niemiecki - gramatyka.doc

8/10/2019 niemiecki - gramatyka.doc

1/33

RODZAJNIK NIEOKRELONYRodzajnika nieokrelonego uywamy:

przed rzeczownikami, o ktrych nic bliej nie wiemy, o ktrych mwi si pierwszy raz w danej chwili:o Hier ist ein isch! "er isch ist klein! #$ingular%o Hier sind ische! "ie ische sind klein! #&lural%

przed rzeczownikami, bd'cymi w zdaniu orzecznikami:o &olen ist ein (and!

przed rzeczownikami wystpuj'cymi po es gibt:o )n dieser $tadt gibt es ein *useum!

czsto w porwnaniach:o +r spricht wie ein Redner! #jak mwca%

dmiana rodzajnika nieokrelonego:

M F N Plural

N ein eine ein brak

G eines einer eines brak

D einem einer einem brak

A einen eine ein brak

RODZAJNIK OKRELONY

Rodzajnika okrelonego uywamy: przed rzeczownikami oznaczaj'cymi osob lub rzecz znan', o ktrej by-a mowa w poprzednim zdaniu:

o &rzyk-ady:patrz: Rodzajnik nieokrelony (4 pierwsze przykady)

przed rzeczownikami poprzedzonymi przymiotnikiem w stopniu najwyszym lub liczebnikiem porz'dkowym:o .ir gehen heute in den &ark!

przed nazwami krajw i krain geogra/icznych w rodzaju mskim i e0skim:o die 1undesrepublik "eutschland

przed nazwami krajw i krain geogra/icznych wystpuj'cych tylko w liczbie mnogiej:o die 2iederlande

przed nazwiskami, imionami, nazwami miast, pa0stw, czci wiata, lecz tylko wwczas, jeli wystpuj' z przydawk':o das sonnige )talien

przed nazwami gr, rzek i mrz:o der 3ro4glockner

przed rzeczownikami uwaanymi za jedyne w wiecie:o die $onne

dmiana rodzajnika okrelonego:

M F N Plural

N der die das die

G des der des der

D dem der dem den

A den die das die

OPUSZCZANIE RODZAJNIKA

Rodzajnika nie uywa si: przed imionami i nazwiskami osb oraz przed nazwami czci wiata, krajw i miast (patrz te: Rodzajnik okrelony):

o 5arl und )nge gehen ins 5onzert!o 3richenland liegt in $6deuropa!

przy rzeczownikach materia-owych, bliej nieokrelonych:o )ch esse 1rot!o +r kau/t 7leisch!o "ieser Ring ist aus 3old!

po wyrazach okrelaj'cych ilo8, miar, ciar:o 9 3las 1iero (iter *ilch


2/33

o 9 &aar $chuhe

przy rzeczownikach z zaimkami:o meine *uttero an diesem ago bei solchem .etter

przed rzeczownikami poprzedzonymi przys-wkiem viel, wenig

przed rzeczownikami poprzedzonymi liczebnikiem g-wnym

przed rzeczownikami oznaczaj'cymi zawd, /unkcj lub narodowo8, jeeli nie s' bliej okrelane

po zaimkach wessen, dessen, deren

ODMIANA RZECZOWNIKW

. gramatyce niemieckiej wyrnia si cztery przypadki:;; 2ominati< #mianownik% = wer? was?#kto> co>%;; 3eniti< #dope-niacz% = wessen?#czyj> kogo> czego>%;; "ati< #celownik% = wem?#komu> czemu>%;; ?kkusati< #biernik% = wen? was?#kogo> co>%.raz z rzeczownikiem niemieckim odmienia si take poprzedzaj'cy go rodzajnik #w niektrychprzypadkach tylko rodzajnik%!

Odmiana !a"a

.ed-ug odmiany s-abej odmieniaj' si: prawie wszystkie rzeczowniki rodzaju e0skiego z wyj'tkiem oko-o @ podlegaj'cych odmianie mocnej, midzy innymi: die

*utter, die ochter, die $tadt, die Hand itd! rzeczowniki rodzaju mskiego ko0cz'ce si na e

rzeczowniki rodzaju mskiego pochodzenia obcego o akcentowanych sylabach ko0cowych #najczciej z ko0cwkami ent,ant, at, ist%

.zr odmiany s-abej:

M #Sin$% M #Pl$% F #Sin$% F #Pl$%

N der $tudent die $tudenten die $chule die $chulen

G des $tudenten der $tudenten der $chule der $chulen

D dem $tudenten den $tudenten der $chule den $chulen

A den $tudenten die $tudenten die $chule die $chulen

Odmiana m&'na

"o odmiany mocnej naley wikszo8 rzeczownikw rodzaju mskiego i nijakiego!

.zr odmiany mocnej:

M F N Plural

N der $ch6ler die ochter das Aahr die Aahre

G des $ch6lers der ochter des Aahres der Aahre

D dem $ch6ler der ochter dem Aahr den Aahren

A den $ch6ler die ochter das Aahr die Aahre

.zr odmiany rzeczownikw pochodzenia obcego z ko0cwk' sw liczbie mnogiej:

Sin(ular Plural

N der Bhe/ die Bhe/s

G des Bhe/s der Bhe/sD dem Bhe/ den Bhe/s

A den Bhe/ die Bhe/s


3/33

Odmiana ni)r)(ularna*mi)+ana

.ed-ug odmiany nieregularnejCmieszanej odmieniaj' si rzeczowniki rodzaju mskiego i nijakiego: o nieakcentowanym zako0czeniu or

pochodzenia -aci0skiego o zako0czeniu !m, i!m

oraz kilkadziesi't innych rzeczownikw

.zr odmiany nieregularnejCmieszanej:

M #Sin$% M #Pl$% N #Sin$% N #Pl$%

N der &ro/essor die &ro/essoren das ?uge die ?ugen

G des &ro/essors der &ro/essoren des ?uges der ?ugen

D dem &ro/essor den &ro/essoren dem ?uge den ?ugen

A den &ro/essor die &ro/essoren das ?uge die ?ugen

ODMIANA PRZYMIO,NIKA

Odmiana -r+.mi&/ni0a + r&d+a1ni0i)m &0r)2l&n.m$chemat ko0cwek przymiotnika po rodzajniku okrelonym:

M F N Plural

N der =e die =e das =e die =en

G des =en der =en des =en der =en

D dem =en der =en dem =en den =en

A den =en die =e das =e die =en

Odmiana -r+.mi&/ni0a + r&d+a1ni0i)m ni)&0r)2l&n.m

$chemat ko0cwek przymiotnika po rodzajniku nieokrelonym:

M F N Plural

N ein =er eine =e ein =es =e

G eines =en einer =en eines =en =er

D einem =en einer =en einem =en =en

A einen =en eine =e ein =es =e

Odmiana -r+.mi&/ni0a ")+ r&d+a1ni0a

$chemat ko0cwek przymiotnika bez rodzajnika:

M F N Plural

N =er =e =es =e

G =en =er =en =er

D =em =er =em =en

A =en =eD =es =e

Odmiana -r+.mi&/ni0a + +aim0i)m d+i)r3a4'+.m&ra+ + +aim0i)m ni)&0r)2l&n.m kein, keine, kein

&rzymiotnik po zaimku dzierawczym i nieokrelonym odmienia si w liczbie pojedynczej tak samo jak po rodzajniku nieokrelonym,natomiast w liczbie mnogiej = jak po rodzajniku okrelonym!


