Derman Tıbbi Yayıncılık 878

VERTİGOHerhangi bir müdahale ya da etki olmaksızın hastanın hareket ettiği duygusuna kapılmasıdır. Bu tanımlama-yı yeterli bir şekilde değerlendirebilmek için dikkatli bir anamnez alıp ayrıntılı bir muayene yapılması gerekli-dir.

İki ana grupta incelenir.1- Periferik vertigo: nervus vestubularis ve iç kulak-taki sorunlar nedeniyle olur. Akut labirentit, vestibuler nörit, beraberinde sensorinöral işitme kaybı, tinnitus, Menier hastalığı ve otoskleroz nedenler arasında sıra-lanabilir. %85 oranında görülür.2- Santral vertigo: santral sinir sistemindeki lezyonla-ra bağlı oluşur. Geçici iskemik atak, serebellar veya be-yin sapı infarktı, serebellopontin köşe tümörü, demiye-linazyon ve vertebrobasiller migren en sık nedenleridir. %15 oranında görülür.Akut labirentit, vestibuler nörit, Menier hastalığına bağlı vertigolarla birlikte bulantı ve kusma sık görülür. İşitme kaybı ve vertigo ile birlikte kulak çınlaması kro-nik nöbetler halinde geliyorsa Menier sendromu akla getirilmelidir.

Muhammet Gokhan Turtay, Hakan Oğuztürk

Kulak Burun Boğaz Acilleri

Kit

ap B

ölümü

DERM

AN

Derman Tıbbi Yayıncılık 1

DOI:10.4328/DERMAN.4069Received: 11.11.2015 Accepted: 17.11.2015 Published Online: 19.11.2015Corresponding Author: Muhammet Gokhan Turtay, Department of Emergency MedicineSchool of Medicine, Inonu University 44280 Malatya, Turkey.T.: +90 422341 0660/3025 F.: +90 4223410729 E-Mail: mgturtay@hotmail.com

Derman Tıbbi Yayıncılık 879Derman Tıbbi Yayıncılık 2

Vertigonun ortostatik hipotansiyonla karıştırılmama-sı için postural vital bulguların değerlendirilmesi ge-reklidir.Diğer sık görülen problem olan benign pozisyonel ver-tigoda hastalar çoğu kez yatarken, başı belli bir yöne çevirdiklerinde hızla semptomların ortaya çıktığını bil-dirirler. Vertigo ve bulantı çoğu kez sadece saniyeler sürer. Tanıda barani testi yardımcı olur. Oturur pozis-yondan hızlıca yatar pozisyona geçiş ve başın en sağa veya en sola çevrilmesi sonrası uçlara bakış sırasında nistagmus görülür.Genel yaklaşımda semptomatik tedavi yanında ayırıcı tanı amaçlı ilgili konsültasyonlarda yapılmalıdır.

FASİYAL SİNİR FELCİÜst motor nöron fasiyal sinir paralizisi ve alt motor nö-ron fasiyal sinir paralizisi olmak üzere iki şekilde orta-ya çıkar. Üst motor nöron fasiyal sinir paralizisinde; tek taraflı fasiyal kas güçsüzlüğü (alın kasları korun-muştur) olup neden çoğunlukla inmedir. Alt motor nö-ron fasiyal sinir paralizisinde; alın kasları da dahil ol-mak üzere yüzün tüm fasiyal kaslarında güçsüzlük var-dır. Temporal kemik bölgesinde fasiyal sinir lezyonla-rında; seslerin bozuk ve gürültülü olarak algılanması (Hiperakuzi) ayrıca tat kaybı görülebilir. Bell’s parali-zisi, orta kulak enfeksiyonları, akustik nörinom, pontin tümör, Ramsey Hunt sendromu, parotis bezi tümörleri, sarkoidoz, travma gibi durumlar alt motor nöron fasi-yal sinir paralizisine neden olabilir.Bell’s paralizisi; alt motor nöron fasiyal sinir paralizi-sinin en sık sebebidir. Viral enfeksiyon sorumlu tutul-maktadır. Dilin 2/3 ön kısmının tat duyu kaybı ve hi-perakuzi klinikte saptanabilir. Diğer kranial sinir mu-ayenelerinin normal olması tanıyı güçlendirir. Tedavi-siz tamamen düzelebilir. Semptomlar başladıktan son-ra 72 saat içinde; prednizolon 50 mg/gün, oral olarak toplam 10 günlük tedavi uygulanır. Suni gözyaşı ve ge-celeri gözün kapatılması, gözlerin korunması açısından önemlidir.

