นทานอสป50 เรองนทานอสป

(นทานสำาหรบลกเสอ)

นายอนรตน พนธศลปคร คศ. 2 ชำานาญการ

A.L.T.(ผเรยบเรยง)

ผกำากบกลมลกเสอโรงเรยนมายอ(สถตยภผา)

สำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปตตาน เขต 2

คำานำาการเลานทาน

นทานกบเดกเปนของคกน เพราะนทานชวยเสรมสรางจนตนาการของเดกใหกวางไกล ไรซงกรอบหรอขอบเขตแหงความคด นทานเปนเพอนทดทสดของเดก เพราะนทานทำาใหเดกมความสนกสนาน มองโลกใบนอยางสวยงาม ไมเพยงเทาน นทานยงมสวนเสรมสรางความสมพนธอนดงามของครอบครวอกดวย นทานเปนสวนหนงทชวยใหเราเรยนรสงตางๆ ทรายลอมรอบตวทำาใหเรารจกสงเกต จดจำาและเรยนรสงตางๆ ทเกดขน เพราะความรไมจำาเปนตองอยในตำาราหรอระบบการศกษาเทานน หากเรารจกคนควาหาความรรอบตวเรากสามารถเปนคนฉลาดไดเชนกน นทานและการเลานทานเลมน จะนำาพาลกเสอ และเดกๆ โลดแลนไปสโลกทเตมไปดวยจนตนาการมากมาย สนกสนานไปกบเรองราวตางๆ พรอมทงยงไดแงคด คตเตอนใจ ทจะทำาใหเดกๆ สามารถแยกแยะระหวางสงทดและไมดไดดวยตนเอง

อนรตน พนธศลป

ประวตความเปนมาของอสป ผเปนตนกำาเนดของนทานอสป

 อสป เปนชอของชายคนนงทเกดในเมองฟรเยยในดนแดนทปจจบนเรยกวาเอเซยไมเนอรในยคเมอราวป 620-560 กอน ครสตศกราชหรอกอนสมยพทธกาลเลกนอย ซงเปนดนแดนททวปเอเชย และยโรป มาชนกน และเปนดนแดนทเจรญรงเรองมากในสมยของอสป เนองจากเปนแหลงรวมของบรรดาพอคาวาณช พวกทตและ นกทองเทยวรวมทงเปนดนแดนทมการคาทาสกนอยางมากมายในสมยนน และอสปกคอทาสคนหนงของทนน ซงมสมญาวา Ethiop(เอธออป) ซงมความหมายวาตวดำา แตชาวยโรปเรยกเสยงเพยนไปเปน Aesop (อสป) (ชอเอธออปเชอวามาจากชอประเทศเอธโอเปย ตอมาเปลยนเปน อะบสซเนย) แตบางตำานานบอกวาอสปอาจจะมาจากเมองเทรซ ไพรเกยเอธโอเปย ซามอส เอเธนส หรอเมองซารดส ซงไมมใครรแนนอน  ซงเดมทนนอสปเปนทาสอยทเมองซามอส (Samos) ประเทศกรซ อดมอนหรอเอยดมอน คอเจานายของอสป ไดใหอสปเปนครสอนหนงสอลกๆของเขา บานของอดมอนเปนทพบปะสงสรรคกนในหมบคคลสำาคญของกรก อสปจงมโอกาสไดพบเหนและรจกกบบคคลเหลานน ซงอสปมความสามารถพเศษ สงเกตรไดดวยวจารณาญของเขาวา ใครเปนคน

อยางไร และอมมอนไดรในความพเศษของเขามกจะนำาอสปไปดวยเสมอเมอไปพบกบคนใหญคนโตของกรก และอสปไดเลานทานใหพวกเขาเหลานนฟง ซงทำาใหเปนทชนชอบของทกคน ทไดฟงเรองเลาของอสป ซงในประวตเลาวา อสปนนมรปรางทอปลกษณผดมนษย คอ จมกบ ปากแบะ ลนคบปาก หลงงม ผวดำามด อสปมกจะพดเสยงอยในลำาคอ ไมคอยมใครฟงไดยนวาเขากลาววาอะไร แตภมปญญาของเขานนลำาเลศนก โดย แตผทไดฟงนทานจากอสปมกตดอกตดใจในเนอหา ขอคด คตเตอนใจ ดวยเหตนคนสำาคญๆของกรก มกจะเชญอสปเปนแขกใหไปเลานทานใหฟงอยเสมอๆตอมาเมอนายของเขาคออดมอนไดใหอสระภาพแกอสป อสปกไดเขาไปอาศยอยในวงของกษตรยครซส ซงเปนกษตรยทร ำารวยมหาศาล ทำาใหอสปไดพบกบรฐบรษของเอเธนสและนกปราชญผรอบรตางๆมากมาย โดยเฉพาะนกปราชญทชอ โซลอน บางตำานานบอกวาอสปเคยเขาไปอยในสำานกของโซมอล ซงเปนนกกฎหมายทมชอเสยงมาก โซลอนเปนญาตของปซสเตรตส ผปกครองแหงเอเธนส ซงชาวเมองคดจะขบไลออกจากตำาแหนงเจาเมอง เพราะเหนวาปซสเตรตสปกครองประชาชนโดยใชอำานาจกดขขมเหงประชาชน ซงอสปเองไดเลานทานเรอง กบเลอกนายเพอใหกบประชาชนชาวเอเธนสฟง ทำาใหชาวเมองเลอมใส“การปกครองของปซสเตรตสไดสำาเรจ นอกจากนนอสปยงไดเลานทานอปไมยหลายๆเรอง ณ สำานกของโซมอลแหงน  นทานอสป ของอสปไดเคาโครงมากจาก หลายๆทโดยเปนเรองเลาเกาๆของอนเดย อาระเบย กรก เปอรเซยและดนแดนอนๆ โดยอสปนำามาดดแปลงเลาใหม นทานอสปเปนนทานทเลาปากเปลาไมมการจดบนทกเปนหลกฐาน แตตอมามผบนทกเอาไว เชนหลกฐานของแผนปาปรสอยปตโบราณ เปนตน ซงผทบนทกและรวบรวมไว คอ ฟดรส ทาสชาวมาซโดเนยนในยคจกรพรรดออกสตส จกรวรรดแรกแหงโรมน ไดเปนผหนงทรวบรวมเรองราวของนทานอสปเอาไวเปนภาษาลาตน บางตำานานบอกวาชาวกรกผหนงชอวา เดมตรอส ไดรวบรวมนทานอสปโดยเขยนเปนหนงสอไวเมอราว 30 ปกอนครสตศกราช ตอมามผเขยนขนใหมอกหลายคน จนพระทชอมาซมล พลานด ไดแปลนทานอสปจากภาษาลาตนเปนภาษาองกฤษเมอ ค.ศ. 1400 ตอมา

ชนชาตอนไดนำานทานอสปมาแปลเปนของชนชาตตน แตคงคตคำาสอน และขอคดอนเปนหวใจสำาคญของเรองยงคงไดรบการรกษาเอาไวไดอยางดเยยม

เราไดรวบรวมนทานอสปทงหมด มทงคลปนทาน นทานภาพ รวมทงประวตความเปนมาของอสป และแมกระทงการเปรยบเปรย ความหมายในเชงลก ความนย ทแฝงไวในเรองราวของนทาน ทอสปไดเลาไว รวมทงสงสำาคญคอ คตคำาสอนของอสปไวครบครน  

นทานอสป คอ ? นทานอสป เปนเรองสนซงใหคตคำาสอน โดยการสอดแทรกศลธรรมและสอนบทเรยนใหแกเดกๆ รปแบบการนำาเสนอนาสนใจสำาหรบเดกและเนอเรองมกจะมอารมณด และสนกสนาน และเปนเรองเลาทเลาตอๆกนมาเปนตำานาน

ตวละครของ นทานอสป? ตวละครของนทานอสป มกจะเปนสตวทเปนตวชโรงโดยสตวจะกระทำาและพดคยเหมอนคน แตวาจะรกษาลกษณะของสตวชนดนนๆไว เชน เสอดราย ลาโงเขลาเชองชา หมาปาเจาเลห

ลกษณะเดนของ นทานอสป? นทานอสป เปนเรองราวทมชอเสยงและใหความบนเทงทดสำาหรบเดก นทานหรอเรองราวทงหมดทสนมากๆเพอใหเดกมความสนใจ และมสตวเปนตวเอกของเรองซงสตวทรกของเดกๆ