4/33

S+'+)(5ln) -r+.-ad0i &dmian. -r+.mi&/ni0a

&rzymiotniki zako0czone na el, ertrac' w odmianie e:o dunkel = ein dunkler Raumo edel = edler .eino sauer = saure 3urken

&rzymiotnik hoch zmienia w odmianie "#na #:o hoch = ein hoher 1aum

&rzymiotniki obcego pochodzenia, najczciej oznaczaj'ce kolory, zako0czone na anie odmieniaj' si:o lila = eine lila 1luseo rosa = das rosa 5leido prima = prima EualitFt

S,OPNIOWANIE PRZYMIO,NIKW

S/&-i)6 r54n.

. stopniu rwnym uywamy spjnikw wi''cych so $$$ wie#tak !!! jak%, ebenso $$$ wie#tak samo !!! jak%!

S/&-i)6 4.3+.

$topie0 wyszy przymiotnika tworzy si dodaj'c do tematu stopnia rwnego przyrostek er, przy czym przymiotniki jednosylabowe zsamog-osk' tematyczn' a, o, !przewanie otrzymuj' przeg-os! &rzymiotniki o zako0czeniu er, eltrac' samog-osk eprzedprzyrostkiem stopnia wyszego #teuer = teurer%! &rzy porwnaniu przymiotnikw w stopniu wyszym uywa si spjnika wi''cegoals#ni%!

S/&-i)6 na14.3+.

$topie0 najwyszy przymiotnika tworzy si przez dodanie do stopnia rwnego przyrostka stlub est! &rzyrostek estdodajemy gdytemat przymiotnika ko0czy si na d, t, z, %, ss, s"#oraz na samog-osk #breit = breitest, neu = neuest%! &rzeg-os wystpuje taksamo jak w stopniu wyszym! &rzy porwnaniu przymiotnikw w stopniu najwyszym uywa si przyimka von#z%!

Pr+.0!ad.

R54n. W.3+. Na14.3+.

schnell schneller der, die, das schnellste

billig billiger der, die, das billigste

schGn schGner der, die, das schGnste

jung j6nger der, die, das j6ngste

kalt kFlter der, die, das kFlteste

gro4 grG4er der, die, das grG4te

&rzymiotniki o stopniowaniu nieregularnym

gut besser der, die, das beste


5/33

dunkel dunkler am dunkelsten

&rzys-wki o stopniowaniu nieregularnym

gut besser am besten


6/33


7/33

o aus dem Haus #z domu%

bei #u, przy, ko-o%o bei ihrer ante #u swojej ciotki%o bei der &ost #przy poczcie%

gegen6ber #naprzeciwko, w porwnaniu, wobec% = przyimek ten uywany jest najczciej w znaczeniu JnaprzeciwkoJ iwystpuje czsto po rzeczowniku

o gegen6ber dem 1ahnho/ #naprzeciwko dworca%o gegen6ber dem Korjahr #wobec C w porwnaniu z rokiem ubieg-ym%

mit #z% = celownik z mit jest czsto odpowiednikiem polskiego narzdnikao mit meinem 1ruder #z moim bratem%o mit der $tra4enbahn #tramwajem%o mit dem 1leisti/t #o-wkiem%

nach #po, do, wed-ug%o nach dem *ittagessen #po obiedzie%o nach Lngarn C 1udapest #na .gry C do 1udapesztu%o meiner *einung nach #wed-ug mojej opini C moim zdaniem%

seit #od = w znaczeniu czasowym%o seit Aahren #od lat%


8/33

PRZYIMKI Z DOPE7NIACZEM #GENI,I;%

anstatt C statt #zamiast%o statt deines 1ruders #zamiast twojego brata%

trotz #mimo%o trotz des Regens #mimo deszczu%

wFhrend #podczas%o wFhrend des Lnterrichts #podczas lekcji%

wegen #z powodu%o wegen der &r6/ung #z powodu egzaminu%

&rzyimki trotz, wFhrend i wegen s' uywane #przede wszystkim w mowie potocznej% rwnie z celownikiem!

.yrazy spe-niaj'ce /unkcj przyimkw z dope-niaczem: au/grund C au/ 3rund #na podstawie%

o au/grund der Frztlichen Lntersuchung #na podstawie badania lekarskiego%

anlFsslich C aus ?nlass #z okazji%o anlFsslich deines 3eburtstages #z okazji twoich urodzin%

au4erhalb #na zewn'trz%o au4erhalb der $tadt #na zewn'trz miasta C poza miastem%

betre//s #odnonie%o betre//s )hrer ?n/rage #odnonie pa0skiego zapytania%

hinsichtlich #ze wzgldu, pod wzgldem%o hinsichtlich meiner )nteressen #ze wzgldu na moje zainteresowania%

in/olge #wskutek%o in/olge einer schweren 5rankheit #na skutek cikiej choroby%

innerhalb #wewn'trz, w ci'gu%o innerhalb eines Aahres #w ci'gu roku%

seitens #ze strony%o seitens )hrer 7irma #ze strony pa0skiej /irmy%

zugunsten C zu 3unsten #na korzy8%o zugunsten des ?ngeklagten #na korzy8 oskaronego%

PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM LU8 8IERNIKIEM

#DA,I; ODER AKKUSA,I;%

. zalenoci od pytania wo> #gdzie>% lub wohin> #dok'd>% uywamy przyimka z celownikiem lub biernikiem:;; wo> = celownik #"ati = biernik #?kkusati


9/33

o #das 5ind setzt sich% zwischen den Kater und die *utter = #dziecko siada% midzy ojcem i matk'

PODSUMOWANIE

Ganstatt C statt, trotz, wFhrend, wegen, au/grund, anlFsslich, au4erhalb, betre//s,hinsichtlich, in/olge, innerhalb, seitens, zugunsten

D aus, bei, gegen6ber, mit, nach, seit,


10/33


11/33

ich arbeite wir arbeiten

du arbeit)/ ihr arbeit)/

erCsieCes arbeit)/ sieC$ie arbeiten

&owysze wzory odmiany dotycz' czasownikw s-abych! Bzasowniki mocne czsto zmieniaj' w 9 i osobie liczby pojedynczejsamog-oski rdzenne, np!:

Sin(ular Plural

ich gebe wir geben

du gibst ihr gebt

erCsieCes gibt sieC$ie geben

"o najwaniejszych czasownikw mocnych nale':

8)+&0&li'+ni0 > &$ l$-&1$

hel/en hil/t

nehmen nimmt

sprechen spr icht

tre//en tr i//t

sehen sieht

lesen liest/ahren / ?hrt

schla/en sch?/t

lau/en l?u/t

lassen l?sst

Odmiana '+a&4ni054 -&i!0&4.'@

)in 4)rd)n @a")n

ich bin werde habedu bist wirst hast

erCsieCes ist wird hat

wir sind werden haben

ihr seid werdet habt

sieC$ie sind werden haben

CZASOWNIKI ZWRO,NE

Bzasowniki zwrotne -'cz' si z dope-nieniem zaimkowym w bierniku #?kkusati


12/33

)ch kFmme mi'@ )ch kFmme mirdas Haar

du kFmmst di'@ du kFmmst dirdas Haar

erCsieCes kFmmt i'@ erCsieCes kFmmt i'@das Haar

wir kFmmen un wir kFmmen undas Harr

ihr kFmmt )u'@ ihr kFmmt )u'@das Haar

sieC$ie kFmmen i'@ sieC$ie kFmmen i'@das Haar

CZASOWNIKI MODALNE

. jzyku niemieckim wystpuje Q czasownikw modalnych! Bzasowniki te wystpuj' zazwyczaj zbezokolicznikiem #bez z!% innego czasownika, tworz'c razem z nim orzeczenie zdania!1ezokolicznik wystpuje na ko0cu zdania!

