MATERIAŁY DYDAKTYCZNE - csp.edu.pl · wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odnio-sła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega

1

142M

AT

ER

IAŁY

D

YD

AK

TY

CZ

NE

Robert Rozenek • Jerzy Przasnyski • Michał Gemza

Kwalifikacja zdarzeń drogowych oraz polecenia i sygnały wydawane przez policjanta

na miejscu zdarzenia drogowego

CENTRUM SZKOLENIA POLICJILegionowo 2015

ZAKŁAD RUCHU DROGOWEGO

2

Zakład Ruchu Drogowego

Korekta, skład i druk:Wydział Wydawnictw i Poligrafii

Centrum Szkolenia Policji w Legionowie

Nakład 20 egz.

3

a

Spis treści

Wstęp ........................................................................................................................................ 5

1. Rodzaje zdarzeń drogowych oraz ich kwalifikacja ............................................................ 6

2. Algorytm czynności policjanta na miejscu kolizji drogowej na podstawie wytycznych nr 3 Komendanta Głównego Policji ............................................................. 11

3. Obowiązki uczestnika wypadku drogowego, w którym nie ma osoby zabitej lub rannej .......................................................................................................................... 13

4. Obowiązki uczestnika wypadku drogowego, w którym jest zabity lub ranny ................ 145. Postępowanie policjanta podczas zabezpieczania miejsca wypadku drogowego wynikające z wytycznych nr 3 Komendanta Głównego Policji ....................................... 15

6. Dokumenty stosowane podczas czynności wykonywanych na miejscu kolizji drogowej ................................................................................................................ 18

7. Polecenia i sygnały wydawane przez policjanta podczas regulacji ruchem wahadłowym .................................................................................................................... 41

8. Podsumowanie ................................................................................................................. 44Wykaz aktów prawnych .......................................................................................................... 44

4


5

a

Wstęp

Wypadki drogowe stanowią poważny problem współczesnego świata. Są jedną z głów-nych przyczyn wszystkich urazów, które stanowią trzecią przyczynę zgonów na świecie. Każ-dego roku na drogach świata ginie około milion osób (dorosłych i dzieci), a kilkanaście mi-lionów zostaje rannych. Umieralność z powodu obrażeń poniesionych w wyniku wypadków drogowych stanowi 2,2% wszystkich zgonów na świecie.

Problem wypadkowości drogowej pojawił się już w początkowej fazie rozwoju moto-ryzacji. Pierwsze ofiary automobilizmu związane były najczęściej z popularnymi w końcu XIX w. rajdami samochodowymi. Sprzyjały temu przede wszystkim: brawura kierowców, brak nawyków zachowania ostrożności wśród kierowców, brak nawyków ostrożności wśród przy-padkowych pieszych, bardzo szybki wzrost osiąganych przez pojazdy prędkości i niski poziom ich bezpieczeństwa, brak dróg przystosowanych do ruchu pojazdów mechanicznych oraz brak przepisów prawnych regulujących ruch.

W ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat od tych zdarzeń problem wypadkowości na drogach nie zmalał, a wręcz przeciwnie, rozrósł się do rozmiarów epidemii i współcześnie stanowi jedno z najważniejszych zagadnień polityki bezpieczeństwa publicznego. Ofiarami wypadków drogowych są nie tylko kierowcy i pasażerowie pojazdów, ale również piesi, najczęściej dzieci i osoby w podeszłym wieku.

Według danych Zespołu Profilaktyki i Analiz Biura Ruchu Drogowego Komendy Głów-nej Policji, w 2013 r., w Polsce wydarzyło się: • 35 847 wypadków drogowych, • 3357 osób poniosło śmierć, • 44059 osób zostało rannych.

W 2013 r. do jednostek Policji zgłoszono 355 943 kolizji drogowych. Obecnie na świecie śmiertelny wypadek drogowy zdarza się średnio co 50 sekund, a co dwie sekundy powoduje on obrażenia u ludzi. Według szacunkowych danych opublikowanych przez Światową Orga-nizację Zdrowia, w 2020 r. liczba ofiar śmiertelnych na skutek wypadków drogowych może zwiększyć się nawet do 2 milionów.

Pomimo różnorakich działań, które są podejmowane w celu poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach, liczba rannych i zabitych na skutek wypadków drogowych jest w dalszym ciągu bardzo duża, a straty ponoszone przez społeczeństwo wysokie. Aby poprawić stan bezpie-czeństwa na drogach naszego kraju, konieczne jest kontynuowanie wielokierunkowych działań mających na celu systematyczne podnoszenie poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego.

6


1. Rodzaje zdarzeń drogowych oraz ich kwalifikacja

KWALIFIKACJA ZDARZEŃ DROGOWYCH 1) wypadek drogowy (art. 177 k.k.), 2) kolizja drogowa (art. 86 k.w.), 3) darzenie z art. 97 k.w., tj. inne zdarzenie drogowe niż wymienione w pkt 1 i 2, 4) zdarzenie z art. 98 k.w., 5) tzw. szkoda parkingowa.

WYPADEK DROGOWY (przestępstwo)

Art. 177 k.k. § 1. Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym,

wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odnio-sła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdro-wiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określo-nego w § 1 następuje na jej wniosek.

Ruch lądowy oznacza zmianę miejsca w przestrzeni lądowej i obejmuje ruch drogowy i kolejowy (O. Górniok, Kodeks karny z komentarzem, t. II, Gdańsk 2005). W związku z tym, miejscem popełnienia przestępstwa określo-

nego w art. 177 k.k., jak i 178a § 1 k.k. mogą być: drogi publiczne, drogi wewnętrzne, strefy zamieszkania i inne miejsca dostępne dla ruchu pojazdów. Jednak nie chodzi tu o każde miej-sce, gdzie odbywa się ruch pojazdów, ale o takie, które jest przeznaczone dla ruchu. Nie mogą być zatem miejscem przestępstw drogowych (w tym i art. 178a § 1 k.k.) miejsca, w których nie odbywa się ruch ogólnodostępny, a jedynie w danym miejscu dopuszczone są do ruchu pojazdy ściśle określonego, wąskiego grona osób. Nie są nimi drogi prywatne, tj. dostępne dla ich wła-ścicieli lub osób przez nich upoważnionych, prowadzące do gruntów rolnych, z których korzy-sta właściciel, by dojechać do pola w celu wykonania zabiegów agrotechnicznych, drogi leśne, wykonane w tzw. przecinkach, pola, łąki, sady itp. Zasadnie nie uznaje się za takie miejsca warsztatów naprawczych (post. SN z 19.05.1978 r., VII KZP 13/78, OSNPG 1978, Nr 8–9, poz. 89) oraz podwórka prywatnego domu mieszkalnego (post. SN z 20.08.1976 r. VII KZP 11/76, OSNPG 1976, Nr 9, poz. 74) – cyt. za A. Wąsek, Komentarz, Kodeks karny – Część szczególna, t. I, wyd 2, Warszawa 2004, s. 177–178).

Dodatkowo należy zaznaczyć, iż szczególnie ważną kwestią dla wyczerpania znamion przedmiotowego przestępstwa jest to, by inna osoba doznała obrażeń określonych w art. 157 § 1 k.k. Tak więc, jeśli w zdarzeniu drogowym jedyną osobą, która doznała obrażeń, jest spraw-ca, wtedy to zdarzenie nie będzie wypadkiem w myśl Kodeksu karnego. Jednak zaznaczyć należy, iż czynności podejmowane przez Policję będą takie same, jak do wypadku, gdyż staty-stycznie rzecz biorąc, jest to wypadek.

Komentarz

7

Zgodnie z § 3 ustawodawca nałożył wymóg złożenia WNIOSKU O ŚCIGANIE sprawcy wypadku, w którym obrażeniom uległa osoba najbliższa dla sprawcy.

KOLIZJA DROGOWA (wykroczenie) (wykorzystano fragmenty komentarza autorstwa Magdaleny Budyn-Kulik, Patrycji Kozłow-skiej-Kalisz, Marka Kulika, Marka Mozgawy – Kodeks wykroczeń. Komentarz, Wolters Klu-wer SA, Warszawa 2009).

Art. 86 k.w. § 1. Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej

ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny. § 2. Kto dopuszcza się wykroczenia określonego w § 1, znajdując się w stanie po użyciu

alkoholu lub podobnie działającego środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 przez osobę prowadzącą pojazd można orzec zakaz prowadzenia pojazdów.

Do jego znamion należy skutek w postaci stworzenia realnego zagrożenia w ruchu drogowym. Należy ono do wykroczeń z narażenia konkretnego na nie-bezpieczeństwo. Według Sądu Najwyższego przez zasady bezpieczeństwa w ruchu

lądowym rozumieć należy zarówno reguły zawarte w przepisach określających porządek poru-szania się na szlakach komunikacyjnych i zachowanie się w typowych dla ruchu sytuacjach lub wyrażone przez przyjęte oznakowanie, oświetlenie i sygnalizację, jak i reguły nieskodyfikowane w sposób szczegółowy, a wynikające z wyżej wymienionych przepisów oraz istoty bezpieczeń-stwa w ruchu, które muszą znaleźć zastosowanie wszędzie tam, gdzie nie ma sprecyzowanego przepisu (uchwała SN z 28 lutego 1975 r., V KZP 2/74, OSNKW 1975, nr 3–4, poz. 33).

Spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu oznacza takie zakłócenie w ruchu, które może doprowadzić do kolizji na drodze, czyli zagrożenia sytuacyjnego. Niebezpieczeń-stwo musi mieć charakter realny, co oznacza, że istnieje prawdopodobieństwo przerodzenia się aktualnej sytuacji na drodze w sytuację, w której może powstać ujemne następstwo.

Potocznie stosowane określenie KOLIZJA w polskim prawie nie posiada definicji. Zgod-nie z przyjętą praktyką o kolizji mówimy wtedy, gdy dochodzi do zetknięcia, uszkodzenia pojazdu/pojazdów w wyniku tego, że któryś z kierujących/kierowców nie zachował należytej ostrożności. Jednakże nie tylko. Mogą być to również sytuacje typu: – potrącenie pieszego, – uderzenie w zwierzę, – zdarzenie z udziałem rowerzysty i innego uczestnika ruchu, zwierzyny, – inne sytuacje drogowe, ale tylko te, które zaistniały na drodze publicznej, w strefie zamiesz-kania lub strefie ruchu.

Warto również zastanowić się nad sposobem dokumentowania zdarzeń na drogach pu-blicznych, strefach zamieszkania, strefach ruchu w systemach policyjnych. Kwalifikację KOLIZJA nadajemy tylko i wyłącznie dla zdarzeń zaistniałych na ww. rodzajach dróg i tylko wtedy, gdy dochodzi do zagrożenia sytuacyjnego, czyli zagrożone jest bezpieczeństwo innego uczestnika ruchu niż sprawca. Nie liczy się tu np. infrastruktura drogowa, szkoda w mieniu.

Można zadać pytanie: Czym jest sam system SWD/EKSD? Czy one definiują pojęcie KOLIZJA? Oczywiście, że nie. Kwalifikacja KOLIZJA wzięła się właśnie z praktyki i ma od-zwierciedlenie w statystykach policyjnych.

W tym miejscu jednakże warto przywołać treść zarządzenia nr 635 Komendanta Głów-nego Policji z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie metod i form prowadzenia przez Policję

Komentarz


8


statystyki zdarzeń drogowych (Dz. Urz. KGP z 2013 r. poz. 75), gdzie w następujący sposób opisano wyżej wspomniane dwa rodzaje zdarzeń drogowych, tj. kolizji i wypadku drogowego.§ 3. Zarządzenia 635 KGP z 2006 r. Określenia użyte w zarządzeniu oznaczają: 1) wypadek drogowy – zdarzenie drogowe, które pociągnęło za sobą ofiary w ludziach, w tym

także u sprawcy tego zdarzenia, bez względu na sposób zakończenia sprawy; 2) kolizja drogowa – zdarzenie drogowe, które pociągnęło za sobą wyłącznie straty materialne.

Dokumentem, który określa sposób postępowania policjanta na miejscu zdarzenia drogo-wego – „kolizji” i „wypadku”, są wytyczne nr 3 Komendanta Głównego Policji z dnia 5 lipca 2007 r. w sprawie postępowania policjantów na miejscu zdarzenia drogowego (Dz. Urz. KGP Nr 17, poz. 133).

Odpowiedzialności za wykroczenie z art. 86 k.w. może podlegać także pieszy, który to np. wtargnie na jezdnię, zmuszając kierującego pojazdem do wykonania manewrów, których normalnie nie musiałby wykonać, czyli np.: nagłe hamowanie, zmiana pasa ruchu w celu unik-nięcia uderzenia w pieszego – nie dochodzi do uderzenia w pieszego, pojazd nie ulega uszko-dzeniu. Jednak wtedy nie mówimy o KOLIZJI drogowej, ale o spowodowaniu innego niż koli-zja drogowa zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Czym jest należyta ostrożność?

Zachowanie należytej ostrożności oznacza, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy, ostroż-ność wymaganą w danej sytuacji. Każdy uczestnik ruchu drogowego jest obowiązany do zacho-wania ostrożności, czyli do postępowania uważnego, przezornego, stosowania się do sytuacji istniejącej na drodze. W niektórych sytuacjach ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (art. 2) wymaga jednak od uczestnika ruchu drogowego ostrożności szczególnej, a więc większej niż zwykle wymagana. Taka szczególna ostrożność to ostrożność polegająca na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestników ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie (wy-rok SN z 29 kwietnia 2003 r., III KK 61/03, niepubl.).

Kierowca ma obowiązek nie tylko prowadzić pojazd zgodnie z obowiązującymi prze-pisami, lecz winien on także prowadzić pojazd w sposób rozważny i ostrożny. Oznacza to, że kierujący pojazdem winien zachować bezpieczną prędkość, czyli dostosować ją do konkret-nych warunków drogowych, między innymi do natężenia ruchu, warunków atmosferycznych, widoczności, nawierzchni i predyspozycji kierowcy.

