Nr. 381 Hósdagur 21. desember 2006 15,-

Leistur fyripensjónsskipanhjá fikimonnum

Dreymurin uum aatsleppa vvið jjústUUmmmmæællii aavv nnýýggggjjuu bbóókkiinniiuumm JJúússtt íí TTúúnnii

Fiskimenn og ALS afturkomið á tingborð

Vit prenta 1. part av frágreiðingini hjá Ben Yamium fiskiskapin undir Føroyum sæð frá einumfiskimannasjónarmiði.

Frágreiðing fráMenakhem Ben Yami

Síða 24

Síða 21

Síða 23

Síða 3

Tað hava nógv jólahaldverið hildin í hesum døg-um. Eitt av teimum huga-ligu varð hildið á sambýl-inum Eysturstræti sein-asta hósdag. Her var tón-leikaframførsla hjá bú-fólki á Eystursræti og Sól-teigi,sum Sinnisbati stend-ur fyri. Publikum varstarvsfólk og nevndarlim-ir í báðum stovnum. Øll

vóru ovfarin um, hvussuvæl hetta riggaði. Hervóru ungfólk, sum vísaseg at hava betri evni inn-an tónleik enn tey flestu.

"Venjari" er Sámal Lind-enskov, sum er leiðari avEysturstræti, og sum eis-ini er royndur tónleikari.Sigast kann, at her er baravæl komið burtur úr hjáteimum øllum.

Tónleikur áEysturstræti

Ottar Guttesen er kringur innanallan tónleik. Her spælir hann uppá.

Rógvi Jacobsen er kringur viðkeyborðið.

Ingi Jacobsen dugdi væl at syngja. Uttast t.h. SámalLindenskov leiðari á Eysturstræti.

Lars Anderssen sang oglas tekstir hjá ChristianFróða Ólason.

Síða 3Nr. 381 - 21. desember 2006

AðalfundurAðalfundur verður í Norðurlandahúsinum, hósdagintann 28. desember 2006 kl. 10.00 við hesi dagsskrá:

1. Val av fundarstjóra2. Frágreiðing formansins um virki felagsins í

farna ári3. Framløga og góðkenning av grannskoðaðum

roknskapi4. Val av nevndarlimum og eykalimum5. Val av grannskoðara og tiltaksmanni6. Ásetan av limagjaldi og formansløn7. Lógarbroyting8. Ymiskt

Føroya Skipara- og Navigatørfelag

Ár 2006, 28. november,legði Kári P.Højgaard, løg-tingsmaður, vegna Sjálv-stýrisflokkin fram soljóð-andi uppskot til samtykt-ar:

HHeeiitttt vveerrððuurr áá llaannddss--ssttýýrriissmmaannnniinn íí vviinnnnuummááll--uumm uumm aatt lleeggggjjaa ffrraammuuppppsskkoott uumm bbrrooyyttiinngg íílløøggttiinnggssllóógg nnrr.. 111133 ffrráá 1133..jjuunnii 11999977 uumm aarrbbeeiiððssllooyyss--iissttrryyggggiinngg oogg aarrbbeeiiððssáávvííss--iinngg ssoolleeiiððiiss,, aatt ffiisskkiimmeennnnkkuunnnnuu ffááaa úúttggjjaalldd ffrráá AALLSS,,ttáá sskkiipp tteeiirrrraa lliigggguurr óóvviirrkk--iiðð,, eellllaa ffiisskkiimmeennnn áá aannnnaannhháátttt eerruu aavvsskkoorrnniirr ffrráá iinnnn--ttøøkkuu vviiðð sskkiippiinnuumm..

ViðmerkingarLeingi hevur verið í um-búna at dagføra lóginaum ALS, men enn er einkihent. Serliga hevur stríðstaðið um støðuna hjá sjó-fólki. Lógin hóskar best tilumstøðurnar hjá fólki álandi, ikki til støðuna hjáteimum, sum eru knýttirat einum skipi.

Fyri at fáa útgjald úrALS-skipanini skal fiski-maður vera endaliga upp-sagdur og farin av skip-inum.

Arbeiðsbólkur hevurarbeitt við at finna framtil eina skipan, so at fiski-menn fáa ein rímiliganrætt í ALS, tá teir eru ar-beiðsleysir.Serliga er hetta

aktuelt, tá teirra skip ligg-ur í longri tíð enn vanligt,til dømis tá tey eru til um-vælingar o.t. Hetta erusomu reglur, sum erugaldandi fyri t.d. starvs-menn, men ásannast má,at setanarumstøðurnar hjáføroyskum løntakarumeru sera ymiskar. Summieru fastlønt, tey hava van-liga arbeiði frá mánadagtil fríggjadag og hava fastaløn.Alternativið er, at hesiikki hava arbeiði og tíeinki tilknýti til nakran ar-beiðsgevara. Verandi regl-ur í lógini eru grundaðará hesa støðu.Øvugt er taðhjá fiskimonnum. Hóastikki uppsagdir, so eruteirra starvsviðurskiftióviss.Teimum er tryggjaðløn fyri teir dagar, teir eruí vinnu, men teirra skipkann liggja í longri ellastyttri tíð, og hava teir tá

ikki nakað arbeiði ellainntøku. Mest vanliga or-søkin fyri hesum eru um-vælingar, sum ofta takalongri tíð enn vanligt. Einonnur orsøk kann veratvørrandi lønandi veiði-møguleikar. Tá eru fiski-menn í somu støðu sumonnur arbeiðsleys.

Talan er helst um einaávísa avbjóðing at orðareglurnar, so tær bæðikunnu tryggja fiskimennog heimila ALS at metaum og steðga møguligummisbrúki. Eitt er tó greitt,verandi støða við, at sjó-fólk gjalda inn til skipan-ina, og stóru trupulleikar-nir við at fáa pening út-goldnan úr skipanini,kann ikki halda fram.

Sjálvstýrisflokkurin legðieinsljóðandi uppskot tilsamtyktar fyri Løgtingið3. mars 2006. Eftir atVinnunevndin hevði havtfund við landsstýrismann-in í vinnumálum, umboðfyri ALS og Føroya Fiski-mannafelag, mæltu vinnu-nevndin til at funnin varðein loysn innan verandilógarkarmar hjá ALS og tívarð tann partur av upp-skotinum sum snúði segum lógarbroyting strikað.

Men hetta hevur ikkiverið nøkur loysn, og løg-tingið fekk fyri kortum atvita frá landsstýrismann-

inum, at lógarheimildfanst ikki í verandi lóg-gávu fyri, at fiskimennfingu útgjald úr ALS- skip-anini, uttan at teir høvdufingið uppsøgn. Somu-leiðis gjørdi landsstýris-maðurin greitt, at hannikki tók nøkur stig í ár tiltess at broyta lógina, tí ar-beiðsorka ikki var tøk íVinnumálaráðnum til atgera hesa uppgávu.

Hetta er orsøkin til, atsama uppskot enn eina-ferð er lagt fyri Løgtingið.

Uppskotið var til 1. við-gerð 8. desember 2006,og varð beint í vinnu-nevndina. Men undir 1.viðgerð fekk uppskotiðbreiða undirtøka frá ting-monnum.

Vælkomið uppskotTað er eingin ivi um, athetta er eitt vælkomiðuppskot.Vit hava fyrr vístá, at ein loysn hjá fiski-monum at koma inn á ALSer skipað ein "skipað upp-søgn", sum vinnunevndineisini vísti á tá málið varfyri fyrru ferð. Men hettameta vit sum tað næst-besta, tí er manninginfyrst uppsøgd, so er honmeira ella minni slept áfjall.

Vit vóna, at málið kannfáa eina endaliga loysnhesa ferð.

Uppskot til samtyktar um broytingí løgtingslóg um Arbeiðsloysis-trygging og arbeiðsávísing

Kára P Højgaard.

Landsfundurin verður29. desember 2006Landsfundur FF’s verður aftur í ár sum vanligt íNorðurlandahúsinum. Fundurin verður 29. desem-ber og byrjar kl. 10.

Skráin verður tann, sum vit plaga at hava tillandsfundir sum ársfrágreiðing, roknskapur,limagjald v.m.

Vit plaga eisini at hava ein gest at greiðaokkum frá viðurskiftum, sum hava týdning fyrifiskimenn. Í ár verður tað Helgi Nolsøe, sum ar-beiðir á Fiskirannsóknarstovuni. Hann fer atgreiða frá tøkni, sum kann gera tað arbeiðiðlættari og tøkni sum kann gera tað, at meirakemur burtur úr.

Landsfundurin verður skipaður av sóknarfor-monnum, men fiskimenn yvirhøvur eru væl-komnir.

Teir sum hava útreiðslur av luttøkuni fáa hes-ar endurgoldnar.

Helgi Nolsøe arbeiðir á Fiskirannsóknarstov-uni. Hann fer á landsfundinum at greiða frátøkni, sum kann lætta um arbeiðið umborð ogtøkni, sum kann fáa meira burturúr tilfeing-inum.

Svarar tú ja til hesar spurningar, er tað kanska brúk fyri tærá veikstreyms- og teknikkdeildini hjá SEV.

Tú verður partur av einum toymi, sum hevur ábyrgd av el-tekniska útbúnaðinum á elverkunum og koblingsstøðumkring landið. Tann ið settur verður fer at verða knýttur atSundsverkinum.

Sjálvandi hevur tú góð samstarvsevnir, og dugir at mál-bera teg bæði í skrift og talu á føroyskum og donskum.

Tú hevur fyrimun um tú:· Kennir nakað til PLC og stýringar sum heild.· Kennir til instrumentering og mátiteknikk.· Dugir at fáast við teldu.· Er næmur, vælgerandi og álítandi.

Um tú hevur førleikarnar kunnu vit bjóða tær:· Eitt sera fjølbroytt arbeiði, har tú til tíðir fer at arbeiða

sjálvstøðugt· Eitt arbeiði sum tú sjálvur er við til at tilrættaleggja.· Møguleika fyri bæði persónligari og fakligari menning.· Eitt gott arbeiðsumhvørvi har álit og hjálpsemi er ein

dygd.

Lønin:Lønin er grundað á handverkaraløn við einum ískoyti upp á8% umroknað til eina fasta mánaðarløn.

Elfelagið SEV:Felagið, tú fer at arbeiða hjá, er interkommunala ElfelagiðSEV, sum tekur sær av at streymveita allar Føroyar frá og viðelframleiðsluni og til endaliga brúkaran. SEV hevur uml.150 fólk í starvi, og á deildini har tú fer at arbeiða, eruframmanundan 3 verkfrøðingar og 3 elmontørar.

Nærri upplýsingar um starvið kunnu fáast við at venda særtil Terja Nielsen, deildarverkfrøðing ella Finn Jakobsen,deildarstjóra á telefon 346800.

Umsóknir skulu saman við avritum av prógvum ogmøguligum ummælum sendast Elfelagnum SEV, postrúm319, FO-110 Tórshavn, og skulu vera SEV í hendi í seinastalagi 2. januar 2007.

Tórshavn, tann 5. december 2006

Elfelagið SEV

Elektrikari til SEVErt tú útbúgvin elektrikari?Hevur tú evnir og áræði at seta teg inn í framkomna tøkni?Klárar tú at arbeiða undir trýsti í avmarkaða tíð?Kanst tú arbeiða sjálvstøðugt og taka røttu avgerðina tá ið á stendur?Kundi tú hugsað tær eitt starv sum elektrikari á størsta elverkinum í landinum?

Síða 4 Nr. 381 - 21. desember 2006

Hetta vildi eg sloppiðundan Dan, men nú ert túfarin at draga meg inn ítína blaðskriving ímóti ÓlaJacobsen í samband viðfelagsformansvalið í Fiski-mannafelagnum. Hettargert tú tíverri á ein slíkan

hátt, at tað kann skiljast,sum at kílar ella ósemjaeru millum Óla sum for-mann og meg sum næst-formann í felagnum. Tíføli eg meg noyddan atsvara. Nei Dan, soleiðis erslettis ikki, tvørtur ímóti.

Eisini vilt tú halda tað,at Óli brúkar felagið sumsína egnu kiosk.

Men Dan, hetta skilji egsum, at vit allir í felags-stjórnini eru nakrar bílig-ar lættisoppanissur. Neitakk, min gode ven Dan!

Fiskimenn kennaseg als ikki sleptaruppá fjallÍ samband við málið umkryvjimaskinurnar, har túdregur meg uppí, havi egbert hesa viðmerking:

Soleiðis sum sáttmálin

hjá FF er skipaður, ereingin ivi um, at ein oghvør roynd hjá reiðara atfáa manningina at víkjafrá sáttmálanum er ógild-ug, uttan mun til hvat iðer undirskrivað ella ikki.Tað er sjálvsagt uppgávanhjá formanninum at takaneyðug stig í so máta.Hetta stig varð m.a. tikiðvið tí brævi, sum varðsent reiðarafelagnum íhesum máli, og sum førditil, at hesin trupulleikivarð greiddur.

Hetta varð gjørt í sam-ráð við umboð fyri mann-ing, sum var partur í hes-um máli. FF hevur jústverið í samband við samaumboð fyri manningina,sum váttar, at hon ikki ánakran hátt følir seg svíkt-an av FF í hesi søk.

Annars er stórt sæðsama manning við enn, soher er eingin illstøðaheldur komin burturúr.

Skuldi heldur fegn-ast um framstigini…Tað avgerandi er,at kryvji-maskinur eru komnarumborð á skipini,og at ar-beiðsumstøðurnar erubroyttar munandi til taðbetra hjá fiskimonnum.

Her liggur parturin hjáFF ikki eftir, sum tað eisinier víst á í seinasta FF-blaði.

Hendan stóra lætta fegn-ast vit allir um. Eisini um,at hetta varð gjørt uttanat noyðast at gera á samahátt sum við egningar-maskinuni, at manningin ífyrsta umfari kom atgjalda við niðurskurði avmanningarpartinum. Egloyvi eg mær at siga, athetta er takkað veri for-manninum og nevndini ísamráðingartoganini viðreiðarafelagið.

Og Dan skal ikki ákæraÓla fyri at umsita FF sumsína egnu kiosk,og harviðóbeinleiðis stjórnina fyridugnaloysi, ella tað, sumeg kallaði lættisoppaniss-ur.Tú skuldi heldur veriðglaður fyri, at vit kláraðuat halda býtisprosentiðheldur tað enn at prutlaog putla við minni góð-um gitingum.

Eg havi verið næstfor-maður í Føroya Fiski-mannafelag í 20 ár. Taðskal eingin ivi vera um, ateg havi fult álit á ÓlaJacobsen sum formanni,og at eg stuðli honum tilformansvalið, sum stend-ur fyri framman.

Og, Dan, títt lesarabrævfekk meg at siga hetta al-ment.

EEyyððuunn JJoohhaannnneesseennnæstformaður í FøroyaFiskimannafelag

Havi fult álit á Óla!Í sambandi við eitt mál, har reiðari royndi at kroysta fiskimenn at gevaskipinum part fyri kryvimaskina hevur Dan R Petersen ført fram, atfiskimenn onga hjálp fingu frá FF-formanninum. Vit hava prógvað, at

hetta er ikki rætt. Síðan roynir Dan at seta kílar millum formann ognæstformann í FF í hesum máli.

Til hetta hevur Eyðun Johannesen hetta svar:

FFeellaaggssssttjjóórrnniinn íí FFiisskkiimmaannnnaaffeellaaggnnuumm::Aftanfyri f.v.: Sigmund Hentze, Eyðun Johannesen, Andrias Berglíð og Óli JacobsenFrammanfyri f.v.: Fríðrik Sivertsen, Sámal Poulsen og Karl Isaksen.

Hoyvíkssáttmálinhjálpir ikkiskerpikjøtinumNógv hevur verið tosað um Hoyvíkssáttmálan,og hvussu avmarkaðan fyrimun, hann er fyriFøroyum, í hvussu er í fyrsta umfari.

Vit hava nevnt eitt lítið dømi, sum hesin sátt-máli skuldi loyst. Nevniliga tað skerpikjøt, sumføroyingar í Íslandi royna at taka við sær, tá teireru í Føroyum at ferðast, so teir kunnu fáa einbita heima. Hesir verða jakstraðir sum brots-menn av íslendskum tollarum, sum náðileysirbeina fyri tí minsta bógvinum.

Tað er eingin sum ivast í, at hetta ein reinbeinleiðis handilsforðing, og undanførslan umat verja móti sjúkum er bert eitt páskot.

Men sum vit frætta úr Íslandi er einki broytther. Skerpikjøt verður framvegis tikið í toll-inum, og ein kann fáa bót! Men onkur sigur atsøkjast kann um loyvi í serstøkum førum til ser-ligt endamál við serligum treytum.

So her er lítið vunnið.Annars ætlar føroyska sjóheimsheimið í

Reykjavík Ørkin at skipa fyri eini ráðstevnu umHoyvíkssáttmálan. Hon er ætlað at vera í febru-ar, og skal viðgera fyrimunir og vansar við sátt-málanum.Hetta er uttan iva eitt gott hugskot, atein slík føroysk ráðstevna verður hildin heimahjá "mótpartinum". Helst frætta vit nærri umhetta.

Síða 5Nr. 381 - 21. desember 2006

II HHvviiddeerruussllaanndd eerr pprrææssii--ddeenntt LLuukkaassjjeennkkooss mmaaggttnnæærrmmeesstt uubbeeggrræænnsseett.. MMeennssooppppoossiittiioonnssppoolliittiikkeerree,,ffoorrrreettnniinnggssffoollkk oogg kkrriitt--iisskkee jjoouurrnnaalliisstteerr ffoorrssvviinn--ddeerr ssppoorrlløøsstt,, kkææmmppeerr vveesstt--lliiggee llaannddee eenn hhåårrdd kkaammppffoorr ddeemmookkrraattii oogg mmeennnnee--sskkeerreettttiigghheeddeerr ii ddeenn ttiidd--lliiggeerree SSoovvjjeett--rreeppuubblliikk

Af Tommy Heisz

Efter Slobodan Milosevic'fald fra den serbisketrone går Hvideruslandspræsident Lukasjenko un-der betegnelsen 'Europassidste diktator'. CharlotteFlindt Pedersen fra DetDanske Center for Men-neskerettigheder har gen-nem en årrække fulgt for-holdene i Hviderusland,og hun mener, at der fore-går en massiv undertryk-kelse af befolkningen idet store østland.

"Der sker frygtelige tingi Hviderusland. Der ermasser af eksempler påovergreb på den person-lige frihed, og det er ikkebare oppositionspolitike-re og politiske modstan-dere, der bliver grebetind over for. Det er ogsåfrie erhvervsdrivende,dergradvist bliver fratagetderes frihed til at drive envirksomhed. Den enestemåde, man i dag kan fålov til at drive en forret-ning i Hviderusland, erved at betale penge til præ-sidenten," fortæller hun.

Fængslet iKGB-kælder De overgreb, CharlotteFlindt Pedersen taler om,er først og fremmest demange dødsfald og myst-iske forsvindinger, der istigende grad har fundetsted, siden Lukasjenkokom til magten i 1994.

Det har først og fremmestværet direkte politiskemodstandere, der er fjer-net fra jordens overflade,men efter spegepølse-prin-cippet er Lukasjenko gåetvidere og videre.Skive forskive.

Et blandt mange eks-empler var da national-bankdirektøren udtalte tiloffentligheden, at hvisHviderusland skulle haveøkonomien på ret køl, varder nogle samfundsfor-hold, der skulle ændres.Den kommentar kostedehende en tur bag trem-mer. Under kummerligeforhold sad hun fængsleti kælderen under KGB'shovedkontor. Senere komhun i husarrest på grundaf dårligt helbred, før detfor nogle år siden lykke-des hende at flygte tilUSA. Også filminstruktø-ren Yuri Khashchevatskymærkede den frie ytringshøje pris, da han lavedeen kritisk dokumentar-film om Lukasjenko. Todage efter, at filmen blevvist på tysk tv,var der ind-brud i instruktørens hjem,og han blev selv tæskethalvt ihjel.

"Det er klassiske trækfra en diktaturstat," for-tæller Charlotte FlindtPedersen. "Problemet er,

at præsidenten ser dethele som en del af etcivilsamfund, der er enpotentiel trussel modham. Forretningsverden-en,embedsmændene,me-dierne, det hele. Og hanvil have kontrol over altfor at bevare sin magt."

Spioner overalt Internationale organisa-tioner har i mange tilfæl-de forsøgt at slå sig ned iHviderusland for at sættedemokratiske bølger igang indefra. Men i man-ge tilfælde har man gan-ske enkelt givet op.

