Nếunhưtrướcđâyviệcbánkhốngnhữngcổphiếubịđầucơđóchẳngkhácnàomộthànhvitựtửthìnay,nóđãgiảmmạnhmẽngaysaukhinhữnglệnhbáncótínhcạnhtranhcủađượcthựchiện.Rồitôilạibánrarathêmvàingàncổphầnnữa.Khitôibắtđầubánra,giácổphiếunàyđangởmức111đô-la.Chỉtrongvàiphút,tôiđãmualạiđủởmức92đô-la.
KhoảngthờigiansauđóthậttuyệtvờiđốivớitôivàđếnthángHainăm1907tôikếtthúctấtcảcácgiaodịch.GiácổphiếuưuđãicủaGreatNorthernđãgiảmsáumươihoặcbảymươiđiểm,cáccổphiếukháccũnggiảmởmứctươngđương.Tôiđãkiếmđượcmộtkhoảnkhá.Tuynhiên,lýdokhiếntôikếtthúclàbởitôichorằngđợtsụtgiánàyđãkhôngtínhđếntươnglaitrướcmắt.Tôitrôngđợimộtđợtphụchồimạnh,nhưngtôichưađủkhảnăngđểđầucơgiálên.Tôikhôngmuốnđánhmấthoàntoànvịthếcủamình.Trongthờigiantới,thịtrườngsẽkhôngthíchhợpchocácgiaodịchcủatôi.Mườingànđô-lađầutiênkiếmđượctừhãngmôigiớibấthợpphápđãbịtôitiêuphívìgiaodịchmọilúc,dùthíchhợphaykhông,vàmọingàymàkhôngcầnquantâmcácđiềukiệncóđúnghaykhông.Tôikhôngđịnhlặplạisailầmđómộtlầnnữa.Bạncũngđừngquênrằngchỉkhônglâutrướcđó,tôiđãbịphásảnvìtôiđãdựkiếnđợtgiảmgiáquásớmvàđãbắtđầu
bánrakhichưađếnthờiđiểmthíchhợp.Vàgiờđây,khitôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlãikhá,tôimuốnchuyểnthànhtiềnđểđượccảmthấyrằngmìnhđãđúng.Nhữngđợtphụchồigiátrướcđóđãtừnglàmtôiphásản.Tôikhôngmuốnlạibịhạgụcmộtlầnnữatrongđợtphụchồigiánày.Vậylàthayvìngồiyên,tôiđếnFlorida.Tôimêcâucávàtôimuốnđượcnghỉngơi.Ởđó,tôicóthểlàmđượccảhaiviệc.Hơnnữa,ởPalmBeach(PalmBeach)cũngcóđườngdâyliênlạctrựctiếptớiphốWall.
Phần.9
TôilênthuyềntớibờbiểnFlorida.Câucáquảlàmộtthúthưgiãntuyệtvời.Tôikhôngvướngbậngìtớicổphiếu.Tâmtrítôihoàntoànthưgiãn.Tôiđangcómộtkhoảngthờigianthậtthoảimái.Mộthôm,mấyngườibạncủatôiđãláimộtchiếcthuyềnmáyđidọctheoPalmBeachđểtìmgặptôi.Mộtngườitrongsốhọmangtheomộttờbáo.Mấyngàygầnđâytôichưaxemtintứcgìtừbáochímàcũngkhôngcóýmuốnxem.Tôikhôngcóchúthứngthúvớibấtkỳthôngtinnàotừbáogiới.Nhưngtôicũngliếcquatờbáomàngườibạnđãmanglênthuyền,vàđọcthấythịtrườngvừacómộtđợtphụchồimạnh;khoảnghơnmườiđiểm.
Tôinóivớinhómbạnrằngtôisẽlênbờcùnghọ.Nhữngđợtphụchồivừaphảidầndầncủagiácổphiếulàmộtđiềuhợplý.Nhưngthịtrườngđầucơgiáhạvẫnchưahoàntoànkếtthúc;vậymàbâygiờcảphốWallhoặcnhữngcôngchúngdạidộthoặccácnhómđầucơgiálênđangbấtchấptìnhhìnhtiềntệvàcốtănggiámộtcáchphilýhoặcđangđểngườikháclàmviệcđó.Nhưvậylàquánhiềuđốivớitôi.Tôicầntheodõithịtrường.Tôivẫnchưabiếtnênhaykhôngnênlàmgì.Nhưngtôibiếtnhucầubứcthiếtnhấtcủatôihiệngiờlàđượcnhìnthấybảngbáogiáđiệntử.
Nhữngngườimôigiớichotôi,hãngHardingBrothers,cómộtvănphòngchinhánhởPalmBeach.Khitôibướcvàođó,tôinhậnraởđócónhiềungườitôiquen.Hầuhếtbọnhọđangnóichuyệnvềđầucơgiálên.Họđềulànhữngngườithuộckiểugiaodịchdựatrênbảngtinvàmuốnhànhđộngnhanh.Nhữngngườigiaodịchnhưvậykhôngmàngtớiviệctínhxa,bởivớicáchchơicủahọ,họkhôngcầnphảilàmvậy.TôiđãnóivớibạnlàmthếnàotôinổitiếngởcácvănphòngmôigiớitạiNewYorkvớidanhtiếng“Ngườiđầucơtrẻtuổiliềulĩnh”.Dĩnhiênlàngườitathườngthổiphồngvềsốtiềnkiếmđượccủamộtngườicũngnhưsốlượngcổphiếugiaodịchcủaanhta.NhữngngườiđangcómặttrongvănphòngnàyđãngherằngtôiđãkiếmmộtkhoảnlớntừđầucơgiáhạởNewYorkvàgiờđây,họtrôngchờtôisẽlạitiếptụcđầucơbánkhống.Bảnthânhọcũngnghĩrằngđợtphụchồigiánàysẽcònđạttớimộtmứccaohơn,nhưnghọlạimuốncoiviệcchiếnđấuchốnglạitìnhtrạngđólànhiệmvụcủariêngtôi.
TôiđãtớiFloridatrênmộtchiếcthuyềncâu.Tôiđãphảitrảiquanhữngthờiđiểmcăngthẳngmệtnhọcvàtôimuốnđượcnghỉngơi.Nhưngngaykhitôinhậnthấydiễnbiếncủađợtphụchồigiánày,tôikhôngcòncảmthấycónhucầunghỉngơinữa.Tôichưanghĩgìvềviệcsẽlàmkhivàobờ.Nhưnggiờ
đâytôibiếttôiphảibáncổphiếura.Tôiđãđúng,vàtôiphảichứngminhđiềuđóbằngmộtcáchxưacũvàduynhất–đólàkiếmratiền.Bántoànbộcổphiếusẽlàhànhđộngthíchhợp,khônngoan,sinhlợivàthậmchílàyêunướcnữa.
ĐiềuđầutiêntôinhìnthấytrênbảngbáogiáđiệntửlàcổphiếuAnacondasắpvượtmức300.Giácổphiếunàyđangtăngrấtnhanhvàdườngnhưđangcómộtnhómđầucơgiálênvớicổphiếunày.Cũngtheomộtlýthuyếtgiaodịchcũcủatôi,khimộtcổphiếulầnđầutiênvượtmức100hoặc200hoặc300,giácủacổphiếunàysẽkhôngdừnglạiởmứcđómàsẽtănglênmộtmứccaohơnrấtnhiều,vìthếnếubạnmuacổphiếuđóngaykhinóvừavượtmứctrên,gầnnhưchắcchắnbạnsẽkiếmđượcmộtkhoảnlãi.Nhữngngườirụtrèthườngkhôngthíchthúvớiviệcmuanhữngcổphiếuđạtđượcnhữngmứccaokỷlụcmới.Nhưngkinhnghiệmtrảiquanhữngđợtbiếnđộngtươngtựđãchỉđườngchotôi.
Anacondachỉlàchứngkhoánmộtphầntư–nghĩalà,mệnhgiácủacổphiếunàychỉlàhaimươilămđô-la.Bốntrămcổphầncủacổphiếunàymớicógiátrịngangvớimộttrămcổphầncủacáccổphiếuthôngthườngkhác,nhữngcổphiếucómệnhgiámộttrămđô-la.Tôitínhrằngsaukhivượtquamức300,cổphiếunàysẽtiếptụctănglênvàchẳngmấychốcsẽđạtmức340.
Tôilàmộtngườiđầucơgiáhạ,nhưngbạnhãynhớrằng,tôicũnglàmộtngườigiaodịchdựatrênkỹnăngđọcbảngtin.Tôibiếtrằngnếunhữngtínhtoáncủatôilàđúng,cổphiếuAnacondasẽtănglênrấtnhanh.Tôiluônbịhấpdẫnvớinhữnggìtănglênnhanhnhưthế.Tôiđãhọcđượccáchkiênnhẫnvàbiếtngồiyên,nhưngcánhântôilạithíchnhữngđợtbiếnđộngnhanhvàcổphiếuAnacondarõrànglàkhôngchậmchạpchútnào.Chínhkhátkhaomuốnchứngthựcnhữngquansátcủamình,mộtkháokhaolúcnàocũngsụcsôitrongtôi,đãthúcgiụctôimuacổphiếunàykhinóvượtquamức300.
Lúcấy,bảngtinchothấysứcmuađangmạnhhơnsứcbánvàvìvậy,việcphụchồigiácóthểtiếnthêmmộtchútnữa.Lúcnày,thậntrọngchờđợitrướckhitiếnhànhbánkhốnglàmộtviệclàmkhônngoan.ViệcnàycóthểthựchiệnđượccùngvớiviệcchớpnhanhlấymộtkhoảnlợibamươiđiểmtừcổphiếuAnaconda.Đầucơgiáhạvớitấtcảcổphiếuvàđầucơgiálớnvớiriêngmộtcổphiếunày!VậylàtôimuabamươihaingàncổphầnAnaconda–tươngđươngvớitámngàncổphầnthôngthường.Đâylàmộtvụlàmănkhámạohiểmnhưngtôirấtchắcchắnvềcácgiảthuyếtcủamìnhvàtôitínhrằngkhoảnlợikiếmđượctừvụnàycóthểgiúplàmtăngsốtiềndùngcho
cáchoạtđộngđầucơgiáhạsaunày.
Sangngàyhômsau,đườngdâyđiệntínbịhỏngdomộtcơnbãoởphíaBắchoặcmộttaihọanàođóđạiloạithế.TôiđangngồiđợicáctintứcđếntạivănphòngcủaHarding.Đámđôngđangngốnngấunhữngtờbáolácảivàđangbănkhoănvềđủthứchuyệnnhưnhữngngườigiaodịchchứngkhoánvẫnthườnglàmkhikhôngthểgiaodịch.Rồichúngtôicũngcóđượcbảnbáogiá–choduynhấtmộtcổphiếuvàongàyhômđó:Anaconda,292.
Khiđócòncómộtngườinữađangđợicùngtôi,mộtngườimôigiớitôiđãgặpởNewYork.Anhtabiếttôiđangđầucơgiálêncổphiếunàyvớimứctươngđươngtámngàncổphầnthôngthườngvàtôingờlàanhtacũngđanglàmthế,bởikhichúngtôinhậnđượcbảnbáogiánày,anhtatỏvẻrấtngạcnhiên.Ngaylúcđó,anhtakhôngthểnóitrướcrằngcổphiếunàycótụtxuốngthêmmườiđiểmnữahaykhông.VớicáchgiácổphiếuAnacondatănglên,việcnógiảmhaimươiđiểmcũngkhôngphảilàđiềugìbấtthường.Nhưngtôicốtrấnananhta,“Đừnglolắng,John.Đếnmaimọiviệcsẽlạiổnthỏathôi.”Thựcsựlàtôicảmthấynhưthế.Nhưnganhtalạinhìntôivàlắcđầu.Anhtaphảibiếtnhiềuhơntôi.Anhtalàngườinhưvậymà.Vìvậytôibậtcườivàtiếptụcđợixemcòncóbảnbáogiánàođượcgửiđếnnữakhông.Nhưng,thưacácbạn,chẳngcòncáinàokhác.Bảnbáogiáđólàthôngtinduynhấtchúngtôinhậnđược:Anaconda,292.Nócónghĩalàkhoảnlỗtrêngiấycủatôilàgầnmộttrămngànđô-la.Tôiđãmuốncóhànhđộngnhanh.Và,tôiđangnhậnđượckếtquảcủanó.
Ngàyhômsau,đườngdâyđãhoạtđộngtrởlạivàchúngtôilạinhậnđượcnhữngbảnbáogiánhưbìnhthường.CổphiếuAnacondacómứcgiámởcửalà298,rồitănglên302 nhưngngaysauđólạimấtgiá.Đồngthời,hoạtđộngcủanhữngcổphiếukháccũngkhôngchothấyđợtphụchồisẽkéodàithêmnữa.Tôiquyếtđịnh,nếucổphiếuAnacondatrởlạimức301,tôisẽphảicoitấtcảnhữngchuyệnnàychỉlàmộtđợtbiếnđộnggiả.Nếulàmộtđợttănggiáđíchthực,giácổphiếunàysẽphảitănglên310màkhôngngừnglại.Nhưngngượclại,nếugiágiảmxuống,điềuđócónghĩalàcáctiềnlệđãkhiếntôiquyếtđịnhsai;vàkhiđó,việclàmđúngduynhấtlàngừngphạmsailầm.Tôimuavàobamươihaingàncổphầnvớihivọngsẽkiếmđượcmộtkhoảnlờikhoảngbamươiđếnbốnmươiđiểm.Đókhôngphảilàsailầmđầutiêncủatôi;cũngchưaphảilàsailầmcuốicùng.
Chẳngbaolâu,cổphiếuAnacondatrởlạimức301.Ngaykhicổphiếunàyđạtmứcđó,tôilặnglẽtớibênngườiđánhđiệntín-họđãlắpđặtmộtđườngdâytrựctiếptớivănphòngtạiNewYork–vànói,“Bántoànbộcổphiếu
Anacondacủatôi,cảbamươihaingàn.”Tôiđãhạthấpgiọngkhinóiđiềuđó.Tôikhôngmuốnaikhácbiếtviệctôiđịnhlàm.
Anhtangẩnglênnhìntôiđầyvẻkinhhãi.Nhưngtôigậtđầuvànhắclại,“Tấtcảsốtôicó!”
“Chắcchắnrồi,thưangàiLivingston,nhưngngàikhôngđịnhnóilàbánrathịtrườngđấychứ?”Vẻmặtanhtanhưthểchínhanhtasắpsửamấtvàitriệuvìnhữngquyếtđịnhtồitệcủamộttaymôigiớicẩuthả.Nhưngtôichỉlặplạivớianhtamộtlầnnữa,“Bánhết!Anhđừngtranhluậnvớitôivềđiềuđó!”
HaianhchàngnhàBlack,JimvàOllie,cũngđangcómặttrongphòng,nhưngkhôngthểnghethấycuộcnóichuyệngiữatôivớingườiđánhđiện.ĐólànhữngngườigiaodịchlớnđếntừChicago,nơihọnổidanhlànhữngtayđầucơliềulĩnhtrongthịtrườngbộtmì,vàgiờđâyhọlànhữngngườigiaodịchnặngkýtạiSàngiaodịchchứngkhoánNewYork.Họlànhữngngườigiàucóvàlànhữngngườigiaodịchlớntrongcácvụlàmăn.
Saukhitôirờichỗcủangườiđánhđiệnvàtrởlạighếngồicủamìnhtrướcbảngbáogiáđiệntử,OliverBlackgậtđầuvàmỉmcườivớitôi.
“Rồianhsẽhốitiếc,Larry,”anhtanói.
Tôidừnglạivàhỏianhta,“Anhmuốnnóigì?”
“Đếnmaianhsẽphảimualạichúngthôi.”
“Mualạicáigì?”Tôinói.Tôichưahềhérăngvớibấtkỳai,trừngườiđánhđiện.
“CổphiếuAnaconda,”anhtatrảlời.“Vàanhsẽphảitrảmứcgiá320.Nướccờnàycủaanhkhôngđúngrồi,Larry.”Vàanhtalạimỉmcười.
“Cáigìkhôngđúngchứ?”vàtôitỏvẻngâythơ.
“BánbamươihaingàncổphầnAnacondarathịtrường;thựcralà,anhđangyêucầulàmthế,”OllieBlacktrảlời.
Tôibiếtngườitachorằnganhchàngnàylàmộtngườithôngminhvàluôngiaodịchnhờcáctintứcnộibộ.Nhưnglàmthếnàoanhtabiếtđượcviệclàmcủatôithậtsựngoàitầmhiểubiếtcủatôi.Tôicóthểchắcchắnrằngvăn
phòngmôigiớikhôngbánđứngtôi.
“Oliver,làmsaoanhbiếtđượcviệcđó?”tôihỏithẳnganhta.
Anhtaphálêncườivànóivớitôi:“TôibiếtđượcnhờCharlieKratzer.”Đólàtêncủangườiđánhđiệntrongvănphòng.
“Nhưnganhtachưatừngnhíchngườirakhỏichỗcủamìnhmà,”tôithắcmắc.
“Tôikhôngthểngheđượchaingườithìthầmvớinhaunhữnggì,”anhtatủmtỉmcười,“NhưngtôingheđượctừngtừtrongbứcđiệntínanhtagửitớivănphòngtạiNewYorkchoanh.Tôiđãhọcvềđiệntíntừnhiềunămtrướcsaukhitôivướngphảimộtvụtranhcãilớnvìmộtlỗisaitrongmộtbứcđiện.Kểtừđó,mỗikhitôilàmviệcanhvừalàm-đặtramộtlệnhbằngmiệngchomộtngườiđánhđiệntín–tôimuốnchắcchắnrằnganhtachuyểnđúngnhữnggìtôinóivớianhta.Tôiphảibiếtanhtagửiđicáigìdướidanhnghĩacủatôi.NhưngrồianhsẽhốitiếcvìđãbáncổphiếuAnaconda.Nósẽcònlênđến500.”
“Khôngphảilầnnày,Ollie,”Tôinói.
Anhtanhìnchằmchằmvàotôivànói:“Anhcóvẻkhátựtinnhỉ.”
”Khôngphảitôi,màlàbảngtin”,tôiđáplại.Lúcnàykhôngcònbảngtinnàohoạtđộngnênkhôngcóbảngtinthựcsựnàocả.Nhưnganhtahiểuđiềutôimuốnnói.
“Tôiđãnghenóivềnhữnggã,”anhtanói,”chỉbiếtnhìnlênbảngtinvàthayvìnhìnthấygiácảbiếnđộng,bọnhọchỉthấylịchtrìnhđếnvàđicủacáccổphiếugiốngnhưcủanhữngchuyếntàuvậy.Vàbọnhọlạiđượcởtrongnhữngcănphòngcótườnglótđệm[4],nơibọhọchẳngbaogiờtựlàmmìnhđauđược.”
Tôikhôngnóithêmgìvớianhtabởilúcđómộtcậubéđemtớichotôimộtthưbáo.Trongđóviết,họđãbánđượcnămngàncổphầncủatôiởmức299.Tôibiếtlàbảngbáogiácủachúngtôiởđâychậmhơnthịtrườngthực
mộtchút.Khitôiđặtlệnhbánchongườiđánhđiện,giácổphiếutrênbảngbáogiáởPalmBeachlà301.Ngaythờiđiểmđó,tôiđãcảmthấychắcchắnlàmứcgiábánthựcsựtạiSàngiaodịchNewYorkthấphơn,vànếucóaiđómuốnmuasốcổphiếucủatôiởmức296,cólẽtôiđãsướngđiênlênvàchấpnhậnngay.Nhữngviệcđóđãchobạnthấy,tôiđãđúngkhigiaodịchmà
khôngđặtgiớihạn.Giảsửtôigiớihạnmứcbáncủatôilà300,mọiviệcsẽrasao?Tôisẽchẳngbaogiờbánchúngđiđược.Khôngbaogiờ,thưacácbạn!Khibạnmuốnrútlui,hãyrútluingay.
Sốcổphiếuđókhiếntôimấtkhoảng300.Họđãbánđượchaingàncổphầnởmức299 .Bốnngàntiếptheohọbánđượcởmức299⅝.Rồibốntrămnữaởmức299 ;támtrămởmức299⅜;vàtámtrămkhácởmức299 .Sốcổphiếucuốicùngđượcbánravớimức298 .NhữngngườimôigiớitạisàngiỏinhấtcủaHardingcũngphảimấtmườilămphútmớitốngkhứđượcbốntrămcổphầncuốicùngcủatôi.Họkhôngmuốnviệcnàylàmgiácổphiếugiảmmạnh.
Ngaykhitôinhậnđượcbáocáosốcổphiếucuốicùngcủatôiđãđượcbán,tôibắttayvàolàmviệctôithựcsựmuốnkhiquyếtđịnhvàobờ-đólà,bánkhốngcổphiếu.Đơngiảnlàtôiphảilàmthế.Saunhữngđợtphụchồigiámạnhsẽlàmộtthịtrườnglớnchohoạtđộngbánkhống.Bởivì,lúcnàymọingườilạibắtđầunóivềviệcđầucơgiálên.Nhưng,nhữngdiễnbiếncủathịtrườngđãchotôithấyđợtphụchồigiánàyđãđihếttiếntrìnhcủanó.Bâygiờlàthờiđiểmantoànđểbánra.Việcnàykhôngcầnphảisuynghĩnhiều.
Ngàyhômsau,cổphiếuAnacondamởcửaởmứcdưới296.OliverBlack,ngườiđãmongđợtmộtđợtphụchồimạnhhơn,đãđếnđâytừrấtsớmđểmongcóthểchứngkiếngiácổphiếunàyvượtmức320.Tôikhôngbiếtanhtađãmuabaonhiêu,hayliệuanhtacóthựcsựđầucơgiálênvớicổphiếunàykhông.Nhưnganhtađãkhôngthểcườinổikhinhìnthấymứcgiámởcửa.Cảngàyhômđó,cổphiếunàyvẫntiếptụcmấtgiávàcácbáocáogửichochúngtôiởPalmBeachchothấyđãkhôngcònthịtrườngchonónữa.
Dĩnhiên,chừngđólàtấtcảnhữnggìtôimuốnxácnhận.Khoảnlợinhuậntrêngiấyđangtănglêntừnggiờchothấytôiđãđúng.Tấtnhiênlàtôitiếptụcbánthêm.Tấtcảcáccổphiếu!Thịtrườnggiờđâyđãchuyểnsangphíađầucơgiáhạ.Tấtcảcáccổphiếuđanggiảmgiá.NgàytiếptheolàthứSáu,ngàysinhcủaWashington.TôikhôngthểtiếptụcởlạicâucáởFloridabởitôiđãbánkhốngmộtlượngkhálớn.NgườitađangcầntôiởNewYork?Làaicầntôi?Xinthưa,chínhlàtôi!PalmBeachquáxaxôi.Đánhđiệnđivànhậnlạilàmtiêutốncủatôiquánhiềuthờigianquýbáu.
VậylàtôirờiPalmBeachđếnNewYork.ĐếnthứHai,tôimấtbatiếngđợitàuởgaSt.Augustine.Ởđócómộtvănphòngmôigiới.Tronglúcchờđợi,tôiđãởđóđểtheodõidiễnbiếncủathịtrường.CổphiếuAnacondatiếptụcgiảmthêmvàiđiểmsovớingàygiaodịchtrước.Thựcralà,cổphiếunàyđã
khôngngừnggiảmxuốngchođếntậnđợtmấtgiálớncủathịtrườngvàomùathunămđó.
TôiđếnNewYorkvàtiếptụcgiaodịchđầucơgiáhạthêmbốnthángnữa.Thịtrườngvẫnthườngxuyêncónhữngđợtphụchồigiánhưtrướcđây,vàtôimualạisốbánkhốngrồilạitiếptụcbánra.Nóiđúngra,tôiđãkhôngngồiyên.Bạnhãynhớrằng,tôiđãmấtđếnđồngxucuốicùngcủasốtiềnbatrămngànđô-lakiếmđượcnhờđợtmấtgiádođộngđấtởSanFrancisco.Tôiđãphánđoánđúng,nhưngrồivẫncứbịphásản.Giờđây,tôiđangchơimộtcáchantoàn-bởisaukhivấpngã,ngườitathườngvuisướngkhicóthểđứngdậy,dùanhtacóthểkhônglênđượcđếnđỉnhcao.Phươngcáchkiếmtiềnchínhlàlàmratiền.Vàđểkiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớn,ngườitacầnphảicónhữngquyếtđịnhđúngvàođúngthờiđiểm.Vớinghềkinhdoanhcổphiếu,mộtngườigiaodịchphảisuynghĩđếncảlýthuyếtvàthựctiễn.Mộtngườiđầucơkhôngthểchỉđơnthuầnlàmộtngườinghiêncứu,anhtaphảiđồngthờilàmộtngườinghiêncứuvàmộtngườiđầucơ.
Tôiđãlàmkhátốt,mặcdùgiờđâytôiđãnhậnranhữngthiếusótcótínhchiếnthuậttrongchiếndịchcủatôi.Sangđếnmùahè,thịtrườngtrởnênảmđạm.Chắcchắnsẽkhôngthểcóđượcvụlàmănlớnnàochođếnmùathu.TấtcảnhữngngườitôibiếtđãhoặcđangchuẩnbịsangChâuÂu.Tôicũngnghĩsangđócóthểtốtchotôi.Vìvậytôikếtthúctấtcảcácgiaodịch.KhilênthuyềnsangChâuÂu,tôiđãkiếmđượchơnbảytrămnămmươingànđô-la.Vớitôi,nhưthếcũngcóthểcoilàmộtsốtiềnkhá.
TôitớiAix-les-Bainsđểtậnhưởngcuộcsống.Tôiđãgiànhđượckỳnghỉnày.Thậtvuikhicóthểnghỉởmộtnơinhưthếvớimộtkhoảntiềndưdật,cùngvớibạnbè,ngườiquenvàmọingườiđềumuốncókhoảngthờigiannghỉngơithoảimái.VàởAix,việcđóchẳngkhókhăngì.PhốWallởcáchđâyrấtxa,đủxađểkhiếntôikhôngphảibậntâmsuynghĩ,vànơinàytuyệthơnbấtkỳkhunghỉmátnàoởMỹ.Tôikhôngphảinghenhữngcuộcnóichuyệnvềthịtrườngchứngkhoán.Tôicũngkhôngcầnphảigiaodịch.Tôiđãkiếmđủsốngtrongmộtthờigiandài,vàhơnnữa,khitrởlạiMỹ,tôibiếtsẽphảilàmgìđểkiếmđượcnhiềuhơnsốtiềnđãtiêuởChâuÂumùahènày.
Mộthôm,tôiđọcđượctrêntờHeraldởParismộtbảnthôngbáonhanhtừNewYorkrằnghãngSmeltersquyếtđịnhtrảthêmcổtức.Giácổphiếucủahọđãtăngnhanhvàtấtcảcáccổphiếutrênthịtrườngđãtrởlạikhámạnh.Tấtnhiên,thôngtinđóđãthayđổimọiviệcởAix.Tintứcnàycónghĩalàcácnhómđầucơgiálênvẫnđangliềulĩnhtiếptụcchốnglạitìnhhìnhchung
-chốnglạilẽthườngvàsựthậtchung,bởihọbiếtđiềugìsắpxảyravàphảiviệnđếnnhữngkếhoạchnhưthếđểkíchthíchthịtrườngnhằmtiêuthụhếtsốcổphiếutrướckhibãotốậpđếnvớihọ.Cũngcóthểlàhọthựcsựkhôngtinrằngmốinguyhiểmsẽtrởnênnguyngậphoặccậnkềnhưtôiđãnghĩ.NhữngônglớncủaphốWallcóvẻsắptrởthànhnhữngngườisuynghĩmơmộngnhưcácchínhtrịgiahoặclànhữngkẻkhờkhạo.Cánhântôikhôngthểsuynghĩtheocáchđó.Nhữngquanđiểmnhưthếđốivớimộtnhàđầucơlàmộtmốinguyhạilớn.Cólẽchỉcónhữngôngchủcủacáccôngtysắppháthànhcổphiếuhoặcnhữngngườisánglậpmộtdoanhnghiệpmớimớicóđủkhảnăngtàichínhđểnuôidưỡngnhữnggiấcmơnhưthế.
Dùthếnào,tôicũngbiếtrằngtrongthịtrườngđầucơgiáhạ,tấtcảnhữnghoạtđộngthuhútnhằmđầucơgiálênnhưthếđềusẽgặpmộtkếtcụcđượcđịnhsẵnlàthấtbại.Ngaygiâyphútđọcđượcbảnthôngbáonhanhnày,tôibiếtrằngchỉcómộtviệclàmtôithấyhàilòng,đólàbánkhốngcổphiếuSmelters.Việcnhữngngườitrongnộibộquyếtđịnhtăngtỷlệcổtứckhithịtrườngđangđứngtrướcnguycơnổramộtcuộckhủnghoảngtiềntệcũnggiốngnhưhọquỳxuốngcầuxintôibánkhốngcổphiếucủahọ.Đóchẳngkhácnàonhữnglờitháchthứcgửiđếnchobạnkhibạncònniênthiếu.Họđãtháchthứctôidámbánkhốngcổphiếucủahọ.
TôiđánhđiệnđặtmộtsốlệnhbáncổphiếuSmeltersvàcũngkhuyênnhữngngườibạntôiởNewYorknênbánkhốngcổphiếunày.Khinhậnđượccácthôngbáotừnhữngngườimôigiớicủatôi,tôinhậnthấygiácổphiếunàyđãgiảmsáuđiểmsovớimứctrênbảngbáogiámàtôiđãđọctrêntờHeraldởParis.Nhưthếbạncũnghiểuđượctìnhhìnhlúcđó.
Theokếhoạch,đếncuốithángđótôimớitrởvềParisvàbatuầnsauthìlênthuyềntrởlạiNewYork.Nhưngngaykhitôinhậnđượccácbáocáotừnhữngngườimôigiới,tôiquaytrởlạiParis.Ngayhômtrởvề,tôigọitớivănphòngtàubiểnvàđượcbiếtngàyhômsausẽcómộtchuyếntàunhanhtớiNewYork.Tôiquyếtđịnhđặtmộtchỗtrênchuyếntàuđó.
TôiđãtrởlạiNewYork,sớmhơnmộtthángsovớikếhoạchbanđầu,bởiđólànơithuậntiệnnhấtchotôikhibánkhốngtrênthịtrường.Sốdưkýquỹcủatôivẫncònnửatriệutiềnmặt.Chuyếntrởlạinàycủatôikhôngphảivìtôilàngườiđầucơgiáhạmàvìnóhợpvớilogiccủatôi.
Tôitiếptụcbánracổphiếu.Khitiềntrởnênkhanhiếmhơn,tỷlệvaytiềntănglêncaohơnvàgiácổphiếutiếptụcxuốngthấphơn.Tôiđãdựđoántrướctìnhhìnhnày.Banđầu,nhữngdựđoánnàyđãlàmtôiphásản.Nhưng
giờđây,tôiđãđúngvàđangphátđạt.Nhưng,niềmvuithựcsựlàtôiđãýthứcđượcrằng,vớitưcáchlàmộtngườigiaodịch,cuốicùngtôiđãtìmđượcđườngđiđúngđắn.Tôivẫncầnphảihọchỏinhiềunhưngtôiđãbiếtcầnphảilàmgì.Khôngcònlúngtúng,cũngkhôngcònnhữngphươngphápnửađúngnửasai.Kỹnăngđọcbảngtinđãtrởthànhmộtphầnquantrọngtrongcuộcchơinày;vàgiữvữngvịthếcủamìnhcũngvậy.Tuynhiênkhámphálớnnhấtcủatôilàmộtngườiphảibiếtnghiêncứucácđiềukiệnchung,sắpxếpchúnglạiđểcóthểtínhtoántrướcnhữngkhảnăngcóthểxảyra.Nóingắngọn,tôiđãhiểuđượcmìnhphảilàmviệcvìđồngtiềncủachínhmình.Tôikhôngcònlaovàonhữngvụcácượcmùquángvàkhôngcònphảibậntâmtớiviệcnắmvữngnhữngkỹthuậtcủacuộcchơimàmốiquantâmcủatôigiờđâylàtìmđếntớinhữngthànhcôngnhờchuyêntâmnghiêncứuvàsuynghĩkỹcàng.Tôicũngpháthiệnrarằngkhôngaicóthểtránhkhỏinguycơvướngvàonhữnglầnđặtcượckhờdại.Vàtrongnhữngtrườnghợpđó,anhtaphảichấpnhậnhậuquảtươngứng.
Vănphòngcủachúngtôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlớn.Cáchoạtđộngcủatôiđãthànhcôngtớimứcngườitabắtđầubàntán,vàđươngnhiênlà,cườngđiệuchúnglênquámức.Ngườitatinrằngtôilàngườiđãkhởiđầuchonhữngđợtsụtgiácủamộtsốcổphiếu.Cónhữngngườitôicònkhôngbiếttêncũngđếnvàchúcmừngtôi.Tấtcảbọnhọđềunghĩrằngđiềutuyệtvờinhấtlàsốtiềntôiđãkiếmra.Việctôiđoántrướcđượcnhữngrắcrốivềtiềntệkhônglàgìđốivớihọ.Đốivớihọ,thànhtựuphithườngcủatôichỉlàviệcnhânviênkếtoáncủanhữngngườimôigiớiđãchấmbútđánhdấuvàocộttíndụngcótrongsổcáidướitêntôi.
Bạnbèkểlạivớitôirằngngàyđó,tạirấtnhiềuvănphòngmôigiới,mọingườiđềunhắcđếndanhhiệu“Ngườiđầucơliềulĩnhtrẻtuổi”củavănphòngmôigiớiHardingkhiliệtkêtấtcảnhữngmốiđedoạchốnglạinhữngnhómđầucơgiálên,nhữngngườivẫncốgắngđẩygiácủanhiềucổphiếulênsaukhithịtrườngđãhướngtớimộtmứcgiáthấphơnrấtnhiều.Đếntậnbâygiờhọvẫncònnóivớinhauvềkếhoạchgiảmgiácổphiếucủatôi.
TừnửasauthángChín,thịtrườngtiềntệđãđưaranhữngcảnhbáochotoànthếgiới.Nhưngvớiniềmtinvềnhữngđiềukỳdiệu,mọingườivẫntiếptụcbánranhữnggìcònlạicủasốcổphầnmàhọđãđầu.VàvàotuầnđầutiêncủathángMười,mộtngườimôigiớiđãkểchotôinghemộtcâuchuyệnkhiếntôicảmthấyhầunhưxấuhổvìsựđiềuđộcủamình.
Bạncầnnhớrằngnhữngkhoảnvaytrêncácsàngiaodịchđượcthựchiệntạicácđiểmchovaytiền(MoneyPost).Nhữngngườimôigiớinhậnđượcthông
báotừngânhàngcủahọvềviệcthanhtoáncáckhoảnvaykhôngkỳhạnluônbiếtchungchunghọcầnmượnlạibaonhiêutiền.Đươngnhiênlàcácngânhànghiểuđượcvịtrícủahọđốivớinhưngkhoảntiềncóthểchovay,vànhữngngânhàngcóthểchovaytiềnsẽgửichúngtớicácsàngiaodịch.Nhữngkhoảntiềnnàyđượcgiaochomộtvàingườimôigiớimàcôngviệcchínhcủahọlàchovaycókỳhạn.Vàokhoảnggiữatrưa,tỷlệgiahạntrongngàyđượccôngbố.Thôngthường,tỷlệnàychothấymứctrungbìnhcủacáckhoảnvayđãđượcthựchiệntínhđếnthờiđiểmđó.Giaodịchđượcthựchiệncôngkhaithôngquathỏathuận,đểmọingườicóthểnắmđượctìnhhình.Từkhoảnggiữatrưađến2giờchiều,nhữnggiaodịchtiềntệthườngkhôngcónhiều,nhưngsauthờiđiểmchuyểntiền–chínhxáclà2giờ15phútchiều–cácnhàmôigiớisẽbiếtchínhxáccáncântiềnmặttrongngàycủahọ,vàhọsẽbiếtliệucóthểchomượnkhoảntiềncònlạitạiđiểmchovaytiềnhayphảimượnthêmsốcònthiếu.Côngviệcnàycũngđượctiếnhànhcôngkhai.
VàođầuthángMười,ngườimôigiớimàtôiđãkểchocácbạnđếngặptôivànóirằngnhữngngườimôigiớitiềntệđãkiếmđượcnhữngkhoảnthuhoạchkhávìvậyhọkhôngcònđếnđiểmchovaytiềnmỗikhihọcódưmộtkhoảntiềncóthểchovay.Lýdolàvìởđóđãcósẵnngườicủamộtsốvănphòngmôigiớidanhtiếng,sẵnsàngchớpngaylấybấtkỳlờiđềnghịchovaytiềnnào.Đươngnhiênlàkhôngcóbấtkỳngườichovaycôngkhainàolạitừchốinhữngvănphòngnày.Đólànhữngnơicókhảnăngthanhtoánvàkhoảnthếchấpkhálớn.Nhưngvấnđềlàởchỗ,mộtkhinhữngcôngtynàyđãvaykhôngkỳhạn,nhữngngườichovaysẽchẳngcóhyvọngnàolấylạiđượcsốtiềnđó.Họchỉcầnnóirằnghọkhôngthểthanhtoánđược,vànhữngngườichovay,dùmuốnhaykhông,cũngvẫnphảigiahạnnợ.Vìvậy,bấtkỳSàngiaodịchnàocòntiềnchovaycũngcửngườicủamìnhrasànthayvìtớiđiểmchovaytiền,vàhọsẽrỉtainhữngngườibạntốt,“Muốnmộttrămkhông?”,cónghĩalà,“Anhcómuốnvaymộttrămngànđô-lakhông?”Nhữngngườimôigiớitiềntệchongânhàngcũnglàmtheocáchnày,vàquangcảnhtạiđiểmchovaytiềnthậtảmđạm.Hãynghĩtớiđiềunày!
AnhtacũngnóivớitôirằngtrongnhữngngàythángMườiđó,tạicácSàngiaodịchcómộtquyướcmặcnhiênlàngườiđivaycóquyềnquyếtđịnhlãisuất.Bạnthấyđấy,lãisuấtlạidaođồngtừ100đến150%/năm.Tôichorằng,bằngcáchđểnhữngngườiđivaytựquyếtđịnhlãisuất,vàtheonhữngcáchkỳlạnày,nhữngngườichovaysẽkhôngcảmthấymìnhgiốngnhữngkẻchovaynặnglãi.Nhưngtôicóthểcávớibạnlàanhtavẫnkiếmđượcnhiềunhưnhữngngườikhác.
Mọiviệcngàycàngtrởnêntồitệ.Rồicuốicùngcũngđếncáingàyphánquyếtkhủngkhiếpđốivớinhữngngườiđầucơgiálên,nhữngngườiđầutưlạcquan,vàmộtlượnglớnnhữngngườichỉlosợphảichịunỗiđauvìmộtkhoảnthualỗnhỏngaytừkhibắtđầu,giờđâysắpsửaphảichịuđựngnhữngđauđớnnhưkhibịphẫuthuậtmàkhôngcóthuốcgâymê.Đólàmộtngàytôisẽkhôngbaogiờquên,ngày24/10/1907.
Cácbáocáotừnhữngnhómngườicầntiềntrướcđóđãchothấynhữngngườiđivaysẵnsàngtrảbấtkỳmứclãisuấtnàomàngườichovayyêucầu.Nhưngkhôngcóđủtiềnchotấtcảmọingười.Khiđếnthờiđiểmchuyểntiềncủachiềuhômđó,xungquanhđiểmchovaytiềnphảicóđếnhàngtrămngườimôigiới,aicũngmuốncóđượcsốtiềnmàcôngtymìnhđangrấtcần.Nếukhôngcótiền,họsẽphảibántấtcảnhữngcổphiếuhọđanggiữ-ởbấtkỳmứcgiánàohọcóthểtìmđượcngườimuatrênthịtrường,nơimàchínhnhữngngườimuacũngkhanhiếmnhưnguồntiền–vàsauđócũngvẫnchẳngcómộtđồngđô-lanàotrướcmặthọ.
Đốitáccủaanhbạnmôigiớicủatôicũngđangđầucơgiáhạnhưtôi.Vìthếmàcôngtycủaanhấykhôngcầnphảimượntiền,nhưngbạntôi,ngườimôigiớitôiđãkểchocácbạn,saukhinhìnthấynhữngkhuônmặthốchácquanhđiểmchovaytiền,đãđếngặptôi.Anhấybiếttôicũngđangbánkhốngvớitấtcảcáccổphiếu.
Vừagặptôi,anhấyđãthốtlên:“Lạychúa,Larry!TôikhônghiểuchuyệnquáiqỦygìđangxảyranữa.Tôichưatừngthấyviệcnàonhưthếnày.Khôngthểđểtìnhhìnhnàytiếpdiễnđược.Ngườitaphảiđưaramộtcáigìđóchứ.Tôithấymọingườinhưsắpphásảnđếnnơirồi.Anhkhôngthểbáncổphiếuđược,làmgìcònchúttiềnnàoởđónữađâu.”
“Ýanhlàsao?”tôihỏilạianhấy.
Nhưngcâutrảlờicủaanhấylà:“Anhđãbaogiờnghevềmộtthínghiệmmàngườitachomộtconchuộtvàomộtchiếcchairồirúthếtkhôngkhítrongđórachưa?Anhcóthểthấyconchuộttộinghiệpđósẽngàycàngthởgấphơn,haibênsườncủanócứphậpphồngnhưmộtcáiốngbễlàmviệcquásức,cốgắnghítnốtlượngoxyđanggiảmdầntrongchai.Anhcóthểthấynóngắcngoảichođếnkhihaimắtcủanógầnnhưlồirakhỏitròng,thởhắtra,rồichết.Và,khitôinhìnthấyđámngườiđangvâyquanhđiểmchovaytiền,tôiđãnghĩđếncảnhđó!Chẳngchỗnàocòntiềncả,vàanhcũngkhôngthểthanhlýđámcổphiếuvìchẳngcònaimuanữa.Nếuanhhỏitôi,cảphốWallsắpphásảnđếnnơirồi!”
Điềuđólàmtôiphảisuynghĩ.Tôiđãdựđoánvềmộtthờikỳthualỗsắpxảyra,nhưng,tôiphảithừanhậnrằng,khôngphảilàmộtđợtkhủnghoảngtồitệnhấttronglịchsửnhưthếnày.Nếutìnhhìnhnàycòntiếpdiễn,nósẽchẳngđemlạilợilộcgìchobấtkỳai.
Rồicũngđếnlúcngườitahiểurarằngchờđợitiềntừcácđiểmchovaytiềnlàmộtviệclàmvôích.Sẽchẳngcómộtđồngtiềnnàođượcchira.Thếlà,nhữngviệctồitệnhưđượcsổlồng.
ChủtịchcủaSàngiaodịchNewYork,ngàiR.H.Thomas,nhậnthấytấtcảnhữngvănphòngmôigiớitạiphốWallsắpphảiđươngđầuvớimộtthảmhoạ,đãquyếtđịnhđitìmsựtrợgiúp,đólàtheonhưnhữnggìtôingheđượctrongngàyhômđó.ÔngấygọichoJamesStillman,giámđốcNgânhàngNationalCityBank,ngânhànggiàunhấtởMỹ.Ngânhàngnàytựhàolàchưabaogiờchovayvớimứclãisuấtcaohơn6%.
StillmanlắngnghenhữngphântrầncủangàichủtịchSàngiaodịchNewYork.Rồiôngnói,“NgàiThomas,chúngtaphảiđếngặpngàiMorganvìvấnđềnày.”
Cảhaingười,vớihivọngcóthểngănchặnđượccuộckhủnghoảngthảmkhốcnhấttronglịchsửtàichínhcủachúngta,đãcùngnhauđếngặpngàiMorgantạivănphònghãngJ.P.Morgan&Co.NgàiThomastrìnhbàylạitoànbộsựviệcvớiôngta.Khinghexong,ngàiMorganchỉnói,“Xinônghãyquaylạisàngiaodịchvànóivớimọingườirằngsẽcóđủtiềnchohọ.”
“Nhưngtừđâu?”
“Từcácngânhàng!”
NiềmtincủacảhaingườiđốivớingàiMorganvàonhữngthờiđiểmquantrọngnhưthếlớntớimứcngàiThomaskhôngcầnđợinghechitiếtđãlaongaytrởlạisàngiaodịchvàthôngbáothôngtinđóchonhữngthànhviêntrênsàn,mộttintứcchẳngkhácnàomộtlệnhđặcxáchonhữngngườinhậnbảnántửhình.
Vàrồi,trướchaigiờchiềuhômđó,ngàiJ.P.MorganđãcửJohnT.Atterbury,củahãngVanEmburgh&Atterbury,ngườiđượcbiếtlàcónhữngmốiquanhệthânthiếtvớihãngJ.P.Morgan&Co.,đếngặpđámđôngđangkháttiền.Bạntôikểlạirằngngườimôigiớigiàđóbướcnhanhtớiđiểmchovaytiền.Ôngtagiơcaotaynhưđangđứngtrongmộtbuổihọpchàomừng.Đámđông,vừađượctrấnannhờthôngtincủaChủtịchThomas,giờđâylại
bắtđầulosợrằngnhữngkếhoạchcứutrợsẽkhôngthểđượcthựchiệnvàđiềutồitệnhấtsắpxảyra.NhưngkhihọnhìnthấyvẻmặtcủangàiAtterburyvàthấyôngtagiơtaylên,họgầnnhưhoáđá.
Trongkhôngkhíimlặngnhưtờđó,ngàiAtterburylêntiếng,“Tôiđượclệnhtớiđâyđểchocácbạnvaymườitriệuđô-la.Xinmọingườibìnhtĩnh!Sẽcóđủtiềnchotấtcả!”
Vàsauđóôngtabắtđầutiếnhànhcácthủtụcchovay.Thayvìđưachonhữngngườiđivaytêncủanhữngngườichovay,ôngtachỉghilạitêncủangườiđivay,sốlượngvayvànóivớihọ,“Ngườitasẽnóichoanhphảilấytiềnởđâu.”Ôngtamuốnnóitớitênngânhàngmànhữngngườiđivaysẽđếnđóđểlấytiền.
Vàingaysau,tôiđượcbiếtngàiMorganchỉnóivàilờivớinhữngôngchủngânhàngđanghoảngsợởNewYorkrằnghọphảicungcấpsốtiềnmàcácsàngiaodịchcần.
“Nhưngchúngtôilàmgìcòntiền.Chúngtôiđãchovayhếtrồi,”cácchủngânhàngphảnđối.
“Nhưngcácanhvẫncònnhữngkhoảndựtrữ,”ngàiMorganngắtlời.
“Nhưngchúngtôiđãởdướimứcgiớihạnhợppháprồi,”họlạigàolên.
“Hãydùngchúngđi!Chẳngphảinhữngkhoảndựtrữlàdànhchonhữngtrườnghợpthếnàysao,”Vàcácchủngânhàngđànhphảinghetheovàlấyratừkhoảntiềndựtrữkhoảnghaimươitriệu.Khoảntiềnđóđãcứucảthịtrườngchứngkhoán.Cuộckhủnghoảngcủacácngânhàngđãkhôngxảyrachođếntậntuầnsauđó.Chínhnhờngườiđànôngđó,ngàiJ.P.Morgan.Nhữngcuộckhủnghoảngđãkhôngtrởnênlớnhơn.
Đólàngàyđángnhớnhấttrongcuộcđờilàmnghềđầucơchứngkhoáncủatôi.Đólàngàykhoảnlãicủatôivượtmứcmộttriệuđô-la.Nóđánhdấumộtkếtthúccóhậuchochiếndịchkinhdoanhđượclênkếhoạchkỹlưỡngđầutiêncủatôi.Tấtcảnhữnggìtôidựđoántrướcđãđến.Nhưngtrêntấtcả:giấcmơrồdạicủatôiđãtrởthànhhiệnthực.Tôiđãtrởthànhôngvuatrongmộtngày!
Tôisẽgiảithíchngaychocácbạn.SaukhitrởlạiNewYorkvàinăm,tôiđãvắtócsuynghĩđểcốlýgiảichínhxáctạisaotôikhôngthểchiếnthắngtạisàngiaodịchchứngkhoánởNewYork,trongmộtcuộcchơimàtôiđãtừng
giànhphầnthắngkhicònlàmộtthằngnhócmườilămtuổitạicáchãngmôigiớibấthợpphápởBoston.Tôibiếtsẽcómộtngàytôinhậnramìnhđãsailầmởđâuvàtôisẽkhôngcònmắcsailầm.Vàkhiđótôisẽkhôngchỉcóýchímuốnquyếtđịnhđúngmàcòncóđủkiếnthứcđểđảmbảolàmđượcđiềuđó.Vànócũngcónghĩalàtôisẽcóquyềnlực.
Xincácbạnđừnghiểusaiýtôi.Đókhôngphảilàmộtgiấcmơquyềnlựccótínhtoán,cũngkhôngphảilàmộtkhátkhaophùphiếmsinhratừtínhkiêucăngtựphụ.ĐógiốngnhưlàcảmgiácrằngchínhthịtrườngchứngkhoánđãtừnglàmtôithấtbạitạivănphòngFullertonvàHardingrồisẽphụctùngtôivàomộtngàynàođó.Tôiđãlinhcảmsẽcóngàyđó.Vàthựcsựnóđãđến–ngày24/10/1907.
Lýdotôiđãnóimìnhđượclàmvuamộtngàylà:buổisánghômđó,mộtngườimôigiới,củatôibiếtrằngtôiđãtiếnhànhđầucơgiáhạ,đãláixetớimộtcôngtycủamộttrongsốnhữngđốitáccủamộtngânhàngđứngđầuphốWall.Ngườibạncủatôiđãnóivớiôngchủngânhàngđórằngtôiđanggiaodịchvớisốlượnglớnvàchắcchắnlàtôiphảiđặtcượctấtcảvậnmaycủamình.Liệuphánđoánđúngcótácdụnggìnếutôikhôngthểkiếmlợitốiđatừnhữngphánđoánđó?
Cólẽngườimôigiớiđóđãcườngđiệuđểlàmcâuchuyệncủaanhtanghecóvẻquantrọng.Cóthểtôicónhiềungườiủnghộhơntôibiết.Cóthểôngchủngânhàngđóbiếtrõhơntôirằngtìnhhìnhlúcđóđãnghiêmtrọngtớimứcnào.Dùthếnào,anhbạnđóđãnóivớitôi,“Ôngấychămchúlắngnghekhitôinóivớiôngấyđiềumàanhnóivềdiễnbiếncủathịtrườngkhiviệcbáncổphiếuthựcsựbắtđầu,chỉsaumộthoặchailầnkíchthíchnữa.Khitôinóixong,ôngấybảovớitôirằngcómộtsốviệcôngấymuốnnhờtôilàmtrongngàyhômđó.”
Tôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậntrêngiấykhổnglồ.Vàtấtcảnhữnggìtôicầnlàmđểlàmgiágiảmmạnhhơnnữalàđặtcáclệnhbán,mỗilệnhmườingàncổphiếuUnionPacificvànửatácổphiếutrảcổtứccaokhácvàthịtrườngsauđósẽchẳngkhácnàođịangục.Tôithấy,vớiđộmạnhvàđặcđiểmcủađợtkhủnghoảngđãbịthúcđẩyđếnsớmnày,Chínhphủđãnghĩtớiviệcđóngcửasàngiaodịch,nhưđãlàmvàothángTámnăm1914,khiChiếntranhthếgiớiThứNhấtnổra.
Điềuđócónghĩalàkhoảnlợinhuậntrêngiấysẽtăngrấtlớn.Nhưngnócũngđồngnghĩavớiviệckhôngthểchuyểnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấynàythànhtiềnmặt.Nhưngtôicũngphảicânnhắcnhiềuvấnđềkhác,một
trongsốđólàviệcnếuxảyramộtđợtmấtgiámạnhnữa,nósẽcảntrởsựphụchồigiámàtôiđãtínhđến,đểđềnbùchonhững“sựđổmáu”nhưvừaqua.Mộtcuộckhủnghoảngnhưthếsẽgâythiệthạilớnchocảnước.
Tôiquyếtđịnhrằngtiếptụcđầucơgiáhạlàmộtviệclàmkhôngkhônngoan,nếutôivẫnbánkhốngthìđóquảlàmộtviệcphilý.Vậylàtôiđổilạivàbắtđầumuavào.
Khônglâusaukhingườimôigiớicủatôibắtđầumuavào–và,tiệnthểnóithêmlàtôimuavớimứcgiáthấpnhất–ôngchủngânhàngđóchomờibạntôitới.
“Tôimờianhtớiđây,”ngườichủngânhàngnói,“VìtôimuốnanhđếngặpngayanhbạnLivingstoncủaanhvànóivớianhtarằngchúngtôihivọnganhtasẽkhôngbánkhôngbấtkỳcổphiếunàonữatrongngàyhômnay.Thịtrườngkhôngthểchịuthêmbấtkỳáplựcnàonữa.Chỉvớitìnhcảnhhiệntạithôi,đểngănchặnmộtcuộckhủnghoảngnặngnềđãlàmộtnhiệmvụvôcùngkhókhăn.Hãykêugọitinhthầnyêunướccủaanhta.Đâylàtrườnghợpmộtngườicầnhànhđộngvìlợiíchcủatấtcả.Báongaychotôibiếtanhtanóigì.”
Bạntôiđãđếnngayvànóivớitôivềđiềuđó.Anhtađãrấtkhéoléo.Tôichorằnganhtanghĩnếutôiđãlênkếhoạchđểlàmthịtrườnggiảmgiámạnh,lờiđềnghịcủaanhtachẳngkhácnàobắttôibỏquacơhộikiếmđượcmộtkhoảntươngđươngvớimườitriệuđô-la.Anhấybiếttôiđãrấttứcgiậnvớicáchmàmộtsốônglớnđãlàmnhằmcốđẩymộtlượnglớncổphiếuvàotaycôngchúngkhihọcũngbiếtrõnhưtôiđiềugìsắpxảyra.
Thựctếlà,cácônglớncũnglànhữngngườiphảichịuthiệthạilớnvàtrongsốnhữngcổphiếutôiđãmuavớimứcgiáthấpnhấtlànhữngcổphiếudanhtiếng.Lúcđótôikhônghềbiết,nhưngđócũngkhôngphảilàvấnđề.Tôiđãmualạitoànbộsốcổphiếubánkhốngvàdườngnhưtôiđangcócơhộimuacổphiếugiárẻvàđồngthờigiúpthúcđẩysựphụchồigiácầnthiết-nếukhôngaigiángthêmmộtđònnàovàothịtrường.
Vìvậytôinóivớibạntôi,“AnhhãyquaylạivànóivớingàiBlankrằngtôiđồngývớihọvàtôihoàntoànnhậnthứcđượcmứcđộnghiêmtrọngcủatìnhhìnhthậmchítrướcchícảkhiôngtagọianhtới.Hômnaytôisẽkhôngbánthêmbấtkỳcổphiếunào,nhưngtôisẽlênsànvàmuavàohếtmứctôicóthể.”Vàtôiđãgiữlời.Ngàyhômđó,tôimuamộttrămngàncổphần,bằngtàikhoảnđầucơgiálên.Tôikhôngbánkhốngthêmbấtkỳcổphiếu
nàotrongsuốtchínthángsauđó.
Đólàlýdotôivẫnnóivớibạnbèrằnggiấcmơcủatôiđãtrởthànhhiệnthựcvàtôiđãtrởthànhvuatrongmộtlát.Đãcóthờiđiểmtrongngàyhômđó,sựsốngcòncủathịtrườngchứngkhoánđượcphómặcchonhữngaicóýđịnhtácđộngtớinó.Tôikhôngcảmthấyđaukhổvìnhữngảotưởngvềquyềnlực;trênthựctế,bạnphảibiếttôiđãcảmthấynhưthếnàokhibịbuộctộiđãâmmưulàmgiảmgiáthịtrườngvàcáicáchmànhữnghoạtđộngcủatôiđãbịthổiphồnglênbởinhữnglờiđồnthổicủaphốWall.
…BáochínóirằngLarryLivingston,“Ngườiđầucơliềulĩnhtrẻtuổi”,đãkiếmđượcvàitriệuđô-la.Thựcralà,sauvụgiaodịchđó,tôiđãkiếmđượchơnmộttriệu.Nhưngthắnglợilớnnhấtcủatôikhôngphảiởnhữngđồngđô-lamàlàởnhữngđiềukhôngthểcầmnắmđược:tôiđãbiếtmộtngườiphảilàmgìđểđượckiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớn;tôiđãvĩnhviễnthoátkhỏitầnglớpnhữngkẻđánhbạc;cuốicùngtôicũngđãhọcđượccáchgiaodịchthôngminhvớisốlượnglớn.Đólàngàyhuyhoàngcủatôi.
Phần.10
Nhậnracácsailầmcủachínhmìnhcũngmanglạichochúngtanhiềulợiíchkhôngkémhơnnghiêncứunhữngthànhcông.Nhưngtấtcảmọingườiđềucóxuhướngtránhnhữnghìnhphạtcholỗilầmcủamình.Khibạnmắcnhữngsailầmdẫnđếnsựthấtbạitrongcôngviệc,bạnkhôngbaogiờmuốnphảitrảiquamộtlầnnữa.Vàdĩnhiên,nhữngsailầmtrênthịtrườngchứngkhoánsẽlàmbạntổnthươngởcảhaiđiểmnhạycảm:vítiềnvàlòngtựtrọngcủabạn.Nhưngtôisẽchobạnbiếtmộtđiềurấtkỳlạ:mộtngườiđầucơchứngkhoánđôikhimắcsailầmvàanhtabiếtmìnhđangmắcsailầm.Saukhimắcphảisailầmanhtathườngtựhỏitạisaomìnhlạimắcnhữnglỗiđó.Rồisaumộtthờigiandàisuynghĩthậtkháchquan,khinỗiđaucủasựtrừngphạtđãquađi,anhtacóthểhiểuđượclàmthếnàomàanhtalạimắcnhữngsailầmnhưvậy,nhưngkhôngthểhiểutạisao.Sauđó,anhtachỉtựdằnvặtmìnhvàdừnglạiởmứcđó.
Lẽdĩnhiên,nếumộtngườivừathôngminhvừamaymắn,anhtasẽkhôngmắcphảicùngmộtsailầmđếnhailần.Nhưnganhtasẽmắcphảimộttronghàngngàn“ngườianhem”củasailầmđầutiên.“Giađình”Sailầmđôngđảođếnnỗilúcnàocũngcómộtthànhviêncủa“giađình”đóởbênbạnkhibạnmuốnrútkinhnghiệmtừsailầmđầutiênđó.
Vềsailầmđầutiêntrongsốnhữngsailầmđánggiáhàngtriệuđô-lacủatôi,tôiphảingượclạithờiđiểmkhitôilầnđầutiêntrởthànhtriệuphú,ngaysauđợtbiếnđộnggiálớnvàothángMười,1907.Cùngvớisựpháttriểntronghoạtđộngkinhdoanhcủatôi,cótrongtaycảtriệuđô-lachỉcónghĩalàcầndèdặthơn.Tiềnkhônglàmchomộtthươngnhâncảmthấythoảimáihơn.Bởivìdùgiàuhaynghèo,anhtavẫncóthểmắcsailầm,vàđóchưabaogiờlàmộtđiềudễchịu.Khimộttriệuphúquyếtđịnhđúng,tiềnchỉlàmộttrongsốnhữngngườihầucủaanhta.Thualỗlàvấnđềítrắcrốinhấtđốivớitôi.Tôichưatừngbậntâmkhibịthualỗ.Tôisẽquênchúngngay.Nhưngchínhviệcmìnhmắcsailầm,khôngphảinhữngthualỗ,đãlàmtổnhạiđếntúitiềnvàtâmtrítôi.BạnhãynhớlạicâuchuyệncủaDicksonG.Wattvềmộtngườibạnđãcảmthấylolắngđếnmứcmộtngườibạnđãphảihỏianhtagặpphảichuyệngì.
Anhtatrảlời:“Tôikhôngngủđược.”
“Saovậy?”,ngườibạnhỏilại.
“Tôiđầutưquánhiềuvảivóc,đếnmứctôikhôngthểngủđượcmàchỉnghĩ
đếnchúng.Chúngđanglàmtôikiệtsức.Tôiphảilàmgìbâygiờ?”
Ngườibạngợiý,“Vậyhãybánbớtchúngđichođếnkhianhthấycóthểngủđược.”
Theolẽthường,mộtngườisẽnhanhchóngthíchnghivớihoàncảnhhiệntạiđếnmứcanhtakhôngnhìnxahơnđược.Anhtakhôngcảmnhậnrõràngđượcsựkhácbiệt–đólà,anhtađãhoàntoànquênmấtnhữngcảmgiáccủamộtcuộcsốngkhôngphảilàtriệuphú.Anhtachỉcònnhớbâygiờmìnhcóthểlàmnhữngviệcmàtrướcđâyđãkhôngthểlàmđược.Đốivớimộtngườitrẻtuổibìnhthường,đểquênđinhữngthóiquencủamộtngườinghèokhôngtốnnhiềuthờigian.Nhưngsẽmấtkhánhiềuthờigianđểquênđimìnhđãtừnggiàucó.Tôichorằngđólàbởitiềngiúptạoranhữngnhucầuhoặcnhânchúnglêngấpbội.Tôimuốnnói,nếumộtngườiháiratiềntừthịtrườngchứngkhoán,anhtasẽnhanhchóngmấtđithóiquentiếtkiệm.Nhưngđếnkhiphásản,anhtasẽmấtrấtnhiềuthờigianđểquênđithóiquêntiêutiềncủamình.
SaukhitôiđãbùlạisốbánkhốngvàtiếptụcđầucơvàothángMườinăm1907,tôiquyếtđịnhnghỉngơimộtthờigian.TôimuamộtduthuyềnvàdựđịnhchudutớicácvùngbiểnphíaNam.Tôirấtmêcâucávàtôimuốntậnhưởngcuộcsống.Tôitrôngchờchuyếnđivàluônsẵnsàngđểkhởihànhvàobấtkỳngàynào.Nhưngrồitôiđãkhôngđiđược.Thịtrườngđãkhôngbuôngtôira.
Tôiluôngiaodịchởthịtrườnghànghoácũngnhưcổphiếu.Tôikhởiđầusựnghiệptừmộtthanhniênlàmchomộthãngmôigiớibấthợppháp.Tôiđãnghiêncứucácthịtrườngđótrongnhiềunăm,dùcóthểkhôngkỹlưỡngnhưvớithịtrườngchứngkhoán.Sựthựclà,tôimuốnkinhdoanhhànghoáhơnlàcổphiếu.Khôngcógìphảinghingờrằngchúnghợppháphơn,hiểnnhiênlàthế.Vàkinhdoanhhànghoámangbảnchấtcủamộtcôngviệckinhdoanhthươngmạihơnlàchứngkhoán.Anhtacóthểgiảiquyếtnhữngvấnđềthươngmạitheocáchanhtacóthểlàm.Anhtacóthểsửdụngnhữngtranhluậntưởngtượngđểủnghộhoặcchốnglạimộttràolưunàođótrongthịtrườnghànghoá.Dùchothànhcôngcủanhữnghànhđộngnàychỉlàtạmthời,bởiđếncuốicùng,sựthựcvẫnluôngiànhphầnthắng.Nhờđó,cácthươngnhânkiếmđượclợitừnghiêncứuvàquansát,nhưtrongcôngviệckinhdoanhthôngthường.Anhtacóthểquansátvàcânnhắccácđiềukiệnvàanhtabiếtrànhvềnghềnàynhưbấtkỳngườinàokhác.Anhtakhôngcầncảnhgiácvớinhữngphepháinộibộ.Trongthịtrườngbông,lúamìhayngô,lợitứcsẽkhôngbấtngờtănglênhoặcmấtđichỉsaumộtđêm.Trong
thờigiandài/vớithờigian,giácảhànghoásẽđượckiểmsoátchỉbằngmộtloạiluật-luậtcungcầu.Việclàmăncủamộtthươngnhântrongthịtrườnghànghoáchỉlàtìmrasựthậtvềcungvàcầu,hiệntạivàtươnglai.Anhtakhôngthểtựchophépmìnhđưaranhữngdựđoánvềhàngtánhữngviệcnhưtrongthịtrườngchứngkhoán.Côngviệcđóđãluônhấpdẫntôi–kinhdoanhhànghoá.
Dĩnhiên,ởtấtcảcácthịtrườngđầucơcónhữngviệcgiốngnhauvẫnxảyra.Thôngđiệptừbảngtinlúcnàocũnggiốngnhau.Cơhộiđượcchiađềuchonhữngaibỏcôngsứcsuynghĩ.Nếuanhtatựđặtchomìnhnhữngcâuhỏivàcânnhắccácđiềukiện,anhtasẽtìmracâutrảlờiởsẵntrongđó.Nhưngkhôngaichịubỏcôngđặtranhữngcâuhỏi,họchỉcốtìmkiếmcâutrảlời.NgườiMỹluônnghingờ,mọinơivàmọilúc,trừkhihọtìmđếnnhữngvănphòngmôigiớivànhìnvàobảngtin,dùhọkinhdoanhhànghoáhaychứngkhoán.Cuộcchơilớncủatấtcảnhữngcuộcchơicầncósựnghiêncứukỹlưỡngtrướckhibắtđầulạilàcuộcchơimàanhtalaovàovớikhôngchútnghingờ,chuẩnbị,phòngngừathườngcó.Anhtasẵnsàngmạohiểmmộtnửagiatàicủamìnhvàothịtrườngchứngkhoánvớiítcânnhắchơnhẳnkhilựachọnmộtchiếcxegiátrungbình.
Việcđọcbảngtinthựcrakhôngkhónhưngườitavẫntưởng.Dĩnhiên,bạncũngcầncókinhnghiệm.Nhưngcònmộtviệcquantrọnghơn,đólàbạncầnghinhớmộtsốquitắccơbản.Đọcbảngtinkhôngphảilàbiếtđượcvềgiatàicủabạn.Bảngtinkhôngthểchỉrabạncóthểcóđượcbaonhiêuvàolúc1giờ35phútchiềungàythứNămtuầnsau.Mụcđíchcủaviệcđọcbảngtinlàđểchắcchắn,thứnhấtlàphươngthứcgiaodịch,vàsauđólàthờigiannêngiaodịch.Liệuvàothờiđiểmđó,muavàohaybánralàtốthơn.Điềunàyđúngvớicảthịtrườngchứngkhoáncũngnhưcácthịtrườngbông,lúamì,ngôhayyếnmạch.
Bạntheodõithịtrường-chínhlàtheodõichiềuhướngbiếnđộngcủagiácảđượcghilạitrênbảngtin–vớimộtmụcđích:xácđịnhchiềuhướngbiếnđộngcủanó.Nóiđúnghơn,xácđịnhkhuynhhướngbiếnđộngcủagiácả.Giácả,nhưchúngtađềubiết,sẽtănglênhoặcgiảmxuốngtuỳthuộcvàomứctrởngạimàchúnggặpphải.Đểdễhiểu,chúngtahãynói,giácả,cũnggiốngnhưmọithứkhác,đềudichuyểntheohướngcóítchướngngạivậtnhất.Chúngsẽlàmnhữnggìdễlàmnhất,vìvậy,chúngsẽtănglênnếuviệcđógặpítcảntrởhơngiảmxuống,vàngượclại.
Khôngcònaiphảibốirốixácđịnhliệuthịtrườnglàđầucơgiátănghaygiáhạsaukhisàngiaodịchmởcửa.Mộtngườicóđầuóctỉnhtáovàmộttầm
nhìntươngđốirõràngcóthểnhậnraxuhướngnàykhádễdàng.Khôngphảingườiđầucơnàocũngbiếtcáchkhớpcácthựctếvớilýthuyếtcủamình.Nhữngngườilàmđượcđiềuđósẽ,hoặcphải,biếtthịtrườngđólàđầucơgiátănghaygiáhạ,vànếuanhtađãbiết,anhtasẽhiểunênbánhaynênmua.Bởivậy,ngườiđầucơcầnphảibiếtđượcnênbánhaymuangaykhibắtđầucóbiếnđộng.
Vídụ,giảsửthịtrườngdaođộng,nhưvẫnthườngthấytạinhữngthờiđiểmgiữanhữngđợtbiếnđộng,trongkhoảngmườiđiểm,từ120đến130.Tạiđiểmthấpnhất,cổphiếucóvẻkhôngkhảquan,hoặctheochiềungượclại,saukhităngtám-mườiđiểm,cổphiếulạicóvẻrấtmạnh.Mộtngườiđầucơkhôngđượcphépđểcácbiểuhiệnbềngoàichiphốimình.Anhtanênchờđợichođếnkhibảngtinchoanhtabiếtthờicơcủaanhtađãđến.Trênthựctế,nhiềungườiđầucơđãmấthàngtriệuđô-lakhimuacổphiếubởichúngcóvẻrẻhoặcbánrakhichúngcóvẻlàmộtmónhời.Ngườiđầucơkhôngphảicácnhàđầutư.Mụctiêucủaanhtakhôngphảilàđảmbảothuhồivốnvớimộtkhoảnlợitứckhakhá,màlàtìmcáchkiếmlờicảkhigiácảcủabấtkỳmặthàngnàomàanhtađầucơtănghaygiảm.Dođó,yếutốquyếtđịnhphảilàchiềuhướngđầucơgặpíttrởngạinhấtvàothờiđiểmgiaodịch;vàđiềuanhtachờđợichínhlàthờiđiểmchiềuhướngđótựđịnhhình.Đóchínhlàdấuhiệubắtđầukhoảngthờigianbậnrộncủaanhta.
Việcđọcbảngtinhoàntoànchophépnhữngngườiđầucơnắmbắtđượcrằngtạimứcgiá130,lượngbánralớnhơnnhiềulượngmuavào,vàtấtyếusẽcósựđiềuchỉnhvềgiácả.Khiđếnmứcgiálượngbánralớnhơnmuavào,nhữngngườinghiêncứubảntinkhôngchuyênsâusẽkếtluậngiásẽkhôngdừnglạidướimức150,vàthếlàhọmuavào.Nhưngsaukhisựđiềuchỉnhdiễnra,họphảigiữlại,hoặcbánravàchịumộtkhoảnlỗnhỏ,hoặchọchuyểnsangbánkhốngvàđầucơgiáhạ.Ởmứcgiá120,việchạgiásẽgặpnhiềutrởngạihơn.Lúcnày,lượngmuavàonhiềuhơnhơnbánra,nhiềungườisẽmuavàođểbùlượngbánkhốngvàgiásẽphụchồi.Đãcónhiềuthấtbạitớimứccóthểkhiếnchomộtngườikinhngạckhinhiềungườivẫnkhôngthểrútrađượcbàihọcchomình.
Vàcuốicùng,sẽcómộtđiềugìđóxảyragiúptăngthêmsứcmạnhcholựctácđộngđilênhoặcđixuốngvàlàmthayđổicảđiểmgặptrởngạivềgiálớnnhấttươngứng.Đólàkhilượngmuavàoởmứcgiá130lớnhơnbánra,hoặclượngbánraởmức120sẽlớnhơnmuavào.Giásẽphávỡràocảncũhoặcgiớihạncủabiếnđộngvàtiếptụctănglên.Vànhưthườnglệ,luônluôncórấtđôngnhữngngườigiaodịchđãbánkhốngởmứcgiá120khithấygiácóvẻyếuvàđầucơởmức130vìgiácóvẻmạnh.Vàkhithịtrường
thayđổitheohướngchốnglạihọ,saumộtthờigianhọbuộcphảithayđổisuynghĩvàđitheochiềuhướngcủathịtrườnghoặclàphásản.Dùlựachọnthếnào,họcũnggiúpđịnhhìnhhướnggiáíttrởngạinhất.Vànhưvậy,nhữngngườigiaodịchthôngminh,nhữngngườiđãkiênnhẫnchờđợiđểxácđịnhchiềuhướng,sẽcóđượcsựgiúpđỡtừcácđiềukiệngiaodịchcơbảnvàcảtừtácđộngcủanhữnggiaodịchgiữanhữngngườiđãcónhữngphánđoánsai,vàphảisửalạinhữngsailầmđó.Điềunàygiúpđẩygiábiếnđộngtheochiềuhướngíttrởngạinhất.
Tôimuốnnóingaytạithờiđiểmnày,mặcdùkhôngphảilàmộtđiềuchắcchắnhoàntoànhoặclàmộtchânlýđầucơ.Kinhnghiệmcủatôichothấychínhnhữngtìnhcờ,nhữngviệcbấtngờvàkhôngdựkiếntrướcđược,đãgiúptôicóđượcvịtrítrênthịtrườngmỗikhinhữngtìnhcờloạithứhaiphụthuộcvàoquyếtđịnhcủatôivềchiềuhướnggiáíttrởngạinhất.BạncònnhớvềtrườnghợpcủaUnionPacificởSaratogamàtôiđãtừngnóiđến?Khiđó,tôiđãmuavàobởitôixácđịnhhướnggiáíttrởngạinhấtlàhướnglên.Lẽratôiđãcứnênmuavàothayvìđểchongườimôigiớicủatôinhắcnhởtôirằngnhữngngườitrongnộibộđangbắtđầubánra.Việccácgiámđốcđangnghĩgìcũngchẳngtạorasựkhácbiệtnào.Đókhôngphảilàđiềutôicóthểbiếtđược.Nhưngtôicóthểvàbiếtchínhxácrằngbảngtinđãnóivớitôi:“Giásẽlên”.Vàrồicũngđếnlúctỉlệcổtứcđộtngộttănglên,kéotheogiácổphiếutăngbamươiđiểm.Vàmứcgiá164đãlàkhácao,nhưngnhưtôiđãnóivớibạntrướcđó,cổphiếukhôngbaogiờởmứcgiáquácaođểmuavàohoặcquáthấpđềbánra.Giácả,tựnókhôngcóchútdínhdánggìvớiviệctạorahướnggiáíttrởngạinhấtcủatôi.
Trongthựctiễn,bạnsẽnhậnranếubạngiaodịchnhưnhữnggìtôiđãnói.Bấtkỳthôngtinquantrọngnàođượcđưaratrongkhoảngthờigiangiữaphiêngiaodịchcũkếtthúcchođếnkhibắtđầuphiêngiaodịchmới,đềuphùhợpvớihướnggiáíttrởngạinhất.Chiềuhướngbiếnđộngđãđượcxáclậptrướckhicáctintứcnàyđượcthôngbáo,vàtrongthịtrườngđầucơgiálên,cácyếutốhạgiásẽkhôngđượcchúý,cácthôngtingâytănggiálạibịthổiphồng,vàngượclại.Trướckhichiếntranhnổra,thịtrườngchứngkhoánđangởtrongtìnhtrạnghoạtđộngyếu.VàrồichínhsáchvềtàungầmcủaĐứcđượccôngbố.Tôiđãbánkhốngmộttrămnămmươingàncổphiếu,khôngphảibởitôibiếtsắpcótinmới,màbởitôiđangtheohướnggiáíttrởngạinhất.Mọiviệcxảyrahoàntoànbấtngờđốivớicôngviệccủatôi.Vàdĩnhiên,tôiđãtậndụnghoàncảnhđóvàbùlạiđủsốbánkhốngngayhômđó.
Điềunàynghecóvẻdễdàngkhinóitấtcảnhữngviệcbạnphảilàmchỉlàtheodõibảngtin,đặtramộtđiểmtrởngạilớnnhấtcủamìnhvàchuẩnbị
giaodịchtheohướngíttrởngạinhấtngaykhibạncóquyếtđịnhvềchiềuhướngđó.Nhưngtrongthựctế,mộtngườicònphảicảnhgiácvớirấtnhiềuđiều,hầuhếtlàchốnglạichínhanhta.Đólàlýdotạisaotôinóirằngnhữngngườixácđịnhđúngluôncóđượchainguồnlựccólợichoanhta–cáchoàncảnhgiaodịchcơbảnvànhữngngườiphánđoánsai.Trongthịtrườngđầucơtănggiá,cácyếutốlàmhạgiásẽbịphớtlờ.Đólàbảnchấtcủaconngười,vàchưatừngcóaitỏrangạcnhiênvềđiềuđó.Mọingườicóthểnóivớibạnrằngvụlúamìnàysẽthấtbátvìmộtvàinơigặpphảithờitiếtxấuvàđãcómộtsốnôngtrangbịpháhuỷ.Khitoànbộlúamìđãđượcthuhoạchvàcácnôngdânbắtđầubánra,nhữngngườiđầucơgiálênđãhoàntoànbấtngờbởinhữngthiệthạilàkhôngđángkể.Vàhọpháthiệnrahọđãhầunhưgiúpchonhữngngườiđầucơgiáhạ.
Khimộtngườithamgiagiaodịchtrênthịtrườnghànghoá,anhtakhôngđượcphéptựmìnhđưaraýkiến.Anhtacầncóđầuóctỉnhtáovàlinhhoạt.Bỏquanhữnggợiýcủabảngtinkhôngphảilàmộtviệclàmthôngminh,dùýkiếncủabạnvềvụmùahaybấtkỳmộtnhucầunàolànhưthếnào.Điềunàylàmtôinhớlạilầntôiđãlỡmấtmộtcơhộikiếmlờikhicốgắngđoántrướctínhiệubắtđầu.Tôiđãquáchắcchắnvềcáctìnhthếđếnmứcnghĩrằngkhôngcầnthiếtphảiđợiđếnlúchướnggiáíttrởngạitựđịnhhình.Thậmchí,tôicònnghĩtôicóthểgiúpnóhìnhthành,bởilúcđócóvẻnhưcầncómộtvàisựhỗtrợnhỏđểgiúphướnggiáđịnhhình.
Lúcđó,tôiđangđầucơtănggiábông.Giábônglúcđóđanglàkhoảngmườihaixu,daođộngvừaphải.Đólàmộttrongnhữngkhoảnglưngchừngvàtôicóthểnhậnrađiềuđó.Tôibiếtrằngtôibuộcphảiđợi.Nhưngbấtchợttôilạicóýnghĩnếutôitạoramộtlựcđẩynhỏ,giásẽtăngvượtquađiểmtrởngạitrên.
Tôiđãmuavàonămmươingànkiệnhàng.Lẽdĩnhiên,giábôngđãtănglên.Vàtấtnhiênlàgiácũngdừngtăngkhitôidừngmua.Vàrồigiálạitrởlạimứcbanđầunhưkhitôibắtđầumua.Tôidừnglạivàgiácũngngừnggiảm.Lúcđó,tôinghĩmìnhđãởrấtgầnvớiđiểmbắtđầu,vàtôiquyếtđịnhmìnhnêntựbắtđầulại.Vàtôiđãlàmnhưthế.Nhữngviệctươngtựlạilặplại.Tôicốgắngtănggiá,chỉđểthấygiálạitụtxuốngkhitôingừnglại.Tôicốgắnglàmlạikhoảngbốn-nămlầntrướckhitôithựcsựphẫnnộvàrútlui.Tôiđãtốnkhoảnghaitrămnămmươingànđô-la.Tôitựnhủnhưthếlàquáđủ.Nhưngkhônglâusauđó,giáđộtngộttănglên,vàkhôngdừnglạichođếnkhiđạtmộtmứctươngđươngvớimộtmónhờilớnchotôi–nếutôiđừngvộivãbắtđầunhưthế.