Derman Tıbbi Yayıncılık 880 Derman Tıbbi Yayıncılık 3

YABANCI CİSİMLER (KULAK, BURUN, BOĞAZ)Kulaktaki yabancı cisimlerde; ağrı, akıntı, işitme kay-bı, tek taraflı bir uğultu, bulantı ve kusma şeklinde şikâyetlere neden olabilir. Tanıda otoskopla bakı olduk-ça önemlidir. Yabancı cisim tespit edildikten sonra çen-gelli bir alet yardımıyla yabancı cisim çıkarılır. Çıkarma işlemi sırasında dikkatli davranılmalı ve yabancı cisim-de şişmeye neden olabileceği için üzerine su sıkılma-malıdır. Canlı böcekleri öldürmek için %2 lidokain, mi-neral yağ veya alkol uygulanabilir. Çıkarma işlemi son-rası gerekiyorsa antibiyotik başlanabilir.Nazal yabancı cisimlerde; tek taraflı, kötü kokulu burun akıntısı şeklinde şikâyete neden olur. Ayrıca tekrarla-yan burun kanamaları da görülebilir. Genellikle çocuk-larda ve psikiyatrik hastalarda sıklığı fazladır. Hasta-ya tıkalı olmayan burun deliği kapatarak sümkürme-si önerilir. Başarılı olunmazsa nazal spekulum, çengelli aletler ve forsepsle çıkarma işlemi yapılmalıdır. Trake-al aspirasyon kateteride yine yabancı cismi çıkarma iş-leminde kullanılabilir. Tüm nazal yabancı cisimlerde as-pirasyon riski açısından dikkatli olunmalıdır.Boğazda yabancı cisimlerde; üst hava yolu obstrüksi-yonu neden olabileceği için çok hızlı bir yaklaşım ge-rektirir. Parsiyel obstrüksiyon şeklindeki tıkanıklar daha sık olarak karşımıza çıkar. Öksürük, hırıltı, whe-ezing, solunum seslerinin alınamaması gibi bulgulara neden olabilir. Cerrahi hava yolu, entübasyon müdaha-lelerinin tümünü içeren, gereken girişimler hızlı bir şe-kilde uygulanıp ilgili konsultasyonlar sağlanmalıdır.

KULAK AĞRISIKulağın kendisinin veya kulak etrafındaki deri ve di-ğer yapıların hastalıkları primer kulak ağrısına neden olur. Primer kulak ağrısının çoğunlukla nedeni enfeksi-yonlardır ayrıca travmatik kulak zarı rüptürü ve östa-ki borusu tıkalı iken barotravma gibi diğer primer ku-lak ağrısının nedenleri vardır. İyi alınmış bir anamnez ve fizik muayene primer kulak ağrısının nedenin bü-yük bir oranda saptanması için yeterlidir. Ayrıca yan-

Derman Tıbbi Yayıncılık 881Derman Tıbbi Yayıncılık 4

sıyan ağrı şeklinde de kulak ağrıları görülebilir. Diş ap-sesi, tempora mandibular eklem hastalıkları, maloklüz-yon, travma, trigeminal nevralji, post herpetik nevral-ji nedeniyle yansıyan ağrı şeklinde kulak ağrıları görü-lebilir. Yansıyan kulak ağrılarının nedenini bulmak için yine iyi alınmış bir anamnez ve fizik muayene oldukça önem arz eder.