&odstawowe znaczenia czasownikw modalnych: 4&ll)n= chcie8

0Bnn)n= mc, umie8, potra/i8

m)n= musie8, mie8 rozkaz, polecenie, obowi'zek

dr)n= mie8 pozwolenie, uprawnienie

&ll)n= mie8 powinno8, obowi'zek moralny

mB()n= lubi8 #wystpuje najczciej w trybie przypuszczaj'cym JmB'@/)nJ i wyraa yczenie w /ormie grzecznociowej%

Bzasowniki modalne mog' rwnie wystpowa8 samodzielnie, jeli z poprzedniego zdania wynika, o czym jest mowa:o = .arum lernst du so = .eil ich mu!o = )ch hel/e dir! "u 0ann/das nicht!

$chemat odmiany czasownikw modalnych:

dr)n 0Bnn)n mB()n m)n &ll)n 4&ll)n

ich dar/ kann mag muss soll will

du dar/st kannst magst musst sollst willst

erCsieCes dar/ kann mag muss soll will

wir d6r/en kGnnen mGgen m6ssen sollen wollen

ihr d6r/t kGnnt mGgt m6sst sollt wollt

sieC$ie d6r/en kGnnen mGgen m6ssen sollen wollen

C+a. -r+)+!) '+a&4ni054 m&daln.'@

Imperfekt (Prteritum)

Bzasowniki modalne tworz' czas przesz-y )mper/ekt tak, jak czasowniki s-abe, lecz bez przeg-osu:

V1W)*&+R7+5V b; W+5r &dmian.

d6r/en = dur/te ich konnte

kGnnen = konnte du konntest

mGgen = mochte erCsieCes konnte

m6ssen = musste wir konnten

sollen = sollte ihr konntet

wollen = wollte sieC$ie konnten

o +r 0&nn/)mich nicht ")u'@)n! #n nie mg- mnie odwiedzi8!%o .ir mu/)nden ganzen ag l)rn)n! #*usielimy si uczy8 ca-y dzie0!%

Partizip Perfekt


13/33

&artizip &er/ect czasownikw modalnych tworzy si tak samo, jak czasownikw s-abych, tzn! regularnie, z przedrostkiem ()

. imies-owie czasu przesz-ego #&artizip &er/ekt% przedrostek ()


14/33

imies-w czasu przesz-ego #&artizip &er/ektC&artizip ))% = gemacht, gegangen

CZAS ,ERANIEJSZY

Bzas teraUniejszy okrela g-wnie czynno8 trwaj'c' obecnie, stan aktualny, trwa-y! Bzas &rFsens w po-'czeniu z okolicznikiemczasu oraz niektrymi s-owami wyraaj'cymi przypuszczenie, prawdopodobie0stwo, zapewnienie uywany jest rwnie dowyraania przesz-oci, np!:

o M&r()n ()@)nwir ins 5onzert! #Autro pjdziemy do kina!%o $ie '@r)i"/mir (an+ i'@)r! #na na pewno do mnie napisze!%

CZAS PRZESZ7Y IMPERFEK,

Bzas przesz-y )mper/ekt jest jednym z czasw przesz-ych w jzyku niemieckim! Aest uywany przede wszystkim w opowiadaniu,relacji, opisie! Bzas )mper/ekt oznacza zarwno czynnoci niedokonane jak i dokonane!

Im-)r)0/ '+a&4ni054 &dmian. !a")1

Bzasowniki s-abe tworz' )mper/ekt przez dodanie do tematu bezokolicznika przyrostka


15/33

Sin(ular Plural

ich /uhr, bot !!! an wir /uhren, boten !!! an

du /uhrst, botest !!! an ihr /uhrt, botet !!! an

erCsieCes /uhr, bot !!! an sieC$ie /uhren, boten !!! an

IMIES7OWY

. jzyku niemieckim istniej' dwa imies-owy: imies-w czasu teraUniejszego = &artizip &rFsens #&artizip )%

imies-w czasu przesz-ego = &artizip &er/ekt #&artizip ))%

Par/i+i- Pr?)n #Par/i+i- I%

)mies-w czasu teraUniejszego w jzyku niemieckim odpowiada polskiemu imies-owowi przymiotnikowemu czynnemu, ko0cz'cemusi na


16/33

Imiesw czasu przeszego czasownikw moa!nych i nieregu!arnych

)mies-w czasu przesz-ego czasownikw modalnych i nieregularnych tworzy si tak samo, jak czasownikw s-abych z grupypierwszej, lecz z wyj'tkiem dwch czasownikw modalnych #wollen, sollen%, przy czym zmianie ulega samog-oska rdzenna:

Inini/i Im-)r)0/ Par/i+i- II

wollen wollte gewollt

kGnnen konnte gekonnt

m6ssen musste gemusst

sollen sollte gesollt

d6r/en dur/te gedur/t

mGgen mochte gemocht

bringen brachte gebracht

haben hatte gehabt

wissen wusste gewusst

Imiesw czasu przeszego czasownikw mocnych

)mies-w czasu przesz-ego czasownikw mocnych tworzy si z regu-y przez dodanie do rdzenia bezokolicznika przedrostka ()