Podsumowując, KOLIZJĄ możemy nazwać zdarzenie drogowe zaistniałe na drodze publicz-nej, strefie zamieszkania lub strefie ruchu, w którym zagrożone jest bezpieczeństwo innych uczestników ruchu drogowego. Nie jest nim uderzenie w słup na drodze publicznej przez kie-rującego jadącego pojazdem. Takie zdarzenie ma inną kwalifikację.

ZDARZENIE Z ART. 97 K.W., tj. INNE ZDARZENIE DROGOWE

Art. 97 k.w. Uczestnik ruchu lub inna osoba znajdująca się na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, a także właściciel lub posiadacz pojazdu, który wykracza przeciwko innym przepisom ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym lub przepisom wyda-nym na jej podstawie, podlega karze grzywny do 3000 złotych albo karze nagany.

W kontekście zdarzeń drogowych o wykroczeniu z art. 97 k.w., tj. spowodowaniu innego zdarzenia drogowego, możemy mówić w sytuacji, gdy na drodze publicznej, w strefie zamiesz-kania lub strefie ruchu dochodzi do sytuacji, gdzie jedynym uczestnikiem zdarzenia jest sam

9

sprawca i powoduje on zagrożenie tylko i wyłącznie dla siebie – jest jedynym pokrzywdzonym. Dodatkowo nie może być to spowodowane czynnikami zewnętrznymi typu: oślepienie przez światła innego pojazdu, wtargnięcie zwierzęcia itp. Typowym przykładem będzie sytuacja, gdy w pojeździe znajduje się tylko kierujący, który nie dostosowując prędkości do warunków ru-chu, traci panowanie nad pojazdem, w wyniku czego uderza np. w drzewo. Z takiego zdarze-nia sporządzamy dokumentację w postaci KARTY ZDARZENIA DROGOWEGO – KOLIZJA DROGOWA, jednak z opisu będzie wynikało, iż sprawca jest jedynym uczestnikiem zdarze-nia. Wzór przedmiotowej karty został wskazany jako załącznik do wcześniej przywołanego zarządzenia nr 635 KGP z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie metod i form prowadzenia przez Policję statystyki zdarzeń drogowych, gdzie aktualny wzór znajduje się obecnie w zarządzeniu nr 123 KGP z dnia 31 maja 2012 r. zmieniającym zarządzenie nr 635 KGP w sprawie metod i form prowadzenia przez Policję statystyki zdarzeń drogowych.

Ze względu na to, iż przedmiotowe wykroczenie nie jest określone w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakłada-nych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń, grzywna w postaci mandatu karnego mieści się w granicach od 20 do 500 zł bez punktów karnych. Oczywiście możliwe jest zastosowanie środków wynikających z treści art. 41 k.w.

Art. 41 k.w.W stosunku do sprawcy czynu można poprzestać na zastosowaniu pouczenia, zwróceniu uwagi, ostrzeżeniu lub na zastosowaniu innych środków oddziaływania wychowawczego.

Oznacza to, że policjant, który stwierdził popełnienie wykroczenia, może nie nałożyć kary w postaci grzywny w postępowaniu mandatowym na rzecz zastosowania jednego ze środków wskazanych w art. 41 k.w., tj. np. pouczenia, zwrócenia uwagi, ostrzeżenia bądź innych środ-ków, jeżeli uzna, że te środki wystarczą do celów wychowawczych i sprawca nie popełni więcej tego wykroczenia. Jest to fakultatywne i zależne od oceny osoby podejmującej czynności na miejscu zdarzenia drogowego – kolizji.

ZDARZENIE W RUCHU DROGOWYM Z ART. 98 K.W.

Art. 98 k.w. Kto, prowadząc pojazd poza drogą publiczną, strefą zamieszkania lub strefą ruchu, nie za-chowuje należytej ostrożności, czym zagraża bezpieczeństwu innej osoby, podlega karze grzywny albo karze nagany.

Na początek należy określić, jakie miejsca możemy zaliczyć do tych poza drogą publicz-ną, strefą zamieszkania lub strefą ruchu. Są to drogi wewnętrzne, a ich definicje są zawarte w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460): droga wewnętrzna – drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg.

Mamy tutaj bardzo ważną kwestię. Sam znak drogowy D-18 „PARKING” nie oznacza, że jest to droga wewnętrzna. Aby zaliczyć parking do dróg wewnętrznych, nie może być on zlokalizowany w pasie drogowym, czyli musi znajdować się poza miejscami określonymi w definicji drogi, gdzie: droga – jest to wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt.


10


UWAGA!

W przypadku braku możliwości ustalenia charakteru miejsca/drogi należy udokumento-wać przedmiotowe zdarzenie w wymaganej formie w celu podjęcia dalszych czynności. O powyższym fakcie należy na miejscu czynności poinformować uczestników z uwagi na powstałą wątpliwość.

Gdy na miejscu podejmowanej czynności zostanie ustalone, że dany parking znajduje się na drodze wewnętrznej, musimy przeanalizować treść art. 98 k.w. Otóż by zakwalifiko-wać dane zdarzenie jako wykroczenie z art. 98 k.w., musi zaistnieć jeszcze zagrożenie bezpie-czeństwu innej osoby. W tym wykroczeniu chodzi właśnie o zagrożenie bezpieczeństwa innej osoby, minimum jednej, ale innej niż sam sprawca wykroczenia, a nie o uszkodzenie samego mienia. Zaliczymy do tego sytuację, gdzie np. na parkingu drogi wewnętrznej osoba kierująca pojazdem znajdująca się sama w pojeździe, wyjeżdżając z parkingu, uderzy w drugi pojazd, w którym znajduje się co najmniej jedna inna osoba lub też wykonując manewr cofania pojaz-dem, nie zauważy znajdującej się za nim osoby i zmusi ją np. do szybkiego odskoczenia w celu uniknięcia uderzenia, czy też w nią uderzy. Oczywiście przy tym należy ustalić obrażenia ciała. By móc wykonać czynności w kierunku art. 98 k.w., nie możemy mieć sytuacji, gdzie INNA OSOBA doznaje ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Gdy już zakwalifikowaliśmy dane zdarzenie jako wykroczenie z art. 98 k.w., to możemy zastosować grzywnę w postępowaniu mandatowym w wysokości od 20 zł do 500 zł, ale bez punktów, lub zastosować jeden ze środków wymienionych w art. 41 k.w.

Podsumowując, z tego zdarzenia możemy sporządzić notatkę urzędową opisową lub też wypeł-nić stworzoną specjalnie do tej sytuacji Notatkę ze zdarzenia drogowego z art. 98 k.w. – wybór należy do obsługującego zdarzenie.

SZKODA PARKINGOWA Czym jest szkoda parkingowa?

Jest to zdarzenie podobne w kwestii umiejscowienia do tego z art. 98 k.w., czyli na dro-dze wewnętrznej, jednak nie dochodzi w nim do zagrożenia bezpieczeństwa innej osoby/osób. W tym przypadku dochodzi jedynie do uszkodzenia mienia, np. zaparkowanego pojazdu, a jedyną osobą, która uczestniczy w zdarzeniu, jest kierujący.

Śmiertelna ofiara wypadku – osoba zmarła na miejscu wypadku lub w ciągu 30 dni, licząc od dnia wypadku, na skutek doznanych obrażeń ciała.

Osoba ciężko ranna – osoba, która doznała ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nie-uleczalnej lub długotrwałej choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego ze-szpecenia lub zniekształcenia ciała oraz urazów w postaci np. złamań, uszkodzeń organów wewnętrznych, poważnych ran ciętych i szarpanych.

Osoba lekko ranna – osoba, która poniosła uszczerbek na zdrowiu inny niż określony w definicji „osoba ciężko ranna”, naruszający czynności narządu ciała lub rozstrój.

Spośród wszystkich rodzajów wypadków drogowych, na pierwsze miejsce wysuwają się zdarzenia, które można zakwalifikować do kategorii „zderzenie się pojazdów w ruchu”. W 2013 r. było 22 659 takich wypadków, co stanowiło 63,21% ogółu, śmierć w nich poniosło 1638 osób (42,95% wszystkich zabitych), a rannych zostało 29 841 osób (67,72% ogółu rannych).

Następnym, najczęściej występującym rodzajem wypadku, było „najechanie na piesze-go”. Takich zdarzeń było 10 042 (27,1%), w ich wyniku zginęły 1152 osoby (32,3%), a 9548 zostało rannych (20,9%).

11

a

2. Algorytm czynności policjanta na miejscu kolizji drogowej na podstawie wytycznych nr 3

Komendanta Głównego Policji

Policjant po przybyciu na miejsce kolizji w pierwszej kolejności powinien:1) zapewnić bezpieczeństwo w ruchu drogowym, nakazać uczestnikom kolizji usunięcie po-

jazdów z jezdni, jeżeli nie uczynili tego do czasu przybycia Policji;2) w sytuacji, gdy na skutek uszkodzeń nie ma możliwości usunięcia pojazdu z drogi – należy

zapewnić płynność ruchu; jeżeli uszkodzony pojazd blokuje przejazd – zorganizować ruch wahadłowy;

3) zabezpieczyć ślady położenia pojazdu i nakazać usunięcie z jezdni pojazdów uczestniczą-cych w kolizji;

4) ustalić dane personalne uczestników i świadków kolizji;5) dokonać sprawdzeń uczestników kolizji, dokumentów i pojazdów w systemie informa-

tycznym;6) dokonać oceny zdarzenia na podstawie śladów kryminalistycznych oraz relacji uczestni-

ków i świadków kolizji;7) ujawnić, w miarę możliwości określić oraz udokumentować graficznie w notatniku służbo-

wym ślady istotne dla rozstrzygnięcia sprawy;8) wstępnie ustalić przebieg i inne okoliczności kolizji na podstawie rozmowy z uczestnikami

i świadkami obecnymi na miejscu lub na podstawie innych dowodów;9) poddać badaniu na zawartość w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do

alkoholu kierującego (kierujących) pojazdem oraz inną osobę, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem uczestniczącym w kolizji drogowej;

10) w razie potrzeby wykonać inne stosowne czynności w celu zabezpieczenia dokumentów (np. prawo jazdy, dowód rejestracyjny, tarcza tachografów lub dane z tachografów cyfro-wych) oraz poinformować uczestników kolizji drogowej o dalszej procedurze postępo-wania w sprawie, przesłuchać lub skierować na przesłuchanie świadków i uczestników biorących udział w zdarzeniu osoby czasowo przebywającej na terytorium Rzeczypospo-litej Polskiej lub zamieszkałej w znacznej odległości od miejsca zdarzenia drogowego, za-trzymać osobę, jeżeli zachodzą przesłanki uzasadniające zastosowanie postępowania przy-śpieszonego, wykonać czynności związane z przywróceniem płynności ruchu drogowego w miejscu kolizji;

11) zastosować wobec sprawcy kolizji prawem przewidziane środki (pouczenie, mandat karny).Jeśli na miejscu kolizji nie jest możliwe ustalenie sprawcy wykroczenia lub oddalił się on

z miejsca zdarzenia albo odmówił przyjęcia mandatu karnego, należy sporządzić dokumentację niezbędną do dalszych czynności, a zwłaszcza: – szkic miejsca zdarzenia, – protokół oględzin pojazdu, – notatkę informacyjną ze zdarzenia drogowego, – kartę zdarzenia drogowego, – kartę rejestracyjną,

12


– protokół użycia urządzenia kontrolno-pomiarowego do ilościowego oznaczania alkoholu w wydychanym powietrzu.

Po wykonaniu tych czynności należy powiadomić dyżurnego o zakończeniu interwencji, a sporządzoną dokumentację wraz z zabezpieczonymi dokumentami przekazać dyżurnemu jed-nostki Policji.

13

a

3. Obowiązki uczestnika wypadku drogowego, w którym nie ma osoby zabitej lub rannej

Obowiązki określa ustawa Prawo o ruchu drogowym w art. 44 ust. 1. Kierujący pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym, jest obowiązany:

1) zatrzymać pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego,2) przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wy-

padku,3) niezwłocznie usunąć pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodował zagrożenia lub tamowa-

nia ruchu, jeżeli nie ma zabitego lub rannego,4) podać swoje dane personalne, dane personalne właściciela lub posiadacza pojazdu oraz dane

dotyczące zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpiecze-nia odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku.

14


4. Obowiązki uczestnika wypadku drogowego, w którym jest zabity lub ranny

Ustawa Prawo o ruchu drogowym w art. 44 ust. 2 określa obowiązki kierującego pojaz-dem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym, w którym jest zabity lub ranny.

Kierujący pojazdem, będąc uczestnikiem takiego wypadku drogowego, jest obowiązany:1) zatrzymać pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego, 2) przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu

wypadku, 3) nie przemieszczać pojazdu, 4) podać swoje dane personalne, dane personalne właściciela lub posiadacza pojazdu oraz dane

dotyczące zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpiecze-nia odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku,

5) udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać pogotowie ratunkowe i Policję, 6) nie podejmować czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie przebiegu wypadku, 7) pozostać na miejscu wypadku, a jeżeli wezwanie pogotowia lub Policji wymaga oddalenia

się – niezwłocznie powrócić na to miejsce.

15

a

5. Postępowanie policjanta podczas zabezpieczenia miejsca wypadku drogowego wynikające

z wytycznych nr 3 Komendanta Głównego Policji

Zabezpieczając wypadek drogowy, musimy zdać sobie sprawę, że poprawność wykona-nych czynności ma duży wpływ na ustalenie faktycznych przyczyn zdarzenia.