KULAK ENFEKSİYONLARIOtitis eksterna; enfeksiyonlarında genellikle Pseu-domonas ve Staphylococcus aureus en çok suçla-nan organizmalardır. Nadiren gram (-) bakteriler, fun-gal, kene gibi paraziter ajanlarda enfeksiyonlara ne-den olur. Akut otitis externa genellikle polimikrobiyal enfeksiyon şeklinde görülür. Havuzda yüzme hikâyesi çoğu vakada bulunmaktadır. Ayrıca travma sonucun-da oluşabilmektedir. Kaşıntı, ağrı, akıntı ve işitme kay-bı gibi şikâyetlere neden olabilir. Muayenede dış kulak yolu ödemli ve kızarıktır. Tragus üzerine vurmak ve ku-lağı çekmek ağrıyı artırabilir. Tedavisi; ağrı kesici, anti-biyotik, topikal steroid, gerekiyorsa kulak lavajı ve ku-lağını sudan korumasının tavsiye edilmesidir.Akut otitis media; daha çok çocuklarda görülür. En sık ajanlar Strep. Pneumonia, H. İnfluenza ve Morexella Catarrhalis’tir. Ayrıca akut otitis media olgularında vi-ral patojenlere de rastlanmaktadır. Ateş, işitme kay-bı, kulak ağrısı, akıntı, tinnitus, vertigo gibi şikâyetlere neden olabilir. Muayenede kulak zarı; kızarıklık, bombe-leşme, akıntı nedeniyle sarı ya da beyaz renkte görüle-bilir. Eğer kulak zarı perforasyonu olursa ağrıda azal-ma ve pürülan bir akıntı görülür. Lateral sinüs trom-bozu, menenjit, apse, fasiyal sinir paralizisi, labirintit, mastoidit gibi komplikasyonları vardır. Tedavide; anal-jezik, antibiyotik (amoksisilin, klaritromisin, sefurok-sim), kulağını sudan koruması tavsiye edilir. Effüzyonlu otitis mediada, daha uzun süreli antibiyotik tedavi ile birlikte steroid tedavide kullanılır. Erişkinlerdeki akut otitis media durumlarında neoplazm açısından östaki borusu değerlendirilmelidir.

Derman Tıbbi Yayıncılık 882 Derman Tıbbi Yayıncılık 5

Akut mastoidit; akut otitis medianın ciddi bir komp-likasyonudur. Enfeksiyonun intrakranial yayılım ris-ki bulunmaktadır. Şikâyet olarak kulak ağrısı, ateş, ku-lak akıntısı, kulak arkasında kızarıklık ve hassasiyet olabilir. Tanıda, radyografi yardımcı olabilir ancak to-mografi kemik tutulumu ve diğer problemler açısından önemlidir. Tedavide IV antibiyotik başlanır. Abse dre-najı veya mastoidektomi gerekebilir.Kolesteatom; kronik otitis medianın komplikasyonudur. Orta kulak ve mastoidi etkiler ve bu bölgelere yayılıp erozyon oluşturur. Kolesteatom, kafa tabanını erode ederek extradural veya subdural apse oluşumuna yol açabilir. Şikâyet olarak hastada kulak akıntısı, işitme kaybı, kulak zarı perforasyonu, fasiyal paralizi, intrak-ranial komplikasyonlar görülebilir. Muayenede genel-likle kulak zarında perforasyonla birlikte beyaz bir kitle görüntüsü saptanır. KBB doktoruna yönlendirilmelidir.

