MC LC

Cu 1: Ngun gc ca NN v PLCu 2: Bn cht ca NNCau 3 : V tr, c Trng ca NN Cu 4: Bn cht ca NN XHCNCu 5: Bn cht + c tnh c bn ca NN CHXHCN VNCu 6: Chc nng ca NNCu 7: Cc chc nng c bn ca NN XHCNCu 8 - Hnh thc NN. Cu 9: Cc hnh thc ca NN XHCNCu hi 10: B my NN XHCN Cu 11: Nhng nguyn tc c bn ca BM NN XHCNCu 12: KN v c im, c trng ca HTCT XHCN.Cu 13 : Vai tr ca NN XHCN trong HTCTCu 14 : ng trong HTCT, NN + CS trong HTCT XHCN VNCu 15: ng v NN + cc t chc XH trong HTCT XHCNCu 16 - i mi h thng chnh tr Vit NamCu 17: NN php quyn XHCN v VN

Cu 18: Bn cht ca PL. Cu 20: Bn cht v c trng ca PL XHCNCu 21 . Vai tr ca php lut XHCNCu 22 - Khi nim, c im, cu trc, phn loi Quy phm PL XHCNCu 23: Khi nim, c im v cu thnh QHPL Cu 24. S kin php lCu 25 - Khi nim, c im, chc nng ca YTPLCu 26 Mi quan h gia YTPL v PL XHCN, Gio dc YTPL.Cu 27- iu chnh php lut, C ch iu chnh php Cu 28: Khi nim, c im v cn c phn chia HTPL XHCN

Phn I: NH NC X HI CH NGHA

CHUYN 1: BN CHT CA NH NC XHCN

CU 1: NGUN GC CA NH NC V PHP LUT

NN v php lut l nhng hin tng x hi phc tp ca i sng con ngi, c sinh ra khi x hi pht trin n mt giai on nht nh trn nhng tin ca n. Mun hiu c bn cht ca NN, php lut v cc quy lut pht trin ca chng ni chung cn phi lm sng t nguyn nhn v qu trnh pht sinh ca NN, php lut.- Mt s quan im trc McNN l mt hin tng x hi phc tp, gii thch cho s hnh thnh NN, c nhiu quan nim khc nhau:+ Thuyt thn hc cho rng: Thng l ngi sp t trt t x hi, NN l do thng sng to ra bo v trt t chung, do vy NN l lc lng siu nhin v vi quyn lc vnh c v s phc tng quyn lc ny l cn thit v tt yu.+ Thuyt gia trng cho rng: NN l kt qu s pht trin t nhin ca gia nh, l hnh thc t chc t nhin ca cuc sng con ngi, v vy NN c trong mi x hi v quyn lc NN v bn cht cng ging nh quyn gia trng ca ngi ng u gia nh.+ Thuyt kh c x hi cho rng: Cc hc gi t sn cho rng s ra i ca NN l sn phm ca mt kh c (hp ng) c k kt trc ht l gia nhng con ngi sng trong trng thi t nhin khng c NN. V vy, NN phn nh li ch ca cc thnh vin trong x hi v mi thnh vin u c quyn yu cu NN phc v, bo v li ch ca h.+ Thuyt bo lc cho rng: NN xut hin trc tip t vic s dng bo lc ca th tc ca th tc ny i vi th tc khc m kt qu l th tc chin thng ngh ra mt h thng c quan c bit n dch k chin bi.+ Thuyt tm l cho rng: NN xut hin do nhu cu v tm l ca con ngi nguyn thy lun mun ph thuc vo cc th lnh, gio sV vy NN l t chc ca nhng siu nhn c s mng lnh o x hi.+ Thuyt NN siu tri tcho rng: S xut hin x hi loi ngi v NN l s du nhp v th nghim nhng thnh tu ca mt nn vn minh ngoi tri t.+ Hn ch: * Do nhn thc cn hn ch hoc do li ch giai cp chi phi nn c tnh gii thch sai nhng nguyn nhn ch thc lm pht sinh NN. * a s cc hc gi u xem xt s ra i ca NN tch ri nhng iu kin vt cht ca x hi, tch ri nhng nguyn nhn kinh t. Theo h NN khng thuc giai cp no, NN l ca tt c mi ngi v trong x hi vn minh mi mi cn c NN.- Ngun gc ca NN theo quan im ca Ch ngha Mc Lnin:Trong tc phm Ngun gc ca gia nh, ca ch t hu v ca Nh nc ca Ph.ng-ghen v tc phm Nh nc v cch mng ca V.I.L-nin, theo quan im ca ch ngha Mc-L-nin, th:+ Nh nc xut hin l mang tnh khch quan, nh khng phi l hin tng x hi vnh cu v bt bin. Nh nc lun vn ng, pht trin v tiu vong khi nhng iu kin khch quan cho s tn ti v pht trin ca chng khng cn na.+ Nh nc ch xut hin khi XH loi ngi pht trin n mt giai on nht nh, vi cc tin kinh t (t hu t nhn), tin v x hi (x hi phn chia thnh cc tng lp, cc giai cp khc nhau v li ch, mu thun v li ch khng th iu ha c).=> Theo Lnin: Nh nc l sn phm v biu hin ca nhng mu thun giai cp khng th iu ha c. Bt c ni u, h lc no v chng no m, v mt khch quan, nhng mu thun giai cp khng th iu ha c th Nh nc xut hin.

- Cn c khoa hc cho cc lun im ny c hnh thnh trn c s nghin cu v phn tch ton b hin thc lch s ca x hi loi ngiX hi loi ngi tri qua 5 phng thc sn xut v ng vi mi phng thc nht nh l mt ch x hi:- Ch cng sn nguyn thy.- Ch chim hu n l.- Ch phong kin.- Ch t bn ch ngha.- Ch x hi ch ngha.1. Ch cng sn nguyn thy v t chc th tc, b lc:- Ch cng sn nguyn thy (CSNT) l hnh thi kinh t x hi u tin trong lch s nhn loi. y l x hi khng c giai cp, cha c NN v php lut. - C s kinh t ca ch CSNT l s hu chung v t liu sn xut v sn phm lao ng.- C s ca x hi khng phi l gia nh m l t chc th tc. + Th tc t chc theo huyt thng. giai on u, cc th tc t chc theo ch mu h. Dn dn s pht trin ca x hi tc ng lm vai tr ca ngi n ng thay i v ngy cng nm vai tr quan trng trong i sng th tc v ch mu h chuyn thnh ch ph h.+ Trong th tc mi ngi u t do v bnh ng. Khng mt ai c c quyn, c li trong i vi ngi khc. Trong thi tc c s phn cng lao ng, nhng ch l s phn cng lao ng t nhin gia n ng v n b, gia ngi gi v tr nh, cha mang tnh x hi2. Quyn lc x hi v quy phm x hi trong ch CSNT:b. Quyn lc x hi v quy phm x hi trong ch CSNT: - Quyn lc trong x hi cng sn nguyn thy mang tnh cht l quyn lc x hi. Do x hi t chc ra v phc v li ch ca c cng ng. Khng mang tnh cht giai cp v h thng qun l rt n gin. qun l th tc, xut hin hi ng th tc, thnh vin l nhng ngi ln tui trong th tc. Hi ng th tc l t chc quyn lc cao nht ca th tc, quyt nh cc vn quan trng ca th tc. Cc quyt nh th thin ch chung ca cc thnh vin hi ng trn c s s tn nhim ca th tc.Cc thnh vin hi ng th tc khng c c quyn, c li m cng chung sng, cng lao ng v cng hng th nh cc thnh vin khc. H c th b bi min nu khng c tn nhim. T ch th tc, pht trin thnh bo tc (lin minh cc th tc) v b lc (gm nhiu bo tc).- Th tc lin minh vi nhau to thnh bo tc v b lc. Bo tc bu ra Hi ng bo tc. Hi ng bo tc bao gm cc t trng, th lnh qun s ( khng phi l cc thnh vin ca bo tc). T chc quyn lc trong bo tc v b lc cng da trn c s nhng nguyn tc tng t ca t chc quyn lc trong th tc, nhng th hin mc tp trung quyn lc cao hn. Tuy nhin quyn lc vn mang tnh x hi.- Trong x hi cng sn nguyn thy khng c php lut, khng c cc quy phm do c quan t chc no t ra buc cc c nhn khc phi tun theo m l cc quy phm x hi.- Quy phm x hi l nhng quy tc x s chung th hin ch chung ca cc thnh vin nh cc quy phm mang tnh cht tp qun, cc tn iu tn gio iu chnh cc quan h x hi trong ch CSNT, th hin ch ca c cng ng.+ Nhu cu khch quan ca x hi cn phi c mt trt t, trong mi ngi phi tun th theo nhng chun mc thng nht ph hp vi iu kin ca x hi v li ch ca tp th v t Tp qun xut hin mt cch t pht, dn dn c x hi chp nhn v tr thnh quy tc x s chung.+ Do trnh thp km ca con ngi lc by gi, nhiu tn iu tn gio cng c mi ngi chp nhn v nhiu khi cn c coi l nhng chun mc tuyt i, thing ling cho x s ca con ngi.3. S tan r ca t chc th tc v s xut hin NN.X hi th tc - b lc khng c NN, nhng chnh trong lng n ny sinh nhng tin vt cht cho s ra i ca NN.S pht trin ca lc lng sn xut, to tin lm thay i phng thc sn xut cng sn nguyn thy v i hi phi thay th s phn cng lao ng t nhin bng phn cng lao ng x hi.Ch cng sn nguyn thy c 3 ln phn cng lao ng x hi ln.- Ln 1: Ngnh chn nui tch ra khi trng trt.Sau ln th nht, ca ci x hi ngy cng nhiu, xut hin ca ci d tha, xut hin ch t hu. Ch t hu lm thay i ch hn nhn v gia nh, ch hn nhn mt v mt chng xut hin thay cho ch qun hn. X hi xut hin ngi giu, ngi ngho; xut hin giai cp v ngnh th cng nghip pht trin.- Ln 2: Th cng nghip tch khi nng nghip.N l xut hin tr thnh mt lc lng x hi c s lng ngy cng tng, mu thun giai cp nng, xut hin nn sn xut hng ho v thng nghip pht trin dn n ln phn cng lao ng th ba.- Ln 3: Thng mi pht trin, xut hin giai cp khng tham gia sn xut nhng c quyn lnh o sn xut v bt ngi sn xut phi ph thuc (thng nhn). ng tin xut hin, s tch t ca ci vo ngi giu lm mu thun x hi cng cao.- Hu ht nhng ngi ngho kh trong th tc, nhng t binh trong chin tranh tr thnh n l v hp thnh giai cp b bc lt.- Quyn li ca hai giai cp ny i lp nhau v mu chun giai cp ngy cng quyt lit, cc quy phm x hi v quyn lc x hi khng cn ph hp dn n s tan r ca ch th tc.- X hi i hi phi c mt t chc mi iu hnh v qun l x hi mi, t chc do ton b nhng iu kin tn ti ca n, l cng c quyn lc ca giai cp nm u th v kinh t v d nhin l t chc thc hin s thng tr ca gia cp dp tt cc xung t cng khai gia cc giai cp hoc l hng s xung t theo mt hnh thc hp php. T chc chnh l NN.Tm li: Sau 3 ln phn cng lao ng x hi ln trong ch CSNT, ca ci x hi ngy cng nhiu hn xut hin ch t hu, xut hin giai cp v mu thun giai cp gia ngi giu v ngi ngho ngy cng quyt lit, cc quy phm x hi v quyn lc x hi th hin ch chung ca ton x hi khng cn ph hp dn n s tan r ca ch th tc. X hi i hi phi c mt t chc c kh nng dp tt cc xung t cng khai gia cc giai cp hoc l hng s xung t theo mt hnh thc hp php. T chc chnh l NN.ng - ghen khng nh: NN khng phi l mt th lc gn ghp vo x hi. n l sn phm ca x hi pht trin ti mt giai on nht nh, n l s tha nhn rng x hi b km hm trong mt s mu thun vi bn thn n m khng sao gii quyt c, rng x hi b phn chia thnh nhng cc i lp khng th iu ho m x hi khng sc gii thot ra c( Cc Mc - ngghen tuyn tp, tp 2, NXB S tht nm 1962 trang 520, 521)Nh vy: NN xut hin mt cch khch quan, n l sn phm ca mt x hi pht trin n mt giai on nht nh. NN khng phi l quyn lc t bn ngoi p c vo x hi, mt lc lng ta h nh ng trn x hi, c nhim v lm du bt s xung t v gi cho s xung t nm trong vng trt t. (Mc Anghen, tuyn tp, Tp 6, Nxb S tht, H. 1984, tr. 260)NN l mt t chc c bit ca quyn lc chnh tr, c mt b my chuyn lm nhim v cng ch v thc hin cc chc nng qun l c bit nhm thc hin nhng mc ch v bo v li ch ca giai cp thng tr trong x hi c giai cp i khng.

* NN khc vi cc t chc khc trong x hi c giai cp. NN khc cc t chc x hi trong x hi c giai cp nhng ni dung c bn sau:+ NN thit lp mt quyn lc cng cng c bit khng cn ho nhp vo dn c na. Ch th ca quyn lc ny l giai cp thng tr .+ NN phn chia dn c thnh lnh th, thnh cc n v hnh chnh khng ph thuc vo dn tc, ngh nghip, huyt thng.+ NN c ch quyn quc gia. Ch quyn quc gia c ni ung chnh tr, php l th hin quyn c lp, t quyt v i ni, i ngoi.+ NN ban hnh php lut v th hin s qun l bt buc i vi mi cng dn.+ NN quy nh v thc hin vic thu thu vi cc loi thu, di cc hnh thc bt buc vi s lng v thi hn nht nh.

* S xut hin NN u tin trong lch s:-A Ten: NN A ten ra i trc tip t nhng mu thun giai cp i khng pht sinh trong lng x hi th tc, khng c bt k mt s tc ng no bn ngoi-R Ma: NN La M c i xut hin c thc y bi s u tranh ca nhng ngi thng dn (Plebi) chng li gii qu tc ca th tc La m (Ptrisp). Plebi nhng ngi t do, l nhng ngi t do sng ngoi th tc La M. Khi chim hu rung t h cng phi np thu, cng phi i lnh nhng khng h gi c chc v g, h khng th s dng t ai La M. Cuc u tranh ca nhng ngi Plebi l lc lng cch mng ch yu chng li mi c quyn qu tc. Chin thng ca h trong cuc chin ph v ch th tc thc y qu trnh hnh thnh th ch NN vn da trn s phn chia lnh th v s khc bit v ti sn- Gic Manh: NN Gic Manh c thnh lp sa khi ngi Gic Manh xm chim vng lnh th rng ln ca ch La M c i. NN Gic manh ra i di s nh hng ca nn vn minh La m v do nhu cu thit lp quyn thng tr trn t i La M ch khng phi do nhu cu u tranh giai cp trong lng x hi Gic manh. Khi NN c thit lp, trong x hi Gicmanh vn cn ch th tc, bt u c s phn ho giai cp nhng cha r nt. NN Gic manh xut hin l s chuyn ho c quan th tc thnh NN. Nh Th lnh qun s chuyn thnh nh qun ch, ti sn ca dn c bin thnh ti sn ca nh vua, cc c quan th tc nhanh chng chuyn thnh cc c quan NN. Cng vi qu trnh cng c v hon thin b my NN, x hi Gic manh mi chuyn sang x hi c giai cp.