17/33

jako cz8 sk-adowa czasw z-oonych:

czasu przesz-ego &er/ekt:o )ch habe dich ()ra(/! #apyta-em ci!%o +r ist nach (ondon ()a@r)n! #n pojecha- do (ondynu!%

czasu zaprzesz-ego &lusXuamper/ekt:o )ch hatte dich ()ra(/! #&yta-em ci!%o +r war nach (ondon ()a@r)n! #n pojecha- do (ondynu!%

czasu przysz-ego 7utur )):o "u wirst die &r6/ung ")/and)nhaben! #dasz ten egzamin!%

strony biernej:o )ch werde #Bo dosta-e na urodziny>%

P)r)0/ + '+a&4ni0i)m -&i!0&4.m haben

.ikszo8 czasownikw w jzyku niemieckim tworzy &er/ekt z czasownikiem posi-kowym #aben! $' to przede wszystkim: wszystkie czasowniki przechodnie = wymagaj' dope-nienia w bierniku, np!:

o )ch @a")den "irector nicht gesehen! #2ie widzia-em dyrektora!%o "er (ektor @a/den $atz )r0l?r/! #(ektor objani- zdanie!%

wszystkie czasowniki zwrotne, np!:o )ch @a")mich ()4a'@)n! #Lmy-em si!%o $ie @a")nsich dar6ber ()r)u/! #ni ucieszyli si z tego!%

wszystkie czasowniki modalne, np!:o )ch @a")es nicht ()4&ll/! #2ie chcia-em tego!%o .ir @a")ndas nicht ma'@)n m)n! #2ie musielimy tego robi8!%

duo czasownikw nieprzechodnich, ktre nie wyraaj' ruchu, kierunku, lecz trwanie czynnoci, stanu, np!:o +r @a/au/ der 1ank ()))n! #n siedzia- na -awce!%o $ie @a")nmir ()@&l)n! #ni mi pomogli!%

czasowniki nieosobowe #es regnet, es s"#neit, es gibt, $$$%, np!:o +s @a/gestern stark ()r)(n)/! #.czoraj pada- duy deszcz!%o +s @a/mir dort sehr gut ()a@l)n! #1ardzo mi si tam podoba-o!%

P)r)0/ + '+a&4ni0i)m -&i!0&4.m sein

czasowniki nieprzechodnie, ktre wyraaj' ruch, kierunek #ge#en, kommen, .a#ren, la!.en, springen, .liegen, reisen,wandern, steigen, einsteigen, !msteigen, s"#wimmen, eintreten, einzie#en, a!szie#en, !mzie#enitd!%, np!:

o $ie i/nach 1erlin ()a@r)n! #na pojecha-a do 1erlina!%o .o ind$ie um()/i)()n> #3dzie pan si przesiad->%

czasowniki wyraaj'ce zmian stanu, przejcie z jednego stanu w drugi, a wic np!:o )ch "inheute spFt au()/and)n! #&Uno dzisiaj wsta-em!%o 3oethe i/im Aahre NM9 ()/&r")n! #3oethe zmar- w roku NM9!%

czasowniki sein, werden, bleibeno )ch "inlange bei ihr ()4))n! #1y-em u niej d-ugo!%o $ie i/(ehrerin ()4&rd)n! #na zosta-a nauczycielk'!%

CZAS ZAPRZESZ7Y PLUSUAMPERFEK,

Bzas zaprzesz-y &lusXuamper/ekt sk-ada si z czasownikw posi-kowych #abenlub seinw czasie przesz-ym )mper/ekt oraz &artizip)), przy czym uycie czasownikw posi-kowych zalene jest od tych samych zasad, jakie obowi'zuj' przy tworzeniu czasu przesz-ego&er/ekt:

o +r @a//)mich nicht ")u'@/!o .ir 4ar)nins ?usland ()a@r)n!


18/33

&lusXuamper/ekt nie wystpuje samodzielnie, lecz ma zastosowanie jedynie w tych wypadkach, gdy zachodzi konieczno8zasygnalizowania /aktu nirwnoczesnoci minionych wydarze0, tzn! wczeniejsz' z tych czynnoci naley uy8 w czasiezaprzesz-ym, nastpuj'c' za po niej w czasie )mper/ekt, podobnie jak &er/ekt jast czasem JwczeniejszymJ w stosunku do &rFsens:

o )ch (in(gestern ?bend /r6her zu 1ett, denn ich 4arschon um O Lhr morgens au()/and)n!

&lusXuamper/ekt jest uywanynajczciej w zdaniach okolicznikowych czasu, w ktrych obowi'zuje zasada nastpstawa czasw:o 2achdem ich den 1rie/ ()'@ri)")n @a//), brachte ich ihn zur &ost! #&o napisaniu listu zanios-em go na poczt!%o ?ls es ()l?u/)/ @a//), li/en die 5inder in die 5lasse! #5iedy zadzwoni- dzwonek, dzieci pobieg-y do klasy!%

8EZOKOLICZNIK

Bzasownik w jzyku niemieckim ma cztery /ormy bezokolicznika: bezokolicznik ) strony czynnej #)n/initi< ) ?kti #Bzy tu mona pali8>%

po czasownikach: #el.en, #/ren, se#en lassen, np!:o $ie @il/mir gern 0&'@)n! #na chtnie pomaga mi gotowa8!%o .ir @Br)nihn in()n! #$-yszymy go jak piewa!%

po czasownikach: ge#en, kommen, lernen, le#ren, bleiben, np!:o .ir ()@)nheute /an+)n! #)dziemy dzisiaj pota0czy8!%o .ann 0&mm/du mich ")u'@)n> #5iedy przyjdziesz mnie odwiedzi8>%

8)+&0&li'+ni0 + zu

.yraz z!wystpuje bezporednio przed czasownikiem prostym lub nierozdzielnie z-oonym #zu /ragen, zu erklFren% i nie jestt-umaczony na jzyk polski! &rzy czasownikach rozdzielnie z-oonych z!wystpuje midzy przedrostkiem a rdzeniem czasownika#au/zustehen%! &rzy bezokolicznikach z-oonych z!wystpuje przed ostatnim wyrazem #ge/ragt zu haben, gemacht worden zu sein%!

1ezokolicznik z z!wystpuje po wszystkich czasownikach z wyj'tkiem wymienionych w poprzednim punkcie, a zatem: po czasownikach samodzielnych, np!:

o +r ")(inn/mich +u )r/)@)n! #n zaczyna mnie rozumie8!%o ;)r(inicht, sie +u ")u'@)nY #2ie zapomnij jej odwiedzi8Y%o )ch 4)idas +u '@?/+)n! #&otra/i to doceni8!%

po wyraeniach rzeczownikowych lub przymiotnikowych, np!:o )ch @a") di) A"i'@/, ins ?usland +u a@r)n! #*am zamiar wyjecha8 za granic!%o E i/ n&/4)ndi(, 7remdsprachen +u l)rn)n! #Aest koniecznym uczy8 si jzykw obcych!%o E i/nicht mB(li'@, alles +u l)rn)n! #2ie jest moliwe nauczy8 si wszystkiego!%

P)r)0/ + '+a&4ni0ami= -& 0/5r.'@ 4./-u1) ")+&0&li'+ni0 ")+ zu

Bzasowniki modalne oraz #el.en, #/ren, se#en, lassen, jeli wystpuj' z bezokolicznikiem innego czasownika, tworz' &er/ekt z#abenoraz wystpuj' w postaci bezokolicznika na ko0cu zdania, np!:

o

)ch @a")nicht so lange l)rn)n 0Bnn)n! #2ie mog-em uczy8 si tak d-ugo!%o a/man hier rau'@)n dr)n> #Bzy tu wolno by-o pali8>%o .ir @a")nihn in()n @Br)n! #$-yszelimy go jak piewa-!%

Bzasowniki ge#en, kommen, lernen, le#ren, bleiben, jeli wystpuj' z bezokolicznikiem innego czasownika, tworz' &er/ektregularnie, tzn! z &artizip )), np!:

o .ir indgestern /an+)n ()(an()n! #&oszlimy wczoraj pota0czy8!%o "as 5ind @a/schnell -r)'@)n ()l)rn/! #"ziecko szybko nauczy-o si mwi8!%

CZAS PRZYSZ7Y FU,UR

Bzas przysz-y jest /orm' z-oon'I sk-ada si z /orm osobowych czasu teraUniejszego czasownika werdenoraz bezokolicznikaczasownika podstawowego!