การเปรยบเทยบของนทานอสป ตวละครสวนใหญของอสปเปนสตว เขาเปรยบเทยบให หมาจงจอก มกจะหมายถงคนเจาเลห สงโตหรอราชสห มกจะหมายถงหรอเปนตวแทนของผมอำานาจ คนบญหนกศกดใหญ ผปกครอง หนหมายถงผตำาตอย ลา มกจะหมายถงผทดอยสตปญญา เปนตน

นทานอปสปลกเสอ 50 เรอง

1. เรอง ชาวนากบงเหา

ชาวนาเดนออกจากบานในฤดหนาววนหนงระหวางทางพบงเหาตวหนง นอนตวแขง

ใกลตายอยบนคนนา ดวยความเหนบหนาวชาวนาเวทนามนมาก จงกมลงประคอง แลวอมมนไวในออมแขนเพอใหมนหายหนาวเมองเหาไดรบความอบอนกเรมมกำาลงมากขน มนจงกนชาวนา กอนทจะเลอยหนไปชาวนาทนพษบาดแผลไมไหวกสนใจตายในเวลาตอมา

นทานเรองนสอนใหรวา "ทำาคณกบคนชว มแตจะไดรบความเดอนรอน

2.เรอง คนหาปลากบพราน

วนหนงคนหาปลาเดนสวนกบนายพรานเเละเหนวานายพราน มเนอสตวมากมาย

ถามวา "ทานพรานปา ขาขอเอาปลาเเลกกบเนอสตวบางไดหรอไม" นายพรานเหนคนหาปลามปลาหลายตวกนกอยากจะลองกน เนอปลาวนตอๆ มาคนหาปลากบพรานกนดพบเพอเเลกเปลยนอาหารกน ทกวน จนกระทงวนหนงคนหาปลากเอยขนวา "ทานยงอยากจะเเลกเนอกบปลาอยหรอไม "นายพรานกตอบวาตนเรมเบอปลาเเละอยากกนเนอดงเดมเเลวทงสองจงตกลงเลกเเลกเปลยนอาหารกนอกตอไป

นทานเรองนสอนใหรวา "คนเรามกอยากลมลองของใหม เเตไมนานกตองเหนคาของ ของเกา

3.เรอง เดกเลยงเเกะ

วนหนงเดกเลยงเเกะคดหาเรองสนกๆ เลน จงเเกลงรองตะโกน ขนมาวา"ชวยดวย! หมาปา

มากนลกเเกะเเลว ชวยดวยจา ! พวกชาวบานจงพากนวงมาชวยพรอมดวยอาวธตางๆ เเตเมอมาถงกไมพบหมาปาสกตว"มนวงไปทางโนนเเลวละ"เดกเลยงเเกะโปปดเเลวกเเอบหวเราะชอบใจภายหลงตอจากนนเดกเลยงเเกะกเเกลงหลอกใหชาวบานวงหนาตน เชนเดมไดอก ๒- ๓ ครงจนกระทงวนหนงมหมาปามาไลกนเเกะจรงๆ คราวนเดกเลยงเเกะ ตะโกนขอความชวยเหลอจนคอเเหบ คอเเหง พวกชาวบานกไมมาเพราะคดวาเดกหลอก

นทานเรองนสอนใหรวา "คนทมกโปปดมดเทจ เมอถงคราวพดจรงกยากทจะมใครเชอ

4.เรอง สนขจงจอกกบลา

วนหนง สนขจงจอกเดนไปพบสงโตทกลางปา มนรวาสงโต จะตองจบมนกนเปน

อาหารเเนๆ สนขจงจอกจงรบกลาวกบ สงโตวา "ขารจกลาตวอวนตวหนง ขาจะไปหลอกมนมาใหทาน"หลงจากนนสนขจงจอกกรบไปหลอกพาลามาทกลางปาลายอมตามมาเพราะไดเคยตกลงทำาสญญาเปนเพอนตาย ตอกนมานานเเลวเมอลาเดนเขาไปตดกบทสงโตวางไว สงโตกหนไปตะปบ สนขจงจอกกอน เพราะคดวาลานนเกบไวกนทหลง สนขจงจอกกได

นทานเรองนสอนใหรวา "คนไมซอกบมตรสหายยอมไมมใครอยากคบหา”

5.เรองกากบนกนางเเอน

นกนางเเอนถามกาวา" เจาวาขนของขากบขนของเจา ใครจะงามกวากน "กามองขนของ

ตนเเลวตอบวา" ขาวาขนของขากสวยดนะ " นกนางเเอนขยบปกพลางวา" เเตเจาดส ขนของขาดสวยเปนพเศษในฤดรอน อยางน "กาจงกลาววา" กจรงนะ เเตขนของขางามทกฤด ไมวาฤดใดมนก จะดำาเชนน"

นทานเรองนสอนใหรวา "ความงามทคงทนยงยน ยอมเปนความงามทเเทจรง

6.เรอง คางคกกบสนขจงจอก

คางคกคยอวดสนขจงจอกวา"เจารไหมวา ขาสามารถรกษาโรคภยไขเจบตางๆ ได ขา

เปนหมอเทวดา มยาวเศษมากมายหลายขนาน เจาเชอขาเถอะนะ"สนขจงจอกไดฟงกหวเราะเยาะเเลววา"ขากอยากจะเชอเจาหรอกนะ ถาเจารกษาผวหนง ตะปมตะปำ า ของเจาใหหายดไดเสยกอน "

นทานเรองนสอนใหรวา "ผอนยอมเชอถอผลงาน มากกวาคำาโออวด”

7.เรอง สนขจงจอกกบไกบาน

สนขจงจอกตวหนงอยากกนไกบานมากจงเเกลงถาม ดวยอบายวาไกตวนนขนเสย

ไพเราะเหมอนผเปนพอ ไดหรอไมไกบานหลงกล จงหลบตาโกงคอขนทนท สนขจงจอก จงฉวยโอกาสงบคอไกเเลวพาวงไปชาวนาจงตะโกนรองวาจงจอกขโมยไกของตนไกจงหลอกใหสนขจงจอกรองบอกชาวบานวา ไกตวนเปนของมนมใชของชาวบานจงจอกเจาเลหคดวาตนฉลาดเเตทเเทยงขาดความเฉลยวดงนนมนจงอาปากรองบอกชาวบานตามทไกเเนะนำา ไกจงไดทรบบนปรอออกจากปากหนไปหาเจาของ อยางรวดเรวเเลวกหวเราะเยาะ สนขจงจอกเปนการใหญ

นทานเรองนสอนใหรวา "ถาพดมากไป กอาจทำาใหเสยของดๆ ทอยในกำามอเเลว ไดเชนกน”

8.เรอง คนขเหนยวกบทองคำา

ชายคนหนงเปนคนขเหนยว เขามกจะเอาสมบตฝงดน ไวรอบๆ บานไมยอมนำามาใชจาย

ใหเกดประโยชนตอมาเขากลววาจะไมปลอดภยถาฝงเงนทอง ไวหลาย เเหง เขาจงขายสมบตทงหมดเเลวซอทองคำาเเทงหนง มาฝงไวทหลงบาน เเลวหมนไปดทกวนคนใชผหนงสงสยจงเเอบตามไปดทหลงบาน เเลวกขด เอาทองเเทงไปเสยชายขเหนยวมาพบหลมทวางเปลาในวนตอมากเสยใจ รองหมรองไหไปบอกเพอนบานคนหนงเพอนบานจงเเนะนำาประชดประชนวา"ทานกเอากอนอฐใสในหลมเเลวคดวาเปนทองคำาส เพราะถงอยางไรทานกไมเอาเอามาใชอยเเลว"

นทานเรองนสอนใหรวา "ของมคา ถาไมนำามาทำาใหเกดประโยชนกยอมเปนของไรคา”

9.นกกระเรยนกบหมาปา

นกกระเรยนเหนหมาปานอนดนทรนทรายอยางเจบปวดทกลางปา จงเขาเขาไปถาม

ไถอยางเวทนาวา"เจาเปนอะไรหรอ""ขากลนชนเนอเขาไป กระดกตดคอขา ทำาอยางไรกไมออก"หมาปาบอกเเลวกขอรองใหนกกระเรยนชวยตนดวย เเลวตน จะใหรางวลอยางงามเปนการตอบเเทนนกกระเรยนจงยนคออนยาวเรยวของมนเขาไปในปากหมาปา เเละสามารถลวงเอากระดกออกมาไดสำาเรจ เมอนกกระเรยนทวงถามถงรางวล หมาปากคำารามวา"ขาไมงบคอเจาขาดตายกดเเลว ยงจะมาเอาอะไรจากขาอก เลา"

นทานเรองนสอนใหรวา "คนเลวมกไมเหนความดของผอน”

