7/31/2019 MOT SO BI TAP SONG CO HAY

1/29

MT S BI VIT HAY V SNG C HC

Knh tha qu thy c, tha cc em hc sinh yu qu. Sau khi dy xong chng

SNG C HC ti c mt vi suy ngh, mt s bi vit su tm hay, nhng kinh

nghim nh thu c t qu trnh dy, tham kho ti liu ca cc thy, c t cc din

n. Hm nay mn php tng hp li v gi ti cc thy c v cc em hc sinh ang

luyn thi i hc. Tt nhin, nhng suy ngh mang tnh c nhn c th c i ch cha

c xc ng, mong thy c v cc em hc sinh ng gp chn tnh ngy cng hon

thin hn. Ti xin chn thnh cm n thy Dng, thy Thnh, thy Hip, thy Bin,

thy Duy Vn...trn thuvienvatly.com c nhng bi vit hay v su sc gip mt sgio vin chng ti v cc em hc sinh hiu r hn bn cht vn .

Ti xin chn thnh cm n.

Nguyn B Linh.

GV THPT Trn Hng o Thanh Xun.

7/31/2019 MOT SO BI TAP SONG CO HAY

2/29

Bi vit s 1

"iu kin v khong cch gia hai ngun trong giao thoa sng c Thy

u Quang Dng Chuyn Lng Th Vinh ng Nai".

a. t vn :

Trong rt nhiu thi th ca cc trung tm, din n v k c tuyn sinh ihc cc nm gn y, ta gp nhiu bi ton giao thoa sng m khong cch gia hai

ngun c cho trc. Theo ti, hu ht cc bi ton ny s dn ti cc kt qu k d v

lm hoang mang cho hc sinh cng nh mt s gio vin mi ra trng.

Ta xt cc v d sau:

V d 1 : Bin sng i trong qu trnh truyn.

Cho hai ngun sng ging nhau A v B cch nhau mt khong AB = (n + ). ; nN dao ng vi phng trnh A Bu u a cos 2 ft= = . So snh hnh nh dao ng ca mt

im rt gn ngun A v ca ngun A.

Phng trnh sng tng hp ti mt im M cch A v B ln lt on d1 v d2

2 1 1 2M

d d d du 2a cos cos 2 ft

+ =

Nu xt ti mt im rt gn ngun A ta c :

2 1d d AB v 1 2d d AB+

Do ( )

M

n 1ABA 2a cos 2a cos 0

+ = = =

Nh vy, ngun dao ng vi bin a nhng im M nm st n li ng

yn!

V d 2 : Bin sng khng i trong qu trnh truyn

Cho hai ngun sng ging nhau A v B cch nhau mt khong AB = 2n ; nN* ,

dao ng vi phng trnh A Bu u a cos 2 ft= = . So snh hnh nh dao ng ca mt im

rt gn A v ngun A.

Bin dao ng ti M: MA 2a

Pha dao ng ti M : 1 2d d

2 ft 2 ft 2n+

=

im M dao ng cng pha vi A.Nh vy, Khi im A c li cc i bng a th im M rt gn A c li cc

i AM = 2a v to ra mt hnh nh kh k d ca giao thoa sng.

7/31/2019 MOT SO BI TAP SONG CO HAY

3/29

V d 3 : Bin sng i trong qu trnh truyn

Cho hai ngun sng ging nhau A v B cch nhau mt khong1

AB 2n4

= +

; n

N* , dao ng vi phng trnh A Bu u a cos 2 ft= = . Vit phng trnh dao ng ti mt

im nm st ngun A v nm trn on AB v so snh hnh nh dao ng ca mt imrt gn ngun A v ca ngun A.

Bin dao ng ti M : MA a 2

Pha dao ng ti M : 2 1d d

2 ft 2 ft4

+

im M dao ng vung pha vi A.

Nh vy: Khi M c li cc i Mu a 2 th ngun A li ang v tr cn

bng!

Bn c c th cho khong cch AB mt cch ty th ta thy hnh nh dao ng ca

mt im rt gn ngun v ca ngun i khi rt phi l. Hoc ly trong cc tuyn sinh

sau:

- 2009 (m 135) cu 30 : AB = 5.

- 2010 (m 642) cu 28 : AB = 40/3

- 2011 (m 817) cu 23 : AB = 9 ; cu 50 : AB = 2,5

- 2012 (m 958) cu 10 : AB = 20/3.

Thng thng mt s gio vin chng ch bng l l nh ngun l cha l m nn

khng tun theo quy lut ging nh cc im cn li (con). L lun ny khng th tha

nhn trong suy lun ca mn Vt l.

b. Phi tha nhn c s phn x sng ti v tr cc ngun

n y, ta th xt iu kin c c hnh nh giao thoa hp thc t nht v ttc cc im trong min giao thoa tun theo quy lut thng nht.