Fu/ur I 4)rd)n Inini/i I A0/i

7utur ) wyraa czynno8 maj'c' odby8 si w przysz-oci /aktycznie lub przypuszczalnie! Bzas ten moe rwnie wyraa8 czynno8przypuszczaln' w teraUniejszoci:

o )ch 4)rd)am 5ongress in 1erlin /)iln)@m)n! #.ezm udzia- w kongresie w 1erlinie!%


19/33

o .o ist 5arl> = +r 4irdwohl im 16ro )in! #n chyba jestCbdzie w biurze!%

7utur )) sk-ada si z czasownika posi-kowego werdenoraz z bezokolicznika czasu przesz-ego #)n/initi< )) ?kti


20/33

S/r&na "i)rna + '+a&4ni0ami m&daln.mi

Bzasowniki modalne nie maja /orm strony biernej, lecz towarzysz' tylko czasownikom podstawowym, wystpuj'cym w /ormiebezokolicznikw strony biernej! 1ezokolicznik ) strony biernej sk-ada si z &artizip )) oraz czasownika posi-kowego werden!

Inini/i I Pai Par/i+i- II 4)rd)n

A0/i Pai

Pr?)n )ch muden &ro/essor

")ra()n!

"er &ro/essor mu


21/33

Bzasowniki mocne tworz' tryb rozkazuj'cy dla 9 osoby liczby pojedynczej bez przeg-osu! Bzasowniki posi-kowe natomiast tworz')mperati< odrbnie, np!:

o du /Fhrst = a@r#jedUY%o du schlF/st = '@la#pijY%o S)istillY #1'dU cichoY%o a"keine ?ngstY #2ie bj siY%o W)rd#)%meine 7rauY = #osta0 moj' on'Y%

7ormy trybu rozkazuj'cego dla 9 osoby liczby mnogiej pokrywaj' si, po odrzuceniu zaimka osobowego, z odmian' w trybieoznajmuj'cym, np!:

o

ihr /ragt = ra(/#pytajcieY%o ihr ru/t an = ru/ an#zatele/onujcieY%o ihr wascht euch = 4a'@/ )u'@#myjcie siY%

7ormy trybu rozkazuj'cego dla osoby liczby mnogiej #/ormy grzecznociowej% tworzy si przez przestawienie zaimka osobowegooraz /ormy czasownika w czasie teraUniejszym, np!:

o $ie /ragen = /regen $ieY #2iech &anC&ani zapytaY%o 3ehen $ie in die $tadtY #&rosz pj8 do miastaY%o $eien $ie p6nktlichY #&rosz by8 punktualnymY%

,RY8 PRZYPUSZCZAJ:CY

ryb przypuszczaj'cy #5onjunkti


22/33


23/33

K&ndi/i&nal I 4rd) Inini/i I A0/i

.zr odmiany:

ich w6rde /ragen

du w6rdest /ragen

erCsieCes w6rde /ragen

wir w6rden /ragen

ihr w6rdet /ragen

sieC$ie w6rden /ragen

5onditional )) jest /orm' zastpcz' dla 5onjunkti< &lusXuamper/ekt i jest uywany bardzo rzadko!

K&ndi/i&nal II 4rd) Inini/i II A0/i

ich w6rde ge/ragt haben ich w6rde gekommen sein

du w6rdest ge/ragt haben itd! du w6rdest gekommen sein itd!

Zdania 4arun0&4)dania warunkowe s' zdaniami pobocznymi i odpowiadaj' na pytanie !nter wel"#er 8)ding!ng?#pod jakim warunkiem! daniawarunkowe dziel' si na:

rzeczywiste = stosuje si w nich tryb oznajmuj'cy, np!:o W)nndu zu mir 0&mm/, )r0l?r)ich dir die ?u/gabe! #Aeli do mnie przyjdziesz, objani ci to zadanie!%o W)nndas .etter schGn i/, ()@)nwir in den &ark! #Aeli bdzie -adna pogoda, pjdziemy do parku!%

*oliwe do spe-nienia = czasownik wystpuje w 5onjunkti< )mper/ekt lub w 5onditional ), np!:o W)nnich gen6gend 3eld @?//), 4rd)ich mir ein ?uto 0au)n! #3dybym mia- wystarczaj'c' ilo8 pienidzy,

kupi-bym sobie samochd!%o K?m)nwir nach 1erlin, so 0Bnn/)nwir unsere 1ekannten ")u'@)n! #3dybymy przyjechali do 1erlina,

moglibymy odwiedzi8 naszych znajomych!% nierzeczywiste = czynno8 orzeczenia odnosi si do przesz-ociI warunek jest nimoliwy do spe-nienia! arwno w zdaniu

g-wnym jak i pobocznym wystpuje 5onjunkti< &lusXuamper/ekt, np!:

o W)nnich damals eit ()@a"/ @?//), 4?r)ich zu dir ()0&mm)n! #3dybym wwczas mia- czas, przyszed-bym dociebie!%o W)nner


24/33

sieC$ie machen geben kGnnen haben seien werden

7ormy 5onjunkti< &er/ekt brzmi':

ich habe ge/ragt sei ge/ahren

du habest ge/ragt sei#e%st ge/ahren

erCsieCes habe ge/ragt sei ge/ahren

wir haben ge/ragt seien ge/ahrenihr habet ge/ragt seiet ge/ahren

sieC$ie haben ge/ragt seien ge/ahren

5onjunkti< 7utur brzmi:

ich werde kommen

du werdest kommen

erCsieCes werde kommen

wir werden kommen

ihr werdet kommen

sieC$ie werden kommen

&owysze wzory odmiany czasownikw w 5onjunkti< ) s' czysto teoretyczne, gdy w praktycznym uyciu s' one zastpowane/ormami JzapoyczonymiJ z 5onjunkti< )) #)mper/ekt lub 5onditional ) oraz &lusXuamper/ekt%! to jak w praktycznym uyciu wygl'daj'/ormy czasownikw w powyszej tabeli #5onjunkti< &rFsens%:

ma'@)n ()")n 0Bnn)n @a")n )in 4)rd)n

ichmachteCw6rde machen

gFbe 0Bnn) hFtte )i w6rde

du machtestCw6rdest machen gFb#e%st kGnntest hFttest sei#e%stCwFr#e%st w6rdest

erCsieCes ma'@) ()") 0Bnn) @a") )i 4)rd)

wirmachtenCw6rden machen

gFben kGnnten hFtten seien w6rden

ihrmachtetCw6rdet machen

gFb#e%t kGnntet hFttetseietCwFr#e%t

w6rdet

sieC$iemachtenCw6rden machen

gFben kGnnten hFtten seien w6rden

SZYK WYRAZW W ZDANIU POJEDYNCZYM

. zdaniu oznajmuj'cym czasownik #w /ormie osobowej% wystpuje zawsze na drugim miejscu, niezalenie od tego, jaka cz8zdania go poprzedza! &odmiot moe wystpowa8 na pierwszym miejscu, to znaczy bezporednio przed orzeczeniem = wtedy mamydo czynienia z szykiem prostym:

o Wir @a")ntFglich zwei Korlesungen!

lub bezporednio po czasowniku = wtedy wystpuje szyk przestawny:o Fglich @a")n 4irzwei Korlesungen!o wei Korlesungen @a")n 4irtFglich!