10. เรอง เทพารกษกบคนตดไม

ชายตดฟนคนหนง...เขาไปตดฟนในปา เผอญเขาทำาขวานพลดตกลงไปในสระนำา"โธ

โธ...โธ...ฉนจะทำาอยางไรด วายนำากไมเปน"ชายตดฟนครำาครวญอยรมสระ เพราะเขาไมมเครองมอทำามาหากนอกเทพารกษทอยใกลๆ อดสงสารไมได จงปรากฏกายใหเหน แลวเออมมอลงไปในสระนำา ควาขวานเลมหนงสงใหคนตดฟน "โอ...ทาน...นมนขวานทอง ไมใชขวานของขาหรอก" ชายตดฟนไมยอมรบ เทพารกษจงงมขวานขนมาใหอกเลมหนง"นกไมใชขวานของขา...ของขาขวานเหลกธรรมดาทาน ไมใชขวานเงน" "เจาเปนคนซอสตย" เทพารกษพด "คนอยางเจาหายาก เอาขาใหขวานทองกบขวานเงนเจาเปนรางวลกแลวกน" กลาวเสรจแลว เทพารกษกหายตวไปคนตดฟน นำาขวานทองและขวานเงนเดนกลบบาน พบใครกอวดใหชมและเลาวาไดมาอยางไร "เทวดาทานดใจมากเลย ขานงรองไหอยรมสระเดยวเดยวเทานน ทานกมางมขวานให แลวกใหขวานทองขวานเงนแกขาอกดวย"เพอนบานคนหนง อยากไดบาง จงเขาไปในปา ทำาทหาฟน แลวกโยนขวานของตนทงลงในนำา "ฮอ...ฮอ...

ฮอ... คราวนขาหมดทางหากนแน ๆ " เทพารกษมางมขวานใหเชนเคย "เอา ขวานทองเลมนของเจาใชไหม ? " "ใช ใชแลวทาน ของขาเอง" ชายโลภมากพดอยางยนด "เจาคนโกงไมนาคบ " พดแลว เทพารกษกหายวบไปกบขวานทอง และเพอนบานคนนนกไมไดรบขวานทตกลงไปในสระคนอกดวยนทานเรองนสอนใหรวา "โลภมากลาภหาย ”

11. ชายพเนจรอกตญญ

ชายสองคนเดนทางพเนจรไปเรอยๆ เมอพบไมพมหนง จงชวนกนหยดพกใตรมเงาของ

พมไมขณะนนเปนเวลาเทยงวนทเเดดรอนจด ชายคนหนงเอนตวลง นอน ใตเงาไมพลางเเหงนมองดพมไมเเลว กลาววา"ไมพมนไมมผลใหเรากนเลยนะ"อกคนกเอยบางวา"จรงดวย ไมพมนชางไรประโยชนเสยจรงๆ" นทานเรองนสอนใหรวา "คนโงเเละคนชวมกเปนคนอกตญญ”

12.[11.] เรอง คนตดไมกบสนขจงจอก คนตดไมพาสนขจงจอกเขาไปซอนทขางกระทอม เมอถกขอความชวยเหลอ

พวกลาสตวจงหมาลาเนอมาถงกถามคนตดไมวาเหน สนขจงจอกหรอไม"ไมเหนเลยเพอนเอย"คนตดไมปฏเสธเเตกชนวไปทางขางกระทอมพวกลาสตวไมเขาใจสญญาณบอกใบนนจงพากน กลบไปสนขจงจอกรออยอกสกครกออกมาจากทซอนเเลววง ผานหนาคนตดไมไป คนตดไมจงรองขนวา"ขาชวยชวตเจาไว เจาไมขอบคณเขาเลยหรอ""ลนของเจาไมตรงเหมอนนวของเจาเลยนะจะใหขอบใจไดอยางไร"สนขจงจอกกลาวเเลวกวงเขาปาไป

นทานเรองนสอนใหรวา "คนไมเชอ ยอมไมมผใดนบถอ”13.[12.] เรอง สองเกลอกบขวาน

มชายสองคนเปนเพอนเกลอกนและไดรวมเดนทางกนจนพบขวานเลมหนงตกอย"ขวานเลมนเปนตองเปนของขาเพราะขาพบกอน"ชายคนหนงเอยขน พลางกมลงหยบขวานมาถอไว"เราสองคนเจอพรอมกนนะ จะวาเจาพบกอนไดอยางไรกน" ชายอกคนแยงขนมาทนทบงเอญขณะนนชายเจาของขวานผานมาจงเอยขนวา "อยนนเอง ขโมยทลกขวานของขาไป" "ตายเเลวพวกเรา" ชายทถอขวานรำารองเพอนเกลอของเขาจงรบกลาววา "อยาพดวา "พวกเรา" ส ขาไมเกยวของดวยนะ"

นทานเรองนสอนใหรวา คนเรามกอยากรวมเเบงปน เเตสงดๆ ไมอยากรวมรบโทษ รบภยดวย

14.[13.] เรอง ลาโงกบสงโต 

          "สงโตมพลงเสยงอนทรงพลง" และสงโตมนสยชอบคำารามตอนลาเหยอ ยามเมอสงโตคำารามในยามออกลาเหยอ สตวตางๆ ทผาน มากจะหวาดกลวเเละรวาเปนเสยงสงโตจงมกวงหน ไปไดกอนทจะกลายเปนอาหารอนโอชะของสงโต  แตดวยความฉลาดเฉลยว สงโตจงทำาอบายไปตสนทกบลาเเลวชวนลาไปลาเหยอ ดวยกน ลาดใจนกทไดเปนเพอนกบเจาปาจงทำาตามท สงโตบอกทกอยาง   และเจาลา ไดเขาไปซมซอนในพงไม พอสตวตางๆ ผานมาลากจะ เเหกปากรองสดเสยง    พวกสตวตางๆ ไมเคยไดยนเสยง ลา จงพากนวงไปอกทางหนงซงสงโตดกซมอย วนนนสงโตจงไดอมหนำาสำาราญกบสตวนานาชนด เจาลาไดทกคยโออยางภมใจวาทสงโตกนอมไดกเพราะเสยง อนนากลวของตน สงโตกไดเเตยกยอปอป นลาทงๆ ทรวาสตวตางๆ นนวงหน เพราะตกใจในเสยงประหลาดๆ ของลาตางหาก หาใชเพราะกลวในเจาลา

  นทานเรองนสอนใหรวา คนโงยอมตกเปนเครองมอของคนฉลาด

15.[14.] เรอง สนขผซอสตย 

มบานหลงหนงไดเลยงสนขเอาไวเฝาบาน ซงสนขตวนน ซอสตยมาก และรกเจาของ

มากในยามกลางคนขณะทมนนอนหลบ หากไดยนเสยงผดปกตมนกจะลกขนมาเหาเสมอเพอ เตอนภยเเกเจาของบาน คนหนง มนไดยนเสยงฝเทาคนยำาใบไมดงกรอบเเกรบ เเผวเบาทใกลรวบานเเมจะไมเหนวาเปนใครมนกสงเสยงเหาคำารามขไวกอน เจาหวขโมยจงโยนเนอซบยาเบอชนหนงเขามาในรว สนขเฝาบานเดนเขาไปดมๆ เเตกไมกนมนยงคงเหาตอไปจนกระทงเจาของบานออกมาด เเลวกชวยกนจบขโมยไดในทสด

นทานเรองนสอนใหรวา   อามสสนบนนนซอความซอสตยภกดไมไดเลย สาธ

16.[15.] เรอง นางเเมวมรก

ครงหนง เมอนางแมวสาว เกดถกตาตองใจหนมชาวมนษยคนหนง เกดเปนความรกขน นางเเมวจงไดวงวอนขอรองพระพรหมวา"ขอใหทานเมตตา เสกใหหมอมฉนกลายเปนหญงสาวดวย เถดเพคะ หมอมฉนหลงรกชายหนมผนนเหลอเกน"พระพรหมเวทนาในนางแมว จงเสกใหนางเเมวกลายเปนคน"ถาอยากเปนคน กตองเปนใหตลอดนะ" พระพรหมตรสเเลวกคอยสองทพยเนตรดนางเเมวตอไปวนหนงนางเเมวในรางหญงสาวกำาลงพรอดรกกบชายหนมผนน อยางหวานชนครนมหนตวหนงวงผานมา หญงสาวก "กระโดดเขาตะครบหนมากนในทนใด"พระพรหมทรงทราบดวย "ทพเนตร" จงทรงสาปใหหญงสาวกลบรางเปนนางเเมวดงเดม

