Materiały szkoleniowe z tematu pn. „POSTĘPOWANIE ... · Skrypt Postępowanie administracyjne . 2 ... 3 Jan Boć (red.), „Prawo Administracyjne”, Wydawnictwo Kolonia Limited,

Szkolenia specjalistyczne dla członków korpusu służby cywilnej są realizowane w ramach projektu „Wdrożenie strategii szkoleniowej”, Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Priorytet V, Działanie 5.1, Poddziałanie 5.1.1).

Materiały szkoleniowe z tematu pn.

„POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE”

1



Program szkolenia:

„POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE”

Dzień I

09.45 - 10.00 rejestracja uczestników (kawa, herbata, woda, soki, słodki poczęstunek)

10:00 - 12:00 szkolenie

1. Administracja, prawo administracyjne, stosunek administracyjnoprawny,

postępowanie administracyjne.

2. Zasady postępowania – ich znaczenie i zastosowanie w procesie administracyjnym.

3. Uczestnicy postępowania administracyjnego:

− organ administracji,

− strona, pełnomocnik strony,

− podmioty na prawach strony.

4. Terminy, doręczenia ich znaczenie w postępowaniu:

− sposób liczenia terminu w postępowaniu administracyjnym,

− doręczenie zwykłe, zastępcze, fikcja doręczenia.

12:00 - 12:15 przerwa kawowa (kawa, herbata, woda, soki, słodki poczęstunek)

12:15 - 14:00 szkolenie

1. Wszczęcie postępowania:

− z urzędu,

− na wniosek,

− pisma,

− terminy załatwienia spraw administracyjnych.

2. Postępowanie dowodowe:

− środki dowodowe,

− fakty znane z urzędu i fakty powszechnie znane,

− okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia,

− prawa i obowiązki uczestników postępowania w postępowaniu dowodowym.

14:00 - 15:00 przerwa obiadowa

2



15:00 - 17:00 szkolenie

1. Rozprawa

2. Wezwania, protokoły, adnotacje,

3. Postanowienia, ugoda, decyzja.

Dzień II

08.45 - 09.00 rozpoczęcie II dnia szkolenia (kawa, herbata, woda, soki, słodki

poczęstunek)

09:00 - 11:00 szkolenie

1. Odwołania, zażalenia:

− terminy,

− warunki formalne,

− samokontrola,

− postępowanie przed organem II instancji,

− rozstrzygnięcia organu odwoławczego.

2. Zawieszenie postępowania i umorzenie postępowania – przesłanki, forma.

11:00 - 11:15 przerwa kawowa (kawa, herbata, woda, soki, słodki poczęstunek)

11:15 - 13:00 szkolenie

1. Koszty postępowania

2. Wyjątki od zasady trwałości decyzji - nadzwyczajne środki eliminacji decyzji z obrotu

prawnego:

− wznowienie postępowania,

− stwierdzenie nieważności decyzji,

− zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej,

− stwierdzenie wygaśnięcia decyzji.

13:00 - 14:00 przerwa obiadowa

14:00 - 16:00 szkolenie

1. Zaświadczenia.

2. Skargi i wnioski.

3



3. Przykłady:

− studium przypadku nr 1 - analiza stanu faktycznego przy zastosowaniu regulacji

dotyczących zagadnień: zdolność do czynności prawnych, sposób załatwienia

wniosku skierowanego do organu niewłaściwego, zasady postępowania.


dotyczących zagadnień: pełnomocnik w postępowaniu, doręczenia, odwołanie,

niedopuszczalność odwołania,


dotyczących zagadnień: doręczenie, strony postępowania, pełnomocnik, decyzja

ostateczna, wznowienie postępowania.

1



Skrypt

Postępowanie administracyjne

2



Spis treści

Wykaz skrótów .................................................................................................. 3

I. Wstęp.............................................................................................................. 4

II. Postępowanie administracyjne ...................................................................... 5

1. Zasady postępowania ................................................................................... 5

2. Organ administracji ...................................................................................... 7 3. Strona ........................................................................................................ 9 4. Podmioty na prawach strony ........................................................................ 10 5. Terminy ..................................................................................................... 11 6. Doręczenia ................................................................................................. 11 7. Wszczęcie postępowania .............................................................................. 14 8. Postępowanie dowodowe ............................................................................. 16 9. Rozprawa ................................................................................................... 18 10. Wezwanie ................................................................................................ 19 11. Protokoły ................................................................................................. 20 12. Postanowienia........................................................................................... 20 13. Ugoda ...................................................................................................... 21 14. Decyzja ................................................................................................... 22 15. Odwołania, zażalenia ................................................................................. 23 16. Zawieszenie postępowania ......................................................................... 25 17. Umorzenie postępowania ........................................................................... 26 18. Koszty postępowania ................................................................................. 26

III. Wyjątki od zasady trwałości decyzji – nadzwyczajne środki eliminacji

decyzji administracyjnej z obrotu prawnego .............................................. 27

1. Wznowienie postępowania............................................................................ 27

2. Stwierdzenie nieważności decyzji .................................................................. 28 3. Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej ....................................................... 29

4. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji, uchylenie decyzji warunkowe ...................... 29

IV. Zaświadczenia ............................................................................................ 30

V. Skargi i wnioski ............................................................................................ 31

VI. Bibliografia ................................................................................................. 33

3



Wykaz skrótów

kpa - ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U

z 2000 r. nr 98 poz.1071 ze zm.),

kc- ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – kodeks cywilny (Dz.U. nr 16 poz. 93 ze zm),

ustawa i.d.p.p. – ustawa z dnia 17 listopada 2005 r. o informatyzacji działalności

podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. nr 64 poz.565 ze

zm.)

ustawa o opłacie – ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U nr

225 poz 1635 ze zm.)

4



Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy

ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej (art. 10 ust. Konstytucji RP)

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji

RP)

I. Wstęp – administracja publiczna, prawo administracyjne, stosunek

administracyjnoprawny, postępowanie administracyjne

Aby zrozumieć naturę postępowania administracyjnego należy najpierw zapoznać się

z cechami charakterystycznymi administracji i norm prawnych, które tę dziedzinę

regulują.

Administracja publiczna - przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe

organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspakajanie zbiorowych

i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach1.

Prawo administracyjne – zespół norm regulujący działalność administracyjną2:

- ustrojowe – określa strukturę oraz zasady funkcjonowania administracji publicznej;

- materialne – określa prawa i obowiązki organów administracji publicznej i obywateli;

- procesowe – reguluje postępowanie administracyjne.

Stosunek administracyjnoprawny - stosunek prawny regulowany przez normy prawa

administracyjnego. Powstaje wskutek zaistnienia przesłanek faktycznych lub określonych

faktów prawnych.

Stosunek administracyjnoprawny charakteryzuje się nierównorzędnością jego

podmiotów - organ administracji publicznej jednostronnie kształtuje sytuację

prawną stron. Stosunek administracyjnoprawny może mieć charakter materialny tzn.

powstać na skutek zaistnienia stanu faktycznego lub faktu prawnego, wyczerpującego

przesłanki wskazane w normach prawa administracyjnego materialnego. W wyniku jego

zaistnienia, w momencie wszczęcia postępowania administracyjnego powstaje stosunek

administracyjnoprawny o charakterze procesowym. Pochodną stosunku procesowego

jest z kolei stosunek administracyjnoprawny egzekucyjny. Jego istota polega na

konieczności bezwzględnego podporządkowania się decyzji organu administracji

publicznej wydanej w celu wykonania prawa.

1 Jan Boć (red.), „Prawo Administracyjne” Wydawnictwo Kolonia Limited, Wrocław 2001, s. 16. 2 Tamże, s. 35.

5



Postępowanie administracyjne - regulowany przez prawo procesowe ciąg czynności

procesowych podejmowanych przez organy administrujące oraz inne podmioty

postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji

administracyjnej, jak i ciąg czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji

administracyjnej.

II. Postępowanie administracyjne

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z

2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) reguluje postępowanie:

• przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów

sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych;

• przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one

powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych

w pkt 1;

• w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu

terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami,

o których mowa w pkt 2;

• w sprawach wydawania zaświadczeń;

• w sprawie skarg i wniosków przed organami państwowymi, organami jednostek

samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.

1. Zasady postępowania

Zasada legalizmu (art. 6 kpa) – organy administracyjne działają na podstawie

przepisów prawa. Przez przepisy prawa rozumie się tutaj ogół regulacji prawnych

obowiązujących w państwie, ze szczególnym naciskiem na przepisy kompetencyjne

procesowe i materialnoprawne. Na mocy przepisów prawa powołuje się organy, które

działają w ramach i według reguł stworzonych przez ustawodawcę. Jeśli przepis prawa

wskazując na sposób podejmowania rozstrzygnięcia przez organ posługuje się terminami

niedookreślonymi np. zasady współżycia społecznego, słuszny interes obywateli itp.

organ rozstrzyga w ramach tzw. uznania administracyjnego (luz decyzyjny). Uznanie

administracyjne nie oznacza dowolności. Ramy swobody wyznaczają ogólne zasady

postępowania i orzecznictwo.

6



Zasada prawdy obiektywnej (art. 7 kpa) – ukierunkowuje postępowanie organów

oraz wyznacza cel postępowania administracyjnego. Jej rozwinięcie znajdujemy

w postępowaniu dowodowym.

Zasada wyrażania interesu społecznego i interesu obywateli (art. 7 kpa) –

zasada wyznaczająca ogólny kierunek działania organów, ramy stosowania innych zasad

postępowania.

Zasada pogłębiania zaufania do organów Państwa (art. 8 kpa) – zachowanie

zasady należy analizować na tle konkretnej sprawy. Stosowana wg reguł wskazanych

w przepisach prawa materialnego;

Zasada informowania stron (art. 9 kpa) – znosi w postępowaniu administracyjnym

ogólną zasadę ignotantia iuris nocet (nieznajomość prawa szkodzi). Zobowiązuje organy

administracyjne do udzielania informacji o przepisach prawa materialego i procesowego,

mających zastosowanie w sprawie w której toczy się postępowanie. Nie należy jej mylić

z doradztwem prawnym.

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10 kpa) – organy

administracyjne mają obowiązek zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium

postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do

zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Postępowanie, w którym

strona nie mogła nie z własnej winy brać udziału jest wadliwe (przesłanka wznowienia

postępowania). Od tej zasady można odstąpić tylko w obliczu zagrożenie dla życia lub

zdrowia ludzkiego, niepowetowanej szkody materialnej lub w związku z wyraźnym

zapisem ustawowym.

Zasada przekonywania (art. 11 kpa) – pierwszeństwo przekonywania nad

przymusem. Organy administracji powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek,

którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w ten sposób w miarę możliwości

doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków

przymusu. Łączy się z zasadą pogłębiania zaufania. Nakłada na organy obowiązek

starannego i pełnego uzasadnienia rozstrzygnięcia.

Zasada szybkości i prostoty postępowania (art. 12 kpa) – zasada ekonomii

procesowej. Organy administracyjne powinny działać w sprawie możliwie wnikliwie

7



i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej

załatwienia.