"Det er utrolig svært atsætte noget i gang, fordipræsidentens magt nårud i alle kroge,og han harspioner overalt. Hvergang man tror, man har etgodt samarbejde kørendemed en national organisa-tion, finder man ud af, atdet hele er fedtet ind ikorruption. Og dykkerman længere ned, op-dager man, at der går enlige linie til Lukasjenko iMinsk. Af samme grundhavde IMF kun kontor iMinsk i tre måneder, førde valgte at trække sig.Det samme har mangeambassader gjort gennemårene," siger CharlotteFlindt Pedersen.

Hviderusland:

Europas sidste diktatur Fyri at lýsa sammetingina millum Óla Jacobsen og forsetan í Hvítaruss-landi verður her endurgivi brot úr grein um Lukasjenko forseta.

Dan R. Petersen: Hetta er demokrati í Ólasa huga-heimi … Forsetin í Hvítaruslandi sigur seg eisinivera demokrat.

Jan HøjgaardTað er ikki sørt av mót-søgn, at Sjómannadagurinverður hildin í Føroyum,meðan nógvir fiskimenneru úti á havinum.Mítt til-mæli er tí, at borið veriðso í bandi, at fiskimenneru heima henda týdning-armikla dag. Tað kundiverið gjørt í samráð viðreiðarar, ella at myndug-leikar settu fullkomiligafiskibann henda dag. Ís-lendingar eru sera fegnirum henda dag og setahann so høgt, at tað erásett við lóg, at íslenski

fiskiflotin liggur hendadag.

Fleiri og fleiri fiski-menn halda, at tað eruppá tíðina, at teir fáa eindag, har teir allir havamøguleika fyri at samlast,bæði til álvara og gaman.Tað hevði eisini veriðsera høgligt, at havt tannstóra landsfundin hjá FFtá, tí tá høvdu nógvir fiski-menn verið samlaðir.

So, um undirtøka er fyrití millum fiskimenn, eigalandsins mynduleikar atsýna okkara hart royndufiskimonnum tann beina,

at Sjómannadagurin verð-ur løggildaður frídagur íFøroyum.

Sjómannadaguruttan sjómenn

Síða 6 Nr. 381 - 21. desember 2006

Føroya Fiskimannafelag 95 ár

Úrslitið av hesum brævivar, at síðst í februar 1911høvdu 24 sóknir boðaðfrá, at tær høvdu valtsendimenn til at møta áfelagsfundi í Havn 1.mars. Henda dagin møttu45 sendimenn í avhalds-húsinum í Havn. Á hesumfundi varð vald einbráfengisnevnd, sum afturhelt fund tann 6. og 7.juni, og nú var uppskotgjørt um eina felagslóg.Og á fjølmentum fundi íavhaldshúsinum tann 14.november varð felagiðendaliga sett á stovn.Fyrsti formaður gjørdistSímun Pauli úr Kunoy,sum var lærari í Gøtu, ogsum hevði lagt gøtumennlag á, tá teir sendu nevndabræv út.

Tann 12. januar 1912kom stjórn felagsins sam-an til fundar fyrstu ferð. Áhesum fundi varð RasmusRasmussen valdur tilskrivara, eitt starv sumhann hevði fram til 1947.Á hesum fundi, sum vardií 2 dagar, varð lagt grund-arlag fyri tí samráðingar-fundi, sum ætlaður var atvera við reiðarafelagiðtann 25. januar.

Um hesar samráðingarsigur Rasmus Rasmussen í25 ára riti felagsins:

Samráðingin kom í lag,og reiðarafelagið settieina nevnd til at sam-ráðast við formann fiski-mannafelagsins um kon-traktina fyri 1912. Hettavar nýggj stevna, tí tiltann dag høvdu útgerð-armenninir í Føroyumhaft eindømi viðvíkjan-di kontraktini; nú krav-du fiskimenninir atkoma við upp í leikin.Tað var nokk ikki fríttfyri, at summir av teim-um eldru útgerðarmonn-unum hildu hetta veraav allari góðari leið, ogserstakliga tí fiskimenn-inir høvdu sett ein lær-ara til álitismann teirra,ein mann, sum slætt ikkivar fiskimaður ella sjó-maður;men tó ein mann,sum var førur fyri atorðføra seg á ein sámi-ligan, men so miðvísanhátt, at hann ikki varlættur at benda í orða-

drátti. Teir flestu innan-fyri reiðarafelagið sóu tóvæl, at hetta mátti verðaleiðin og lagið í fram-tíðini, og soleiðis komusamráðingarnar í lag ásakligari grund.

Ikki var tilætlað atvinna fram í stórum stig-um hjá F.F.; men taðvóru tó viss punktir, sumfelagsformaður fiski-

mannafelagsins setti særfyri at fáa broytt. Taðráddi fyri honum minnium hvussu stórar ellasmáar broytingarnar ífyrstu atløgu vóru, bertat tað kundi eydnast atvika tí gamla úr stað. Ogí royndum vórðu broyt-ingarnar ikki stórar, iðhvussu var ikki ásýni-liga stórar; men seinni

tíðir hava prógvað hvussugott hegni S. P. úr Kunoyhevði til júst at setameitilin á, har tað komat muna í longdini.

Sáttmálin varð undirskriv-aður í Havn 28. januar1912.

Teir sum fyrst og fremstløgdu lunnar undir FFvóru Símun Pauli úr Kun-oy og Rasmus Rasmussen.Teir fingu í lag blaðút-gávu, og felagið gav í 8 árút FF-blað føroysku fiski-manna, sum meginpartinav tíðini kom út eina ferðum vikuna. Hetta var ikkilítið avrik, tá hugsað verð-ur um prentmøguleikar-nar tá. Men sera eyðkentfyri føroyingar gavst fel-agið við hesi útgávuvegna innanhýsis ósemju.

Í 1920 greiðir Símun P.úr Kunoy frá gongdini ogumstøðurnar, tá felagiðvarð sett á stovn. Hettamá sigast at vera áhuga-verdur lestur, sum eisinier aktuellur í dag. Undiryvirskriftini: KKaann ddeenn ffæærr--øøsskkee FFiisskkeerr undvære atvære organiseret? verðursagt:

Den, som i Begyndel-sen af Aarhundredet lag-de mærke til, hvorledesden færøske Skibsfiskervar stillet med Hensyn tilKontraktafslutning over-for sin Reder, maatteuvilkaarlig spørge sigselv: Kan man med godSamvittighed lade den

Slags passere uden atgøre Forsøg paa at faadet ændret? En FlokMennesker kommer til-fældigt sammen paa etKontor og en Syssel-mand eller Kontorist op-læser noget for disseMennesker i et fremmentSprog, og bagefter har desaa Vilkaaret: enten atskrive under eller at ladevære med at tage paaFiskeri. Hvad kundedisse Mennesker i ensaadan Situation gørefor at ændre en Tøddel iKontrakten, den Kon-trakt, som bandt dem foret Aar til et farefuldt ogbesværligt Arbejdet, mensom kun gav dem etusselt Udbytte. Det hjalpikke stort, om de veksl-ende Ord med Kontor-manden, som maaskeikke den Gang fandt detformaalstjenligt at fra-ternisere med Fiskerne. –Og hvordan var saa Kon-trakten? Paa saa godtsom alle Punkter varden saadan lavet, atFiskernes saakaldte Tre-djedel, havde Fradragher og Fradrag der. Snartskulde der betales forSild, Iskasse, Bøsser, Am-munition o.s.v. forudenalt muligt andet ved Salgaf Fangst.

Følgen af den hele Ord-ning var, at der bredtesig en grænseløs Mistænk-somhed mellem Fisker-ne, saa de mistænkte

den mest reelle Reder, enkan tænke sig, som den,der godt kan lade femvære lige. Fiskeren stodfaktisk hjælpeløs, hankunde ikke med Sikker-hed sige, om han blevsnydt eller ikke; hanvidste kun en Ting, athvor meget han sled ogslæbte, rig blev han ikke.Og det allerværste af dethele var, at man kundemærke, at det bar der-hen, at enkelte søgte atvære Venner med Arb-ejdsgiveren for at opnaanoget for sig, saa at detsaa ud til, at den før saaranke færøske Fiskerbegyndte at blive lidtduknakket.

Under disse lidet lyste-lige Forhold var det, atFøroya Fiskimannafelagblev stiftet. – Modstandmødte det, Haan og Spotmaatte det døje, men detblev stiftet, og det varHovedsagen.Den Organi-sation, som burde havevirket i Slutningen af for-rige Aarhundrede, blevførst til Virkelighed i1911. Og anderledes, retbeset, kunde det velheller ikke være! Et Folk,som har haft usle Skoler,hvor Almensansen harværet sløvet, hvor kun derige og Embedsmænde-ne har styret, der skalman ikke forvente atfinde den tanke at værefremherskende, at detgælder om at staa sam-

Johan Frederik Ludvig,fiskimaður, Porkeri.Sýsluformaður fyriSuðuroy 1912-14 og1924-26. Næstformaðurfelagsins 1912-26.

Rasmus Rasmussen,háskúlalærari, Tórs-havn. Bráfengisnevnd-arlimur fyri Norðuroy-ar 1911 og felagsskriv-ari fram til 1947.

Daniel Klein, fiskimað-ur, Gjógv. Sýsluformaðurfyri Eysturoy 1912-16.Næstformaður felagsins1932-34 og felagsfor-maður 1941-52

Johan Hendrik Hjalt,fiskimaður, skipari,Sandur. Sýsluformaðurfyri Sandoy 1912-13.

Hetta er brot úr gerðabókini frá sjálvari stovningi-ni av Føroya Fiskimannafelag.

Tann 14. november vóru95 ár síðan, at FøroyaFiskimannafelag varðsett á stovn. Tá hetta erein hálvrundur dagur,fara vit at greiða nakaðfrá søguni hjá felagnum.Tað var í desember 1910,at fiskimenn í Gøtu tókufyrsta stigið til stovnanav einum fiskimanna-felag. Tá sendu teir hettabræv út til fiskimenn íøllum bygdum í Føroyum:

Fyrsta bræv í søgu felagsins.

Síða 7Nr. 381 - 21. desember 2006

Hans Vilhelm Madsen,fiskimaður, Kvívík. Sýs-luformaður fyri Streym-oy 1921-33. Næstfor-maður felagsins 1926-27.

Jacob Heinesen, Skip-ari, Klaksvík. Sýslufor-maður fyri Norðuroyar1923-24

men. – men saa for-tvivlet var Situationenbleven, at den GangFiskere i Gøte sammenmed mig udsendte Ind-bydelse til at danne enForening af Fiskere, vistedet sig, at store Dele avFiskere ikke var med paaTanken. Mon nogen Fisk-er nu bagefter fortryder,at F.F. har eksisteret?

Ret beset, hvad harikke F.F. haft at betyde for Skibsfiskeren? Dethar først lært ham atkende Sammenslutning-ens Magt og lært ham atforstaa, at man har ikkealene Pligter overfor sigselv, men ogsaa overforsin Arbejdskammerat.Det har lært ham, at

hvad der saa ganskehaabløst ud for den enk-elte, da han stod indepaa Paamønstringskon-toret, at faa Kontraktenforbedret, det lod sig gøre,da Fiskeren stod orga-niseret og havde valgtsin Bestyrelse og For-mand. Overfor den orga-niserede Fisker kundeman ikke hjælpe sig meden lunefuld Bemærk-ning og et haanligt Blik.Her stod man overfor enMagt, som ikke saadanuden videre lod sig af-vise. Og denne Magt,Sammens lu tn ingensMagt, har været Fiskerentil stor økonomisk Nytte.Mon ikke mangen enFisker har stillet sig det

Spørgsmaal:”Hvorledesvilde Kontrakten haveværet, hvis F.F. ikke hav-de eksisteret?”Og det kanvære ganske interessantat anstille Betragtningerdesangaaende og detsærligt af den, som iaarevis har haft med deSpørgsmaal at gøre, ogsom er vidende om, atRederi-foreningen harhaft Forslag fremme om,at lade Fiskeren fiske for20 pct. af Fangsten. Hvor-ledes det vilde have setud i mangt et Fiskerhjemi Krigsaarene, hvis F.F.ikke havde varetagethans Interesser, kan mangøre sig en Forestillingom, - thi det er ingen-lunde blot Tusinder af

Kroner, men Millioner afKroner, Fiskeren harvundet ved sin Sammen-slutning. Uden i mindsteMaade at fordybe i denSlags Betragtninger, viljeg kun bemærke, at bli-ver det Spørgsmaal stilletden færøske Skibsfisker,om han kan undvære atvære organiseret, saa viljeg ubetinget svare: Ikkepaa nogen Maade. UdenOrganisation formaar Iintet, med Organisationformaar I meget.

Hesi orð eru skrivað fyri86 árum síðani, men teyeru eins aktuell í dag.Hóast ofta verður fýlst á,hvat FF fær av skafti, so erheilt vist, at við ongum FF

hevði støðan verið mun-andi verri.

Hesi 95 árini hevur Før-oya Fiskimannafelag mið-víst arbeitt fyri at bøta umviðurskiftini hjá fiski-monnum. Afturstig havaverið. Sum t.d. tá felagiðklovnaði í 1934, men sogott var grundarlagið, at í1957 gjørdist felagið afturein eind.

Tey vandamál sum fiski-menn hava í dag hava seralítið til felags við trupul-leikarnar í 1911. Menhóast hetta eru uppgáv-urnar øktar í stórum. Vithava nógv fleiri arbeiðs-øki, og vit halda okkumikki bert til tey mál, sumneyvt hava við fiskimennat gera. Vit vilja bøta um

samfelagsskipanina sumso, og hava havt okkarauppskot í so máta.

Komandi tíðir fara eisiniat hava sínar avbjóðingar.Vit hava nógvan ymsarveiðihættir, og fyri allar áhesum veiðuhættumskulu vit gera okkaraítasta fyri at tryggja teim-um frægast møgulig við-urskifti.

Í hesum starvi hava vitsamband við eina fjøld avfeløgum, stovnum, nevnd-um og landsmyndugleik-um. Okkara uppgáva ereisini at ávirka hesar. Taðer rættuliga misjavnt hvatið kemur burturúr. Menhvørja ferð vit fáa eittúrslit er tað eitt stigframá.

Gudmund Danberg,fiskimaður, Hósvík.Sýsluformaður fyriStreymoy 1912-20.

Christian J. Larsen,Skipari, Klaksvík. Sýslu-formaður fyri Norður-oyar 1912-15

M. Dánjalsson á Ryggi,lærari, Gásadalur ogBøur. Sýsluformaðurfyri Vágar 1913-19.

Joen Hendrik Rein,fiskimaður, Sandur. Sýs-luformaður fyri Sandoy1914-17 og 1920-25.

S. P. úr Konoy, lærari,Gøta. Bráfengisnevndar-limur 1911. Felagsfor-maður 1911-1926.

Jens S. Jensen, fiskimað-ur og træðarmaður,Stykkið. Bráfengis-nevndarlimur 1911.

A. C. Evensen, prestur,Sandur. Bráfengisnevnd-arlimur 1911. Fyrstivaraformaður felagsins.

J. H. O. Djurhuus, løgfrøð-ingur, Tórshavn. Bráfeng-isnevndarlimur 1911.Løgfr. ráðgevari felagsins.

Hans Berthelsen, fiski-maður, Strendur. Sýslu-formaður fyri Eysturoy1917-25.

Isak Frederik Jacobsen,fiskimaður, Sørvágur.Sýsluformaður fyriVágar 1920-28.

Johan Matheus Joensen,fiskimaður, Tvøroyri.Sýsluformaður fyriSuðuroy 1921-23.

Julius Biskopsstøð, fiski-maður, Klaksvík. Sýslu-formaður fyri Norður-oyar 1919-21.

Mikkel Jespersen, fiski-maður, Hov. Sýslufor-maður fyri Suðuroy1926-28.

Andreas F. Johannessen,fiskimaður, Funningur.Sýsluformaður fyriEysturoy frá 1926.

Hans Jacob Frederik-sen, fiskimaður, Klaks-vík. Sýsluformaður fyriNorðuroyar 1926-32.

Gunnar Winther, løg-tingsmaður, Sandur.Felagsformaður 1928-31

Andreas Chr. Clement-sen, fiskimaður, Sandur.Sýsluformaður fyriSandoy 1927-28.

Jens Chr. Simonsen,fiskimaður, Klaksvík.Varasýsluformaður fyriNorðuroyar 1925.

Joen Peter Hentze, fiski-maður, Sandur.Vara-sýsluformaður fyriSandoy 1926.

Joen Jacob Simonsen,skipari, Sandavágur.Sýsluformaður fyriVágar 1929-31.

Joen Poulsen, fiskimað-ur, Sandur. Sýsluformað-ur fyri Sandoy frá1929.

Jens Jensen, fiskimaður,Froðba. Sýsluformaðurfyri Suðuroy frá 1929.Næstformaður felagsinsfrá 1935.

Síða 8 Nr. 381 - 21. desember 2006

Fyri at lýsa søgu felagsins, nú felag-ið hevur 95 ár á baki, endurgeva vither forsíðuna á fyrsta FF-blaðnum,sum kom út í februar 1920

Síða 9Nr. 381 - 21. desember 2006

Minningarorð um høgtelskaðu ommu mína

HannelinuJoensen

Gjógv

fødd 5. desember 1937– deyð 24. mars 2006

Góða, elskaða omma!Eg elski teg, omma

Tað veitst tú, omma, at eg geri,tí eg veit, at tú elskaði meg.

Tú dugdi so væl at vísa kærleikan.

Omma, hví skuldi tað verða tú?Omma, hví skuldi tað akkurát verða tú?

Eg vil hava svar upp á taðmen nei, tað skuldi eg ikki.

Men eg hevði viljað tað,men nei, tað skuldi eg ikki.

Eg minnist, at tú altíð baðs hesa bønina,tá tú og eg svóvu saman

Jesus ver tú Jesus mínJesus lat meg verða tín

Jesus ver tú álit míttí hesa nátt og altíð

Amen

Eg kann skriva so nógv,sum ikki kann sigast við orðum.

Tú veits, at eg elski teg,tí eg veit, at tú elskaði meg

Seinasta heilsan

EEllssaa

LLííkkaa ssoo nnóóggvv ttúú eellsskkaarrLLííkkaa ssttóórr eerr ssoorrggiinn..

Góða elskaða omma, vitsakna teg.

Takk fyri øll tey góðuminnir, vit hava um teg.Tú vart altíð so góð viðokkum.

Vit hava so nógv góðminnir eftir teg,omma,ogtey koma vit altíð atgoyma í hjarta okkara.Túvildi okkum alt tað besta,og áhugin fyri okkumøllum var stórur.

Takk fyri alt, sum túhevur verið fyri okkum,tú hevur verið ein seragóð omma, tú hugsaðialtíð um okkum og vildigingið gjøgnum eld fyri athjálpt okkum.

Vit høvdu ynskt, at tú altíðhevði kunnað verið hjá okkumog eru sikkur í, at tú eisini hevðiviljað verið her. Tú vart ein sostórur partur av okkara lívi.Vitminnast afturá, tá tú omma lærdiokkum at gera hømuliudukkur,rísvelling, frikadellur og ikki atgloyma tær deiligu pannukøkur-nar.

Hvørt kvøld las tú Faðir Vár fyriokkum, lærdi at signa okkum ogeina aðra bøn, sum vit biðjahvørt kvøld aftaná, vit hava lisiðFaðir vár. Hon ljóðar soleiðis:

Jesus, ver tú Jesus mín.Jesus lat meg verða tín.Jesus ver tú álit míttí hesa nátt og altíð Amen

Vit fara altíð at minnast teg, tá vithava biðið bønina. Takk fyri alt,sum tú hevur givið okkum, túoffraði teg altíð fyri at geva okk-um tað, sum vit ynsktu okkum.Tú hugsaði altíð so nógv um okk-um ommubørn, tað vita vit væl –tú vísti altíð tín kærleika mótiokkum – segði at tú elskaði okk-um, vísti at tú elskaði okkum oghugsaði nógv um okkum, eins ogvit hugsa um teg.

Vit fara at sakna matin sum túgjørdi, frikadellir, rísvelling, … ogalt annað sum tú gjørdi.Vit fara atsakna alt sum hevur við teg atgera.Tú verður ongantíð gloymd.Minnini um teg fara altíð at verðalivandi í okkara sinni.

Minnini um teg fara altíð at

vera livandi. Vit minnast eisini"høvdasøgurnar", sum tú plagdiat siga frá.

Vit minnast teg sum tí góðu,gávumildi, fittu, stuttligu, hjálp-andi, álítandi ommu.

Vit kunnu ikki skriva alt, tí taðkann ikki sigast við orðum.

Lívið, tann dýrmætasta gávan,vit hava fingið, kann so brádligabroytast fullkomuliga.