นทานเรองนสอนใหรวา  ยากทผใดจะละทงสนดานเดม

17.[16.] เรอง ลกองอางกบเเม

"เมอลกองอางเหนเเมววเหยยบพนองของมนตายหมด มนจงรบวงไป ฟองเเมอยางอกสง

ขวญหาย "แมตวอะไรไมร เหยบนองๆตายหมดแลว""ตวมนใหญโตมากจะเเม สตวสเทาอะไรกไมร ลกไมเคยเหน"เเมองอางจงพองตวใหลกดพลางถามวา "ตวมนใหญเทานไดไหมลก"ลกองอางตอบวา "ใหญกวานนอกแม"เเมองอางกพองตวขนอก เเตลกกบอกวา "จะพองตวใหใหญเเคไหนกคงไมเทาสตวตวนน ไดหรอกแม"เเตเเมองอางไมยอมหยด กลบพยายามเบงตวใหตวพองขนอก จนกระทงพงเเตกตายในทสด

นทานเรองนสอนใหรวา ทำาสงใดไมดกำาลงความสามารถของตนกตองพบกบภย อนตรายเเนนอน

18.[17.] เรอง สามผใจด 

ชายคนหนงมภรรยาสองคน เขามกตามใจภรรยาทงสอง อยเสมอ เพราะความรกอนเตม

เป ยมภรรยาสาวนน อยากใหสามวยกลางคนดหนมเเนนตลอดเวลา จงถอนผมหงอกออกเสมอ ฝายภรรยาทอายมากกอยากให สามดมอายเหมอนตนจงคอยถอนผมดำาออกไปเพอใหเหลอเเตผมหงอกวนหนงสามไปสองกระจกเหนตวเองมศรษะลานเลยน " กตองรองลนบาน ดวยความตกใจสดขด "

นทานเรองนสอนใหรวา  ผทตามใจคนอนจนเกนไป กสนความเปนตวเอง

19.[18.] เรอง ลากบมาทหาร

นทานอสปเรองน คดตามแลวซงมากๆเลยแฝงคตใหไดคด เหมอน พทธศาสนาทกลาววา "อนจจง ทกขง อนตตา" แปลวา "

ไมเทยง เปนทกข ไมมตวตน" มลาตวหนงเเบกสมภาระอนหนกองไวบนหลง ขณะเดนทางเขาประตเมองอยางเชองชา "หลกทางไป เจาลาสกปรก" มาทหารงามสงา ตวาดไลดวยเสยงอนดง ลาจงหลกทางให พลางเฝามองด มาทหารผงามสงาอยในเครองประดบเตมยศอยางโกหรนน เยองยางผานไปเมอยอนมองดตนเองเเลว ลากไดเเตถอนใจนกอจฉาในลาภยศของมาทหารตวนนเวลาผานไป หลงจากมาทหารไดรบบาดเจบในสนามรบ เเละมอาจออกสนามไดอก มนกถกสงมาทำางานหนกในไรในนา ตองลากเกวยนทบรรทกสมภาระหนกๆ ทกวนอยางตรากตรำาลาจงไดมองอดตมาทหารอยางเวทนา เเละเขาใจชวตไดมากขน 

นทานเรองนสอนใหรวา ผทหลงในยศศกด เมอตกตำาเเลวมกโดดเดยวเเละเจบปวด ไมควรคาเเกการทเราจะอจฉา

20.[19.] เรอง เเมกวางกบลก 

มเเมกวางตวหนงพาลกนอยออกไปหาอาหารทชายปาครนพอไดยน เสยงหมาลาเนอ เเม

กวางกรบชวนลกวงหนเตลด เขาปาทนท ลกกวางจงถามเเมวา " ทำาไมเเมตองกลวหมาลาเนอดวยละจะ ในเมอเเม ตวโตกวา วองไวกวา "" เเลวกยงมเขาเเหลมๆ ทเจาหมา ไมมอกดวย "เเมกวางฟงเเลวกถอนใจเฮอกใหญกอนจะบอกลก ตามตรงวา"เเมกไมรวาทำาไมตองกลวมน เเตเหนสตวอนๆ กกลวมนนะลก เเคไดยนเสยงมนเหามาเเตไกลกตองวง ทกทเลยละจะ"  

นทานเรองนสอนใหรวา "คนทไมเคยคดจะส ยอมมเเตความกลวตลอดไป"

21.[20.] เรอง ลงอวดเกง  มชาวประมงคนหนงวางอวน ในเเมนำา เเลวกกลบไปหาขาวหาปลากน ทบาน

ลงตวหนงซงนงซมดอยบนตนไมแถวนน ตงเเตเชากคดวา "ตนกทำา อยางชาวประมงไดเชนกน ไมนาจะยากเลย เเควางอวนไวเพอดกปลา"คดดงนน ลงจอมซนกลงจากตนไมมาหยบอวนอกปากหนงไปท รมนำาเเตดวยความทไมเปนประสา อวนจงพนตวอรงตงนงจนกลง ตกลงไปในนำาพลางดนทรนทรายเพราะหายใจไมออก

เรองนสอนใหรวา หาญทำาในสงทไมร ยอมไดรบความเสยหาย

22.[21.] เรองลกเปดกบพรมวเศษ

กาลครงหนงนานมาแลว ยงลกเปดตวนอยตว…หนง เปนเปดนอยทมขนสขะมกขะมอมแลดไมนารก ดวยเหตนเจาเปดนอยจงไมชอบ ไมพอใจในสสนของตวเองเลย มนอยากจะเปนลกเปดทดงามสงามากกวาเปดตวอนๆอยมาวนหนง มนางฟาตวจวถกสายลม พดปลวมาตกทกลางบงบานของเปดนอย เมอลกเปดเหนนางฟากำาลงจะจมนำา มนจงรบวายนำาเขาไปชวยนางฟาตวจวทนทเมอนางฟาตวจวรอดพนจากอนตราย เธอจงอยากจะตอบแทนลกเปดนอยทมนำาใจใหความชวยเหลอตน นางฟาจงมอบพรวเศษ 7 ประการใหเปนของขวญแกลกเปด เปดนอยดใจและมความสขมาก แนนอนสงทลกเปดปรารถนากคอการมขนทงดงามกวาเปดตวอนๆ ดงนนเปดนอยจงอธษฐานขอใหขนของมนกลายเปนสขาวทดแวววาวราวไขมก

นทานเรองนสอนใหรวา จงพอใจในสงทตนม “ “

23.[22.] เรอง ปลาโลมากบสงโต

ครงหนง" ปลาโลมากบสงโต 'ไดตกลงดมนำาสาบานเปนเพอนรวมเปนรวมตายตอกนครนวนหนงสงโตมเรองทะเลาะววาทกบควายปา จนถงขนตอสกนดงนนสงโตจงวงกระหดกระหอบมาทชายหาดหาโลมาเเลวรองวา"โลมาเพอนยาก ถงคราวททานตองทำาตาม

สญญาเเลว ไปชวยขาสกบควายปาดวยเถด"เเตปลาโลมาตองปฏเสธเพราะไมสามารถขนมาบนบกได "เพราะวาโลมานนเปนสตวนำา จะขนบนบกกขาดใจตายเปนแน" เเมวามนำาใจอยากจะชวยมตรสหายเพยงใดกตาม"โธเอย! ปลาโลมาเพอนทรยศ ไมสมกบเปนเจาเเหงทะเลเลย"สงโตบนวาเพอนรวมสาบาน ปลาโลมาจงวา"กเพราะขาเปนใหญในนำานะส ขนบกไปเเลวขากทำาอะไรไมได ทำาไมทานไมเขาใจเลย"

นทานเรองนสอนใหรวา  "จะขอใหใครชวย ควรดความถนด"

24.[23.] เรอง สองสาวใชกบไก

     ณ.หมบานแหงหนง มหญงสาว ๒ คนทำางานเปนสาวใชในบานหลงหนง เเมเฒาเจาของบานมกจะลกมาปลกสองสาวใช ตอนใกลรงทกๆวนเมอไกขน สองสาวคดวา "ไกขนเมอใดเปนตนมาปลกเราทกท" สองสาวใชบนอยางไมพอใจเเละคดวา ไกนนเปนตนเหตททำาใหพวกตนไมไดนอนสบายๆ ตอนฟาสาง สาวใชทงสองจงชวยกนฆาไกเสย ครนเมอไมมไกคอยขนตอนรงสางอกเเลว เเมเฒาจงมกคอยตนขน กลางดกเสมอๆ เพราะกลววาจะนอนตนสาย  สองสาวใชจงตองลกมาทำางานตงเเตกลางดก ไมไดนอนสบายๆอยางทหวงไว   