Zasada ugodowego załatwiania spraw (art. 13 kpa) – sprawy, w których

uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwione w drodze ugody

sporządzonej przed organem administracji. Ugoda zatwierdzona przez organ jako zgodna

z obowiązującym prawem ma moc decyzji.

Zasada pisemności (art. 14 kpa) – postępowanie jest dokumentowane; nawet ustnie

załatwiona spraw musi zostać udokumentowana.

Zasada dwuinstancyjności (art. 15 kpa) – postępowanie administracyjne jest

dwuinstancyjne. Organ odwoławczy rozpoznaje sprawę od początku, sprawdzając czy

postępowanie organu I instancji było prawidłowe.

Zasada trwałości decyzji (art. 16 kpa) – decyzję ostateczną może wzruszyć tylko

właściwy organ, w trybie wskazanym przepisami, o ile spełnione zostaną przesłanki

ustawowe.

Prawo do sądu - decyzje i niektóre postanowienia są poddawane kontroli niezawisłego

sądu pod względem ich zgodności z prawem. Sąd posiada kompetencję do uchylania

zaskarżonych aktów lub stwierdzenia ich nieważności.

2. Organ administracji

Organ administracyjny – podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony

w strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający

kompetencje do realizacji powierzonych mu zadań3.

Organ wyższego stopnia – organ strukturalnie wyodrębniony i kompetencyjnie

nadrzędny nad organem niższego stopnia. Organy administracyjne działają na podstawie

przydanych prawem kompetencji.

Kompetencje administracyjne – prawem przypisane właściwości organów

administracyjnych; uprawnienia, zadania i obowiązki organów przewidziane prawem

administracyjnym. Organy administracyjne z urzędu przestrzegają swojej właściwości. Jej

3 Jan Boć (red.), „Prawo Administracyjne”, Wydawnictwo Kolonia Limited, Wrocław 2001, s. 126.

8



naruszenie jest poważnym uchybieniem skutkującym nieważnością aktu

administracyjnego wydanego przez organ niewłaściwy.

Właściwość organu - instytucja prawa procesowego - fakt posiadania kompetencji

organu do rozstrzygnięcia konkretnej sprawy. Wyróżnia się trzy rodzaje właściwości:

− rzeczową – określa rodzaj spraw rozstrzyganych przez organ,

− miejscową – określa zasięg terytorialny kompetencji organu,

− funkcjonalną (instancyjną) – określa kompetencje do czynności procesowych.

Właściwość rzeczową wskazują przepisy prawa materialnego i ustawy kompetencyjne.

Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego są:

− w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia

odwoławcze,

− w stosunku do wojewodów – właściwi w sprawie ministrowie,

− w stosunku do innych organów państwowych, odpowiednie organy nadrzędne lub

właściwi ministrowie, a w razie ich braku – organy państwowe sprawujące nadzór

nad ich działalnością,

− w stosunku do organów organizacji społecznych – odpowiednie organy wyższego

stopnia tych organizacji, a w razie ich braku – organ państwowy sprawujący nadzór

nad ich działalnością.

Przepisy kpa normują również sposób ustalania właściwości miejscowej. Zgodnie z art. 19

kpa właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:

− w sprawach dotyczących nieruchomości – według miejsca jej położenia. Jeżeli

nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów,

orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się jej większa część,

− w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy – według miejsca, w którym

zakład pracy jest lub ma być prowadzony,

− w innych sprawach – według miejsca zamieszkania4 (siedziby) w kraju, a w braku

zamieszkania w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu – według miejsca

ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.

W przypadku braku możliwości ustalenia właściwości w powyższy sposób, o właściwości

decyduje miejsce zdarzenia powodującego wszczęcie postępowania, a jeśli takiego

miejsca nie można również ustalić, właściwość należy do organu właściwego dla obszaru

dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.

4 art. 27 k.c. – miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba fizyczna przebywa z wolą stałego

pobytu.

9



Jeśli pomiędzy organami wyniknie spór o właściwość w sprawie, o właściwości

rozstrzygają organy wskazane w art. 22 kpa. Do czasu rozstrzygnięcia sporu, organ na

którego obszarze wynikła sprawa podejmuje tylko czynności niecierpiące zwłoki ze

względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ

właściwy do rozstrzygnięcia sporu.

3. Strona

Strona – każdy, którego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo

kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Stronami mogą być osoby fizyczne i prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe

jednostki organizacyjne i organizacje społeczne również te, które nie posiadają

osobowości prawnej.

Postępowanie administracyjne posługuje się również pojęciami właściwymi dla prawa

cywilnego takimi jak zdolność prawna, zdolność do czynności prawnej. W art. 30 kpa

odsyła wprost do kodeksu cywilnego w kwestiach kryteriów oceny tych cech.

Dla przypomnienia:

Osoba fizyczna to każdy człowiek. Zdolność prawną (czyli zdolność do tego by być

podmiotem praw i obowiązków) każdy człowiek nabywa z chwilą urodzenia. Zdolność do

czynności prawnych – czyli zdolność do tego by nabywać prawa i zaciągać zobowiązania

osoba fizyczna nabywa stopniowo: po ukończeniu 13 roku życia (o ile jej nie

ubezwłasnowolniono) nabywa ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a po

uzyskaniu pełnoletniości – pełną zdolność do czynności prawnych. Poza tym, pełną

zdolność do czynności prawnych nabywa kobieta, która jest niepełnoletnia, jednak wstąpi

w związek małżeński.

Osobą prawną jest Skarb Państwa oraz jednostki organizacyjne, którym przepisy prawa

przyznają osobowość prawną.

Zgodnie z przepisami regulującymi postępowanie administracyjne osoba fizyczna nie

posiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych działa przez swojego przedstawiciela

ustawowego, a osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości

prawnej przez swoich ustawowych lub statutowych przedstawicieli.

Strona może działać w postępowaniu przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności

wymaga jej osobistego udziału.

Pełnomocnik - w postępowaniu administracyjnym pełnomocnikiem może być jedynie

osoba fizyczna, która posiada zdolność do czynności prawnych.

10



W regulującym tę kwestię art. 33 kpa nie wskazano wyraźnie zakresu zdolności do

czynności prawnych pełnomocnika, jednakże w kwestii tej wypowiadają się sądy

administracyjne wskazując, iż chodzi tu o pełną zdolność do czynności prawnych5.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.

Pełnomocnik składa do akt sprawy dokument pełnomocnictwa lub jego urzędowo

poświadczony odpis6. Kodeks wskazuje, iż tzw. pełnomocnik profesjonalny (adwokat,

radca prawny, rzecznik patentowy) może sam uwierzytelnić odpis pełnomocnictwa. Od

1.01.2010 r. obowiązuje również zapis, iż organ, którego wątpliwości budzi podpis strony

widniejący na pełnomocnictwie, może zwrócić się do strony o poświadczenie tego

podpisu.

Od momentu przedłożenia organowi pełnomocnictwa, pełnomocnik wstępuje w miejsce

strony w postępowaniu.

4. Podmioty na prawach strony

Organizacja społeczna – może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z

żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu jeśli

jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji lub przemawia za tym interes

społeczny. Przepis art. 31 § 4 kpa nakłada na organ obowiązek poinformowania

organizacji społecznej o wszczęciu postępowania w sprawie dotyczącej innego podmiotu,

jeśli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na

swoje cele statutowe lub interes społeczny.

Prokurator – może żądać wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego

z prawem. Prokurator może też brać udział w każdym stadium już toczącego się

postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było

zgodne z prawem. Jeśli postępowanie zostało zakończone, prokuratorowi służy prawo

zgłoszenia sprzeciwu w sytuacji gdy kpa lub przepisy szczególne dopuszczają wznowienie

postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji, uchylenie lub zmianę decyzji. Udział

prokuratora w postępowaniu administracyjnym regulują przepisy Działu IV kpa.

5 Patrz. np. wyrok NSA V SA/2502/01. 6 Art. 1 ust. 2 pkt a ustawy z dnia 9.09.2000 r. o opłacie skarbowej (dalej zwana ustawa o opłacie) przewiduje wniesienie opłaty skarbowej od każdego dokumentu stwierdzającego pełnomocnictwo.

11



Rzecznik Praw Obywatelskich - może zwrócić się o wszczęcie postępowania

administracyjnego, wnosić skargi do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych

postępowaniach - na prawach przysługujących prokuratorowi7.

5. Terminy

Jeśli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu

tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Koniec terminu

następuje z upływem ostatniego z wyznaczonej liczby dni.

Terminy określone w tygodniach – kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu,

który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Podobnie oblicza się terminy

obliczone w miesiącach, z zastrzeżeniem, że gdyby takiego dnia nie było – termin upływa

w ostatnim dniu tego miesiąca. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny

od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni8. Do

zachowania terminu wystarcza, aby pismo zostało wysłane w formie dokumentu

elektronicznego, nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego, złożone w

polskim urzędzie konsularnym, przez żołnierza – w dowództwie jednostki wojskowej,

członka załogi statku morskiego – kapitanowi statku, przez osobę pozbawioną wolności –

złożone w administracji zakładu karnego. Jeśli naruszono termin bez winy strony, a jest

on przywracalny, należy wnieść o przywrócenie terminu dokonując jednocześnie

czynności, do której termin przysługuje. O przywrócenie terminu wnosi się w ciągu 7 dni

od ustania przyczyny uchybienia terminu.

6. Doręczenia

Doręczenie ma doniosłe znaczenie w postępowaniu administracyjnym. Od skuteczności

doręczenia zależy skuteczność wezwań, wejście do obrotu prawnego aktów

administracyjnych, rozpoczęcie biegu terminów procesowych.

Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, swoich

pracowników, lub przez inne upoważnione osoby lub organy. Doręczenie następuje za

pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18

7 Art. 14 ust. 6 Ustawy z dnia 15.07.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001, nr 14, poz. 141 ze zm.)

8 W postępowaniu administracyjnym sobota nie jest dniem wolnym od pracy (Ustawa z dnia 18.01.1951 r. o dniach wolnych od pracy, Dz. U. z 1951 r., nr 4, poz. 28 ze zm.)

12



lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną9, jeżeli strona lub inny uczestnik

postępowania:

– wystąpił do organu administracji publicznej o doręczenie albo

– wyraził zgodę na doręczenie mu pism za pomocą tych środków.

Pisma doręcza się stronie. Jeśli strona działa przez przedstawiciela pisma doręcza się

temu przedstawicielowi. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się

pełnomocnikowi. W sprawie wszczętej na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej

stron pisma doręcza się wszystkim stronom, chyba że w podaniu wskazały jedną jako

upoważnioną do odbioru pism. W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele

i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej

zmianie swego adresu. Jeśli tego nie zrobią doręczenie pisma pod dotychczasowym

adresem ma skutek prawny.

Zgodnie z art. 42 kpa, pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu

pracy. Pisma mogą być doręczane również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli

przepisy szczególne nie stanowią inaczej. W razie niemożności doręczenia pisma w wyżej

wskazany sposób określony, a także w razie koniecznej potrzeby, pisma doręcza się

w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.

Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich

siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism.

Doręczenie zastępcze – polega na powierzeniu przesyłki osobie, która zobowiązuje się

do przekazania korespondencji adresatowi. Podmioty za pomocą, których można dokonać

doręczenia zastępczego oraz postępowanie w takiej sytuacji wskazuje art. 43 kpa.

