nhiễu xạ ánh sáng

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    1/21

    Nhiu xa nh sng

    1Hin tng nhiu x - Nguyn l Huygens-Fresnel1.1 Hin tng nhiu x nh sng1.2 Nguyn l Huygens-Fresnel1.3 Nhiu x Fresnel v nhiu x Fraunhofer

    2 Nhiu x Fresnel2.1 Phng php i cu Fresnel.2.2 Nhiu x nh sng qua l trn v a trn nh

    3 Nhiu x Fraunhofer3.1 Nhiu x qua mt khe hp3.2 Nhiu x qua mt l trn3.3 Nhiu x qua 2 khe3.4 Nhiu x qua nhiu khe3.5 Cch t nhiu x- my quang ph cch t3.6 Nhiu x tia X

    TS. Hong Ch Hiu

    1

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    2/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 2

    1. Hin tng nhiu x-Nguyn l Huygens-Fresnel

    Cac vi du v nhiu xa:

    Nc chay qua mt khe p nho.

    1.1 Hin tng nhiu xa anh sang.

    Khi song anh sang truyn quamt l hep hoc mep man chn,anh sang khng truyn thng ma

    bi lch i va c goi la hintng nhiu xa anh sang.

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    3/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 3

    Mi im khng bi che khut cua mt mt song mt thi im cho trcc dung nhmt ngun phat song cu th cp vi cung tn s nh songscp. Bin cua trng quang hoc tai mt im bt ky bn ngoai la schng cht cua tt ca nhng song thcp nay khi tinh n bin vaphatng quan cua chung.

    1.1 Nguyn ly Huygen-Fresnel.

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    4/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 4

    1.2 Nhiu xa Fresnel va nhiu xa Fraunhofer.

    Nhiu x Fresnel (Nhiu x trng gn): Nu ngun sngv mn quan st t gn vt gy nhi x Fresnel. C thxem nhiu x Fresnel l nhiu x vi sng cu.

    Nhiu x Fraunhofer (Nhiu x trng xa): Nu ngunsng v mn quan st kh xa vt gy nhiu x ta c nhiux Fraunhofer. Co th thy l chng no sng n v ikhi vt gy nhiu x c xem l sng phng th ta cnhiu x Fraunhofer.

    Quy tc l: R> a2

    /

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    5/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 5

    2. Nhiu xa Fresnel

    2.1 Phng phap i cu FresnelLy B lm tm dng cc mt cubn knh ln lt b, b+/2, b+ ,b+ 3/2, b+j /2.

    Cc mt cu ny ct mt sng thnh cc i cu. ng truynca cc sng th cp t cc ilin tip gi n B chnh nhau /2nn sng t hai i lin tip sngc pha nhau khi n B.

    nB SSSSSSS +++= ...54321

    y Sj vi j=1,2,3, l bin sng gi t i cu Fresnel th j n B.

    j l din tch i th j, kj l tha s xin ca i th j.

    jjj

    jba

    aKS

    +

    =

    2

    0

    Nh vy, bin sng tng hp ti B l:

    B

    b

    b+/2

    b+b+3/2

    A

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    6/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 6

    Din tich i thu j la hiu din tich 2 chom cu lin tip:

    Nh vy khi j tng, h s xin Kj giam dn va do o bin Sj giam dn va tin n 0 khi BMj tip tuyn vi mt song .

    Coi gn ung Sj bng trung binh cng cua hai s hang bn canh:

    ba

    abj

    +=

    nSSSS >>>> ...321

    ( )11

    2

    1+ += jjj SSS

    2

    2...

    22222

    1

    5

    4

    33

    2

    11

    nB

    nB

    SSS

    SSSSSSSSS

    +

    ++

    ++=

    Du + khi n le va du khi n chn

    Khi gia A va B khng co man chn: Sn 0,

    vi I1 la cng sang do mt i

    cu Fresnel u tin gi n4822

    1

    22

    1 1ISS

    IS

    S bBB ====

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    7/21

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    8/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 8

    2.2 Nhiu x nh sng qua l trn v a trn

    a. Nhiu xa qua l tron.

    Gia s l tron m ra q i Fresnel u tin. Khi o bin dao ng song tng hp tai B la:

    Nu kinh thc l nho, s i q khng ln lm (q

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    9/21

    + Nu s i q nguyn, chn th

    Nu s i q khng nguyn th bng phng php th ta c th xc nhc bin sng tng hp OP v so snh n vi OI.

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 9

    002

    21

    = BB ISS

    Si roi tai B xp xi bng0 nn se thy ti tai B.