Đãcórấtnhiềungườigiaodịchgặpphảitrườnghợpnhưcủatôi.Nhiềuđếnmứctôicóthểđưaramộtquyluậtnhưsau:Trongmộtthịtrườnghạnhẹp,khigiácảchỉdaođộngtrongmộtkhoảnghạnhẹpmàkhôngđạtđếnmộtmứcđángkể,mọinỗlựcdựđoánvềchiềuhướngcủađợtbiếnđộngtiếptheolàlênhayxuốngđềulàvônghĩa.Điềuduynhấtphảilàmlàtheodõithịtrường,đọcbảngtinđểxácđịnhgiớihạncủanhữngmứcgiáthayđổikhôngđángkểnày,vàchấpnhậnrằngbạnsẽkhôngthểkiếmlờichođếnkhigiátựphávỡcácgiớihạnởbấtkỳchiềuhướngnào.Mộtngườiđầucơphảibiếttậptrungvàoviệckiếmratiềntừthịtrườngthayvìcứcốgắngbuộcbảngtinphảigiốngvớinhữngýkiếncủamình.Đừngbaogiờcốgắngtranhcãivớibảngtin,vàcũngđừngbaogiờtìmhiểunguyênnhânhaytìmkiếmlờigiảithích.Việctổngkết,rútkinhnghiệmvềthịtrườngchứngkhoánkhôngđemlạilợitức.
Cáchđâykhônglâu,tôicólàmănvớimộtnhómbạn.Họbắtđầunóichuyệnvềlúamì.Vàingườitrongsốhọđầucơgiálên,mộtsốkháclạiđầucơgiáhạ.Cuốicùnghọhỏivềýkiếncủatôi.Tôicũngđãnghiêncứuvềthịtrườngnàytrongmộtthờigian.Tôibiếtrằnghọkhôngcầnnhữngsốliệuthốngkêhaynhữngphântíchtìnhhình.Dođótôinói:“Nếucácanhđịnhkiếmchúttiềntừbộtmì,tôicóthểchỉcáchchocácanh.”
Họđềunóilàhọmuốnvàtôinhắchọ:“Nếucácanhthựcsựchắcchắnmuốnkiếmtiềntừbộtmì,cácanhchỉcầntheodõinó.Vàchờđợi.Ngaykhigiávượtquamức1,20đô-la,hãymuavàovàcácanhsẽkiếmđượcmộtmónhờikhánhanhvàkhôngnhỏđâu.”
“Saokhôngmuangaylúcnày,ởmức1,14?”Mộtngườitrongnhómlêntiếng.
“Vìtôikhôngbiếtchắcgiácótănglênhaykhông.”
“Vậytạisaolạimuaởmức1,20?Mứcđócóvẻcaoquá.”
“Cácanhđịnhliềulĩnhđánhbạcđểhivọngthuvềmộtkhoảnlợilớnhơnhaycácanhmuốncónhữngkhoảnđầutưthôngminhvàthuvềnhữngmónlợinhỏhơnnhưngchắcchắnhơn?”
Tấtcảbọnhọđềunóimuốncónhữngkhoảnlợinhỏnhưngchắcchắnhơn,dođótôinói:“Vậycứlàmtheolờitôi,hãymuavàokhigiávượtmức1,20đô-la.”
Nhưtôiđãnóivớicácbạn,tôiđãtheodõithịtrườngtrongmộtthờigiankhá
dài.Trongnhiềutháng,giálúamìdaođộngtrongkhoảng1,10–1,20đô-la,khôngcóbiếnđộngđángkể.Nhưng,thưacácbạn,đếnmộtngày,thịtrườngđóngcửavớimứcgiátrên1,19đô-la.Vàtôiđãsẵnsàngchođiềunày.Ngàyhômsau,thịtrườngmởcửavớimứcgiálà1,20 đô-la,vàtôibắtđầumua.Sauđó,giábắtđầutănglên1,21rồi1,22,sauđólà1,23vàđạtđến1,25đô-lavàtôiđãđitheohướngđúng.
Đếnbâygiờtôicũngkhôngthểgiảithíchvớibạnchuyệngìđãdiễnralúcđó.Tôicũngkhôngtìmkiếmbấtkỳsựgiảithíchnàochonhữngbiếnđộngcủagiátrongkhoảngdaođộnggiớihạn.Tôicũngkhôngthểbiếttrướcgiásẽphávỡcácgiớihạnởmức1,20đô-lahay1,10đô-la,mặcdùtôivẫnnghingờgiásẽtănglênbởikhôngcóđủbộtmìtrênthếgiớiđểtạoramộtđợtsụtgiámạnh.
Thựctếlà,ChâuÂuđãlặnglẽthumuabộtmìvàrấtnhiềungườigiaodịchđãbánkhốngởmức1,19đô-la.Nhờcósựviệcđócùngnhiềunguyênnhânkhác,mộtlượnglớnbộtmìđượcthumuakhỏithịtrường.Vìvậy,sựbiếnđộnglớnđãbắtđầu.Giábộtmìđãvượtquamức1,20đô-la.Đólàđiểmtôicó,cũnglàtấtcảnhữnggìtôicần.Tôibiếtrằngkhigiávượtquamức1,20đô-la,đólàbởisựbiếnđộnggiátheohướnglêncuốicùngđãcóđủlựcđểtựđẩymìnhvượtquagiớihạnvàđãcómộtđiềugìđóxảyra.Nóicáchkhác,khigiávượtquamức1,20đô-lacũnglàlúchướnggiáíttrởngạinhấtcủagiábộtmìđãđượchìnhthành.Vàlúcđólạilàmộtchuyệnhoàntoànkhác.
Tôicònnhớvàomộtngàylàngàynghỉcủachúngtôivàcácthịtrườngđãđóngcửa.Khiđó,ởWinnipegthịtrườngbộtmìmởcửavớigiásáuxumộtgiạ
[5].Vàkhithịtrườngcủachúngtôimởcửavàongàyhômsau,giábộtmì
cũngởmứcsáuxumộtgiạ.Nhưvậy,giácảđãbiếnđộngtheohướngíttrởngạinhất.
Nhữngđiềutôiđãnóivớicácbạnđãchocácbạnthấybảnchấtphươngphápgiaodịchcủatôilàdựatrênnhữngnghiêncứubảngtin.Tôigầnnhưđãnắmbắtđượcnhữngcáchgiácảthườngbiếnđộngnhất.Tôithườngsoátlạicôngviệcgiaodịchbằngnhữnglầnkiểmtrabổsung,đểquyếtđịnhthờiđiểmthíchhợp,bằngcáchtheodõinhữngbiếnđộngcủagiácảsaukhitôibắtđầu.
Mộtđiềukhángạcnhiênlàcórấtnhiềungườigiaodịchcókinhnghiệmđãtỏrahoàinghikhitôinóivớihọrằngnếutôimuốnmuacổphiếuđểđẩygiá,tôisẽmuavớigiácao,vàkhitôibán,tôiphảibánvớigiáthậtthấphoặckhônggìhết.Muốnkiếmtiềnkhôngphảilàmộtviệckhónếumộtthươngnhânluônkiêntrìvớiphươngphápđầucơcủamình.Đólà,kiênnhẫnchờ
đợichođếnkhihướnggiáíttrởngạinhấttựđịnhhìnhvàchỉbắtđầumuavàokhibảngtinthôngbáotínhiệugiálênvàbánrakhibảngtinbáogiáxuống.Anhtanêntíchluỹhànghoácủamìnhtrongkhigiáđanglên.Hãybắtđầubằngviệcmuavàovới1/5khảnăngmuacủamình.Nếuanhtakhôngthấyđượcchútlợinhuậnnhỏnào,anhtakhôngnêntănglượngtíchluỹbởirõrànglàanhtađãsai;cóthểanhtachỉsaitạmthờinhưngởbấtkỳthờiđiểmnào,cáisaikhôngđemlạilợinhuận.Bảngtinđóvẫnnói“lên”chưahẳnđãhoàntoànsai,bởigiờđây,thôngđiệpcủanómớichỉlà“CHƯAĐẾNLÚC”.
Trongthịtrườngbông,tôiđãkháthànhcôngtrongmộtthờigiandài.Tôicónhữnglýthuyếtcủariêngmìnhvàtôilàmviệctheonhữnglýthuyếtđó.Giảsửrằngtôicókhảnăngmuabốn–nămmươingànkiệnhàng.Lúcnày,tôisẽtheodõibảngtinnhưtôiđãnóivớibạnvàchờđợicơhộiđểbánhoặcmua.Lạigiảsửrằngbảngtinbiểuthịmộtđợtbiếnđộngtheohướngđilên.Vậylà,tôisẽmuamườingànkiện.Saukhimua,nếugiáhàngtăngthêmmườiđiểmsovớigiátôimuabanđầu,tôisẽmuathêmmườingànkiệnnữa.Mọiviệclạidiễnranhưvậy.Khiđó,nếutôikiếmđượcmộtkhoảnlợitươngđươnghaimươiđiểm,haymộtđô-lamộtkiệnhàng,tôisẽmuathêmhaimươingànkiệnnữa.Nhưvậylàtôiđãcóđủsốlượnghàng-nềntảngcơbảnđểgiaodịch.Nhưngnếusaukhimuamườihoặchaimươingànkiệnhàngđầu,tôinhậnramìnhđanglỗ,tôisẽrútluingay.Rõrànglàtôiđãsai.Cũngcóthểlàtôichỉsaitạmthời.Nhưng,nhưtôiđãnóitrướcđây,khởiđầuđãsaithìchẳngkiếmđượcmónlợinào.
Điềutôiđạtđượckhikiêntrìvớiphươngthứccủamìnhlàtôilúcnàocũngcómộtlượnghàngnhấtđịnhtrongmọiđợtbiếnđộngthựcsự.Trongquátrìnhtíchluỹhàng,tôicóthểlãngphínăm–sáumươingànđô-lachonhữnglầnđặtcượcđầycảmtínhnhưvậy.Trôngcóvẻđâylànhữnglầnkiểmtrakhátốnkém,nhưngthựcralạikhôngphải.Saukhiđợtbiếnđộngthựcsựbắtđầu,bạnnghĩrằngtôicầnmấtbaolâuđểkiếmlạiđượckhoảntiềnnămmươingànđô-latôiđãtiêuphíđểchắcchắntôisẽcóđượcthờiđiểmthíchhợp?Tôixintrảlờilàkhôngmấtmộtphútnàocả!!!Ngườilựachọnđúngsẽđượctrảcôngxứngđángvàođúnglúc.
Nhưđãcólầntôinóivớicácbạn,tấtcảnhữngviệctrênđãmiêutảđầyđủcáimàtôigọilàphươngthứcđặtcượccủatôi.Đâycóvẻchỉlàmộtphéptínhđơngiảnđểchứngminhrằngsẽlàmộtviệclàmthôngminhkhibạnthuvềnhữngmóntiềnlớnkhibạnthắngvàchỉthuanhữngkhoảncượcnhỏcótínhthămdò.Nếumộtngườitiếnhànhgiaodịchtheocáchtôiđãmiêutả,anhtasẽcóđượcvịtrícólợiđểkiếmtiềntừnhữngvụđánhcượclớn.
Nhữngthươngnhânchuyênnghiệplúcnàocũngcónhữngphươngthứcgiaodịchcủariêngmình,dựatrênnhữngkinhnghiệmcủahọvàbịchiphốibởiquanđiểmcủahọvềđầucơcũngnhưkhátvọngcủahọ.TôinhớcólầntôigặpmộtquýôngđãcaotuổiởPalmBeach,tôikhôngcònnhớhoặcítnhấtlàchưanhớratênôngta.TôibiếtôngtađãlàmviệctạiphốWallnhiềunăm,từthờikỳnộichiến,vàcóaiđóđãnóivớitôiôngtalàmộtônggiàkỳquặcnhưngrấtkhônngoan,mộtngườiđãtrảiquanhiềuthăngtrầmtớimứcôngđãthốtlêndướigầmtrờinàyđãkhôngcònđiềugìlàmớimẻvớiông,nhấtlàtrongthịtrườngchứngkhoán.
Ngườibạngiàđãhỏitôirấtnhiềucâuhỏi.Vàkhitôikểhếtchoôngnghenhữngviệctôithườnglàm,ônggậtđầuvànói:“Đúng!Đúng!Cậuhoàntoànđúng.Cáchcậuxâydựngnhữngphươngthứcđó,cáchcậusuynghĩđãlàmchonhữngphươngthứcấyphụcvụrấttốtchocậu.Cậucóthểdễdànglàmđượcnhữngđiềucậunói,bởinhữngmóntiềncậuđánhcượckhôngkhiếncậuphảiquantâmnhiều.CậulàmtôinhớđếnPatHearne.Cậuđãtừngngheđếntênôngtachứ?Ôngtalàmộtngườithíchthểthao,rấtnổitiếngvàôngtacómộttàikhoảnởchỗchúngtôi.Mộtngườikhônngoanvàkhánóngnảy.Ôngtakiếmtiềntừchứngkhoán,vàđiềuđólàmmọingườiluôntìmôngđểxinlờikhuyên.Nhưngôngtachưabaogiờkhuyênai.Nếuhọthẳngthắnxinôngtaýkiếnvềsựsángsuốttrongnhữngcamkếtcủahọ,ôngthườngtrảlờibằngmộtcâuchâmngônưathíchcủamình:“Bạnkhôngthểbiếtnếubạnkhôngđặtcược”.Ôngtagiaodịchtrongsởcủachúngtôi.Ôngtathườngmuamộttrămcổphầncủamộtsốloạicổphiếutíchcực,vàkhi,hoặcnếugiácácloạicổphiếuđótăngmộtphầntrăm,ôngtasẽmuathêmmộttrămnữa.Giátăngthêmmộtđiểm,ôngtalạimuathêmmộttrăm,cứnhưthế.Ôngtađãtừngnóiôngtakhôngmuốnmìnhkiếmtiềnchokẻkhác,vìvậyôngtađãđặtramộtlệnhbánđểdừngởmứcthấphơngiámuacuốicùngcủaôngtamộtđiểm.Khigiátiếptụctăng,ôngtachỉviệcnânglệnhđólêntheo.Khigiáhạchỉmộtđiểm,ôngtarútlui.Ôngđãtừngnóiôngkhôngthểchịuđượcviệcmấtnhiềuhơnmộtđiểm,dùlàtừlợinhuậngốchaynhữngkhoảnlãitrêngiấytờcủamình.
“Cậubiếtđấy,mộtconbạcchuyênnghiệpkhôngbaogiờtìmkiếmnhữngviệckhôngchắcthành,màlànhữngkhoảntiềnđảmbảocóđược.Dĩnhiên,nhữngviệcliềulĩnhđócũngtốtthôi,nếuchúngcóthểthànhcông.Trênthịtrườngchứngkhoán,Patkhôngtheođuổinhữngkhoảntiềncòconhaynhữngkhoảnchênhlệchkiểuhai-mươi-điểm-một-tuần,màchỉtìmkiếmnhữngkhoảntiềnchắcchắnvàđủlớnđểôngtacómộtcuộcsốngannhàn.TrongsốhàngngànngườiđầucơtôiđãgặpởphốWall,PatHearnelàngườiduynhấtxemviệcđầucơchứngkhoánlàmộttròchơicơhộinhưbàiparo
hayru-lét,nhưnglạicósựkhônngoanvàmộtphươngphápđánhcượckháchắcchắn.
“SaukhiHearnechết,mộtkháchhàngcủachúngtôi,ngườithườnggiaodịchcùngPatvàlàmtheocáchcủaôngấy,đãkiếmđượchơnmộttrămngànđô-laởLackawanna.Sauđó,ôngtachuyểnsangmộtvàiloạicổphiếukhác,vàbởiôngtađãcótrongtaymộtkhoảnkhakhá,ôngtanghĩrằngkhôngcầnphảitheophươngthứccủaPatnữa.Vàkhigiábiếnđộngkhôngthuận,thayvìcắtgiảmthualỗ,ôngtalạiđểmặcchúng–nhưthểchúnglànhữngmónlợivậy.Dĩnhiênlàôngtamấtđếnnhữngđồngxucuốicùng.Vàkhiôngtahoàntoànrútlui,ôngtacònnợchúngtôivàingànđô-la.
“Ôngtavẫnquanhquẩntạisànthêmkhoảnghaibanămnữa.Rấtlâusaukhimấttrắng,ôngtavẫnkhôngthểlàmdịucơnxúcđộng,nhưngchúngtôicũngkhôngphảnđốibởiôngtavẫncưxửphảiphép.TôinhớrằngôngtađãtừngthoảimáithừanhậnôngtangànvạnlầnlàmộtkẻngungốckhikhôngchịulàmtheophươngphápcủaPatHearne.Rồimộtngày,ôngtatìmgặptôivớimộtgươngmặtđầyphấnkhíchvàyêucầutôichophépôngtabánmộtsốcổphiếutạisởcủachúngtôi.Ôngtađãtừnglàmộtkháchhàngdễchịuvàvìthế,tôinóivớiôngtarằngcánhântôicóthểđảmbảomộttàikhoảnmộttrămcổphầnchoôngta.
“ÔngtabánkhốngmộttrămcổphầncủaLakeShore.ĐólàthờiđiểmBillTraverscónhữngchỉtríchkịchliệtvềthịtrường,năm1875.ÔngbạnRobertscủatôiđãđẩycổphầncủaLakeShorerađúngthờiđiểmquyếtđịnhvàđãtiếptụcbánratheođúngcáchôngđãtừngquenlàmtrongnhữngngàyhuyhoàngcũ,trướckhiôngquyếtđịnhgạtbỏphươngphápcủaPatHearneđểchạytheonhữnghyvọnghãohuyền.
“Và,xinthưavớicậu,saubốnngàytiếnhànhtheokiểuhìnhkimtựthápthànhcông,tàikhoảncủaRobertsđãđemlạichoôngtakhoảnlợinhuậnmườilămngànđô-la.Nhậnthấyôngtachưađặtlệnhdừngthualỗ,tôiđãnóilạivớiôngtavànhậnđượccâutrảlờirằngbiếnđộngchưathựcsựxảyravàôngtakhôngcóýđịnhthoáiluivìbấtkỳphảnứngmột-điểmnàocủagiá.ĐólàvàothángTám.VàchỉđếntrướctrungtuầnthángChín,ôngtađãlạiphảiđếnmượntôimườiđô-lađểnộptiềnđỡđẻchoconôngta-đứathứtư.Ôngtađãkhôngthểlàmtheophươngphápđãđượckiểmchứngcủachínhmình.Đólàvấnđềcủatấtcảbọnhọ”–ônggiàlắcđầu,nhìnvềphíatôi.
Vàtôiphảicôngnhậnôngấyđúng.Đôilúctôinghĩđầucơchứngkhoánlàmộtloạihìnhkinhdoanhbấtthường,bởitôiđãnhậnthấynhữngngườiđầu
cơthôngthườngphảiđốimặtvớibảnchấtcủachínhmình.Nhữngđiểmyếuconngườidễmắcphảilạilàđiểmchítửchothànhcôngcủaviệcđầucơthôngthườngnhữngđiểmyếulàmchoanhtatrởnêndễthươngtrướcbạnbè,hoặcnhữngđiểmyếuanhtahoàntoàncóthểphòngngừatrongnhữngcôngviệcmạohiểmkhácnhưngkhôngnguyhiểmnhưtrongthịtrườngchứngkhoánhayhànghoá.
Kẻthùchínhcủamộtngườiđầucơđềuxuấtpháttừbảnthânngườiđó.Hivọngvàsợhãilànhữngbảnchấtkhôngthểtáchrờicủaconngười.Trongđầucơ,nếuthịtrườngphảnứngchốnglạibạn,bạnthườnghivọng,dùíthaynhiều-vàbạnsẽgặpthualỗnhiềuhơnmứcđángraphảichịunếukhôngcốbámvàonhữnghivọngđó.Vàkhithịtrườngbiếnđộngtheohướngcólợichobạn,bạnlạisợrằngngàymai,lợinhuậncủabạnsẽbiếnmấtvàbạnrútlui.Quásớm.Sựsợhãiđãkhiếnbạnkhôngthểkiếmđượcnhiềutiềnnhưkhảnăngbạncóthểlàmđược.Mộtngườigiaodịchthànhcôngphảichếngựđượchaibảnnăngsâukínđó.Anhtaphảigiữđượccáimàbạncóthểgọilàcơnbốcđồngtựnhiêncủaanhta.Thayvìhivọng,anhtaphảilosợ;vàthayvìlosợ,anhtalạiphảihivọng.Anhtaphảibiếtlosợnhữngthualỗcủamìnhsẽngàycànglớnhơn,vàhivọngnhữngkhoảnlợicủamìnhcũngnhiềuhơn.Cốgắngđánhbạcvớichứngkhoántheocáchnhữngngườibìnhthườngvẫnlàmlàmộtđiềuhoàntoànsailầm.
Tôiđãthamgiavàotròchơiđầucơnàytừnăm14tuổi.Đólàtấtcảnhữnggìtôiđãlàm.Tôinghĩtôibiếtmìnhđangnóivềcáigì.Vàmộtkếtluậntôirútrađượcsaugầnbamươinămgiaodịch,cảvớinhữngkhoảntiềnnhỏhaynhữngtriệuđô-la.Kếtluậnđólà:Mộtngườicóthểbiếnđổiđượcmộtloạicổphiếuhaymộtnhómcổphiếutrongnhữngthờiđiểmnhấtđịnh,nhưngkhôngcóbấtkỳngườinàocóthểbiếnđổithịtrườngchứngkhoán!Mộtngườicóthểkiếmratiềntừnhữngvụgiaodịchbônghayngô,nhưngkhôngaicóthểbiếnđổithịtrườngbônghayngô.Cũnggiốngnhưtrênđườngđua,mộtngườicóthểchiếnthắngmộtcuộcđuangựa,nhưnganhtakhôngthểluônchiếnthắngtrongnghềđuangựa.
Nếutôibiếtcáchnàolàmchonhữnglờinóinàytrởnênmạnhhơnvàrõràng,chắcchắntôisẽlàm.Dùmọingườinóingượclạithếnàocũngkhônglàmtôithayđổi.Tôibiếttôihoàntoànđúngkhinóirằngđâylànhữngđiềuhiểnnhiên,khôngthểchốicãi.
Phần.11
Vàbâygiờ,tôixintrởlạithờiđiểmthángMười,1907.TôiđãmuamộtchiếcduthuyềnvàhoàntấtmọiviệcchuẩnbịđểrờiNewYork,bắtđầumộtchuyếndungoạntrêncácvùngbiểnphíaNam.Tôimêcâucáđếnmứcgàndở,vàlúcđó,từtậnđáylòng,tôiquyếttâmsẽđicâutrênchiếcduthuyềncủachínhtôi,đếnmọinơitôimuốn,mọilúctôithích.Mọithứđãsẵnsàng.Tôicũngđãvớđượcmộtkhoảnlợilớntừchứngkhoán,nhưngđếnphútcuốicùng,ngôđãkéotôitrởlại.
Tôicầnnóithêmchocácbạnhiểurằngtrướckhicuộckhủnghoảngtiềntệđemđếnchotôinhữngtriệuđô-lađầutiên.Lúcđó,tôiđangkinhdoanhngũcốctạiChicago.Tôiđãbánkhốngmườitriệugiạlúamỳvàmườitriệugiạngô.Tôiđãnghiêncứuthịtrườngngôtừrấtlâuvàlúcđó,tôiđangđầucơgiáhạvớimặthàngngôvàlúamỳnhưđãlàmvớichứngkhoán.
Rồi,cảhaimặthàngbắtđầuhạgiá.Nhưng,trongkhigiálúamỳvẫntiếptụchạ,mộttrongnhữngnhàđầucơlớnnhấtởChicago-Stratton-độtnhiênnảyraýđịnhlàmmộtcuộcđầucơngô.SaukhitôikiếmđượcmộtmónlợilớntừchứngkhoánvàđãsẵnsàngduhànhvềphíaNamtrênchiếcduthuyềncủamình,tôichợtnhậnthấylúamỳđãgiúptôikiếmmộtkhoảnkhá,nhưngStrattonđãlàmgiángôtănglên,khiếntôiphảichịumộtkhoảnlỗkhôngnhỏ.
Tôibiếtvẫncònrấtnhiềungôtrêncảnướchơnnhữnggìmứcgiáchỉra.Quyluậtcung-cầuvẫnhoạtđộngnhưbìnhthường.NhưngcầuphầnlớnxuấtpháttừStrattontrongkhicunglạichưađủđápứng,bởilúcđóđangxảyrahiệntượngtắcnghẽnmạnhtrêncáctuyếncungcấpngô.Tôinhớlúcđótôiđãướccómộtcâuthầnchúđôngcứnggiúpđóngbăngnhữngconđườngkhôngthểquavàgiúpnhữngngườinôngdânchuyểnngôtớithịtrườngkịpthời.Dĩnhiên,làmgìcóviệcmaymắnđếnthế.
Vậyđó,tôiđãchờđợichuyếndungoạncâucávuivẻđãđượclênkếhoạchvàrồinhữngthualỗtừngôđãgiữtôilại.Tôikhôngthểbỏđikhithịtrườngđangtrongtìnhtrạngđó.Dĩnhiên,Strattontheodõirấtsátsaocácnhucầubán.Ôngtabiếtôngtađãnắmđượctôi,tôicũngbiếtrõđiềuđónhưôngta.Nhưng,nhưtôiđãnói,tôiđãhivọngtôicóthểlàmthờitiếtthayđổivàgiúpđỡmình.Khihiểuđượcchẳngphảithờitiếthaybấtkỳđấngtạohoátốtbụngnàoquantâmtớinhucầucủamình,tôiđãhọcđượccáchtựthâncốgắnggiảiquyếtcáckhókhăncủamình.
Tôikếtthúcvụgiaodịchlúamỳvớimộtkhoảnlợikhá,nhưngvấnđềbênngôlạitrởnênkhókhănhơn.Giámàtôicóthểmualạimườitriệugiạngôởmứcgiáđó,tôicólẽđãnênvuivẻlàmđiềuđóngaylậptức,dùtổnthấtcólớnđếnmứcnàođinữa.Nhưng,dĩnhiên,ngaykhitôibắtđầumuavào,Strattorncũngbắtđầuhànhđộngnhưmộtkẻtốngtiền,vàtôicảmthấymùivịcủaviệctựmìnhnânggiávìgiaodịchcủachínhmìnhchẳngkhácnàotựcầmdaocứacổmình.
Nhưngdùgiángômạnhđếnđâu,khátkhaomuốnđượcđidulịchcâucácủatôicònmạnhmẽhơn,dovậytôiphảingaylậptứctìmragiảipháp.Tôiphảitìmrachiếnlượcrútlui.Tôiphảimualạiđượcmườitriệugiạngôđãbánkhốngvàcùnglúclàmgiảmtổnthấtđếnmứcthấpnhấtcóthể.
Lúcđó,Strattorncũngđangđồngthờitiếnhànhmộtgiaodịchtrongthịtrườngyếnmạchvàthịtrườngđangphảnứngkhátốtchoôngta.Tôiđãtheodõitấtcảcácthịtrườngngũcốcthôngquacáctintứcvềvụmùacũngnhưcáctintứcvỉahè.TôingheđượctinmộtsốnhómđầutưcóthếlựccủanhàArmourkhôngcóthiệnchí,theohướngthịtrường,vớiStrattorn.DĩnhiênlàtôibiếtStrattornsẽkhôngđểtôimuađượcsốngôtôicầntrừkhivớimứcgiácủaôngta,nhưngkhitôingheđượcnhữnglờiđồnđạivềviệcnhàArmourchốnglạiStrattorn,tôiđộtnhiênnhậnramìnhcóthểtìmkiếmsựgiúpđỡtừnhữngngườigiaodịchcủaChicago.CáchduynhấthọcóthểgiúptôilàbánchotôisốngômàStrattornkhôngthểbán.Phầncònlạichỉlàchuyệnđơngiản.
Đầutiên,tôiđặtlệnhmuavàonămtrămngàngiạngômỗikhigiágiảmxuốngmộtphầntámxu.Saukhicáclệnhđóđượcthựchiện,tôicũngđặtlệnhởcảbốnsởđểcùnglúcbánranămmươingàngiạyếnmạch.Tôiđãtínhrằngđiềunàysẽnhanhchóngtạoramộtđợtsụtgiámạnhtrongthịtrườngyếnmạch.Vớicáchnhữngngườigiaodịchthườngnghĩ,họsẽthấyviệcnàycóvẻnhưchắcchắnlàdonhàArmourđangchĩamũisúngvàoStrattorn.Nhậnthấymộtcuộctấncôngsắpxảyratrênthịtrườngyếnmạch,họsẽtheolô-gickếtluậnrằngsắpxảyrabiếnđộngtrongthịtrườngngôvàhọsẽbắtđầubánra.Nếuvụđầucơngôđónổra,khoảnlợithuđượcsẽcaokhôngtưởng.
LiềuthuốctôidànhchotâmlýcủanhữngngườigiaodịchChicagohoàntoànchínhxác.Khihọthấybiếnđộngnổratrongthịtrườngyếnmạch,họngaylậptứcnhảysangthịtrườngngôvàbánravớisựnhiệttìnhrấtcao.Tôiđãmuađượcsáutriệugiạngôchỉtrongmườiphútsauđó.Ngaykhitôinhậnthấylượngbánradừnglại,tôichỉcòncôngviệcđơngiảnlàmuathêmbốn
triệugiạnữatừthịtrường.Lẽđươngnhiênlàviệcnàysẽlàmgiátănglêntrởlại,nhưngkếtquảcuốicùngchokếhoạchcủatôilàtôiđãlấylạiđủmườitriệugiạvớigiáchỉbằngnửagiávàothờiđiểmtôibắtđầu.Sốtiềntôibánkhốnghaitrămngàngiạyếnmạchđểbắtđầuviệcthumuangôchỉlàmtôilỗkhoảngbangànđô-la.Tínhrathìđóđúnglàmộtmónmồicâurẻ.Lợinhuậntôithuđượctừlúamỳđãbùđắpkhálớnchothualỗtừngô,tớimứcsốthualỗcủatôitrongtấtcảcácgiaodịchngũcốclúcđóchỉlàhaitrămnămmươingànđô-la.Sauđó,giángôtănglênhaimươilămxumộtgiạ.Strattornrõràngđãcóthểđịnhđoạtđượctôi.Nếutôiquyếtđịnhmualạimườitriệugiạngômàkhôngquantâmđếngiácả,cótrờimớibiếtđượctôisẽphảitrảbaonhiêu.
Mộtngườiđãbỏranhiềunămnghiêncứumộtviệcsẽcóquanđiểmthườnglệvềviệcđókhácvớinhữngngườimớibắtđầu.Điểmkhácnhauđólàmnênsựkhácbiệtgiữanhữngngườichuyênnghiệpvànhữngkẻnghiệpdư.Đólàcáchmàmộtngườixemxétcácviệccóthểđemlạihoặclấytiềncủaanhtatrongcácthịtrườngđầucơ.Côngchúngcónhữngcáchnhìntheokiểucủanhữngngườikhôngchuyênsâuđốivớinhữngnỗlựccủaanhta.Cáitôicủahọđãépbuộchọquámứcvàtừđólàmsuynghĩcủahọtrởnênnôngcạnhoặckhôngthấuđáo.Nhữngngườichuyênnghiệpthườngquantâmtớiviệclàmnhữngđiềuđúnghơnlàkiếmratiền.Họbiếtlợinhuậnsẽtựvềvớihọnếunhữngviệckhácđượcthuxếpổnthoả.Mộtngườigiaodịchphảitiếnhànhcuộcchơicủamìnhnhưmộttuyểnthủbi-achuyênnghiệpthườnglàm.Đólà,tínhtoánnhữngmụctiêuxahơnthayvìquantâmđếncúđánhtrướcmắt.Lựachọnvịtríthuậnlợiphảitrởthànhmộtbảnnăng.
TôicònnhớđãnghemộtcâuchuyệnvềAddisonCammackcóthểlàmminhhọachínhxácchonhữnggìtôimuốnchỉra.Từnhữngđiềutôingheđược,tôicóýtinrằngCammacklàmộttrongnhữngngườigiaodịchchứngkhoántàigiỏinhấtmàphốWalltừngcó.Ôngtakhôngphảimộtngườiđầucơgiáhạlâunămnhưnhiềungườivẫntưởng,nhưngôngtatìmthấysựhấpdẫnlớnhơntrongviệcgiaodịchtạithịtrườngđầucơgiáhạ,trongviệcsửdụnghainhântốlớncủaconngườilàhivọngvàsợhãi.Ngườitachorằngchínhôngđãđưaralờicảnhbáo:“Đừngbaogiờbángốc
[6]khinhựađangchảylên
cây!”Vànhữngngườicùngthờivớiôngđãchotôibiếtnhữnglầnthắnglớnnhấtcủaôngtalạilàởthịtrườngđầucơtănggiá.Vìvậy,sẽlàcôngbằngnếunóiôngkhôngtiếnhànhcuộcchơicủamìnhtheocácđịnhkiếnmàtheotừnghoàncảnh.Trongtấtcảnhữnglầngiaodịch,ôngtađềuchothấymìnhlàmộtngườigiaodịchđầytàinăng.Cómộtlần–lúcđólàthờiđiểmcuốicủamộtđợtđầucơtănggiá–CammackcóvẻnhưđangđầucơhạgiávàJ.ArthurJoseph,mộtngườicótàikểchuyệnvàviếtcácbàivềtàichính,biết
đượcđiềuđó.Tuynhiên,lúcđó,thịtrườngkhôngchỉmạnhmàvẫnđangtiếptụctăng,donhữngkíchthíchtừnhữngngườiđầucơtănggiáhàngđầuvànhữngbảnbáocáođầylạcquantừbáogiới.ThấuhiểumộtngườigiaodịchnhưCammackcóthểlàmgìvớinhữngthôngtingiáhạ,mộthôm,JosephđãlaođếnvănphòngcủaCammackvớinhữngthôngtinđángvuimừng.
“Cammacknày,tôicómộtngườibạntốtlàmnhânviênchuyểngiaobênsởSt.Paulvàanhtavừanóichotôimộtvàiđiềumàtôinghĩanhnênbiết.”
“Làgìvậy?”Cammackhỏilại,vớivẻhờhững.
“Anhđãthayđổi,phảikhông?Giờanhđangđầucơgiáhạchứ?”.Đểchắcchắn,Josephđãhỏilại.NếuCammackkhôngquantâm,ôngkhôngđịnhphungphíthôngtinquýgiáđó.
“Vâng.Vậythôngtintuyệtvờicủaanhlàgìnào?”
“HômnaytôiđãquasởSt.Paul,nhưtôivẫnthườngđithuthậptintứchai–balầnmộttuần,vàngườibạntôiởđóđãnóivớitôi:‘ÔngGiàđãbáncổphiếu’.AnhtamuốnnóiđếnWilliamRockefeller.‘Thậtvậysao,Jimmy?’tôihỏilại,vàanhtađãtrảlời:‘Đúngvậy,ôngtabánramộtngànnămtrămcổphầnmỗikhigiátăngbaphầntámđiểm.Tôiđãtiếnhànhchuyểngiaocổphiếuhai,bahômnayrồi’.Vàvìvậy,tôikhôngmuốnlãngphíthêmthờigianvàđếnngayđâyđểnóichoanhbiết”.
Cammackkhôngphảilàngườidễdàngtrởnênphấnkhích,thêmnữa,ôngđãquáquenvớiviệccóđủhạngngườilaovàovănphòngcủaôngvớiđủloạithôngtin,nhữnglờiđồnđại,bàntán,máchnướcvànhữnglờilừadốiđếnmứcôngchẳngcòntinvàobấtkỳthôngtinnào.Ôngtagầnnhưchỉhỏichophảiphép,“Anhchắckhôngnghenhầmchứ,Joseph?”
“Tôicóchắckhôngà?Tôichắcchắnđấy.Anhnghĩtôibịđiếcà?–Josephtrảlời.
“Anhđảmbảovềngườibạncủaanhchứ?”
“Hoàntoànđảmbảo!”–Josephkhẳngđịnh-“Tôiquenanhtanhiềunămrồi.Anhtachưatừngnóidốitôi.Vàlầnnàycũngkhông!Chẳngcólýdonàocả!Tôibiếtanhtahoàntoànđángtincậyvàtôicóthểlấycảcuộcđờimìnhđểđảmbảochonhữngđiềuanhtađãnói.Tôihiểuanhtanhưhiểubấtkỳaitrênthếgiớinày–ítnhấtlàhơnrấtnhiềucáicáchmàanhtỏrahiểuvề
tôi,sautừngấynăm”.
“Chắcchắnchứ?”.VàmộtlầnnữaCammacknhìnlạiJoseph.Vàôngnói,“Rồi,anhphảibiếtđiềuđóchứ”.Ônggọichongườimôigiớicủamình,W.B.Wheeler.JosephđãtưởngsẽđượcngheôngtađặtlệnhbánítnhấtnămmươingàncổphầncủaSt.Paul.RockefellerđangpháttáncổphầncủaôngtaởSt.Paul,đểkiếmlợitừsứcmạnhcủathịtrường.Dùđólàcổphiếuđầutưhaycổphầnđầucơcũngkhôngquantrọng.ĐiềuquantrọnglàngườigiaodịchcổphiếugiỏinhấtcủacánhStandardOilquyếtđịnhrútkhỏiSt.Paul.Nếumộtngườibìnhthườngnhậnđượcmộtthôngtinnhưthếtừmộtnguồnđángtincậy,anhtasẽlàmgì?Cólẽkhôngcầnphảihỏi.
NhưngCammack,ôngchủđầucơtàinăngnhấtvàothờiđó,ngườiđangđầucơgiáhạ,lúcđólạichỉnóivớingườimôigiớicủaôngta:“Billy,lênsànvàmuavàomộtngànnămtrămcổphiếuSt.Paulmỗikhigiátăngbaphầntám”.Khiđó,cổphiếuđãởmứcchínmươi.
“Anhkhôngđịnhnóibánrađấychứ?”Josephnóngnảycắtngang.ÔngkhôngcònlàmộtngườimớihọcviệcởphốWall,nhưngôngtalạinghĩvềthịtrườngtheoquanđiểmcủacácnhàbáovà,thậttìnhcờ,giốngvớilốisuynghĩchungcủacôngchúng.Giácổphiếu,theolẽthường,giảmxuốngkhicóthôngtinvềviệcbánratừnộibộ.VàkhôngcònngườinàotốthơnngàiWilliamRockefeller.StandardOilđangrútluivàCammacklạimuavào!Khôngthểnhưvậyđược!
“Không,”Cammacknói,“Tôimuốnnóimuavào.”
“Anhkhôngtintôisao?”
“Cóchứ.”
“Anhkhôngtinthôngtincủatôisao?”
“Cóchứ.”
“Anhkhôngphảiđangđầucơgiáhạsao?”
“Cóchứ.”
“Vậy,saolạithế?”
“Chínhvìvậymàtôiđangmuavào.Nghetôinày:anhcónhữngngườibạn
đángtincậyvậy.Vìvậy,khiviệcbánrasốlượnglớnngừnglại,hãythôngbáongaychotôi.Ngaylậptức.Anhhiểuchứ?”
“Được”,Josephtrảlờivàbỏđi,khônghoàntoànchắcchắnôngcóthểtìmhiểuđượcđộngcơcủaCammacktrongviệcmualạicổphiếucủaRockefeller.ChínhthôngtinrằngCammackđầucơgiáhạtrênthịtrườnglàmchonhữnghànhđộngcủaôngtatrởnênkhóhiểu.Tuynhiên,JosephđãđigặpngườibạnlàmnhânviênchuyểngiaocủamìnhvànóivớianhtarằngôngmuốnđượcbiếtkhiÔngGiàngừngbán.Hailầnmộtngày,Josephgọichongườibạncủamìnhđểkiểmtra.
Mộthôm,ngườibạnnhânviênchuyểngiaonóivớiJoseph:”ÔngGiàkhôngcònbánnữa”.JosephcảmơnanhtavàđếnngayvănphòngcủaCammackvớithôngtinđó.
Cammackchămchúlắngnghe,gọichoWheelervàhỏi,“Billy,hiệnchúngtacóbaonhiêucổphiếucủaSt.Paul?”.Wheelerkiểmtralạivàthôngbáohọcókhoảngsáumươingàncổphần.
Cammack,ngườiđangđầucơgiáhạ,đãngừngbánkhốngcổphiếuGrangersvàmộtsốloạicổphiếukhác,thậmchítrướccảkhiôngbắtđầumuacổphiếuSt.Paul.Vàbâygiờôngbắtđầubánrahàngloạt.ÔngnhanhchóngyêucầuWheelerbántoànbộsáumươingàncổphầncủaSt.Paulvừamua,vàcònhơnnữa.ÔngđãdùngsốcổphầnmuađượccủaSt.Paulđểkéogiácủatấtcảcáccổphiếuniêmyếtxuốngvàkiếmlợiđángkểtừcáchoạtđộngđầucơgiáhạcủamình.
CổphiếucủaSt.PaulkhôngngừnggiảmxuốngchođếnkhigiáchỉcònbốnmươitưvàCammackđãkiếmđượcmộtmónhờilớn.Ôngtađãsửdụngnhữngquânbàimìnhcótrongtayvớimộtkỹthuậtđángkhâmphụcvànhờđóthuvềmộtkhoảnlợiđángkể.Điểmtôimuốnlàmrõởđâylàtháiđộthườnglệcủaôngtađốivớigiaodịch.Ôngtakhôngcầnsuyngẫmnhiềuvềnhữngviệcđãlàm.Ôngtanhanhchóngnhìnraviệcgìlàquantrọnghơnđốivớiôngtahơnlàchỉkhoảnlợinhuậntừmộtloạicổphiếu.Ôngtađãnhậnramìnhđãmaymắnđượctraomộtcơhộitiếnhànhnhữnghoạtđộngđầucơgiáhạkhôngchỉởthờiđiểmthíchhợpmàcònvớimộtlựctácđộngbanđầuthíchhợp.ThôngtinvềcổphiếuSt.Paulkhiếnôngmuavàothayvìbánravìôngđãngaylậptứcnhậnrađiềuđógiúpchoôngcóđượcmộtnguồn“đạndược”tốtnhấtvàphongphúchocácchiếndịchđầucơgiáhạcủamình.
Xinquaytrởlạivớitrườnghợpcủatôi.Saukhitôihoànthànhcácgiaodịchtrênthịtrườnglúamỳvàngô,tôiđãlênduthuyềnxuốngphươngNam.TôiduhànhtrênnhữngvùngbiểnởFlorida,tậnhưởngnhữngkhoảnhkhắctuyệtvời.Mộtkhoảngthờigianlýthúvớimôncâucá.Mọithứđềuthúvị.Tôikhôngcóbấtkỳmốibậntâmnàovàtôicũngkhôngmuốnvướngphảibấtkỳmốibậntâmnào.
Rồimộtngày,tôiđếnPalmBeach.TôiđãgặprấtnhiềunhữngngườibạnởphốWallcùngnhữngngườikhác.Bọnhọđangnóivớinhauvềmộtngườiđầucơbônglậpdịvàothờiđiểmđó.TheomộtbáocáotừNewYork,PercyThomasđãmấtđếnnhữngđồngxucuốicùng.Đâykhôngphảilàmộtvụphásảnthươngmại;gầnnhưchỉlàtinđồnvềmộttrậnWaterloothứhaicủamộtnhàđầucơnổitiếngthếgiớitrongthịtrườngbông.
Tôiđãluônngưỡngmộôngta.Lầnđầutiêntôinghetinvềôngtalạilàthôngquabáochí,khisàngiaodịchchứngkhoánSheldon&Thomasphảiđóngcửa,saukhiThomascốgắngđầucơbông.Sheldon,ngườikhôngcóđượctầmnhìncũngnhưlòngdũngcảmcủangườiđồngsự,đãcảmthấysợhãingaykhihọtiếngầntớingưỡngcửacủasựthànhcông.Ítnhất,đólànhữnggìđượctruyềntainhauởphốWalllúcđó.Dùthếnào,thayvìkiếmđượcmộtmónlợilớn,họđãcómộttrongnhữngthấtbạicótácđộngmạnhnhấttrongnhiềunăm.Tôiquênmấtlàbaonhiêutriệu.CôngtybịđóngcửavàThomasbắtđầulàmviệcmộtmình.Ôngtatoàntâmtoànýchođầucơbôngvàchẳngbaolâusauđãgiànhlạiđượcvịtrícủamình.Ôngđãthanhtoántoànbộnợcùnglãichocácchủnợ.Mặcdùvềmặtluậtphápôngkhôngbịbắtbuộcphảitrảnhữngkhoảnnợđó.Đồngthờivẫncònlạichomìnhkhoảngmộttriệuđô-la.Sựtrởlạicủaôngtrongthịtrườngbônglàmộtsựkiệnxuấtsắc,cóthểsánhvớicáchmàDeaconS.V.Whiteđãkhaithácthịtrườngchứngkhoánđểthanhtoánkhoảnnợmộttriệuđô-lachỉtrongmộtnăm.TrítuệvàsựcantrườngcủaThomaskhiếntôingaylậptứccảmthấyngưỡngmộôngta.
MọingườiởPalmBeachđangbàntánvềcuộcgiaodịchthấtbạicủaThomastrongthịtrườngbôngthángBa.Chắcbạncũnghiểunhữngcuộcnóichuyệnkiểunàysẽtiếptụcvàpháttriểnnhưthếnào–hàngnúinhữngthôngtinsailệch,nhữnglờiđồnthổimàbạnphảinghe.Tôiđãtừngchứngkiếncáchmàtinđồnvềtôipháttriển,đếnmứcchínhngườibắtđầutinđồnnàycũngkhôngthểnhậnranókhinóquaytrởlạivớianhtachỉchưađếnhaimươitưgiờsauđó,nóđãphồngravớihàngloạtcácchitiếtmớivàsinhđộng.
TintứcvềrủiromớinhấtcủaPercyThomasđãhướngtâmtrítôitừcâucásangthịtrườngbông.Tôithuthậptừngchồnggiấytờgiaodịchvàđọcchúngđểxácđịnhtìnhhình.KhiquaytrởlạiNewYork,tôilaovàonghiêncứuthịtrường.MọingườiđềuđangđầucơgiáhạvàđanggiaodịchbôngthángBảy.Bạncũnghiểuconngườilàthếnàomà.Tôichorằngchínhnhữngtintứcnhưtrênđãlantruyền,khiếnchomộtngườilàmnhữngviệcchỉbởinhữngngườiquanhanhtađanglàmcôngviệctươngtự.Cóthểđóchỉlàmộtmặthoặcmộtvàibiếnthểcủabảnnăngbầyđànởngười.Nhưngdùlàgì,theoquanđiểmcủahàngtrămngườigiaodịch,việckhônngoanvàthíchhợpnhấtlúcnàylàbánbôngthángBảy–cũngrấtantoànnữa!Bạnkhôngthểnóiđợtbánlớnnàylàkhinhsuất,từđóquánhẹnhàng.Nhữngngườigiaodịchchỉđơngiảnlànhìnthấymộtphíavềthịtrườngvàmộtkhoảnlợilớn.Họđươngnhiênhivọnggiábôngsẽsụtmạnh.
Tôiđãthấyđượctấtcả,vàđiềulàmtôichúýlànhữngngườiđangbánkhốngsẽkhôngcónhiềuthờigianđểbùlạiđủsốlượng.Càngnghiêncứutìnhhìnhtôicàngnhậnrađiềunàyrõrànghơn,vàcuốicùngtôiquyếtđịnhmuavàosốbôngthángBảy.Tôiđếnvănphòngvànhanhchóngmuavàomộttrămngànkiện.Tôikhônggặpkhókhănđểthumuađủsốnàytừrấtnhiềungườigiaodịch.Cóthểnói,nếutôicótreogiảithưởngmộttriệuđô-lachoaitìmrađượcbấtkỳngườigiaodịchnào,cònsốnghayđãchết,khôngbánrabôngthángBảythìcũngkhôngcóainhậnđượcgiảithưởngđó.
TôinênnóithêmlúcnàylàcuốithángNăm.Tôitiếptụcmuathêmvàhọtiếptụcbánchotôichođếnkhitôithuthậpđượctoànbộcáchợpđồngluânchuyểnvàcótrongtaymộttrămhaimươingànkiệnbông.Vàingàysaukhitôimuanhữngkiệnhàngcuốicùng,giábôngbắtđầutăng.Vàmộtkhiđãbắtđầu,thịtrườngluôntiếntriểnrấttốt–giábôngđãtăngtừbốnmươilênnămmươiđiểmtrongmộtngày.
VàomộtngàythứBảy-khoảngmườingàysaukhitôibắtđầuđợtgiaodịch–giábôngbắtđầutănglên.TôikhôngbiếtliệucònbôngthángBảyđượcbánnữakhông.Tôiphảixácđịnhđượcđiềunày,dođó,tôiđợiđếnmườiphútcuốitrướckhithịtrườngđóngcửa.Tôibiếtđólàthờiđiểmnhữngngườigiaodịchthườngbánravàhọcóthểantoànkhithịtrườngđóngcửa.Dovậycùnglúctôiđặtbốnlệnhmuakhácnhau,mỗilệnhmuanămngànkiện.Việcnàylàmgiábôngtănglênmứchơnbamươiđiểmvàviệcmuabánhoàntấtdễdàng.Thịtrườngđóngcửaởmứccao.Tấtcảnhữnggìtôilàm,bạnhãynhớ,làđãmuahaimươingànkiệncuốicùng.
NgàyhômsauđólàChủNhật.SangthứHai,thịtrườngLiverpoolđượccho
làsẽmởcửaởmứchaimươiđiểmđểtươngđươngvớinhữngtiếntriểncủathịtrườngNewYork.Nhưngthayvìthế,thịtrườngnàylạitănglênhơnnămmươiđiểm.ĐiềuđócónghĩalàthịtrườngLiverpoolđãphóngđạinhữngtiếntriểncủaNewYorkgấphailần.Tôikhôngcóliênquangìđếnlầntănggiánàycủathịtrường.Điềunàychothấynhữngsuyluậncủatôilàhợplývàtôiđãgiaodịchtheohướnggiáíttrởngạinhất.Đồngthời,tôicũngkhôngquênđithựctếlàmìnhvẫncònmộtlượnglớnhàngcầntiêuthụ.Thịtrườngcóthểtăngmạnhhoặctừtừ,nhưngchưatừngcókhảnănghấpthụnhiềuhơnmộtlượnghàngbánranhấtđịnh.
Dĩnhiên,nhữngthôngtintừLiverpoollàmthịtrườngcủachúngtôináođộng.Nhưngtôinhậnthấygiácàngtăngcao,lượngbôngthángBảycànghiếm.Tôichưabánrabấtkỳkiệnhàngđangcónào.Nóichung,ngàythứHaiđókhôngphảilàngàythúvịvàcũngkhôngvuivẻgìchonhữngngườiđầucơgiáhạ;nhưngtrêntấtcả,tôichưanhậnthấydấuhiệucủamộtcuộckhủnghoảngsụtgiásắpxảyra;chưacódấuhiệubắtđầucủamộtđợthỗnloạn.Vàtôivẫncònmộttrămbốnmươingànkiệnbôngcầntìmđầura.
VàomộtbuổisángthứBa,khitôiđangtrênđườngđếnvănphòng,tôigặpmộtngườibạnởcổngvàocủatoànhà.
“BàibáotrêntờWorldsángnayquảlàđángchúýđấy,”,anhtamỉmcườinóivớitôi.
“Bàinào?”,tôihỏilại.
“Cáigì?Anhkhôngđịnhnóivớitôilàanhchưađọcđấychứ?”
“TôichưabaogiờxemtờWorld”,tôitrảlời,“Nhưngchuyệngìthế?”
“Chà,đólàvềanhmà.BàibáonóirằnganhđanggiữtoànbộsốbôngthángBảy.”
“Tôichưađọcbàibáođó,”Tôitrảlờirồitạmbiệtanhta.Tôikhôngbiếtliệuanhtacótintôikhông.Cóthểanhtanghĩtôichorằngsẽlàquákhinhsuấtnếuthừanhậnviệcđólàđúnghaysai.
Đếnvănphòng,tôiyêucầumộtbảnsaocủabàibáođó.Vàbàibáođó,vớidòngtítlớn,đượcđăngngaytrêntrangnhất:
Larrylivingstonnắmgiữtoànbộbôngthángbảy
Dĩnhiên,tôingaylậptứcnhậnrabàibáonàysẽcótácđộngmaqỦythếnàotớithịtrường.Dùtôicóthậntrọngsuynghĩvềnhữngphươngthứcvàcáchthứctiêuthụmộttrămbốnmươingànkiệnbônghiệncóđểcókhoảnlợilớnnhất,tôicũngkhôngthểtìmracáchnàotốthơncáchnày.Thậmchíkhôngthểtìmrađượcmộtcáchnàocả.Bàibáođó,tạithờiđiểmđó,đangởtrêntaycủamọingườitrêncảnước,trênbáoWorldhaybấtkỳtờbáonàokháctríchdẫnnó.ThậmchínócóthểcònđượcchuyểnsangChâuÂu.TácđộngcủanóđốivớigiábôngởLiverpoollàrấtrõràng.Toànbộthịtrườngtrởnênnáođộng.Vớinhữngthôngtinkiểunày,điềuđókhôngcógìđángnghingờcả.
TôiđươngnhiênbiếtthịtrườngNewYorksẽphảnứngnhưthếnào,vàtôiphảilàmgì.Thịtrườngmởcửalúcmườigiờ.Vềchỉmườiphútsaukhithịtrườngmởcửa,tôikhôngcòngiữbấtkỳkiệnbôngnào.Tôiđãbánsạchmộttrămbốnmươingànkiệnbôngtôicó.Tôibánravớimứcgiáđỉnhtrongngày.Nhữngngườigiaodịchđãtạorathịtrườngchotôi.Tấtcảnhữnggìtôilàmđượclàchứngkiếnmộtcơhộithượngđếbantặngđểbánđisốbôngcủatôi.Tôiphảinắmlấycơhộiđóvìtôikhôngthểtránhđượcnó.Liệutôicòncóthểlàmgìkhácđượcchứ?
Vấnđềmàtôiđãtốnkhôngbiếtbaocôngsứcsuynghĩtìmcáchgiảiquyết,cuốicùnglạiđượcgiảiquyếtổnthỏabằngmộtsựtìnhcờ.NếutờWorldkhôngchođăngbàibáođó,tôiđãkhôngthểgiảiquyếthếtsốbôngcủamìnhmàkhônghisinhmộtphầnlớnsốlợinhuậntrêngiấy.BánratoànbộmộttrămbốnmươingànkiệnbôngthángBảymàkhônglàmgiáhạlàmộtthủthuậtvượtquákhảnăngcủatôi.NhưngbàibáocủaWorldđãgiúptôithựchiệnđiềuđó.
TôikhôngthểgiảithíchvớibạntạisaotờWorldlạichođăngbàibáođó.Tôichưabaogiờbiếtnguyênnhân.Cóthểtácgiảcủabàibáonàyđượcmộtsốngườibạncóchântrongthịtrườngbôngmáchnướcvàanhtađãnghĩmìnhcóđượcmộtthôngtinsốtdẻo.TôichưatừnggặpanhtahaybấtkỳngườinàocủatờWorld.Tôikhôngbiếtbàibáođóđượcđăngvàobuổisángmãichođếnchíngiờ;vànếukhôngphảibạntôilàmtôichúýđếnbàibáođó,cólẽtôicũngchẳngbaogiờbiếtđếnnónữa.
Nếukhôngcóbàibáođó,tôiđãkhôngthểtạoramộtthịtrườngđầurađủlớnchosốbôngcủatôi.Đólàmộtvấnđềkhigiaodịchvớisốlượnglớn.Đãđâmlaothìphảitheolao.Bạnkhôngphảilúcnàocũngcóthểbánrakhibạnmuốnhoặckhibạnchorằngđãđếnthờiđiểmthíchhợp.Bạnphảithoátrađượckhibạncóthể;khibạntìmđượcmộtthịtrườngcókhảnăngtiêuthụ
toànbộsốhàngcủabạn.Bỏlỡcơhộisẽkhiếnbạnmấtđihàngtriệuđô-la.Bạnkhôngthểchầnchừ.Nếukhông,bạnsẽthuacuộc.Bạncũngkhôngnênthửnhữngtrònguyhiểmnhưnânggiáđốivớinhữngngườiđầucơgiáhạbằngcáchmuacạnhtranh,bởicóthểvìthếmàbạnđãlàmgiảmkhảnănghấpthụcủathịtrường.Vàtôimuốncảnhbáocácbạnmộtđiều,nắmbắtcơhộikhôngphảilàviệcdễdàngnhưbạnnghĩ.Mộtngườiphảiluônởtrongtrạngtháicảnhgiácđểkhicơhộiđếntay,anhtaphảinắmbắtluôn.
Dĩnhiênlàkhôngphảiaicũngbiếtvềsựmaymắntìnhcờđócủatôi.ỞphốWallhayởbấtkỳnơinàokhác,nhữngsựtìnhcờcóthểđemlạinhữngkhoảntiềnlớnchomộtngườithườngđượcnhìnnhậnvớinhiềunghingờ.Nếusựtìnhcờkhôngđemlạilợinhuận,nókhôngđượccoilàtìnhcờmàlàkếtquảtấtyếucủatháiđộthamlamhoặctựcaocủabạn.Nhưngkhinóđemlạichobạnmộtmónlợi,ngườitalạinóiđólàthứcủacướpđượcvàbàntánvềviệctínhphiđạođứcgiatăngrasao,haychủnghĩabảothủhaytínhđứngđắnxuốngcấpthếnào.
Khôngphảichỉnhữngngườibánkhốngácý,nhữngngườiđangphảichịuhậuquảdochínhsựkhinhsuấtcủahọ,buộctộitôidàndựnglênviệclàmtáobạođó.Tấtcảnhữngngườikháccũngnghĩvậy.
Mộthoặchaingàysau,mộttrongnhữngônglớntrongthịtrườngbôngthếgiớiđếngặptôivànói:“Đóquảlàmộttrongnhữngvụgiaodịchtàitìnhnhấtanhđãthựchiệnđược,anhLivingston.Tôitựhỏinếuanhđẩyrathịtrườngtoànbộsốanhcó,liệuanhsẽtổnthấtbaonhiêu.Anhcũngbiếtthịtrườngkhôngđủlớnđểthunhậnnhiềuhơnnăm–sáumươingànkiệnmàkhônglàmgiảmgiá,vàcáchanhđịnhgiảiquyếtphầncònlạimàkhônglàmhaohụtlợinhuậntrêngiấycủaanhthựcsựhấpdẫntôi.Tôiđãkhôngnghĩtớikếhoạchđócủaanh.Đóquảthựclàmộtkếhoạchtàitình.”
“Tôikhôngdínhdánggìđếnviệcđó,”,tôiđảmbảovớianhtavớimộttháiđộnghiêmchỉnhnhấtcóthể.
Nhưngtấtcảnhữnggìanhtatrảlờichỉlà:“Thựcsựtàitình,anhbạn.Thựcsựlàrấttàitình!Anhkhôngcầnphảikhiêmtốnnhưvậy!”
Saulầngiaodịchđó,thậmchímộtsốbáocòngọitôilàÔngvuabông.Nhưng,nhưtôinói,tôikhôngthựcsựđượctraovươngmiệnđó.CólẽcũngkhôngcầnphảinóivớibạnrằngtrênđấtMỹ,khôngaicóđủtiềnđểmuađượcmộtcộtbáotrêntờWorldhaycóđủsựthuhútcánhânđểđảmbảovớicôngchúngvềmộtcâuchuyệnnhưvậy.Nhưnglầnđó,tôiđãđượctraomột
danhhiệuhoàntoànkhôngthểxóabỏ.
Nhưngtôikểcâuchuyệnnàykhôngphảiđểphêphánmộtsốngườikhôngxứngđángđượctraovươngmiệnhayđểnhấnmạnhvàosựcầnthiếtcủaviệcnắmbắtcơhội,dùnóđếnlúcnàovàbằngcáchnào.MụcđíchcủatôichỉlàghilạinhữngtiếngtămtừbáogiớiđếnvớitôisauvụgiaodịchbôngthángBảy.Nếukhôngphảinhờbáochí,tôiđãkhôngthểcócơhộigặpngườiđànôngxuấtchúngđó,PercyThomas.
Phần.12
KhônglâusaukhitôihoànthànhvụgiaodịchbôngtrongthángBảyvớithắnglợihơnmongđợi,tôinhậnđượcmộtbứcthưhẹngặp.BứcthưcóchữkýcủaPercyThomas.Dĩnhiênlàtôingaylậptứctrảlờirằngtôisẽrấtvuimừngđượctiếpôngtatạivănphòngvàobấtkỳthờigiannào.Vàngayhômsau,ôngtađếnchỗtôi.
Tôiđãngưỡngmộôngấytừrấtlâu.Têncủaôngđãtrởnênrấtquenthuộcvớibấtkỳngườinàocóquantâmđếnviệcmuabánhaytrồngbông.ỞcảChâuÂucũngnhưnướcMỹ,mọingườiđềunhắcđếncácýkiếncủaPercyThomasvớitôi.Tôicònnhớcólần,tạimộtkhunghỉmátcủaThuỵSĩ,tôiđãnóichuyệnvớimộtôngchủngânhàngCairo,ngườicóchútquantâmtớiviệctrồngbôngtạiAiCập,cùngvớiNgàiErnestCasselsaunày.KhibiếttôitừNewYorkđến,ôngtađãngaylậptứchỏitôivềPercyThomas,ngườicónhữngbảnbáocáothịtrườngluônđượcôngtađónđọctừlâu.
Tôiluônnghĩ,Thomasđãtổchứccôngviệckinhdoanhcủaôngtheocáchrấtkhoahọc.Ôngtalàmộtnhàđầucơđíchthực,mộtnhàtưtưởngcótầmnhìncủamộtngườidámmơmộngvàlòngdũngcảmcủamộtchiếnsĩ,mộtngườithôngthạocảlýthuyếtcũngnhưthựctiễncủaviệcgiaodịchbông.Ôngluônthíchthúkhilắngnghevàdiễnđạtnhữngýkiến,giảđịnhhayquanđiểm,vàđồngthờicũngđầyítnhữngkiếnthứcthựctiễnphongphúvềthịtrườngbônghaytâmlýcủanhữngngườigiaodịchmàôngkhôngbiếtđến,bởiôngđãlănlộnvớinghềgiaodịchbôngtrongnhiềunămvàkhôngítlầnkiếmđượcnhữngkhoảnlợikếchsù.
SaukhiSởGiaodịchChứngkhoánSheldon&Thomasphảiđóngcửa,ôngbắtđầukinhdoanhđộclập.Chỉtronghainăm,ôngđãtrởlại,thựcsựrấtngoạnmục.Tôicònnhớđãđọctrêntờrằngkhiôngcólạiđượcchỗđứngvữngchắcvềmặttàichính,việcđầutiênônglàmlàthanhtoánđầyđủchocácchủnợcũ,vàsauđólàthuêmộtchuyêngiađểnghiêncứucáchtốtnhấtđểđầutưmộttriệuđô-la.Vịchuyêngianàyđãkiểmtratàisản,nghiêncứubáocáocủamộtvàicôngtyvàkiếnnghịôngmuacổphiếuDelaware&Hudson.
Saukhiđãmấtđinhiềutriệuđô-lavàkiếmlạivớinhiềutriệuhơn,ThomasmộtlầnnữalạitrắngtaysauvụgiaodịchbôngthángBa.Khôngđểthờigianlãngphísaukhiôngđếngặptôi.Ôngđềxuấtchúngtôisẽhợptáclàmăn.Bấtkỳthôngtinnàocóđược,ôngtasẽbáochotôitrướckhinóđượcthông
báocôngkhai.Việccủatôilàtiếnhànhnhữnggiaodịchthựcsự,vàtheonhưôngtanói,tôicómộttàinăngthiênbẩmmàôngấykhôngthểcóđược.
Nhưngviệcđólạikhônghấpdẫntôivìmộtsốlýdoriêng,dođó,tôithẳngthắntrảlờiônglàtôikhôngnghĩcóthểlàmchungvớiaivàcũngkhôngcóýđịnhthửlàmviệcđó.Nhưngôngấyvẫnnàinỉrằngđósẽlàmộtsựkếthợplýtưởngchođếnkhitôibuộcphảinóithẳnglàtôikhôngmuốndínhdángđếnbấtkỳviệcgìgâyảnhhưởngkhiếnmọingườiphảigiaodịch.
“Nếutôitựlừadốimình,”Tôinóivớiôngta,“tôichỉphảichịuđaukhổmộtmìnhvàtôisẽthanhtoánnhữngkhoảnthualỗngaylậptức.Sẽkhôngcónhữngkhoảnbồithườngkéodàihaynhữngphiềntoáibấtngờ.Tôilàmviệcđộclậpbởitôimuốnthế,vàcũngbởiđólàcáchgiaodịchkhônngoannhấtvàrẻnhất.Tôicảmthấythúvịkhiđượcsửdụngtrínãocủamìnhđểchốnglạinhữngngườigiaodịchkhác,nhữngngườitôichưatừngnhìnthấy,chưatừngnóichuyện,chưatừngkhuyênhọmuahaybán,vàchẳngbaogiờmonggặphayquenbiếthọ.Khitôikiếmtiền,tôiluôntiếnhànhbằngcácýkiếncủamình.Tôikhôngbánchúnghaylợidụngchúng.Nếutôikiếmtiềntừbấtkỳcáchnàokháctôicóthểtưởngtượngra,tôiđãchẳngđượcnhưbâygiờ.Lờiđềnghịcủangàikhônghấpdẫnvớitôibởitôichỉquantâmđếntròchơinàykhitôichơivìchínhtôivàtheocáchcủariêngtôi.”
Ôngnóiôngrấttiếckhitôiđãcónhữngsuynghĩnhưvậyvàvẫncốthuyếtphụcrằngtôiđãkhôngđúngkhitừchốikếhoạchcủaông.Nhưngtôivẫngiữquanđiểmcủamình.Khoảngthờigiancònlại,chúngtôichỉnóichuyệnvuivẻ.Tôinóivớiôngrằngtôibiếtthếnàoôngấycũngsẽ“trởlại”,vàrằngtôisẽcoiđólàmộtđặcânnếuôngchophéptôilàmphụtátàichínhchoông.Nhưngôngtrảlờirằngôngkhôngmuốnnợtôibấtkỳđiềugì.RồiôngấyhỏitôivềvụgiaodịchbôngthángBảyvàtôiđãkểchoôngấytấtcả;từviệclàmthếnàomàtôithamgia,rồisốbôngtôiđãmua,đếngiácảvàtấtcảnhữngchitiếtkhác.Chúngtôinóichuyệnthêmmộtlúcvàsauđóôngấyravề.
Khitôinóivớibạnrằngmộtngườiđầucơcórấtnhiềukẻthùmàphầnnhiềutrongsốđóxuấtpháttừchínhbảnthânhọ,tôiđãnghĩđếnrấtnhiềulỗilầmtôiđãmắcphải.Tôiđãhiểurarằngmộtngườicóthểcótrítuệđộcđáo,cómộtthóiquensuynghĩđộclậpvàđồngthờicũngrấtdễchịuảnhhưởngtừmộtnhânvậtcósứcthuyếtphục.Tôicóthểmiễnnhiễmđốivớinhữngtácnhânảnhhưởngđếnđầucơthôngthườngnhưthóithamlam,sựsợhãihayhivọng.Nhưnglàmộtngườibìnhthường,tôilạirấtdễmắcsailầm.
Tôilẽraphảiđềphòngcẩnthậnvàothờiđiểmđặcbiệtnàybởikhônglâutrướcđó,tôiđãcómộtkinhnghiệmchothấyconngườidễdàngbịthuyếtphụclàmmộtviệctráivớiquyếtđịnh,thậmchílàtráivớimongmuốncủaanhta.ViệcđóxảyratrongvănphòngcủaHarding.Tôicómộtvănphòngriêngvàkhôngaiđượcphépvàonếukhôngcósựđồngýcủatôi.Tôikhôngmuốnbịquấyrầyvà,khitôiđangtiếnhànhnhữnggiaodịchvớisốlượnglớnvàtàikhoảncủatôiđangsinhlợi,tôiđượcbảovệkhákỹlưỡng.
Mộthôm,saukhithịtrườngđãđóngcửa,tôichợtnghethấytiếngcủamộtngườinói:“Xinchào,ngàiLivingston.”
Tôingẩngđầulênvànhìnthấymộtngườihoàntoànlạmặt-mộtanhchàngkhoảngbamươiđếnbamươilămtuổi.Tôikhônghiểulàmcáchnàoanhtavàođượcđây,nhưngrõrànglàanhtađangởđây.Tôikếtluậncóthểmộtcuộcgiaodịchnàođócủatôivớianhtagiúpanhtavàođượcđây.Nhưngtôikhôngnóigìcả.Tôichỉnhìnanhtavàngaylúcđó,anhtalêntiếng:“TôiđếngặpôngvìbộsáchcủaWalterScott,”rồingừnglời.
Anhtalàmộtnhânviênbánsách.Khônghẳnanhtacótháiđộdễchịuhaycótàiănnói.Cũngkhôngphảianhtacóngoạihìnhđặcbiệthấpdẫn.Nhưngchắcchắnanhtacómộtphẩmchấtđặcbiệt.Anhtacứnóivàtôinghĩlàtôiđãnghe.Nhưngtôikhôngbiếtanhtađãnóigì.Tôichưatừngnghĩlàtôibiết,đếngiờcũngvậy.Vàkhianhtakếtthúcmànđộcthoại,anhtađưachotôimộtchiếcbútvàmộtmẫuđơntrốngvàtôikývàođó.ĐólàmộtbảnhợpđồngmuamộtbộsáchcủaScottvớigiánămtrămdùngchothốngnhấtđô-la.
Vàngaysaukhiđặtbútký,tôichợttĩnhtrílại.Nhưnganhtađãcóđượcbảnhợpđồng,antoàntrongtúianhta.Tôikhôngmuốnnhữngquyểnsáchđó.Tôichẳngbiếtđểchúngởđâucả.Chúngcũngchẳngcóíchgìchotôi.Tôicũngkhôngbiếttặngchúngchoai.Nhưngtôiđãđồngýmuachúngvớigiánămtrămđô-la.
Tôiđãquáquenvớiviệcmấttiềnnêntôichưatừngphảinghĩngayđếnkhíacạnhđócủasailầm.Nguyênnhânđầutiênchínhlàbảnthâncuộcchơiđó.Trướchết,tôimuốnbiếtnhữnggiớihạnvàthóiquensuynghĩcủachínhmình.Mộtnguyênnhânkháclàtôikhôngmuốnlặplạisailầmđómộtlầnnữa.Mộtngườichỉcóthểthathứcholỗilầmcủamìnhnếuanhtabiếtlợidụngchúngđểkiếmnhữngmónlợisaunày.
Vậylà,dùđãphạmmộtsailầmtrịgiánămtrămđô-lanhưngbởichưagiải
thíchđượcvấnđềcủamình,tôiquansátanhchànglạmặtnhưbướcđầutiênđểđánhgiáđốithủcủamình.Tôisẽbịtreocổnếukhôngphảianhtađãmỉmcườivớitôi-mộtnụcườiđầyvẻthôngcảm.Cứnhưthểanhtađọcđượcýnghĩcủatôivậy.Bằngcáchnàođó,tôibiếtrằngtôikhôngcầnphảigiảithíchbấtkỳđiềugìvớianhta;anhtahiểuđượcmàkhôngcầntôiphảinóira.Vìvậy,tôibỏquanhữnglờigiảithíchvànhữnglờimàođầumàhỏithẳng:“Anhđượchoahồngbaonhiêuchonămtrămđô-lanày?”
Anhtamaumắnlắcđầuvàtrảlời:“Tôikhôngthểtrảlờithế!Xinlỗingài!”
“Anhđượcbaonhiêu?”,Tôigạnhỏi.
“Mộtphầnba.Nhưngtôikhôngthểtrảlại!”,anhtađáplại.
“Mộtphầnbacủanămtrămđô-lalàmộttrămsáumươisáuđô-lavàsáumươisáuxu.Tôisẽđưachoanhhaitrămđô-latiềnmặtnếuanhtrảchotôibảnhợpđồngđó,”Vànhưđểchứngminhđiềuđãnói,tôirúttiềnrakhỏiví.
“Tôiđãnóilàtôikhôngthểlàmthếmà”,anhtatrảlời.
“Tấtcảcáckháchhàngcủaanhđềuđưarađềnghịkiểunàyhả?”,tôihỏi.
“Không,”anhtatrảlờitôi.
“Vậysaocậulạibiếttôiđịnhlàmgì?”
“Nónhưlàmônthểthaomàngàihaychơivậy.Ngàilàngườithuacuộchạngnhất,vàchínhđiềuđólàmngàitrởthànhmộtthươngnhânhạngnhất.Tôirấtbiếtơnngàivìđiềuđó,nhưngtôikhôngthểlàmđược.”
“Vậyhãychotôibiết,saocậulạikhôngmuốnkiếmmộtkhoảnnhiềuhơnhoahồngcậunhậnđược?”
“Khônghẳnchỉvìthế,thựcsựlàvậy,”anhtatrảlời,“Tôilàmviệckhôngphảichỉvìsốtiềnhoahồngđó.”
“Vậycậulàmviệcvìđiềugìnữa?”
“Vìhoahồngvàvìthànhtích”,đólàcâutrảlờitôinhậnđược
“Thànhtíchnào?”
“Thànhtíchcủatôi.”
“Cậumuốnnhắmtớiđiềugì?”
“Liệuôngcólàmviệcchỉvìtiềnkhông?”,cậutahỏilạitôi
“Có”,tôinói.
“Không,”vàcậutalắcđầu,”Khôngphảivậy.Ôngkhôngthểtìmthấyniềmvuicủamìnhchỉtừviệckiếmtiền.Rõràngôngkhôngphảilàmviệcchỉđểkiếmthêmvàiđồngđô-labỏvàotàikhoảnngânhàng,vàôngcũngkhôngcómặtởphốWallchỉbởinhữngkhoảntiềndễkiếmđược.Ôngtìmkiếmniềmvuicủamìnhtheomộtcáchkhác.Và,tôicũngvậythôi.”
Tôikhôngphảnđốinhưnghỏilại:“Vậycậutìmkiếmniềmvuicủacậunhưthếnào?”
“Chà,”cậutathúnhận“Chúngtaaicũngcóđiểmyếucả.”
“Vậyđiểmyếucủacậulàgì?”
“Hưdanh”,cậutatrảlời.
“Vậy,”tôinóivớicậuta,“Cậuđãthànhcôngkhikhiếntôichấpnhậnkýhợpđồng.Giờtôimuốnhủyhợpđồngđó,vàtôisẵnsàngtrảchocậuhaitrămđô-lachomườiphútlàmviệc.Nhưthếchưalàđủcholòngkiêuhãnhcủacậusao?”
“Khôngphảivậy,”cậutatrảlời,”Ôngcũngbiết,cảđámngườicònlạicủachúngtôiđãxuôingượcởphốWallhàngthángtrờivàchẳngkiếmnổimộtđồngnào.Rồihọlạiđổlỗitạisảnphẩmvàkhuvực.Vìvậy,tôiđượccửđếnđâyđểchứngminhrằnglỗithuộcvềcungcáchbánhàngcủahọchứkhôngphảivìnhữngquyểnsáchhayđịađiểm.Họđangđượctrả25%hoahồngbánsách.Trướckia,tôilàmởCleverland,nơitôicóthểbán82bộsáchchỉtronghaituần.Tôiđếnđâykhôngphảiđểbánsáchchonhữngngườiđãkhôngmuasáchtừnhữngngườikia,màlàbánchonhữngngườimànhữngngườiđóchưabaogiờcóthểgặpmặtđược.Đólàlýdotôiđượchưởnghoahồngmộtphầnba.”
“Tôivẫnkhônghiểusaocậucóthểbánđượcchotôimộtbộ.”
“Tạisaokhôngchứ,”giọngcậutachắcnịch,“Tôicũngđãbánđượcchoông
J.P.Morganmộtbộmà.”
“Không,cậukhôngthểlàmđược”,tôiphủnhận.
Cậutakhônglộvẻtứcgiận.Cậutachỉđơngiảnnói:“Nóithựcđấy,tôiđãlàmđược!”
“MộtbộsáchcủaWalterScottbánchoôngJ.P.Morgan,ngườikhôngchỉcóvàitácphẩmhoànchỉnhmàcòncóthểlàbảnthảogốccủamộtsốtiểuthuyếtnổitiếngsao?”
“Phải,chữkýcủaôngấyđây.”VàcậutamaumắnchìaratrướcmặttôimộtbảnhợpđồngcóchữkýcủachínhJ.P.Morgan.CóthểđókhôngphảilàchữkýcủangàiMorgan,nhưngkhiđó,tôihoàntoànkhôngnghingờgì.Chẳngphảianhtađangcóbảnhợpđồngcủatôitrongtúisao?Tấtcảnhữnggìtôicảmthấylúcđólàtòmò.Vìvậy,tôihỏi:“Làmsaocậuquamặtđượcngườithủthư?”
“Tôikhônggặpbấtkỳngườithủthưnào.TôigặpchínhÔngGiàMorgan.Trongvănphòngcủaôngấy”
“Quálắmrồi!”tôithốtlên.AicũngbiếtmuốnvàođượcvănphòngriêngcủangàiMorgandùvớihaibàntaytrắngcònkhóhơnbướcvàoNhàTrắngvớimộtgóihàngcónhữngtiếngtíchtắcnhưcủamộtchiếcđồnghồbáothức.
Nhưngcậutalạikhẳngđịnh,“Tôiđãlàmthếthậtmà.”
“Nhưnglàmthếnàocậuvàođượcvănphòngcủaôngta?”
“Vậylàmthếnàotôivàođượcvănphòngcủangài?”,cậutahỏivặnlại.
“Tôikhôngbiết,saocậukhôngnóichotôi”,tôitrảlời.
“Chà,cáchtôivàovănphòngcủangàiMorgancũnggiốngnhưcáchtôivàođượcvănphòngcủangàithôi.Tôichỉviệcnóichuyệnvớinhữnganhchàngcónhiệmvụchínhlàkhôngchotôivào.CáchngàiMorgankývàobảnhợpđồngđócũngchẳngkhácnàocáchtôiđãkhiếnngàilàmcả.Ngàiđãkhôngkýhợpđồngđểmuamộtbộsách.Ngàiđãcầmlấycâybúttôiđưavàlàmđiềutôiyêucầungàilàmvớinó.Chẳngcógìkhácbiệtcả.Giốngnhauhoàntoàn.”