W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu

domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, ale tylko pod warunkiem, że osoby te podjęły

się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się

adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie

jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

Fikcja doręczenia – polega na przyjęciu z mocy prawa skutku doręczenia, pomimo, iż

korespondencja nie trafi do rąk adresata. Powyżej wspomniano, iż niezgłoszenie przez

pełnomocnika lub stronę w trakcie postępowania nowego adresu skutkuje skutecznym

doręczeniem pod adres dotychczasowy. Inne wypadki fikcji opisują przepisy art. 44 i art.

47 kpa. I tak, jeśli nie można zastosować doręczenia zastępczego poczta przechowuje

pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania

9 Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204, ze zm.)

13



pisma przez pocztę. Pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy

(miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub

upoważnioną osobę lub organ. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o

możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia

zawiadomienia na poczcie lub w urzędzie gminy, umieszcza się w oddawczej skrzynce

pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub

innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe. Można

też je umieścić w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W przypadku

niepodjęcia przesyłki w tym terminie, pozostawia się powtórne zawiadomienie o

możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty

pierwszego zawiadomienia. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem 14 dnia od

dnia pierwszego awizowania, a pismo pozostawia się w aktach sprawy. Jeżeli adresat

odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny

sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy.

Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy. W tym przypadku również, uznaje się,

że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

Odbiór korespondencji potwierdza się podpisem ze wskazaniem daty doręczenia. Jeżeli

odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić,

doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo i

przyczynę braku jej podpisu. W przypadku doręczenia pisma za pomocą środków

komunikacji elektronicznej doręczenie jest skuteczne, jeżeli w terminie 7 dni od dnia

wysłania pisma organ administracji publicznej otrzyma potwierdzenie doręczenia pisma.

W razie nieotrzymania takiego potwierdzenia organ doręcza pismo w sposób określony w

przepisach niniejszego rozdziału dla pisma w formie innej niż forma dokumentu

elektronicznego.

W celu doręczenia dokumentu w formie dokumentu elektronicznego organ administracji

publicznej, przesyła na adres elektroniczny adresata informację zawierającą:

– wskazanie, że adresat może odebrać dokument w formie dokumentu

elektronicznego;

– wskazanie adresu elektronicznego, z którego adresat może pobrać dokument i pod

którym powinien dokonać potwierdzenia doręczenia dokumentu;

– pouczenie dotyczące sposobu odbioru dokumentu, a w szczególności sposobu

identyfikacji pod wskazanym adresem elektronicznym w systemie

teleinformatycznym organu administracji publicznej oraz informacji o wymogu

podpisania urzędowego poświadczenia odbioru w sposób wskazany w art. 20a

ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne. W sposób określony w tej ustawie następuje

14



doręczenie dokumentu w formie dokumentu elektronicznego do podmiotu

publicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą tego podmiotu.

7. Wszczęcie postępowania

Przepisy prawa materialnego wskazują sposób wszczęcia postępowania

administracyjnego. Zapis ustawy decyduje, czy postępowanie może być wszczęte tylko z

urzędu, tylko na wniosek strony, czy też zarówno z urzędu jak i z wniosku

zainteresowanego podmiotu.

Wszczęcie postępowania z urzędu – przepisy prawa obligują organ administracji

publicznej do wszczęcia postępowania w określonej sprawie niezależnie od woli stron

postępowania. W tym celu organ wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania, które

aby odniosło skutek prawny, musi być prawidłowo doręczone. Postępowanie jest

wszczęte z chwilą doręczenia postanowienia stronie.

Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony

wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga

wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania,

a w razie nieuzyskania zgody – postępowanie umorzyć.

Wszczęcie postępowania na wniosek – strona może żądać wszczęcia postępowania w

sprawie indywidualnej. Dniem wszczęcia takiego postępowania będzie dzień, w którym

żądanie doręczono organowi. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej

ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Datą wszczęcia

postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wprowadzenia

żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej.

Konsekwencją zasady pisemności jest to, iż żądanie wszczęcia postępowania powinno być

wyrażone pismem, lub złożone ustnie do protokołu.

Podania - zgodnie z art. 63 kpa żądania, wyjaśnienia, odwołania i zażalenia10 mogą być

wnoszone pisemnie, telegraficznie, za pomocą telefaksu lub ustnie do protokołu, a także

za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę

podawczą organu administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy z dnia 17

10 Zgodnie z art. 1 ust 1 ustawy o opłacie wniesienie podań w sprawach indywidualnych z zakresu administracji

rządowej podlega opłacie skarbowej.

15



lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne11.

Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej

adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach

szczególnych.

Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez

wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie

wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje

za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu. Podanie

wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno być uwierzytelnione przy użyciu

mechanizmów określonych w art. 20a ust. 1 albo ust. 2 ustawy i.d.p.p (profil zaufany)

oraz zawierać dane w ustalonym formacie, zawartym we wzorze podania określonym w

odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego

wzoru.

Brak podpisu jest brakiem formalnym, który uniemożliwia skuteczne wszczęcie

postępowania. Dopiero po jego ewentualnym uzupełnieniu organ będzie mógł podjąć

czynności urzędowe.

Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego

adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

Przepisy prawa mogą wskazywać inne elementy niezbędne podania, których brak

uniemożliwi skuteczne wszczęcie postępowania. Jeżeli podanie nie czyni zadość

wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia

braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje

pozostawienie podania bez rozpoznania.

Od momentu wszczęcia postępowania w sprawie administracyjnej rozpoczyna bieg termin

do załatwienia sprawy. Ustanowione przepisami prawa terminy do załatwienia sprawy

administracyjnej są konsekwencją zasady ekonomii procesowej. Mają zapewnić dynamikę

postępowania i przeciwdziałać jego przewlekłości.

Jeśli strona wniesie swoje żądanie do organu niewłaściwego w sprawie, a organ właściwy

można ustalić, żądanie to będzie przekazane do organu właściwego (obowiązek

poinformowania strony). Odesłanie wniosku możliwe jest jedynie wtedy, gdy organu

właściwego nie można ustalić, lub gdy sprawa dotyczy sprawy w której właściwy jest sąd

powszechny. Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne

organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, rozpoznaje sprawę

należącą do jego właściwości. Równocześnie zawiadamia wnoszącego podanie, że w

sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu.

11 Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.

U. z 2005 r., nr 64, poz. 565) - w dalszej części zwana ustawą i.d.p.p.

16



Wszczęcie postępowania powoduje, iż rozpoczyna bieg termin do załatwienia sprawy.

Terminy wyznaczone przez przepisy prawa dla załatwienia spraw administracyjnych

wynikają z zasady ekonomii procesowej. Maja na celu zdynamizowanie postępowania i

zapobieżenie jego przewlekłości.

Terminy do załatwienia spraw administracyjnych - określone są przede wszystkim

w Rozdziale 7 kpa – „Załatwianie spraw”. Organy administracji publicznej obowiązane są

załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. I tak, sprawy, które mogą być rozpatrzone w

oparciu o dowody przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu

o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy

się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza

ten organ. Powinny być rozpatrzone niezwłocznie.

Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie

później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w

ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu

odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Terminy te mogą ulec

skróceniu mocą ustawy, lub na polecenie organów wyższego stopnia.

Faktyczny czas załatwienia sprawy może być jednak dłuższy od wskazanych w

powyższych regulacjach. Umożliwia to regulacja art. 35 i 36 kpa. Pierwszy z nich – art.

35 kpa stwierdza, iż do terminów załatwienia spraw nie wlicza się terminów

przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów

zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z

przyczyn niezależnych od organu. Drugi – art. 36 kpa pozwala termin do załatwienia

sprawy wydłużyć, pod warunkiem zawiadomienia o tym fakcie stron postępowania,

wyjaśnienia przyczyn zwłoki i wskazania nowego terminu zakończenia postępowania.

Obowiązek ten ciąży na organie nawet, jeśli przyczyna wydłużenia postępowania nie jest

zależna od organu. Jeśli organ nie zawiadomi o przyczynie wydłużenia postępowania w

sposób określony w art. 36 kpa, stronie służy zażalenie na załatwienie sprawy w

terminie. Jeśli organ, zdaniem strony, mimo upływu czasu nie podejmuje oczekiwanych

czynności – strona może złożyć skargę na postępowanie organu w trybie art. 227 kpa.

8. Postępowanie dowodowe

Organ administracyjny ma obowiązek ustalenia stanu faktycznego sprawy (zasada

prawdy obiektywnej). W tym celu obowiązany jest wyczerpująco zebrać materiał

dowodowy. Organ winien więc określić, z punktu widzenia przesłanek norm prawnych

17



mających zastosowanie w konkretnym przypadku, jakie okoliczności mają istotne

znaczenie w sprawie, czy wymagają przeprowadzenia dowodu i jakiego rodzaju powinien

to być dowód. Wnioski dowodowe może również składać strona, jednak to organ

decyduje, czy dowód ten powinien być przeprowadzony, czy też nie wniesie on nic

nowego do sprawy. Ocena czy dana okoliczność jest udowodniona jest dokonywana przez

organ na podstawie całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie (zasada

swobodnej oceny dowodów – art. 80 kpa).

Dowód - jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia

sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty,

zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Jeżeli przepis prawa nie wymaga

urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze

zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji publicznej odbiera od

strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe

zeznania (art. 75 kpa).

Fakty powszechnie znane, fakty znane z urzędu - fakty powszechnie znane oraz

fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu

należy zakomunikować stronie (art. 77 § 4 kpa).

Okoliczności istotne – okoliczności niezbędne do podjęcia rozstrzygnięcia,

odpowiadające przesłankom wskazanym w przepisie prawa mającym zastosowanie w

sprawie.

Organ w trakcie postępowania dowodowego ma obowiązek zapewnić stronie możliwość

ustosunkowania się do dowodów. W tym celu ustawa nakazuje zawiadamiać stronę w

odpowiednim terminie o miejscu i czasie przeprowadzenia dowodu, przydaje stronie

prawo do uczestnictwa w przeprowadzeniu dowodu, zadawania pytań, wnoszenia

własnych wniosków dowodowych. Okoliczność faktyczna może być uznana za

udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych

dowodów. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od tej zasady tylko w

przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo

dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę

materialną (art. 81 w związku z art. 10 kpa).

18



9. Rozprawa

Postępowanie wyjaśniające organu może mieć formę rozprawy. Rozprawa powinna być

przeprowadzona obligatoryjnie w każdym przypadku, gdy:

– zapewni to przyśpieszenie lub uproszczenie postępowania,

– zapewni to osiągnięcie celu wychowawczego,

– gdy wymaga tego przepis prawa.

Rozprawa może być przeprowadzona fakultatywnie, gdy:

– zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron,

– jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w

drodze oględzin.

Wśród czynności, które podejmuje organ przed rozprawą kpa wymienia:

– wezwanie strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych

dowodów i do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli albo

pełnomocników,

– wezwanie świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę,

– zawiadomienie o rozprawie państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne,

organizacje społeczne, a także inne osoby, jeżeli ich udział w rozprawie jest

uzasadniony ze względu na jej przedmiot - w tym przypadku organ wzywa je do

wzięcia udziału w rozprawie albo do złożenia przed rozprawą oświadczenia i

dowodów dla jego poparcia.

Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie

o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą.

Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu

administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie toczy

się przed organem kolegialnym, rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony

członek organu kolegialnego.

Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty

oraz przedstawiać dowody na ich poparcie, wypowiadać się co do wyników postępowania

dowodowego. Kierujący rozprawą może uchylić zadawane świadkom, biegłym i stronom

pytania, jeżeli nie mają one istotnego znaczenia dla sprawy. Jednakże na żądanie strony

należy zamieścić w protokole osnowę treści uchylonego pytania.

Instrumentami formalnymi przydanymi organom administracyjnym w celu realizacji,

utrwalenia i zakomunikowania czynności procesowych są m.in. wezwania, protokoły,

adnotacje i postanowienia.

19



10. Wezwanie

Kwestie wezwań reguluje Rozdział 9 kpa. Organ administracji publicznej może wzywać

osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań

osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia

sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.

Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było

uciążliwe. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu

choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać

określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwaną w miejscu

jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba.

Obowiązek osobistego stawienia się dotyczy jedynie osób w obrębie gminy lub miasta, w

których one zamieszkują albo przebywają oraz gminie i mieście sąsiednim.

Pomoc prawna – jeśli charakter sprawy na to pozwala12, w toku postępowania organ

administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji

rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub

przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do

dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ

prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień

lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

Elementy wezwania (art. 54 kpa):

– nazwę i adres organu wzywającego,

– imię i nazwisko wzywanego,

– w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,

– czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może

złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,

– termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce

stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika,

– skutki prawne niezastosowania się do wezwania,

– podpis pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska

służbowego podpisującego lub, jeżeli dokonywane jest z użyciem dokumentu

elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym

weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

12 Charakter sprawy lub czynności wymaga dokonania czynności przed organem administracji publicznej prowadzącym postępowanie - art. 53 kpa.

20



W sprawach niecierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie lub

telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, z podaniem elementów istotnych

wezwania. Wezwanie dokonane w ten sposób powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy

nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

11. Protokoły

Przepisy kpa nakładają na organ administracji obowiązek utrwalania na piśmie czynności

procesowych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Podstawową formą

jest protokół z przeprowadzenia czynności procesowych (urzędowych). Przepis art. 67

kpa zawiera katalog otwarty czynności, które powinny być w tej formie stwierdzone:

– przyjęcia wniesionego ustnie podania,

– przesłuchania strony, świadka i biegłego,

– oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu

administracji publicznej,

– rozprawy,

– ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.

W myśl art. 177 § 2 kpa protokołem stwierdza się również fakt zawarcia ugody.

Protokół powinien być sporządzony tak, by wynikało z niego kto, kiedy, gdzie i jakich

czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w

wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby.

Aby protokół można było uznać za prawidłowy powinien zostać odczytany osobom

obecnym, biorącym udział czynności, a następnie przez nie podpisany

12. Postanowienia

W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia. Ich

przedmiotem z zasady są poszczególne kwestie wynikające w toku postępowania, lecz nie

rozstrzygające o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

Elementy postanowienia (art. 124 kpa):

– oznaczenie organu administracji publicznej,

– datę wydania,

– oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu,

– powołanie podstawy prawnej,

– rozstrzygnięcie,

21



– pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu

administracyjnego,

– jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane

zostało na skutek zażalenia na postanowienie powinno zawierać uzasadnienie

faktyczne i prawne,

– podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby

upoważnionej do jego wydania lub, jeżeli postanowienie wydane zostało w formie

dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem

elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Po dokonaniu ustaleń stanowiących o możliwości załatwienia sprawy organ wydaje

rozstrzygnięcie, w którym orzeka co do istoty sprawy. Kodeks postępowania

administracyjnego wskazuje na dwie formy aktów administracyjnych kończących

postępowanie w sprawie i rozstrzygających co do jej istoty: ugodę i decyzję.

13. Ugoda

Ugoda jest to pisemne porozumienie zawarte pomiędzy stronami postępowania

administracyjnego przed organem administracyjnym prowadzącym to postępowanie,

zatwierdzone przez ten organ.

Przesłanki zawarcia ugody:

– sporny charakter sprawy – wielość stron postępowania,

– postępowanie musi być w toku,

– wola stron.

Elementy ugody:

– oznaczenie organu, przed którym została zawarta,

– data sporządzenia,

– oznaczenie stron,

– przedmiot i treść ugody,

– wzmianka o jej odczytaniu i przyjęciu,

– podpisy stron,

– podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia

ugody.

Organ administracyjny przed zatwierdzeniem kontroluje prawidłowość jej zawarcia a

następnie zatwierdza (lub nie) postanowieniem, na które służy zażalenie. Zatwierdzona

ugoda zastępuje decyzję. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania

22



odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające

ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w

tym postanowieniu. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej

zatwierdzeniu stało się ostateczne. Organ administracji publicznej, przed którym została

zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność.

14. Decyzja

Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy

kodeksu stanowią inaczej. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w

części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. W myśl art. 105 kpa decyzją

stwierdza się również umorzenie postępowania w sprawie ze względu na jego

bezprzedmiotowość, lub gdy wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało

wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z

interesem społecznym.

Elementy decyzji:

– oznaczenie organu administracji publicznej,

– data wydania, oznaczenie strony lub stron,

– powołanie podstawy prawnej,

– rozstrzygnięcie,

– uzasadnienie faktyczne i prawne tj. wskazanie faktów, które organ uznał za

udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których

innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie

podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa,

– pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie,

– podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby

upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie

dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem


Decyzja, w stosunku, do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego

lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o

dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

Od uzasadnienia decyzji można odstąpić, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony o

ile nie jest to decyzja rozstrzygająca sporne interesy stron a także decyzja wydana na

23



skutek odwołania. Możliwość odstąpienia od uzasadnienia decyzji istnieje także jeśli

przepisy dopuszczają takie postępowanie ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa i

interes publiczny.

Decyzja wiąże organ od momentu jej doręczenia stronie.

Wykonalność decyzji – moment od którego decyzja może być wykonana przymusowo.

Wykonalne są decyzje, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności oraz decyzje

ostateczne.

Rygor natychmiastowej wykonalności - nadawany decyzji gdy jest to niezbędne ze

względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa

narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub

wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji

publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.

Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu.

W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.

Strona może wykonać dobrowolnie decyzję przed terminem jej wykonalności.

Wzruszalność decyzji - możliwość eliminacji lub zmiany decyzji przy użyciu zwykłych

środków procesowych.

Ostateczność decyzji – brak możliwości podważenia jej za pomocą zwykłych środków

procesowych (odwołania); możliwość eliminacji tylko przy użyciu środków

nadzwyczajnych. Decyzja jest ostateczna jeśli:

– stanowi tak przepis ustawy,

– decyzja organu I instancji po bezskutecznym upływie terminu do odwołania,

– decyzja organu II instancji.

Prawomocność decyzji – decyzji nie może już wzruszyć, strona, organ, który ją wydał,

czy sąd administracyjny, który ją kontrolował.

15. Odwołania, zażalenia

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej

instancji. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej

wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. Od decyzji

wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie

24



służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego

organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania

wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą

ustalać inne wymogi co do treści odwołania. Odwołanie wnosi się do właściwego organu

odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Odwołanie wnosi się w

terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została

ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. Przepisy szczególne mogą przewidywać

inne terminy do wniesienia odwołania. Zasadą jest, iż przed upływem terminu do

wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu, a wniesienie odwołania w terminie

wstrzymuje wykonanie decyzji.

Pomimo, iż nie upłynął jeszcze termin do wniesienia odwołania, wykonaniu podlega

decyzja:

– której został nadany rygor natychmiastowej wykonalności,

– która podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy,

– która jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.

Autokontrola - jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji

publicznej, który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na

uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.

Od nowej decyzji służy stronom odwołanie.

Jeśli organ administracji publicznej, który wydał decyzję nie zmieni własnego

rozstrzygnięcia w trybie wskazanym w art. 132 kpa, obowiązany jest przesłać odwołanie

wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym

otrzymał odwołanie.

Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania (np.

odwołanie od decyzji niedoręczonej, odwołanie wniesione przez osobę niebędącą stroną)

oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest

ostateczne.

Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Organ

odwoławczy nie uwzględni jednak cofnięcia odwołania, jeżeli prowadziłoby to do

utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.

W ramach postępowania odwoławczego organ II instancji bada sprawę od początku,

analizując jakie okoliczności były istotne w sprawie, czy organ I instancji przeprowadził

prawidłowo postępowanie dowodowe, oraz czy prawidłowo zastosował w sprawie przepisy

25



prawa. Przedmiotem analizy są wszystkie aspekty sprawy nie tylko te, które są podstawą

zarzutów strony.

Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe

postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić

przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję. Jeśli jednak

rozstrzygnięcie w sprawie wymagałoby zgromadzenia materiału dowodowego w znacznej

części lub całości, to zgodnie z zasadą dwuinstancyjności, organ II instancji uchyla

zaskarżoną decyzję organu I instancji przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia

temu organowi (art. 138 § 2 kpa).

Jeśli materiał dowodowy na to pozwala organ II instancji po przeprowadzeniu

postępowania odwoławczego wydaje decyzję, w której:

– utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo

– uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do

istoty sprawy bądź uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji,

– umarza postępowanie odwoławcze.

Zasada reformationis in peius (art. 139 kpa) - organ odwoławczy nie może wydać

decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco

narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.

Przepisy dotyczące odwołań mają odpowiednie zastosowanie do zażaleń na

postanowienia.

Zażalenie służy stronie na postanowienie wydane w toku postępowania jeśli tak stanowi

ustawa.

Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a

gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie.

Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od

decyzji. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ

administracji publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie,

gdy uzna to za uzasadnione.

16. Zawieszenie postępowania

Dokonywane w związku z zaistnieniem w trakcie postępowania zdarzeń, które

przejściowo uniemożliwiają jego prowadzenie.

26



Obligatoryjne przesłanki zawieszenia (art. 97 kpa):

– śmierć strony lub jednej ze stron (jeśli nie zachodzi konieczność umorzenia

postępowania jako bezprzedmiotowego),

– śmierć przedstawiciela ustawowego strony,

– utrata przez stronę lub jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności

prawnych,

– gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia,

– zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd (zagadnienie wstępne).

Fakultatywne przesłanki zawieszenia (art. 98 kpa):

– wniosek strony, na żądanie której postępowanie było wszczęte.

Forma – postanowienie, na które służy zażalenie.

Po ustąpieniu przyczyn zawieszenia organ podejmuje postępowanie z urzędu lub na

żądanie strony (postanowienie).

17. Umorzenie postępowania

Postępowanie umarza się wydając w tej sprawie decyzje w trybie art. 105 k.p.a. –

decyzja, która nie rozstrzyga sprawy co do istoty, ale kończy postępowanie w danej

instancji.

Przesłanki umorzenia:

- bezprzedmiotowość postępowania;

- wycofanie żądania wszczęcia postępowania przez stronę.