CU 2: BN CHT NH NC

a.t vn :Van e ban chat va y ngha cua nha nc luon luon la oi tng cua cuoc au tranh t tng gay gat nhat. ong thi ay cung la mot trong nhng van e kho nhat a "tr thanh trung tam cua moi van e chnh tr va moi tranh luan chnh tr". C rt nhiu quan im khc nhau v vn ny:- Cc quan im trc Mc:+ in hnh nh cc nh t tng c i cho rng: giu ngho, sang hn v cc ng cp trong x hi u do thng to ra, l quy lut t nhin ca mun i v v vy cn c mt con ngi (vua) do thng c xung, thay mt tri bo v trt t chung. . Cc nh theo t tng gia trng li cho rng: NN tn ti vnh vin nh gia nh, nh quyn lc ca ngi gia trng ng u gia nh. . Bn cnh , thuyt bo lc xc nh: NN ra i th tc chin thng ngh ra. . Hay thuyt tm l li cho rng: NN ra i do nhu cu tm l ca con ngi mun sng ph thuc vo cc th lnh.+ Khc vi h, cc nh t sn coi s ra i ca NN l mt kh c c k kt trc ht l gia nhng con ngi sng trong hin trng t nhin khng c NN. Vi t tng nh vy, cc nh t sn mun t c 2 mc ch: khi coi NN c hnh thnh t kh c gia con ngi vi nhau th con ngi c quyn yu cu NN phc v v bo v li ch ca h (tc l chng s chuyn ch ca NN phong kin); ng thi nhm chng li t tng tn gio phong kin cho rng NN do thng to ra.Cc hc thuyt phi Mc xt ni trn u mang tnh ch quan, u v tnh hoc85 c lng trnh bn cht giai cp ca Nh nc.- Quan im ch ngha Mc- L Vi phng phap luan khoa hoc, tren c s ke tha va phat trien nhng thanh tu cua nhieu bo mon khoa hoc, hoc thuyet Mac-lenin ve nha nc va phap luat a giai thch c mot cach ung an van e ban chat va y ngha cua nha nc noi chung cung nh cua nha nc xa hoi chu ngha noi rieng.Trong tc phm Ngun gc ca gia nh, ca ch t hu v ca Nh nc ca Ph.ng-ghen v tc phm Nh nc v cch mng ca V.I.L-nin, theo quan im ca ch ngha Mc-L-nin, th:+ Nh nc xut hin l mang tnh khch quan, nh khng phi l hin tng x hi vnh cu v bt bin. Nh nc lun vn ng, pht trin v tiu vong khi nhng iu kin khch quan cho s tn ti v pht trin ca chng khng cn na.+ Nh nc ch xut hin khi XH loi ngi pht trin n mt giai on nht nh, vi cc tin kinh t (t hu t nhn), tin v x hi (x hi phn chia thnh cc tng lp, cc giai cp khc nhau v li ch, mu thun v li ch khng th iu ha c).=> Theo Lnin: Nh nc l sn phm v biu hin ca nhng mu thun giai cp khng th iu ha c. Bt c ni u, h lc no v chng no m, v mt khch quan, nhng mu thun giai cp khng th iu ha c th Nh nc xut hin.

b. Bn cht ca NN:** Tnh giai cp ca nh nc:Xuat phat t viec nghien cu nguon goc cua nha nc, cac nha kinh ien cua chu ngha Mac-lenin i en ket luan "Nha nc la san pham va bieu hien cua nhng mau thuan giai cap khong the ieu hoa c". Ngha la, nha nc ch sinh ra va ton tai trong xa hoi co giai cap va bao gi cung the hien ban chat giai cap sau sac. Ban chat giai cp o the hien trc het cho nha nc la mot bo may cng che ac biet nam trong tay cua giai cap cam quyen, la cong cu sac ben nhat e thc hien s thong tr giai cap, thiet lap va duy tr trat t xa hoi.NN l b my do giai cp thng tr lp ra, c nhim v bo v cho li ch ca giai cp thng tr. S thng tr ca giai cp ny i vi giai cp khc th hin di ba hnh thc: quyn lc kinh t, quyn lc chnh tr v quyn lc t tng.+ Quyn lc kinh t: gi vai tr quyt nh, l c s bo m s thng tr giai cp. Quyn lc kinh t thuc v giai cp nm trong tay t liu sn xut trong x hi, vi t liu sn xut trong tay, ch s hu c th bt ngi b bc lt phi ph thuc v mt kinh t. Tuy nhin, quyn lc kinh t khng duy tr c quan h bc lt nn giai cp thng tr cn phi c NN cng c quyn lc kinh t vi giai cp b bc lt. Nh c NN, giai cp nm trong tay t liu sn xut tr thnh giai cp thng tr v kinh t. Chng hn nh i vi ch t bn ch ngha, giai cp t sn nm trong tay hu ht cc t liu sn xut ca x hi, do chi phi ton b hot ng sn xut ca x hi, buc cc giai cp khc u phi ph thuc vo h v giai cp t sn ng nhin tr thnh giai cp thng tr x hi v mt kinh t, hay ni cch khc l h nm trong tay quyn lc kinh t. Tai ieu 17 Hien Phap nam 1992 cua nc CHXHCNVN co quy nh: t ai, rng ni, sng h, ngun nc, ti nguyn trong lng t, ngun li vng bin, thm lc a v vng tri. l ca Nh nc, u thuc s hu ton dn. o la tiem lc kinh te ln cua NN VN+ Quyn lc chnh tr: l bo lc c t chc ca mt giai cp trn p giai cp khc. NN l mt b my bo lc do giai cp thng tr t chc ra trn p cc giai cp i khng. Vi nga , NN l mt t chc c bit ca quyn lc chnh tr. Giai cp thng tr s dng NN l cng c thc hin quyn lc chnh tr. ch ca giai cp thng tr thng qua NN tr thnh ch ca NN, ch ca NN c sc mnh buc cc giai cp khc phi tun theo mt trt t do giai cp thng tr c ra, phi phc v li ch ca gia cp thng tr. Lm nh vy, g/c thng tr thc hin s chuyn chnh ca mnh i vi g/c khc. Cng c thc hin s chuyn chnh chnh l NN. C th: lch s ch ra rng:. Trong cac xa hoi boc lot, nen chuyen chnh cua cac giai cap boc lot eu co ac iem chung la duy tr s thong tr ve chnh tr, kinh te va t tng cua thieu so ngi boc lot oi vi ong ao nhan dan lao ong. Cac nha nc boc lot eu co chung ban chat la bo may e thc hien nen chuyen chnh cua giai cap boc lot: Nha nc chu no la cong cu chuyen chnh cua giai cap chu no, nha nc phong kien la cong cu chuyen chnh cua giai cap a chu phong kien, nha nc t san la cong cu chuyen chnh cua giai cap t san.. Nghin cu v NN t bn ch ngha, nhn thy tn ti mu thun i khng gia hai giai cp: giai cp t sn v giai cp cng nhn, bn cnh cn c nhiu giai cp khc trong x hi. NN t bn ch ngha l NN ca giai cp t sn, do giai cp t sn lp ra, t chc mt b my bao gm cc c quan NN v ban hnh h thng cc quy phm PL quy nh mi hnh vi ca mi cng dn trong x hi. H thng quy phm PL ny c hnh thnh l da vo ch ca giai cp t sn, phc v cho giai cp t sn, bo v quuyn li v cc li ch ca h. Cc c quan NN (bao gm Cng an, To n, nh t) c chc nng, thm quyn v sc mnh trn p, bt buc mi ngi dn trong x hi phi chp hnh h thng cc quy phm PL mt cch trit .. Khac vi ieu o, nha nc xa hoi chu ngha vi ban chat chuyen chnh vo san, la bo may e cung co a v thong tr va bao ve li ch cua giai cap cong nhan va nhan dan lao ong chiem a so trong xa hoi, e tran ap nhng lc lng thong tr cu a b lat o va nhng phan t chong oi cach mang. Vd 2 NN CHXHCN VN l NN PQXHCN ca ndn do ndn, v ndn, tt c qlc NN thuc v ndn, 4 CSVN,i tin phong ca g/ccn VN....l ll lo NN v XH+ Quyn lc v t tng: e thc hien s chuyen chnh giai cap khong the ch n thuan da vao bao lc va cng che ma con can en s tac ong ve t tng na. Giai cap thong tr a thong qua nha nc e xay dng he t tng cua giai cap mnh thanh he t tng thong tr trong xa hoi, bat cac giai cap khac phai le thuoc mnh ve mat t tng.Chng hn, giai cp thng tr thng nm b my thng tin, cc phng tin thng tin i chng. Trn p cc t tng i lp. Thc hin s kim duyt ngt ngho. Nui dng i ng l lun ln phc v cng tc t tng. V d: T tng Nho gio l t tng thng tr trong x hi phong kin Vit Nam,i vi NN ta, t tng thng tr XH l Ch ngha Mc-Lnnin v t tng HCMD4 HP NN v XH bo tn, pht trin nn vn ha VN tin tin, m bn sc dn tc; k tha v pht huy nhng gi tr ca cc nn vn hin cc dtc VN, t tng, o c phong cch HCM..NN VN bo v quyn lc v chnh tr v kinh t ca mnh trn c s ban hnh cc quy phm PL v xc nh ly ch ngha Mac Lenin v t tng HCM l t tng thng tr trong x hi.Ngy nay, cc th lc th ch, chng ch ngha x hi ra sc ph phn, kch, cng khai bi bc, xuyn tc ch ngha Mac Lenin, thm ch cn kt ti lun HCM l ngi du nhp ch ngha Mac Lenin vo Vit Nam l mt sai lm, l nguyn nhn a t nc vo vng ti tm, tr tr, v, nhc nh, au n. T h ln ting i ng ta phi t b hc thuyt Mac Lenin trc khi cn cha mun. Chnh v vy, phi lun lun kin nh ch ngha Mac Lenin v t tng HCM l vn c tnh nguyn tc i vi ng ta, l nhim v quan trng hng u trong ton b cng tc t tng l lun ca chng ta.Nh vy, NN l mt b my c bit m bo s thng tr kinh t, thc hin quyn lc v chnh tr v thc hin s tc ng v t tng i vi qun chng. Th nn khng c mt NN no l NN ca ton dn. NN ton dn hay NN phi giai cp l nhng quan im phi khoa hc. ** Tnh x hi ca NN: Ngoi vic thc hin cc chc nng trn, NN cn phi gii quyt tt c cc vn khc ny sinh trong x hi, ngha l phi thc hin cc chc nng x hi. iu ni ln rng NN l mt hin tng phc tp v a dng, n va mang bn cht giai cp li va mang bn cht x hi.NN l phng thc t chc m bo li ch chung ca x hi, th hin vic NN phi chm lo, tnh n quyn li, li ch hp php, nguyn vng, ch ca cc giai tng khc, ca mi ngi dn khng k ging ni, tn gio, dn tc Tt c cc NN khng ch kh kh bo v li ch ca mnh, khng ch phc v cho bn thn mnh, m cn phi ch trng n an sinh x hi (lm ng, xy trng hc), quan tm n nhng vn chung tc ng n x hi. NN no coi nh vn ny NN khng sm th mun hiu lc qun l s suy gim v dn n suy vong. y l cu tr li cho NN Vit Nam rt quan tm n nhng i tng chnh sch trong x hi, c s u tin cho nhng ng bo dn tc Ty Nguyn v min ty Nam B, c chnh sch khuyn khch nhiu thnh phn kinh t pht trin, u i vi cc nh u t nc ngoi V d: trong i ni: NN gii quyt cc vn ny sinh t i sng XH nh: i ngho, bnh tt, chin tranh, cc vn v mi trng, phng chng thin tai, ch ho, v dn tc, tn gio v cc chnh sch XH khc.v.vTrong i ngoi: NN bo v ch quyn, li ch quc gia, bo v cng dn nc mnh ang sinh hot cng tc nc khc...Tm li, mc d mi kiu NN c bn cht ring nhng cc NN u c mt s c im chung l: NN l b my thc hin s thng tr giai cp. Lnin nh ngha: +NN l mt b my duy tr s thng tr ca giai cp ny i vi giai cp khc. NN XHCN cng c mt s c im chung nh cc kiu NN khc, nhng vi bn cht l chuyn chnh v sn n khng cn l NN theo ng ngha na m ch l "na NN"+.NN l b phn ca kin trc thng tng, l sn phm ca mt ch kinh t nht nh. S pht trin ca NN l do c s h tng quyt nh. +NN l mt b my c bit trn p cc giai cp khc v thc hin s qun l v kinh t-x hi. +Tnh giai cp l mt c bn th hin bn cht ca NN. Tuy nhin, bn cnh NN cn th hin r nt tnh x hi. D trong x hi no, NN cng mt mt bo v li ch ca giai cp ( lc lng) cm quyn, nhng ng thi cng phi ch n li ch chung ca ton x hi.T nhng kt lun trn c th i n khi nim sau: NN l mt t chc c bit ca quyn lc chnh tr, c mt b my chuyn lm nhim v cng ch v thc hin cc chc nng qun l c bit nhm thc hin nhng mc ch v bo v li ch ca giai cp thng tr trong x hi c giai cp i khng.

c.Lin h vi bn cht NN XHCN:Ch ngha Mc - L nin khng nh, bn cht giai cp l c trng c bn ca NN. NN l mt b my duy tr s thng tr ca giai cp ny i vi giai cp khc, tc l cng c thc hin nn chuyn chnh ca giai cp, phc v cho li ch ca giai cp thng tr. Do , khi xem xt bn cht giai cp ca mt NN phi xem xt NN do giai cp no lnh o v theo ng li chnh tr ca giai cp no. NN XHCN ra i l kt qu ca cuc cch mng do giai cp v sn v nhn dn lao ng tin hnh di s lnh o ca ng cng sn. NN XHCN cng mang bn cht giai cp, l bn cht ca giai cp cng nhn do ng tin phong ca giai cp cng nhn lnh o.Tuy nhin s thng tr v chnh tr ca giai cp cng nhn c bn cht v mc ch khc hn vi s thng tr v chnh tr ca giai cp bc lt. S thng tr ca thiu s i vi tt c cc giai cp b p bc, bc lt nhm bo v li ch ring giai cp bc lt. Tri li, s thng tr ca giai cp cng nhn nhm mc ch xo b p bc, bc lt, bo v li ch ca tt c nhn dn lao ng b p bc, t chc xy dng XH mi.V l thuyt, NN XHCN l NN kiu mi c bn cht khc vi bn cht ca cc kiu NN bc lt. Bn cht do c s kt XHCN v c im ca quyn lc chnh tr trongCN XH quy nh.+Trong CNXH, QHSXXHCN c thit lp v cng c da trn c s ca ch cng hu v t liu sn xut - l kiu QHSXth hin s hp tc, tng tr khng c p bc bc lt. +Giai cp v sn l ngi gi a v thng tr v chnh tr. Nhng s thng tr v chnh tr ca giai cp v sn th hin bn cht v mc ch khc hn vi s thng tr v chnh tr ca cc giai cp bc lt. S thng tr ca giai cp bc lt l s thng tr ca thiu s i vi tt c cc giai cp b p bc, bc lt, bo v li ch ca chng. Cn s thng tr v chnh tr ca giai cp v sn l s thng tr ca a s i vi giai cp bc lt, ch l thiu s trong dn c, nhm mc ch gii phng giai cp mnh v tt c ngi lao ng. Mt c bn nht trong s thng tr v chnh tr ca giai cp v sn l s lnh o ca giai cp v sn i vi ton XH trong thi k qu tCN TB lnCN XH vCN cng sn.i vi Nh nc Cng ha XHCN Vit Nam l mt kiu NH nc, Nh nc ta cng th hin bn cht giai cp su sc l bn cht nhn dn (Th hin trong iu 2 Hin php nm 1992 (sa i nm 2001): Nh nc CHXHCNVN l NN php quyn XHCN ca ND, do ND, v ND. Tt c quyn lc NN thuc v ND m nn tng l lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v i ng tr thc.