“VàđấythựcsựlàchữkýcủaMorgansao?”,phảimấtbaphútsau,tôimới
cóthểhỏilạicậutavớivẻđầyhoàinghi.
“Chắcchắnmà.Ôngấybiếtcáchviếttênmìnhtừhồicònbécơ.”
“Vàđócũnglàtấtcảnhữngviệccậulàmđểcóđượcnó?”
“Tấtcảchỉcóthế,”cậutatrảlời,“Tôibiếtchínhxácviệctôiđanglàm.Tấtcảbímậtchỉcóthế.Tôibiếtơnngàirấtnhiều.Chúcngàimộtngàytốtlành,ngàiLivingston.”Vàanhtachuẩnbịbướcra.
“Gượmđã,”tôilêntiếng.“Tôisẽđưaanhđủhaitrămđô-la”.Vàtôigiúivàotaycậutabamươilămđô-la.
Cậutavẫnlắcđầu.Sauđó,cậutatrảlời.“Không,tôikhôngthểlàmthế.Nhưngtôicóthểlàmthếnày!”Cậutalấyrabảnhợpđồngcủatôi,xéđôivàđưalạichotôi.
Tôiđếmđủhaitrămđô-lavàđưaratrướcmặtcậuta,nhưnglạimộtlầnnữacậutalắcđầu.
“Khôngphảicậumuốnthếsao?”,tôinói.
“Không.”
“Vậytạisaocậuxébảnhợpđồng?”
“Bởivìngàiđãkhôngthanvãnmàchấpnhậnđiềuđó,việcmàtôisẽlàmnếutôiởvịtrícủangài.”
“Nhưngtôiđãđềnghịcậuhaitrămđô-lavìýmuốncủariêngtôi?”
“Tôibiết;nhưngtiềnkhôngphảilàtấtcả.”
Cóđiềugìđótronggiọngnóicủacậutakhiếntôithốtlên:“Cậunóiphải,tiềnkhôngphảilàtấtcả.Vậybâygiờcậumuốntôilàmgìchocậunào?”
“Ngàithậtmaulẹ,”cậutanói,“Ngàithựcsựmuốnlàmđiềugìđóchotôichứ?”
“Đúngvậy,”tôinói,“Tôimuốn.Nhưngliệutôicólàmđượchaykhôngcòntuỳthuộcvàoviệccậuđangnghĩtrongđầunữa.”
“XinngàidẫntôitớivănphòngcủaôngEdHardingvànóivớiôngtachotôibaphút.Sauđó,xinngàiđểchúngtôilạivớinhau.”
Tôilắcđầuvànói:“Anhtalàmộtngườibạntốtcủatôi.”
“Nhưngôngtađãnămmươituổivàcònlàmộtnhàmôigiớichứngkhoánnữa”,ngườibánsáchđáplại.
Điềuđóhoàntoànđúng,vìvậytôiđãdẫncậutatớivănphòngcủaEd.Từđó,tôikhôngnhậnđượcbấtkỳtintứcnàovềngườibánsáchđó.Nhưngmộtbuổitối,vàituầnsauđó,khitôiđangđếnkhuphốtrên,tôitìnhcờgặplạianhtatrênmộtchuyếntàuđếnSixAvenueL.Anhtangảmũchàotôirấtlịchsựvàtôigậtđầuđáplại.Anhtatiếnvềphíatôivàlêntiếnghỏi:“Dạonàyngàikhoẻchứ,ngàiLivingston?VàngàiHardingnữa?”
“Ôngtacũngbìnhthường.Saoanhlạihỏithế?”,tôicócảmgiácanhtacòncómộtcâuchuyệnphíasaulờihỏithămđó.
“Tôiđãbánchoôngấysốsáchtrịgiáhaingànđô-lavàohômngàidẫntôiđếngặpôngấy.”
“Vậymàôngấychẳngnóivớitôigìcả”,tôiđáplời.
“Dĩnhiênlàkhông,kiểungườinhưôngấysẽchẳngbaogiờnóiđâu.”
“Kiểungườithếnàocơ?”
“Kiểungườichẳngbaogiờphạmsailầm.Kiểungườilúcnàocũngbiếtmìnhmuốngìvàkhôngaicóthểbảoanhtakhácđiđược.Chínhnhờnhữngngườinhưthếmàcáccontôiđượcđihọcvàvợtôilúcnàocũngvuivẻ.Ngàiđãgiúptôirấtnhiều,thưangàiLivingston.Tôiđãtrôngđợiđiềuđókhitôitừchốimóntiềnhaitrămđô-lamàngàiđãrấtsốtsắngmuốntặngtôi.”
“VànếuôngHardingkhôngchịumuasáchchoanhthìsao?”
“Ồ,nhưngtôibiếtchắcchắnôngtasẽlàmthếmà.Tôibiếtôngtathuộckiểungườinàomà.Ôngtaluônlàngườichắcthắng.”
“Phải.Nhưngnếuôngtakhôngchịumuathìsao?”,tôigạnhỏi.
“Vậythìtôisẽquaylạichỗngàivàthếnàocũngbánđượccáigìđó.Chúcngàimộtngàytốtlành,ngàiLivingston.Tôiphảiđigặpthịtrưởngđây.”Rồi
anhtađứngdậykhichúngtôidừnglạiởParkPlace.
“Hyvọnganhcóthểbánchoôngtamườibộ,”tôichúc.NgàithịtrưởnglàmộtngườiTammany.
“TôicũnglàmộtngườicủađảngCộnghòamà,”anhtanóirabướcra,khôngvộivã,màrấtkhoanthai,đầytựtinnhưthểchuyếntàusẽđợianhtaxuống.Vàđúngthếthật.
Tôikểchitiếtchocácbạncâuchuyệnnàyvìnóliênquantớimộtngườiđànôngxuấtchúng,ngườiđãkhiếntôimuamộtthứtôikhôngmuốn.Anhtalàngườiđầutiênlàmđượcđiềuđóđốivớitôi.Lẽrachẳngnêncóngườithứhainhưthế,nhưngsựthậtlạikhôngđượcnhưvậy.Bạnđừngbaogiờtrôngđợisẽkhôngxuấthiệnmộtngườibánhàngxuấtchúngnhưthếhaysựmiễnnhiễmhoàntoànđốivớiảnhhưởngcủamộtnhâncách.
KhiPercyThomasrờikhỏivănphòngcủatôi,saukhitôiđãnhãnhặnnhưngdứtkhoáttừchốilờimờiliênminhlàmăncủaôngta,tôiđãcóthểthềrằngconđườnglàmăncủachúngtôisẽkhôngbaogiờgặpnhau.Tôikhôngchắccòncócơhộigặplạiôngkhông.Nhưngngayngàyhômsau,ôngđãviếtchotôimộtbứcthưđểcảmơnlờiđềnghịgiúpđỡcủatôivàmờitôiđếngặp.Tôitrảlờirằngtôirấtvuilòng.Ôngtalạiviếtchotôi.VàtôiđãđếngặpPercy.
Tôiđãđếngặpôngrấtnhiềulần.Mỗilầngặplạilàmộtniềmvuikhiđượcngheôngnói.Ônghiểubiếtrộngvàcókhảnăngdiễnđạtnhữngkiếnthứccủamìnhrấthấpdẫn.Tôinghĩđólàngườiđànôngcuốnhútnhấttôiđãtừnggặp.
Chúngtôinóichuyệnvớinhauvềnhiềuthứ,bởiôngấylàmộtngườiđọcrộng,vềnhiềulĩnhvựcvàcókhảnăngkháiquátđángkhâmphục.Mỗicâunóicủaôngđềuchứasựuyênthâmđầyấntượng,vàvềtínhhợplýthìkhôngaibằng.TôiđãnghenhiềungườigánchoPercynhiềutội,kểcảtínhgiảdối,nhưngđôikhitôivẫnbănkhoănliệucóphảisựhợplýkhácthườngcủaôngấykhôngxuấtpháttừsựthậtlàôngđãtựthuyếtphụcmìnhtriệtđểtớimứcnhờđócóđượcnănglựcmạnhmẽđểthuyếtphụcngườikhác.
Dĩnhiênlàchúngtôiđãnóichuyệnvớinhaurấtlâuvềcácvấnđềcủathịtrường.Tôikhôngđầucơgiálêntrongthịtrườngbông,nhưngôngthìcó.Tôikhônghiểugìvềđầucơgiálên,nhưngôngthìcó.Ôngđãcungcấpchotôinhữngthôngtinchínhxác,vớisốlượngnhiềutớimứcchừngnhưcóthểvùilấptôitrongđó,maylàkhôngphảivậy.Tôikhôngthểbácbỏchúngbởi
tôikhôngthểchốibỏtínhxácthựccủachúng,nhưngchúngcũngkhônglàmlaychuyểnnổiniềmtincủatôivềnhữnggìđãđọcđược.Nhưngôngấyvẫnkiêntrìlàmthếchođếnkhitôikhôngcòncảmthấychắcchắnvềnhữngthôngtinchínhtôithuthậpđượctừcáctạpchíthươngmạivànhậtbáo.Điềuđócónghĩalàtôiđãkhôngthểđánhgiáthịtrườngbằngconmắtcủachínhmình.Mộtngườikhôngthểbịthuyếtphụcđếnmứcchốnglạiniềmtincủachínhmình,nhưnganhtacóthểbịthuyếtdụđếnmứclâmvàotìnhtrạngkhôngchắcchắnvàdodự,điềunàythậmchícòntệhơn,bởinócónghĩalàanhtakhôngthểgiaodịchvớisựthoảimáivàtựtinđượcnữa.
Tôikhôngthểnóilàmọithứđãđượcsắpđặtsẵnchotôi,chínhxáclàthế,nhưngtôiđãmấtđithếcânbằngcủamình,hoặcítnhất,tôiđãkhôngcòntựsuynghĩ.Tôikhôngthểkểchitiếtchobạncácbướcdẫntôitớitìnhtrạngđó,màkếtquảcủanólàtôiđãphảitrảmộtcáigiárấtđắt.Tôinghĩchínhvìnhữngbảođảmvềđộchínhxáctrongnhữngconsốcủaông,nhữngthôngtincủariêngôngvàsựmơhồcủatôi,thựcrakhôngphảichỉcủariêngtôimàlàcủatoànbộcôngchúng.Ôngcứnóiđinóilạivềđộtincậytuyệtđối,hếtlầnnàyđếnlầnkhác,củamườingànngườiđưatincủaôngấyởphíaNam.Cuốicùng,cũngđếnlúctôicónhữngnhậnđịnhtìnhhìnhnhưchínhông-bởichúngtôiđangđọcchungmộttrangcủacùngmộtcuốnsáchmàôngđặttrướcmặttôi.Ônglàngườicóđầuóclô-gic.Mộtkhitôiđãchấpnhậnnhữngsốliệucủaông,mộtđiềuchắcchắnlànhữngkếtluậntôirútra,từnhữngsốliệucủaông,cũngsẽtươngđồngvớinhữngýkiếncủaông.
Khiôngbắtđầunhữngbuổinóichuyệnvềtìnhhìnhbông,tôiđangđầucơgiáhạvàđangbánkhốngtrênthịtrường.Dầndần,khitôibắtđầuchấpnhậnnhữngthôngtinvàsốliệucủaông,tôibắtđầucảmthấysợrằngmìnhđãxâydựngvịtrídựatrênnhữngthôngtinsailệch.Dĩnhiênlàtôiđãcóthểkhôngcảmthấynhưthếvàđãkhôngbùlượngbánkhống.VàmộtkhitôiđãbùlạilượngbánkhốngđóbởiThomaskhiếntôinghĩrằngtôiđãsai,tôiđơngiảnlàphảibắtđầumuavào.Đólàcáchmàđầuóctôiđãnghĩ.Bạnbiếtđấy,cảcuộcđờitôichỉlàmcôngviệcgiaodịchchứngkhoánvàhànghoá.Tôithườngsuynghĩrấttựnhiênlànếunhưthịtrườngkhôngphảiđangđầucơgiáhạthìnghĩalàđangđầucơgiálên.Vànếuđúnglàthịtrườngđangđầucơgiálên,muavàolàđiềubắtbuộc.NhưlờingườibạngiàcủatôiởPalmBeachkể,PatHearneđãtừngnói:“Bạnsẽkhôngbiếtnếubạnkhôngđánhcược!”.Tôiphảichứngminhliệutôiđúnghaysai;vàcácdẫnchứngchỉcóthểcótrêncácbáocáocủanhữngngườimôigiớicủatôivàocuốitháng.
Tôibắtđầumuavàobôngvàgầnnhưtrongchốclát,tôiđãđạtmứcthườnglệ,sáumươingànkiện.Đólàcanhbạcngungốcnhấttrongsựnghiệpcủa
tôi.Thayvìcóthểđứngvữnghayngãxuốngbằngquansátvàkếtluậncủachínhmình,tôigầnnhưđãchơicuộcchơicủamộtngườikhác.Rõlàđángkhitròcácượcngungốccủatôiđãkhôngkếtthúcởđó.Tôikhôngchỉmuavàokhitôikhôngcónhucầuđầucơgiálênmàtôicònkhôngtíchluỹđủlượnghàngnhưlờicảnhbáotừkinhnghiệmcủachínhmình.Tôiđãkhônggiaodịchđúnghướng.Chỉvìnghelờingườikhác,tôiđãhoàntoànthấtbại.
Thịtrườngđãkhôngtiếntriểntheohướngcủatôi.Tôikhôngbaogiờcảmthấysợhãihaymấtkiênnhẫnnếutôiđãchắcchắnvềvịtrícủamình.NhưngthịtrườngđãkhôngpháttriểntheohướngđángraphảinhưthếnếunhưThomasdựđoánđúng.Bướcđầutiênđãsailầm,nhữngbướctiếptheocủatôicũnglàsailầm,vàdĩnhiênlàchúnglàmtôirốitrí.Tôiđãđểbảnthânbịthuyếtphụckhôngchỉđểtựchuốclấythualỗmàcònlàmđìnhtrệcảthịtrường.Đólàcáchđánhcượchoàntoànkhônggiốngvớibảntínhcủatôi,đốingượchẳnvớinhữngnguyêntắcvàlýthuyếtgiaodịchcủatôi.Kểcảkhicònlàmchohãngmôigiớibấthợppháptôicũnghiểurõnhữngđiềuđóhơnlúcnày.Nhưngtôiđãkhôngcònlàtôi.Tôiđãtrởthànhmộtngườikhác-mộtngườichỉbiếtlàmtheolờicủaThomas,mộtThomasphẩy.
Khiđó,tôikhôngchỉđầucơbôngmàcònđangtíchtrữmộtlượnglớnlúamỳ.Việcđóđượctiếnhànhkhátốtvàđemlạichotôimộtkhoảnlợihậuhĩ.Nhữngnỗlựcngungốccủatôinhằmnânggiábônglênđãkhiếnlượngbôngtôicótănglênmộttrămnămmươingànkiện.Tôicóthểnóivớibạnrằnglầnnàytôichẳngcảmthấyổnchútnào.Tôinóirađiềunàykhôngphảiđểlẩntránhsailầmcủamình,màchỉmuốnnóiramộtsựthậtrõràng.TôinhớlúcđómìnhđãđếnBayshoređểnghỉngơi.
Ởđó,tôibắtđầusuynghĩ.Cóvẻnhưlượnghàngđầucơcủatôiđãtrởnênquálớn.Nókhônglàmtôithấysợhãinhưlẽthường,nhưngcũngkhiếntôiphảicóchútlolắngvàbuộctôiphảiđiđếnquyếtđịnhgiảmbớtgánhnặngcủamình.Vàđểlàmđượcvậy,tôiphảibỏbớtbônghoặclúamỳ.
Cóvẻnhưkhótinđượcrằngmộtngườihiểurõtròchơinàynhưtôi,vớimườihaitớimườibốnnămkinhnghiệmđầucơchứngkhoánvàhànghoá,lạicóthểmắcnhữngsailầmnhưvậy.Sốbôngkhiếntôichịumộtkhoảnlỗnặngvàtôiđãgiữlại.Lượnglúamỳkiếmlạichotôimộtkhoảnlãivàtôilạibánđi.Đóthựcsựlàmộtcanhbạcngungốc,nhưngtấtcảnhữnggìtôicóthểnóiđểxingiảmnhẹtộilàđókhôngphảivụgiaodịchcủatôi,màlàcủaThomas.Trongđầucơ,chẳngcómấysailầmtồitệhơnviệccốgắngvãnhồimộtcuộcchơimìnhđãthấtbại.Vàvụgiaodịchbôngcủatôilàmộtminhchứngrõràngchỉítlâusauđó.Bạnhãynhớ,luônbánđinhữnggìkhiếnbạn
lỗvàgiữlạinhữnggìgiúpbạnkiếmlời.Đórõrànglàmộtviệclàmkhônngoanvàđãnổitiếngcùngtôiđếnmứcđếngiờtôivẫncònngạcnhiênvìmìnhkhiquyếtđịnhlàmđiềungượclạivàolúcđó.
Vàvậylàtôibánđisốlúamỳcủamình,vàrútbớtkhoảnlãicủamình.Saukhitôirútra,giálúamỳđãtănglênhaimươixumộtgiạvàkhôngngừngtăng.Nếutôigiữlại,tôiđãkiếmđượcmộtkhoảnlãikhoảngtámtriệuđô-la.Vàrồilạiquyếtđịnhtiếptụcvớilờiđềnghịsẽdẫnđếnkếtcụcthuacuộc,tôimuathêmnhiềubông!
Tôicònnhớrấtrõlàmthếnàotừngngàyquatôimuavàobông,thêmnhiềubônghơn.Vàbạnnghĩtạisaotôilạimuathêm?Chỉđểgiữgiákhônghạxuống!Vậynếuđâykhôngphảilàtròđánhbạccủamộtkẻđạikhờ,liệucòncóthểlàgìkhácnữa?Tôichỉđơngiảnlàtiếptụcđổthêmnhiềutiềnvànhiềutiềnhơnđểnhậnvềmộtkếtcụcthảmbại.Nhữngngườimôigiớivànhữngngườibạnthânthiếtcủatôicũngkhônghiểuđược;đếnnayvẫnthế.Dĩnhiên,nếuvụgiaodịchđókếtthúctheomộtcáchkhác,cókhitôiđãtrởthànhmộtngườiphithường.ĐãhơnmộtlầntôiđượccảnhbáovìđặtquánhiềulòngtinvàonhữngphântíchthôngminhcủaPercyThomas.Nhưngtôiđãchẳngmảymayquantâmvàvẫntiếptụcmuathêmbôngđểtránhgiáhạ.Thậmchí,tôicònđặtmuaởcảthịtrườngLiverpool.Tôiđãtíchtrữbốntrămbốnmươingànkiệntrướckhitôinhậnraviệcmìnhđãlàm.Nhưnglúcđóđãlàquámuộn.Vìvậytôibuộcphảibántốngtoànbộsốbôngra.
Tôigầnnhưmấttấtcảgiatàitíchcópđượctừnhữngvụgiaodịchchứngkhoánvàhànghoátrướcđây.Khôngđếnmứchoàntoàntrắngtay,nhưngtôichỉcònlạivàitrămngàn,sovớihàngtriệutôitừngcótrướckhigặpđượcôngbạnquíhoáPercyThomas.Đốivớitôi,làmtráinhữngluậtlệmàkinhnghiệmđãdạychomìnhđểđạtđượcthànhcônglàmộtviệccònhơncảnguxuẩn.
Nhưnghiểuđượcrằngmộtngườicóthểdễdàngtìmđếnnhữngcanhbạcngungốcchẳngvìlýdonàocũnglàmộtbàihọcđánggiá.Tôiđãphảimấthàngtriệuđô-lađểhọcđượcrằngkẻthùlớnnhấtcủamộtngườigiaodịchchínhlàbảntínhdễxúcđộngcủaanhtatrướcnhữnglờidụdỗcủamộtnhânvậtcósứcthuyếtphục,đượcdiễnđạtmộtcáchkhéoléothôngquamộtbộócthôngminh.Nhưng,tôivẫnnghĩrằngmìnhcũngsẽtiếpthutốtbàihọcnàynếucáigiáphảitrảchỉlàmộttriệuđô-la.RõrànglàThầnsốmệnhchẳngbaogiờchophéptatựxácđịnhcáigiáchosựchỉdạy.Bàấychỉmangđếnchotanhữngtrậnđònnhớđời,rồitựtínhtoánhoáđơn,vàbiếtrằngbạnsẽphảitrảchúng,dùchúngcólớnthếnàođinữa.Hiểuđượcmìnhcóthể
điênrồtớimứcnào,tôiquyếtđịnhchấmdứtvụgiaodịchđó.VàPercyThomascũngmãimãibướcrakhỏicuộcđờitôi.
Chỉcònlạitôi,vớichínphầnmườitàisản,nhưJimFisktừngnói,khăngóiđếnnhữngtiệmcầmđồrẻtiền.Tôichỉđượclàmtriệuphútrongchưađếnmộtnăm.Nhữngđồngtiềntôiđãkiếmđượcbằngkhốióc,cùngvớisựtrợgiúpcủamaymắn.Vàtôimấthếtchúngchỉvìmuốnđảongượcquátrình.Tôibánhaiduthuyềncủamìnhvàquyếtđịnhthayđổilốisốngphungphítrướcđây.
Nhưngchỉmộtđònđaudườngnhưlàchưađủ.Vậnmaycũngquaylưnglạivớitôi.Đầutiênlàtôibịốm,vàsauđólàcầngấpmộtkhoảnhaitrămngànđô-latiềnmặt.Vàithángtrước,đókhôngphảilàchuyệngìlớnvớitôi;nhưnggiờđâyđócónghĩalàgầnnhưtoànbộgiatàiđãsắpcạnkiệtcủatôi.Tôicầncótiềnmặtvàcâuhỏiđặtralà:Tôilấyđâurakhoảntiềnđó?Tôikhôngmuốnrútratừsốdưtrongtàikhoảncủanhữngngườimôigiớicủatôi,bởinếulàmthế,tôisẽchẳngcòngìchocôngviệclàmăncủamình;vàgiờđây,hơnlúcnàohết,tôirấtcầnnhữngđiềukiệncơbảnchocôngviệckinhdoanhcủamìnhnếumuốnkiếmlạithậtnhanhgiatàicủamình.Vậylàchỉcònmộtnguồnmàtôicóthểcóđượckhoảntiềnđó,đólàkiếmratừthịtrườngchứngkhoán!
Hãysuynghĩvềđiềunày!Nếubạnbiếtnhiềuvềnhữngkháchhàngbìnhthườngcủanhữngcôngtymôigiới,bạnsẽđồngýngayvớitôirằnghivọngkhiếnthịtrườngchứngkhoántrảnhữnghoáđơncủabạnlàmộttrongnhữngnguồngốcsinhranhiềusựthấtbạinhấtởphốWall.Bạnsẽmấttấtcảnhữnggìmìnhcónếucứgiữnguyênquyếtđịnhcủamình.
Mộtmùađông,trongvănphòngcủaHardingcómộtđámngườiđangchiba-bốnmươingànđô-lachomộtchiếcáochoàng–vàchẳngaisốngđểmặcnócả.Lúcđó,cómộtngườigiaodịchsànnổibật-ngườisaunàycóthểnổitiếngthếgiớinhưnhữngôngchủlàmviệctìnhnguyện(dollar-a-yearman)[7]-thườngđếnSởgiaodịchvớimộtchiếcáokhoácdaráicábiển.Ngàyđó,
trướckhilôngthúbịđẩygiálêncaongấttrời,mộtchiếcáonhưthếchỉcógiákhoảngmườingànđô-la.Và,mộtanhchàngtrongvănphòngcủaHarding,BobKeown,cũngquyếtđịnhmuamộtchiếcáolôngchồnloạixịncủaNga.Anhđặtmuamộtchiếcởkhuphốtrên.Giácũngkhoảngđó,mườingànđô-la.
“Đắtkhiếpđiđược,”mộttrongsốnhữngngườibạncủaanhtaphảnđối.
“Ồ,cũngđángtiền!Đángtiềnthôi!”,BobKeownnhãnhặnthừanhận,“Khoảngmộttuầnlương-trừkhicáccậuhứasẽtặngtớmộtchiếcnhưthếnhưmộtbiểuhiệnnhỏnhưngchânthànhchosựquýmếnmàcáccậudànhchochàngtraitốtnhấtvănphòngnày.Liệutớcóđượcnghenhữnglờinóitặngquànhưvậykhôngnhỉ?Khôngà?Tốtthôi.Tớsẽđểthịtrườngchứngkhoánmuachotớchiếcáoấy!”
“Saocậulạimuốnmuamộtchiếcáonhưthế?”,EdHardinghỏi.
“Nótrônghợpvớinhữngngườicóchiềucaocỡtôi,”Bobđứngthẳngdậyvàtrảlời.
“Vậycậunóixemsẽthanhtoáncáiáoấythếnàođây?”JimMurphy,ngườihaytìmkiếmlờikhuyênnhấtcủavănphòng,lêntiếng.
“Bằngmộtvụđầutưsángsuốtvàomộtcổphiếutạmthời,Jamesạ.Làthếđó,”Bobtrảlời,vàbiếtrằngthếnàoJimrấtmuốncómộtlờikhuyên.
VàchắcchắnlàJimmylạihỏi:“Cậuđịnhmuacổphiếunàovậy?”
“Lạisainữarồi,anhbạn.Đâykhôngphảilúcmuagìhết.TớđềnghịbánnămngàncổphiếuSteel.Giácủanósẽgiảmxuốngítnhấtmườiđiểm.Tớsẽkiếmđượckhoảnghaiđiểmrưỡi.Thếlàvừaphảirồi,nhỉ?”
“Cậubiếtgìvềvụấy?”,Murphyhỏilạivớivẻhồhởi.Đólàmộtngườicao,gầyvớimáitócđenvàmộtkhuônmặtlúcnàocũngnhưốmđói,kếtquảcủaviệcanhtachẳngbaogiờdámđiăntrưavìsợlỡmấtmộtvụnàođó.
“Tớbiếttớchuẩnbịcóđượccáiáoấyrồi”,cậutaquaysangHardingvànói,“Ed,bánnămngàncổphiếuphổthôngcủaU.S.Steelrathịtrường.Đếnlúcrồi,emyêu!”
Cậutalàmộtkẻmáumêđánhbạc,tôimuốnnóiBob,vàthíchtựchophépmìnhlaovàonhữngbuổinóichuyệnphiếm.Đólàcáchcậutamuốnchocảthếgiớibiếtcậutacóthầnkinhthép.CậutabánranămngàncổphiếuSteel,vàgiángaylậptứctănglên.Khôngđếnnỗingốcnghếchnhưcáchanhtathểhiệnkhinóichuyện,BobđãchặnđượckhoảnthualỗcủamìnhởmứcmộtđiểmrưỡivàanhtalạitỉtêvớicảphòngrằngvớithờitiếtônhòanhưởNewYorkthìcũngchẳngcầnphảicómộtchiếcáolôngthúlàmgì.Chúngquáphôtrươngvàcũngkhôngtốtchosứckhoẻ.Nhữngngườicònlạitrongphòngđềucườinhạoanhta.Nhưngcũngchẳngbaolâusau,lạicóngườitrongsốđómuacổphiếucủaUnionPacifficđểtrảtiềnchocáiáo.Anhta
mấtmộtngàntámtrămđô-lavàlạinóirằnglôngchồnNgacóthểđẹpkhicùngđivớitrangphụcngoàicủamộtngườiđànbà,nhưnglạikhônghợpvớibộđồmàmộtquýôngthôngminhvàkhiêmtốnđịnhmặc.
Vàrồi,hếtngườinàyđếnngườikháccốthửgạgẫmthịtrườngchitrảchochiếcáođó.Vàmộtngày,tôinóirằngtôisẽmuachiếcáođóđểtránhchocảphòngkhỏilâmvàocảnhkhánhkiệt.Nhưngtấtcảbọnhọlạinóirằngđókhôngphảiviệcnênlàm;rằngnếutôimuốncóchiếcáođó,tôinênđểthịtrườngmangnólạichotôi.NhưngEdHardinglạihoàntoànủnghộýđịnhcủatôivàngaychiềuhômđó,tôiđếncửahàngbánáolôngthú.Vàởđó,tôiđượcbiếttuầntrướcmộtngườiởChicagođãmuachiếcáo.
Đómớichỉlàmộttrườnghợp.KhôngphảichỉcómộtngườiởphốWalltốntiềnđểthửbuộcthịtrườngchứngkhoánchitrảchomộtchiếcxehaymộtcáivòngtayhaymộtchiếcthuyềnmáyhaymộtbứctranhanhtamua.Tôicóthểxâycảmộtbệnhviệnđầynhữngngườimàcáithịtrườngchứngkhoánkeocúđótừchốichitrảchonhữngmónquàsinhnhậtcủahọ.Nóichung,trongsốtấtcảnhữngconquỉđemlạixuixẻoởphốWall,tôinghĩchínhquyếttâmbiếnthịtrườngchứngkhoánthànhmộtbàtiênđỡđầulàkẻkiêntrìvàbậnrộnnhất.
Giốngnhưtấtcảnhữngvậnxuixácthựckhác,điềunàycũngcólýdocủariêngnó.Mộtngườisẽlàmgìkhianhtaquyếtđịnhbuộcthịtrườngchứngkhoánchitrảchomộtnhucầubấtchợtcủamình?Anhtachỉđơnthuầnhivọng.Rồianhtabắtđầuđánhcược.Vàvìvậy,anhtađãlaovàonhữngrủirolớnhơnrấtnhiềunhữngđiềuanhtacóthểgặpphảinếuanhtachịuđầucơtheonhữngcáchkhônngoan,phùhợpvớinhữngýkiếnvàniềmtincóđượctừnhữngnghiêncứuvôtưvềtìnhhìnhthịtrường.Đầutiên,anhtađangtheođuổinhữngmónlợitrướcmắt.Anhtakhôngthểchờđợilâuhơn.Banđầu,thịtrườngcóthểphảnứngrấttốtđốivớianhta.Anhtatựhuyễnhoặcmìnhrằngtấtcảnhữnggìanhtađòihỏichỉlàhòavốn.Bởianhtađãchuẩnbịđểrútluinhanh-giảsửnhư,chỉđểthualỗởmứchaiđiểmtrongkhitấtcảnhữnggìanhtahyvọngđạtđượclàthắnghaiđiểm–anhtađangômảotưởngmìnhđangcómộtcơhội50–50.Thựclà,tôiđãthấyrấtnhiềungườiđãmấtđihàngngànđô-latừnhữngphivụkiểuđó,đặcbiệtlànhữngvụmuabánởmứcgiácaocủathịtrườngđầucơgiálênngaytrướcmộtđợtđiềuchỉnhgiávừaphải.Thựcsựlàkhôngcócáchnàogiaodịchthànhcôngkiểuvậy.
Vậylà,việclàmđiênrồtrongsựnghiệpđầucơchứngkhoáncủatôilàcọngrơmcuốicùng.Tôiđãbịđánhbại.Tôimấtnốtchútcủacảiítỏicònsótlại
sauvụgiaodịchbông.Thậmchínócòngâyhạinhiềuhơn,bởitôivẫntiếptụcgiaodịch–vàlạitiếptụcthua.Tôivẫncốníukéosuynghĩrằngtấtnhiên,đếncuốicùng,thịtrườngchứngkhoánsẽkiếmlạitiềnchotôi.Nhưngkếtcụccuốicùngngaytrướcmắtlạichínhlàtôicạnsạchvốn.Tôilâmvàocảnhnợnần,khôngphảichỉvớinhữngngườimôigiớichínhcủamìnhmàvớicảnhữngsởgiaodịchđãtintưởnglàmănvớitôimàkhôngyêucầutôiđặttrướcsốdưkýquỹ.Khôngchỉmắcnợ,tôibắtđầusốngtrongnợnầnkểtừđó.
Phần.13
Vậylà,lạimộtlầnnữatôibịphásản.Tồitệhơnnữalàtôiđãphạmphảimộtsailầmchếtngườitrongcôngviệclàmăncủamình.Tôimệtmỏi,lolắng,chánnảnvàkhôngthểbìnhtĩnhsuyxétmọiviệc.Khiđanggiaodịchtôiđãởtrongmộttâmtrạngmàkhôngmộtngườiđầucơnàonênvướngphải.Mọiviệcđềutrởnêntồitệđốivớitôi.Thựcsự,tôiđãnghĩmìnhsẽkhôngbaogiờphụchồilạiđượccảmgiáccânbằngđãmất.Đãquáquenvớiviệclàmănlớn–cóthểnóilà,khoảnghơnmộttrămngàncổphần–tôisợrằngmìnhkhôngthểcónhữngquyếtđịnhsángsuốtkhitiếnhànhnhữngvụlàmănnhỏ.Việcquyếtđịnhđúngcóvẻnhưchẳngđángkểgìnếutấtcảnhữnggìbạnnắmgiữchỉlàmộttrămcổphần.Vớithóiquenkiếmnhữngkhoảnlợilớntừnhữnggiaodịchlớn,tôikhôngdámchắcmìnhsẽbiếtđượcthờiđiểmthíchhợpđểkiếmlợitừnhữnggiaodịchnhỏ.Tôikhôngthểnóirõchobạncảmgiáctrắngtaycủatôilúcđó.
Mộtlầnnữaphásảnvàkhôngthểtiếptụcgiữthếtiếnlênmạnhmẽ.Mắcnợvàmắcsailầm!Sautừngấynămdàithànhcông,đượctôiluyệntừnhữngsailầmđểvươntớinhữngthànhcônglớnhơn,giờđâytôicònnghèokhóhơnlúcmớibắtđầucôngviệcđạilýbánvémáybay.Tôiđãhọchỏiđượcrấtnhiềuvềtròchơiđầucơchứngkhoán,nhưngtôichưatíchlũyđủkinhnghiệmđểthắngđượcnhữngyếuđiểmcủaconngười.Khôngthểcóbộócnàolúcnàocũnghoạtđộngchínhxácvàhiệuquảđược.Giờđây,tôihọcthêmđượcmộtđiều,tôikhôngthểhoàntoàncóthểảnhhưởngtừnhữngngườikháccũngnhưnhữngrủiro.
Mấttiềnchưatừnglàmtôilolắngdùlànhỏnhất.Nhưngnhữngrắcrốikháclạicóthểvàđãlàmđược.Tôiđãtựsuynghĩvềthảmkịchcủamìnhthậtkỹlưỡng,vàtấtnhiênchẳngkhókhăngìđểhiểurađượctôiđãdạidộtởđâu.Tôicóthểchỉrachínhxáccảthờigianvàđịađiểm.Mộtngườicầnhiểurõvềchínhmìnhnếuanhtamuốncómộtsựnghiệpkinhdoanhtốtđẹptrongthịtrườngđầucơ.Đểhiểuđượctôiđãcónhữnghànhđộngdạidộtnhưthếnàolàmộtquátrìnhhọchỏilâudài.Đôilúctôinghĩ,đốivớimộtngườiđầucơ,khôngcócáigiánàolàquáđắtđểtìmranhữngđiềugiúpanhtatránhđượcthóikiêucăng.Rấtnhiềuvụphásảncủanhữngngườirấtthôngminhđềubắtnguồntrựctiếptừthóikiêungạo-mộtcănbệnhhaotiềntốncủađốivớimọingườiởmọinơi,nhưngđặcbiệtlàđốivớimộtngườiđầucơởphốWall.
ỞNewYorktôicảmthấykhôngvuivẻ.Tôikhôngmuốntiếptụcgiaodịch,
bởitôichưalấylạiđượcphongđộ.Tôiquyếtđịnhđixavàkiếmtiềnởmộtnơikhác.Thayđổiđịađiểmcóthểgiúptôitìmlạimình,tôiđãnghĩvậy.Vậylà,mộtlầnnữatôirờikhỏiNewYork,trongtưthếcủakẻthấtbạitrongcuộcchơiđầucơ.Tôiđangởtronghoàncảnhcòntồitệhơncảphásản,bởitôicònđangnợhơnmộttrămngànđô-lacủarấtnhiềungườimôigiới.
TôiđếnChicagovàkiếmđượcmộtkhoảntiềnởđó.Khoảntiềnkhônglớnlắm,nhưngđiềuđócónghĩalàtôichỉcầnthêmchútthờigiannữađểgâydựnglạicơđồ.Mộtsởgiaodịchtôitừnglàmănđãđặtniềmtinvàokhảnănggiaodịchcủatôivàchophéptôicónhữngvụgiaodịchnhỏtạisởcủahọ.
Banđầu,tôirấtdèdặt.Tôikhôngbiếtsẽlàmănthếnàonếuđịnhởlạiđây.TôirútngắnthờigianởChicagonhờvàomộttrongnhữngkinhnghiệmquígiánhấttrongsựnghiệpcủamình.Đógầnnhưlàchuyệnkhôngtưởngtượngnổi.
Mộthôm,tôinhậnđượcmộtbứcđiệntừLuciusTuckesaumộtthờigianmấtliênlạc.TôibiếtanhtừkhianhấycònlàngườiquảnlýcủamộtSởgiaodịchmàtôitừngvàilầnlàmăn.Bứcđiệnviết:
“QuaylạiNewYorkngay.
L.Tucker”
Tôibiếtrằng,quamộtvàingườibạn,anhấyđãbiếtvềtìnhcảnhcủatôivàdovậychắcchắnlàanhấymuốngiúptôi.Nhưnglúcđó,tôikhôngcòntiềnđểphungphíchomộtchuyếnđivôíchtớiNewYork;vìvậy,thayvìđiNewYork,tôilạigọiđiệnchoanhấy.
“Tôiđãnhậnđượcđiệncủacậu,”tôinói,“Nócónghĩalàgì?”
“Cómộtôngchủngânhàngmuốngặpcậu,”anhấytrảlời.
“Aivậy?”,tôihỏilại.Tôikhôngthểhìnhdungrangườiđócóthểlàai.
“TôisẽnóikhicậuvềNewYork.Nếukhôngthìcũngchẳngtácdụnggì.”
“Cậunóilàôngtamuốngặptôià?”
“Đúngnhưvậy.”
“Vềviệcgì?”
“Ôngấysẽnóiriêngchocậunếucậuchoôngấymộtcơhội,”,Luciustrảlời.
“Cậuviếtthưchotôikhôngđượcsao?”
“Khôngđược.”
“Vậygiảithíchchotôirõhơnmộtchút,”tôinói.
“Tôikhôngmuốn.”
“Nghenày,Lucius,”tôihỏi,“Cậuchỉcầntrảlờichotôicâunày:liệuđâycóphảimộttròđùakhông?”
“Hoàntoànkhông.Nócóthểcólợichocậuđấy.”
“Cậukhôngthểchotôichútgợiýnàoà?”
“Không,”anhấytrảlời.“Nhưthếlàkhôngcôngbằngvớiôngấy.Hơnnữa,tôikhôngbiếtôngấymuốnlàmchocậuđếnmứcnào.Nhưngnghelờitôiđi:hãyđếnđây,càngsớmcàngtốt.”
“Cậuchắcchínhlàtôichứ?”
“Khôngaikhácngoàicậucả.Tôikhuyêncậutốthơnhếtlàđếnđi.Vàgửiđiệnbáochotôichuyếntàucậusẽđi.Tôisẽđóncậuởga.”
“Tốtthôi,”tôitrảlời,rồigácmáy.
Tôikhôngthíchthúlắmvớinhữngchuyệnkỳbí,nhưngtôibiếtLuciusrấttốtvàchắchẳnanhấycólýdokhinóichuyệntheokiểuđó.CôngviệclàmăncủatôiởChicagochưalớntớimứckhiếntôitiếcnhiềukhiquyếtđịnhtừbỏ.Vớimứcđộlàmănnhưhiệngiờ,cònrấtlâutôimớicóđủtiềnđểlàmnhữngvụlớnnhưtrướcđây.
VậylàtôiquaylạiNewYorkmàkhôngbiếtchuyệngìsẽđến.Thựcsự,đãhơnmộtlầntrongsuốtchuyếnđi,tôiđãsợsẽchẳngđượcviệcgìvàtôisẽlãngphítiềnvétàuvàthờigiancủamình.Tôikhôngthểngờrằngtôisắptrảiquamộtkinhnghiệmkỳlạnhấttrongcuộcđờimình.
Luciusđóntôiởgavàkhôngphíchútthờigiannào,nóichotôibiếtanhấy
đãđánhđiệnchotôitheoyêucầukhẩnthiếttừngàiDanielWilliamsoncủaSởgiaodịchdanhtiếngWilliamson&Brown.NgàiWilliamsonnhờLuciusnóivớitôirằngôngtacómộtlờiđềnghịlàmănchotôimàôngtachắcchắntôisẽkhôngtừchốibởinósẽsinhlợichotôirấtnhiều.Luciusthềrằnganhấykhôngbiếtgìvềlờiđềnghịđó.Thanhdanhcủacôngtyđólàmộtsựbảođảmrằngtôisẽkhôngbịyêucầulàmnhữngviệckhôngđúngđắn.
DanWilliamsonlàcổđônglớnnhấtcủacôngty,doEgbertWilliamsonthànhlậptừnhữngnăm70củathếkỷXIX.KhôngcóbấtkỳôngBrownnàovàcũngchưatừngcóainhưvậytrongnhiềunăm.SởgiaodịchpháttriểnlớnmạnhtrongthờikỳchacủaDanvàgiờđây,Danđượcthừakếmộtgiasảnđángkểvàkhôngtheođuổinhiềuviệckinhdoanhngoài.Họchỉcómộtkháchhàngduynhất,nhưngcógiátrịbằnghàngtrămkháchhàngbìnhthường.ĐólàAlvinMarquand,anhrểcủaWilliamson,vàlàôngchủcủahàngtángânhàngvàcôngtyliênhiệp,ngườiđứngđầuhệthốnghỏaxalớnChesapeakevàAtlantic,ôngtalànhânvậtkhácthườngnhấttronggiớihỏaxa.SauJamesJ.Hill,làngườiphátngônvàlàthànhviêncóảnhhướnglớncủanhómngânhàngđầyquyềnlực,cótênlàđoànFortDawson.Ướcđoántàisảncủaôngtacógiátrịtừnămmươitớinămtrămtriệuđô-la,hầuhếtcóđượctừviệclàmphátngônviên.Saukhiôngtachết,ngườitapháthiệnratổngtàisảncủaôngtacógiátrịhaitrămnămmươitriệuđô-la,tấtcảđềucóđượctừphốWall.Vậylàbạncóthểhìnhdungraôngtalàkháchhàngtầmcỡnào.
LuciusnóivớitôilàanhấyvừachấpnhậnvàolàmởWilliamson&Brown-mộtvịtrídànhriêngchoanh.Côngviệccủaanhấyđạiloạilàluânchuyểnnhữngngườilàmănlớn.CôngtyđangtheođuổimộtthươngvụcóhoahồnglớnvàLuciusvừagợiýchongàiWilliamsonmởthêmmộtsốchinhánh,mộtởmộttrongnhữngkháchsạnlớnởkhuphốtrênvàmộtchinhánhkhácởChicago.TôiphầnnàođoánrằngtôisẽnhậnđượcmộtđềnghịlàmởchinhánhtạiChicago,cóthểlàlàmngườiquảnlý,mộtvịtrímàchắcchắntôisẽtừchối.TôikhôngvộitráchLuciusbởitôinghĩtốthơnlànênđợiđếnkhilờiđềnghịđượcđưaratrướckhitôitừchối.
LuciusđưatôiđếnvănphòngriêngcủaWilliamson,giớithiệutôivớiôngchủcủaanhvàvộivãrờiphòng,cứnhưthểanhấymuốntránhbịgọilạilàmnhânchứngchomộtvụmàanhấybiếtcảhaibên.Tôiđãchuẩnbịđểnghevàsauđónóilờitừchối.
ÔngWilliamsonlàmộtngườidễchịu.Đóthựcsựlàmộtquíôngvớimộttháiđộlịchsựvàmộtnụcườichânthành.Tôicóthểthấyrằngôngấydễ
dàngkếtbạnvàgiữđượctìnhbạnđó.Tạisaolạikhôngchứ?Ôngấylàmộtngườikhoẻmạnh,vàbởivậy,rấtvuitính.Ôngấycócảnúitiềnvàvìthế,chẳngbaogiờbịnghingờlàcóđộngcơhènhạ.Tấtcảnhữngđiềuđó,cùngvớihọcthứcvàsựlịchduyệt,giúpôngấydễdàngtrởthànhmộtngườikhôngchỉlịchsựmàcònthânthiện,khôngchỉthânthiệnmàcònrấthữuích.
Tôikhôngnóigì.Tôikhôngbiếtnóigìvàhơnnữa,tôiluônđểngườikhácnóihếtýtrướckhitôibắtđầunói.Cóngườibảovớitôi,JamesStillmancon,chủtịchngânhàngNationalCity-nhânthể,đólàmộtngườibạnthânthiếtcủahãngWilliamson–cũngcóthóiquennghetrongimlặng,vớimộtgươngmặtbìnhthản,vớitấtcảnhữngaiđemđếnchoôngtamộtlờiđềnghị.Khingườiđóđãnóixong,ôngấyvẫnnhìnanhtanhưthểanhtavẫnchưanóihết.Vậylàngườiđó,cảmthấybịthúcépphảinóithêm,lạitiếptục.Chỉbằngmộtcáchđơngiảnlànhìnvàlắngnghe,Stillmanthườngkhiếnnhữngngườiđếngặpôngấyđưaranhữnglờiđềnghịcólợihơnrấtnhiềuchongânhàngsovớinhữnggìhọdựđịnhtrướcđó.
Tôigiữimlặngkhôngphảichỉđểgợiýngườitađềnghịnhữngmónlợilớnhơn,màchỉbởitôimuốnbiếttoànbộsựviệc.Chỉcầnđểhọnóihếtý,bạncóthểngaylậptứccóđượcquyếtđịnh.Cáchđótiếtkiệmđượcrấtnhiềuthờigian.Nócũnggiúpbạntránhđượcnhữngtranhluậnvànhữnglầnthảoluậndaidẳngnhưngchẳngđiđếnđâu.Gầnnhưtấtcảnhữnglờiđềnghịngườitađemđếnchotôiđềuđượcquyếtđịnh,bằngcâutrảlờicóhoặckhông.Nhưngtôikhôngthểtrảlờirõràngcóhoặckhôngnếuchưacómộtlờiđềnghịchínhthứcnào.
VậylàDanWilliamsonbắtđầunóivàtôibắtđầunghe.Ôngấynóirằngôngấyđãngherấtnhiềuvềnhữngthươngvụcủatôiởthịtrườngchứngkhoánvàrằngôngấyđãhốitiếcđếnmứcnàokhitôivượtrangoàilĩnhvựccủamìnhđểnhậnmộtthấtbạinặngnềởthịtrườngbông.Nhưngcũngnhờvậnxuiđómàôngấycóđượcvinhhạnhkhicóthểnóichuyệnvớitôilúcnày.Ôngấynghĩsởtrườngcủatôivẫnlàvềthịtrườngchứngkhoán,vàtôinhưđượcsinhravìnóvàlẽratôikhôngnênxarờinó.
“Vàđóchínhlàlýdo,thưangàiLivingston,”ôngkếtluậnvớivẻhàilòng,“chúngtôimuốnlàmăncùngngài.”
“Xinhỏitheocáchnàođây?”,tôihỏilại.
“Làmngườimôigiớichongài,”,ôngnói.“Côngtycủatôirấtmuốntham
giavàonhữngvụkinhdoanhchứngkhoáncủangài.”
“Tôirấtmuốntraochúngchongài,”tôinói,“nhưngtôikhôngthể.”
“Tạisao?”,ônghỏilại.
“Tôikhôngcótiền.”
“Việcđókhôngthànhvấnđề,”ôngnóivớimộtnụcườithânthiện,“tôisẽcấptiềnchongài.”.Ônglấyramộtquyểnséc,viếtmộttấmséchaimươilămngànđô-latheoyêucầucủatôi,vàđưanóchotôi.
“Cáinàyđểlàmgì?”,tôihỏi.
“Đểgửivàotàikhoảncủangài.Ngàisẽviếtnhữngtấmséccủangài.Tôimuốnngàilàmnhữngvụgiaodịchtrongsởcủachúngtôi.Tôikhôngquantâmngàithắnghaythua.Nếungàihếttiền,tôisẽviếtchongàimộttấmséckhác.Vìvậyngàikhôngcầnquáthậntrọngvớitấmsécnày.Ngàihiểuchứ?”
Tôihiểurằngcôngtynàygiàucóvàthịnhvượngđếnmứckhôngcầncôngviệclàmăncủabấtkỳai,nhưngchưađủđểđưatiềnchomộtanhchànglàmsốdưkýquỹ.Vàgiờôngấylạiquáhàophóngvớikhoảntiềnnày!Thayvìđưachotôimộttàikhoảntíndụngtrongsở,ôngấylạiđưachotôitiềnmặt,nhưvậylàchỉmìnhôngấybiếttừđâutôicósốtiềnđó,vàràngbuộcduynhấtchỉlànếutôigiaodịch,tôiphảitiếnhànhtạisởcủaôngấy.Rồilạicònlờihứacấpthêmnếukhoảntiềnnàymấthết!Vậythì,chắcchắnphảicómộtlýdonàođó.
“Ýcủangàilàsao?”,tôihỏi.
“Đơngiảnlàchúngtôimuốncómộtkháchhàngcótiếnglàmộtngườigiaodịchnăngđộngcỡlớntrongsởcủachúngtôi.Mọingườiđềubiếtngàiluôncónhữngvụlàmăncỡlớnởthịtrườngđầucơgiáhạ,đólàđiềutôiđặcbiệtthíchởngài.Ngườitagọingàilàmộtnhàđầucơmà.”
“Tôivẫnkhônghiểu,”tôinói.
“Vậytôisẽthẳngthắnvớingài,ngàiLivingston.Chúngtôicóhai,bakháchhàngthườngmuabáncổphiếuvớisốlượnglớn.TôimuốnphốWallkhôngmảymaynghingờhọbánracổphiếuđểđầucơgiálênmỗikhichúngtôibánramườihayhaimươingàncổphầncủabấtkỳcổphiếunào.Nếucảphố
Wallbiếtngàiđanggiaodịchtạisởcủachúngtôi,họsẽkhôngthểbiếtnhữngcổphiếuđượcbánralàcổphiếubánkhốngcủangàihaycổphiếuđầucơgiálêncủacáckháchhàngkhác.”
Ngaylậptức,tôihiểuravấnđề.Ôngtamuốncheđậycáchoạtđộngcủangườianhrểbằngdanhtiếngnhàđầucơcủatôi!Mọiviệcxảyrachỉlàtôikiếmđượckhoảnlợilớnnhấttừviệcđầucơgiáhạkhoảngmộtnămrưỡitrước,và,dĩnhiênlà,nhữngkẻngồilêđôimáchvàbuôntinđồnngungốcởphốWallcóthóiquenđổlỗichotôimỗikhicósựsụtgiá.Đếngiờ,mỗikhithịtrườngyếu,họlạinóitôiđãdànxếpviệcđó.
Tôikhôngphảisuyngẫmnhiều.ChỉthoángquatôiđãhiểuDanWilliamsonđãchotôimộtcơhộiđểquaytrởlại,vàquaylạirấtnhanh.Tôinhậntấmséc,gửivàongânhàng,mởmộttàikhoảntạicôngtycủaôngta,vàbắtđầucôngviệcgiaodịch.Đâyquảlàmộtthịtrườngnăngđộngtuyệtvời,đủrộngđểchophépmộtngườikhôngphảigắnvớimộthoặchailoạimặthàng.Tôiđãtừnglosợ,nhưtôiđãkểchobạn,mìnhđãđánhmấtthóiquenđưaraquyếtđịnhđúng.Nhưngcóvẻnhưkhôngphải.Trongbatuần,tôiđãkiếmđượcmộtmónlợimộttrămmườihaingànđô-latừkhoảntiềnhaimươilămngànđô-laDanWilliamsonđãđưa.
Tôiđếngặpôngấyvànói:“Tôiđếntrảlạingàihaimươilămngànđô-la.”
“Không!Không!”ôngnóivàxuataycứnhưthểtôimờimộtlycốc-taithầudầu.“Không,khôngđược,anhbạn.Hãyđợiđếnkhitàikhoảncủaanhđạtđếnmộtconsốnàođó.Đừngnghĩđếnđiềuđóvội.Anhmớichỉkiếmđượcmộtchútthôi.”
Chínhlúcnày,tôiđãphạmmộtsailầmlàmtôihốitiếchơnbấtcứsailầmnàotôiđãmắcphảitrongsuốtsựnghiệpcủamìnhởphốWall.Nóchínhlànguyênnhânchonhữngnămdàiđaukhổ,ảmđạmcủatôi.Lẽratôinêncươngquyếtbắtôngấynhậnlạisốtiềnđó.Khiđó,tôiđangđứngtrướccơhộicóđượcgiatàicònlớnhơnsốđãmất,vàtôiđangtiếnlênrấtnhanh.Trongbatuần,mứclợibìnhquâncủatôilà150%mỗituần.Nhưngthayvìtựgiảithoátmìnhkhỏinhữngbổnphận,tôiđãđểôngấylàmtheoýmìnhvàkhôngbắtbuộcôngấynhậnlạihaimươilămngànđô-la.Dĩnhiênlà,bởiôngấykhôngchịurútlạikhoảntiềnhaimươilămngànđô-lađãứngtrướcchotôi,tôicảmthấykhôngthểrútrakhoảnlợicủamình.Tôirấtbiếtơnôngấy,nhưngbảntínhcủatôikhôngthíchnợtiềnhayânhuệcủaai.Tôicóthểdùngtiềnđểtrảnợbằngtiền,nhưngcònlòngtốtvàđặcânphảiđượcđáplạibằngnhữngđiềutươngtự-vàbạncóthểdễdàngnhậnranhữngbổnphận
củalươngtâmlúcnàocũnglànhữngcáigiárấtcao.Hơnnữa,lạikhôngcóquiđịnhnàovềgiớihạncủachúng.
Tôiđãgiữlạisốtiềnđókhôngchútvướngbậnvàtiếptụccôngviệcgiaodịch.Côngviệctiếntriểnrấttốtđẹp.Tôiđãkhôiphụclạivịtrícủamình,vàtôichắcchắnrằngsẽchẳngmấtbaolâuđểtôilạiđạtđượcsựổnđịnhtrongcôngviệcnhưnăm1907.Mộtkhiđãđạtđược,tấtcảnhữnggìtôimuốnlàthịtrườngsẽchữnglạitrongmộtthờigian,vàtôisẽkiếmđượcnhiềuhơnlàbùđắplạinhữngthualỗtrướckia.Nhưnggiờđây,kiếmđượctiềnhaykhôngkiếmđượctiềnkhôngcònlàmtôilolắngnhiều.Điềulàmtôihàilònglàtôiđãrũbỏđượcthóiquenquyếtđịnhsai,khôngcònlàchínhmình.Nóđãhủyhoạitôitrongnhiềuthángnhưngtôiđãhọcđượcbàihọccủamình.
Đãđếnlúctôiđầucơgiáhạvàtôibắtđầubánkhốngmộtvàiloạicổphiếuhỏaxa.TrongsốđócócổphiếucủaChesapeake&Atlantic.Tôinghĩtôiđãbánkhoảngtámngàncổphần.
Mộtbuổisáng,khitôiđangxuốngkhuphốdưới,DanWilliamsongọitôiđếnvănphòngcủaôngtrướckhithịtrườngmởcửavànóivớitôi:“Larry,đừnglàmgìvớicổphiếucủaChesapeake&Atlanticlúcnày.Vụlàmănnàycủaanhkhôngđượctốtlắm,bánkhốngnhữngtámngàn.TôiđãbùlạichoanhởthịtrườngLuân-đônsángnayvàđãđầucơgiálênrồi.”
TôichắcchắngiácổphiếuChesapeake&Atlanticsẽxuống.Bảngtinđãnóivớitôirấtrõràng;hơnnữa,tôilàngườiđầucơgiáhạtrêntoànthịtrường,khôngquákịchliệthayđiêncuồng,nhưngcũngđủđểcảmthấyyêntâmvớimộtlượngbánkhốngvừaphải.TôinóivớiWilliamson:“Saongàilạilàmvậy?Tôiđãđầucơgiáhạtrêntoànbộthịtrườngvàchắcchắngiásẽhạ.”
Nhưngôngấychỉlắcđầuvànói:“TôilàmthếvìtôibiếtvàiđiềuvềChesapeake&Atlanticmàanhkhôngbiết.Lờikhuyêncủatôichoanhlàkhôngnênbánkhốngcổphiếuđóchođếnkhitôinóichoanhkhinàolàantoànđểlàmthế.”
Tôicòncóthểlàmgìchứ?Đókhôngphảilàlờikhuyêndạidột.Đólàlờikhuyêntừngườiemvợcủachủtịchhộiđồngquảntrịhãngđó.DankhôngchỉlàngườibạnthânnhấtcủaAlvinMarquandmàôngấycònrấttửtếvàhàophóngđốivớitôi.Ôngấyluônthểhiệnsựtintưởngvàotôivàlờinóicủatôi.Tôikhôngthểlàmgìhơnlàhàmơnôngấy.Vàthếlà,mộtlầnnữacảmxúccủatôilạilấnátlýtrívàtôiđãnhượngbộ.Đểnhữngquyếtđịnhcủamìnhphụthuộcvàoyêucầucủaôngấylàđiềuđãhủyhoạitôi.Lòng
biếtơnlàđiềumàbấtkỳngườilịchsựnàocũngcảmthấy,nhưnganhtaphảitránhđểnóhoàntoàntróibuộcmình.Điềuđầutiêntôibiếtlàtôiđãmấttoànbộkhoảnlợicủamìnhvàcònnợthêmcôngtymộttrămnămmươingànđô-la.Tôicảmthấyrấttồitệvìviệcđó,nhưngDanlạinóitôikhôngcầnlolắng.
“Tôisẽgiúpanhthoátkhỏivụnày,”ônghứahẹn.“Tôibiếtlàtôisẽlàm.Nhưngtôichỉlàmđượcnếuanhđểtôilàmthế.Anhphảidừngviệckinhdoanhtheocáchcủariênganh.Tôikhôngthểlàmchoanhrồilạiđểanhđếnlượtmìnhpháhỏngtoànbộcôngsứccủatôi.Anhchỉcầntừbỏthịtrườngvàđểtôikiếmtiềnchoanh.Anhsẽlàmthếchứ,Larry?”
Tôilạihỏibạn:tôicònlàmđượcgìkhácnữa?Tôinghĩđếnsựtửtếcủaôngấyvàtôikhôngthểlàmbấtkỳđiềugìđểbịhiểulầmlàthiếucảmkích.Tôiđâmrathíchôngấy.Ôngấylàmộtngườidễchịuvàthânthiện.Tôinhớ,tấtcảnhữnggìôngấychotôilàsựkhíchlệ.Ôngấyliêntụcđảmbảovớitôirằngmọiviệcrồisẽổnthỏacả.Rồimộtngày,cólẽlàsáuthángsau,ôngấyđếngặptôivớimộtnụcườimãnnguyệnvàđưachotôivàitờgiấynợ.
“Tôiđãnóilàsẽkéoanhrakhỏivũnglầynàymà,”ôngnói.“Vàtôilàmđượcrồi.”Rồitôipháthiệnralàôngấykhôngchỉthanhtoánhếtnợchotôimàcòngiúptôicómộtsốdưnhonhỏ.
Tôinghĩtôisẽkhôngthểlàmđượcnhưthếmàkhônggặprắcrối,bởithịtrườngđãđúng,nhưngôngấylạinóivớitôi,“TôiđãmuachoanhmườingàncổphầncủaSouthAtlantic.”Đólàmộthãnghỏaxakháccủaanhrểôngấy,AlvinMarquand,ngườiđồngthờichiphốisốphậncủacổphiếutrênthịtrường.
KhimộtngườilàmchobạnnhữngviệcnhưDanWilliamsonđãlàmchotôi,bạnkhôngthểnóigìkhácngoàicâu“cảmơn”,dùquanđiểmcủabạnvềthịtrườngnhưthếnào.Bạncóthểchắcchắnrằngbạnđúng,nhưngnhưPatHearneđãnói:“Bạnkhôngthểnóitrướcnếubạnkhônghoàntoànchắcchắn!”vàDanWilliamsonđãđặtcượcgiùmtôi-bằngtiềncủaôngấy.
Rồi,cổphiếucủaSouthernAtlanticmấtgiávàtiếptụcđixuống.Tôilạithua.Tôikhôngnhớlàbaonhiêu,chắckhoảngmườingàncổphầntrướckhiWilliamsonchơikhămtôi.Tôinợôngấynhiềuhơnbaogiờhết.Nhưngbạnchưahềgặpmộtchủnợtửtếvàítthúcbáchhơnthếtrongcuộcđờimình.Khôngmộtlờirênrỉnàothốtratừông.Thayvàođólànhữnglờiđộngviênvàkhuyênnhủkhôngnênlolắngvềnó.Cuốicùng,khoảnlỗcủatôilạiđượcbùđắptheomộtcáchhàophóngtươngtựnhưngđầybíẩn.
Ôngấychưabaogiờnóichitiếtvềbấtkỳđiềugì.Tấtcảchỉlànhữngtàikhoảnvớinhữngconsố.DanWilliamsonchỉnóivớitôi:“KhoảnlỗcủaanhởSouthernAtlanticđượcbùlạitừkhoảnlợicủanhữnggiaodịchkhác,”vàôngấynóivềcáchôngấybánbảyngànnămtrămcổphầncủamộtsốcổphiếukhácvàkiếmđượcmộtkhoảnkhá.Thànhthựcmànóirằngtôikhônghềcóchútthôngtinquáiquỉnàovềnhữngvụgiaodịchđóchođếnkhitôiđượcthôngbáonhữngkhoảnnợcủatôiđãđượcthanhtoánhết.
Chuyệncònxảyrathêmvàilầnnữatrướckhitôibắtđầusuynghĩ.Tôibuộcphảinhìnnhậntìnhthếcủamìnhtừmộtgócđộkhác.Cuốicùng,tôiđộtnhiênhiểura.RõrànglàtôiđãbịDanWilliamsonlợidụng.Nghĩđếnđiềuđó,tôicảmthấytứcgiận,nhưngcònđánggiậnhơnlàtôiđãkhôngnghĩrasớmhơn.TôiđếngặpDanWilliamson,nóivớiôngấytôimuốnnghỉlàmvàrờikhỏivănphòngcủaWilliasom&Brown.Tôikhôngnóimộtlờinàovớiôngấyhaybấtkỳđồngsựnàocủaông.Việcđócótốtgìchotôichứ?Nhưngphảithừanhậnlàtôiđãrấtbuồn,vềchínhmìnhcũngnhưvềWilliamson&Brown.
Sốtiềnđãmấtkhônglàmtôiphiềnlòng.Bấtcứkhinàotôithualỗtrênthịtrườngchứngkhoán,tôiluônnghĩrằngtôiđãhọcđượcmộtđiềugìđó;rằngnếutôimấttiền,tôisẽcóđượckinhnghiệm;vìvậy,sốtiềnmấtđichínhlàkhoảnhọcphí.Aicũngphảicóđượckinhnghiệm,vàanhtaphảitrảtiềnđểcóđượcnó.NhưngtrongkinhnghiệmtừsởWilliamson&Brownmấtmátkhiếntôiđauđớnhơncảlàviệcbỏlỡmộtcơhộilớn.Sốtiềnmộtngườimấtđichẳnglàgìcả,anhtacóthểkiếmlạiđược.Nhưngnhữngcơhộinhưtôiđãcókhôngphảilúcnàocũngđến.
Bạnthấyđấy,đóđãlàmộtthịtrườngtốtđẹp.Tôiđãđúng,ýtôilà,tôiđãđọctừbảngtinchínhxác.Cơhộikiếmđượchàngtriệuđãgầnkề.Nhưngtôilạiđểlòngbiếtơncanthiệpvàocuộcchơicủamình.VìlòngtốtcủaôngtatôiđãlàmđiềumàDanWilliamsonmuốnlàm.Tấtcảchothấychẳngcógìlàmngườitahàilònglàmănvớingườiquen.Nhữngvụlàmănbêbết!
Đóvẫnchưaphảilàđiềuthảmhạinhất.Điềutồitệnhấtlàkểtừđótôikhôngcòncơhộinàokiếmđượcnhữngkhoảntiềnlớn.Thịtrườngđãlắngxuống.Mọiviệcngàycàngtrởnêntồitệ.Tôikhôngchỉmấthếttiềnmàlạivướngvàonợnần-thậmchícònnhiềuhơntrước.Nhữngnămtiếptheolànhữngnămdàilêthê,1911,1912,1913,rồi1914.Tôikhôngthểkiếmđượcđồngtiềnnào.Đơngiảnlàchẳngcócơhộinàovàtôiđanglâmvàotìnhtrạngbiđáthơnbaogiờhết.
Thấtbạiquảthậtchẳngdễchịu,nhấtlàkhithấtbạiđólạikèmtheomộtảoảnhđầycayđắngvềnhữnggìđãxảyra.Đólàchínhlàđiềutôikhôngthểrũbỏkhỏitâmtrímình,vàđươngnhiên,nócànglàmtôisuynghĩnhiềuhơn.Tôilạihọcthêmđượcmộtbàihọcnữa:nhữngđiểmyếumàmộtngườiđầucơdễmắcphảihầunhưlàvôtận.Nếulàmộtngườibìnhthường,cáchtôiđãlàmtạisởcủaDanWilliamsoncóthểlàphùhợp.Nhưngvớitưcáchlàmộtngườiđầucơ,đólạilàmộtviệcbấthợplývàthiếukhônngoankhiđểmìnhchịuảnhhưởngcủanhữngcânnhắccóýchốnglạinhữngquyếtđịnhcủamình.Kẻcóquyềnthườngchịunhiềutráchnhiệmnặngnềnhưngkhôngphảitrongthịtrườngchứngkhoán,bởibảngtinkhôngphảilàmộtkẻcólòngnghĩahiệp,vàhơnnữa,cũngchẳngtặngthưởnggìcholòngtrungthành.Tôinhậnratôiđãkhôngthểxửsựkhác.Tôikhôngthểbánmìnhchỉbởitôimuốnđượcgiaodịchtrongthịtrườngchứngkhoán.Nhưngkinhdoanhluônlàkinhdoanh,vàmộtngườiđầucơnhưtôiluônphảidựatrênnhữngquyếtđịnhcủachínhmình.
Đólàmộtkinhnghiệmlạkỳ.Tôisẽkểchobạnđiềutôinghĩđãxảyra.DanWilliamsonđãhoàntoànthànhthậtvềnhữngđiềuôngấyđãnóivớitôitronglầngặpnhauđầutiên.Mỗikhicôngtycủaôngấygiaodịchvàingàncổphầncủabấtkỳcổphiếunào,cảphốWallvộivàngkếtluậnrằngAlvinMarquandđangmuahoặcbán.ÔngtalàmộttrongnhữngngườigiaodịchlớnnhấtvàgiỏinhấtcủaphốWallvàchắcchắnlàmọicôngviệckinhdoanhcủaôngtađềuđượcthựchiệnquacôngty.Và,tôiđãbịsửdụnglàmmộtbìnhphong,nhấtlàchonhữngvụbánracủaMarquand.
AlvinMarquandmắcbệnhkhônglâusaukhitôigianhập.Bệnhcủaôngtađãsớmđượcchẩnđoánlàvôphươngcứuchữa,vàDanWilliamsondĩnhiênlàbiếttrướcMarquandrấtlâu.ChínhvìvậyDanđãbùlạisốcổphiếuChesapeake&Atlanticmàtôiđãbánkhông.Ôngấyđãbắtđầuthanhlýmộtphầntrongsốcổphầnđầucơcủangườianhrểtronghãngđóvàmộtsốcổphiếukhác.
DĩnhiênlàkhiMarquandchết,disảncủaôngkhôngthểthanhtoánlượngcổphiếuđầucơvàbánđầucơ,vàđếnlúcđó,chúngtôisẽcómộtthịtrườngđầucơgiáhạ.Bằngcáchràngbuộctôitheocáchôngấyđãlàm,Danđãgiúpgiữlạirấtnhiềuphầncủadisảnđó.Khôngphảikhoácláckhitôinóimìnhlàmộtngườigiaodịchnặngkývàtôiđãchếtchínhvìnhữngquanđiểmđócủamìnhtrongthịtrườngchứngkhoán.TôibiếtWilliamsonvẫnbiếtvềnhữngthànhcôngcủatôitrongthịtrườngđầucơgiáhạnăm1907vàôngấykhôngthểđủkhảnăngtàichínhđểliềulĩnhtấncôngtôitrựcdiện.Và,nếutôitiếptụctheocáchcólẽđếnkhiôngấycốthanhlýphầndisảncủaAlvin,tôiđã
giaodịchhàngtrămngàncổphần.Vớitưcáchlàmộtnhàđầucơgiáhạnăngđộng,tôicóthểgâytổnhạilênđếnhàngtriệuđô-lađốivớikhoảnthừakếcủaMarquand,vìAlvinchỉđểlạikhoảngvàitrămtriệu.
Vậylà,đốivớihọ,đểtôimắcnợrồitìmcáchthanhtoánkhoảnnợđólàcáchíttốnkémhơnrấtnhiềunếuđểtôitiếnhànhđầucơgiáhạởmộtsốsởkhác.ĐóchínhxáclànhữngđiềutôiđãcóthểlàmnếukhôngvìýnghĩtôikhôngđượcphépquamặtDanWilliamson.
Tôiluôncoiđólàkinhnghiệmthúvịnhấtvàcũngítmaymắnnhấttrongsựnghiệpđầucơcủamình.Bàihọcnàycũngbắttôitrảmộtcáigiáquácao.Nókhiếnthờigianphụchồicủatôichậmlạivàinăm.Tôicòntrẻ,đủkiênnhẫnchờđợihàngtriệuđô-lađãmấtquaytrởlại.Nhưnglâmvàotìnhtrạngnghèokhổtrongnămnămlàmộtkhoảngthờigianquádàiđốivớimộtngười.Dùgiàhaytrẻ,đócũnglàkhoảngthờigianchẳngdễchịugì.Tôichịucảnhkhôngcóduthuyềndễdànghơnrấtnhiềucảnhkhôngđượcquaylạithịtrường.Khoảntiềnthualỗđólàcơhộilớncủacảmộtđờingườiđãhiệnrangaytrướcmắttôi.Nhưngtôikhôngthểvươntayravànắmlấynó.VìôngDanWilliamsonđó,mộtngườisắcsảo,tốtbụngnhưlờiđồnđại,biếtnhìnxa,mưutrí,vàliềulĩnh.Đólàmộtngườibiếtsuynghĩ,cótrítưởngtượng,biếttìmkiếmnhữngđiểmyếucủaconngườivàlậpranhữngkếhoạchlạnhlùngđểtấncôngvàođó.Ôngấyđãtựmìnhtínhtoánvàtìmracáchkhiếntôitrởnênhoàntoànvôhạitrênthịtrường.Ôngấylàmthếvớitôikhôngphảivìtiền.Ngượclại,vềkhoảnđó,ôngấycòntỏrarấthàophóng.Nhưngôngấyyêuchịcủamình,bàMarquand,vàôngấyphảithựchiệnbổnphậncủamìnhđốivớibàkhiôngnhậnthấyđãđếnlúclàmthế.
Phần.14
ĐiềuvẫnmãidaydứtsaukhirờiWilliamson&Brownlànhữngkẻgiỏinhấtcũngtừbỏthịtrường.Chúngtôirơivàocảnhkhôngxudínhtúitrongmộtthờigiandài,bốnnămđầykhốnkhổ.Chẳngthểkiếmđượcmộtđồngxunhỏnào.NhưBillyHendriqueztừngnói,“Trênmộtthịtrườngnhưthế,kểcảmộtkẻđêtiệncũngkhôngthểkiếmratiền.”
Dườngnhưlúcđótôiđãgặprắcrối.CóthểđólàýcủaThượngđếđểtrừngphạttôi,nhưngquảthựctôiđãkhôngtựphụđếnmứcđángphảichịumộtcúvấpnhưvậy.Tôichưatừngphạmvàonhữngtộiđầucơcóthểkhiếnmộtngườigiaodịchphảitrảgiávớitưcáchlàmộtconnợ.Tôikhôngcótộikhitrởthànhmộtkẻngốcđiểnhình.ỞphíabắcphốForty-second
[9]vớinhững
gìtôiđãlàm,hayđúnghơn,nhữnggìtôiđãkhônglàm,tôixứngđángvớinhữnglờikhenhơnnhữnglờitráchmóc.ỞphốWall,đólàviệclàmngungốcvàtốntiền.Nhưnghơnnữa,điềutồitệnhấtlàngườitangàycàngítcóýtựchophépmìnhtrảiquanhữngcảmxúccủaconngười.
TôirờisởcủaWilliamsonvàthửởmộtvàisởkhác.Ởnơinàotôicũngmấttiền.Điềuđócũngđúngthôi,bởitôiđãcốbắtthịtrườngtraochotôithứmànókhôngcó–nghĩalà,cơhộikiếmtiền.Tôikhôngchútkhókhănkiếmđượcnhữngkhoảntíndụng,bởinhữngaiquenbiếttôiđềucóniềmtinởtôi.Bạnsẽhiểuđượcniềmtincủahọmạnhmẽđếnmứcnàonếutôinóivớibạnrằngkhitôingừnggiaodịchbằngcáckhoảntíndụng,sốtiềnnợđãlàhơnmộttriệuđô-la.
Vấnđềkhôngphảiởchỗtôiđãkhônglàmchủđượcmìnhmàđơngiảnlàtrongbốnnămkhốnkhổđó,cơhộikhôngxuấthiện.Tôivẫntiếptục,cốgắngkiếmmộtkhoảnnhưngtấtcảnhữnggìtôiđạtđượclànhữngkhoảnnợngàycàngnhiều.Saukhitôingừngnhữngvụgiaodịchchoriêngmìnhbởitôikhôngthểvaytiềncủabạnbènhiềuhơnnữa,tôikiếmsốngbằngcáchquảnlýtàikhoảnchonhữngngườitinrằngtôihiểucuộcchơinàyđủrõđếnmứccóthểthắngđượccảkhithịtrườngđangtrongtìnhtrạngảmđạm.Tôikiếmđượcvàiphầnhoahồngchomỗikhoảnlợitôikiếmđượcnếucó.Nhờđómàtôisốngđược.Hãycứnóiđólàcáchtôisốngquangày.
Dĩnhiên,khôngphảilúcnàotôicũngthua,nhưngchưabaogiờtôikiếmđủtiềnđểtrảbớtnhữngkhoảnnợ.Cuốicùng,khimọiviệcngàycàngtrởnêntồitệhơn,lầnđầutiêntrongcuộcđờitôibắtđầucảmthấychánnản.
Mọiviệcdườngnhưchẳngchịutheoýtôi.Tôikhôngđịnhthanvãnvềsựđixuốngcủamình,từcuộcsốngvớitiềntriệuvàduthuyềntớimộtcuộcsốngđơngiảnvànhữngkhoảnnợ.Tôikhôngthíchthúgìtìnhcảnhnày,nhưngcũngkhôngđếnmứcphảithanthântráchphận.TôicũngkhôngcóýđịnhmongchờThượngđếvàthờigiangiúptôixóađinhữnglolắng.Vìvậy,tôinghiêncứunhữngrắcrốicủamình.Rõràngcáchduynhấtgiúptôithoátkhỏinhữngrắcrốinàylàkiếmđượctiền.Đểlàmđượcđiềunày,tôicầnnhữngvụgiaodịchthànhcông.Tôiđãtừngcónhữngvụgiaodịchnhưthế,vàgiờđâytôichỉcầnlàmthếthêmmộtlầnnữa.Tôiđãtừngkiếmđượchàngtrămngàntừmộtkhoảnvốnnhỏ.Sớmhaymuộnthịtrườngcũngsẽtraochotôimộtcơhội.
Tôiluôntựnhủnhữnggìsaichỉlàsaiđốivớitôi,khôngphảilàđốivớithịtrường.Vậybâygiờvấnđềcủatôilàgì?Tôitựđặtchomìnhcâuhỏiđóvớitinhthầnnhưvẫnlàmkhixemxétcácmặtkhácnhaucủanhữngvấnđềtronggiaodịchcủamình.Tôibìnhtĩnhsuynghĩvàđiđếnkếtluậnrằngvấnđềchínhcủatôilàđãquálolắngvềsốtiềnnợ.Tôichưabaogiờcảmthấythanhthảnvìnó.Cầnphảigiảithíchvớibạnrằngđókhôngchỉlànhậnthứcvềnhữngkhoảnnợcủatôi.Bấtkỳthươngnhânnàocũngdínhvàonhữngkhoảnnợtrongquátrìnhkinhdoanh.Hầuhếtnhữngkhoảnnợcủatôichỉlànhữngkhoảnnợkinhdoanh,donhữngđiềukiệnkinhdoanhbấtlợiđốivớitôiđemlại.Nócũngchẳngtồitệhơnnhữnggìmộtnhàbuônphảichịuđựngkhitrờitráitiếtbấtthườngvàkéodàinhưbịphùphép.
Dĩnhiênlà,khithờigiancứtrôiquamàtôivẫnchưatrảđượcnợ,tôidầncảmthấythảnnhiênvớinhữngkhoảnnợđó.Tôisẽgiảithích:tôinợhơnmộttriệuđô-la–hãynhớrằng,tấtcảđềuvìthualỗtrênthịtrườngchứngkhoán.Hầuhếtcácchủnợcủatôiđềulàngườitốtvàkhônglàmphiềntôinhiều;nhưngcóhaingườiđãlàmtôiđiêuđứng.
Vềcơbản,đólànhữnggìtấtcảcácchủnợlớncủatôiđãnói.ĐólàmộtmặtcủaphốWalldànhchobạn.Đókhôngđơnthuầnchỉlàthiệntínhhaytinhthầnmãthượng.Đócònlàmộtquyếtđịnhrấtsángsuốt,bởiđólàmộtvụgiaodịchtốtđẹp.Tôimangơncảthiệnchívàócthựctếtrongkinhdoanhcủahọ.
Nhữngchủnợnàyđãxóachotôikhoảnnợlênđếnmộttriệuđô-la.Nhưngcònhaichủnợnhỏkhôngchịukýgiấyxóanợchotôi.Mộttrongsốhọlàngườitôinợtámtrămđô-lanhưđãkểvớicácbạn.Tôicũngcònnợmộthãngmôigiớiđãphásảnsáumươingànđô-la,vànhữngngườitiếpquản,nhữngngườichẳnghềbiếtmặtmũitôinhưthếnào,khôngsớmthìmuộnsẽ
đèđầucưỡicổtôi.Thậmchínếuhọcómuốnnoigươngnhữngchủnợlớnnhấtcủatôi,tôierằngtoàáncũngkhôngđểhọlàmvậy.Dùthếnào,chungquylạikếhoạchphásảncủatôichỉmấtmộttrămngànđô-la;mặcdù,nhưtôiđãnói,tôinợhơnmộttriệuđô-la.