Hvørki skil ella kenslur kunnufylgja við, tá vit missa eitt menn-iskja, sum vit eru góð við, sjálvtum tað at missa, nú einaferð erein partur av lívskorunum.

Ein venur seg ikki við deyðan,og tað skulu vit heldur ikki, tí sokann tað vera líkamikið, um vithava hvønn annan.

Vit minnast, at tú plagdi atkoma suður við bussinum at vitjaokkum.Tað elskaðu vit, og tá vitkomu heim úr skúlanum, vart túhar, og tú bakaði pannukøkur.Nógv annað gjørdu vit saman ogplagdu eisin at fara ein túr í býin,tað var so hugnaligt.

Tá vit komu norður til Gjáar,komu tit altíð ímóti okkum. Vitminnast eisini, tá omma og abbiplagdu at leggja seg á gólvið atspæla við okkum, tað var so stutt-ligt.

Tá vit vóru sjúk, vart tú altíðklár at koma suður at ansa eftirokkum,meðan mamma og babbavóru til arbeiðis.

Tað var eisini altíð so hugnaligtat vera saman við tær. Tú gekstaltíð og stákaðist og borðreiddifyri okkum, tá vit komu inn.

Hvørja ferð, okkurt gongur fyri

seg í lívi okkara, hugsa vitum, hvat omma mundisagt um tað.

Tú passaði altíð so vælupp á okkum, tú vart sogóð við okkum – og vitvið teg.

Tá ið telefonin ringdi –man tað vera omma –hon plagdið altíð at viljahoyra málið á okkum.

Tað kemur okkum tilhugs, nú føðingardagurinhjá ommu nærkast 5. de-sember, at tá vit vóru lítil,plagdu vit at siga "ommafyllir í jólakalendaranum"

Vit hava hildið jól sam-an hvørt ár og leita tank-

ar okkara hesar dagar aftur til tatíðina – hvussu hugnaligt vithøvdu tað.

Tú vart altíð eisini so ófør atbinda til okkara – nógvar troyggj-ur – og ongantíð skuldu vitganga køld um føturnar.

Tú vart ein so ótrúliga stórurpartur av lívi okkara.

Vit fara altíð at sakna teg, góðaomma, eftir teg stendur eitt soómetaligt stórt tómrúm.

Omma og abbi, vit takka tykk-um fyri alt tað, tit hava verið fyriokkum. Góði abbi, vit saknaommu ómetaliga nógv,men vóna,at Várharra unnir okkum monggóð ár saman við tær.

Vit elska teg omma og faraaltíð at elska teg.

Hvíl í friði og takk fyri alt, elsk-aða omma.

Við hesum fáu orðum lýsa vitfrið yvir minnið um okkara elsk-aðu ommu.

Sól um tindar fer,tá tíðin runnin er.Kedd – at tað skuldi vera tú,men tú fert altíð at hava í

hjartanum búð.

Tú fylgdi mær fyrst,tá ið vøggu eg lá,

og so tá eg stetlaðigólvinum á,

og síðan tá ommameg tók á sítt knæ

og lærdi meg harfyrstu bøn, ið eg bað.

HHaannnneelliinnaa,, EEllssaa oogg EErrlliinngg

Minningarorð um høgt elskaðu ommu okkara

Hannelinu Joensen, Gjógvfødd 5. desember 1937 – deyð 24. mars 2006

www.fiskimannafelag.fo

Síða 10 Nr. 381 - 21. desember 2006Síða 10

Nú komu so deyðsboðiniav Jónu, bert nakar vikuráðrenn hennara 90 áraføðingardag. Men tað skalsigast, at hvíldin er hennivæl unt. Seinastu árinihava verið trupul, tí hongjørdist meira og meiraskerd í førleika fyri hvønndag ið fór.

Við Jónu er eitt serasjáldsamt menniskja far-ið. Tað er sjáldan at hittafólk, sum eru so hjarta-rein og góð sum Jóna.Hon var ein av teimum,sum seint verður gloymd.

Jóna varð fødd 6. januar1917. Foreldrini vóruJóhannes Edvard Joen-sen, ættaður av Selatraðog Maria Magdalena, hjáConrad, úr Havn. Systkinihjá Jónu vóru Conrad(Joensen) og Sigurd (Berg-hamar). Øll náddu teyhøgan aldur, men nú erJóna farin sum tann sein-asta av teimum.

Maria var fødd í 1874,og fekk læraraprógv longusum 19 ára gomul, ogkom at arbeiða sum lærarií Mikladals sókn 1893-1900. Tað var her honhitti Jóhannes, sum búði áTrøllanesi hjá abbanum.

Maria var ein sermerktkvinna. Hon er komin íokkara skúlasøgu sum tannfyrsti – og kanska einastilærarin í Føroyum – sumvarð uppsagdur vegnatess, at hon gjørdist "bap-tist" og lat seg doypa.Taðer greitt gjølla frá hesum íTórshavnar Skúlasøgu. Tágraml hoyrdist um, at honhevði meira samband viðBrøðrasamkomuna enngott var, varð hon spurdum hetta. Tá sendi honskúlakommisiónini brævdagfest 19. apríl 1914, harhon skrivaði:

"Herved vil jeg medde-le skolekomissionen om,at jeg i dag er døbt iEbenezer"

Hetta gjørdist eitt seraeldfimt mál hjá skúla-kommissiónini. Tað varumrøtt bert at taka møgu-leikan at undirvísa íkristni frá henni. Men hervar ført fram,at hon "i højGrad er agitatorisk an-lagt, og man kan medgod Grund befrygte, athun vil paavirke Børn-ene i baptistisk Retning".

Maria kundi sloppið viðat farið úr sínum fastastarvi og fyribils lønt ein-um vikari, meðan máliðgekk sína gongd, menhon hevði ongan áhuga ínakrari neyðloysn. Fyrihana var hetta eitt avger-andi mál, og tað endaðisum sagt við, at hon varðuppsøgd. Seinni hevði

hon privatskúla í Klaks-vík, og her vórðu børninifødd. Fleiri av gomlunæmingunum hjá Mariuvóru við til jarðarferðina,og vóru tey Solborg ogBenny hjá Malvinu og(Sterka) Jákup.

Jóhannes var framvegisíðin kirkjumaður og fekkbørnini doypt, men sumfrá leið komu øll børniniat hava ein týðandi leiklutí Brøðrasamkomuni. Frátíðini í Klaksvík hevðiJóna eisini nógvar vinirhar.

Minnist Jóna sumeina ljósglæmuJóna kom at fáa ein serlig-an týdning fyri okkaraætt, har sambandið varsera gott.Abbi mín – Poliskómakarin – og Jóhannesvóru hálvbeiggjar, og tí-skil vóru mamma og honhálv systkinabørn. Tærvóru allar dagar so ótrú-liga góðar. Hetta kom ikkiminst til góðar í okkarabarnadøgum heima íGøtu fyrst í 50-unum. Vitvóru flutt úr Danmark í1950, og har vóru um-

støðurnar munandi meiraframkomnar enn í Gøtu,so tað hevur ikki verið solætt hjá mammu at flyta.Men ein av teimum sumlætti um hjá henni varjúst Jóna.Hon var ógift oghampiliga væl fyri,og honkom javnan norður tilGøtu at hjálpa mammu, tátørvur var á tí. Ongantíðvar hon sør, tá hon kom.Nei, hon hevði altíð okk-urt við til okkum, og honstendur sum ein sólar-glæma í barndóminumhjá okkum øllum.

Hendan kærleikan fluttihon eisini yvir á okkumbørnini, og tá eg sjálvurfekk familju, kom hon eis-ini trúføst í føðingardag-ar, sum hon mintist, ogaltíð hevði hon sínar væl-smakkandi smákøkur viðsær.

Jóna plagdi at hava ung-fólk búgvandi. Hetta vóruofta slík sum komu avbygd at ganga í skúla íHavn. Hon var eingin van-ligur útleigari, nei honkendi seg at hava ábyrgdav teimum, sum búðu hjáhenni. Tey fingu reglur at

ganga eftir, sum t.d. nærtey skuldu vera heima ákvøldi.Afturfyri komu teyat føla seg at hava eittheim í Havn, og gjørdistofta lívlangur vinskapur,har Jóna gjørdist sum einomma, tá hesi seinnifingu børn, og hon kom íhvønn føðingardag.

Jóna var eisini góð viðso nógv onnur, og hesinutu tað sama av henni.Hon var ein hollur stuðulí andaliga arbeiðinum íEbenezer, og í ártíggir vartað hon, sum avgreiddiblaðið "Sunnudagsskúlin",sum kom út hvørja viku –tó ikki í summarfrítíðini.Onkur sum búði hjáhenni minnist, hvussustovan var avtaglað viðbløðum, tá tey skuldupakkast og sendast.

Blíð var hon altíð atkoma inn til. Drekka komá borðið í stundini, og eitttað hugnaligasta minnieru hennara føðingardag-ar trettanda dag. Tað varein fastur táttur, at honborðreiddi við breyði viðbesta skerpikjøti, og herkomu nógvir av hennara

góðu vinum í føðingar-dag.

Í nógv ár arbeiddi Jónaá Føroya Vanlukkutrygg-ing. Her var hon mett atvera ein trúgv arbeiðs-megi, og hon var verandiher, inntil hon fór frá fyrialdur.

Minnilig ferðtil TrøllanesarKalsoyggin og serligaTrøllanes høvdu hennarastóra áhuga. Abbi Jónu –Elias – var ættaður av Trølla-nesi, og pápin Jóhannesvar tí fyri ein part upp-vaksin her. Í mong ár varmamman sum sagt eisinilærarinna í Mikladali og áTrøllanesi. Hetta skaptisjálvsagt eitt serligt til-knýti til hesi plássini.

Sjálvur hevði eg eisiniáhuga í at kenna meira tilættina á Trøllanesi,og eina-ferð í 1977 avráddu vitbæði at fara norður. Hettaer ein tann mest minniligitúrur eg havi upplivað.Vitfóru úr Klaksvík við Bars-skor til Syðradals. Síðan tilHúsar, Kunoy og Mikla-dals, har vit fóru upp áland. Jóna kendi øll íMikladali. So áðrenn vitfóru til gongu til Trølla-nes, fóru vit á húsavitjan íMikladali. Her var stórurblíðskapur og drekka íhvørjum húsi. Hendavitjanin legði grundarlag-ið undir mín kennskap tilfólkið í Kalsoynni, sumtað – hvørja ferð – er eittsatt upplivilsi at vitja.

Úr Mikladali fóru vit tilgongu til Trøllanes. Jónahevði gingið henda teininnógvar ferðir fyrr, oghetta var einki fyri hana.Men fyri tann, sum gong-ur tað fyrstu ferð, er taðein nærum ørandi uppliv-ing at ganga Djúpadal,hartað er so bratt,og bert eittstig til viks kann gerasttað seinasta. Jóna var altíðfort og helt óivað, at taðikki gekk nóg skjótt hjá

fylgisneytanum, men vitkomu fram í øllum góð-um.

Á Trøllanesi vóru vitmóttikin við opnum ørm-um. Ein stuttlig hendingvar, tá Gertrud í Innistovufór at reiða upp til okkumí hvør sínum kamari, ogonkur dóttir í húsinumspurdi: "Ja, men eru teyikki gift?" Tað eru 27 ármillum okkum.

Á hesi ferðini var grund-arlagið skapt fyri allar tærfrásagnir, vit hava havt úrKalsoynni og serliga avTrøllanesi.

"Klár í tí andaliga"Tað eru longu nógv ár síð-an, at minnið hjá Jónubyrjaði at fara, og honkom at búgva á Lágar-garði síni seinastu ár. Mensum umrødda systkina-barnið hjá henni vildisagt,"var hon klár í tí anda-liga". Eftir at tað verðsligavar farið, kundi hon fram-vegis lesa úr Bíbliuni ogbiðja, sum um einki var ívegin.

Men tað gekk støðugtniður á bakka, og so mistihon taluførleikan og har-afturat komu onnur aftur-stig. Men tað var leingi, athon lýsti uppá, tá ið tosaðvarð við hana um "Lisu"ella "Trøllanes".

Jóna var ikki minst góðvið síni systkin og teirrabørn. Tað var hugaligt athoyra Øssur Berghamargreiða frá á Lágargarði, táhon varð borin út, hvussugóð hon hevði verið viðtey øll. Hann nevndi eis-ini, hvussu hon ikki latein kjans fara frá sær,uttan at kunna geva eittGuds orð til tey hon komá tal við uttan mun tilhvør tað var. Tað skal eis-ini sigast, at øll hennaranærmasti eisini vóru góðvið hana.

Her skal eisini verðanevnt, at Øssur nevndi, atnú Jóna er farin er eitt 13ára skeið endað, harmamma hansara, pápin,Conrad og Jóna høvdubúð her. Eitt tíðarskeiðvóru øll trý systkini ísenn.Øssur takkaði vegnafamiljuna teimum á Lágar-garði fyri hesa tíð, og taðvar eisini fatanin hjá okk-um,sum eru komin á gátt,at her hava tey gomluhavt tað gott og hava triv-ist væl.

Jóna er farin. Men vit,sum eftir eru, vilja varð-veita minnið um ein heiltserligan persón, sum komat hava stóran týdningfyri mong.

ÓÓllii hhjjáá LLiissuu

Tøkk til Jónu:

Hon var eitt framúr menniskja

Her síggja vit Jónu saman við beiggjunum Sigurd t.v. og Conrad.Jóna, sum vit minnast hana.

Familjan í yngri árum.Aftanfyri: Jóna, Sigurd og Conrad. Framanfyri: Mariaog Jóhannes.

Síða 11Nr. 381 - 21. desember 2006

Koma til Cape Town22.. ddeesseemmbbeerr byrjaðu vitat arbeiða sum vanligt kl.8. Kl. 9½ løgdu vit til kai íCape Town. Ein tímaaftaná komu bátarnir inn,sum høvdu fylgst við okk-um.Teir tveir, sum høvduverið í Afrika, lógu og bíð-aðu eftir okkum. Tað varfarið í holt við at fáa teim-um útgerðina umborðbeinan vegin.Teir vóru sogott sum lidnir, tá ar-beiðistímin var úti. Allirmenn fingu pening ogloyvi at fara í land í dag.

33.. ddeesseemmbbeerr var arbeittvið hvalabátarnar allandagin.Tað var lítið gjørt, típartur av fólkinum gekkog mól í landi.

44.. ddeesseemmbbeerr var eisiniarbeitt við hvalabátarnar.Tað var sama lagið sumdagin fyri.

55.. ddeesseemmbbeerr var eisiniarbeitt við hvalabátarnar.Í dag var alt fólkið aftur íarbeiði. Kl. 5 fóru tríggirbátar avstað at byrja skjót-ingina.

66.. ddeesseemmbbeerr var arbeittvið at gera meira til av út-gerð til hvalabátarnar. Kl.1½ fóru eg og 2 aðrir før-oyingar í land at gera ør-indir. Vit fingu landgangs-pass frá stýrimanninum.Tað slapp eingin annarføroyingur í land uttanvit, tí vit høvdu arbeittalla tíðina, men hinirhøvdu gingið og malið í

landi undir arbeiði. Kl. 6sluppu tó allir, sum vildu,í land. Ein svenskari, sumvar smiður, var eisini av-koyrdur fyri drekkarí.Nakrir nýggir menn komuumborð her í Cape Town.

77.. ddeesseemmbbeerr var arbeittallan dagin líka til kl. 5½fyri at rudda dekkið so altskuldi vera klárt, um onk-ur hvalabátur skuldi kom-ið inn við hvali. Báðarflúgvimaskinurnar høvduverið úti til øvilsir.Tá tærsettu seg á sjógvin, kant-aði onnur á og fór tilbotns. Manningin varbjargað, men ein maðurdoyði aftaná á hospital-inum í Cape Town. Tveirliggja skaddir á hospital-

inum. Maskinan var upp-tikin og sleipað inn tillands at gera í stand aftur.

Á kós í SuðuríshaviðSSuunnnnuuddaaggiinn 88.. ddeesseemmbbeerrvar einki gjørt umborð.Savnað var inn nakað avpeningi til ein krans tiltann deyða flúgvaran.Hann kallaðis LeendertKuiper. Kl. 8 í kvøld varfarið avstað til Suðurís-havið. Ein hvalabátur fylg-ist við okkum.

99.. ddeecceemmbbeerr var arbeittallan dagin við at geragreiðir á dekkinum ogdekkið sjálvt í stand til attaka móti hvali.

1100.. ddeecceemmbbeerr var ar-beitt við at gera dekkið ístand og at rudda upp ílastini. Veðrið er vánaligt.Nógvur vindur og stóralda.

...fingu avísina.Her erukappdúgvur at síggja,ein albatrossur, havhest-ar og ein pingvin...

1111.. ddeecceemmbbeerr var ar-beitt sama arbeiði, bæði ádekkinum og í lastini.Veðrið er versnað. Tað erkalt við.

...surraðu tað, íð leystvar, óveður, alt lá og fur-aði, fingu ávísir og sóufilm um kvøldið...

1122.. ddeecceemmbbeerr kl. 8 varvakt sett. Alt fólkið varskift í helvt. Onnur helvt-in skuldi arbeiða um dag-in – 12 tímar, frá tí tannfyrsti hvalurin var kominá dekkið, og onnur helvt-in um náttina eisini 12tímar. Í dag var gott veður.

1133.. ddeecceemmbbeerr var ar-beitt allan dagin við atgera dekstólini til og atbeklæðaleytarar við goml-um manilla fyri ikki atglíða, tá tey blivu út-kleymd av lýsi. Í dag vargott veður men heldurkaldligt.

1144.. ddeecceemmbbeerr var ar-beitt til kl. 3 um dagin, táfekk fólkið frí. Um kvøld-ið fekk hvalabáturin, sumfylgdist við okkum,motorskaða, og so varlagt stilt at bíða, meðanteir gjørdu hann í ordanaftur.

1155.. ddeecceemmbbeerr, sunnu-dag, var gott veður. Kl. 5um morgunin var maskin-an í ordan aftur á hvala-

bátinum og so varð afturfarið at sigla. Í gjárkvøldiðog í dag hava allir latiðjóla- og nýttárstelegramminn til telegrafistin, fyri athann kundi senda tey tilFøroyar tíðliga nokk tilhøgtíðina. Seinnapartinsóust nógv ísstykkir ávegnum hjá skipinum.Hvalabáturin royndi eftirhvali í dag, men tað barikki til at fáa nakran.

1166.. ddeecceemmbbeerr byrjaðuvit sum vanligt at arbeiðakl. 8 um morgunin. Ar-beiðið var mest at taðagamalt manilla upp til atbeklæða við fyri skamfílog at spleysa nakrar veir-

ar. Kl. 12 var 12 tíma vaktsett. Vit tóku fyrstu dag-vakt, náttarvaktin fekk frí-vakt. Kl. 8 um kvøldið vardagvaktin liðug. Tá loystináttarvaktin av, teir skulduvera uppi til kl. 8 morgun-in eftir, tá áttu vit at loysaav aftur. Tað var ógvuligakalt, og tað kavaði.

Fyrsti hvalurinskotin1177.. ddeecceemmbbeerr var meirismáligt við arbeiði ádekkinum. Kl. 7½ kom"Am 5" á borðið við ein-um finnhvali. Hann varheldur lítil. Kl. 8½ varhann komin á dekkið, og

Dagbókin hjá Mikkjal Gulklett – 2. partur:

Framhald á næstu síðu

Nú byrjarhvalaveiðan

Í áhugaverdu dagbókini hjá MikkjalGulklett við ískoyti frá Herlon í Kálvalíðeru vit nú komin til Cape Town í Suður-afrika, har seinasta tilriggingin skal fara fram, og 17. desemberverður fyrsti hvalurin skotin. Síðan gongur slag í slag við arbeiðiog meira ella minni skemtiligum hendingum.

Lýsingin eftir manning.

Hjalmar Ingebrigtsen t.v. og Theodor Samuelsenvóru stýrimenn við hvør sínum hvalabáti.

Her eru teir inni í Cape Town.

Martin Tórgarð við harmoniku.

At taka úrblaðnum

Síðurnar 11, 12,17 og 18 erusamanhangandiog kunnu takastúr blaðnum

Síða 12 Nr. 381 - 21. desember 2006

tað var beinan vegin fariðí holt við at skera hannupp.Skiparin skonkti snapstil hvønn mann, eftir sumtað var fyrsti hvalur, sumvar komin á dekkið.

1188.. ddeecceemmbbeerr var einkiat gera fyrrapartin. Kl. 2kom "Am 2" á borðið viðeinum bláhvali. Teir tókuolju og vatn, og brúktuhvalir sum fríholt millumskipið og hvalin. Tá teirvóru lidnir, tóku vit hvalininn og fóru at skera hannsundur. Áðrenn vit vórulidnir kom "Am 4" á borðivið einum bláhvali, ogeina løtu aftaná kom "Am.3" við einum finnhvali.Kl.8 fingu vit frívakt. Náttar-vaktin hevur longu nú 4hvalir at stríðast við, soteir fáa nokk av arbeiði.

