1

Tema: L4 MENAXHIMI I DITURISËLigjëruesi: Dr. Nexhmi Rexha, profesor ordinar

METODOLOGJIA E HULUMTIMIT

Bazuar në: Zikmund, 2003

2

Sistemi global informativSistemi global informativ

Grumbullim i organizuar i harduerit, pajisjeve për komunikim, softuerit, të të dhënave dhe personelit për të zhvilluar, nxjerrë, ruajtur, përditësuar (azhurnuar), manipuluar, analizuar dhe paraqitur përnjëherë (on-line) informacionin për veprimtarinë (aktivitetet) e biznesit gjithbotëror.

3

Të dhënat përballë Informacionit

Të dhënat përballë Informacionit

Të dhënat - fakte bazë (të pa përpunuara) - regjistrojnë matjet e nevojshme për fenomene të caktuara

Informata - fakte në formë të përshtatshme

për vendimmarrje

4

Veçoria (karkateristika) e informatës së vlefshme

Veçoria (karkateristika) e informatës së vlefshme

Relevante Cilësore Të përditshme (azhure) Komplete

5

Një varg programesh kompjuterike që ruajnë dhe transformojnë të dhënat në informata të vlefshme dhe të përdorshme. Sistemi i mbështetjes së vendimeve ka katër përbërës (komponentë) kryesor:• Bazën e të dhënave• Modelet• Programet statistikore• Softuerin

Sistemi i mbështetjes së vendimeve (SMV)

6

Baza e të dhënaveBaza e të dhënave

Baza e të dhënave është grumbullim i të dhënave të papërpunuara të organizuara logjikisht në formë që mund të ruhen dhe të përpunohen në kompjuter

Modeli

Modeli është përfaqësim i sistemit apo procesit

Shpreh raportet midis ndikimit të ndryshoreve të pavarura dhe reagimit të procesit dhe sistemit në to nëpërmjet të ndryshoreve të varura

7

8

SoftueriSoftueri

Programe të llojeve të ndryshme të cilët u tregojnë kompjuterëve, printerëve, dhe harduerit tjetër çfarë të bëjnë.

Softueri

Softueri u mundëson drejtuesve (menaxherëve) të kombinojnë dhe ristrukturojnë bazat e të dhënave, të diagnozojnë marrëdhëniet, ndërtojnë modelet analitike, vlerësojnë ndryshoret, dhe analizojnë në mënyra tjera bazat e ndryshme të të dhënave.

9

10

Katër burimet kryesore të inputeve për SMV

Katër burimet kryesore të inputeve për SMV

Burimet e brendshmeKërkimet biznesoreInteligjenca e biznesitfurnizuesit e jashtëm të të dhënave

11

Burimet e brendshmeBurimet e brendshme

Të dhënat e brendshme të cilat mund të jenë me vlerë për t’i informuar drejtuesit (menaxherët)

Raportet e kontabilitetit të shitjes dhe inventarëve (stoqeve) ofrojnë sasi të konsiderueshme të të dhënave

Të dhënat për shpenzimet, livrimet, inventarët (stoqet), shitjen, dhe aspektet tjera të operacioneve të rregullta mblidhen në mënyrë rutine dhe regjistrohen në kompjuter.

12

Sistemi i inteligjencës afaristeSistemi i inteligjencës afariste

Sistemi i inteligjencës afariste përmban një rrjetë të burimeve dhe procedurave të rregullta me të cilat udhëheqësit sigurojnë informacionet e përditshme në lidhje me zhvillimet e reja në mjedisin e jashtëm

13

Ndikimi i TI në drejtimin e ndërmarrjeve

Kompjuterë të fuqishëm personal Softueri i përshtatshëm po e lehtëson punën

me kompjuterët Revolucionarizmi i procesit të mbledhjes së të

dhënave Interneti po i shumëfishon efektet e

informatizimit Teknologjia Informative ndihmon menaxhimin

shkencor E-commerce (shitja me pakicë, bankat,

aiviokompanitë, shkollat etj.) Interneti si mjet për stimulimin e globalizimit

të biznesit

14

INFORMATIZIMI I AFARIZMIT NË KOSOVË

Aplikimi i teknologjisë informative në biznesin kosovar nisë me informatizimin e kontabilitet.

Kontabiliteti i informatizuar ndihmon vendimmarrjen: Mundëson baza të zhvilluara relacionale të dhënave Bën të mundur kombinimin e të dhënave dytësore

të kontabilitetit me të dhënat tjera jashtë organizatës për analizën e tregut dhe tregtimit

Ndihmon politikën e kontabilitetit të bazuar në aktivitete (Activity Based Accounting) – i mbështetur në ë dhëna analitike të mjaftueshme edhe për shpenzimet sipas produkteve që janë bartës të aktivitetit që kanë shkaktuar shpenzimet e caktuara.

Krijon bazën për planifikimi ndërveprues (interaktiv)

15

Furnizuesit e jashtëm e të dhënave

Furnizuesit e jashtëm e të dhënave

Shumë organizata specializohen në mbledhjen dhe publikimin e të dhënave të cilësisë së lartë.