18. Koszty postępowania

Stronę obciążają koszty postępowania, które:

– wynikły z winy strony,

– zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego

obowiązku organów prowadzących postępowanie.

Postanowienie w sprawie ustalenia wysokości kosztów postępowania, osób

zobowiązanych do ich poniesienia oraz terminy i sposób ich uiszczenia doręcza się wraz z

postanowieniem kończącym postępowanie. Na postanowienie służy zażalenie.

27



III. Wyjątki od zasady trwałości decyzji – nadzwyczajne środki eliminacji

decyzji administracyjnej z obrotu prawnego

1. Wznowienie postępowania

Instytucja procesowa, umożliwiająca ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy

zakończonej decyzją ostateczną, jeśli postępowanie, w którym ona zapadła było

dotknięte kwalifikowaną wadliwością procesową.

Przesłanki dopuszczalności wznowienia postępowania:

– rozstrzygnięcie sprawy decyzją ostateczną oraz

– wystąpienie jednej z wyliczonych w art. 145 § 1 i art. 145 a § 1 kpa podstaw

prawnych wznowienia postępowania.

Podstawy prawne wznowienia postępowania:

– dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne,

okazały się fałszywe,

– decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

– decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który

podlega wyłączeniu,

– strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

– wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody

istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

– decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego

organu,

– zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie

od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2 kpa),

– decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało

następnie uchylone lub zmienione.

Dodatkowo przepis art. 145a § 1 dopuszcza możliwość żądania wznowienia postępowania

w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z

Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została

wydana decyzja.

Maksymalny termin, w którym można uchylić decyzję w trybie wznowienia postępowania

wynosi: z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 (fałszywe dowody, decyzja

wydana w wyniku przestępstwa) wznowienie nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia

28



lub ogłoszenia decyzji upłynęło 10 lat, w pozostałych przypadkach, jeżeli od dnia

doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło 5 lat.

Rodzaje rozstrzygnięć które mogą zapaść po wznowieniu postępowania:

– organ decyzją odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak

podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145 a,

– organ decyzją uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej

uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a, i wydaje nową decyzję

rozstrzygającą o istocie sprawy,

– w przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na

skutek okoliczności, o których mowa w art. 146, organ administracji publicznej

ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa

oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

2. Stwierdzenie nieważności decyzji

Przepisy regulujące stwierdzenie nieważności decyzji dają możliwość usunięcia z obrotu

prawnego decyzji dotkniętej ciężkimi kwalifikowanymi wadami.

Podstawy – możliwe jest stwierdzenie nieważności decyzji, która:

– wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

– wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

– dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

– została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

– była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

– w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

– zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa,

– w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

– zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Decyzja dotknięta kwalifikowaną wadą prawną jest nieważna od chwili jej wydania.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji może zostać wszczęte z urzędu

lub na wniosek. Postępowanie toczy się przed organem wyższego stopnia, a gdy decyzja

wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze – przed tymi

organami. Jeśli organ administracyjny uzna, iż wniosek o stwierdzenie nieważności

decyzji nie jest zasadny wydaje decyzję o odmowie wszczęcia postępowania.

Rozstrzygnięcie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.

29



Podobnie, jak przypadku instytucji wznowienia postępowania, tak również i tutaj przepisy

prawa uniemożliwiają eliminację z obrotu prawnego wadliwej decyzji m.in. na skutek

upływu czasu. Art. 156 § 2 kpa wskazuje, że nie stwierdza się nieważności decyzji z

przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1 (naruszenie właściwości), 3 (decyzja w sprawie

rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną),

4 (decyzja skierowana do osoby nie będącej stroną), 7 (wada powodująca nieważność z

mocy prawa), jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także,

gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. W takim wypadku organ ogranicza

się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania

okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.

3. Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej

Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w

każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją

wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub

słuszny interes strony. Powodem może być np. zmiana okoliczności faktycznych w

sprawie. Uchylenie decyzji w tym trybie może nastąpić w każdym czasie. Decyzja

ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą

strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub

przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu

lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes

strony.

Forma uchylenia lub zmiany – decyzja.

4. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji, uchylenie decyzji warunkowej

Przesłanki stwierdzenia wygaśnięcia decyzji:

– decyzja stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji

nakazuje przepis prawa,

– gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony,

– została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a

strona nie dopełniła tego warunku.

Przesłanki uchylenia decyzji w trybie art. 162 kpa

– jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a

strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.

30



W sprawie uchylenia decyzji warunkowej jak i stwierdzenia wygaśnięcia decyzji orzeka

organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji,

Forma – decyzja.

IV. Zaświadczenia

Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o

zaświadczenie.

Okoliczności, w których można ubiegać się o wydanie zaświadczenia:

– urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis

prawa,

– osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym

potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

Termin - bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.

Zaświadczenie wydaje się w formie dokumentu elektronicznego, opatrzonego

bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego

kwalifikowanego certyfikatu, jeżeli zażąda tego osoba ubiegająca się o zaświadczenie.

Organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o

potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ

ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie

postępowanie wyjaśniające.

Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie faktów

lub stanu prawnego, znanych organowi z urzędu, są możliwe do ustalenia przez organ na

podstawie posiadanych przez niego ewidencji, rejestrów lub innych danych, rejestrów

publicznych posiadanych przez inne podmioty publiczne, do których organ ma dostęp w

drodze elektronicznej na zasadach określonych w przepisach ustawy i.d.p.p., wymiany

informacji z innym podmiotem publicznym na zasadach określonych w przepisach o

informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, przedstawionych

przez zainteresowanego do wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego,

dowodów rejestracyjnych i innych). Organ administracji publicznej żądający od strony

zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego jest obowiązany wskazać

przepis prawa wymagający urzędowego potwierdzenia tych faktów lub stanu prawnego w

drodze zaświadczenia.

31



Odmowa wydania zaświadczenia następuje w drodze postanowienia, na które służy

zażalenie.

V. Skargi i wnioski

Prawo składania skarg i wniosków gwarantuje Konstytucja RP. Petycje, skargi i wnioski

mogą być składane do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi

przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Petycje, skargi i

wnioski można składać w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą. O

tym, czy pismo jest skargą albo wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma

zewnętrzna.

Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte

wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie

praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne

załatwianie spraw (nie jest to katalog zamknięty).

Organ właściwy do rozpatrzenia skargi - skargi dotyczącej zadań lub działalności:

– rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa – wojewoda, a w zakresie spraw

finansowych- regionalna izba obrachunkowa,

– organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego w sprawach

należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej – wojewoda,

– wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek

organizacyjnych, rada gminy,

– zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji,

straży i innych jednostek organizacyjnych, – rada powiatu,

– zarządu i marszałka województwa, – sejmik województwa,

– wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu – właściwy

minister, a w innych sprawach Prezes Rady Ministrów,

– innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa państwowego lub

innej państwowej jednostki organizacyjnej – organ wyższego stopnia lub

sprawujący bezpośredni nadzór,

– ministra – Prezes Rady Ministrów,

– organu centralnego i jego kierownika – organ, któremu podlega.

Do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań i działalności organizacji społecznej właściwy

jest organ bezpośrednio wyższego stopnia tej organizacji, a w stosunku do organu

32



naczelnego organizacji - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący

nadzór nad działalnością tej organizacji.

Skargę na pracownika można przekazać do załatwienia również jego przełożonemu

służbowemu, z obowiązkiem zawiadomienia organu właściwego do rozpatrzenia skargi o

sposobie jej załatwienia.

Termin załatwienia skargi - organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić

skargę bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca. Posłowie na Sejm,

senatorowie i radni, którzy wnieśli skargę we własnym imieniu albo przekazali do

załatwienia skargę innej osoby, powinni być zawiadomieni o sposobie załatwienia skargi,

a gdy jej załatwienie wymaga zebrania dowodów, informacji lub wyjaśnień - także o

stanie rozpatrzenia skargi, najpóźniej w terminie czternastu dni od dnia jej wniesienia

albo przekazania.

Forma - pismo o sposobie załatwienia skargi, które powinno zawierać:

– oznaczenie organu, od którego pochodzi,

– wskazanie, w jaki sposób skarga została załatwiona,

– oraz podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby

upoważnionej do załatwienia skargi lub, jeżeli zawiadomienie sporządzone zostało w

formie dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem


– zawiadomienie o odmownym załatwieniu skargi powinno zawierać ponadto

uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o treści art. 23913.

Przedmiot wniosku - w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia

praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności,

lepszego zaspokajania potrzeb ludności.

Wnioski składa się do organów właściwych ze względu na przedmiot wniosku. Wnioski

w sprawach dotyczących zadań organizacji społecznych składa się do

organów tych organizacji.

13 W przypadku gdy skarga, w wyniku jej rozpatrzenia, uznana została za bezzasadną i jej bezzasadność wykazano w odpowiedzi na skargę, a skarżący ponowił skargę bez wskazania nowych okoliczności - organ właściwy do jej rozpatrzenia może, w odpowiedzi na tę skargę, podtrzymać swoje poprzednie stanowisko. O załatwieniu w ten sposób skargi wniesionej ponownie organ załatwiający tę skargę zawiadamia organ wyższego stopnia; nie dotyczy to skarg załatwianych przez organy naczelne. – art. 239 kpa

33



VI. Bibliografia

1. Jan Boć, Prawo administracyjne, Wydawnictwo Kolonia Limited, Wrocław 2001.

2. Barbara Adamiak, Janusz Borkowski, Polskie postępowanie administracyjne i sądowo

administracyjne, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2006.

3. Zbigniew Janowicz, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz,

Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 1999.

4. Barbara Adamiak, Janusz Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego.

Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.




Zakres tematyczny

1. Administracja; stosunek administracyjnoprawny.

2. Podmioty stosunku administracyjnoprawnego iuczestnicy postępowania administracyjnego.

3. Organ administracyjny, kompetencja właściwość.4. Postępowania administracyjne – etapy.5. Zasady postępowania administracyjnego.

7. Znaczenie terminu i doręczenia w postępowaniu.8. Rodzaje rozstrzygnięć administracyjnych, trwałość

decyzji.9. Zaświadczenia, skargi i wnioski.

2

Administracja publiczna

Przyjęte przez prawo i realizowane przez jego zawisłeorgany a także przez organy samorządu terytorialnego

zaspakajanie zbiorowych i indywidualnych potrzebobywateli, wynikających ze współżycia ludzi wspołecznościach.

3

Administracja publiczna

Całokształt struktur organizacyjnych w państwie oraz

ludzi zatrudnionych w tych strukturach spełniającychzadania publiczne, zbiorowe i indywidualne,reglamentacyjne i świadczące oraz organizatorskiepodmiotów kierowniczych i decydenckich.

4

Administracja rządowa i samorządowa

Administracja rządowa

- centralna (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów,

ministrowie oraz centralne organy administracji

rządowej),

- terenowa (wojewoda i podległe mu służby, organy

administracji niezespolonej).

Administracja samorządowa - samorządowe organy

gminy, powiatu i województwa

5

Administracja państwowa

� Prezydent RP, organy NIK, Krajowa Rada Radiofonii i

Telewizji, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada

Sądownictwa, organy NBP w tym Krajowa Rada Polityki

Pieniężnej, centralne organy administracji podległe

Sejmowi.