1199.. ddeecceemmbbeerr lá dekkiðfult av hvali, tá vit komutil arbeiðis. Á afturdekk-inum var so lítið at gera,at um vit skuldu haldavarman, máttu vit fram ífordekkið at arbeiða uppátvøstið.

Ein hósvíkingur varkrøktur í lærið so mikiðilla, at doktarin máttiskera sárið upp fyri at fáareinsa tað.Tað vísir seg atvera væl av hvali nú, menarbeiðið gongur spaku-liga, tí ketlarnir kóka soillani at byrja við.

2200.. ddeecceemmbbeerr var ar-beitt við sama lag. Altstrandar upp á ketlarnar.

Teir eru nýggir og muguhava eina tíð at kóka, áðr-enn full kraft kann setastá teir. Í morgun skrædn-aði ein veirur úr spik-inum, meðan teir flens-aðu. Spikstykkið reivflensarin umkoll, og hannmisti knívin soleiðis, atein svenskari var skorin íhálsin. Tað bløddi nakaðilla, men var ikki illaniskorið. Seinnapartin dattein ungur hollendari íketilin. Hann meinslaðistnakað í høvdið og í hond-ina. "Am 5" hevur nú ligiðhjá skipinum í tveir dagarvið maskinskaða og viðhvali upp á síðuna til frí-holt.

2211.. ddeecceemmbbeerr gekk ar-beiðið við sama lag allandagin. Seinnapartin kom"Am 4" á borði við einumhvali.Tá teir skuldu hangahann upp í skipið, sakkhann.Teir høvdu tí beturikki gjørt hann leysan, soteir pumpaðu bara meiraluft inn í hann, so var taðklárað.

SSuunnnnuuddaaggiinn 2222.. ddeecceemm--bbeerr arbeiddu vit allandagin. Kl. 10 um morgun-in fór "Am 5" avstað atskjóta aftur. Í dag vórufleiri hvalir so rotnir, at táspikið var skorið av teim-um, var tvøst og kroppurtveitt fyri borð.

2233.. ddeecceemmbbeerr kom einmaður til skaða. Hannkom fyri eina beinsag og

var sagaður í andlitið.Taðvar tó ikki farligt.Arbeiðiðgongur ongan veg.

2244.. ddeecceemmbbeerr var ar-beiðið steðgað kl. 4½. Táfingu vit frí til morgunineftir kl. 8. Tíðliga ummorgunin komu tveirhvalabátar "Am 1" og "Am6" frá Cape Town. Teirhøvdu nakað av posti viðsær til útlendingarnar.Tveir hvalir vóru arbeidd-ir okkara vakt, tað var alt.Um kvøldið kl. 8 vóru vitbjóðaðir fram í messuna,har fingu vit pakka hvørmaður í jólagávu. Pakkar-nir vóru frá einum hol-lendskum kvinnufelag,sum sendir út jólagávurtil allar hollendskar sjó-menn og útlendingar íhollendskari sjótænastu.

2255.. ddeecceemmbbeerr,, fyrstijóladagur, var arbeiðiðbyrjað sum vanligt kl. 8.Um náttina høvdu vitmist fýra hvalir, sumhøvdu hingið aftaní skip-inum. Veðrið var heldurónossligt við kavaroki,men stilli. Seinnapartinvar óveður, væl av vindiog ringur sjógvur, og taðgekk illa at taka hvalirnarinn av tí, at sjógvurin komskolandi inn gjøgnumreyvina á skipinum.Trígg-ir mans komu til skaða ídag. Richard Nybo úrHeysti var skorin í hond-ina. Eitt stórt spikstykki,sum skuldi koyrast í pott-

in, slitnaði niður yvir tveirmenn. Palle Frederiksenúr Sandavági fekk skaða íbeinið og ein ungur holl-endari misti vitið. Hannvar tó frægari aftur umkvøldið. Ein ringur jóla-dagur fyri teir og ónoss-ligur fyri okkum allar. Tánáttarvaktin hevði loystav fóru Martin Tórgarð ogstýrimaður Hendriksen atgera fast á ein hval fyri attaka hann inn.Tá kom eittóløgið og skolaði teirbáðar um koll. Teir blivubáðir stúkuvátir. Tað varein heldur váttlig byrjanav arbeiðinum hjá teim-um báðum. Arbeiðiðgongur spakuliga av tí attað er so ringt veður.

Jóladøgverðin var lodn-

ar hønur og brend suppa,ein øl og ein snaps...

2266.. ddeecceemmbbeerr var fín-asta veður. Kl. 10 ummorgunin kom kavarokog seinnapartin varódnarveður. Tað vóru fáirhvalir at arbeiða í dag.

2277.. ddeecceemmbbeerr var gottveður. Allir bátarnir finguhval í dag, so tað stóð á athalda dekkið klárt í dag.

2288.. ddeecceemmbbeerr var gottveður. Í dag kom ein hval-ur, sum var 94 føtur lang-ur.Tað er tann størsti sumenn er komin. Ein sand-ingur skar seg í beinið ídag. Tað var heldur illaskorið.

SSuunnnnuuddaaggiinn 2299.. ddeecceemm--bbeerr var lítið at gera. Bátar-nir fingu ongan hval. Á

okkara vakt komu bert 3.Tað var gjørt ymiskt ann-að arbeiði.

3300.. ddeesseemmbbeerr var ar-beitt upp á at klæða veir-stroppar við manilla. Kl. 3komu 4 hvalir og tað varokkara arbeiði fyri dagin.

3311.. ddeecceemmbbeerr var ar-beitt til kl. 4½ seinnapart-in.Tá fingu vit frí eins ogjólaaftan. Um kvøldið sóuvit ljósbíløt í messuni.Harvar óføra stuttligt.

Nú koma vit til 194711.. jjaannuuaarr var arbeitt allandagin bæði í døgurða- ogkaffitíðini.Veðrið var av tíbesta.

22.. jjaannuuaarr var nógv avarbeiði á dekkinum. Í dagfóru vit um teir fyrstu 100

Framhald á síðu 12

Her síggja vit frá vinstru: Hans J Berg, Sandvík, Aksel Petersen, Norðdepil,Herlon Jacobsen, Miðvágur og Mikkjal Gulklett úr Nólsoy.

f.v. Jóhannes Heinesen, Múli, Johan við Stein, Havn, Henning Jacobsen, Mið-vágur, Johannes Olsen, Sandur, Martin Tórgarð. Nólsoy, Bjarki Skaale, Havn ogÓli Olsen, Argir.

Hilmar Petersen, Sandavágur.

f.v. Emil Lyngvej, Hestur, Dánjal J Mørk, Miðvágur, Juul Jacobsen, Nólsoy,Richard Nybo, Hestur og Johan Zachariassen, Hestur.

Hvalabátur við nebbafiski.

Síða 13Nr. 381 - 21. desember 2006

Gleðilig jólog gott nýggjár

san

sir.f

o

Takk fyri gott samstarv í 2006

Síða 14 Nr. 381 - 21. desember 2006

Síða 15Nr. 381 - 21. desember 2006

Síða 16 Nr. 381 - 21. desember 2006

Síða 17Nr. 381 - 21. desember 2006

hvalirnar. "Am 1" hevurfingið 8 hvalir, "Am 2" –25 hvalir, "Am 3" – 26hvalir, "Am 4" – 27 hvalir,"Am 5" – 14 hvalir, "Am 6"– 3 hvalir, tilsamans 103hvalir.

33.. jjaannuuaarr var ónossligtat arbeiða á dekkinum.Tað var bæði vindur ogkavarok og hartil kalt.

44.. jjaannuuaarr var nógv atgera á dekkinum.Um nátt-ina var ein lemmari, t.v.s.ein sum limaði hvalirnarsundur, skorin í hondina.Tað var stórur skurður. Ídag skuldu vágamaðurinPalli Frederiksen leggjastinn á hospitalið umborð.Fótablaðið var knúst avspikstykkinum, hann fekkoman yvir seg. Tá teirskuldu skera eitt kjaftbeinúr í dag, slitnaði krókurinúr veirinum, og beiniðdatt niður aftur. Tveirmenn lógu undir, menhvørgin fekk skaða. Í dagvar heilt gott veður.

55.. jjaannuuaarr var arbeittsum vanligt á dekkinum.Veðrið var av tí besta.Timburmaður Poul Han-sen úr Tórshavn dattoman í dag, soleiðis atknæið fór úr lið. Ein ring-ur sunnudagur fyri hann.

66.. jjaannuuaarr var einki gjørtfyrrapartin á afturdekk-inum uttan at reinsa ogspula tað. Seinnapartinvar nógv av arbeiði. Veðr-ið er tað allar besta.

77.. jjaannuuaarr gekk arbeiðiðsum vanligt. Tó var fleiriferðir støðgir í vegna tess,at veirar og spøl gingufyri.Veðrið er heilt gott.

88.. jjaannuuaarr var lítið gjørt ádekkinum av tí orsøk, atveirar slitnaðu og spølbrotnaðu. Veðrið er støð-ugt av tí besta.Ein afrikan-ari, sum er flensari, datt ídag og fekk skaða í armin.

99.. jjaannuuaarr var gott veðurfyrrapartin, men seinna-partin bleiv bæði vindurog kavarok. Ein vágamað-ur Herlon Jacobsen datt ídag og fekk skaða í knæ-ið.Tórolvur bleiv ringur íhálsinum og mátti fara íkoyggjuna. "Am. 7" og"Am. 8" komu í dag kl. 4frá Cape Town. Tá teirkomu – "Am. 7" sleipaði"Am. 8" – slitnaðu tveirhvalir frá skipinum. "Am.8" slepti "Am. 7" og fóreftir hvalunum. Hvørginbáturin var komin til skip-ið aftur, tá ið vaktarskiftiðvar kl. 8.

1100.. jjaannuuaarr kl. 8 ummorgunin kom "Am. 7" áborðið at fáa sær útgerðumborð. Vit vóru lidnirvið hann kl. 4 um dagin.Tá kom "Am. 8" at borðiðat fáa sær sína útgerð,hann var ikki liðugur okk-ara vakt. "Am.7" fór frá,ogvit tóku tann hvalin, hannhevði, uppá dekkið og

flensaðu hann. Tað vartann einasti hvalurin, sumvar arbeiddur á afturdekk-inum okkara vakt í dag.

1111.. jjaannuuaarr var reint dekk,tá vit komu upp um morg-unin. Kl. 11 kom "Am. 4"við einum bláhvali. Taðvar tann einasti hvalurin,sum var arbeiddur okkaravakt. Annars var arbeittuppá at beklæða veirar ogannað í dag. Í dag høvduvit ein tíma til døgurða,ogvit fingu frí kl. 7½.

SSuunnnnuuddaaggiinn 1122.. jjaannuuaarrfingu vit frí allan dagin.Dagin fyri var byrjað atsigla longur inn í ísin.Taðvar siglt allan dag.

1133.. jjaannuuaarr var siglt allandagin. Einki var at gera.Veðrið var av tí besta. Vitsóu nógvan ís í dag,onganí gjár.

1144.. jjaannuuaarr var veðrið avtí allarbesta. Kl. 7 ummorgunin kom "Am. 7" og"Am. 8" við hvør sínumfýra spermasethvalum ogtóku hvør sín til fríholt,meðan teir tóku sær línur-nar og aðra útgerð um-borð.3 aðrir hvalir komu ídag. Teir vóru allir tiknirinn á dekkið,og so var far-ið aftur at sigla longur inní ísin.

Aftur bláhvalur at fáa1155.. jjaannuuaarr byrjaðu vit aft-ur at fáa bláhval. Tað varøðrvísi at arbeiða teir ennspermasethvalirnar. Teirvóru sum leður at skerasundur.

1166.. jjaannuuaarr gekk arbeið-

ið sum vanligt á dekk-inum. Í dag koyrdu vit eis-ini tvøst í spikpottarnarav teirri orsøk, at tríggirpottar vóru brotnaðir áfordekkinum. Her, sum vitliggja,er nógvur ísur uttanum okkum. Ein stór grindhevur ligið og maliðrundan um skipið allandagin.

1177.. jjaannuuaarr vóru fáirhvalir at beina fyri.Veðriðer av tí besta.

1188.. jjaannuuaarr fingu vit berttveir hvalir at arbeiða okk-ara vakt. Teir vóru lidnirkl. 3.Vit høvdu so einki atgera fyri enn kl. 6, tá komein bátur við trimumhvalum. Tað lukkaðistokkum at fáa ein av teim-um lidnan, áðrenn vitfingu frívakt.

SSuunnnnuuddaaggiinn 1199.. jjaannuuaarrvar arbeitt sum vanligt.Tað var nógvur vindur all-an dagin. Tað sóust nógvstór ísstykkir í dag.Annarshevur tað bara veriðsmátt knas.

2200.. jjaannuuaarr var gott veð-ur.Arbeiðið var støðgað 3tímar av teirri orsøk, attann veirurin. sum hvalir-nir hingu uppi í aftanískipinum, var komin umskrúvuna.Tá hann at end-anum var leysur, misti vithvalin. Ein bátur kom távið einum finnhvali. Hanntók hin hvalin, sum varslitnaður. Tað hevði veriðmissir í honum, tí hannvar 90 føtur langur og har-til feitur.Tveir aðrir veirarslitnaðu undir arbeið-

inum í dag, so vit vóru illafyri at arbeiða í dag. Nú erkomið upp um 200 hvalir."Am.1" hevur fingið 23hvalir. "Am.2" – 44. "Am.3" – 53. "Am.4" – 49."Am.5" – 22. "Am.6" – 27."Am.8" – 1.Tilsamans 213hvalir.

2211.. jjaannuuaarr var arbeittsum vanligt. Tað komubert 4 hvalir á okkaravakt.

2222.. jjaannuuaarr var bert einhvalur til at arbeiða, tá vitfingu deksvakt. Síðani távar lítið og einki gjørt ádekkinum. Dekkið varruddað, og trossar gjørdirklárir til at binda tankbát-in saman við "WillemBarendsz", tá ið hannkemur.

2233.. jjaannuuaarr var einki atgera. Ein hvalur kom ádekkið, sum "Am.5" hevðihavt til fríholt í tveir dag-ar. Hann var kavrotin.

2244.. jjaannuuaarr kom fleirihvalir, so tað var nokk avarbeiði allan dagin.Tíðligaum morgunin kom tank-báturin frá Cape Town.Hann hevði 18 mans viðsær til "Willem Barendsz".Hann hevði eisini post viðtil hollendararnar.

2255.. jjaannuuaarr var farið atsigla longur inn í ísin.Tankbáturin "Nacella"fylgdi við okkum. Seinna-partin var støðgað. "Am.7"kom við trimum sperm-um. Teir vóru hongdir tilfríholt millum skipini.Taðvar byrjað beinan vegin atpumpa oljuna umborð.

Framhald á næstu síðu

Framhald av síðu 12

Flogfar varð eisini nýtt til at leita eftir hvali.

Ísfjøll vóru eisini á leiðini.

Her ein rættiligur fongur klárur at hiva inn áhekkuna.

Ein rættiligur stórhvalur er innkomin og núverður farið at flensa.

Tað verður rokast á dekkinum. Her síggjast Palli Frederiksen, Miðvágur ogRichard Nybo, Hestur.

Síða 18 Nr. 381 - 21. desember 2006

2266.. jjaannuuaarr var arbeittallan dagin við at lossaymiska útgerð umborð á"Willem Barendsz".Veðriðvar av tí allarbesta. Solangt, sum eygað sá, varísur uttan um okkum.Taðvar alt smáur ísur, einkultstór stykkir.

2277.. jjaannuuaarr var arbeittvið sama lag. Í gjár fórPalle Frederiksen umborðá tangabátin. Hann skalheim við honum til Holl-ands. Ein hollendari fórumborð samtíðis. Hannhevði eisini skaða í bein-inum. Fimm menn fóruumborð á tangabátin fyriat reinsa tangarnar oggera teir klárar at koyraolju í. Kl. 10 um kvøldiðfór tangabáturin frá "Will-em Barendsz" til næstuhavn at leggja seg har, tilhann var klárur at siglaheim aftur.

2288.. jjaannuuaarr var nógv atgera allan dagin. Vit ar-beiddu fimm hvalir á okk-ara vakt. Teir kláraðu ikkiat taka frá frammi á hin-um dekkinum.

2299.. jjaannuuaarr var arbeittsum vanligt til kaffitíð.Távar eingin hvalur eftir. Kl.3½ kom "Am.6" á borðivið maskinmeistaranum.Hann var komin til skaðaav umstýringini. Hannhevði bløtt illa út gjøgn-um oyra. Hvussu hann ferat klára seg er ivingar-samt. Hann hevði mist vit-ið og var ikki raknaðurvið aftur okkara vakt. Kl. 2fóru vit at sigla út úr ís-inum.Tað er nógvur vind-ur og hartil kalt.

3300.. jjaannuuaarr var arbeittvið at gera ymiskan reið-skap til á dekkinum. Kl. 4kom ein bláhvalur, oghann arbeiddu vit lidnan,til vit fingu frívakt. Taðhevur verið óveður í dag.

3311.. jjaannuuaarr var arbeittvið at spleysa veirar til atbinda hval við til skipið,

og vit fóru at bera harp-unur upp á dekkið til atkoyra umborð á bátarnar,tá teir komu aftur atbunkra. Tað var farið atsigla inn aftur í ísin í dag.

11.. ffeebbrruuaarr var lítið ar-beitt. Um morgunin komein stórur bláhvalur. Hannvardi til middag. Síðanikom ein spermur. Hanntók tað, sum var eftir avdegnum.

22.. ffeebbrruuaarr var sunnu-dagur.Tá var nógv at geraallan dagin.Tað kom hval-ur eftir hval allan dagin.Veðrið var av tí allarbesta.Í dag kom tangabáturinaftur til skipið. Hannhevði verið við olju til eittannað kókarí. Eitt russisktkókarí var tætt hjá okkumí dag.

33.. ffeebbrruuaarr var nógv avarbeiði allan dagin. Taðeru fleiri hvalir aftur út ídag.Tað kom ein bátur frátangabátinum í dag eftirdoktara til ein sjúkan

mann. Teir høvdu um-borð.Veðrið er av tí besta.

44.. ffeebbrruuaarr var nógv ar-beiði allan dagin.Tað russ-iska kókaríið var tríggjarfjórðingar frá okkum ídag.Tann fyrsta dagin teirroyndu her suðuri, finguteir 15 hvalir. Tað var eingóður dagur fyri teir.

4. februar fóru vit uppum 300 hvalir. "Am.1" –39 hvalir, "Am.2" – 51,"Am.3" – 71, "Am.4" – 69,"Am.5" – 33, "Am.6" – 27,"Am.7" – 3, "Am.8" – 10,til-samans 303 hvalir. "Am.7"er boyubátur. Hansara ar-beiði er at taka hval fráhinum bátunum og sleipateir til skipið og at vera tilreiðar, um skipið skulditrongt til hann. Arbeiðs-maðurin hjá okkum á reis-uni frá Amsterdam til Ís-havið, ein norðmaður,sum kallaðist Hansen, er ídag koyrdur umborð átangabátin við pakk ogsek. Orsøkin er tann, at

maðurin var ómøguligurog óbrúkiligur og brúktialtíð kjaft móti sínumyvirmonnum.

55.. ffeebbrruuaarr var lítið gjørt,tó at fleiri hvalir hinguaftan í skipinum.Tað komav, at teir tóku ein stóranbláhval upp, og sveivurinslitnaði av honum. Taðgingu fleiri tímar, áðrennteir fingu hann upp ádekkið. Teir máttu seta 3veirar á hann.Hann var 90føtur langur og øðiligafeitur.

66.. ffeebbrruuaarr var arbeittsum vanligt á dekkinum.Veðrið er av tí besta.

77.. ffeebbrruuaarr var ikki nógvav arbeiði. Vit fyltu tveirpottar á afturdekkinum.Síðani tóku vit tríggjarspermar upp og flensaðuteir, skóru høvdini av ogkoyrdu restina yvirborð.Tá vit fingu frívakt varreint dekk.

88.. ffeebbrruuaarr var nógv avarbeiði allan dagin. Vit

lógu allan dagin undir ein-um ísstykki, sum kundivera ein hálvan fjórðingtil longdar og púra slættomaná.Tað átti at vera ein-ar 200 favnar høgt.

SSuunnnnuuddaaggiinn 99.. ffeebbrruuaarrvar nógv av arbeiði allandagin. Veðrið er av tíbesta.