    + Nu khng co man chn:

    + Nu l cha ung 1 i:422

    2

    1 ISIS

    S oo

    B

    BoB===

    1

    2

    12

    IS

    ISS BBB ===

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    10/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 10

    b. Nhiu xa qua mt l tron chn sang

    BA

    Gi s a mt p i u tin, bin

    dao ng tng hp s l:

    V n , nn Sn 0. Do

    Nu l c knh thc nh, p nh th:

    2

    1 np

    B

    SSS

    =

    +

    2

    1+

    =p

    B

    S

    S

    2

    111

    SSSSBp +

    roi tai B khng khac nhiu so vi khi khng co man chn D va cho ta mt im sang,goi la im sang Poison.Khi kich thc ia chn ln, thi B se ti, vi: 001 == + BpB ISS

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    11/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 11

    3. Nhiu xa Fraunhofer

    3.1 Nhiu xa qua mt khe hep

    Chia mt song gii han bi khe thanh Nphn bng nhau rng x=a/N.Xet song phng th cp theo goc gpnhau tai P. hiu quang trinh gi t hai i

    lin tip la:

    Song tai P la chng cht cua N song thcp gi t khe n P. H s xin la nhnhau, nn bin cac song th cp la nhnhau.

    x

    sin22

    sinsin.

    N

    aL

    N

    axL

    ==

    ==

    N

    oN

    EEEEE

    EEEEErrrrr

    ++++=

    =====

    ...

    ..

    321

    321

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    12/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 12

    + Ti O trn mn. Khi N sngth cp ti O l ng pha =0, sin=0 =0. Cng sng ti Ol cc i.

    + Ti phng 0, cc sng thcp lch pha nhau mt lngkhng i. Tng ca N vector lmt vector di Er

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    13/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 13

    M

    H

    C

    R

    Khi N tin ti v hn, chui vector cc sng th cp s tin ti m

    t cung trn tm C v bin sng tng hp l di dy trngcung :

    sin22 ROHOME ===

    2/=

    sin

    2. aN ==

    Mt khac theo inh nghia:

    22 maxmax

    ER

    R

    E

    R

    OM===

    2

    2222

    sin

    sin

    sinsinsin

    22

    =

    =

    ==

    a

    a

    IIEEI mmm

    + Tai O, =0; =0 ta co vn sang trung tmmax01

    sinII == =

    O

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    14/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 14

    + Cc tiu cng sang xut hin khi sin=0 va 0 ng vi:

    + Khi m=1 ta c cc tiu u tin vi gc 1 tha mn

    ma

    mma

    =

    ===

    sin

    ,...3,2,1,sin

    a

    =1sin

    Nu khe rt hp; a sin1=11=/2. iu ny cos ngha l cci chnh gia m v hn, nh

    sng chiu khp mn. Khi a tngdn, cc i chnh hp li, xuthin cc cc i th xen k.

    Cc ai th cp

    +=2

    1sin ma

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    15/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 15

    3.2. Nhiu xa qua mt l tron

    Cc tiu u tin:

    phn ly theo tiu chun Rayleigh:

    Cc ai cua anh thnht trungung vicc tiu au tin cuaanh th2 la gii han phn ly.

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    16/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 16

    3.3. Nhiu xa qua 2 khe hp

    2

    sin

    sinsin

    =

    a

    a

    II mP

    =

    2cos4

    2 oP II

    sin

    22b==

    Cng sng phn b theo hin tng giao thoa:

    Do hin tng nhiu x trn khe c rng a nncng sng qua mi khe l:

    Cc tiu nhiu x:,...3,2,1sin == m

    am

    Cc i giao thoa:

    ,...3,2,1;sin == mb

    m

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    17/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 17

    3.4. Nhiu xa qua nhiu khe hp

    ( )

    [ ]

    =

    =

    =

    )1(

    2

    1

    .

    ................

    .

    Nti

    N

    ti

    ti

    eES

    eES

    eES

    ( )[ ]

    =

    =+++== i

    iNtiNiiti

    N

    i

    iPe

    eeEeeeESS

    1

    1...1

    1

    1

    Bin ca sng pht ra t mi khe theo phng l:

    lch pha ca 2 khe lin tip l:

    sin2

    b=

    sin,

    sin aEE m ==

    Cc khe c th xem l mt ngun sng gi ti P nh sau

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    18/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 18

    ==

    2sin

    2sin

    2 2

    2

    2*

    N

    ESS

    I PPP

    ( )22

    sin

    sinsin

    =

    NII oP

    Gia 2 cc i chnh lin tip s c (N-1)cc tiu, c (N-2) cc i ph

    Vi2

    20

    0

    EI =

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    19/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 19

    3.5 Cach t nhiu xa

    Cc ai nhiu xa

    d: chu ky cua cach t

    md =sin

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    20/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 20

    tn sc gc ca cch t:

    bn rng gc ca mt vch nhiu x:

    Khong cch gc gia hai vn sng cng bc:

    Nng sut phn gii ca cch t :

    Vng ph t do ti bc m:

    m

    m

    b

    m

    d

    dD

    cos

    ==

    m

    mNb

    cos=

    m

    mdmddDd

    cos==

    mNR =

    =

    min

    )(

    ( )m

    td

    =

  • 7/30/2019 nhiu x nh sng

    21/21

    Bi ging Nhiu x nh sng TS. Hong Ch Hiu 21

    3.6 Nhiu xa tia X

    Cng thc Bragg:

    2dsin = m

    d = Khong cch gia cc mt phng nguyn t = Gc gia chm tia X vi mt phng nguyn tm = Bc giao thoa= bc sng

    Mt phng trn

    Mt phng di

    Chm tia ti Chm phn x