SİNÜZİTİnsanda 2 adet frontal, iki adet maxiller, bir sphenoid birde ethmoid olmak üzere toplamda 6 adet sinüs bulu-nur. Bu havalı oluşumların enfeksiyonlarına sinüzit de-nilmektedir.Etken patojenler sıklıkla virüsler, ve bakterilerdir ( Pnö-mokoklar, Hemofilus influenza, hemolitik Streptokok ve Stafilokoklardır). Genelde karma enfeksiyon görü-lür. Erişkinde maksiller, çocuklarda etmoid sinüsler ön-celikle etkilenir. Yüzme ve dalma sporu yapanlarda bu enfeksiyon daha sık görülür. Bakteri su yoluyla taşın-dığı gibi, hematojen yolla ya da komşu sinüs yoluyla geçiş yaparak sinüs mukozasına yerleşir ve enfeksi-yon bulgusu verir. Semptomlar; yüz ve baş ağrısı, kafa-da basınç hissi, yüzde zonklayıcı ağrı şeklindedir. Mu-ayenede başta hassasiyet görülür. Nazal ve postnazal akıntı, sarı-yeşil pürülan formdadır. Kokulu olabilir. Bu-run tıkanıklığı sürekli ya da aralıklıdır. Kokuyu az alma ya da alamama olabilir. Semptomlar tutulan sinüsün lokalizasyonuna göre değişiklik gösterebilirler.Akut maksiller sinüzitte: yüzde santral bölgede ağrı,

Derman Tıbbi Yayıncılık 883Derman Tıbbi Yayıncılık 6

ciltte hiperestezi, basınç ve dolgunluk vardır, nazal ka-vitede mukoid yada pürülan akıntı vardır. Akut etmoidit sinüzitte: her iki göz iç kenarına uyan böl-gede basınç ve hassasiyet, nazal obstruksiyon, postna-zal akıntı, orta konka hipertrofisi ve pürülan sekresyon izlenir. Kronik etmoiditte: ağrı yoktur, geri kalan semp-tomlar akut formu taklit eder, halsizlik, yorgunluk ve postnazal akıntı süreklidir.Frontal sinüzitte: baş ve alında şiddetli ağrı, alın ve supraorbital sinir çıkış noktasında hassasiyet olup na-zal muayenede orta meatus ön kenarında pürülan akın-tı izlenir. Kronik formda ağrı olmayıp burun akıntısı ve hiposmi görülür. Sfenoid sinüzitte: oksipitalde ve şakaklarda ağrı hisse-dilir. Nazal kavite açık ancak postnazalde akıntı vardır. Birkaç sinüs birden tutulursa polisinüzit, tamamı tutu-lursa pansinüzit denilir. Tanıda anterior ve posterior rinoskopi, nazal endosko-pi, konvansiyonel grafi (waters), tomografi, ponksiyon ve irigasyon, kültür antibiogram kullanılabilir. Sinüzitlerde tedavinin temeli bozulmuş olan sinüs fonk-siyonlarının geri döndürülmesidir. Tıkalı sinüsü açmak, bozulan sinüs havalanmasını kaldırmak için topikal ve sistemik dekonjestanlar, ağrıyı kaldırmak için analje-zikler, infeksiyon ajanına yönelik kültür sonucuna göre antibiyotikler kullanılır. Hazırlayıcı etkenler; nem, ani ısı değişiklikleri, toz ve allerjenler olduğundan bunların eliminasyonu gerekir. Kronik infeksiyonlarda ve medi-kal tedaviye yanıtsız olgularda doğrudan sinüse yöne-lik cerrahi girişimler gündeme gelebilir.