Policjant, który jako pierwszy przybył na miejsce zdarzenia drogowego, ustawia pojazd służbowy w sposób zapewniający bezpieczeństwo własne oraz uczestników ruchu drogowego oraz informuje dyżurnego jednostki o rozpoczęciu czynności. Następnie podejmuje czynności polegające w szczególności na: – dokonaniu wstępnej oceny zdarzenia i przekazaniu informacji dyżurnemu jednostki, w szcze-gólności o konieczności przybycia innych służb ratowniczych,

– zapewnieniu porządku i bezpieczeństwa na miejscu zdarzenia oraz współdziałaniu z innymi służbami ratowniczymi w celu zminimalizowania skutków zdarzenia,

– udzieleniu pierwszej pomocy ofiarom wypadku, – zabezpieczeniu miejsca zdarzenia dla przeprowadzenia dalszych czynności procesowych, w szczególności poprzez ochronę śladów kryminalistycznych przed ich utratą bądź znie-kształceniem, w tym również przez służby ratownicze i techniczne,

– podjęciu pościgu, jeżeli sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia, a pościg rokuje powodzenie jego zatrzymania,

– ustaleniu i rozpytaniu osób uczestniczących w zdarzeniu oraz jego świadków, a także odno-towaniu ich danych personalnych,

– uzyskaniu informacji od zespołu medycznego o obrażeniach osób poszkodowanych oraz miejscu ich hospitalizacji,

– poddaniu, w miarę możliwości, badaniu na zawartość w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu kierującego (kierujących) pojazdem oraz innej osoby, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem uczestniczącym w wypadku drogowym.

Po przybyciu na miejsce zdarzenia załogi obsługi zdarzeń drogowych lub grupy operacyj-no-procesowej policjant, o którym mowa powyżej, przekazuje dowódcy patrolu lub grupy infor-mację o wykonywanych czynnościach, dokonanych ustaleniach i pozostaje do jego dyspozycji.

Policjant posiadający przeszkolenie specjalistyczne w zakresie ruchu drogowego, wyko-nując czynności na miejscu wypadku drogowego, jest obowiązany:1) udzielić osobie rannej niezbędnej pomocy poprzez wydobycie lub uwolnienie jej z pojazdu,

udzielenie pierwszej pomocy, wezwanie pomocy medycznej i w razie potrzeby innych służb specjalistycznych,

2) zorganizować ruch drogowy w nowo powstałej sytuacji oraz zabezpieczyć miejsce zdarze-nia przed kolejnym wypadkiem lub kolizją, w szczególności poprzez: a) ustawienie w odpowiednich miejscach znaków lub urządzeń ostrzegawczo-zabezpiecza-

jących,b) ustalenie form współpracy z innymi podmiotami biorącymi udział w likwidacji skutków

wypadku,

16


c) usunięcie z rejonu zdarzenia osób postronnych,d) powiadomienie dyżurnego jednostki o czasowym zamknięciu lub ograniczeniu ruchu

w celu poinformowania o objazdach przy wykorzystaniu lokalnych mediów, e) zgłoszenie dyżurnemu jednostki konieczności zorganizowania objazdu przez zarządcę dro-

gi (Uwaga: W związku z wypadkiem drogowym policjant ma prawo wstrzymać ruch na drodze; w przypadku długotrwałego wstrzymania konieczne jest zorganizowanie objazdu.);

3) zabezpieczyć ujawnione ślady kryminalistyczne pod względem technicznym i procesowym przed ich utratą lub zniekształceniem, w tym również ujawnione przez służby ratownicze i techniczne,

4) ustalić dane personalne uczestników i świadków wypadku, 5) poddać badaniu na zawartość w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do

alkoholu kierującego (kierujących) pojazdem oraz inną osobę, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem w czasie wypadku,

6) ustalić wstępnie przebieg i istotne okoliczności wypadku na podstawie rozmowy z uczest-nikami i świadkami obecnymi na miejscu oraz innych dowodów,

7) dokonać sprawdzeń uczestników wypadku i pojazdów w systemie informatycznym, a w razie ustalenia osoby lub pojazdu poszukiwanego, powiadomić dyżurnego jednostki Policji,

8) ustalić miejsce hospitalizacji uczestnika wypadku odwiezionego do szpitala, a jeżeli jest to osoba poszukiwana, powiadomić dyżurnego, zaś w razie ucieczki uczestnika wypadku podjąć, w porozumieniu z dyżurnym, czynności zmierzające do ujęcia osoby,

9) przeprowadzić w razie potrzeby oględziny: miejsca, rzeczy i osób,10) w przypadku niecierpiącym zwłoki dokonać zewnętrznych oględzin zwłok,11) przeprowadzić inne czynności procesowe zgodnie z Kodeksem postępowania karnego (np.

zarządzić zabezpieczenie pojazdu i odzieży do dalszych badań),12) sporządzić dokumentację z przeprowadzonych czynności, a w szczególności:

– szkic miejsca wypadku drogowego w skali, dokumentację fotograficzną, a w razie po-trzeby i możliwości dokonać rejestracji wideo,

– notatkę urzędową oraz kartę statystyczną zdarzenia drogowego,13) powiadomić dyżurnego prokuratora (za pośrednictwem dyżurnego jednostki Policji)

w przypadku, kiedy: – następstwem wypadku jest śmierć osoby, – osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa jest osoba wymieniona w art. 309 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego,

– następstwem wypadku jest ciężki uszczerbek na zdrowiu, a osoba podejrzana o popełnie-nie przestępstwa znajduje się w stanie nietrzeźwości,

– wypadek wyczerpuje znamiona katastrofy komunikacyjnej,14) poinformować dyżurnego jednostki Policji o konieczności wezwania biegłego,15) w udokumentowany sposób zabezpieczyć mienie uczestników wypadku, jeżeli sami nie są

w stanie tego uczynić,16) wykonać inne czynności, a w szczególności:

– zlecone przez prokuratora lub dyżurnego jednostki, – ustalić, czy zdarzenie zostało zarejestrowane przez kamerę monitoringu, – zatrzymać w uzasadnionych przypadkach dokumenty, np. paszport, prawo jazdy, dowód rejestracyjny, tarcze tachografów (lub dane z tachografów cyfrowych),

– poinformować uczestników wypadku o dalszej procedurze postępowania w sprawie,17) w przypadkach niecierpiących zwłoki (np. potrzeba zastosowania środka zapobiegawcze-

go, udział w zdarzeniu osoby czasowo tylko przebywającej na terytorium Rzeczypospo-litej Polskiej lub zamieszkującej w znacznej odległości od miejsca wypadku) przesłuchać lub skierować na przesłuchanie świadków i uczestników wypadku,

17

18) w uzasadnionych przypadkach dokonać zatrzymania osoby,19) wykonać czynności związane z przywróceniem ruchu drogowego w miejscu wypadku,

w szczególności: – zarządzić usunięcie pojazdu, – zgłosić dyżurnemu jednostki konieczność wezwania właściwych służb do porządkowa-nia i uprzątnięcia miejsca zdarzenia,

– usunąć urządzenia ostrzegawczo-zabezpieczające, – przywrócić ruch do stanu pierwotnego, w tym zlikwidować wprowadzone objazdy,

20) zgłosić dyżurnemu jednostki konieczność powiadomienia właściwego przedsiębiorcy od-powiedzialnego za ładunek o potrzebie jego zabezpieczenia,

21) jeżeli w wypadku jest osoba zabita lub osoba, która odniosła ciężkie obrażenia ciała i znajduje się w stanie nieprzytomnym bądź gdy poszkodowanym jest nieletni, powiado-mić dyżurnego jednostki Policji o konieczności zawiadomienia osoby najbliższej ofierze zdarzenia, a w przypadku cudzoziemca – odpowiedniego przedstawiciela państwa obcego,

22) powiadomić dyżurnego o zakończeniu czynności na miejscu wypadku, niezwłocznie spo-rządzić stosowną dokumentację z wykonanych czynności i wraz z zabezpieczonymi doku-mentami przekazać dyżurnemu lub innemu policjantowi wyznaczonemu przez kierownika jednostki Policji.

5. Postępowanie policjanta podczas zabezpieczenia miejsca wypadku drogowego

18


6. Dokumenty stosowane podczas czynności wykonywanych na miejscu kolizji drogowej

(zapis w notatniku służbowym, karta rejestracyjna, karta zdarzenia drogowego, notatka urzędowa)

NOTATKA INFORMACYJNA Z ZAISTNIAŁEGO ZDARZENIA DROGOWEGO

W dniu ……………….............. o godz. ………......... w miejscowości ...............................……gmina ..…………………… droga …………………………… ul. .……………………………, skrzyżowanie ………………………………………………... Przyczyna zdarzenia drogowego…………………………………………………………………….…………………………….. …………………………………………………………………………………………………...

Uczestnicy kolizji 1 2 3Nazwisko i imięMiejsce zamieszkania

........................................

...............................................................................……...............................................

.......................................……...

..................................................Marka pojazduNr rejestracyjny

Właściciel pojazdu ..........................................…….............................

.......................................…....…...........................................

.......................................……...

..................................................Nazwa firmy ubezpieczeniowejNr polisy ………………………...........Prawo jazdy kategoria nr dokumentu

........................................ ..................................................

Stan trzeźwościUszkodzenia pojazdów (miejsca uszkodzone zaznaczyć „X”)

Sprawcą kolizji był kierujący samochodem marki ................................... nr rej. ........................Zastosowane środki prawne: – pouczenie – mandat karny ........................... nr ........................., – wniosek o ukaranie do SąduInni uczestnicy zdarzenia (piesi, pasażerowie, świadkowie) 1. ............................................................. zam. ............................................................................2. ............................................................. zam. ............................................................................Uwagi: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(stopień imię i nazwisko policjanta)

19


20


21

Załącznik nr 1do zarządzenia nr 123 KGP

z dnia 31 maja 2012 r.


22


23

Załącznik nr 2do zarządzenia nr 123 KGP

z dnia 31 maja 2012 r.

SPOSÓB WYPEŁNIANIA KARTY ZDARZENIA DROGOWEGO

1. Karta zdarzenia drogowego jest dwustronnym formularzem, składającym się z części nagłówkowej, szkicu miejsca zdarzenia oraz 12 tabel.

1.1. Na pierwszej stronie karty zdarzenia drogowego znajdują się:1) nagłówek opisujący miejsce zdarzenia drogowego;2) miejsce na sporządzenie orientacyjnego schematu;3) tabele od I do V charakteryzujące miejsce zdarzenia oraz określające warunki istnie-

jące w chwili zdarzenia;4) tabela VI mówiąca o rodzaju zdarzenia;5) tabela VII zawierająca dane dotyczące uszkodzeń poza pojazdami;6) tabela VIII zawierająca informacje o uczestniczących w zdarzeniu pojazdach;7) tabela IX określająca przyczyny (okoliczności) zdarzenia drogowego.

1.2. Na drugiej stronie karty znajdują się:1) tabela X dotycząca uczestników zdarzenia drogowego;2) tabela XI zawierająca dodatkowe informacje o kierujących;3) tabela XII mówiąca o sposobie rozstrzygnięcia sprawy;4) miejsce na dane i podpis policjanta likwidującego zdarzenie drogowe.

2. Kartę zdarzenia drogowego wypełnia się poprzez wstawienie znaku X w odpowiednie pole (pola) lub wpisanie wymaganej informacji oraz wykonanie szkicu miejsca zdarze-nia m.in. przy użyciu odpowiednich symboli.

2.1. Informacje o pojazdach i kierujących tymi pojazdami należy podawać indywidualnie dla każdego uczestnika pojazdu.

2.2. Przyjęto zasadę, że numerem „1” oznacza się pojazd, którego kierujący spowodował zda-rzenie drogowe. Pozostałe pojazdy oznacza się w kolumnach w dowolnej kolejności.

2.3. W przypadku współwiny kierujących, jednego z nich oznacza się numerem „1”, drugiego zaś numerem „2”.

2.4. Jeżeli sprawcą zdarzenia był pieszy lub pasażer, w tabeli X „UCZESTNICY” wpisuje się go na pierwszej pozycji w grupie pieszych i pasażerów, natomiast pojazdy uczestniczące w zdarzeniu oznacza się w dowolnej kolejności.

2.5. Na szkicu miejsca zdarzenia drogowego należy każdy uczestniczący pojazd oznaczyć od-powiednimi, kolejnymi numerami: 1, 2, 3 zgodnie z danymi zawartymi w tabelach.

2.6. Karta zdarzenia drogowego przewidziana jest maksymalnie dla 3 pojazdów (kierujących) i 6 pasażerów lub pieszych. Jeżeli w zdarzeniu uczestniczy więcej pojazdów, pasażerów lub pieszych niż przewidziano w tabelach, należy wypełnić drugą kartę – uzupełniającą.

2.7. W karcie uzupełniającej należy wypełnić nagłówek, a następnie podać informacje o czwartym i dalszych pojazdach (kierujących) oraz pasażerach lub pieszych. Równocze-śnie należy zmienić numeracje pojazdów z „1” na „4”, „2” na „5”, „3” na „6”. Informacje o siódmym pojeździe i dalszych należy podać w analogiczny sposób.

3. Nagłówek karty zdarzenia drogowego3.1. JEDNOSTKA POLICJI [01] – wpisać nazwę jednostki, na terenie której zaistniało zdarze-

nie i jako drugą, jednostkę, z której policjant wykonywał czynności na miejscu zdarzenia.3.2. NR KW [02] – wpisać numer pozycji Książki Wydarzeń lub inny numer, pod którym zda-

rzenie zostało zarejestrowane.


24


3.3. POWIAT [03], GMINA [04], MIEJSCOWOŚĆ [05] – wpisać właściwe nazwy określa-jące miejsce zdarzenia drogowego.

3.4. ULICA, NR POSESJI [06] – wpisać nazwę ulicy, numer posesji lub numer innego punk-tu charakterystycznego, na wysokości którego zaistniało zdarzenie, np. nr latarni.

3.5. DROGA NR [07], km, hm – wpisać w zaznaczone pola numer drogi według obowiązu-jącej numeracji (także w przypadku, gdy zdarzenie miało miejsce w granicach miasta), poprzedzając go literą zgodnie z jej kategorią: A – autostrada, K – droga krajowa, W – droga wojewódzka, P – droga powiatowa, G – droga gminna.

3.6. SKRZYŻOWANIE Z ULICĄ/DROGĄ NR [08] – wpisać nazwę ulicy lub numer drogi, jeżeli zdarzenie miało miejsce na skrzyżowaniu z ulicą podaną w pozycji [06] lub drogą podaną w pozycji [07].