นทานเรองนสอนใหรวาใหทกเเกทาน ทกขนนถงตว  

25.[24.] เรอง ผใหญชางสอน

"ชวยดวย!  ชวยดวย! วายนำาไมเปน ชวยหนดวย" เสยงเดกนอยทพลดตกลงในแมนำารองตะโกนใหชวยขณะนนมผใหญคนหนงเดนผานมาพอด เมอไดยนเสยงรอง ของเดกจงไปทรมฝงเเมนำาเเลวอบรมสงสอนวา"หนชางซกซนเหลอเกนนะ ถารตววาวายนำาไมเปนเเลวมาเลน รมนำาทำาไม ไมคดหรอวาถาตกลงไปใครจะมาชวย"เดกนอยพยายามตะโกนตอบไปวา"คณนาจา ชวยหนขนไปกอน เเลวคอยอบรมไดหรอไม"

นทานเรองนสอนใหรวา ชวยเเกปญหาใหเขาไดเสยกอน เเลวคอยสงสอนเขา ดกวาสงสอนหรอซำาเตมคนทกำาลงประสบปญหา  

26.[25.] เรอง แมตนกบลกตน

" มเเมตนตวหนงเพงคลอดลกตนตวนอยๆหนาตานารก เเตวา ลกตนนนยงไมทนจะลมตาไก

กเรมโออวดวา"เเมจะ เเมจา ลกมองเหนเเลวละ เหนชดเลยจะ" เเมตนประหลาดใจนกจงทดสอบดวยการเอากำายานกอนหนง มาวางตอหนาเเลวถามวา "เเลวนละจะ ลกมองเหนไหม บอกเเมซวาคออะไร"ลกตนมองไมเหนกตอบมวๆ วา "กอนหนไงละจะเเม"เเมตนจงตำาหนลกวา "ลกจา ตาของลกยงมองไมเหน จมกกยงไมไดกลนอกดวย"

นทานเรองนสอนใหรวา การชอบโออวดเกนจรง จะทำาใหผอนเหนขอบกพรองในดานอนๆ ของเราเพมขน

27.[26.] เรอง เทยนแขงแสง  เมอเทยนไขถกจดใชจนใกลจะหมดเเทงนน เเสงของ

เทยน มกจะยงสวางเรองรองขนกวาเดนหลายเทานก ดวยเหตนเทยนเเทงหนงจงคยอวดกบเจาของวา"เเสงเทยนของขานนสวางกวาเเสงดาว เเสงจนทร เเละเเมกระทงเเสงอาทตยดวยนะ" ทนใดนนเองกระเเสลมกพดผานมาวบหนง เเลวเเสงเทยนดบ วบลงเจาของจงจดเทยนขนใหมเเลวกลาววา "เเสงอาทตย เเสงจนทร เเละเเสงดาวนนยากทจะดบ เเละไม ตองมใครจดให เเตเทยนอยางเจานนตองมคนจดจงจะมเเสง เเละเจากมวนดบมวนหมดเเสง"

 นทานเรองนสอนใหรวา  ทำาหนาทของตนอยางเจยมตน จงดมคณคานาไปเปรยบเทยบ เเขงขนกบผอน 

28.[27.] เรอง ววกบเเมลงหว  เปนเรองของววกบแมลงหวทาสกน ววนนเปนสตวตวใหญ เเละกมพละกำาลงมใชนอย

เเตเมอสตวตวนอยกระจอยรอย อยางเเมลงหวมากอกวนทาทายเเทนทจะวางตนนงเฉยไมยงดวย แตววกลบไมยอมใหกบเเมลงหวทคยขมตน จงทาสกน ถาใครชนะกเเสดงวาผนน ยงใหญกวา เมอววตอบตกลงเเมลงหวกบนตอมวนเวยนอยรอบๆ เขาเเละเหนอศรษะของววในขณะทววไมสามารถจะ ขวดเเมลงหวหรอทำาอะไรเเมลงตวนอยๆ ไดเลยววไดเเตอบอายขายขหนาบรรดาสตวทงหลาย ทมามงดกนเปนจำานวนมากในบรเวณนน

นทานเรองนสอนใหรวา ถาวางตนนงเฉยไมวนวายกบสงทไมคควร กไมตอง อบอายเปลองตว

29.[28.] เรอง ววสามเสยว  ครงหนงยงมววสามตวไดตกลงสญญาผกเสยวเปนเพอนตายตอกนดงนนววทงสามจงมก

ไปไหนดวยกนเสมอๆ เเละคอยระเเวดระวงภย ใหเเกกนดวยสงโตทจองหาทางจะกนววอย จงเเอบไปกระซบกบววตวทหนงวา " ววตวทสองกบทสามนนนนทาดาวาลบหลงววตวทหนง" เเลวสงโตกไปยเเหยตวทสองวา "ววตวทหนงกบทสามคดทำาราย ววตวทสอง"เเลวยเเหยววตวทสามในทำานองนนเชนกนตอมาววทงสามจงเรมเเตกคอ ไมไวใจกนเเละกน ตางกออก ไปหากนกนคนละท จนสงโตมโอกาสไปดกกนววทละตว ไดอยางสบาย

นทานเรองนสอนใหรวา สามคคคอพลง เมอแตกสามคค เมอนนความหายนะมาถง

30.[29.] เรอง สงโตกบทปรกษา

พญาสงโตไดถามเเกะวา "ลมหายใจขา กลนเปนอยางไรบาง"เมอเเกะดมเเลวกตอบตาม

ความจรงวา"เหมนมากเลยทานสงโต " สงโตโกรธมาก "จงจบเเกะกนเสย"เเลวกเรยกหมาปาเขามาถาม หมาปาเลยตอบวา"ไมมกลนเลยทาน"คำาตอบของหมาปาทำาใหสงโตโกรธ "จงจบหมาปากนเสย"เพราะคดวาหมาปาไดเเตประจบ ไมมความจรงใจตอมาสงโตเรยกสนขจงจอกมาถามบาง สนขจงจอกจงตอบวา"วนนขาเปนหวด จมกคงดมอะไรไมไดกลนหรอกทาน"สงโตเหนวามเหตผลจงปลอยตวไป

นทานเรองนสอนใหรวา ถาทานมปญญา กสามารถเอาตวรอดได

31.[30.] เรองลกชาวนากบมรดก

นานมาแลวมครอบครวชาวนาอยครอบครวหนง เมอผทเปนพอตายไปเเลว ลกชาวนาทงสองกชวนกนออกไปขดหาสมบตในสวนองน เพราะพอไดสงเสยเอาไวกอนทจะตายวาทรพยสมบตของพออยในสวนองน นองไปขดตรงนนนะ สวนพจะขดตรงนเอง ลกชาวนาทงสองชวย“ ”กนขดดนเพอหาสมบตตามทตางๆในสวนองนไปจนทวทงสวนกยงไมสามารถหาสมบตทคดวาพอจะฝงไวใหเจอไดเเตสวนองนทถกขดถกพรวนดนจนทวนน กลบยงเจรญงอกงามด จนลกชาวนาสองพนองสามารถทจะขายองนจนไดทรพยสนเงนทองมากมายทงสองจงเพงรวาทรพยสมบตทพอทงไวใหเปนมรดกนนแทจรงไมใชสมบตทถกฝงเอาไว แตจรงๆแลวคออะไร 

นทานเรองนสอนใหรวา ความขยนพากเพยรสามารถกอใหเกดทรพย

32.[31.] เรองววหนมกบววสาว

ววหนมมกจะทำางานอยางขยนขนเเขงและอดทนทำางานหนกอยตลอดเวลา ววสาวจงกลาวขนมาวา ชวตของทานชางนาเบอ“ยงนก ดนซ ดชวตขาสไดวงเลนอยางสบายในทงหญา ทกๆวนเลย ครนเมอ”ถงฤดเทศกาล ววหนมกไดมเวลาทจะไดหยดจากการทำางาน ในขณะท ววสาวถกนำามาฆาเพอบชาเทพยดาววหนมจงคดขนในใจวา หากมชวตทมเเตเทยว“เลนจะตองพบจดจบเชนน ขาขอทำางานหนกตลอดทงชวตดกวา” 

นทานเรองนสอนใหรวา ผทรจกทำางานยอมมคณคากวา

33.[32.] เรอง สามขนนาง

คณะขนนางของเมองแหงหนงไดปรกษากนถงเรองซอมเเซมกำาเเพงเมองเนองจากผกรอนเสยหายเปนอนมากมขนนางอยผหนงซงมาจากตระกลชางไมไดเสนอขนมาวา ใชไมซงทำากำาเเพง รบรองวา“เเขงเเรงเเนนอน ขนนางคนทสองทมาจากตระกลชางทำาหนงกเสนอขนบาง”วา ทานตองใชหนงสตวส ทงทนทานเเละเเขงเเรง ขนนางคนทสามซงมาจาก“ ”ตระกลชางกออฐกเสนอออกมาวา ไมซงกบหนงสตวหรอแขงแรงทนทานส“อฐได”