EPİSTAKSİSSık karşılaşılan bir KBB acilidir. Toplam nüfusun yak-laşık %10’u en az 1 kez burun kanaması geçirmiştir. Hipertansiyon ve travma en sık nedenler olarak karşı-mıza çıkmaktadır. Koagulasyon bozukluğu durumların-da minör travma ile dahi ciddi sorunlar oluşacağı unu-tulmamalıdır. Çocuk ve gençlerde minor anterior burun kanaması, 50 yaş üstünde ise şiddetli posterior burun

Derman Tıbbi Yayıncılık 884 Derman Tıbbi Yayıncılık 7

kanaması sıktır. Anterior kaynaklı olanların etiyoloji-sinde lokal sebepler daha sıktır. Posteriordan kaynak-lanan epistaksiste ise sistemik sebepler ön planda olup genel olarak posterior kanamalar daha ciddidir.İlkyardım müdahalesi olan burnun yumuşak olan kısmı-nı tamamen kavrayacak şekilde başparmak ve işaret parmaklarıyla 5-10 dakika kadar sıkıştırılması ile ka-nama durdurulamamış ise ileri müdahale için hastaya gerekli bilgilendirmeler yapıldıktan sonra muayene için başın öne eğik pozisyon alması sağlanmalıdır. Durma-yan kanamalarda öncelikli olarak kanama odağı sap-tanamış ise %4 Lidokain ve 1/1000’lik adrenalin em-dirilmiş tampon uygulanabilir. Eğer kanama durmazsa küçük anterior kanama odakları 10-15 sn süreyle trik-lor asetik asit, gümüş nitrat veya elektriksel koter ile koterize edilir Dikkatli bir şekilde yapılmazsa bu işlem nekroza sebep olabilir. Çocuklarda ise nazal antisep-tik kremler koterizasyon kadar başarı sağlamaktadır. Kanama odağı tespit edilemediğinde tedavi yaklaşım-da anterior, yeterli olmazsa ek olarak posterior tam-ponda uygulanır. Anterior tampon olarak hekimin ha-zırladığı antimikrobiyal içerikli pomad veya sıvı vaze-lin emdirilmiş şerit şeklinde kesilmiş kumaşlar kulla-nılabilir. Kayganlaştırılmış bu tamponu horizontal ola-rak dikkatlice yerleştirmek gereklidir. İşlem sonrası bu hastaların takip altında tutulması gerekir.Yukarıda adı geçen tüm uygulamalara rağmen kanama durmamışsa, büyük olasılıkla posterior bölge kaynaklı kanama olacağından daha öncesinde damar yolu açı-lır, tam kan sayımı, kan grubu tayini, protrombin zama-nı, parsiyel tromboplastin zamanı, trombosit sayısı, ka-nama zamanı, pıhtılaşma zamanı, serum faktör VIII dü-zeylerine bakılır ve gerekirse sıvı replasmanı planlanır. KBB konsültasyonu ile hastanın yakın takibi sağlanır. Posteriora yakın kanamalarda arkaya uzanıp bu böl-gede de bası yapabilecek uzun boyda olanları tampon-lar tercih edilir. Bu tamponlar alt konkanın medialine ve altına doğru konulur ve sonrasında serum fizyolojik verilerek tampon şişirilir. Posterior kanamalarda kulla-

Derman Tıbbi Yayıncılık 885Derman Tıbbi Yayıncılık 8

nılabilecek ticari hazır balon tamponlarda mevcuttur. Bununla birlikte foley katater ile yapılan tampon işlemi de başarılı olabilmektedir. Foley katateri burun deliğin-den ilerletip nazofarinkse doğru yavaşça itme işlemin-den sonra balonu şişirip, hafifçe kendimize doğru çek-memiz gereklidir. Sabitleme işlemi sonrası anterior na-zal tamponu tekrar yerleştirmek gereklidir.Kanamanın tekrarlamaması için nazal pasajın serum fizyolojik ile irigasyonu ve topikal dekonjestan olarak oksimetazolin günde 3 kez 5 gün boyunca önerilir. İnat-çı ve tekrarlayan kanamalarda en başta hipertansiyon olmak üzere sistemik nedenler araştırılmalıdır. Hiper-tansiyon kontrolünün epistaksisi önleyecek en önem-li tedavilerden biri olduğu kesinlikle unutulmamalıdır.