* Gi s khng c s phn x sng ti v tr cc ngun:

- Phn t A tham gia ng thi hai dao ng:

+ Dao ng do ngun bn ngoi gy ra : Au a cos 2 ft= .

+ Dao ng do sng t B truyn ti : A2 .AB

u ' a cos 2 ft =

Vy, dao ng tng hp ca A phi l : AAB .AB

u 2a cos cos 2 ft =

(1)

7/31/2019 MOT SO BI TAP SONG CO HAY

4/29

Mt khc, A ch dao ng cng bc do ngun ngoi gy ra : Au a cos 2 ft= (2)

T (1) v (2) ta phi c:

AB2a cos a

AB2n

= =

(3)

D thy hai ng thc trong (3) khng th tn ti ng thi !

Kt lun: Phi c s phn x sng ti v tr cc ngun.

Phn t mi trng ti A ng thi chu tc dng ca 3 dao ng :

+ Dao ng cng bc do ngun bn ngoi gy ra : uA.

+ Dao ng do sng t ngun B truyn ti A : uBA.

+ Dao ng do sng phn x ti A gy ra : u'BA.

M dao ng tng hp ti A : uA + uBA + u'BA = uA. Do vy uBA = - u'BA

Vy cc ngun ng vai tr vt cn c nh i vi sng do ngun kia truyn ti.

c. iu kin hnh nh giao thoa n nh

Nh chng minh t trn: T A ng thi truyn i hai sng :

+ Dao ng cng bc do ngun bn ngoi gy ra ti A : uA

+ Dao ng do sng phn x ti A gy ra: u'BA

Nh vy, hnh nh giao thoa l n nh th hai sng truyn t A i (uA v u'BA)phi cng pha vi nhau.

Xt trng hp hai ngun c cng pha : 2ft

Pha ca sng ti A do B truyn n :AB

2 ft 2

Pha ca sng phn x ti A :AB

2 ft 2

iu kin cng pha ca uA v u'BA cho ta :

AB2 2n =

1

AB n ; n N2

= +

Bng cch lp lun tng t, ta d dng chng minh c iu kin hnh nh

giao thoa n nh trong trng hp hai ngun kt hp khng ng b l:

1AB n

2

= +

l lch pha gia ngun A so vi ngun B.

7/31/2019 MOT SO BI TAP SONG CO HAY

5/29

kin nh ca c nhn.

- Bi vit ca thy Quang Dng gip chng ta khi ra phi thn trng v

iu kin khong cch gia hai ngun. Khng nn cho khong cch gia hai ngun l

nhng gi tr bt k no cng c.

- Nhn bi vit ny ca thy Dng ti cng mn php a ra mt vn nh mnhiu em hc sinh v mt s bn mi ra trng thc mc l Bi ton giao thoa tm

s ng (s im) cc i trn on thng ni hai ngun. Khi gii bt phng

trnh tm s gi tr ca k c ly du bng trong bt ng thc hay khng?

Theo kin ca ti l khng th ly du bng v hai l do :

+ Th nht, trong ton hc cc ng hypebol khng i qua tiu im m hin

tng giao thoa hai ngun sng ng vai tr l hai tiu im ca cc ng hypebol cci, cc tiu.

+ Th hai, nh lp lun trong bi vit ca thy Quang Dng, khong cch gia

hai ngun phi tha mn iu kin nht nh nh trn.

Nu cc bn , Bi 8.4 sch bi tp vt l 12 ban c bn cho mt bi rt

in hnh v vn c ly cc i qua ngun hay khng ? V cu tr li l khng.

7/31/2019 MOT SO BI TAP SONG CO HAY

6/29

Bi vit s 2

GIAO THOA SNG VI HAI NGUN LCH PHA BT K

Bi ton m u

Cho hai ngun A, B dao ng vi phng trnh ln lt l: u 1 = acos(10.t) ; u2 =acos(10.t + /3). Cho vn tc truyn sng v = 20cm/s v khong cch hai ngun L =

16,8cm. Tnh s im dao ng vi bin cc i, cc tiu trong min giao thoa.

Li gii

C ch 1

* Bc sng : = v/f = 4cm.

- lch pha ca hai sng ti mt im:( )2 11 2 2 d d2 d 2 d10 t 10 t

3 3

= + = (1)

- im c bin dao ng cc i tha mn iu kin : 2k ; k Z = (2)

- T (1) v (2) ta c : d2 d1 = (k + 1/6) (3)

- Theo bt ng thc trong tam gic ta c ( )2 1AB d d AB 4