นทานเรองนสอนใหรวา คนเรายอมคดวาสงทตนถนดนนเปนสงทดทสด

34.[33.] เรอง สนขรบเชญ

สนขเฝาบานของเศรษฐไดเอยชวนเพอนทเปนสนขจรจดขนวา คำานทบานเจานายขามงานเลยง ขาขอเชญเจาไปรวมงานดวย ขา“รบรองไดวาเจาจะมอาหารดๆ กนมากมายทงคนเลยเชยวละ สนขจรจดรบคำา”เชญเเลวเมอถงเวลากรบไปทบานเศรษฐตงเเตหวคำาเเทนทสนขจรจดตวนน

จะเขาไปทางหนาบาน มนกลบรตรงเขาไปทครวหลงบาน เมอเหนสนขจรจดเหนวามอาหารมากมายมนกดใจกระดกหางไปมาพอครวบงเอญมาเหนเขาจงคดวาเปนสนขทจะเขามาขโมยกนอาหารทตนไดจดเตรยมไว  จงไดจบตวสนขจรจดเหวยงออกไปทางหนาตางในทนททนใดเมอสนขตวอนๆ ไดเหนสนขจรจดวงพลางรองโอดโอยไปพลางเชนนน จงไดเอยถามขนวาไปงานเลยงมาเปนอยางไรบางเพอนเอยสนขจรจดตวนนจงเเกลงตอบเเกเกอออกไปวาวาตนเมามากไปหนอยจงเขาบาน เศรษฐไมถก

นทานเรองนสอนใหรวา เเขกทดควรเขาทางประตหนาเสมอ

35.[34.] เรองสนขเฝาบาน

มชาวไรคนหนงไดเลยงเเกะเเละเเพะไวหลายตว นอกจากนยงเลยงวว เพอเอาไวใชไถนาอยตวหนง และยงเลยงสนขไวอก 3 ตวเพอไวเฝาบานครนถงในฤดหนาวปหนง ปนนมหมะตกหนกตลอดเวลาจนทำาใหชาวไรไมสามารถทจะออกจากบานไปไหนไดเลยและแลวเมอเสบยงหมดลง เขาจงไดฆาเเกะเเละเเพะเพอทจะกนเปนอาหารเดอนตอมาชาวนากไดฆาววกนเปนอาหารเพอประทงชวตสนขเฝาบานทง 3 จงปรกษากนอยางรอนใจวา เเมเเตววทเลยงเขาเลยงเอาไวไถนาเขากยงฆากนเลย ตอไปคงตองเปน“คราวของเราเเนๆ พวกเราจะอยทนตอไปหรอจะหาทางหนไปจากทนกนดละ”

นทานเรองนสอนใหรวา เมอเหนภยเกดเเกคนใกลตว กควรหาทางระวงตงเองดวย

36.[35.] เรอง ลกสาวพอ มพอคนหนงไดไปเยยมลกสาวคนโตทเเตงงานไปกบชาวสวน ลกสบายดหรอเปลา “

ตองการอะไรหรอเปลา พอถามอยางเปนหวงเปนใย ลกสาวคนโตจงตอบ”วา ลกสบายดจะพอ ลกไมไดตองการนอกจากจะอยากใหฝนตกลงมามากๆ “

เพอทจะใหพชผลในสวนจะไดงอกงามด เมอพอไปเยยมลกสาวคนเลก พอก”ถามเชนเดยวกนกบทไดถามลกสาวคนโตไปลกสาวคนเลกซงไดแตงไปเปนเมยชางป นหมอกตอบวา ลกสบายดจะพอจา แคตองการอยางเดยวคออยาก“ใหฝนไมตกลงมาเลย ถามเเดดออกจาตลอดเวลากคงจะด เพราะหมอดนทตากเอาไวกจะเเหงเรวจะพอ”

 นทานเรองนสอนใหรวา คนเรามกตองการเเตสงทเปนผลประโยชนเเกตน

37.[36.] เรอง ชาวนากบสนข “ ชาวนาคนหนงออกไปซอมรวหนาบาน เสรจแลวรบเดนตรงไปทโคนตนไมใหญ

ซงเขาปลอยใหลกนอยนอนอยคนเดยวบนเบาะเลกๆ เขาเหนรอยเลอดสแดงสดๆบนเบาะสขาว เขาเสยใจและโกรธแคนมาก สนขของเขานอนหายใจแขมวๆตามตวเตมไปดวยเลอด เขาเหนดงนนไมไดทนคดอะไร รบวงไปเอาขวานมาฟนทสนขเตมแรง มนตายทนท แลวเขากวงเพนพลานเดนหาลก ซงเขาใจวาสนขคงกดลกตายเสยแลว ทนใดนนเขากไดยนเสยงเดกรองขางกอไมแหงหนง เขาเหนลกกำาลงดนรองดวยความตกใจ ขางตวเดกมงเหลอมนอนตายอยเขาจงคอยๆลำาดบเหตการณ เมอรวาอะไรเปนอะไร เขากรสกเสยใจอยางบอกไมถกทเขาฆาสนขทซอสตยของเขาเสยแลว โดยทมนไมมความผดอะไรเลย ยง กวานนมนยงไดตอสกบงเหลอมเพอปกปองลกของเขาใหพนความตาย แลวมนตองมาตายไปเพราะความเขาใจผดของเขาเอง เขาเศราโศกเสยใจมากทj ไมคดหนาคดหลงใหรอบคอบเสยกอนทจะตดสนใจ ทำาอะไรลงไปนทานเรองนสอนใหรวา การกระทำาสงใดดวยอารมณมกจะเกดผลเสย “

38.[37.] เรอง เบง นานมาแลวน นำาทวมพนพภพเหลอกะลาลอยอยคหนง

ในกะลามหงหอยอยตวหนง องอาง 1 ตว และกงกอ 1 ตว พอคำาลงหงหอยก

ขยบปกมแสงแวบๆ แลวพดวา เจาองอางตวโตเสยเปลา ฝายเจากงกอตว“ยาวเสยเปลา แสงสกนดกไมมตดตวเลย ถาไมไดแสงสวางจากตวขาแลวมนคงมดตอ ฉะนนขามความสำาคญมากทสดในกะลาน องอางรสกโกรธจงพด”วา แกมแสงสวางกจรง ถาพดกนแลวขาใหญทสดในกะลา เจาอยามาเบงให“มาก ขาหมน ไส ฝายกงกอกลวเสยเปรยบจงตองเบงเพอตวเองบางจง”กลาวกบหงหอยและองอางวา เจาหงหอยมแสง เจาองอางตวใหญ ขาไมวา“อะไรหรอก แตเรองยาวไมมใครเกนขา ดส หางจดขอบกะลาขางน สวนหวจดขอบกะลาขางโนน พรอมทงยดตวขยบไปทางโนนบาง ทางนบาง หงหอยก”ขยบแสง สวนองอางกเบงใหญ กะลาทานนำาหนกตวของทงสามไมไหว จงควำาจมลงไปในนำา เจาสตวนกเบงทงสาม กจมหายไปในนำาตายหมดทงสามตว นทานเรองนสอนวา อยาเบง

39.[38.] เรอง สอนลกใหเปนโจร เดกชายคนหนงมนสยลกขโมยมกจะขโมยของ

เลกๆนอยๆมาใหแมของเขาเสมอ แมไมเคยดดาวากลาวตกเตอน นางกลบชนชมวาลกฉลาด กลาหาญ กวาเดกอนๆ ซงยง ทำาใหลกชายไดใจมากทกท ในทสดกลายเปนโจรไมเรยนหนงสอ เขาขโมยสงของตางๆ จนกระทง เปนหนมในทสดกถกตำารวจจบ นำาไปขงคกแมของเขาเสยใจมากและสำานกไดวาเมอตอนเดกควรอบรมสง สอนลกใหอยาขโมย เปนเดกด เมอลกเหนแมรองไหเศราโศกมาก จงบอกผคมขอพดกบแม เมอแมเขามาใกลชายหนม เขากอาปากใชฟนกดหแมเตมแรงทำาใหแมของเขาโกรธแลวรองออกมาวา ไอลก“อกตญญ ทำาไมทำากบขาอยางน ลกชายตอบวา เพอเตอนใหแมไดรวาถาแม” “เฆยนตดดาฉนตอนเดก ไมปลอยใหฉนกลายเปนหวขโมย แมกคงไมเสยใจเหมอนเวลาน”