NAZAL FRAKTÜR Nazal travmalarda; kafa, servikal ve maksillo-fasiyal travmalar açısından dikkatli olunmalıdır. Nazal frak-türlerde, genelde burun kanaması, ağrı, şişlik, burunda şekil bozukluğu ve ekimoz görülebilir. Septal hematom açısından hasta kontrol edilmelidir. Tanı genellikle kli-nikle konur. Ancak tanı ve eşlik eden travmalar açısın-dan düz grafiler veya tomografi istenebilir. Redüksi-yon için KBB konsultasyonu istenmeli, burun kanaması için burun tamponu yerleştirilmelidir. Analjezik ve de-konjestanlar reçete edilir. Septal hematom varlığında septal nekroz gelişmemesi için KBB konsultasyonu hız-lıca istenmeli, insizyon, drenaj ve tampon uygulaması yapılmalıdır. Ayrıca cilt yaralaması durumunda proflak-tik antibiyotik ve ağrı için analjezikler düşünülmelidir. Ciddi nazal fraktürlerde, subaraknoid aralık etkilenmiş-se burundan beyin omurilik sıvısı gelebilir. Bu durumda beyin cerrahi konsultasyonu hızlıca yapılmalıdır. Has-tanın yakınlarına da kafa içi basınç artması sendromu (KİBAS) bulguları ile ilgili bilgi verilmelidir.

TÜKRÜK BEZİ RAHATSIZLIKLARIKabakulak; çocukluk çağında sık görülen, bulaşıcı bir hastalıktır. Ateş, artralji, halsizlik, baş ağrısına neden

Derman Tıbbi Yayıncılık 886 Derman Tıbbi Yayıncılık 9

olur. Bu spesifik olmayan semptomlardan sonra paro-tis bezi şişer. Kulak ağrısı ve trismus yapar. Yemekler sırasında ağrı artar. Parotis bezinin ağız içine açılan kanalının (Stenon kanalı) ağız içinden görünümü genel-likle normaldir. Pankreatit, işitme kaybı, orşit, menin-goensefalit gibi komplikasyonları vardır. Tedavisinde; hidrasyon, oral hijyen, analjezi önerilir.Süpüratif parotitis; bakteriyel enfeksiyonlar sonucu görülür. Ateş, trismus, parotis üzerinde kızarıklık ve ağrı vardır. Stenon kanalında iltihap görülebilir. Teda-vide; Ampisillin, amoksisilin gibi antibiyotikler başla-nabilir. Tükrük salgısını arttırmak amacıyla limon suyu içmesi ayrıca masaj ve sıcak uygulama gibi yöntem-ler önerilir. Tükrük bezlerinin taş hastalıkları; tükrük kanalında tı-kanma yapar. Buna bağlı olarak etkilenen bezde ağrı ve şişmeye neden olur. Palpasyonla taş hissedilebilir bazen tükrük bezi kanalının girişinde de görülebilir. Ay-rıca enfeksiyon varlığında akıntı da saptanabilir. Tanı-da, düz grafi ve BT kullanılabilir. Akıntının olduğu en-feksiyon durumlarında antibiyotik başlanır. Tedavi için KBB dotoruna hasta yönlendirilmelidir.

MANDİBULA DİSLOKASYONUAkut temporomandibuler eklem çıkıkları; sıklıkla diş çe-kimi, esneme, yemek yeme (örneğin sert meyve yeme) gibi ağız açıklığının fazla olduğu durumların sonucun-da gelişir. En sık olarak da anterior dislokasyon gö-rülür. Çene disloke olduğunda mandibula sadece arka dişlerin birbirleriyle kontakt halde olduğu açık pozis-yonda durur. Sıklıklarına göre birbirlerinden ayırt edi-len 3 tip dislokasyon bulunmaktadır: tek, akut dislokas-yon; kronik rekürren dislokasyon; kronik persistan dis-lokasyon. Sadece son iki durumda cerrahi tedavi ge-rekmektedir. Akut dislokasyon; lokal anestezi, intrave-nöz sedasyon veya genel anestezi desteğinde manuel redüksiyonla düzeltilir. Kronik rekürren dislokasyon, gerilmiş dokularda skar formasyonu oluşturmak amacıyla eklem kapsülü içine