Tôithựcsựkhôngvuikhithấycâuchuyệncủamìnhbịđănglênbáo.Tôilúcnàocũngthanhtoánnợđầyđủvàkinhnghiệmmớimẻlàđiềuđãkhiếntôicảmthấyxấuhổnhiềunhất.Tôibiếtrằngngàynàotôicònsống,sẽcóngàytôitrảhếtnợchomọingười,nhưngnhữngngườiđãđọcbàibáođólạikhôngnghĩthế.Saukhiđọcđượcbàibáođó,tôicảmthấyxấuhổmỗikhirangoài.Nhưnggiờđâymọiviệcđãquađivàbạnkhôngthểbiếtđượcrằngtôicảmthấynhẹnhõmđếnmứcnàokhibiếtrằngmìnhsẽkhôngphảigánhchịunhữngphiềnnhiễutừnhữngngườikhônghiểuhoàncảnhmộtngườiphảidồntấtcảtâmtrícủaanhtavàokinhdoanh-nếuanhtamuốnđượcthànhcôngtrongđầucơchứngkhoán.
Tâmtrítôiđượcgiảithoáttôitiếptụccôngviệckinhdoanhvớimộtsốtriểnvọngthànhcông,(khôngcònbịphiềnnhiễubởinhữngmónnợ)bướctiếptheolàtạodựngmộtcơđồkhác.Thịtrườngchứngkhoánbịđóngcửatừ31thángChínđếntrungtuầnthángMườiHai,năm1914.PhốWallđangởtrongtìnhtrạngảmđạm.Đãtừlâurồichưacóbấtkỳvụbuônbánnào.Tôinợtấtcảbạnbètôi,vàtôikhôngthểlạimộtlầnnữanhờhọgiúpđỡchỉbởihọđãtỏrarấtvuivẻvàthânthiệnvớimình,khitôibiếtrằngkhôngaicóđủkhảnăngđểgiúpđượcngườikhácnhiều.
Đểkiếmđượcmộtkhoảntiềnvốnkhakhálàmộtnhiệmvụrấtkhókhăn,bởikhimàthịtrườngchứngkhoánđóngcửa,chẳngcònviệcgìtôicóthểyêucầunhữngngườimôigiớicủatôilàm.Tôicốthửởmộtvàinơi.Nhưngvôdụng.
Cuốicùng,tôiđếngặpDanWilliamson.ĐólàvàothángHai,năm1915.Tôinóivớiôngấytôiđãthoátrakhỏicơnácmộngámảnhtinhthầncủanhữngmónnợvàđãsẵnsàngđểgiaodịchnhưtrướckia.Bạnsẽnhớlạikhiôngtacầntôi,ôngtađãđềnghịtôisửdụngkhoảntiềnhaimươilămngànđô-lamàkhôngcầnhỏiýkiếnôngta.
Giờđây,khitôicầnôngta,ôngtalạinói,“Khinàoanhthấyđiềugìđótốtchoanhvàanhmuốnmuanămtrămcổphầnđểtiếptục,hãyquaylạiđây.”
Tôicảmơnôngtavàbỏđi.Ôngtakhiếntôibỏlỡcơhộikiếmđượcmộtkhoảntiềnlớnvàhãngcủaôngtacũngđãđểvuộtmấtkhoảnhoahồng
khôngnhỏ.
TôirờivănphòngcủaDanWilliamsonvànghiêncứuvềtìnhhìnhnóichungvàvấnđềcủatôinóiriêng.Hiệnthịtrườngđangđầucơgiálên.Tôicóthểnhậnthấyrõràngđiềuđócũngnhưhàngngànngườigiaodịchkhác.Nhưngkhoảntiềnvốncủatôichỉchophéptôicónămtrămcổphần.Vậylà,vớigiớihạnnhưvậy,tôikhôngđượcđểmấtthờigian.Tôikhôngcóđủtiềnchobấtkỳthấtbạinàongaytừkhibắtđầu.Tôiphảitạorakhoảnvốncầnthiếtngaytừlầnđầucơđầutiên.Tôiphảikiếmratiềnthực.Tôibiết,nhữngphánđoánđúngcủatôisẽchẳngmanglạilợiíchgìtrừkhitôicóđủvốngiaodịch.Nếukhôngcómộtsốdưkýquỹtươngxứng,tôisẽkhôngthểgiữđượctháiđộvôtư,tỉnhtáotrướccuộcchơiđòihỏikhảnăngchitrảchonhữngthualỗnhonhỏnhưtôivẫnthườnglàmđểkiểmtrathịtrườngtrướckhitiếntớinhữngkhoảncượclớn.
Tôinghĩgiờđâytôiđangđứngtrướcthờiđiểmquyếtđịnhtrongsựnghiệpđầucơ.Nếulầnnàytôikhôngthànhcông,khôngthểnóitrướcđượcsẽlàkhinào,ởđâu,thậmchílàliệutôicòncókhảnăngkiếmđủvốnchomộtcơhộikháchaykhông.Vậylà,côngviệccủatôihiệngiờchỉlàchờđợi,đợiđếnthờiđiểmthíchhợpnhất.
TôikhônglaivãngtớiWilliamson&Brown.Tôimuốnnói,trongsáutuầnliêntiếpđọcbảngtin,tôicốýtránhxachỗđó.Tôisợrằngnếutôiđếnđó,vớiýnghĩtôicóthểmuanămtrămcổphần,tôicóthểsẽlaovàogiaodịchkhôngđúngthờiđiểmhayvớicổphiếukhôngthíchhợp.Mộtngườigiaodịchphảibiếttựhiểumìnhvàkhắcphụcnhữngđiểmyếucủachínhmình,bêncạnhviệcnghiêncứunhữngđiềukiệncơbản,làghinhớcáctiềnlệcủathịtrườngvàtâmlýcủacôngchúngcũngnhưcácgiớihạncủanhữngngườimôigiớicủaanhta.Khôngcầnthiếtphảitứcgiậnvìmìnhcũnglàmộtngườibìnhthường.Tôiđãhọcđượcmộtđiều,họccáchtựhiểumìnhcũngcầnthiếtkhôngkémviệchọccáchđọcbảngtin.Tôiđãnghiêncứuvàtínhtoándựatrênnhữngphảnứngcủachínhmìnhtrướcnhữngthôithúcnhấtđịnhvànhữngcámdỗkhôngthểtránhkhỏicủamộtthịtrườngnăngđộng,vớicùngmộttâmtrạngvàtinhthầnnhưkhitôiđangcânnhắcđiềukiệnvụmùahayđangphântíchcácbáocáothunhập.
Vậylà,ngàyquangày,trongtìnhcảnhphásảnvàđangnónglòngmuốnquaytrởlạigiaodịch,tôiđãngồitrướcbảngtincủamộtsởgiaodịchkhác,nơitôikhôngthểmuahaybánnhiềuhơnmộtcổphần,nghiêncứuthịtrường,khôngbỏquabấtkỳgiaodịchnhỏnàođượchiểnthịtrênbảngtin,vàchờđợicơhộithíchhợpđểtăng-tốc-tối-đa.
Vìnhữngđiềukiệnđãquenthuộcvớicảthếgiới,cổphiếutôiđangđầutưgiálêntrongnhữngthờikhắcquyếtđịnhđầunăm1915nàylàcổphiếucủaBethlehemSteel.Tôichắcchắncổphiếunàysắptănggiá,nhưngđểđảmbảotôisẽthắngtronglầnđặtcượcđầutiênnày,việctôibắtbuộcphảilàmđược,tôiquyếtđịnhđợiđếnkhigiávượtquamứcgiádanhnghĩa[10].
Nhưtôiđãtừngnóivớibạn,kinhnghiệmcủatôichothấybấtcứkhinàogiácủamộtcổphiếuvượtquamức100hoặc200hoặc300lầnđầutiên,gầnnhưlúcnàonócũngtiếptụclênthêmkhoảngbamươitớinămmươiđiểmnữa-ởmức300cònnhanhhơnởmức200hoặc100.MộttrongsốnhữngvụlàmăntáobạocủatôilàvớicổphiếuAnaconda,tôiđãmuavàokhigiávượtmức200vàbánramộtngàysauđóởmức260.Nhữngkinhnghiệmvềmuacổphiếusaukhigiávượtquamứcgiádanhnghĩatôicóđượctừthờicònlàmchohãngmôigiớibấthợppháp.Đólàmộtnguyêntắcgiaodịchđãlâuđời.
Bạncóthểtưởngtượngđượclúcđótôimongmuốnquaylạivớicôngviệcgiaodịchkhốilượnglớnnhưtrướckiađếnmứcnào.Tôinónglòngđượcbắtđầuđếnmứctôichẳngcònnghĩđếnviệckhác,nhưngtôiđãbuộcphảikìmlòngmìnhlại.Ngàyquangày,tôichứngkiếngiácổphiếuBethlehemSteeltănglên,mỗingàymộtcaohơn,tôiđãchắcchắnnósẽnhưvậy.TôiđangthửtháchlòngkiênnhẫncủamìnhđểkhônglaotớiWilliamson&Brownvàmuangaynămtrămcổphần.Tôihiểurằngtôicầnphảithắngtronglầngiaodịchđầutiênvớiđộchắcchắnhếtmứcconngườicóthể.
Mỗiđiểmgiátănglêncũngcónghĩalàtôichưathểmuanămtrămcổphầnđó.Mườiđiểmtăngđầutiênđồngnghĩavớiviệctôiđãcóthểbắtđầutiếnhànhmuatheokiểukimtựtháp.Thayvìnămtrăm,giờđâytôiđãcóthểcóđượcmộtngàncổphiếu,đemlạichotôimộtngànđô-lamộtđiểm.Nhưngtôivẫnngồiyên,vàthayvìnghetheonhữnghivọnghaynhữngniềmtinđanggàothéttrongtôi,tôichỉlưuýđếnnhữngnhắcnhởtừkinhnghiệmcủamìnhvànhữngphánđoánthôngthường.Khinàocóđủvốn,tôisẽcóđủkhảnăngđểchớplấycơhội.Nhưngkhikhôngcómộtkhoảnvốnnào,thìcáccơhội,dùlàcơhộinhỏnhất,cũngđềunhưnhữngmónhàngxaxỉ,nằmngoàitầmvớicủatôi.Sáutuầnkiênnhẫnchờđợi–nhưng,cuốicùng,làmộtchiếnthắngcủaócphánđoánthôngthườngtrướcnhữnghivọngvàlòngtham!
Tôithựcsựbắtđầudaođộngvàmướtmồhôikhigiálênđến90.Cứnghĩđếnnhữnggìtôiđãbỏqua,khitôiđangđầucơgiálênthếnày.Rồi,khigiáđạtmức98,tôitựnhủ,“Bethlehemsẽvượtquamức100,vàđếnkhiđó,mứctrầnsẽbịthổibay!”.Bảngtincũngnóilênđiềutươngtự.Thựcralànó
nóibằngloa.Tôicóthểnóivớibạnrằng,tôiđãnhìnthấymứcgiá100khibảngtinmớichỉhiểnthịmức98.Vàtôibiếtđókhôngphảilàtiếngnóixuấtpháttừnhữnghivọnghaymongmuốncủatôi,màlàsựxácnhậntừbảnnăngđọcbảngtincủamình.Vậylàtôilạitựnhủ,“Mìnhkhôngthểđợiđếnkhigiávượtquamức100.Mìnhphảimuangaylúcnày.Lúcnàycũngtốtkhôngkémkhigiávượtmứcgiádanhnghĩa.”
TôilaotớisởWilliamson&BrownvàđặtlệnhmuanămtrămcổphầncủaBethlehemSteel.Khiđó,thịtrườngđangởmức98.Tôikiếmđượcnămtrămcổphầncủamìnhởmức98đến99.Rồisangđó,thịtrườngtăngmạnhvà,đếntốihômđó,đóngcửaởmức114hoặc115,tôinghĩthế.Tôimuathêmnămtrămcổphầnnữa.
NgàyhômsaugiácủaBethlehemSteelđãlà145vàtôiđãcóđượckhoảnvốnchomình.Nhưngtôiđãgiànhđượcnó.Sáutuầnchờđợivừaqualàsáutuầncăngthẳngvàmệtmỏinhấttôitừngtrảiqua.Nhưngtôiđãđượctrảcôngxứngđáng,bởigiờđâytôiđãđủvốnđểthựchiệngiaodịchvớinhữnglôlớn.Vớinămtrămcổphầnthìtôichẳngthểđạtđượcgìcả.
Khởiđầutốtsẽđemlạinhiềuđiềucóích,dùlàvớibấtkỳsựnghiệpnào,vàtôiđãlàmtốtsauvụgiaodịchBethlehem-tốttớimứcbạnkhôngthểtinđượcđólàcủacùngmộtngười.Thựctếthìtôicũngđãkhôngcònnhưxưanữa,bởitạinơitrướckiatôiđãsailầmvàkhôngđượcyênổn,giờđâytôiđãquyếtđịnhđúngvàtìmlạisựthanhthản.Khôngcònchủnợnàohaybấtkỳsựthiếuhụtvốnnàocóthểlàmphiềntôicảntrởnhữngsuynghĩhaylắngnghetiếngnóichânthựctừkinhnghiệmcủatôi.Vậylàtôilạitiếptụcthắng.
Độtnhiên,khitôiđangdầnkiếmđượcmộtgiatàikhakhá,vụmấtgiáđộtngộtcủaLusitanianổra.Cứmỗikhicómộtngườigặpphảinhữngvụphásảnnhưthế,anhtalạinhớđếnmộtsựthậtđángbuồnlàkhôngcóbấtkỳngườinàocóthểluônđúngtrênthịtrườngchứngkhoánvàtránhđượctácđộngcủanhữngrủirokhôngcólợi.Tôinghenóikhôngcóngườiđầucơchuyênnghiệpnàocảmthấyquábấtngờtrướcvụviệcđó,vàhọtiếptụcnóivềviệclàmthếnàohọbiếtvềvụđórấtlâutrướckhicảphốWallbiết.Tôikhôngđủsángsuốtđểthoátrađượcvụđóvớinhữngthôngtincậpnhật.CóthểnóirằngtừvụmấtgiáđộtngộtcủaLusitaniavàmộthayhailầndodựkhácnữa,tôicóthểthấymìnhchưađủthôngminhđểcóthểdựđoántrướcthịtrường.Đếncuốinăm1915,tàikhoảncủatôitạicácvănphòngmôigiớiđãcókhoảngmộttrămbốnmươingànđô-la.Đólàtấtcảnhữnggìtôiđãkiếmđược,mặcdùtôiđãnhiềulầnquyếtđịnhđúngtrongkhoảngthờigiancònlạicủanăm.
Trongnămtiếptheo,tôiđãlàmđượckháhơnrấtnhiều.Tôiđãrấtmaymắn.Mọiviệcdiễnrađúngnhưýmuốncủatôi,đếnmứcdườngnhưtôichẳngcònviệcgìkhácngoàikiếmratiền.ĐiềunàylàmtôinhớđếnmộtcâunóicủaH.H.Rogers,saunàylàchủtịchcủaStandardOil,đạiýlàcónhữngthờiđiểmmộtngườicóthểkiếmratiềndễdàngnhưviệcanhtasẽbịướtnếurangoàitrờimưabãomàkhôngcóô.Đâylàthịtrườngđầucơgiálênđượcđịnhhìnhrõràngnhấtmàchúngtôitừnggặp.MọingườicóthểnhậnthấyrõràngrằngviệcquânĐồngMinhthumuatấtcảcácnguồncungtrongnướcđãkhiếnnướcMỹtrởthànhquốcgiathịnhvượngnhấttrênthếgiới.Chúngtôibánnhữngthứmàkhôngcònaikháccó,vàchúngtôiđangnhanhchóngthutiềntừcảthếgiới.TôimuốnnóivàngcủacảthếgiớiđangchảythànhdòngvàođấtMỹ.Lạmphátlàkhôngthểtránhkhỏivà,dĩnhiên,điềuđócũngđồngnghĩavớiviệcgiácảbắtđầutăngcao.
Tấtcảnhữngđiềunàychothấymộtđiềuhiểnnhiênlàkhôngcầnthêmbấtkỳsựthaotúngthịtrườngnào,dùlànhỏ,nhằmkíchgiátăng.Đóchínhlàlýdovìsaonhữngcôngviệcmởđầuđượccắtgiảmrấtnhiềutrongthịtrườngchứngkhoánhơnởtấtcảcácthịtrườngđầucơgiálênkhác.Bướcnhảyvọtnhờchiếntranhnàykhôngchỉpháttriểntựnhiênhơnnhữngthờikỳnhảyvọtkhácmàcòntạoranguồnlợichưatừngcóchocộngđồng.Sốlợinhuậntừthịtrườngchứngkhoántrongnăm1915đượcphânbổrộngrãihơnbấtkỳthờikỳnhảyvọtnàotronglịchsửphốWall.Việcdânchúngkhôngchuyểnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấythànhtiềnmặtvàviệchọchẳnggiữđượclâunhữngkhoảnlợikiếmđượcchỉđơnthuầnlàlịchsửtựlặplại.KhôngcónơinàolịchsửđượcphéplặplạiliêntụcvàkhôngthayđổinhưởphốWall.Nếubạnđọcvềnhữngtàikhoảntạicácthờikỳnhảyvọthaykhủnghoảng,bạnsẽnhậnranhữngnhàđầucơchứngkhoánvàviệcđầucơchứngkhoánngàynaykhácthờixưaítnhưthếnào.Cuộcchơivẫnkhôngthayđổivàbảnchấtconngườicũngvậy.
Tôitiếptụcthắngtrongnăm1916.Tôivẫnđầucơgiálênnhưnhữngngườikhác,nhưngđươngnhiên,tôivẫnđểýtheodõibảngtin.Tôibiết,nhưmọingườicũngbiết,mọiviệcđềusẽđếnhồikếtthúc,vàtôiđangtìmkiếmdấuhiệucảnhbáothờiđiểmđó.Tôikhônghứngthúlắmvớiviệcphỏngđoánđếnquínàotínhiệuđósẽxuấthiệnvàvìvậy,tôikhôngchỉtậptrungvàomộtđiểm.Tôikhông,vàchưatừngnghĩtôiđã,trungthànhvĩnhviễnvớimộttronghaiphíacủathịtrường.Tôikhôngnghĩviệcthịtrườngđầucơgiálênđãmangvềchotôirấtnhiềulợinhuậnhayviệcthịtrườngđầucơgiáhạrấthàophónglànhữnglýdobuộctôigắnbóvớimộttronghaithịtrườngnàykhiđãcótínhiệucảnhbáorútlui.Mộtngườikhôngcầnphảithềtrungthànhvớiphíađầucơgiálênhoặcđầucơgiáhạ.Mốiquantâmcủaanhta
chỉlàviệcquyếtđịnhđúng.
Vàcònmộtđiềunữabạncầnghinhớ,đólàthịtrườngkhôngbaogiờđạtđếnđỉnhcaotrongánhsánghuyhoàngcủavinhquang.Vàthịtrườngcũngchẳngbaogiờkếtthúcvớimộtlầnđảolộnhìnhthứcbấtngờ.Thịtrườngcóthểkhôngcònlàthịtrườngđầucơgiálênrấtlâutrướckhigiácổphiếubắtđầugiảmmạnh.Tínhiệucảnhbáotôimongđợiđãlâucuốicùngcũngđếnkhitôinhậnra,giámộtsốcổphiếuhàngđầutrênthịtrườnglầnlượtgiảmvàiđiểmvàkhôngphụchồi.Cuộcđuacủachúngrõràngđãđếnhồikếtthúc,vàđiềunàycónghĩalàchiếnthuậtkinhdoanhcủatôicầncóchútthayđổi.
Việcnàyrõrànglàrấtđơngiản.Trongthịtrườngđầucơgiálên,xuhướngthayđổigiáđươngnhiênlàđilên.Vìvậynếucómộtcổphiếuđingượclạivớixuhướngchung,bạncólýdođểchorằngđãcóvấnđềxảyravớicổphiếuđó.Vớinhữngngườigiaodịchcókinhnghiệm,chừngđólàđủđểhiểuđãcóchuyệngìđóxảyra.Anhtakhôngđượcphéphivọngbảngtinsẽlàmngườihướngdẫnchoanhta.Nhiệmvụcủaanhtalàlắngnghekhibảngtincảnhbáo“Rútluingay!”vàkhôngđượcphépđợiđếnkhibảngtinđưaranhữngbằngchứngxácnhận.
Nhưtôiđãnói,tôinhậnthấymộtsốcổphiếuhàngđầubắtđầungừngtănggiá.Chúnggiảmkhoảngsáuhoặcbảyđiểmvàđứngyêntạiđó.Cùnglúcđó,nhữngcổphiếucònlạivẫntiếptụctăngvớinhữngtiêuchuẩnmới.Bởichínhcáccôngtykhônggặpvấnđềgì,nguyênnhâncủatìnhtrạngnàychắcchắnlàcáctácđộngbênngoài.Nhữngcổphiếunàyđãtiếnlêntheođúngxuhướnggiánhiềuthángnay.Vàgiờđâychúngngừnglại,trongkhilànsóngđầucơgiálênvẫnđangrấtmạnh.Điềunàycónghĩalàthịtrườngđầucơgiálênđốivớinhữngcổphiếunàyđãkếtthúc.Vớinhữngcổphiếucònlại,xuhướngchungvẫnlàđilên.
Tôikhôngcầnrốitrívớitìnhtrạngnày,bởivẫnchưathựcsựcónhữngdònggiáđốilập.Tôichưachuyểnsangđầucơgiáhạbởibảngtinchưabảotôiphảilàmthế.Thịtrườngđầucơgiálênchưađếnlúckếtthúcvàtôivẫncóthểkiếmđượcnhữngmóntiềnlớnlúcnày.Trongtrườnghợpnày,tôichỉđầucơgiáhạvớinhữngcổphiếuđãngừngtăng.Nhữngcổphiếucònlạivớicòncókhảnăngtăng,nêntôiđồngthờimuavàovàbánra.
Tôibánranhữngcổphiếuđãkhôngcòndẫnđầu.Tôiđặtmứcbánrachomỗiloạilànămngàncổphần;vàsauđótôiđầutưvàonhữngcổphiếudẫnđầumới.Nhữngcổphiếutôibánrakhôngbiếnđộngnhiềunhưngnhữngcổ
phiếutôiđầutưtiếptụctănglên.Vàkhiđếnlượtnhữngcổphiếunàyngừngtăng,tôilạibánhếtvàcònbánkhống-mỗiloạinămngàncổphần.Đếnlúcnày,tôiđầucơgiáhạnhiềuhơnđầucơgiálên,bởinhữngkhoảntiềnlớntiếptheonằmởhướnggiáxuống.Trongkhitôicảmthấychắcchắnrằngthịtrườngđầucơgiáhạđãthựcsựbắtđầutrướckhithịtrườngđầucơgiálênthựcsựkếtthúc,tôihiểurằngchưađếnlúcđểlàmngườiđầucơgiáhạhănghái.Vộivãquákhôngmanglạilợiíchgì.Bảngtinmớichỉnóirằngnhữngnhómthămdòcủaphíađầucơgiáhạmớichỉghéqua.Đãđếnlúcchuẩnbịsẵnsàng.
Tôitiếptụcvừamuavừabánchođếnkhimứcbánkhốngcủatôiđạtsáumươingànsaumộtthánggiaodịch-mườihailoạicổphiếuvớinămngàncổphầnmỗiloại,nhữngcổphiếuđãtừngnằmtrongdanhsáchcáccổphiếuưathíchcủamọingườibởichúngtừnglànhữngcổphiếudẫnđầucủathịtrườngđầucơgiálênlớn.Đâykhôngphảimứcbánkhốnglớnnhưngbạncũngnênnhớrằngthịtrườngđầucơgiáhạcũngchưađượchìnhthànhrõràng.
Rồiđếnmộtngày,thịtrườngtrởnênyếuvàgiácủatấtcảcáccổphiếuđồngloạtgiảmxuống.Khitôikiếmđượcmộtkhoảnlợiítnhấtlàbốnđiểmtừtừngloạitrongsốmườihaicổphiếuđãbánra,tôibiếtrằngmìnhđãđúng.Bảngtinnóivớitôiđãđếnthờiđiểmantoànđểtôichuyểnsangđầucơgiáhạ,vậylàngaylậptứctôitănggấpđôisốlượng.
Tôiđãcóđượcvịthếcủamình.Tôiđangbánkhốngcổphiếutrongmộtthịtrườngđãđượcđịnhhìnhlàđầucơgiáhạ.Tôikhôngcầntácđộngthêmgìnữa.Thịtrườngchắcchắnsẽthayđổitheohướngcủatôi,vàtôibiếtrằng,tôicóđủkhảnăngđợi.Saukhigấpđôisốlượng,trongmộtthờigiandài,tôikhôngthựchiệnthêmmộtgiaodịchnàonữa.Khoảngbảytuầnsaukhitôiđạtgiớihạnbánthìxảyravụ“ròrỉthôngtin”nổitiếng,vàgiácổphiếugiảmmạnh.NgườitakháonhaurằngcóaiđóđãngheđượcnhữngthôngtinsốtdẻotừWashingtonrằngTổngthốngWilsondựđịnhđưaramộtthôngđiệpsẽnhanhchóngđemlạihòabìnhtrêntoànChâuÂu.GiaiđoạnbùngnổtrongchiếntranhđượcbắtđầuvàđượcduytrìnhờcuộcThếchiến,vàhòabìnhlàtintứcgâyhạgiá.Vàkhimộttrongnhữngngườigiaodịchsángsuốtnhấtbịbuộctộiđãkiếmlợinhờbiếttrướcthôngtin,ôngtachỉđơngiảntrảlờirằngôngtabáncổphiếukhôngphảivìcácthôngtinmàvìôngtachorằngthịtrườngđầucơgiálênđãchínmuồirồi.Chínhtôicũngđãgấpđôilượngbánkhốngtừbảytuầntrước.
Vớitintứcđó,thịtrườngrớtgiámạnhvàtôiđươngnhiênbùlạiđượckhoản
bánkhống.Đólàviệcduynhấttôicóthểlàm.Nếucónhữngviệcxảyrangoàikếhoạchcủabạn,nhiệmvụcủabạnlàchớpngaylấycơhộimàsốphậnđãtửtếtraochobạn.Trướchết,trongmộtđợtmấtgiámạnhnhưvậy,bạnđangcómộtthịtrườnglớn,mộtthịtrườngcóthểkhiếnbạnthayđổihoàntoàn,vàđãđếnlúcchuyểnnhữnglợinhuậntrêngiấythànhtiềnthật.Thậmchítrongthịtrườngđầucơgiáhạ,khôngphảilúcnàomộtngườicũngcóthểbùlạimộttrămhaimươingàncổphầnbánkhốngmàkhônglàmgiátănglên.Anhtaphảiđợichođếnkhithịtrườngchophépanhtamuavàomàkhônglàmthiệthạigìđếnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấycủamình.
Tôimuốnlưuýcácbạnrằngchínhvìnguyênnhânđótôikhôngtrôngđợimộtđợtsụtgiánhưthếvàođúngthờiđiểmnày.Nhưng,nhưtôiđãtừngnóivớibạn,kinhnghiệmbamươinămgiaodịchcủatôichothấynhữngsựtìnhcờnhưvậythườngnằmtrênhướnggiáíttrởngạinhất,nơitôiđặtvịthếcủamìnhtrênthịtrường.Cònmộtđiềunữabạncầnghinhớ:đừngbaogiờcốbánởmứcgiákịchtrần!Đókhôngphảilàhànhđộngkhônngoan.Hãybánsaukhigiácóbiếnđộngnhưngsauđókhôngphụchồi.
Trongnăm1916,nhờđầucơgiálênchođếnkhithịtrườngđầucơgiálênkếtthúcvàchuyểnsangđầucơgiáhạ,tôiđãkiếmđượcbatriệuđô-la.Nhưtôiđãnói,mộtngườikhôngbịbắtbuộcphảitrungthànhvớimộtphíacủathịtrườngchođếncùng.
Mùađôngnămđó,tôixuôixuốngphíaNam,đếnPalmBeach,nơitôivẫnthườngđếntrongnhữngkỳnghỉ,bởitôirấtmêcâucánướcmặn.Tôibánkhốngcổphiếuvàlúamỳ,vàcảhaiđềuđemlạichotôimộtkhoảnlợihậuhĩ.Chẳngcógìlàmphiềntôivàtôiđangtậnhưởngmộtkhoảngthờigianthoảimái.DĩnhiênlàtrừkhitôisangChâuÂu,nếukhông,tôikhôngthểkhôngcóliênhệvớithịtrườngchứngkhoánvàhànghoá.Vídụ,ởsởAdirondacks,tôicóthiếtlậpmộtđườngdâyliênlạctrựctiếptừvănphòngngườimôigiớiđếnnhàtôi.
ỞPalmBeach,tôivẫnthườngxuyêntớivănphòngchinhánhcủangườimôigiớicủatôi.Tôinhậnthấygiábông,tôikhôngquantâmnhiềulắmtớimặthàngnày,đangmạnhvàđangtăng.Tạithờiđiểmđó–đólànăm1917–tôiđãngherấtnhiềuvềnhữngcủaTổngthốngWilsonnhằmđemlạihòabìnhchoChâuÂu.CácbáocáođếntừWashington,cảtừcácthôngđiệpcủabáogiớivànhữnglờikhuyênriêngtưtớinhữngngườibạnởPalmBeach.ĐólàlýdođếnmộtngàytôinảyraýnghĩnhữngbiếnđộngcủacácthịtrườngminhchứngchosựtintưởngvàothànhcôngcủangàiWilson.Khihòabìnhđãởtrongtầmtay,giácổphiếuvàlúamỳchắcchắnsẽphảigiảmvàgiá
bôngsẽtănglên.Tôiđãsắpxếpổnthỏamọiviệcvớicổphiếuvàlúamỳ,nhưngtôivẫnchưacóthờigiansắpxếpchobông.
Đến2giờ20phútchiềuhômđó,tôivẫnchưacókiệnbôngnào,nhưngđến2giờ25phút,niềmtinhòabìnhsắpđượclậplạiđãkhiếntôimuamườilămngànkiệnnhưmộttínhiệukhởiđầu.Tôiđịnhtiếnhànhtheophươngphápgiaodịchtrướcđây–đólà,muađếnmứcgiớihạn–nhưtôiđãmiêutảvớicácbạn.
Ngaychiềuhômđó,saukhithịtrườngđóngcửa,cônghàmthamchiếnkhônghạnchếđượccôngbố.Lúcnàytôikhôngthểlàmđượcgìngoàiviệcchờđếnkhithịtrườngmởcửavàongàyhômsau.Tôinhớngaytốihômđó,ởsởGridley,mộttrongnhữngthuyềntrưởnglớnnhấtcủangànhcôngnghiệptrongnướcđãraobáncổphiếucủaUnitedStatesSteelởmứcthấphơngiáđóngcửachiềuhômđónămđiểmvớimọisốlượngđặtmua.ĐãcóvàitriệuphúởPittsburgngheđượcđiềunày.Nhưngkhôngaidámnhậnđềnghịcủaônglớnđó.Họđềubiếtkhithịtrườngmởcửa,giácổphiếusẽbiếnđộnglớnkhácthường.
Khôngcógìphảinghingờ,sánghômsau,bạncóthểtưởngtượngrađượcthịtrườngcổphiếuvàhànghoámởcửatrongsựnáođộng,đếnmứcnào.Mộtsốcổphiếumởcửaởmứcthấphơntámđiểmsovớigiáđóngcửahômtrước.Vớitôi,đâylàmộtcơhộitrờichođểbùđủsốcổphiếubánkhốngtheocáchcólợinhất.Tôiđãtừngnói,trongthịtrườngđầucơgiáhạ,bùlạisốcổphiếubánkhốngnếucónhữngtìnhtrạnggâymấttinhthầnhoàntoànđộtngộtxảyraluônlàmộtviệclàmsángsuốt.Đólàcáchduynhất,nếubạnđangcómứcbánkhốnglớn,đểbiếnsốlãitrêngiấythànhtiềnthựcnhanhnhấtvàvớimứctổnthấtítnhất.Vídụ,tôiđãbánkhốngnămmươingàncổphầncủariêngUnitedStatesSteel.Dĩnhiên,tôicònbánmộtsốcổphiếukhác,nhưngkhitôinhậnthấycóthịtrườngmualại,tôiđãlàmluôn.Khoảnlãicủatôilêntớimộttriệunămtrămngànđô-la.Đólàmộtcơhộikhôngthểbỏqua.
Sốbông,mườilămngànkiệntôiđãmuavàonửagiờtrướckhithịtrườngđóngcửachiềuhômtrướcđãgiảmnămtrămđiểm.Sụtgiámớimạnhlàmsao!Nócónghĩalàquamộtđêm,tôiđãmấtbatrămbảymươilămngànđô-la.Trongkhiviệcduynhấttôiphảilàmvớicổphiếuvàlúamỳlàbùlạilượngđãbánkhống,tôivẫnchưabiếtphảilàmgìvớisốbôngđó.Mỗikhitôitinrằngmìnhđãsai,tôithườngchấpnhậnnhữngkhoảnthualỗ.Nhưngbuổisánghômđó,tôikhôngmuốnchấpnhậnkhoảnlỗđóchútnào.RồitôisuynghĩlạivàthấymìnhđãxuốngphíaNamvàtậnhưởngthúcâucáthay
vìtựlàmmìnhrốitrívớinhữngbiếnđộngcủathịtrườngbông.Vàhơnnữa,khoảnlãitừcổphiếuvàlúamỳcủatôilớntớimứctôiquyếtđịnhchấpnhậnkhoảnlỗtừbông.Tôitínhrằngthayvìđượcmộttriệurưỡi,tôichỉcòngầnmộttriệuđô-la.Đóchỉlàmộtviệctínhtoánđơngiản,nhưnhữngngườisánglậpcóthểnóivớibạnkhibạnđặtraquánhiềucâuhỏi.
Nếutôikhôngmuasốbôngđóngaytrướcgiờthịtrườngđóngcửangàyhômtrước,tôiđãkhôngmấtbốntrămngànđô-la.Nhưthếbạncóthểthấymộtngườicóthểmấtmộtkhoảntiềnlớnchomộtlượnghàngvừaphảinhanhđếnmứcnào.Vịthếchínhcủatôihoàntoànchínhxácvàtôiđãđượclợinhờmộtsựtìnhcờthuộcloạihoàntoàntráingượcvớinhữngtínhtoánđãdẫntôitớivịthếtôicóđượcvớicổphiếuvàlúamỳ.Mongbạnhãyđểýrằnghướnggiáíttrởngạinhấtlạimộtlầnnữachứngminhgiátrịcủanóđốivớimộtngườigiaodịch.Giáđãbiếnđộngđúngnhưtôiđãtrôngđợi,bấtkểcácyếutốbấtngờcủathịtrườngdocônghàmcủaĐứcgâyra.Nếumọiviệcdiễnrađúngnhưtôiđãtínhtoán,tôiđãđúnghoàntoànvớicảbaloại,bởinếuhòabìnhđượclậplại,giácổphiếuvàlúamỳchắcchắnđãgiảmxuốngcòngiábôngđãtănglênnhưdiềugặpgió.Lẽratôiđãkiếmbộntừcảbamối:cổphiếu,lúamỳvàbông.Bấtkểchiếntranhhayhòabình,tôiđãđúngtrênthịtrườngchứngkhoánvàlúamỳ,vàđólàlýdovìsaosựkiệnngoàitrôngđợiđóđãgiúpđượctôi.Nhưngvềthịtrườngbông,tôiđãtínhtoáncanhbạccủamìnhdựatrênmộtđiềuchỉcóthểxảyrangoàithịtrường-đólà,tôiđãđặtcượcchothànhcôngcủangàiWilsontrongcuộcthươngthuyếtvìhòabình.Vậy,chínhnhữngtướnglĩnhlãnhđạoquânđộiĐứcđãkhiếntôithuacanhbạcbôngnày.
KhitôitrởlạiNewYorkđầunăm1917,tôiđãtrảđủtấtcảnhữngkhoảnnợ,hơnmộttriệuđô-la.Trảhếtnợlàmộtniềmvuilớnđốivớitôi.Tôiđãcóthểtrảđủvàithángtrướcnhưngtôiđãkhônglàmbởimộtlýdorấtđơngiản.Tôiđãgiaodịchrấttíchcựcvàthànhcôngvàtôicầntấtcảsốtiềntôicó.Tôiphảitậndụngtấtcảnhữngtìnhthếcólợicủathịtrườngtronghainăm1915và1916,đólàmónnợđốivớichínhtôicũngnhưnhữngngườitôicoilàchủnợcủamình.Tôikhônglolắngtôibiếttôisẽkiếmđượcmộtgiatàilớn.Tôiđãbắthọphảichờthêmvàithángvìmóntiềnmànhiềungườitrongsốhọchẳngbaogiờtrôngđợicóthểlấylại.Tôikhôngmuốntrảdầnhaychỉtrảchotừngngườimột,tôicùnglúcmuốntrảhếtchotấtcả.Vậylà,chừngnàothịtrườngcònlàmđượctấtcảnhữnggìnócóthểlàmchotôi,tôivẫntiếptụccôngviệckinhdoanhvớisốlượnglớnnhấtcóthể.
Tôimuốntrảlãichohọ,nhưngnhữngngườiđãkývàogiấyxóanợđãtừchối.Ngườicuốicùngtôithanhtoánnợchínhlàgãđãchotôivaytámtrăm
đô-la,ngườiđãbiếncuộcđờitôithànhmộtgánhnặngvàkhôngngừnglàmtôilolắngchođếnkhitôikhôngthểtiếptụcgiaodịch.Tôiđãbắthắnchờchođếnkhihắnngheđượctôiđãthanhtoánchotấtcảnhữngngườikhác.Rồihắncũngnhậnđượcsốtiềncủamình.Tôimuốndạyhắnbiếtýtứhơnkhicóngườinợtiềnhắn.
Vàđólàcáchtôitrởlại.
Saukhitrảhếtnợ,tôiđãdànhramộtkhoảnkhakhánhỏlàmtiềntiếtkiệm.Tôiquyếtđịnhmìnhsẽkhôngbaogiờlâmvàocảnhtúngthiếu,lolắngvớimộtkhoảnvốnâmmộtlầnnữa.Dĩnhiênlàsaukhitôilậpgiađình,tôicũngđểdànhramộtkhoảnchovợtôi.Vàkhitôicómộtcậunhóc,nócũngcómộtkhoảnriêng.
Nguyênnhânkhiếntôilàmviệcnàykhôngphảichỉvìlosợthịtrườngsẽlấyđicủatôitấtcảmàcònbởitôibiếtmộtngườichỉcóthểtiêunhữnggìanhtacótrongtay.Vàlàmnhưthếsẽgiúpvợcontôicóđượcvịtríantoànđốivớicôngviệccủatôi.
Tôibiếtnhiềuhơnmộtngườicũnglàmnhưthế,nhưngđãdỗngọtđểvợmìnhkýrúttiềnkhianhtacần,vàanhtalàmmấtluôncảkhoảntiềnđó.Nhưngtôiđãsắpxếpđểdùtôihayvợtôimuốnđếnmứcnào,khoảntiếtkiệmđóvẫnđượcgiữlại.Khoảntiềnđósẽđượcđảmbảochắcchắnhoàntoàntrướcmọinỗlựcxâmphạmtừcảhaichúngtôi,đượcantoàntrướcnhữngđòihỏicủathịtrường,vàthậmchíkểcảtrướctìnhyêucủangườivợbiếthisinhcủatôi.Tôikhôngcócơhộiđụngđếnchúng!
Phần.15
Trongsốnhữngmốinguyhiểmtrongnghềđầucơ,sựbấtngờ-thậmchítôicóthểnóilàkhôngthểtínhtoántrước–luônchiếmsốđông.Cónhữngcơhộichắcchắnmànhữngngườikhônngoannhấtcóquyềnchớplấy-nhữngcơhộianhtaphảigiànhđượcnếumuốntrởthànhmộtthươngnhânlớn.Nhữngrủirothôngthườngtrongkinhdoanhcũngkhôngtệhơnnhữngnguyhiểmmộtngườicóthểgặpphảikhixuốngphốhayđibằngtàuhỏa.Khitôimấttiềnvìnhữngbiếnđộngkhôngaicóthểdựđoántrước,tôicũngkhôngcămhậnnógiốngnhưkhitôigặpphảimộtcơnbãođộtngột.Cuộcsống,từlúcmộtngườisinhrađếnkhichếtđi,tựnóđãlàmộtcanhbạcvàtôicóthểchịuđựngnhữnggìxảyravớitôimàkhôngcảmthấykhóchịubởitôikhôngcócơhộilàmlạitừđầu.Nhưngtrongsựnghiệpđầucơchứngkhoán,cũngcónhữnglúctôiđãđúng,đãchơitrungthựcvàrồitôibịlừamấtnhữnggìkiếmđượcbằngnhữngtrògianlậnhènhạcủanhữngđốithủxấuchơi.
Nhữngngườilàmkinhdoanhcótầmnhìnxavàtưduymaulẹcóthểtựbảovệmìnhtrướcnhữngviệclàmxấuxacủanhữngkẻlừađảo,nhữngkẻhènnhátvàcủanhữngphecánh.Tôichưatừngđilênnhờnhữngtròdốitrátrắngtrợn,trừởmộtvàihãngmôigiớichứngkhoánbấthợpphápbởikểcảởnhữngnơiđó,trungthựccũnglàchínhsáchhàngđầu:nhữngmóntiềnlớnchỉcóthểkiếmđượcbằngcáchchơitrungthựcchứkhôngphảitừnhữngtròtrốnnợ.Nếubạnphảithựchiệnnhữnggiaodịchmàbạnlúcnàocũngphảiđểýđếnđốitácbởichỉcầnbạnlơlà,anhtasẽgiởnhữngtròlừađảo,tôinghĩđókhôngphảilànhữnggiaodịchantoàn.Nhưngtrướcnhữngkẻchạylànghaythanvãn,mộtngườilịchsựcũngđànhbấtlực.Cuộcchơicôngbằnglúcnàocũnglàcuộcchơicôngbằng.Tôicóthểkểrachobạnhàngtávídụmàtôilànạnnhâncủachínhniềmtincủamìnhvàonhữnglờithềthốthayhứahẹncủamộtquýông.Tôisẽkhônglàmthếnữabởinhữngviệcđóchẳngphụcvụchomộtmụcđíchhữuíchnào.
Cácnhàvănviếttiểuthuyết,cáctusĩvàphụnữrấtthíchvívoncácsàngiaodịchnhưchiếntrườngcủanhữngkẻcướpvànhữnggiaodịchhàngngàytrênphốWalllànhữngtrậnchiến.Nghecũngkhávănvởnhưngchúnghoàntoànsailệch.Tôichưatừngnghĩcôngviệckinhdoanhcủatôilạilànhữngtròxungđộtvàtranhgiành.Tôichưatừngchiếnđấuvớibấtkỳnhómhayngườiđầucơnào.Tôichỉkháchọởcáchđánhgiá–đólà,việcxétđoáncáctìnhthếcơbản.Nhữnggìmàngườiviếtkịchgọilàcuộcchiếnkinhdoanhkhôngphảilànhữngcuộcchiếnthựcsựgiữangườivớingười.Chúngchỉlànhữnglầnthửtháchtầmnhìnkinhdoanh.Tôichỉcốgắngbámtheocácsựkiệnvà
chỉcócácsựkiệnmàthôi,nhờđótôikiểmsoátcáchoạtđộngcủamình.ĐólàcôngthứcdẫntớithànhcôngcủangàiBernardM.Baruch.Đôilúctôikhôngnhậnracácsựviệc-tấtcảcácsựviệc-đủrõrànghayđủsớm,hoặctôiđãkhônglýgiảihợplý.Mỗikhimộttrongnhữngviệcđóxảyra,tôilạithấtbại.Tôiđãsai.Vàlàmsaithìphảichịumấttiền.
Khôngcóbấtkỳngườibiếtđiềunàolạikhôngtrảtiềnvìnhữngsailầmcủamình.Khôngcósailầmnàolàkhôngphảitrảgiávàkhôngcótrườnghợpngoạilệhaymiễntrừ.Nhưngtôikhôngchấpnhậntrảtiềnkhitôiđúng.Tôikhôngcóýnóiđếnnhữnggiaodịchkhiếntôimấttiềnvìnhữngthayđổibấtngờtrongquiđịnhcủamộtsốsởgiaodịch.Tôiđãhọcđượcrấtnhiềutừnhữngtừnhữngrủirotrongđầucơ,nhữngđiềuthỉnhthoảnglạinhắcnhởmọingườinhớrằngkhôngcókhoảnlãinàothựcsựantoàntrướckhinónằmyêntrongtàikhoảnngânhàngcủabạn.
SaukhiĐạichiếnnổraởChâuÂu,giácảhànghoátănglênlàmộtđiềukhônglấygìlàmlạ.Cóthểdễdàngdựđoántrướcviệcnàycũngnhưnhữnglạmphátchiếntranh.Dĩnhiênlàgiávẫntănglênkhichiếntranhvẫnkéodài.Bạnnênnhớ,trongsuốtnăm1915,tôiđãbậnrộnvớiviệc“quaytrởlại”.Thờikỳphátđạttrongthịtrườngchứngkhoánđãđếnvànhiệmvụcủatôilàphảitậndụngnó.Canhbạclớnantoànnhất,dễdàngnhấtvànhanhchóngnhấtcủatôilàtrongthịtrườngchứngkhoán,vàtôiđãgặpmay,nhưbạnđãbiết.
ĐếnthángBảynăm1917,tôikhôngchỉtrảhếtnợmàcònkiếmđượcchútlãi.Nócónghĩalàgiờđâytôiđãcóthờigian,cótiềnbạcvàchiềuhướngđểcânnhắcviệcgiaodịchcảhànghóavàchứngkhoán.Trongnhiềunăm,nghiêncứutấtcảcácthịtrườnglàviệclàmthườngxuyêncủatôi.Giácácloạihànghoáđãtăngsovớithờikỳtrướcchiếntranhkhoảng100%đến400%.Nhưngcómộtngoạilệ,đólàvớicàphê.Đươngnhiên,tìnhtrạngnàycónguyênnhâncủanó.ChiếntranhnổrađồngnghĩavớiviệcthịtrườngChâuÂuphảiđóngcửa,vàcáctàuhànglớnchởđếnkhuvựctừnglàmộtthịtrườnglớnnàycũngphảingừnglại.Điềunàyđãdẫntớitìnhtrạngdưthừacàphê,vàđếnlượtđiềuđókhiếngiácàphêđangởmứcthấp.Khitôibắtđầusuynghĩđếnkhảnăngđầucơcàphê,giácàphêđangởmứcthấphơnsovớithờikỳtrướcchiếntranh.Nếulýdochosựbấtthườngnàylàrấtdễhiểu,thìcómộtthựctếkháccũngdễhiểukhôngkémlànhữngchiếndịchcơđộngvàhiệuquảđangngàymộtgiatăngcủalựclượngtàungầmĐứcvàÁo,đồngnghĩavớiviệcsốtàuthuyềndùngchogiaothươngđanggiảmmạnh.Đếnlượtviệcnàydẫntớitìnhtrạnglượngcàphênhậpkhẩungàymộtítdần.Vớicácđơnđặthàngngàymộtgiảmnhưngnguồncungkhôngđổi,lượngcà
phêdưthừaphảiđượctiêuthụ,vàkhiđiềunàyxảyra,giácàphêsẽphảilàmviệcgiốngnhưtấtcảcácmặthàngkhácđãlàm,đólà,tănglên.
KhôngcầnphảicótàinăngcỡSherlockHolmesmớiđánhgiáđượctìnhhìnhnày.Tôikhôngthểnóichobạnvìsaomọingườikhôngmuacàphê.Khitôiquyếtđịnhmua,tôikhôngnghĩđâychỉlàmộtvụđầucơ.Nócònhơncảviệcđầutư.Tôibiếtsẽcầnnhiềuthờigianmớithuđượctiền,nhưngtôicũngbiếtrằngvụđầutưnàysẽđemlạikhoảnlợikhổnglồ.Điềunàykhiếnvụđầucơnàytrởthànhmộthoạtđộngđầutưvừaphải-mộtvụlàmăncủamộtôngchủngânhànghơnlàmộtcuộcchơicủamộtconbạc.
Tôibắtđầumuavàotừmùađôngnăm1917.Tôiđãmuarấtnhiềucàphê.Nhưngthịtrườngkhôngcóphảnứnggìđángkể,vẫnthụđộng,vàgiáđãkhôngtănglênnhưtôitrôngđợi.Kếtquảlàtôiđãgiữsốcàphêtrongsuốtchínthángdàimàchẳngđượcgì.Cáchợpđồngcủatôihếthạnvàtôiphảibáncácquyềnchuyểnnhượngcủamình.Tôiđãlỗmộtkhoảnkhakháchovụgiaodịchnàynhưngtôivẫnchắcchắnnhậnđịnhcủatôilàcócơsở.Tôicóthểsaivềthờiđiểm,nhưngtôihoàntoànchắcchắngiácàphêsẽlênnhưtấtcảcácloạihànghoákhác.Vậylà,ngaysaukhibánra,tôilạibắtđầumualại.Trongsuốtchínthángđầythấtvọngđó,tôiđãbalầnmuahếtkhảnăngđểnhậnlấynhữngthualỗ.Dĩnhiênlàtôiđãmuanhữngquyềnchuyểnnhượngbịhoãnlại–trongsuốtkhoảngthờigianđó.
Cuốicùng,tôiđãkhôngquásai.Ngaykhitôibắtđầumuavàolầnba,thịtrườngbắtđầutănggiá.Mọingườiởkhắpnơidườngnhưbấtthầnnhậnrađiềugìsẽxảyravớithịtrườngcàphê.Dườngnhưđãđếnlúcmốiđầutưcủatôitrảlạichotôimộtkhoảnlợitứckhákhẩm.
Nhữngngườibántrongcáchợpđồngtôicólàôngchủcủacáclòrangxay,phầnlớncónhữngcáitênĐức,vàcácchinhánh,nhữngngườiđãmuacàphêtừBrazilvớihivọngđưađượcvềnước(Mỹ).Nhưnghọđãkhôngtìmđượctàuchuyênchở,vàgiờđâyhọđanglolắngtìmđầurachosốcàphêđónênđãbánkhốnghàngloạtchotôi.
Mongbạnnhớrằngtronglầnđầutiêntôiđầugiálênvớicàphê,giácàphêchỉngangmứctrướcchiếntranh,vàcũngđừngquênrằngsaukhimuavào,tôiđãgiữtrongsuốtthờigiancònlạicủanămvàchịumộtkhoảnlỗnặng.Hìnhphạtchodựđoánsailàchịumấttiền.Vàphầnthưởngchonhữngphánđoánđúnglànhữngkhoảntiềnkiếmđược.Tôiđangđúngvàđangcómộtlượnghànglớn,tôicóquyềntrôngđợimộtkhoảnlãibéobở.Giákhôngcầntăngmạnhcũngkhiếntôihàilòngvớikhoảnlợithuđược,bởitôiđanggiữ
vàitrămngànbaocàphê.Tôithườngkhôngnóicụthểsốliệucủacáchoạtđộngcủamìnhbởiđôikhichúngnghecóvẻkhálớnvàmọingườicóthểnghĩtôiđangkhoáclác.Thựctếlà,tôiluôngiaodịchphùhợpvớikhảnăngchitrảcủatôi,vàluônchừalạimộtkhoảnantoànkhádưdật.Trongtrườnghợpnàytôicũngkhánguyêntắc.Nguyênnhânkhiếntôitựdomuacácquyềnchuyểnnhượnglàbởitôikhôngnghĩlàtôicóthểthuađược.Cácđiềukiệnđềucólợichotôi.Tôiđãphảiđợimộtnăm,nhưnggiờđâytôiđãđượcđềnbùxứngđángchosựchờđợivàcácphánđoánchínhxáccủamình.Tôinhìnthấyđượcnhữngkhoảnlợiđangđến-rấtnhanh.Khôngcógìlàthôngminhởđâycả.Đơngiảnchỉlàtôikhôngbịmù.
Nhữngkhoảnlãihàngtriệuđóđangđến,chắcchắnvàrấtnhanh!Nhưngtôiđãkhôngthểcóđượcchúng.Không,khôngphảivìcósựthayđổiđộtngộttrongcácđiềukiện.Thịtrườngkhôngcóbấtkỳsựđảongượcnào.Nhưngcàphêđãkhôngđượcmangvàotrongnước(Mỹ).Đãxảyrachuyệngìđây?Chínhlànhữngviệckhônglườngtrướcđược!Việcmàchưatừngaitrảiqua,vìvậyđólàviệctôikhôngcáchnàophòngngừatrướcđược.Vậylàtôilạivướngthêmmộtrủirokhác.Đơngiảnlànhữnggãđãbáncàphêchotôi,nhữngkẻbánkhống,hiểuranhữnggìsắpxảyđếnvớichúng,và,trongnhữngnỗlựcnhằmthoátkhỏinhữngvịtrímàchínhchúngđãbánđi,đãtìmramộtcáchlừađảomới.ChúnglaođếnWashingtontìmkiếmsựgiúpđỡvàđãcóđược.
CólẽbạncònnhớrằngChínhphủđãđềxuấtrấtnhiềukếhoạchnhằmngănchặnviệcđầucơtrụclợilớnhơntừnhữngnhuyếuphẩm.Bạncũngbiếtphầnlớnnhữngkếhoạchnàyđượcthựchiệnnhưthếnàorồi.Vậylà,nhữngkẻbánkhốngcàphênhânáinàyđãxuấthiệntrướcỦybanđiềuchỉnhgiácủaBộcácngànhcôngnghiệpthờichiến–tôinghĩđólàdanhhiệuchínhthức–vàđềxuấtmộtyêucầuđầytinhthầnyêunướctớicơquannàynhằmbảovệnhữngngườiphụcvụbữasángởMỹ.Chúngquảquyếtrằngcómộtkẻđầucơchuyênnghiệp,mộttênLawrenceLivingstonnàođó,đãđầucơ,hoặccóýđịnhđầucơ,càphê.Nếunhữngkếhoạchđầucơcủahắnkhôngbịvôhiệuhoá,hắnsẽtrụclợitừnhữngtìnhthếdochiếntranhgâyravàngườidânMỹsẽphảitrảnhữngmứcgiácắtcổchonhữngcốccàphêhọuốnghàngngày.Nhữngtênyêunướcđó,nhữngkẻđãbánhànglôcàphêchotôichỉbởichúngkhôngtìmđượctàuchở,đãkhôngthểnghĩrằngcócảtrămtriệungườiMỹvẫnngưỡngmộnhữngtênđầucơvôlươngtâmnày.Họđạidiệnchoviệcgiaodịchcàphê,khôngphảilànhữngkẻđánhcượcvớicàphê,vàhọsẵnsànggiúpChínhphủhạnchếnhữnghoạtđộngđầucơtrụclợithựcsựvàtiềmtàng.
TôiđãcónhiềulờiphànnànnhưngkhôngcóýnóiỦybanđiềuchỉnhgiáđãkhôngnỗlựctộtbậctrongviệcngănchặnnhữnghoạtđộngđầucơtrụclợivàtệlãngphí.NhưngtôikhôngthểkhôngcảmthấyỦybanđãcanthiệpquásâuvàovấnđềriêngcủathịtrườngcàphê.Họđãấnđịnhmứcgiátốiđachocàphêthôvàcũnghạnđịnhthờigianhoànthànhcáchợpđồngcòntồnđọng.Quyếtđịnhđóđươngnhiênđồngnghĩavớiviệcthịtrườnggiaodịchcàphêbịđóngcửa.Tôichỉcònlàmđượcmộtviệcduynhấtvàtôiđãlàm,đólà,bántoànbộcáchợpđồngtôicó.Nhữngkhoảnlãihàngtriệuđô-lamàtôitưởngchắcchắnđãvềtaytheocáchtôivẫnlàm,đãkhôngthểhoàntoàntrởthànhhiệnthực.Tôi,cũngnhưmọingười,đãvàvẫnđangchốnglạinhữngkẻđầucơtrụclợitừnhữngnhuyếuphẩm.Nhưnglúcđó,khiỦybanđiềuchỉnhgiáthựchiệntráchnhiệmcủahọđốivớimặthàngcàphê,tấtcảcácmặthàngkhácđềubánởmứcgiágấp2,5đến4lầnmứcgiátrướcchiếntranhtrongkhigiácàphêthômớichỉcaohơnmứcgiáthườngthấyvàinămtrướcchiếntranh.Giásẽcòntăng;vànguyênnhâncủatìnhtrạngđókhôngphảivìnhữnghoạtđộngcủanhữngngườiđầucơvôlươngtâmnày,màbởilượngcàphêdưthừadoviệcxuấtkhẩubịcắtgiảmgâyra,vàviệcđólạidoviệccáctàungầmĐứcđãpháhủyphầnlớncáctàuchuyênchở.Ủybanđãkhôngđợiđếnkhicàphêbắtđầulêngiá,họđãsớmthắtchặtvòngkiểmsoát.
Xéttrênphươngdiệnchínhsáchvàlợiíchthiếtthực,việcbuộcthịtrườnggiaodịchcàphêkếtthúclàmộtsailầm.NếukhôngcónhữnghànhđộngcủaỦyban,giácàphêchắcchắnsẽtăngvìnhữnglýdotôiđãnêu,nhữnglýdochẳngcóliênquangìđếnviệctíchtrữmàngườitađãvinvào.Nhưngmứcgiácao–chưađếnmứccắtcổ-cólẽđãtrởthànhmộtcáchthuhútcácnguồncungvàothịtrườngnày.TôinghengàiBernardM.BaruchnóirằngBộcôngnghiệpthờichiếncũngđãtínhđếnyếutốnày-mứcbảođảmcácnguồncung–trongmứcgiácốđịnh,vàvìvậy,mộtsốlờiphànnànvềmứcgiớihạncaođốivớimộtsốmặthànglàkhôngđúng.Khithịtrườnggiaodịchcàphêtrởlạihoạtđộngsauđó,càphêđượcbánởmứchaimươibaxu.NgườiMỹtrảmứcgiáđóbởicácnguồncungchỉởmứcnhỏ,vànhữngnguồncungđóchỉởmứcnhỏbởigiáđãbịđiềuchỉnhquáthấp,theonhữnggợiýcủanhữngkẻbánkhốngnhânđạokia,nhằmđảmbảokhảnăngchitrảphívậnchuyểnđườngbiểnkhácaovàtừđóđảmbảoviệcnhậpkhẩuđượctiếptục.
Tôiluônnghĩrằngvụgiaodịchcàphêđólàvụlàmănhợpphápnhấtcủatôitrênthịtrườnghànghóa.Tôicoinólàmộtvụđầutưhơnlàđầucơ.Tôiđãtheonósuốthơnmộtnăm.Nếucóbấtkỳtròđánhbạcnào,thìđólàcủanhữngkẻnhânđạogiảdốikia,nhữngôngchủcủanhữnglòrangxaycàphê,
vớinhữngcáitênĐứcvàgốcĐức.ChúngcócàphêởBrazilvàchúngđãbánchotôiởNewYork.Ủybanđiềuchỉnhgiáđãđiềuchỉnhgiácủamặthàngduynhấtchưatănggiá.Họbảovệngườidântránhkhỏinhữngkẻđầucơtrụclợinhưnglạikhôngthểbảovệhọkhỏiviệcmứcgiátăngcaokhôngthểtránhkhỏisauđó.Khôngchỉcóthế,màkểcảkhigiácàphêtươichỉởmứcchínxumộtpao
[10],giácàphêrangvẫntănglêncùngvớimọithứkhác.
Vàchỉcónhữngôngchủcáclòrangcàphêđượchưởnglợitừtìnhtrạngnày.Nếugiácàphêtươichỉcầntănghaihaybađiểmmộtpao,tôicũngcóthểkiếmđượcvàitriệu.Vàmọingườicũngvẫnkhôngphảitrảmộtmứcgiácaonhưmứctăngsauđó.
Tổngkếtkinhnghiệmtrongnghềđầucơlàmộtviệclàmlãngphíthờigian.Bạnsẽchẳngđạtđượcđiềugìcả.Nhưngvụgiaodịchnàycónhữnggiátrịgiáodụcnhấtđịnh,cũnggiốngnhưtấtcảnhữngvụgiaodịchtôiđãthamgia.Việcgiátăngđãtrởnênchắcchắn,vàhợplýtớimứctôiđãtưởngrằngkhôngthểkhôngkiếmđượcvàitriệu.Nhưngthựctếlàtôiđãkhônglàmđược.
TôicònphảichịutổnthấttronghailầnkháckhiỦybangiaodịchđãđộtngộtđưaranhữngthayđổitrongquychếgiaodịchmàkhôngthôngbáotrước.Nhưngtrongnhữngvụđó,vịtrícủatôi,mặcdùvẫnđúng,khôngvữngchắcnhưtrongvụgiaodịchcàphênày.Bạnkhôngthểchắcchắnhoàntoànvềbấtkỳđiềugìtrongcáchoạtđộngđầucơ.Kinhnghiệmtôivừakểchobạnchínhlàđiểmmớiđượctôithêmvàotrongdanhsáchnhữngrủirobấtngờcủatôi.
Sauvụcàphê,tôiđãcónhiềuthànhcôngđốivớicácmặthàngkhácvàtrênlĩnhvựcbánkhốngcủathịtrường,nhiềutớimứctôiđãđaukhổvìnhữnglờibàntánlốbịch.NhữngchuyêngiaởphốWallvàđámkýgiảdầncóthóiquenđổlỗichotôivớinhữngmưutoanmàhọviệnravìnhữngđợtsụtgiákhôngthểtránhkhỏitrênthịtrường.Tôinghĩ,nguyênnhâncủaviệcthổiphồngmứcđộvàhiệuquảcủanhữnghoạtđộngcủatôilànhucầumuốnthỏamãnnhữngđòihỏivôđộcủacôngchúngmuốnđượcbiếtnguyênnhâncủatừngvàtấtcảnhữngđợtbiếnđộnggiá.
Nhưnhiềulầntôiđãtừngnói,khôngcóbấtkỳhoạtđộngthaotúngthịtrườngnàocóthểkéogiácổphiếuxuốngvàgiữchúngởmứcthấp.Điềunàykhôngcógìlàbíẩn.Bấtkỳaichịubỏranửaphútsuyngẫmcóthểdễdànghiểuđượcnguyênnhân.Giảsửcómộtngườigiaodịchcómưuđồvớimộtcổphiếu–đólà,giữgiácổphiếuđóthấphơngiátrịthựccủanó-chuyệngìchắcchắnsẽxảyra?Ngaylậptức,ngườiđósẽphảiđốimặtvới
việcmuavàotừnộibộchínhcôngtypháthànhcổphiếuđó.Nhữngngườibiếtđượcgiátrịcủamộtcổphiếusẽluônmuavàongaykhigiácổphiếuđóđangởmứcrẻ.Nếunhữngngườitrongnộibộkhôngthểmuanhữngcổphiếuđó,đólàbởicácđiềukiệnchungkhôngchophéphọtựdosửdụngnhữngkhoảntiềncủahọ,vànhữngđiềukiệnnhưthếkhôngphảilànhữngđiềukiệncủađầucơgiálên.Khimọingườinóiđếnnhữngmưukế,họthườngsuydiễnrằngnhữngmưukếđólàkhôngchínhđáng,gầnnhưlàphạmtộivậy.Nhưngbáncổphiếunhằmhạgiáxuốngdướimứcgiátrịcủanólàmộtvụlàmănrấtnguyhiểm.Bạncầnghinhớmộtđiều,nhữngcổphiếubịmưutoangiảmgiá,nếukhôngthểphụchồi,sẽkhôngthểthuhútđượcsứcmuatừnộibộ,vàbấtkỳkhinàocóngườimưutoangiảmgiácủamộtloạicổphiếu-tứclà,nhữngvụbánkhốngkhôngchínhđáng–nórấtdễtrởthànhmụctiêuchonhữngvụthumuatừnộibộcôngtypháthành,vàkhiđó,giásẽkhôngbaogiờởmứcthấp.Tôicóthểkhẳngđịnh,99/100cáiđượcgọilànhữngmưutoangiảmgiáthựcralànhữngđợtsụtgiáthựcsự,ngàycàngnhiềuhơnnhưngkhôngphảidonhữnghoạtđộngcủanhữngngườigiaodịchchuyênnghiệpgâyra,dùanhtacótíchtrữlượngcổphiếuđếnmứcnàochăngnữa.
Thuyếthầuhếtnhữngđợtsụtgiáđộtngộthaynhữnglầnmấtgiámạnhlàkếtquảcủanhữnghoạtđộngkinhdoanhcủamộtsốnhàđầucơcólẽđượcphátminhranhưmộtcáchgiảithíchdễdàngchonhữngngườiđầucơ,nhữngkẻchẳnghơngìnhữngconbạcmùquáng,sẵnsàngtinvàonhữnggìnghethấyhơnlàchịuđộngnãosuynghĩ.Nhữngmưutoanbịgánchonhữngthualỗmànhữngngườiđầucơthiếumaymắnđóthườngxuyênnhậnđượctừnhữngngườimôigiớicủahọvànhữngkẻngồilêđôimáchthựcsựlànhữnglờikhuyênsailầm.Khácbiệtlàởchỗ:nhữnglờikhuyênđầucơgiáhạlànhữnglờichỉdẫnrõràng,chắcchắn.Cònnhữnglờikhuyênsailầm-nhữnggiảithíchchẳnggiảithíchđượcđiềugì-chỉkhiếnbạnkhôngthểbánratheonhữngcáchkhônngoan.Xuhướngtựnhiênkhicómộtđợtsụtgiámạnhnổralàbánđisốcổphiếubạncó.Chắcchắnphảicómộtlýdonàođóchosựsụtgiá-mộtlýdochưađượcxácđịnhnhưngđángtincậy–vìvậyhãythoátra.Nhưngđósẽkhôngphảilàmộthànhđộngsángsuốtnếuđợtsụtgiáđóchỉlàkếtquảcủanhữngmưutoangiảmgiácủanhữngngườiđầucơchuyênnghiệp,bởingaykhianhtangừnglại,giásẽlạiphụchồi.Đúnglànhữnglờikhuyênsailầm!
Phần.16
Lờikhuyên!Mọingườimuốnnhữnglờikhuyênnhiềutớimứchọkhôngchỉkhaokhátnhậnđượcmàcònkhaokhátchođinhữnglờikhuyên.Điềunàyliênquantớilòngtham,vàcảlòngkiêuhãnh.Bạnsẽngạcnhiênkhithấyđôikhi,nhữngngườithựcsựthôngminhcũngtìmkiếmlờikhuyên.Vànhữngngườicholờikhuyênkhônghềbănkhoănlờikhuyêncủahọcóíchhaykhông,bởinhữngngườitìmkiếmlờikhuyênkhôngchỉtìmnhữnglờikhuyênhay,họtheođuổitấtcả.Nếunhữnglờiđócóthểthìtốt.Nếukhông,lầnsauhọsẽmaymắnhơn.Tôiđangnghĩtớilượngkháchhàngtrungbìnhcủacácvănphòngmôigiớitrungbình.Nhữngngườiđềxướnghaynhữngngườithựchiện,đólànhữngngườilúcnàocũngtinvàonhữnglờikhuyên.Họcoinhữngluồngtinnhưnhữngcôngviệcquảngbálýtưởng,nhữngnguồntinriêngtốtnhấtchonghềbuôn,vìđưaralờikhuyênđãtrởthànhmộthìnhthứcquảngcáovôtận,bởichínhnhữngngườitìmkiếmlờikhuyênvànhữngngườinhậnlờikhuyênluônlànhữngngườitruyềntin.Nhữngngườiđềxướngcholờikhuyênluônảotưởngrằngsẽkhôngcóaibỏquanhữnglờimáchnướcnếuchúngđượctiếtlộtheocáchhợplý.Vậylàanhtahọcđượcnghệthuậttiếtlộmộtcáchkhéoléo.
Hằngngày,tôinhậnđượchàngtrămlờikhuyêntừđủloạingười.TôimuốnkểchocácbạnnghecâuchuyệnvềBorneoTin.Bạncònnhớlúcnàocổphiếucủacôngtynàyđượctungrakhinàochứ?Đólàkhithờikỳbùngnổđạtđếnđỉnhđiểm.Mộttậphợpnhữngngườiđềxướngđãnghetheolờikhuyêncủamộtôngchủngânhàngtàigiỏivàquyếtđịnhmởmộtcôngtymớitrênthịtrườngtựdothayvìtiếptụchoạtđộngcủanghiệpđoàn.Đólàmộtlờikhuyênhay.Nhưngsailầmmànhữngngườinàyđãmắcphảilàdothiếukinhnghiệm.Họkhôngbiếtthịtrườngchứngkhoáncóthểlàmgìtronggiaiđoạnbùngnổdữdộivàhọcũngkhôngbiếtcáchmởrộngthịtrường.Họnhấttrívớinhaurằngcầnphảitănggiácổphiếubánra,nhưnghọbắtđầucôngviệcgiaodịchvớimộtmứcgiámànhữngngườigiaodịchvànhữngngườiđầucơtiênphongkhôngthểmuamàkhôngcảmthấynghingại.
Đúngra,họđãphảigặprắcrốivớimứcgiáđó,nhưngtrongthịtrườngđầucơgiálênsôiđộng,lòngthamcủahọhoáralạichỉởmứcvừaphải.Dânchúngsẽmuatấtcảnhữnggìhọđượcmáchnướcbằngnhữngcáchthỏađáng.Họkhôngmuốncónhữngvụđầutư.Cáihọđòihỏilànhữngkhoảntiềncóthểkiếmđượcdễdàng,lànhữngkhoảnlãitừnhữngcanhbạcchắcchắn.Vàngchảyvàođấtnướcnàynhờnhữngvụmuabánvậtliệuchochiến
tranh.Ngườitanóivớitôirằng,trongquátrìnhlậpkếhoạchbánracổphiếuBorneo,nhữngngườiđềxướngnàyđãbalầnnângmứcgiániêmyếttrướckhigiaodịchđầutiêncủahọđượcchínhthứcghinhậnlàvìlợiíchcủadânchúng.
Tôicũngđãnhậnđượclờiđềnghịgianhậpnhómnày.Tôiđãxemxétnónhưngcuốicùngkhôngchấpnhậngianhậpbởinếucólàmbấtkỳvụlàmănnàotrênthịtrường,tôithíchtựmìnhlàmhơn.Tôigiaodịchdựatrênnhữngthôngtincủariêngtôivàtheocáchthứccủariêngtôi.KhicổphiếuBorneoTinđượcbánra,vớinhữnghiểubiếtvềtàixoayxởcủatổhợpnàyvànhữngkếhoạchcủahọ,cũngnhưkhảnăngcủadânchúng,tôimuamườingàncổphầnngaytronggiờđầutiêncủangàyđầutiên.Ítnhấttớichừngmựcđó,lầnramắtcủacổphiếunàytrênthịtrườngđãthànhcông.Thựctếlà,nhữngngườiđềxướngđónhậnthấynhucầulớntớimứchọchorằngđểvuộtnhiềucổphiếusớmđếnthếlàmộtsailầm.Cùnglúcnhậnratôiđãcómườingàncổphiếu,họcũngnhậnthấyrằnghọvẫncóthểbánđitấtcảsốcổphiếuhọđangsởhữunếuhọchỉtănggiáthêmhaimươilămhoặcbamươiđiểm.Vậylàhọkếtluậnrằngkhoảnlãitừmườingàncổphiếuđócủatôisẽlàmộtkhoảnquálớnbịrútratừhàngtriệuđô-lamàhọcảmthấyđãnắmchắctrongtay.Vàhọngừngnhữnghoạtđộngđầucơtănggiácủahọvàcốgắngđẩybậttôira.Nhưngtôivẫnđứngvữngởđó.Họmuốnrũbỏtôinhưmộtthứbệnhdịchnàođóchỉbởihọkhôngmuốnmấtbấtkỳkhoảntiềnlãinàotừthịtrường.Vàhọlạitănggiá,đểkhônglàmmấtthêmbấtkỳcổphiếunào.
Họđãthấygiácủanhữngcổphiếukháctăngcaođếnmứcnàovàhọbắtđầunghĩđếntiềntỷ.Và,khigiácổphiếucủaBorneoTintănglênmức120,tôibánchohọsốcổphầncủatôi.Vụđólàmngừngviệcgiátăngvànhữngngườiđứngđầutổhợpcũngngừngquátrìnhkíchgiá.Trongđợtphụchồichungtiếptheo,họlạicốgắngtạoramộtthịtrườngnăngđộngchocổphiếunàyvàchỉbánramộtlượngnhỏ,nhưngvớimứcgiákhácao.Cuốicùng,họcũngtăngđượcgiálênmức150.Nhưngthờikỳbùngnổcủathịtrườngđầucơgiálênđãqua,vìvậy,tổhợpnàybuộcphảibánsốcổphiếuđangmấtgiáchonhữngngườithườngmuavàosaunhữngđợtgiảmgiámạnh,vớiảotưởngrằngnhữngcổphiếuđãtừngđượcbánởmức150giờđâycóthểđượcmuarẻởmức130haymứcgiáhời120.Đồngthời,họcũngđưaranhữnglờimáchnước,đầutiênlàchonhữngngườigiaodịchtrênsàn,nhữngngườicóthểtạoramộtthịtrườngtạmthời,vàsauđólàcáccôngtymôigiới.Họđãvậndụngtấtcảnhữngcáchthứchọbiếtvàtậndụngmọinguồncóthểgiúphọ.Vấnđềlàthờikỳcủacổphiếuđầucơgiálênđãqua.Nhữngconcákhờđãđớpnhữngmồicâukhác.ĐámngườiởBorneođãhoặcsẽkhôngnhậnthấyđiềuấy.
KhiđótôiđangcùngvợnghỉởPalmBeach.Mộthôm,tôikiếmđượcmộtkhoảnnhỏởsởGidley.Khivềnhà,tôiđãđưachovợtôimộthốiphiếunămtrămđô-la.Thậtlàmộtsựtrùnghợpkỳlạkhingaytrongbữatốihômđó,vợtôigặpchủtịchcôngtyBorneoTin,mộtôngWisensteinnàođó,ngườiđãtrởthànhchủtịchcủatổhợpchứngkhoánđó.MãisaunàychúngtôimớiđượcbiếtôngWisensteinđóđãcốýsắpxếpđểđượcngồicạnhvợtôivàobuổitốihômđó.
Ôngtatỏrakhátửtếvớivợtôivànóichuyệnkháhấpdẫn.Cuốicùng,ôngtanóiriêngvớivợtôi:“ThưabàLivingston,tôisắplàmmộtviệctôichưatừnglàm.Tôirấtvuiđượclàmviệcnàybởibàsẽbiếtchínhxácnócónghĩalàgì.”Ôngtadừnglạirồinhìnvợtôivớivẻđầyloâu,nhưmuốnchắcchắncôấykhôngchỉthôngminhmàcònlàngườikínđáo.Côấycóthểthấyrõđiềuđótrênmặtôngta,rõnhưbanngàyvậy.Nhưngtấtcảnhữnggìcôấynóilạilà:“Vâng?”
“Vâng,thưabàLivingston.Tôithậtvuikhiđượcgặpbàvàchồngbà,vàtôimuốnchứngminhnhữnglờinóiđólàthànhthậtbởitôicònmuốngặplạiôngbànhiều.Tôiđảmbảovớibàrằngnhữngđiềutôisắpnóisauđâylànhữngtinmật!”.Rồiôngtathìthầm,“NếubàmuamộtítcổphiếuBorneoTin,bàsẽkiếmđượcmộtkhoảnlớnđấy.”
‘Ôngnghĩvậyà?”côấyhỏilại.
“Ngaytrướckhitôirờikháchsạn,”ôngtatrảlời,“Tôinhậnđượcmộtsốtintứcchắcchắnsẽchưađượccôngbốrộngrãitrongmấyngàytới.TôiđangđịnhthuthậpcổphiếuBorneoTincàngnhiềucàngtốt.Nếubàđịnhmuamộtítkhithịtrườngmởcửangàymai,chúngtasẽmuacùnglúcvớicùngmộtmứcgiá.TôiđảmbảovớibàgiácổphiếuBorneoTinchắcchắnsẽtănglên.Bàlàngườiduynhấttôitiếtlộtinnày.Ngườiduynhất!”
Vợtôicảmơnôngtavàsauđónóirằngcôấykhôngbiếtgìvềđầucơchứngkhoán.Nhưngôngtalạiđảmbảovớicôấyrằngcôấychỉcầnbiếtnhữnggìôngtađãnói,thếlàđủ.Đểchắcchắnvợtôiđãngherõ,ôngtanhắclại:
“TấtcảnhữnggìbàphảilàmlàmuacổphiếucủaBorneoTinhếtmứcbàmuốn.Trongcuộcđờimình,tôicóthểđảmbảobàsẽkhôngmấtmộtxunào.Tôichưatừngkhuyênbấtkỳngườiphụnữ-hayđànôngnào–muabấtkỳthứgì.Nhưngtôichắcchắnlàcổphiếunàysẽkhôngdừngởmứcdưới200vàtôimuốnbàkiếmđượcmộtkhoản.Tôikhôngthểtựmìnhmuahếtsốcổphiếuđó,nếucóaikháccũngđượchưởnglợitừđợttănggiánày,tôimuốn
ngườiđólàbàchứkhôngphảilàmộtaikhác.Đólàsựthật.Tôinóiriêngvớibàđiềunàyvìtôibiếtbàsẽkhôngnóichoaikhác.ThưabàLivingston,xinbàhãynghelờitôivàmuacổphiếuBorneoTin!”
Tháiđộrấtnghiêmchỉnhcủaôngtađãthuyếtphụcđượcvợtôivàcôấybắtđầunghĩrằngcôấyđãtìmracáchđầutưtuyệtvờisốtiềntôiđãđưachocôấychiềuhômđó.Sốtiềnđóchẳnglàmtôimấtgìvàcũngnằmngoàikhoảntrợcấpcủacôấy.Nóicáchkhác,nếuvậnmayquaylưnglạivớicôấy,mấtđisốtiềnđócũngkhôngthànhvấnđềgì.Nhưngôngtađãkhẳngđịnhlàcôấysẽthắng.Cóthểkiếmtiềntheocáchriêngrồisauđókểlạichotôi,đốivớicôấyđólàmộtđiềuthúvị.