3.7. ODLEGŁOŚĆ DO SKRZYŻOWANIA [09] – wpisać odległość w metrach od miejsca zdarzenia do najbliższego skrzyżowania, jeżeli droga nie jest wyposażona w słupki z oznaczeniem kilometrów i hektometrów.

3.8. KIERUNEK [10] – wpisać nazwę miejscowości, w kierunku do której mierzono odle-głość od miejsca zdarzenia do najbliższego skrzyżowania, jw.

3.9. DATA ZDARZENIA [11] – wpisać datę w układzie: rok, miesiąc, dzień.3.10. GODZINA [12] – wpisać godzinę zdarzenia w oddzielnie zaznaczone pola, odpowiednio

po dwie cyfry: godzina i minuta, np. 09:45 zapisać 09 45.3.11. GODZINA PRZYJĘCIA ZGŁOSZENIA [12A] – wpisać godzinę przyjęcia zgłoszenia

w układzie jak w poz. 12 (dane wypełnić w przypadku wypadku, w którym był zabity).3.12. GODZINA PRZYBYCIA [12B] – wpisać godzinę przybycia na miejsce zdarzenia

w układzie jak w poz. 12 (dane wypełnić w przypadku wypadku, w którym był zabity).3.13. WSPÓŁRZĘDNE GPS [13] – wypełnia się po uruchomieniu systemu, w stopniach, mi-

nutach, sekundach, według wskazań urządzenia.3.14. DROGA PUBLICZNA [14] – zaznaczyć, jeżeli zdarzenie miało miejsce na drodze pu-

blicznej (droga: krajowa, wojewódzka, powiatowa, gminna) z wyjątkiem drogi publicz-nej w strefie zamieszkania.

3.15. STREFA ZAMIESZKANIA [15] – zaznaczyć, jeżeli zdarzenie miało miejsce na drodze publicznej objętej strefą zamieszkania lub na drodze niepublicznej w strefie zamieszkania.

3.16. STREFA RUCHU [15A] – zaznaczyć, jeżeli zdarzenie miało miejsce na drodze publicz-nej objętej strefą zamieszkania lub na drodze niepublicznej w strefie ruchu.

4. Szkic miejsca zdarzenia drogowegoCzęść karty przeznaczona na sporządzenie szkicu ma umożliwić w miarę dokładną

lokalizację miejsca zdarzenia drogowego w planie drogi oraz zidentyfikowanie tego miejsca w terenie. Odwzorowanie sytuacji ma posłużyć odpowiednim specjalistom z zakresu inży-nierii ruchu oraz służbom drogowym do przeprowadzenia analiz miejsc szczególnie niebez-piecznych występujących na drodze. Obszar szkicu został podzielony na trzy zasadnicze części składające się z:1) ogólnego planu sytuacyjnego lokalizacji miejsca zdarzenia;2) szczegółowego szkicu miejsca zdarzenia;3) miejsca na wpisanie uwag.

W dodatkowym polu, w celu ujednolicenia i ułatwienia sporządzania szkicu, umieszczo-no symbole określające przedmioty i sytuacje w trakcie zdarzenia.4.1. OGÓLNY PLAN SYTUACYJNY

W polu tym w sposób graficzny przedstawiono miejsce zdarzenia drogowego w odniesie-niu do punktów charakterystycznych w terenie. Należy wypełnić zgodnie z danymi zawartymi w nagłówku: skrzyżowanie [08], odległość [09], kierunek [10].

25

4.2. SZCZEGÓŁOWY SZKIC SYTUACYJNYPole to przeznaczone jest na przedstawienie w formie szkicu miejsca zdarzenia drogowe-

go. Prawidłowo sporządzony szkic powinien zawierać w szczególności:1) geometrię odcinka drogi lub skrzyżowania z zaznaczeniem m.in.: osi drogi, jezdni, poboczy;2) kierunek poruszania się pojazdów, pieszych;3) miejsce zderzenia się pojazdów lub potrącenia pieszego;4) pojazd(y) lub pieszego(-ych) uczestniczący(e) w zdarzeniu drogowym, które należy ponu-

merować zgodnie z zasadami określonymi w ust. 2.Przy sporządzaniu szkicu należy posługiwać się symbolami przedstawionymi w dodat-

kowym polu, a w przypadku użycia innego oznaczenia niż przyjęte, należy podać jego opis.4.3. UWAGI

Miejsce to przeznaczone jest na sporządzenie krótkich informacji, które nie mają od-wzorowania na szkicu lub przedstawienie ich w sposób graficzny jest niemożliwe. Zapisy te powinny dotyczyć głównie informacji o miejscu, okoliczności i przebiegu zdarzenia, które nie są zawarte w innych tabelach karty.5. Tabela I – MIEJSCE ZDARZENIA

Tabela zawiera 10 pozycji ponumerowanych liczbami od 16 do 25, określających miejsce zdarzenia. Za miejsce zdarzenia przyjmuje się miejsce rozpoczęcia zdarzenia.A. W części pod nazwą „OBSZAR” (pozycje 16 i 17), znak X należy obowiązkowo umieścić

w jednej z pozycji.B. W części pod nazwą „GEOMETRIA DROGI” (pozycje od 18 do 22), znak lub znaki X nale-

ży umieścić w odpowiednich pozycjach w zależności od tego, w którym miejscu na drodze miało miejsce zdarzenie. Przykładowo, jeżeli zdarzenie drogowe miało miejsce na odcinku prostym i wzniesieniu, należy zaznaczyć pozycje 18 i 21, a jeżeli na (zakręcie) łuku i spad-ku, należy zaznaczyć pozycję 19 i 20.

C. W części pod nazwą „SKRZYŻOWANIE” (pozycje od 23 do 25) znak X należy umieścić tylko w jednej z pozycji, tam, gdzie zdarzenie miało miejsce, tj. na jednym z trzech typów skrzyżowania. Przy określaniu typu skrzyżowania należy kierować się istniejącym oznako-waniem pionowym, bez względu na to, czy na skrzyżowaniu była zainstalowana sygnaliza-cja świetlna czy nie.

Pojęcie „skrzyżowanie” oznacza – przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezd-nię, ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecię-cia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową lub stanowiącą dojazd do obiektu znajdującego się przy drodze.5.1. OBSZAR

Wpisać odpowiednio znak X w jedną z pozycji, w zależności od tego czy zdarzenie miało miejsce w obszarze zabudowanym czy niezabudowanym.

Poz. 16 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce w obszarze zabudowanym.Przez pojęcie obszar zabudowany rozumie się obszar oznaczony znakami drogowymi D-42 „obszar zabudowany” i D-43 „koniec obszaru zabudowanego”.

Poz. 17 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce poza obszarem zabudowanym.Przez obszar niezabudowany rozumie się pozostałe obszary nieokreślone w poz. 16.5.2. GEOMETRIA DROGI

Wpisać znak X w pole przy jednej lub kilku pozycjach, w zależności od geometrii drogi, jaka była w miejscu zaistnienia zdarzenia.

Poz. 18 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na prostym odcinku drogi.Poz. 19 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na zakręcie lub łuku poziomym, nieza-

leżnie od tego czy jest oznakowany znakami A-1, A-2, A-3, A-4.


26


Poz. 20 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na znacznym spadku podłużnym drogi. Przez spadek podłużny rozumie się znaczne pochylenie podłużne drogi, w szczególności ozna-kowane znakiem drogowym A-22 „niebezpieczny zjazd”.

Przez pojęcie zdarzenie miało miejsce na spadku rozumie się, gdy pojazd poruszający się „w dół” zjechał na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu i na tej części jezd-ni nastąpiło zderzenie z innym prawidłowo jadącym pojazdem lub doszło do potrącenia pieszego.

Poz. 21 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na znacznym wzniesieniu podłużnym drogi.

Przez wzniesienie podłużne drogi rozumie się znaczne wzniesienie podłużne drogi ogra-niczające widoczność przeszkody w poziomie drogi, w szczególności oznakowane znakiem drogowym A-23 „niebezpieczny podjazd”.

Przez pojęcie zdarzenie miało miejsce na wzniesieniu rozumie się, gdy pojazd poru-szający się „pod górę” zjechał na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu i na tej części jezdni nastąpiło zderzenie z innym prawidłowo jadącym pojazdem lub doszło do potrącenia pieszego.Poz. 22 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na wierzchołku wzniesienia.5.3. SKRZYŻOWANIE

Poz. 23 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na skrzyżowaniu dróg równorzędnych.Poz. 24 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na skrzyżowaniu z drogą z pierwszeń-

stwem przejazdu.Poz. 25 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na skrzyżowaniu dróg z ruchem

okrężnym.Przez pojęcie skrzyżowanie o ruchu okrężnym rozumie się, gdy organizacja ruchu została

określona znakiem C-12 „ruch okrężny”.6. Tabela II – CHARAKTERYSTYKA MIEJSCA ZDARZENIA

Tabela zawiera 16 pozycji ponumerowanych liczbami od 26 do 41. Znak X należy posta-wić w jednej pozycji.

Poz. 26 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na jezdni.Przez pojęcie jezdnia rozumie się część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów; określe-

nie to nie dotyczy torowisk wydzielonych z jezdni.Poz. 27 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na pasie dzielącym dwie jezdnie jed-

nokierunkowe.Do pasa dzielącego jezdnię nie zalicza się obszaru wyznaczonego liniami ciągłymi kra-

wędziowymi P-7b, umieszczonymi wzdłuż obu jezdni jednokierunkowych, gdy obszar ten po-siada tego samego rodzaju nawierzchnię jak obie jezdnie.

Poz. 28 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na poboczu, bez względu na to czy po-bocze było utwardzone czy gruntowe.

Poz. 29 – wypełnić, gdy doszło do uderzenia pojazdu w skarpę lub wjechania do rowu (zgodnie z tabelą VI „Rodzaj zdarzenia”).

Poz. 30 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na chodniku lub drodze dla pieszych oznakowanej znakami C-16 „droga dla pieszych”.

Poz. 31 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze oznakowanej znakami C-13 „droga dla rowerów”.

Poz. 32 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na wyznaczonym przejściu dla pieszych. Przejście dla pieszych to powierzchnia jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska przeznaczona do przechodzenia przez pieszych, oznaczona znakami P-10 i D-6.

Poz. 33 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na przystanku.

27

Przez przystanek rozumie się miejsce zatrzymywania się pojazdów transportu publiczne-go, w odległości 15 m od słupka lub tablicy oznaczającej przystanek. To samo miejsce oznacza również całą długość zatoki przystankowej i całą długość linii P-17 „linia przystankowa”.

Poz. 34 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na przejeździe tramwajowym lub toro-wisku tramwajowym. Przez przejazd tramwajowy rozumie się miejsce, w którym tory tramwa-jowe krzyżują się w jednym poziomie z jezdnią lub przewiązką.

Przez torowisko tramwajowe rozumie się miejsce na drodze, po którym przebiegają tory tramwajowe, bez względu na to, czy są one położone poza jezdnią, wbudowane w jezdnię czy wyniesione ponad nią.

Poz. 35 i 36 – wypełnić odpowiednio, gdy zdarzenie miało miejsce na przejeździe kole-jowym strzeżonym lub niestrzeżonym.

Przez przejazd kolejowy strzeżony rozumie się miejsce, w którym tory kolejowe krzyżują się w jednym poziomie z jezdnią, został oznakowany znakami: A-9 „przejazd kolejowy z zapo-rami” i odpowiednio dodatkowymi znakami pionowymi przed przejazdami kolejowymi. Za taki sam przejazd kolejowy rozumie się przejazd oznakowany znakiem B-32 „rogatka uszkodzona”.

Przez przejazd kolejowy niestrzeżony rozumie się miejsce, w którym tory kolejowe krzy-żują się w jednym poziomie z jezdnią, został on oznakowany znakami A-10 „przejazd kolejowy bez zapór” i odpowiednio dodatkowymi znakami pionowymi przed przejazdami kolejowymi, również znakiem B-20 „stop”.

Poz. 37 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na moście, wiadukcie, łącznicy lub tunelu.

Przez most rozumie się budowlę inżynierską, przeznaczoną do przeprowadzenia drogi, samodzielnego ciągu pieszego lub pieszo-rowerowego lub innego rodzaju komunikacji nad ciekiem wodnym.

Przez wiadukt rozumie się budowlę inżynierską przeznaczoną do przeprowadzenia drogi, samodzielnego ciągu pieszego lub pieszo-rowerowego lub innego rodzaju komunikacji nad przeszkodą terenową.

Przez łącznicę rozumie się drogę łączącą dwie lub więcej dróg na skrzyżowaniu wielo-poziomowym.

Przez tunel rozumie się budowlę inżynierską przeznaczoną do przeprowadzenia drogi, samodzielnego ciągu pieszego lub pieszo-rowerowego lub innego rodzaju komunikacji przez lub pod przeszkodą terenową, oznakowany znakami D-37 „tunel”.

Poz. 38 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na przewiązce dróg o dwóch jezdniach jednokierunkowych. Przez przewiązkę rozumie się jezdnię przecinającą pas dzielący pod ką-tem prostym lub zbliżonym do prostego, łączącą dwie jezdnie jednokierunkowe, służącą do za-wracania pojazdów, lub do wjazdu do nieruchomości, lub do wjazdu do obiektu przydrożnego.

Poz. 39 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na parkingu lub placu.Przez pojęcie parking rozumie się miejsce oznakowane znakami drogowymi D-18, D-18a

lub D-18b „parking”, przeznaczone do zatrzymywania lub postoju pojazdów wraz z miejscem do wykonywania manewrów. Przez pojęcie plac rozumie się miejsce poza drogą, zwyczajowo przyjęte jako miejsce do zatrzymywania i postoju pojazdów, nieoznakowane żadnymi znakami drogowymi.

Poz. 40 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na: wyjeździe lub wjeździe na drogę z/do nieruchomości, obiektu przydrożnego lub dojazdu do tego obiektu, z drogi niebędącej drogą publiczną, ze strefy zamieszkania, pola, drogi gruntowej, zajezdni.