Derman Tıbbi Yayıncılık 887Derman Tıbbi Yayıncılık 10

sklerozan ajan enjeksiyonuyla tedavi edilebilir. Mandibula dislokasyonunda genellikle ağrı oluşmasa da bazı hastalar dislokasyon tarafındaki temporoman-dibuler eklem üzerinde ağrı hissedebilirler. Fizik mua-yenede çıkmış eklemde depresyon, simetrisi bozulmuş ileri doğru uzanım gösteren bir çene görüntüsü oluşur. Tek taraflı çıkıklarda etkilenen tarafın karşısına doğ-ru çene kayar. Mandibula üzerinde ağrı ve hassasiyet kırık belirtisi olabilir. Kırık şüphesinde mandibula grafisi çekilmeli-dir. Görüntüleme yöntemleriyle kırık olmadığı saptan-dıktan sonra redüksiyona başlanabilir. Erken dönem-deki müdahale kas spazmı tam olarak gelişmediğinden daha başarılı olacaktır.Hasta sandalyeye oturtulur. Başı doktorun bel hizasın-da olmalıdır. Bu seviye sağlık çalışanının daha kolay güç kullanması için şarttır. Eldiven giyilmesi sonrası her iki baş parmak steril spançlar ile birkaç kat olacak şekilde sarılır. Her iki baş parmak alt molar dişlerde, 2.3.4.5. parmaklar ise mandibula alt uçlarında olacak şekilde redüksiyona başlanır. Baş parmaklar ile çene altta doğru itilirken, diğer parmaklar ile çene posteri-ora doğru güç uygulanarak redüksiyon işlemine devam edilir. Hasta uyumsuzluğu durumunda sedasyon uygu-lanabilir.

UVULA ÖDEMİDudakların, dilin ve larenks mukozasının şişliği ile ka-rakterize akut anjionörotik ödemdir. Ödem oluşumun-da histamin serbestleşmesi sorumlu tutulmaktadır. Bu rahatsızlık allerjik, toksik, fiziksel veya immünolojik ne-denlerle meydana gelebilir. Başlıca semptomlar; disp-ne ve seste boğukluk olup tedavide anti-histaminikler, adrenalin ve sistemik kortikosteroidler akla getirilme-lidir. Ciddi solunum problemi olduğunda endotrakeal entübasyon yapılır, trakeotomi bazen gerekli olabilir.