Và,thưacácbạn,ngaybuổisánghômsau,trướckhithịtrườngmởcửa,côấyđếnvănphòngcủaHardingvànóivớingườiquảnlý:
“AnhHaley,tôimuốnmuamộtítcổphiếu,nhưngtôikhôngmuốnsửdụngtàikhoảnthôngthườngcủatôivìtôikhôngmuốnchồngtôibiếtgìvềvụnàytrướckhitôikiếmđượctiền.Anhgiúptôiđượckhông?”
Haley,ngườiquảnlý,đáplời:“Ồ,đượcthôi.Chúngtacóthểtạoramộttàikhoảnđặcbiệt.Bàmuốnmuacổphiếunàovàbaonhiêu?”
Vợtôiđưachoôngấytấmhốiphiếunămtrămđô-lavànói,”Xinanhnghekĩcho.Tôikhôngmuốnmấtnhiềuhơnsốtiềnnày.Nếucómất,tôikhôngmuốncóchútnợnầnnàovớianh,vàxinanhnhớcho,tôikhôngmuốnôngLivingstonbiếtgìvềviệcnày.AnhhãydùngtoànbộsốtiềnnàymuachotôicổphiếucủaBorneoTin,ngaykhithịtrườngmởcửa.”
Haleycầmtiềnvàhứarằngsẽkhôngtiếtlộviệcnàyvớibấtkỳai,vàmuachocôấymộttrămcổphầnngaykhithịtrườngmởcửa.Tôinghĩcôấymuađượcởmức108.Ngàyhômđó,cổphiếuđóđãrấtnăngđộngvàđóngcửavớimứctăngbađiểm.Vợtôirấthàilòngvớikhoảnđầutưnày,vàlấylàmthíchthúkhikhôngnóichotôivềnó.
Đúnglúcđó,tôiđangđầucơgiáhạtrênthịtrườngchung.SựnăngđộngbấtthườngcủacổphiếuBorneoTinđãthuhútsựchúýcủatôi.Tôikhôngnghĩđâylàthờiđiểmthíchhợpđểbấtkỳcổphiếunàotănggiá,vớicổphiếunàylạicàngkhông.Tôiđãquyếtđịnhbắtđầucáchoạtđộngđầucơgiáhạngayngàyhômđó,vàtôibắtđầuvớiviệcbánmườingàncổphiếuBorneoTin.Nếutôikhônglàmthế,tôinghĩcólẽgiácổphiếuđóđãtănglênnămhaysáuđiểmchứkhôngphảiba.
Sangngàyhômsau,tôibántiếphaingàncổphầnkhithịtrườngmởcửavàthêmhaingànnữangaytrướckhithịtrườngđóngcửa.GiácổphiếuBorneotingiảmxuốngcòn102.
Buổisángngàythứba,Haley,ngườiquảnlývănphòngchinhánhcủaHardingBrother’sởPalmBeach,đangchờvợtôighéqua.Côấythườngđếnđólúcmườimộtgiờđểxemliệutôiđanglàmgìvàmọiviệcđượctiếnhànhđếnđâu.
Haleykéobàquamộtbênvànói,“BàLivingston,nếubàmuốntôigiữlạimộttrămcổphầncủaBorneoTinchobà,bàphảichotôithêmsốdưkýquỹ.”
“Nhưngtôilàmgìcòn,”vợtôitrảlời.
“Tôicóthểchuyểnsangtàikhoảnthườngdùngcủabà,”ôngấygợiý.
“Khôngđược,”côấyphảnđối,“Nếuthế,chồngtôisẽbiếtvềviệcnàymất.”
“Nhưngtàikhoảnđãchothấybàlỗkhoảng…”ôngấybắtđầu.
“Nhưngtôiđãnóirõvớianhlàtôikhôngmuốnmấtnhiềuhơnnămtrămđô-la.Thậmchítôicònchẳngmuốnmấtchừngđónữa,”vợtôicắtngang.
“Tôibiết,bàLivingston,nhưngtôikhôngmuốnbánchúngtrướckhibànbạcvớibà,vàbâygiờ,trừkhibàchophéptôigiữchúng,nếukhôngtôisẽphảibánra.”
“Nhưnghômtrước,khitôimuachúng,mọiviệcđãdiễnrakhátốtđấythôi,”côấynói,“Tôikhôngnghĩmọichuyệncóthểthànhrathếnàysớmđếnvậy.”
“Không,”Haleytrảlời,“Tôicũngkhôngnghĩvậy.”Cácvănphòngmôigiớithườngrấtkhéoléotrongnhữngviệcphátngônkiểunày.
“Vậylàđãcóchuyệngì,anhHaley?”
Haleybiếtlàchuyệngì,nhưnganhấykhôngthểnóimàkhôngtiếtlộtôira,vàcôngviệckinhdoanhcủamộtkháchhàngkhôngthểbịtiếtlộ.Vìvậy,anhấytrảlời:“Tôicũngkhôngngheđượctingìđặcbiệt,bằngcáchnàyhaycáchkhác.Bàthấyđó!Giáthấpthếthìkhómàlênđược!”vàanhấychỉvàobảngtin.
Vợtôinhìnchằmchằmvàoconsốđanggiảmdầncủacổphiếuđóvàthétlên:“Ôi,anhHaley!Tôikhôngmuốnmấtnămtrămđô-lađó!Tôiphảilàmgìđây?”
“Tôikhôngbiết,bàLivingston,nhưngnếutôilàbà,tôisẽđihỏiôngLivingston.”
“Ôi,không!Ôngấykhôngmuốntôiđầutưtheocáchriêngcủatôi.Ôngấyđãbảotôithế.Ôngấysẽmuahoặcbáncổphiếuchotôinếutôinóivớiôngấy,nhưngtôichưatừnglàmbấtkỳvụgiaodịchnàomàôngấykhôngbiết.Tôikhôngdámnóivớiôngấyđâu.”
“Đượcrồi,”Haleydịudànganủi,“Ôngấylàmộtngườigiaodịchtàibavàôngấysẽbiếtphảilàmgìmà.”Nhìnthấyvợtôilắcđầukịchliệt,anhấynóithêm,“Nếukhông,bàphảiđưathêmchotôimộthoặchaingànđểgiữsốcổphiếuđó.”
Côấycầnquyếtđịnhngaytạiđóvàngaylậptức.Côấyđilạiquanhphòng,nhưngkhithịtrườngngàycàngyếuhơn,côấytìmđếnnơitôiđangngồitheodõibảngtinvànóirằngcôấymuốnnóichuyệnriêngvớitôi.Chúngtôiđếnvănphòngriêngcủatôivàcôấykểchotôinghemọichuyện.Vậylàtôichỉcònbiếtnói,“Côbéngốcnghếchơi,emphảirútluikhỏivụđóthôi.”
Côấyhứasẽlàmthế,vàtôiđưachocôấynămtrămđô-lakhác,vàcôấyvuivẻrờiphòng.Lúcđó,giácổphiếuđóđangởmứcdanhnghĩa.
Tôihiểuchuyệngìđãdiễnra.ÔngWisensteinđólàmộtngườikhátinhranh.Ôngtachorằngvợtôisẽnóivớitôinhữngđiềucôấyđãngheđượcvàtôisẽnghiêncứucổphiếuđó.Ôngtabiếtrằngmứcnăngđộngnhưthếcóthểhấpdẫntôivàngườitađãquenvớiviệctôithườngxoayxởđượcvớilượngcổphiếukhálớn.Tôinghĩôngtachorằngtôisẽmuavàomườihoặchaimươingàncổphần.
Đólàmộttrongnhữnglờikhuyênđượclênkếhoạchvàđượcđưaramộtcáchkhéoléonhấttôitừngđượcnghe.Nhưngnóđãđếnnhầmchỗ.Vàphảinhưvậy.Ngayhômđó,ngườiphụnữđóđãkiếmđượcmộtkhoảnnămtrămđô-latrờicho.Vìđangtrongtâmtrạngmuốnphiêulưuhơnbìnhthường,côấymuốntựmìnhkiếmđượcvàiđồng.Vớikiểuxúcđộngđúngcủaphụnữ,lờikhuyênđócósứchấpdẫnquálớn,tớimứckhôngthểcưỡnglại.Côấybiếttôisuynghĩgìvềnhữngvụđầutưcủanhữngngườikhôngthôngthạo,nêncôấykhôngdámđềcậpđếnviệcđóvớitôi.Wisensteinđãđánhgiásai
tâmlýcủavợtôi.
Ôngtacũnghoàntoànsailầmkhiphỏngđoántôilàkiểungườigiaodịchnào.Tôikhôngbaogiờnghetheonhữnglờimáchnướcvàtôiđầucơgiáhạtrêntoànbộthịtrường.NhữngchiếnthuậtôngtanghĩcóthểcóhiệuquảnhằmlôikéotôimuacổphiếuBorneo–đólà,mứcnăngđộngđóvàbađiểmtănggiá–hóaralạilànhữnggìkhiếntôichọncổphiếuBorneolàmđiểmkhởiđầukhitôiquyếtđịnhbánra.
Saukhinghechuyệncủavợtôi,tôilạicàngmuốnbáncổphiếucủaBorneohơnbaogiờhết.Mỗibuổisángvàolúcthịtrườngmởcửavàmỗibuổichiềukhithịtrườngchuẩnbịđóngcửa,tôilạiđềuđặnbánra,chođếnkhitôinhậnthấycócơhộibùlạisốbánkhốngvớimộtmónlợihậuhĩ.
Tôichorằnggiaodịchdựatrênnhữnglờimáchnướclàviệclàmngungốcnhất.Tôichorằngtôiđãkhônglàmtheonhữngcáchthứcmànhữngngườinghetheolờimáchnướcđãlàm.Đôikhi,tôinghĩnhữngngườitintheonhữnglờimáchnướcđólànhữngngườisay.Cónhữngngườikhôngthểnhịnđượccơnthèmkhátvàlúcnàocũngtrôngđợinhữngcơnsaymàhọchorằnglànhữngnguồnvuikhôngthểthiếu.Điềudễlàmnhấtđểđượcvuivẻlànghetheonhữnggìđượcmáchbảo–Đócũnglàbướcđầutiênvàdàinhấtnhằmthỏamãnnhữngkhátkhaotrongtimbạn.Lòngthamcóthểkhiếnbạnsaymêtớimứcmờmắt,nhưngvẫnkhôngbằngảnhhưởngcủahivọngcùngthóilườisuynghĩ.
Vàkhôngchỉnhữngngườithiếukinhnghiệmmớilànhữngngườitintheolờimáchnước.CónhữngngườigiaodịchchuyênnghiệptrênsàngiaodịchchứngkhoánNewYorkcũngtệnhưvậy.Tôibiếtrõcórấtnhiềungườitrongsốhọấpủnhữngquanđiểmsailầmvềtôichỉvìtôichưatừngchoailờikhuyên.Nếutôinóivớimộtngười,“HãybánngaynămngàncổphiếucủaSteel!”,anhtasẽthựchiệnngaylậptức.Nhưngnếutôinóivớianhtatôiđangđầucơgiáhạtrênthịtrườngvàgiảithíchchoanhtanhữnglýdocủatôi,anhtacảmthấykhókhănkhinghetôinói.Saukhitôiđãnóihết,anhtalạinhìntôivớiánhmắtgiậndữvìđãlãngphíthờigiancủaanhtabằngcáchgiảithíchnhữngquanđiểmcủatôivềcáctìnhthếchungthayvìchoanhtamộtlờikhuyênrõràngvàtrựctiếp,giốngnhưnhữngconngườibácáiđangxuấthiệnđầyrẫyởphốWall,nhữngngườithíchbỏhàngtriệubạcvàotúinhữngngườibạn,ngườiquenvàkểcảnhữngngườihoàntoànxalạ.
Niềmtinvàonhữngđìềukỳdiệumàconngườithườngấpủđượcsinhratừtìnhtrạngđắmmìnhtháiquátronghivọng.Cónhữngngườithườngxuyên
đắmchìmtronghivọngcũngnhưtấtcảchúngtađềubiếthọvẫnxuấthiệntrướcmặtchúngtanhưnhữngconngườilạcquanmẫumực.Tấtcảbọnhọđềulànhữngngườitintheolờimáchnước.
Tôicómộtngườiquen,mộtthànhviêncủaSởgiaodịchchứngkhoánNewYork,mộttrongsốnhữngngườivẫnthườngnghĩtôilàmộtkẻthamlam,íchkỷvàmáulạnhbởitôichưabaogiờđưaralờikhuyênhaygiúpbạnbèkiếmđượcchútgì.Mộthôm-khoảngvàinămtrước–anhtađangnóichuyệnvớimộtphóngviên,ngườitìnhcờnóirằnganhtađượcmộtnguồntinđángtincậychobiếtgiácổphiếuG.O.Hsẽtănglên.Anhbạnlàmmôigiớicủatôilậptứcmuavàomộtngàncổphầnvànhậnragiácổphiếuđógiảmnhanhchóngtớimức,trướckhianhtakịpngănchặnnhữngthualỗcủamình,anhtađãmấtbangànnămtrămđô-la.Mộthaingàysau,anhtagặplạingườibạnphóngviên,khiđóanhtavẫncònrấttứctối.
“Lờikhuyêncủacậuhaynhỉ,”anhtacàunhàu.
“Lờikhuyênnàocơ?”anhchàngphóngviên,rõrànglàchẳngcònnhớgìcả,hỏilại.
“VềcổphiếuG.O.Hđó.Cậuđãnóilàcậucótinđótừmộtnguồnđángtincậymà.”
“Đúnglàvậymà.Mộtgiámđốcmộtcôngtyvàlàthànhviênmộtủybantàichínhđãnóivớitôithếmà.”
“Đấylàaimớiđượcchứ?”,anhchàngmôigiớihậmhựchỏi.
“Nếucậucứmuốnbiết,”anhchàngphóngviêntrảlời,“Đóchínhlàbốvợcậu,ôngWestlake.”
“Saocậukhôngnóiquáchralàôngấyngaytừđầuchứ?”ngườimôigiớihétlên.“Cậulàmtôimấtbangànnămtrămđô-larồiđấy!”Anhtakhôngtinvàonhữnglờikhuyêntừgiađình.Nguồntincàngxa,lờikhuyêncàngđúnghơn.
ÔnggiàWestlakelàmộtôngchủngânhàngvàmộtngườiđềxướnggiàucóvàthànhđạt.MộthômôngtatìnhcờgặpJohnW.Gates.Gateshỏiôngtaxemôngtabiếtđiềugì.“Nếucậulàmđúngtheonhữnglờitôinói,tôisẽchocậulờikhuyên,cònnếukhông,tôiđỡmấtcôngnói,”ônggiàWestlaketrảlờivớivẻgắtgỏng.
“Dĩnhiênlàtôisẽlàmtheolờiông,”Gateshồhơihứahẹn.
“HãybáncổphiếuReadingđi!Cậusẽkiếmđượckhoảnghaimươilămđiểm,cóthểcònhơnnữa.Nhưngchắcchắnlàđượchaimươilămđiểm,”
“Cámơnôngrấtnhiều”Gate,vẻmặtcá-với-bạn-cả-triệu-đô,siếtchặttayônggiàrồiđithẳngvềhướngvănphòngmôigiớicủaanhta.
WestlakechuyênvềcổphiếuReading.Ôngtabiếttấtcảvềcôngtyđóvàđứngchungthuyềnvớinhữngngườinộibộ.Dovậy,mọingườiđềubiếtôngtahiểurấtrõvềthịtrườngcủaloạicổphiếunày.VậymàgiờđâyôngtalạiđangkhuyênanhchàngđầucơngườimiềnTâybánkhốngchúng.
GiácổphiếuReadingkhôngngừngtănglên.Sauvàituần,giáđãtăngthêmkhoảngmộttrămđiểm.Mộthôm,ônggiàWestlaketìnhcờgặplạiJohnW.GatestrênphốWall,nhưngôngtagiảvờnhưkhôngquenbiếtanhtavàtiếptụcrảobước.JohnW.Gatesđuổitheoôngta,mỉmcườivàđưatayra.ÔnggiàWestlakebắttayanhtavớivẻsửngsốt.
“TôimuốncámơnngàivìlờikhuyêncủangàivềcổphiếuReading”,Gatesnói.
“Tôichưatừngchocậulờikhuyênnào,”Westlakenói,vớivẻkhóchịu.
“Cómà.Vàđócònlàmộtlờikhuyêntuyệtvờinữa.Nhờngàitôiđãkiếmđượcsáumươingànđô-lađấy.”
“Sáumươingànđô-lasao?”
“Đúngvậy!Ngàikhôngnhớsao?NgàiđãkhuyêntôibáncổphiếuReading;vậylàtôimuavào!Tôiluônkiếmratiềntừlờikhuyêncủangài,thưangàiWestlake.”JohnW.Gatestrảlời,vẻmặtmãnnguyện.“Lúcnàocũngvậy!”
ÔnggiàWestlakenhìnchàngtraingườimiềnTâychấtphácvàngaysauđóbìnhluậnvớivẻthánphục:“Tôimàcóđượcbộócnhưanh,tôisẽthànhngườigiàucóđếnmứcnào,Gatesạ.”
Mộthômkhác,tôigặpôngW.A.Rogers,mộthọasĩvẽbiếmhọanổitiếng,ngườiđượcnhữngngườimôigiớitranhởphốWallrấtngưỡngmộ.NhữngbứcbiếmhọacủaôngtrêntờnhậtbáoHeraldcủaNewYorkđãđemlạiniềmvuichohàngngànngười.Vàôngtakểchotôinghemộtcâuchuyện.ĐólàtrướckhichúngtathamgiacuộcchiếnvớiTâyBanNha.Anhtađãdànhmộtbuổitốiởnhàmộtngườibạnlàmmôigiới.Khiđira,anhtalấychiếcmũquảdưacủaanhtarakhỏigiá,ítnhấtanhtanghĩnólàcủaanhta,
bởihìnhdạngcủanócũnggiốngchiếcmũcủaanhtavànóvừavớiđầuanhta.
Vàothờiđiểmđó,nhữngsuynghĩvànhữngcuộcbàntánởphốWallkhôngngoàivấnđềcuộcchiếnvớiTâyBanNha.Liệucuộcchiếncóxảyrahaykhông?Nếuchiếntranhnổra,thịtrườngchắcchắnsẽgiảm;khôngphảivìsốcổphiếubánracủachúngtôimàvìáplựctừnhữngngườiChâuÂuđangnắmgiữcổphiếucủachúngtôi.Nếukhông,chúngtôichắcchắnsẽmuacổphiếu,bởitrướcđóđãcónhữngđợtsụtgiáđángkểdonhữnglờiphảnđốimạnhmẽtừnhữngbàibáogiậtgân.ÔngRogerskểchotôinghephầncònlạicủacâuchuyệnnhưsau:
“Bạntôi,anhchàngmôigiới,ngườitôiđãđếnnhàchơitốihômtrước,hômsauđếnSởmàtronglòngbănkhoănkhiphảiquyếtđịnhsẽtheophíanàocủathịtrường.Anhtađãxemxétnhữngchitiếtthuậnvàchống,nhữngvẫnkhôngthểphânbiệtđâulàtinđồn,đâulàsựthực.Anhtakhôngnhậnđượctintứcxácthựcnàocóthểhướngdẫnmình.Cólúcanhtachorằngchiếntranhlàkhôngthểtránhkhỏi,nhưngrồingaysauđó,anhtalạitựthuyếtphụcmìnhrằngviệcđókhôngthểxảyra.Rắcrốiđókhiếnanhtathấybứcbối,anhtaphảibỏcáimũquảdưarađểlàmdịubớtcáinóngcủamình.Anhtakhôngthểquyếtđịnhnênbánhaynênmua.”
“Rồiđộtnhiênanhtanhìnvàotrongmũ.TrongđócóhàngchữmạvàngWAR(chiếntranh).Đólàtấtcảlinhcảmanhtacần.Đâychẳngphảilàýtrờiphántruyềnchoanhtathôngquachiếcmũcủatôisao?Vậylàanhtabánravớisốlượnglớn,đúnglúcchiếntranhnổra,vàanhtacóthểbùlạilượngbánkhốngnhờđợtsụtgiávàbấtngờvớđượcmộtkhoảnlãihậuhĩnh.”VàrồiW.A.Rogerskếtthúc,”Vàtôichẳngbaogiờlấylạiđượcchiếcmũđó.”
NhưngcâuchuyệnnổibậtnhấtvềnhữnglờimáchnướctrờichotrongbộsưutậpcủatôilàvềmộttrongnhữngthànhviênnổitiếngnhấtcủaSởgiaodịchchứngkhoánNewYork,ôngJ.T.Hood.Mộthôm,mộtngườigiaodịchtrênsànkhác,BertWalker,nóivớiHoodrằnganhtavừalàmđượcmộtviệcgiúpchomộtgiámđốcxuấtchúngcủahãngAtlantic&Southern.Đểtrảơn,vịgiámđốcđóđãkhuyênanhtamuatấtcảcổphiếuA.&S.anhtacóthể.Bangiámđốcđangdựtínhmộtvàiviệccóthểgiúpgiácổphiếutăngítnhấthaimươilămđiểm.Tấtcảcácgiámđốckhôngthamgiavàovụnày,nhưngphầnlớnđảmbảosẽbỏphiếuthuậnnếuđượchỏiđến.
BertWalkerkếtluậnrằngtỷlệcổtứcsẽtănglên.Anhtanóilạivớingười
bạncủamình,Hood,vàmỗingườibọnhọmuavàingàncổphầncủaA.&S.Cổphiếuđókhôngmạnh,trướcvàcảsaukhihọmua,nhưngHoodnóirằngrõràngtìnhtrạngđógiúpchoquátrìnhtíchlũycổphầncủanhómnộibộdongườibạncủaBertđứngđầuđượcdễdànghơn.
SangngàythứNămtiếptheo,saukhithịtrườngđóngcửa,bangiámđốccủaAtlantic&Southernnhómhọpvàthôngquatỷlệcổtức.GiácổphiếugiảmsáuđiểmsausáuphútgiaodịchđầutiêncủasángthứSáu.
BertWalkertứcgiậnkhôngthôi.Anhtaghéquavănphòngcủavịgiámđốcđó,ngườicũngđangrấtđaukhổvìviệcđóvàđangrấtănnăn.VịgiámđốcnóirằnganhtaquênmấtviệcđãkhuyênWalkermuasốcốphiếuđó.ĐólàlýdoanhtađãkhônggọibáochoWalkerbiếtđãcósựthayđổitrongkếhoạchcủanhómđasốtrongbangiámđốc.VịgiámđốcđangrấthốihậnđãsốtsắngđềnbùbằngcáchchoWalkermộtlờikhuyênkhác.Anhtachânthànhgiảithíchrằngmộtvàiđồngnghiệpcủaanhtađãmuốncócổphiếugiárẻvàđãlàmngượcvớiýkiếncủaanhtavìmộtcôngviệclàmănkhôngthuậnlợi.Nhưnggiờđây,tấtcảbọnhọđãtíchlũyđủlượngcổphiếucầnthiết,vàkhôngcòngìcóthểngăncảngiácổphiếunàytănglên.NếuWalkermuacổphiếuA.&S.lúcnày,anhtasẽchắcthắnggấpđôi.
Bertkhôngchỉthathứchoanhtamàcònnồngnhiệtbắttaychuyêngiatàichínhcấpcao.Tấtnhiênlàanhtavộivãđitìmngườibạncủamìnhvàcũnglàđồngnạnnhân,Hood,đểchoanhtabiếtvềtintứcđángmừngnày.Họsắpvớđượcmộtmónhậu.Họđãđượcmáchchobiếttrướcgiácổphiếusẽtănglênvàhọbắtđầumuavào.Nhưnggiờđâygiáđãgiảmxuốngmườilămđiểm.Vậylàchắcthắngrồi.Họquyếtđịnhmuanămngàncổphần,bằngtàikhoảnchung.
Việclàmcủahọnhưthểmộttínhiệuxuấtphát,giácổphiếusụtmạnhvìmộtnguyênnhânkhárõrànglàviệcbánratừnộibộ.Haichuyêngiahồhởixácnhậnmốinghingờđó.Hoodbánranămngàncổphầncủahọ.Saukhibánxong,BertWalkernóivớianhta,“NếutênkhốnđókhôngđếnFloridatừhaingàytrước,tớsẽđánhchohắnlòiruộtra.Phải,tớsẽlàmthếđấy.Nhưnggiờthìđivớitớ.”
“Điđâuđây?”Hoodhỏilại.
“Đếnsởđiệntín.Tớsẽgửichohắnmộtbứcđiệnsẽkhiếnhắnkhôngbaogiờquênđược.Đinào.”
Hoodđànhđitheo.Bertphămphămtiếnvàosởđiệntín.Ởđó,anhtavẫnbịnhữngcảmxúcchiphối–dùsaohọcũngđãlỗnặngvìnămngàncổphầnđó–vàđãviếtranhữnglờilăngmạcóthểđạtđếntầmkiệttác.AnhtađọcchoHoodnghevàkếtthúc:“Thếnàycũnggầndiễntảđầyđủnhữnggìtớnghĩvềhắn.”
AnhtađangchuẩnbịchuyểntờgiấychongườinhânviênđangđợithìHoodlêntiếng,“Từtừđã,Bert!”
“Cóchuyệngìthế?”
“Nếulàtớ,tớsẽkhônggửiđiđâu,”Hoodnghiêmtúcgợiý.
“Saolạikhông?”Bertngắtlời.
“Nósẽlàmôngtatứcđiênlênmất.”
BertkinhngạcnhìnHoodvànói,“Nhưngchẳngphảichúngtamuốnthếsao?”.
NhưngHoodlắcđầutỏýkhôngtánthành,vànóivớivẻnghiêmtrangnhất:“Nếucậugửibứcđiệnnàyđi,ôngtasẽchẳngchochúngtathêmlờikhuyênnàođâu!”
Mộtngườigiaodịchchuyệnnghiệpđãthốtranhữnglờinhưvậyđấy.Vậycònnóigìđếnnhữngngườikhờkhạotintheonhữnglờimáchnướcnữa?Mọingườinghetheonhữnglờimáchnướckhôngphảibởihọtoànlànhữngkẻngungốcđángthương,màchỉvìhọthíchnhữnghivọnghãohuyềnmàtôiđãnóiđến.CôngthứckiếmtiềncủaônggiàBaronRothschildcóthểápdụngchonghềđầucơvớihiệuquảlớnchưatừngcó.CóngườihỏiôngấyliệuviệckiếmtiềntừthịtrườngchứngkhoánPa-ricóphảilàmộtvấnđềkhókhăn,vàôngtatrảlờirằng,ngượclại,ôngtanghĩđólàmộtviệcdễdàng.
“Đólàbởingàiđãrấtgiàu,”ngườiphỏngvấnphảnđối.
“Khôngđâu.Tôiđãtìmđượcmộtcáchrấtdễlàmvàtôiđãlàmtheocáchđó.Vàtôikhôngcònviệcgìkhácngoàikiếmratiền.Nếuanhmuốn,tôicóthểnóichoanhnghebímậtđó.Đơngiảnlàthếnày:tôikhôngbaogiờmuavàoởmứcgiáthấpnhấtvàluônbánrarấtsớm.”
Cácnhàđầutưlạilàmộtkiểungườikháchẳn.Họchỉsaymêvớinhữngbảnkiểmkê,cácsốliệuthốngkêtiềnlãivàtấtcảcácloạidữliệutoánhọc,cứ
nhưthểchúngcónghĩalàthựctếvàsựchắcchắnvậy.Nhưthườnglệ,nhântốconngườibịđánhgiáthấp.Rấtítngườimuốntiếnhànhmuacổphầnnhưmộtcôngviệckinhdoanhcủacánhân.NhưngnhàđầutưkhônngoannhấttôitừngbiếtlàmộtngườikhởinghiệptừmộtngườivôdanhởPennsylvaniađếnphốWallvàđãnhiềulầngặpRussellSage.
Đólàmộtngườiđiềutratàigiỏi,mộtngườiđanghikhôngmệtmỏi.Anhtachỉtinvàoviệctựmìnhđặtranhữngcâuhỏivàtựquansátbằngchínhđôimắtmình.Anhtakhôngthíchnhữngýkiếncủangườikhác.Việcnàyđãxảyratừnhiềunămtrước.Khiđó,anhtađangcómộtítcổphiếuAtchison.Rồianhtangheđượcnhữngbáocáogâylolắngvềcôngtynàyvàbangiámđốccủanó.AnhtangherằngôngReinhart,chủtịchhộiđồngquảntrị,thayvìtrởthànhngườiphithườngnhưngườitavẫntin,lạilàmộtôngchủhoangphívớitínhhấptấpđangnhanhchóngđẩycôngtyvàomộttìnhtrạnghỗnloạn.Rồisẽcóngàyôngtaphảigánhlấynhữngphiềnphứctừtìnhtrạngnày.
ĐólànhữngtintứcthuộcloạinhưlàmộtđiềucầnthiếtđốivớichàngtraivôdanhxứPennsylvania.AnhtanhanhchónglaođếnBostonđểphỏngvấnôngReinhartvàhỏiôngtavàicâuhỏi.NhữngcâuhỏinàybaogồmviệcnóilạinhữnglờibuộctộianhtađãngheđượcvàyêucầuvịChủtịchcủaAtchison,Topeka&SantaFeRailroadxácnhậnnhữnglờibuộctộiđólàđúnghaysai.
ÔngReinhartkhôngchỉdứtkhoátphủnhậnnhữngluậnđiệuđómàcònnóithêm:ôngtasẽtiếptụcchứngminhbằngnhữngsốliệuchothấynhữngkẻbuộctộiđólànhữngkẻdốitrááctâm.Anhtayêucầunhữngthôngtinchínhxácvànhậnđượctừvịchủtịchnhữngsốliệuchothấycôngtyđangđượcvậnhànhvàcóthểđứngvữngvềphươngdiệntàichínhđếnmứcnào,nhữngsốliệuchitiếtđếntừngxu.
ChàngtraicảmơnChủtịchReinhard,quaytrởlạiNewYorkvàngaylậptứcbántấtcảsốcổphầnAtchisoncủaanhta.Khoảngmộttuầnsau,anhtasửdụngsốtiềnnhànrỗicủamìnhđểmuamộtlượnglớncổphiếuDelaware,Lackawanna&Western.
Nhiềunămsau,khichúngtôiđangnóichuyệnvềnhữngvụtraođổimaymắn,anhtađãđưaratrườnghợpcủachínhmình.Anhtagiảithíchchotôingheđiềugìđãthúcđẩyanhtalàmvậy.
“Anhphảibiết,”anhtanói,“TôinhậnthấymỗikhiôngReinhardviếtranhữngsốliệu,ôngtalạilấyranhữngtờgiấyviếtthưtừngăntủcủachiếc
bàngụcónắpcuộncủaôngta.Đólànhữngtờgiấylàmbằngvảilanhmịn,nặngvớiphầnđầuthưđượcinhaimàukháđẹp.Nókhôngchỉđắttiềnmàtệhơnnữa–đólàmộtsựxahoakhôngcầnthiết.Ôngtachỉviếtmộtvàiconsốđểchứngminhchotôithấycôngtyđãkiếmđượcbaonhiêuởmộtvàikhuvựchayhọđãlàmthếnàođểcắtgiảmphụphívàchiphíhoạtđộng,rồiôngtavotròntờgiấyđắttiềnđóvàvứtvàosọtrác.Ngaysauđó,ôngtalạimuốngâyấntượngvớitôibằngsựtiếtkiệmcủacôngty,vàôngtalạilôiramộttờgiấykhác.Chỉcómộtvàiconsố-vàxong,tờgiấybịvứtvàosọtrác!Hàngđốngtiềnbịlãngphímàôngtachẳngcóchútnghĩngợi.Nókhiếntôinhậnthấynếuôngchủlàkiểungườinhưvậy,chắcchắnôngtachẳngbaogiờcónhữngngườitrợlýbiếttiếtkiệmvàthưởngchohọ.VậylàtôiquyếtđịnhnghetheonhữnglờitinđồnrằngbanquảntrịlànhữngkẻhoangphílàđúngvàbántấtcảsốcổphiếuAtchisontôicó.
“Vàingàysau,tôicódịpghéquavănphòngcủahãngDelaware,Lackawanna&Western.ÔnggiàSamSloanlàchủtịchcủahãng.Vănphòngcủaôngtarấtgầncửaravàovàcửaphòngôngtarộngmở.Cánhcửađólúcnàocũngđượcmởrộng.Trongnhữngngàyđó,khôngcóaibướcvàovănphòngchủtịchcủaD.L.&W.màkhôngthấyngàichủtịchđangngồiởbànlàmviệc.Bấtkỳaicũngcóthểbướcvàotiếnhànhcôngviệctrựctiếpvớiôngta,nếucóbấtkỳcôngviệcnàocầngiảiquyết.Nhữngphóngviêntàichínhđãnóivớitôihọchưabaogiờphảivòngvovớiôngta,màchỉcầnđặtcâuhỏivàôngtasẽthẳngthắntrảlờicóhoặckhông,dùcácgiámđốckháccóđangởtrongtìnhtrạngkhẩncấpđếnđâu.
“Khitôibướcvào,tôithấyônggiàđangbận.Lúcđầutôinghĩôngtađangmởthư,nhưngsauđó,khiđếngầnbàn,tôimớinhậnraôngtađanglàmgì.Mãisau,tôimớibiếtđólàmộtthóiquenthườngngàycủaôngấy.Trongnhữngkhoảnhkhắcthưgiãn,ôngtathườngngồibócnhữngphongbìthưra.Bằngcáchđó,ôngtasẽcóhaimảnhgiấycómộtmặttrắng.ÔngtaxếpnhữngmảnhgiấynàylạivàsauđóôngtasẽdùngchúngthaychonhữngtậpgiấyviếtmỗikhilàmnhữngcôngviệccungcấpsốliệunhưReinhardđãlàmchotôivớinhữngtờgiấyinđầuthư.Khôngphíphạmđếntừngchiếcphongbìrỗngvàtừnggiâyphútnhànrỗi.Mọithứđềuđượctậndụng.
“TôichợtnhậnthấynếuChủtịchcủaD.L.&W.làmộtngườinhưthế,chắcchắncácphòngbancủacôngtyđượcquảnlýbằngnhữngphươngcáchtiếtkiệm.Ngàichủtịchsẽloliệuviệcđó!Dĩnhiênlàtôibiếtcôngtyvẫnđangtrảcổtứcthườnglệvàtàisảncủacôngtycũngkhálớn.TôimuatấtcảsốcổphiếuD.L.&W.cóthểmuađược.Kểtừthờiđiểmđó,sốvốncổphầncủacôngtyđãtănglêngấpđôirồigấpbốn.Sốcổtứcthườngniêncủatôiđãlớn
ngangsốvốngốc.TôivẫngiữlạicổphiếucủaD.L.&W.vàbáncổphiếucủaAtchisonchỉvàithángsaukhitôiđượcthấyvịchủtịchhãngnàynémtừngtờtừngtờgiấycóinđầuthưbằnghaimàuvàothùngrácchỉvìmuốnchứngminhchotôibằngsốliệuthựcthếlàôngtakhônghoangphí.”
VàcáihaycủacâuchuyệnnàylàởchỗnócóthựcvàsauđókhôngcóbấtkỳloạicổphiếunàomàanhchàngvôdanhđóđãđầutưcóthểcógiátrịnhưcổphiếuD.L.&W.
Phần.17
Mộttrongsốnhữngngườibạnthânnhấtcủatôicósởthíchkểnhữngcâuchuyệnvềcáimàanhtagọilànhữnglinhcảmcủatôi.Anhtalúcnàocũnggánchotôinănglựchànhđộngbấtngờtháchthứcnhữngphépphântích.Anhtanóirằngtôichỉmùquángtintheonhữngcơnbốcđồngbíẩnvànhờđócóthểrútrakhỏithịtrườngvàođúngthờiđiểmthíchhợp.Câuchuyệnbịađặtưathíchcủaanhtatrongbànănsánglàcómộtconmèođenđãbáotrướcchotôibánđisốcổphiếutôiđanggiữvàrằngmỗikhitôinhậnđượclờimáchbảotừconmèođó,tôilạitrởnêncáukỉnhvànóngnảychođếnkhitôibánhếtsốcổphiếuđangđầucơ.Hầunhưtôilúcnàocũngcóđượcmứcgiáđỉnhcủanhữngđợtbiếnđộnggiá,vàđiềuđódĩnhiênlàcủngcốthêmlýthuyếtlinhcảmcủangườibạnngangngạnhcủatôi.
TôiđếnWashingtonđểcốgắngthuyếtphụcvàiNghịsĩrằngtôiđangkhôngchúýnhiềuđếnthịtrườngchứngkhoánvàviệcđưaramứcthuếcắtcổđốivớichúngtôikhôngphảilàmộtviệcsángsuốt.Quyếtđịnhbáncổphiếucủatôiđếnđộtngột,vàthếlàsinhranhữngcâuchuyệnbịacủabạntôi.
Tôiphảithừanhậnrằngđôikhicómộtsốviệctrênthịtrườngchứngkhoántôiđãvìnhữngcơnbốcđồngkhôngthểcưỡnglại.Khôngcứlàtôiđangđầucơhayđangbánkhốngcổphiếu.Tôiphảirútra.Nếukhông,tôisẽcảmthấyrấtkhóchịu.Tựtôithườngnghĩrằngđólàvìtôiđãnhìnthấynhiềutínhiệucảnhbáo.Cóthểchỉmộttínhiệuthôithìkhôngđủrõrànghaymạnhmẽđểtrởthànhmộtlýdorõràng,chắcchắnkhiếntôibấtngờmuốnhànhđộngCóthểtấtcảnhữngđiềuđóchỉlàcáingườitagọilà“linhcảmtừcontim”mànhữngngườigiaodịchcaoniênthườngnóirằngJamesR.Keeneđãbộclộmạnhmẽchínhxácnhưnhữngngườitrướcôngta.Tôiphảithúnhậnrằng,hoáranhữngcảnhbáođókhôngchỉchínhxácmàcònđếnrấtkịpthời.Nhưngtrongriêngtrườnghợpnày,đókhôngphảilàvìnhữnglinhcảm.Chẳngcóconmèođennàocả.Vềviệctôithứcdậyvàobuổisánghômđóvớivẻđầytứcgiận,nhưnhữnganhtanóivớimọingười,tôinghĩcóthểgiảithíchđược-nếutôithựcsựtôiđãnổigiận–làvìsựthấtvọngcủatôi.TôibiếtlàtôiđãkhôngthuyếtphụcđượcngàiNghịsĩvàỦybanđãkhôngxemxétvấnđềđánhthuếphốWalldướigócđộcủatôi.Tôikhôngđịnhtrìhoãnhaytrốntránhviệcđánhthuếđốivớinhữnggiaodịchcổphiếu,màchỉmuốnđềxuấtmộtmứcthuếmàtôi,vớitưcáchlàđạidiệnchonhữngnhàđầucơcổphiếu,khôngcảmthấybấtcôngvàthiếusángsuốt.TôikhôngmuốnChínhphủtựtaygiết“congàđẻtrứngvàng”củahọbằngtheocáchấy.Cóthểviệctôithấtbạikhôngchỉlàmtôitứcgiậnmàcònkhiếntôithấybiquan
vềtươnglaicủamộtcôngviệckinhdoanhbịđánhthuếkhôngcôngbằng.Nhưngtôisẽkểchobạnchínhxácnhữnggìđãdiễnra.
Khithịtrườngđầucơgiálênbắtđầu,tôiđánhgiátươnglaicủathịtrườngđồngvàcổphiếuSteelkhásángsủa.Vìvậy,tôiđầucơgiálênchocảhaivàtôibắtđầutíchlũycảhailoạicổphiếu.TôibắtđầubằngviệcmuanămngàncổphầnUtahCoppervàdừnglạivìthấythịtrườngbiếnđộngkhôngđúng.Nókhiếntôicảmthấytôiđãkhôngsángsuốtkhiquyếtđịnhmua.Tôinghĩgiácổphiếuởmức114.TôicũngmuacổphiếucủaUnitedStatesSteelởmứcgiáđó.Tôimuatấtcảhaimươingàncổphiếutrongngàyđầutiênbởithịtrườngđãbiếnđộngđúng.Tôilàmtheonhữngphươngthứctôiđãmiêutảvớicácbạn.
CổphiếuSteelvẫntănggiávàvìvậytôitiếptụctíchlũythêmcổphiếunàychođếnkhitôicóbảymươihaingàncổphần.NhưngsốcổphiếuUtahCoppercủatôivẫnnguyênnhưbanđầu,khôngquánămngàncổphần.Cáchbiếnđộngcủanókhôngkhuyếnkhíchtôicóđộngtháigìhơn.
Mọingườicũngbiếtchuyệngìđãdiễnra.Tôinghĩthịtrườngchuẩnbịtănglên.Vìcómộtđợtbiếnđộnggiálênlớncácđiềukiệnchungđềuthíchhợp.Thậmchísaukhicổphiếuđãtănggiákhácaovàkhoảnlợitrêngiấycủatôiđãkhôngnhỏ,bảngtinvẫntiếptụcthôngbáo.Chưahết!Chưahết!KhitôiđếnWashington,thôngđiệptừbảngtinvẫnnhưthế.Dĩnhiênlàtôikhôngcóýđịnhtăngthêmmứccổphiếuđanggiữvàongàyđódùtôivẫnđangđầucơgiálên.Cùnglúcđó,thịtrườngđangbiếnđộngđúngnhưtôidựđoánvàtôichẳngcóthờigiansuốtngàytheodõibảngtinđểtìmkiếmmộttínhiệurútlui.Trướckhitínhiệuđóxuấthiện–dĩnhiênlàtrừkhicómộttaihọabấtngờxảyra-thịtrườngsẽngưnglạihoặcnếukhôngsẽbáotrướcchotôivềmộtsựđảongượccủatìnhhìnhđầucơ.ĐólàlýdotôicóthểyêntâmtiếnhànhcôngviệcvớingàiNghịsĩ.
Giácáccổphiếutiếptụctănglêncùnglúc,vàđiềuđócónghĩalàđiểmkếtcủathịtrườngđầucơgiálênđangđếngần.Tôikhôngđịnhtìmkiếmmộtngàyđịnhtrướcchokếtthúcnày.Đólàviệcnằmngoàikhảnăngquyếtđịnhcủatôi.Nhưngcólẽtôikhôngcầnphảinóivớibạnlàtôivẫnđangtìmkiếmmộttínhiệurútlui.Dùthếnào,tôicũngvẫnlàmthế.Nóđãlàmộtthóiquenkinhdoanhcủatôi.
Tôikhôngthểchắcchắnviệcnàylàsựthậtnhưngtrướcngàytôiquyếtđịnhbánra,giácổphiếucaongấtđãkhiếntôiphảisuynghĩvềsốlợitứctôiđãkiếmđượccũngnhưsốcổphiếulớntôiđangnắmgiữ,vàsauđólàvềnhững
cốgắngvôíchcủatôitrongviệcthuyếtphụcnhữngnhàlậpphápcủachúngtađốixửcôngbằngvàsángsuốtvớiphốWall.Cóthểđólàlúcýđịnhbáncốphiếunảyratrongtâmtrítôi.Tôisuynghĩsuốtđêmvềvấnđềnày.Sángratôibănkhoănkhôngbiếthômnaythịtrườngsẽbiếnđộngnhưthếnào.Khitôiđếnsởgiaodịch,tôikhôngđểýlắmđếnviệcgiáđangtănghaytôiđãcómộtkhoảnlãivừatôinhậnramộtthịtrườnglớncómộtkhảnănghấpthucổphiếukhổnglồ.Tôicóthểbáncổphiếuvớisốlượngbấtkỳchothịtrườngnày;và,đươngnhiên,khimộtngườiđãnắmgiữlượngcổphiếuđạtmứcgiớihạn,anhtacầntìmcơhộibiếnnhữngkhoảnlợinhuậntrêngiấycủaanhtathànhtiềnmặtvàcốgắnggiảmthiểuthiệthại.Kinhnghiệmđãchỉchotôithấymộtngườilúcnàocũngcóthểtìmthấycơhộiđểbiếnnhữngkhoảnlợigiấytờcủaanhtathànhtiềnthật,vànhữngcơhộinàythườngđếnvàothờiđiểmcuốicủađợtbiếnđộng.Đâykhôngphảilàkỹnăngđọcbảngtinhaylinhcảmgìcả.
Dĩnhiên,khitôinhậnracómộtthịtrườnglớnnơitôicóthếbántấtcảsốcổphiếuđangcómàkhônggặpbấtkỳrắcrốinào,ngaylậptứctôilàmthế.Khibạnđãbánra,việcbạnbánranămmươihaynămngàncổphầncũngchẳngcógìthôngminhhaydũngcảm;nhưngkhithịtrườngảmđạmnhất,việcbạnbánranămmươihaynămngàncổphầnmàkhônglàmsụtgiálạilàhaichuyệnhoàntoànkhácnhau.TôicóbảymươihaingàncổphiếuU.S.Steel.Đókhôngphảilàmộtlượnglớn,nhưngkhôngphảilúcnàobạncũngbánđượcchừngđómàkhônglàmmấtchútlợinhuận,nhữngconsốcóthểlàmbạnyêntâmtrêngiấytờnhưnglạikhiếnbạntiếcnuốirấtnhiềukhikhoảnlãicủabạnđãnằmyêntrongtàikhoảnngânhàng.
Tôikiếmđượcmộtkhoảnlãimộttriệurưỡivàđãnắmđượcnókhithờicơđến.Nhưngđókhôngphảilàlýdochínhyếukhiếntôinghĩrằngtôiđãquyếtđịnhđúngthờiđiểmbánra.Thịtrườngđãchứngminhtôiđúngvàđiềuđóthựcsựlàmtôicảmthấyhàilòng.Mọiviệclàthếnày:tôiđãbántoànbộbảymươihaingàncổphầncủaU.S.Steelvớigiáchỉkémmộtđiểmsovớimứcgiáđỉnhtrongngàyvàtrongcảđợtbiếnđộng.Điềuđóchothấytôiđãphánđoánđúngvàkịpthời.NhưngkhitôibánranămngàncổphầncủaUtahCopper,cùnggiờđóvàcùngngàyđó,giácổphiếunàygiảmnămđiểm.Bạnhãynhớrằngtôimuacảhaicổphiếunàycùnglúc,vàtôiđãquyếtđịnhđúngkhităngsốcổphầncủaU.S.SteeltừhaimươingànlênbảymươihaingànvàgiữnguyênnămngàncổphầncủaUtahCopper.LýdokhiếntôikhôngbáncổphiếuUtahCoppertrướclàvìtôiđangđầucơgiálênvớiđồngvàthịtrườngcổphiếucủađồngcũngđangtrongtìnhhìnhtươngtự,vàtôinghĩkểcảnếutôikhôngkiếmđượckhoảnlãinào,sốcổphiếuUtahđócũngkhônggâythiệthạichotôinhiều.Nhưngvềphầnlinhcảm,tôilạichẳngcó
chútlinhcảmnàovềchuyệnnày.
Quátrìnhrènluyệncủamộtngườigiaodịchchứngkhoáncũnggiốngnhưquátrìnhđàotạocủangànhyvậy.Cácbácsĩphảimấtnhiềunămnghiêncứumôngiảiphẫuhọc,sinhlýhọc,dượchọcvàhàngtácácmônhọckhác.Họphảihọclýthuyếtrồidànhcảđờiđểthựchành.Họphảiquansátvàphânloạitấtcảcáchiệntượngbệnhlý.Nếuchẩnđoáncủahọchínhxác-điềunàyphụthuộcvàođộchínhxáctrongviệctheodõicủahọ-họcóthểtiênlượngbệnhkhátốt,nhưngxinbạnluônnhớrằng,khảnăngsailầmvànhữngđiềubấtngờsẽkhiếnhọkhôngthểđúnghoàntoàn.Vàkhihọđãcókinhnghiệm,họkhôngchỉhọcđượccáchphánđoánđúngmàcònhọcđượccáchthựchiệnngay,vìvậynhiềungườichorằnghọlàmtheobảnnăng.Thậtra,đókhôngphảilànhữngviệclàmmáymóc.Đólàvìcácbácsĩchẩnđoánbệnhtheonhữngquansátthuthậpđượctừnhiềutrườnghợptrongnhiềunăm;vàđươngnhiênlàhọsẽđiềutrịtheocáchmàkinhnghiệmmáchbảohọlàphươngphápthíchhợp.Bạncóthểtraođổitrithức–đólàtậphợpnhữngsựviệcđượcbạnđánhsốthứtự-nhưngbạnkhôngthểtruyềnlạikinhnghiệm.Mộtngườicóthểbiếtanhtaphảilàmgìvàanhtasẽmấttiền-nếuanhtakhôngthựchiệnđủnhanh.
Quansát,kinhnghiệm,ghinhớ,vàtoánhọc–đólàtấtcảnhữnggìmộtngườigiaodịchthànhcôngcầnsửdụng.Anhtakhôngchỉquansátchínhxácmàcònluônghinhớnhữngđiềuquansátđược.Anhtakhôngthểđặtcượcdựatrênnhữngđiềuvôlýhaynhữngđiềubấtngờ,dùanhtacótinchắcđếnmứcnào.Anhtaphảiluônđặtcượcdựatrênnhữngkhảnăngcóthểxảyra–nghĩalà,cốgắngđoántrướcchúng.Nhiềunămthamgiacuộcchơi,bềnbỉnghiêncứu,luônluônghinhớ,sẽchophépngườigiaodịchcóthểhànhđộngđúngthờiđiểmkhinhữngđiềubấtngờxảyđếncũngnhưkhiquađi.
Mộtngườicókhảnăngtínhtoánvàquansátnhưngvẫnthấtbạitrongnghềđầucơnếuanhtakhôngcókinhnghiệmvàtrínhớ.Vàsauđó,cũnggiốngnhưnhữngbácsĩluôntheokịpsựpháttriểncủakhoahọc,ngườigiaodịchthôngminhkhôngbaogiờngừngnghiêncứunhữngđiềukiệnchung,luôntheodõinhữngdiễnbiếncóthểtácđộngđếnsựbiếnđộngcủathịtrường.Saunhiềunămthamgiacuộcchơi,ngườigiaodịchsẽhọcđượcthóiquennắmbắtthôngtinkịpthời.Anhtagầnnhưphảitựđộnghànhđộng.Anhtasẽcóđượcquanđiểmvôgiácủanhữngngườichuyênnghiệp,vàđiềuđócóthểgiúpanhtaluôngiànhthắnglợi!Ngườitakhôngquánhấnmạnhsựkhácbiệtgiữanhữngngườigiaodịchchuyênnghiệpvànghiệpdưhoặckhôngthườngxuyên.Vídụ,tôinhậnthấytoánhọcvàtrínhớđãgiúptôirấtnhiều.
CảphốWallkiếmratiềnnhờnềntảngtoánhọccủamình.Ýtôimuốnnói,việckiếmtiềnphảixuấtpháttừviệcxửlýcácsốliệuchínhxác.
Khitôinóirằngmộtngườigiaodịchcầnnắmbắtthôngtinkịpthờivàanhtaphảicómộttháiđộhoàntoànchuyênnghiệpđốivớitấtcảcácthịtrườngvànhữngdiễnbiếncủanó,tôichỉmuốnmộtlầnnữanhấnmạnhrằnglinhcảmbíẩnkiakhôngliênquangìtớithànhcông.Dĩnhiên,mộtngườigiaodịchvẫnthườngquyếtđịnhhànhđộngnhanhtớimứcanhtakhôngcóthờigiangiảithíchtrướclýdo–nhưngđólànhữngnguyênnhânchínhđáng,bởichúngdựatrênnhữngthựctếanhtathuthậpđượctrongnhiềunămlàmviệc,suynghĩvàxemxétdướigócđộcủamộtchuyêngia,nhữngngườicóthểkiếmlợitừmọithứ.Hãyđểtôiminhhọađiềumuốnnóibằngquanđiểmchuyênnghiệp.
Tôiluôntheodõimọithịtrườnghànghoá.Đólàmộtthóiquentrongnhiềunăm.Nhưbạnđãbiết,cácbáocáocủaChínhphủchothấyvụlúamỳmùađôngnămnaycósảnlượngtươngđươngnămtrướcvàmộtvụxuânđạtsảnlượnglớnhơnnăm1921.Cácđiềukiệnđãtốthơnrấtnhiềuvàchúngtasẽthuhoạchsớmhơnthườnglệ.Khitôinhậnđượcnhữngsốliệunàyvàướctínhsảnlượngcóthểđạtđược–bằngcácphươngpháptoánhọc–tôinghĩngaytớivụđìnhcôngcủacáccôngnhânmỏthanvànhữngngườibánhàngtrêntàuhoả.Tôikhôngthểkhôngnghĩtớihọbởitâmtrítôiluônnghĩtớinhữngdiễnbiếncóthểtạoramộtđợtđầucơgiáhạtrênthịtrường.Tôilậptứcnhậnravụđìnhcôngđãgâyảnhhưởngmạnhtớicướcvậnchuyểnkhắpnơi,vàchắcchắnsẽcóảnhhưởngbấtlợichogiálúamỳ.Tôitínhrằng:việcđưasốlúamỳvụđôngrathịtrườngsẽbịhoãnlạidocácphươngtiệnchuyênchởbịtêliệtvìcuộcđìnhcông,vàđếnkhitìnhhìnhđượccảithiện,sốlúamỳvụxuâncũngsẽchuẩnbịđượcđưara.Điềuđócónghĩalàkhicáctuyếnđườngsắtcóthểhoạtđộngtrởlại,chúngsẽvậnchuyểnsốlúamỳcủacảhaivụ-sốlúamỳvụđôngbịhoãnvàsốlúamỳcủavụxuânsớm–vànhưthế,sẽcómộtlượngrấtlớnlúamỳđượcđổvàothịtrường.Vớinhữnglậpluậnđó-nhữngkhảnănghoàntoàncóthểxảyra-nhữngngườigiaodịchcótínhtoángiốngtôisẽkhôngđầucơgiálênvớilúamỳ.Họsẽkhôngmuachotớikhigiálúamỳgiảmxuốngmứccóthểbiếnviệcthumualúamỳcủahọthànhmộtvụđầutưchắcchắn.Khithịtrườngkhôngcósứcmua,giálúamỳchắcchắnphảigiảmxuống.Suynghĩnhưthế,tôiquyếtđịnhcầnkiểmtraxemmìnhđúnghaysai.NhưônggiàPatHearnetừngnói,“Bạnkhôngthểnóichođếnkhibạnđặtcược”.Khôngnênlãngphíthờigiangiữaviệcquyếtđịnhđầucơgiáhạvàbánthămdò.
Kinhnghiệmchotôibiếtcáchthịtrườngphảnứnglàlờichỉdẫntuyệtvời
màngườiđầucơnênnghetheo.Việcđógiốngnhưviệccặpnhiệtđộ,bắtmạch,khámmắt,lưỡichobệnhnhânvậy.
Lúcnày,mộtngườicóthểbánmộttriệugiạlúamỳvớimứcgiádaođộngkhoảng xu.Ngàyhômđó,saukhitôibánhaitrămnămmươingàngiạđểtìmthờiđiểmthíchhợp,giálúamỳgiảmxuống xu.Nhưngmứcphảnứngnhưthếchưanóinênđiềugì,tôitiếptụcbánrahaitrămnămmươingàngiạnữa.Tôinhậnthấysốlúamỳnàychỉđượcmuadần,bằngtừnglômườihayhaimươilămngàngiạthayvìchỉcầnhaihoặcbagiaodịchnhưthườnglệ.Thêmnữa,giálúamỳtiếptụcgiảm xu.Lúcnày,tôikhôngcầntốnthờigianđểtìmhiểucáchthịtrườngtiêuthụsốlúamỳtôibánravìviệcgiáhạkhôngtươngxứngvớisốlượnglúamỳbánrachothấythịtrườngkhôngcònsứcmua.Gặptrườnghợpnhưvậy,việcduynhấtnênlàmlàgì?Dĩnhiênlàbánranhiềuhơnnữa.Đôikhi,kinhnghiệmcóthểđánhlừabạn.Nhưngnếukhôngnghetheonhữnglờimáchbảocủakinhnghiệm,bạncóthểtrởthànhmộtgãngốc.Vậylà,tôibánhaitriệugiạlúamỳvàgiálạigiảmxuốngmộtchút.Vàingàysau,nhữnghoạtđộngcủathịtrườngbuộctôiphảibántiếphaitriệugiạnữavàgiágiảmmạnhhơn;vàingàysaunữa,giálúamỳbắtđầugiảmmạnhvàxuốngmứcsáuxumộtgiạ.Vàkhôngdừnglạiởđó.Giáđãliêntụcgiảm,vớinhữngphụchồichỉtrongthờigianngắn.
Tôikhôngnghetheolinhcảm.Cũngchẳngcóaimáchnướcchotôi.Chínhquanđiểmtưduychuyênnghiệphaytheothóiquenđốivớicácthịtrườnghànghoámớigiúptôikiếmlợivàquanđiểmnàyđượchìnhthànhsaunhiềunămlàmcôngviệckinhdoanhnày.Tôinghiêncứuvìcôngviệccủatôilàgiaodịch.Khibảngtinnóivớitôirằngtôiđangđiđúnghướng,nhiệmvụcủatôilàtăngmứccổphiếuđangcó.Vàtôiđãlàmthế.Tấtcảchỉcóvậy.
Tôiđãnhậnrakinhnghiệmcóthểgiúptakiếmđượccổtứcthườnglệtrongcuộcchơinàyvàquansátsẽchobạnnhữnglờikhuyêntốtnhất.Tấtcảnhữnggìbạncầnlàhoạtđộngcủamộtcổphiếunàođó.Bạnquansátnó.Rồikinhnghiệmsẽchỉrachobạncáchkiếmlợibằngnhữngthayđổikhácvớithườnglệ,tứclà,nhữngviệccóthểxảyra.Vídụ,chúngtabiếtrằngtấtcảcáccổphiếukhôngbiếnđộngtheocùngmộthướngnhưngcổphiếucùngmộtnhómlạităngtrongthịtrườngđầucơgiálênvàgiảmtrongthịtrườngđầucơgiáhạ.Đólàchuyệnbìnhthườngtrongnghềđầucơ.Đólàmộttrongnhữnglờitựkhuyênmìnhthôngthườngnhấtvàcácvănphòngmôigiớibiếtrấtrõvềlờikhuyênnàyvàthườngđưarachonhữngkháchhàngkhôngthểtựmìnhnghĩra;ýtôimuốnnói,lờikhuyênmuavàonhữngcổphiếutụtlạiđằngsaunhữngcổphiếukháctrongcùngnhóm.Vìvậy,nếucổphiếucủaU.S.Steeltănggiá,cóthểkhẳngđịnhmộtcáchhợplýrằngviệccổphiếucủa
CruciblehayRepublichayBethlehemtănggiáchỉcònlàvấnđềthờigian.VớitấtcảcáccổphiếucủacùngmộtnhómcácđiềukiệngiaodịchvàkhảnăngthànhcôngđềugiốngnhauDựatrênlýthuyếtđãnhiềulầnđượcchứngthực,rằngairồicũnggặpvậntrênthịtrường,mọingườiđổxôđimuacổphiếuA.B.SteelchỉvìgiácổphiếunàychưatănglêntrongkhigiácủaC.D.SteelhayX.Y.Steelđãtănglên.
Tôichưabaogiờmuamộtcổphiếutrongthịtrườngđầucơgiálênnếunókhônghoạtđộngđúngnhưcáchnóphảilàmtrongmộtthịtrườngnhưvậy.Đôikhi,tôimuamộtsốcổphiếukhithịtrườngđangđầucơgiálênvàkhinhậnthấynhữngcổphiếukháctrongcùngnhómvớicổphiếuấykhôngtănggiá,tôibántoànbộsốcổphiếuđãmua.Tạisaoà?Vìkinhnghiệmchotôithấytôikhôngnênchốnglạicáigọilàkhuynhhướngnhóm.Tôicònkhôngchỉtrôngchờvàonhữngviệcchắcchắn.Tôiphảitínhtoándựatrênnhữngkhảnăngcóthểxảyra–vàphảilườngtrướcchúng.Mộtngườimôigiớilâunămđãcólầnnóivớitôi:“Nếutôiđangđidọcđườngrayvànhìnthấymộtđoàntàuđangtiếnvềphíatôivớivậntốcsáumươidặmmộtgiờ,liệutôicónêntiếptụcđitrênthanhtà-vẹtnữakhông?Anhbạnạ,tôisẽtránhquamộtbên.Vàtôikhôngbaogiờphảitựvỗvềmìnhvìđãkhônngoanvàcẩntrọngnhưvậy.”
Nămtrước,saukhiđợtbiếnđộnggiálênquađi,tôinhậnthấycómộtcổphiếuđingượcxuhướngcủanhóm,mặcdùnhómcổphiếuđóvẫnhoạtđộngtheoxuhướngchungcủatoànthịtrường.Khiđó,tôiđangđầucơmộtlượnglớncổphiếucủaBlackwoodMotors.Mọingườiđềubiếtcôngtynàyđangkinhdoanhlớn.Giácổphiếunàytăngmỗingàytừmộtđếnbađiểmvàngàycàngcónhiềungườitìmmua.Điềunàytấtnhiênđãthuhútsựchúýcủamọingườivàonhómcổphiếunàyvàrấtnhiềucổphiếucủacáchãngsảnxuấtxehơiđãtănggiá.Tuynhiên,vẫncómộtcổphiếukhôngtănglên,đólàcổphiếuChester.Nótụtlạiphíasaukháxasovớinhữngcổphiếucònlạitrongnhóm,đếnmứcchẳnglâusaungườitabắtđầubàntánvềchuyệnnày.MứcgiáthấpvàtìnhtrạngkhôngnăngđộngcủacổphiếuChesterđingượclạivớicủacổphiếuBlackwoodvàcáccổphiếukháccùngnhóm.Dânchúngnghetheolờinhữngtênmáchnướcvànhữngkẻhợmmình,bắtđầumuavàocổphiếuChester,dựatrênlýthuyếtrằnggiácổphiếunàysẽtănglêngiốngnhưnhữngcổphiếukháctrongnhóm.
Thayvìtănglênnhờlượngmualớntừdânchúng,cổphiếuChestervẫngiảmgiá.Giờđây,khôngcòncáchnàotănggiácổphiếunàytrênthịtrườngđầucơgiálên.Trongkhiđó,nếucổphiếuBlackwood,mộtcổphiếucùngnhóm,đanglàmộttrongnhữngcổphiếudẫnđầutrongđợttănggiáchung
vàtấtcảnhữngtintứcchúngtanghethấyđềulànhữngconsốtăngtrưởngphithườngtrongnhucầuôtôvàsảnlượngkỷlục.
RõrànglànhữngnhómnộibộởChesterđãkhônglàmnhữngviệclẽrahọphảilàmtrongthịtrườngđầucơgiálên.Cóthểcóhainguyênnhânchotìnhtrạngnày.Cólẽnhữngngườitrongnộibộkhôngmuốntănggiácổphiếulênbởihọmuốntíchluỹnhiềucổphiếuhơntrướckhitănggiálên.NhưngthuyếtnàykhôngthểđứngvữngnếubạnphântíchsốlượngvàđặcđiểmgiaodịchởChester.Mộtnguyênnhânkháckhiếnhọkhôngmuốntănggiálàbởihọsợphảinhậnvềcổphiếunếuhọthửlàmviệcđó.
Khinhữngngườilẽraphảimuốncómộtcổphiếunàođólạikhôngmuốncónó,tạisaotôilạiphảimuacổphiếuấy?TôitínhrằngdùcáccôngtyôtôkháccópháttriểnthịnhvượngđếnmứcnàoviệcbáncổphiếuChesterlàmộtviệcchắcchắnphảilàm.Kinhnghiệmđãnhắcnhởtôicầnthậntrọngkhimuavàomộtcổphiếukhônghoạtđộngtheocổphiếudẫnđầutrongnhóm.
Tôidễdàngchứngminhthựctếrằngkhôngnhữngkhôngcóhiệntượngthumuatừnộibộmàcònđangcótìnhtrạngbánratừnộibộ.CónhữngcảnhbáokhácđốivớiviệcmuacổphiếuChester,dùtấtcảnhữnggìtôicầnchỉlàhoạtđộngngượcvớithịtrườngcủacổphiếunày.Lạimộtlầnnữa,bảngtinđãmáchnướcchotôivàđólàlýdotôibáncổphiếuChester.Khônglâusauđó,giácổphiếunàysụtmạnh.Sauđó,chúngtôichínhthứcđượcbiếtrằngnhữngngườitrongnộibộđangbáncổphiếuravìbiếtrằngtìnhhìnhhoạtđộngcủacôngtykhôngtốt.Nguyênnhânnày,nhưthườnglệ,chỉđượctìmrasauđợtsụtgiá.Nhưngnhữngcảnhbáođãxuấthiệntrước.Tôikhôngtìmkiếmnhữngđợtsụtgiá,tôitìmkiếmnhữnglờicảnhbáo.TôikhôngbiếtcóchuyệngìđãxảyravớihãngChester;vàtôicũngkhônglàmtheomộtlinhcảmnào.Tôichỉbiếtrằngđãcóchuyệngìđókhôngổnxảyra.
Cómộthôm,trênthịtrườngxảyramộtviệcmàbáochígọilàđợtbiếnđộngmạnhcủacổphiếuGuianaGold.SaukhibánraởCurbởmức50hoặcgầnthế,cổphiếunàyđượcniêmyếttrênsàncủachúngtôi.Giámởcửaởmức35,sauđóbắtđầugiảmxuốngvàdừnglạiởmức20.
Tôikhônghềchorằngsựmấtgiáđólàmạnhbởinóđãđượcdựđoántrước.Trướchếtbạncầntìmhiểuvềlịchsửcôngtynày.Córấtnhiềungườibiếtvềthôngtinđó.Vàngườitakểchotôinhưsau:đólàmộtnghiệpđoàngồmnửatánhữngnhàtưbảnnổitiếngvàmộtngânhàngđanglên.MộttrongnhữngthànhviênđólàngườiđứngđầucôngtyBelleIsleExploration,đãcho
Guianavayhơnmườitriệuđô-latiềnmặtvànhậnlạibằnghốiphiếuvàhaitrămnămmươingàntrongsốmộttriệucổphầncủacôngtykhaithácvàngGuianaGold.Sốcổphiếunàyđượctínhtoándựatrênnềntảngcổtứcvàđượcquảngcáokhátốt.NhữngngườiởBelleIslenghĩrằngtốthơnlàchuyểnsốcổphiếuđóthànhtiềnvàhọđãnhượnglạisốcổphầnnàychonhữngôngchủngânhàng,nhữngngườisauđóđãthuxếpđểtungcổphiếunàyvàmộtsốcổphiếucủahọrathịtrường.Họquyếtđịnhgiaoviệcthaotúngthuhútthịtrườngnàychomộtchuyêngiavớimứcphílàmộtphầnbasốlợinhuậnthuđượctừviệcbánhaitrămnămmươingàncổphầnởmứctrên36.Thỏathuậnnàychuẩnbịđượckýkếtnhưngđếnphútcuốicùng,nhữngngườitrongngânhàngquyếtđịnhtựtiếnhànhviệctungcổphiếurathịtrườngvàtiếtkiệmkhoảnphíđó.Vìvậyhọtổchứcmộttổhợpđầucơnộibộ.NhữngôngchủngânhàngđãmuasốcổphầncủaBelleIslevớimứcgiá36.Họquyếtđịnhbánraởmức41.Vậylà,nhữngngườinàyđãbiếuchonhữngngườiđồngnghiệptrongngânhàngmộtkhoảnlợi5điểm.Tôikhônghiểuhọcóbiếtđiềuđókhông.
Đốivớinhữngôngchủngânhàng,hoạtđộngnàyrõrànglàgiốngnhưmộtviệcchắcthắng.Thịtrườngđangđầucơgiálên,vànhómcổphiếucủaGuianaGoldđangnằmtrongsốnhữngnhómdẫnđầu.Côngtyđãkiếmđượcnhữngkhoảnlợilớnvàvẫntrảcổtứcthườnglệ.
Nhómcổphiếuvàngvẫnrấtmạnh.Nhưngngaysauđó,cổphiếuGuianabắtđầumấtgiá.Giácổphiếunàygiảmmườiđiểm.Điềunàylàbìnhthườngvìnhómđầucơđangtungcổphiếurathịtrường.Nhưngkhônglâusau,cảphốWallbắtđầungherằngmọiviệcởcôngtyđókhôngsuônsẻvàsốtàisảnđóđãkhôngđápứngđượcnhữngkỳvọngcaocủanhữngngườisánglập.Nguyênnhâncủasựsụtgiádầnsángtỏ.Nhưngtrướckhibiếtđượcnguyênnhânđó,tôiđãnhậnđượcnhữngtínhiệucảnhbáovàđãtiếnhànhnhữngbướcthămdòthịtrường.CổphiếunàyđãhoạtđộnggiốngnhưcổphiếucủaChesterMotorstrướcđây.Tôibáncổphiếura.Giáliềngiảmxuống.Tôitiếptụcbánra.Giácổphiếugiảmmạnhhơn.CổphiếunàyđãhoạtđộnggiốngnhưcổphiếuChestervàhàngtácổphiếukhácmàtôivẫncònnhớ.Bảngtinđãthôngbáochotôirằngđãcóchuyệngìđóxảyra-mộtchuyệngìđóđãngăncảnnhữngngườitrongnộibộmuacổphiếu-họbiếtchínhxácvìsaohọkhôngnênmuacổphiếucủachínhhọ.Mặtkhác,nhữngngườibênngoài,nhữngngườichưabiếtgì,vẫntiếptụcmuabởiloạicổphiếutừngđượcbánởmức45hoặchơn,hiệnchỉbánởmức35vàthấphơn.Cổtứccủacôngtyvẫnđượctrảđềuđặn.Nhưvậysốcổphiếunàyquảlàmộtmónhời.
Rồitintứcđóđượccôngbố.Tôibiếttinđó,cũnggiốngnhưtấtcảnhữngtin
tứcthịtrườngquantrọngkhác,trướckhinhữngngườikhácbiết.Sựxácnhậnnhữngbáocáovềviệccôngtykhôngtìmthấyvàngđãgiảithíchđượchiệntượngbánratừnộibộtrướcđó.Tôikhôngbánradựatrêntintứcđó.Tôiđãbántrướcđórấtlâu,dựatrênnhữnghoạtđộngcủacổphiếu.Tôilàmộtngườigiaodịchvàtôichỉtìmkiếmmộtdấuhiệu:hiệntượngmuavàotừnộibộ.Nhưnghiệntượngđóđãkhôngxảyra.Tôikhôngcầnphảibiếttạisaonhữngngườitrongnộibộlạikhôngmuavàocổphiếucủachínhhọkhigiáhạ.Chừngđólàđủchothấynhữngkếhoạchcủahọkhôngbaogồmviệcthuhútnhằmtănggiácổphiếu.Vậylàchắcchắnphảibáncổphiếuđóđi.Dânchúngđãmuagầnnửatriệucổphần,vàgiaodịchduynhấttrongthờiđiểmđólàgiữanhữngngườidốtnátđanghivọngngănchặnthualỗvànhữngngườiđanghivọngkiếmchúttiền.
TôikểrachuyệnnàykhôngphảiđểlênlớpmọingườivìnhữngthualỗcủahọkhimuacổphiếuGuianavàkhoảnlợicủatôikhisớmbánra,màchỉnhằmnhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcnghiêncứuchủnghĩahoạtđộngtheonhómvàviệcnhữngbàihọctừvụviệcnàyđãbịnhữngngườigiaodịchthiếukiếnthức,dùlớnhaynhỏ,coithườngđếnmứcnào.Vàbảngtinkhôngchỉđưaranhữngcảnhbáovềthịtrườngchứngkhoán.Nócũngphátranhữngcảnhbáochothịtrườnghànghoá.
Tôicómộtkinhnghiệmkháthúvịvềmặthàngbông.Tôiđangđầucơgiáhạvớicổphiếuvàvừabánramộtlượngkhálớn;đồngthời,tôicũngđangbánkhốngbông,nămmươingànkiện.Vụgiaodịchcổphiếuđãchothấykhảnăngsinhlợivàtôiđãsaolãngthịtrườngbông.Việcđầutiêntôibiếtlàtôiđãlỗhaitrămnămmươingànđô-lavớinămmươingànkiệnbôngđangcó.Nhưtôiđãnói,vụgiaodịchcổphiếucủatôiquáhấpdẫnvàtôiđãthựchiệnkhátốt,đếnmứctôikhôngmuốnnghĩđếnviệckhác.Mỗikhitôinhớđếnvụgiaodịchbông,tôilạitựnhủ:“Khinàogiáhạ,mìnhsẽbùlại.”Giábôngcógiảmchútít,nhưngtrướckhitôikịpbùlạisốđãbánkhống,giábônglạiphụchồivàtănglêncaohơnbaogiờhết.Vậylàtôiquyếtđịnhđợithêmmộtthờigian,rồitôiquaytrởlạivớivụgiaodịchcổphiếuvàtậptrunghếtsựchúývàođó.Cuốicùng,tôikếtthúcvụgiaodịchcổphiếuvớimộtkhoảnlãikháhậuvàquyếtđịnhđinghỉởHotSprings.
Thựcsự,đólàlầnđầutiêntôirảnhrangđầuócđểgiảiquyếtthualỗtừvụbông.Vụgiaodịchđãkhôngđượcnhưýmuốncủatôi.Đãcólúctôitưởngmìnhcóthểthắng.Tôinhậnrarằngmỗikhicóaiđóbánbôngvớisốlượnglớn,giásẽgiảmkhámạnh.Nhưnggầnnhưngaylậptức,giábônglạiphụchồivàtănglênmộtmứccaohơn.
Cuốicùng,vàingàysaukhiđếnHotSprings,tôiđãlỗmộttriệuvàgiávẫnkhôngngừngtăng.Tôinghĩđếnnhữngviệcđãlàmvàchưalàmrồitựnhủ:“Chắcchắnmìnhđãsai!”Vớitôi,ngaykhicảmthấymìnhsailầm,tôiquyếtđịnhrútlui.Vậylạitôimualạisốbôngbánkhống,chấpnhậnlỗmộttriệu.
Sánghômsau,tôiđichơigônvàkhôngnghĩđếnchuyệngìkhác.Tôiđãtiếnhànhvụgiaodịchbông.Vàtôiđãsai.Tôiđãtrảgiáchosailầmđóvàtờhoáđơnvẫncònnằmtrongtúitôi.Giờđây,tôikhôngcònquantâmnhiềutớithịtrườngbông.Khitôiquaytrởvềkháchsạnđểăntrưa,tôighéquavănphòngmôigiớivàthửxembảngtin.Tôithấygiábônggiảmnămmươiđiểm.Đóchưaphảilàmứclớn.Nhưngtôicũngđểýrằnggiábôngđãkhôngthểphụchồinhưtrongnhữngtuầngầnđây,khiáplựctừlượngbôngbánragiảmxuống,giácũngngừnggiảm.Bảngtintừngchothấyhướnggiáíttrởngạinhấtlàhướnglênvàtôiđãphảimấtmộttriệuđểrũbỏvụgiaodịchbông.
Nhưnggiờđây,lýdokhiếntôiphảichịukhoảnlỗlớnđểbùsốbôngbánkhốngđãkhôngcònđúngbởigiábôngđãkhôngthểphụchồimạnhmẽvàngaylậptứcnhưtrước.Vậylàtôibánramườingànkiệnbôngvàchờđợi.Ngaysauđó,giábônggiảmxuốngnămmươiđiểm.Tôiđợithêmmộtthờigiannữa.Vẫnkhôngcódấuhiệuphụchồi.Lúcnàytôicảmthấykháđói,vìvậytôibướcvàophòngănvàgọibữatrưa.Trướckhingườibồibànkịpdọnra,tôiđãđứngphắtdậyvàđivềvănphòngmôigiới.Tôivẫnkhôngthấygiábôngphụchồivàtôilạibánramườingànkiệnnữa.Tôiđợimộtlátvàrấthàilòngkhithấygiátiếptụcgiảmbốnmươiđiểm.Nóchothấytôiđãgiaodịchđúnghướng,vìvậytôiquaytrởlạiphòngăn,dùngxongbữatrưarồilạiquaylạivănphòngmôigiới.Cảngàyhômđógiábôngvẫnkhôngphụchồi.VậylàngaytốihômđótôirờiHotSprings.
Đánhgônlàmộtthúvuikhôngtệnhưngtôiđãmắcsailầmtrongvụgiaodịchbôngtrướcđó.Vìvậy,tôiphảiquaytrởlạivớicôngviệcnơitôicóthểgiaodịchthoảimái.Cáchmườingànkiệnbôngđầutiêncủatôiđượctiêuthụkhiếntôibánrathêmmườingànkiệnnữa,vàvớicáchsốbôngtiếptheođượcmua,tôichắcchắnđãcósựthayđổi.Đólàsựkhácbiệttronghoạtđộngcủagiábông.
TôivềđếnWashingtonvàđếnngayvănphòngmôigiới,doôngbạncũTuckerphụtrách.Khitôitớinơi,giábôngđãhạthêmvàiđiểmnữa.Tôitinchắcmìnhđãđúng,cònchắchơnkhitôinhậnramìnhđãsaitrướcđó.Vậylàtôibánbốnmươingànkiệnvàgiábônglạigiảmxuốngbảymươilămđiểm.Điềunàychothấychẳngcònaimuatrênthịtrường.Sứcmuatrướcđâyđãkhôngcòn.Tốiđó,giábônglúcđóngcửacònxuốngthấphơn.
Khôngthểnóitrướcsứcmuađócóthểphụchồiđếnmứcnào,nhưngtôihoàntoàntựtinvàosựlựachọnvịtrícủamình.Sánghômsau,tôirờiWashingtonvàláixeđếnNewYork.Khôngviệcgìphảivộivã.
KhichúngtôiđếnPhiladenphia,tôitạtvàomộtvănphòngmôigiới.Tôithấythịtrườngbôngnhưđanggặpvậnrủi.Giábônggiảmmạnhvàtạoramộtđợtkhủnghoảngcỡnhỏ.TôikhôngcầnđợiđếnkhivềtớiNewYork.Tôigọiđiệnthoạiđườngdàichongườimôigiớicủamìnhvàbùlạisốbôngbánkhống.Ngaykhitôinhậnđượccácbáocáovàbiếtrằngmìnhđãbùlạiđượcsốlỗtrướcđó,tôiđithẳngvềNewYorkmàkhôngcầndừnglạiởbấtkỳvănphòngmôigiớinàotrênđường.