6

Organy administracyjne

� Organ administracyjny – podmiot (człowiek lub grupa

ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji,wyposażony we władztwo administracyjne orazposiadający kompetencje do realizacji powierzonych muzadań.

� Organ wyższego stopnia – organ strukturalniewyodrębniony i kompetencyjnie nadrzędny nadorganem niższego stopnia.

7

Organy administracyjne

� Kompetencje administracyjne – prawem przypisane

właściwości organów administracyjnych; uprawnienia, zadania i obowiązki organów przewidziane prawem administracyjnym.

8

Właściwość organu

� instytucja prawa procesowego - fakt posiadania

kompetencji organu do rozstrzygnięcia konkretnej

sprawy;

• rzeczowa – określa rodzaj spraw rozstrzyganych przez

organ;

• miejscowa – zasięg terytorialny kompetencji organu;

• funkcjonalna, instancyjna – kompetencje do czynności

procesowych.

9

Prawo administracyjne

Gałąź prawa obejmująca zespół norm powszechnie

obowiązujących, regulujących sytuację prawnąpodmiotów prawnie podporządkowanych organomadministracji.

Normy te ustanawiają obowiązki i uprawnienia, którychrealizacja podlega kontroli organów administracjipublicznej jak i pośrednio poprzez stosowanie norm wdrodze decyzji administracyjnej.

10

Prawo administracyjne

� ustrojowe – określa strukturę oraz zasady

funkcjonowania administracji publicznej;

� materialne – prawa i obowiązki organów administracjipublicznej i obywateli;

� procesowe – postępowanie administracyjne.

11

Stosunek administracyjnoprawny

� stosunek prawny regulowany przez normy prawa

administracyjnego. Powstaje wskutek zaistnieniaprzesłanek faktycznych lub określonych faktówprawnych.

Stosunek administracyjnoprawny charakteryzuje sięnierównorzędnością jego podmiotów – organadministracji publicznej jednostronnie rozstrzyga oprawach lub obowiązkach podmiotów stosunku.

12

Elementy stosunku administracyjnoprawnego

• Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego –

normowane przez kompetentne organy administracjipublicznej, w drodze wydawanych przez nie aktówadministracyjnych, zachowanie stron;

• Podmiot stosunku administracyjnoprawnego – organadministracji publicznej lub podmiot wykonujący jegofunkcje, oraz osoby fizyczne lub grupy, osoby prawne,jednostki organizacyjne itp;

• Treść – prawa i obowiązki uczestników postępowania;

13

Stosunek administracyjnoprawny

• materialny – powstaje na skutek zaistnienia stanufaktycznego lub faktu prawnego, wyczerpującegoprzesłanki wskazane w normach prawaadministracyjnego materialnego.

• procesowy – powstaje w wyniku zaistnienia stosunkumaterialnego, w momencie wszczęcia postępowaniaadministracyjnego.

• egzekucyjny – jest pochodną stosunku procesowego.Jego istota polega na konieczności bezwzględnegopodporządkowania się decyzji organu administracjipublicznej wydanej w celu wykonania prawa;

14


� Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodekspostępowania administracyjnego (Dz.U. Z 2000r. Nr 98,poz. 1071 ze zm.) reguluje postępowanie przed:

1. organami administracji publicznej w należących dowłaściwości tych organów sprawach indywidualnychrozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych;

2. innymi organami państwowymi oraz przed innymipodmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lubna podstawie porozumień do załatwiania spraw

określonych w pkt 1;

15

3. w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między

organami jednostek samorządu terytorialnego i

organami administracji rządowej oraz między organami

i podmiotami, o których mowa w pkt 2;

4. w sprawach wydawania zaświadczeń;

5. postępowanie w sprawie skarg i wniosków przed

organami państwowymi, organami jednostek

samorządu terytorialnego oraz przed organami

organizacji społecznych.

16

Postępowanie administracyjne cd.

Uczestnicy postępowania

• strona (art.28);

• organizacja społeczna (art.31);

• prokurator (art.182);

• organ administracyjny – właściwy miejscowo, rzeczowo i instancyjnie.

17

Uczestnicy postępowania – strona

� każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku

dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek;

Strona może działać przez:

• przedstawiciela ustawowego;

• pełnomocnika;

• kuratora lub opiekuna.

18

Etapy postępowania administracyjnegoPrzed organem I instancji

• wszczęcie postępowania na wniosek lub z urzędu;

• postępowanie dowodowe;

• rozstrzygnięcie.

Przed organem II instancji

• wszczęcie postępowania z odwołania;

• postępowanie oceniające prawidłowość postępowania

organu I instancji, ocena zebranego materiału

dowodowego;

• rozstrzygnięcie;

19

Akty administracyjne – rodzaje rozstrzygnięć

• decyzja;

• postanowienie;

• ugoda.

elementy istotne rozstrzygnięć – art. 107, 117, 124 kpa;

znaczenie poprawności formalnej rozstrzygnięcia administracyjnego;

konsekwencje nieprawidłowego pouczenia.

20

Zasady postępowania

1. Zasada legalizmu (art.6).

2. Zasada prawdy obiektywnej (art.7).

3. Zasada wyrażania interesu społecznego i interesu obywateli (art.7).

4..Zasada pogłębiania zaufania do organów państwa (art.8).

5. Zasada informowania stron (art.9).

6. Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art.10).

21

Zasady postępowania c.d.

7. Zasada przekonywania (art.11).

8. Zasada szybkości i prostoty postępowania (art.12).

9. Zasada ugodowego załatwiania spraw (art.13).

10. Pisemności (art.14).

11. Zasada dwuinstancyjności (art.15).

12. Zasada trwałości decyzji; prawo do sądu (art.16).

22

Zasada legalizmu

� art. 6 kpa – organy administracyjne działają na

podstawie przepisów prawa;

- przez przepisy prawa rozumie się tutaj ogół regulacjiprawnych obowiązujących w państwie, powszechnieobowiązujących, ze szczególnym naciskiem na przepisy

kompetencyjne procesowe i matrialnoprawne.

- Na mocy przepisów prawa powołuje się organy, któredziałają w ramach i według reguł stworzonych przezustawodawcę.

23

Zasada legalizmu a uznanie administracyjne

� Tzw. luz decyzyjny – występuje, gdy ustawodawca

operuje pojęciami nieprecyzyjnymi, nieostrymi np.

zasady współżycia społecznego, słuszny interes

obywateli itp.

Nie oznacza dowolności;

Ramy swobody wyznaczają ogólne zasady

postępowania i orzecznictwo;

24

Zasada prawdy obiektywnej

� art. 7 kpa - ukierunkowuje postępowanie organów;wyznacza cel postępowania administracyjnego;

Jej rozwinięcie znajdujemy w postępowaniu dowodowym:

• obowiązek wyczerpującego zebrania i rozpatrzeniacałego materiału dowodowego;

• środki dowodowe, ich dobór i przeprowadzenie przyudziale strony;

• zasada swobodnej oceny dowodów;

25

Zasada prawdy obiektywnej cd.

• instytucje gwarantujące zachowanie tej zasady: np.: wyłączenie organu, wyłączenie pracownika, dwuinstancyjność postępowania, wznowienie postępowania;

• Ciężar przeprowadzenia dowodu w postępowaniuadministracyjnym ciąży na organach administracyjnych,chyba że przepisy prawa materialnego nałożąobowiązek udowodnienia jakiejś okoliczności na stronę;

26


• Cel postępowania dowodowego - wykazanie istnieniaokoliczności istotnych dla podjęcia rozstrzygnięcia wsprawie;

• Jako dowód należy dopuścić wszystko, co możeprzyczynić się do wyjaśnienia sprawy a nie jestsprzeczne z prawem;

• W szczególności dowodami mogą być dokumenty,zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.oświadczenie strony oraz jej przesłuchanie (jeśli w innysposób nie da się wyjaśnić okoliczności istotnych dlarozstrzygnięcia).

27


• Strona ma prawo czynnie uczestniczyć w postępowaniu dowodowym, zadawać pytania świadkom

oraz składać wyjaśnienia - konieczność skutecznego zawiadomienia strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu;

• Konsekwencje wadliwego postępowania dowodowego –wadliwość decyzji.

28

Zasada wyrażania interesu społecznego i interesu obywateli

� art.7 kpa - Zachowanie zasady należy analizować na tlekonkretnej sprawy;Stosowana wg reguł wskazanych w przepisach prawamaterialnego;

Zasada pogłębiania zaufania do organów Państwa

� art.8 kpa - zasada wyznaczająca ogólny kierunekdziałania organów, ramy stosowania innych zasadpostępowania;

29

Zasada informowania stron

� art. 9 kpa - znosi w post. administracyjnym ogólnązasadę ignotantia iuris nocet (nieznajomość prawaszkodzi);

zobowiązuje organy administracyjne do udzielaniainformacji o przepisach prawa materialego iprocesowego, mających zastosowanie w sprawie wktórej toczy się postępowanie;

nie należy jej mylić z doradztwem prawnym;

realizowana poprzez przepisy nakładające na organyobowiązek pouczeń o skutkach prawnych różnych typówzachowań w postępowaniu, o prawach i obowiązkachuczestników postępowania;

30

� błędne pouczenie co do prawa odwołania i zażalenia,wniesienia skargi do sądu administracyjnego lubpowództwa do sądu powszechnego nie możezaszkodzić stronie, która się do niego zastosuje;

� nieprawidłowe zawiadomienie o przeprowadzeniuśrodka dowodowego, na skutek którego strona niemogła uczestniczyć w jego przeprowadzeniu iuniemożliwienie stronie wypowiedzenie się co dodowodów zebranych w sprawie – dowód uznaje się zanieprzeprowadzony;

Zasada informowania stron (art. 9 kpa) cd.

31

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu

� art.10 kpa - organy administracyjne mają obowiązekzapewnić stronom czynny udział w każdym stadiumpostępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić imwypowiedzenie się co do zebranych dowodów imateriałów oraz zgłoszonych żądań.

- postępowanie, w którym strona nie mogła nie z własnejwiny brać udziału jest wadliwe – przesłanka wznowieniapostępowania.

- możliwość odstąpienia – zagrożenie dla życia lubzdrowia ludzkiego, niepowetowaną szkodę materialną,wyraźnie zapis ustawowy;

32

Zasada przekonywania

� (art.11 kpa) - pierwszeństwo przekonywania nadprzymusem;

• Organy administracji powinny wyjaśniać stronomzasadność przesłanek, którymi kierują się przyzałatwianiu sprawy, aby w ten sposób w miaręmożliwości doprowadzić do wykonania przez stronydecyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu;

• Łączy się z zasadą pogłębiania zaufania;

33

Zasada przekonywania cd.

• Obowiązek starannego i pełnego uzasadnieniarozstrzygnięcia:

decyzja i postanowienie na które służy zażalenie musiposiadać uzasadnienie faktyczne i prawne, polegającena przytoczeniu elementów istotnych stanu faktycznego,oraz przepisów prawa, mających zastosowanie wsprawie wraz z przytoczeniem ich treści.