40.[39.] ทหารสองคนกบโจร ทหารสองคนเปนเพอนทรกกนมากวนหนงทงสอง

คนเดนทางไปทำาธระทเมองๆ หนงอยไกลมากทงสองเดนผานปาใหญไดพบโจรคนหนงชกดาบวงเขามาหาทหารทงสองคนอยางรวดเรวทหารคนหนงวง

ไปหลบหลงโคนตนไมใหญ สวนทหารอกคนชกดาบเขาตอสกบโจรฆาโจรตาย ทหารทหลบซอนกปรากฏตวทำาทาชกดาบสะบดชายเสอคลมไปขางหลงแลววงมาแทงโจรทตายแลว แลวบอกเพอนวาเปนหนาทของขาเอง จะจดการใหมนรสกเสยบาง ทหารคนทฆาโจรตายกบอกใหเกบดาบซะคดแลววาตองมาชวยในตอนน ชวยแตปาก เอาไวหลอกคนอนทไมรเรองรราวซะดกวา เรารวาเวลามภยเพอนจะวงหนทกครง นทานเรองนสอนใหรวา ไมมประโยชนใดเลยในเมอเรา โออวดคนอนโดยการโกหก

41. เรอง ราชสหกตญญ มราชสหตวหนงวงไลเนอไปตกหลมในหนองนำา

ออกแรงเทาไรกไมสามารถหลดขนมาได ตองนอนแชนำา อดอาหารถง 7 วน วนท 8 สนขจงจอกมาพบเขาจงลงไปชวยขนมาได ราชสหทำาสตยสาบานกบสนขจงจอกวา จะชวยเหลอกนไปจนกวาจะตายจาก ไมทำาอนตรายกน ราชสหชวนสนขจงจอกและเมยมาอยในถำากบมนดวย ตอมาราชสหและสนขจงจอกตางมลกกนขางละ 2 ตว ฝายนางราชสหอจฉาทผวของตนรกใครพวกสนขจงจอกมาก ในเวลาทผวและสนขจงจอกออกไปหาอาหาร กขมขไลนางสนขจงจอกและลกใหออกไปจากถำา นางสนขจงจอกกลวมากพอผวกลบมาจงเลาความจรงใหฟงและชวนกนออกไปอยทอน กอนไปสนขจงจอกเลาเรองใหฟงแลวพดวา ผมกำาลงมากยอมขบไลไสสงผมกำาลงนอยไดตามใจคด ราชสห“ ”จงหามไมใหไปแลวไปเลาเรองทสนขจงจอกชวยชวต ตนไวใหเมยฟง เมยไดฟงกสำานกผด จงขอโทษสนข นทานเรองนสอนใหรวา ความกตญญกตเวทเปนเครองหมายของคนด

42. เรอง หมาในรางหญา หมาตวหนงเขาไปนอนอยในรางหญาของวว เมอวว

กลบมาจะเขาไปกนหญา หมาซงนอนหลบสบายอยางมความสขในรางหญาของวว จงกระโดดขนดวยความโกรธสงเสยงดงคำารามลน มนโกรธมากทววมารบกวนการนอนของมน จงสงเสยงดงวา เจาถอดอยางไรจงมาปลกขา “ ” พดพลางกระโดดออกจากรางหญาเขางบวว ววหลบทนแลวกลาววา กเจามา“

นอนในรางหญาของขา ขาจะกนหญา เจาหลกไปใหพน เจาหมาเกเรไมยอม”หลกไป กลบสงเสยงเหาวว ววร ำาคาญจงเดนเลยงไป พลางบนวา เจาหมา“เกเร กนหญาไมเปนแลวยงมาวาเจาของเขาเสยอก”

นทานเรองนสอนใหรวา ไมควรหวงสงของของคนอนไวเปนของตน

43. เรอง ผลแหงความด มบณฑตยากวนคนหนงอาศยในชนบท มความ

ใฝฝนจะเขารบขาราชการเปนขนนางในวง เขาเพยรพยายามอานหนงสออยางมาก เพอเตรยมตวไปสอบยงเมองหลวง ในระหวางเดนทางเขาไดพบกบหมอดมชอเสยงคนหนง ทำานายวาจะมชวตอยอกไมนานใหกลบไปบานเกด เขาหมดอาลยตายอยากเดนไปรมแมนำาเพอโบกเรอกลบบาน ทนใดเขาเหนผหญงมครรภกำาลงจงลกนอยหนงคนวง ลงไปในแมนำา เขาไดชวยชวตนางและบตรไดทนเวลา เขาจงรวานางนำาววไปขาย แตไดเหรยญปลอม กลวสามทดรายจะทำารายนางและบตรจงคดฆาตวตาย ชายหนมทำาทขอดเหรยญปลอมและแอบแลกเหรยญของแทของตนใหไป แลวบอกวานไมใชเหรยญปลอม เปนเหรยญแทซอของไดไมเชอกลองเอาไปซอทรานคาใหม การกระทำาของเขาในคราวนเปนการชวยชวตไวสามชวต เขาไมมเงนจงไปอาศยนอนทศาลเจา วนรงขนเขาพบกบหมอดคนเดมอกครง คราวนหมอดทกวาดหนาไมหมองคลำาทานคงไปทำากศลทยงใหญไวตอไปเจาจะมอายยนยาวและไดเปนขนนางมชอเสยงไปไกล หมอใหเงนชายหนมเปนคาเดนทางไปสอบเปนขนนางทเมองหลวง และอวยพรใหเขาประสบความสำาเรจโชคด ความดทเขาทำาใหเขาสอบเปนขนนางไดและมชอเสยง มอายยนยาว สมดงคำาทำานายของหมอดผนน

44. เรองมดกบนกเขา

มดกระหายนำา ตวหนง ตกลงไปในลำาธารและถกกระแสนำาพดไป นกเขาเหนเชนนนจงหกกงไมทงลงไปในนำา มดจงขนไปบนกงไมไดอยางปลอดภยจากการจมนำาตาย วนตอมามดเหนนายพรานกำาลงจะใชเครองมอจบนกเขาตวทชวยชวตมนไว มนจงกดเทาของนายพราน พรานเจบเทาและทงเครองมอลงบนพนดน นกเขาไดยนเสยงกตกใจจงบนหนไป

นทานเรองนสอนวา การชวยเหลอผอนดวยความจรงใจ ยอมไดรบความชวยเหลอตอบ

45. เรองนกกากบเหยอกนำา นกกาตวหนงซงกระหายนำาอยแลว บนดวยความ

ดใจเมอเหนเหยอกนำาทวางอยแตไกล มนบนไปถงแลวพบวามนำานอยกนไมถง มนอยากจะทำาใหเหยอกแตก แตไมมกำาลงพอจะทำาได ในทสดมนกเหนกอนกรวดใกลๆ กเอากอนกรวดใสลงไปในเหยอกนำาทละนอย จนกระทงนำาสงขนมาถงปากเหยอกนำา แลวจงกนนำาได นทานเรองนสอนใหรวา ถาใชกำาลงทำาไมสำาเรจ ความเฉลยวฉลาด ความอดทน กอาจทำาใหสำาเรจได

46. เรอง พญาวานร พญาวานรตวหนงมกำาลงวงชามาก มบรวารแปด

หมนตว วนหนงมนพาบรวารทงหมดไปหาผลไมกนในปาทอดมสมบรณ ตงอยใกลฝงแมนำา พระเจาพาราณสสงใหนายธนยงฝงวานรทเขามากนผลไมพญาวานรเหนลงบรวารรบความเดอดรอนจงเขาไปชวยเหลอโดยกระโดดขามแมนำาไปทพมไมกงหนงเดดเถาวลยผกกบตนไม ปลายอกขางหนงผกทเอวของตน แลวกระโดดจากพมไมมายงลงบรวารทถกลอมดวยความเรวดจลมพด แตมาไมถงเพราะเถาวลยสนไป จงจบกงไมไวแนนแลวบอกฝงบรวารใหไต

หลงตนไปโดยเรวไปถงอกฝงหนงอยางปลอดภยทกตว พระเจาพาราณสทอพระเนตรพญาวานรและบรวารจงดำารวาแมแตสตวเดยรจฉานยงทำาความดใหผอนโดยไมคำานงถงชวตตนจงเรยนพญาวานรมาไตถามวาทำาไมถงทำาเชนนพญาวานรตอบวาแมวาเราจะตายกยอมเพราะเราเปนหวหนาปกครองหมบรวารทงหมด ขอใหเราไดทำาประโยชนแกผอนเสรจแลวกพอใจแลวนทานเรองนสอนใหรวา สอนเรองการรจกบำาเพญประโยชนเพอผอน การเปนผนำาตองรจกเสยสละ