MộtvàingườibạnđãởcùngtôiởHotSpringsđếnnayvẫncònnóivớinhauvềcáicáchtôiđãnhảyrakhỏibànăntrưađểđibánlômườingànkiệnbôngthứhai.Nhưng,lạimộtlầnnữa,đókhôngphảivìlinhcảm.Nólàcơnbốcđồngxuấtpháttừniềmtinchắcchắnrằngthờiđiểmbánbôngđãtới,dùsailầmtrướcđócủatôicólớnđếnmứcnào.Tôiphảilợidụngthờiđiểmnày.Đólàcơhộicủatôi.Đầuóctôicóthểđãtựhoạtđộngvàđưađếnkếtluậnđó.QuyếtđịnhbánởWashingtonxuấtpháttừnhữngquansátcủatôi.Nhiềunămhoạtđộngtrongnghềgiaodịchnàyđãmáchbảotôirằnghướnggiáíttrởngạinhấtđãđổitừhướnglênthànhhướngxuống.
Tôiđãgiậndữkhiphảichịukhoảnlỗmộttriệuvàtựcămghétchínhmìnhvìđãmắcsailầmcỡđó.NhưngvẫnchưabằngcảmgiáctựhàotôicóđượckhibùlạikhoảnlỗđóởPhiladenphia.Đầuóctôilúcnàocũngbậntâmvềnhữngvấnđềgiaodịchvàtôinghĩtôicóquyềnkhẳngđịnhrằngtôiđãbùlạiđượckhoảnlỗđóvìtôicókinhnghiệmvàtrínhớ.
Phần.18
LịchsửluônlặplạitạithịtrườngphốWall.CácbạncònnhớcâuchuyệnvềnhữngvụbánkhốngcủatôikhiStrattonđangtìmcáchmuavéttoànbộthịtrườngngũcốc.Mộtlầnkháctôicũngđãsửdụngchínhnhữngthủthuậtnhưvậytrênthịtrườngchứngkhoán.ỞđâytôimuốnnóitớicổphiếucủaTropicalTradingđãmanglạichotôikhánhiềulợinhuậnthôngquađầucơ.Đólàmộtcổphiếurấtnăngđộngvàđượccácnhàđầutưmạohiểmưathích.Báochívẫnluônbuộctộicácbèpháinộibộcôngtynàychỉlotínhtoánsựdaođộngcủagiácổphiếuthayvìđầutưlâudài.MộtngàykiamộttrongnhữngnhàmôigiớichứngkhoáncókhảnăngnhấtmàtôiđượcbiếtkhẳngđịnhrằngngaycảDanielDrewtạiEriehayH.O.HavemeyercủaSugarcũngkhócóthểtìmramộtphươngphápkiếmlãitrênthịtrườngthôngquacổphiếunhưcáchmàchủtịchMulliganvàcácbạncủaôngtađãlàmđượcđốivớiTropicalTrading.HọthườngxuyênkhuyếnkhíchcácnhàđầutưgiáhạbánkhốngcổphiếuTropicalTradingvàsauđótìmcáchvắtkiệtnhữngđồngtiềncủahọnhưmộtchiếcmáynénthủylực.Ởđâyhoàntoànkhôngcósựkhoandunghaynguyêntắcđạođứcnàocả.
Tấtnhiêncũngcónhiềudưluậnvề“nhữngviệclàmbẩnthỉu”củathịtrườngcổphiếuTropicalTrading.TuynhiêntôidámchắcrằngnhữngngườiđưarasựchỉtríchnàyđềuđãtừngbịvắtkiệtvốntrongnhữngthươngvụvớiTropicalTrading.Vậytạisaonhữngngườigiaodịchchứngkhoánluôngặpphảiáplựctừnhữngthếlựcnộibộvẫntiếptụcthamgiavàocuộcchơinày.LýdothứnhấtđólàhọthíchhoạtđộngvàhọtìmthấyđiềuđótạiTropicalTrading.Khôngcólờiphànnànvềsựbuồnchántẻnhạt.Khôngcólýdo.Khônglãngphíthờigian.Khôngcảmthấybịthửtháchvềtínhkiênnhẫnkhichờđợinhữngđộngtháitiếptheo.Luôncóđủcổphiếuđểgiaodịch,trừkhikhoảnlãingắnhạnđủlớnđểdẫntớisựkhanhiếm.Mỗiphútđềucómộtcổphiếumớisinhra!
CómộtviệcxảyrakhitôiđinghỉđôngtạiFloridanhưthườnglệhàngnăm.Lúcđótôichỉnghỉngơivàcâucá,khôngnghĩgìtớithịtrườngchứngkhoántrướckhitôinhậnđượctậpbáomới.MộtbuổisángtôinhậnđượcmộtláthưphátđềuđặnmỗituầnhailầntrongđócóbảngbáogiáchứngkhoánvàtôinhậnthấyTropicalTradingđượcbánvớigiá155.Lầncuốicùngtôixembáogiáthìgiácủanó,nếukhôngnhầmlà140.Trướcđótôivẫnchorằngthịtrườngđangtheochiềuhướnggiáxuốngvàtôivẫndưthờigiantrướckhihếtcổphiếu.Tuynhiênthịtrườngcũngkhôngcónhiềubiếnđộnglớn.Dođótôiquyếtđịnhđinghỉ,câucávàkhôngtheodõithôngtincủabảngtinvà
tôichắcrằngsẽvềnhàtrướckhilệnhgọithựcsựtới.Đồngthờichẳngcóviệcgìtôiđãlàmhoặckhôngkịplàmcóthểđẩynhanhtốcđộcủavấnđề.
TheonhưtờbáocủatôihômđóthìbiếnđộngcủaTropicalTradingđượccoilàmộtyếutốnổibậtcủathịtrường.ĐiềuđócànglàmtôitứcgiậnhơnnữavìtôichorằngnhữngngườitrongnộibộquángungốckhiđẩygiácủaTropicalTradinglêncaonhưvậytrướcáplựccủadanhsáchcổphiếuchung.Đôikhiquátrìnhthuhútvốntừthịtrườngcầnphảihoãnlạimộtthờigian.Điểmbấtthườngnàycũngkhôngnằmtrongtínhtoáncủamỗinhàgiaodịchchứngkhoánvàđốivớitôiđócũnglàmộtquyếtđịnhthuvốnấutrĩ.Vàkhôngcóaithoátkhỏinhữnghậuquảcủamộtsailầmlớnnhưvậy,đặcbiệtlàtrongthịtrườngchứngkhoán.
Saukhiđọcxongtờbáo,tôiquyếtđịnhđicâutiếpnhưngvẫnsuynghĩvềviệcnhữngngườitrongnộibộcủaTropicalTradingmuốnlàmgìtrongđộngtháinày.Thấtbạicủahọcũngnắmchắcnhưviệcmộtngườikhóthoátkhỏicáichếtkhinhảytừtầng25xuốngđấtmàkhôngcódùvậy.Tôikhôngnghĩđượcgìthêmvàcuốicùngđànhbỏdởviệccâucávàđánhđiệnchonhữngngườimôigiớicủatôiyêucầuhọbán2.000cổphiếuTropicalTradingrathịtrường.Sauđótôiquaytrởlạicâucávàhômđótôicũngcâuđượckhánhiều.
Chiềuhômđótôinhậnđượcđiệntrảlờichuyểnbảođảm.Nhữngngườimôigiớicủatôichobiếthọđãbán2.000cổphiếucủaTropicalTradingvớimứcgiá153.Còncaohơnmứcgiámongđợi.Tôiđangbánkhốngtrongmộtthịtrườnggiágiảmđúngnhưxuhướngcủanó.Tuynhiêntôicũngkhôngthểcâucáđượcnữa.Tôiđangởquáxabảngtin.TôipháthiệnrađiềunàykhibắtđầunghĩvềnhữnglýdotạisaoTropicalTradingcónhữngđộngtháitrênthịtrườngthayvìvậnđộngnộibộnhưtrước.DođótôiđànhrờikhỏikhucâucávàtrởvềPalmBeach,nơicóthểkếtnốitrựctiếptớiNewYork.
KhitôitrởvềPalmBeachvàthấyđượcđiềunhữngngườitrongnộibộcủaTropicalTradingđangthựchiện,tôibántiếpchohọ2.000cổphiếunữa.Saukhinhậnbáocáotôibántiếp2.000cổphiếuvàthịtrườngđãchuyểnbiếntheođúngkếhoạch,nóđanggiảmgiákhitôibánra.Mọiviệcđềuổnvàtôitrởrađidạomộtvòng.Tuynhiêntôivẫnchưahàilòng,càngnghĩtớisốcổphiếutôilạitựhỏitạisaotôikhôngbánnhiềuhơn.Dođótôitrởvềvănphòngmôigiớivàbántiếp2.000cổphiếunữa.
Saukhibánxongtôicảmthấythúvịhơn.Lúcnàytôiđãbánđược10.000cổphiếukhống.TôiquyếtđịnhtrởvềNewYork,tôicòncóviệcphảilàm,
chuyệncâucáđànhđểlúckhác.
KhivềtớiNewYorktôiđượcbiếtthêmthôngtinvềcôngviệckinhdoanhcủacôngty,hoàntoànổnđịnhvàtriểnvọng.Điềunàyđãchứngminhchonhậnđịnhcủatôirằngnhữngngườitrongnộibộquákhinhsuấtkhikíchgiálêncaotrongmộtthờiđiểmkhôngphùhợpvớidiễnbiếncủathịtrườngcũngnhưtìnhhìnhdoanhthucủacôngty.
Mặcdùviệctănggiánàykhônghợplý,tuynhiênnóvẫnkéotheosựhưởngứngtừphíathịtrường.Điềunàycàngkhuyếnkhíchnhữngngườitrongnộibộcôngtytiếptụcchiếnthuậtsailầmcủahọ.Vìvậytôilạibántiếpcổphầncủamình.Lãnhđạocôngtyvộivãchấmdứtviệclàmđiênrồcủahọnêntôitiếptụcthửphảnứngcủathịtrườnghếtlầnnàytớilầnkhác,vẫntheophươngthứccũcủamình,vàcuốicùngtôiđãbánđược30.000cổphiếucủaTropicalTrading,lúcđógiáchỉcòn133.
TrướcđótôiđãđượckhuyếncáorằngnhữngngườitrongnộibộcủaTropicalTradingcóđầyđủthôngtinvềngườinắmgiữcáccổphiếucủahọtạiphốWall,sốlượngchínhxácvàloạicổphiếucũngnhưcácthôngtinquantrọngkhác.Họđềulànhữngngườicókhảnăngvàrấtnhạybén.Tấtcảnhữngđiềuđóchothấyrủirokhiđốiđầuvớithếlựcnày.Tuynhiênđócũngchỉlàcácconsốvấnđềquantrọngnhấtluôntuỳthuộcvàotínhhìnhthựctế.
Tấtnhiên,khigiágiảmtừ153xuốngcòn133,khoảnlãitừbánkhốngtănglênvànhữngngườiđãmuacổphiếunàyđềuchorằng:Cổphiếunàyhoàntoànxứngđángvớimứcgiá153hoặccaohơnnữa.Hiệnnaygiáđangthấphơntới20điểmvàđórõrànglàmộtvụlàmăntốt.Cùngmộtloạicổphiếu,cùngtỷsuấtcổtức,cùngnhữngđộingũnhânlựcvàcùngmộtcôngviệckinhdoanh,đóquảthựclàmộtmónhời.
Dolượngngườimuatăngnênlượngcungtrôinổitrênthịtrườnggiảmđi.Nhữngngườitrongnộibộbiếtrằngrấtnhiềungườigiaodịchbánkhốngvàđãđếnlúctiếnhànhthulợi.Giácổphiếulậptứctănglên150.Tôidámnóirằngđãcórấtnhiềutiềnbảochứngnhưngtôivẫngiữnguyênlậptrườngcủamình.Tạisaolạikhôngchứ?Nhữngngườitrongnộibộcólẽcũngđãbiếtrằngkhoản30.000cổphiếubánkhốngvẫnchưađượcnhậpvàonhưngđiềuđócũngkhôngcógìđánglolắng.Lýdothúcđẩytôibánrakhimứcgiálà153vàvẫnkiênđịnhkhigiágiảmxuốngcòn133khônghềlunglaymàcòncủngcốchắcchắnhơnbáogiờhết.Nhữngngườitrongnộibộcóthểmuốnbuộctôibảochứngnhưnghọkhôngthểđưaralýdonàomangtínhthuyếtphục.Cácđiềukiệncơbảnđềuđangđứngvềphíatôivàtôikhôngkhókhăn
gìđểgiữbìnhtĩnh,khônghoảnghốt.Mộtnhàđầucơphảicólòngtinđốivớibảnthânvàlýlẽcủamình.CốchủtịchsàngiaodịchCottonNewYork,DicksonG.Watts,đồngthờilàtácgiảcủacuốnsáchnổitiếng“Đầucơlàmộtnghệthuật”,đãnóirằnglòngdũngcảmcủamộtnhàđầucơchínhlàlòngtinđểthựchiệnquyếtđịnhcủachínhmình.Vớitôi,tôikhôngthểsợsaivìtôikhôngbaogiờnghĩrằngmìnhsaichotớikhiđiềuđóđượcchứngminhrõràng.Thựctế,nếukhôngcónhiềukinhnghiệmcólẽtôicũngđãrấtlolắng.Tiếntrìnhcủathịtrườngvàomộtthờiđiểmnhấtđịnhkhôngnhấtthiếtchứngminhđượcrằngtôiđãsai.Chínhbảnchấtcủaviệctănggiá-hoặcgiảmgiá-sẽthểhiệnnhậnđịnhcủatôilàđúngđắnhaysailầm.Tôichỉcóthểdựavàokiếnthứccủamình.Nếutôisailầmthìđóchínhlàdosựấutrĩcủatôi.
Đúngnhưtôidựđoánsaudấuhiệucủaphụchồigiátừ133lên150,cổphiếuTropicalTradingđãbắtđầugiảmtrởlạivàvượtquamức140trướckhinhữngngườitrongnộibộcóđộngtháihỗtrợ.ViệchọmuavàocổphiếulàmdấylênhàngloạttinđồnvềviệctănggiácổphiếuTropicalTrading.Theothôngtincóđượcthìcôngtyđãthumộtkhoảnlợinhuậnkhổnglồvàđiềuđóthểhiệnrõràngtrongviệctăngtỷsuấtcổtứcthườnglệ.Đồngthờilãisuấtbánkhốngcũngrấtlớn.Vụthulợithếkỷnàyảnhhưởngrấtnhiềutớinhữngngườiđầutưgiáhạnóichungvàđặcbiệtlàđốivớimộtnhàđầucơđãbánkhốngmộtlượnglớncổphiếu.Tôikhôngthểkểrađâynhữngđiềungheđượcdolúcnàyhọđãtănggiálênthêm10điểm.
Độngtháinàykhôngquánguyhiểmđốivớitôi,tuynhiênkhimứcgiáđạttới149tôiquyếtđịnhrằngkhôngnênđểthịtrườngphốWalltintheotấtcảnhữngcôngbốtănggiáđangrùmbengkhắpnơi.Tấtnhiên,tôihaybấtcứngườingoàicôngtynàokháccóthểlàmgìđượcđểthuyếtphụcnhữngngườibánkhốngđanglosợhaynhữngkháchhàngcảtincủacáccôngtyỦythácđãlỡgiaodịchtheocáctinđồn.Phươngthứchiệuquảnhấtđólàthôngquabảngtin.Ngườitathườngtinrằnghọkhôngnêntinvàolờithềcủabấtcứconngườibằngxươngbằngthịtnào,nhấtlàmộtkẻđãbánkhốngtới30.000cổphiếu.Dođó,tôisửdụnglạinhữngthủthuậtđãdùngtrướcđâykhiStrattonmuavétthịtrườngngũcốc,khiđótôiđãbányếnmạchđểkhiếncácnhàgiaodịchquaylưnglạivớingũcốc.Mộtlầnnữakinhnghiệmvàtrínhớđãhỗtrợtôi.
KhinhữngngườitrongnộibộđẩygiácổphiếuTropicalTradinglênnhằmđedoạnhữngngườibánkhống,tôikhôngthửphảnứngthịtrườngbằngcáchbáncổphiếunày.Tôiđãbánkhống30.000cổphiếunày.Theotôilàkhoảng1%lượngcungtrôinổitrênthịtrường.Tôikhôngthểđưađầuvàocáithòng
lọngđãgiăngsẵnđó.Đợttănggiáthứhaiquảlàkháhấpdẫn.VàkhicổphiếuTropicalTradingđạt149tôiquyếtđịnhbánra10.000cổphiếucủatậpđoànEquatorialCommercial.CôngtynàynắmgiữmộttoànhàlớncủaTropicalTrading.
EquatorialCommercialkhôngphảilàmộtcổphiếunăngđộngnhưTropicalTradingvànónhanhchónggiảmgiákhitôibánra.Tấtnhiên,tôiđãđạtđượcmụcđíchcủamình.Khinhữngngườigiaodịch–cáckháchhàngcủacáccôngtyỦythácđãtintheolờiđồntănggiácủaTropicalTrading-nhậnrarằngcổphiếuTropicalTradingtănggiáđồngthờivớiviệcmộtlượnglớncổphiếuEquatorialbánravàcổphiếunàyđangxuốnggiánghiêmtrọng,tựnhiênhọsẽthấyrằngviệctănggiácủaTropicalTradingchỉlàmơhồnhấtthời.ThựcchấtđóchỉlàmánhkhoévậnđộngnhằmtẩutáncủaEquatorialCommercial,cổđônglớnnhấtcủaTropicalTrading.ĐóchắcphảilàcổphiếumuahoặccổphiếunộibộcủaEquatorialvìkhôngmộtngườinàongoàicôngtylạibánnhiềucổphiếukhốngnhưvậyvàothờiđiểmTropicalTradingđangrấtmạnh.Vànhưvậy,họbắtđầubánraTropicalTradingvàkiểmtralạisựtănggiácủacổphiếunày.Trongkhiđó,nhữngngườitrongnộibộđươngnhiênkhôngmuốnnhậnsốcổphiếubịbuộcphảibánranàyvàkhikhôngcósựhỗtrợcủahọthìgiáTropicalTradingnhanhchónggiảmxuống.CácnhàgiaodịchvàcáccôngtyỦytháccũngbánramộtsốcổphiếuEquatorial,điềuđómanglạichotôimộtmónlợinhuậnnhonhỏ.TôikhôngthựchiệnviệcnàynhằmkiếmlợivàchỉđểkiểmtraviệctănggiáTropicalTrading.
HếtlầnnàyđếnlầnkhácnhữngngườitrongnộibộTropicalTradingvànhânviênquảngcáonăngnổcủahọtungravôsốphươngphápkhácnhaunhằmtănggiátrởlại.MỗilầnhọlàmnhưvậytôilạibánracổphiếuEquatorialCommercialvàbảochứngbằngcổphiếuTropicalTrading.Điềuđókhiếnnhữngnỗlựcvậnđộngcủahọtrởnênkhôngmấyhiệuquả.GiáTropicalTradingcuốicùnggiảmxuống125vàlãisuấtbántăngnhiềutớimứcnhữngngườitrongnộibộđãtănggiáthêmđược20hay25điểm.Lầnnàyđólàmộtđộngtháitươngđối“hợppháp”hơnđốivớilãisuấtbánkhốngđãtăngquálớn.Mặcdùtôikhônglườngtrướcđượcsựhồiphụcgiánàynhưngtôivẫnkhôngthayđổilậptrườngcủamình.TrướckhicổphiếuEquatorialCommercialtănglêncùngvớicổphiếuTropicalTrading,tôibánramộtlượnglớncổphiếuEquatorial.Kếtquảvẫnnhưthườnglệ,nódộimộtgáonướclạnhvàonhữngtinđồntănggiácủaTropicalTradingđangdiễnrarấtmạnhmẽsauđợthồiphụcgâyxônxaosàngiaodịch.
Vàothờiđiểmnàythịtrườngpháttriểntươngđốiyếu.Nhưtôiđãnóitrong
phầntrên,chínhlýdochorằngchúngtađangnằmtrongthịtrườnggiáhạnêntôiđãbánkhốngcổphiếuTropicalTradingtạitrạicâucáFlorida.TôicũngbánmộtsốcổphiếukhácnhưngTropicalTradingmớilàmốiquantâmchính.CuốicùngdonhữngđiềukiệnchungcủathịtrườngnhữngngườithuộcnộibộTropicalTradingđãphảinhượngbộvàcổphiếuTropicalTradingbắtđầutrượtdốc.Lầnđầutiêntrongnhiềunămnógiảmxuốngdưới120điểm,sauđóxuốngdưới110,dướimệnhgiátuynhiêntôivẫnchưamualại.Vàomộtngàykiakhithịtrườngnóichungpháttriểnquáyếu,TropicalTradinggiảmxuốngdưới90vàtôibắtđầumualại.Vẫnlàmộtlýdođó.Tôiđangnắmtrongtaycơhội.Thịtrườnglớnđangpháttriểnyếuvàsốngườibánlớnhơnnhiềusovớingườimua.Cóthểlàhơikhoekhoangnhưngtôiđãmualại30.000cổphiếuTropicalTradingvớimứcgiáthấpnhấttronggiaiđoạnđó.Nhưngtôikhôngchỉmuốnmualạivớimứcgiáthấp,tôicònmuốnchuyểnmónlợinhuậntrêngiấyđótrởthànhtiềnmặtmàkhônghaohụtquánhiều.
Tôivẫngiữvữnglậptrườngcủamìnhtrongsuốtquátrìnhđóvìtôibiếtlýlẽcủamìnhhợplý.Tôikhôngchạytheoxuhướngcủathịtrườnghaychốnglạinhữngđiềukiệncơbản,màngượclại.Đócũnglànguyênnhântôiluôntintưởngvàothấtbạicủagiớinộibộ.Nhữnglầngiácổphiếuphụchồiliêntiếpvàngaycảkhitôibiếtrằngsựtănggiáđólàthậtsựthìtôivẫnkhôngcógìphảilongại.Tôibiếtrằnggiữnguyênlậptrườngsẽtốthơnviệcmualạivàsauđóbánkhốngvớimứcgiácaohơn.Nhờvàosựkiênđịnhnàytôiđãkiếmđượctrênmộttriệuđô-la.Đókhôngphảilàdolinhcảm,khảnăngđọcbảngtinhaysựdũngcảm.Đólàphầnthưởngcholòngtinvàonhữnglýlẽcủabảnthânmàkhôngphảinhờsựthôngminhhaykiêungạo.Trithứclàsứcmạnhvàsứcmạnhkhôngsợhãitrướcsựdốitrá–ngaycảkhinóđượccôngbốtrênbảngtin.Nhữngđiềuđóđãđượcrútlạikhánhanhchóng.
Mộtnămsau,giáTropicalTradinglạiđượcđẩylên150vàgiữởmứcgiáđótronghaituần.Toànbộthịtrườngđềucóphảnứngtíchcựcdogiátăngliêntụcvàđókhôngcònlàhiệntượngđầucơtănggiánữa.Tôibiếtđượcđiềunàythôngquaphépthửcủamình.HiệnnaytậpđoànsởhữuTropicalTradingđanglâmvàotínhtrạngkhókhănvàkhôngcólýdogìđểđầucơtănggiá.Ngaycảkhithịtrườngnóichungđangtănggiá,điềunàythựctếkhôngxảyra.DođótôibắtđầubáncổphiếuTropicalTrading.Tôidựđịnhsẽbánrakhoảng10.000cổphiếu.Giálậptứcgiảmxuống,rõrànglàkhôngcósựtácđộnghỗtrợnào.Sauđóviệcmuacổphiếunàycósựthayđổi.
Tôikhôngcốtỏratàinăngtuynhiêntôivẫncóthểđảmbảorằngtôicóthểnóichínhxácthờiđiểmcósựcanthiệp.Điềuđólậptứcnhắcnhởtôirằng
nếunhữngngườinộibộcủacổphiếunàykhônghềvìmộtlýdođạođứcnàonhưngvẫncốgiữcổphiếuởmứcgiácaobằngcáchmuavàokhigiáthịtrườnggiảmthìphảicómộtnguyênnhânnàođó.Họchẳngphảinhữngkẻngungốc,khôngphảinhàtừthiệnhaymộtnhàbăngtìmcáchduytrìcổphiếuởgiácaođểbánđượcnhiềuhơntrênthịtrườngOTC.Giátănglênkhôngphảidotôihaydonhữngngườikhácbánra.Vớimức153tôimualại10.000cổphiếuvàđếnmức156tôithựctếrơivàovịthếmuadolúcđóbảngtinchothấymứcđềkhángthấpnhấtđangtănglên.Tôiđangđầutưgiáhạtrênthịtrườngchung.Tuynhiên,tôiphảiđốimặtvớiđiềukiệngiaodịchcủamộtcổphiếunhấtđịnhkhôngphảichỉtuântheolýthuyếtđầucơnóichung.Giátăngmộtcáchchóngmặtlêntrên200điểm.Đólàmộtsựkiệnchấnđộngtrongnăm.Tôichoángvángkhicácbáocáochothấytôiđãbịthiệthạikhoảng8–9triệuđô-la.ThựctếthayvìbántôilạimuacổphiếuTropicalTradingkhigiáđangtănglên.Tôiđãgiữsốcổphiếuquálâuvàtựđánhmấtlợinhuậncủamình.Cácbạncómuốnbiếttạisaotôilạihànhđộngnhưvậy?ĐólàvìtôinghĩnhữngngườinộibộcủaTropicalTradingtựnhiêncũnglàmcáiviệcmàtôicũngsẽlàmnếuởvàovịtrícủahọ.Tuynhiêntôikhôngviệcgìphảinghĩtớiviệcđó,côngviệccủatôilàgiaodịch-tứclàdựavàocácsốliệuthựctếtrướcmắtthayvìsuynghĩxemngườitasẽlàmgì.
Phần.19
Tôikhôngrõtừbaogiờvàailàngườiđầutiênsửdụngtừ“vậnđộng”(bằngcácmánhkhoé,thủthuậtđểlàmgiá-manipulation)đểchỉnhữngquátrìnhbuônbánđượcápdụngchomộtsốlượnglớncổphiếutrênsàngiaodịch.Việcvơvétthịtrườngnhằmthumuamộtcổphiếuvớigiárẻhơnđểđầucơcũngđượcgọilàvậnđộng.Nhưnghaikháiniệmnàykhácnhau.Khôngnhấtthiếtphảihạthấpcáctiêuchuẩnpháplýnhưngkhócóthểtránhđượcmộtsốviệcmàngườitavẫncholàbấthợppháp.Làmsaobạncóthểmuamộtsốlượnglớncổphiếutrongmộtthịtrườngđầucơtănggiámàkhônggópphầnđẩygiátănglên?Đóchínhlàvấnđề.Làmthếnàođểgiảiquyếtvấnđềnày?Điềuđóphụthuộcvàorấtnhiềunhântốkhácnhauvàbạnkhôngthểđưaramộtgiảiphápchungtrừkhibạnchorằngcóthểthôngquamộtcáchvậnđộngkhéoléonàođó!Vídụ?Điềunàycũngphụthuộcvàonhữnghoàncảnhnhấtđịnh.Bạnkhôngthểđưaramộtcâutrảlờicụthểhơnnữa.
Tôirấtthíchcácgiaiđoạnkinhdoanhcủamìnhvàtấtnhiêntôiđãhọcđượcnhiềuđiềutừkinhnghiệmcủanhữngngườikháccũngnhưcủachínhbảnthânmình.Tuynhiênbạnkhócóthểhọcđượcđiềugìtrongviệcgâytácđộngđốivớicổphiếuthôngquanhữngcâuchuyệnhuyênthuyênvàomỗibuổichiềutạicácvănphòngmôigiớisaukhiđóngcửathịtrường.Phầnlớncácmánhkhoé,côngcụhayphươngthứcđượcsửdụngtrongquákhứhiệnnayđãlỗithờihoặclàbấthợpphápvàkhôngthựctế.Cácquyluậtvàđiềukiệncủasàngiaodịchđãcónhiềuthayđổivànhữngcâuchuyện–ngaycảcâuchuyệnchínhxácnhất-vềnhữngviệcDanielDrewhayJacobLittlehayJayGouldđãthựchiệncáchđây50nămhay75nămvàothờiđiểmhiệnnayđãkhônggiúpđượcgìnhiều.Nhữngngườivậnđộnghiệnnaykhôngnhấtthiếtphảinghiêncứunhữngviệchọđãlàmvàlàmnhưthếnàocũngnhưmộthọcviênsĩquankhôngcầnphảinghiêncứuloạicungtênđượctổtiênsửdụngđểtăngkiếnthứctrongviệcchếtạotênlửamangđầuđạn.
Mặtkhác,việcnghiêncứunhântốconngườicóthểmanglạinhiềulợiích.Đólàtạisaongườitalạidễtintưởngnhữngđiềumàhọmuốntintưởnghơn;họtựnguyện–đúnghơnlàhướngbànthânmình-chịuảnhhưởngtừsựthamlamhaycáigiáphảitrảchosựcẩuthảcủachínhmìnhnhưthếnào?Sựlolắngvàniềmhyvọngkhônghềthayđổi,dođó,việcnghiêncứutâmlýhọccủacácnhàđầucơvẫngiữnguyêngiátrịcủanó.Vũkhíthayđổinhưngchiếnlượcthìvẫnvậy,trênsàngiaodịchNewYorkcũngnhưtrênchiếntrường.TheotôitấtcảnhữngđiềunàycóthểtómgọntrongmộtcâunóicủaThomasF.Woodlock:”Cácnguyêntắccủaviệcđầucơchứngkhoánthành
côngdựatrêngiảđịnhrằngconngườisẽtiếptụcphạmphảinhữngsailầmhọđãphạmphảitrongquákhứ.”
Nhữngkhithịtrườngđangpháttriểnmạnhmẽ,tứclàkhicóquánhiềungườithamgiagiaodịch,chúngtakhôngcầntớinhữngtínhtoántinhviphứctạp.Dođókhôngnênphíthờigianvàoviệcthảoluậnkếhoạchvậnđộnghayđầucơchứngkhoánvìđiềuđócũnggiốngnhưviệctìmrađiểmkhácnhaucủahaigiọtnướcmưavậy.Nhữngkẻsaymêcổphiếuluôncốgắngkiếmđượclợinhuậnmàkhôngphảibỏvốn,vàsựhấpdẫncủathịtrườngchứngkhoáncàngkhơidậymạnhmẽbảnnănghamthíchmayrủibởilòngthamvànhữngmốilợikhổnglồ.Tấtcảnhữngngườimongmuốnkiếmđượckhoảntiềndễdàngnhưvậyđềugiốngnhauởviệchọphảitrảmộtcáigiánhấtđịnhkhinhậnrarằngmongmuốnđókhôngthểthựchiệnđượctrongcáithếgiớithamlamnày.Banđầu,khitheodõinhữngthươngvụ,tôichorằngvàonhữngnăm1860,1870conngườitacóvẻdễbịlừahơnnhữngnăm1900.TuynhiêntôicóthểchắcchắnmộtđiềurằnghàngngàybáochíđềuđăngtảinhữngthôngtinvềnhữngvụlừađảoPonzi
[11]mớinhấthaysựsụpđổcủa
nhữngnhàmôigiớichứngkhoánlớnvàkhoảntiềnhàngtriệuđô-lađangdầnvơiđitrongcáctàikhoảntiếtkiệm.
KhitôilầnđầutiêntớiNewYork,cónhữngvụkháồnàovềhiệntượng“bánrửa”[12](washsales)và“kếthợplệnh”
[13](matchedorders)vìtấtcả
nhữngcôngviệcnhưvậyđềubịcấmtạisàngiaodịchchứngkhoán.Đôikhinhữnghoạtđộngbánrửacònchưađủtinhviđểchemắtđượcmọingườivàcácnhàmôigiớichứngkhoánkhôngngầnngạinóirằng“máygiặtđanghoạtđộng”mỗikhicóaiđómuốnrửamộtloạicổphiếu.Vànhưtôiđãnóitrướcđây,đãhơnmộtlầnhọsửdụngcáigọilà“côngtybuônbáncổphiếuchui”đểgiảmgiácổphiếukhoảng1–2điểmtrongmộtthờigianngắnnhằmgiảmgiátrênbảngthôngbáovàsauđóxóasạchdấuvếtvềnhữngnhàgiaodịchbíẩnđãmuacổphiếutạicáccửahàngmanày.Đốivớicáckỹthuậtkếthợplệnh,họthườnglợidụngsơhởvềsốliệuxảyradonhữngkhókhăntrongviệcđiềuphốivàđồngbộcủacácnhàmôigiới.Tấtcảnhữngkỹthuậtnhưvậyđềuđingượclạicácquyđịnhcủasàngiaodịchchứngkhoán.Cáchđâyvàinăm,mộtnhàđầucơnổitiếngđãhủybỏlệnhbánnhưngkhônghủylệnhmuatronggiaodịchkếthợplệnhvàkếtquảlàmộtnhàmôigiớithiếukinhnghiệmđãđẩygiálênkhoảng20điểmtrongvòngvàiphútquađóphávỡsựcânbằngnhanhchóngkhilệnhmuacủaôngtadừnglại.Sựtậptrungsẽtạonênhiệuquảcủabấtkỳhànhđộngnàovàviệcsửdụngnhữngvũkhíkhôngđángtincậynhưvậymangtínhrủirorấtcao.Cácbạncũngbiếtrằngchúngtakhôngthểtintưởnghoàntoànngaycảđốivớicácnhàmôigiớigiỏinhất
củamình-chừngnàohọvẫnlàcácthànhviêncủasàngiaodịch.Ngoàira,cáckhoảnthuếcũngkhiếnchocácgiaodịchmatrởnêntốnkémhơnnhiềusovớitrướckia.
Kháiniệmkỹthuậtvậnđộngviếttrongtừđiểncũngbaogồmviệcmuavéttrênthịtrường.Ngàynay,việcmuavétcóthểlàkếtquảcủasựvậnđộnghaycũngcóthểlàdosựcạnhtranh,chẳnghạnnhưchiếndịchcủaNorthernPaccificngày9/5/1901.Đórõràngkhôngphảilàdovậnđộng.NhữngngườithamgiavàovụthumuaStutzđãphảitrảmộtcáigiákháđắtcảvềmặttàichínhvàuytín,đókhôngthểlàmộtvụlũngđoạnđượctínhtoánmộtcáchcẩnthận,ítralàvàothờiđiểmđó.
Tấtnhiênrấthiếmkhinhữngvụthumuamanglạilợinhuậnthựcsựchonhữngngườikiếntrúcsưcủachúng.CảhailầnthumuaHarlemcủaCommodoreVanderbiltđềumanglạinhữngkhoảnkhổnglồ,tuynhiênôngxứngđángvớihàngtriệuđô-lathuđượctừcácconbạc,cácnghịsĩvàỦyviênhộiđồngcủathànhphốvẫnluôntìmcáchchơitròhaimặtvớiông.Mặtkhác,JayGouldđãphảichấpnhậnthualỗtrongvụNorthwestern,DeaconS.V.Whitekiếmđượcmộttriệuđô-latrongvụmuaLackawannatuynhiênJimKeenecũngmấtmộttriệutrongvụHanibal&St.Joe.Tấtnhiênthànhcôngvềmặttàichínhcủamộtvụthumuaphụthuộcvàoviệcmarketinglượngcổphầnnắmgiữvớigiácaohơngiáthậtcủachúng,điềunàyđượcthựchiệndễdànghơnnhờvàosứccuốnhútcủakhoảnlợinhuậnbánkhống.
Trướcđây,tôithườngbănkhoănrằngtạisaohiệntượngthumuanàylạixảyrathườngxuyênhơnđốivớicácnhàđầucơsừngsỏcáchđâynửathếkỷ.Họđềulànhữngngườicónănglựcvàkinhnghiệm,luôncảnhgiácvàkhôngdễtintưởngmộtcáchmùquángvàolòngtừthiệncủacácđốitáccủamình.Thếnhưnghọvẫngặpphảinhữngthấtbạivớitầnsuấtđángngạcnhiên.Mộtnhàmôigiớilãolàngtừngnóivớitôirằng,cácnhàđầucơnhữngnăm1860,1870đềucóchươngmộtthamvọng.Đólàthựchiệnmộtvụthumuathịtrường.Trongnhiềutrườnghợpđólàkếtquảcủasựkiêucăngtựphụ,cònlạicóthểlànhằmmụcđíchtrảthù.Trongmọitrườnghợp,đốivớimộtngườiđãthànhcôngtrongviệcthumuamộtloạicổphiếunàođó,nóđồngnghĩavớisựnhìnnhậnvềtrítuệ,lòngdũngcảmvàcảkhoảntiềnkiếmđược.Nómanglạichongườikiếntrúcsưquyềnđượcngạomạn.Anhtacóquyềnnhậnđượcsựtánthưởngcủacácđồngnghiệp.Khôngchỉcónhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồthúcđẩycácnhàđầucơthựchiệnviệcthumua,đócònlàsựkiêucăngtựphụluôncótrongmỗinhàđầucơ“máulạnh”.
Tấtnhiêntrongthờiđiểmđóthịtrườngluônrấtkhắcnghiệt.Ởphầntrên
chắctôiđãnóivớicácbạnvềviệctôihơnmộtlầnxoayxởthoátkhỏitìnhcảnhbịvắtkiệtnhữngđồngcuốicùngkhôngphảinhờvàomộtsựnhạycảmbảnnăng.Đólàdotôicóthểthấyđượcthờiđiểmbảnchấtlệnhmuacổphiếuthayđổi,từđóđưaraquyếtđịnhbánrasốcổphiếucủamình.Tôilàmđượcđiềunàynhờvàokinhnghiệmvàthôngquanhữngcáchkiểmtracólẽđãđượcsửdụngtừrấtlâurồi.DanielDrewđãtừngvắtkiệtvốncủahàngloạtnhữngtaychơitrênsàngiaodịchvàbuộchọphảitrảmứcgiácắtcổchonhữngcổphiếuErie“sheers”họđãbánkhốngchoôngtatrướcđó.Tuynhiên,chínhônglạibịphásảntrongtayCommodoreVanderbilttạiErie,vàkhiDrewvanxinlòngthươnghại,CommodoređãtríchdẫnlờiGreatBearquahaicâuthơbấthủ:
“Nếubạnbánđicáigìkhôngthuộcvềbạn
Thìhoặclàbạnphảimualạihoặclàbạnsẽphảivàotù”
TạithịtrườngphốWall,ngườitaítkhinhớtớimộtnhàđầucơchứngkhoánquámộtthếhệ,dùôngtađãtừnglàmộtngườikhổnglồtrênsàngiaodịchnày.Sựbấttửcủaônghầunhưchỉđểlạithôngquamộtcụmtừ“Wateringstock”(mộtloạicổphiếulừađảo)
AddisonG.Jeromeđượcthừanhậnlàvịvuacủasàngiaodịchvàomùaxuânnăm1863.Nhữnglờikhuyêncủaôngluônđượccoilàquýnhưvàng.Vềmặtnàothìôngcũnglàmộtnhàgiaodịchvĩđạiđãkiếmđượchàngtriệuđô-la.Ônghoàntoàncóthểthỏamãnvềthànhcôngcủamìnhđồngthờithuhútmộtsốlượnglớnngườithầntượngông,chođếnkhiHenryKeepvắtkiệthàngtriệuđô-lacủaôngtrongvụthumuaOldSouthern.NgoàiracầnnóithêmKeeplàanhrểcủathốngđốcRoswellP.Flower.
Trongphầnlớnnhữngvụlũngđoạnthịtrườngtrướcđây,việcvậnđộngchủyếubaogồmviệcgiữbímậtkhôngđểnhữngngườikhácbiếtrằngbạnđangcốgắngthumualoạicổphiếumàanhtađượckhuyếnkhíchbánkhốngrathịtrường.Dođó,nóchủyếunhắmtớigiớikinhdoanhchuyênnghiệpvìphầnlớncôngchúngnóichungkhôngquantâmtớiviệcbánkhống.Nhữnglýdodẫntớiviệccácnhàgiaodịchlãoluyệnbánranhữngloạicổphiếunhưvậyhầunhưkhôngthayđổichotớingàyhômnay.
NgoàivụviệcbáncổphiếusaukhiđãmấtniềmtincủacácchinhtrịgiatrongchiếndịchlũngđoạncủaCommodoretrongvụHarlem,từnhiềucâuchuyệnkhácnhau,tôicóthểrútrakếtluậnrằngcácnhàgiaodịchchuyênnghiệpbáncổphiếuvìmộtlýdo.Đólàgiáquácao.Lýdohọchorằnggiá
quácaođólàkhimứcgiácổphiếuđóchưabaogiờtănglêncaonhưvậy;ởmứcgiácaonhưvậy,họkhôngthểmuavàovàđólàthờiđiểmđểbánra.Đâylàmộtđiểmrấthiệnđại.HọnghĩvềgiácảtrongkhiCommodorelạinghĩtớigiátrịcủacổphiếu.Nhiềunămsauđónhữngngườigạocộitrênthịtrườngchotôibiếtngườitathườngnóirằng“ÔngtabánkhốngkiểuHarlem”mỗikhihọmuốnnóitớiaiđónghèokhổcùngcực.
NhiềunămsauđótôitìnhcờđượcnóichuyệnvớimộttrongnhữngnhàmôigiớicủaJayGould.ÔngtakhẳngđịnhmộtcáchthànhthậtvớitôirằngGouldkhôngchỉlàmộtngườiđànôngkỳlạ-chínhDanielDrewđãnhậnxétrằngôngta“sởhữulướiháicủatửthần”–tuynhiênôngđồngthờicũngvượthơnhẳnnhữngngườiđồngnghiệptừtrướcđếnnay.Khônggìcóthểphủnhậnôngđúnglàmộtnhàphùthủytàichínhvớitấtcảnhữngthànhcôngcủamình.Dùthuộcvềmộtthếhệkhácnhưngtôivẫncảmnhậnđượckhảnăngthíchnghituyệtvờivớimôitrườngmớicủaông,vàđóchínhlàmộtphẩmchấtvôgiácủamộtngườigiaodịchchứngkhoán.Ôngcónhữngphươngthứctấncôngvàphòngthủkhácnhau,khôngbịdằnvặtlươngtâmvìôngquantâmnhiềutớilĩnhvựcbấtđộngsảnthayvìđầucơcổphiếu.Ôngvậnđộngđểđầutưnhiềuhơnlànhằmthayđổithịtrường.Từrấtsớm,ôngđãnhậnthấyrằngcónhiềukhoảnvốnkhổnglồđượcrótvàocácdựánđườngsắtthayvìđầutưcổphiếutrênsàngiaodịch.Nhưngtấtnhiên,ôngvẫnsửdụngthịtrườngchứngkhoánđểphụcvụmụctiêucủamình.Tuynhiêntôinghĩrằngnguyênnhânchínhởđâylàvìđólàcáchkiếmtiềnnhanhchóngvàdễdàngnhấttrongkhiôngtađangcầnhàngtriệuđô-la.ĐiềuđócũnggiốngnhưkhiCollisP.Huntingtonluôndốccạntúivìôngtaluôncầntới20–30triệuđô-lanhiềuhơnsốtiềnmàcácngânhàngcóthểchoôngtavay.Cáckếhoạch,tầmnhìnkhôngcókinhphícũngđồngnghĩavớithấtbại,cótiềntứclàthànhcông,vàthànhcôngđemlạiquyềnlực,tiềnbạcvàthànhcônglớnhơnnữa,vòngxoayđócứtiếpdiễnnhưvậykhôngngừng.
Vàothờiđiểmđó,cácchiếndịchvậnđộngkhôngchỉbóhẹptrongcácnhânvậtsừngsỏnổitiếng,vẫnluôncóđấtchonhữngkẻthaotúngthuhútthịtrườngnhỏhơn.Tôinhớcâuchuyệnmộtnhàmôigiớigiàtừngkểvềtínhcáchvàđạođứccủanhữngnăm1860.Ôngnói:“KýứccònsótlạicủatôivềkhuphốWalllàlầnđầutiêntôitớikhutrungtâmtàichínhnày.Chatôicócôngviệccầngiảiquyếtởđâyvàôngđãmangtôitheo.ChúngtôiđidọcphốBroadwayvàrẽởgócphốWall.ChúngtôiđitheoconphốWalltớigócBroadhayNassaugìđó,nơibâygiờlàtoànhàcủacôngtyBankers’Trust,tôinhìnthấymộtđámđôngđangđitheohaingườiđànông.Ngườithứnhấtđangđivềphíađông,cốtỏrakhôngquantâmtớiđámđôngphíasau.Theosauônglàmộtngườimặtđỏphừng,mộttayvẫychiếcmũmộttaygiơcao.
Ôngtahétlênvớiđámđông:’’Shylock!Shylock!Giácủađồngtiềnlàbaonhiêu?Shylock!Shylock!”Tôinhìnthấyrấtnhiềungườiđangngóđầurakhỏicửasổ.Ngàyđóchưacócáctoànhàchọctrờinhưngtôithấytừcáccửasổtầng2,tầng3vốsốngườiđangnhòmra.Chatôihỏixemcóchuyệngìxảyravàhọtrảlờicáigìđótôikhôngngherõ.Tôilúcđócònđangcốnắmchặttaychatôiđểkhỏibịlạctrongđámđông.Mọingườikéođếnngàycàngđônghơn,tôicảmthấyhơihoảngsợ,vốsốngườivớivẻmặthungdữùaratừcácconphốNassau,BroadvàWall.Saukhithoátrakhỏiđámđông,chatôigiảithíchchotôivềngườiđànôngđangkêu“Shylock!”làmộtôngAôngBnàođótôikhôngcònnhớ,tuynhiênôngtalàmộtnhàđầucơchứngkhoánlớnnhấtvềcổphiếu,mộtngườiđượcbiếtđếnlàđãkiếmđượcvàcũngmấtnhiềutiềnhơnbấtkểngườinàokháctạiphốWall,trừJacobLittle(JacobNhỏ).Tôinhớcáitênnàyvìthấynóhơibuồncười.Ngườicònlạitôicũngkhôngnhớnổitên,chỉbiếthọgọianhtalàShylock,làmộttaychuyênlàmvốnchết(locker-up).Tôinhớđólàmộtngườicaogầy,trôngkháxanhxao.Thờiđó,nhiềutaybuônbáncổphiếuthườngtìmcáchgiamvốnbằngcáchvaytiềnhaytìmcáchlàmchậmviệccungcấptiềnchonhữngngườicầnvaytrênthịtrường.Họthườngvaytiềnvànhậnbằngsécbảođảm,tuynhiênsauđókhôngrúttiềnvàkhôngsửdụngđếnchúng.Tấtnhiên,theotôinghĩđólàđầucơ,lànhữngmánhkhoéđểlàmgiá.”
Tôiđồngývớingườimôigiớigiàvềđiểmnày.Đólàmộtgiaiđoạncủanhữngmánhkhoévậnđộngngàynaychúngtakhôngcònbắtgặpnữa.
Phần.20
Bảnthântôichưabaogiờđượcnóichuyệntrựctiếpvớinhữngnhàvậnđộngvĩđạivẫnđượclưutruyềntạiđây.Tôikhôngmuốnnóitớicácnhàlãnhđạo,ởđâytôinóitớicácnhàvậnđộng(bằngthủđoạn).Họđềuhoạtđộngtrướcthờicủatôi,mặcdùkhitôitớiNewYorklầnđầu,JamesR.Keenemộtnhânvậtthaotúngthịtrườngvĩđạinhấtđangởvàothờiđỉnhcaocủaông.Nhưnglúcđótôimớichỉlàmộtcậubénghiệpdư,suốtngàyquẩnquanhvớinhữngcôngviệcvănphòngtạicôngtycủamộtnhàmôigiớiđángkính.Vàothờiđiểmđó,KeeneđangbậnrộnvớinhữngcổphiếucủangànhthépU.S.Steel-mộtkiệttáccủaông–vàtôilúcđócũngchưacókinhnghiệmhaykiếnthứcgìvềhoạtđộnglàmgiá,khônghiểuvềgiátrịhayýnghĩacủacôngviệcnày,thậmchícũngkhôngcóýđịnhtìmhiểuvềvấnđềnày.Nếutôicónghĩvềnóthìcólẽcũngchỉbiếtđólàmộthìnhthứccaocấpcủatròcờbạcmàthôi.Haynóiđơngiảnhơn,nócũnggiốngnhưnhữngtròlừađảotôiđãtừngthửkhicònlàmchocáccôngtybuônbáncổphiếuchuitrướckia.Nhữngcâuchuyệntôingheđượcvềchủđểnàychủyếulàphỏngđoán,nghingờthayvìcónhữngphântíchmangtínhchuyênnghiệp.
ÍtnhấtcũngcómộtsốngườibiếtrấtrõvềôngtađãnóivớitôirằngKeenelànhàđầucơchứngkhoándũngcảmnhấtvàtàinăngnhấttừnglàmviệctạikhuphốWall.Tấtnhiêncũngcónhiềunhàgiaodịchvĩđạikhácnữa,têntuổicủahọngàynayhầunhưđãbịquênlãng,nhưngchắcchắnhọđãtừnglànhữngvịvuatrongthờiđạicủamình–ítnhấtlàmộtgiaiđoạnnàođó.Họtrởnênnổitiếngnhờvàonhữngconsốtrênbảngtin.Nhưngcácloạigiấycógiáđókhôngthểđảmbảochohọngựtrịtrongmộtthờigiandàiđểcóthểtrởthànhmộtnhânvậtlịchsử.Mặcdùnhưvậy,Keenecũngđãlànhàtàiphiệtgiỏinhấttrongthờiđạicủamình-mộtthờiđạitươngđốidàivànhiềubiếnđộng.
Ôngđãđầutưtấtcảkiếnthứcvềthịtrường,kinhnghiệmcủamộtnhàđầucơvàtàinăngcủamìnhvàovụgiúpanhemnhàHavemeyerpháttriểnthịtrườngchocổphiếuSugar.Thờigianđóôngđangbịkhánhkiệt,nếukhông,cólẽôngtađãtựmìnhđầutưchothươngvụnày,ôngtavẫnluônlàmộtconbạcliềulĩnh.ÔngđãthànhcôngvớicổphiếuSugar,đưanótrởthànhmộtcổphiếuđượcưachuộngvàtrởnêndễbánhơnrấtnhiều.Sauđóngườitađểnghịônglênnắmquyềnđiềuhànhtổhợpđầucơ(pools).Tôinghenóirằngtrongcáchoạtđộngnày,ôngtakhôngyêucầuhaychấpnhậnmộtkhoảnphínàovàtựmìnhtrảtiềnmuacổphiếucủamìnhnhưcácthànhviênkháccủatổhợp.Tấtnhiên,việcđiềuhànhthịtrườngcổphiếuthuộckiểmsoátcủa
ông.Trướcnayđãcónhiềucâuchuyệnvềnhữngsựphảnbội,vềcảhaiphía,vàmốithùcủaôngtavớiWhitneyRyancũngbắtnguồntừmộtvụnhưvậy.Mộtnhàvậnđộngrấtdễbịhiểulầmbởinhữngcộngsựcủamìnhvìhọkhôngthấyđượccácnhucầucủaanhtanhưchínhbảnthânngườiđó.Điềunàytôiđãđượcbiếttừchínhkinhnghiệmcủabảnthân.
Thậtđángtiếc,Keeneđãkhôngđểlạinhữngtàiliệuchínhxácvềthànhcônglớnnhấtcủaông-vụvậnđộngthànhcôngcổphiếucủangànhThépHoaKỳvàomùaxuânnăm1901.TheonhưtôihiểuthìKeenechưabaogiờtiếpxúctrựctiếpvớiJ.PMorganvềvấnđềnày.ThươngvụcủacôngtyMorganđượcthựchiệnthôngquahoặccộngtácvớicôngtyTabotJ.Taylor&Co.,nơiKeeneđặttrụsởchính.TabotTaylorchínhlàconrểcủaKeene.TôicóthểchắcchắnmộtđiềurằngKeenelàmvụnàymộtphầnvìôngcảmthấynókháthúvị.Việcôngtamanglạihàngtriệuđô-lagiaodịchtrênthịtrườngvàomùaxuânnămđóđãtrởnênrấtnổitiếng.Ôngtađãnóivớimộtngườibạncủatôirằngtrongvòngvàituần,ôngtađãbánchonhữngđườngdâybaotiêu(underwriter)hơn750.000cổphiếu.Đâylàmộtconsốkhôngtồinếubạntínhtớihaiyếutố:Thứnhất,đólàmộtcổphiếumớicủamộtcôngtycómứcvốnhoálớnhơntổngsốnợcủaHoaKỳvàothờiđiểmđó;Thứhai,đólàcácôngtrùmnhưD.G.Reid,W.B.Leeds,anhemnhàMoore,HenryPhipps,H.C.FrickvànhiềutrùmtưbảnthépkhácđãbánrahàngtrămnghìncổphiếuvàocùngmộtthờiđiểmvàtrêncùngthịtrườngmàKeeneđãtạora.
Tấtnhiêncácđiềukiệnnóichungđềuủnghộông.Khôngchỉdotìnhhìnhkinhdoanhthựctế,màcácquanđiểmchungvàtiềmlựctàichínhhùnghậucũnggópphầnvàothànhcôngcủaông.Đókhôngcònlàmộtthịtrườngđangtănggiámàđócóthểcoilàmộtthịtrườngpháttriểnquánóng,mộttâmlýchungtrênthịtrườngkhócóthểlặplạiđược.Tiếptheođólàsựchoángvángcủathịtrườngvềnhữngcổphiếuchưathểtiêuthụđược.Trongkhiđó,cổphiếuthépđượcKeeneđưalênmức55vàonăm1901,đượcbánvớigiá10vàonăm1903và87/8năm1904.
ChúngtakhôngthểphântíchcácchiếndịchvậnđộngcủaKeene.Ôngkhôngviếtsáchvàcũngkhôngcónhữngtưliệucụthểcầnthiết.Nếucóđiềukiệnđượcphântích,chúngtasẽcónhữngđiềurấtthúvị.ChẳnghạnnhưcáchôngtađãthựchiệntạiAmalgamatedCopper.H.H.RogersvàWilliamRockefellerđãcốgắngtốngkhứchỗcổphiếuthừacủahọrathịtrườngnhưngđềuthấtbại.CuốicùnghọnhờtớiKeenethựchiệnviệcđóvàôngđãđồngý.NênnhớrằngH.H.RogerslàmộttrongnhữngdoanhnhântàinăngnhấttrênthịtrườngphốWalthờiđiểmđóvàWilliamRockefellerlànhàđầu
cơdũngcảmnhấtcủatậpđoànStandardOil.Họđềulànhữngngườicótiềmlựctàichínhvôhạn,uytínvàdàydạnkinhnghiệmtrênthịtrườngchứngkhoán.Tuynhiên,họvẫnphảinhờtớiKeene.Tôinhắctớiđiềunàyđểcácbạnthấyrằngcónhữngcôngviệcluôncầntớimộtchuyêngiatrongngành.Đâylàmộtloạicổphiếuđượcchàobánrộngrãi,đượctàitrợbởinhữngnhàtưbảnkhổnglồcủanướcMỹ,vànókhôngthểbánranếukhôngchấpnhậnmộtsựhysinhtươngđốilớnvềtàichínhvàuytín.RogersvàRockefellerđủthôngminhđểquyếtđịnhrằngKeenecóthểgiúphọtrongviệcnày.
NgaylậptứcKeenebắttayvàocôngviệc.Ôngtậndụngthịtrườnggiálênđểbánđượckhoảng220.000cổphiếuAmalgamatedvớimứcgiáxấpxỉmệnhgiá.Saukhiôngđãtốngkhứtoànbộsốcổphiếucủanhữngngườitrongnộibộ,côngchúngvẫnmuốnmuatiếploạicổphiếunàyvàgiácủanóđãđượcđẩylênthêm10điểm.Thựctếnhữngngườitrongnộibộđãđẩygiálênkhihọnhậnthấynhucầumạnhmẽcủacôngchúng.CómộtcâuchuyệnkểrằngRogersthậmchíđãkhuyênKeenemuacổphiếucủaAmalgamated.MộtđiềukhótinlàRogerslạimuốntốngkhứcảKeene.VàmộtsailầmtolớncủaRogersđólàđánhgiáthấpKeene.VàKeenevẫnthựchiệnmọiviệctheothóiquencủamình–đólàbánrakhigiáhạsaumộtđợttănggiámạnh.Tấtnhiêncácđộngtháichiếnthuậtcủaôngđềuhướngtớiphụcvụnhucầucủamình.Thịtrườngchứngkhoáncũnggiốngnhưmộtcuộcchiến,cầnphânbiệtrõrànggiữachiếnlượcvàchiếnthuậtcụthể.
MộttrongnhữngngườitincẩncủaKeene–ôngtalàngườicâumồinhântạogiỏinhấtmàtôitừngbiết–nóivớitôirằngtrongchiếndịchAmalgamated,baogiờKeenecũngchỉbánhếtcổphiếutrongmộtngày,sốcổphiếumàôngcónhiệmvụphảiđẩygiálên,ngàyhômsauôngsẽmualạihàngngàncổphiếu.Ngàytiếptheoônglạibánratheosốdư.Ngàysauđóôngsẽđểchothịtrườngtựđịnhđoạtnhằmkiểmtraphảnứngcủathịtrườngvàđểchonóquendầnvớiviệcnày.Khibắttayvàoviệcmarketingthựcsự,ôngtathựchiệnđúngnhưtôiđãnóitrênđây:ôngtabántheothịtrườnggiáxuống.Côngchúngvẫnluônmongsẽcómộtđợtphụchồigiá,ngoàiracòncómộtlượnglớnmualạicổphiếuđãbánkhống.MộtngườithâncậnnhấtvớiKeenetrongsuốtthươngvụnàyđãnóivớitôirằngsaukhiKeenebánhếtsốcổphiếucủaRogersvàRockefellervàthuvềsốtiềnkhoảng20–25triệuđô-latiềnmặt,Rogersđãgửichoôngmộttấmséc200.000đô-la.ĐiềunàynhắcchúngtanhớtớicâuchuyệnvềngườivợmộttriệuphúđãthưởngchomộtngườiphụnữnghèokhổởnhàhátMetropolitan50centsvìđãgiúpbàtatìmlạiđượcchiếcvòngcổtrịgiá100.000đô-la.Keeneđãgửilạitấmsécvàlịchsựtừchốirằngôngkhôngphảilàmộtnhàmôigiớichứngkhoánvàôngrấthânhạnhđượcphụcvụhọ.Họgiữtấmsécvànóirằnghọhyvọng
đượchợptácvớiôngtronglầnsau.KhônglâusauđóchínhH.H.RogersđãkhuyênKeenenênmuacổphiếuAmalgamatedvớigiá130!
JamesR.Keenexứngđánglàmộtnhàđầucơchứngkhoánxuấtsắc.Thưkýriêngcủaôngnóivớitôirằngkhithịtrườngbiếnchuyểntheocáchcủaôngta,Keenethườngtỏranóngnảy,cáukỉnh.Điềuđóthểhiệntrongnhữngcâumỉamaivẫncònđọnglạitrongtâmtrícủacácthínhgiảcủaông.Tuynhiên,khithualỗônglạilàngườirấthàihước,đólàmộtconngườilịchsự,dídỏmvàrấtthúvị.
Ôngsởhữuvôsốnhữngphẩmchấtcủamộtnhàđầucơchứngkhoánthànhcôngcóthểhoạtđộngtrongbấtcứhoàncảnhnào.Rõrànglàôngkhôngbaogiờđingượclạinhữngconsốcủabảngthôngbáo.Ôngkhôngsợhãinhưngcũngkhôngphảilàngườihấptấpthiếuthậntrọng.Ôngcóthểvàthựcsựđãthayđổiquyếtđịnhngaylậptứcnếuôngpháthiệnrarằngmìnhđãsai.
Kểtừsauthờiđạicủaôngđãcórấtnhiềuthayđổitrongcácquytắccủasàngiaodịch.Cácquytắccũcũngđãđượcthựchiệnmộtcáchnghiêmkhắchơn,nhiềuloạithuếmớiđốivớidoanhthuvàlợinhuậntừcổphiếurađờidẫntớinhiềuthayđổitronghoạtđộnggiaodịch.NhữngbiệnphápđãgiúpKeenethuvềlợinhuậnhiệnnayđãkhôngcònsửdụngđượcnữa.Mộtđiềuchúngtacóthểkhẳngđịnh,đólàcácnguyêntắcđạođứctạiphốWallđãcaohơn.Tuynhiên,cóthểnóirằngtrongsuốtlịchsửtàichínhcủachúngta,Keenevẫnluônlàmộtnhânvậtvĩđạitrongviệcthaotúngthịtrường.Ônglàmộtnhàđầucơchứngkhoánxuấtsắcvàhiểurõnhữngnguyêntắccănbảncủanghềđầucơchứngkhoán.Ôngđạtđượcnhữngthànhcôngvìnhữngđiềukiệntrongthờicủaôngchophépônglàmnhưvậy.Ôngvẫnthànhcôngnhưvậytrongcôngviệccủamìnhchodùđólànăm1922,1901hay1876,khiônglầnđầutớiNewYorktừCaliforniavàkiếmđược9triệuđô-lachỉtronghainăm.Luôncónhữngngườicókhảnăngtiếnnhanhhơnnhữngngườibìnhthườngkhác.Họdườngnhưsinhrađểtiếnlênđầutiênchodùnhữngngườikhácđãthayđổinhưthếnào.
Tấtnhiênsựthayđổiđócũngkhônghoàntoàntriệtđể.Phầnthưởnggiànhđượckhôngcònquálớnvìcôngviệcnàykhôngcònlàcủanhữngngườiđitiênphongvàtấtnhiênnókhôngcònlàmứclợiíchcủanhữngngườiđitiênphong.Theomộtphươngdiệnnàođó,việcthaotúngthịtrườnghiệnnaydễdànghơnsovớitrướckianhưngtheomộtkhíacạnhkhácviệcđócóthểkhóhơnrấtnhiềusovớithờiKeene.
Khôngcógìphảibănkhoănkhicoiquảngcáolànghệthuậtvàthaotúngthị
trườngchínhlànghệthuậtquảngcáosửdụngbảngthôngbáo.Bảngthôngbáosẽcungcấpnhữngthôngtinmànhữngkẻmuốnthaotúngthịtrườngchocôngchúngthấy.Vàthôngtincàngthậtbaonhiêuthìsứcthuyếtphụccủanócànglớnbấynhiêu.Sứcthuyếtphụccànglớnthìhiệuquảcủanghệthuậtquảngcáocànglớn.Chẳnghạn,mộtnhàvậnđộnghiệnnayngoàiviệclàmchomộtcổphiếunàođócóvẻmạnhmẽthìanhtacũngphảithựcsựlàmchonómạnhhơn.Dođóviệcthaotúngthịtrườngphảituântheonhữngnguyêntắcgiaodịchcơbảnhợplý.ĐóchínhlàđiềuđãđưaKeenetrởthànhmộtnhàthaotúngthịtrườngtuyệtvời,mộtnhàgiaodịchxuấtsắcbắtđầuchocâuchuyệncủachúngta.
Cụmtừ“thaotúngthịtrường”bảnthânnómangmộtnghĩaxấuvànócầnmộttêngọikhác.Tôinghĩrằngbảnthânquátrìnhnàykhôngphảilàcáigìquábíẩn.Mụcđíchcủanólàbánđượcmộtloạicổphiếuvớimứcgiátăng.Tấtnhiênlàvớiđiềukiệnnhữnghoạtđộngđókhôngđiliềnvớisựxuyêntạchaybópméonào.Chắcchắnmộtnhàvậnđộngcầntìmkiếmkháchhàngcủamìnhtrongsốcácnhàđầucơchứngkhoán.Anhtathườngtìmtớinhữngngườimuốnkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhổnglồtừsốvốnbỏra.Đólànhữngngườisẵnsàngchấpnhậnmộtsựmạohiểmlớnhơnnhiềusovớikinhdoanhthôngthường.Tôikhôngbaogiờthôngcảmvớinhữngkẻbiếtrõđiềunhưnglạimuốnđổitráchnhiệmlênngườikhácvìnhữngthấtbạicủachínhmình.AnhtalàmộtconqỦyvớimộtngườicốvấnthôngminhkhianhtachiếnthắng.Nhưngnếuanhtathuathìngườicốvấnkialạitrởthànhmộtkẻlừađảo,mộtkẻthaotúngthịtrường!Vàtrongnhữngtrườnghợpnhưvậy,từnàyluônmangmộtnghĩaxấu.Tuynhiênthựctếkhônggiốngnhưvậy.
Thôngthườngmụcđíchcủaviệcvậnđộngthịtrườnglànhằmnângcaokhảnăngcủathịtrường–nghĩalàkhảnăngbánđimộtlượnglớncổphiếuvớimộtmứcgiánhấtđịnhtrongmộtthờiđiểmnhấtđịnh.Tấtnhiên,mộttổhợpđầucơ,dosựthayđổicácđiềukiệnthịtrường,khôngthểbánratrừkhiphảichấpnhậnmộtsựhysinhkhálớn.Dođó,họthuêmộtchuyêngiacóthểtintưởng,vớikhảnăngvàkinhnghiệmcủaanhtasẽgiúpthựchiệnmộtcuộcrútluithayvìmộtthấtbạithảmhại.
Cácbạnthấyrằngtôikhôngnóigìtớiviệcthaotúngthịtrườngnhằmtíchluỹmộtcổphiếunàođóvớimứcgiácàngthấpcàngtốt,chẳnghạnnhưđểnắmquyềnkiểmsoátmộtcôngtynàođó.Nguyênnhânđólàdohiệntượngnàykhôngxảyrathườngxuyêntronggiaiđoạnhiệnnay.
KhiJayGouldmuốntăngsựkiểmsoátcủaôngtạiWesternUnionvàquyếtđịnhmuamộtlượnglớncổphiếu,WashingtonE.Connor,mộtngườiđã
khôngxuấthiệntạisàngiaodịchtrongnhiềunămbỗngnhiênxuấthiệntạiđiểmmuabáncủaWesternUnion.ÔngtabắtđầuđặtmuacổphiếuWesternUnion.Cácnhàgiaodịchđãcườinhạoôngta–vìôngtahơingớngẩnkhitinrằngmọiviệclạiđơngiảnnhưvậy–vàhọsẵnsàngbánchoôngtatấtcảsốcổphiếumàôngmuốnmua.Đóđúnglàmộtthủthuậtkháđơngiản,ôngtahoàntoàncóthểđẩygiálênbằngcáchlàmnhưthểGouldmuốnmualạiWesternUnion.Đócóphảilàvậnđộng,thaotúngthịtrườnghaykhông?Câutrảlờicủatôiởđâychỉcóthểlà“vừađúngvừakhôngđúng”.
Trongphầnlớncáctrườnghợp,mụcđíchcủaviệcvậnđộng,nhưtôiđãnóiởtrên,lànhằmbánrasốcổphiếuchocôngchúngvớimứcgiácaonhấtcóthể.Đókhôngchỉlàvấnđềbánramàcònbaogồmcảviệcphânphốinhưthểnào.Rõràngrằngmộtloạicổphiếunằmtrongtaymộtngànngườisẽtốthơnnhiềunếunằmtrongtaymộtngười-tốthơnchochínhbảnthânthịtrường.Dođó,mộtnhàvậnđộngkhôngchỉquantâmtớiviệcbánravớimứcgiáhấpdẫnmàđồngthờicònphảitínhtớicáchphânphốiloạicổphiếuđó.
Nếubạnđẩygiálênrấtcaonhưngsauđólạikhôngthểhấpdâncôngchúngmualoạicổphiếuđóthìđiềuđócũngchẳngcóýnghĩagìnhiều.Chúngtacầnghinhớmộtnguyêntắccủaviệcthaotúngthịtrường,mộtnguyêntắcmàKeenevàcáctiềnbốicủaôngđềuđãbiếtđến.Đólà:cổphiếucầnthaotúngsẽđượcđẩylênmứcgiácaonhấtvàsauđóbánracôngchúngtheochiềugiáhạ.
Chúngtasẽbắtđầutừđiểmkhởiđầu.Giảdụrằngcómộtđốitượngnàođó-mộtmạnglướibaotiêu,mộttổhợpđầucơ,mộtcánhân–cómộtlượngcổphiếunhấtđịnhvàmuốnbánravớimứcgiácaonhấtcóthể.ĐólàmộtcổphiếuđượcniêmyếttrênsàngiaodịchNewYork.Nơibántốtnhấtlàtrênthịtrườngmởvàkháchhàngtốtnhấtđólàcôngchúng.Cáccuộcđàmphángiácảsẽdomộtngườichịutráchnhiệm.Anhta–cùngvớicáccộngsựhiệntạihoặctrongthờigiantrướcđó–đãnỗlựcbánsốcổphiếunàytrênsàngiaodịchnhưngkhôngthànhcông.Anhtađãhoặcsẽnhanhchóngquenvớicáchoạtđộngcủathịtrườngchứngkhoánvànhậnrarằnganhtacầncónhiềukinhnghiệmvànănglựchơnđểthựchiệnđượccôngviệcnày.Anhtacóthểquenbiếthoặcnghenóivềnhữngngườiđãthựchiệnthànhcôngnhữngthươngvụtươngtựvàquyếtđịnhsẽnhờtớinănglựcchuyênnghiệpcủahọ.Anhtabắtđầutìmkiếmmộttrongsốđóvàđểthựchiệncôngviệccủamìnhcũnggiốngnhưanhtađikiếmbácsĩmỗikhiốmhaymộtkỹsưkhianhtacầnsửachữacáigìđó.
Giảsửanhtabiếtđếntôilàmộtngườiamhiểucôngviệc,dođóbắtđầutìmhiểutấtcảnhữngthôngtincụthểvềtôi.Sauđóanhtasắpxếpmộtcuộcgặpmặttrựctiếpvàchọnmộtthờiđiểmthíchhợpghéquavănphòngcủatôi.
Tấtnhiên,tôicóthểbiếtloạicổphiếuđócũngnhưxuấtxứcủanó.Nghềnghiệpcủatôibắtbuộcphảinhưvậy.Vịkháchhàngnàysẽthôngbáochotôiviệcanhtavàcáccộngsựmuốnthựchiệnvàđềnghịtôinhậnvụđó.
Câuchuyệntiếptheolàcủatôi.Tôisẽyêucầubấtkỳthôngtinnàocóthểvàcầnthiếtđểbiếtrõhơncôngviệcmàtôiđangđượcđềnghị.Bướcđầutôixácđịnhgiátrịvàđánhgiánhữngkhảnăngthịtrườngcủaloạicổphiếuđó.Cộngvớiviệcnghiêncứutìnhhìnhthịtrườnghiệnnay,tôicóthểđánhgiáđượcmứcthànhcôngcủathươngvụnày.
Nếucácthôngtinchothấyđâylàmộtcôngviệchấpdẫn,tôisẽnhậnvàđềnghịthẳngthắnvớianhtacácđiềukhoảncủamình.Nếuanhtacũngđồngývớinhữngđiềukhoảnđó-tiềnthùlaovàcácđiềukiệnkhác–tôisẽbắttayngayvàocôngviệc.
Tôitiếnhànhđặtvànhậncáclệnhgọivớilượngcổphiếunóitrênvàkhởiđầuvớimứcgiáhợplýchotấtcảnhữngaiquantâm.Mứcgiákhởiđiểmsẽthấphơngiáphổbiếntrênthịtrườngvàsauđótăngdần,chẳnghạn,tôinhậnlệnhgọi200.000cổphiếukhigiániêmyếtlà40đô-la.Tôibắtđầuvớilệnhgọimộtvàingàncổphiếuvớigiá35,37,40,45,50vàcứnhưthếtănglêntới75–80.
Nếudocôngviệccủatôi-vậnđộng,thaotúngthịtrường-mứcgiátănglênvànếuởmứcgiácaonhất,vẫncónhucầucaotôisẽbánramộtlượnglớncổphiếu.Tôikiếmđượclợinhuậnvàtấtnhiênkháchhàngcủatôicũngvậy.Đâylàmộtnguyêntắchợplý.Họtrảthùlaochotôi.Đôikhimộttổhợpđầucơcũngcóthểthualỗnhưngđiềuđóhiếmkhixảyra.Chắcchắntôisẽkhôngnhậnthựchiệnnếukhôngthấyđượckhảnăngthulợinhuậnrõràng.Trongnămnay,tôikhôngđượcmaymắntrong1–2thươngvụvàkhôngthuđượclợinhuận.Cónhiềulýdokhácnhaunhưngđólàmộtcâuchuyệnkhác,tôisẽnóitớiởphầnsau.
Bướcđầutiêntrongviệcđẩygiámộtcổphiếulênđólàquảngcáorằngxuhướngtănggiálàhoàntoàncóthật.Điềunàynghecóvẻngớngẩnnhưngthựctếnórấthợplý.Cáchhiệuquảnhấtđểquảngcáocholoạicổphiếumàbạnsẽlàmviệclàkhiếnchochúngtrởnênmạnhmẽvànăngđộnghơn.Saukhihoànthànhtấtcảcáckhâuchuẩnbị,ngườimôigiớitốtnhấtđểđưara
côngchúngrộngrãichínhlàbảngthôngbáovàdođóphươngtiệnquảngcáohữuhiệunhấtcũnglàbảngtin.Bảnthântôikhôngcầnđưaralờitiếpthịnàothêmchokháchhàngcủamình.Tôicũngkhôngcầnthiếtphảicungcấpchobáochícácthôngtinvềgiátrịcổphiếuhaycácbáocáotàichínhvềtriểnvọngcủacôngty.Thậmchítôicũngkhôngcầntớimộtngườiủnghộ.Thayvàođótôihoànthànhtấtcảcáckhâucầnthiếtbằngcáchnăngđộnghoácổphiếucủamình.Vàkhicổphiếutrởnênnăngđộngngườitasẽcầnnhữnglờigiảithích.Họsẽtựtìmranhữngnguyênnhâncólợimàtôikhôngcầncóthêmsựtácđộngnào.
Tấtcảnhữnggìgiớigiaodịchtrênsàncầntớiđólàsựnăngđộng.Họsẵnsàngmuahaybánbấtkìloạicổphiếunàovớísốlượngbấtkì,chỉcầncómộtthịtrườngtựdochonó.Họsẽgiaodịchhàngngàncổphiếungaykhinhậnthấysựnăngđộng.Họchínhlàlớpkháchhàngđầutiêncủamỗinhàđầucơchứngkhoán.Họsẽủnghộbạnkhimứcgiátănglênquađóđónggóprấtnhiềutrongcácgiaiđoạnđầucơ.TheotôiđượcbiếtJamesR.Keenetrướcđâythườngxuyênsửdụngnhữngngườinăngđộngnhấttrênsàngiaodịch,mộtphầnlànhằmchegiấunguồngốcthaotúngthịtrường,mộtphầnlàdohọchínhlànhữngngườitạonêncáctinđồnnhanhchóngnhất.Ôngthườngcungcấpchohọlệnhđặtmua-lệnhbằngvănbản-trướckhiđưarathịtrường,quađóhọcóthểcó“sựchuẩnbị”tốthơntrướckhihọđổtiềnvào.Ônggiúphọkiếmđượclợinhuận.Đểkiếmđượcmộtngườiủnghộ,bảnthântôikhôngphảilàmgìhơnlàkhiếnchocổphiếutrởnênnăngđộng.Cácnhàgiaodịchkhôngyêucầugìhơnthế.Tấtnhiên,cầnnhớmộtđiềurằngnhữngngườinhưvậytrênsàngiaodịchmuacổphiếuvớimụcđíchbánlạikiếmlời.Họkhôngcầnkhoảnlợinhuậnphảithậtlớn.Tuynhiên,đóphảilànhữngkhoảnlợinhuậncóđượcmộtcáchnhanhchóng.
Vìnhữnglýdonhưvậynêntôicốgắngkhiếnchocổphiếutrởnênnăngđộngđểthuhútsựchúýcủacácnhàđầucơ.Tôimuavàbánđồngthời,vànhữngngườigiaodịchkháccũnglàmnhưvậy.Tôikhéoléotạoramộtsứcmuacaohơnnhucầubánloạicổphiếunày.Dođósứcmuavượthơnsứcbánra,côngchúnglạihòatheoxuhướngcủangườidẫnđầu,màtheohọlàgiốngmộtnhàgiaodịchtrênsànhơnlàmộtkẻthaotúngthịtrường.Đólàvịthếcủamộtngườimua.Vàkhicầutăngcao,tôibắtđầubùvàolượngcầuđó,tứclàtôibáncổphiếutheosốdư.Nếumọiviệcđúngtheodựkiến,lượngcầusẽthuhútmộtlượnglớnhơnlượngcổphiếutôibuộcphảitíchluỹtronggiaiđoạnđầucủaviệclàmgiá,vàkhiđó,vềmặtkỹthuật,tôisẽbánkhốngmộtlượngcổphiếu.Nóicáchkháclàtôibánnhiềuhơnsốcổphiếumàtôithựcsựnắmgiữ.Điềunàyvẫnrấtantoànchobảnthântôivìthựctếtôiđangbántheochínhlệnhđặtmuacủamình.Vàkhinhucầuchùng
xuống,giásẽkhôngtăngthêm.Khiđótôitiếptụcđợi.
Quaylạichuyệncổphiếungừngtănggiá,đếnmộtngàythịtrường“yêntĩnh”.Toànbộthịtrườngbắtđầucóxuhướngphảnứngngượclại.Mộtsốnhàgiaodịchsắcsảonhậnthấykhônghềcólệnhmuanàođốivớicổphiếucủatôi,anhtabắtđầubánra,vànhữngngườikháccũngvậy.Chodùlàvìlýdogìthìcổphiếucủatôicũngbắtđầugiảmgiá.Tôibắtđầumuatrởlại.Tôicónhữngtácđộngthíchhợpđểtạocảmgiáccổphiếuvẫncóấntượngtốtđốivớinhữngnhàtàitrợcủanó.Vàmộtđiềunữatôicóthểtácđộngmàkhôngcầnphảitíchluỹcổphiếu,nghĩalàtôikhôngphảitănglượngcổphiếusẽphảibánrasaunày.Cầnnhớrằngtôilàmđiềuđómàkhônglàmgiảmnguồntàichínhcủamình.Thựcchấttôiđangmuabùlạisốcổphiếutôiđãbánkhốngkhimứcgiácao,khilượngcầucủacôngchúnghoặccủacácnhàgiaodịchhaycảhaiđãchophéptôithựchiệnnhữnggiaodịchđó.Cầnphảichocácnhàgiaodịch-vàcảvớicôngchúng-thấyrằngvẫncónhucầucholoạicổphiếunàykhigiáđanggiảmxuống.Việcđósẽtácđộngtớicácnhàđầucơchuyênnghiệpđãbánkhốngvàcảnhữngngườiđãtốngsốcổphiếuđidolosợ.Đâylàmộthiệntượngthườngthấykhimộtcổphiếungàycàngyếuhơndokhôngcósựhỗtrợcầnthiết.Quátrìnhmuabùcủatôitạonêncáitôigọilàquátrìnhổnđịnhhoá.