W +.0u -r+)/a4n.m /a4iam. na -i)r4+.m mi)1'u / '+2 +dania #+ 4.1H/0i)m -&dmi&/u i &r+)'+)nia%= 0/5rH '@') i+'+)(5lni) +aa0')n/&4a$

SZYK WYRAZW W ZDANIU Z7O9ONYM WSP7RZDNIE

danie z-oone wsp-rzdnie moe wystpowa8 jako zdanie: bezspjnikowe

o "ie $onne scheint, es ist warm!


25/33

ze spjnikami, po ktrych wystpuje szyk prosty:o und#i, a% = +r war krank undseine *utter musste den ?rzt holen!o a")r#ale% = )ch gehe zu 7u4, a")rmein Kater /Fhrt mit dem a]i!o d)nn#bo, poniewa% = .ir m6ssen schon nach Hause gehen, d)nnes ist schon spFt geworden!o &d)r#albo% = Heute arbeite ich zu Hause &d)rich gehe ins 5ino!o &nd)rn#lecz% = +r lernt heute nicht, &nd)rner geht spazieren!

ze spjnikami wymagajcymi szyku przestawnego:o dann#potem, nastpnie% = uerst schreibe ich einen 1rie/, danngehe ich zur &ost!o d)@al"*darum*d)4)()n#dlatego% = )ch bin m6de, d)@al"gehe ich /r6her schla/en!o &n/#w przeciwnym razie% = $ie m6ssen sich beeilen, &n/kommen $ie zu spFt!o /r&/+d)m#mimo to% = +r = N)in, ich m6ss ins 3eschF/t gehen!o War/du noch ni'@/im 3ebirge> = D&'@, ich war schon zweimal dort!

dania pytaj'ce zaczynaj'ce si od zaimka pytaj'cego s' najczstsz' /orm' pyta0 w jzyku niemieckim! 7orm t stosujemy, jelichcemy zapyta8 o uzupe-nienie:

o Wannbesuchst du mich>o W)mhil/t der (ehrer>o W&@in/ahren $ie in diesem $ommer>o Wainteressiert $ie besonders>o W))n1uch liegt au/ dem isch>

Aeli chcemy zapyta8 o osoby, z wyj'tkiem pyta0 wer?, wem?, wen?, uywamy zaimka pytaj'cego z przyimkiem #przyimekwystpuje na pierwszym miejscu, a zaimek pytaj'cy tu za nim%:

o 8)i 4)mwohnst du>o Q")r 4)nsprechen $ie jetzt>o Na'@ 4)m/ragt der (ehrer>o An 4)ndenkst du>o Mi/ 4)l'@)m Di'@/)rbeschF/tigst du dich jetzt>

Aeeli pytamy o rzeczy #nazywaj'c oglnie%, wwczas przyimek #najczciej zaleny od czasownika% jest poprzedzony zaimkiem wo(3r), przy czym oba wyrazy s' pisane -'cznie:

o W&na'@/ragt ihr mich>o W&&nerzFhlt der ?uslFnder>o W&rinteressieren $ie sich>o W&r")rspricht der (ehrer>o W&randenkst du jetzt>

2a powysze pytania odpowiadamy #przyk-adowo%:o .ir /ragen dich na'@ )in)m 8u'@*dana'@!o "er ?uslFnder erzFhlt &n )in)n R)i)n*da&n!o ich denke jetzt an di) Prun(*daran!

ZDANIA Z ZAPRZECZENIEM

danie w jzyku niemieckim moe by8 zaprzeczone przez ein, ni"#tlub kein, keine!

aprzeczenie N)injest wyrazem samodzielnym i moe zast'pi8 ca-e zdanie przecz'ce, np!:o (ernst du jetzt> = N)in!

N)inwystpuje najczciej przed zdaniem przecz'cym, ktrego myl wyraa, np!:o (ernst du> = N)inich lerne ni'@/!


26/33

Ni'@/zaprzecza: czasownik, po ktrym wystpuje:

o .ir kommen ni'@/!

ca-e zdanie #wystpuje na ko0cu zdania lub bezporednio przed drug' czci' orzeczenia%:o +r kommt auch noch ni'@/!o )ch kann dich heute ni'@/besuchen!

przys-wki, przymiotniki, wyraenia rzeczownikowe, lub same rzeczowniki #wystpuje przed wyrazem zaprzeczanym%:o "as Haus ist ni'@/neu!o .ir gehen ni'@/ins 5ino!

aimka 0)in= 0)in)uywa si dla zaprzeczenia rzeczownika #jest to /orma przecz'ca rodzajnika nieokrelnego ein, eine%:o = "ort steht )in$chrank! = "ort steht 0)in$chrank!o = )ch habe )in)nneuen .agen! = )ch habe 0)in)nneuen .agen!

aimek nieokrelony keinodmienia si w liczbie pojedynczej tak, jak rodzajnik nieokrelony, a w liczbie mnogiej, tak jak rodzajnikokrelony:

Sin(ular Plural

N kein $chrank keine $chrFnke

G keines $chrank keiner $chrFnke

D keinem $chrank keinen $chrFnke

A keinen $chrank keine $chrFnke

ZDANIA PO8OCZNE

danie poboczne jest czci' zdania podrzdnie z-oonego! *oe ono wystpowa8 przed zdaniem g-wnym, pomidzy jegocz-onami lub po nim! Bech' charakterystyczn' zda0 pobocznych jest szyk wyrazw: bezporednio po spjniku wystpuje podmiot #wwikszoci wypadkw%, a orzeczenie znajduje si na ko0cu zdania! Aeli orzeczenie sk-ada si z kilku wyrazw, na ko0cu zdaniawystpuje jego odmienna cz8!

o +r sagt, dass )rheute keine eit @a/! #n mwi, e dzisiaj nie ma czasu!%o .enn )heute r)(n)/, bleibe ich zu Hause! #Aeli dzisiaj bdzie pada- deszcz, pozostan w domu!%o

"er &ro/essor, d)rS@ Aahre alt i/, hFlt interessante Korlesungen! #&ro/esor, ktry ma S@ lat, prowadzi ciekawe wyk-ady!%

ZDANIE DOPE7NIENIOWE I ZDANIE PY,AJ:CE ZALE9NE

danie dope-nieniowe jest zdaniem pobocznym zastpuj'cym dope-nienie zdania g-wnego! dpowiada na pytania wszystkichprzypadkw oprcz mianownika!dania dope-nieniowe zaczynaj' si najczciej od spjnika da#e% = przy treci oznajmuj'cej = oraz &"#czy%, 4ann#kiedy%,4arum#dlaczego%, 4&@in#dok'd%, 4gdzie% idt! = w zdaniach pytaj'cych zalenych!

