MONTAJ MODELLEME ( ASSEMBLY MODELING)

Bilgisayar destekli çizim araçlarında temel montaj modelleme 3 yöntem ile yapılır.

1. YUKARIDAN AŞAĞIYA (TOP-DOWN) MODELLEME:Bu montaj tekniği daha çok, montajı oluşturan parçaların modellenmesi aynı kullanıcı ya da montaj modelini oluşturan tasarımcı tarafından yapılması durumunda kullanılır. Az sayıda parçadan oluşan montajların modellenmesinde kullan etkin bir yöntemdir.

2. AŞAĞIDAN YUKARIYA (BOTTOM-UP) MODELLEME:Bu teknik çok sayıda parça ve alt montajdan oluşan büyük boyutlu montajların modellemesinde kullanılır. Montajı oluşturan parçalar önceden modellenmiş ve bir dosyada bulunmaktadır.

3. KARMA (MIDDLE-OUT) MODELLEMEBu teknik, Yukarıdan Aşağıya ve Aşağıdan Yukarıya montaj modelleme tekniklerinin karışımı olarak kullanılmaktadır. Bazen Montaja montajı oluşturan parçalardan biri ile uyumlu olması istenen yeni bir parça eklenmek istendiğinde bu teknik kullanılabilir.

UYGULAMA 7

Bu uygulamada bir tekerlek grubunun montaj modellemesi yapılacaktır.

5 temel parça ve toplamda 9 parçadan oluşan bir tekerlek grubunu oluşturanparçalar programın modelleme araçları kullanılarak AŞAĞIDAN YUKARIYA veYUKARIDAN AŞAĞIYA modelleme teknikleri birlikte kullanılarak KARMAMODELLEME gerçekleştirilecektir. Bu amaçla tekerlek mekanizmasının öncedenmodellenip oluşturulan parçaları montaj modelleme ortamına alınarak montajmodeli oluşturulacaktır. Ayrıca montajı oluşturan parçalarda yapılacakdeğişikliklerin montaja etkileri incelenecek ve montaja yeni bir parça montajortamında modellenerek eklenecektir.Modelleme becerilerinin geliştirilmesi ve deneyimin arttırılması adına her parçanınmodelinin çizilebilmesi için parçalara ait boyutsal özellikler de ekte verilmiştir.

M 8

4 4

R12

M 8x15

58

Ø15↓2, Ø9

10

32

3

5

TEKERLEK MEKANİZMASI PARÇALARI

1 TABLA, 1 ADETMalzeme: ÇELİKÇizim No: MAK-UYG-01

2 DESTEK, 2 ADETMalzeme: Dökme çelikÇizim No: MAK-UYG7-02

3TEKERLEK, 1 ADETMalzeme: ÇELİKÇizim No: MAK-UYG7-04

4MİL, 1 ADETMalzeme: ÇELİKÇizim No: MAK-UYG7-03

5 CIVATA, 4 ADETMalzeme: 8.8Çizim No: TS 1020/10

UYGULAMA 7

Daha önceden modellenmiş ve bir dosyada saklanan parçalar sırasıyla assembly içerisine eklenir.

http://kisi.deu.edu.tr/kemal.varol/ adresinden UYG7_PARTS adlı dosyayıindiriniz. Saha’da oluşturacağınız adınız-soyadınız_asm klasörüne kaydediniz.

İlk olarak eklenecek parça, gerçek montajortamında (atölyede) yapıldığı gibi ana gövde yada tüm parçaları üzerinde barındıran parçadır.Bu mekanizmada sözü edilen parça ise TABLAadlı parçadır.

Sırada 2. parça var. İkinci parça destek adlı parçadır. Dikkat edilirse Destek adlıparçadan mekanizmada 2 adet bulunmasına rağmen bir adet modellenmiştir. Bumontaj modellemenin özelliklerinden biri olan benzer parçaların kopyalarınınkullanılabilmesidir. Destek adlı parçayı eklemek için Bileşen ekle komutu kullanılır.

Destek adlı parça grafik ekranda bir yerebırakılır. Bu durumda destek adlı parçatanımlı değil yani parçanın serbestlikderecesi 6 adettir.

Tam Tanımlı değil

Parçaları montajda işlev görecekleri konuma getirmek diğer parçalarla ilişkilerini tanımlamak ile mümkün olur. Bu aynı zamanda serbestlik derecesini sınırlamak demektir. Destek adlı parça tabla adlı parça üzerindeki yerine yerleştirilerek cıvata ile sabitlenir.

İlk olarak Tabla yüzeyi ile destek tabanı arasında çakışık ilişkisi tanımlanır. Destek parçasının bağlantı yönü belirlenir.

Tablada desteğin oturacağı yüzeyin kenarı ile destek tabanı arka kenarı arasında paralellik ilişkisi tanımlanır

Destek üzerindeki deliklerden biri ile tabandaki vidalı deliklerden biri arasında eş merkezlilik ilişkisi tanımlanır.

Tabla ile destek arasındaki montaj ilişkileri

Sırada mil var. Mil adlı parça başlangıçta destek adlı parça gibi montaja eklenir.

Montaja ilk eklendiğinde her parça serbest haldedir.

Öncelikle milin Ø 20 çaplı muylusu ile destek adlı parçanın aynı çaplı yatağı ile eş merkezlilik ilişkisi tanımlanır

Parça ölçülerine dikkat edildiğinde karşılıklı destek parçası arsındakimesafe 58mm, milin iki muylusu arasındaki mesafe ise 55 mm. dir. Bunedenle mili her iki destek parçanın ortasına yerleştirmek için kademeyüzeyi ile destek yüzeyi arasında 1.5mm mesafe kalacak şekilde ölçüilişkisi tanımlanır.