Khithịtrườngmởrộnghơn,tôibắtđầubáncổphiếurakhigiátănglên,tuynhiênkhôngthểkiểmsoátsựtănggiá.Điềunàyhoàntoànphùhợpvớikếhoạchcủatôi.Rõràngrằngkhitôicàngbánracổphiếukhigiácaocàngkhuyếnkhíchcácnhàđầucơbảothủ,chiếmphầnlớnhơnsovớicácnhàgiaodịchkháctrênsàn;ngoàiratôicũngcóthểhỗtrợnhiềuhơnchocổphiếucủamìnhtrongnhữngngàythịtrườngquá“yêntĩnh”.Khiluônluônbánratôinắmgiữvịtrícóthểhỗtrợchocổphiếucủamìnhmàkhônggâyrasựnguyhiểmnàochobảnthân.Theoquyluậttôibắtđầubánrakhimứcgiáđủcaođểmanglạilợinhuậnnhưngtôithườngbánrakhôngcầnlợinhuậnnhằmtạorahoặcnângcaohơncáitôigọilàsứcmuarủirothấp.Côngviệccủatôikhôngchỉlàđẩygiácổphiếulêncaohaybánramộtlượnglớncổphiếumàcònhướngtớikiếmtiềnchobảnthânmình.Đócũnglàlýdotạisaotôikhôngyêucầukháchhàngcungcấptàichínhchocáchoạtđộngcủatôi.Mứcthùlaocủatôigắnliềnvớithànhcôngcủatôi.
Tấtnhiêntấtcảnhữngđiềutôimôtảtrênđâykhôngphảilànhữnghoạtđộngbấtbiến,khôngthayđổi.Tôikhôngbaogiờgắnchặtvớinhữngphươngthứccốđịnh,kémlinhhoạt.Tôithayđổicácphươngphápvàcácđiềukiệncủamìnhtuỳtheotừnghoàncảnhkhácnhau.
Mộtloạicổphiếubánrathịtrườngcầnđượclàmgiátớimứccaonhấtsauđómớibánra.Tôinhắclạiđiềunàyvìhailýdo:Thứnhất,đâylànguyêntắccơbản.Thứhai,côngchúngthườngtinrằngviệcbánrađượcthựchiệnhếtkhigiáđangởmứcđỉnh.Đôikhicóloạicổphiếubịđìnhtrệvàkhôngthểtănglên.Đólàthờiđiểmđểbánra.Mứcgiátựnhiênsẽgiảmxuốngnhanhhơnbạntưởngkhibạnbánra.Tuynhiênbạnvẫncóthểphụchồilại.Vớiđiềukiệnloạicổphiếutôiđanglàmgiácóthểtănggiákhitôimuavào,tôibiếtrằngtôicóthểhàilòng,vànếucầntôicóthểmuamộtcáchtựtin,thậmchílàbằngtiềnriêngcủamìnhmàkhôngphảilongại–chínhxáclàtôicũnglàmnhưvớibấtkỳcổphiếunàocóbiểuhiệntươngtự.Đólàloạicổphiếucósứcđềkhángyếu.Chắccácbạncònnhớlýthuyếtcủatôivềloạihìnhnày?Khixuấthiệnmứcgiácósứcđềkhángyếutôisẽủnghộnó,khôngphảivìtôiđanglàmgiácholoạicổphiếuđóvàođúngthờiđiểmđómàvìtôiluônlàmộtnhàđầucơchứngkhoán.
Khiviệctôimuacổphiếukhônglàmchomứcgiátănglêntôisẽdừngmuavàbắtđầubánratheomứcgiáhạ.Đócũnglànhữnggìtôisẽlàmngaycảkhitôikhônglàmgiácholoạicổphiếuđó.Nhưcácbạncũngbiết,quátrìnhmarketingchomộtloạicổphiếuđượcthựchiệnkhigiágiảm.
Tôinhắclạirằngtrongsuốtquátrìnhlàmgiátôikhôngbaogiờquênrằngmìnhlàmộtnhàgiaodịchcổphiếu.Nhữngvấnđềtôigặpphảikhilàmgiá,saucùngcũnggiốngnhưnhữngvấnđềđốivớimộtnhàđầucơ.Tấtcảnhữngnỗlựcthaotúngthịtrườngsẽchấmdứtkhimộtngườilàmgiákhôngthểkhiếncholoạicổphiếuđóthayđổitheoýcủaanhta.Khiloạicổphiếubạnmuốnlàmgiáthayđổikhôngtheokếhoạch,bạnnênbỏcuộc,bỏcuộcngaykhicáigiáphảitrảchưaquáđắt.
Phần.21
Tôicũnghiểurằngnhữngđiềuchungchungtrìnhbàytrênđâykhônggâynhiềuấntượng.Đócũnglàđiềudễhiểu.Cólẽtốthơntôinêncungcấpmộtvídụcụthể,Ởđâytôisẽtrìnhbàylầntôinânggiámộtloạicổphiếulênthêm30điểm,tíchluỹ7.000cổphiếuvàtạonênmộtthịtrườngcóthểtiêuthụhếtbấtkỳlượngcổphiếunào.
ĐólàcổphiếucủaImperialSteel.Loạicổphiếunàyđượcpháthànhmớibởimộtnhómcổđôngcóuytínvàluônđượcxếpvàohàngcógiátrị.Khoảng30%cổphiếuvốnđượcđặtbánchocôngchúngthôngquacáccôngtymôigiớiđộclậpcủaphốWall,tuynhiêncổphiếunàykhôngthểtìmđượcsựnăngđộngkểtừkhiniêmyết.Đôikhicóaiđóhỏivềnóthìmộthaymộtvàingườitrongnộibộ-thànhviêncủamạnglướibaotiêubanđầu–đềunóirằngdoanhthucủacôngtykhảquanhơnnhiềusovớimongđợivànhữngtriểnvọngcủacôngtyrấtđángkhíchlệ.Điềunàyhoàntoànđúngvàrấttốtnhưngnóthiếusựhấpdẫn,Nókhôngtạonênnhucầuđầucơ,vàtheoquanđiểmcủamộtnhàđầutư,tínhổnđịnhgiávàcổtứchàngnămvẫnchưađượcthểhiện.Đólàmộtloạicổphiếukhôngbaogiờcónhữngbiếnđộngquábấtthường.Nóquáổnđịnhvàkhôngthểtănggiásaunhữngbảnbáocáođầylạcquancủanhữngngườinộibộ.Nóicáchkhácgiácổphiếunàycũngkhócóthểgiảmxuống.
ImperialSteelvẫnbịcoilàcổphiếukhônghấpdẫn,kémnăngđộngvàlàmộtloạicổphiếukhógiảmgiávìkhôngcóngườibándokhôngaimuốnbánloạicổphiếukhôngđượcphânphốirộngrãinày.Ngườibáncũngquáthôngcảmvớinhữngbọnđầucơnộibộ.Đốivớicácnhàđầutư,ImperialSteelbảnthânnólàmộtsựđầucơđangthừacổphần.Đốivớicácnhàđầucơ,đólàmộtloạicổphiếuchết–đôilúcnhàđầutưtrongbạnlạihốihậntựhỏitạisaolạimualoạicổphiếuđó.Anhtasẽcảmthấybịgắnchặtvớinótrongkhinhiềucơhộitốthơnrơikhỏitầmtay.
Mộtngày,nhânvậtđứngđầucủamạnglướiImperialSteel,đạidiệnchobảnthânanhtavàchocáccộngsự,đãtớigặptôi.Họmuốntạomộtthịtrườngcholoạicổphiếuđó,trongđóhọnắmgiữ70%cổphiếukhôngphânphốirabênngoài.Họmuốntôibánrasốcốphiếuđóvớigiácaohơnsovớinếuhọbánngoàithịtrườngtựdo.Họmuốnbiếtcácđiềukiệncủatôinếuthựchiệnvụnày.
Tôibảoanhtasẽthôngbáokếtquảtrongmộtvàingàytới.Sauđótôibắt
đầuđiềutravềcơsởvậtchấtcủacôngtynày.Tôicócácchuyêngiahàngđầucóthểthuthậpthôngtintừcácphòngcôngnghiệp,thươngmạivàtàichính.Họtrìnhchotôinhữngbáocáotrungthực,khôngthànhkiến.Tôicũngnhưhọ,khôngnhìnvàođiểmtốthayđiểmyếu,tôichỉquantâmtớicácconsố.
Cácbáocáochothấyrằngtàisảncủacôngtyrấtcógiátrị.Vàtriểnvọngnhưvậylàcơsởtốtđểcóthểmuacổphiếunàyvớimứcgiácaohơnmứcgiáphổbiếntrênthịtrường.Trongnhữngđiềukiệnnhưvậy,cókhảnăngrấtlớngiácổphiếutăng.Nhưngcầnthấyrằngsẽcómộtđợtgiảmgiátrongtươnglai.Dođó,khôngcólýdonàokhiếntôitừchốinhậnthựchiệnvậnđộngtănggiáchocổphiếucủaImperialSteel.
Tôithôngbáochokháchhàngýđịnhcủamìnhvàôngtaghéquavănphòngcủatôiđểbànbạcchitiếthơn.Tôinóivớiôngtanhữngđiềukiệncủatôi.Đốivớicôngviệcnày,tôikhôngnhậntiềnmặt,nhưngđổilạilàlệnhmua100.000cổphiếuImperialSteel.Giácủacáclệnhgọităngtừ70lên100điểm.Khoảnphínàycóvẻtươngđốilớn,nhưngcũngcầnhiểurằngnhữngngườitrongnộibộkhôngthểbánrasốcổphiếunhưvậy,hayngaycả50.000cổphiếuvớimứcgiá70điểm.Khôngcóthịtrườngcholoạicổphiếunày.Tấtcảcácbảnbáocáovềdoanhthuvànhữngtriểnvọngtíchcựcđềukhôngthểhấpdẫnđượcngườimua,dùlàvớisốlượngnhỏ.Hơnnữa,nếutôiyêucầumứcphíbằngtiềnmặtthìcáckháchhàngcủatôicũngsẽphảichirakhoảngvàitriệuđô-la.Việclàmđócủatôikhôngphảibắtchẹthọ.Đóvẫnlàmộtmứcphíhợplý.
Biếtrằngloạicổphiếunàycógiátrịthựcsựvàđiềukiệnthịtrườngđangtheoxuhướnggiálên,dođótạođàchoviệctănggiátấtcảcácloạicổphiếu.Tôinhậnthấymìnhhoàntoàncóthểlàmtốt.Cáckháchhàngcủatôiđượckhuyếnkhíchbởinhữngtínhiệulạcquanđóvàngaylậptứcđồngývớicácđiềukiệncủatôi,thươngvụđượckhởiđộngvớisựhàilòngcủacảhaiphía.
Tôicũngphảicốgắngtựbảovệbảnthânmìnhcàngnhiềucàngtốt.Mạnglướinàysởhữuhoặckiểmsoátkhoảng70%lượngcổphiếuhiệnhành.Tôiyêucầuhọkýquỹ70%củahọtheomộthợpđồngtínthác.Tôikhôngmuốntrởthànhnơibánphágiáchocáccổđônglớn.Vớiđasốcổphiếuđượcgiữlạimộtcáchđảmbảo,tôivẫncònkhoảng30%cổphiếurảiráccầnxemxét,điềuđóvẫntiềmẩnsựrủiro.Tuynhiênmộtnhàđầutưcókinhnghiệmkhôngbaogiờthamgiavàonhữngthươngvụhoàntoànkhôngcórủiro.Tấtnhiên,khôngphảitấtcảsốcổphiếuchưatínthácđềuđượctungrathịtrườngdứtđiểmtrongmộtlần,điềuđócũnggiốngnhưtấtcảcáckháchhàng
muabảohiểmnhânthọđềuđộtngộttửvongvàocùngmộtgiờ,cùngmộtngày.Ngườitavẫnluôncónhữngbảngthốngkêkhôngchínhthứcvềcácrủirotrênthịtrườngchứngkhoáncũngnhưtỷlệtửvongcủaconngười.
Saukhicốgắngtránhtấtcảnhữnghiểmhọacóthểlườngtrướccủathịtrườngchứngkhoán,tôiđãsẵnsàngbướcvàochiếndịchcủamình.Mụctiêucủatôilàtănggiátrịchocáclệnhmua.Đểthựchiệnviệcnày,tôiphảiđẩyđượcgiácổphiếutănglênvàtạomộtthịtrườngđểtiêuthụđược100.000cổphiếu-sốcổphiếutôiđangnắmquyềnchọn.
Việcđầutiêncầnlàmđólàtìmhiểucóbaonhiêucổphiếusẵnsàngđượctungrathịtrườngkhigiátănglên.Điềunàycácmôigiớicủatôicóthểthựchiệndễdàngvìhọcóđượcthôngtinvềloạicổphiếunàosẽbánrakhigiánhíchlên.Tôikhôngđượcbiếtcácchuyêngiacóthôngbáovớihọvềnhữnglệnhđượcthựchiệntrongsổsáchcủahọhaykhông.Mứcgiádanhnghĩalà70nhưngtôikhôngthểbánra1000cổphiếuvớimứcgiánhưvậy.Tôikhôngcósốliệuvềlượngcầuởmứcgiáđóhaythậmchívớivàiđiểmthấphơn.Tôiđànhphảidựatheonhữnggìcácmôigiớicủatôiđãthuthậpđược.Tuynhiên,điềuđólàđủđểthểhiệnlượngcổphiếuđượcbánravàmộtlượngcầukhákhiêmtốn.
Ngaykhicóthôngtinvềnhữngđiểmtrên,tôilặnglẽthumuatấtcảsốcổphiếuđượcbántrênthịtrườngvớimứcgiá70hoặccaohơn.Khitôinói“tôi”thìcácbạnnênhiểuđólàcácmôigiớicủatôi.
Tôikhôngphảimuaquánhiềucổphiếu,hơnnữatôibiếtrằngviệctănggiásẽmanglạinhiềulệnhmuakhác,vàtấtnhiênlàcảcáclệnhbán.
TôikhôngđưaralờikhuyênvềviệccổphiếuImperialSteeltănggiávớibấtcứaivìtôibiếtmìnhkhôngcầnphảilàmnhưvậy.Côngviệccủatôilàtìmcáchảnhhưởngtrựctiếptớitâmlýcủacôngchúng.Tôikhôngnóirằngkhôngcầnthiếtphảituyêntruyềnvềviệccổphiếutănggiá,việcquảngcáochogiátrịmộtloạicổphiếumớicũngcầnthiếtnhưđốivớicácmặthàngkhácnhưlen,giàydéphayxehơivậy.Nhữngthôngtinchínhxácvàđángtincậynhấtsẽdochínhcôngchúngđưara.Điềutôimuốnnóiởđâyđólàbảngtincóthểthựchiệntốttấtcảcácmụcđíchcủatôi.Nhưtôiđãnóitrênđây,cáctờbáouytínluônđưaranhữnglờigiảithíchchocácđộngtháitrênthịtrường.Đóchínhlàtintức.Độcgiảkhôngchỉmuốnbiếtđiềugìđãxảyratrênthịtrường,họmuốncólýdotạisao.Dođómộtngườilàmgiákhôngcầncóbấtkỳđộngtháinào,chínhcácphóngviêntàichínhsẽđưaracácthôngtinvàphântíchcácbảnbáocáodoanhthu,điềukiệnkinhdoanhvà
triểnvọngcủacôngty.Tómlại,đólàtấtcảnhữnggìcóthểkhiếngiácổphiếutănglên.Mỗikhicódịpmộtnhàbáohayphóngviênnàođóhỏiýkiếnvềmộtloạicổphiếu,tôiđềusẵnsàngcungcấpchohọýkiếncủamình.Tôikhôngphảilàmộtnhàtưvấntìnhnguyện,nhưngtôikhôngthểđạtđượcgìnếucứgiữbímật.Đồngthời,tôinhậnrarằngphươngtiệntạotinđồncósứcthuyếtphụcnhấtđóchínhlàbảngtin.
Saukhitôiđãthumuahếtsốcổphiếuđượcbánravớimứcgiá70hoặccaohơn,áplựcthịtrườngbắtđầugiảmxuống,quađóthểhiệntínhđềkhángkémcủacổphiếuImperialSteel.Hiểnnhiênlànóđangtănggiá.Ngaykhinhữngngườiquansáttrênsàngiaodịchnhậnthấyđiềuđóhọlậptứcsuyluậnmộtcáchlogicrằngcổphiếuđósẽtănggiá.Tuynhiên,mứcđộtănggiánhưthếnàothìhọchưabiết,họcầnđủthôngtinđểtiếnhànhđặtlệnhmua.LượngcầucủacổphiếuImeprialSteelđược,tạoradoxuhướngtănggiátrênthịtrường.Bảngtinchínhlàmộtlờikhuyêntốtnhất,vàtôiđãtậndụngđượcđiềuđó.Tôibáncáccổphiếuthuđượctừnhữngngườiđãchánnảncảnhchờđợitrướckiachocácnhàgiaodịchhiệntại.Tấtnhiênviệcbánranàylàmộthànhđộngsángsuốt.Tôikhôngtìmcáchépgiácổphiếudotôikhôngmuốngiácảtăngquánhanh.Thựcsựđókhôngphảilàthờiđiểmthíchhợpđểbánramộtnửatrongsố100.000cổphiếucủamình.Nhiệmvụcủatôiđólàtạoramộtthịtrườngđểtiêuthụtoànbộsốcồphiếu.
Mặcdùtôichỉbánralượngcổphiếucácnhàgiaodịchquantâm,nhưngthịtrườngvẫnđanggiảmdầnsứcmua.Cũngtrongthờiđiểmđó,cáclệnhmuadừnglại,đồngthờigiácũngngừngtăng.Ngaykhixuấthiệncáchiệntượngnày,cổphiếulậptứcđượcbánratrởlạibởinhữngngườiđầutưgiálênthấtbạihoặcnhữngngườikhôngcònđộnglựcgiữloạicổphiếuđókhimứcgiáđãchữnglại.Tuynhiêntôiđãchuẩnbịcẩnthậnchoviệcnày.Vàkhigiáđangxuống,tôibắtđầumualạisốcổphiếuđãbánchogiớigiaodịchvớimứcgiácaohơnhaiđiểm.Tôibiếtđộngtháinàyđãgiúphãmbớtquátrìnhgiảmgiá;vàkhigiádừnglạithìcáclệnhbáncũnggiảmbớt.
Tôilạibắtđầulạitừvạchxuấtphátmới.Tôimuatấtcảsốcổphiếubánrakhigiátănglên–sốlượngcũngkhôngnhiều–vàgiátăngtrởlạilầnthứhai,caohơnmức70điểmlầntrước.Cầnnhớrằngkhigiágiảm,cónhiềucổđôngmuốnkiếmlợiđãbánrasốcổphiếucủahọnhưngkhôngchấpnhậnmứcgiáthấphơn3–4điểmsovớimứcgiácaonhất.Nhữngnhàđầucơnhưvậyluônsẵnsàngbánranếugiáphụchồi.Họđặtlệnhbánngaykhigiálên,vàsauđóthayđổiýkiếndoxuhướngmớicủagiácổphiếu.Tấtnhiênluôncónhữngngười“ănchắcmặcbền”luônchộplấycơhộikiếmlời,vớihọlợinhuậnphảiluônchắcchắn.
Tấtcảnhữngviệctôiphảilàmsauđólàlặplạiquátrìnhmuabánluânphiênnhưngvớimứcgiácaohơnsaumỗilầngiaodịch.
Đôikhisaukhibạnthumuahếtsốcổphiếubánratrênthịtrường,giáđộtngộttăngmạnh.Đólàmộtcáchquảngcáorấthiệuquảvìnótạonêncáctinđồnvàthuhútcácnhàgiaodịchchuyênnghiệpcũngnhưmộtbộphậncôngchúngđầucơmuốnthamgia.Theotôitỷlệnàychiếmmộtphầnkhálớn.TôicũngthựchiệnnhưvậyđốivớiImperialSteel,dùlượngcầucủanhữngđốitượngnhưvậylớnbaonhiêutôicũngđápứngđủ.Việctôibánragiữmứcgiácổphiếutăngliêntụccảvềtốcđộvàmứcđộ.Khitôimuavàotrênthịtrườnggiáhạvàbánrađãkhithịtrườnggiátăng,tôikhôngchỉđẩygiálênmàcòntăngđượcthịtrườngchocổphiếuImperialSteel.
Kểtừkhitôibắtđầuchiếndịchcủamình,chưabaogiờcóviệcaiđókhôngthểmuahaybáncổphiếumộtcáchtựdo,ýtôimuốnnóimuahaybánmộtlượngcổphiếuhợplývàkhônggâynênnhữngảnhhưởngquálớntớimứcgiá.Cảmgiácsợbịmuavớigiábắtchẹtkhimuahaybịkhánhkiệtkhibánrađãdầnđượcloạibỏ.CácnhàđầutưchuyênnghiệpvàcôngchúngrộngrãiđềutinrằngđãcómộtthịtrườngchắcchắnchocổphiếuImperialSteelvàdođótăngthêmlòngtinvàođộngtháinày,đồngthờichấmdứtsựphảnđốitừnhữngngườikhác.Kếtquảlàsaunhiềulầnmuađibánlạitôiđãđưađượcmứcgiábánrabằngvớimệnhgiá.Vớimứcgiá100đô-lavẫncónhiềungườimuốnmuacổphiếucủaImperialSteel.Tạisaolạikhông?Aicũngbiếtđólàmộtcổphiếucógiátrị;vàđóvẫnlàmộtmứcgiáhời.Bằngchứnglàgiávẫntănglên.Mộtcổphiếucóthểtăng30điểmtừ70lên100thìhoàntoàncóthểtăngthêm30điểmnữasovớimệnhgiá.Đócũnglàýkiếnchungcủanhiềungười.
Trongquátrìnhđẩygiálênthêm30điểm,tôichỉtíchluỹđược7.000cổphiếu.Giátrungbìnhcủasốcổphiếunàylà85,nhưvậytôicóđượckhoảnlợinhuận15điểmchomỗicổphiếu.Tuynhiên,khoảnlờitổngcộngcủatôi(trêngiấytờ)lớnhơnrấtnhiều.Đólàmộtkhoảnlợinhuậntươngđốiantoànvàtôicóthịtrườngchotấtcảsốcổphiếucầnbánra.Giásẽtiếptụctănglênnếutôicócácbiệnphápthaotúngthíchhợp.Ngoàiratôicònlệnhđặtmua100.000cổphiếubắtđầutừ70điểmvàkếtthúclà100điểm.
Cácđiềukiệnhiệnnaykhôngchophéptôitiếnhànhcáckếhoạchchuyểnsốlợinhuậntrêngiấyđósangtiềnmặt,Cóthểnóilàtựkhenmình,nhưngtôinghĩđólàmộttácphẩmlàmgiáxuấtsắc,hoàntoànhợpphápvàxứngđángthànhcông.Giátrịtàisảncủacôngtylàkhálớnvàmứcgiávẫnkhôngquáđắtđỏnếunânglêncaohơn.Mộttrongnhữngthànhviêncủatổchứcmuốn
tiếnhànhnắmquyềnkiểmsoátcôngty–đólàmộtngânhàngvớitiềmlựcmạnhmẽ.NắmquyềnkiểmsoátmộtcôngtythịnhvượngvàđangpháttriểnmạnhmẽnhưImperialSteelcóthểsẽmanglạinhiềulợinhuậnchomộtngânhànghơnđốivớimộtnhàđầutưtưnhân.Tronghoàncảnhđó,hãngnàyđãđưarađềnghịmualạiquyềnchọncủatôiđốivớicổphiếunày.Điềuđómanglạimộtkhoảnlợinhuậntolớnvàtôichấpthuậnngay.Tôiluônsẵnsàngbánratoànbộsốcổphiếuvớimộtkhoảnlợinhuậnhấpdẫn.Tôikháhàilòngvớinhữnggìđãlàmđượcđốivớicổphiếunày.
Trướckhitôibánratoànbộlệnhđặtmua100.000cổphiếucủamình,tôiđượcbiếtrằngngânhàngđãthuênhiềuchuyêngiatiếnhànhkhảosátkỹcàngcôngtyđó.Từcácbáocáođóhọquyếtđịnhđềnghịtôibánlệnhgọicủamình.Tuyvậy,tôivẫngiữlạivàingàncổphiếuđểđầutưvìtôitintưởngvàonó.
KhôngcóvấnđềgìkhôngbìnhthườnghoặckhônghợplýtrongchiếndịchlàmgiáchocổphiếuImperialSteelcủatôi.Khimứcgiátănglêntheoviệctôimuavào,tôihiểurằngmìnhđãthànhcông.Cổphiếunàykhôngbịđìnhtrệnhưmộtsốloạikhác.Khibạnnhậnthấyrằngmộtloạicổphiếukhôngphảnứngtheomongmuốnkhibạnmuavàothìkhôngcònlờikhuyênnàotốthơnlàhãybánra.Nếumộtcổphiếucógiátrịvàcácđiềukiệnthịtrườngthíchhợpthìbạnhoàntoàncóthểphụchồigiá,chodùlàvớimức20điểm..TuynhiênđốivớiImperialSteeltôikhôngphảithựchiệnnhữngviệcđó.
Trongquátrìnhlàmgiáchocổphiếu,tôichưabaogiờquênđinhữngnguyêntắcgiaodịchcănbản.Cóthểcácbạnthắcmắctạisaotôinhắclạiđiềunàyhaytạisaotôinhắcđinhắclạiviệctôikhôngbaogiờđingượclạinhữngconsốcủabảngtinvàkhôngbịmấtbìnhtĩnhđốivớinhữngdiễnbiếntrênthịtrường.Ngườiđãkiếmđượchàngtriệuđô-lavàđãhơnmộtlầnđầucơthànhcôngtạithịtrườngphốWallsẽnhậnramộtđấuthủthôngtháilàmộtđấuthủkhôngthiđấubằngtìnhcảm.Cóthểbạnsẽngạcnhiênkhibiếtrằngnhữngngườixúctiền(promoter)thànhcôngnhấtđôikhicũngxửsựnhưmộtbàgiàcáukỉnhnếuthịtrườngkhôngdiễnbiếntheomongmuốn.Dườngnhưhọluôncoithườngđiềuđómàkhôngbiếtrằnghọsẽtiếptụcmấttiềndomấtbìnhtĩnh.
CónhiềutinđồnnóirằngtôivàJohnPrentisscósựbấtđồng.Họtinrằngsẽcónhữngbàibáovềmộtthươngvụthấtbạitrênthịtrườngchứngkhoánhaynhữngtròlừahaimặtsẽkhiếntôi-hoặcanhta-mấthàngtriệuđô-la,haynhữngviệcđạiloạinhưvậy.Nhưngđiềuđóđãkhôngxảyra.
Prentissvàtôiđãlànhữngngườibạntrongnhiềunăm.Nhiềulầnanhtađãcungcấpchotôinhữngthôngtinquađótôikiếmđượckhánhiềulợinhuậnvàngượclại,tôicũngchoanhtanhữnglờikhuyên,anhtacóthểnghetheohoặckhông.Nếuanhtanghetheothìcóthểđãtiếtkiệmđượcmộtkhoảnkhakhá.
Vềcơbản,anhtalàmviệctạibộphậntổchứcvàxúctiếnsảnphẩmtạiPetroleumProductsCompany.Saulầnpháthànhđầutiênrathịtrườngítnhiềuthànhcông,tìnhhìnhtrởnênngàycàngtồitệ.LoạicổphiếumớikhôngđượctốtnhưPrentissvàcáccộngsựcủamìnhđãhyvọng.Khicácđiềukiệnthịtrườngthayđổitốthơn,PrentissđãthànhlậpmộttổhợpđầucơvàhoạtđộngtạiPeteProducts.
Tôikhôngthểnóigìvềcáchlàmviệccủaanhta.Anhtakhôngkểvớitôivàtôicũngkhônghỏi.Nhưngmộtđiềurõràng.ĐólàmặcdùcókinhnghiệmtạiphốWallvàtàinăngnhưnganhtavẫnkhôngmấythànhcôngvàtổchứcđầucơcủaanhtacũngnhanhchóngnhậnrahọkhôngthểbánđượcbaonhiêucổphiếu.Anhtahẳncũngđãthửmọicáchcóthể.Mộtngườiquảnlýtổhợpđầucơthườngkhôngmuốnđểmộtngườingoàithaythếvịtrícủamìnhtrừkhianhtacảmthấykhôngthểđảmnhiệmvịtríđó,mộtđiềukhôngmấyaimuốnthừanhận.Dùsaoanhtacũngđãđếngặptôi,saumộtsốgiaotiếpxãgiao,anhtađềnghịtôilàmthịtrườngchoPeteProductsvàbánrasốcổphiếucủatổhợpđầucơ.Tổngsốcổphiếukhoảng100.000vớimứcgiá102–103điểm.
Tôicảmthấycôngviệcnàycónhiềunétđángnghingờnêntôitừchốilờiđềnghịcủaanhta.Tuynhiênanhtavẫnnàinỉtôinhậncôngviệcnày.Cuốicùngtôiđànhphảiđồngý.Tôikhôngthíchthamgiavàonhữngcôngtymàtôicảmthấykhôngtựtinvàothànhcôngcủamình.Tuynhiên,tôinghĩmỗingườiđềucầngiúpđỡbạnbètronglúckhókhăn.Tôinóitôisẽcốgắnghếtsức,nhưngtôicũngnóivớianhtarằngtôikhôngtựtinvớithươngvụlầnnàyvàtôicũngliệtkênhữngyếutốrủirobuộcphảichấpnhận.NhưngPrentisschỉnóirằnganhtakhôngyêucầutôiphảiđảmbảokhoảnlợinhuậnhàngtriệuđô-lachotổhợpđầucơ.Anhtachắcchắnrằngnếutôichấpnhậnvịtrínàythìhoàntoàncóthểlàmhàilòngbấtcứthànhviênnàocủatổhợp.
Nhưvậy,tôiđãchấpnhậnmộtcôngviệcđingượclạichínhnhữngnguyêntắccủamình.TôierằngmìnhsẽphảichấpnhậnmộtvụkhákhókhăndonhữngsailầmtolớncủaPrentisstrongquátrìnhlàmgiáchocổphiếucủatổhợp.Nhưngtháchthứclớnnhấtđốivớitôilàthờigian.Tôitinrằngchúngtôiđangđidầntớithờiđiểmcuốicủađợttănggiávàdođó,nhữngbiến
chuyểncủathịtrườngđangkhuyếnkhíchlòngtincủaPrentisscóthểchỉlàmộtđợtphụchồigiángắnngủi.TôilongạirằngthịtrườngsẽthayđổinhanhchóngsanggiágiảmtrướckhitôicóthểđạtđượcthànhcôngvớiPeteProducts.Tuynhiên,tôihứarằngtôisẽcốgắnghếtsức.
Tôibắtđầubắttayvàoviệcđẩygiálên.Tôiđạtđượcmộtthànhcôngnhonhỏ.Tôinghĩgiátănglênkhoảng107hoặcđạiloạinhưvậy.Đólàmộtmứcgiátươngđốihợplývàtôithậmchícònbánđượcmộtsốcổphiếutheosốdư.Tuykhôngnhiềunhưngtôicũngđãtăngđượccổphầncủatổhợp.Córấtnhiềungườikhôngnằmtrongtổhợpđầucơvẫnluônchờđợigiátănglênchútítđểbánrasốcổphiếumìnhvàtôichínhlàmộtmónquàtừtrêntrờirơixuốngđốivớihọ.Vớinhữngđiềukiệntốthơnnêncôngviệccủatôicũngkháhơn.Vấnđềkhókhănnhấtđólàtôiđãkhôngthamgiasớmhơn.Vàothờiđiểmhiệnnay,tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmđượcchỉlàcốgắnggiảmthiểumứcthiệthạichotổhợp.
TôibáochoPrentissnhữngquanđiểmcủamìnhnhưnganhtavẫnphảnđối.Tôiđànhphảigiảithíchlýdotạisaotôichấpnhậncôngviệcnày:“Prentiss,tôicảmnhậnrấtrõràngnhữngnhịpđậpcủathịtrường.Khôngcóaimuốnmuacổphiếucủaanhcả.Khôngkhókhăngìđểnhậnranhữngphảnứngcủathịtrườngđốivớicáchoạtđộnglàmgiácủatôi.NgheđâyPrentiss:KhiPeteProductstrởnênhấpdẫnnhấtđốivớicácnhàgiaodịch,vàanhcũngđãthựchiệntấtcảnhữngtácđộngcóthể,nhưnganhvẫnnhậnthấyrằngcôngchúngđangquaylạivớicổphiếucủanó,thìkhiđóanhcóthểchắcchắnmộtđiều.Đãcóvấnđềgìđóởđây,khôngphảivớicổphiếumàvớithịtrường.Việccốgắngthayđổithịtrườngtheoýmuốnkhôngmanglạilợiíchgìcả.Nếulàmnhưvậyanhchỉchuốcthêmlỗmàthôi.Mộtgiámđốctổhợpđầucơ,cóthểsẵnsàngmualạisốcổphiếucủachínhmìnhkhianhtacóbạnđồnghành.Nhưngnếuanhtalàkháchhàngduynhấttrênthịtrườngthìđóquảlàmộtviệclàmngungốc.Với5.000cổphiếutôimuacôngchúngcóthểvàsẽmuathêm5.000cổphiếukhác.Nhưngtấtnhiêntôikhôngthểmualiêntụcnhưvậy.Nếulàmnhưvậytấtcảnhữnggìtôicóđượcđólàngậptrongsốcổphiếuởvịthếmuamàtôikhônghềmongmuốn.Điềuduynhấtnênlàmlúcnàyđólàbánra.Vàcáchduynhấtđểbánrachínhlàphảibán.”
“Ýôngnóilàbánranhằmthuvề”Prentissnóivớitôi.
“Đúng”tôinói.Tôicóthểthấyrằnganhtalạichuẩnbịphảnđối.“Nếutôicóthểbáncổphiếucủatổhợpđầucơanhcóthểquyếtđịnhrằngmứcgiácổphiếuđangphávỡmứcmệnhgiávà…”
“Không.Khôngbaogiờ.”Anhtahétlên.Bạncóthểtưởngtượngnógiốngnhưthểtôikhuyênanhtathamgiavàomộtcâulạcbộnhữngngườitựtửvậy.
“Prentiss,”tôinóivớianhta,“Đólànguyêntắccốtyếucủaviệcthaotúngthịtrườngcổphiếunhằmđẩygiálênđểbán.Nhưnganhkhôngthểbánravớisốlượnglớnkhigiáđangtănglên.Khôngthể!Nhữngvụbánrasốlượnglớnđượcthựchiệnkhigiáđanghạxuốngsaukhilêntớiđỉnh.Tôikhôngthểđẩygiácủaanhlên125–130.Tôicũngmuốnlàmnhưvậynhưngtôikhôngthể.Dođóanhphảibắtđầubánratừmứcgiánày.Trongquanđiểmcủatôi,giátấtcảcáccổphiếuđềuđanggiảmxuốngvàPeteProductskhôngphảilàmộtngoạilệ.Hiệnnaygiátiếptụcgiảmxuốngkhitổhợpbánravàthậmchícòngiảmnhiềuhơndonhữngngườikháctrênthịtrườngcũngbánra.Vàdùthếnàothìgiácũngsẽgiảm.”
Tôithấymìnhcũngkhôngnóigìquábấtngờhaythảmhọanhưngbạncóthểnghetiếnghúcủaanhtacáchxahàngdặm.Anhtakhôngkhinàolạinghetheonhữnglờikhuyênnhưvậy.Khôngbaogiờ.Đùavớinhữngchỉsốcổphiếucũnggiốngnhưđùavớilửa,chưanóitớinhữngrắcrốitạingânhàngkhicổphiếuđượcsửdụngđểthếchấpchocácnhữngkhoảnvayhaycácdịchvụtươngtự.
Tôinhắclạivớianhtarằng,trongquanđiểmcủatôi,khôngcógìđảmbảocổphiếucủaPeteProductssẽkhônggiảmtới15hay20điểmvìtoànbộthịtrườngđềuđangđitheoxuhướngđó.Vàtôicũngnhắclạimộtlầnnữarằngtrôngchờmộtngoạilệvớicổphiếucủaanhtalàrấtấutrĩ.Nhưngnhữngđiềutôinóivẫnkhôngmanglạikếtquảnào.Anhtavẫnyêucầutôitiếptụchỗtrợchocổphiếucủaanhta.
Đâylàcâuchuyệncủamộtdoanhnhânsắcsảo,mộttrongnhữngngườiđểxướngthànhcôngnhất,ngườiđãkiếmđượchàngtriệuđô-latrongnhữngthươngvụtạiphốWall,đồngthờicórấtnhiềuhiểubiếtvềcôngviệcđầucơchứngkhoán.Tuynhiên,lúcnàyanhtalạiđangyêucầuhỗtrợmộtcổphiếutrongthờiđiểmcảthịtrườngđangđixuống.Đódĩnhiênlàcổphiếucủaanhta,nhưngdùsaođóvẫnkhôngphảilàmộtvụlàmăntriểnvọng.Điềuđóđingượclạicácquytắclàmănnêntôivẫntiếptụctranhluậnvớianhta.Tuynhiêntôikhôngthểthayđổiđượcgì.Anhtavẫnyêucầutôitiếptụcđặtlệnhhỗtrợ.
TấtnhiênkhitoànbộthịtrườngnóichungđềuđangyếuvàxuhướnggiảmgiáđãtrởnênrõrànghơnbaogiờhếtthìPeteProductscũngkhôngngoạilệ.
Thayvìbánratôibắtđầumuavàochotổhợpcủanhữngngườinộibộ-theođúngyêucầucủaPrentiss.
LờigiảithíchduynhấtđólàPrentisskhôngnhậnthấyrằngviệcthịtrườnggiảmgiáđãlơlửngngaytrênđầuchúngtôi.Bảnthântôitinchắcrằngthịtrườngtănggiáđãđếnhồikếtthúc.TôicóthểchứngthựcphỏngđoáncủamìnhkhôngchỉvớiPeteProductsmàcònvớinhiềucổphiếukhác.Tôikhôngđợiđếnkhithịtrườngbắtđầugiảmgiámớibắtđầubánra.TấtnhiêntôikhôngbánramộtcổphiếunàocủaPeteProducts.
Theotôi,tổhợpPeteProductssẽsớmkhánhkiệtvớisốcổphiếuhọđangnắmgiữcùngnhữngnỗlựcnhằmgiữgiátrênthịtrường.Cuốicùnghọđãphảithanhlý;cáigiáphảitrảcólẽđãthấphơnnhiềunếuPrentisschịuđểtôibánravàođúngthờiđiểmtheocáchcủatôi.Sựviệccũngkhôngthểkhác.ThếnhưngPrentissvẫnnghĩrằnganhtađúng,hoặcítnhấtcũngnóinhưvậy.Tôibiếtrằnganhtanóilýdotôiđãđưaranhữnglờikhuyênnhưvậyvớianhtalàdotôiđangbánmộtsốcổphiếukhácvàthịtrườngchungđanglêngiá.TấtnhiênđiềuđóámchỉrằngviệcphásảncủaPeteProductsxuấtphátlàdoviệcbánracổphiếucủatổhợpvớibấtkìmứcgiánàosẽmanglạilợiíchchovịthếgiảmgiácủatôiđốivớicácloạicổphiếukhác.
Đóđềulànhữngchuyệnvớvẩn,vôlý.Tôikhôngphảicótâmlýgiảmgiávìtôiđangbánracáccổphiếukhác.Tôibánkhốngchỗcổphiếusaukhitôiđãcảmnhậnđượctâmlýgiảmgiátrênthịtrường.Bạnkhôngthểkiếmđượctiềntừnhữngvụlàmănsailầm,ítnhấtlàtrongthịtrườngchứngkhoán.Kếhoạchbánracổphiếucủatổhợpdựatrênnhữngkinhnghiệmtrong20nămcủatôimáchbảovànótỏrahoàntoànđúngđắn.Làmộtnhàgiaodịch,Prentissnênnhậnthấyrõđiềuđócũngnhưtôi.Lúcđóđãquámuộnvàkhócóthểlàmgìhơnđượcnữa.
TôichorằngPrentisscũngnhưhàngngànngườingoàicuộckhácđềuchorằngmộtnhàthaotúngthịtrườngcóthểlàmđượcmọiviệc.Tấtnhiênanhtakhôngthểlàmthế.ThươngvụlớnnhấtcủaKeeneđólàviệclàmgiáchocổphiếuthườngvàcổphiếuưuđãicủangànhThépHoaKỳvàomùaxuân1901.ÔngthànhcôngkhôngphảivìôngsắcsảovàcótàixoayxởmàđólàbởivìôngcócảmộtmạnglướinhữngngườigiàunhấtHoaKỳđứngsaulưngmình.Đólàmộtphầnlýdogópphầnvàothànhcôngcủaông,nhưngmộtphầnlớnkhácđólàthịtrườngthuậnlợivàtâmlýchungcủacôngchúnglàtíchcực.
Mộtdoanhnhânkhôngnênđingượclạinhữngđiềumàkinhnghiệmđãdạy
chohọ.NhưngnhữngkẻkhờkhạotạithịtrườngphốWallnàykhôngchỉcónhữngngườingoàicuộc(outsiders).NỗiđaucủaPrentisschínhlàdonguyênnhântôiđãnóitrênđây.Anhtathấtbạivìtôiđãkhôngthểthựchiệnviệcvậnđộnglàmgiátheoýcủamìnhmàtheocáchanhtađãyêucầutôilàm.
Khônghềcógìbíẩn,khuấttấttrongchiếndịchvậnđộngnhằmbánracổphiếukhithịtrườngđangtănggiávớiđiềukiệnnhữnghànhđộngnhưvậykhôngbịgắnliềnvớinhữngcáchgiảithíchsailầm.Việclàmgiáhợplýphảigắnliềnvớinhữngnguyêntắchợplý.Ngườitathườngtạonhiềuáplựcđốivớinhữnghànhđộngđãthuộcvềthờiquákhứ,chẳnghạnnhưviệcbánphủitay[14]Tuynhiêntôicóthểđảmbảovớicácbạnrằngchỉđơnthuầnnhữngmánhkhoénhưvậysẽmanglạirấtítkếtquả.Sựkhácnhaugiữaviệclàmgiátrênsàngiaodịchvàviệcbuônbáncổphiếu,tráiphiếuphitậptrung(OTC)nằmởsựkhácnhauvềtínhchấtcủanhómkháchhànghơnlàvềnhucầu.J.P.Morgan&Cobántráiphiếucôngchúng–đólàbánchocácnhàđầutư.Mộtnhàvậnđộnglàmgiábánramộtlượnglớncổphiếuchocôngchúng–đólàbánchocácnhàđầucơ.Mộtnhàđầutưmongmuốnsựantoànvàkhoảnlợitứcổnđịnhchođồngvốnmàanhtabỏra.Nhàđầucơlạimongmuốnkiếmlợinhuậnmộtcáchnhanhchóng.
Nhàvậnđộngcầntìmhiểuđượcthịtrườngchínhcủaanhtatrongsốnhữngnhàđầucơkhácnhau-nhữngngườisẵnsàngchấpnhậnmộtmứcrủirolớnhơnmứcthôngthườngmiễnlàhọcócơhộirõràngđểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnxứngđángvớisốvốnhọbỏra.Bảnthântôichưabaogiờtinvàotròcờbạcmayrủi.Tôicóthểmualiềuhaychỉmua100cổphiếu,nhưngtấtcảđềuphảicómộtlýdonàođó.
Tôinhớrõrànglầnđầutiênbướcvàoconđườngthaotúngthịtrường–đólàkhilàmthịtrườngchomộtsốngườikhác.TôiluôncảmthấythúvịkhinhớlạikỷniệmđóvìnóthểhiệnsinhđộngtháiđộchuyênnghiệpcủathịtrườngphốWallđốivớinhữnghoạtđộngtạothịtrườngchocổphiếu.Việcđóxảyrasau“sựtrởlạicủatôi”–saukhithươngvụtạiBethlehemSteelgiúptôidầndầnhồiphụcvềmặttàichính.
Tôigiaodịchkháthànhcôngvàcũnggặpnhiềumaymắn.Tôichưabaogiờxuấthiệntrêncácmặtbáonhưngcũngkhôngcốgắngchegiấubảnthânmình.Đồngthời,phốWallluôntìmcáchphóngđạinhữngthấtbạihaythànhcôngcủabấtkỳnhàđầucơchuyênnghiệpnàođanghoạtđộng,vàtấtnhiêncácbáocũngsẽchúýtớianhtavàcócácbàibáohaycáctinđồnkèmtheo.Tôiđãthấtbạinhiềulầnvìnhữngtinđồnnhưvậy,ngượclạicũngkiếmđượchàngtriệuđô-latừnhữngviệcnhưvậy.Mỗikhirơivàotìnhhuống
này,phảnứngduynhấtcủatôiđólàtựhỏinhữngtinđồnđóxuấtpháttừđâu.Vàtạisaochúnglantruyềnnhanhnhưthế!Rấtnhiềunhữngngườibạnmôigiớiđãkểvớitôinhữngcâuchuyệnnhưvậy,hầunhưkhôngkhácnhaunhiều,cóchăngchỉlàvềtìnhhuốngcụthể.
Tấtcảnhữngđiềutôinóitrênđâychỉlàmuốngiớithiệulầnđầutôithựchiệnmộtvụlàmgiácổphiếuchongườikhác.Nhữngcâuchuyệnvềviệctôiđãtrảđượcmónnợhàngtriệuđô-lađãđượccácbáođăngtảirộngrãi.SựliềulĩnhvànhữngthắnglợicủatôiđượcphóngđạilêntớimứctôiđượckhánhiềungườitrênphốWallbiếttới.Đãquarồicáingàymộtnhàđầucơchứngkhoánkhivungra200.000cổphiếuđãcóthểlũngđoạnthịtrường.Nhưngcácbạncũngbiếtrằngcôngchúngluôntìmkiếmnhữngngườikếthừachonhữngdanhnhântrongquákhứ.DanhtiếngvềkhảnăngtuyệtvờicủaKeenetrêncươngvịmộtnhàđầucơchứngkhoán,mộtngườiđãthànhcôngvớihàngtriệuđô-lađãkhiếncácnhàđềxướngvàcácngânhàngđềunoitheoôngkhibánramộtlượnglớncổphiếu.Nóitómlại,cómộtnhucầurấtlớnvềcôngviệcnhưcủaKeenevìphốWallđềuđãnghevềnhữngthànhcôngcủaôngtrướckia.
NhưngKeenelúcnàyđãmất–đãsàngmộtthếgiớikhác,nơiôngtừngnóisẽkhôngbaogiờlưulạidùchỉmộtgiâynếukhôngtìmthấySysonbyđangđợimình.CònkhoảnghaihaybangườinữacũngđãtừngtạonênlịchsửtạiphốWalltrongmộtvàithángcũngđãkhônghoạtđộngnữa.TôimuốnnóitớinhữngngườiliềulĩnhMiềnTâyđãtừngtớiphốWallnăm1901vàsaukhikiếmđượchàngtriệuđô-latừcổphiếuSteelhọvẫnđượcnhớtớitạiphốWall.Trongthựctế,họlànhữngngườiđềxướngsiêuhạnghơnlàcácnhàđầucơchuyênnghiệptheokiểucủaKeene.Tuynhiênhọlànhữngngườiđặcbiệtcónănglực,rấtgiàucóvàcũngrấtthànhcôngđốivớicổphiếucáccôngtymàhọhoặcnhữngngườibạncủahọnắmgiữ.HọkhôngthựcsựlànhữngnhàthaotúngthịtrườngvĩđạitheokiểucủaKeenehaythốngđốcFlower.Tuynhiênvẫncórấtnhiềunhữngtinđồnvềhọvàdĩnhiênhọcórấtnhiềungườiủnghộtrongcảgiớiđầucơchuyênnghiệphaycáccôngtymôigiới.Saukhihọngừngkinhdoanh,tạiphốWallthiếuvắngnhữngnhàthaotúngthịtrường,hayítnhấtcũngkhôngbắtgặphọtrêncácmặtbáo.
Chắccácbạncònnhớthịtrườngtănggiámạnhmẽkhisàngiaodịchbắtđầuhoạtđộngtrởlạivàonăm1915.Khithịtrườngmởrộngvànhữngvụmualạicủacácliênminhlêntớihàngtỉđô-la,chúngtađãrơivàomộtthịtrườngpháttriểnnóngthựcsự.Vềmặtlàmgiáhaythaotúngthịtrường,trongthờiđiểmnày,ngườitachẳngcầnlàmgìcũngvẫncóthểtạonênmộtthịtrườngvôhạnchocổphiếucủanhữngcôngtysảnxuấtbuônbánvũkhí.Nhiều
ngườiđãkiếmđượchàngtriệuđô-latừviệcvốnhoácáchợpđồnghaythậmchínhữnglờihứahẹnvềcáchợpđồng.HọtrởthànhnhữngngườiđềxướngthànhcôngcóthểthôngquasựhỗtrợcủangânhànghoặcđemchínhcôngtycủamìnhlênsàngiaodịchNewYork(CurbMarket–têngọicũcủathịtrườngchứngkhoánNewYork).Côngchúngsẵnsàngmuabấtcứloạicổphiếunàođượcchàobánmộtcáchhợplý.
Khinhữngsựbùngphátđóquađi,mộtsốnhàđềxướngnhưvậycảmthấycầncósựgiúpđỡcủanhữngchuyêngiatronglĩnhvựcbuônbáncổphiếu.Côngchúngđãbịkhánhkiệtbởivôsốcácloạicổphiếukhácnhau,mộtsốtrongđóđãmuavớigiáquácaovàđếnlúcnàykhôngdễgìbánrađượcnhữngcổphiếuquámới.Sauđợtbùngnổ,côngchúngnhậnrarằnggiáđãkhôngtănglênnữa.Điềuđókhôngcónghĩalàcôngchúngđãsuyxétsángsuốthơnvànhữngviệcmuavàomộtcáchmùquángđãkếtthúc.Tâmlýtrênthịtrườngđãthayđổi.Giácổphiếucũngkhônggiảmtớimứckhiếnmọingườitrởnênbiquan.Nóchỉgiảmđủđểkhiếnthịtrườngchữnglạitrongmộtthờigian.
Trongđợtpháttriểnbùngnổđó,nhiềucôngtyđượcthànhlậpvớimụctiêuchủyếu,nếukhôngmuốnnóilàhoàntoàn,nhằmkiếmlợitừtâmlýchấpnhậnmuabấtkìloạicổphiếunàocủacôngchúng.Vàtấtnhiêncũngcónhữngcôngtyđãchậmchân.Nguyênnhânthấtbạilàdohọcũnglàconngười.Vàhọchưathểchấpnhậnviệcthịtrườngpháttriểnnóngđãchấmdứt.Hơnnữađócũnglàmộtvụlàmănhấpdẫnnếukhoảnlợinhuậnđángkể.Họkhôngthấyđượcmứcgiáđỉnhđiểmkhiluônbịchiphốibởinhữnghyvọng.Mộtngườibìnhthườngthấyrằngmộtcổphiếuđangởmức14–15đô-labỗngnhiêntăngvọtlên30đô-la–đóchắcchắnlàmứcgiátrần–nhưngnótiếptụctănglên50.Rõrànglàkhôngthểtăngthêmđượcnữa.Nhưngsauđónóvẫntănglên70,75.Mộtcổphiếucáchđâyvàituầncònđượcbánvớimức15đô-lathìgiáchắcchắnkhôngthểlêncaohơnđượcnữa.Nóvẫntiếptụctănglên80,85.Vớinhữngngườikhôngchuyênnghiệp,họkhôngnghĩtớigiátrịmànghĩtớigiácả.Hànhđộngcủahọkhôngdựatrêncácđiềukiệnthựctếmàlàdonhữnglosợ,vàcuốicùnghọđãchọncáchdễdàngnhất–anhtakhôngnghĩtớiviệcmứctăngkiaphảicómộtgiớihạnnàođó.Điềuđógiảithíchtạisaodânchúngkhôngthểkiếmđượclợinhuận.Trongnhữngđợtthịtrườngbùngnổ,cáckhoảntiềnlớnđềuthuộcvềcôngchúng–nhưngchỉlàtrêngiấytờ.Vànóvẫnmãichỉnằmtrêngiấytờ.
Phần.22
Mộthôm,JimBarnes,mộttrongnhữngnhàmôigiớichínhcủatôiđồngthờilàmộtngườibạnthânthiếtghéqua.Anhtanóimuốnnhờtôilàmgiúpmộtviệc.Anhtachưabaogiờnóivớitôitheokiểunày,dođótôibảoanhtacứnóira,hyvọngtôicóthểlàmgìđượcvìtrướcgiờtôiluônsẵnsànggiúpđỡanhta.Sauđóanhtabắtđầukểrằngcôngtycủaanhtađangmuốnmuamộtloạicổphiếu,thựctế,họlànhữngngườiđềxướngchínhtrongcôngtyvàđặtmuamộtlượnglớncổphiếu.CácđiềukiệnhiệncóbắtbuộchọphảilàmthịtrườngđóJimmuốntôinhậnlờithựchiệnviệclàmthịtrườngchoanhta.ĐólàcổphiếucủaConsolidatedStove.
Vìnhiềulýdokhácnhautôikhônghềmuốndínhdángtớicổphiếunày.TuynhiênvớiBarnes,mộtngườicũngđãgiúpđỡtôirấtnhiều,nhờtôivớitưcáchcánhân,riêngđiềuđócũngđãkhiếntôicóthểdẹpsangmộtbênnhữngphảnđốicủamình.Anhtalàmộtđồngnghiệptốt,mộtngườibạntốtvàcôngtycủaanhta,theotôisuyđoán,đãlúnsâuvàovụnày.Vàcuốicùngtôihứasẽlàmtấtcảnhữnggìcóthể.
Đốivớitôiđiểmkhácbiệtrõràngnhấtgiữamộtđợtbùngnổdochiếntranhvàcácđợtbùngnổkhácđóchínhlàsựhiệndiệncủamộtyếutốmớitrongthịtrườngchứngkhoán–cácôngchủnhàbăngtrẻtuổi.
Đợtbùngnổnàycóquymôkhổnglồvàmọingườiđềuhiểuđượcnguyênnhânvànguồngốccủanó.Cácngânhànglớnnhấtvàcáccôngtytínthácđềusẵnsànglàmtấtcảnhữnggìcóthểđểgiúpnhữngngườiđềxướngvàcácnhàsảnxuấtvũkhítrởthànhtriệuphúchỉsaumộtthờigianngắn.TấtcảnhữnggìanhcầnlàmchỉlànóianhcómộtngườibạnlàbạncủamộtthànhviêntrongcácỦybanliênminhvàngườitasẽcungcấpchoanhtatấtcảsốvốncầnthiếtđểanhtathựchiệncáchợpđồngchưađượcbảohiểmcủamình.Tôiđãtừngnghenhữngcâuchuyệnkhótinvềviệcnhữngviênthủquỹbỗngtrởthànhnhữngchủtịchcôngtygiaodịchhàngtriệuđô-labằngsốtiềncủacáccôngtytínthácvànhờvàonhữngkhoảnlợinhuậnrơivãitừcáchợpđồngđượcchuyểntừngườinàysàngngườikhác.MộtlượngvàngkhổnglồtừchâuÂuđãđổvàonướcMỹvàcácngânhàngcầnkiểmsoátđượcchúng.
Phươngthứckinhdoanhnàycóthểgâyranhữngmốilongạiđốivớimộtsốngườilớntuổinhưngsốnàycũngkhôngnhiều.Mẫuhìnhảnhnhữngôngchủngânhàngtócmuốitiêucóthểrấtthíchhợptrongnhữnggiaiđoạnyên
bìnhnhưngtuổitrẻlạitrởthànhmộttrongnhữngtiêuchíhàngđầutronggiaiđoạnvấtvảnày.Cácngânhàngđươngnhiênkiếmđượcnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồ.
JimBarnesvàcáccộngsựcủaanhtacảmphụctrướctìnhbạnvàlòngtựtincủangườichủtrẻtuổicủangânhàngMarshallNationalBank,vàquyếtđịnhkếthợpbacôngtysảnxuấtlògốmnổitiếnglạivớinhauvàbáncổphiếucủacôngtymớiracôngchúng.Đãnhiềuthángnayngườitasẵnsàngmuabấtkỳloạicổphiếunào.
Vấnđềởđâylàcôngviệckinhdoanhcủacôngtyquáphátđạttớimứclầnđầutiêntronglịchsửbacôngtynàycóthểtrảcổtứcchocáccổphiếuthườngcủamình.Cáccổđôngchínhcủahọkhôngmuốnchiasẻquyềnkiểmsoátcôngty.ThịtrườngcổphiếucủahọtrênsàngiaodịchNewYorkrấttốtvàhọbánratấtcảsốcổphiếuhọcóthểbánđượcvàhọrấthàilòngvớicácđiềukiệnhiệnnay.Mứcvốnhoátheocánhâncủahọquánhỏ,khôngthểtạonênnhữngthayđổilớnlaotrênthịtrườngvàđócũnglàlúccôngtycủaBarnesnhảyvào.Điềuđóthểhiệnrằngcôngtymớihợpnhấtnàycầnphảiđủlớnmớicóthểniêmyếttrênsàngiaodịch,nơinhữngcổphiếumớicóthểsẽcógiátrịhơncáccổphiếucũ.CómộtcôngcụđượcsửdụngtừlâutạiphốWall,đólàthayđổimàucủacổphiếuđểmanglạinhữnggiátrịlớnhơnchocổphiếucũ.Giảsửmộtcổphiếucóthểtiêuthụtốtvớimứcbằngmệnhgiá.Bằngcáchgộplạibốnlầncổphiếucủamìnhbạncóthểtạoramộtloạicổphiếumớibánđangcógiá30-35,bạnsẽcómộtloạicổphiếumớitươngđươngmức120-140đốivớicổphiếucũ.
DườngnhưBarnesvàcáccộngsựcủaanhtađãthànhcôngtrongviệcmờigọinhữngngườibạncủahọđểđầucơmộtlượnglớncổphiếuGrayStovethamgiavàoviệchợpnhấtnàytrêncơsởbốncổphiếuhợpnhấtđổilấymộtcổphiếucủaGray.SauđóMidlandvàWesternscũngtheogươngcôngtyđànanhcủamìnhthamgiavàoliênminhmớitrêncơsởcổphiếuđổicổphiếu.CổphiếucủahọđượcniêmyếttrênsàngiaodịchNewYorkvớigiákhoảng25–30đô-latrongkhiđóGray,nổitiếnghơnvàcótrảcổtức,đứngởmức120điểm.
Nhằmthuhútthêmnguồntàichínhdànhchoviệcmualạicáccôngtynày,cáccổđôngmuốnbáncổphiếutheotiềnmặt,đồngthờihọcũngmuốntăngnguồnvốnlưuđộngdànhchocácchiphípháttriểnvàxúctiếnquảngbásảnphẩm.Dođónguồntiềnmặtcầnthiếtlêntớivàitriệuđô-la.Vìvậy,Barnesđãtớigặpchủtịchngânhàngcủaanhta,ngườitrướcđóđãhàophóngchocôngtycủaanhvay3.500.000đô-la.Vậtthếchấpsẽlà100.000cổphiếu
củatậpđoànmớithànhlập.Theonhưanhtanóivớitôithìcôngtyđãđảmbảovớiôngchủtịchrằnggiásẽkhôngthểxuốngdưới50điểm.Đólàmộtthươngvụkháhờidogiátrịcủacổphiếurấtlớn.
Sailầmđầutiêncủanhữngngườiđềxướngnàyđólàvềvấnđềthờiđiểm.Trướcđóhọnênnhậnthấyrằngthịtrườngđãđạttớiđiểmbãohòacủaloạicổphiếumớipháthành.Tuynhiênhọvẫncóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnhợplýnếuhọkhôngcốgắnglặplạimộtthươngvụsátphạtbấthợplýnhưvậy.Điềunàythườngđượccácnhàđểxướngkhácthựchiệntrongnhữngthờiđiểmthịtrườngđangbùngnổ.
LúcnàyhẳncácbạnđangchorằngJimBarnesvàcáccộngsựcủaanhtađềulànhữngkẻấutrĩvàthiếukinhnghiệm.Ngượclạihọđềulànhữngngườilãoluyệnvàdàydạnkinhnghiệm.TấtcảđềuđãquáquenvớinhữngphươngphápđượcsửdụngtạiphốWall,trongsốđócónhữngnhàgiaodịchđãrấtthànhcông.Tuynhiên,họđãđánhgiáquácaosứcmuacủacôngchúng.Suychocùng,sứcmuanàychỉcóthểđánhgiáchínhxácthôngquanhữngphépthửthựctế.Nguyênnhânhọphảitrảmộtcáigiárấtđắtchínhlàdohọnghĩrằngthịtrườngtănggiásẽcònkéodàihơnsovớinhữnggìđãdiễnratrongthựctế.Tôichorằngnhữngngườinàyđãđạtđượcthànhcôngtolớnvànhanhchóngđếnnỗihọkhônghềnghingờmìnhvẫnchưanghiêncứukỹcàngvềthươngvụđótrướckhithịtrườngđổichiều.Họđềurấtnổitiếngvàcónhiềungườiủnghộtrongsốcácnhàgiaodịchchuyênnghiệpvànhữngcôngtymôigiớiliênlạcbằngđiệnthoạiriêng.
Thươngvụnàyđượcquảngcáorấtrầmrộ.Cáctờbáođềuhàophóngdànhchonókhánhiềuđất.NgườitadànhnhiềuquantâmtớingànhcôngnghiệplònướngcủaHoaKỳvànhữngsảnphẩmnổitiếngtrênthếgiớicủahọ.Trongđóphatrộncómộtphầnlàlòngyêunướcvàcácnhậtbáobắtđầunóitớiviệcchinhphụcthịtrườngcảthếgiới.ĐặcbiệtthịtrườngchâuÁ,châuPhivàNamMỹhầunhưkhônggặpkhókhănnào.
Cácgiámđốccủacôngtyđềulànhữngngườirấtquenthuộcđốivớiđộcgiảcủacáctờbáotàichính.Côngchúngđãđượcchuẩnbịkỹlưỡngcộng.Nhữnglờihứahẹncủagiớinộibộvềgiácổphiếurấtrõràngvàđầythuyếtphục.Nhucầuđốivớiloạicổphiếumớitănglênmạnhmẽ.Kếtquảlàkhikhoásổ,lượngcổphiếupháthànhracôngchúngvớigiá50đô-lađượcđăngkývượtmức25%.
Bạnnghĩsao?Nhữngngườiđềxướnghyvọngnhiềunhấtcũngchỉlàbánthànhcôngsốcổphiếumớiởmứcgiánhưvậysauvàituầnvàsaukhiđẩy
giálên75hoặccaohơnnhằmđạtmứctrungbình50điểm.Vớimứcnhưvậy,giáđãtăngthêm100%sovớigiácũcủacổphiếucáccôngtythànhviên.Đóthựcsựlàmộtcuộckhủnghoảngvànóhoàntoànbấtngờđốivớihọ.Nóchothấymỗicôngviệckinhdoanhđềucónhữngyêucầuriêngcủanó.Đôikhisựthôngtháichungchungkhônggiátrịbằngnhữngkiếnthứccụthể.Nhữngngườiđềxướng,doquávuimừngvớilượngđăngkývượtmức,đãkếtluậncôngchúngsẵnsàngmuatoànbộsốcổphiếuđóvớibấtkìgiánào.Vàhọcàngấutrĩhơnkhikhôngphânbổđủsốcổphiếu.Saukhiđưaramộtquyếtđịnhngớngẩn,họlạimuốnthựchiệnquyếtđịnhngớngẩnđómộtcách“thôngminh.”
Tấtnhiên,việchọnênlàmlúcđólàphânbổđủsốcổphiếu.Điềuđócónghĩalàhọsẽbánkhống25%cổphiếuđăngkývượtmứcracôngchúngvànósẽgiúphọtácđộnglêncổphiếukhicầnthiếtmàkhôngcầnthêmkinhphí.Khôngcầnnhiềunỗlựchọcũngđãcóđượcmộtvịthếchiếnlượcmạnhmẽ,mộtđiềutôiluôncốgắngđạtđượcmỗikhilàmgiáchomộtcổphiếunàođó.Họđãcóthểgiữchogiácổphiếukhônggiảmxuống,quađótăngthêmlòngtinvềsựổnđịnhcủagiácổphiếuvàđốivớimạnglướibaotiêuđứngsaulưng.Lẽrahọcầnnhớrằngcôngviệccủahọchưakếtthúckhihọbánhếtcổphiếuchocôngchúng.Đóchỉlàmộtphầncủacôngviệclàmthịtrường.
Họđềuchorằngmìnhđãrấtthànhcông,nhưngkhônglâusauđónhữnghậuquảcủahaisailầmngớngẩnđãhiểnhiệnrõrànghơn.Côngchúngkhôngmuốnmuathêmloạicổphiếumớidotrênthịtrườngđangxuấthiệnnhưngxuhướngphảnkháng.GiớinộibộcảmthấylongạivàngừnghỗtrợchocổphiếuConsolidatedStove–côngtysaukhihợpnhất.Nếunhữngngườitrongnộibộkhôngmuốnmualạicổphiếucủachínhmìnhkhithịtrườngđangsuythoáithìcònaimuốnmua?Thiếusựtácđộngtừnộibộcũngchínhlàtínhiệurõràngcủaviệcgiảmgiá.
Chúngtakhôngcầnthiếtphảiđivàonhữngconsốthốngkêcụthể.GiácổphiếuConsolidatedStovedaođộngtrêntoànbộthịtrườngnhưngchưabaogiờvượtmứcbáogiábanđầu,tứclàchỉnhỉnhhơn50điểmchútít.Barnesvàcácbạncủaanhtacuốicùngđãphảimuavàođểtránhchonókhôngxuốngdưới40.Khônghỗtrợcổphiếutronggiaiđoạnđầucủachiếndịchlàmthịtrườngquảlàmộtviệcđángtiếc.Tuynhiênviệckhôngbánratoànbộsốcổphiếucôngchúngđãđăngkýcòntồitệhơn.
CuốicùngcổphiếunàycũngđượcniêmyếttrênsàngiaodịchNewYork,đồngthờigiácũngtiếptụcgiảmxuốngvàdừnglạiởmức37điểm.Trên
danhnghĩanódừngởmứcnàydoBarnesvàcáccộngsựcủaanhtacốgắnghãmgiádongânhàngđãchohọvayvớimức35đô-la/cổphiếucho100.000cổphiếu.Nếungânhàngthanhlýkhoảnnợnàythìchúngtakhôngthểnóitrướcgiásẽgiảmxuốngcònbaonhiêu.Nhữngngườiđãtừngsẵnsàngmuavớigiá50điểm,hiệnnaykhônghềquantâmtớicổphiếunàykhiởmức37điểmvàcóthểthậmchíởmức27cũngkhôngcóaimuốnmua.
Thờigiantrôiqua,việcngânhàngbùngnổchovaytíndụngđãkhiếnnhiềungườiphảisuynghĩ.Đãquagiaiđoạncủanhữngôngchủnhàbăngtrẻtuổi.Dịchvụngânhàngđangđứngbênbờcủanguycơtrởlạichủnghĩabảothủnhưtrước.Nhữngngườibạnthânthiếtcũngđượcyêucầuthanhtoáncáckhoảnvay,nhưtấtcảnhữngngườikhác,nhưthểhọchưatừngchơigolfvớinhữngôngchủngânhàngvậy.
Bênchovaykhôngcógìphảiđedoạ,cònbênđivaycũngkhôngyêucầugiahạn.Cảhaiđềuđanglâmvàotìnhtrạngkhókhăn.ChẳnghạnnhưngânhàngnơiJimBarneshợptácvẫntỏrarấttửtế.Tuynhiênhoàncảnhlúcnàycóthểminhhọabằngmộtcâu:”Vìchúa,hãythanhtoánkhoảnvayđótrướckhimọiviệcrốitungcảlên”.
TìnhtrạngrốirenvànguycơđổvỡtấtcảđãbuộcJimBarnestìmtớinhờtôibánsố100.000cổphiếusaochođủtiềnđểtrảkhoảnvay3.500.000cổphiếucủangânhàng.HiệngiờJimkhôngmongmuốnkiếmđượckhoảnlợinhuậnnàotừđónữa.Thậmchínếucôngtycủaanhtachỉlỗmộtkhoảnnhonhỏhọcũngsẽrấtbiếtơn.
Đócólẽlàmộtnhiệmvụvôvọng.Thịtrườngchungkhôngmạnhvàcũngkhôngnăngđộng.Mặcdùđôikhivẫncónhữngđợtphụchồigiádonhiềungườitựđộngviênmìnhrằngxuhướngtănggiáđangquaytrởlại.
TôitrảlờiBarnesrằngtôisẽxemxétmọiviệcvàthôngbáochoanhtanhữngđiềukiệncủatôinếuthựchiệncôngviệcđó.Thựcsựtôicũngđãnghiêncứukĩlưỡngvấnđềnày.Tôikhôngphântíchbảnbáocáothườngniênmàthayvàođókiểmtralạinhữngkhâucóvấnđề.Tôikhôngtìmcáchbánracổphiếuthôngquadoanhthuvànhữngtriểnvọngtốtđẹpcủacôngtymàthôngquamộtthịtrườngmở.Tấtcảnhữnggìtôiquantâmđólàcáigìcóthểhoặcsẽủnghộhayngăncảntôi.
Tôipháthiệnramộtđiều.Đólàmộtsốítngườinắmquánhiềucổphiếu.Đólàmộtđiềurấtnguyhiểm.CliftonP.Kane&Co.,mộtngânhàngkiêmmôigiớichứngkhoán,thànhviêncủasàngiaodịchNewYork,nắmgiữa70.000
cổphiếu.HọđềulànhữngngườibạnthânthiếtcủaJimBarnesvàcónhiềuảnhhưởngtớiviệchợpnhấtcôngtydohọđãnhiềunămchuyênvềchứngkhoánnày.Cáckháchhàngcủahọđềucónhữngthànhcôngnhấtđịnh.CựuthượngnghịsĩSamuelGordon,mộtđốitácđặcbiệtcủahãngcủacháuôngta,GordonBros,cũngnắmgiữ70.000cổphiếu.CuốicùnglàJoshuaWolffvới60.000cổphiếu.Nhưvậytổngcộngcó200.000cổphiếucủaConsolidatedStovenằmtrongtaynhữngngườiđãtừnglàdânchuyênnghiệptạiphốWall.Họkhôngcầntớiaicốvấnvềviệclúcnàosẽbánracổphiếu.Nếutôicóbấtkỳhànhđộngnàocóthểvậnđộngchocổphiếunhằmthuhútsứcmuacủacôngchúng–nghĩalàtôicóthểlàmchocổphiếunàytrởnênmạnhmẽvànăngđộng–Kane,GordonvàWolffchắcchắnsẽbánsốcổphiếuđóđi.Viễncảnh200.000cổphiếucủahọđượctungrathịtrườngkhônghẳnlàmộtviệchấpdẫn.Cầnnhớrằngnhữngmiếngkemcuốicùngđãrơixuốngkhỏichiếcbánhthịtrườngtănggiávàkhôngthểcómộtnhucầukhổnglồnhưvậychodùcácchiếndịchcủatôiđượcthựchiệnhoànhảonhưthếnào.Barneskhônghềảotưởngvềcôngviệcanhtađãrẽngangđểnhờsựgiúpđỡcủatôi.Anhtađãtraochotôimộtloạicổphiếubịđìnhtrệđểbánratrongnhữngphútcuốicùngcủathịtrườnggiátăng.Tấtnhiên,báochíkhônghềnóivềviệcthịtrườnggiátăngsẽchấmdứtnhưngtôibiếtđiềuđó,Jimcũngbiếtvàbạncóthểcượcrằngngânhàngcũngbiếtnhưvậy.
Tuyvậy,dođãhứavớiJimBarnes,tôivẫngửithưtớiKane,GordonvàWolff.HaitrămngàncổphiếucủahọđangnắmgiữgiốngnhưmộtlưỡigươmDamocles
[15]kềtrêncổchúngtôivậy.
Theotôigiảiphápđơngiảnnhấtđólàthôngquamộtthỏathuậntươnghỗ.Nếuhọchấpnhậngiúpđỡtôibằngcáchgiữlạisốcổphiếuđótrongkhitôitìmcáchbánra100.000cổphiếucủangânhàng,đổilạitôisẽtạoramộtthịtrườngchungnhằmtiêuthụtấtcảsốcổphiếucủachúngtôi.Vớinhữngđiềukiệnhiệnnay,họkhôngthểbánra1/10sốcổphiếuđómàkhôngkhiếngiácủaConsolidatedStovesụtgiảmnghiêmtrọng.Họquáhiểuđiềuđóvàtấtnhiênlàchưabaogiờmuốnthử.Tấtcảnhữnggìtôiyêucầuởhọlàthờiđiểmhợplýđểbánravàhọphảiđủsángsuốtđểkhôngtỏraquáthamlam.Khôngaimuốntrởthànhmột“conchógiàgiữxương”dùtạiphốWallhaybấtkỳnơinàokhác.Tôimuốnthuyếtphụchọrằngtungracổphiếukhôngđúngthờiđiểmvàthiếusuyxétsẽkhôngthểbánhếtsốcổphiếuđó.
TôihyvọnghọsẽchấpnhậnlờiđềnghịcủamìnhvìđóđềulànhữngngườidàydạnkinhnghiệmtạiphốWallvàkhônghềcónhữngảotưởngvềnhucầuthựctếđốivớiConsolidatedStove.CliftonP.Kanelàgiámđốcmộtcôngtymôigiớiphátđạtvớichinhánhtại11thànhphốkhácnhauvàhàng
trămkháchhàng.Côngtycủaôngđãhơnmộtlầnlàmquảnlýchocáctổhợpđầucơ.
ThượngnghịsĩGordon,ngườinắm70.000cổphiếu,làmộtnhânvậtrấtgiàucó.Têntuổicủaôngrấtquenthuộcvớiđộcgiảcủacáctờbáongườiđangsởhữumộtchiếcáolôngchồntrịgiá5.000đô-lavà132láthưcủabịcáo.Ôngtagiúpngườicháukhởisựkinhdoanhbằngmộtcôngtymôigiớivàtrởthànhđốitácđặcbiệtcủacôngtynày.ÔngtathamgiavàohàngchụctổhợpđầucơkhácnhauvàthừakếmộtkhoảnlợitứckhôngnhỏtừcôngtyMidlandStove,saukhihợpnhấtôngtađổiđược100.000cổphiếucủaConsolidatedStove.DonắmgiữsốcổphiếukhálớnnênôngtakhôngđếmxỉatớinguồntinnộibộgiátăngcủaJimBarnesvàtungra30.000cổphiếutrướckhithịtrườngbắtđầukhéplại.Sauđóôngtanóivớimộtngườibạnrằngôngtađãbánnhiềuhơnnếucáccổđônglớn,đồngthờilàcácôngbạngiàcủaôngtakhôngnàinỉôngkhôngbánnữa.Ôngtathựcsựđãdừnglại.Tuynhiên,nhưtôinóiởtrên,mộtnguyênnhânnữađólàdoôngtakhôngcóthịtrườngcholoạicổphiếunày.
NgườithứbalàJoshuaWolff.Anhcólẽđượccoilànhàgiaodịchnổitiếngnhất.Trong20năm,mọingườiđềubiếttớianhnhưmộttaychơiliềulĩnhtrênsàngiaodịch.Khitănggiáđặtcổphiếuhaychàomờigiảmgiáanhtahiếmkhicânbằng,đốivớianh10.000hay20.000cổphiếucũngkhôngkhácgì200hay300cổphiếu.TrướckhitớiNewYork,tôiđãnghenhiềutớiviệcanhlàmộtkẻrấtliềulĩnh.Khiđóanhđangtheomộtmạnglướithểthaosẵnsàngchonhữngcuộcchơikhônggiớihạn,dùlàtrênsânđuangựahaytrênsàngiaodịchchứngkhoán.
Họnóirằnganhchỉlàmộtconbạcthựcsự,tuynhiênanhtalạirấtcónhữngphẩmchấtvànăngkhiếutuyệtvờitrongtròchơiđầucơchứngkhoán.Đồngthờisựlãnhđạmcủaanhđốivớigiớitríthứcđãkhiếnanhtatrởthànhnhânvậtchínhcủavôsốgiaithoại.MộttrongnhữngcâuchuyệnđượclưutruyềnrộngrãinhấtđólàkhiJoshuatớidựmộtbữatiệcmàanhtagọilà“bữatốiquýtộc”,màdướiconmắttheodõicủavịnữchủnhân,cácthựckháchchỉvềchủđềvănhọc.
MộtcôgáingồicạnhJoshthấyanhtakhôngnóigì,chỉchămchúănuống,đãquayquaanhtabắtchuyệnvớiánhmắtháohứccủalắngngheýkiếncủamộtnhàhoạtđộngtàichínhvĩđại:“NgàiWolff,ngàinghĩsaovềBalzac?”
Joshlịchsựngừngnhai,nuốtvàtrảlời:“TôichưabaogiờgiaodịchloạicổphiếuđótrênthịtrườngNewYorkcả.”
ĐólàbacổđôngcánhânlớnnhấtcủaConsolidatedStove.Khihọtớigặptôi,tôikhuyênhọhãythànhlậpmộttổhợpđầucơ,gópquỹtiềnmặtvàtraochotôimộtlệnhđặtmuasốcổphiếucủahọvớigiácaohơnchútítsovớithịtrường,vàtôisẽlàmtấtcảnhữnggìcóthểđểtạoramộtthịtrườngchochúngtôi.Họcẩntrọnghỏilạitôirằngcầnbaonhiêutiền.
Tôitrảlờihọrằng:“Cácngàiđãgiữsốcổphiếuđóquálâuvàkhôngthểlàmgìđượcvớichúng.Tổngcộngcácngàicó200.000cổphiếuvàđềubiếtrõrằngkhôngcómộtcơhộinàodùlànhỏnhấtđểbánchúngtrừkhicácngàitìmđượcthịtrườngchochúng.Đóphảilàmộtthịtrườngcóthểtiêuthụhếtsốcổphiếucácngàiđưaravàcôngviệcphảilàmtrướctiênđólàgomđủsốtiềncầnthiết.Chẳngíchgìnếuchúngtabắttayvàoviệcsauđólạibỏdởgiữachừngvìthiếukinhphí.Tôiđềnghịcácngàinênthànhlậpmộttổhợpvàgópquỹsáutriệuđô-latiềnmặt.Sauđótổhợpnàysẽđặtlệnhmua200.000cổphiếucủacácngàiởmức40điểmvàchuyểnchúngchomộtbêntrunggian.Nếumọiviệcsuônsẻ,cácngàisẽthoátkhỏisốcổphiếuđóvàtổhợpcũngkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuận.”