1100.. ffeebbrruuaarr gekk arbeið-ið heldur seint á aftur-dekkinum allan dagin avteirri orsøk, at tað vóruflensaðir so nógvir hvalir,at teir kláraðu ikki at takaundan á fordekkinum.

1111.. ffeebbrruuaarr gekk arbeið-ið sum vanligt allan dagin.Tíðliga um morguninkom tangabáturin á borð-ið, og tað var beinan veg-in byrjað at pumpa hvala-olju umborð í hann. Í gjárkom "Am.3" á borðið viðmaskinskaða. "Am.7" ligg-ur tætt hjá skipinum við10 hvalum uppi í sær, sumhann hevur tikið frá hin-um bátunum.

1122.. ffeebbrruuaarr var arbeitttil kl. 12. Tá fingu vit frí-vakt til kl. 8.Tá skuldu vittaka vakt aftur til kl. 8morgunin eftir. Orsøkinvar tann, at vit skulduskifta yvir frá dagvakt tilnáttarvakt.

1133.. ffeebbrruuaarr høvdu vitokkara fyrstu náttarvakt.Veðrið var av tí besta, ogvæl gekk at arbeiða, tó attað ikki fall so væl fyrisum um dagin, tí vit máttubrúka lummalykt at lýsavið, meðan vit arbeidduvið pottarnar.

1144.. ffeebbrruuaarr var nógv avarbeiði alla náttina. Vitfyltu 10 pottar á okkaravakt. Um dagin var einhvalur tikin upp, sum var92 føtur langur og hartilfeitur.

1155.. ffeebbrruuaarr var arbeittsum vanligt alla náttina.Tað sóust nógv stór ís-stykkir uttan um skipið.Veðrið var av tí allarbesta.Klár luft og stilli.

1166.. ffeebbrruuaarr gekk arbeið-ið spakuliga alla náttina.Fyri tað fyrsta vóru eingirpottar tómir, og tá ið teirtil endan vóru tómir, vareinki spik at koyra í teir.Vit fyltu tó upp í 9 pottar.Eftir sum arbeiðið gekkvar tað nógv.

1177.. ffeebbrruuaarr var nógv avarbeiði alla náttina. Taðvar mest finnhvalir, sumvit arbeiddu. Teir eru vælfeitari nú enn fyrsta vitbyrjaðu at skjóta teir.

1188.. ffeebbrruuaarr var arbeittsum vanligt alla náttina.Nú eru vit komnir uppum 400 hvalir. "Am.1"hevur fingið 52, "Am.2" –65, "Am.3" – 92, "Am.4" –92, "Am.5" – 47, "Am.6" –44, "Am.7" – 8, "Am.8" –21, tilsamans 421 hvalir.

Royður, ella bláhvalur, var týdningarmesti fongur-in hjá hvalaveiðumonnunum.

Nebbafiskur varð eisini veiddur.

Hekkan á "Willem Barendsz". Býráðshøllin í Haarlem í Hollandi erskrýdd við lutum úr hvalabeini.

Hvalabáturin "AM 2". Ein royður fyllir væl upp ádekkinum.

Síða 19Nr. 381 - 21. desember 2006

3. desemberTað eru –9,3 stig og stilli,og væl av kava er niður-komið.

"Polar Tinjarmiut" land-ar í Nuuk í dag, teir havagott 300 tons inni. Teirhava verið á gomlum leið-um heilt norðuri ímóti 72stigum, og fiskiskapurinhevur verið skiftandi,men slagið er útmerkað,siga teir.Orsøkin til, at teirlanda í Nuuk, er, at teirhava okkurt, sum skal ger-ast, áðrenn farið verðurnýggjan túr.

4. desember9,2 minusstig og lot avnorðri."Tasermiut" kom innat landa gott og væl 300tons í morgun. Latið verð-ur væl at góðskuni.

Trolarin "Sisimiut" er áveg til Føroyar, og sum eghavi skilt, skulu teir áKollafjørð at leggja fonginupp, og so á skipasmiðjuat gera klárt til Barents-havið aftaná nýggjár. Teirhava fiska væl av svart-kalva,síðan teir komu vest-urum at royna. "Sisimiut"hevur sett met í ár. Teirhava fiskað fyri knapt 115milliónir kr.Toskur og svart-kalvi, sum teir hava fiskaðí 2006 – ein øgilig mongd.

5. desember–14,2 stig og lot av norðri."Lómur" kom inn at landaí morgun, teir hava 120tons inni hendan túrin.Teir hava roynt uppi áDiskobankanum.

6. desemberVindur av norðri við kava-ælingi. Tað munnu veranógv ár síðani, at vit havafingið so nógvan kava nið-ur fyrstu vikuna av desem-ber.

"Lómur" loysti í kvøld,teir skulu landa suðuri íPaamiut næsta túr.Tað særút sum,at teir verða sjúgv-aðir suður at landa, tí herklára tey ikki at arbeiðaundan alt tað, sum kemurupp av rækjum.Teir smær-ru bátarnir koma fullirupp undir lúkurnar av ís-aðum rækjum.

7. desemberMinus 10,5 stig,stilli inni á,men lot uttanfyri av norðri."Akamalik" kom inn at landaí morgun. Teir hava veriðúti í 15 dagar og hava gottog væl 470 tons inni.

Kanadiarnir "Inuksuk" og"Saputi" eru eisini í Nuukog landa í dag. "Regina C"er í Manitsoq og landar,teir hava fulla last. Teirfóru úr Nuuk 15. novem-ber og endaðu heilt norð-uri á 72 stigum, teir sigldu525 fjórðingar á feltið, ogso suður til Manitsoq at

landa – ein túrur har barasiglingin var uppá 1.000fjórðingar.Slagið var óføragott hjá teimum.

8. desemberStilli og –14,1 stig. "Aka-malik" loysti á døgurða ídag,og hann var ikki meiraenn leysur frá landi, solegði "Ocean Tiger" at.Teirkomu inn eftir neti ogøðrum, og so eftir nøkr-um monnum.Teir fóru av-stað aftur beinanveg tilfiskarí. Teir vóru við atvera lidnir við kvotunaher á vestursíðuni, og síð-ani fara teir eysturum atroyna. Um alt gongur vælhjá teimum, skulu teirlanda í Íslandi fyrstu vik-una av januar 2007.

"Regina C" fór nýggjantúr í dag. Sum eg haviskilt, so skulu teir innaftur 19. desember atlanda, og so verður farið áGrand Bank at royna, harhevur verið gott fiskaríhjá teimum, sum havaroynt har.

Eg havi hoyrt,at ein norsk-ur bátur, "Reymøy",við før-oyingum umborð hevurhavt góðan fiskiskap.Teim-um manglar eitt lítið sind-ur at hava fiskað teirrakvotu. Teir fiskaðu 215tons í 5 dagar, og so lóguteir bakk eitt døgn. Slagið

er gott, tað telur 110/120úr tanganum, so teir kókaóført har umborð.Tá kvot-an er liðug verður lastinfull – um 580 tons.

"Atlantic Enterprice",viðToftamanninum sum skip-ara, liggur har í nærheitiniog hevur gott fiskarí.

"Lómur" fór at sigla fráDiskobankanum til Paa-miut at landa, teir havaknapt 115 tons inni. Teirskulu vera har til arbeiðs-tíð týsmorgunin.

11. desemberMinus 6,5 stig, vindur ogkavarok av norðri. "Lóm-ur" fór at sigla náttina tilsunnudagin, teir hava um115 tons og skulu landa íPaamiut.

Flúgvingin her varð av-lýst. "Natarnaq" kom innher at landa í morgun, ogteir skuldu skifta fólk.Teirsita við ringum tannabitiog bíða eftir at sleppaheim, staklarnir. Teir havafulla last inni.Tað sær ikkilovandi út við floglíkind-unum í morgin, men taðkann broytast so skjótt.

"Polar Amaroq" og "Pol-ar Nagtoralik" eru í Nuukog landa.

13. desember–15,9 stig og stilli. Ein 20-tonsari sendi út neyðar-

kall í nátt.Teir tóku sjógvinn, og tað var nógvurvindur og ljótur sjógvur;tað vóru 5 mans við skip-inum.Trolarin "Claudia, avsama slag sum "Hvann-hólmur" úr Skopun, lá herinni, og "E. H. Lennert"fóru til hjálpar á possi-sjónini, sum var uppgivin.Mannskapið hevði gjørtklárt at fara í gummibátin,tá "Claudia" kom til teirog fingu ein enda á teir ogbyrjaðu at sleipa teir.Teirkomu til Sisimiut í øllumgóðum.

Teir á "Markus" hoyrdueisini neyðarkallið og fórubeinanveg at sigla á possi-sjónina. Teir vóru nakrartímar frá teimum, men"Claudia" var undan teim-um. "Markus" kom inn atmillumlanda í morgun,teirhava so at siga tað mesta áplattum, teir ætlaðu atkoyra um 300 tons upp.

"Nanok Trawl" er í Nuukog landar í dag,og "Tarser-miut" skal inn at landa ímorgin og skifta fólk."Steffen C" er inni í Manit-soq og landar í dag. "Mark-us" loysti aftur í kvøld.Eftir ætlan skulu teir innaftur til Nuuk at landatann 28.

Aftur í ár fekk eg ein avteimum prúðu veðrunumsunnan úr Qrasiarsuq innivið Narssrrsuaq.Hann særgott út, og vektina skal egsiga í næsta blaði. Sokunnu tit lesarar royna atmeta um vektina.

ØØlllluumm vviinnuumm oogg kkeennnn--iinngguumm,, bbææððii áá ssjjóóggvv ooggllaannddii,, jjaa,, øølllluumm FFøørrooyyaaffóóllkkii,, yynnsskkii eegg eeiinnii gglleeððii--lliigg jjóóll oogg eeiitttt aavv HHaarrrraa--nnuumm ssiiggnnaaðð nnýýggggjjáárr.. TTaakkkkffyyrrii ttaaðð ffaarrnnaa áárriiðð..

KKáárrii vviiðð SStteeiinnSisimiut

Kári við Stein hevur verið ein túr umborð á "Mercey Phoenix" og tikið nakrar myndir, nú ein dagin hann var inni.

Síða 20 Nr. 381 - 21. desember 2006

Mortan Berjastein

Hvat landing og ístøkuviðvíkur, hevur Óli veriðein nissa, so tað baskareftir í. Eg veit um mann-ing, ið landaði og tók ís ísamfull sjey ár uttan løn,hóast Óli visti um hendantrupulleikan.

Manningin hevði fleiri

ferðir gjørt vart við máliðhjá reiðarnum – sum ikkilætst um vón – áðrenn teirfóru víðari til Óla. Hjá Ólavóru teir eisini fleiri ferð-ir, tó uttan úrtslit. Hannsegði seg hava sent eittskriv til reiðaríið – sumreiðarin helst koyrdi beintí skrell – og kundi hann tíikki gera meira við málið.

Ikki fyrr enn sóknar-stýrislimirnir hjá hesummonnum – sum vórusnýttir fyri einar kr.350.000 hvør í landingar-løn – vóru kunnaðir ummálið, bleiv settur einstoppari fyri luskarínum,ið hevði gingið fyri segøll hesi sjey árini. Ogfingu teir landingarløn

eftir tað, til teir fyri kort-um, loksins sluppu undanat landa sjálvir.

Her er talan um tólvmans, altso 12 x 350.000kr. Tað gevur 4,2 mill. kr.Beint í lumman hjá reiðar-anum.

So ...hvør segði seg ikkivera í lummanum hjánøkrum reiðara?

Tað sum Óli bagatelliserar

Mortan Berjastein

Óli Jacobsen byrjaði stríð-ið við at leggja Dan undirat hava sagt seg vera ílummanum hjá reiðar-unum í tí tíðinadskrivi,sum kom í bløðini í sam-bandi við fráboðaninaum, at Dan stillaði uppmóti Óla.

Í tíðindaskrivinum stóð,at " Dan hevur eisini tannfyrimun, at hann ikki erheftur at nøkrum reið-ara", og fyri tað næsta var

tað ikki Dan, ið hevðiskrivað tíðindaskrivið,men undirritaði.At Óli sotulkar tað, sum hann ger,er neyvan av tí, at hannikki er í lummanum hjánøkrum reiðarum.

Fyri nøkrum árum síð-ani kom ein manning tilskipið fyri at fara til fiski-skap, men tá hevði reiðar-in biðið annað fólk, tískipið skuldi í oljuvinn-una sum vaktarskip.Hettahevði so við sær, at mann-ingin, sum tá var uppsøgd

frá einum degi til annan,átti minstuløn í so og solanga tíð, alt eftir hvatstarv hann hevði um-borð, frá reiðarinum. Ólibleiv gjørdur varugur viðmálið, og vildi hann havaein fund við reiðaran sam-an við manningini ogsóknarstýrislimunum,sumumboðaðu hesa somumanning.Fundurin bleiv íbarnaheiminum hjá Óla íNorðragøtu. Spenningur-in var sum so ikki stórur,tí sáttmálin segði púra

greitt,hvat manningin átti.Talan skuldi bert veriðum ein avgreiðsluspurn-ing, men so var ikki.

Óli byrjaði fundin við atspyrja manningina, umteir ikki kundu vera nøgd-ir, um teir fingu helvtinaav tí, teir áttu, tí reiðarinvar ikki so væl fyri fíggj-arliga.

Hvør segði seg ikki veraí lummanum hjá nøkrumreiðara?

Formansstríðið í FF

Óli Jacobsen

Eg havi nú í meira ennein mánað upplivað einamiðvísa og grova útspill-ing av mær sjálvum ogFiskimannafelagnum, haralt, sum FF stendur fyri, áein hástóran hátt er mis-teinkiliggjørt og gjørt tileinkis. Hetta hevur veriðso langt úti, at eg havisum minst roynt at svaraaftur. Sum til dømis táDan R. Petersen uttannakað sum helst grundar-lag rør uppundir óreglu-liga valmannagongd ogsammetir meg við forset-an í Hvítarusslandi, sumer kendur fyri at beinafyri politiskum mótstøðu-monnum. Hvat Lukasjen-ko stendur fyri kann ann-ars lesast á okkara heima-síðu:www.fiskimannafelag.fo

Dan boðaði frá, tá hansarauppstilling varð kunn-gjørd,at við honum skuldiFF fáa ein nýggjan profil.Hann hava vit nú sæð tilfulnar!

Nú tekur hansara høv-uðsstuðul til formansval-

ið, Mortan Berjarstein,við. Í bløðunum greiðirhann frá einum fundi umuppsagnarløn til einamanning, har "Óli byrjaðifundin við at spyrjamanningina, um teirikki kundu vera nøgdir,um teir fingu helvtinaav tí, teir áttu, tí reiðar-in var ikki so væl fyrifíggjarliga".

Niðurstøðan hjá Mort-ani er: "Hvør segði segikki vera í lummanumhjá nøkrum reiðara?"

Viðkomandi fiski-menn hava einki atfinnast at FFUmrøddi fundur var heiltafturi í 1999 og málið ertískil 7 ára gamalt. Fyrst

skal sigast, at tað er seraósannlíkt, at eg havi úttal-að meg sum endurgivið.Eitt er, hvat eitt slíkt end-urgjaldsmál endar við írættinum, men tað byrjarongantíð við øðrum ennat krevja fult endurgjald.

Eg havi mánadagin tos-að við tríggjar av monn-unum, sum vóru á fund-inum, og teir minnastheldur einki til, at slíksjónarmið eru sett fram.

Men tað avgerandi er, atteir fiskimenn, sum hettamál viðvíkti, vátta, at áfundinum, har reiðarineisini var við, varð gjørdein avtala millum partar-nar í málinum um endur-gjald. Hesi avtaluni fylgdireiðarin. Hesir fiskimennsiga seg einki at hava úti-standandi við Fiskimanna-felagið í hesum máli.Hetta skuldi verið gott.

Men tað er eftir øllumat døma tað ringasta, sumkann henda hjá slíkummonnum sum Mortan ogDan, at tað verða funnarloysnir á trætum, summenn eru nøgdir við.

Hetta er enn eitt dømium ta útspilling, sum fer

fram fyri at sleppa Dan R.Petersen framat formans-sessinum í Fiskimanna-felagnum. Avgreidd málverða fiskað upp, snaraðog snøggað til, so teyhóska endamálinum.Hettaer sami hugburður, sumDan sjálvur er kendur fyriat nýta, eisini í sínumpolitiska virksemi…

Rokni við, at fiskimennduga at skyna á, um einslíkur gjøgnumførdur nega-tivur hugburður til alt ogøll kann fara at verðateimum til gagns. Undirøllum umstøðum er valiðlætt!!

PS:Beint áðrenn deadline erkomið eitt nýtt bræv fráMortani. Her er eisini tal-an um eitt mál, sum erloyst, eisini við okkarahjálp.Annars gongur hettamál aftur til 90-ini, ogman vera úti við 10 áragamalt. Sannleikavirðið íhesi frágreiðing er nøkun-lunda tað sama, sum ímálinum, sum er umrøtt íhesi grein. Tað er ikkinógv meira at siga umtað.

Formansvalið:

Miðvís útspilling avfiskimannafelagnum

Atkvøðuseðlarnirsendir útAtkvøðuseðlarnir til formansvalið í FøroyaFiskimannafelag vórðu sendir út seinasta viku-skifti.

Í skrivandi stund restar bert at senda seðlar-nar út til limirnar í sjómannadeildini, men teirverða sendir fyrsta dagin.

Seðlarnir til fiskimenn verða fyri ein stóranpart sendir við posti, meðan teir í summumbygdum verða býttir út av sóknarformanninumí sóknini.

Um tað hendir seg, at fiskimaður ella sjómað-ur við valrætti ikki hevur fingið atkvøðuseðilinnan eina viku,eigur viðkomandi at siga felags-skrivstovuni frá og sendir hon so seðil.

Sum kunnugt skulu seðlarnir verða grann-skoðara felagsins í hendi í seinasta lagi 30. janu-ar.

Síða 21Nr. 381 - 21. desember 2006

Nú so nógv hevur veriðframmi um, at fiskimenn íFøroyum ikki hava nøkt-andi eftirlønarskipan, hev-ur Føroya Fiskimanna-felag í samráð við FøroyaLívstrygging evnað upp-skot til eina persónligaeftirlønarskipan, ið fer atbøta munandi um støðunahjá føroyska fiskimann-inum á hesum øki.

Fremsta endamálið viðeini slíkari eftirlønarskip-an er at nøkta sjálvan eftir-lønartørvin. Hetta merkir,at tá fiskimaður velur atleggja frá sær vegna aldur,skal ein líkinda eftirlønfíggja eftirlønartilveruna, távanliga hýran ikki longurer har. Harumframt eigurskipanin at fevna um muna-góða trygging her og nú.

Vanliga verður eftirløn-araldurin í Føroyum rokn-aður at vera 67 ár, menhenda skipan merkir, ateftirløn kann fáast áðrennhendan aldur.

EftirløninTað er tí sera týdningar-mikið, hvussu innihaldið í

eini eftirlønarskipan ersett saman fyri at kunnameta hana at vera nøkt-andi.Her eru serliga spurn-ingar sum, hvussu eftir-lønin skal útgjaldast, oghvussu trygg hon er.

Tað vísir seg, at flestufólk liva longri, enn teysjálvi vænta.Hetta er gott,men tað reisir eisini spurn-ingin,hvussu henda longdalivitíðin skal fíggjast.Hvørj-um skal hin eftirlønti livaav? Tí er týdningarmikið,athvør einstakur hevur sínaegnu eftirløn sum ískoytitil almennu skipanina.

Í uppskotinum verðurlagt upp til, at fiskimaður-in kann tryggja sær einaløn restina av lívinum,sam-stundis sum hann kannfáa eitt størri útgjald í ein-um, tá hann velur at farafrá vegna aldur. Júst hend-an samansetingin hevurvíst seg at hilnast seravæl, tí hon nøktar tørvin ísambandi við umskifti tileftirlønaraldur, samstund-is sum mánaðarliga løniner tryggjað restina av lív-inum.

TryggleikiTað hevur stóran týdning,at ein eftirløn er so tryggsum gjørligt.Hetta,at fiski-maðurin kann hava álit á,at eftirlønin ikki verðurskerd, antin av ov vána-ligari íløgu, ella tí fiski-maðurin sjálvur t.d. hevurverið óarbeiðsførur í styttriella longri tíð, ið annarsger, at einki gjald kemurinn á skipanina.

Í uppskotnu skipaninier trygging, ið ger, at ummaður gerst óarbeiðsfør-ur í styttri ella longri tíð,heldur inngjaldið fram,júst fyri at tryggja, at fiski-maðurin skal kunna fáaóskerda eftirløn við eftir-lønaraldur.