Poz. 41 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce w obszarze robót drogowych lub w miejscu, gdzie wprowadzono oznakowanie tymczasowe w związku z prowadzonymi robo-tami drogowymi.


28


7. Tabela III – INFORMACJE O DRODZETabela zawiera 20 pozycji ponumerowanych liczbami od 42 do 60A stanowiących infor-

mację o drodze.A. W części pod nazwą „RODZAJ DROGI” (pozycje 42 do 46), znak X należy obowiązkowo

umieścić w jednej z pozycji.B. W części pod nazwą „NAWIERZCHNIA” (pozycje 47 i 48), znak X należy obowiązkowo

umieścić w jednej z pozycji.C. W części pod nazwą „STAN NAWIERZCHNI” (pozycje od 49 do 55), znak X należy

umieścić w jednej lub kilku pozycjach, w zależności od tego jaki był stan nawierzchni w momencie zdarzenia.

D. W części pod nazwą „SYGNALIZACJA ŚWIETLNA” (pozycje od 56 do 58), znak X należy obowiązkowo umieścić w jednej z pozycji.

E. W części pod nazwą „OZNAKOWANIE POZIOME” (pozycja 59 i 60) znak X należy obo-wiązkowo umieścić w jednej z pozycji.

F. W części pod nazwą „LICZBA PASÓW RUCHU” (pozycja 60A) należy wpisać przy po-mocy cyfry liczbę pasów ruchu.

7.1. RODZAJ DROGIPoz. 42 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na autostradzie.Przez autostradę rozumie się drogę dwujezdniową, oznaczoną znakami D-9 i D-10 „au-

tostrada” i „koniec autostrady”, na której nie dopuszcza się ruchu poprzecznego, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych, które na równej, poziomej jezdni mogą rozwinąć prędkość co najmniej 40 km/h, w tym również w razie ciągnięcia przyczep.

Poz. 43 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze ekspresowej.Przez drogę ekspresową rozumie się drogę dwu- lub jednojezdniową, oznaczoną znakami

drogowymi D-7 i D-8 „droga ekspresowa” i „koniec drogi ekspresowej”, przeznaczoną tylko do ruchu pojazdów samochodowych.

Poz. 44 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze o dwóch jezdniach jedno-kierunkowych.

Przez drogę o dwóch jezdniach jednokierunkowych rozumie się drogę, na której jezdnie podzielone są pasem, zgodnie z definicją zawartą w poz. 27.

Poz. 45 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze jednokierunkowej.Przez drogę jednokierunkową rozumie się drogę oznaczoną znakiem D-3 „droga jedno-

kierunkowa”.Poz. 46 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze posiadającej jedną jezdnię

dwu- lub wielopasmową.7.2. NAWIERZCHNIA

Poz. 47 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze twardej.Przez drogę twardą rozumie się drogę z jezdnią o nawierzchni bitumicznej, betonowej,

kostkowej, klinkierowej lub brukowcowej oraz płyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeżeli długość nawierzchni przekracza 20 m.

Poz. 48 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze o nawierzchni gruntowej.Przez drogę o nawierzchni gruntowej rozumie się drogę inną niż określoną w poz. 47.

7.3. STAN NAWIERZCHNIPoz. 49 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze o nawierzchni suchej.Poz. 50 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze o nawierzchni mokrej.Przez nawierzchnię mokrą rozumie się nawierzchnię: w trakcie opadów deszczu, po opadach

deszczu, gradu, po roztopionym śniegu, na której jest woda niespowodowana opadami atmosferycz-nymi i nie występują na niej duże obszarowo kałuże lub rozlewiska, w rozumieniu poz. 51.

29

Poz. 51 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na drodze, gdzie znajdują się duże ob-szarowo kałuże lub rozlewiska, utrudniające ruch.

Poz. 52 – wypełnić, gdy nawierzchnia jest oblodzona lub zaśnieżona.Przez nawierzchnię oblodzoną rozumie się, gdy jezdnia w miejscu zdarzenia na całej

długości jest oblodzona na skutek zamarznięcia wody lub rozjeżdżony śnieg został zamieniony w warstwę lodu.

Przez nawierzchnię zaśnieżoną rozumie się, gdy jezdnia w miejscu zdarzenia jest pokryta warstwą śniegu i jest niewidoczna.

Poz. 53 – wypełnić, gdy nawierzchnia jest zanieczyszczona.Przez nawierzchnię zanieczyszczoną rozumie się drogę, na której jezdnia zanieczyszczo-

na jest: błotem, piaskiem, płynami ropopochodnymi, mokrymi liśćmi itp.Poz. 54 – wypełnić, gdy nawierzchnia posiada koleiny lub garby.Przez koleiny rozumie się trwałe odkształcenie przekroju poprzecznego nawierzchni,

przekraczające 3 cm, powstałe wzdłuż drogi w miejscu oddziaływania kół pojazdów w ruchu.Przez garby rozumie się podłużne lub poprzeczne wybrzuszenia nawierzchni jezdni spo-

wodowane ruchami podłoża albo przesunięciem warstw bitumicznych.Poz. 55 – wypełnić, gdy nawierzchnia posiada dziury lub wyboje.Przez dziurę rozumie się miejsce nawierzchni, gdzie występuje jej ubytek o wymiarach

większych niż 15 cm x 15 cm, na głębokości większej niż 5 cm.Przez wybój rozumie się miejsce nawierzchni, gdzie występuje jej ubytek o wymiarach

nie większych niż 15 cm x 15 cm, na głębokości większej niż 5 cm.7.4. SYGNALIZACJA ŚWIETLNA

Poz. 56 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na skrzyżowaniu lub poza skrzyżowa-niem, wyposażonym w działającą sygnalizację świetlną.

Przez sygnalizację świetlną rozumie się sygnalizację świetlną dla kierujących i pieszych oraz sygnalizację dla kierujących pojazdami wykonującymi odpłatny przewóz osób na regular-nych liniach (autobusy, trolejbusy oraz inne pojazdy), dla pieszych i rowerzystów, jak również sygnalizację dla tramwajów na przejazdach kolejowych (tramwajowych).

Przez działającą sygnalizację rozumie się sygnalizację nadającą sekwencje sygnałów: zielony, żółty, czerwony, żółto-czerwony, lub zielony i czerwony (dla pieszych i rowerzystów), lub pojedynczy czerwony albo żółty.

Poz. 57 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na skrzyżowaniu lub poza skrzyżowa-niem, wyposażonym w sygnalizację świetlną, która nie działała.

Przez pojęcie niedziałająca sygnalizacja świetlna rozumie się przypadki, gdy zainstalo-wana sygnalizacja świetlna określona w poz. 56 nie nadaje żadnych sygnałów świetlnych.

Poz. 58 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce na skrzyżowaniu, na którym nie było sygnalizacji świetlnej.7.5. OZNAKOWANIE POZIOME

Poz. 59 – wypełnić, gdy znaki poziome w postaci linii, napisów i symboli są umieszczone na nawierzchni drogi.

Poz. 60 – wypełnić, gdy znaków brak lub są nieczytelne.7.6 LICZBA PASÓW RUCHU

Poz. 60A – wpisać cyfrą liczbę pasów ruchu.8. Tabela IV – OŚWIETLENIE

Tabela zawiera 4 pozycje ponumerowane liczbami od 61 do 64 stanowiące informacje o porze dnia oraz warunkach oświetlenia, jakie były w momencie zaistnienia zdarzenia dro-gowego.


30


8.1. OŚWIETLENIE DROGI OD ŚWITU DO ZMROKUPoz. 61 – wypełnić, gdy zdarzenie drogowe miało miejsce w dzień, za wartość graniczną

przyjmuje się godzinę wschodu i zachodu słońca, chyba że zachmurzenie nieba spowodowało późniejsze rozpoczęcie oświetlenia dziennego lub wcześniejsze zapadanie zmroku.

Poz. 62 – wypełnić, gdy zdarzenie drogowe miało miejsce w czasie świtu lub zmroku, przed wschodem lub zachodem słońca, z zastrzeżeniem zapisu poz. 61.8.2. NOC

Poz. 63 – wypełnić, gdy droga w miejscu zdarzenia była oświetlona.Przez pojęcie droga oświetlona rozumie się, gdy jest ona oświetlona światłem ze-

wnętrznym.Poz. 64 – wypełnić, gdy droga w miejscu zdarzenia nie jest oświetlona żadnym światłem

zewnętrznym, bez względu na to, czy jest ono uszkodzone, czy wyłączone.9. Tabela V – WARUNKI ATMOSFERYCZNE

Tabela zawiera 7 pozycji ponumerowanych liczbami od 65 do 71. Znak X należy posta-wić w jednej lub kilku pozycjach.

Poz. 65 – wypełnić, gdy w momencie zdarzenia były dobre warunki atmosferyczne.Przez pojęcie dobre warunki atmosferyczne rozumie się, gdy w dzień świeci słońce, za-

chmurzenie nieba jest niecałkowite i nie występują mgły lub opady atmosferyczne, a wiatr jest umiarkowany.

Poz. 66 – wypełnić, gdy w momencie zdarzenia było pochmurno.Przez pojęcie pochmurno rozumie się całkowite zachmurzenie nieba.

Poz. 67 – wypełnić, gdy w momencie zdarzenia było oślepiające słońce.Przez pojęcie oślepiające słońce rozumie się, gdy bezpośrednio świeci ono w oczy kieru-

jącego pojazdem lub pieszemu.Poz. 68 – wypełnić, gdy w momencie zdarzenia wiał silny wiatr.Przez pojęcie silny wiatr rozumie się, gdy jest on boczny, utrudniający kierowanie po-

jazdem.Poz. 69 – wypełnić, gdy w momencie zdarzenia padał deszcz, w wyniku czego nawierzch-

nia drogi była co najmniej mokra.Poz. 70 – wypełnić, gdy w momencie zdarzenia były opady śniegu lub gradu, w wyniku

czego nawierzchnia drogi była co najmniej mokra.Poz. 71 – wypełnić, gdy w momencie zdarzenia występowała mgła lub dym, które zmniej-

szyły przejrzystość powietrza ograniczającą widoczność na odległość mniejszą niż 150 m.10. Tabela VI – RODZAJ ZDARZENIA

Tabela zawiera 14 pozycji ponumerowanych liczbami od 72 do 85 stanowiących infor-mację o rodzaju zdarzenia drogowego, z udziałem wszystkich rodzajów pojazdów. Należy wy-brać i zaznaczyć znakiem X jedno pole, odpowiadające rodzajowi zdarzenia. Jeżeli np. na sku-tek wypadku nastąpiło zderzenie się pojazdów, następnie zjechanie z drogi i wywrócenie się, należy wybrać ten rodzaj zdarzenia, który wystąpił pierwszy, czyli „zderzenie się pojazdów”.10.1. ZDERZENIE SIĘ POJAZDÓW W RUCHU

Poz. 72 – wypełnić, gdy pojazdy zderzyły się czołowo.Przez pojęcie zderzenie czołowe rozumie się, gdy pojazdy poruszały się w przeciwnych

kierunkach, z zastrzeżeniem poz. 73.Poz. 73 – wypełnić, gdy pojazdy zderzyły się pod kątem, podczas przecinania się kierun-

ków ruchu.Poz. 74 – wypełnić, gdy nastąpiło tylne zderzenie pojazdów.Przez pojęcie zderzenie tylne rozumie się, gdy pojazdy jechały w tych samych kierun-

kach, z zastrzeżeniem poz. 73.

31

10.2. NAJECHANIE NAPoz. 75 – wypełnić, gdy nastąpiło zetknięcie się pojazdu z osobą pieszą w obrębie drogi

(jezdnia, pobocze, chodnik itp.) bez względu na sprawcę wypadku.Dla celów statystycznych przez pojęcie pieszy należy rozumieć osobę znajdującą się

poza pojazdem na drodze, prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy, podręczny lub inwalidzki, sanki, poruszającą się na wózku inwalidzkim, na rolkach, wrotkach.

Poz. 76 – wypełnić, gdy nastąpiło najechanie na pojazd unieruchomiony.Przez pojęcie pojazd unieruchomiony rozumie się, gdy nastąpiło zatrzymanie pojazdu

na drodze niewynikające z warunków ruchu (nie dot. pojazdów oczekujących np. na zmianę świateł, otwarcie zapór kolejowych), bez względu na jego pozycję i miejsce, np. pojazd zepsuty stojący na jezdni, poboczu, chodniku itp.

Poz. 77 – wypełnić, gdy nastąpiło najechanie na drzewo.Poz. 78 – wypełnić, gdy nastąpiło najechanie na słup, znak drogowy, wysepkę na jezdni,

ogrodzenie, barierę łańcuchową, zabezpieczone i wygrodzone roboty drogowe, sygnalizator, kon-strukcję wsporczą, budynek, obiekt drogowy (wiadukt, tunel), pryzmę piasku (kruszywa) itp.

Poz. 79 – wypełnić, gdy nastąpiło najechanie na zaporę kolejową lub półzaporę kolejową.Poz. 80 – wypełnić, gdy najechano na dziurę, wybój, garb, koleinę w rozumieniu definicji

zawartych w poz. 54 i poz. 55.Poz. 81 – wypełnić, gdy nastąpiło najechanie na zwierzę.Poz. 82 – wypełnić, gdy nastąpiło najechanie na barierę ochronną.Pod pojęciem bariera ochronna rozumie się barierę energochłonną, bariery betonowe

oraz balustrady i poręcze.10.3. Pozostałe pozycje

Poz. 83 – wypełnić, gdy nastąpiło wywrócenie się pojazdu.Przez pojęcie wywrócenie się pojazdu rozumie się, gdy pojazd wywrócił się na bok lub

na dach.Poz. 84 – wypełnić, gdy obrażenia odniósł pasażer, na skutek: np. wypadnięcia z pojazdu

w czasie jazdy, przyciśnięcia drzwiami autobusu w trakcie wsiadania lub wysiadania.Poz. 85 – wypełnić, gdy zdarzenia nie można zakwalifikować w żadnej z pozycji od 72

do 85, np. wypadnięcie do rzeki, rowu, spadnięcie z nasypu, mostu, uderzenie w skarpę.11. Tabela VII – USZKODZENIA POZA POJAZDAMI

Tabela zawiera 5 pozycji ponumerowanych liczbami od 86 do 90. Znak X należy posta-wić w jednej pozycji lub kilku pozycjach.