o "er (ehrer sagt, dadieses 1uch sehr gut i/!o .oher wei4t du, dader ug gleich a"?@r/> #$k'd wiesz, e poci'g zaraz odjedzie>%o )ch mGchte, dadu mich ")u'@/! #Bhcia-bym, eby mnie odwiedzi-!%o +r /regt mich, &"ich heute ?bend eit @a")! #n pyta mnie, czy mam dzisiaj wieczorem czas!%o $agen $ie mir bitte, 4ann$ie nach 1erlin a@r)n 4&ll)n! #&rosz mi powiedzie8, kiedy &an chce wyjecha8 do 1erlina!%o

"er $ch6ler erklFrt, 4arumer nicht zum Lnterricht ()0&mm)n i/! #Lcze0 wyjania, dlaczego nie przyszed- na lekcj!%

ZDANIE OKOLICZNIKOWE PRZYCZYNY

dania okolicznikowe przyczyny zaczynaj' si od spjnikw 4)illub da#poniewa% i odpowiadaj' na pytania: war!m?, wes#alb?,a!s wel"#em r!nd?#z jakiego powodu>%! $' zdaniami pobocznymi! dania zaczynaj'ce si od dawystpuj' przewanie przedzdaniem g-wnym!

o )ch muss zum ?rzt gehen, 4)ilich krank "in! #*usz i8 do lekarza, poniewa jestem chory!%o Daich krank "in, muich zum ?rzt gehen! #&oniewa jestem chory, musz i8 do lekarza!%o .ir /reuen uns, 4)ilwir ein schGnes 3eschenk ")0&mm)n @a")n! #Bieszymy si, poniewa otrzymalimy pikny prezent!%

daniami przyczynowymi s' rwnie zdania z d)nn#bo, poniewa%, lecz wystpuje w nich szyk prosty!o )ch spreche schon gut "eutsch, denn ich habe /lei4ig gelernt! #*wi ju dobrze po niemiecku, poniewa uczy-em si

pilnie!%

ZDANIE WARUNKOWE


27/33

danie warunkowe jest zdaniem pobocznym, odpowiadaj'cym na pytania !nter wel"#er 8)ding!ng?#pod jakim warunkiem>%, inwel"#em 5all?#w jakim przypadku>%, wann?#kiedy%! Aest ono wprowadzane poprzez spjnik 4)nnlub bezporednio #wwczaszdanie zaczyna si od czasownika%, np:

o W)nnich krank "in, gehe ich zum ?rzt! #Aeli jestem chory, id do lekarza!%o a/er sich )r0?l/)/, #so% bleibt er zu Hause!%o .as machst du, 4)nndu etwas nicht )r/)@/> #Bo robisz, jeli czego nie rozumiesz>%

danie warunkowe moe by8 rwnie wprowadzane spjnikiem all#w przypadku gdyby%, lub za pomoc' czasownika &ll)nwtrybie przypuszczaj'cym, ktry wystpuje na pocz'tku zdania, np!:

o Falles regnet, 0&mm)ich nicht! #. przypadku gdyby pada- deszcz, nie przyjd!%o

S&ll/)/du keine eit @a")n, musst du nicht kommen! #. przypadku gdyby nie mia- czasu, nie musisz przychodzi8!%

ZDANIE OKOLICZNIKOWE CZASU

dania okolicznikowe czasu s' zdaniami pobocznymi #orzeczenie na ko0cu zdania%, ktre zastpuj' okolicznik czasu w zdaniug-wnym i odpowiadaj' na pytania: wann?#kiedy>%, seit wann?#od kiedy>%, bis wann?#do kiedy>%, wi lange?#jak d-ugo>%! daniaczasowe s' wprowadzane za pomoc' nastpuj'cych spjnikw, zalenie od relacji czasowej zdania g-wnego w stosunku do zdaniapodrzdnego:

al= 4)nn#gdy, kiedy, ilekro8%

4?@r)nd#podczas gdy%

")&r*)@)#zanim%

)i/d)m*)i/#odk'd, od czasu gdy%

na'@d)m#skoro, po tym jak%

"i#a, dopuki nie%

&"ald#skoro tylko%

&lan()#jak d-ugo%

&&/#jak czsto, ilekro8%

Zdania '+a&4) +) -51ni0ami a!s&ra+ wenn

$pjniki alsoraz wennmaj' w t-umaczeniu prawie takie samo znaczenie, jednak s' uywane w rnych sytuacjach! $pjnika alsuywa si wy-'cznie dla czynnoci jednorazowych w przesz-ociI w pozosta-ych wypadkach, tzn! dla powtarzaj'cych si czynnoci wprzesz-oci, dla teraUniejszoci oraz przysz-oci stosujemy wenn, np!:

o W)nnich ins $tadion ()@), regnet es immer! #3dy chodz na stadion, zawsze pada deszcz!%o )mmer 4)nnwir in "resden 4ar)n, lernten wir interessante *enschen kennen! #awsze kiedy bylimy w "reUnie,

poznawalimy ciekawych ludzi!%

o Alwir im letzten Aahr in "resden 4ar)n, lernten wir einige interessante *enschen kennen! #1d'c w zesz-ym roku w"reUnie, poznalimy kilkoro ciekawych ludzi!%

Zdania '+a&4) +) -51ni0ami whren, be&or, seitem, bis, soba!, so!ange, sooft

dania czasowe z w-#rendwyraaj' dwie czynnoci rwnoczesne, wystpuj'ce w tym samym czasie, np!:o W?@r)ndich an die $ee a@r), macht er eine Reise ins 3ebirge!o W?@r)ndsie im ug a)n, lassen sie eitungen!

dania czasowe ze spjnikiem bevor (e#e)wyraaj' czynno8 pUniejsz' w stosunku do zdania g-wnego, np!:o 8)&rman in den ug )in/)i(/, kau/t man eine 7ahrkarte!o E@)er nach ^sterreich 0am, lernte er /lei4ig "eutsch!

dania czasowe ze spjnikiem seitdem (seit)wyraaj' przewanie czynnoci rwnoczesne, wystpuj'ce w tym samymczasie, np!:

o S)i/d)mwir au/ dem (ande4&@n)n, sind wir ges6nder!o S)i/d)mich dich 0)nn), gehe ich gern tanzen!

. zdaniach z seitdemczynnoci w zdaniach g-wnych i podrzdnych mog' rwnie wystpowa8 w rnych czasach, np!:o S)i/d)mer in 1erlin /udi)r/, hat er schon


28/33

Aeli zdanie okolicznikowe czasu z na"#demwyraa dwie czynnoci, z ktrych obie s' w czasie przesz-ym, wwczas czynno8wczeniejsza #zdanie z na"#dem% musi by8 wyraona w czasie zaprzesz-ym &lusXuamper/ekt, a zdanie g-wne w czasie przesz-ym)mper/ekt lub #rzadziej% w &er/ekt, np!:

o Na'@d)mich in 1erlin an()0&mm)n 4ar= (in(ich so/ort ins Hotel!o "ie Aournalisten -ra'@)nmit den ?rbeiten, na'@d)msie den 1etrieb ")i'@/i(/ @a//)n!