BOĞAZ AĞRISI Acil servise boğaz ağrısı nedeniyle başvuran hastalar-

Derman Tıbbi Yayıncılık 888 Derman Tıbbi Yayıncılık 11

da sıklık sırasına göre akla getirilmesi gereken rahat-sızlıklar şöyledir.Tonsillit; KBB acilleri arasında en sık başvuru sebebi olan bu durum çoğunlukla viral (Ebstein- Barr virüsü, Herpes simpleks virüs Adenovirus) daha az sıklıktada bakteriyel (A grubu beta hemolitik streptokok, Coryne-bacterium) etkenlere bağlı oluşan bademcik iltihaplan-masıdır. Yılın her mevsiminde ancak özellikle kış mev-siminde hastalar ateş, boğaz ağrısı, halsizlik, yutma güçlüğü şikayetleri ile acile başvururlar. Etkenin kesin tanısı için boğaz kültürü değerlendirmesi yapılmalıdır. Semptomlara yönelik parasetamol tedavisine ek ola-rak hastanın kalp kapak hastalığı, immun supresyon, diabet, ve hemolitik streptokok pozitifliği varsa antibi-yotik verilebilir.Peritonsiller Abse; akut farenjit ya da akut tonsillitte bakteriyel enfeksiyonun bir ya da iki tonsile yayılma-sıyla oluşur. Sık olarak A grubu beta hemolitik strepto-koklar tarafından oluşturulur. Tonsiller hava yolu açık-lığını kapatacak kadar büyüyebilir, kırmızı ve ödemlidir. Üzerinde beyaz plaklar olabilir. Hastada yüksek ateş, lökositoz, kulağa varan şiddetli ağrı, ağız açma kısıtlı-lığı ve titremeler görülür. Temel tedavi tüm apsenin boşaltılmasıdır. İnsizyon ya da tekrarlayan iğne aspirasyonları tercih edilebilir. Buna ek olarak antibiyotik tedavisi 10 gün uygulanma-lıdır.Retrofaringeal abse; retrofaringeal saha kafa tabanın-dan trakeal ayrışma noktasına kadar olan alanı kapsa-maktadır. Çocuklarda bu alana yakın bölgelerdeki pri-mer enfeksiyonların lenf nodlarına yayılımı ile oluşa-bilirken, erişkinlerde farinks arka duvarına batan ya-bancı cisimler sonucu veya peritonsiller absenin retro-faringeal bölgeye yayılmasıyla ve de endoskopik pro-sedürler sonucu gelişebilir. Ateş, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, boyun hareketlerinde kısıtlık başlangıç bulgu-larıdır. İlerleyen dönemde solunum sıkıntısı da gelişir. Tanıda lateral boyun grafisi çok önemli bilgiler verir. Tedavi genel yaklaşımında penisilin + sıvı replasma-

Derman Tıbbi Yayıncılık 889Derman Tıbbi Yayıncılık 12

nı ilk olarak akla getirilmelidir. Abse formasyonu geliş-mişse cerrahi drenaj gelişir.

Kaynaklar1. Stoner MJ, Dulaurier M. Pediatric ENT emergencies. Emerg Med Clin North Am. 2013;31(3):795-808.2. Patel DK, Levin KH. Bell palsy: Clinical examination and management. Cleve Clin J Med. 2015;82(7):419-26.3. Wipperman J. Otitis externa. Prim Care 2014;41(1):1-9. 4. Atkinson H, Wallis S, Coatesworth AP. Acute otitis media. Postgrad Med. 2015;127(4):386-390.5. Wallis S, Atkinson H, Coatesworth AP. Chronic otitis media. Postgrad Med. 2015;127(4):391-395.6. Olszewska E, Rutkowska J, Özgirgin N. Consensus-Based Recommenda-tions on the Definition and Classification of Cholesteatoma. J Int Adv Otol. 2015;11(1):81-87.7. Wilson KF, Meier JD, Ward PD. Salivary gland disorders. Am Fam Physician. 2014;89(11):882-888.8. Kucik CJ, Clenney T. Management of Epistaxis. American Family Physicians. 2005;71:305-311.9. Kulak, burun ve boğaz. Başar Cander (Çeviri editörü). Oxford Acil Tıp El Kita-bı 4. Baskı. İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık;2013.s.545-561.10. Tintinalli JE, Çeviri edt. Çete Y, Denizbaşı A, Çevik AA, Oktay C, Atilla R. Acil Tıp, Kapsamlı Bir Çalışma Kılavuzu. Hakbilir O, Sönmez MG. Yüz ve Çene Acil-leri. Nobel Tıp Kitabevleri 2013.s.1564-1572.11. Brown FTA, Cadogan MD. Tanı ve Yönetim. Acil Tıp. Altıncı Baskı. Çeviri edt: Satar S, Güneysel Ö, Bölüm çevirmeni. Gülen M KBB acilleri. Nobel Kita-bevi. 2013.s.396-407.