Uppskotna skipanin kem-ur at innihalda eina veitingtil børn, um maður doyr.Veitingin er ásett at verðaútgoldin sum mánaðarligløn til hvørt barnið, ið erundir 18 ár.Veitingin verð-ur goldin sum skattskyld-ug inntøka hjá barninum,og hon er tann upphædd,ið svarar til botnfrádráttiní skattinum, í løtuni kr.

26.000 árliga.Um hetta ereinasta inntøkan, er honharvið skattafrí.

GjaldiðEin rættiliga grundleggjandispurningur, ið støða skaltakast til viðvíkjandi eftir-løn, er inngjaldið. Hvussunógv eigur at rindast,hvussu verður rindað, ogikki minst hvør skal rinda,t.v.s. hvør ber kostnaðin.

Til fyrsta spurningin –hvussu nógv – er vanligasvarið, at ein og hvør per-sónur eigur við eftirlønar-aldur at hava sett so frægttil viks,at hetta kann fíggjaumleið 60% av tí, sumlønin hevur verið. Fyri atnáa hesum máli, skalvanliga setast millum 12og 16% av lønini, alt eftirnær inngjaldið byrjar.

Føroya Fiskimannafelaghevur í sínum arbeiði atbøta um kor fiskimannafingið í sáttmálan, at reið-arin skal rinda til eftirlønsaman við fiskimanninum.Í løtuni verður inngoldiðkr. 30 og kr. 22 frá ávika-vist reiðara og fiskimann-

inum.Hendan skipanin erikki nóg góð enn,men varat skilja sum ein byrjanuppá eina eftirlønarskip-an. Nú verður so møgu-leiki at fullføra hesa ætlan.Verandi skipan skal haldafram við hækkandi inn-gjaldi frá báðum pørtum.

Nýggja skipanin byggirvíðari á verandi sáttmála-eftirlønina. Inngjaldið verð-ur framvegis umsitið avreiðaranum, soleiðis atskattur ikki verður goldinav inngjaldinum. Hug-skotið er, at tað verðurgjørd ein serlig skipan, soinngjaldið hjá fiskimann-inum sjálvum verður økteftir tørvinum hjá hvørj-um einstøkum.

EftirlønarætlaninHetta merkir, at hvør mað-ur fær høvi at økja um tærkr. 22 fyri hvønn túr, sumí løtuni er egið inngjald.Inngjaldið er skattafrítt, tíreiðarin afturheldur gjaldið,áðrenn lønin verður skatt-að.Ætlanin er sett upp so-leiðis, at maður sjálvboðinkann velja tvinnar loysnir:

FFuullll eeffttiirrlløønn.. Gjaldið erásett til kr. 200 fyri hvønnmynstraðan dag. Hettasvarar í flestu førum tileinar góðar kr. 40.000 umárið. Hetta verður vanligamett sum nøktandi eftir-lønarinngjald. Við fulluloysnini, fæst eisini fullrættindi, m.a. eisini tilnevndu barnaeftirløn.

HHáállvv eeffttiirrlløønn.. Gjaldið erhelvtin av omanfyri nevndagjaldi, t.v.s. kr. 100 fyrihvønn mynstraðan dag.Hendan loysnin kann velj-ast av teimum, sum í løt-uni ikki meta seg vera før-ar fyri at rinda hægrigjald. Í hesi loysnini ereingin barnaeftirløn.

Talan er um serligagóða avtalu við FøroyaLívstrygging, eisini tá taðkemur til umsitingargjøldog rentu. Hettar er tótreytað av, at nóg góðundirtøka er frá monnumfyri hesi ætlan.

Ætlanin er at leggjahetta hugskot fram álandsfundinum, og tá fæstat vita, hvør áhugi er fyrihesum.

Hvussu koma vit víðarií eftirlønarmálinum?Føroya Fiskimannafelag hevur evnað uppskot til eina eftirlønarætlan í samstarvi viðFøroya Lívstrygging. Talan er um skipan, ið leggur dent á trygga eftirløn alt lívið.

Axel Hansen skal havatøkk fyri sína konstruk-tivu grein í Dimmalættingfríggjadagin í sambandvið formansvalið í Fiski-mannafelagnum.

Í einum slíkum arbeiðier tað altíð okkurt, sumkann gerast betri og øðr-vísi, og tað verður heldurongantíð komið á mál.Taðliggur altíð okkurt eftir.Axel nevnir nøkur dømium hetta.Tað er ikki plássí eini stuttari grein atkoma inn á øll teirra, mentey hava øll verið við-gjørd,eisini í samband viðverandi orðaskifti.

Okkara sjónarmið m.a.um hesar spurningar finn-ast í FF-blaðnum og á okk-ara heimasíðu:www.fiskimannafelag.fo

Her skal líka verða komiðinn á tað, sum Axel sigurum tryggingina.Tann trygg-ing, sum fiskimenn gjalda

til, er ikki treytað av, atmenn eru giftir. Hetta ertó galdandi fyri ta trygg-ing, sum reiðarin rindar,og har tað stendur á polit-isku skipanini at broytahetta.

Hetta og hini nevndumálini hava eisini veriðviðgjørd í undanfarnumársfrágreiðingum, eins ogteir verða tikin upp íteirri ársfrágreiðing, sumverður løgd fyri lands-fund felagsins 29. desem-ber. At tað nú eisini kem-ur íkast frá einum virk-num fiskimanni kann bertverða til gagns,uttan muntil, hvør ið verður formað-ur. Vónandi koma fleirislík sjónarmið fram á lands-fundinum.

Arbeiða á øllumfrontumEg havi í 36 ár brúkt allarmínar kreftir uppá at bøtaum viðurskiftini hjá fiski-

monnum.Talan hevur ver-ið um ein arbeiðshátt,sum ikki er komin á for-síðurnar, men úrslitinihava ikki verið verri fyritað. Hinvegin er tað neyv-an nakað felag, sum sogjølla kunnar limirnar umsítt virksemi sum FF – sumt.d. gjøgnum felagsblaðið.

Vit hava arbeitt á øllumfrontum.Taka vit teir fiski-menn, sum avreiða ráfiskí Føroyum, hava vit um-framt sáttmálan eisini havtein týðandi leiklut í at fáata kapping um fiskin, sumhóast alt hevur givið teirprísir, sum eru. Vit havasaman við øðrum feløg-um á økinum barst fyri atverja fiskidagaskipaninasum skipan. Úrslitið erfleiri fiskidagar enn ætlaðav fiskifrøðingum,og sumvissuliga koma fiskimonn-um til gagns.

Berjast má fyri teysmæstu rættindiÍ fakfelagsvirksemi kemureinki av sær sjálvum. Nær-um altíð liggur eitt stórtsakligt arbeiði aftanfyrieitt hvørt framstig. Eittdømi um hetta er sjó-mannaskatturin, sum, sam-bært hansara "fíggind-um", gevur sjófólki 60-70mill. kr. árliga, og sum tí-skil man vera størsta ein-staka "hál", sum sjó- ogfiskimenn hava gjørt.

Hesum hevur FF stríðstfyri í nógv ár. Fyrst sumundirbygdar áheitanir ápolitisku myndugleikar-nar. Sjálvur kom eg athava ein avgerandi leiklutí hesum sum tingmaðurog samgongulimur í tveim-um samgongum árini1994-1998. Skattaskipan-in var úrslit av samgong-uni 1996-1998, har eg eis-ini átti ein leiðandi leiklutí, at hon varð skipað. Um-

framt tann pening, sumliggur í hesi skipan, varhon eisini ein almenn við-urkenning til fiskimennfyri teirra leiklut í sam-felagnum, og okkara fataner, at hetta eisini verðurvirðismett av fiskimonn-um.

Eitt er at fáa eina slíkaskipan setta í verk. Eittannað er at varðveitahana. Sum øllum kunnugthava "almennu Føroyar"við øllum midlum royntat forkomið hesi skatta-skipan. Men tað er eydn-ast FF at jarðleggja teysniðálop, sum hava veriðá hana inntil nú. Tískil erhon framvegis nærumóbroytt. Her er tó fram-vegis neyðugt at vera ávarðhaldi, og hetta krevurhegni.

Tað sama er galdandivið inntøkutrygdini, sum íverandi formi er eitt bein-leiðis úrslit av virksem-

inum hjá FF í míni for-manstíð. Her helt sjálvtdanska stjórnin undirkreppuni, at so væl var ar-beitt, at teir kravdu hanaførda 40-50 ár aftur í tíð-ina. Her eydnaðist eisiniat verja áhugamálini hjáfiskimonnum. Júst avriksum hesi mugu fiskimenneisini hava í huganum, táteir skulu taka støðu tilframtíðar leiðslu av felag-num. Eitt er at seta særmál. Eitt annað er evniniat fáa tey framd.

Viðvíkjandi mínum løn-arviðurskiftum, sum Axelspyr eftir,vil eg fegin upp-lýsa hesi á landsfund-inum, men tey havi egikki ásett sjálvur,og tað erneyvan nakar, sum kannfinna tey órímilig.

ÓÓllii JJaaccoobbsseenn

Tøkk til Axel Hansen:

FF arbeiðir miðvíst fyri fiskimennAxel Hansen hevði um dagarnar eina grein í Dimmalætting um ymisk fiskimannaviðurskifti. Gjørd var viðmerking íDimmalætting, men hetta eru eisini sjónarmið, sum hoyra heima í FF-blaðnum.

Síða 22 Nr. 381 - 21. desember 2006

Zakarias Wang

Vit í Føroyum vilja fegingera fríhandilssáttmálarvið onnur lond. Tann viðÍsland er komin í lag, ogvið Russland hava vit sam-ráðingar um ein sáttmála.

Nú ið føroyska ferðalag-ið var í Kina varð sjálv-andi eisini tosað um taðkundi hugsast at veriðnøkur orsøk til at fingið ílag ein fríhandilssáttmálavið hetta heimsins fólka-ríkasta land. Er tað ikkiheilt burturvið, at vit sumeru so smáir, skulu hugsaum slíkt? Hvørja ferð viðhava ein føroying, havavit 26.000 kinesarar! Hvatskal ein spurvur gera ítranadansi?

Hin vegin er okkarahøvuðstilfeingi fiskur. Íhesum landi skulu 1300milliónir fólk fáa mat áborðið hvønn dag, ogteimum dámar væl fisk.Men higartil hava tey ver-ið so fátæk, at tey ikkihava havt ráð til at fingiðsær so nógvan fisk sumtey hava havt hug til. Einsegði, at um so var atkinesarar ótu eins nógvanfisk og japanar, so høvduteir etið dupult so nógvsum í dag verður veitt íøllum heimsins høvum.Tað kann sjálvandi ikkilata seg gera, men tað vís-ir, at so hvørt inntøkurnarí Kina vaksa, so fer fiska-prísurin upp. Sama ersøgan við øðrum rávør-um.Eitt nú hava kinesararkeypt so nógv kopar, atkoparprísurin er ferfald-aður, og í Japan eins og íBretlandi eru tjóvar farnirat grava gamlar kopar-leidningar upp við sølufyri eyga.

Sum er selja vit ikki fisktil Kina. Orsøkin er tann,at teir leggja toll á fiska-innflutning, og harviðgerst prísurin so lágur, attað loysir seg betri hjáokkum at selja til onnur

lond ið nærri eru. Taðsum SNG ger, er at leggjasílini av Kaldbaksfirðiupp á land í einari avteimum frísonunum settireru á stovn, arbeiða teyhar og so flyta tey út tiljapanska marknaðin. Táinnflutt verður til at flytaút, verður ongin tollurlagdur á.

Men sluppu vit undanhesum tolli hevði støðanverið øðrvísi. Serliga ertað uppisjóvarfiskur, sumkann koma upp á tal: sild,makrelur og svartkjaftur.Tað sum kundi loyst seg,hevði verið at fryst fiskinumborð og landað hannher í konteynarar sumvórðu fluttir til Kina, hareru fólk von við slíkanfisk, og tá kundi prísurinkomið upp um tað, sumvit kunnu fáa á øðrummarknaðum.

Ein onnur vøra, sumkundi komið upp á tal, erfeskur alifiskur. Norðmennhava ein blómandi út-flutning av feskum fiskitil Kina. Teir fáa russiskflogfør, sum taka 80 tonsav fiski, at flúgva beinleið-is hagar, og tann prísurteir kunnu fáa á hendahátt, er væl hægri enn áøðrum marknaðum.

Skulu vit vera við í hesikapping mugu vit sjálv-andi fáa okkum ein flog-vøll, sum lýkur altjóðatreytir, sum er 3 km lang-ur og hevur eina reinainnflúgving uttan forð-andi fjøll. Ein slíkur flog-vøllur kann gerast upp áeitt ár fyri 300 milliónir.Ein leyslig meting sigur,atvit høvdu fingið einar100 milliónir meir fyriokkara alifisk um árið umhetta var gjørt, so her tyk-ist at vera talan um einlønandi íløgu.

Men eitt er at fiskivinnaokkara hevði fingið øktarinntøkur, og at tann lag-kakan, sum kemur til být-is hjá reiðarum eins og

fiskimonnum hevði vaks-ið.

Eins stóran týdning fyrilívskorini er tann prísur,sum fólk skulu gjalda fyrivørur og tænastur. Ferprísurin upp, skulu fólkarbeiða fleiri tímar fyri atfáa eins nógv og framm-anundan, og vil hetta sigaat lívskorini versna. Fellurprísurin hin vegin, sobatna lívskorini, tí núkunnu fólk fáa hægri real-løn fyri hvønn arbeiðs-tíma. Tað er sostatt ikkibert við at vaksa um lag-køkuna, at liviumstøður-nar kunnu batna.

Tað er hetta, sum frí-handil hjálpir við til. Lætt-ari tað er at handla, størrier møguleikin fyri atbrúkarin kann fáa bíligarigóðar. Eitt sum lættir umhandilin er bíligari flutn-ingur. Í so máta eru nógvframstig hend, serligateimum stóru fraktskip-unum og konteynarunumfyri at takka. Best hevðiverið, um tað hevði eydn-ast heimshandilsfelagsskap-inum (WTO) at fingiðtollmúrarnar burtur, mentíverri eru tað nógv londsum eru so stuttskygd, attey seta seg ímóti hesum.

Tí er tað neyðugt atgera fríhandilssáttmálar,og teir verða so gjørdirmillum tey lond, sumhava skilagóðar leiðarar,sum duga at síggja teireyðsæddu fyrimunirnar.

Tá ið føroyska ferðalag-ið var í Kina, vóru vit íkantinuni í tí nýggja flaka-virkinum. Tá vit reistuokkum upp fyri at fararunt at hyggja eftir virk-inum,komu vit fram við tíborðinum, har kinesiskiinnanríkismálaráðharrinsat,og hann reisti seg uppat heilsa Carli á Lag. Carlgreiddi seinni frá at teirkendust av tí at teirhøvdu verið saman fyrieinum tveimum árumsíðani. Har hevði innan-

ríkismálaráðharrin hildiðrøðu, har hann hevðisagt, at Kina hevði áhugaí at gera fríhandilssáttmál-ar við øll lond, stór einsvæl og smá. Carl hevðispurt seg fyri hjá sinumkunningum, um hettavildi siga, at Kina eisinihevði áhuga í at gera frí-handilssáttmála við einaso lítla búskaparliga eindsum Føroyar, og svariðvar ja.

Higartil er tað bert eittland, sum hevur gjørt frí-handilssáttmála við Kina,og tað er Kili. Eftir tveim-um árum er samhandilinmillum hesi bæði lond trí-faldaður, so tað tykist einsog handilsmenn í báðumlondum hava dugað atnýtt fyrimunirnar.

At føroyskir handils-menn eisini høvdu dugaðtað er einki at ivast í, tí avtí lønirnar í Kina enn erulágar, kunnu teir bjóðabíligari vørur enn onnurlond. Hetta hevði tí hækk-að reallønina í Føroyum,og tað kunnu øll tey, sumliva av síni arbeiðsinn-tøku, fingið fyrimun av.

Men fyri at fáa hetta ílag krevst at politiskaskipanin í báðum lond-unum er fús til hetta, oghigartil hevur føroyskapolitiska skipanin ikkihavt viljan til at gjørt frí-handilsavtalu við annaðland enn Ísland. Fyrimun-irnir við at tikið av kines-isku innbjóðingini skulduannars verið eyðsæddir, tíheldur gongdin fram, sofer Kina at gerast eitt rík-ari land við størri keypi-orku og við møguleikafyri at framleiða fleiri ogbetri vørur, sum vithøvdu kunnað fingiðbíligari enn onnur lond,so tað ikki bert verðurKili sum fær hesar møgu-leikar.

Fríhandilssáttmálar

Felagsstjórnin í FF hevursamtykt at heita á fiski-málaráðið um at nýta sín-ar heimildir til at tryggjafiskimonnum, at teirkunnu halda frí millumjóla og nýggjárs.

Tað er jú soleiðis, atskipini eru í driftini altárið. Inntil fyri nøkrum ár-um síðani var tað vanligthjá nógvum skipum at

royna at halda frí um jóla-halguna, so menn í hvus-su er vistu seg hava fríhesa vikuna fram tilnýggjárs.

Men hetta er broytt nú,og tað er kanska hægstsjálvir jóladagarnir, sumskipini liggja.Vit halda, attað má kunnu bera til atseta av seinastu vikuna avárinum til halda frið, ikki

minst tá vit vita, at kvoturog fiskidagar í flestu før-um kunnu troytast allarhinar dagarnar í árinum.

Har heimildirnar ikkieru, eiga hesar at fáast tilvega í teirri endurskoðanav lógini um vinnuliganfiskiskap, sum fer framnú.

Svarið, vit fingu, var, atokkara tilmæli varð sent

nevndini, sum endur-skoðaði lógina um vinnu-ligan fiskiskap. Hendanlógin skuldi verið kominfram nú, men sum við øll-um lóggávuarbeiði, so erhetta eisini drigið út.

Viðvíkjandi frið millum jóla og nýggjárs.

Fiskimannafelagið sendi undan jólumfylgjandi bræv til fiskimálaráðið

Ófulltikin dekkaritil Fiskiveiðieftirlitið

Eitt starv sum ófulltikin dekkariá skipunum hjá Fiskiveiðieftirlitinum,

verður hervið lýst leyst.

Ert tú ung/ungur, og hevur hug til arbeiði umborð áskipi, er hetta ein góður møguleiki.

Starvstíðin sum ófulltikin dekkari, telur á sama háttsum starvstíð við handilsskipum

Arbeiðið umfatar at ganga vakt, og annars taka lut ívanligum skipsarbeiði.

Førleikakrøv:· Heilsuváttan fyri sjófólk. Uttan avmarkingar og

skikkaður til kagtænastu. · Fyrimunur er við gildugum trygdarskeiðsprógvi.

Setanin sum ófulltikin dekkari er avmarkað til tvey ár.

Starvið sum ófulltikin dekkari verður sett sum skjótast.

Setanartreytir og løn eru sambært sáttmála millumFíggjarmálaráðið og Starvsmannafelagið. Setanarøkiðer Fiskimálaráðið og stovnar undir tí. Tænastustaðuriner í løtuni Fiskiveiðieftirlitið.

Skrivlig umsókn við: CV, avriti av prógvum og møgu-ligum viðmælum, skulu vera Fiskiveiðieftirlitinum íhendi í seinasta lagi 21. desember 2006 kl. 1200.

Umsóknir skulu sendast til:

FiskimálaráðiðAtt.: FiskiveiðieftirlitiðHeykavegur 6Postsmoga 347110 Tórshavn

Nærri upplýsingar um størvini, kunnu fáast við at vendasær til Fiskiveiðieftirlitið tlf. 35 30 30 og tosa viðJóannes Heimustovu, samskipara.

F I S K I M Á L A R Á Ð I ÐF I S K I V E I Ð I E F T I R L I T I Ð

V it hava útgerðina

Flótitrol

Rækjutrol

Høvuðsskrivstova:

Bakkavegur 22530 FuglafjørðurTelefon 474 200Telefax 474 201

info@vonin.com - www.vonin.com

Botntrol

Tórshavn:

Vestara bryggja 12100 TórshavnTelefon 35 43 91Telefax 31 33 19

Snurpunótir

Annað

Aliútgerð

Síða 23Nr. 381 - 21. desember 2006

Hugleiðingar frálínubátatíðiniSama er galdandi, tá hugs-að verður um línubátatíð-ina. Her skal verða greittfrá, hvussu ein drongur –føddur í 1943 – minnisthesa tíðina.

Eg fór – sum flestu aðr-ir dreingir í bygdini – tilskips í 1958. Hetta var viðslupp,sum fór til Íslands ásaltfiskaveiðu í sjálvdrátti.Tískil fekk eg um endan áslupptíðini og fekk so-leiðis eisini at merkja einfarra av teimum roynd-um, sum okkara forfedrarhøvdu á hesum økinum.

Sluppin hevði – so atsiga – nærum ongar hent-leikar. "Vanliga" fólkið búðií lugarinum, og har vóruminst 10 koyggjur. Í lugar-inum var matgjørt á kol-komfýri, og tað var eisiniher, at manningin helt til,tá ein fríløta var.

Umborð á sluppinivaldaði eisini disiplinur.Tá siglt var, sskkuullddii deks-vaktin vera uppi uttanmun til møði ella sjóverk.Og sjóverk var lætt at fáaumborð á eini slupp, viðøllum tí lukti, sum har var.Her var ikki minst talanum tað svarta hollendsskatubakki – Vlag shag – sumnógvir royktu, og umborðvar eingin "roykipolitikk-ur". Kann enn fáa vamlbert við at hugsa umhenda ræðuliga luktin,sum í hvussu er ikkislapst undan, tá ein hevðiróðurtørn, og yvirmenn ávakt royktu uttan íhald.Tá manning á línuskipumseinni komu umborðaftur á sluppurnar, finguteir at vita, at harumborð tók man tað ikkiso tungt at vera uppi ádeksvakt. Nú stýrduskipini sjálvi, so teirsluppu undan at gangaróðursvakt.Tískil var taðikki longur neyðugt atvera úr koyggjuni, umannars einki var at gera.Hetta kundi eisini ljóðasum eitt ævintýr!Tað var júst um hesa tíð-ina – frá 1957, at teirnýggju línubátarnir byrj-aðu at koma. Hesir um-boðaðu tað ramasta luks-us, sum kundi hugsast á

sjónum.At hugsa sær,bert at vera fýra mans áeinum kamari.At havawc í staðin fyri bukku.Attað so bert var eitt wchar frammi til 19 mans,og at tað ofta typtist, varikki hugsað so nógv umtá. Og so tað at kunna etaí eini messu har afturi,tað var óhoyrtmarglæti.Víst var taðstrævið at vera við línu-bátunum, men tær góðuumstøðurnar uppvigaðualt tað. Og so at sammetaumstøðurnar við teimumnýggju skipunum viðhesar, sum tá vóru!Dreymurin hjá øllumungum dreingjum tá varat sleppa við einum avhesum línubátunum, harein slapp undan at gangaróðurtørn, tí skipinistýrdu sjálv. Men tað varikki øllum beskorið.Fyrstu árini vóru línubát-arnir so fáir, og eftir-spurningurin at sleppavið var øðiliga stórur, soskipararnir høvdu langarbíðilistar. Á okkaraleiðum stóð serlig glæmaum fyrsta línuskipið"Vesturhavið Blíða" viðJákup Andreas Vang sumskipara. Fleiri gøtumennvóru við her, og teir vóruhetjurnar millum fiski-menn í bygdini, og tá iðteir komu heim, so vistiøll bygdin av tí.Men at sleppa við Júst og"Brestir" var eisini eindreymur hjá nógvumungum dreingjum, ogmangur – eins og eg –mundi fáa pápan at tosavið Júst, sum hann kendi.Júst lovaði at hava ein íhuganum, og so var atliva í vónini um, at taðfór at eydnast inntil einskilti, at tað var uttan ivabest einki at vænta.Sum frá leið komu fleiriog fleiri línuskip, og tágjørdist tað ikki longurso trupult at at sleppavið einum teirra.Tá sodreymurin varðuppfyltur fór glæmannokk so skjótt av honum.Víst vóru inntøkurnargóðar í mun til tað, sumfekst við sluppunum,men tá kravdist eisini atsiglt var við hvønn

einasta túr, og skipinilógu ikki ein dag longrienn neyðugt.Eg slapp við línuskipi ásaltfiskaveiðu á heysti1962. Inntøkan var kr.2.000 fyri 80 dagar ellakr. 25 um dagin. Hóasthetta var hampiligur túr-ur, var daginntøkan ikkiso mikið sum fyri 8 tímará landi.Kann nevna, at eg var við"Grími Kamban" í 1964við Wolfang Andreassensum skipara. Hetta kom í1959 og Wolfang nevndi,at tá var tað sum at veranæstur kongi at fáa eittslíkt skip at føra.So komu enn fleiri línu-skip, og tá fór at knípa atfáa fólk, og neyðugt varðat manna skipini í Grøn-landi.

Síðani komkraftblokkurinMen menningin av veiði-tøknini gongur sína gongd.Fyrst frættist bert umhendan fantastiska kraft-blokkin, har heilar torvurkundi fáast í einum kasti."Brestir" við Júst var tannfyrsti at royna kraftblokk-

in, og hann vísti fyrst í 60-unum, at hetta bar til.

Var sjálvur við sildar-gørnum og minnist enn,hvussu spennandi tað var.Her var tað eitt stórt ar-beiði hvønn dag bert atdraga og seta, sjálvt umeinki varð í. Við kraft-blokkinum kundi baraoysast inn á dekkið, og sovar bert eftir at reinsa ogfáa sildina í tunnur sumskjótast.Hetta gav vist eis-ini monnum nøkur ordi-liga tørn, tá teir fingufleiri hundrað tunnur avsild inn á dekkið í einum.

Fyrstu árini varð sildinsaltað umborð, men síðanvarð hon førd óvirkað tillands, og her kravdistmunandi minni manning.Tískil løgdu nógvir línu-bátar um til kraftblokkmitt í 60-unum, og erhetta eisini ein serligasøga, sum ikki skal kom-ast nærri inn á her.

Her kann líka verðanevnt, at vit m.a. í FF-blað-num nr. 284 høvdu eittsindur av línubátasøgu ísambandi við eina sam-komu fyri manningina á"Vesturhavinum Blíða"

fyrst í 2003. Okkurt brotúr hesi frásøgn er við ínýggju bókini um Júst.

Besta ummæli eittmenniskja kann fáaSum heild kann tað samasigast um bókina um Jústí Túni, sum vit søgdu umbókina um John Dam.Helgi Jacobsen hevurskrivað báðar bøkurnar.Bókin er hóskandi í vaviog nógv kann verða skriv-að á 350 blaðsíðunum.Eitt sum ger bókina ennmeira virðismikla eruleitiorðini, sum gera taðmøguligt at finna fram tiløll nøvn,sum eru umrøddí bókini. Tí kann hon eis-ini nýtast sum uppslags-bók, um leitað verðureftir ávísum hendingum.

Bókin byrjar – sum rími-ligt er – við pápa Júst,Andrias í Túni, sum eisinivar ein merkisverdur skip-ari, ið kom at royna eittsindur av hvørjum, m.a. atverða skotin niður á Før-oya Banka av týskum kav-báti í 1917, sum Helgi eis-ini greiður gjølla frá.

Fremsta ímyndin av An-dreas var tó "Mjóanes",sum

eisini var "skúlaskipið" hjáJúst."Mjóanes" gjørdist ser-liga kend fyri sína ferð tilAmerika undir krígnum.

Størsta gjøgnumbrotiðhjá Júst má sigast at veratann væleydnaða royndiní 1956 við New Found-land við "Atlantsfarinum".Føroyskur fiskimenn høvdutó fyrr roynt hesar leiðir.Kvívíks Tummas hevði í1916 verið her við "Streym-oynni",og hann var aftur í1922 við "Rosenhjem".

Men í 1956 byrjaði aválvara línuveiðan á Flem-ish Cap til saltfisk, sumkom at hava ovustórantýdning fyri okkara sam-felag fram til 1995, táhenda veiðan helt uppat.Síðani tá hevur rækju-veiða á hesum leiðumhavt alstóran týdning.

Aftaná allar sínar roynd-ir á sjónum fer Júst undiraling. Her gekk tað uppog niður hjá honum, sumtað annars hevur gingiðvið alingini yvirhøvur.Men nú gongur aftur upp-eftir, og tað kann afturstaðfestast at Júst var árættari leið!

Skipað varð fyri sam-komu í Miðlahúsinum íVágsbotni, tá bókin varðløgd fram. Her var ættinhjá Júst – sum rímiligt er– væl umboðað.

Sonurin Símun segði tánøkur orð um pápan.Hann segði nakað soleið-is, at tað var kanska ikkitann stóri arvurin av jørð-iskum góðsi eftir pápan.Men tey høvdu arvað nak-að, sum var munandimeira virðismikið, nevni-liga kærleika til hvønnannan og virðing fyrimedmenniskjum.

Betri eftirmæli kann

Hugleiðingar um "Júst í Túni":

Dreymurin um at sleppa við JústNú er bókin um Júst í Túni komin, og herviðhava vit fingið enn eitt virðismikið íkast til okk-ara siglingar- og vinnusøgu.

Tá slíkar søgur verða skrivaðar, kann lesarinofta býta tær sundur í tveir partar – tað einsjálvur ikki minnist, og so tað ein minnist.

Tað, ein ikki minnist, er ofta tað mest for-kunnuga, meðan tað, ein minnist, ofta kannvekja onnur minni.

Manningin Bresti í 1957. AAffttaarraa rraaðð ffrráá vviinnssttrruu:: Kristian Daniel Nybo, SímunJóhan Wolles, Tummas í Royðutoft, Dániel Petersen, Janus Sørensen, ErlingGuttesen, Suni Petersen, Richard Danielsen, Elibert Kirke, Ólavur Nolsøe, mess-ur úr Havn, Hans Petersen og Kjartan Sivertsen. FFrreemmrraa rraaðð:: Sverri Joensen,Einar Wang, Viggo Hansen, Heini Svarthamar, Júst í Túni, Janus Jacobsen, ÓliWolles, Einar Jacobsen, Jóhannes Martin Olsen, Karl Wang og Svend Fuglø.

"Brestir". Myndin og teksturin er úr 50 ára minningarrintum (1909-1959) hjá Hatlø Verksted.

Síða 24 Nr. 381 - 21. desember 2006

Aftaná vitjanina í Føroyumí summar skrivaði Menak-hem Ben Yami eina áhuga-verda frágreiðing um okk-ara fiskidagaskipan og umviðurskifti í sambandi viðhana. Hon varð skrivað áenskum og hevur verið tøká okkara heimasíðu. Nú erfrágreiðingin týdd til før-oyskt, og fara vit at prentahana her í blaðnum í nøkr-um fylgjandi bløðum. Týð-ingin verður eisini løgd áokkara heimasíðu.

InnleiðingÍ juli 2006 beyðst mæraftur høvi at vitja Føroyaraftaná ein 7-daga steðg íÍslandi. Í Føroyum hitti egumboð fyri fiskimenn ogfiskivinnu og, í báðumlondum, eisini vísindafólk(sí 'Persónar hittir'). Einsog undir míni fyrru vitjanvarð eg ovfarin av teim-um upplýsingum eg fekk,við úrslit av veiðini og avtí skilagóðu skipanini viðfiskidøgum, og eg gjørdistrættiliga forvitin í sam-bandi við eitt lívligt orða-skifti um, hvørt fiskiveið-in undir Føroyum skuldiskerjast. Seinni, í august,fekk eg so at vita, at fiski-málaráðharrin avgjørdi atminka um talið á fiskidøg-um við 3%.

Árini 1994-95 hevðifiskiveiðin undir Føroy-um verið stýrd av einarikvotuskipan, ið varð sett ígildi sum úrslit av trýstiúr Danmark.Tað føroyskafólkið sá skjótt avleiðing-arnar av hesi skipan,og athon fór at leiða til bú-skaparligt, samfelagsligtog – við meir enn 90% avlandsins útflutningi stav-andi frá fiskivinnu – tjóð-skaparligt skrædl. Tískilavgjørdi føroyska lands-stýrið at fara frá hesikvotuskipan.

Sostatt varð frá 1. juni1996 tann núverandiskipanin við fiskidøgumsett í verk fyri tann før-oyska botnfiskiskapin. Tíverða fiskidagar tillutaðirøllum flotum, ið veiða ádýpi grynri enn 380 metr-um. Harafturat er megin-parturin av teimumgrunnu sjóøkjunum viðundir 200m dýpi stongd-ur fyri troling og settur avtil fiskifør, ið nýta passiv-an reiðskap, í høvuðsheit-um línu og snellu. Í gýt-ingartíð eru flestu gýting-arleiðirnar hjá toski stongd-ar fyri mestsum øll sløgav fiskireiðskapi. Fiskidag-

ar eru umsetiligir og kun-nu handlast, tó einansinnan fyri bólkar av fiski-førum við veiðiloyvi tilsama veiðihátt.

Tann skilagóða før-oyska fiskivinnustýringin,og serliga tann eyðsýntklóka avgerðin at vendaburtur frá nevndu kvotu-skipan, hava fingið fiski-menn kring Atlantshaviðat undrast í stórari virð-ing. Ein samanbering mill-um tey standandi ráðinifrá ICES og Fiskirannsókn-arstovuni hesi seinastu 10árini um at minka hægstloyvdu veiði (TAC), viðtær vaksandi landingarnarfrá tí føroyska fiskiflot-anum undir sama tíðar-skeiði, váttar ráðini umtað mótsetta frá tí óheftaíslendska vísindamann-inum Jón Kristjánssyni.Ein líknandi støða hevurtikið seg upp viðvíkjandisvartkjafti og upsa. Einkann bert ímynda sær teirómetaligu persónligu,vinnuligu og tjóðarligumissir, ið høvdu staðist av

hesum seinastu 10 árini,bara innan toskafiskiskap-in, um landsstýrið hevðigjørt eftir teimum tilmæl-unum.

Skipanin við fiskidøg-um hevur fleiri fyrimunirfram um eina kvotuskip-an. Hon gevur veiðinieftir fleiri fiskasløgum einfrælsan og smidligan rakst-ur og loyvir marknaðar-førslu av øllum, ið verðurfingið til høldar. Honminkar um útblaking avveiðu og tekur burturáhugan fyri skeivum frá-boðanum og sonevndum'svörtum' landingum. Eis-ini er eitt sjálvregulerandielement í hesari skipan,av tí at fiskiflotarnir havafrælsi til at skifta frá teim-um veikaru til teir sterk-aru stovnarnar, soleiðis ateingin teirra verður upp-fiskaður. Um neyðugtkann stýringin av fiski-døgum vera smidlig sjálvtmitt í einum fiskiári. Um-framt fiskidagar eru eisiniymiskar tekniskar regul-eringar so sum stongdarleiðir í gýtingartíð,minstu-krøv um meskavíddir ogsjóøki stongd fyri troling.

Mínar atfinningar mótiICES skipanini merkjaikki,at alt er galið.Tær eruavmarkaðar til framløg-una av hennara útrokn-ingum og metingum avstovnum, av tilgongd ogav stødd á gýtingarstovn-um í neyvum tølum,og tilnakrar av hennara eftirøllum at døma grund-leggjandi viðtøkum, ið erútgreinað niðanfyri.Hvus-su er og ikki, ein kanngóðtaka hennara meting-ar sum relativ, kvalitativvirðir, v.ø.o. sum minni

enn, meira enn o.s.fr. Tildømis fær eingin royndurfiskimaður seg til attrúgva ICES, tá felagsskap-urin sigur at í 1997 vargýtingarstovnurin av toski80.264 tons, og at hann í2000 var 46.369 tons, tíslíkur neyvleiki ger í sjálv-um sær hesi tøl følsk.Kortini kann tað gevameining at siga, at eftirøllum at døma var gýting-arstovnurin í 1997 vælstørri, kanska nærumtvær ferðir so stórur, sumtann í 2000.

Hinvegin skuldi einlisið og umhugsað gjøllatað, ið ICES og Fiskirann-sóknarstovan hava at sigaum tey vistfrøðiligu viður-skiftini í og kring tannføroyska landgrunnin oghvussu hesi ávirka til-gongd, vøkstur og veiði-føri fyri tey fiskasløg, iðroynt verður eftir vinnu-liga. Mín atfinning er áongan hátt vend mótipersónligum kvalifika-tiónum hjá nøkrum avvísindafólkunum hjá ICESog Fiskirannsóknarstov-uni.Men hesi eru lærd ogleiðbeind til at gerastpartur av einari fastlagd-ari skipan, sum tað ikkifyrr enn í seinnu árumhevur fingið avbjóðingarvið, at settir eru spurning-ar við skipanina.

Tíverri, eftirsum eghvørki lesi føroyskt ellaíslendskt, kann týdningar-mikil kunning innihildin íprentlutum, eg havi fing-ið, vera dottin burturímillum hjá mær. Eg vóniat eg av somu orsøk ikkihavi misskilt upplýsingar.Hinvegin aftur eri eg vælvitandi um, at tey, ið hava

eina aðra fatan av veru-leikanum enn eg, kunnuseta spurning við mínatulking.

Higartil hevur tann før-oyska skipanin við fiski-døgum verið mest sumeindømi í Europa, og honer tí undir støðugum trýstifrá tí parti av evropeiskaskrivstovuveldinum ogteknokratinum við fiski-vinnumálum um hendi,sum framvegis nýtir tavanligu og siðbundnu,men ófullkomnu vísinda-ligu mannagongdina til atstýra fiskivinnuni eftirteirra tilráðingum.Tí ræð-ur um, at tey, ið havaáhugamál síni í føroyskufiskivinnuni og taka av-gerðir har, hava tey neyð-ugu amboðini tøk fyri atlofta slíkum trýsti, ogvandaliga at kanna eitt oghvørt tilmæli.

Tess meira er hon eittfyridømi og ein 'starvs-stova' sum fiskidagaskip-an fyri alla atlantiska fiski-vinnu og enn meira.Hendan ritgerð er ein lítil-látin roynd at geva eittíkast hesum viðvíkjandi.

Hendan frágreiðing byrj-ar við niðurstøðum og til-mælum. Onkrar av hesumkunnu kennast politisktella umsitingarliga tvør-ligar, men hetta er einspurningur um lokalt um-hugsni, ið liggur uttan fyrimín kunnleika og tískileisini uttan fyri rammur-nar fyri hesi ritgerð. Síð-ani kemur tann høvuðs-tekstur, ið niðurstøður ogtilmæli eru bygd á,og hes-in umfatar tey viðurskifti,eg havi valt at vísa á um-framt nakrar royndir atgreina hesi.

ViðurkenningFyri teirra blíðskap, sam-starv, hjálp, veiting avvirðismiklari kunning ogtilluting av teirra vísdómi,ynski eg at takka Olafi ogHannu Olsen, Óla ogKirstin Jacobsen, DánjaliPoulsen og konu hansara,Búa Tyril og Mariu Olsen,og øllum øðrum í Føroy-um, ið góvu Hannu ogmær sítt gestablídni ogvinalag, og í Íslandi vórutað Jón Kristjánsson,DoraHansen,og Jónas og Krist-in Bjarnason.

Eg vil somuleiðis takkaøllum teimum, ið sovinarliga gingu við til atluta við mær teirra áskoð-anir og vitan um fiski-vinnu – í Føroyum: JákupSólstein, Auðunn Kon-

ráðsson, Hjalti í Jákups-stovu, Bjarti Thomsen ogKristian Zachariassen; íÍslandi: Einar Hjörleifs-son, Gunnar Stefanssonog Tumi Tómasson, ogsíðst men ikki minst JónKristjánsson fyri eisini atgjøgnumganga eitt útkastog geva virðismiklar við-merkingar.

Niðurstøðurog tilráðingar11.. Tann eftir øllum atdøma ráðandi uppfatan-in, at fyri at fáa bestu til-gongd krevst so stórurgýtingarstovnur sum møgu-ligt er skeiv, og tey av-leiddu tiltøkini at tryggjastóran gýtingarstovn ger-ast vanliga skaðilig omanfyri ávíst mark.Tey kunnufra til undirveiði við bú-skaparligum missi sumúrsliti og til lívfrøðiligaravleiðingar so sum mink-andi tilgongd og fiskur,sum fær ov lítið at eettaa.Tíeiga allar tilráðingar umstýring at verða eftirkann-aðar í ljósinum av tí eyð-sýnt meir ella minni um-venda lutfallinum millumstødd á gýtingarstovni ogtilgongd til stovnin, ser-liga tá stovnurin bæði erstórur og ógvuliga stórur.Til dømis benda bæðidata frá ICES/Fiskirann-sóknarstovuni og upplýs-ingar frá Jón Kristjánssyniá, at alt oman fyri umleið90.000 tons í toskagýting-arstovni kann og eigur atverða fiskað niður, umneyðugt við hjálp av økt-um tali á fiskidøgum.

22.. Samstundis er neyð-ugt at hava í huga, at einlítil gýtingarstovnur kannframleiða antin stórar ellasmáar árgangir.Mest sann-líkt veldst hetta um tærytri umstøðurnar, ið gýt-ingarfiskurin og yngliðmá laga seg eftir, frá rogni,ormveru og eftir-ormverutil ungfisk. Ynskiligt er atlokal gransking leitar eftirorsøkunum (alisligum, lív-frøðiligum) til ávikavistvánaliga og ríkliga til-gongd, sum á ymiskum ár-um spurdist burtur úrlíknandi smáum gýtingar-stovnum. Úrslitini av slík-ari gransking kunnu hjálpatil at rationelt taka støðutil, hvussu farast skal framundir ymiskum vistfrøði-ligum umstøðum, tástovnsmetingar benda álítlan gýtingarstovn. Hin-vegin, tá talan er um stór-an gýtingarstovn, so eigurfyrivarnisreglan at fáa tey,

Menakhem er væl kendur millum fiskimenn í ymiskum londum. Her í Afrika.Eg skal finna mynd at hava á seinnu síðuni.

Menakhem Ben-Yami.

M. Ben-YamiTANN FÖROYSKA FISKIDAGASKIPANIN:

NAKRAR EYGLEIÐINGAR Ein ritgerð aftan á vitjan í Íslandi og Føroyum

JULI-AUGUST 2006

Síða 25Nr. 381 - 21. desember 2006

ið stýra at 'geva fiski-monnum fyrimunin avmøguligum ivamálum' –tað er,heldur at njóta gottav fiskiríkidøminum ennat minka um veiðina.

33.. Tá ið eitt fiskarí hev-ur ein stóran fiskastovnvið einum ella fleiri ríki-ligum árgangum, men ersamansettur av lutfalsligasmáum, undirerneraðumeinstaklingum við lágumkonditiónsfaktori og vána-ligum kynsgøgnum, eigurat verða umhugsað atøkja um veiðina og, hartað er møguligt, við atminka um selektivitet (tildømis at brúka minnimeskavíddir í trolposumella smærri húkastøddir álínum). Hetta kann eisiniminka um úttøkuna av tístørra og betur gýtingar-føra fiskinum, ið eyðsýn-liga førir til 'dvörging' ífiskastovnum, t.v.s. ateinstøku fiskarnir verðasmærri.

44.. Øll neyv tøl, sum teyav ICES almannakunn-gjørdu um meting avfiskastovnum, gýtingar-stovnum, tilgongd ogveiðihámørkum niður ísíðsta tons, eiga at verðatikin við meir enn einumfyrivarni. At soleiðis 'teljaog viga havsins fisk' ernæstan at meta sum látur-ligt. Og yvirhøvur at látastsum at so neyv vitan fyri-liggur í hesum er ikkisannførandi. Verandi am-boð kunnu einans gevaógvuliga grovar, heldurkvalitativar enn kvantita-tivar, metingar av fiska-stovnum, tilgongd,og fiski-deyðiligheit. Harafturatkann fiskur ferðast, oftauttan at hetta verðurvarnast av fiskimonnumella rannsóknarskipum.Fiskivinnuvísindin hevuronga tøknifrøði tøka, iðger slíkan neyvleika møgu-ligan, og tey 'neyvu' tøl-ini, vísindin ár eftir árhevur lagt fram, eru fing-in til vega við at nýta ym-iskar gitingar og handfaraymisk hagtøl. Neyvleikiverður ikki náddur við atfalda meting við umleið"eitt ella annað" og leggjagiting afturat fyri síðani atkalla hetta eina neyvameting.

55.. Skeivleikarnir í teim-um mest týðandi upplýs-ingum, sum verða lagdirinn í teldurnar, geva stór-ar óvissur í teimum mo-dellum, sum rokna útstødd á fiskastovnum,fiskideyðiligheit og vænt-aða framleiðslu av fiski.Samstundis saknast flestuumhvørvisligu fortreytir,íroknað rovfiska ávirkan áta natúrligu deyðiligheit-ina. Neyvleikin í kanning-um við ekkoloddi kannsveiggja við tíggjutals pro-sentum hvønn vegin.Heldur ikki verður tikið

atlit til stórar flytingar avfiskastovnum yvir og útum øki, har kannað ogveitt verður. Soleiðis vant-ar neyvleiki yvirhøvur ístovnsmetingum og met-ingum fyri hægst loyvduveiði, sum má vera eittevni, ið krevur nærri met-ing, áðrenn stig innanstýring verða tikin.

66.. At stýra blandaðariveiðu, har fiskasløgini erufleiri, út frá tí fiskaslagi, iðer ringast fyri, og uttanmun til hvussu virðismik-ið hetta fiskaslag kannvera, kann hava óynsktaravleiðingar við sær. Hettaer serliga galdandi, umfiskur í teirri veiðu, sumsoleiðis verður stýrd,kappast um føði og pláss.Í slíkum førum kann røttstýring vera heldur atøkja um ella varðveitaverandi veiðitrýst í tíblandaða fiskarínum, sumtil dømis tí føroysku línu-veiðini, har tað nú tykistvera mest til av hýsu, sam-stundis sum tað eru teknum ov lítið av føði.

Hinvegin kann ráttverða til at skerja fiskidag-ar í snelluveiðini, har ser-liga toskur verður fiskað-ur,men bert um ávirkaninfrá hesari veiði er av mun-andi týdningi fyri toska-stovnin. Um so er kannhetta fiskarí troyta aðrarmøguleikar ella undirávísum tíðarskeiði skiftatil annan reiðskap og/ellaannað fiskaslag. Her kannalment stuðlaður roynd-arfiskiskapur fra til, athaldgóð alternativ verðafunnin til snellubátarnar.Hvussu er og ikki, umsnelluveiðan er lutfalsligalítil ella hon regulerar segsjálv, t.d.dømis við at bát-arnir liggja inni, tá ið fiski-skapurin er vánaligur, sokann tað vera uttan mein-ing at gera nakað serligtvið fiskidagarnar hjá hes-um bólki.

77.. ICES tilráðingin umaftan á 10 ár við fiskidaga-skipan at seta ein bólk avføroyskum áhugapørtumvið fiskimonnum, fiski-vinnu politiskum og/ellaumsitingarligum leiðar-um og fiskifrøðingum atmeta um skipanina ogkoma við uppskotum umábøtur,átti at verðið álvar-liga umhugsað. Míni ráðeru at fiskifrøðin er um-boðað í einum slíkumbólki við bæði stovnslig-um (ICES/Fiskirannsókn-arstovan) og óheftum vís-indafólkum, ið eru atfinn-ingarsom móti tí sið-bundna slagnum av fiski-vinnustýring. Ein slíkurbólkur skuldi í felaggjøgnumgingið og grein-að tilráðingar um fiski-vinnustýring og, serliga,tær ymisku hugsanir, sumliggja aftan fyri metingar-nar, og serstakliga at

kanna, um grundstøðiðfyri tilráðingarnar inni-heldur øll relevant faktaog eygleiðingar lagdarfram av fiskimonnum,eins væl og teir týdningar-miklu lívfrøðiligu og alis-ligu tættir, sum so oftaikki verða havdir í huga.Um tað verður hildið atvera neyðugt fyri at stað-festa ella bøta um ellaendurskoða verandi met-ing og stýringarhátt, kannbólkurin vísa á nýggjagransking og áskoðanirinnan tilráðingar og val-møguleikar.

HeildarmyndinMillum høvuðsveiðihætt-irnar línu, partroling ogsnellu, fingu línuskip oglínubátar meir ella minnieins nógv av toski oghýsu, ella meira tosk ennhýsu. Kortini hava hesifiskifør tey seinastu 2 ár-ini fingið meira hýsu enntosk, og nógv er til avhýsu. Trolararnir fáa met-stórar nøgdir av upsa viðeitt sindur av toski oghýsu sum hjáveiði.

Snelluflotin fær fram-vegis mest tosk, tí hýsahevur ongantíð víst lynditil at vilja taka beitu.Hetta er ikki eindømi fyriFøroyar. Royndir hjáamerikanskum húkafiski-monnum vísa, at beiturduga ikki til hýsuveiði.Fyri hýsu veidda viðegndum húki, skulu fesk-ar rækjur og onnur skelja-djór umframt høggu-slokkur vera best.

Data frá ICES, Fiski-rannsóknarstovuniog fiskimonnum– eygleiðingarog meiningarLLeegggg ttiill mmeerrkkiiss:: Fiskideyði-ligheit (F) kann av summ-um skiljast sum javnmettvið ella í beinleiðis lineer-um lutfalli við veiði. Hettaer ikki so; fiskideyðilig-heit merkir lutfall millumveiði og allan fiskastovninella, við øðrum orðumtann partur sum verðurtikin úr stovninum. Tískilkann minkandi veiði leiðatil vaksandi F, um stovnur-in minkar munandi ogøvugt.

Viðvíkjandi natúrligarideyðiligheit, sí niðanfyri, í

stykkinum "Ivasamar ætl-anir nýttar í europeiskarifiskivinnustýring".

TToosskkuurr:: Fiskimenn sigafrá, at toskaveiðin erminkandi í øllum veiðum.Sambært ICES er gýting-arstovnurin av toski í2006 veikur, og vandi erfyri at toskurin á tí før-oyska landgrunninum færniðursettan førleika til atnørast. Hetta, sigur ICES,tí at gýtingarstovnurin í2006 "er á sama stigi sumáðrenn kollapsið í 1990"og toskurin er "í vanda fyriat verða veiddur óburðar-dygt" (Mynd 4.4.1.3). Vís-indafólk á Fiskirannsókn-arstovuni søgdu, at toska-stovnurin er nú berthelvtin av tí, hann var fyribara fáum árum síðani.Fiskurin tykist hava nógmikið av føði og er væl-vaksin. Tann gløggi eyg-leiðarin má kortini varn-ast, at fiskurin er á samastigi, sum hann var áðr-enn hansara uppblóman íárunum 1995-98, tá land-ingarnar í 1996 og 1997settu met (sí eisini íJákupsstovu og Andrea-sen, 2004, pp. 13 & 15).

ICES heldur, helst avrøttum, at um framleiðsl-an í 2005 og 2006 er lág,og lítið er av føði, so kanntoskurin hugsast at takahúk lættari, og at hansarafiskideyðiligheit tí vilvaksa. "Tað kundi tí veriðskilagott at umhugsa um-fatandi minking í veiðiniundir komandi fiskiári."Spurningurin er tí, hvørtog hvussu lág framleiðsl-an er.

UUppssii:: ICES sá seg ikkikunna meta um støðuna íupsastovninum orsakaðav mangul upp á data.Tóeru landingarnar hjá upsa-trolarum stórar, sum útfrá royndum og hagtølumsambært Fiskirannsóknar-stovuna (í Jákupsstovu ogAndreassen, 2004) er van-ligt, tá toskaveiðin erminni. Breið semja tykistvera um, at gott sambander millum veruliga veiðuog stovnsmetingar, iðmerkir, at góður fiskiskap-ur bendir á sterkan gýt-ingarstovn (sí niðanfyri).

HHýýssaa:: Fiskimenn sigafrá, at nógv hýsa er at fáavið línuveiði, men at hon

sýnist at "vaksa spaku-liga", sum kann vera einábending um ov stóranstovn í mun til ta føði,sum er tøk. Eisini ICESmeinar, at gýtingarstovn-urin av hýsu er vaksin teyseinnu árini sum úrslit avsterkari tilgongd, íroknaðmetstóran árgang frá1999. ICES metir eisininúverandi árgangir sumlítlar, fiskavöksturin vána-ligan og gýtingarstovninat minka.

Við støði í nýggjastustovnsmetingum og met-ingum av fiskideyðiligheitflokkar ICES hýsustovninsum "havandi fullan re-produktivan førleika" ogvísir samstundis til, atstovnurin er í "vaksandivanda fyri at verða fiskað-ur óburðardygt". SambærtICES metingar frá 2005liggur fiskideyðiligheitinbeint omanfyri tað ynski-liga, hóast "hýsu gýtingar-stovnurin er vaksin teyseinnu árini sum úrslit avgóðari tilgongd, herundirtann methøgi 1999 ár-gangurin". ICES metir tóárgangir í seinastuni "atvera smáar samstundissum vøksturin hjá tí ein-staka fiskinum er lágur,oggýtingarstovnurin er núminkandi."

Hesi seinastu 10 árinihevur fiskideyðiligheitin(F) sum mett av ICES ligiðoman fyri tað Fpa, iðfelagsskapurin hevur rátttil (Fpa er tann fiskideyði-ligheitin ið førir stovnintil Bpa, sum er tað fyri-varnisliga markið fyristovnin). Søguliga hevurgýtingarstovnurin ligiðvæl oman fyri Bpa fyrifleiri av teimum fyrru ár-unum í tíðarseriuni, menhevur ligið niðan fyri Bpasíðani 2004. Tilgongdinaftan á 2000 árganginhevur verið miðal og und-ir miðal.

GGoonnggddiinn íí ssttoovvnnuunnuumm::ICES sigur at "Landingarav toski, hýsu og upsa íFøroyum tykjast at veranær tengd at teimum to-talu støddunum á fiska-stovnunum. Fyri tosk erutindarnir og dalarnir sumheild av somu stødd, iðkann benda á, at tøkan(exploitatións ratan) hev-ur verið lutfalsliga jøvn

gjøgnum tíðina. Fyri hýsubendir munurin í byrjan-ini av tíðarseriuni á, attøkan var minkandi undirtí tíðarskeiðinum, meðanhon hevur verið lutfals-liga støðug síðani mið-skeiðis í 1970unum. Hvatupsa viðvíkur, so er førtfram, at tøkan var vaks-andi í fyrsta parti av tíðar-skeiðinum, við hampilig-um støðuleika síðani mið-skeiðis í 1970unum".

Men ICES viðgongur, atmetingar av fiskideyðilig-heitini bygdar á teirrastovnsmetingar samsvaraikki við hesa mynd, mentað er partvís orsakað avóstøðugum metingum avfiskideyðiligheit: 1) fyriteir elstu, illa kannaðu ár-gangirnir, og 2) fyri teirsera smáu, illa kannaðuárgangirnar. Lutfallið mill-um landingar og fiska-stovnar kundi tí giviðeina meira javna ábend-ing av í hvønn mun, til-feingið verður troytt. Ístuttum, fleiri óvissur.

Kjarnin í tilráðing-unum hjá ICES-/Fiskirannsóknar-stovuniTToosskkuurr::Vísindafólkini ráðatil at minka um veiðina íøllum veiðum, ið takatosk, eisini har annar fisk-ur er meginparturin avveiðini.

HHýýssaa:: Í ljósinum avomanfyri standandi met-ing av støðuni hjá hýsunivil ICES vera við, at til tessat varðveita hýsugýtingar-stovnin oman fyri Bpa (taðfyrivarnisliga stigið) í2008, so krevst ein mink-ing í verandi fiskideyðilig-heit upp á 0,20 í 2007,svarandi til eina minking íveiðini upp á umleið24%.

UUppssii:: Sum nevnt oman-fyri, hevur ICES við sínarimetodologi ikki kunnaðmett um upsastovnin.Tess tilráðingar eru tískilbygdar á ymiskar meting-ar og fyrivarnishugburð-in. Í orðunum hjá ICES:"Ein dagføring av stovns-meting frá øðrum ári varóálítandi orsakað av stór-ari minking í vøkstrinumsíðani 1996. Orsakað avhesum broytingum kannmetingin fyri 2005 ikkinýtast sum ábending umta núverandi støðuna, ogt.d. kann avkast-per-til-gongd ikki nýtast. Ymisk-ar sannlíkar æættllaanniirr fra tilsera ólíkar myndir avstøðu stovnsins. Grundar-lagið fyri ráðgevingina ertískil broytt, og einginanalytisk meting er tøk.Ráðini eru nú bygd á um-hugsni yvir miðal veiði-tøl." Vísindafólkini erusamd um at varðveitaupsaveiðina á verandistigi. Enn ein óvissa.

Hetta er fyrsti fiskibátur Menakhem var við, og tann fyrsti hann førdi. Báturkallaðist "Tsofia", og Menakhem kallaði dóttrina eftir bátinum, meðan taðvanliga er at kalla bátin eftir dóttrini.

Síða 26 Nr. 381 - 21. desember 2006

Hesa sjáldsomu myndina hava vit eisini fingið frá Føroya Fornminnissavni. Vit vilja framvegissera fegin frætta um nakar kennir menninar á myndini. Bygdin í bakgrundini gevur møguligaonkrum eina ábending um hvørjir hesir ungu menninir eru.

Sjáldsom gomul myndJJoohhnn SS.. MMyyllllhhaammaarr

GGUUÐÐSSOORRÐÐ

"Men tá ið (Pætur) sá illveðrið, óttaðisthann; og tá ið hann tók at søkka, rópaði

hann og segði: "Harri, bjarga mær!""

Matteus 14, 30

Við trúgv á orðið, sum sagt var, steig Pætur út ávatnið og gekk móti Jesusi.Alt gekk væl, so leingihann hugdi upp á Jesus og hevði álit á orðið. Mentá ið hann byrjaði at verða upptikin av aldunum,bilaði dirvið, og hann tók við tað sama at søkka.

Hóast vit ongantíð hava gingið á vatninum, einsog Pætur á sinni, kunnu vit kortini kenna okkumaftur í tí støðu, hann var í. Ávegis gjøgnum líviðkann illveður brádliga bresta á, brotasjógvar, sumbrádliga reisa seg, hóttir við at taka okkum í sínkalda favn;og tess meira vit stara móti illveðrinumog hugsa um okkara egna mátt at vinna á tí, tessdjúpari søkkur okkara dirvi, tí stormurin kannrópa heilt inn í hjarta okkara, at hatta gongur ikki.

So nógv øðrvísi er tað, um vit ganga leið okkaraeftir Jesu orðum. Er tað hann, ið hevur kallað okk-um og hevur sagt við okkum, at vit mega gangahar, ið stormurin vísir seg at koma, skulu vit ikkikasta frá okkum okkara dirvi.Orð hansara er mentat halda okkum uppi, so at vit ikki søkka.

Hann, sum kann stormar lættaog leggja brim í sjóog fjøll og dalir slætta,kann finna fótum slóð.

Ganga við einsamøll leið okkara, uttan at hann ervið okkum, kunnu vit skjótt fara undir; men gangavit saman við honum og eftir orði hansara, kunnuvit eisini rokna við hansara mátti og hansara hjálp.

So eru tað ikki vit, ið avgera, hvussu endinverður, men so er tað hann.

Amen!

Harri bjarga mær!

Vit høvdu hesa myndina í seinasta blaði av kokka-næmingum hjá Palla Bager í 1937 ella 1938.

Tey nøvn vit kunnu staðfesta eru:nr. 2. Henning Johansen, Sandavágur. Hann er eis-ini á myndini av manningini á "William Barendsz"í seinasta blað, og her er hann nr. 12.nr. 4. Rodmund Davidsen, Sørvágur.nr. 5. Ove Olsen, ættaður úr Norðdepli.nr. 9. Palle Bager.nr. 10. Anna, kona hansara.nr. 11. Karl Kenning, Tvøroyri, ættaður úr Sørvági.

Veit nakar um hinar at siga vilja vit fegin frætta.

Kokkanæmingarhjá Palla Bager

3350F02104

Vegna komandi høgtíðirnar ganga hesa ferð 3 vikurtil blaðið kemur út aftur, og verður tað 11. januar.

Blaðið er komið út 24 ferðir í ár, og vit kunnugleða okkum um, at tað er betri umtókt ennnakrantíð.

Mint verður á at gjalda blaðrokningina, sum erkomin frá postverkinum. Ársgjaldið er kr. 250 ellabeint omanfyri kr. 10 pr. blað.

Komandi blað 11. januar 2007

3350F03273

Síða 27Nr. 381 - 21. desember 2006

Skapið framtíðina saman við okkum...

Vit ynskja viðskiftafólki okkara eini gleðilig jól og eitt gott nýggjár

pe

tur

& p

etu

r •

32

08

70

Í sambandi við mín 100 ára føðingardag 1. desembur 2006 vil egsenda eina hjartans tøkk til Runavíkar Kommunu fyri vælvild, hjálp og

stórfingna gávu. Somuleiðis til prest og kirkjutænarar fyri hátíðarløtuna íkirkjuni. Eisini til øll tykkum, ið stákaðust og á ymsan hátt hjálptu til.Stóra tøkk fyri vøkur orð í teimum ymsu bløðunum. Tøkk fyri gávur,

fjarrit, heilsanir, røður og sangir. Tøkk til øll tykkum, ið samanvið mærhátíðarhildu dagin. Tit øll somul gjørdu mær dagin ógloymandi!

Andreas í Tarti

Øllum tykkum ynskja vit eisini eini gleðilig jólog eitt Harrans signað nýggjár.

Tær kærastu heilsur fráMalfryd og Andreas

www.fiskimannafelag.fo