Nhưtôiđãnóitrênđây,cóđủcácloạitinđồnvềnhữngthànhcôngcủatôitrênthịtrườngchứngkhoán.Tôichorằngđiềuđógiúpíchítnhiềuvìkhôngcógìquảngcáotốthơnchínhnhữngthànhcông.Cuốicùngtôicũngkhôngphảigiảithíchgìnhiềuvớibangườinày.Họbiếtrõmìnhsẽkhócóthểlàmđượcgìnếuhànhđộngriêngrẽ.Họnghĩkếhoạchcủatôichấpnhậnđược.Trướckhiravềhọnóisẽthànhlậptổhợpngaylậptức.
Họkhônggặpkhókhăngìtrongviệckêugọibạnbèthamgiacùngvớimình.Theotôi,nhữnglờicủahọvềlợinhuậncủatổhợpsẽcónhiềugiátrịbảođảmhơntôi.Theonhữnggìtôiđượcnghethìhọthựcsựtintưởngvàokếhoạchđóvànhữngnguồntincủahọkhôngphảilàvôlươngtâm.Tổhợpthànhlậpsauđóhaingày.Kane,GordonvàWolffđặtlệnhmua200.000cổphiếuvớigiá40điểmvàchuyểnquatrunggian,quađóchúngkhôngthểtungrathịtrườngtrongkhitôiđẩygiálên.Đólàmộtphươngphápđểtôitựbảovệmình.Nhiềuthươngvụdựatrênnhữnglờihứađãthấtbạidocácthànhviêntrongtổhợpkhôngtintưởnglẫnnhau.PhốWallvẫnluônlàmộtchiếntrườngrấtkhắcnghiệt.VàothờiđiểmkhicôngtyAmericanSteel&Wirethứhaipháthànhcổphiếu,nhữngngườitrongnộibộđãcáobuộclẫnnhauphảnbộivàcốgắngbántháosốcổphiếu.TrướcđócũngđãcónhữngthỏathuậnmiệnggiữaJohnW.GatesvàcácbạnvớiSelligmansvàcácđồngsự.TôiđượcnghetạimộtvănphòngmôigiớinhữngvầnthơnhiềungườichorằngchínhJohnW.Gatesđãsángtác.
Connhệnđennhảylênlưngchúrết
Vàhátlênvớiđiệucườichếtchóc:
“Taphảiđầuđộcconvậtghêtởmnày
Nếukhôngmộtngàykianósẽđầuđộclạita”
Cácbancầnhiểurằng,tôikhôngcóýmuốnámchỉbấtcứaitrongsốnhữngngườibạnnàocủamìnhtạiphốWallmuốnchơitròhaimặtvớitôitronggiaodịchcổphiếu.Nhưngtrênnguyêntắcchung,việcnàynhằmđểphòngcáctrườnghợpbấttrắc.
SaukhiWolff,KanevàGordonthôngbáovớitôihọđãthànhlậptổhợpvàbỏvàođósáutriệuđô-latiềnmặt,tôibắtđầungồiđợichotiềnđượcchuyểnđến,càngnhanhcàngtốt.Tuynhiêntiềnchỉđượcchuyểnđếnrấtnhỏgiọt.Tôinghĩphảimấtkhoảng4–5lượt.TôikhônghiểulýdotạisaonhưngtôinhớrằngtôiđãphảigọiđiệnkhẩnchoWolff,KanevàGordon.
Chiềuhômđó,tôinhậnđượcmộtsốtờséckhálớnchuyểnchotôikhoảngbốntriệuđô-latiềnmặtcùngvớilờihứasốtiềncònlạisẽđượcchuyểntrongmộthaingàytới.Cuốicùngthìtổhợpnàycũngcóthểlàmđiềugìđótrướckhiđợttănggiáquađi.Tấtnhiên,mọiviệckhôngdễdàngnhưngtôinênbắttayvàoviệccàngsớmcàngtốt.Côngchúngkhôngmấykhihứngthúvớinhữngđộngtháimớicủacáccổphiếukhôngnăngđộngnhưngchúngtacóthểlàmđượcrấtnhiềuviệcnhằmnângcaolợitứccủabấtkìcổphiếunàovới4triệuđô-latiềnmặt.Sốtiềnđóđủtiêuthụhếttấtcảnhữngbảnchàomờiđượctungra.Dovấnđềthờigiannhưtôiđãnói,khôngthểđợinốthaitriệucònlại.Giácổphiếucàngsớmtănglên50điểmthìtổhợpcàngsớmcólợi.Đólàđiềukhôngcầnphảibàncãi.
Trongphiênmởcửasánghômsau,tôirấtngạcnhiênkhithấycónhữnggiaodịchcổphiếuConsolidatedStoverấtlớn.Cácbạnnênbiếtrằngcổphiếunàyđãbịđìnhtrệtrongnhiềuthángliền.Khimứcổnđịnhở37điểm,JimBarnesđãdànhnhiềucôngsứcnhằmkhôngchogiáxuốngthấphơndokhoảnvaycủangânhàngởmức35điểm.Nhưngkhigiátănglên,anhtathựcsựrấtbấtngờ,ngạcnhiênxenlẫncảmgiácthíchthú.
Trongsánghômđó,lượngcầucổphiếunàyrấtlớnvàgiáđãtănglên39điểm.Tronggiờgiaodịchđầutiên,lượngcổphiếumuabánqualạinhiềuhơnkhốilượngcủacảnửanămtrước.Đólàtâmđiềmcủaphiêngiaodịchvàtạotâmlýgiátăngđốivớitoànbộthịtrường.Sauđótôiđượcbiếtkhôngcó
thêmthôngtinnàovềhiệntượngnàytạiphòngkháchhàngcủacáccôngtymôigiới.
TôichưahiểuđiềugìđiềuđócóýnghĩagìnhưngtôicũngkhôngthấyphảilongạivềviệcConsolidatedStovetănggiá.Theothóiquen,tôikhôngcầnyêucầuthôngtinvềnhữngđộngtháikhácthườngcủabấtkìcổphiếunào.Cácbạncủatôitrênsàngiaodịch–baogồmnhữngmôigiớiviênlàmviệcchotôivànhữngngườibạnkháctrongsốcácnhàgiaodịch-sẽthôngbáochotôi.Họtựnhậnthấyđiềugìcóthểkhiếntôihứngthúvàgọiđiệnbáochotôinhữngtintứchaytinđồnhọthulượmđược.Ngàyhômđó,tấtcảnhữnggìtôingheđượcđềukhẳngđịnhchắcchắnđangcómộtvụmuabánnộigiántrongConsolidatedStove.Khôngcósựlầmlẫnnàoởđây.Tấtcảđềulàsựthật.Tấtcảsốcổphiếuđượcchàovớigiátừ37–39đềuđượcthumuanhanhchóngvàkhiđượchỏivềnguyênnhânhaycácthôngtinnộibộ,họđềuthẳngthắntừchốicungcấp.Việcnàykhiếncácnhàgiaodịch,vốnrấtcẩnthậnvànhiềumưumẹo,kếtluậnrằngcócáigìđóđangdiễnraởđây,mộtcáigìđócóquymôkhôngnhỏ.Khimộtcổphiếutănggiádonhữngngườitrongnộibộmuavàonhưngkhôngkhuyếnkhíchcôngchúnghòatheo,tronggiớitheodõibảngtinsẽlậptứcxuấthiệnnhữngtinđồnvềviệcbaogiờthôngbáochínhthứcsẽđượcđưara.
Bảnthântôikhônglàmgìcả.Tôichỉquansátvàtheodõisátsaotìnhhìnhgiaodịch.Tuynhiên,ngàyhômsauviệcmuavàokhôngnhữngtănglênvềsốlượngmàmứcđộquyếtliệtcũngtănglên.Nhữnglệnhbántrongsổsáchcủacácchuyênviênbịtreohàngthángvớigiá37đô-lađãđượcthumuanhanhchóng.Tựnhiên,mứcgiátănglên,vượtquamức40vàhiệntạiđanglà42.
Ngaykhigiáđạttớimứcđó,tôicảmthấymìnhhoàntoàncóthểbắtđầubánrasốcổphiếuđangđượcthếchấpchongânhàng.Tấtnhiêntôicũnghiểurằnggiásẽgiảmxuốngkhitôibánra,nhưngnếugiátrungbìnhcủacổphiếuvẫncaohơn37thìtôivẫnkhôngphạmphảisailầmnào.Tôibiếtrằngcổphiếunàycógiátrịcaovàtôicũngcóthểphầnnàolýgiảivềviệcchúngđượcbánramộtcáchdễdàngsaunhiềuthángđìnhtrệ.Tôibánramộtcáchthậntrọngchotớikhibánđược30.000cổphiếu.Tuynhiênvẫnkhôngngănđượccơnsốttănggiá.
Chiềuhômđótôiđãnhậnđượcnguyênnhânvềviệctănggiárấtđúnglúcnhưngthựcsựchỉlàmộttròlừaphỉnh.Dườngnhưcácnhàgiaodịchtrênsànđãđượccungcấpnguồntinnộibộsauphiênđóngcửađêmhômtrướcvàtrướcphiênmởcửasánghômsaurằngtôisẽtạotâmlýtănggiámãnhliệt
chocổphiếuConsolidatedStovevàrằngtheothóiquen,tôisẽnânggiángaylên15–20điểm.Thóiquenđólàdonhữngngườichưabaogiờgiữsổsáchcủatôinghĩra.NgườitungtinkhôngaikhácchínhlàJoshuaWolff.Chínhviệcmuabánnộibộcủaanhtađãtạonênđợttănggiángàyhômtrước.Nhữngngườigiaodịchlàbạnthâncủaanhtatrênsànsẵnsàngchạytheonguồntinnộibộcủahọtinrằng,anhtadoanhtabiếtrấtnhiềunênkhôngthểđưatinsaichohọ.
Tấtnhiên,áplựccổphiếutrênthịtrườngkhônglớnnhưngườitavẫnlosợ.Cânnhắcviệctôiđangnắmgiữ300.000cổphiếubạnsẽnhậnthấyrằngnhữnglosợtrướckiađangdầnbiếnthànhsựthật.Côngviệccủatôihiệnnaykhôngchỉlàđẩygiálênnữa.Suychocùng,GovernerFlowerđãđúng.MỗikhibịcáobuộcđãlàmgiáchocáccổphiếuđặcbiệtcủatậpđoàncủamìnhnhưChicagoGas,FederalSteelhoặcB.R.T.,ôngtađãtừngnói:“Cáchduynhấttôibiếtnhằmđẩygiácổphiếulênđólàmuavào.”Đócũnglàcáchduynhấtcủanhữngngườigiaodịchtrênsànvàgiáđãcóphảnứnglại.
Ngàyhômsau,trướckhiănsáng,tôiđọctờbáobuổisáng,mộttờbáođượchàngngànngườiđọchômđóđồngthờiđượcgửitheođườngđiệntínchohàngtrămchinhánhkhácngoàithànhphố.TrongđónóirằngLarryLivingstonchínhlàngườikhởixướngchođợttănggiácủaConsolidatedStove.Cácchitiếttiếptheocónhiềuýkiếnkhácnhau.Cóthôngtinchorằngtôiđãtạomộttổhợpđầucơcủanhữngngườinộibộvàsẽtìmcáchtrừngphạtnhữngkẻbánkhốngquánhiều.Thôngtinkháclạinóirằngsẽcómộtđợtthôngbáocổtứctrongthờigiantới.Mộtýkiếnkhácnhắclạinhữngthànhcôngđángnhớcủatôikhitìmcáchtănggiácácloạicổphiếukhác.Cónhiềungườicònchorằngcôngtyđãchegiấutàisảncủamìnhnhằmgiúpnhữngngườitrongnộibộtíchluỹcổphiếu.Vàtấtcảđềuthốngnhấtđợttănggiáchưathựcsựkhởiđộng.
Khitôitớivănphòngvàkiểmtrathưtrướckhithịtrườngmởcửa,tôiđượcbiếtrằngphốWallđangtrànngậpnhữngtinđồnnónghổivềviệcmuacổphiếuConsolidatedStove.Điệnthoạicủatôireoliêntụcvàviênthưkýphảitrảlờihàngtrămlầncùngmộtcâuhỏitrongbuổisánghômđó:CóphảicổphiếuConsolidatedStoveđangthựcsựtănggiáhaykhông?TôiphảinóirằngJoshuaWolff,KanevàGordon–vàcóthểcảJimBarnes–đãthựchiệnrấtthànhcôngviệctạonguồntinnộibộ.
Tôikhôngnghĩrằngmìnhlạicónhữngngườiủnghộnhưvậy.Tạisao?Trongbuổisánghômđólệnhđặtmuatừkhắpnơitrongcảnướcàoạtđổvề
-lệnhmuanhữngcổphiếuchỉtrướcđó3ngàykhôngaimuốnmuavớibấtkìgiánào.Tấtnhiên,cũngkhôngnênquênmộtđiềurằngcôngchúngđãbịảnhhưởngbởidanhtiếngmộtkẻliềulĩnhrấtthànhcôngcủatôimàbáochíđãtạonên.Vềđiềunàytôiphảicảmơnphóngviênnàođóđãcómộttrítưởngtượngthậtphongphú.
Vàongàyhômđó,ngàythứbacủađợttănggiá,tôiđãbánrasốcổphiếuConsolidatedStove.Vàtiếptheovàongàythứtưvàthứnăm;việcđầutiêntôinhậnthấyđólàtôiđãbánhết100.000cổphiếuthếchấptạingânhàngMarshallnationalbankđểđổilấykhoảnvay3.500.000đô-lađangcầnthanhlý.Nếutínhvềgócđộthànhcôngcuốicùngvớichiphínhỏnhấtđốivớimộtnhàvậnđộnglàmgiá,thươngvụConsolidatedStovechắcchắnlàvụthànhcôngnhấttrongsựnghiệpcủatôitạiphốWall.Lýdo?Tôithậmchíkhôngphảimuabấtcứmộtcổphiếunào.Tôicũngkhôngphảitiếnhànhmuatiênphongnhằmbánradễdànghơnsauđó.Tôikhôngcầnphảiđẩygiálênmứccaonhấttrướckhibắtđầubánra.Tôicũngkhôngcầnbánrakhigiáxuống,ngượclạilàtrênthịtrườnggiálên.Đóquảthựcgiốngnhưmộtgiấcmơlênthiênđàngkhibạncóđượcsứcmualýtưởngmàkhôngcầnđộngmộtngóntaynào,đặcbiệtlàkhithờigianđangtrởnêngấpgáp.MộtlầntôinghemộtngườibạncủaGovernorFlowernóirằng,trongchiếndịchvậnđộnggiátăngchomộttổhợpđầucơtạiB.R.T.,tổhợpnàyđãbánrađược50.000cổphiếuvớimứclợinhuậnnhấtđịnh.Tuynhiên,Flower&Co.phảichihoahồngcho250.000cổphiếuvàW.P.Halmintonnóirằngđểphânphốihết220.000cổphiếucủaAmalgamatedCopper,JamesR.Keeneđãphảigiaodịchítnhất700.000cổphiếutrongsuốtchiếndịchlàmgiá.Đóthựcsựlàmộthoáđơnhoahồngkhổnglồ.Sovớinhưngconsốđó,khoảnhoahồngduynhấttôiphảitrảchínhlàsốhoahồngkhibánra100.000cổphiếucủaJimBarnes.Theotôi,đólàmộtkhoảntiếtkiệmđángkể.
SaukhiđãbánhếtsốcổphiếungườibạnJimBarnescủatôigửigắm,sốtiềntổhợphứasẽgâyquỹvẫnchưađượcgửitới.Trongthờiđiểmnày,khôngthấycólýdonàophảimualạisốcổphiếuđãbánra,tôiquyếtđịnhphảiđiđâuđónghỉmộtthờigian.Tôikhôngnhớchínhxác.Tuynhiêntôinhớrấtrõrằngtôikhôngtácđộnggìtớisốcổphiếuđónữavàkhônglâusaugiábắtđầugiảm.Mộtngàykia,khitoànbộthịtrườngđềurấttrầmlắng,nhữngkẻđầucơgiálênquáthấtvọngvàmuốnnhanhchóngthoátkhỏisốcổphiếuConsolidatedStove.Họđãđưaragiáchàothấphơngiáđặtmua,lúcđólà40.Dườngnhưvẫnkhôngcóaimuốnmua.Nhưtôiđãnóiởtrên,tôikhôngcầnphảitănggiácổphiếunữa.Dođó,tôicàngbiếtơnđiềukỳdiệuđãgiúptôibánđược100.000cổphiếumàkhôngcầnđẩygiálên20–30điểm,nhưnguồntinnộibộtrênđâyđãđưara.
Khôngcóđượcsựhỗtrợ,giálậptứcgiảmdầnchotớimộtngàychạmmức32điểm.Đólàmứcthấpnhấttừtrướcđếnnayđốivớiloạicổphiếunày.Nhưcácbạnđãbiết,JimBarnesvàcáccộngsựcủamìnhđãcốgắnggiữmứcgiáổnđịnhở37điểmnhằmkhôngcho100.000cổphiếucủahọbịngânhàngphágiátrênthịtrường.
MộthômkhitôiđangngồitrongvănphòngnghiêncứubảngtinthìđượcbáoJoshuaWolffmuốngặptôi.Tôinóithưkýmờianhtavào.Anhtalaovàovănphòngcủatôi.Anhtakhôngphảilàmộtngườitolớnnhưngtôicóthểcảmnhậnngayrằngbaotrùmlênconngườinàylàmộtcơngiậndữkhủngkhiếp.
Anhtachạytớichỗtôiđứngxembảngtinvàhétlên:“Tròquỉgìđangdiễnravậy?”
“Mờingồi,ngàiWolff,”tôinóimộtcáchlịchsựvàngồixuốngchiếcghếcủatôinhằmgiúpanhtabĩnhtĩnhlạiđôichút.
“Tôikhôngmuốnngồi!Tôimuốnbiếtđiềuđócónghĩalàgì?”-anhtagàolên.
“Tôikhônghiểuanhmuốnnóigì!”
“Ôngđanglàmtròquáiquỉgìvậy?”
“Ôngmuốnnóitớicáigì?”
“”Cổphiếu!Cổphiếu!”
“Cổphiếunào?”Tôihỏianhta.
Nhưngđiềuđóchỉlàmanhtathêmtứcgiậnvàgàolênlầnnữa“ConsolidatedStove!Ôngđanglàmgìvớinóvậy?”
“Khônglàmgìcả!Hoàntoànkhôngcógìcả!Cóvấnđềgì?”Tôinói.
Anhtanhìnchămchămvàomặttôikhoảng5giâytrướckhibùngnổ:“Ônghãynhìngiácổphiếukiakìa!”
Thựcsựanhtađangrấtgiậndữ.Tôiđứngdậyxembảngthôngbáo.
“Giácổphiếuđólà31 ”tôinói.
“Phải!Bamốtđiểmmộtphầntưvàtôiđangômcảnúicổphiếuđókìa”
“Tôibiếtngàicó60.000cổphiếu.NgàiđãgiữcổphiếuđókhálâurồivìngaytừkhingàimuacổphiếuGrayStove“
Anhtakhôngđểtôinóihếtcâu.Anhtanói,“Nhưngtôicònnhiềuhơnthếnhiều.Trongsốđócónhữngcổphiếutôiđãmuavớigiá40!Vàtôiđangphảidínhchặtlấychúng!”
Anhtanhìnchằmchằmvàomặttôivớimộtvẻcămthùtớimứctôiphảinóingay,“Tôikhôngyêucầuanhphảimuachúng.”
“Khônglàmsao?”
“Tôikhôngbảoôngphảitíchtrữsốcổphiếuđó”
“Tôikhôngnóiôngbảotôi.Nhưngôngsẽđẩygiálên–“
“Tạisaotôiphảilàmvậy?”tôicắtngang.
Anhtanhìntôivàtứcgiậnđếnnỗikhôngnóinổilờinàonữa.Anhtabắtđầunói:“Ôngsẽđẩygiálên.Ôngcótiềnđểlàmviệcđó.”
“Đúng.Nhưngtôikhôngmuamộtcổphiếunào.”
Nhưngđólàgiọtnướclàmtrànly.
“Ôngkhôngmuamộtcổphiếunào?Ôngcóbốntriệuđô-latiềnmặtđểmuacổphiếunhưngôngkhôngmuamộtcổphiếunào?”
“Khôngmộtcổphiếunào”tôinhắclại.
Anhtagiậnđếnnỗikhôngthểnóitrôichảyđượcnữa.Cuốicùnganhtanói:“Ônggọiđólàtrògìđây?”
Tronglònganhtađangbuộctộitôichotấtcảnhữngsailầmnày.Tôitinchắcrằngmìnhcóthểđọcđượctấtcảnhữngđiềuđótrongmắtanhta.Điềuđókhiếntôiphảigiảithíchchoanhta:“ÔngWolff,điềuôngthựcsựmuốnhỏitôiđólàtạisaotôikhôngmuacổphiếucủaôngkhimứcgiálà50trongkhiôngmuavàovớigiáthấphơn40,cóphảikhông?”
“Khôngphảinhưvậy.Ôngcómộtlệnhđặtmuavớigiá40vàbốntriệuđô-la
tiềnmặtđểđẩygiálên.”
“Đúng,nhưngtôikhônghềchạmtớisốtiềnđó.Tổhợpkhôngphảimấtđồngnàochocáchànhđộngcủatôi.”
“Nhìnđây,Livingston–“
Tôikhôngđểanhtanóihếtcâu.
“Ngàihãynghetôinói,Wolff.Ngàibiếtrằng200.000cổphiếucủangài,KanevàGordonđãđượclưugiữlại,vàsẽkhôngthểcómộtlượnglớncổphiếutrôinổiđượctungrathịtrườngkhitôiđẩygiálên.Tôilàmnhưthếvìhailýdo:thứnhất,đểtạoramộtthịtrườngchocổphiếu,củachúngta,thứhainhằmtạolợinhuậncholệnhmuaởmứcgiá40.Tuynhiênngàilạikhôngthỏamãnvớimứcgiá40cho60.000cổphiếungàiđãphảigiữlaylắttrongnhiềuthángliềnvàcũngkhôngthỏamãnvớisốlợinhuận,nếucó,củatổhợpđầucơ.Vàdođóngàiđãmuarấtnhiềucổphiếuvớimứcgiádưới40đểsauđóbánlạichotôikhitôiđẩygiálên,ngàiđãchắcchắnrằngtôisẽlàmnhưvậy.Ngàimuavàotrướckhitôimuavàbánratrướckhitôibán;rấtcóthểtôisẽlàngườiphảigánhsốcổphiếuđó.Tôinghingờrằngngàiđãtưởngtôisẽđẩygiálêntới60điểm.Chắcchắnngàiđãmuatới10.000cổphiếuchỉvớimụcđíchbánrangaysauđó,vàđểchắcchắnrằngsẽcóaiđógánhsốcổphiếungàiđãtungtinđồnchotấtcảmọingườitrênnướcMỹ,CanadavàcảMexicomàkhôngnghĩtớinhữngkhókhănsẽgâyrađốivớitôi.Cácbạncủangàibiếtrằngtôiđượcmờiđếnđểlàmđiềuđó.Chodùlàhọmuahaytôimuathìngàiđềucólợi.Nhữngngườibạnthânthiếtcủangài,saukhinhậnđượcnguồntinnộibộcủangài,đãtiếptụclantruyềnnóđisaukhiđãmuavàomộtlượnglớncổphiếu.Lớplantruyềntinđồnthứbasẽcungcấptinđóchonhữnglớpthứtư,thứnămvàthậmchílàthứsáu.Dođó,khitôibắtđầubánrathìhàngngànngườinhanhnhạykháccũngđãlàmtheotôi.Đóquảlàmộtýtưởngthânthiệncủangài,Wolffạ.NgàikhôngthểtưởngtượngđượctôiđãngạcnhiênnhưthếnàokhicổphiếucủaConsolidatedStovetănggiátrướckhitôimuabấtkìmộtcổphiếunào;xenlẫntrongđólàcảsựbiếtơnkhimạnglướibaotiêubánhết100.000cổphiếuvớigiákhoảng40chonhữngngườiđangcóýđịnhbánlạisốđóchotôivớigiá50hay60gìđó.Toiochắcchắnkhôngthểlàmộttênkhờkhisửdụngbốntriệuđô-lađểlàmgiàuchonhữngkẻnhưvậy,cóphảikhông?Sốtiềnđóđượctraochotôiđểmuacổphiếunhưngchỉkhitôicảmthấycầnthiết.Vàtôicảmthấykhôngcầnthiếtphảimuavào.Thếthôi.”
JoshuađãhoạtđộngtạiphốWallkhálâuvàanhtahiểurằngkhôngnênđể
cơngiậndữxenvàocôngviệccủamình.Saukhinghetôinói,anhtađãbìnhtĩnhlạivàbắtđầunóichuyệnvớigiọngthânthiệnhơn:“Nhìnnày,chúngtalàmgìvớigãLarrytộinghiệpnày?”
“Ngàicóthểlàmbấtcứviệcgìngàimuốn.”
“Độlượngmộtchútđi.Ôngsẽlàmgìnếuởvàovịtrícủachúngtôi?”
“Nếuởvàovịtrícủacácngài,”tôinóimộtcáchnghiêmtrang“ngàicóbiếttôisẽlàmgìkhông?”
“Làmgì?”
“Tôisẽbánra!”tôinóivớianhta.
Anhtanhìntôimộtlúc,sauđóquaygótvàbướcrakhỏivănphòngcủatôi.Anhtakhôngbaogiờquaytrởlạiđónữa.
Khônglâusauđó,nghịsĩGordoncũnggọiđiệnchotôi.Ôngtacũngrấtcáukỉnhvàbuộctộitôivềnhữngrắcrốicủahọ.Kanesauđócũngthamgiavàobảncáobuộcnày.Họquênrằnghọđãphảigiữhàngnúicổphiếukhôngthểbánđượckhithànhlậptổhợpđầucơ.Tấtcảnhữnggìhọnhớtớiđólàtôiđãkhôngbánracổphiếucủahọkhitôiđanggiữhàngtriệuđô-lacủatổhợpđầucơvàgiácổphiếuđangtănglênmức44trongkhihiệnnaynógiảmcòn30vàhầunhưkhôngaicònnghĩđếnnữa.Theocáchnghĩcủahọ,tôiđãcóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhakhá.
Tấtnhiênhọđềulắnggiậnmộtcáchđúnglúc.Tổhợpđãkhôngphảibỏramộtxunàovàvấnđềchínhvẫnkhôngthayđổi:mụcđíchlàbánđượcsốcổphiếucủahọ.Mộthayhaingàysauđó,họquaylạiyêucầutôigiúphọbánra.Gordonđãnàinỉtôirấtnhiềuvàcuốicùngtôiđãđồngýbuộchọđặtbánsốcổphiếuchotổhợpởmức25 .Mứcphícủatôichodịchvụlầnnàylàmộtnửabấtkểlờilỗcủathươngvụnày.Cuốicùnggiábánrakhoảng30điểm.
Lúcđótôigầnnhưphảithanhlýsốcổphiếucủahọ.VớinhữngđiềukiệnthịtrườngnóichungvànhữngđộngtháicủaConsolidatedStove,chỉcómộtcáchduynhấtđólàbánkhigiáhạvàkhôngtìmcáchđầygiálên,Khigiảmgiátôicóthểtiếpcậnvớinhữngngườimualuônchorằngvớimứcgiágiảm15–20điểmsovớigiáđỉnhlàmộtmứchời,đặcbiệtlàthờikỳgiáchạmtrầncáchđókhônglâu.Theohọ,thờiđiểmphụchồigiásẽsớmxuấthiện.SaukhigiáConsolidatedStovetănglên44thìrõràngmứcgiádưới30vẫn
kháhấpdẫn.
Mọiviệcvẫndiễnratheoquyluậtđó.Lệnhđặtmuacủanhữngkẻsăncổphiếugiárẻđủgiúptôithanhlýhếttoànbộsốcổphiếucủatổhợpđầucơ.NhưngcácbạncónghĩrằngGordonhayKanehayWolffsẽcảmthấybiếtơntôivềviệcnày.Tấtnhiênlàkhông.Theonhưnhữngngườibạncủahọnóithìhọvẫncảmthấyđauđớnvìcôngviệccủatôi.Họthườngnóivớimọingườitôiđãhànhđộngnhưthếnàovớihọ.Họkhôngthểthathứchotôivìviệckhôngtựmìnhđẩygiálên,theonhưhọmongđợi.
Đươngnhiêntôikhôngthểbánra100.000cổphiếucủangânhàngnếuWolffvànhữngngườicònlạikhôngcholantruyềnnguồntinnộibộvềthịtrườngtănggiá.Nếutôilàmtheocáchthườnglệ-tứclàtheophươngpháptựnhiênvàlogic–tôisẽphảigánhchịubấtkìhậuquảnàocóthểxảyra.Tôiđãnóitrướcđâyrằngchúngtôiđangchuẩnbịbướcvàomộtthịtrườnggiảmgiá.Cáchduynhấtđểbánratrongmộtthịtrườngnhưvậyđólàkhôngnhấtthiếtphảiquácẩntrọngnhưngvẫnphảixemxétvềvấnđềgiácả.Khôngcócáchnàokhácnhưngtôichorằnghọkhôngtinđiềuđó.Họvẫnrấtgiậndữ.Tôithìkhông.Giậndữchẳngthểđiđếnđâu.Đãhơnmộtlầntôiđượcchứngminhrằngmộtnhàđầucơchứngkhoánbịmấtbìnhtĩnhchínhlàkẻsẽphảirađi.Trongtrườnghợpnày,nhữngkẻhaycáukỉnhkiađãkhôngphảichịumộthậuquảnào.Tuynhiên,tôicóthểkểchocácbạnmộtcâuchuyệnrấtđángtòmò.Mộthôm,bàLivingstontớimộtcửahiệumayquầnáonơibàđãđượcgiớithiệurấtnồngnhiệt.Ngườiphụnữmayquầnáođórấtlễphépvàdễchịu.Sauvàilầnghéthăm,khingườichủvàkháchđãquennhauhơn,côtanóivớibàLivingston:“TôihyvọngngàiLinvingstonsẽđẩygiácổphiếuConsolidatedStovelênvìchúngtôicũngmuamộtítvìngườitanóivớichúngtôirằngôngsẽđẩygiálênvàchúngtôicũngđãnghenhiềuvềnhữngthànhcôngcủaôngấy.”
Cảmgiácmỗikhinghĩđếnnhữngngườingâythơtintheonhữngtinđồnnhưvậyđểrồisauđóthualỗkhônghềdễchịu.Cólẽcácbạncũnghiểutạisaobảnthântôikhôngbaogiờđưaranhữngnguồntinnộibộ.NgườithợmayđókhiếntôicócảmgiáccómộtnỗiđauthậtsựđốivớihànhđộngcủaWolff.
Phần.23
Việcđầucơcổphiếucólẽsẽkhôngbaogiờbiếnmất.Ngườitacũngkhôngmongmuốnnóbiếnmất.Khôngthểnàongăncảnsựpháttriểncủanóthôngquanhữngcảnhbáovềrủiro.Bạnkhôngthểngănmộtngườitránhkhỏinhữngphánđoánsaidùngườiđótàinăngvàcókinhnghiệm.Nhữngkếhoạchkĩlưỡnghoàntoàncóthểbịpháhỏngbởinhữngđiềukhôngngờtrướchaythậmchínhữngđiềuchúngtachorằngkhôngthểxảyra.Thảmhọacóthểđếntừnhữngbiếnđộngcủathiênnhiên,thờitiết;từchínhlòngthamlamhaytínhkiêucăngtựphụcủaconngười;từnỗilosợhayhyvọngquálớn.Tuynhiên,ngoàinhữngyếutốcóthểcoilàkẻthùtựnhiênđó,thìmộtnhàđầucơchứngkhoáncũngphảichấpnhậnnhữnghoạtđộngnhấtđịnhhaynhữngthấtbạikhôngthểlườngtrướccảvềmặtđạođứcvàthươngmại.
SaukhiđánhgiávànhìnnhậnlạinhữnghoạtđộngđãdiễnratrongsuốthaimươinămquakểtừkhitôilầnđầuđặtchântớiphốWall,tôiphảithừanhậnrằngđãcórấtnhiềunhữngchuyểnbiếntheochiềuhướngtốthơn.Nhữngcôngtymuabáncổphiếuchuitheokiểucũđãkhôngcònnữa.Mặcdùnhữngcôngtymôigiớitheokiểu“chui”vẫnđangphấtlêntừđồngtiềncủanhữngngườimuốnlàmgiàumộtcáchnhanhchóng.Sàngiaodịchchứngkhoánđãthựchiệnrấtthànhcôngvaitròcủanó,khôngchỉlànơihoạtđộngcủanhữngkẻlừađảovìnóyêucầunhữngthànhviêncủamìnhphảitriệtđểtuântheonhữngquytắcnhấtđịnh.Hàngloạtnhữngquyđịnhvàhạnchếđãđượcápdụngmộtcáchchặtchẽ,tuynhiênchúngvẫncầnđượcpháttriểnthêm.KhôngphảinhữngsựnhẫntâmvềmặtđạođứcmàchínhsựbảothủđãănsâuvàothịtrườngphốWall,lànguyênnhâncủasựtồntạinhữnghoạtđộngtộilỗinhấtđịnhtạiđây.
Việcđầucơcólãimộtcổphiếunàođóvốnđãkhó,bâygiờlạicàngkhóhơnnữa.Cáchđâykhônglâu,mộtnhàgiaodịchthựcsựcóthểhiểukhárõvềnhữngcổphiếuđượcniêmyết.Nhưvàonăm1901,khiJ.P.MorganpháthànhcổphiếucủaUnitedStatesSteelCorporation,mộttậpđoànđượcsápnhậptừnhữngtậpđoànnhỏhơn,trongđóphầnlớnchưađếnhainămtuổi,trênsàngiaodịchcó275cổphiếuvàkhoảng100trongsốđóthuộckhuvựcchưaniêmyết;đồngthờicónhiềucổphiếumộtnhàgiaodịchkhôngcầnhiểugìnhiềudochúnghoặclànhữngđợtpháthànhnhỏlẻhoặckémnăngđộngvìchúnglàcổphiếuthiểusốhoặclàcổphiếuđượcđảmbảovàdođókhônghấpdẫnđầucơ.Trongthựctế,đạiđasốtrongđólànhữngcổphiếuchưahềgiaodịchtrongnhiềunăm.Hiệnnaycókhoảng900cổphiếunằm
trongdanhsáchthườngxuyênvàkhithịtrườngnăngđộngcókhoảng600cổphiếukhácnhauđượcgiaodịch.Hơnnữatrướcđâycácnhómhaycácloạicổphiếucũngdễtheodõihơn.Khôngchỉíthơnvềmặtsốlượng,mứcvốnhoácũngnhỏhơnvàlượngthôngtinmộtnhàgiaodịchphảitìmkiếmcũngbaoquátmộtlĩnhvựchẹphơn.Nhưnghiệnnay,mộtnhàgiaodịchcóthểthamgiavàohầunhưmọilĩnhvực;mọingànhnghềtrênthếgiới.Điềuđócầnnhiềuthờigianvàcôngsứcbỏrahơn,dođócóthểnóicôngviệcđầucơchứngkhoánngàynaytrởnênkhókhănhơnđốivớinhữngnhàđầucơchuyênnghiệp.
Cóhàngngànngườimuabáncổphiếuđểđầucơnhưngsốngườithựcsựthuđượclợinhuậnchỉchiếmmộtphầnnhỏ.Vềmứcđộnàođó,côngchúngluônnằm“trong”thịtrườngdođóngườibịthualỗluôncóphầncủacôngchúng.Nhữngkẻthùkhôngđộitrờichungcủanhàđầucơchứngkhoánđólà:sựdốtnát,lòngtham,sựsợhãivàhyvọng.TấtcảnhữngcuốnsáchluậttrênthếgiớihaynhữngquytắccủacácsàngiaodịchtrênTráiđấtnàyđềukhôngthểloạibỏnhữngđiềunàyrakhỏiconngườibằngdabằngthịt.Nhữngtainạnxảyrađốivớicáckếhoạchđượctínhtoánmộtcáchkĩlưỡngthườngkhôngnằmtrongnhữngdựđịnhcủacácnhàkinhtếmáulạnhhaynhữngnhàtừthiệnhảotâm.Ngoàiracònmộtnguyênnhânthấtbạinữađólànhữngthôngtinsailệchkhôngđượcphânbiệtvớinhữngnguồntinnộibộthựcsự.Mộtnhàgiaodịchchứngkhoáncóthểchegiấungụytrangchonhữngthôngtinnhưvậybằngnhiềucáchkhácnhau,dođónócàngnguyhiểmhơn.
Tấtnhiênngườingoàithườnggiaodịchdựavàohoặclànhữngnguồntinnộibộhoặctinđồn,thôngtintruyềnmiệnghoặcintrênbáochí,cóthểtrựctiếphayámchỉmộtcáchgiántiếp.Đốivớinhữngnguồntinnộibộthôngthường,bạnkhôngthểđảmbảođiềugì.Chẳnghạn,mộtngườibạnthânthiếtlâunămmuốngiúpbạnlàmgiàubằngcáchtiếtlộchobạnbiếtnhữngviệcanhtađãlàm,tứclàmuahaybáncổphiếunàođó.Ýđịnhcủaanhtalàhoàntoàntốt.Nhưngnếunguồntinlàsaithìbạnsẽlàmnhưthếnào?Nếudựavàonhữngngườicungcấptinnộibộchuyênnghiệpvàcólươngtâm,côngchúngsẽđượcbảovệtốthơn.TuynhiênnếuchỉdựavàonhữngtinđồnxuấthiệnđầyrẫytạiphốWall,khôngcógìđảmbảochocôngchúngkhôngmắcphảivôsốnhữngsailầmdothôngtinsailệch.Nhữngnhàbuônbáncổphiếuvớisốlượnglớn,cácnhàvậnđộnglàmgiá,cáctổhợpvàcáccánhândựavàonhiềucôngcụkhácnhaunhằmbánrasốcổphiếudưthừacủamìnhvớigiácàngcaocàngtốt.Trongđóhaicôngcụhữuhiệunhấtđểtạotâmlýgiátănglàquabáochívàbảngtin.
Hãylướtquatoàsoạncủanhữngtờbáotàichínhvàomộtngàybấtkì,bạnsẽrấtngạcnhiênkhibiếtđượcmỗingàyhọđãchoinrabaonhiêunhữnglờikhẳngđịnhmangtính“nửachínhthức”.Ngườiphátngônranhữnglờikhẳngđịnhnhưvậythườnglà“mộtlãnhđạotrongnộibộ”,“mộtgiámđốchàngđầu”hay“mộtquanchứccấpcao”haymộtaiđónằmtrongsố“nhữngngườicótráchnhiệm”,nhữngngườiđượccholàhiểurõvềnhữngvấnđềmìnhđangnóira.Tôixinchọnngẫunhiênmộttrongnhữngtinvắncủangàyhômnay:“ôngchủcủamộtnhàbănghàngđầuđãnóirằngvẫncònquásớmđểnghĩtớimộtthịtrườnggiảmgiá.”
Cóđúnglàôngchủcủamộtnhàbănghàngđầuđãnóinhưvậyhaykhông?Vànếucóthìtạisaoôngtalạinóinhưvậy?Tạisaoôngtalạiyêucầugiấutên?Cóphảiôngtasợrằngmọingườisẽtintheoôngtanếuôngtatiếtlộtênmình?
Đâylàmộttinvắnkhácvềmộtcôngtycócổphiếunăngđộngtrongsuốttuầnqua.Lầnnàyngườiphátngônlàmột“giámđốchàngđầu.”Vậygiámđốcnàotrongsốhàngtágiámđốccủacôngtyđó–nếucó–đãđưaraphátbiểunhưvậy?Rõràngrằngdoviệcgiấutêncủatácgiả,côngchúngsẽkhôngthểbuộctộibấtcứaivềnhữngthiệthạicóthểgâyradolờiphátbiểuđó.
Ngoàinhữngnghiêncứuchínhthứcvềđầucơcổphiếuhọcóthểthuthậpđượctừbấtcứnơinàokhác,nhữngnhàgiaodịchcầncânnhắctớitấtcảnhữngsốliệuthựctếgắnliềnvớimỗicuộcchơitạiphốWall.Ngoàiviệckiếmtiềnthìngườitacũngphảibiếtcáchlàmsaođểkhôngbịmấttiền.Mộtđiềuquantrọnglàngườitacầnbiếtcáigìkhôngnênlàmvàcáigìcầnphảilàm.Dođó,cầnnhớrằngviệcthaotúngthịtrườngchínhlàtìmcáchnânggiámộtloạicổphiếunàođóvàthôngquasựtănggiáđócácnhàlãnhđạonộibộcóthểkiếmđượckhoảnlợinhuậncànglớncàngtốt.Tuynhiên,kháchhàngcủabấtkìmộtnhàmôigiớinàocũngsẽchomìnhlàquáđanghinếuanhtamuốnbiếttạisaogiámộtcổphiếunàođólạitănglên.Đươngnhiêncácnhàvậnđộnglàmgiásẽ“giảithích”rằngđiềuđóđượctínhtoánnhằmphânphốicổphiếutốthơn.Bảnthântôiluônnghiêngtheoýkiếnrằngcôngchúngsẽítbịthiệthạihơnnếungườitakhôngchophépinnhữnglờiphátbiểutạotâmlýtănggiánhưvậy.Ýtôimuốnnóitớinhữngphátbiểukhiếncôngchúngmuavàohoặclưugiữcổphiếu.
Đạiđasốnhữngbàibáotạotâmlýgiátăngcủanhữngvịgiámđốchoặcgiớinộibộyêucầugiấutênđềutruyềnđạtnhữngấntượngsailệchvàkhôngđángtincậyđốivớicôngchúng.Mỗinămcôngchúngthualỗhàngnhiều
triệuđô-ladotintheonhữngphátbiểu“nửachínhthức”nhưvậy.
Hãynóivídụmộtcôngtyđangtrảiquamộtgiaiđoạnsuythoáitrongcôngviệckinhdoanh.Cổphiếucủanóbịđìnhtrệ.Cácthôngtinbáogiácủanóthểhiệnýkiếnchínhxáccủaphầnlớncôngchúngvềgiátrịthậtcủanó.Nếucổphiếuởmứcquáthấpnhưvậy,mộtngườinàođósẽbiếttớinó,họmuavàovàgiálạitănglên.Nếuquánhiềungườicóđầyđủthôngtinvềnóvàbắtđầubánrathìgiásẽgiảmxuống.Nếukhôngcógìđặcbiệtxảyra,sẽkhôngainóigìvềnóhaycóđộngtháinàosauđó.
Tiếptheophảinóitớingànhnghềkinhdoanhmàcôngtyđóthamgia.Ailàngườisẽbiếtthôngtinđầutiên,giớinộibộhaycôngchúng?Bạnkhôngthểnàochorằngđólàcôngchúng.Điềugìsẽxảyratiếptheo?Nếudoanhthutiếptụctăngvàcôngtysẽtínhlạicổtứcchomỗicổphiếu;vànếucổtứckhôngbịgiánđoạnvàtỉsuấtcũngtănglên,điềuđócónghĩalàgiátrịcủacổphiếutănglên.
Giảsửrằngdoanhthutiếptụctăngđều.Liệurằngbanlãnhđạocócôngkhainhữngthôngtintốtđẹpđóhaykhông?Ngàichủtịchcóthôngbáovớicáccổđônghaykhông?Liệurằngmộtvịgiámđốctừthiệnnàođócóthểđưaramộtphátbiểucókýtên,quađómanglạilợiíchchomộtbộphậnđộcgiảđãđọctờbáohômđóhaykhông?Liệumộtquanchứcnộibộvẫntheođuổichínhsáchgiấutêntừtrướctớinaysẽđưaramộtcôngbốkhôngkýtênvềtươnglairấthứahẹncủacôngtyhaykhông?Lầnnàythìkhông.Khôngaiđưarabấtkìlờinàohaychoinbấtkìtuyênbốnàotrênbáochícũngnhưtrênbảngtin.
Nhữngthôngtincóthểmanglạigiátrịđượcgiữkínkhôngđểlọtracôngchúngvànhữngnhà“lãnhđạonộibộ”sẽkhôngcòncởimởvàtựhọlaovàothịtrườngtìmmuatấtcảsốcổphiếugiárẻmàhọcóthểthugomđược.Khiviệcmuavàodocóđầyđủthôngtinnhưngdiễnramộtcáchlặnglẽnàytiếpdiễntrongmộtthờigianthìgiácổphiếubắtđầutăng.Cácphóngviêntàichính,biếtrằnggiớinộibộhiểurõnguyênnhâncủasựtănggiánày,bắtđầuđặtcâuhỏi.Nhữngvịlãnhđạonộibộnàyđềunhấttrírằnghọkhôngcóthôngtinnàođểcôngbố.Họkhôngbiếtrằngliệucóđảmbảonàochođợttănggiánàyhaykhông.Đôikhihọcònnóirằnghọkhônghềquantâmtớinhữngbiếnđổithấtthườngcủathịtrườngchứngkhoánvànhữnghànhđộngcủacácnhàđầucơ.
Thịtrườngtiếptụctănggiáchođếnmộtngàykhinhữngngườinắmthôngtinđãthugomđủsốcổphiếuhọmuốncótrongmứccóthể.Ngaylậptức
phốWallbắtđầuxuấthiệnnhữngtinđồntạotâmlýtănggiá.Bảngtinlậptứccungcấpchocácnhàgiaodịchnhữngthôngtin“đượcỦyquyềnchínhthức”rằngcôngtyđangcómộtbướcngoặtlớn.Cũngvịgiámđốcyêucầugiấutênkhinóirằngkhôngcóđảmbảonàochoviệctănggiácổphiếulầnnàylạiđưaraphátbiểurằng-tấtnhiênlàcónêutên–cáccổđôngcóđủlýdođểtintưởngvàotriểnvọngtốtđẹpcủacôngty.
Bịthuyếtphụcbởinhữngnguồntintớitấpvềsựtănggiácổphiếucôngchúngbắtđầumuavào.Điềuđókhiếngiácổphiếutăngvọt.Đếnthờiđiểmnhấtđịnh,khisựđoáncủanhữngvịgiámđốcgiấutênkiatrởthànhhiệnthựcvàcôngtybắtđầuphânphốilạicổtức;nóicáchkháclàtăngtỉsuấtcổtức,nếutìnhhìnhchophép.Vớiđộngtháinàytâmlýtănggiácàngđượcđẩylêncao.Nhữngtinđồnkhôngchỉnhiềuhơnbaogiờhếtvềmặtsốlượngmàcònngàycàngnóngbỏnghơn.Một“giámđốccấpcao”thậmchíyêucầuthẳngthắnrằngcầncómộtcôngbốvềcácđiềukiệncủacôngtynhằmthôngbáovớicảthếgiớirằngmứctăngtrưởngvẫnkhôngngừngtănglên.Một“lãnhđạonộibộ”saunhữnglờithuyếtphụccủamộthãngthôngtấncuốicùngđãthừanhậnrằngdoanhthutăngkhôngphảilàmộthiệntượngnhấtthời.“Mộtchủnhàbăngnổitiếng”,vềmặtkinhdoanhcóthểcoilàmộtchinhánhcủacôngty,đãphátbiểurằngmứctăngdoanhsốlàchưatừngcótronglịchsử.Nếukhônggặptrụctrặcgìcôngtycóthểtăngtrưởngliêntụckhôngrõlàtrongbaonhiêuthángtới.Một“thànhviêncủaỦybantàichính”,trongbảntuyênbốcủamình,ôngthểhiệnsựngạcnhiêntạisaocôngchúnglạingạcnhiênđếnvậytrướcviệccổphiếutănggiá.Điềuduynhấtđángngạcnhiênđólàtốcđộtăngrấtkhiêmtốncủacổphiếu.Bấtkìainghiêncứubảnbáocáothườngniêntớiđâyđềucóthểthấyrằnggiátrịtrênsổsáchcủacổphiếunàycaohơnrấtnhiềusovớigiátrênthịtrường.Tuynhiên,dùtrongtrườnghợpnàothìtêncủangườicótấmlòngbácáiđócũngkhôngđượctiếtlộ.
Nếunhưdoanhthutiếptụctănglênvànhữngngườitrongnộibộnhậnthấykhôngcógìngăncảnsựpháttriểnthịnhvượngcủacôngty,họsẽtiếptụcgiữlạisốcổphiếuđãmuavớigiárẻ.Khôngcógìkhiếncổphiếugiảmgiáthìtạisaohọlạiphảibánra?Nhưngngaykhicónhữngdấuhiệukhôngtốtđốivớicôngviệckinhdoanhcủacôngtythìđiềugìsẽxảyra?Liệuhọcóđưarabấtkìlờituyênbốhaycảnhbáonàohaykhông?Khôngcó.Bâygiờlàxuhướnggiáxuống.Cũngnhưlúchọmuavàokhônghề“cờgiongtrốngmở”khitìnhhìnhkinhdoanhphátđạt,họbắtđầubánramộtcáchlặnglẽ.Dovụbánranộibộnàygiácổphiếubắtđầugiảmxuống.Sauđócôngchúngbắtđầunhậnđượcnhữnglờigiảithíchtươngtự.“Mộtlãnhđạonộibộ”khẳngđịnhrằngmọiviệcvẫnổnthoả,sựsụtgiáchỉlàdoviệcmộtsốkẻ
đầucơgiágiảmbánranhằmtácđộngtớithịtrườngchung.Nếuvàomộtngàyđẹptrời,saukhicổphiếugiảmgiátrongmộtthờigianbỗngnhiênbịrớtgiámộtcáchnghiêmtrọng,lậptứcsẽcónhữngyêucầuvềnguyênnhânvànhữnglờigiảithích.Trừkhicóaiđóđưaralờigiảithíchnếukhôngcôngchúngsẽbắtđầulosợvềnhữngđiềuxấunhất.Dođócácbảngtinbắtđầuđưatinđạiloạinhưthếnày:“Khichúngtôiyêucầumộtvịgiámđốccấpcaocủacôngtygiảithíchvềsựsuyyếucủacổphiếu,ôngtatrảlờirằngchỉcóthểkếtluậnrằngnguyênnhânlàdoviệcđầucơgiáhạ.Cácđiềukiệnchínhvẫnkhôngthayđổi.Côngviệckinhdoanhcủacôngtychưabaogiờtốtnhưhiệnnayvàtrừkhicómộtbấttrắchoàntoànchưadựđoánđược,nếukhôngsẽcómộtđợttăngtỉsuấttrongcuộchọpphânchiacổtứclầntới.Giớiđầucơgiáhạtrênthịtrườngđangrấtkíchđộngvàviệccổphiếusuyyếuchỉlàmộtchiếndịchnhằmthuhútsốcổphiếucủanhữngngườikhôngkiênđịnh.”Bảngtinđãtrởthànhmộtdụngcụquảngcáorấttốtmặcdùsauđósẽlạicónhững“nguồntinđángtincậy”chobiếtphầnlớnnhữngcổphiếumuavàokhigiágiảmmanglạilợiíchchogiớinộibộvànhữngngườiđầucơgiágiảmđãbịrơivàobẫy.Vàrồisẽcóngàyviệcnàyđượcthanhtoán.
Ngoàinhữngvụthualỗdotinvàonhữnglờicôngbốtạotâmlýtănggiávàmuavàocổphiếu,côngchúngđôikhicũngđánhmấtnhiềukhoảnlợinhuậndobịcanngănkhôngđượcbánra.Mộtphươngthứchiệuquảđểkhiếncôngchúngmuanhữngcổphiếumàgiớinộibộmuốnbánrađólàngăncảnngườikhácbánracùngloạicổphiếuđónếuanhtakhôngmuốnhỗtrợhoặctíchluỹchúng.Côngchúngsẽtinvàođiềugìsaukhiđọclờituyênbốcủavị“giámđốcđángkính”kia?Nhữngngườingoàinộibộsẽnghĩnhưthếnào?Tấtnhiên,họnghĩrằngcổphiếuđósẽkhôngthểgiảmgiá,sựsụtgiáhiệnnaylàdogiớiđầucơgiáhạbánravàngaykhiviệcđầucơkếtthúcnhữngngườitrongnộibộsẽtạoramộtđợttănggiávànhữngkẻbánkhốngsẽphảimuabùởmộtmứcgiárấtcao.Côngchúnghoàntoàntinvàođiềunàyvìđóchínhxáclànhữnggìsẽxảyranếusựsụtgiáquảthựclàmộtchiếndịchcủagiớiđầucơgiáhạ.
Trongtrườnghợpnày,bấtkểnhữngđedoạcũngnhưnhữnglờihứahẹnvềmộtđợt“vắtkiệt”bằngáplựctănggiáđốivớinhữngkẻbảnkhống,cổphiếucũngkhôngtănggiátrởlại.Giátiếptụcgiảmkhônggìngăncảnnổi.Lượngcổphiếudonhữngngườitrongnộibộtungrathịtrườngquálớn,khôngthểtiêuthụhết.
Vàlượngcổphiếunộibộdonhữngvị“giámđốccấpcao”haynhững“nhàlãnhđạohàngđầu”nàybánratrởthànhquảbóngđáqualạigiữacácnhàgiaodịchchuyênnghiệp.Giávẫntiếptụcgiảm,vàdườngnhưnóvẫnchưa
đạtđiểmthấpnhất.Giớinộibộbiếtrằngnhữngđiềukiệngiaodịchnhưvậysẽảnhhưởngngượclạidoanhthucủacôngtytrongtươnglai,dođóhọkhôngdámhỗtrợgiácổphiếuchotớikhicôngviệckinhdoanhcủacôngtychuyểnbiếntốthơn.Khiđóhọlạilặnglẽmuavào.
Tôiđãthựchiệncôngviệcbuônbáncổphiếuvàtheodõisátsaothịtrườngchứngkhoántrongnhiềunămvàtôicóthểnóirằngtôichưatừnggặptrườnghợpnàomộtchiếndịchđầucơgiáhạcóthểkhiếngiácổphiếugiảmmạnhmẽnhưvậy.Cáigọilàchiếndịchđầucơgiáhạthựctếlàviệcbánradựatrênnhữngthôngtinvàphánđoánchínhxáctừcácđiềukiệncóthực.Nókhôngchỉviệcgiácổphiếugiảmxuốngdogiớinộibộbánrahoặckhôngmuavào.Mọingườiđềucốgắngbánracàngnhanhcàngtốt,vàkhimọingườiđềubánravàkhôngaimuavàothìaisẽlàngườithanhtoán?
Côngchúngcầnluônnắmrõmộtđiểmnhưsau:lýdothựcsựcủaviệcsụtgiátrongmộtthờigiandàikhôngbaogiờlàdođầucơgiáhạ.Khimộtcổphiếuliêntụcgiảmgiácácbạncóthểđánhcượcrằngcóvấnđềgìđóđãxảyravớinó,cóthểlàvớithịtrườngcủanóhaycôngtycủanó.Nếukhôngcónhữnglýdothíchhợp,cổphiếusẽsớmgiảmxuốngdướigiátrịthựccủanóvàđiềuđósẽkhiếnngườitalạimuatrởlạivàchặnđứngviệcgiảmgiá.Tấtnhiên,thờiđiểmduynhấtđểmộtngườiđầucơgiáhạcóthểkiếmđượckhoảnlợinhuậntolớnđólàkhicổphiếuđócógiáquácao.Vàbạncóthểđánhcượcbấtcứthứgìrằngnhữngngườitrongnộibộsẽkhôngbaogiờcôngbốđiềuđóracôngchúng.
Tấtnhiên,mộtvídụđiểnhìnhlàvụNewHaven.Ngàynayngườitađượcbiếtnhữngđiềurấtítngườibiếtvàothờiđiểmđó.Cổphiếuđóđượcbánvớigiá255vàonăm1902vàđólàkhoảnđầutưchođườngsắtcủaNewEngland.Tạivùngđó,thướcđosựkínhtrọngvàvịtrícủamộtngườitrongcộngđồnglàsốcổphiếuloạinàycủaanhta.Nếucóaiđótừngnóicôngtynàyđangrơivàotìnhtrạngnợnầnthìngườitasẽkhôngtốnganhtavàotùmàđưathẳnganhtavàonhàthươngđiêncùngvớinhữngkẻtâmthần.TuynhiênkhimộtvịchủtịchmớivàhiếuchiếnlênthayvịtrícủaôngMorganthìsựsụpđổbắtđầudiễnra.Banđầunhữngchínhsáchmớivẫnchưathểhiệnrõrằngconđườngsẽkhôngđượcxâydựngởđịađiểmcũ.NhưngkhilầnlượttàisảnđượcchuyểnsàngConsolidatedRoadvớimứcgiárấtcao,mộtsốítnhữngnhàquansátnhạybéntrênbắtđầunghingờtínhđúngđắntrongchínhsáchcủaMellen.MộthệthốngtoaxeđượcmuavớigiáhaitriệuđãđượcbánlạichoNewHavenvớigiá10triệuđô-la;vàmộthayhaikẻthiếuthậntrọngđãthừanhậnrằngviệcquảnlýđãkhôngđượcthựchiệnmộtcáchthậntrọng.ViệcnghingờrằngNewHavencũngkhôngchịuđượcmức
giáquácaonhưvậycũnggiốngnhưnghingờđộcứngcủadãynúiGibraltar
[16].
Tấtnhiên,ngườiđầutiênthấyđượcnguycơsụtgiáđanghiểnhiệnchínhlàgiớinộibộ.Họnhậnthứcđượcnhữngđiềukiệnthựctếcủacôngtyvàlậptứcgiảmbớtsốcổphiếucủahọ.Dosựbánrađóđồngthờikhôngnhậnđượcsựhỗtrợ,giácủacổphiếuNewHaven,vốnrấtđượcbảođảm,cũngbắtđầusụtgiảm.Vànhưthườnglệlạicónhữngcâuhỏiđượcđặtra,nhữngyêucầuphảigiảithích;cũngvậynhữnglờigiảithíchnhưthườnglệlạiđượcđưara.“Nhữngvịlãnhđạocaocấptrongnộibộ”tuyênbốrằnghọkhôngnhậnthấycódấuhiệunàokhôngổnvàsựgiảmgiáchỉlàdonhữngkẻđầucơgiáhạbánra.Dođócácnhà“đầutư”củaNewEnglandvẫngiữlạisốcổphiếucủaNewYork,NewHaven&Hartford.Tạisaolạikhông?Chẳngphảinguồntinnộibộđểunóirằngkhôngcóvấnđềgìxảyracảvàtấtcảchỉlàdonhữngkẻđầucơgiáhạsao?Chằngphảingườitavẫntrảcổtứcsao?
Cùnglúcđóđợttănggiátạoáplựcđốivớinhữngkẻđầutưgiáhạđãkhôngxảyra,thayvàođólànhữngmứcgiáthấpkỷlụckhác.Việcbánracủanhữngngườinộibộdiễnragấpgáphơnvàítchegiấuhơn.TuynhiênnhữngngườicótinhthầnlolắngđếnlợiíchchungtạiBostonđãbịcoilànhữngkẻđầucơvàtranhthủtìnhcảmcủamọingườikhiyêucầuphảicómộtsựgiảithíchrõràngchoviệcgiácổphiếusụtgiảm,đồngnghĩavớisựthualỗcủamọingườitạiNewEngland,nhữngngườichỉmuốnđầutưmộtcáchantoànvàhưởngkhoảncổtứchàngnăm.
Đợtsụtgiảmlịchsửtừ255xuống12điểmchưabaogiờvàcólẽkhôngbaogiờlàdođộngcơđầucơgiáhạ.Nókhôngđượckhởiđộngcũngnhưduytrìbởicáchoạtđộngđầucơgiáhạ.Nhữngngườitrongnộibộđãbánđượcsốcổphiếunhiềuhơnvớigiácaohơnnếuhọcôngbốsựthậtđóhaythậmchíchỉlàđểnólọtrangoài.Dùchomứcgiácổphiếunàylà250,200hay150hay100hay50thậmchílà25thìnóvẫnquácao,nhữngngườitrongnộibộbiếtviệcnàynhưngcôngchúngthikhông.Côngchúngcầnphảixemxétlạinhữngbấtlợimàhọsẽphảigánhchịukhitìmcáchkiếmtiềnthôngquamuabáncổphiếucủamộtcôngtymàđốivớinhữngvấnđềnộibộcủanó,chỉcómộtsốítngườinắmđượctoànbộsựthật.
Nhữngcổphiếusụtgiảmmạnhnhấttrongvòng20nămquakhôngphảidonguyênnhânđầucơgiáhạ.Tuynhiên,việcdễdàngchấpnhậnnhữnglờigiảithíchnhưvậyđãdẫnđếnnhữngthualỗcủacôngchúnglênđếnhàngnhiềutriệuđô-la.Nhữngsựgiảithíchnhưvậyđãkhiếnngườitakhôngbánrasốcổphiếucủamìnhdùkhôngthíchnhữngđiềukiệnhiệnnaycủanó,và
họđãthanhlýtoànbộnếuhọkhôngnghĩrằnggiásẽtăngtrởlạisaukhichiếndịchđầucơgiáhạcủachấmdứt.TôitừngnghetrướckiacónhiềungườibuộctộiKeene,trướcđónữalàCharleyWoerishoffervàAddisonCammack,vàsauđócólẽlàchínhlàtôi.
TôicũngnhớtrườnghợpcủaIntervaleOil.Khiđóđangcómộttổhợpđầucơnhằmđẩygiálênvàcũngđãkiếmđượcmộtsốkháchhàngkhigiátăng.Cácnhàvậnđộngđãđưađượcgiálêntới50điểmvàtổhợpbắtđầubánra,tiếptheođólàmộtđợtsụtgiảmnhanhchóng.NhanhchóngxuấthiệnyêucầuvềnhữnglờigiảithíchtạisaocổphiếuIntervaleyếuđếnnhưvậy?Dosốngườiđặtracâuhỏinàykhôngnhỏnênnóđãtrởthànhmộtthôngtinquantrọng.MộttrongnhữngbảngthôngbáocủamộttờtintàichínhđãghévănphòngcủanhữngnhàmôigiớihiểurõnhấtvềđợttănggiácủaIntervaleOilđồngthờicóthểgiảithíchđượcnguyênnhâncủasựsụtgiảm.Nhữngnhàmôigiớinày,thànhviêncủatổhợpđầucơtănggiá,đãnóigìkhiđượcyêucầuđưaranguyênnhâncủaviệcgiảmgiáđểhọinlênbáovàphátsónglêntoànquốc?HọtrảlờirằngđólàchiếndịchcủaLarryLivingston!Nhưthếvẫnchưađủ!Họnóirằnghọsẽ“tóm”đượcanhta.Nhưngtấtnhiên,tổhợpcủaIntervaletiếptụcbánra.Cổphiếuchỉdừnglạiởmức12điểmvàkhihọtiếptụcbánragiátiếptụcgiảmxuống10điểmnhưngtínhvềgiátrungbìnhthìvẫncaohơnchiphí.
Nhữngngườitrongnộibộhoàntoànđúngđắnkhibánratrongthịtrườnggiáxuống.Nhưngđốivớinhữngngườingoàinộibộ,nhữngngườiđãmuavớigiá35–40,đólàmộtvấnđềhoàntoànkhác.Đọcnhữngđiềunàyintrênbảngtin,nhữngngườingoàinộibộchỉbiếtchờđợixemLarryLivingstonsẽlàmgìtrướcsự“cămphẫn”củatổhợpđầucơnộibộ.
Trongmộtthịtrườnggiátăngvàđặcbiệttrongnhữnggiaiđoạnpháttriểnnóng,banđầucôngchúngthườngthuđượclợinhuậnvàsauđólạithualỗdogiữsốcổphiếuquálâu.Nhữngcâuchuyệnvề“chiếndịchcủanhữngkẻđầucơgiáhạ”đãkhiếnhọgiữlại.Côngchúngcầncảnhgiáctrướcnhữnglờigiảithíchcủagiớinộibộyêucầugiấutênđưaranhằmthuyếtphụccôngchúngtintheonhữnggìmàhọmuốncôngchúngtintheo.
Phần.24
Côngchúngluônluônmongmuốnđượctưvấn.Đólànguyênnhânkhiếnviệctungtinđồnvàtintheonhữngtinđồnđóđãtrởthànhmộthoạtđộngphổbiến.Khôngcógìsaitráikhinhữngnhàmôigiớiđưaralờikhuyênchokháchhàngcủamìnhthôngquanhữngbảntinthịtrườngcũngnhưthôngquatưvấnmiệng.Tuynhiêncácnhàgiaodịchkhôngnêndựaquánhiềuvàonhữngđiềukiệntrongthựctạidoquátrìnhthịtrườngdiễnratừ6–9thángsovớithờiđiểmhiệntại.Nhữngconsốdoanhthucủangàyhômnaykhôngthểđảmbảochocácnhàmôigiớitưvấnchokháchhàngcủamìnhmuamộtloạicổphiếunàođótrừkhicósựđảmbảorằngtrong6–9thángnữanhữngtriểnvọngkinhdoanhsẽbảođảmchongườitatinrằngtốcđộtăngdoanhthuđượcduytrì.Vớitầmnhìnxanhưvậybạncóthểthấyrõràngnhữngyếutốđangvàsẽxảyra,ảnhhưởngtớisứcmuathựctếtronghiệntại,vàkhiđónhữnglýlẽchorằngcổphiếuđangởmứcgiárẻtronghiệntạikhôngcòntồntạiđượcnữa.Mỗinhàgiaodịchđềuphảicómộttầmnhìnxatrongkhicácnhàmôigiớiquantâmnhiềuhơntớikhoảnhoahồnghiệntại;dođókhôngthểtránhkhỏicónhữngýkiếntưvấnsailầmtrongcácbảntinthịtrường.Nhữngnhàmôigiớikiếmsốngthôngquakhoảnmôigiớihọkiếmđượctừcôngchúng,tuynhiênhọthườngcốgắngmờichàocôngchúng,thôngquanhữngbảnthôngtinthịtrườngvàtưvấnmiệng,muacùngmộtloạicổphiếuhọđãnhậnđượclệnhbáncủacácnhàvậnđộnglàmgiáhoặcnhữngngườitrongnộibộ.
Câuchuyệnthườngdiễnranhưthếnày,mộtlãnhđạonộibộtớigặpgiámđốcmộtcôngtymôigiớichứngkhoánvànói:“Tôimuốnôngtạomộtthịtrườngđểbánra50.000cổphiếucủatôi.”
Ngườimôigiớiyêucầuphảicóthêmcácthôngtinchitiếthơn.Chúngtagiảsửrằnggiániêmyếtcủacổphiếuđólà50.Vịlãnhđạokianóivớianhtarằng:“Tôisẽtraochoanhlệnhmua5.000cổphiếuvớimức45,vàsauđólà5.000cổphiếuchomỗiđiểmtănglênchođếnkhihếtsố50.000cổphiếu.Tôicũngsẽtraochoanhmộtlệnhbán50.000cổphiếutrênthịtrường.”
Vàlúcnàynhàmôigiớicóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhádễdàngnếuanhtacómộtlượnglớnnhữngngườiủnghộ,vàtấtnhiênngườilãnhđạonộibộkiaphảitìmtớimộtnhàmôigiớicóđượcđiềukiệnđó.Mộtcôngtycóliênlạctrựctiếpbằngđiệnthoạitớicácchinhánhvàgiữliênlạcđượcvớicácvùngkhácnhautrongcảnướcthườngkiếmđượcmộtlượnglớnngườiủnghộtheokiểuđó.Cầnnhớrằngnhàmôigiớiluônluônantoàndo
lệnhbán50.000cổphiếu.Nếuanhtacóthểkhiếncôngchúngđitheomình,anhtasẽkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnlớnkhibánratoànbộsốcổphiếucộngvớikhoảnhoahôngnhưthườnglệ.
TôicònnhớmộtvụthuhoạchcủamộtlãnhđạonộibộrấtnổitiếngtạiphốWall.
Ôngtagọiđiệnchotrưởngbộphậnkháchhàngcủamộtcôngtymôigiớilớn.Đôilúcôngtacòncẩnthậnhơnvàgọiđiệnchonhữngđốitácnhỏcủahang,vànóinhữngđiềutươngtựnhưthếnày:
“Anhbạn,tôirấtmuốnthểhiệnsựđánhgiácaođốivớinhữngviệcanhđãthựchiệnchotôitrongthờiqua.Tôisẽtraochoanhmộtcơhộicóthểkiếmđượcmộtkhoảnlợinhuậnkhôngnhỏ.Chúngtôiđangthànhlậpmộtcôngtymớiđểtiêuthụhếtsốtàisảncủamộttrongsốcáccôngtycủachúngtôivàchúngtôisẽmualạisốcổphiếuđóvớimứcgiácaohơnrấtnhiềusovớimứchiệnnaytrênthịtrường.Tôisẽgửichoanh500cổphiếuBantamShopsvớigiá65đô-la.Cổphiếunàyhiệnnayđangđượcyếtgiá72.”
Vịlãnhđạonộibộhàophóngnàyđãkểcâuchuyệnđóvớihàngtágiámđốccáccôngtymôigiớilớnkhácnhau.VàdonhữngngườinhậnđượcsựrộngrãicủavịlãnhđạođóđểuđangởphốWall,họsẽlàmgìkhihọnhậnđượcsốcổphiếuchắcchắnsẽmanglạilợinhuận?Tấtnhiênhọsẽkhuyênbấtcứaihọcóthểtiếpcậnđượcmualoạicổphiếuđó.Nhàhảotâmkiabiếtđiềuđó.Vàhọsẽtạoramộtthịtrườngđểvịlãnhđạonộibộcóthểbánrasốcổphiếu“hấpdẫn”củaôngtachocôngchúngtộinghiệp.
Cònnhiềuloạicôngcụkhuyếnkhíchviệcbánracổphiếukháccũngcầnđượcngănchặn.Cácsàngiaodịchkhôngnênchophépgiaodịchcáccổphiếuniêmyếtđượcchàobánchocôngchúngdựatrênkếhoạchthanhtoántừngphần.Đểcổphiếuđượcyếtgiáchínhthứccầncómộthìnhthứcphêchuẩnnàođóđốivớibấtkìcổphiếunào.Hơnnữa,biểuhiệnrõnétcủathịtrườngtựdo,đôikhilàsựchênhlệchgiácả,chínhlàyếutốgiúpviệcchàobángiaodịchdiễnradễdànghơn.
Mộtcôngcụbánraphổbiếnkháckhiếnnhữngcôngchúngthiếuthậntrọngthualỗnhiềutriệuđô-lanhưngcũngkhôngthểkhiếnaiphảivàotùvìnóhoàntoànhợppháp,đólàviệctăngchứngkhoánvốndotìnhtrạngkhẩncấpcủathịtrường.Quátrìnhnàykhônggìkhácngoàiviệcđổimàucủacácchứngchỉchứngkhoán.
Tròlừagạtvềviệcđổi2hoặc4thậmchílà10cổphiếumớilấymộtcổphiếucũthườngxuấtpháttừviệcgiúpcổphiếucũdễbánhơn.Chẳnghạnvớimứcgiá1đô-lamỗigóimộtcânthìrấtkhóbánranhưngnếuvớimứcgiá25xu(1đô-la=100xu)chomỗihộp cânthìtìnhhìnhsẽthuậnlợihơn;thậmchímứcgiácóthểlà27hay30xu.
Tạisaocôngchúngkhôngđặtcâuhỏirằngtạisaocổphiếuđócầnlàmchodễbánhơn?Mộtlầnnữađólàdohoạtđộngcủanhững“nhàtừthiện”tạiphốWall,tuynhiênmộtnhàgiaodịchkhônngoancầncẩntrọngđốivới“mónquàcủanhữngtênbịpbợm”.Đólàtấtcảnhữnggìcóthểcảnhbáotrước.Côngchúngvẫnkhôngquantâmtớiđiềuđóvàchấpnhậnthualỗhàngtriệuđô-lamỗinăm.
Luậtpháptrừngphạttấtcảnhữngaitungtinđồnhoặclantruyềnnhữngtinđồngâyảnhhưởngkhôngtốttớilòngtinhaycôngviệckinhdoanhcủacáccánhânhaycáccôngty,tậpđoàn,ởđâytứclànhữngtinlàmgiảmgiátrịcủacổphiếuthôngquaviệcgâyảnhhưởngkhiếncôngchúngbánra.Banđầu,cólẽmụcđíchchínhlànhằmgiảmbớtnhữngrủiroxảyratìnhtrạnghoangmangthôngquatrừngphạtnhữngailoantruyềntinđồnvềtìnhtrạngnợnầncủacácngânhàngtronggiaiđoạnkhókhăn.Nhưngtấtnhiên,nócũnggiúpcôngchúngkhôngbánracổphiếucủamìnhdướigiátrịthựccủachúng.Nóicáchkhácluậtpháptrừngphạtnhữngngườigieorắctâmlýgiágiảmtrênđấtnướccủanó.
Vậycôngchúngđượcbảovệnhưthếnàokhỏiviệcmuavàocổphiếuvớigiácaohơngiátrịthựccủanó?Aisẽtrừngphạtnhữngngườitungtinđồntạotâmlýgiátăng?Khôngaicả.Vàcôngchúngvẫnthualỗnhiềutiềnhơndonhữnglờikhuyêntừcácnhânvậtnộibộgiấutênsovớiviệchọbánrathấphơngiátrịthựcdohậuquảcủanhữngcôngcụtạotâmlýgiágiảm,saucáigọilà“chiếndịchcủabọnđầucơgiágiảm.”
Nếumộtbộluậtđượcthôngquanhằmtrừngphạtnhữngkẻlừađảothôngtingiátăngnhưđốivớinhữngthôngtingiágiảmnhưhiệnnaythitôitinrằngcôngchúngsẽtiếtkiệmđượchàngtriệuđô-la.
Tựnhiên,cácnhàđềxướng,cácnhàvậnđộnglàmgiávànhữngkẻhưởnglợiíchtừcáctâmlýlạcquantạorabớinhữngnguồntingiấutênsẽnóivớibạnrằngbấtcứaigiaodịchtheonhữngtinđồnvànhữngcôngbốkhôngkýtênchỉcóthểtựtráchmìnhvìnhữngthualỗhọgặpphải.Ngườitacũngcóthểnóirằngnhữngkẻngungốctựmìnhvướngvàomatuýthìkhôngcógìbảovệnổi.
Sàngiaodịchcóthểcóbiệnpháphỗtrợ.Nóluônhướngtớiviệcbảovệcôngchúngkhỏinhữnghoạtđộngkhôngcôngbằng.Nếumộtngườimuốnchocôngchúngchấpnhậnnhữngtuyênbố,nhữngsốliệuhaythậmchíquanđiểmcủaanhta,hãyyêucầuanhtakýtên.Điềuđósẽkhiêncácvị“lãnhđạonộibộ”vàcácvị“giámđốc”cẩntrọnghơn.
Côngchúngcầnluônghinhớcácnguyêntắccănbảntronggiaodịchcổphiếu.Khimộtcổphiếutănggiá,khôngcầncómộtlờigiảithíchtỉmỉtạisaonólạitănggiá.Đểcổphiếutănggiáliêntụcthìphảiluôncómộtlượngmuavàoliêntục.Vớitìnhhìnhnhưvậy,trừmộtsốphảnứngnhỏvàtựnhiênđôilúcvẫnxảyra,việctheođuổicổphiếuđólàkháantoàn.Nhưngnếusaumộtđợttănggiádầndần,cổphiếuđộtngộtđổichiềuvàbắtđầugiảm,chỉđôikhigiáphụchồiítnhiều,thìrõràngrằngsốcổphiếunàycósứcđềkhángkémvàthayđổitừtănggiásanggiảmgiá.Trongtrườnghợpđónêncóaiđóđứngrayêucầucósựgiảithích.Cóthểcónhữnglýdohợplýnhưngnhữnglýdonàychỉcómộtsốítngườiđượcbiếtvàhọhoặclàgiữriêngchobảnthânmìnhhoặcchỉnóivớicôngchúngrằnggiácổphiếuđórấtrẻ.Bảnchấtcủacuộcchơilàcôngchúngcầnnhậnrarằngsựthậtchỉmộtsốítngườibiếtthìhiếmkhiđượctiếtlộrangoài.
Rấtnhiềutrongsốnhữngnguồntinđượcgáncho“cácnhàlãnhđạonộibộ”thựctếkhônghềcócơsở.Đôikhinhữngngườitrongnộibộthậmchíkhôngđượcyêucầuđưaranhữngtuyênbốđó,dùlàcókýtênhaykhông.Nhữngcâuchuyệnnhưvậydomộtaiđóhứngthúvớithịtrườngchứngkhoántạonên.Trongmộtgiaiđoạntănggiánhấtđịnhcủamộtcổphiếunhữngnhàlãnhđạonộibộkhôngcầnthiếtsựhỗtrợcủanhữngcôngcụnhưvậytronggiaodịchcổphiếu.Tuynhiên,khigiớinộibộnóimộtnhàgiaodịchliềulĩnhnàođómuavàocổphiếu,bạncóthểđánhcượcrằngsẽkhôngcólờikhuyênvềthờiđiểmbánra.Điềuđókhiếnnhữngnhàđầucơchuyênnghiệpcũngđượcđặtchungvịtrívớicôngchúngrộngrãivàanhtasẽphảitạoramộtthịtrườngđủlớnchosốcổphiếucủamình.Đâychínhlàthờiđiểmbạnđượcnghenhiềuthôngtinsailệchnhất.Tấtnhiêncũngcónhữngngườitrongnộibộmàbạnkhôngthểtintưởngtrongbấtkìgiaiđoạnnào.Theoquyluật,nhữngngườiđứngđầucáctậpđoànhànhxửtrênthịtrườngdựatrênnhữngthôngtinnộibộcủahọ,nhưngthựctếhọcũngkhôngnóidốihoàntoàn.Chỉđơngiảnlàhọkhôngnóigìcảvìhọbiếtrằngcónhữnglúc“imlặnglàvàng.”
Tôiđãnóirấtnhiềulầnrằng20nămkinhnghiệmcủamộtnhàđầucơchứngkhoánchuyênnghiệpmáchbảotôikhôngaicóthểliêntụcchiếnthắngtrênthịtrườngchứngkhoánmặcdùcóthểanhtakiếmđượclợinhuậntrong
nhữngtrườnghợpnhấtđịnh.Chodùkinhnghiệmcủaanhtalàbaonhiêuđinữa,rủirothualỗđốivớimộtnhàgiaodịchvẫnluônluônhiệnhữuvìcôngviệcđầucơkhôngthểđảmbảomứcantoàn100%.CácnhàgiaodịchchuyênnghiệptạiphốWallhiểurằnghànhxửtheonhữngnguồntin“nộibộ”sẽkhiếnmộtngườisụpđổnhanhhơnmộtnạnđói,dịchbệnh,mấtmùa,nhữngđiềuchínhvềchínhtrịhaynhữngtainạnbìnhthườngkhác.Khôngcóconđườngnàodẫntớithànhcôngmàluônbằngphẳng,dùởphốWallhaybấtkìnơinàokhác.Vậyvậtcảnđườngởđâylàgì?