C+.nn&2 4'+)2ni)1+a C+.nn&2 -5ni)1+a&er/ekt &rFsens #lub 7utur )%&lusXuamper/ekt )mper/ekt #lub &er/ekt%

R)0'1a '+a&4ni0aanFndern an " = zmienia8 w czymsich anpassen an ? = dostosowa8 si doappelieren an ? = zaapelowa8 doarbeiten an " = pracowa8 nadsich beteiligen an " = uczestniczy8 wdenken an ? = myle8 osich erinnern an ? = przypomina8 sobie co C kogoerkennen an " = rozpozna8 poerkranken an " = zachorowa8 na/ehlen an " = brakowa8 czegogewinnen an " = zyskiwa8 naglauben an = wierzy8 wgrenzen an = graniczy8 z

sich halten an ? = trzyma8 si czegohFngen an " = by8 przywi'zanym do kogosich gewGhnen an ? = przyzwyczai8 si doleiden an " = cierpie8 naliegen an " = zalee8 na C odlie/ern an ? = dostarcza8 komumangeln an " = brakowa8 czegosich rFchen an " = zemci8 si nascheitern an " = rozbija8 si oschreiben an ? = pisa8 dosterben an " = umrze8 nateilnehmen an " = bra8 udzia- w


29/33

/ragen nach = pyta8 ogrei/en nach = siga8 poriechen nach = pachnie8 czymru/en nach = wo-a8 kogosich richten nach = kierowa8 si czymschmecken nach = mie8 smak czegosich sehnen nach = tskni8 zastreben nach = d'y8 dosuchen nach = poszukiwa8 czego, kogo

")r

sich Frgern 6ber ? = z-oci8 si z powodusich au/regen 6ber ? = denerwowa8 si z powoduberichten 6ber ? = relacjonowa8 cosich beklagenCbeschweren 6ber ? = uskara8 si nadenken 6ber ? = s'dzi8 o czymdiskutieren 6ber ? = dyskutowa8 oentscheiden 6ber ? = decydowa8 oerzFhlen 6ber ? = opowiada8 osich /reuen 6ber ? = cieszy8 si zherrschen 6ber ? = panowa8 nadin/ormieren 6ber ? = in/ormowa8 oklagen 6ber ? = skaryc si nalachen 6ber ? = smia8 si znachdenken 6ber = zastanawia8 si nadschreiben 6ber ? = pisa8 osprechen 6ber ? = rozmawia8 osich unterhalten 6ber ? = rozmawia8 o


30/33

C+a&4ni0i m&'n) i ni)r)(ularn)

2r )n/initi< &rFsens #er% )mper/ekt &artizip)) Hil/s


31/33

S gie4en gie4t goss gegossen haben la8

O gleiten gleitet glitt geglitten sein sun'8, lizga8 si

Q graben grFbt grub gegraben haben kopa8

grei/en grei/t gri// gegri//en haben chwyta8

M haben hat hatte gehabt haben mie8

P halten hFlt hielt gehalten haben trzyma8

S@ hFngen hFngt hing gehangen haben wisie8

SN heben hebt hob gehoben haben podnie8

S9 hei4en hei4t hie4 gehei4en haben nazywa8 si

S hel/en hil/t hal/ gehol/en haben pomaga8

SS kennen kennt kannte gekannt haben zna8

SO klingen klingt klang geklungen haben brzmie8

SQ kommen kommt kam gekommen sein przychodzi8

S kGnnen kann konnte gekonnt haben mc

SM laden lFdt lud geladen haben -adowa8

SP lassen lFsst lie4 gelassen haben zostawi8

O@ lau/en lFu/t lie/ gelau/en sein biec

ON leiden leidet litt gelitten haben cierpie8

O9 leihen leiht lieh geliehen haben poycza8

O lesen liest las gelesen haben czyta8

OS liegen liegt lag gelegen haben lee8

OO l6gen l6gt log gelogen haben k-ama8

OQ messen misst ma4 gemessen haben mierzy8

O mGgen mag mochte gemocht haben lubi8

OM m6ssen muss musste gemusst haben musie8

OP nehmen nimmt nahm genommen haben bra8

Q@ nennen nennt nannte genannt haben nazywa8

QN raten rFt riet geraten haben radzi8

Q9 rei4en rei4t riss gerissen haben rwa8

Q reiten reitet ritt geritten sein jedzi8 konno

QS rennen rennt rannte gerannt sein pdzi8

QO riechen riecht roch gerochen haben w'cha8

QQ ru/en ru/t rie/ geru/en haben wo-a8

Q scha//en scha//t schu/ gescha//en haben stworzy8

QM scheiden scheidet schied geschieden haben dzieli8

QP scheinen scheint schien geschienen haben wierci8

@ schieben schiebt schob geschoben haben przesuwa8


32/33

N schie4en schie4t schoss geschossen haben strzela8

9 schla/en schlF/t schlie/ geschla/en haben spa8

schlagen schlFgt schlug geschlagen haben bi8

S schlie4en schlie4t schloss geschlossen haben zamyka8

O schmelzen schmilzt schmolz geschmolzen sein topnie8

Q schneiden schneidet schnitt geschnitten haben ci'8

schreiben schreibt schrieb geschrieben haben pisa8

M schreien schreit schrie geschrien haben krzycze8

P schweigen schweigt schwieg geschwiegen haben milcze8

M@ schwimmen schwimmt schwamm geschwommen sein p-ywa8

MN sehen sieht sah gesehen haben widzie8

M9 sein ist war gewesen sein by8

M senden sendet sandte gesandt haben wysy-a8

MS singen singt sang gesungen haben piewa8

MO sitzen sitzt sa4 gesessen haben siedzie8

MQ sprechen spricht sprach gesprochen haben mwi8

M springen springt sprang gesprungen sein skaka8

MM stechen sticht stach gestochen haben k-u8

MP stecken steckt stak gesteckt haben tkwi8

P@ stehen steht stand gestanden haben sta8

PN stehlen stiehlt stahl gestohlen haben kra8

P9 steigen steigt stieg gestiegen sein wznosi8 si

P sterben stirbt starb gestorben sein umiera8

PS stinken stinkt stank gestunken haben mierdzie8

PO streichen streicht strich gestrichen haben skrela8

PQ streiten streitet stritt gestritten haben k-ci8 si

P tragen trFgt trug getragen haben nie8

PM tre//en tri//t tra/ getro//en haben spotyka8

PP treiben treibt trieb getrieben haben pdzi8

N@@ trinken trinkt trank getrunken haben pi8

N@N tun tut tat getan haben czyni8

N@9


33/33

N@M wer/en wir/t war/ gewor/en haben rzuca8

N@P wiegen wiegt wog gewogen haben way8

NN@ wissen wei4 wusste gewusst haben wiedzie8

NNN wollen will wollte gewollt haben chcie8

NN9 ziehen zieht zog gezogen haben ci'gn'8

Documents

niemiecki - gramatyka.doc