Yeni bir bileşen olarak TEKERLEK adlı parça montaja eklenir

Tekerleğin Ø24 çaplı deliği ile aynı ölçüdeki mil unsuru arasında eş merkezlilik ilişkisi tanımlanır.

Tekerlek göbek yüzeyi ile milin kademeli muylu yüzeyi arasında 2.5mm ölçü ilişkisi tanımlanarak milin ortasına yerleştirilir.

Destek adlı parçadan 2 adet var ve bu parçalar simetrik bir şekilde montajda yeraldığından çoğaltma işlemi aynalama yöntemiyle yapılabilir. Eğer montajımız globaleksenler merkezinde değilse bir referans düzlem oluşturulur. Tabla üzerinde gösterilenüç nokta sırası ile seçilerek referans düzlem oluşturulur.

Aynalanacak düzlem ve bileşen seçilerek işlem gerçekleştirilir.

Destek adlı parçalar Tabla adlı parçaya cıvatalar yardımı ile sabitlenir. 4 adet cıvata Bileşen ekle seçeneği ile ardışık olarak monta ortamına eklenir.

Cıvatalar ile destek parça üzerindeki faturalı delikler arasında eş merkezlilik ve çakışıklık ilişkisi düzenlenerek cıvatalar montajdaki yerine yerleştirilir.

Hazır olarak verilmiş tüm parçalar montaja eklendi ve ilişkiler tanımlandı.

Montaj tamamlandı. Fakat demir esaslı malzemeden imal edilmiş tekerlekmilinin destek adlı parçalar içinde dönerek hareket etmesi sırasında sıvanma(yapışma) ve aşınma sorunu yaşanabileceğinden araya alaşımlı malzemedenbirer burç koymak mantıklı olacaktır. Bu durumda iki adet bakır kalay alaşımıolan bronz malzemeden burç tasarımı ve destek adlı parçada delik ölçüsünügenişletmek gerekecek.Öncelikle destek adlı parçadaki değişikliği yapalım.Ø20 ölçüsündeki delik Ø24 olsun. Unsur ağacı bölümünde destek adlı bileşenesağ tuş /parçayı düzenle seçeneği işaretlenir. Ve parça düzenleme ortamınageçilir.

Destek adlı parçada, delik unsurunun ölçüsü sketch ortamına gidilerek Ø20mm olan ölçüsü, Ø24 mm olarak değiştirilir.

Grafik ekranın sağ üstköşesindeki parça düzeltmesembolü tıklanarak. İşlemtamamlanır. Montaja eklenmişher iki destek parçada dadeğişikliğin oluştuğunugözlemleyiniz.

Sıra, yeni bir parça olarak düşünülen BURÇ adlı parçanın modelini oluşturmada.Burç adlı parçanın yerleştirileceği yer dikkate alındığında parça aşağıda belirtildiği şekilde ve boyutlarda olmalıdır.

Ø2

0

Ø2

4

Ø2

7

1.5 12

13.5

Parça adı: BURÇMalzeme: BronzAdet: 2Çizim No: MAK-UYG7-05

Montaj bileşen panelinden, Yeni Parça seçeneği tıklanır. Parça modelleme şablonu seçilir, tamam tıklanır. Eklenecek parça montaj bileşen ağacına eklenmiş olur.

Şimdi parçanın çizilmesi için bilinen üç adım kuralı (düzlem seçme, kroki çizme vekatı unsuru oluşturma) başlar. Parça destek adlı parçanın iç tarafta kalan yüzeyinetemas edeceğinden çalışma düzlemi olarak Ø40 çaplı faturalı yüzey seçilir. Burç adlıparçanın Ø27 çaplı unsur çizimi yapılır.

Çizim düzlemi

Burç’un dayanma yüzeyini oluşturan unsuru 1.5mm kalınlığında oluşturulur.

Burç’un destek adlı parçaya girecek silindirik unsuru için çizim oluşturulur. Bunun içindestek adlı parçanın delik kenarının izdüşümü Objeleri dönüştür ile çizim düzleminealınabilir.

Silindirik kısım destek parçadaki delik unsuru derinliğindedir. (12mm)

Burç üzerinde Ø20 çaplı milin geçeceği delik unsuru çizimi oluşturulur.

Delik unsurundan sonra ilgili kenarlara parçanın kolay montajı için pah işlemiuygulanır. ( Burcun desteğe geçeceği silindirik kısım ve milin geçeceği delik kenarı)

BURÇ adlı parça modellenmiş oldu. Parça modelleme ortamından çıkılarak montaj ortamına geçilir.

Dosyayı kaydetme zamanıKaydet / tümünü kaydet işaretlenir.

Montaja içinde çizim yapılarak eklenmiş parçaların kaydedileceği yer sorgulanır. Buparçanın daha sonra başka montajlarda da kullanılabilmesi için Dışsal kaydetseçeneği seçilerek kaydedilecek yer tanımlanır aynı zamanda geçici parça ismi BURÇolarak değiştirilir

Kaydetme adresiniz:SAHA/ adınız_soyadınız_asm olarak oluşturduğunuz dosya içerisine çiziminizi kaydediniz.

Bileşen ağacında Burç adlı parçanın görünümü

BURÇ adlı parçadan 2 adet olması gerekiyor. Bir adet daha, diğer bileşenlerin eklendiği şekilde dosyadan seçerek montaja eklenir.

Gerekli montaj ilişkileri tanımlanır. ( burç silindirik yüzeyi ile destek delik yüzeyi arasında eş merkezlilik, burcun faturalı yüzeyi ile destek iç yüzeyi arasında çakışıklık)

TEKERLEK MONTAJI