34

Zasada szybkości i prostoty postępowania

� art.12 - zasada ekonomii procesowej

• organy administracyjne powinny działać w sprawie możliwie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia;

• terminy określone w dniach;• terminy określone w tygodniach;• terminy określone w miesiącach.

35

Zasada szybkości i prostoty postępowania –ekonomii procesowej c.d.

• Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowowolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa sięnajbliższy następny dzień powszedni;

• Uwaga – w postępowaniu administracyjnym sobota niejest dniem wolnym od pracy (ustawa z dnia 18 stycznia1951 r. o dniach wolnych od pracy Dz.U. 1951, nr 4, poz.28 ze zm.);

36


• Terminy dla organu administracyjnego – do rozpatrzenia

sprawy;• W pierwszej instancji:

a) bez postępowania wyjaśniającego - bezzwłocznie,

b) konieczne postępowanie wyjaśniające: jeden miesiąc,

c) sprawa szczególnie skomplikowana: dwa miesiące.

• Przepisy mogą przewidywać inny termin załatwieniasprawy, np. wyłączenie spod egzekucji: terminrozpatrzenia wniosku to 14 dni, z możliwością

przedłużenia o kolejne 14 dni.

37


• Zawiadomienie o niezałatwieniu sprawy w terminie,konieczne podanie przyczyn zwłoki i wskazanie nowegoterminu załatwienia sprawy (art. 36);

• Stronie służy zażalenie na niezałatwienie sprawy

w terminie - do organu wyższego stopnia (art. 37).

38


• Terminy dla stron postępowania:

1. Wynikające z przepisów prawa materialnego – terminy

z reguły nieprzywracalne;

2. Terminy procesowe – do dokonania czynności

procesowych – z zasady przywracalne (nieprzywracalny

jest termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu)

;

39


• przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej:

1. brak winy zainteresowanego w uchybieniu terminu;

2. wniesienie przez zainteresowanego wniosku

o przywrócenie terminu;

3. dochowanie siedmiodniowego terminu

(nieprzywracalnego) do wniesienia wniosku o

przywrócenie terminu;

4. dopełnienie wraz z wnioskiem tej czynności,

dla której był ustanowiony przywracalny termin.

40

Zasada ugodowego załatwiania spraw

� (art.13 kpa) - sprawy, w których uczestniczą strony ospornych interesach, mogą być załatwione w drodzeugody sporządzonej przed organem administracji;

• ugoda zatwierdzona przez organ jako zgodna zobowiązującym prawem ma moc decyzji

41

Zasada pisemności

� art.14 kpa - postępowanie jest dokumentowane; nawetustnie załatwiona spraw musi zostać udokumentowana;

• wszczęcie postępowania:

na wniosek – podania;

z urzędu – doręczenie stronie postanowienia owszczęciu postępowania;

42

Zasada pisemności cd.

Podania:

• Forma: pisemnie, telegraficznie, lub za pomocądalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, albo zapomocą formularza umieszczonego na stronieinternetowej właściwego organu administracji, a takżeustnie do protokołu;

• elementy konieczne: wniosek powinien zawierać conajmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres iżądanie oraz czynić zadość innym wymaganiomustalonym w przepisach szczególnych.

43

Zasada pisemności cd.

• Przekazanie pisma do załatwienia wg właściwości;

postanowienie o przekazaniu pisma,

zachowanie terminu do wniesienia podania,

podanie dotyczące kilku spraw załatwianych przez różneorgany,

postanowienie o zwrocie podania (niemożność ustaleniawłaściwego organu lub właściwość sądu powszechnego)

44

Zasada dwuinstancyjności

� art.15 kpa - postępowanie administracyjne jest

dwuinstancyjne;

• środki zaskarżania:

odwołanie – przysługuje stronie od decyzji organu i

instancji jeśli nie zgadza się z treścią decyzji; 14 dni oddoręczenia decyzji

zażalenie – przysługuje od postanowienia jeśli takstanowi przepis prawa; 7 dni od doręczenia

45

Zasada dwuinstancyjności c.d.

– możliwość zmiany rozstrzygnięcia w drodze

samokontroli (względna dewolutywność);

– przekazanie odwołania, zażalenia do organu II instancjiwraz z aktami sprawy oraz sprawozdaniem z przebiegupostępowania;

– sprzeciw prokuratora;

46

Zasada dwuinstancyjności cd.

- Organ odwoławczy rozpoznaje sprawę od początku,sprawdzając czy postępowanie organu I instancji byłoprawidłowe;

- Organ odwoławczy nie może sam gromadzić materiałudowodowego w znacznym zakresie – naruszeniezasady dwuinstancyjności;

- Organ odwoławczy nie może rozstrzygać na niekorzyśćodwołującego się;

47

Zasada dwuinstancyjności cd.

• Rozstrzygnięcia organu odwoławczego mają charakter

ostateczny;

• Możliwe rozstrzygnięcia w II instancji:– utrzymanie w mocy decyzji organu I instancji;– uchylenie w całości lub w części i orzeczenie w

sprawie;– uchylenie i umorzenie postępowania;– uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego

rozpatrzenia;– umorzenie postępowania odwoławczego.

48

Zasada trwałości decyzji

� Wzruszyć decyzję ostateczną może tylko właściwyorgan, w trybie wskazanym przepisami, o ile spełnionezostaną przesłanki ustawowe;

• Wznowienie postępowania;

• Stwierdzenie nieważności decyzji;

• Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej;

49

Zasada trwałości decyzji c.d.Wznowienie postępowania:

• Instytucja procesowa, umożliwiająca ponownerozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy zakończonejdecyzją ostateczną, jeśli postępowanie, w którym onazapadła było dotknięte kwalifikowaną wadliwościąprocesową.

• Przesłanki dopuszczalności wznowienia postępowania:- rozstrzygnięcie sprawy decyzją ostateczną;- wystąpienie jednej z wyliczonych w art. 145 § 1

i art. 145 a § 1 k.p.a. podstaw prawnych wznowienia

postępowania.

50

Zasada trwałości decyzji c.d.

• Podstawy prawne wznowienia postępowania:

1. dowody, na których podstawie ustalono istotne dlasprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

2. decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;

3. decyzja wydana została przez pracownika lub organadministracji publicznej, który podlega wyłączeniu;

51

Zasada trwałości decyzji cd. - wznowienie postępowania

4. strona bez własnej winy nie brała udziału

w postępowaniu;

5. wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności

faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydaniadecyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję;

6. decyzja wydana została bez uzyskania wymaganegoprawem stanowiska innego organu;

52


7..zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez

właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętejprzy wydaniu decyzji (art. 100 § 2);

8. decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję luborzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub

zmienione.

53


• Dodatkowo przepis art. 145a. § 1 dopuszcza

możliwość żądania wznowienia postępowaniaw przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł oniezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umowąmiędzynarodową lub z ustawą, na podstawie któregozostała wydana decyzja.

• Maksymalny termin, w którym można uchylić decyzję wtrybie wznowienia postępowania wynosi:

54

- z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 (fałszywe dowody,

decyzja wydana w wyniku przestępstwa) wznowienie nie może

nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło

10 lat

- w pozostałych przypadkach, jeżeli od dnia doręczenia lub

ogłoszenia decyzji upłynęło 5 lat.

55

Zasada trwałości decyzji cd.

� Stwierdzenie nieważności decyzji -możliwość usunięcia zobrotu prawnego decyzji dotkniętej ciężkimi kwalifikowanymiwadami.

• Podstawy – możliwe jest stwierdzenie nieważności decyzji,która:

1. wydana została z naruszeniem przepisówo właściwości;

2. wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącymnaruszeniem prawa;

56

Zasada trwałości decyzji cd.

3. w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony

karą;

4. zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy

prawa w razie jej wykonania wywołałaby czyn

zagrożony karą;

5. zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy

prawa

57

Zasada trwałości decyzji cd. –zmiana lub uchylenie decyzji ostateczne

• Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stronnie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylonalub zmieniona przez organ administracji publicznej, któryją wydał, lub przez organ wyższego stopnia,jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słusznyinteres strony.

• Powód, np. zmiana okoliczności faktycznychw sprawie.

• Uchylenie decyzji w tym trybie może nastąpićw każdym czasie

58

Prawo do sądu

� tylko właściwy organ, w trybie wskazanym przepisami, oile spełnione zostaną przesłanki ustawowe możewzruszyć ostateczną decyzję administracyjną;

• Decyzje i niektóre postanowienia są poddawane kontroliniezawisłego sądu pod względem ich zgodności zprawem. Sąd posiada kompetencję do uchylaniazaskarżonych aktów lub stwierdzenia ich nieważności

59

Doręczenia

Trzy tryby doręczeń:

- doręczenie zwykłe (art. 42);

- doręczenie zastępcze (art. 43);

- fikcja doręczenia (art. 44) .

60

Doręczenie zastępcze

• w przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się,

za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, ale tylko pod warunkiem, że osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.

• O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

61

Fikcja doręczenia

1. poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez pocztę,

2. pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.

62

Fikcja doręczenia c.d.

• Awizo - siedmiodniowy termin do odbioru pisma.

• powtórne awizo - czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.

• Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia czternastodniowego okresu, a pismo pozostawia się w aktach sprawy.

63

Zawieszenie postępowania

� Obligatoryjne (art. 97), 4 przypadki:

• śmierć strony lub jednej ze stron;

• śmierć przedstawiciela ustawowego strony;

• utrata przez stronę lub jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych;

• zagadnienie wstępne.

� Fakultatywne (art. 98): wniosek strony, na żądanie której postępowanie było wszczęte.

64

Umorzenie postępowania

• art. 105 k.p.a. – decyzja (w egzekucji postanowienie), która nie rozstrzyga sprawy co do istoty, ale kończy

postępowanie w danej instancji.

a) bezprzedmiotowość postępowania;

b) wycofanie żądania wszczęcia postępowania przez stronę.

65

Koszty postępowania – 262-264

� Stronę obciążają koszty postępowania, które:

1. wynikły z winy strony,2. zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony,

a nie wynikają z ustawowego obowiązku organówprowadzących postępowanie.

� postanowienie w sprawie ustalenia wysokości kosztów

postępowania, osób zobowiązanych do ich poniesieniaoraz terminy i sposób ich uiszczenia doręcza się wrazz postanowieniem kończącym postępowanie.

� Na postanowienie służy zażalenie.

66

Nadzwyczajne środki zaskarżeniaWznowienie postępowania - procedura

� Podanie - do organu, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.

� Organ, który wydał decyzję, wszczyna postępowanie w sprawie wznowienia postępowania. Wznowienie następuje w drodze postanowienia. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji, (ale w egzekucji: w drodze postanowienia).

67

Nadzwyczajne środki zaskarżeniaWznowienie postępowania - procedura

� Po przeprowadzeniu postępowania organ właściwy do załatwienia sprawy wydaje decyzję, w której:

• odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia;

• uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

68

Nadzwyczajne środki zaskarżeniaStwierdzenie nieważności decyzji - procedura

• Postępowanie w tej sprawie wszczyna się na żądaniestrony lub z urzędu.

• Organem właściwym jest organ wyższego stopnia.

• Postanowienia - możliwe jest stwierdzenie nieważności tylko tych postanowień, od których przysługuje zażalenie.