47. เรอง อนภาพของนะโม วนหนงเดกชายลกคนขายฟน ไปหาฟนกบพอจนเยน

โดยใชววเทยมเกวยนเปนพาหนะจอดเกวยนไวนอกเมองใกลๆปาชา เผอญววทปลอยใหกนหญาไปตดววฝงอนเขาไปในเมอง พอของเขาจงตามไปในเมอง พอดประตเมองปดพอด เดกนอยนอนรอพออยนอกกำาแพงเมองคนเดยว ทามกลางความมด ผไดตวปรากฏขน ผตนหนงใจด อกตนหนงผใจราย ผใจรายจบแขนเดกออกมาจากใตเกวยนเพอจบกน ผใจดสงสารจงหามไมใหทำา เดกทนอนหลบสดงตกใจพลางพดวา นะโม พทธสสะ ผใจรายตกใจรบ“ ”ปลอยมอ ผใจดจงใหผใจรายไปเอาถาดทองคำาของพระราชาพรอมอาหารมาปอนเดกโดยแปลงรางเปนพอแม ฝายเดกคดวาเปนพอแมจรงจงกนแลวนอนหลบสบาย ผดและผรายไดเขยนหนงสอลบเฉพาะพระราชาอานไดคนเดยวเทานน ขางหลงถาดอาหารวา เดกคนนไมไดขโมยถาดทองคำาขาผสอง“ตนไปนำามาเอง เชาวนรงขนเกดโกลาหล พอครวหาถาดทองคำาใสอาหาร”ถวายพระราชาไมพบ พระราชาสง ปดประตเมองคนหาใหทวคนหานอกเมองพบถาดทองคำาอยทเกวยนพรอมเดก ทหารจงจบเดกเขาเฝาทนท พระราชาอานขอความลบขางหลงถาดจงไดรวาเดกไมไดขโมยถาดไปแตเปนผสองตน จงปลอยตวเดกไป

นทานเรองนสอนใหรวา พทธคณ เพยงคำาวา นะโม ตสสะ กกนผได“ ”

48. เรอง กระทงเปลยว กระทงตวหนงอยในฝงซงพอของมนเปนหวหนา มน

โกรธพอของมนมากทแยงกระทงสาวแฟนของมนไป มนคดจะตอสพอเพอแยงกระทงสาวกลบคนมา ทกวนมนจะวงชนตนไมและลบเขากบหนจนแหลมคม เพอทดสอบพละกำาลงจนมนโตเปนหนมใหญ ตนไมในปาลมระเนระนาด เพราะกำาลงของมน กระตายกบเตาเหนดงนนจงเขาไปถามจงรวามนเตรยมจะตอสกบพอของมน กระตายและเตาชวยกนหามกระทงหนมไมใหทำาเพราะเปนการทำาบาป ตกนรกแนนอน จงไปบอกราชสหใหมาชวยหามกระทงหนมไมใหฆาพอ ราชสหรบคำาชวยเหลอ และแลววนหนง เนอทราย พอ แมลกเดนผานมามนจงกระโดดเขาไปหวงจะกนทงสามตว เนอทราย พอ– -

แม ลก รองไหขอชวตตวสน เจากระทงหนมเหนดงนนจงนกถงตวเองวา พอ แมของเรากคงเปนเชนเนอทราย พอ แมนเหมอนกน เราไมนาโงเลยม– –

เพยงพอ แม ตวเดยวเทานนหาแทนไมได แตแฟนสาวจะมกตวกได ถาเราฆา–พอ เรากตองทำาบาปอยางทกระตายกบเตาพด คดไดจงกระโดดเขาไปขวางหนาแลวตะโกนวา นทานราชสห ถาจะกนเนอทรายละก กนขาเสยดกวา “ ”ราชสหทำาทาจะตอส สกครกหลบหนไป เนอทรายทง 3 ตว เดนเขามาขอบคณกระทงหนม และกลาวชนชมวาถา พอ-แมของเจารคงจะภมใจทมลกทด

เรองนสอนใหรวา การเปนลกทดของครอบครว ทำาใหพอ แมภาค–ภมใจ

49. เรองพระอนทรกบอสร เดมพวกอสรจะอยสวรรคชนดาวดงสทม

พระอนทรเปนใหญในสวรรค ตอมาพวกอสรถกเทวดาขบไลใหมาอยเชงเขาพระสเมร พวกอสรคดถงสวรรคทอยจงอยากกลบไป คดวางแผนจะยดสวรรค เมอไดเวลารบ พวกอสรซงมมากกวาเทวดาไตเขาพระสเมรขนไป พระอนทรสงใหมาตลขบรถเวชยนตพาพระองคมารบกบพวกอสร เทวดาส

อสรไมไดมนอย จงหนไปทางชายมหาสมทรทศใตทตรงนปาไมงวซงพวกครฑอาศยอย มาตลผขบรถของพระอนทรขบรถมาดวยความเรวมากเขาไปในปางวทำาใหงวลมระเนระนาด ลกนกครฑตกใจและไดรบบาดเจบ พระอนทรทรงเหนดงนนดวยความสงสารจงบอกกบมาตลใหกลบรถไปทางเกาซงมพวกอสรเตมไปหมด แตพระองคมทรงกลว เมอ อสรเหนพระอนทรพรอมเทวดาขบรถมาจงคดวาพระอนทรคงไปเกณฑเอาเทวดามาเพมแนนอนขนสตอไปคงตองแพแน พวกอสรจงยกทพกลบไปยงเชงเขาพระสเมร การรบครงนไมมใครแพไมมใครชนะ เมอพระอนทรและพวกเทวดากลบสสวรรคชนดาวดงสแลว พระองคสง ใหจดกำาลงอารกขา 5 จด เตมอตรา พวกอสรขาววามการอารกขาสวรรคชนดาวดงสอยางเขมแขงกไมกลายกกองทพมารกรานอก

นทานเรองนสอนใหรวา การยอมตายเพอใหผอนอยอยางมความสขเปนสมบตของนกปราชญเชนเดยวกบพระอนทรทรงยอมตายเพอใหลกนกครฑอยรอดปลอดภย

50. เรอง หญงชรากบหมอ หญงชราคนหนงตาบอดเปนเวลานานรกษาอยางไรกไม

หาย อยมาวนหนงนางไดจางหมอดและเกงคนหนงมารกษาตาของนาง แตตองมขอตกลงกบหมอวาถารกษาตาของนางหายนางจะตอบแทนพระคณดวยเงนจำานวนมากทำาใหหมอสบายไปตลอดชวต ถาไมหายจะไมใหอะไรเลย หมอตอบตกลง หลงจากนนหมอมารกษาตาหญงชราไมไดขาด กอนกลบจะหยบสงของมคากลบไปบานเขาดวย จนในบานของหญงชราไมมของมคาอยเลยหมอเลยจดการใหหญงชราตามองเหนเหมอนเดม นางตกใจมองไมเหนของมคาสกชนในบาน จงคดวาระหวางรกษาหมอคงหยบเอาไป หมอทวงสญญาขอคารกษา หญงชรากไมมอะไรจะให เพราะของมคาหมอไดเอาไปหมดแลว หมอจงฟองศาลใหตดสน หญงชรากยอม ในวนพจารณาคดหญงชราไดบอกกบศาลวา ตกลงกบหมอวาถารกษาตาหายมองเหนจะยกสมบตใหบาง

สวน ถามองไมเหนจะไมใหอะไรเลย เมอกอนรกษาตาจะมองเหนสงของตางๆภายในบาน แตบดนตามองไมเหนสงของตางๆภายในบาน ถงแมวาหมอบอกวารกษาใหหายเปนปกตมองเหนไดชดแลว แตตาของนางยงมดมวมองไมเหนสงของมคาสกชนในบาน ศาลนง ฟงอยางงนงง ในทสดความจรงกถกเปดเผยขน โดยหมดยอมรบสารภาพทงหมดวา ขณะรกษาหญงชราทกวนจะหยบเอาของมคาของหญงชราไป แลวเขาสญญาวาจะเอาของมาคนและทวงคารกษา หญงชราใหคารกษาพอสมควรไมเปนทพอใจของหมอ หมอไมยอมศาลจงตดสนเดดขาดใหเขารบแคนน เพราะเขาเปนหมอไมดขขโมย ไมมจรรยาบรรณแพทยและใหตดคก 7 ปเตม

นทานเรองนสอนใหรวา คนชว ยอมไดรบผลชว ตอบแทน

นายอนรตน พนธศลป

A.L.T.

ผเรยบเรยง