Poz. 86 – wypełnić, gdy uszkodzeniu uległ budynek, bez względu czy był mieszkalnym czy gospodarczym.

Poz. 87 – wypełnić, gdy uszkodzeniu uległ słup energetyczny lub telefoniczny, jak rów-nież maszt oświetleniowy itp.

Poz. 88 – wypełnić, gdy uszkodzeniu uległo urządzenie drogowe.Przez pojęcie urządzenie drogowe rozumie się: sygnalizator, konstrukcję wsporczą znaku

drogowego oraz jego tablicę, barierę, zaporę i półzaporę kolejową, słupek hektometrowy, słu-pek przeszkodowy – pylon U-7 itp.

Poz. 89 – wypełnić, gdy uszkodzeniu uległ wiadukt, w tym jego konstrukcja wsporcza oraz znak bramowy.

Poz. 90 – wypełnić, gdy uszkodzeniu uległo ogrodzenie nieruchomości, bez znaczenia jaką miało konstrukcję i z jakiego materiału było wykonane. W przypadku, gdy pojazd uszko-dził obiekt niewymieniony w tabeli również należy wypełnić tę pozycję.


32


12. Tabela VIII – POJAZDY UCZESTNICZĄCETabela zawiera 25 pozycji ponumerowanych liczbami od 91 do 115, które dotyczą pojaz-

dów biorących udział w zdarzeniu drogowym.A. W części dotyczącej rodzaju pojazdu (pozycje 91 do 104), tabelę należy wypełnić dla ta-

kiej liczby pojazdów, jaka faktycznie uczestniczyła w zdarzeniu drogowym, według zasad określonych w pkt 2.

B. W części dotyczącej pozycji 105 i 106 – należy zaznaczać łącznie z pojazdem z poz. 94–96.C. W części pod nazwą „STAN POJAZDU” (pozycje od 107 do 115), znak lub znaki X należy

umieścić w odpowiednich pozycjach, dla tych pojazdów, w których występowały braki techniczne mające wpływ na zaistnienie lub przebieg zdarzenia, zachowując odpowiednią numerację pojazdów. Tej części tabeli nie wypełnia się, gdy stan techniczny wszystkich pojazdów uczestniczących w zdarzeniu był właściwy.

12.1. Rodzaj pojazduPoz. 91 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył rower.Przez pojęcie rower rozumie się pojazd jednośladowy lub wielośladowy poruszany siłą

mięśni osoby jadącej tym pojazdem.Poz. 92 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył motorower.Przez pojęcie motorower rozumie się pojazd jednośladowy lub wielośladowy, zaopatrzo-

ny w silnik o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm3, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 45 km/h.

Poz. 93 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył motocykl.Przez pojęcie motocykl rozumie się pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocznym

wózkiem – wielośladowy.Przez pojęcie pojazd samochodowy rozumie się pojazd, którego konstrukcja umożliwia

jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego.Poz. 94 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył samochód osobowy.Przez pojęcie samochód osobowy rozumie się pojazd samochodowy przeznaczony kon-

strukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu. W pozycji tej należy umieszczać również samochody z tzw. kratką mimo tego, że w dowodzie reje-stracyjnym jest inna klasyfikacja.

Poz. 95 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył samochód ciężarowy bez przyczepy.

Przez pojęcie samochód ciężarowy rozumie się pojazd samochodowy przeznaczony kon-strukcyjnie do przewozu ładunków; określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-oso-bowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 łącznie z kierowcą.

Poz. 96 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył samochód ciężarowy z przyczepą lub naczepą. Przez pojęcie naczepa rozumie się przyczepę, której część spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd.

Poz. 97 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył autobus komunikacji pu-blicznej. Przez pojęcie autobus rozumie się pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, poruszający się regularnie, zgodnie z rozkładem jazdy.

Poz. 98 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył autobus inny, niż określony w poz. 97 (autobus szkolny, pracowniczy, wycieczkowy).

Poz. 99 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył ciągnik rolniczy.Przez pojęcie ciągnik rolniczy rozumie się pojazd silnikowy skonstruowany do użytku ze

sprzętem do prac rolnych, leśnych lub ogrodniczych; ciągnik taki może być również przystoso-wany do ciągnięcia przyczep oraz do prac ziemnych.

33

Poz. 100 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył tramwaj lub trolejbus.Przez pojęcie tramwaj rozumie się również tramwaj służący jako pojazd techniczny nie-

przeznaczony do przewozu osób.Przez pojęcie trolejbus rozumie się autobus, który wyposażony jest w silnik elektryczny,

do którego zasilanie pobierane jest z zewnętrznej sieci energetycznej.Poz. 101 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył pojazd wolnobieżny.Przez pojęcie pojazd wolnobieżny rozumie się pojazd wyposażony w silnik, którego kon-

strukcja uniemożliwia jazdę przekraczającą 25 km/h.Poz. 102 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył pociąg.Przez pojęcie pociąg rozumie się również lokomotywy bez wagonów oraz inne pojazdy

szynowe poruszające się po torach kolejowych, np. drezyna, maszyny służące do remontu to-rowiska i sieci trakcyjnej itp.

Poz. 103 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył inny pojazd niż wymie-niony w poz. 91 do 103.

Poz. 104 – wypełnić, w przypadku gdy pojazd odjechał z miejsca zdarzenia i nie udało się go ustalić.

Poz. 105 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył pojazd przewożący mate-riały niebezpieczne.

Poz. 106 – wypełnić, gdy w zdarzeniu drogowym uczestniczył pojazd uprzywilejowany.Przez pojęcie pojazd uprzywilejowany rozumie się pojazd wysyłający sygnały świetlne

w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie wysyłających sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadących z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się po-jazdy uprzywilejowane, wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.12.2. STAN POJAZDU

Poz. 107 – wypełnić, gdy niesprawny był układ hamulcowy.Poz. 108 – wypełnić, gdy niesprawny był układ kierowniczy.Poz. 109 – wypełnić, gdy ogumienie było uszkodzone lub nastąpiło nadmierne zużycie

bieżnika.Poz. 110 – wypełnić, gdy niesprawne były światła pozycyjne.Poz. 111 – wypełnić, gdy niesprawne były światła mijania lub do jazdy dziennej lub

drogowe.Poz. 112 – wypełnić, gdy niesprawne były światła „stop”.Poz. 113 – wypełnić, gdy niesprawne były światła kierunkowskazów.Poz. 114 – wypełnić, gdy szyby były zasłonięte lub zanieczyszczone.Przez pojęcie zasłonięte szyby rozumie się, gdy szyby zostały zasłonięte przez przewożo-

ne przedmioty lub są zaciemnione w sposób utrudniający obserwację drogi.Przez pojęcie zanieczyszczone szyby rozumie się, gdy szyby były zanieczyszczone

w sposób utrudniający obserwację drogi.Powyższe dotyczy szyby przedniej i przednich szyb bocznych pojazdu.Poz. 115 – wypełnić, gdy pojazd był nieprawidłowo załadowany lub oznakowany.Przez pojęcie nieprawidłowo załadowany pojazd należy rozumieć taki pojazd, którego

ładunek:1) spowodował przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej lub dopuszczalnej ładowności

pojazdu;2) spowodował przekroczenie dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę;3) naruszył stateczność pojazdu;4) utrudnił kierowanie pojazdem;


34


5) ograniczył widoczność drogi lub zasłonił światła, urządzenia sygnalizacyjne, tablice reje-stracyjne lub inne tablice albo znaki, w które pojazd jest wyposażony;

6) nie został zabezpieczony przed zmianą położenia lub wywołaniem nadmiernego hałasu, a urządzenie do mocowania ładunku nie zostało zabezpieczone przed rozluźnieniem się, swobodnym zwisaniem lub spadnięciem podczas jazdy.

Przez pojęcie nieprawidłowo oznakowany pojazd należy rozumieć brak wymaganego przepisami oznakowania pojazdu lub gdy oznakowanie to jest niewidoczne, zabrudzone, zatar-te, uszkodzone. Dotyczy to pojazdu:1) przewożącego zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży do lat 18;2) przeznaczonego konstrukcyjnie do przewozu osób niepełnosprawnych;3) przewożącego ładunek wystający poza przednie, boczne i tylne płaszczyzny obrysu pojazdu;4) przewożącego materiały niebezpieczne;5) wykonującego na drodze prace porządkowe, remontowe lub modernizacyjne;6) do nauki jazdy;7) ciągnika rolniczego lub przyczepy ciągniętej przez ten ciągnik;8) wolnobieżnego;9) silnikowego oraz zespołu pojazdów o długości powyżej 12 m;10) silnikowego powyżej dopuszczalnej masy całkowitej powyżej 16 t.13. Tabela IX – PRZYCZYNY (OKOLICZNOŚCI ZDARZENIA)

Tabela zawiera 40 pozycji ponumerowanych liczbami od 116 do 155, które dotyczą przy-czyn (okoliczności) zaistnienia zdarzenia drogowego. Tabela podzielona jest na trzy części.

Istnieje możliwość podania kilku przyczyn (współwina), ale zawsze tylko po jednej dla każdego uczestnika zdarzenia. Jeżeli jeden kierujący popełnił kilka błędów, należy za-znaczyć ten, który w zasadniczy sposób przyczynił się do powstania zdarzenia drogowego.A. W części pod nazwą „ZACHOWANIE KIERUJĄCEGO” (pozycje 116 do 135), znak X na-

leży umieścić w odpowiedniej pozycji, tylko jednej dla każdego pojazdu uczestniczącego w zdarzeniu, według zasad określonych w ust. 2 z zachowaniem numeracji pojazdów jak w tabeli VIII.

B. W części pod nazwą „ZACHOWANIE SIĘ PIESZEGO” (pozycje 136 do 142), znak X należy umieścić w jednej z pozycji.

C. W części trzeciej pod nazwą „POZOSTAŁE” (pozycje 143 do 154), znak X należy umie-ścić w jednej z pozycji.

13.1. ZACHOWANIE SIĘ KIERUJĄCEGOPoz. 116 – wypełnić, gdy kierujący nie dostosował prędkości do warunków ruchu.Przez niedostosowanie prędkości do warunków ruchu rozumie się przekroczenie dozwo-

lonej prędkości dla określonych rodzajów pojazdów albo niedostosowanie prędkości do warun-ków ruchu lub stanu nawierzchni drogi.

Poz. 117 – wypełnić, gdy kierujący nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu.Przez ustąpienie pierwszeństwa przejazdu rozumie się powstrzymanie się od ruchu, je-

żeli ruch mógłby zmusić innego kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości.

Poz. 118 – wypełnić, gdy kierujący nie ustąpił pierwszeństwa pieszemu.Przez nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu rozumie się, gdy kierujący pojazdem nie

ustąpił pierwszeństwa, np.:1) przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdżał;2) poruszającemu się po drodze w strefie zamieszkania;3) dochodzącemu do tramwaju lub chodnika, gdy oznaczony przystanek tramwajowy znajduje

się przy chodniku i nie jest wyposażony w wysepkę dla pasażerów;

35

4) osobie niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osobie o widocznej niespraw-ności ruchowej.

Poz. 119 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo wykonał manewr wyprzedzania inne-go pojazdu. Przez wyprzedzanie rozumie się przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku.

Przez nieprawidłowe wyprzedzanie rozumie się naruszenie przepisów o sposobie i wa-runkach, jakie obowiązany jest spełnić kierujący podczas wykonywania tego manewru.

Poz. 120 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo wykonał manewr omijania.Przez omijanie rozumie się przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się po-

jazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody.Przez nieprawidłowe omijanie rozumie się naruszenie przepisów o sposobie i warunkach,

jakie obowiązany jest spełnić kierujący podczas wykonywania tego manewru.Poz. 121 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo wykonał manewr wymijania.Przez wymijanie rozumie się przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika

ruchu poruszającego się w przeciwnym kierunku.Przez nieprawidłowe wymijanie rozumie się naruszenie przepisów o sposobie i warun-

kach, jakie obowiązany jest spełnić kierujący podczas wykonywania tego manewru.Poz. 122 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo przejeżdżał przez przejście dla pie-

szych. Przez nieprawidłowe przejeżdżanie przejść dla pieszych rozumie się:1) nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu;2) gdy kierujący, skręcając w drogę poprzeczną, nie ustąpił pierwszeństwa pieszemu przecho-

dzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię, na którą wjeżdża pojazd;3) wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim (z wyjątkiem

przejścia, na którym ruch jest kierowany);4) omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia

pierwszeństwa pieszemu;5) jazdę wzdłuż przejścia dla pieszych.

Poz. 123 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo przejeżdżał wyznaczony przejazd dla rowerzystów.

Przez przejazd dla rowerzystów rozumie się powierzchnię jezdni lub torowiska przezna-czoną do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczoną odpowiednimi znakami. Przez niepra-widłowe przejeżdżanie przejazdu dla rowerzystów rozumie się:1) nieustąpienie pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe;2) gdy kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, nie udzielił

pierwszeństwa rowerowi;3) wyprzedzanie pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim (z wyjąt-

kiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany).Poz. 124 – wypełnić, gdy kierujący wykonywał nieprawidłowo manewr skrętu.Przez nieprawidłowe skręcanie rozumie się naruszenie przepisów o sposobie i warun-

kach, jakie obowiązany jest spełnić kierujący podczas wykonywania manewru skręcania.Poz. 125 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo zmieniał pas ruchu.Przez nieprawidłową zmianę pasa ruchu rozumie się naruszenie przepisów o sposobie

i warunkach, jakie obowiązany jest spełnić kierujący podczas wykonywania manewru zmiany pasa ruchu.