• Zarówno rozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji, jak i odmowa wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.

69

Nadzwyczajne środki zaskarżeniaStwierdzenie nieważności decyzji - procedura

� Przesłanki negatywne:

• maksymalny termin: 10 lat od dnia doręczenia decyzji;

• spowodowanie przez decyzję nieodwracalnych skutków.

• Stwierdzenie wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa: gdy organ stwierdzi istnienie podstaw, ale występują przesłanki negatywne.

70

Skarga na działanie organu administracji

• Przedmiotem skargi może być w szczególności

zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw (nie jest to katalog zamknięty).

• Organ właściwy do rozpatrzenia skargi..

71

72

Zakończenie

1



Studium przypadku nr 1

Pani Jolanta Bombel z domu Kowalska (17 lat) zamieszkała we Wrocławiu, rozwiodła się

i postanowiła rozpocząć działalność gospodarczą. Chce otworzyć cukiernię w Oławie.

Wypełniła formularz EDG 1, podpisała a następnie złożyła go w Urzędzie Miejskim

w Oławie w Ewidencji działalności gospodarczej.

• Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest

osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną,

której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym

imieniu działalność gospodarczą.

• Właściwość organu prowadzącego ewidencję działalności gospodarczej ustala się wg

miejsca zamieszkania przedsiębiorcy.

• Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest sformalizowany – jest to

zintegrowany wniosek EDG1.

Pytanie 1. Czy Pani Jolanta Bombel może samodzielnie wystąpić o wpis do ewidencji

działalności gospodarczej?

Pytanie 2. Jeśli Pani Jolanta Bombel może wystąpić w opisanym przypadku o wpis do

ewidencji działalności gospodarczej, to co o tym przesądza?

Pytanie 3. Jaki tryb postępowania powinien zastosować organ ewidencyjny w opisanej

sytuacji?

Odpowiedź:

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

1




Robert S. działając przez pełnomocnika – Katarzynę B. wystąpił o wydanie zezwolenia na wycinkę

modrzewia rosnącego w jego ogrodzie. Organ administracyjny, powołując się na przepisy o ochronie

przyrody, odmówił wydania zezwolenia. Decyzję doręczono pod adres zamieszkania Roberta S. w

dniu 1 kwietnia 2010 r. Odebrała ją córka – uczennica 1 klasy liceum. Decyzji nie doręczono

pełnomocnikowi. Robert S. złożył w terminie 14 dni od odebrania decyzji odwołanie do

samorządowego kolegium odwoławczego nie zgadzając się z decyzją organu I instancji.

Pytanie 1. Czy doręczenie było formalnie skuteczne?

Pytanie 2. Kiedy decyzja weszła do obrotu prawnego?

Pytanie 3. Jakie są konsekwencje złożenia odwołania przez stronę w opisywanym przypadku?

Odpowiedź:

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

1




Organ administracyjny wszczął postępowanie w sprawie. Stronami były 3 osoby fizyczne. Jedna z nich

występowała za pośrednictwem pełnomocnika. Organ, pomimo przedłożenia mu pełnomocnictwa do

akt sprawy, korespondencję (wezwania, postanowienia itp.) kierował bezpośrednio do stron

postępowania. Strona działająca przez pełnomocnika, w okresie prowadzenia postępowania podana

była leczeniu sanatoryjnemu. Wobec jej nieobecności w miejscu zamieszkania korespondencję

doręczano dorosłemu domownikowi, który zobowiązał się przekazać ją adresatowi. Decyzję

(niekorzystną dla stron) doręczono stronom i pełnomocnikowi. Żaden z uczestników postępowania

nie złożył odwołania. W miesiąc później strona działająca przez pełnomocnika powróciła z

sanatorium i wniosła o wznowienie postępowania, wskazując iż posiada dowody, które mogą w

sposób istotny wpłynąć na rozstrzygnięcie.

Pytanie 1. Czy doręczenie korespondencji w postępowaniu było prawidłowe i skuteczne?

Pytanie 2. Czy zostały spełnione w opisywanym przypadku przesłanki wznowienia postępowania,

jeżeli tak - jakie?

Pytanie 3. Jakie organ będzie właściwy w sprawie wznowienia postępowania?

Odpowiedź:

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

1



PRETEST

„Postępowanie administracyjne”

………………………………………. ……………………………………

Data i miejsce szkolenia Imię i nazwisko trenera

1. Stosunek administracyjnoprawny charakteryzuje się

a. równością podmiotów,

b. nierównością podmiotów,

c. swobodą doboru uczestników.

2. Zasada informowania stron polega na:

a. udzielaniu nieodpłatnych porad prawnych osobom fizycznym znajdującym się

w trudnej sytuacji finansowej,

b. informowaniu stron o ich prawach i obowiązkach w postępowaniu oraz treści

przepisów prawnych mających zastosowanie w sprawie,

c. wyłącznie na sporządzaniu uzasadnienia prawnego decyzji,

3. Organ administracyjny działa:

a. wyłącznie na zasadach uznania administracyjnego,

b. tylko na wniosek organizacji społecznej,

c. na podstawie przepisów prawa,

4. Postępowanie administracyjne może być wszczęte:

a. wyłącznie z urzędu,

b. wyłącznie na wniosek,

c. na wniosek lub z urzędu w zależności od uregulowań prawnych.

5. Postępowanie administracyjne jest:

a. dwuinstancyjne,

b. jednoinstancyjne,

c. bezinstancyjne.

6. Stroną postępowania administracyjnego może być:

a. wyłącznie osoba fizyczna;

b. wyłącznie osoba prawna;

c. osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca

2



osobowości prawnej która żąda działania organu ze względu na swój interes

prawny.

7. Jeśli strona działa w postępowaniu administracyjnym przez pełnomocnika, pisma

doręcza się:

a. temu pełnomocnikowi,

b. zawsze pełnomocnikowi i stronie,

c. tylko w siedzibie organu.

8. O zamiarze przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka:

a. organ ma obowiązek powiadomić stronę,

b. organ nie ma obowiązku powiadamiać strony,

c. organ powiadamia organy ścigania.

9. Rozstrzygnięciem kończącym postępowanie w konkretnej sprawie przed organem

administracyjnym jest:

a. wyrok,

b. decyzja,

c. postanowienie.

10. Na postanowienie zażalenie służy:

a. Zawsze,

b. gdy ustawa tak stanowi,

c. w terminie 30 dni od jego wydania.

11. Wnosząc odwołanie strona powinna:

a. wskazać zarzuty przeciwko decyzji, od której się odwołuje,

b. zachować termin do wniesienia odwołania,

c. powiadomić o tym fakcie sąd administracyjny.

12. Decyzja wiąże organ od momentu:

a. jej skutecznego doręczenia,

b. jej wydania,

c. kiedy stanie się ostateczna,

13. Wydanie decyzji w sprawie rozstrzygniętej już inną decyzją administracyjną:

a. jest dopuszczalne,

b. narusza zasadę pisemności,

c. jest przesłanką stwardzenia nieważności decyzji doręczonej jako druga.

3



14. Organ odwoławczy nie może z zasady:

a. orzekać na niekorzyść strony,

b. uchylić decyzji organu I instancji i orzec w sprawie,

c. uchylić decyzji organu I instancji i przekazać sprawę do ponownego

rozpatrzenia przez ten organ.

15. Wniesienie odwołania z zasady:

a. powoduje przyłączenie się do postępowania organizacji społecznej;

b. powoduje zawieszenie w czynnościach służbowych osobę podpisaną pod

decyzją, od której odwołanie wniesiono;

c. wstrzymuje wykonania decyzji;

1



POSTTEST

„Postępowanie administracyjne”

………………………………………. ……………………………………

Data i miejsce szkolenia Imię i nazwisko trenera

1. Stosunek administracyjnoprawny charakteryzuje się

a. równością podmiotów,

b. nierównością podmiotów,

c. swobodą doboru uczestników.

2. Zasada informowania stron polega na:

a. udzielaniu nieodpłatnych porad prawnych osobom fizycznym znajdującym się

w trudnej sytuacji finansowej,

b. informowaniu stron o ich prawach i obowiązkach w postępowaniu oraz treści

przepisów prawnych mających zastosowanie w sprawie,

c. wyłącznie na sporządzaniu uzasadnienia prawnego decyzji,

3. Organ administracyjny działa:

a. wyłącznie na zasadach uznania administracyjnego,

b. tylko na wniosek organizacji społecznej,

c. na podstawie przepisów prawa,

4. Postępowanie administracyjne może być wszczęte:

a. wyłącznie z urzędu,

b. wyłącznie na wniosek,

c. na wniosek lub z urzędu w zależności od uregulowań prawnych.

5. Postępowanie administracyjne jest:

a. dwuinstancyjne,

b. jednoinstancyjne,

c. bezinstancyjne.

6. Stroną postępowania administracyjnego może być:

a. wyłącznie osoba fizyczna;

b. wyłącznie osoba prawna;

c. osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca

2



osobowości prawnej która żąda działania organu ze względu na swój interes

prawny.

7. Jeśli strona działa w postępowaniu administracyjnym przez pełnomocnika, pisma

doręcza się:

a. temu pełnomocnikowi,

b. zawsze pełnomocnikowi i stronie,

c. tylko w siedzibie organu.

8. O zamiarze przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka:

a. organ ma obowiązek powiadomić stronę,

b. organ nie ma obowiązku powiadamiać strony,

c. organ powiadamia organy ścigania.

9. Rozstrzygnięciem kończącym postępowanie w konkretnej sprawie przed organem

administracyjnym jest:

a. wyrok,

b. decyzja,

c. postanowienie.

10. Na postanowienie zażalenie służy:

a. Zawsze,

b. gdy ustawa tak stanowi,

c. w terminie 30 dni od jego wydania.

11. Wnosząc odwołanie strona powinna:

a. wskazać zarzuty przeciwko decyzji, od której się odwołuje,

b. zachować termin do wniesienia odwołania,

c. powiadomić o tym fakcie sąd administracyjny.

12. Decyzja wiąże organ od momentu:

a. jej skutecznego doręczenia,

b. jej wydania,

c. kiedy stanie się ostateczna,

13. Wydanie decyzji w sprawie rozstrzygniętej już inną decyzją administracyjną:

a. jest dopuszczalne,

b. narusza zasadę pisemności,

c. jest przesłanką stwardzenia nieważności decyzji doręczonej jako druga.

3



14. Organ odwoławczy nie może z zasady:

a. orzekać na niekorzyść strony,

b. uchylić decyzji organu I instancji i orzec w sprawie,

c. uchylić decyzji organu I instancji i przekazać sprawę do ponownego

rozpatrzenia przez ten organ.

15. Wniesienie odwołania z zasady:

a. powoduje przyłączenie się do postępowania organizacji społecznej;

b. powoduje zawieszenie w czynnościach służbowych osobę podpisaną pod

decyzją, od której odwołanie wniesiono;

c. wstrzymuje wykonania decyzji;

Documents

Materiały szkoleniowe z tematu pn. „POSTĘPOWANIE ... · Skrypt Postępowanie administracyjne . 2 ... 3 Jan Boć (red.), „Prawo Administracyjne”, Wydawnictwo Kolonia Limited,