Cau 3 : V tr, c Trng ca NN trong x hi c giai cp

NN ra i la mot qua trnh phat trien cua XH loai ngi en mot giai oan nhat nh. Cu the la: sau khi trai qua 3 lan phan cong lao ong trong xa hoi (trong trot tach khoi chan nuoi, thu cong nghiep tach khoi nong nghiep va thng nghiep, ong tien ra i). Trong Cong xa nguyen thuy chua co Nha nc la v cac quan he xa hoi c c quanly bang cac quy pham xa hoi cua th toc, bo toc, bo toc Nhng sau khi thng nghiep ra i, do di chuyen trao oi hang hoa t nhieu vung mien (t ong sang tay, ngc lai) v vay a nay ra nhu cau can co mot to chc ng ra quan ly thong nhat. l NN.Co the khang nh, NN ra i la mot tat yeu khach quan, mot cach t nhien ch khong phai gng ep.Ta co the hieu NN l mt t chc c bit ca quyn lc chnh tr, c mt b my chuyn lm nhim v cng ch v thc hin cc chc nng qun l c bit nhm thc hin nhng mc ch v bo v li ch ca giai cp thng tr trong x hi c giai cp i khng.

V Tr ca NN* NN so vi X hi:e xac nhv tr cua nha nc trong xa hoi co giai cap trc het can tm hieu moi quan he gia nha nc va xa hoi co giai cap noi chung. Nha nc va xa hoi co giai cap la hai hien tng co quan he qua lai vi nhau; gia chung va co s thong nhat lai va co s khac biet. - S thong nhat the hien cho xa hoi co giai cap khong the ton tai thieu nha nc ong thi nha nc ch xuat hien, ton tai va phat trien trong xa hoi co giai cap. - Mat khac, nha nc va xa hoi khong ong nhat vi nhau. + Khai niem xa hoi rong hn khai niem nha nc. + Ve mat c cau, xa hoi c hnh thanh t cac giai cap va ang cap khac nhau, con nha nc c cau thanh t nhng che nh phap ly va thiet che nha nc. - Trong moi quan he qua lai gia chung, xa hoi gi vai tro quyet nh, la c s cho s ton tai va phat trien cua nha nc. Nhng bien oi trong s van ong va phat trien cua xa hoi sm hay muon cung se dan ti s thay oi tng ng cua nha nc. Ngc lai nha nc cung co s tac ong manh me ti s phat trien moi mat cua xa hoi. V vay, khi nghien cu nhng van e ve nha nc phai gan chung vi nhng ieu kien cu the cua xa hoi, ong thi cung phai chu y en nhng quy luat phat trien rieng cua nha nc, chu y en vai tro cua no trong s tac ong tr lai oi vi xa hoi. Nha nc la mot bo phan cua thng tang kien truc xa hoi, no la san pham cua mot che o kinh te - xa hoi nhat nh. S phat trien cua ha tng c s quyet nh s phat trien cua nha nc. Tuy nhien, nhng s bien oi cua nha nc khong phai ch phu thuoc vao nhng bien oi trong c s kinh te cua xa hoi. Cac ieu kien va yeu to nh oi sanh giai cap mc o gay gat cua nhng mau thuan xa hoi, cac ang phai chnh tr, cac trao lu chnh tr phap ly... eu co anh hng en s phat trien cua nha nc. ong thi, nha nc luon tac ong manh me en c s kinh te, en nhng ieu kien va qua trnh phat trien cua san xuat xa hoi cung nh en cac hien tng xa hoi khac. ** NN so vi cc t chc chnh tr x hi khc:Trong xa hoi co giai cap, e bao ve va thc hien nhng li ch cua mnh, ngoai nha nc ra, giai cap thong tr con thiet lap nhieu to chc chnh tr xa hoi khac na trong o ang chu y nhat la cac ang phai chnh tr. So vi cac to chc chnh tr xa hoi o, nha nc co mot vai tro ac biet, no nam v tr trung tam gia cac to chc chnh tr xa hoi, bi v ch nha nc mi co cac c quan ac biet cung vi cac phng tien vat chat kem theo nh quan oi, canh sat, toa an, nha tu... cho nen no co the tac ong mot cach manh me va toan dien en i song xa hoi. S tac ong cua nha nc en qua trnh phat trien cua xa hoi c thc hien thong qua viec e ra chu trng, ng loi, chnh sach nham thc hien cac nhiem vu chnh tr cua giai cap cam quyen. Cac chu trng chnh sach cua nha nc bao gi cung the hien mot cach trc tiep li ch kinh te, chnh tr cua cac giai cap.Chang han: + Chnh sach cua nha nc t san luon luon xuat phat t che o t hu ve t lieu san xuat t ban chu ngha, phan anh va bao ve cac li ch chung cua giai cap t san.+ Chnh sach cua nha nc xa hoi chu ngha da tren che o s hu xa hoi chu ngha ve t lieu san xuat luon phan anh va bao ve li ch chung cua giai cap cong nhan va nhan dan lao ong. Nha nc gi vai tro quyet nh trong viec thc hien nhng li ch c ban cua giai cap cho nen s tham gia cua nha nc vao viec xac nh nhiem vu chnh tr, kinh te, xa hoi, xac nh phng hng, hnh thc va noi dung hoat ong cua nha nc la yeu to quan trong trong chnh sach cua nha nc.

c trng ca NN: Trong x hi c giai cp, bo v v thc hin nhng li ch ca giai cp mnh, ngoi NN ra, giai cp thng tr cn thit lp nhiu t chc chnh tr x hi khc, trong c cc ng phi chnh tr. Trong cc t chc chnh tr x hi ny, NN nm v tr trung tm, v: NN c cc c c quan c bit v cc phng tin vt cht khc km theo m cc t chc chnh tr x hi khc khng c c.- So vi cc t chc khc trong XH c giai cp, NN c mt s c trng sau y:+ NN thit lp mt quyn lc cng cng c bit khng cn ho nhp vo dn c na. Ch th ca quyn lc ny l giai cp thng tr. NN l mt t chc c bit c nhim v qun l x hi. thc hin quyn lc NN v qun l x hi, NN to ra mt h thng cc c quan NN, l cng c c bit khng cn ha nhp vi dn c nh: ta n, nh t , cnh st trong c mt lp ngi chuyn lm nhim v qun l duy tr a v ca giai cp thng tr, bt cc giai cp khc phi phc tng theo ch ca giai cp thng tr. Nhng con ngi l cng chc, vin chc c b nhim hoc do dn bu v c hng lng t ngn sch NN. iu ny khc bit so vi thnh vin ca cc t chc khc trong x hi nh: MT, HLHPN, TNCS l nhng ngi t nguyn tham gia v c s tn nhim bu c v khng c hng lng t ngn sch NN.- NN phn chia dn c theo lnh th thnh cc n v hnh chnh, khng ph thuc vo chnh kin, huyt thng, ngh nghip hoc gii tnh Vic phn chia ny quyt nh phm vi tc ng ca NN trn quy m rng ln nht v dn n vic hnh thnh nn cc c quan NN t trung ng n a phng.So vi NN, cc t chc khc trong x hi (MT, HLH, dn tc, tn gio) l nhng t chc bao gm nhng thnh vin c chung mt c im nht nh no v gii tnh (HLHPN), v tui (TN) hay v s tn ngng (Pht gio, Tin cha gio) v ngun gc xut thn (Dao, Kinh, ty, Nng) i vi NN th khng, NN l mt t chc c bit ca mi ngi dn, ca mi thnh vin trong x hi d ngi thuc dn tc, tn gio, tham gia t chc no V d : NN CHXHCN Vit Nam l NN bao gm 54 dn tc anh em cng sinh sng, tn ti cc gii tnh nam n, cng nhn nhiu tn gio: Pht gio, Thin cha gio, Tin lnh, Ho ho, Cao i co the khac nhau ve gii tnh, co the khac nhau ve chnh tr nhng van la cong dan cua NN. thun li cho vic qun l x hi, NN bao gi cng phn chia dn c trn lnh th theo n v hnh chnh tu thuc vo iu kin, th ch chnh tr ca mi quc gia. NN Vit Nam phn chia lnh t ca mnh thnh 63 n v hnh chnh cp tnh v thnh ph trc thuc trung ng (58 tnh v 5 thnh ph).- NN c ch quyn quc gia . Ch quyn quc gia c ni dung chnh tr, php l th hin quyn c lp t quyt v nhng chnh sch i ni v i ngoi khng ph thuc vo cc yu t bn ngoi. Ch quyn quc gia l thuc tnh khng th chia ct ca NN.Nu thiu c trng ny th khng c gi l NN. V d: Trn th gii c mt s vng lnh th dn c rt ng c v c tim lc kinh t rt mnh, in hnh l i Loan hin nay hay Hng Kng, Macao trc kia, khng c gi l NN. c xc nh l mt quc gia hay mt NN th NN phi m bo 3 yu t: lnh th - dn c ch quyn. Trc nm 1945, trn bn th gii khng c nc Vit Nam m ch l x An Nam v cn ang nm di ch h ca thc dn Php. Php chia x An Nam thnh 3 k: bc k, Trung k v nam k. Mi vn i ni, i ngoi do ngi Php quyt nh. - NN ban hnh PL v th hin s qun l bt buc ca mnh i vi mi cng dn.Vi t cch l ngi i din chnh thc ca ton b x hi, NN l ch th duy nht c quyn ban hnh PL v qun l x hi trnc s h thng PL do mnh ban hnh. PL do NN ban hnh c tnh bt buc chung, mi cng dn u phi tn trng v thc hin theo PL.Cc t chc khc trong x hi ch c quyn ban hnh cc th l, iu l, quy ch, v nhng th l ch c hiu lc iu chnh trong ni b t chc . V d: iu l ng CSVN ch c hiu lc iu chnh i vi trn 3 triu ng vin, cn nhng ngi khc trong x hi th khng iu chnh c. Th nhng, khi mt quy phm x hi ban hnh (chng hn nh: ngi no git ngi trong trng thi tinh thn b kch ng mnh do hnh vi tri PL nghim trng ca nn nhn i vi ngi hoc i vi ngi thn thch ca ngi th b pht t t su thng n ba nm) th bt k ai, c xut x nh th no, thuc dn tc no, cng phi tun theo. iu 12 - HP 1992 quy nh: Nh nc qun l x hi bng PL, khng ngng tng cng php ch XHCN. Cc c quan NN, t chc kinh t, t chc x hi, n v v trang nhn dn v mi cng dn phi nghim chnh chp hnh Hin Php, PL, u tranh phng nga v chng cc ti phm, cc vi phm Hin php v PL. Mi hnh ng xm phm li ch ca NN, quyn v li ch hp php ca tp th v ca cng dn u b x l theo PL.NN no th c PL ca NN y. Tt c nhng ngi vi phm phi chu nhng ch ti tng ng theo quy nh ca PL. PL ca NN CHXHCN Vit Nam tun th nguyn tc chung ca quc t nhng vn c lp trong vic ban hnh cc quy phm PL ca mnh. Chng ta thy trng hp L Cng nh, khi NN ta xem xt v kt ti chng ph chnh quyn th d lun th gii cho rng VN mt dn ch, vi phm nhn quyn. Tht ra y l lun iu xuyn tc ca cc th lc th ch, chng ph. Nhn li s kin 11/9/2001 Hoa K, t , Chnh ph Hoa k lin tip pht ng nhiu cuc chin tranh v l vi l do l chng khng b, bo v quc gia mnh. Th th ti sao VN khng c quyn x l nhng k chng ph chnh quyn bo v t nc. Neu NN ta khong co ac trung nay th nc ta de b xieu long- NN quy nh v thc hin vic thu cc loi thu di cc hnh thc bt buc, vi s lng v thi hn bt buc trc.NN l ch th quy nt c t ra cc loi thu v tin hnh thu thu phc v cho nhu cu v phng din kinh t. Bt k mt t chc no khc trong x hi u khng c quyn ny. Chng ta nhn thy, NN xy dng mt h thng cc c quan NN thc hin vic qun l x hi, do chnh NN phi nui sng b my gio vic ca mnh. Hn na NN cn phi chm lo n nhng cng vic chung ca ton x hi. V vy, NN huy ng cc ngun vn trong x hi thng qua vic t ra cc loi thu v tin hnh thu thu. Ton b s tin thu c nhp v ngn sch NN v c tnh ton chi tiu , trang tri cho ton b cc hot ng trong x hi. Vit Nam, ch c Quc hi l c quan quyn lc cao nht hoc UBTVQH mi c quyn ban hnh cc o lut thu v php lnh v thu. Sau , giao nhim v cho c quan thu v cc c quan c lin quan tin hnh thc hin vic thu thu v qun l vic thc hin ngha v thu ca mi cng dn.Nhng ac iem tren noi len s khac nhau gia NN vi cac to chc CT-XH khac, ong thi cung phan anh vai tro va v tr cua NN trong XH co g/c.

Cu 5: Bn cht v nhng c tnh c bn ca NN CHXHCN VN1. t vn : Vit Nam, thng Tm nm 1945, nm vng thi c khi pht xt Nht u hng ng minh, ng ta do Ch tch H Ch Minh lnh o pht ng nhn dn ta vng dy lm cch mng thng Tm thnh cng, lp ra nc Vit Nam dn ch cng ha - NN cng nng u tin ng Nam chu . Ngay t khi mi ra i, NN cng ha non tr phi tin hnh cuc khng chin chn nm chng thc dn Php, nm 1954 min Bc c gii phng, min Nam vn tip tc cuc khng chin chng xm lc v u tranh gii phng min Nam, thng nht t nc. Trong iu kin chnh quyn dn ch nhn dn nc ta lm nhim v lch s ca chuyn chnh v sn. Thng 4/1975 t nc hon ton gii phng, Vit Nam bc sang mt giai on pht trin mi - giai on c nc qu i ln ch ngha x hi. Ngy nay, trc nhng th thch ln lao ca thi i, vi ng li i mi do i hi VI ca ng ra v c th ch ha trong Hin php nm 1992, NN Cng ha x hi ch ngha Vit Nam v ang tng bc i mi, vt qua khng hong, vng chc i ln theo nh hng x hi ch ngha v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng vn minh.

2. Bn cht ca NN.CHXHCNVNNN Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l mt trong nhng m hnh c tm ti, sng to da trn c s ca l lun khoa hc ni trn. Nhng ng thi, bn cnh nhng ci chung, bn cht NN Vit Nam cn th hin nhng nt ringiu 2 Hin php 1992 c sa i theo ngh quyt 51/QH quy nh v bn cht ca NN Cng ho x hi ch ngha Vit nam: NN CHXH CNVN l NN php quyn XHCN ca nhn dn, do nhn dn v v nhn dn, m nn tng l lin minh giai cp cng nhn vi cp nng dn v i ng tr thc. Bn cht ca NN ta l:- NN CHXH CNVN l NN php quyn XHCN: T khi ra i n nay, tnh nhn dn v tnh quyn lc nhn dn l ci c bn, xuyn sut th hin bn cht ca Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam.Cho n trc khi i mi, ng ta cha dng khi nim nh nc php quyn, mc d trong cc bn Hin php 1946,1959,1980 th hin t tng H Ch Minh trong xy dng php lut v t chc B my nh nc. Bt u t Hi ngh gia nhim k kha VII (1-1994) ng ta dng khi nim Nh nc php quyn x hi ch ngha. Trong ni dung phn 2 v nhng nhim v ch yu trong thi gian ti nu nhim v th 7: xy dng nh nc php quyn Vit Nam ca dn, do dn, v dn. Tip theo cc i hi VIII, IX, ng khng nh tinh thn quan im ny. Vn kin i hi X khng nh Nh nc ta l cng c ch yu thc hin quyn lm ch ca nhn dn, l Nh nc php quyn ca dn, do dn, v dn. quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng v phi hp gia cc c quan nh nc trong vic thc hin 3 quyn lp php, hnh php, t phpNN php quyn l NN tuyn b v tha nhn trn thc t NN ni chung v tt c cc c quan, cng nh nhng ngi c chc v b rng buc bi php lut tc l hot ng trn c s cc o lut v chp hnh php lut. NN php quyn l NN m trong cc o lut iu chnh nhng quan h x hi quan trng nht, ng thi bo m c tnh ti cao ca Lut i vi cc vn bn quy phm khc.Nh vy Nh nc php quyn l mc tiu m nhn dn ta ang xy dng. iu 2 Hin php ghi nhn, Nh nc ta l nh nc php quyn x hi ch ngha. Nh nc php quyn khng phi l mt kiu nh nc ring bit, cao hn nh nc XHCN, m n l thuc tnh cn c ca bt c nh nc no mun tn ti mt cch bn vng. Vi ngha , n cng l thuc tnh cn c ca nh nc CHXHCN Vit Nam. CNXH khng cn tr, khng mu thun vic xy dng nh nc php quyn m ngc li n cn nh nc php quyn, v l iu kin th hin mnh l mt x hi vn minh, do nhn dn lm ch.Nh nc php quyn m chng ta ang xy dng th hin cc c trng sau:+ l nh nc ca dn do dn v v dn; tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn.+ Quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng rnh mch v phi hp cht ch gia cc c quan NN trong vic thc hin hin cc quyn lp php, hnh php v t php.. Khac vi NNPQ T san, trong NNPQ Viet Nam khong co s phan lap quyen lc NN va oi trong lan nhau gia cac c quan quyen lc. Quyen lc trong nha nc phap quyen XHCN la thong nhat, co s phan cong va phoi hp gia cac c quan nha nc trong viec thc hien quyen lap phap, hanh phap, t phap. (Nguyen tac tap trung dan chu c quan triet trong viec quy nh chc nang nhiem vu va quyen han cua cac c quan nha nc. Quoc hoi nc Viet Nam la c quan ai bieu cao nhat cua dan va cung la c quan quyen lc nha nc cao nhat cua nc cong hoa XHCN Viet Nam). Cac c quan Xet x cua nha nc phap quyen Viet Nam c to chc theo nguyen tac Tham phan xet x oc lap va ch tuan theo phap luat. (ang va nha nc ta luon oi mi he thong t phap, ao tao can bo t phap nhat la chuyen Tham phan t che o bau sang che o bo nhiem. Bo luat to tung hnh s quy nh trong nguyen tac to tung la trong hoat ong xet x co Hoi tham nhan dan tham gia, khi xet x tham phan va hoi tham nhan dan ngang quyen nhau + Nh nc c t chc v hot ng trn c s hin php, php lut, m bo cho Hin php v cc o lut gi v tr ti thng trong iu chnh cc quan h thuc tt c cc lnh vc ca i sng x hi.+ Nh nc tn trng v bo m quyn con ngi, quyn cng dn; nng cao trch nhim php l gia Nh nc v cng dn; thc hnh dn ch, ng thi tng cng k cng, k lut.+ Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam do ng cng sn VN lnh o ng thi bo m s gim st ca nhn dn, s phn bin x hi ca Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc thnh vin ca mt trn- Quyn lc NN ca nhn dn, do nhn dn, v nhn dn, ly lin minh giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tr thc lm nn tng:Bn cnh ghi nhn Nh nc ta l nh nc php quyn x hi ch ngha, Hin php ghi nhn NN ta l NN ca dn, do dn v v dn. iu ny th hin bn cht nhn dn v tnh quyn lc nhn dn su sc ca Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam.+ Nh nc ca nhn dn l Nh nc m tt c hot ng ca cc c quan nh nc, t chc x hi cng nh ca cc cng dn u do nhn dn quyt nh (nhn dn l ngi lm ch t nc). Th hin qua nhng phng din c th sau:. Nh nc l NN ca i a s dn c trong XH bao gm giai cp cng nhn v nhn dn dn lao ng. S mng ca NN l chuyn chnh v sn. NN thc s dn ch vi i a s nhn dn lao ng v trn p i vi g/cp bc lt v l tn d trc y. NN khng ch l b my cng ch m n cn l mt t/chc thay mt nhn dn qun l nn kinh t XH.. NN lun gi vai tr tch cc, sng to, l cng c xy dng 1 XH nhn o, cng bng v bnh ng.ng ta ch r xy dng CNXH nc ta l qu trnh thc hin dn giu nc mnh, tin ln hin i trong mt XH nhn dn lm ch, nhn i, c vn ha, c k cng, xa b p bc, bt cng, to iu kin cho mi ngi c cuc sng m no, t do, hnh phc.Hi ngh i biu ton quc gia nhim k kha VII ca CSVN, mt ln na khng nh: Thc hin dn ch XHCN, pht huy mnh m quyn lm ch ca nhn dn l ngha v quan trng hng u v cng l bn cht tt p ca NN ta.+ Nh nc do nhn dn tc l cc c quan nh nc u do nhn dn thnh lp ra mt cch trc tip hoc gin tip. Nhn dn l ch th ti cao ca quyn lc nh nc thng qua l phiu bu c i biu Quc hi v HND cc cp - l ngi i din cho ch v nguyn vng ca mi tng lp nhn dn lao ng. Nhn dn thc hin quyn lc ca mnh thng qua cc hnh thc kim tra, gim st hot ng ca cc c quan NN. Kin ngh, khiu ni nhng vic lm sai tri ca c nhn, t chc c thm quyn ca NN lm nh hng n quyn, li ch hp php ca nhn dn. (Quc hi do nhn dn trc tip bu ra; Chnh ph do nhn dn gin tip bu ra).+Nh nc v nhn dn: Tc l mt nh nc m hot ng ca cc c quan nh nc u hng ti mt mc ch duy nht l phc v nhn dn. Hay ni cch khc l Nh nc m mc tiu ti thng trong hot ng ca NN l bo v v phc v li ch ca nhn dn lao ng. iu ny c th hin nh nc ta ch mc d quyn lc nh nc l thuc v ton th nhn dn, nhng giai cp lnh o vn l giai cp cng nhn, m nn tng l lin minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc. NN CHXHCNVN l NN ca nhn dn lao ng di s lnh o ca ng l ngi sng lp ra NN, mi hot ng ca NN u nhm phc v cho nhn dn. Chnh v vy Nh nc Cng ha XHCN Vit Nam l Nh nc ca nhn dn, do nhn dn, v nhn dn. iu ny th hin: quyn lc ti cao thuc v nhn dn, b my NN do nhn dn thnh lp nn v mi hot ng ca NN u nhm phc v cho li ch ca ton XH.i hi i biu ton quc ln th IX mt ln na khng nh : NN ta l cng c ch yu thc hin quyn lm ch ca nhn dn, l NN php quyn ca dn, do dn, v dn. Quyn lc NN l thng nht, c s phn cng v phi hp gia cc c quan NN trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php, t php. NN qun l x hi bng php lut.Nh vy, tnh nhn dn v quyn lc nhn dn l ci c bn, xuyn sut, th hin bn cht ca Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam. Ngoi ra, bn cht NN ta cn c biu hin c th nhng c trng c bn sau y:

3. c tnh c bn ca NN CHXHCN Vit Nam:- NN Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l mt NN dn ch thc s, c tnh x hi rng ri: Dn ch: thng dng trong ch chnh tr, tc l quyn lc ti cao thuc v nhn dn, do nhn dn thc thi. (nhn dn l ch th ca quyn lc )Xut pht t mc tiu xy dng mt x hi vn minh, nhn o, m bo cng bng x hi, NN Vit Nam quan tm mt cch c bit v ton din ti vic gii quyt cc vn ca ton x hi. V d: Xy dng cng trnh phc li, gii quyt vn bc xc nht ca x hi v khng ngng pht huy quyn lm ch ca nhn dn.iu 3 Hin php nc ta ch r NN bo m v khng ngng pht huy quyn lm ch v mi mt ca nhn dn, thc hin mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch vn minh, mi ngi c cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton din; nghim t mi hnh ng xm phm li ch ca T quc v ca nhn dn".Tr li lch s hnh thnh v pht trin ca nc CHXHCN VN c th nhn thy: Nhng thit ch nh nc u tin ra i da trn c s ca dn ch: Cc hnh thc Quc dn i hi bu ra chnh ph lm thi; tng tuyn c bu Ch tch nc v i biu Quc hi nhng nm u tin sau khi cch mng thng Tm thnh cng; s ghi nhn chnh thc trong Hin php 1946, 1959, 1980, v 1992 v xc nh quyn lc ti cao thuc v nhn dn ... khng nh r mc tiu v nhng bc pht trin ca ch dn ch ca nc ta..C th ni dn ch l mt ch chnh tr, va l quyn tham gia qun l nh nc v x hi ca nhn dn, l phng thc v nguyn tc t chc x hi, trong c quyn ca mi c nhn; coi trng c dn ch v chnh tr, dn ch v kinh t v dn ch trn cc lnh vc t tng, vn ha x hi. NN Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l mt NN dn ch. Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l mt kiu NN x hi ch ngha nn cng l NN dn ch. Tuy nhin, bn cnh ci chung , NN Vit Nam c nhng ci ring khc. Bn cht dn ch ca NN ta th hin mt cch ton din, trn cc lnh vc kinh t, chnh tr, t tng, vn ha v x hi+Trong lnh vc kinh t: . NN thc hin ch trng t do, bnh ng v kinh t, to ra nhng iu kin lm cho nn kinh t t nc c tnh nng ng, xy dng quna h sn xut ph hp vi tnh cht v trnh pht trin ca LLSX. NN ch trng pht trin nn kinh t nhiu thnh phn vi nhiu hnh thc s hu v hnh thc t chc sn xut, kinh doanh cho php mi n v kinh t u c th hot ng theo c ch t ch trong sn xut, kinh doanh hp tc v cnh tranh vi nhau v u bnh ng trc php lut.=> e thc hien chu trng dan chu hoa trong lnh vc kinh te, nha nc ta a chu trong giai quyet van e can ban mang tnh nguyen tac la bao am li ch kinh te cua ngi lao ong, coi o la ong lc, ong thi la muc tieu cua dan chu hoa. Tuy nhien li ch vat chat (kinh te) luon phai at trong moi quan he bien chng vi cac li ch chnh tr, t tng, van hoa, xa hoi. ong thi, li ch ca nhan phai hai hoa vi li ch cua tap the va xa hoi.15 HP92 NN thc hin nht qun chnh sch pht trin nn kt th trg nh hng XHCN. C cu kt nhiu thnh phn vi cc hnh thc t chc sn xut kinh doanh a dng da trn ch s hu ton dn, s hu tp th, s hu t nhn, trong s hu ton dn, s hu tp th l nn tng+ Trong lnh vc chnh tr:. NN to c s php l vng chc, trong quy nh tt c cc quyn t do, dn ch trong sinh hot chnh tr, bo m cho ngi dn c lm ch v mt chnh tr. V d: Hin php quy nh cc quyn t do, dn ch c bn ca cng dn; Lut bu c. NN xc lp v thc hin c ch dn ch i din thng qua ch bu c v bi min i biu nhn dn vo cc c quan dn c. 6 HP Nhn dn sdng qlc NN thng qua Quc hi v H ND l nhng c quan i din cho ch v nguyn vng ca nhn dn, do nhn dn bu ra v chu trch nhim truc nhn dn.. Bn cnh , nh nc ch trng thit lp v bo m thc hin y ch dn ch trc tip, to iu kin cho nhn dn tham gia thc s vo cng vic qun l NN, qun l x hi; tham gia ong gop y kien, kien ngh, thao luan mot cach dan chu, bnh ang vao cac van e thuoc ng loi, chu trng, chnh sach, cac d thao van ban phap luat quan trong lam cho nhan dan thc s la chu the cua nhng chu trng, chnh sach, phap luat o ch khong phai ch la nhng ngi phuc tung mot chieu.. Hin php ca Vit Nam ghi nhn ton b cc quyn chnh tr, x hi v quyn t do c nhn, t do ngn lun, bo ch, hi hp, mt tinh, lao ng, hc hnh, ngh ngi, t do tn ngng, quyn bt kh xm phm thn th, nh , t do i li v bo m cho tt c cng dn c hng cc quyn . iu ph hp vi bn cht ca nh nc x hi ch ngha Vit Nam, coi mc ch v ng lc chnh ca s pht trin dn ch l v con ngi, do con ngi. V d: 69 CD c q t do ngn lun, t do bo ch, c q c thng tin; c quyn hi hp, lp hi.. 70 CD c q t do tn ngng tn gio, theo hc ko theo 1 tn gio no...K ai c xm phm t do tn ngng tn gio hoc li dng tn ng tn gio lm tri PL v CS ca NN. Nh nc Vit Nam l nh nc gn dn v thn dn. Nh nc lun coi trng vic lng nghe kin ca nhn dn, ch trng vic xem xt, gii quyt cc n th khiu ni, t co ca nhn dn, t chc nhn dn tham gia gp kin xy dng t nc. . Nh nc kin quyt ngn chn v x l mi biu hin dn ch cc oan, gy ri lm mt n nh tnh hnh chnh tr, xm hi n li ch quc gia v cc quyn chnh tr ca nhn dn. V d: Mt s ti danh c quy nh trong BLHS nm 1999 nh Lm dng chc v quyn hnh CTS, nhn hi l=> e bao am thc hien qua trnh dan chu hoa va phat huy quyen lam chu cua nhan dan, nha nc luon at ra cho mnh nhiem vu phai ton trong s kiem tra, giam sat cua nhan dan, ay manh va khong ngng au tranh chong te quan lieu, ca quyen, tham nhung trong bo may nha nc, x ly nghiem minh, ung phap luat va khong co ngoai le oi vi bat c ai co hanh vi vi pham.+ Trong lnh vc t tng vn ha v x hi. NN ch trng t do t tng v gii phng tinh thn nhm pht huy mi kh nng ca con ngi. V d, iu 31 HP NN to k cd pht trin ton din, gio dc thc cng dn, sng v lm vic theo Hin php v pl. NN quy nh cc quyn t do trong lnh vc vn ho t tng v bo m cho mi ngi thc hin cc quyn nh t do ngn lun, tnh ngng, ngh ngi, lao ng69 CD c q t do ngn lun, t do bo ch, c q c thng tin; c quyn hi hp, lp hi.. . NN ch trng t do t tng, tuy nhin cng nghim cm hnh vi li dng t do, dn ch lm tn hi li ch quc gia, li ch dn dc: 33 HP ...Nghim cm nhng hat ng vn ha thng tinlm tn hi li ch quc gia, ph hoi nhn cch o c v li sng tt p ca ngi VN. CD c q t do tn ngng tn gio nhng ko dc li dng tn gio lm tri qd ca pl. 70 CD c q t do tn ngng tn gio, theo hc ko theo 1 tn gio no...K ai c xm phm t do tn ngng tn gio hoc li dng tn ng tn gio lm tri PL v CS ca NN.H t tng qun xuyn trong ton b qu trnh ny l ch ngha Mc - L nin, t tng H Ch Minh v h quan im i mi do ng cng sn Vit Nam ra. Nguyn tc c bn thc hin dn ch, pht huy quyn lc NN v quyn lm ch ca nhn dn l bo m s lnh o ca ng i vi NN v ton b h thng chnh tr.- NN thng nht ca cc dn tc cng sinh sng trn t nc Vit NamNN Cng ha XHCN Vit Nam trong tt c cc thi k pht trin ca mnh u coi "i on kt dn tc" l mt nguyn tc c bn thit lp ch dn ch, pht huy quyn lc nhn dn, bo m cng bng XH, ng thi l c s to ra sc mnh ca mt NN thng nht. Nh nc ta l nh nc thng nht ca 54 dn tc anh em.Chnh sch i on kt dn tc th hin di bn hnh thc c bn ca Nh nc Vit Nam:+ Mt l, xy dng mt c s php l vng vng cho vic thit lp v cng c khi i on kt dn tc, to iu kin cho mi dn tc u c th tham gia mt cch tch cc nht vo vic thit lp, cng c v pht huy sc mnh v quyn lc nh nc. iu ny c th hin r trong cc Hin php 1946, 1959, 1980, 1992 v cc vn bn php lut quan trng khc, nh 5 NN CH XHCN VN l NN thng nht ca cc dn tc cng sinh sng trn t nc VN. NN thc hin chnh sch bnh ng, on kt, tng tr gia cc dn tc, nghim cm mi hnh vi k th, chia r dn tc + Hai l, NN t chc thc hin trong cc hot ng c th ca mnh v ca ton b h thng chnh tr m bo nguyn tc on kt dn tc.Tt c cc t chc ng, NN, Mt trn t quc, Cng on, on thanh nin. . . u coi vic thc hin chnh sch on kt dn tc, xy dng NN Vit Nam thng nht l mc tiu chung, l nguyn tc hot ng ca t chc mnh.V d: Tt c cc t chc ca h thng chnh tr u coi vic thc hin chnh sch on kt dn tc, xy dng NN thng nht l mc tiu chung, l nguyn tc hot ng ca t chc mnh.+ Ba l, trong khi t chc thc hin, nh nc lun ch trng vic u tin i vi cc dn tc t ngi, cc vng ni, vng su, vng xa, to iu kin cc dn tc tng tr gip ln nhau, cng tn ti v pht trin trn c s ha hp, on kt, v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng vn minh. 5 NN thc hin CS pht trin v mi mt, tng bc nng cao i sng VC v TT ca ng bo dn tc thiu s+ Bn l, ch ti iu kin, hon cnh c th ca mi dn tc, mi a phng, tn trng cc gi tr vn ha tinh thn, truyn thng ca mi dn tc, xy dng bn sc ring ca dn tc Vit Nam vi y tnh phong ph m vn bo m s nht qun v thng nht.V d: Cc chnh sch xy dng min ni, u tin u t, u tin chnh sch i hc.- NN VN th hin tnh x hi rng ri:Khac vi cac nha nuc khac, nha nc ta mot mat van the hien ro tnh giai cap cua mnh (la NN ma nen tang la lien minh g/cCN vi nong dan va oi ngu tr thc, di s lanh ao cua ang) nhng mat khac, no lai the hien tnh chat XH rat rong rai.V mc tiu dn giu nc mnh nn NN Vit Nam thc hin cc chnh sch XH v li ch ca tt c cc tng lp trong XH: nh chnh sch phc li XH, u t cho phng chng thin tai, vn ch y t, gii quyt vic lm, chng tht nghip, gip ngi b c n. tr em m ci, chng t nn XHNha nc khong nhng ch at ra c s phap ly ma con thc hien viec au t thoa ang cho viec giai quyet cac van e xa hoi. ong thi coi viec giai quyet cac van e nay la nhiem vu cua moi cap, moi nganh va cua Nha nc noi chung.- NN thc hin ng li i ngoi ha bnh, hp tc v hu ngh.Bn cht ca NN CHXHCN VN khng ch th hin trong cc chnh sch i ni m cn th hin c trong chnh sch i ngoi:. Phng chm "Vit Nam mun lm bn vi tt c cc nc trn th gii" th hin mt ng li ngoi giao m ca NN ta. . iu 14 Hin php 1992 khng nh: "Nc Cong hoa xa hoi chu ngha Viet Nam thc hien chnh sach hoa bnh hu ngh, m rong giao lu va hp tac vi tat ca cac nc tren the' gii, khong phan biet che o chnh tr va xa hoi khac nhau, tren c s ton trong oc lap ch quyen va toan ven lanh tho cua nhau, khong can thiep vao cong viec noi bo cua nhau, bnh ang va cac ben cung co li , tang cng oan ket hu ngh va quan he hp tac vi cac nc xa hoi chu ngha va cac nc lang gieng, tch cc ung ho va gop phan vao cuoc au tranh chung cua nhan dan the gii v hoa bnh, oc lap dan toc, dan chu va tien bo xa hoi".

Tm li ca cu: Nhng ac iem co tnh ban chat neu tren cua Nha nc Cong hoa xa hoi chu ngha Viet Nam trong cac ieu kien hien tai a c the hien cu the trong cac nhiem vu, chc nang cua nha nc va c phap luat quy nh mot cach chat che, ong thi c phan anh trong to chc va hoat ong thc tien cua Nha nc ta. ng nhien, e co the ap ng ay u cac nhu cau, oi hoi e bao am gi vng va phat huy ban chat cua "nha nc cua dan, do dan va v dan", Nha nc Cong hoa xa hoi chu ngha Viet Nam con can phai tiep tuc oi mi nhieu mat, cai to sau sac t c cau to chc en hnh thc va phng phap hoat ong phu hp vi cac quy nh cua luat phap e tng bc xay dng va phat trien thanh nha nc phap quyen Vet Nam.

(cn th ly)NN cng ho XHCN vit Nam l NN php quyn XHCN ca nhn dn, do nhn dn v v nhn dn. Tt c quyn lc NN thuc v nhn dn m nn tng l lin minh giai cp cng nhn vi cp nng dn v tng lp tr thc.Trong giai on hin nay pht huy quyn lm ch ca nhn dn th hin c bn cht nhn dn su sc, Nh nc cn xy dng c ch vn hnh ca Nh nc, bo m nguyn tc tt c quyn lc nh nc u thuc v nhn dn. quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng phi hp gia cc c quan trong quyn lp php, hnh php, t php. Hon thin h thng php lut, tng tnh c th, kh thi ca cc quy nh trong cc vn bn quy phm php lut. Xy dng v hon thin th ch gim st, kim tra tnh hp hin v hp php trong cc hot ng v quyt nh ca cc c quan cng quyn (Vn kin i hi X)* ngha ca quy nh trn trong vic m bo nn dn ch XHCN:Dn ch x hi ch ngha va l mc tiu va l ng lc ca cng cuc i mi, xy dng v bo v T quc, th hin mi quan h gn b gia ng, Nh nc v nhn dn. Nh nc l i din quyn lm ch ca nhn dn, ng thi l ngi t chc v thc hin ng li chnh tr ca ng. Mi ng li, chnh sch ca ng v php lut ca Nh nc u phi phn nh li ch ca i a s nhn dn. Nhn dn khng ch c quyn m cn c trch nhim tham gia hoch nh v thi hnh cc ch trng, chnh sch ca ng v php lut ca Nh nc. Chng ta ch trng xy dng mt x hi dn ch, trong cn b, ng vin v cng chc phi tht s l cng bc ca nhn dn, t mnh di s kim tra, gim st ca nhn dn.-y l c s php l nhn dn thc hin quyn lc ca mnh -Th hin bn cht tt p ca nh nc ta. - cao, tn vinh v tr ca nhn dn, ngi ch thc s ca t nc

CHUYN 2: CHC NNG CA NN XHCN

CU 6: CHC NNG NH NC

Nhim v ca NN l mc tiu m NN cn t ti, l nhng vn cn t ra m NN phi gii quyt. t c nhim v ca NN, NN cn chia ra nhng nhim v c th v thc hin c cc nhim v c th ny NN xc nh cc hot ng c bn cng nh nhng phng hng thc hin nhim vu. Nhng mt hot ng ca NN t c mc ch ca NN gi l chc nng.1 - Chc nng ca NN: L nhng phng din, loi hot ng c bn ca NN nhm thc hin nhng nhim v t ra trc NN.Chc nng ca NN c xc nh xut pht t bn cht ca NN, do c s kinh t v c cu giai cp ca x hi quyt nh.+ Chc nng ca NN c quy nh mt cch khch quan bi c s kinh t v x hi (kt cu giai cp): V du: Cac nha nc boc lot c xay dng tren c s cua che o t hu ve t lieu san xuat va boc lot nhan dan lao ong cho nen chung co nhng chc nang c ban nh bao ve che o t hu ve t lieu san xuat, an ap s phan khang va phong trao cach mang cua nhan dan lao ong, to chc, tien hanh chien tranh xam lc e m rong anh hng va no dch cac dan toc khac. Nha nc xa hoi chu ngha co c s kinh te la che o s hu xa hoi chu ngha, la cong cu e bao ve li ch cua ong ao quan chung lao ong, v vay chc nang cua nha nc xa hoi chu ngha khac vi chc nang cua nha nc boc lot ca ve noi dung va phng phap to chc thc hien.+ Chc nng ca NN do cc c quan NNb phn hp thnh ca BMNN thc hin.+ Cc chc nng NN c quan h mt thit vi nhau v to thnh mt h thng thng nht- Phn loi chc nng: Trong khoa hc php l, vic phn loi cac chc nng c th ca NN c thc hin theo nhiu cch khc nhau, vi nhng cn c khc nhau. Nh:Cn c vo cch thc thc hin quyn lc NN, ta c: chc nng lp php, chc nng hnh php, chc nng t php.Cn c vo v tr vai tr tng hot ng ca NN ta phn chia chc nng NN thnh hai loi: chc nng c bn v chc nng khng c bn.Cn c vo thi gian hot ng c chc nng lu di v chc nng tm thi (trc mt).Cn c vo lnh vc hot ng ca NN, ta c: chc nng kinh t, chc nng XHC th phn loi chc nng NN thnh nhiu loi nhng thng thng cn c vo i tng tc ng ca chc nng l trong ni b ca quc gia (i ni) hay i vi cc quc gia hay t chc nc ngoi (i ngoi) m chc nng chia thnh hai loi: i ni v i ngoi+ Chc nng i ni: l nhng mt hot ng ch yu ca NN trong ni b t nc. V d: m bo trt t x hi, trn p phn t chng i + Chc nng i ngoi: Th hin vai tr ca NN trong quan h vi cc NN v dn tc khc. Vd: chng ngoi xm bn ngoi; hp tc quc t Chc nng i ni v i ngoi c quan h mt thit, h tr, tc ng ln nhau. Trong chc nng i ni gi vai tr ch o, c tnh cht quyt nh i vi chc nng i ngoi. Vic xc nh v thc hin chc nng i ngoi lun phi xut pht t tnh hnh thc hin chc nng i ni. Thc hin chc nng i ni hiu qu s to iu kin thc y thc hin tt chc nng i ngoi. Kt qu ca vic thc hin chc nng i ngoi tt s gp phn tch cc n vic thc hin i ni.- Hnh thc v phng php thc hin chc nng NN: thc hin chc nng i ni v i ngoi, cc NN khc nhau s dng nhng hnh thc v phng php khc nhau.Nhn chung c 3 hnh thc c bn l: Xy dng php lut, t chc thc hin php lut, bo v php lut. Trong moi nha nc, viec s dung ba hnh thc hoat ong nay cung co nhng ac iem khac nhau. Ngoi ra, cn c cc hnh thc khng hoc t mang tnh php l nh: t chc trc tip, tc nghip vt cht-k thutTuy thuoc vao tnh hnh cu the cua moi nc, cac phng phap hoat ong e thc hien cac chc nang cua nha nc cung rat a dang nhng nhn chung co hai phng phap chnh la thuyet phuc va cng che. Trong cac nha nc boc lot, cng che c s dung rong rai va la phng phap chu yeu e thc hien cac chc nang cua nha nc. Ngc lai, trong cac nha nc xa hoi chu ngha, thuyet phuc la phng phap c ban, con cng che c s dung ket hp va da tren c s cua thuyet phuc va giao duc. Cac chc nang va nhiem vu cua nha nc c thc hien thong qua bo may nha nc. (xem them trang 109-110, e cng bai giang NN cua H Luat TPHCM).- Phn bit chc nng ca b my NN v chc nng ca mi c quan NN c th.BMNN la h thng cac c quan t trung ng n ia phng, bao gm nhiu loai c quan nh c qaun lp phap, hanh phap, t phap. Toan b hoat ng cua b may nhm thc hin cac chua nng cua NN phuc vu cho li ich cua giai cp thng tri. B may NN gm nhiu c quan, mi c quan cung co nhng chc nng, nhim vu ring, ph hp vi pham vi, quyn han c giao. Vi vy cn phn bit chc nng ca b my NN v chc nng ca mi c quan NN c th:+ Chc nng NN l phng din hot ng ch yu ca ton th BMNN, trong mi c quan khc nhau ca NN u tham gia thc hin nhng mc khc nhau.+ Chc nng ca mi c quan c th ch l nhng mt hot ng ch yu ca ring c quan nhm gp phn thc hin nhim v chung ca NNV d: Phn tch chc nng ca B cng an chng minhTom lai, Chc nng NN l nhng phng din hot ng ch yu ca NN nhm thc hin nhng nhim v t ra trc NN. Mi kiu NN co ban cht ring nn chc nng cua cac c quan NN thuc mi kiu NN cung khac nhau; vic t chc b may thc hin cac chc nng o cung co nhng c im ring. Vi vy khi nghin cu cac chc nng cua NN va BMNN phai xut phat t ban cht NN trong mi kiu NN cu th.

Cu 7: Cc chc nng c bN ca NN XHCN

1/ Khi nim:Chc nng ca NN x hi ch ngha l nhng phng din hot ng c bn ca NN th hin bn cht giai cp, ngha x hi, mc ch v nhim v ca NN trong s nghip xy dng ch ngha x hi.Nha nc xa hoi chu ngha la cong cu chu yeu e thiet lap va to chc thc hien dan chu, phat huy quyen lam chu cua nhan dan lao ong. Ban chat, noi dung cua chu ngha xa hoi quyet nh cac chc nang c ban cua nha nc xa hoi chu ngha trong moi giai oan cach mang cu the. Noi dung, nhiem vu cua cach mang xa hoi chu ngha rat rong va phc tap, do o nhng chc nang cua nha nc cung rat phong phu va a dang. Chc nang nha nc la mot khai nhiem quan ly, trong o noi dung, muc ch cua quan ly nha nc c bieu hien mot cach cu the. V vay co the noi, cac chc nang cua nha nc la nhng "con kenh" thong qua o hoat ong quan ly cua nha nc c thc hien.Ve nguyen tac, cac nha nc xa hoi chu ngha eu co nhng chc nang giong nhau. Nhng do moi nc co nhng ac iem va hoan canh khong hoan toan giong nhau cho nen trong moi nc cac chc nang cua nha nc cung co nhng ac iem khac nhau ve mc o, pham vi, tam quan trong va phng phap to chc thc hien. Trong qua trnh phat trien cua nha nc xa hoi chu ngha, phu thuoc vao tnh hnh thc tien cua cach mang moi nc, cac chc nang cua nha nc se co nhng thay oi nhat nh va co the xuat hien nhng chc nang mi.

2/ Cc chc nng i ni:a. Chc nng t chc v qun l kinh t:T chc v qun l NN v kinh t l s qun l i vi ton b nn kinh t quc dn bng quyn lc NN, thng qua php lut, chnh sch, chin lc, quy hoch, c ch, lc lng vt cht trn tt c cc lnh vc ca nn kinh t.- Tai sao c chc nng t chc v qun l kinh t:Xut pht t bn cht ca NN x hi ch ngha l mt NN khng ch nm quyn lc chnh tr m cn nm quyn lc kinh t (ch s hu cc t liu kinh t). ng thi xut pht t nhim v ca NN x hi ch ngha l t chc xy dng x hi mi nn NN x hi ch ngha c chc nng t chc v qun l kinh t.To chc va quan ly kinh te la chc nang co tam quan trong ac biet, nhng rat kho khan va phc tap, oi hoi phai co s nhan thc ung an cac van e co tnh quy luat cua nen san xuat xa hoi chu ngha trong thi ky qua o.- Ni dung ca chc nng t chc v qun l kinh t?+ i hi NN phi xy dng h thng php lut mi trng php l phc v cho t chc v qun l kinh t c hiu qu. H thng to iu kin thun li pht huy nhng ngun lc ca XH cho pht trin, cc ch th hot ng kinh doanh bnh ng, cnh tranh lnh mnh, cng khai, minh bch, c trt t, k cng.+ C nhng chnh sch, phng php v bin php tc ng ph hp thc y s pht trin ca nn kinh t x hi ch ngha. Phng php tc ng ca NN i vi kinh t khng cn l cc bin php hnh chnh mnh lnh, m l bng php lut, k hoch v chnh sch.+ Cng tc k hoch ha, xy dng v hon thin quan h sn xut x hi ch ngha v c ch qun l kinh t x hi ch ngha. nh hng s pht trin kinh t trn c s tn trng cc nguyn tc ca th trng. i mi cn bnquy hoch, k hoch ph hp yu cu xy dng nn kinh t th trng nh hng XHCN v hi nhp kinh t quc t, pht huy ti a mi li th so snh ca quc gia, vng v a phng, thu ht mi ngun lc tham gia pht trin kinh t - XH.+ H tr pht trin, xy dng h thng kt cu h tng kinh t - XH quan trng, h thng an sinh XH.- T chc v qun l kinh t v chc nng c bn ca bt k NN x hi ch ngha no. Tuy nhin v c im v hon cnh c th ca mi nc khng ging nhau, nn vic thc hin chc nng ny ca mi nc c th khng ging nhau.- Mt s ni dung chc nng t chc qun l kinh t ca CHXHCN Vit Nam:+ Sp xp li nn kinh t quc dn theo c cu hp l, ph hp vi iu kin thc t, bo m cho nn kinh t pht trin n nh.+ Xy dng v cng c quan h sn xut x hi ch ngha, s dng ng n cc thnh phn kinh t. Vic ci to x hi ch ngha, xy dng ch cng hu v t liu sn xut, ch qun l v ch phn phi x hi ch ngha lm cho n tht s mang bn cht x hi ch ngha, ph hp vi mi bc ca lc lng sn xut+ Php huy mnh m ng lc khoa hc k thut y nhanh qu trnh pht trin kinh t x hi ca t nc+ M rng v nng cao hiu qu kinh t i ngoib. Chc nng gi vng an ninh chnh tr, trt t x hi trn p s phn khng ca giai cp bc lt b lt v m mu phn cch mng khc.- y l chc nng ht sc quan trng, nht l giai on u sau khi cch mng thnh cng.+ Mc d sau cch mng, cc giai cp bc lt b lt chnh quyn v tay nhn dn, nhng do bn cht phn ng v trn thc t giai cp bc lt vn cn gi c trong mt thi gian nht nh mt s u th nht nh (iu kin sinh hot giu c, hc vn, kinh nghim qun l v ngh thut qun s) nn chng lun tm mi cch phn khng li mt cch lu di, dai dng v liu mng+ Th lc quc v phn ng quc t lun tm mi cch tn cng v lm suy yu CNXH, nui dng v khuyn khch bn phn cch mng tin hnh cc m mu ph hoi v bo lon gy ri an ninh chnh tr, trt t an ton x hi. V vay, nha nc xa hoi chu ngha phai thc hien tot chc nang tran ap moi s phan khang cua cac giai cap boc lot va moi am mu pha hoai cua bon phan cach mang e gi vng chnh quyen, bao ve thanh qua cach mang, gi vng an ninh chnh tr va trat t an toan xa hoi, tao ieu kien hoa bnh, on nh cho cong cuoc xay dng chu ngha xa hoi. Viec thc hien chc nang nay phai c tien hanh mot cach kien quyet, khong khoan nhng, m ho.+ e thc hien chc nang nay nha nc xa hoi chu ngha phai khong ngng tang cng sc manh ve moi mat, phai s dung sc manh tong hp cua he thong chnh tr XHCN. Nc ta, trai qua nhieu giai oan lch s t khi nc Viet Nam dan chu cong hoa ra i cho en nay, a la mot thc tien sinh ong e chng minh nguyen ly noi tren.- Thc hin chc nng ny i hi:+ NN phi ban hnh h thng php lut lm c s php l cho s nghip gi gn, bo v ANQG, TTATXH.+ Phi ban hnh cc vn bn quy phm php lut u tranh, x l, trng tr cc hnh vi chng i s nghip xy dng CNXH nc ta.=> Thc hien tt chc nang tran ap se tao ieu kien hoa bnh, on nh cho viec thc hien cac chc nang khac cua nha nc xa hoi chu ngha. Ngc lai, ket qua thc hien cac chc nang khac se co tac ong tch cc en viec thc hien chc nang tran ap.c. Chc nng t chc v qun l vn ho, gio dc, khoa hc v cng ngh:** V sao c chc nng ny:+ Xuat phat t ban chat cua nha nc XHCN l nha nc cua dan, do dan va v dan, chc nang to chc va quan ly van hoa, giao duc, khoa hoc va cong nghe la mot trong nhng chc nang quan trong, the hien vai tro va trach nhiem cua nha nc tren ba lnh vc nham:. Nang cao i song van hoa va tinh than cua nhan dan, xay dng nen van hoa mi, loi song mi, con ngi mi xa hoi chu ngha.. Boi dng nhan lc, nang cao dan tr, ao tao nhan tai phuc vu cho s nghiep xay dng at nc. . Khuyen khch s phat trien cua khoa hoc, cong nghe, quan ly va s dung co hieu qua nhng thanh tu khoa hoc, ky thuat phuc vu phat trien kinh te, van hoa, xa hoi, thoa man nhng nhu cau ve vat chat va tinh than cua nhan dan.+ Nha nc xa hoi chu ngha la chu s hu cac t lieu san xuat chu yeu, phan ln cac c s van hoa, giao duc, khoa hoc ky thuat eu la s hu toan dan. V vay, nha nc xa hoi chu ngha khong nhng e ra va can phai to chc thc hien chc nang to chc va quan ly van hoa, giao duc va khoa hoc, ma con co u ieu kien e thc hien tot chc nang o.

** Ni dung ca chc nng nyChc nang to chc va quan ly van hoa, giao duc, khoa hoc va cong nghe co noi dung rat rong vi nhng nhiem vu het sc phong phu va phc tap, the hien tren cac mat vi nhng van e c ban la:- V vn ha: + Vn ha l nn tn tinh thn trn cc mi quan h gia cc thnh vin trong XH c xy dng v pht trin; vn ha gn lin vi s pht trin, l ng lc thc y s pht trin kinh t, n nh chnh tr v x hi.+ Nhiem vu trung tam at ra la xay dng nen van hoa mi, loi song mi, con ngi mi, thiet lap trat t ky cng trong moi hoat ong cua nha nc va xa hoi; au tranh chong nhng t tng, van hoa lac hau va thu ch.e thc hien tet nhiem vu o, phai tien hanh cuoc cach mang ve van hoa. Cuoc cach mang van hoa tien hanh trong moi nc cung co nhng ac iem khac nhau tuy thuoc vao tnh hnh va ieu kien cu the cua nc o.+ i vi nc ta, qua tng kt l lun thc tin 20 nm i mi, bo co chnh tr i hi kha X ca ng cng sn VN xc nh: Tip tc pht trin su rng v nng cao cht lng nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc, pht trin vn ha gn kt cht ch v ng b vi pht trin kinh t x hi, lm cho nn vn ha thm su vo mi lnh vc ca i sng XH.+ e thc hien thang li cuoc cach mang van hoa can phai giai quyet tt nhng van e c ban sau ay:. Chon loc, gi gn va nang cao tinh hoa van hoa cua cong ong cac dan toc Viet Nam va tng dan toc, ong thi tiep thu nhng gia tr van hoa, khoa hoc cua nhan loai e xay dng nen van hoa hien ai mang ban sac Viet Nam.. Dung nhieu hnh thc va phng tien, trong o chu trong s dung va phat huy vai tro cua phap luat e giao duc, nang cao trnh o van hoa noi chung va van hoa phap ly noi rieng cua nhan dan, trau doi ao c, boi dng tnh cam, tam hon va tham my, nang cao trnh o hieu biet va hng thu van hoa, nghe thuat cua nhan dan; ngan chan cac van hoa pham va hoat ong van hoa nghe thuat oc hai. Hnh thanh nep song va lam viec theo phap luat, ton trong ao c bao ve nhan pham con ngi, chong nhng t tng lac hau, loi song thap hen, suy oi ao c.. Khuyen khch t do sang tao cac gia tr van hoa, vun ap tai nang. Gi gn va nang cao cac gia tr van hoa truyen thong, ton tao va bao ve cac di tch van hoa, lch s. Nha nc can co nhng au t thoa ang va co c che quan ly bang phap luat, cac hoat ong van hoa nghe thuat. Tuy nhien, can tranh khuynh hng hanh chnh hoa cac n v hoat ong van hoa nghe thuat, cung nh thng mai hoa n thuan trong lnh vc nay. . Tang cng, hien ai hoa va nang cao chat lng thong tin ai chung e thoa man nhu cau ve thong tin va nang cao s hieu biet cua nhan dan. - V gio dc v o to: + Gio dc v o to l lnh vc thuc h tng c s kinh t - XH, gi vai tr trng yu trong s pht trin ca t nc. Hin nay, cc nh nc u coi s pht trin con ngi l nhn t quyt nh s pht trin XH, ly con ngi lm trung tm pht trin kinh t - XH.+ e thc hien thang li nhiem vu xay dng chu ngha xa hoi, nha nc phai co chnh sach phu hp ve giao duc va ao tao e tao ra nguon nhan lc doi dao, nang cao dan tr va ao tao nhan tai; phai xay dng c oi ngu tr thc manh, nhng nha kinh doanh, ngi quan ly gioi, oi ngu chuyen gia cong nghe va cong nhan lanh nghe cho trc mat va lau dai.+ nc ta trong giai on gn y, ngoi nhng thnh tch trong lnh vc gio dc v o to, vn cn nhiu hn ch. V vy, cn phi i mi c cu t chc, c ch qun l, phng php gio dc theo hng chun ha, hin i ha, x hi ha nng cao cht lng dy v hc. lm c iu , cn phi:. Hon thin h thng nh gi v kim nh cht lng gio dc.. Thc hin x hi ha gio dc.. i mi c ch qun l gio dc.. Tng cng hp tc quc t v gio dc v o to.- V khoa hc v cng ngh: + Khoa hoc va cong nghe ong vai tro then cht trong toan bo s nghiep xay dng chu ngha xa hoi va bao ve to quoc. oi vi at nc ta trong giai oan hien nay, khoa hoc va cong nghe con la ong lc a at nc thoat ra khoi ngheo nan, lac hau, vn ti trnh o tien tien cua the gii. V vay, nha nc can ac biet quan tam, co chnh sach ung an va quan ly co hieu qua bao am cho s phat trien manh me cua khoa hoc va cong nghe.Nh nc CHXHCN VN xc nh phng hng pht trin khoa hc cng ngh trong giai on hin nay l: Nng cao nng lc khoa hc XH v nhn vn, thng xuyn tng kt thc tin pht trin l lun, tip tc gp phn lm sng t nhng nhn thc v CNXH v con ng i ln CNXN nc ta, xy dng NN php quyn ca dn, do dn v v dn, d bo tnh hnh v xu th pht trin ca th gii, khu vc v trong nc, cung cp lun c khoa hc cho vic hoch nh ng li, ch trng chnh sch ca ng v NN.Pht trin khoa hc t nhin v khoa hc cng ngh theo hng tp trung nghin cu c bn nh hng ng dng, pht trin cng ngh cao nht l cng ngh thng tin v cng ngh sinh hc, cng ngh vt liu mi, pht trin h thng thng tin quc gia v nhn lc v cng ngh. i mi c ch qun l khoa hc v cng ngh. a dng ha cc ngun lc u t cho khoa hc v cng ngh, y mnh hi nhp quc t trong lnh vc khoa hc v cng ngh.

d. Chc nng bo v trt t php lut x hi ch ngha, bo v quyn v li ch c bn ca cng dn.- Ti sao c chc nng ny: Xut pht t mc ch v bn cht ca NN x hi ch ngha. - Ni dung ca chc nng:+ Bo m cho php lut c thc thi nghim chnh v thng nht, thit lp, cng c v iu chnh cc h thng cc quan h x hi bo m s jphttin ng hng, phc v cho cng cuc xy dng ch ngha x hi v bo v li ch ca nhn dn lao ng. + Phap luat xa hoi chu ngha the hien y ch cua giai cap cong nhan va nhan dan lao ong. V vay, viec bao ve trat t xa hoi chu ngha gan lien vi s bao ve quyen va li ch hp phap cua cong dan. Nha nc xa hoi chu ngha khong nhng ch e ra phap luat quy nh quyen va li ch cua cong dan, ma con tao nhng ieu kien va co nhng bien phap e bao am cho cac quyen li o c thc hien.- thc hin tt chc nng ny NN phi:+ C nhng bin php ng b v xy dng php lut, tt chc thc hn php lut, x l nghim nhng hnh vi vi phm php lut.+ Gio dc nng cao thc php lut ca nhn dn, to iu kin cho nhn dn tham gia vo qun l NN.+ Bo m cho php lut c thc hin nghim chnh, mi ngi c bnh ng trc php lut.=> Chc nang bao ve trat t phap luat xa hoi chu ngha, bao ve cac quyen va li ch hp phap cua cong dan se c cung co cung vi s phat trien cua nha nc xa hoi chu ngha va lien quan chat che ti qua trnh dan chu hoa i song xa hoi, bi v "tang cng hieu lc quan ly cua Nha nc va thc hien quyen lam chu cua nhan dan lao ong tren thc te la mot the thong nhat".

3/ Cc chc nng i ngoi: Chc nng i ngoi ca NN XHCN l nhm to ra iu kin quc t thun li gp phn gii quyt c hiu qu cc nhim v trong nc: a. Chc nng bo v T quc x hi ch ngha- V sao c chc nng ny:+ Lc lng chng i CNXH tn ti mt thi gian di. CNQ vi bn cht xm lc v phn ng lun ngoan c bm gi nhng mc tiu ca chng, khng t b m mu v th on khiu khch, ph hoi n bao vay lt v tin hnh chin tranh xm lc.+ NN XHCN phi ch trng n chc nng bo v t quc, coi viec cung co quoc phong e bao ve oc lap dan toc, bao ve chu quyen quoc gia, tao ieu kien hoa bnh on nh cho cong cuoc xay dng xa hi chu ngha la nhiem vu quan trong thng xuyen lau dai.- Ni dung: Nn quc phng ca cc nc x hi ch ngha l nn quc phng t v, nhng i hi phi c y sc mnh v kh nng tc chin cao sn sng p tan mi m mu ph hoi v xm lc ca cc thlc phn ng- Lm th no thc hin tt chc nng ny:+ Vic thc hin chc nng ny nh th no l ty thuc vo c im v hon cnh ca mi nc.+ i vi Vit Nam, vic thc hin chc nng ny c thc hin nh sau:* Kt hp chc ch hai nhim v chin lc ca cch mng Vit Nam l xy dng CNXH v bo v t quc XHCN.* Kt hp quc phng vi an ninh kinh t* Gn nhim v quc phng vi an ninh kinh t, phi hp chc ch hot ng quc phong v an ninh vi hot ng i ngooi.* Pht huy sc mnh tng hp ca h thng chnh tr tng cng tim lc quc phng v an ninh; xy dng lc lng qun i v cong an nhn dn cch mng, chnh quy, tinh nhu v tng bc hin i; xy dng vng chc th trn quc phng ton dn kt hp chc ch vi th trn na ninh nhn dn; qun trit t tng cch mng tin cng, tch cc ch ng, sn sng nh bi mi m mu hot ng chng ph ta.* Hon thin h thng php lut v bo v T quc; th ch ha cc ch toong, chnh sch ca ng v xy dng nn quc phng v an ninh nhn dn. tng cng qun l NN v quc phng v an ninh* Tng cng s lnh o ca ng i vi quan i v cng an, i vi s nghip cng c quc phng v an ninh

b. Chc nng m rng quan h hp tc vi cc nc, cc t chc quc t v c s trn c s tn trng c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau, bnh ng v cng c li; ng h v gp phn tch cc vo phong tro u tranh ca nhn dn th gii v ha bnh, c lp, dn ch v tin b x hi- V sao c chc nng ny? V bn cht ca NN x hi ch ngha v ph hp vi xu th chung ca nhn loi- Ni dung ca chc nng bao gm:+ Cng c v tng cng hu ngh, on kt, hp tc, tng tr gip ln nhau gia cc nc x hi ch ngha.+ M rng quan h vi cc nc c ch chnh tr khc nhau trn c s tn trng c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau, bnh ng v cng c li+ M rng mi quan h hp tc vi cc t chc quc t.+ ng h v gp phn tch cc vo phong tro u tranh ca nhn dn th gii v ha bnh, c lp, dn ch v tin b x hi- Chnh sch i ngoi ca NN ta+ Tip tc ng li i ngoi c lp, t ch, mi rng, a phng ha, cac quan h i ngoi trn tinh thn Vit Nam mun lm bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii, phn u v ha bnhc lp v pht trin. Thc hin chnh sch hp tc nhiu mt vi cc nc, cc t chc quct trn nguyn tc tn trng c lp, ch quyn, ton vn lnh th ca nhau, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau, bnh ng cng c li.+ Tng cng quan h vi cc nc trong t chc ASEAN, khng ngng cng c mi quan h vi cc nc bn b truyn thng, coi trng mi quan h vi cc nc pht trin v trung tm kinh t chnh r trn th gii, nghti nu cao tinh thn on kt vi cc nc ang pht trin, vi phong tro khng lin kt.+ Tng cng hot ng Lin Hp quc, tch cc tham gia cc t chc ti chnh, thng mi v cc din n quc t+ Pht trin cc quan h vi cc ng cng jsn v cng nhn, cc lc lng cch mng, c lp dn tc v tin b; m rng quan h vi cc ng cm quyn khc.+ M rng quan h i ngoi nhn dn v quan h vi cc t chc phi chnh ph.

CHUYN 3: HNH THC NN XHCN

Cu 8 - Hnh thc NN. Hnh thc nha nc la van e co y ngha ly luan va thc tien rat quan trong. Ket qua cua viec tien hanh s thong tr ve chnh tr phu thuoc phan ln vao viec giai cap thong tr to chc thc hien quyen lc nha nc theo hnh thc nao.Hnh thc NN l cch t chc quyn lc NN v nhng phng php thc hin quyn lc NN. Hnh thc NN ph thuc vo mi tng quan gia cc giai cp v cc ng phi chnh tr cng nh truyn thng, tp qun ca dn tc . V d: cc quc gia no tn ti nhiu ng, th cc ng tc ng tr li to thnh cu trc NN, tr thnh NN dn ch hay phn dn chV d Nc lin bang M, c nhiu ng i lp ca giai cp T sn (tr mt s ng ca cng nhn nhng khng c quyn lc). Cc ng ca M mnh l nh T sn, cc ng ny tc ng tr li NN hnh thnh hnh thc NN. Vit Nam ta nu cho php hnh thnh a ng s dn ti a nguyn, cn cc nc t bn th a ng khng dn ti a nguyn v ng no cng ch i din cho T bn m thi.Hnh thc NN c hnh thnh t 3 yu t sau Hnh thc chnh th, hnh thc cu trc v ch chnh tr:

a- Hnh thc chnh th: Hnh thc chnh th l cch thc v trnh t t chc cc c quan quyn lc NN ti cao Trung ng, vic xc nh thm quyn v mi quan h ca nhng c quan ny vi nhau, cng nh gia chng vi nhn dn. Hnh thc chnh th gm 2 dng c bn la chnh the quan chu va chnh the cong hoa:** Chnh th qun ch: l hnh thc trong quyn lc ti cao ca NN tp trung ton b (hay mt phn) trong tay ngi ng u NN theo nguyn tc tha k (Cha truyn, con ni).Hnh thc chnh th qun ch c cc c im sau:Th nht, quyn lc ti cao ca NN tp trung ton b hay mt phn trong tay ngi ng u NN.Th hai, quyn lc ti cao ca NN hnh thnh bng con ng tha k.Th ba, quyn lc m nh vua c c l sut i (thi hn nm gi quyn lc).Hnh thc chnh th qun ch c hai loi:+ Chnh th qun ch tuyt i: L chnh th m trong quyn lc nh vua l tuyt i, c quyn lc v hn khng c hin php. l NN ch n v phong kin.Hin nay trn th gii cn c 2 nc l Omana Xung, rp vn cn t chc hnh thc NN theo loi m hnh ny. y khng c Hin Php, khng c c quan i din, kinh Koran c s dng nh Hin Php. Nh vua l ngi c quyn lc cao nht, c quyn t ra php lut (lp php), c quyn t chc b my, b nhim cc quan li thi hnh php lut do vua t ra (hnh php). Vua cng l ngi c quyn xt x cao nht (t php+ Chnh th qun ch lp hin (cn gi l chnh th qun ch hn ch): Trong NN tn ti ngi vua nhng c Hin php do ngh vin ban hnh nhm hn ch quyn lc ca nh vua. Ty mc hn ch quyn lc ca vua, chnh th ny chia lm hai loi:* Chnh th qun ch nh nguyn: L chnh th m quyn lc ca nh vua v ngh vin song phng tn ti. y l loi hnh tn ti khng lu thi k u ca cch mng t sn, thi k qu chuyn chnh quyn t tay ca giai cp phong kin sang giai cp t sn, cc b trng do nh vua b nhim va chu trch nhim trc nh vua, va chu trch nhim trc Ngh Vin. Nh c, Nht cui th k XIX.* Chnh th qun ch i ngh: L chnh th ph bin hin nay (nh Anh, H Lan, B, Thy in, an Mch, Ty Ban Nha, Nht Bn...). Trong chnh th ny, Hin php quy nh ngh vin c chc nng lp php, chnh ph do ngh vin lp ra chu trch nhim trc ngh vin ch khng chu trch nhim trc nh vua.Nh vua khng ng vtr ng k g trong h thng chnh tr, ch ng vai tr tim tng trong nhng trng hp c khng hong chnh tr. Nh vua l nguyn th quc gia, c truyn ngi cho con v hu nh khng tham gia vo vic gii quyt cng vic ca NN** Chnh th cng ha: l hnh thc chnh th trong quyn lc ti cao ca NN thuc v mt c quan hoc mt s c quan NN c thnh lp bng cch bu c v nm gi quyn lc trong mt thi gian nht nh, gi l nhim k.- Chnh th cng ha c cc c im:Th nht, quyn lc ti cao ca NN thuc v mt c quan hoc mt s c quan NN.Th hai, cc c quan quyn lc NN ti cao ny c hnh thnh bng con ng bu c.Th ba, cc quyn lc ti cao nm gi quyn lc trong mt thi gian nht nh, gi l nhim k.- Ty thuc vo quyn bu c thnh lp cc c quan ti cao ca quyn lc NN, hnh thc chnh th cng ha c chia thnh hai loi c bn l cng ha dn ch v cng ha qu tc. + Cng ha qu tc: Quyn tham gia bu c lp ra c quan quyn lc ca NN ch quy nh thuc v tng lp qu tc. Loi hnh thc chnh th ny khng ph bin trong lch s, m ch xut hin trong mt s nc nh cng ha qu tc ch n Spac Hy Lp, cng ha qu tc ch n La M.+ Cng ha dn ch: L hnh thc chnh th trong quyn tham gia bu c lp ra c quan quyn lc ca NN thuc v nhn dn, mang tnh ph thng, khng c c quyn, c li. V d: NN Vit Nam c chnh th cng ha dn ch, Quc hi l c quan quyn lc cao nht c bu c theo cc nguyn tc ph thng, bnh dac983, trc tip v b phiu kn.- Cc nc t bn ch ngha hnh thc chnh th cng ha ny bin dng thnh 3 loi sau:* Cng ha tng thng: tng thng do nhn dn trc tip bu ra hoc do cc i din c tri bu ra. Tng thng c vai tr rt ln, va l ngi ng u NN, va l ngi ng u chnh ph, c quyn gii quyt cc o lut do ngh vin a ra. Chnh ph do tng thng lp ra v chu trch nhim trc tng thng. Chnh ph c lp vi ngh vin. Tiu biu cho chnh th ny l nc M v cc nc sau M.* Cng ha i ngh: Chnh th ny ngh vin thnh lp ra chnh ph v kim tra hot ng ca chnh ph. Tng thng do ngh vin bu ra lm vai tr i din cho t nc nhiu hn. Tng thng b nhim chnh ph khng phi do mnh m t s i din ca ng, lin minh cc ng c a s gh trong ngh vin. Chnh ph qun l t nc v l c quan ch yu trong c ch chuyn chnh t sn. Ngi ng u chnh ph (Th tng) thc t l nhn vt s 1 ca t nc, t c tng thng.Chng hn: CHLB c, Cng ha o,, Cng ha Italia* Ngoi ra trong chnh th cng ha cn c loi chnh th cng ha lng tnh (hn hp). Tng thng do tuyn c ph thng u phiu bu ra, tr thnh nhn vt trung tm ca h thng cc c quan NN cao nht, c quyn hn ln, k c quyn gii tn ngh vin. Chnh ph do tng thng b nhim. Tng thng c quyn iu hnh hot ng ca chnh ph. V d: Cng ha Php., lin bang Nga=> Trong moi giai oan lch s cu the, do nhieu yeu to khac nhau tac ong, cac hnh thc chnh the cung co nhng ac iem khac biet. V vay, khi nghien cu hnh thc chnh the cua mot nha nc nhat nh can phai gan no vi nhng ieu kien lch s cu the. Theo C.Mc v ng-ghen, cc NN XHCN ch c mt loi chnh th l Cng ha vi cc bin dng l Cng x Paris, Cng ha X-vit v Cng ha dn ch nhn dn; NN XHCN ch nn s dng chnh th cng ha v n cho php th hin quyn lc nhn dn v to iu kin nhn dn c th thay th nhau trong qun l chnh quyn.