Poz. 126 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo zawracał.Przez nieprawidłowe zawracanie rozumie się naruszenie przepisów o sposobie i warun-

kach, jakie obowiązany jest spełnić kierujący podczas wykonywania manewru zawracania.Poz. 127 – wypełnić, gdy kierujący unieruchomił pojazd na dłużej niż 1 minutę, a za-

trzymanie nie wynikało z warunków ruchu lub przepisów ruchu, czym spowodował naruszenie tych warunków lub przepisów.


36


Poz. 128 – wypełnić, gdy kierujący nieprawidłowo wykonywał manewr cofania.Przez nieprawidłowe cofanie rozumie się naruszenie przepisów o sposobie i warunkach,

jakie obowiązany jest spełnić kierujący podczas wykonywania tego manewru.Poz. 129 – wypełnić, gdy kierujący jechał lewą stroną jezdni dwukierunkowej lub lewą

jezdnią drogi o dwóch jezdniach jednokierunkowych.Poz. 130 – wypełnić, gdy kierujący nie zastosował się do wskazań sygnalizatora ze świa-

tłem czerwonym.Poz. 131 – wypełnić, gdy kierujący nie zastosował się do innych znaków drogowych

(pionowych lub poziomych), sygnałów świetlnych lub podawanych przez osobę uprawnioną do kierowania ruchem, nieuwzględnionych w poz. 116–130.

Poz. 132 – wypełnić, gdy kierujący nie zachował bezpiecznej odległości od poprzedza-jącego pojazdu.

Przez bezpieczną odległość rozumie się odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w ra-zie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.

Poz. 133 – wypełnić, gdy kierujący niespodziewanie wykonał manewr gwałtownego ha-mowania.

Przez gwałtowne hamowanie rozumie się manewr powodujący zagrożenie bezpieczeń-stwa ruchu lub jego utrudnienie.

Poz. 134 – wypełnić, gdy kierujący kierował pojazdem bez włączonych świateł, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Poz. 135 – wypełnić, gdy przyczyną było zmęczenie lub zaśnięcie.13.2. ZACHOWANIE SIĘ PIESZEGO

Poz. 136 – wypełnić, gdy pieszy stał na jezdni, leżał lub siedział na niej.Przez stanie na jezdni lub leżenie na niej, rozumie się również takie samo zachowanie na

torowisku tramwajowym.Poz. 137 – wypełnić, gdy pieszy chodził nieprawidłową stroną drogi.Przez chodzenie nieprawidłową stroną drogi rozumie się, gdy pieszy idący poboczem lub

jezdnią nie szedł lewą stroną drogi i nie ustąpił miejsca jadącemu pojazdowi.Poz. 138 – wypełnić, gdy osoba piesza weszła na jezdnię, pomimo iż dla jego kierunku

ruchu wyświetlany był sygnał czerwony lub osoba kierująca ruchem podawała sygnał zakazu wejścia na jezdnię. Nie wypełnia się, gdy osoba piesza opuszczała jezdnię przy świetle czerwo-nym, a weszła przy zielonym.

Poz. 139 – wypełnić, gdy pieszy wszedł na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd.Przez nieostrożne wejście na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd rozumie się nagłe

wejście, również na wyznaczone przejście dla pieszych, gdy kierujący nie miał możliwości bezpiecznie zatrzymać pojazdu lub ominąć pieszego.

Poz. 140 – wypełnić, gdy pieszy wszedł na jezdnię spoza pojazdu lub innej przeszkody.Przez nieostrożne wejście na jezdnię spoza pojazdu lub przeszkody należy rozumieć na-

głe wejście pieszego, który nie był widoczny dla kierującego pojazdem ze względu na zasło-nięcie go przez pojazd bądź przeszkodę i kierujący nie miał możliwości bezpiecznie zatrzymać pojazdu lub ominąć pieszego.

Poz. 141 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia było nagłe, niespodziewane zatrzymanie lub cofnięcie się pieszego.

Przez niespodziewane zatrzymanie pieszego lub cofnięcie rozumie się sytuacje, gdy pie-szy szedł po jezdni (również po przejściu dla pieszych) i nagle bez uzasadnienia zatrzymał się bądź zwolnił krok albo cofnął się i kierujący nie mógł bezpiecznie zatrzymać pojazdu lub ominąć pieszego.

Poz. 142 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia było przekraczanie jezdni w miejscu nie-dozwolonym.

37

Przez przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym rozumie się przechodzenie lub przebieganie pieszego poza przejściem dla pieszych:1) w odległości mniejszej niż 100 m od najbliższego przejścia;2) na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po której kursują tramwaje po

torowisku wyodrębnionym z jezdni;3) do wysepki dla pasażerów na przystanku komunikacji publicznej, łączącej się z przejściem

dla pieszych.13.3. POZOSTAŁE PRZYCZYNY ZDARZEŃ DROGOWYCH

Poz. 143 – wypełnić, gdy nastąpił pożar pojazdu, który był przyczyną, a nie skutkiem zdarzenia drogowego.

Poz. 144 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia była niezawiniona przez kierującego nie-sprawność techniczna pojazdu, która wystąpiła nagle i nie mogła być przez niego przewidziana, np. „wystrzał opony”.

Poz. 145 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia był niewłaściwy stan drogi.Przez niewłaściwy stan drogi należy rozumieć trudny do przewidzenia przez kierującego

stan jej nawierzchni określony w poz. 50–55.Poz. 146 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia była nieprawidłowa organizacja ruchu.Przez nieprawidłową organizację ruchu należy rozumieć takie umieszczenie znaków pio-

nowych i/lub poziomych oraz sygnalizacji świetlnej albo urządzeń bezpieczeństwa ruchu, które w sposób niejednoznaczny określają zasady ruchu na drodze, powodując u uczestników ruchu błędną interpretację oznakowania.

Poz. 147 – wypełnić, gdy roboty prowadzone na drodze były nieprawidłowo zabezpie-czone.

Przez nieprawidłowe zabezpieczanie robót na drodze rozumie się takie zabezpieczenie związane z pracami na drodze, które jest niezgodne z zatwierdzonym projektem organizacji ru-chu w związku z prowadzonymi robotami lub przepisami dotyczącymi zabezpieczania i ozna-kowania robót drogowych (brak odpowiednich znaków pionowych i poziomych, brak barier ochronnych, niewłaściwie oświetlone roboty drogowe w nocy itp.).

Poz. 148 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia była nieprawidłowo funkcjonująca sygna-lizacja świetlna.

Przez nieprawidłowo funkcjonującą sygnalizację świetlną należy rozumieć taki stan sy-gnalizacji, gdy podaje ona sygnały np.:1) dla wszystkich kierunków ruchu wyświetlane jest światło zielone (tylko wszystkie zielone),

czerwone (tylko wszystkie czerwone) lub żółto-czerwone (tylko wszystkie żółto-czerwone);2) jednocześnie wyświetlane jest światło zielone, czerwone i żółte (tzw. „choinka”);3) świeci się ciągle (bez zmian) światło zielone dla jednej relacji, a czerwone dla innych relacji,

w wyniku czego kierujący pojazdami lub piesi nie mogli prawidłowo rozpoznać wskazań sygnalizatorów.

Poz. 149 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia była nieprawidłowo działająca zapora kolejowa.

Przez nieprawidłowo działającą zaporę kolejową należy rozumieć nagłą awarię zapory, która ze względu na brak innego oznakowania ostrzegawczego nie pozwoliła kierującemu na właściwą reakcję w obrębie przejazdu kolejowego.

Poz. 150 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia były obiekty, zwierzęta – nagle i niespo-dziewanie pojawiające się na drodze.

Poz. 151 – wypełnić, gdy przyczyną zdarzenia było nagłe, niespodziewane zasłabnięcie, utrata przytomności kierującego.

Poz. 152 – wypełnić, gdy nastąpiło oślepienie przez inny pojazd lub słońce.Przez oślepienie przez inny pojazd lub słońce należy rozumieć chwilowe osłabienie lub


38


całkowitą utratę zdolności rozpoznania sytuacji na drodze przez kierującego, spowodowaną nadmiernym naświetleniem narządu wzroku kierującego.

Poz. 153 – wypełnić, gdy zdarzenie miało miejsce z winy pasażera.Przez pojęcie winy pasażera należy rozumieć wszelkie zdarzenia niezależne od kieru-

jącego pojazdem, spowodowane bezpośrednio w wyniku działań pasażera, np. wyskakiwanie z pojazdu znajdującego się w ruchu, niespodziewane otwarcie drzwi.

Poz. 154 – wypełnić, gdy przyczyna zdarzenia mimo usilnych starań nie została ustalona.Poz. 155 – wypełnić, gdy przyczyny były inne niż te, które wyszczególniono w tabelach.Poz. 156 – wpisać przy pomocy cyfr dopuszczalną prędkość w miejscu zdarzenia drogo-

wego.Przez dopuszczalną prędkość w miejscu zdarzenia drogowego rozumie się prędkość

określoną przepisami ogólnymi lub znakami drogowymi.14. Tabela X – UCZESTNICY (osoby uczestniczące w zdarzeniu)

W tabeli tej zawarte są podstawowe dane dotyczące wszystkich uczestników zdarzenia drogowego. Przez pojęcie uczestnik zdarzenia drogowego rozumie się:1) każdego kierującego pojazdem uczestniczącego w zdarzeniu drogowym;2) pasażera pojazdu, jeżeli przyczynił się on do powstania zdarzenia drogowego lub odniósł

w nim obrażenia;3) pieszego, jeżeli przyczynił się on do powstania zdarzenia drogowego lub odniósł w nim

obrażenia; wszystkie wiersze dotyczące uczestników zdarzenia drogowego należy wypełnić czytelnie drukowanymi literami.

14.1. W tabeli przewidziane są trzy pozycje dla kierujących, oznaczone odpowiednio: kieru-jący 1, kierujący 2 i kierujący 3. Wypełniając te pozycje, należy zachować numerację zgodnie z zasadami określonymi w ust. 2:1) w poszczególne wiersze dotyczącego kierującego pojazdem należy wpisać:

a) nazwisko kierującego pojazdem,b) imię kierującego z podaniem imienia ojca,c) markę oraz numer rejestracyjny pojazdu (nr rejestracyjny zapisuje się ciągiem, bez spacji

i innych znaków), rok produkcji, data ostatniego badania technicznego, wyposażenie ochronne dot. pojazdu (np. poduszki powietrzne, ABS) w opcji tak.../nie (dane wy-pełnić w przypadku wypadku, w którym był zabity),

d) nazwę firmy ubezpieczeniowej (pobieramy ze słownika) i numer polisy ubezpieczenia OC,e) numer rejestracyjny przyczepy lub naczepy;

2) w odpowiednie pole za nazwiskiem należy wpisać numer ewidencyjny PESEL (nie doty-czy obcokrajowców), zwracając uwagę na poprawność wprowadzania: pełny rok, miesiąc, dzień;

3) w przypadku obcokrajowców należy wpisać datę urodzenia, a w następne wpisać słownie obywatelstwo;

4) pola za numerem ewidencyjnym należy odpowiednio wypełnić:a) w rubryce płeć – wpisać X w polu mężczyzna lub kobieta (w przypadku nn w systemie

należy zaznaczyć nieokreślona),b) w rubryce inwalida wpisać X w przypadku, gdy kierującym była osoba niepełnosprawna,c) w rubryce działanie – wpisać odpowiednio X w przypadku stwierdzenia, że kierujący był

pod działaniem alkoholu lub innego środka o podobnym działaniu oraz poziom alkoholu w organizmie, w postaci cyfr w mg/dcm3 lub w ‰ (dane wypełnić w przypadku wy-padku, w którym był zabity),

d) w rubryce bez pasów, fotelika, hełmu – wpisać X w przypadku stwierdzenia niedopełnie-nia obowiązku zapięcia pasów bezpieczeństwa przez kierującego pojazdem, posiadania

39

fotelika lub też braku hełmu ochronnego w przypadku kierującego motocyklem lub mo-torowerem,

e) w rubryce zabity – wpisać X w odpowiednie pole w przypadku śmierci kierującego na miejscu zdarzenia lub gdy śmierć nastąpiła w ciągu 30 dni od daty zdarzenia,

f) w rubryce ranny – wpisać X w odpowiednie pole w przypadku, gdy kierujący został cięż-ko ranny lub lekko ranny.

14.2. Następne sześć pól przewidzianych jest dla pozostałych uczestników zdarzenia – pasa-żerów i pieszych. Jeżeli sprawcą zdarzenia był pieszy lub pasażer, wpisuje się go na pierwszej pozycji. W pole przed jego nazwiskiem należy wpisać numer pojazdu, którego był pasażerem – zgodnie z numeracją przyjętą dla kierujących według zasad określonych w ust. 2. Dla pieszych wpisuje się cyfrę „0”. Pozostałe pola wypełnia się tak samo jak dla kierującego. W przypadku pasażerów należy zaznaczyć miejsce siedzenia – z przodu lub tyłu pojazdu, wstawiając znak X w poz. „P” (przód pojazdu) lub „T” (tył pojazdu).15. Tabela XI – DODATKOWE INFORMACJE O KIERUJĄCYM

Tabela zawiera 6 pozycji ponumerowanych liczbami od 157 do 162, które dotyczą dodat-kowych informacji o kierującym.

Znaki X należy wpisać w odpowiednie pola oraz wpisać liczbę lat kierowania pojazdem, zachowując numerację kierujących, jak w tabelach VIII–X.

Poz. 157 – wypełnić, gdy kierujący posiadał uprawnienia do kierowania pojazdem.Przez posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem rozumie się dokument stwier-

dzający uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym określonej kategorii, pozwolenie do kierowania tramwajem, kartę rowerową i kartę motorowerową, bez względu na to czy kierujący posiadał przy sobie właściwy dokument czy też nie.

Poz. 158 – wypełnić, gdy kierujący nie posiadał uprawnień do kierowania pojazdem.Przez pojęcie nieposiadanie uprawnień rozumie się, gdy kierujący nie uzyskał wymaga-

nych uprawnień do kierowania: pojazdem silnikowym określonej kategorii, tramwajem, rowe-rem lub motorowerem.