Për shembull. A. C. Nielsen Company ofron të dhëna për shikueshmërinë e televizionit.

16

Arkivet me të dhënat digjitalizuaraArkivet me të dhënat digjitalizuara

CD-ROM On-line Interneti

17

Bazat e të dhënave on-line

Bazat e të dhënave on-line

DIALOG DOW-JONES NEWS RETRIEVAL BRS ORBIT LEXIS-NEXIS EIU

18

Studimet sipas porosisëStudimet sipas porosisë

Ndërmerren për mbledhjen e të dhënave për ndërmarrjen e caktuar

Nuk ndërmerren rregullisht a në vazhdimësi

Projektet kërkimore ndërmerren për studimin e nevojave specifike të ndërmarrjes

19

Këmbimi elektronik i të dhënave

Këmbimi elektronik i të dhënave

Këmbimi Elektronik i të Dhënave (Electronic Data Interchange - EDI) është term që përdoret për treguar se sistemi kompjuterik i një ndërmarrje integrohet në mënyrë të drejtpërdrejtë me sistemin kompjuterik të ndërmarrjes tjetër.

20

InternetiInterneti

Sistem botëror i kompjuterëve që i mundësojnë përdoruesve të kenë qasje në informata dhe dokumente nga burimet e largëta

Kombinim i sistemeve botërore të komunikimit dhe bibliotekë më e madhe në botë

21

Rrjeti WWW

Qasje grafike Mijëra faqe të dokumenteve të

ndërlidhura

22

Motorët kërkues

Direktoriume të kompjuterizuara për të hulumtuar në www

Yahoo - www.yahoo.com GOOGLE - www.google.com HOTBOT - www.hotbot.com INFOSEEK - www.infoseek.com DOGPILE - www.gogpile.com

23

IntranetiIntraneti

Rrjet privat i të dhënave Bazuar në bazën relacionale e të

dhënave Shfrytëzon standardet dhe teknologjinë e

internetit Sistem i mbrojtur (firewalls) dhe i sigurt.

Burimi: N.Rexha, N. and T. Miyamoto (2001), Supplier network knowledge management for enhanced manufacturing efficiency, Practix, 5, 10–14

SHEMBULL I MENAXHIMIT TË DITURISË

24

Definimi i problemit

Treguesit e tregut

Funksionet ereagimittë tregut

Analiza dhe interpretimii të dhënave

Sistemi iinteligjencës

së tregut

Planifikimi interaktiv

Analiza endieshmërisë

Testimi i alternativavenëpërmjet të simulimit

Analiza, plani dhe hartimi i strategjisë

afariste

Analiza e sistemitVendosja afaristeKerkimet e tregut

Programi i marketingut

Ssistemi i integ-ruar i informatik

Datotekat

Modelet sistemoretë mbështetjes së

vendimeve (impli-kimet financiare tëvendimeve afariste

në afat të gjatë)

Sistemet e vendosjestë bazuar në dije

Caktimi i mostes dhe mbledhja e të dhënave

VENDIME

VEGLA

Projekti i kërkimeve të tregut

Kontraktimii kërkimeve

të tregut

Krahasimi i planit mereagimin aktual të tregut

A mjafton informata përmbështetjen e vendimit?Jo

Po

KUPTIME

INFO

RM

AC

ION

E

KËR

KIM

E

Hartimi i raportittë kërkimeve të tregut

Plani kërkimor

Metoda dhe instruentet e mbledhjes së të dhënave

Modelet e reagimit

FAKTE

Analiza, planifikimi dhe vendimtarja e bazuar në informata dhe dituri

N. Rexha, The Role of the interactive marketing plan for system-cased decision making, World Marketing Congress 2001, Cardiff, UK 28 June – 1 July 2001.

25

26

DETYRË SHTËPIE 4

Paramendo se jeni venë në pozitë të ofrosh një program të ri studimi që mbështetet në njohuritë aktuale, që janë të rralla për pedagogët që ofrojnë kurse të ngjashme, dhe, rrjedhimisht, ju nuk mund të gjeni ndonjë arsimtar i cili do të pranonte të shkruante programin për këtë kurs. Fatbardhësisht, ti e di se disa nga ndjekësit e programit paraprakisht kanë fituar mjeshtëritë që ju kërkoni, dhe janë në gjendje të përcjellin efektivisht te kolegët e tyre në këtë kurs. Duke përdorur Modelin e Menaxhimit të Diturisë (Rexha & Miyamoto 2001) shpjego si organizatori i kursit mund të shfrytëzon njohurit e disa ndjekësve të kursit për të ndihmuar ndjekësit tjerë të njihen me lëndën, duke katalogizuar dijen dhe duke shpërndarë efektivisht atë ndjekësve tjerë të kursit.

Përdor materialin qe e njeh më së miri, dhe ilustro në detale sa më të imta. Diskuto barrierat qe mund të hasni nga mentaliteti mishëruar në disa mjedise se dija vjen vetëm nga librat. Veçmas shpjego:

Kush dhe pse mund të jenë barrierat kryesore Si mund të mënjanohen ato barriera?

Diskuto dobitë që mund të fitohen nga modeli juaj i menaxhimit të dijes.