b- Hnh thc cu trc NN: l s phn chia theo n v hnh chnh lnh th v xc lp nhng mi quan h qua li gia cc c quan NN, gia trung ng vi a phng.Cc hnh thc cu trc NN bao gm cc loi: NN n nht, NN lin bang.- NN n nht: la nha nc co chu quyen chung, co he thong c quan quyen lc va quan l thong nhat t trung ng en a phng va co cac n v hanh chnh bao gom tnh (thanh pho), huyen (quan), xa (phng). V du: Viet Nam, Lao, Ba Lan, Phap... la cac nha nc n nhat. NN n nht c cc c im:+ Lnh th ton vn, thng nht c chia thnh cc n v hnh ch lnh th; cc n v hnh chnh lnh th khng c ch quyn quc gia v cc du hiu c trung khc ca NN.V d: Vit Nam l NN n nht, trong hot ng i ni v i ngoi, ch c mt ch th duy nht c thm quyn ny. Cc n v hnh chnh khc ca VN khng c quyn quyt nh cc vn ny.+ Ch c mt Hin php v mt h thng php lut thng nht p dng chung cho ton b lnh th quc gia.+ C mt h thng duy nht cc c quan th hin quyn lc NN; lp php, hnh php, t php.V d: Vit Nam, ch c mt b my c quan NN thng nht t trung ng xung a phng cho ton lnh th. Trung ng bao gm cc c quan NN nh: Quc hi, Chnh ph, Ta n nhn dn ti cao v Vin kim st nhn dn ti cao. a phng bao gm Hi ng nhn dn cc cp, y ban nhn dn cc cp, Ta n nhn dn cc cp v Vin Kim st nhn dn cc cp.+ Mt quy ch cng dn duy nht, mt ch quc tch.V d: Vit Nam, cng dn Vit nam ch c mt quc tch, tc l ch c mi quan h php l v quyn v ngha v php l vi NN CHXHCNVN.Nh nc n nht cng c hai loi: Nh nc n nht n gin (ch bao gm cc n v hnh chnh - lnh th) v Nh nc n nht phc tp (trong c khu. Vng, tnh t tr).- NN lin bang: L hnh thc cu trc m NN gm nhiu nc thnh vin hp li. Lnh th ca NN lin bang bao gm lnh th ca cc NN khc, nhng NN ny c gi l cc ch th lin bang.V d: Cng ha lin bang Nga, trong s 89 ch th lin bang c 21 nc cng ha, 6 vng, 49 tnh, 2 thnh ph trc thuc lin bang, 11 khu t tr, tnh t tr. Nh nc lin bang c nhng du hiu sau:+ Nh nc lin bang hp thnh t hai thnh vin tr ln. Trc khi gia nhp lin bang, cc nh nc thnh vin trong lin bang l cc nh nc n nht. Nc M khi thnh lp c 13 bang, Singapore trc nm 1965 l thnh vin lin bang Malaisia.+ C hai loi ch quyn quc gia trong NN lin bang, ch quyn ca NN lin bang v ch quyn ca NN thnh vin. Tuy nhin, cn lu rng ch quyn ca NN thnh vin khng cn ni dung y nh cc NN n nht v xu hng chung l ngy cng suy yu i.+ Cng dn c hai quc tch: quc tch ca lin bang v quc tch ca NN thnh vin. Trong nh nc lin bang, cng dn va c mi lin h chnh tr - php l vi NN lin bang, va c mi lin h chnh tr - php l vi NN thnh vin.V d: cng dn M c hai quc tch (lin bang v bang). Trong quan h vi cng dn ca cc nh nc khc th cng dn M vi t cch php l l mang quc tch lin bang, nhng quan h gia cc cng dn M cc bang khc nhau th cc cng dn ny vi t cch phap l l mang quc tch ca bang.+ Nh nc lin bang c hai h thng c quan NN, mt h thng c quan NN ca lin bang thc hin cc chc nng nhim v ca lin bang; mt h thng ca NN thnh vin thc hin chc nng, nhim v ca nc thnh vin.Theo quy nh ca Hin php VN hin hnh, chnh quyn VN l mt th thng nht, tc l mt ngch dc t trn xung di v NN VN l NN n nht. Cn NN lin bang M, c cu t chc ca chnh quyn khng phi t trn xung di m li t di ln trn. C 50 chnh quyn trong tng bang v mt chnh quyn ca lin bang, bao gm: ngh vin lin bang (lp php), chnh ph lin bang ng u l tng thng (hnh php), ta n ti cao lin bang (t php). V mt h thng c quan NN ca lin bang bao gm: ngh vin bang, chnh ph bang ng u la thng c v ta n ti cao bang.+ NN lin bang c hai h thng php lut. do c hai loi ch quyn, tng ng vi thm quyn lin bang v bang nn cng c hai h thng php lut khc nhau thc hin thm quyn ca lin bang v bang.*** Can phan biet nha nc lien bang vi nha nc lien minh. + Nha nc lien minh la s lien ket tam thi cua cac nha nc vi nhau nham thc hien mot so muc ch nhat nh. Sau khi a at c cac muc ch o, nha nc lien minh co the t giai tan hoac co the phat trien thanh nha nc lien bang. V du: Hp chung quoc Hoa Ky t 1776 en 1787 la nha nc lien minh, sau o tr thanh nha nc lien bang. Lin minh Chu u c thnh lp l v mc tiu kinh t.+ Cc vn bn do NN lin minh ban hnh phi c cc nc thnh vin ph chun mi c hiu lc trn phm vi lnh th ca NN lin minh.V d: trong lin minh Chu u cc ngh quyt, tha c ca lin minh Chu u ch c hiu lc nu c tt c cc nh nc thnh vin ph chun.

c- Ch chnh tr: Ch chnh tr l tng th cc phng php, th on m cc c quan NN s dng thc hin quyn lc NN.Trong lch s, t khi nha nc xuat hien cho en nay, cac giai cap thong tr a s dung nhieu phng phap va thu oan e thc hien quyen lc nha nc. Nhng phng phap va thu oan o trc het xuat phat t ban chat cua nha nc ong thi phu thuoc vao nhieu yeu to cua moi giai oan trong moi nc cu the. V vay, co rat nhieu phng phap va thu oan khac nhau nhng tu chung chung c phan thanh hai loai chnh la: Phng phap dan chu va phng phap phan dan chu.- Phng phap dan chu l nhng cch thc hin quyn lc NN, trong m bo c a v lm ch ca nhn dn i vi quyn lc ca NN, th hin qua cc quyn ca nhn dn trong vic hnh thnh b my ca nh nc, tham gia vo cc hot ng ca NN, kim tra, gim st hot ng ca B my NNTheo truyn thng, ngi ta chia cc hnh thc dn ch thnh hai loi: dn ch trc tip v dn ch gin tip:+ Dn ch trc tip: l hnh thc trong nhn dn t mnh thc hin quyn lc NN. y l hnh thc dn ch vi nhng thit ch, quy ch ngi dn tho lun v biu quyt nhng vn chung.C nhiu hnh thc dn ch trc tip nh: kin ngh, yu cu ca cng dn, khiu ni, t co ca cng dn, biu quyt ton dn trng cu dn Mt trong cc hnh thc dn ch trc tip quan trong l quyn bu c.+ Dn ch gin tip (dn ch i din): l hnh thc dn ch trong nhn dn thc hin quyn lc ca mnh thng qua cc c quan i din do nhn dn c ra thay mt nhn dn nm gi quyn lc NN.V d: Vit Nam quy nh nhn dn s dng quyn lc NN thng qua Quc hi v Hi ng nhn dn.Nhng phng phap dan chu cung con nhieu loai, the hien di nhieu hnh thc khac nhau nh nhng phng phap dan chu that s va dan chu gia hieu, dan chu rong rai va dan chu han che. Can chu y phan biet che o dan chu xa hoi chu ngha c ac trng bang viec s dung cac hnh thc dan chu that s, rong rai vi che o dan chu t san ac trng bang cac phng phap dan chu han che va hnh thc.- Phng php phn dn ch: L nhng cch thc thc hin quyn lc NN trong KHNG m bo c quyn t do ca cng dn, nguyn tc NN thuc v nhn dn.PP phn dn ch c dng cho cc ch NN pht xt, ca a ch phong kin, chim hu n l. Nhn dn khng c tham gia mt cch trc tip hay gin tip vo vic gii quyt cc cng vic ca NN.Phng phap phan dan chu the hien tnh chat oc tai, ang chu y nhat la khi nhng phng phap nay khi phat trien en mc o cao se tr thanh nhng phng phap tan bao, quan phiet va phat xt. V d: Ch c ti do ch ngha pht xt c, Italia, Nht thc hnh trc v trong chin tranh th gii th hai.

Tm li c cu: Hnh thc chnh th, hnh thc cu trc NN lun c lin quan mt thit i vi ch chnh tr. Ba yeu to nay co tac ong qua lai lan nhau tao thanh khai niem hnh thc nha nc, phan anh ban chat va noi dung cua nha nc. Trong , hnh thc chnh th v ch chnh tr c quan h cht ch vi nhau. Hnh thc chnh th phn nh phng php thc hin quyn lc NN, thng qua hnh thc chnh th cng ha gn lin vi phng php dn ch. Ngc li, hnh thc chnh th qun ch thng gn vi phng php phn dn ch, c ti.C th, mt s quc gia th hnh thc chnh th khng th hin ch chnh tr (iu ny l mu thun).V d: nc LiBi tuyn b CHXHCN mang mu sc hi gio, nhng ch chnh tr li phn dn ch, c ti do lc lng v trang cm quyn.V d: Mianma, thit lp chnh th sau khi cch mng thnh cng l lin bang CHXHCN Min in do tng lnh qun i ng u v ch chnh tr phn dn ch.V d: Venezuela tuyn b xy dng NN kiu XHCN.Trong cac nha nc xa hoi chu ngha, ba yeu to nay phai phu hp vi nhau, phan anh ung ban chat va noi dung cua nha nc xa hoi chu ngha.

Cu 9: CC HNH THC CA NN XHCN 1. Khi nim hnh thc NN x hi ch ngha- Hnh thc NN l cch t chc quyn lc NN v nhng phng php thc hin quyn lc NN. Xet theo khai niem chung, hnh thc nha nc gom ba yeu to cau thanh la hnh thc chnh the, hnh thc cau truc nha nc va che o chnh tr.Hnh thc chnh the cach thc to chc va trnh t thanh lap cac c quan toi cao cua quyen lc nha nc, xac lap nhng moi quan he gia cac c quan nha nc va gia nha nc vi cong dan. Hnh thc cau truc nha nc la s cau tao nha nc thanh cac n v hanh chnh lanh tho, xac lap nhng moi quan he qua lai gia cac c quan nha nc cap trung ng va gia trung ng vi a phng. Che o chnh tr la tong the cac phng phap va cach thc ma c quan nha nc s dung e thc hien quyen lc nha nc. Ba yeu to nay co lien quan mat thiet vi nhau. Khi xem xet hnh thc nha nc xa hoi chu ngha phai e cap ca ba yeu to, khong the coi nhe mot yeu to nao. - Cac nha nc xa hoi chu ngha co cung ban chat dan chu, cho nen ve mat hnh thc chung co nhieu iem chung giong nhau. - Ve hnh thc chnh the, tat ca cac nha nc xa hoi chu ngha eu co chnh the cong hoa dan chu (mac du ten goi cua moi nc co the khac nhau).- Ve hnh thc cau truc nha nc, nha nc xa hoi chu ngha co the la nha nc lien bang cung co the la nha nc n nhat. (V d: Lin X trc y l NN lin bang, Vit Nam, Trung Quc l cc NN n nht).C th khng nh rng gia cc kiu NN hu nh khng c s khc bit nhiu v hnh thc cu trc, m chung quy chng thuc v mt trong hai loi n nht hot lin bang. S d khng c s khc bit nhiu l v yu t hnh thc cu trc NN hu nh khng phn nh g v bn cht NN; do , hai NN c bn cht hon ton khc nhau vn c s tng ng v mt cu trc NN.- Che o chnh tr, cac nha nc xa hoi chu ngha eu s dung mot he thong cac phng phap va bien phap dan chu thc s, rong rai e to chc va thc hien quyen lc nha nc, phat huy quyen lam chu cua nhan dan lao ong.Mac du cac nha nc xa hoi chu ngha co cung mot ban chat va co mot so ac iem chung ve hnh thc bieu hien nh a noi tren, nhng trong ieu kien va hoan canh cu the cua moi nc, phu thuoc vao nhieu yeu to khac nhau, cach to chc va thc hien quyen lc nha nc cua moi nc lai co nhng ac iem rieng.

2. Cc hnh thc NN XHCNTrong lch s, xut hin cc hnh thc phi thai ca NN XHCN nh Cng x Pari, Cng ha X Vit, chnh th dn ch nhn dn. Cc hnh thc ny t nn tng cho hnh thc ca NN XHCN hin nay;A - Cng x Pari: - Lch s hnh thnh: L hnh thc NN s khai u tin ca NN XHCN. l kt qu ca cuc u tranh ca giai cp cng nhn Pari chng li ch c ti ca NN t sn Php (chnh ph Their), kt qu p tan b my NN ca giai cp t sn thit lp NN ca giai cp v sn. Ch tn ti 72 ngy sau b tht bi (t 18/3/1871).- S tht bi ca Cng x Pari do nhiu nguyn nhn nh:+ Cha c 1 cng lnh chnh tr.+ Cha hnh thnh 1 ng thng nht ca gccn (tm tr thc thp)+ Cha xy dng c lin minh cng nng bin thnh chuyn chnh v sn.+ Cha xy dng c b my thc s trong sch trong ha ng kinh t, qun s, (s dng h thng qun i t sn c)+ Thc hin cuc CM khng trit , mi ch nhm vo giai cp t sn th m khng xem xt n GCTS trn ton lnh th nc Php.- Cng x Pari c mt s c im:+ Xa b c ch i ngh t sn, thnh lp ra h thng c quan i din mi. Hi ng cng x Pari l c quan quyn lc cao nht+ Cng x Pari thc hin vic p tan b my NN c thnh lp mt b my NN mi ca giai cp cng nhn+ Ln u tin Cng x Pari xa b nguyn tc xy dng mt b my t sn, xc lp vic nhng nguyn tc mi v t chc b my NN ca giai cp cng nhn+ Cng x Pari xc lp mt ch dn ch mi trong ra v thc hin nhiu bin php bo v li ch v to iu kin cho giai cp cng nhn v nhn dn lao ng tham gia vo qun l NN v qun l x hi, ng thi thc hin mt s bin php chuyn chnh vi nhng phn t chng i cch mng v phn t bc lt khc.-> c trng: =du hiu hnh thnh. c ll gccn l ng lc cch mng.. Khi ngha bng cuc v trng nh gcts th o Pris. Bc u xd NN c s tham gia ca gccn v nhng lao ng khc th .- Vai tr lch s: Viec xuat hien hnh thc Cong xa Pari co y ngha rat ln, lam phong phu them ly luan Mc-Lnin noi chung va ly luan ve nha nc va phap luat noi rieng, ac biet la e xay dng mot ly thuyet hoan chnh ve hnh thc nha nc xa hoi chu ngha.

B - Hnh thc NN X Vit: - Lch s hnh thnh:Hnh thc nha nc Xo viet la hnh thc c s dung e to chc va thc hien chnh quyen cua giai cap vo san Nga va cac nc cong hoa khac vung Cap-ca-z, vung Ban tch, sau nay tr thanh hnh thc cua Nha nc lien bang Cong hoa xa hoi chu ngha Xo viet.Xo viet xuat hien lan au tien trong cuoc tong bai cong cua cong nhan thanh pho Petrograt nam 1905 vi t cach la hoi ong ai bieu cong nhan, au tranh oi li ch kinh te va chnh tr cho giai cap cong nhan. Khi nghien cu ve phong trao cong nhan, V.I.Lenin a phat hien ra hnh thc Xo viet va coi o la mam mong cua mot hnh thc co the s dung e to chc nha nc vo san Nga. Trong cuoc cach mang thang 2/1917 ben canh Chnh phu lam thi, chnh phu cua giai cap t san Xo viet ai bieu cong nhan va binh s vi t cach la mot chnh phu a ton tai song song ben canh chnh phu tam thi o. Tren c s nghien cu tnh hnh thc tien cua Nga V.I Lenin a i ti ket luan rang, nc cong hoa xo viet khong phai ch la hnh thc hp ly nhat ma con la hnh thc duy nhat phu hp vi ieu kien cua nc Nga.- c im ca hnh thc x vit: + X vit xut hin trong giai on u ca cuc khng hong ca ch ngha t bn, khi h t bn khng cn mnh v cc nc x hi ch ngha cha hnh thnh. V vy trong t chc ginh chnh quyn v t chc chnh quyn th hin tnh trit kin quyt, khng nhng b, th hin tnh giai cp cng khai.+ Trong hnh thc X vit, khng c t chc mt trn on kt dn tc, khng c s tha hip c ngi tham gia vo c quan NN. H thng c quan NN c xy dng trn c s s lnh o ca mt ng thng nht (l ng Bn-s-vich).+ Cng khai quy nh quyn u tin trong bu c vo cc c quan i din. Chang han, hien phap nam 1918 cua nc Nga quy nh oi vi cac thanh pho ty le ai bieu c bau theo so c tri la 1/25.000, con cac tnh la 1/125.000 c tri; nc cong hoa Azecbaizan la 1/1.000 va 1/5.000 c tri.+ Ch dn ch trong NN X Vit th hin tnh gi