Pojęcie to oznacza również zatrzymanie takich uprawnień przez upoważniony organ.Poz. 159 – wypełnić, gdy niewymagane są uprawnienia do kierowania pojazdem, np.

w przypadku rowerzysty, który ukończył 18 lat.Poz. 160 – wpisać liczbę lat kierowania pojazdem wg oświadczenia kierującego. W przy-

padku braku możliwości uzyskania tej informacji liczbę lat posiadania prawa jazdy przyjmuje się w ten sposób, że każdy rozpoczęty rok jego posiadania uznaje się za pełny rok (zapis 01 oznacza pierwszy rok posiadania prawa jazdy).

Poz. 161 – wypełnić, gdy kierujący zbiegł z miejsca zdarzenia drogowego.Przez pojęcie zbiegł z miejsca zdarzenia drogowego rozumie się oddalenie się kierującego

z miejsca wypadku lub kolizji bez względu to, czy był on sprawcą, czy też tylko uczestnikiem.Poz. 162 – wypełnić, gdy kierujący jest obcokrajowcem. Przez pojęcie obcokrajowiec

rozumie się osobę, która nie posiada obywatelstwa polskiego.16. Tabela XII – ROZSTRZYGNIĘCIE

Tabela zawiera 5 pozycji ponumerowanych liczbami od 163 do 167, które dotyczą roz-strzygnięcia zdarzenia drogowego.

Znaki X należy wpisać w odpowiednie pola, zachowując numerację kierujących, jak w tabelach VIII–X.

W przypadku, kiedy sprawcą jest pieszy lub pasażer w miejscu przeznaczonym dla kieru-jącego (1, 2...) należy wpisać „0” dla pieszego lub „P” dla pasażera.

Poz. 163 – wypełnić, gdy zdarzenie nosiło znamiona przestępstwa i skierowano sprawę do prokuratury.


40


Poz. 164 – wypełnić, gdy zdarzenie nosiło znamiona wykroczenia i skierowano sprawę do rozstrzygnięcia przez sąd.

Poz. 165 – wypełnić, gdy policjant zastosował postępowanie mandatowe wobec sprawcy (sprawców) zdarzenia drogowego.

Poz. 166 – wypełnić, gdy policjant zastosował pouczenie wobec sprawcy (sprawców) zdarzenia drogowego.

Poz. 167 – wypełnić, gdy sprawę skierowano do rozstrzygnięcia przez inny organ, np. w przypadku gdy sprawa przekazana została organowi uprawnionemu do orzekania w spra-wach wykroczeń w trybie dyscyplinarnym.

Poz. 168 – wpisać czytelnie, literami drukowanymi: stopień, imię, nazwisko funkcjo-nariusza likwidującego zdarzenie drogowe. Funkcjonariusz składa osobiście podpis. W przy-padku wypełnienia karty zdarzenia zgłoszonego przez poszkodowanego, gdzie Policji na miejscu nie było, nie należy wypełniać rubryki 168, natomiast w systemie nie należy za-znaczać opcji „karta sporządzona na miejscu zdarzenia”.

41

a

7. Polecenia i sygnały wydawane przez policjanta podczas regulacji ruchem wahadłowym

Wypadek drogowy zajmuje określony obszar, na którym znajdują się wszystkie pojazdy biorące udział w zdarzeniu, ofiary znajdujące się poza pojazdami (ranni lub zabici) oraz wszelkie inne rzeczy związane z tym zdarzeniem (np. porozbijane elementy pojazdów, ślady hamowania, ślady krwi, ślady płynów eksploatacyjnych z pojazdów). Cały obszar wypadku musi być zabezpieczony do oględzin kryminalistycznych. Podczas zabezpieczania przez policjantów miejsca wypadku drogowego nic, co znajduje się na obszarze wypadku, nie może ulec zmianie. Wyjątki są spowodowane stanami wyższej konieczności związanymi z ratowaniem życia lub zdrowia ludzi (np. wyciąganie ofiar wypadku zakleszczonych w samochodzie). Po określeniu zasięgu obszaru wypadku należy pilnować go przed dostępem osób postronnych.

Jeżeli obszar wypadku drogowego swoim zasięgiem obejmuje całą drogę (jezdnia, pobocze, chodnik, droga dla rowerów), niezbędne jest całkowite wstrzymanie ruchu drogowego na odcinku drogi, który obejmuje obszar wypadku. Dyżurny jednostki, po uzyskaniu od patrolu zabezpieczającego wypadek informacji o braku możliwości kontynuowania ruchu pojazdów, jest zobowiązany do zorganizowania objazdu.

W sytuacji, gdy obszar wypadku drogowego zajmuje tylko część drogi i możliwe jest wy-dzielenie poza tym obszarem chociażby jednego pasa ruchu, policjanci zabezpieczający miej-sce wypadku mogą zorganizować ruch wahadłowy.

Fot. 1. Wypadek drogowy obejmujący całą jezdnię. Fot. 2. Obszar wypadku drogowego zajmujący tylko część drogi.

42


Ruch wahadłowy polega na naprzemiennym przepuszczaniu ruchu pojazdów z przeciw-nych stron poprzez ręczne sterowanie ruchem przez policjanta. Ruch wahadłowy może być zorganizowany:

1) jeżeli jest wolny pas ruchu, po którym mogą jeździć pojazdy,

2) przynajmniej jeden z policjantów nie wy-konuje innych czynności związanych z za-bezpieczaniem wypadku drogowego.

Brak możliwości zorganizowania ruchu wahadłowego powoduje konieczność zablo-kowania ruchu oraz zorganizowania objazdu.

Sterowanie może być jednoosobowe lub wieloosobowe (najczęściej dwuosobowe). Po-licjant (lub policjanci) podają kierującym sy-gnały, które otwierają lub zamykają ruch. Są

to sygnały takie same, jak w przypadku kierowania ruchem na skrzyżowaniu, dostosowane do potrzeb regulacji ruchem wahadłowym.

Kierowanie ruchem wahadłowym przez jednego policjanta

Jeden policjant, chcąc kierować ruchem wahadłowym, musi zająć miejsce, z którego będzie widoczny dla kierujących z obu stron.

Po zajęciu odpowiedniego miejsca po-daje sygnał wstrzymania ruchu dla pojazdów, które dotychczas (na podstawie przepisów ru-chu drogowego) mogły korzystać z przejazdu wolnym pasem ruchu. Po zatrzymaniu ruchu podaje sygnał do otwarcia ruchu z przeciw-nego kierunku. Po przepuszczeniu określonej liczby pojazdów wstrzymuje ten ruch i otwiera go z kierunku przeciwnego do czasu przywró-cenia normalnego ruchu. Sygnały podawane

przez policjanta regulującego ruchem wahadłowym są proste i powinny być czytelne dla kieru-jących. Chcąc zatrzymać ruch z lewej strony, policjant podnosi lewą rękę zgiętą w łokciu pod kątem 90 stopni – palce dłoni złączone, dłoń skierowana w stronę nadjeżdżających pojazdów, twarz zwrócona w stronę kierującego pierwszym pojazdem. Sygnał jest pokazywany do mo-mentu zatrzymania ruchu.

Po wstrzymaniu ruchu z lewej strony policjant pokazuje sygnał otwarcia ruchu z prawej strony. W tym celu prawą rękę wyciąga poziomo w prawą stronę w kierunku stojących po-jazdów – palce dłoni złączone, dłoń ułożona poziomo, twarz zwrócona w stronę kierującego pierwszym pojazdem. Następnie ugina rękę w łokciu, przeciągając dłoń do pionu na wysokość lewego ucha. Po chwilowym utrzymaniu ręki w tym geście swobodnie ją opuszcza. Kierowanie ruchem dla pojazdów jadących z kierunku przeciwnego wykonuje się tak samo lewą ręką.

Fot. 4. Kierowanie ruchem wahadłowym przez jednego policjanta.

Fot. 3. Ruch wahadłowy na drodze.

43

7. Polecenia i sygnały wydawane przez policjanta podczas regulacji ruchem wahadłowym

Kierowanie ruchem wahadłowym przez dwóch policjantów

Ruchem wahadłowym może kierować więcej niż jeden policjant. Najczęściej są to ze-społy dwuosobowe. Taki sposób regulacji ruchem jest wygodniejszy dla policjantów. Wymaga jednak dużego zgrania. Każdy błąd może spowodować równoczesny wjazd na wolny pas ruchu pojazdów jadących z przeciwnych kierunków. Należy zatem zachować spokój i wielką uwagę.

Policjanci kierujący ruchem wahadłowym powinni zacząć od ustalenia, który z nich będzie tzw. wiodącym, czyli tym, który będzie podawał sygnał do zmiany kierunku otwarcia ruchu. Po-licjanci muszą zająć pozycje z obu stron miejsca wypadku, tak aby byli widoczni dla kierujących z ich stron oraz, jeżeli to możliwe, aby wzajemnie się widzieli, muszą też mieć możliwość wza-jemnego porozumiewania się (np. poprzez radiostacje, użycie gwizdka służbowego).

Policjanci kierujący ruchem wahadłowym we dwójkę po dojściu na miejsce wypadku po-winni ustawić się zgodnie z aktualnie otwartym lub wstrzymanym ruchem: policjant od strony ruchu otwartego – równolegle do jadących pojazdów, policjant od strony ruchu wstrzymanego przodem do stojących pojazdów. Po zajęciu pozycji policjant wiodący pokazuje gest wskazu-jący na zamiar zmiany kierunku przejazdu – podnosi prawą rękę. Dla kierujących pojazdami nadjeżdżającymi z jego strony jest to odpowiednik sygnału żółtego sygnalizacji świetlnej. Są oni zobowiązani się zatrzymać. Drugi policjant, widząc sygnał wiodącego, również podaje kie-rującym od swojej strony sygnał wskazujący, że za chwilę ruch z tej strony zostanie otwarty – podnosi prawą rękę. Dla kierujących stojących z jego strony jest to odpowiednik sygnału żółtego z czerwonym sygnalizacji świetlnej. Wiodący, widząc, że drugi policjant zrozumiał jego sygnał i nadał swój sygnał, wykonuje zwrot o 90 stopni w lewo, w kierunku zatrzyma-nych pojazdów i opuszcza rękę. Jest to dla nich odpowiednik sygnału czerwonego. Drugi poli-cjant, po sprawdzeniu, że ruch pojazdów z drugiej strony został zablokowany, wykonuje zwrot o 90 stopni w prawo i jednocześnie opuszcza rękę. Jest to odpowiednik sygnału zielonego sygnalizacji świetlnej. Następnie bez zwłoki wykonuje gest upewniający kierujących o utrzy-maniu kierunku. O kolejnej zmianie kierunku ruchu decyduje policjant wiodący, podnosząc prawą rękę. Dla kierujących z jego strony, oczekujących na otwarcie ruchu, jest to odpowiednik sygnału żółtego z czerwonym. Drugi policjant, widząc ten sygnał wiodącego, podnosi prawą rękę. Dla kierujących jadących z jego kierunku jest to odpowiednik sygnału żółtego i są oni zo-bowiązani się zatrzymać. Kiedy ruch zostanie zatrzymany, wykonuje zwrot o 90 stopni w lewo i jednocześnie opuszcza rękę. Jest to odpowiednik sygnału czerwonego sygnalizacji świetlnej. Wiodący, po upewnieniu się, że ruch z drugiej strony został zablokowany, wykonuje zwrot o 90 stopni w prawo, jednocześnie opuszczając rękę. Jest to odpowiednik sygnału zielonego sy-gnalizacji świetlnej. Następnie bez zwłoki wykonuje gest upewniający kierujących o utrzyma-niu kierunku. Ten zamknięty cykl sygnałów powtarza się aż do momentu zakończenia regulacji ruchem wahadłowym. Użycie przez policjantów gwizdków służbowych dla zwrócenia uwagi na podawane sygnały znakomicie ułatwia kierującym zorientowanie się o zmianie sygnału.

44


8. Podsumowanie

Szczególne znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego na polskich dro-gach mają dobrze przeszkoleni policjanci w zakresie prawidłowego wydawania poleceń i sy-gnałów na miejscu zdarzenia drogowego. W tym zakresie każdy policjant powinien przejść odpowiednie przeszkolenie.

Większa liczba przeszkolonych policjantów pozwoli na uniknięcie błędów podczas za-bezpieczania zdarzeń drogowych, sporządzania wymaganej dokumentacji oraz prawidłowego rozstrzygania kolizji i wypadków drogowych.

Notatka urzędowa ze zdarzenia drogowego zawiera wszystkie informacje uczestników zdarzenia potrzebne dla firm ubezpieczeniowych.

Karta zdarzenia drogowego jest dwustronnym formularzem składającym się z części na-główkowej, szkicu miejsca zdarzenia oraz 12 tabel.

Powyższa publikacja będzie pomocna w zakresie przyswajania wiedzy niezbędnej do wykonania w sposób prawidłowy czynności na miejscu zdarzeń drogowych.

WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH

1. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2015 r. poz. 355, z późn. zm.).2. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz 1137,

z późn. zm.).3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31

lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393, z późn. zm.).4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r.

w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. Nr 132, poz. 841, z późn. zm.).5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 lipca 2010 r.

w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz. U. Nr 123, poz. 840, z późn. zm.).6. Zarządzenie nr 609 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 czerwca 2007 r. w sprawie spo-

sobu pełnienia służby na drogach przez policjantów (Dz. Urz. Nr 13, poz. 100, z późn. zm.).7. Zarządzenie nr 25/93 Komendanta Głównego Policji z dnia 5 czerwca 1993 r. w sprawie

sposobu używania gwizdka sygnałowego przez policjantów.8. Zarządzenie nr 635 Komendanta Głównego Policji z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie

metod i form prowadzenia przez Policję statystyki zdarzeń drogowych (Dz. Urz. KGP z 2013 r. poz. 75).

9. Wytyczne nr 3 Komendanta Głównego Policji z dnia 5 lipca 2007 r. w sprawie postępowania policjantów na miejscu zdarzenia drogowego (Dz. Urz. KGP Nr 17, poz. 133).

Documents

MATERIAŁY DYDAKTYCZNE - csp.edu.pl · wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odnio-sła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega